Omgevingsanalyse
Meerjarenplan 2014-2019 -
1
Inhoud Deel I: externe analyse ...............................................................................................4 Demografische trends ..............................................................................................5 Bevolkingsevolutie ...............................................................................................5 Jong en oud .......................................................................................................6 Migratie ............................................................................................................7 Gezinnen ...........................................................................................................7 Prognoses ..........................................................................................................8 Zorg .................................................................................................................8 Economische trends ................................................................................................9 Arbeidsmarkt ......................................................................................................9 Inkomen / welvaart ............................................................................................ 10 Gemeentelijke financiën ..................................................................................... 10 Sociaal-culturele trends ......................................................................................... 11 Vrije Tijd ........................................................................................................ 11 Onderwijs ........................................................................................................ 17 Aanbod voor jeugd ............................................................................................. 20 Zorg- en welzijnsaanbod ...................................................................................... 23 Leefbaarheid en veiligheid ................................................................................... 24 Toerisme ......................................................................................................... 24 Participatie ...................................................................................................... 26 Technologische trends ........................................................................................... 27 Ecologische trends (fysieke omgeving) ........................................................................ 30 Bodemgebruik ................................................................................................... 30 Wonen ............................................................................................................ 30 Milieu ............................................................................................................. 31 Mobiliteit ........................................................................................................ 33 Politiek-wetgevende trends ..................................................................................... 37 Bestuur ........................................................................................................... 37 BBC ............................................................................................................... 37 Deel 2: Interne omgevingsanalyse ................................................................................ 39 Management ....................................................................................................... 41 Aandachtsgebied betrokkenheid van het management ................................................. 41 Aandachtsgebied klantgerichtheid .......................................................................... 41 Aandachtsgebied kwaliteitsbeleid .......................................................................... 41 Aandachtsgebied planning .................................................................................... 41 Aandachtsgebied verantwoordelijkheden, bevoegdheden en communicatie ....................... 42 Aandachtsgebied managementbeoordeling ................................................................ 42
2
Middelen ............................................................................................................ 43 Aandachtsgebied financiële middelen ...................................................................... 43 Aandachtsgebied personeel .................................................................................. 43 Aandachtsgebied Infrastructuur ............................................................................. 46 Aandachtsgebied Werkomgeving ............................................................................ 47 Dienstverlening .................................................................................................... 48 Aandachtsgebied Plannen van de dienstverlening ....................................................... 48 Aandachtsgebied processen die verband houden met de klant ........................................ 48 Aandachtsgebied Inkoop ...................................................................................... 48 Aandachtsgebied leveren van de dienstverlening ........................................................ 49 Aandachtsgebied beheersen van bewakings- en meetapparatuur ..................................... 49 Meten en verbeteren ............................................................................................. 50 Aandachtsgebied Bewaking en meting ..................................................................... 50 Aandachtsgebied beheersen van afwijkingen ............................................................. 50 Aandachtsgebied Verbetering ................................................................................ 50 Kwaliteitsmanagementsysteem................................................................................. 51
3
Deel I: externe analyse De externe omgevingsanalyse gebeurde via de methodologie van de DESTEP-methode. DESTEP is een acroniem dat staat voor - Demografische factoren - Economische factoren - Sociaal-culturele factoren - Technologische factoren - Ecologische factoren - Politiek-wetgevende Een analyse vanuit deze optiek levert op macro-niveau een globaal beeld op van de omgeving waarin de organisatie beweegt. Deze analyse heeft als voornaamste bronnen: - analyses en feitelijke gegevens uit bestaande beleidsplannen, - de gemeentelijke profielschets van ABB, voorjaar 2013, - cijfergegevens van de website lokale statistieken, - cijfers van andere overheden, aangevuld met expertise van medewerkers van het gemeentebestuur van Heist-op-den-Berg. De omgevingsanalyse werd afgesloten eind oktober 2013.
4
Demografische trends Bevolkingsevolutie Heist-op-den-Berg heeft 40.907 inwoners1 en is daarmee tot de 4e grootste van de provincie Antwerpen (na Antwerpen, Mechelen en Turnhout) en 18e grootste van Vlaanderen.
Ligging in het arrondissement Mechelen
De bevolking is als volgt gespreid over de deelgemeenten: Booischot: 6.494 (16%) Hallaar: 3.341 (8%) Heist-centrum: 16.742 (41%) Itegem: 5.719 (14%) Wiekevorst: 3.631 (9%) Schriek: 4.980 (12%) De bevolkingsdichtheid bedraagt 469 inwoners/km²2 en is daarmee lager dan de rest van het arrondissement en de provincie. De laatste 10 jaar groeide de bevolking in Heist aan met 7,9%, wat meer is dan gemiddeld3. De bevolkingsaangroei bestaat voor de helft uit een toename van 65-plussers. De laatste 10 jaar is de natuurlijke bevolkingsaangroei negatief: er worden onvoldoende kinderen geboren om de ouderen te vervangen. Heist-op-den-Berg heeft een significant lagere vruchtbaarheidsratio dan gemiddeld. De bevolkingstoename is dus volledig toe te schrijven aan migraties.
1
Toestand op 1/1/2013 - cijfers bij benadering Cijfers 2012, Gemeentelijke profielschets voorjaar 2013. 3 Het gemiddelde voor Vlaanderen in dezelfde periode is 6,3 %. 2
5
Jong en oud De jeugdbevolking (kinderen en jongeren tot 31 jaar) maakt 31,68% uit van de totale bevolking 4.
Leeftijdsopbouw 1/1/2012 > 80 jaar 65-79 jaar 35-64 jaar 20-34 jaar < 20 jaar 0 Reeks1
5.000 < 20 jaar 8.246
20-34 jaar 6.822
10.000 35-64 jaar 17.741
15.000 65-79 jaar 5.596
20.000 > 80 jaar 2.107
De groene druk (verhouding 0-19 jarigen ten opzichte van het aantal 20-59 jarigen) is in Heist aan de lage kant: met 33,6 % ligt de ratio onder het Vlaams gemiddelde van 36,7%. 5
4
Cijfers op 31/12/2009, Jeugdbeleidsplan 2011-2013 Grafiek van website Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, http://www.zorg-engezondheid.be/v2_default.aspx?id=28698 5
6
De grijze druk (verhouding ouderen t.o.v. beroepactieve bevolking) ligt op 31,4% en zit daarmee op het gemiddelde van het arrondissement Mechelen. De interne vergrijzing bedraagt 27,4% en die ligt ietsje lager dan in het arrondissement (29,7%) en Vlaanderen (28,8%). Migratie Zowel het interne migratiesaldo – het verschil tussen in- en uitstroom vanuit en naar andere Belgische gemeenten – als het externe migratiesaldo – vanuit en naar het buitenland – gaat sinds 2000 in stijgende lijn. De regionale woningmarkt Heist-op-den-Berg (die ook Putte, Herselt en Hulshout omvat) kent het hoogste interne migratiesaldo in de provincie. 72% van de instromers komen uit de provincie Antwerpen, 23 % uit Vlaams-Brabant. De populairste in- en uitstroomgemeenten zijn dezelfde, namelijk Putte, Hulshout, Berlaar en Antwerpen. De Heistse bevolking bestaat bijna uitsluitend uit Belgen; slechts 1,7%6 van de inwoners heeft niet de Belgische nationaliteit. In 2011 kwamen er 71 vreemdelingen in Heist wonen. 62% hiervan waren Europeanen.
Gezinnen Net zoals de bevolkingstoename verloopt ook de aangroei van huishoudens sterker dan in de provincie en het arrondissement. In vergelijking met de aangroei van inwoners (+7,9%) neemt het aantal huishoudens veel scherper toe (+11,2%), wat wijst op gezinsverdunning: er komen meer gezinnen, maar ze zijn kleiner. Dit fenomeen is in Heist sterker dan gemiddeld. De gemiddelde gezinsgrootte is 2,4 personen per huishouden. Het aantal één- en tweepersoonshuishoudens neemt sterk toe en het aantal grotere gezinnen daalt. Wat betreft de gezinssamenstelling, heeft Heist een ietwat traditioneler huishoudprofiel dan de rest van het arrondissement. Ruim een derde zijn paren met kinderen, een ander derde zijn paren zonder kinderen en een kwart zijn alleenwonenden. Bij die alleenwonenden is 43% ouder dan 65 jaar, wat meer is dan gemiddeld. 8% van de huishoudens bestaat uit een alleenstaande ouder met één of meerdere kinderen, in 79% van de gevallen zijn het alleenstaande moeders. Het aandeel van 6
7
Cijfers uit 2011, Tabel uit Lokale inburgerings- en integratiemonitor 2012
het klassieke gezin en de jonge koppels zonder kinderen is de voorbije periode afgenomen ten voordele van alleenstaanden boven de 35 jaar, oudere paren zonder kinderen en éénoudergezinnen. Deze evolutie stelt zich scherper dan in de ruime regio. Bij meerpersoonshuishoudens groeien paren zonder kinderen sterker dan gemiddeld. Binnen de paren neemt de groep van ongehuwd samenwonenden en ongehuwd samenwonenden met inwonende kinderen sterk toe. De aantallen compenseren onvoldoende voor de terugval van de gehuwde paren met kinderen. Prognoses Wat betreft de prognoses, wordt er voor het arrondissement Mechelen een zeer sterke bevolkingsgroei van meer dan 20% voorspeld 7, vooral ten gevolge van het positieve migratiesaldo. In 2020 zou Heist-op-den-Berg naar schatting 43.123, in 2030 44.907 inwoners hebben. De vergrijzing – het aandeel 65-plussers in de bevolking – gaat van 18,3 % naar 25 % in 2030 en blijft daarmee iets onder het Vlaams gemiddelde. De intensiteit van de veroudering – het aandeel 80plussers op de ouderen – volgt wel de Vlaamse voorspellingen, gaande van 24,9 naar 28,9 % in 2030.
Leeftijdsopbouw 1/1/2030 > 80 jaar 65-79 jaar 35-64 jaar 20-34 jaar < 20 jaar 0 Reeks1
5.000 < 20 jaar 8.424
20-34 jaar 6.907
10.000 35-64 jaar 17.986
15.000 65-79 jaar 8.245
20.000 > 80 jaar 3.345
Zorg 4 % van de volwassen bevolking ontvangt een tegemoetkoming voor personen met een handicap. Heist scoort hiermee veel hoger dan het Vlaamse gemiddelde van 3,13% of dat van de provincie Antwerpen (2,74%). Het percentage zorgbehoevende 65-plussers (personen met tegemoetkoming aan personen met een handicap of lopend dossier bij de Vlaams zorgfonds) is in Heist beduidend groter dan het Vlaamse gemiddeld: 27 % in plaats van 22 %. Ook het percentage 65-plussers met inkomensgarantie of gewaarborgd inkomen ligt een klein beetje hoger dan in Vlaanderen (6% ipv 5%) maar beduidend hoger dan het gemiddelde van de provincie Antwerpen (3,5%).
7
8
Lokaal woonbeleidsplan, p. 50
Economische trends8 Wat haar sociaaleconomisch profiel betreft, behoort Heist tot de cluster van agglomeratiegemeenten: sterk verstedelijkte gemeente met lage inkomens. In dit onderdeel zal Heist steeds met het gewest en de cluster vergeleken worden. Arbeidsmarkt 68% van de Heistse bevolking op arbeidsleeftijd is aan de slag. Dat is ietsje meer dan het Vlaamse gemiddelde van 66%. Het aantal niet werkende werkzoekenden ligt ietsje lager dan het Vlaams gemiddelde (4,5 ipv 5,1%). De werkzaamheidsgraad, dat is het aandeel werkenden in de totale bevolking tussen 20 en 64 jaar, bedraagt 73%. Heist doet het daarmee een klein beetje beter dan het Vlaamse gemiddelde van 71,3%. Van de werkende bevolking zijn er 85,6% loontrekkenden en 14,4 % zelfstandigen. In 2010 was gemiddeld 6,2 % van de beroepsbevolking van Heist werkloos, iets lager dan de 7,1 van het Vlaams gewest. Van de niet-werkende werkzoekenden zijn er in Heist meer vrouwen dan mannen (53 % vrouwen tov 48,8 % in Vlaanderen). Er zijn beduidend meer 50-plussers werkloos dan het Vlaams gemiddelde. Bijna 34% van de niet-werkende werkzoekenden was ouder dan 50, tegenover 26,6% in Vlaanderen. In Heist zijn er ook beduidend meer mensen met een arbeidshandicap in deze groep. 20,6% van de niet-werkende werkzoekenden heeft een arbeidshandicap, tegenover 14,3% in Vlaanderen. Er waren in Heist in 2010 14.645 jobs. Ze waren als volgt verdeeld over de verschillende sectoren: Hoofdsector
Heist
Primaire sector Secundaire sector Tertiaire sector Quartaire sector Sector onbekend Totaal
N 346 3.939 7.694 2.613 52 14.645
Vlaams gewest % 2,4 26,9 52,5 17,8 0,4 100,0
N 63.440 588.277 1.310.021 792.454 10.826 2.765.019
% 2,3 21,3 47,4 28,7 0,4 100,0
In de secundaire sector zijn het vooral bouw en chemie die sterk vertegenwoordigd zijn, in de tertiaire sector de groot- en kleinhandel. In de quartaire sector zijn alle subsectoren ongeveer even sterk ondervertegenwoordigd. Er waren in 2010 954 vestigingen met personeel. De grootte van deze vestigingen is vergelijkbaar met die van het gemiddelde van het Vlaams gewest: 78% heeft minder dan 10 werknemers, 17,8 % heeft tussen 10 en 49 werknemers, en slechts een kleine fractie stelt er meer te werk.
8
Cijfers mbt arbeidsmarkt komen grotendeels uit “De arbeidsmarktsituatie in Heist-op-den-Berg”, departement werk en sociale economie, oktober 2012
9
Wat betreft de pendelbeweging, ziet het plaatje er als volgt uit. Van de 10.769 personen die in 2010 een loontrekkende job uitoefenen in Heist-op-den-Berg, wonen 6.474 personen in een andere gemeente. Dit komt overeen met een inkomende pendelintensiteit van 60,12%. Van de 15.521 loontrekkende inwoners van Heist-op-den-Berg in 2010 zijn er 11.226 die niet werken in Heist-op-den-Berg maar in een andere gemeente. Dit komt neer op een uitgaande pendelintensiteit van 72,33%. Heist heeft een ondernemingsvriendelijk klimaat. Het aantal BTW-plichtige ondernemingen (natuurlijke personen + rechtspersonen) steeg de laatste 10 jaar van 2.213 naar 2.899, een stijging met maar liefst 31 %. In de cluster van sterk verstedelijkte gemeenten met lage inkomens was de stijging slechts 23%. Ook de nettogroeiratio (=opgerichte ondernemingen-verdwenen ondernemingen/actieve ondernemingen * 100) is met 3,2 hoger dan die in de cluster en in het Vlaams gewest, waar die maar 2,3 bedraagt. Inkomen / welvaart9 Het gemiddelde inkomen per aangifte in Heist bedroeg in 2010 28.394 euro. Dat is een klein beetje hoger dan het gemiddelde in de cluster (27.078 euro) en vergelijkbaar met het Vlaams gewest (28.902 euro). Heist-op-den-Berg telde minder aangiften in de laagste inkomensklasse (kleiner dan 10.000 euro) dan in de cluster of het Vlaams Gewest. Heist-op-den-Berg situeerde zich in 2007 onder het Vlaamse welvaartspeil, wat betreft de fiscale inkomens op inwonersniveau; de gemiddelde gezinsgrootte in Heist-op-den-Berg was echter ook iets groter dan het Vlaamse gemiddelde. Het mediaaninkomen per aangifte situeerde zich in 2007 onder dat in het arrondissement. Dit kan te maken hebben met de sterkere vergrijzing in de gemeente, wat leidt tot lagere inkomens per aangifte. Dit neemt niet weg dat ouderen die weinig belasting betalen wel degelijk welvarend kunnen zijn. Het welvaartspeil per inwoner stijgt sterker dan elders, wat verband kan houden met de sterkere gezinsverdunning in Heist-op-den-Berg. Op vlak van armoede valt het in Heist nogal mee. Het percentage geboortes in kansarme gezinnen is met 3,9% veel lager dan in de cluster (12,5%) en het gewest (9,7%). Ook het aantal leefloners is beduidend lager: met 1,6 per 1000 inwoners bedraagt dit slechts de helft van het aantal in de cluster of het gewest. Sinds 2008 gaat dit aantal wel in stijgende lijn. Het aantal titularissen met een voorkeursregeling in de ziekteverzekering is beperkt tot 9 % van de bevolking, wat vergelijkbaar is met de cluster en het gewest, en dit cijfer is al enkele jaren stabiel. Gemeentelijke financiën De aanvullende personenbelasting is in Heist sinds 2008 7,5 %. Daarmee ligt dit precies tussen gemiddelde in het Vlaams gewest (7,2%) en het gemiddelde van de gemeenten uit dezelfde belfiuscluster (7,8%). De opcentiemen op de onroerende voorheffing zijn ook al 5 jaar constant en bedragen 1.050, wat beduidend lager is dan de gemeenten uit dezelfde cluster (1.485) en het Vlaams gemiddelde (1.354). De uitstaande schuld per inwoner bedroeg in 2011 813 euro, wat beduidend minder is dan het gemiddelde van de andere gemeenten uit de cluster (904 euro) en het Vlaams geweest (1.297 euro). De schuld vertoont sinds 2006 wel een stijgende lijn, in tegenstelling tot de trend in de cluster en in het Vlaams gewest, waar de schuld per inwoner beduidend gedaald is tegenover 2006.
9
10
Cijfers uit woonbeleidsplan
Sociaal-culturele trends Vrije Tijd Evenementen Heist is een echte evenementengemeente. Er is een zeer ruim vrijetijdsaanbod en dit aanbod kende de laatste jaren een sterke groei. Dit uit zich in de statistieken van de Uitdatabank, waaruit blijkt dat er voor praktisch elke categorie van vrijetijdsbesteding in Heist een groter aanbod is dan in de cluster of op gewestelijk niveau.
10
10
11
Grafiek uit Gemeentelijke profielschets, voorjaar 2013
Verenigingen en vrijwilligers Volgens de verenigingengids op de website van de gemeente (waar de erkende verenigingen in opgenomen zijn, maar verenigingen ook zichzelf kunnen toevoegen) zijn er in Heist 236 verenigingen actief: sportverenigingen, jeugdverenigingen en allerhande socio-culturele verenigingen. In 2012 vonden meer dan 300 (vergunde) evenementen plaats, gaande van buurtfeesten, fuiven, braderijen tot koersen en kermissen. Heist is een levendige gemeente en wordt als dusdanig gepercipieerd. Het is onmogelijk om te ramen hoeveel vrijwilligers er actief zijn in de gemeente. Alleen al voor de gemeentelijke diensten zijn ongeveer 553 vrijwilligers actief voor diverse taken in cultuurcentrum, woonzorgcentrum, cursuscentrum, dienst toerisme, bibliotheek, academie, speelpleinwerking, bestuur van adviesraden, en als gemeentelijke opzichters en compostmeesters. De gemeente ondersteunt haar verenigingsleven onder andere via de gemeentelijke druk- en uitleendienst. Hier kunnen verenigingen allerlei materialen uitlenen en huren, gaande van een mobiele kiosk, podium, nadars en tentoonstellingspanelen tot muziekinstallaties, multimediamateriaal, percolators en allerlei spelen. Daarnaast kunnen verenigingen er ook aan een democratisch tarief terecht voor drukwerken. Bibliotheek Het aantal leners in de bibliotheek bedraagt 22,6% van de totale bevolking. Dit komt overeen met het gemiddelde van de cluster en van Vlaanderen. De hoofdbibliotheek is gevestigd in Heist-Centrum. Er zijn 6 uitleenposten: in Booischot, Pijpelheide, Heist-Goor, Itegem, Schriek en Wiekevorst. De collectie omvat een mediatheek met een ruim aanbod van cd’s, luisterboeken, songbooks, cdroms, dvd’s; een volwassenenafdeling met romans, wetenschappelijke werken, non-fictie, reisgidsen, anderstalige romans, grootletterboeken, strips en graphic novels; een jeugddafdeling met leesboeken, weetboeken, informatieboeken, jeugdtijdschriften en strips; een afdeling daisyboeken, kranten en tijdschriften en taalcursussen. Daarnaast kan je er ook gratis internetten en digitale databanken consulteren. Infrastructuur
Culturele infrastructuur Cultuurcentrum Zwaneberg werd in 2011 uitgebreid met een moderne schouwburg. Volgende ruimtes zijn er ter beschikking: - schouwburg met 700 plaatsen en 6 kleedkamers - polyvalente podiumzaal met telescopische tribune, bar en 5 kleedkamers - 3 repetitieruimtes - tentoonstellingsruimte - cursuslokaal - 7 vergaderlokalen - 1 groot vergaderlokaal, verbonden aan een leskeuken
12
- receptieruimte (Café Velodroom) - PC-lokaal - Cultuurkapel
Sportinfrastructuur Volgende sportinfrastructuur is in Heist-op-den-Berg aanwezig: Gemeentelijke sportinfrastructuur Zwembaden: - zwembad in de Lostraat (25 x 8,33 meter) - zwembad in Itegem (12,5 x 10 meter - enkel voor verenigingen en instellingen)
13
Sportzalen en sportlokalen: - De Sporthal, pas geopend eind 2012, met volgende ruimtes: sportzaal (52m x 45m), sportlokaal (17m x 21m), vergaderzalen (64m²), marathonzaal (268m²) - Sporthal en Sportcentrum ‘De Lichten’ (42m x 24m) - Sporthal ‘De Wimpel’ (42m x 24m) - Turnzalen in Hallaar (200 m²), Zonderschot (98 m²), Itegem (220 m²), Schriek (200 m²) en Pijpelheide (247,5 m²)
Openluchtcentra: - Sportcentrum Heist (26.897 m²) - Sportcentrum Booischot (29.247 m²) - Sportterrein Hallaar (1187 m²) - Speelplaats Schriek (247,5 m²) - Basketbalveld Biekorf (312 m²) - Speelplaats gemeentelijke jongensschool Itegem (1.810 m²) - Trapveld Rashoevewijk (1.144 m²) - Korfbalvelden Itegem (7.200 m²) - Sportveld Wiekevorst (3.000 m²) Niet-gemeentelijke sportinfrastructuur Zwembaden - Overdekt zwembad Ter Bos (104 m²)
14
Sportzalen en sportlokalen - Sporthal H. Hartcollege (748 m²) - Sporthal Sint-Lambertus (600 m²) - Ijsschaatshal Die Swaene (1.800 m²) - Schutterslokaal Heistse Schutters (750 m²) - Sportlokaal Technisch Instituut Maria Boodschap (160 m²) - Lokaal Tennisvelden Heistse Tennisclub (200 m²) Openluchtcentra - Voetbalveld SV Schriek (16.812 m²)
- Voetbalveld FC Cle (6.099 m²)
- Sportveld Wiekevorst (3.000 m²)
- Tennisvelden Heistse TC (1.000 m²)
- Voetbalveld VK Cravan (5.460 m²)
- Voetbalveld FC Itegem (13.860 m²)
- Voetbalveld Astrio (13.612 m²)
- Voetbalveld FC Goelen (6.000 m²)
- Voetbalveld Real Sas (6.930 m²)
- Voetbalveld Heist 04 (6.600 m²)
- Voetbalveld SK Diamant (7.020 m²)
- Voetbalveld FC KWB (6.600 m²)
- Voetbalveld Hof Ter Laeken (6.300 m²)
- Polyvalent sportveld Sint-Lambertusschool (2.500 m²)
- Voetbalveld SV Goor (7.200 m²) - Voetbalveld FC Molenzonen (13.406 m²)
- Voetbalveld Witte Gracht (6.996 m²) - Fit-o-meter (6.000 m²)
Jeugdinfrastructuur In Heist zijn er 13 buurtspeelpleintjes, 2 skatepleintjes en 2 speelbossen: plaats genoeg dus om goed buiten te kunnen spelen. Deze zijn te vinden op volgende plaatsen: Buurtspeelpleintjes 1 Lodewijk Liekenswijk Heist- Centrum 2 Postweg Heist- Centrum 3 Dorelarelei Heist- Centrum 4 Moretuswijk Heist- Station 5 Rode Kruisstraat Heist- Station 6 Blokstraat Zonderschot 7 Drieshoevestraat en Iepestraat Heist- Goor 8 Nachtegaalweg Schriek 9 Dophei Pijpelheide 10 Struikheide Booischot 11 Winterstraat Wiekevorst 12 J.F. Sneyersstraat Wiekevorst 13 Van Gansackerplein Itegem (14 geen speelpleintje meer)
15
Skatepleintjes 15 Boonmarkt Heist- Centrum 16 Dalstraat Wiekevorst Speelbossen 17 Boonmarkt Speelbos de Averegten Heist- Centrum 18 Dalstraat Speelbos Wiekevorst
Speelterreinen in Heist
16
Overige Andere publieke ruimtes en zalen die kunnen gehuurd worden zijn te vinden bij: de bibliotheek, chalet Moretus, De Biekorf, Café De Krabber, De Visgheer, De Ware Eendracht Schriek, De Wilgenhoeve, De Zwaan, Fanfare De Goorse Bloesem, H. Hartscholen, Molenzonen Hallaar, HKT, Hnitahoeve, Hof Van Riemen, IMG, Jeugdhuis Kwinten, Joki, Kasteelhoeve, KSK Heist, Kunstijsbaan Die Swaene, La Cita, Moed en Volharding, Mylène, Pallieterhoeve, Parochiezaal Booischot, Parochiezaal Grootlo De Magneet + Oude Kapel, Parochiezaal Hallaar, Parochiezaal Heist Station, Parochiezaal Itegem, Parochiezaal Schriek, Parochiezaal St Salvator, Parochiezaal Ter Molen, Parochiezaal Wiekevorst, Parochiezaal Withof, Sporthal De Wimpel, St Lambertusinstituut, FC HeistGoor, SV Schriek, Swaenekelder, Halders huis, Vibro, Victoria, Witte Gracht DC, Zaal Centrum, Zaal Gildenhuis, Zaal Lux, Zaal Oude Zwaan, Zaal St Jan.
Onderwijs Heist-op-den-Berg biedt haar inwoners een uitgebreid aanbod inzake onderwijs, zowel voor wat betreft dagonderwijs als voor het kunst- en avondonderwijs.
Kleuter- en lager onderwijs Heist-op-den-Berg telt verschillende kleuter- en lagere scholen waaronder de gemeentelijke basisschool De Hei in Pijpelheide, de gesubsidieerde vrije basisschool van Booischot, de gemeentelijke basisschool De Zonne in Zonderschot, de gesubsidieerde vrije gemengde basisschool van Hallaar, de gesubsidieerde vrije gemengde basisschool van Heist-Centrum, het Heilig Hartcollege Heist-Station in Heist-op-den-Berg, de gesubsidieerde vrije basisschool ’t Goor en ’t Goortje in Heist-op-den-Berg, de vrije basisschool van Itegem, de gesubsidieerde vrije basisschool van Schriek-Grootlo, de vzw vrij onderwijs Sint-Jan in Wiekevorst, de lagere school Sint-Jan in Wiekevorst, de Freinetschool Triangel in Booischot, de basisschool campus Hof van Riemen in Heistop-den-Berg en de leefschool Pluishoek in Heist-op-den-Berg. Het aantal leerlingen in het kleuteronderwijs daalde vanaf 2001 maar is sinds 2005 in stijgende lijn: in 2012 waren er 1.367 kleuters ingeschreven.
17
Leerlingen kleuteronderwijs 1400 1350 1300 1250 1200
Leerlingen kleuteronderwijs
1150 1100 1050 1000 2003200420052006200720082009201020112012
Het aantal leerlingen in het lager onderwijs vertoonde een dalende lijn maar is sinds 2008 stabiel.
Leerlingen lager onderwijs 2600 2500 2400 2300 2200
Aantal leerlingen lager onderwijs
2100 2000 1900
Ongeveer 80% van de leerlingen in het basisonderwijs woont ook in de gemeente. De leerlingen van buiten de gemeente vinden we vooral in grote getale in het buitengewoon kleuter- en lager onderwijs.
Secundair onderwijs De Heilig-Hartscholen van Heist-op-den-Berg bieden middelbaar onderwijs aan op twee locaties. Het Koninklijk Technisch Atheneum biedt algemeen, technisch en beroeps secundair onderwijs aan. In het centrum voor deeltijds onderwijs kunnen jongeren vanaf 15 jaar terecht die het 1ste en 2de jaar van het secundair onderwijs beëindigd hebben. Het Sint-Lambertusinstituut verzorgt theoretisch en/of praktijkgericht nijverheidsonderwijs met 7 de specialisatiejaren. Het Sint-Michielsinstituut van Schriek biedt technisch- en beroepsonderwijs. Het aantal leerlingen in de eerste graad secundair onderwijs draait rond de 700 leerlingen.
18
Aantal leerlingen in 1ste graad SO - totaal 800 600 400
Aantal leerlingen in 1ste graad SO - totaal
200 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 In het schooljaar 2010-2011 volgen in Heist 2600 leerlingen in het secundair onderwijs. Bijna 54% van deze leerlingen waren afkomstig uit Heist-op-den-Berg zelf. 20% komt uit de buurgemeenten Putte en Hulshout. Vooral het deeltijds beroepssecundair onderwijs en het buitengewoon secundair onderwijs trekken veel leerlingen van verder buiten de gemeentegrenzen. De schoolse vertraging bedraagt in Heist in 2012 voor het lager onderwijs 7,1 %, wat veel lager is dan in de cluster (18%) of in Vlaanderen (15,4%). Voor het secundair onderwijs bedraagt de vertraging 23,4%, wat nog steeds lager is dan in de cluster (29,8%) of in Vlaanderen (28,8%).
Buitengewoon onderwijs Het Instituut Mevrouw Govaerts biedt buitengewoon kleuter-, lager- en secundair onderwijs.
Volwassenenonderwijs Het gemeentelijk cursuscentrum organiseert verschillende vormingscursussen voor volwassenen die in dagonderwijs gegeven worden. De Open School van Heist-op-den-Berg is één van de 29 centra voor basiseducatie in Vlaanderen. Er worden cursussen gegeven aan laaggeschoolde volwassenen die opnieuw willen (bij)leren. Het Centrum voor volwassenenonderwijs van Heist-op-den-Berg verzorgt diverse cursussen voor volwassen waaronder taalcursussen, een cursus bedrijfsbeheer, een cursus informatica en een cursus houtbewerking.
Deeltijds Kunstonderwijs Opleidingen muziek, woord en dans worden verzorgd door de Gemeentelijke Academie voor MuziekWoord-Dans. Deze academie heeft wijkafdelingen in Hallaar, Heist-Goor, Wiekevorst en Itegem. De Gemeentelijke Academie voor Beeldende en Toegepaste Kunsten verzorgt het kunstonderwijs in Heist-op-den-Berg en heeft afdelingen in Heist-Station, Schriek, Pijpelheide, Hallaar, Itegem, Wiekevorst en Zonderschot. Samen tellen deze academies meer dan 2.500 leerlingen. Op de hoofdzetel in de Oude Godstraat barst zij dan ook uit haar voegen.
19
Aanbod voor jeugd
Jeugdwerkingen Heist-op-den-Berg telt 20 erkende jeugdverenigingen. Eén daarvan is een gewestwerking van de Chiro. Chirojongens Heist-Centrum Locatie: Oude Liersebaan, 2220 Heist-op-den-Berg Doelgroep: jongens van 6 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden1: 83 Aantal leiding: 15 Chiromeisjes Heist-Centrum Locatie: Kerkhofstraat 5-7, 2220 Heist-op-den-Berg Doelgroep: meisjes van 6 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 85 Aantal leiding: 21 Chirojongens Heist-Station Locatie: Biekorfstraat 8-10, 2220 Heist-op-den-Berg Doelgroep: jongens van 6 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 49 Aantal leiding: 21 Chiromeisjes Heist-Station Locatie: H.Hartstraat, 2220 Heist-op-den-Berg Doelgroep: meisjes van 6 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 68 Aantal leiding: 14 Chiro Zonderschot Locatie: Blokstraat z/n + Withofstraat 10, 2220 Heistop-den-Berg
20
Doelgroep: meisjes & jongens van 6 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 231 Aantal leiding: 22 Chiro Hallaar Locatie: Boonmarkt + Neetweg, 2220 Hallaar Doelgroep: meisjes & jongens van 6 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 130 Aantal leiding: 9 Chiro Itegem Locatie: Professor Verbiststraat 2, 2222 Itegem Doelgroep: meisjes & jongens van 6 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 118 Aantal leiding: 19 Chiro Booischot Locatie: Ter Laken, 2221 Booischot Doelgroep: meisjes & jongens van 7 tot 18 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 130 Aantal leiding: 23 Scouts Pijpelheide Locatie: Negenbunders 3, 2221 Booischot (Pijpelheide)
Doelgroep: meisjes & jongens van 6 tot 8 jaar (kapoenen) jongens van 8 tot 17 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 62 Aantal leiding: 9 Gidsen Pijpelheide Locatie: Dophei, 2221 Booischot (Pijpelheide) Doelgroep: meisjes van 8 tot 17 jaar Werking: zondagnamiddag + kamp Aantal leden: 53 Aantal leiding: 14 AKABE Dophei, 2221 Booischot (Pijpelheide) Doelgroep: Kinderen en jongeren met een handicap van 6 tot 26 jaar Werking: Zaterdag + kamp Aantal leden: 40 Aantal leiding: 15 KLJ Schriek Locatie: LeoKempenaersstraat en Ommeweg 1A, 2223 Schriek Doelgroep: meisjes en jongens van 6 tot 35 jaar Werking: zondagnamiddag(16 jaar) en vrijdagavond (+ 16 jaar) + kamp Aantal leden: 169 Aantal leiding: 17 KLJ Wiekevorst Locatie: Dalstraat 22 A, 2222 Wiekevorst
Doelgroep: meisjes en jongens van 9 jaar tot 35 jaar Werking: zondagnamiddag (- 16 jaar) en vrijdagavond (+ 16 jaar) + kamp Aantal leden: 112 Aantal leiding: 28 Jeugd Rode Kruis Locatie: Hallaarstraat 15, 2222 Itegem Doelgroep: meisjes en jongens van 10 tot 16 jaar Werking: maandelijkse activiteit + cursus helpertje en junior helper + kamp Aantal leden: geen recente cijfers beschikbaar Aantal leiding: geen recente cijfers beschikbaar Jeugdatelier Scoebidoe Locatie: Pluishoekstraat 1, 2220 Heist-op-den-Berg Doelgroep: meisjes en jongens van 3 tot 15 jaar Werking: zondagnamiddag + weekend
Aantal leden: 61 Aantal leiding: 9 Jeugdclub De Biekorf Locatie: Biekorfstraat 8-10, 2220 Heist-op-den-Berg Doelgroep: jongeren vanaf 16 jaar Werking: vrijdag- en zondagavond Aantal leden: 127 Aantal leiding: 17 Jeugdclub Vibro Locatie: Molenstraat 50, 2220 Heist-op-den-Berg Doelgroep: jongeren vanaf 14 jaar Werking: woensdagnamiddag en – avond, vrijdag-, zaterdagen zondagavond Aantal leden: 170 Aantal leiding: 17 Jeugdhuis Kwinten Locatie: Wiekevorst-Dorp 35, 2222 Wiekevorst
Doelgroep: jongeren vanaf 16 jaar Werking: vrijdag-, zaterdagen zondagavond Aantal leden: 50 Aantal leiding: geen recente cijfers beschikbaar Jeugdhuis Joki Locatie: Hallaarstraat 40, 2222 Itegem Doelgroep: jongeren vanaf 14 jaar Werking: woensdag-, vrijdag-, zaterdag- en zondagavond Aantal leden: 41 Aantal leiding: 11 Chiro gewest Hest Locatie: P. Mellaertsstraat 1, 2220 Heist-Goor Doelgroep: Chiro’s uit de gemeenten Heist-op-denBerg, Putte, Berlaar, Begijnendijk en Hulshout Werking: ondersteuning plaatselijke chiro’s
In alle woonkernen behalve in Grootlo en Heist-Goor is een erkende jeugdvereniging actief.
Erkende jeugdafdelingen van sport- en cultuurverenigingen De gemeente telt naast de erkende jeugdverenigingen nog 20 erkende jeugdafdelingen van sporten cultuurverenigingen. Arronax jeugdduiken Locatie: Gemeentelijk zwembad Werking: Jeugdduikclub Aantal leden: 16 Aantal leiding: 17 AVZK Locatie: Sporthal de Lichten Werking: Atletiekvereniging Aantal leden: 236 Aantal leiding: 4 Dansclub ‘t Uiltje
21
Locatie: Zaal Ware Eendracht Werking: Dansen Aantal leden: 77 Aantal leiding: 4 Heistse Tennisclub Locatie: Boonmarkt, 2220 Hallaar Werking: Tennis Aantal leden: geen gegevens Aantal leiding: geen gegevens
Heistse zwemclub Arduas Locatie: Gemeentelijk Zwembad Werking: Zwemmen Aantal leden: 130 Aantal leiding: 6 HKT Shake Locatie: Kattestraat 1, 2220 Heist-op-den-Berg Werking: Jeugdafdeling van het Heistse Kamertoneel Aantal leden: 17
Aantal leiding: 4 Jeugdfanfare de Berthoutbengels Locatie: Cultuurhuis, Leopoldlei, 2220 Hallaar Werking: Fanfare Aantal leden: 33 Aantal leiding: 4 Jeugdfanfare Moed en Volharding Locatie: Zaal de Zwaan, Stationsstraat 53, 2220 Heist-op-den-Berg Werking: Fanfare Aantal leden: 28 Aantal leiding: 8 Jeugdvolleybalclub Mendo Locatie: Sporthal De Lichten Booischot Werking: Volleybal Aantal leden: 101 Aantal leiding: 15
22
Aantal leden: 41 Aantal leiding: 8 K.F Sint Jansvrienden Locatie: Lokalen fanfare Itegem (tijdelijk) Werking: Fanfare Aantal leden: 13 Aantal leiding: 4 K.F. De Goorse Bloesem Locatie: Heist-Goor, Pastoor Mellaertsstraat 3A Werking: Fanfare Aantal leden: 23 Aantal leiding: 4 K.F. De Ware Eendracht Locatie: Zaal de Ware Eendracht Werking: Fanfare Aantal leden: 23 Aantal leiding: 4
K.F. De Eendracht Itegem Locatie: St. Guibertusplein, 2222 Itegem Werking: Fanfare Aantal leden: 19 Aantal leiding: 5
KFC Itegem Locatie: Rozendaelstraat z/n, 2220 Heist-op-den-Berg Werking: Aantal leden: geen gegevens Aantal leiding: geen gegevens
K.F. Onafhankelijkheid Locatie: Werking: Fanfare
Korfbalclub Joki Locatie: Wezelpad, 2222 Itegem
Werking: Korfbal Aantal leden: 52 Aantal leiding: 8 KSK Heist Locatie: Sportcentrum Heist-op-den-Berg Werking: Voetbal Aantal leden: 174 Aantal leiding: 25 SC Wiekevorst Locatie: Sportcentrum, Dalstraat, Wiekevorst Werking: Voetbal Aantal leden: 109 Aantal leiding: 16 Turnkring Arduas Locatie: Turnzaal H.Hartcollege, Werking: Turnen Aantal leden: 169 Aantal leiding: 30
VBC Itegem Locatie: Sporthal Wiekevorst Werking: Volleybal Aantal leden: 50 Aantal leiding: 8
Zorg- en welzijnsaanbod
Kinderopvang Het aantal kinderopvangplaatsen is de laatste jaren fel gestegen. Tegenover 2009 kwam er in de voorschoolse opvang 17 plaatsen bij, en in de buitenschoolse opvang 78. Wat betreft de voorschoolse opvang is dit een tragere groei dan in de cluster of in het gewest, voor de voorschoolse opvang is dit een veel sterkere groei 11.
Voorzieningen voor ouderen In Heist-op-den-Berg zijn er vier erkende woonzorgcentra. Samen kunnen deze voorzieningen 402 ouderen permanent huisvesten. Het gaat om Rusthuis Heilige Familie, het OCMW-rusthuis RVT Berkenhof, het RVT Sint-Jozef, en het Woon- en zorghuis Ten Kerselaere. Aan Ten Kerselaere is een dagverzorgingscentrum verbonden met een erkende opvangcapaciteit voor dertig ouderen. Ten Kerselaere en Sint-Jozef bieden ook tijdelijke opvang voor kortere periodes (zogenaamd centra voor kortverblijf) waarbij er zowel overnachting als opvang, hulp- en dienstverlening geboden wordt aan respectievelijk tien en vijf ouderen, voor kortere periodes. Daarnaast maken nieuwe vormen van gegroepeerd zelfstandig wonen opgang; het woonzorgdecreet van 13 maart 2009 focust op de ondersteuning van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid; tegelijk voorziet het in maximale zorg voor wie dat nodig heeft. Momenteel zijn er in Heist erkende serviceflats in Ter Wieke bij SintJozef en Ten Gaerde bij de Heilige Familie, samen goed voor 41 huishoudens. Daarnaast zijn er 35 zogenaamde ‘aanleunwoningen’, voor zorgbehoevenden aangepaste woningen in de buurt van de zorgvoorziening, waar men zelfstandig kan wonen maar toch gebruik maken van de infrastructuur en diensten van de voorziening. Ook zijn er een aantal ‘ouderenwoningen’, die aangepast zijn aan de fysieke conditie van de oudere maar geen zorg aanbieden. Met 402 plaatsen heeft Heist een uitgebreid residentieel zorgaanbod, dat momenteel volstaat, maar volgens prognoses binnen 5 à 10 jaar niet meer voldoende zal zijn om aan de vraag van de eigen bevolking te voldoen.12 Vooral op vlak van mogelijkheden van zelfstandig wonen blijft Heist-opden-Berg achterop. Heist heeft in 2012 57,9 plaatsen per 1000 inwoners 65-plussers. In de cluster zijn dat er 66,2 en in Vlaanderen zelfs 70.
Gezondheidszorg Op vlak van gezondheidszorg en medische zorgverlening zijn er diverse instanties actief op het grondgebied van Heist-op-den-Berg: - het Rode Kruis - het Heists InterventieTeam (HIT) - de Polikliniek Somedi 11 12
23
Cijfers en tabel uit gemeenteljke profielschets, p. 78 Woonbeleidplan, p. 99
- het Wit-Gele Kruis van Antwerpen - een Kring van zelfstandige verpleegkundigen - diverse huisartsen, apothekers en tandartsen Voor geestelijke zorgverlening zijn er zelfhulpgroepen actief, de A.A.-groep Nieuw Leven Heist-opden-Berg, CAW Het Welzijnshuisen CGG De Pont. Daarnaast zijn er verschillende diensten voor thuiszorg actief, en alle mutualiteiten hebben een kantoor in het centrum van Heist.
Leefbaarheid en veiligheid Op vlak van criminaliteit is Heist een rustige gemeente. Met 16,9 geregistreerde diefstallen en afpersingen per 1000 inwoners zit Heist-op-den-Berg ver onder het aantal van de cluster (24) en zelfs bijna de helft lager dan het Vlaamse gemiddelde (32,7). Ook het aantal misdaden tegen de lichamelijke integriteit per 1000 inwoners (4,8) is lager dan de cluster en het Vlaams gewest (die respectievelijk 7,0 en 6,8 misdrijven per 1000 inwoners kennen). Dezelfde trend vertoont zich voor gewelddadige misdaden tegen eigendom: Heist heeft er 7,2 per 1000 inwoners, waar de cluster en het Vlaams gewest er 10 hebben. Het aantal verkeersongevallen daalt, maar toont een eerder grillig verloop. Het aantal ongevallen met fietsers blijft eerder constant. 200 180 160 140 120 verkeersongevallen
100
met fietsers
80 60 40 20 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Toerisme Heist is gelegen midden in de prachtige Netevallei en heeft daarmee een aantal groene troeven uit te spelen: de Nete, de Averegten, het Speelbergenbos, de Goren vormen een paradijs voor wandelaars. Voor fietsers lopen er 3 bewegwijzerde routes doorheen Heist: de Berg- en Neteroute, de goestingroute, en sinds april 2013 ook een waterfietsroute. Daarnaast kunnen wandelaars en fietsers gebruik maken van het systeem van het wandel- en fietsknooppuntennetwerk. Heist heeft ook een aantal culturele bezienswaardigheden: het beschermd dorpszicht met het Kerkplein en de berghelling, de water- en uitkijktoren, het Heem- en radiomuseum, het
24
Treinmuseum, het heemerf Kaasstrooimolen en Pandoerenhoeve, Klein Scherpenheuvel, 13 parochiekerken, een aantal authentieke hoeves, waterpompen, kapellen, kastelen en hoven. Ook winkelliefhebbers komen aan hun trekken in Heist: de zondagse rommelmarkt lokt wekelijks duizenden bezoekers. Ook de maandagmarkt is een van de grotere uit de streek. De Bergstraat vormt een 1 kilometer lange winkelstraat met een mooie mix tussen ketens en lokale boetieks. Heist is ook een perfecte uitvalsbasis om nabijgelegen steden als Mechelen, Leuven, Lier en Antwerpen te verkennen. Om te verblijven, zijn er 2 hotels en 6 bed & breakfasts waar toeristen terecht kunnen. - Hotel Villa Monte beschikt over 21 kamers in een gerenoveerde notariswoning. - Hotel de Maalderij beschikt over 12 kamers De bed & breakfasts zijn : - Hullebrug, Itegem, 4 kamers - 't Soete Neteland, Booischot, 1 gastenverblijf van 140 m² - Bloemenhof, Heist-op-den-Berg, 2 kamers - De Zon, Heist-op-den-Berg, 2 kamers - De Werfteling, Heist-op-den-Berg, 3 kamers - Van den Hurk, Heist-op-den-Berg, 2 kamers De dienst toerisme is sinds 2011 op een nieuwe locatie gehuisvest en kende de laatste jaren een stijgend bezoekersaantal en dito omzet (uit verkoop van fiets- en wandelkaarten en sinds 2012 ook geschenkcheques). 2008
2009
2010
2011
2012
verkoop
€ 5.768,55
€ 3.561,20
€ 2.550,42
€ 2.730,75
€ 7.943,95
€ 5.277,83
bezoek
2950
2709
2555
2722
3765
2908
€ 7.155,00
€ 15.523,75
Geschenkcheques
25
2013 (tot 15/10)
Ook de cijfers voor verblijfstoerisme vertonen de laatste jaren een sterk stijgende lijn 13.
Participatie Op verschillende manieren wordt inspraak verzekerd. Er zijn 12 adviesraden (jeugdraad, sportraad, milieu- en natuurraad, cultuurraad, GAPH, seniorenraad, landbouwadviesraad, GECORO, raad voor lokale economie, adviesraad voor verkeer, Noord-Zuidoverleg, 11.11.11-comité) actief die op eigen initiatief of op vraag advies kunnen verlenen aan het beleid. In verschillende sectoren (vrije tijd, bouw & milieu) worden specifieke participatietrajecten opgezet.
13
26
Cijfers en grafiek: website lokale statistieken
Technologische trends Uit een jaarlijkse enquête van de overheid blijkt dat steeds meer Vlamingen over een eigen computer beschikken (75% in 2010) en van thuis uit toegang hebben tot het internet. Het aandeel van de Vlamingen dat een computer of internet gebruikt, is sinds 2005 sterk toegenomen. In 2010 maakt de overgrote meerderheid dan ook wekelijks tot dagelijks gebruik van het internet. De computervaardigheden in het Vlaamse Gewest zijn wel vrij laag: er zijn meer Vlamingen met weinig computervaardigheden en minder Vlamingen met veel computervaardigheden. In 2009 nam het aandeel van de Vlamingen dat online in contact kwam met de overheid spectaculair toe (van 17% naar 33%). Voor de deelindicatoren – opvragen van informatie, downloaden van officiële documenten en ingevulde formulieren naar de overheid versturen – blijft er nog een kloof te overbruggen. De gemeente heeft een website, een Facebook en een Twitter account. Sinds eind 2011 is de gemeente Heist-op-denBerg lid van Facebook. In oktober 2013 heeft Heist-op-den-Berg 430 ‘vind-ik-leuks’. Er wordt vrijwel dagelijks een berichtje of foto geplaatst of gedeeld. Verschillende gemeentediensten hebben een eigen Facebookpagina: jeugddienst, sportdienst, CC Zwaneberg, Cultuurbeleid, cursuscentrum.
De eerste tweet verscheen op 10 januari 2012. Momenteel heeft de gemeente op Twitter 497 volgers / 58 volgend (= vooral andere steden en gemeenten uit de buurt, hogere overheden (parlement, VVSG,…), plaatselijke politiekers, pers,… In totaal werden reeds 154 tweets verstuurd, gemiddeld 1 keer per week14. De accounts op Facebook en vooral Twitter werden in de eerste plaats aangemaakt opdat de gemeente in tijden van nood/ramp gemakkelijk en snel veel mensen zou kunnen infomeren. Hoe mee volgers/vind-ik-leuks we nu verkrijgen, hoe groter het netwerk dat we bij een crisis kunnen aanspreken. Via het meldpunt op de website komen meldingen in een meldingsmodule terecht. Een aantal dingen kunnen al digitaal afgehandeld worden: Ruimtelijke ordening: - melding (in of aan gebouwen): aanstiplijst, aanvraagformulier, statistisch formulier model 1 - melding zorgwonen, aanstiplijst, aanvraagformulier, statistisch formulier model 1 - eenvoudige dossiersamenstelling: aanstiplijst, aanvraagformulier, statistisch formulier model 1 / model 2 - uitgebreide dossiersamenstelling: aanstiplijst, aanvraagformulier, statistisch formulier model 1 / model 2, aanstiplijst hemelwater, project m.e.r.-screening handleiding / formulier - terreinaanlegwerken: aanstiplijst, aanvraagformulier, beschrijvende nota kapvergunning, compensatieformulier ontbossing, compensatieformulier ontbossing bouwgrond - technische werken:aanstiplijst, aanvraagformulier - gebouwendossier: aanvraagformulier - verkavelingsaanvraag: aanstiplijst, aanvraagformulier, project m.e.r.-screening handleiding / formulier, compensatieformulier ontbossing 14
27
Situatie eind oktober 2013
- verkavelingswijziging: aanstiplijst, aanvraagformulier, project m.e.r.-screening handleiding / formulier - stedenbouwkundig uittreksel (GIS) Milieu: - Luierpremie - Subsidie hemelwaterinstallatie en infiltratievoorziening - Subsidie individuele afvalwaterzuiveringsinstallatie (IBA) - Subsidie zonneboiler - Subsidie warmtepomp - Inschrijven energiescan of opvolgscan - Aanvraag kaart containerpark - Afvoer huishoudelijk afval naar containerpark door derden - Aanvragen of opzeggen van afvalcontainer - Toelage Diftar Brandweer: - faxformulier voor doven en slechthorenden - dringende hulp - faxformulier voor doven en slechthorenden - niet-dringende hulp Bevolking - Adreswijziging - aankomst/verhuis binnen Heist - Aanvragen afvalcontainer bij aankomst/verhuis binnen Heist - Adreswijziging - naar andere gemeente - Opzeggen afvalcontainer bij verhuis naar andere gemeente/buitenland - Adreswijziging - naar het buitenland - Bewijs van leven - Bewijs van woonst - Bewijs van nationaliteit - Historiek van adressen - Uittreksel uit het strafregister - Samenstelling van gezin - Uittreksel uit het bevolkingsregister Burgerlijke stand - Geboorteakte - Huwelijksakte - Echtscheidingsakte - Overlijdensakte -Wilsverklaring inzake euthanasie (word-document) Vreemdelingenzaken - Verbintenis tenlasteneming (word-document) Jeugddienst: - aanvraagformulier jeugdsubsidies Personeelsdienst: - solliciteren voor openstaande vacature - spontane sollicitatie
28
Sportdienst: - Aanvraagformulieren gemeentelijke sportaccomodatie - Aanvraagformulieren sportsubsidies Communicatie - Meldingen en klachten - Nieuwsbrief - Gemeentekrant - Elektronische infoborden
29
Ecologische trends (fysieke omgeving) Bodemgebruik15 Op 1 januari 2009 wordt 64% van de grond in Heist-op-den-Berg aangewend voor landbouw. Dat is heel wat meer dan gemiddeld in Vlaanderen (61%), de provincie (49%) en het arrondissement (56%). Andere niet-bebouwde gronden zijn eerder beperkt in Heist-op-den-Berg (8%). Zo’n 23% van de totale oppervlakte is bebouwd, waarbij 60,5% van de bebouwde oppervlakte naar wonen gaat. Dat aandeel is hoog in vergelijking met het gewest (44%), de provincie (40%) en het arrondissement (47%). Bouwen in Heist-op-den-Berg gebeurt dus meer dan elders in functie van wonen. Tussen 2003 en 2009 nam het aandeel van bebouwde gronden in de totale oppervlakte in Heist-op-den-Berg en in het arrondissement toe met 1,4%; de vrije ruimte wordt sneller bebouwd dan in de provincie en in het Vlaams gewest.
De beboste oppervlakte bedraagt in Heist 6,75%. Dit is heel weinig in vergelijking met het provinciaal gemiddelde van 17,4%. Binnen de bosgroep Zuiderkempen met een gemiddelde van 15,5 procent heeft Heist ook de laagste score. De beperkte omvang van de bosoppervlakte is historisch te verklaren: omdat de grond in Heist rijker was dan in de omgeving werd in de negentiende eeuw veel grond gewonnen op bos en heide en omgezet naar cultuurgrond. De bossen die in Heist aanwezig zijn, zijn voor 72% privé-bezit. Daarvan is alleen provinciaal domein De Averegten publiek toegankelijk. Een bijkomend knelpunt is de grote versnippering van het bosareaal: het gaat vaak om kleine bosjes van circa 1,5 ha. Wonen Op 1 januari 2009 telde Heist-op-den-Berg volgens de kadastrale statistieken 17.554 gebouwen. Het gebouwenpark bestaat voor 84% uit de typische gebouwen bestemd voor wonen, namelijk 2% appartementsgebouwen en 82% woonhuizen. Het dominante woningtype is de alleenstaande woning (52%). In Heist-op-den-Berg vindt het wonen opvallend meer in gewone woonhuizen plaats dan in het arrondissement en de provincie. De woningen zijn daarenboven meer vrijstaand gebouwd en opvallend minder aaneengesloten. Wonen in gebouwen zoals handelshuizen en flatgebouwen 15
30
Cijfers en grafiek uit woonbeleidsplan, blz 121 en bijlage 10
gebeurt minder dan elders. Dit beeld is vergelijkbaar met de buurgemeenten. De woningen worden grotendeels bewoond door eigenaars, het huurdersaandeel is ongeveer 22% 16. Het aantal vastgoedtransacties voor woongebouwen gaat in Heist-op-den-Berg de laatste tien jaar in stijgende lijn: van een 300-tal naar 350 à 400-tal per jaar. De globale verkoop kent de voorbije tien jaar een sterkere dynamiek dan in de provincie en in het arrondissement. Ook al neemt het globaal aantal verkopen sterk toe, de toename verschilt in functie van de aard van het vastgoed.
Vastgoedtransacties naar type ('97-'09)
Wat betreft de verkoopprijzen17, zijn er verschillen al naar gelang het type vastgoed. Voor een modale woning was de gemiddelde verkoopprijs in 2012 235.000 euro en daarmee gemiddeld in vergelijking met de buurgemeenten, en ietsje lager dan het gemiddelde in de provincie en het arrondissement. Voor villa’s is Heist met een verkoopprijs van 330.000 euro beduidend goedkoper dan de provincie (425.000 euro) en het arrondissement Mechelen (420.000). Anders is het gesteld met de appartementen. Sinds 2005 is een appartement in Heist duurder dan in het arrondissement en de provincie: de gemiddelde verkoopprijs van 208.759 euro is beduidend hoger dan het arrondissement Mechelen (199.571 euro) en Vlaanderen (206.562 euro). Wat betreft bouwgronden, gaat Heist sinds 2005 in tegen de heersende trend van dalende verkoop. De prijs van de bouwgrond bedraagt in 2012 288 euro per m². Het aantal geregistreerde huurcontracten bedroeg in 2007 445. De gemiddelde huurprijs was 467 euro, vergelijkbaar met de gemiddelde huurprijs in Vlaanderen die 466 euro bedroeg.
Milieu In Heist wordt afval goed gesorteerd. In 2011 werd per inwoner nog 80,2 kg restafval opgehaald. Dat is veel minder dan het Vlaams gemiddelde van 149,9 kg. 16
Cijfers socio-economische enquête 2001. De verkoopprijzen zijn derdequartielprijzen (deze prijs geeft aan dat drie kwart van de geobserveerde prijzen onder deze waarde vallen), omdat gemiddelde prijzen vertekend worden door extreme waarden. Voor appartementen werd de mediaanverkooprijs gebruikt. 17
31
Op vlak van rioleringen doet Heist het als uitgestrekte gemeente niet goed. De uitvoeringsgraad 18 bedroeg in 2009 69,4. Zowel in de cluster als in het gewest ligt deze veel hoger, namelijk 92. Heist-op-den-Berg moet nog 162 km riolering leggen voor 2027. Ook qua zuiverheidsgraad19 doet met Heist het met 52,9 minder goed dan de cluster (53,7) en het Vlaams gewest (70,7). Als gevolg van deze lage rioleringsgraad is het oppervlaktewater in Heist van slechte kwaliteit. Er zijn weinig concrete cijfers voorhanden.
De gemeente trad op 1 september 2007 toe tot Pidpa-HidroRio. Sindsdien werden volgende projecten gerealiseerd, goed voor een totaal van 15.362 m riolering: o Ruandadreef: 335 m o Werftsesteenweg: 1347m (+1519m bovengemeentelijke leiding) o Molenstraat fase2: 1444m (+ 671m extra DWA leiding daar op sommige delen langs beide zijden van de weg DWA werd aangelegd) o Kasteelstraat-Hoge Brugstraat: 1723m (+287m gemengde leiding) o Kleine Steenweg: 527 m o Gidsenlei: 209 m o Klein Raamstraat: 473 m o Doortocht Schriek: 2588 m o Schransstraat (heden in uitvoering): 1095 m o Bredestraat-Schaliehoevestraat: 114 m o Zandstraat: 341 m o Donatuspad: 66 m o Kattestraat-Oude Gendarmeriestraat: 123 m o Heksestraat: 256 m o Begijnendijkse Voetweg: 560 m o Merelnest: 562 m o Hoogbraak: 151 m o De Haeken: 435 m o Verkaveling Monsieur: 1067 m o Wiekevorst-Dorp zijstraat: 140 m
Wat de bodemverontreiniging betreft, die is in Heist beperkt: slechts 0,24% van de totale oppervlakte is te saneren grond. De cijfers in de cluster en in het gewest liggen aanzienlijk hoger (resp. 1,98 en 1,15 %). Klachten over milieuovertredingen komen soms voor. Stofhinder wordt gemeld bij breekwerken door enkele bouwbedrijven. Klachten over geluidshinder worden veroorzaakt door verkeer en de toestand van het wegdek. Geurhinder wordt veroorzaakt door afvalwaterlozingen in grachten en sporadisch in geval van een incident.
18
het aantal inwoners dat op de riolering is aangesloten t.o.v. het aantal inwoners dat door de gemeente bij de opmaak van de totaal rioleringsplannen voorzien werd om in de riolering te lozen. De uitvoeringsgraad geeft aan in welke mate de gemeente reeds rioleringen heeft aangelegd in vergelijking met de geplande situatie. 19 het aantal op riool aangesloten inwoners die gezuiverd worden op een RWZI t.o.v. het totaal aantal inwoners voor de gemeente volgens de rijksregister-stratentabel van de VMM
32
Er zijn een aantal beschermde natuurgebieden in Heist, die beheerd worden door het Agentschap voor Natuur en Bos (68 ha 75 a – vallei Grote Nete), Natuurpunt (75 ha 17 a – vallei Grote Nete) en de provincie Antwerpen (99 ha – Averegten).
Mobiliteit Openbaar vervoer Busververvoer (De Lijn) - Tarieven Alle reizigers die binnen de gemeentegrenzen van Heist op-den-Berg de bus nemen, betalen vanaf 1 juli 2013 0,60 euro per rit met een Gemeentekaart, die 10 ritten omvat. De enige voorwaarde is dat de op- en afstaphalte van de verplaatsing binnen de gemeentegrenzen van Heist op-den-Berg ligt. De Gemeentekaart is alleen te koop in de voorverkooppunten in Heist-op-den-Berg. Buiten het grondgebied van Heist-op-den-Berg gelden de algemene tarieven van De Lijn. - Buslijnen in Heist-op-den-Berg: 160: Aarschot - Pijpelheide - Heist-op-den-Berg 161: Aarschot - Booischot - Heist-op-den-Berg 220: Herentals - Hulshout - Westmeerbeek - Ramsel - Aarschot 221: Herentals - Heultje - Houtvenne - Aarschot 297: Heist-op-den-Berg - Lier - Zevenbergen 510: Mechelen - Heist-op-den-Berg - Westerlo - Geel 511: Mechelen - Heist-op-den-Berg - Herentals 512: Wiekevorst - Heist-op-den-Berg - Mechelen 513: Heist-op-den-Berg - Vorselaar Scholen 514: Hulshout - Booischot - Westmeerbeek - Westerlo Scholen 515: Heist-op-den-Berg Scholen - Herselt 520: Mechelen - Putte - Schriek - Tremelo 527: Heist-op-den-Berg - Tremelo 529: Waver Scholen - Tremelo Er rijden in de regio ook 4 belbussen: 931: Belbus Heist-op-den-Berg - Bonheiden - Putte 943: Belbus Nijlen - Herenthout - Putte – Heist-op-den-Berg 944: Belbus Westerlo - Herselt - Hulshout 946: Belbus Herentals - Westerlo - Olen - Hulshout – Wiekevorst
33
Aangepast vervoer - MinderMobielenCentrale: vervoer voor gepensioneerden, alleenstaanden, minder mobiele mensen,… met een beperkt inkomen - Dienst aangepast vervoer voor personen in een rolstoel (Rolkar): een dienst die ontstaan is door een samenwerking tussen verschillende gemeentebesturen, de provincie Antwerpen en de Antwerpse Rolkar, voor alle personen die door hun beperkte mobiliteit geen gebruik kunnen maken van het openbare-vervoersaanbod. Gebruikers: Er waren in Heist in 2012 1.129 jongeren met een buzzypas. Er waren 400 Omnipassen in omloop. 1,82% van de inwoners tussen 25-59 jaar hebben een Omnipas, en van de 60-64-jarigen waren dit er 1,57%. Uit de cijfers kan niet opgemaakt worden of de trend stijgend of dalend is.
34
2,5
2
1,5 25-59 jarigen 60-64 jarigen
1
0,5
0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Percentage inwoners met omnipas
Personenwagens Heist-op-den-Berg telt in 2012 523 personenwagens per 1000 inwoners. Dat zijn er meer dan in het gewest of in de sociaal-economische cluster. 600 500 400 300
Heist Cluster
200
Vlaanderen
100 0
Personenwagens per 1000 inwoners
Infrastructuur Heist-op-den-Berg met 86,4 km² een uitgestrekte gemeente. Het infrastructuurgebied is groter dan een stad als Mechelen. De wegeninfrastructuur is dan ook navenant. De gemeente beheert 50 km waterlopen 3de categorie, 27 km waterlopen “oude atlas”, 450 km wegen, 600 km baangrachten en 176 km fietspaden. Wegen en rioleringen
35
De 450 km gemeentelijke wegen zijn in matige tot slechte toestand, vooral de betonwegen van de jaren ’50-’60. Momenteel wordt er +- 4 km wegen per jaar vernieuwd. Het wegennet degradeert dus elk jaar, want asfalt gaat gemiddeld 25 jaar mee, beton 50 jaar en rioleringen 50 jaar. F In 2011 nam de gemeente deel aan een proefproject van het Vlaams gewest en de Fietsersbond om de kwaliteit van de fietspaden te controleren. Met een meetfiets werd een afstand van 138 km fietspaden gecontroleerd op verscheidene parameters zoals vlakheid, breedte, veiligheidsstrook, materiaalgebruik enz. Heist scoorde niet hoog en eindigde op een voorlaatste plaats in vergelijking met de andere deelnemende gemeentes. Deze lage score is vooral te wijten aan de landelijke ligging en de zeer uitgebreide fietspadeninfrastructuur die veelal in de jaren ’70 gerealiseerd werd. Door toen de keuze te maken voor duurzame betonplaten, was er weinig vraag naar structurele onderhoudswerken. Andere fietspaden werden door de onderliggende nutsleidingen steevast uitgevoerd in een elementenverharding, wat nefast is voor het trillingscomfort. Duurzaamheid Oplaadeiland voor elektrische voertuigen De gemeente Heist-op-den-Berg stelt samen met Eandis laadpalen voor elektrische voertuigen ter beschikking ter hoogte van de Kattestraat, vlakbij cultuurcentrum Zwaneberg. De oplaadpalen kunnen worden gebruikt door wagens en door tweewielers. Automobilisten met een elektrisch voertuig hebben de keuze om op te laden met een klassiek stopcontact op een voeding van 16 ampère, ofwel met een aangepast stopcontact op 32 ampère, naargelang de technische specificaties van hun voertuig. Op 32 ampère is een lege autobatterij gemiddeld in 2 uur opgeladen. Elektrische fietsen en scooters kunnen met zes tegelijk opladen. Afhankelijk van de toestand van de batterij zullen ze 30 minuten tot 4 uur nodig hebben om de batterij volledig op te laden.
36
Politiek-wetgevende trends Bestuur Heist wordt vanaf 2013 bestuurd door een coalitie van CD&V, SP.A en Open VLD. Het college van burgemeester en schepenen is als volgt samengesteld: Luc Vleugels, burgemeester, CD&V Bevoegdheden: algemeen beleid, politie, brandweer, veiligheid en preventie, dienstverlening en organisatie, visie en kernontwikkeling, cultuur, informatie en communicatie Eric Verbist, eerste schepen, CD&V Bevoegdheden: bevolking en burgerlijke stand, senioren, onderwijs, kunstonderwijs, vorming, juridische zaken, Europese zaken, vrijwilligers Patrick Feyaerts, tweede schepen, Open Vld Bevoegdheden: openbare werken David Geerts, derde schepen, sp.a Bevoegdheden: milieu, mobiliteit en verkeer, werk Nand Blauwens, vierde schepen, Open Vld Bevoegdheden: sport, lokale economie en markten Hans Welters, vijfde schepen, CD&V Bevoegdheden: financiën, begroting, personeel, toerisme en evenementen, citymarketing Wim Van den Bruel, zesde schepen, CD&V Bevoegdheden: ruimtelijke ordening, landbouw, plattelandsbeleid, wonen, energie en duurzaamheid Kelly Van Tendeloo, zevende schepen, sp.a Bevoegdheden: jeugd, Noord-Zuidbeleid, informatica, diversiteit Dirk Van Noten, achtste schepen, CD&V Bevoegdheden: OCMW, gezin, welzijn, zorg, gelijke kansen, gezondheid, armoedebestrijding De gemeenteraad wordt voorgezeten door Bernadette De Cat (CD&V). De overige gemeenteraadsleden zijn: CD&V: Anne Coeckelbergs, Sebastiaan Marien, Anja Van Loo, Kurt Vets, Carl Verelst, Ilse Vermeulen, Guido Vertommen, René Willems Open VLD: Carl De Bie, Patrick Wijns Sp.a: Stefan Vanbesien, Marleen Verschaeren N-VA: Willy Anthonis,Joris De Preter, Eddy Gorris, Marc Jans, Jan Moons, Charlotte Reypens, Tim Teurfs, Monique Thijs, Michel Van Dyck, Inge Van Esbroeck, Katleen Vantyghem Vlaams Belang: Tamara Ceuppens, Luc Van den Bulck E.T.A: Jan Baestaens BBC Heist is in 2013 met de BBC gestart. Er werden 6 beleidsdomeinen gedefinieerd: Beleidsdomein 1: Algemene financiering Beleidsdomein 2: Burger, samenleving en sociaal beleid Beleidsdomein 3: Cultuur en vrije tijd Beleidsdomein 4: Ruimtelijke ontwikkeling, milieu en infrastructuur Beleidsdomein 5: Interne organisatie Beleidsdomein 6: Veiligheid
37
38
Deel 2: Interne omgevingsanalyse De afgelopen periode werden diverse oefeningen gemaakt waarbij de interne organisatie onder de loep werd genomen, met name: - de zelfevaluatie door het MAT op basis van het werkboek ‘Verbeteren door zelfevaluatie’ van VVSG die plaatsvond in het voorjaar van 2011; - de doelmatigheidsanalyse die door de diensthoofden werd uitgevoerd op basis van een methodiek van studiebureau A3O in het kader van beleids- en beheerscyclus in het voorjaar van 2012; - de SWOT-analyse interne werking op basis van 41 interviews met ambtenaren en politici naar aanleiding van de opmaak van het organogram tijdens het voorjaar van 2009. De interne omgevingsanalyse volgt de indeling van het model voor organisatiebeheersing, dat teruggaat op het model dat voor de zelfevaluatie werd gebruikt. Wat volgt is gebaseerd op de zelfevaluatie door het managementteam van de gemeente. Op 30 maart en 4 mei 2011 boog het MAT zich over de 60 vragen uit het boek “Verbeteren door zelfevaluatie” van VVSG. Een zelfevaluatie is een kritische, systematische en methodische analyse van de kwaliteit van de dienstverlening, procedures/werkwijzes en de resultaten (op basis van indicatoren, tevredenheid), met als doelstellingen inzicht te verwerven in de eigen werking, verbeteren en te starten met kwaliteitsdenken in de organisatie. De zelfevaluatie leverde enerzijds per onderdeel een kwaliteitsprestatieniveau op, dat weergeeft hoe ver de organisatie vindt dat ze al staat op dit vlak, en anderzijds een verbeteractieplan dat prioritaire verbeteracties bevat. Het streefcijfer voor het kwaliteitsprestatieniveau is 1. Wanneer een organisatie voor een bepaald onderdeel kwaliteitsprestatieniveau 1 behaalt, betekent dit dat ‘de organisatie zichzelf ziet als een organisatie die zeer goed tot uitstekend voldoet aan de spelregels van doeltreffend en doelmatig kwaliteitsmanagement. De organisatie vindt van zichzelf dat ze over een (zeer) performant kwaliteitsmanagementsysteem beschikt’. Het gemiddelde van de gemeente is 3,11. Dit cijfer betekent volgens de legende “de organisatie ziet zichzelf als een organisatie die matig voldoet aan de spelregels van doeltreffend en doelmatig kwaliteitsmanagement. De organisatie vindt dat ze over elementen van kwaliteitsmanagement beschikt, maar dat nog moet worden toegewerkt naar een systeem.”
Score
Streefdoel
Gemiddelde
Afwijking t.a.v. gemiddelde
Afwijking t.a.v. streefdoel
Management
2,85
1
3,11
-0,26
1,85
Middelen
3,46
1
3,11
0,36
2,46
Dienstverlening
2,40
1
3,11
-0,71
1,40
Meten en verbeteren
3,89
1
3,11
0,78
2,89
Kwaliteitsmanagementsysteem
3,43
1
3,11
0,32
2,43
Kwaliteitsprestatieniveau
3,11
1
Onderdelen van het referentiekader voor kwaliteitsmanagement
39
2,11
Score Kwaliteitsprestatieniveau Interpretatie 1,00-1,50 Niveau 1 De organisatie ziet zichzelf als een organisatie die zeer goed tot uitstekend voldoet aan de spelregels van doeltreffend en doelmatig kwaliteitsmanagement. De organisatie vindt van zichzelf dat ze over een (zeer) performant kwaliteitsmanagementsysteem beschikt. 1,51-2,50 Niveau 2 De organisatie ziet zichzelf als een organisatie die goed voldoet aan de spelregels van doeltreffend en doelmatig kwaliteitsmanagement. De organisatie vindt van zichzelf dat ze over een goed waliteitsmanagementsysteem beschikt, waarbij er weliswaar nog ruimte is voor enkele verbeteringen. 2,51-3,50 Niveau 3 De organisatie ziet zichzelf als een organisatie die matig voldoet aan de spelregels van doeltreffend en doelmatig kwaliteitsmanagement. De organisatie vindt van zichzelf dat ze over elementen van kwaliteitsmanagement beschikt, maar dat nog moet toegewerkt worden naar een systeem 3,51-4,50 Niveau 4 De organisatie ziet zichzelf als een organisatie die onvoldoende voldoet aan de spelregels van doeltreffend en doelmatig kwaliteitsmanagement. De organisatie vindt van zichzelf dat ze over nog maar weinig elementen van kwaliteitsmanagement beschikt. 4,51-5,00 Niveau 5 De organisatie ziet zichzelf als een organisatie die nauwelijks of niet voldoet aan de spelregels van doeltreffend en doelmatig kwaliteitsmanagement. De organisatie vindt van zichzelf dat ze nog weinig of geen begrip heeft van kwaliteitsmanagement en dat ze met andere woorden nog nergens staat op dit terrein
Bij een analyse van de resultaten in het algemeen is de grootste afwijking tov het gemiddelde te merken bij het onderdeel “meten en verbeteren”. Hiervoor wordt 3,89 gescoord; wat op het randje van onvoldoende is. Het onderdeel “meten en verbeteren” ging over bewaking en meting, beheersen van afwijkingen, verbetering. We scoren niet goed op de vragen over klantentevredenheid, indicatoren, risico-analyse en opvolging van verbeteracties. Voor het onderdeel “management” is wordt een goed cijfer behaald: 2 betekent “goed, nog ruimte voor enkele verbeteringen”. Kwaliteitsbeleid en planning scoren minder in dit onderdeel. Voor het onderdeel “middelen” wordt een 3 gescoord, dus voldoende. Personeel scoorde zwak als gevolg van het ontbreken van echt competentiemanagement en een goed evaluatiesysteem en werkomgeving kreeg een onvoldoende door gebrek aan procedures rond brandveiligheid. Op het onderdeel “dienstverlening” wordt een goede score behaald, enkel het planningsaspect kan beter. Voor “kwaliteitsmanagementsysteem” wordt een score van 3,43 gehaald. Daar ging het over procesbeschrijvingen en het beheer van documenten. Daarnaast leverde de zelfevaluatie een waslijst aan verbeteracties op, die door het MAT gerangschikt werden op basis van prioriteit. Dat leverde volgende kortere lijst op: - evacuatieplannen en brandoefeningen - jaarverslag - invoering BBC en Olympos - evacuatiecyclus - informaticabeleid - dossieropvolgingssysteem (incl. postregistratie en archivering) - gebouwenbeheersysteem - risico-analyse - processen ontsluiten Een uitgebreidere analyse per organisatie-onderdeel volgt hierna.
40
Management Aandachtsgebied betrokkenheid van het management In Heist is sinds augustus 2006 een managementteam actief. Dit managementteam bestaat uit de decretale graden, de afdelingshoofden, en deskundigen communicatie, interne organisatie en personeelszaken. Het MAT vergadert in de regel om de 2 weken, behalve in vakantieperiodes. In het MAT worden elementen van management behandeld, o.a. verbeteringsprojecten, budgetplanning en –bijsturing, beleidsvoorbereiding en -evaluatie en de interne communicatie hieromtrent. Het MAT start de nieuwe legislatuur met het op punt stellen van haar interne werking onder begeleiding van een studiebureau. De verslagen van het MAT worden geagendeerd op het college van burgemeester en schepenen. Het ambitieniveau van de gemeente werd op 29 maart 2013 vastgelegd door college en MAT. Deze missie en visie moeten nog gecommuniceerd worden naar de rest van de organisatie. Er werd afgesproken om 4 maal per jaar samen te vergaderen met het managementteam en het schepencollege om de violen gelijk te stemmen. Aandachtsgebied klantgerichtheid De dienstverlening van de gemeente heeft de hele bevolking als doelgroep. Op verschillende manieren wordt inspraak verzekerd. Er zijn 12 adviesraden (jeugdraad, sportraad, milieu- en natuurraad, cultuurraad, GAPH, seniorenraad, landbouwadviesraad, GECORO, raad voor lokale economie, adviesraad voor verkeer, Noord-Zuidoverleg, 11.11.11-comité) actief die op eigen initiatief of op vraag advies kunnen verlenen aan het beleid. In verschillende sectoren (vrije tijd, bouw & milieu) worden specifieke participatietrajecten opgezet. Elk contact op het onthaal van de gemeente wordt geregistreerd. Er is een klachtenreglement en de klachten worden opgevolgd in het klachtensysteem. Een aantal schepenen houdt spreekuur op het gemeentehuis. Het MAT heeft zich voorgenomen om deze legislatuur een model van klantgerichtheid voor alle diensten uit te werken. Aandachtsgebied kwaliteitsbeleid Kwaliteitsbeleid staat nog in een opstartfase. In maart 2013 werd door college en MAT een gezamenlijke missie en visie uitgewerkt, die weergeeft waar de organisatie voor staat en wil staan. Deze zal uitgerold worden en als leidraad dienen doorheen de organisatie, zowel intern als extern. Het jaarverslag ontbreekt al enkele jaren. Dit wordt algemeen aangevoeld als een gemis en zou best in het kader van de BBC opnieuw structureel opgemaakt worden, met een uniforme rapportering per dienst. Aandachtsgebied planning Natuurlijk zijn er binnen de organisatie op alle diensten instrumenten aanwezig waardoor de dienstverlening gestructureerd en beheerst verloopt: openingsuren, werkplanningen, permanentieplanningen, processen in het kader van interne controle op intranet, procedures, werkinstructies, steekkaarten, vergaderkalenders, gedeelde agenda’s, etc. Het zou wel goed zijn om deze instrumenten te toetsen op hun klantvriendelijkheid. De beleids- en beheerscyclus werd in 2012 ingevoerd in Heist-op-den-Berg. Sindsdien wordt er gewerkt met doelstellingen en hier wordt ook over gerapporteerd. Een duidelijk financieel planningsproces is aanwezig. Via de software van Olympus kan elke dienst gedecentraliseerd zijn doelstellingen invoeren en budgetten opvolgen. De manier van doelstellingen formuleren kan nog beter: duidelijker, objectiveerbaar en/of meetbaar indien mogelijk. Dit maakt dat het toetsen en afwegen van de resultaten ten opzichte van de doelstellingen en de rapportering daarover ook beter kan. De strategische beleidsdoelstellingen werden door MAT en schepencollege samen opgemaakt. Bij de totstandkoming van de meerjarenplanning in 2013 worden via de afdelingshoofden alle diensten betrokken om doelstellingen te formuleren. Via specifieke software worden doelstellingen
41
en acties onmiddellijk gekoppeld aan budgetten. Het OCMW maakt in 2014 de overgang naar de BBC. De BBC is een goed voorbeeld van planmatig werken. Projectmatig werken is nog niet structureel ingebed in de organisatie, tenzij voor echt grote (infrastructuur)projecten. Voor dienstoverschrijdende projecten wordt door het college op voorstel van het managementteam een dossierbeheerder aangesteld. Over de grote projecten wordt gecommuniceerd op het diensthoofdenoverleg. Een verbetercyclus is nog niet uitgewerkt: er zijn wel vaak aanzetten voor verbeteracties, maar de dagdagelijkse werking maakt dat het vaak schort aan de uitvoering en evaluatie.
Aandachtsgebied verantwoordelijkheden, bevoegdheden en communicatie De structuur van de gemeentelijke organisatie is duidelijk Er werd in xxxx, na lang denkwerk, een nieuw organogram opgemaakt. De functies geraken stilaan ingevuld. De functiebeschrijvingen werden aangepast, maar zouden in het licht van een nieuwe functionerings- en evaluatiecyclus opnieuw moeten bekeken worden, indien er voluit voor competentiemanagement gekozen wordt. Op het intranet kan je de verantwoordelijken per dienst terugvinden, mét contactgegevens en foto. Voor een aantal taken en bevoegdheden zoals ondertekening, aankoop, controle bestelling zijn organisatiebrede afspraken gemaakt. Voor dienstoverschrijdende projecten wordt een dossierbeheerder aangeduid. Voor de processen moeten nog proceseigenaars en functies aangeduid worden. Een afsprakennota tussen college en managementteam is in de maak. Daarin staan ook gezamenlijke goed overlegmomenten aangeduid. De stafmedewerker interne organisatie is verantwoordelijk voor het kwaliteitsmanagementsysteem in de gemeente. Het MAT treedt op als kwaliteitsbewaker. De gedragenheid van het kwaliteitsmanagement in de hele organisatie kan beter. Wat betreft communicatie, heeft de gemeente een ruim aanbod aan externe communicatiekanalen: de website, folders bij belangrijke projecten, bewonersvergaderingen, persartikelen, infoborden, onthaalavond nieuwe inwoners, digitale nieuwsbrief, Facebook, Twitter,… De interne communicatie verloopt minder geformaliseerd, maar er zijn eveneens verschillende manieren waarop deze gebeurt: het personeelsblad Zwaans, Parnassus voor college- en gemeenteraadsbeslissingen, diensthoofdenoverleg, diverse interne vergaderingen, prikborden, intranet. Dit laatste biedt veel mogelijkheden, maar wordt te weinig gebruikt. Communicatie zou meer planmatig moeten gebeuren. Een communicatieplan en/of communicatiematrix voor interne en externe communicatie zou daarvoor een goed instrument kunnen zijn. Aandachtsgebied managementbeoordeling Er vindt geen systematische managementbeoordeling plaats.
42
Middelen Aandachtsgebied financiële middelen Heist-op-den-Berg stapte in 2012 in de beleids- en beheerscyclus. Door deze invoering werd de manier van planning (budgetopmaak en meerjarenplan), registratie (boekhouding) en rapportering met betrekking tot financiën in een andere vorm gegoten. De opmaak van het budget gebeurt deels decentraal, doordat diensten zelfs hun eigen doelstellingen, actieplannen en daaraan gekoppelde budgetten via Olympus kunnen inbrengen. Er is een goede koppeling tussen doelstellingen en budget. Ook de opvolging van doelstellingen kan via Olympus gebeuren. Om grotere projecten financieel op te volgen kan ook 3P gebruikt worden. De jaarrekening wordt ook in nieuwe stijl opgemaakt. De verantwoordelijkheid voor het opmaken van bestelbons werd gedelegeerd van het college naar de diensthoofden. Binnen elke dienst werd aangeduid wie bestelbons kan opmaken, wie ze kan goedkeuren, en wie de facturen goedkeurt.
Verbeterpunten betreffen o.a. het beter incalculeren van onderhoud bij investeringen, een beter overleg tussen administratie en politiek over het budget en vermijden beslissingen te nemen zonder aandacht voor de financiële gevolgen. Aandachtsgebied personeel Eind september 2013 telde de gemeente Heist-op-den-Berg 282 personeelsleden (8 langdurig zieken niet meegeteld. Dat is niet zoveel voor een gemeente van deze grootte. Ook in vergelijking met de cluster, zowel in koppen als in VTE geteld, heeft Heist een kleiner personeelsbestand20. Koppen/1000 inw VTE/1000 inw Heist 6,51 5,32 Cluster V7 Belfius 9,63 6,82 Een meer gedetailleerde kijk naar het personeelsbestand levert volgend beeld op: Indeling naar statuut
75 98 statutair contractueel gesco
109
20
43
Cijfers uit gemeentelijke profielschets.
Man/vrouw verhouding
143
139
man vrouw
Voltijds of deeltijds?
95 Voltijds 187
44
deeltijds
Indeling volgens niveau
1 10 19 42
A 41
B C D E
74
95
decr. Graad brandweer
Indeling volgens leeftijdscategorie
24
113
min 30 30-50 50+ 145
Het organogram werd in 2010 volledig opnieuw uitgetekend. Er zijn 4 afdelingen: algemene zaken, bouw en milieu, cultuur en vrije tijd, en technische zaken. Dit organogram kwam tot stand na een SWOT analyse van de interne werking op basis van een bevraging van alle diensthoofden en leden van het schepencollege, en in wisselwerking tussen MAT en college. Een aantal afdelingen (bouw & milieu en technische zaken) werd doorgelicht en gereorganiseerd. De personeelsformatie wordt gedragen door de organisatie. Voor alle functies zijn functiebeschrijvingen opgemaakt. Bij openverklaring van een functie wordt met het betrokken afdelingshoofd bekeken of het profiel nog voldoet aan de actualiteit. Echt competentiemanagement is nog niet aanwezig. De personeelsdienst voert een degelijk dagelijks personeelsbeheer: er is een correcte personeelsadministratie, organogram, rechtspositieregeling. Opleidingen worden soepel
45
toegestaan, maar er is geen globaal beleid hieromtrent. Opleidingen en trainingen worden ook niet systematisch beoordeeld op hun nut en meerwaarde. Algemeen kan gesteld worden dat er op vlak van HRM nog een aantal elementen ontbreken: er moeten initiatieven ondernomen worden wat betreft een nieuwe, eenvormige functionerings- en evaluatiecyclus, vormingsbeleid, loopbaanontwikkeling, competentiemanagement, en eventueel een beloningssysteem. Vooral het uitwerken en implementeren van een duidelijke functionerings- en evaluatiebeleid wordt als een grote noodzaak ervaren. In verband met de betrokkenheid van werknemers, zijn er diverse instrumenten waardoor de inspraak en tevredenheid gestimuleerd wordt: er is het diensthoofdenoverleg, het personeelsblad Zw(a)ns, de personeelsreis, een subsidiereglement voor dienstactiviteiten. Er is geen traditie van tevredenheidsmetingen.
Aandachtsgebied Infrastructuur Het gemeentelijk patrimonium is omvangrijk, en telt meer dan 60 verschillende locaties. De locaties van het OCMW zijn hier niet bijgeteld. Appartement Pastorie Itegem Bibliotheek Booischot Bibliotheek/pastorie Wiekevorst Brandweer Cultuurcentrum Fanfare Booischot Hof van Riemen Jeugdhuis Kwinten Kerk Booischot Kerk Heist-centrum Kerk Itegem Kerk Wiekevorst Muziek- en tekenacademie Oude Gemeentehuis Booischot Pastorie Booischot Pastorie Schriek (vergaderruimte kerkfabriek + appartement) School Herenthoutseweg Speelplein – Boonmarkt Sportcentrum Heist-Centrum Toerisme Postweg Voorlopige Pastorie Pijpelheide (huur) Woonwagenpark Booischot
Basisschool Zonderschot Bibliotheek/academie HeistGoor Bibliotheek/Rode kruis Itegem
Bibliotheek – archief Bibliotheek/Oude gemeentehuis Schriek Boterhal
Conciërgewoning brandweer Cultuurhuis/turnzaal Hallaar Gemeentehuis Jeugddienst Jeugdhuis Vibro Kerk Grootlo Kerk Heist-Goor Kerk Pijpelheide Kerk Zonderschot Ontvangerij Pandoerenhoeve Pastorie Hallaar School / bibliotheek Pijpelheide
Conciërgewoning Itegem? Druk- en uitleendienst Heemmuseum/Kelderke Jeugdhuis Joki Kaasstrooimolen Kerk Hallaar Kerk Heist-Station Kerk Schriek Kinderopvang Heist-Station Oude Dekenij Pastorie Berg Pastorie Heist-Goor School Bruggeneinde
School Schriek Speelplein – Boonmarkt Sporthal Torengebouw cursuscentrum Vredegerecht
SK Dopheide (kantine) Sportcentrum Booischot Techische dienst Treinmuseum Woningen academie/Bergop
Zwembad Heist-centrum
Zwembad Itegem
Er is te weinig aandacht voor onderhoud. De laatste 30 jaar werd er enkel aan curatief onderhoud gedaan, en niet preventief opgetreden. Er is geen systematiek in patrimoniumbeheer. Die omschakeling moet nu gebeuren. Er zijn al inventarissen van gebouwen, materialen, machines
46
opgemaakt. Er is een werkplanning en er bestaat een oproepsysteem. Meldingen en klachten over gebouwen worden systematisch bijgehouden in 3P. In wegen en groen bestaan er onderhoudsprogramma’s. Voor infrastructuur bestaat er wel een systematisch onderhoud, dat dient nu ook voor patrimonium structureel ingebouwd te worden. Er moet gestart worden met een onderhoudsscan per gebouw. Hierbij moet rekening gehouden worden met de duurzaamheidsaspecten. Op vlak van ICT-infrastructuur is er in Heist een behoorlijk systeembeheer aanwezig. Op technisch vlak functioneert alles grotendeels naar wens. Jaarlijks is er geld voorzien voor het systematisch vervangen van hardware en updaten van software. Een echt beleid op vlak van informatica is echter onbestaande: er is geen visie, weinig communicatie wanneer iets nieuws ingevoerd wordt, geen procedures ivm mailbeheer, backups, licentiebeheer,… We zijn niet in een sterke positie om te onderhandelen met softwareleveranciers. Aandachtsgebied Werkomgeving Wat betreft werkomgeving, is Heist aangesloten bij IOK voor de wettelijk verplichte interne preventiedienst. De preventieadviseur werkt in samenwerking met de afdelingshoofden via jaarlijkse actieplannen aan het interne preventiebeleid. Omdat dit moeilijk van de grond kwam, is sinds 2013 een structureel overlegorgaan rond interne preventie actief. Voor medisch toezicht is Heist aangesloten bij de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk Idewe. Op vlak van veiligheid en preventie is er nog veel werk aan de winkel wat betreft nood- en evacuatieplannen. Instructies en oefeningen in verband met brand zijn, behalve in de scholen, onbestaande voor gemeentelijke locaties en dienen prioritair uitgewerkt te worden. Er werd reeds een inventaris gemaakt en een risico-inschaling per gebouw. Deze dient stelselmatig aangepakt en uitgewerkt te worden. In elk gemeentelijk gebouw moeten instructiekaarten ivm brand aanwezig te zijn, evenals de juiste signalisatie en grondplannen. Brandoefeningen moeten systematisch ingepland worden.
47
Dienstverlening Aandachtsgebied Plannen van de dienstverlening De dienstverlening van de gemeente wordt gerealiseerd door ‘kern’-processen, die ondersteund worden door een of meerdere ondersteunende processen. De laatste jaren zijn er vele taken voor de gemeenten bijgekomen. Dit gegeven gecombineerd met de beperktere financiële middelen, maakt dat een kerntakendebat aan de orde is. Er is alvast een visie en missie uitgeschreven die als houvast kan dienen. Op alle diensten zijn decentraal wel processen, richtlijnen, steekkaarten, procedures, uitgewerkt. In 2009 werden in het kader van interne controle meer dan 400 processen opgelijst en beschreven. Deze werden in 2011 intern ontsloten via de vernieuwde website. Er werden echter geen proceseigenaars aangeduid, waardoor de processen niet meer up-to-date zijn. Het beschrijven van de processen is voor verbetering vatbaar: er moet een duidelijke finaliteit aan gegeven worden, er moeten procesverantwoordelijken aangeduid worden, en in de processen moeten functies aangeduid worden. Ook de dienstoverschrijdende processen moeten een proceseigenaar krijgen. Momenteel worden in dienstoverschrijdende projecten al dossierverantwoordelijken aangeduid. Wat betreft de kwaliteitsbewaking van de dienstverlening zijn er voor de meeste processen enkel informele kwaliteitseisen. De dagdagelijkse werking werd door de invoering van de BBC in 2013 voor de eerste keer ondergebracht onder doelstellingen, maar in deze doelstellingen werden nog geen controle- en meetpunten ingebouwd. Door de doelstellingen ‘smart’ te definiëren zal de kwaliteit van de dienstverlening beter op te volgend zijn. Sommige diensten maken al wel jaarverslagen op waardoor de dienstverlening kan opgevolgd worden. Verbeterpunten op dit vlak zijn een beter magazijnbeheer en ook het vervangen van langdurig afwezigen. Aandachtsgebied processen die verband houden met de klant De organisatie is op de hoogte van de wensen van individuele klanten en hun eisen ten aanzien van de dienstverlening via de registratie van meldingen en klachten. Deze worden systematisch voorgelegd aan het college van burgemeester en schepenen en aan het managementteam. Ook via adviesraden en inwonersvergaderingen bij grote werken houdt de gemeente de vinger aan de pols. In de vrijetijdssector vinden gebruikersonderzoeken plaats. Verbeterpunt: de tijd tussen een probleemmelding en de oplossing moet zo kort mogelijk zijn. Er kunnen nog betere afspraken gemaakt worden over wie wat wanneer mag beslissen in het kader van dienstverlening naar klanten toe. Vragen zouden steeds op dezelfde manier moeten beantwoord worden. De organisatie is op de hoogte van de eisen van de wetgever ten aanzien van de dienstverlening doordat de diensten de wetgeving op hun eigen domein goed opvolgen, o.a. door het volgen van cursussen. Voor de wetgeving rond overheidsopdrachten wordt via het gebruik van 3P steeds de juiste wetgeving gebruikt. Voor de reglementering die we zelf opmaken moet er steeds voldoende aandacht geschonken worden aan de leesbaarheid en verstaanbaarheid. De communicatie naar klanten gebeurt via verschillende kanalen: via de website, folders bij belangrijke projecten, bewonersvergaderingen, persartikelen, infoborden, onthaalavond nieuwe inwoners. Omgekeerd kunnen klanten via het uiten van een melding of een klacht terecht bij de gemeente. Er bestaat een uitgewerkte klachtenprocedure. Sensibilisatie daarrond kan nuttig zijn. Het jaaroverzicht wordt voorgelegd op het college. Er wordt enkel akte van genomen. Hier zou meer mee kunnen gebeuren. Voor technische zaken (waar het merendeel van de meldingen terecht komt) zou de module meldingbeheer van 3P in gebruik genomen worden. Een aandachtspunt is het geven van feedback wanneer iets afgewerkt is. Aandachtsgebied Inkoop De laatste jaren werd het inkoopproces op een aantal manieren grondig gewijzigd. Het aankoopproces met bestelbon werd door de invoering van budgethouderschap intern administratief
48
vereenvoudigd: diensten kunnen nu zelf hun voorbestelbons opmaken en houden zelf hun budget onder controle. Er wordt een budgettoets door de financiële dienst gedaan . Vanaf begin 2013 worden facturen ingescand en digitaal goedgekeurd. Er is opgelijst wie welke bevoegdheden heeft: bestelbon opmaken, bestelbon goedkeuren, factuur goedkeuren. Door de rechtstreekse koppeling van bestelbons en facturen aan het budget zijn alle verrichtingen gemakkelijk traceerbaar. Er moet nog meer formeel (schriftelijk) gecommuniceerd worden wanneer een bestelling niet voldoet. Voor een aantal producten die op alle diensten nodig zijn werd een samenaankoop georganiseerd. Er werd een aanbesteding georganiseerd voor het aankopen van kantoormateriaal en poetsmateriaal. Er werden twee firma’s aangeduid, zodat iedereen nu aan het best mogelijke tarief zijn materiaal bestelt. Het economaat van de afdeling technische zaken houdt een bestand bij van de bestellingen. Evaluatie volgt nog. Voor overheidsopdrachten wordt 3P gebruikt. Dit programma zorgt ervoor dat de juiste wetgeving en de juiste procedure wordt nageleefd.
Aandachtsgebied leveren van de dienstverlening Er zijn binnen de organisatie verschillende processen, procedures, instructies, handleidingen, documentatie aanwezig. Een deel hiervan staat op het intranet. Er moet een manier gevonden worden om deze actueel te houden en meer bruikbaar te maken binnen de organisatie. Wat betreft de naspeurbaarheid van dienstverlening aan klanten, is er nog werk aan de winkel. De inkomende post wordt geregistreerd op het secretariaat. Sommige diensten maken gebruik van dossier- en referentienummers, maar er is geen integraal dossieropvolgingssysteem dat over de hele organisatie gebruikt kan worden. Er is nood aan een systeem van registratie van uitgaande post (wettelijke verplichting!). Daarnaast zou een elektronisch dossieropvolgingssysteem veel kunnen bijdragen tot een hogere efficiëntie en transparantie. De kostprijs is echter hoog en de impact op de manier van werken navenant. De bescherming van de eigendom van de klant en zijn privacy worden gewaarborgd bij het leveren van de dienstverlening. Er is een deontologische code voor het personeel die bepaalt hoe er dient omgegaan te worden met vertrouwelijke informatie. De wet op de privacy wordt nageleefd. Er is een reglement dat bepaalt wie toegang heeft tot het rijksregister en er is een duidelijk standpunt over het afleveren van lijsten uit het rijksregister. Eventuele schadegevallen worden geregistreerd en aangegeven aan de verzekering. Wanneer er voor het leveren van de dienstverlening producten gebruikt worden die niet onmiddellijk aan klanten geleverd worden, moet de voorraad adequaat bewaard worden. Er is een goed afgesloten magazijn en er is een intern voorraadbeheersysteem, dat nog kan op punt gesteld worden.
Aandachtsgebied beheersen van bewakings- en meetapparatuur De gemeente zorgt ervoor dat alle machines, installaties, werkmiddelen en uitrusting, nodig in het kader van haar dienstverlening, tijdig gekeurd worden. De keuringen gebeuren periodiek door diverse externe bedrijven. Een geïntegreerd gebouwenbeheersysteem zou toelaten dat alles betreffende gebouwen beter en op een meer transparante manier zou kunnen opgevolgd worden.
49
Meten en verbeteren Aandachtsgebied Bewaking en meting Alle meldingen en klachten van burgers worden geregistreerd. Op die manier heeft de gemeente een gedeeltelijk zicht op de perceptie van haar klanten over haar dienstverlening. Tevreden klanten zijn in dit systeem echter niet zichtbaar. Er zijn geen systematische klantentevredenheidsonderzoeken. Er is een meldingsmodule in 3P (afdeling technische zaken) en een meldingsmodule op de gemeentelijke website. Deze zouden aan elkaar gekoppeld moeten worden. Over de reactiesnelheid en manier van terugkoppeling naar de burger kunnen nog afspraken gemaakt worden. Een systeem van interne audit is onbestaande. De externe audit vanwege de Vlaamse overheid staat nog in de kinderschoenen. Er moet opgevolgd worden op welke leest deze geschoeid wordt. De opvolging van processen en doelstellingen door middel van indicatoren gebeurt soms, waar het wettelijk of in een beleidsplan is opgelegd. Er worden wel systematisch verslagen van vergaderingen opgemaakt, de rekening wordt opgemaakt,… In de toekomst dient gestart te worden met indicatoren en moet opnieuw een jaarverslag opgemaakt worden.
Aandachtsgebied beheersen van afwijkingen De gemeente dient op een proactieve manier afwijkingen op te sporten en voorbereid te zijn op eventuele afwijkingen door middel van risico-analyses. Het gemeentelijk rampenplan bevat een risico-analyse, de afdeling technische zaken heeft ook een risico-analyse opgemaakt. Er zou een risico-analyse opgemaakt moeten worden van de belangrijkste processen in de gemeente. Er bestaat een uitgewerkte meldingen- en klachtenprocedure binnen de gemeente. Binnen dit systeem worden klachten, opmerkingen, meldingen en verbetervoorstellen van burgers geregistreerd, behandeld en opgevolgd. Er moet over gewaakt worden dat de terugkoppeling na verwerking systematisch gebeurt. Voor de interne klanten is er nog geen echte procedure uitgewerkt. Er zijn wel 3 vertrouwenspersonen aanwezig. Er zijn niet zoveel analyses (registraties, indicatoren, marktonderzoeken, risico-analyses, tevredenheidsonderzoeken,…) ter beschikking voor het voeren van kwaliteitsmanagement. De diensten die doorgelicht werden, hebben wel veel gegevens voorhanden. In het kader van kwaliteitsmanagement zou opgelijst en samengebracht moeten worden wat er allemaal van gegevens bestaat. De opvolging van het kwaliteitsmanagementsysteem gebeurt door het MAT, zij het niet op een systematische manier. Punten ivm kwaliteitsmanagement zouden onder die titel met een vaste frequentie op de agenda van het MAT moeten komen.
Aandachtsgebied Verbetering Als resultaat van de zelfevaluatie in 2011 werden een aantal prioritaire verbeteracties opgelijst, en een verantwoordelijke binnen het MAT per verbeteractie. De uitwerking van deze verbeteracties heeft tijd nodig.
50
Kwaliteitsmanagementsysteem Er is een model voor kwaliteitsmanagement, dat gebaseerd is op het verhaal van VVSG. Dit model ziet er uit als volgt:
De processen binnen de gemeente werden opgelijst, en meer dan 400 procesbeschrijvingen zijn op intranet te vinden. Er moet een manier gevonden worden om deze procesbeschrijvingen in de praktijk bruikbaarder en praktischer te maken. De interacties in de processen moet aangeduid worden. Alle processen, en in het bijzonder de dienstoverschrijdende, dienen verder gestroomlijnd en verfijnd te worden. Wat betreft de samenwerking met externe partijen, wordt deze op verschillende manieren vastgelegd en opgevolgd: er zijn vaste overlegvergaderingen, maandelijks driepartijenoverleg, 3P dient als ondersteuning voor overheidsopdrachten, er is overleg met de nutsmaatschappijen. Er is weinig of geen impact op de taken die uitbesteed werden aan intercommunales. De coördinator externe werken volgt op de afdeling technische zaken de uitbestede werken op. De eisen en verplichtingen uit wet- en regelgeving worden gerespecteerd. Er zijn keuringen van elektriciteit, liften. We kunnen beroep doen op juridische bijstand van IOK, er zijn abonnementen op juridische tijdschriften, de afdeling Bouw & Milieu heeft een abonnement op het Tijdschrift voor Ruimtelijke Ordening en Stedenbouw, er wordt vorming gevolgd en studiedagen bijgewoond om de reglementering op te volgen. Op geregelde tijdstippen zijn er inspecties bij burgerzaken, personeelsdienst,… Het is een absolute noodzaak om beter te werken rond brand- en evacuatieprocedures. Een gebouwenbeheersysteem en/of wegbeheersysteem dat systematisch en geautomatiseerd het onderhoud opvolgt, zou een grote meerwaarde kunnen opleveren. Er zijn verschillende documenten die processen, procedures, standaardformulieren, projectplannen bevatten, maar er is geen integraal kwaliteitshandboek. Er zijn wel kwaliteitshandboeken voor bv. groendienst en wegenbouw. Er is ook geïntegreerd geen documenten-, kennis- en informatiebeheersysteem, maar er zijn wel regels over wie welke documenten mag opmaken en ondertekenen. In 3P staat een kennisbibliotheek voor overheidsopdrachten. Voor de rest moet het intranet aangewend worden als vindplaats voor de meest recente versie van interne documenten, en moet informatie maximaal gedeeld worden. Een documentopvolgingssysteem zou hier veel vooruitgang kunnen opleveren. Wat betreft klassement en archivering, worden de wettelijke regels gevolgd. Er is echter veel verbetering mogelijk op vlak van archivering: er zijn geen interne richtlijnen over wat er in het archief mag zitten, hoe dubbels kunnen vermeden worden, wanneer iets naar het archief kan, en
51
hoe moet omgegaan worden met digitale documenten. De mogelijkheid van een dossieropvolgingssysteem met daaraan gekoppeld een digitaal archief moet uitgezocht worden.
52
