Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
Technische Universiteit Delft
Meerjarenplan 2012-2020
Meerjarenplan 2012 - 2020 Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
TU Delft Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Mekelweg 4 2628 CD Delft
December 2012 1
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
2
Management Summary
Management Summary
The Multi-Year Plan of the Faculty of Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science (EEMCS) is based upon the TU Delft Roadmap 2020, adapted for the specific situations, developments and ambitions of the faculty. The plan provides the basis for further strategic discussions within the faculty and with the TU Delft Executive Board. EEMCS aims to be an attractive faculty focusing on excellent education. The faculty is engaged in education and research in the broad and comprehensive field of Information and Communication Science & Technology (ICST) that encompasses a large part of the three disciplines of EEMCS. During the coming years the organisation and execution of the education in the EEMCS Bachelor’s degree programmes will be determined by the Study Success improvement programme. The success rate can only be improved with sufficient effort from the academic staff and the students. Regarding research, EEMCS’s research programmes need to be more focused and integrated, and the faculty is working hard to improve the quality and the execution of these programmes. Good education and research facilities coupled with efficient support services and clearly formulated support processes are conditions for realising the ambitions of the faculty.
Priorities for the 2012-2020 plan period Taking inspiration from its mission and using the talent contained within the faculty, during the coming years EEMCS will be focusing on: -
-
Improving the quality and studyability of its Bachelor’s degree programmes through the Study Success programme. Improving intake in EEMCS’s Bachelor’s, Master’s and PhD programmes, with a special focus on international students and women through better recruitment, information and grants. Investing in a range of high-profile research projects to be carried out by more research groups (also working with other faculties) on emerging research themes such as bio-micro-electronics, smart grids, cyber security, petascale data analytics and complex data processing networks. Realising excellent infrastructure to support EEMCS research by establishing a Sustainable Power Lab, a renewed Dimes Technology Centre (DTC) and a Radar Lab. Developing a valorisation/innovation strategy as an integral and recognisable part of the faculty’s strategic planning. Ensuring attractive employment conditions and an attractive environment in which staff and students can work, study and perform well.
3
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
4
Voorwoord
Voorwoord
Het Meerjarenplan van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI) is een vertaling van de Roadmap 2020 van de TU Delft naar de situaties, ontwikkelingen en ambities van de faculteit. Het plan dient als basis voor verdere strategische discussies binnen de faculteit en met het College van Bestuur van de TU Delft. EWI zet in om een aantrekkelijke faculteit te zijn waar de kwaliteit van en aandacht voor het onderwijs hoog in het vaandel staat. De faculteit is gericht op onderwijs en onderzoek op het brede, veelomvattende terrein van de Information and Communication Science & Technology (ICST) dat (grote delen van) de drie disciplines van EWI omvat. Voor het onderwijs is de komende jaren het verbeteringsprogramma Studiesucces bepalend voor de inrichting en uitvoering van de bacheloropleidingen van EWI. Studiesucces kan slechts worden gerealiseerd met een grote inzet van de wetenschappelijke staf en van de studenten. Bij het onderzoek is verdere focussering en integratie van EWI’s onderzoekprogramma’s nodig en streeft de faculteit er naar om de kwaliteit van de uitvoering nog verder te verbeteren. Goede onderwijs- en onderzoeksfaciliteiten alsmede een efficiënte ondersteunende dienst en duidelijke ondersteunende processen zijn voorwaarden om de ambities van de faculteit te realiseren.
5
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
6
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
Management Summary
3
Voorwoord
5
1.
Missie en Kernprofiel
9
2.
Dynamische Context
13
3.
Studenten & Onderwijs
19
4.
Onderzoek
25
5.
Valorisatie
33
6.
Bedrijfsvoering
35
7.
Tot slot
39
Bijlage 1 Kengetallen en Streefwaarden EWI 2012 - 2020
41
7
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
8
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
1.
Missie en Kernprofiel
De disciplines van EWI, Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, zijn de kerncompetenties voor de generatie, transformatie en interpretatie van informatie. EWI zet met haar Information and Communication Science & Technology profiel in op het leveren van een bijdrage aan het verlichten van de ‘grand challenges’.
Visie Het onderzoek en onderwijs van EWI wordt geïnspireerd door de ‘grand challenges’* van de huidige en toekomstige generaties, waarin wetenschappelijke, industriële en maatschappelijke aspecten samenkomen. Innovaties in vrijwel alle industriële en maatschappelijke sectoren worden gekenmerkt door drie ontwikkelingen, namelijk (i) steeds meer informatie wordt gedistribueerd, gegenereerd, verwerkt, overgedragen en gekwantificeerd, (ii) informatie wordt wereldwijd ontsloten, en (iii) de betrokken systemen worden complexer van aard. Met haar Information and Communication Science & Technology (ICST)- profiel richt de Faculteit EWI haar onderwijs en onderzoek op het effectief, efficiënt en maatschappelijk verantwoord omgaan met de toenemende data- en systeemcomplexiteit.
Missie De missie van de Faculteit EWI is het doen van wetenschappelijk onderzoek en het geven van wetenschappelijk onderwijs van wereldniveau op het gebied van Information and Communication Science & Technology (ICST), in het bijzonder op de gebieden elektrotechniek, wiskunde en informatica. Onze studenten en promovendi worden opgeleid tot hooggekwalificeerde leiders van toekomstige industriële en maatschappelijke innovaties. De faculteit kiest compromisloos voor de hoge kwaliteit van de wetenschappelijke staf én voor moderne internationaal aansprekende ICST- onderzoek- en onderwijsthema’s. Bij de keuze van de thema’s laat de faculteit zich leiden zowel door wetenschappelijke curiositeit als door extern aangedragen inspiraties uit de ‘grand challenges’. Samenwerking met internationale peer-wetenschappers én met industriële/maatschappelijke organisaties is daarbij universeel. Hiervoor moet onze infrastructuur voor onderwijs en onderzoek internationaal ‘state of the art’ zijn. De faculteit legt hoge normen aan voor de kwaliteit en het rendement van haar bachelor- (BSc), master(MSc) en promovendi- (PhD) opleidingen. Kwaliteitsverbetering van de opleidingen is daarom een voortdurend aandachtspunt. De faculteit stimuleert het gebruik van haar wetenschappelijke kennis ter versterking van de maatschappij en economie door technologietransfer, ondernemerschap en opinievorming.
Profiel EWI De Faculteit EWI focust haar onderzoek- en onderwijsactiviteiten op haar profiel Information and Communicatie Science & Technology dat is gebaseerd op de disciplines elektrotechniek, wiskunde en informatica. Dit profiel is gericht op de kerncompetenties op de gebieden science, design en engineering, die vereist zijn voor het effectief, efficiënt, en maatschappelijk verantwoord omgaan met de toenemende data- en systeemcomplexiteit in de maatschappij. Onderstaande figuur toont welke zeven kerncompetenties de faculteit in huis heeft en noodzakelijk acht voor het uitvoeren van haar missie, en hoe deze geplaatst kunnen worden in een tweedimensionale ruimte die de facultaire activiteiten kenmerkt.
Note *:
Van universiteiten worden oplossingen verwacht voor tal van grote maatschappelijke vraagstukken op gebieden zoals energie, water, grondstoffen, transport, bouwen, gezondheid, materialen, industriële productie, veiligheid en stedelijke ontwikkeling.
9
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Figuur 1:
Kerncompetenties EWI
De verticale as verloopt van hardware naar software: binnen EWI van devicegerichte materiaalkunde tot fundamentele wiskunde. Op de horizontale as verloopt de granulariteit van de activiteit: van component (of wiskundig model en formule) tot een complex systeem van deelsystemen. Tevens is daarin afgebeeld de toenemende omvang van te verwerken data. Verticaal staan ook de technologiegebieden: device-technologie, communicatietechnologie en informatietechnologie. In het laatste decennium spelen de device- en informatietechnologie een dominante rol in de communicatietechnologie. De drie cirkels met onderbroken rand geven de drie disciplines van EWI aan. Complexe data en systemen, aangeduid met ‘information analysis and interaction’ en ‘autonomous distributed systems’ staan in het hart van dit profiel. Deze worden ondersteund met ‘sociocentric system design’ met de faculteiten Techniek, Bestuur en Management (TBM) en Industrieel Ontwerpen (IO), (voorbeelden: eHealth en Cybersecurity) en ‘computational science’ met name gericht op het inrichten van en werken met efficiënte grote computermodellen (voorbeeld: model van gasdistributienet). Activiteiten op de gebieden informatica en wiskunde met een kleinere granulariteit leveren hiervoor de ondersteunende kennis aan. Dit is wat duidelijker aanwezig in de hardware-kant van dit schema, waar component en module activiteiten gekoppeld aan complexe systemen plaatsvinden. In deze linker onderhoek van de figuur bevindt zich de ‘harde’ elektrotechniek van EWI, bijvoorbeeld bij smart electricity grids gaat het om het optimaliseren van het complexe netwerk, maar ook om componenten hiervan, zoals supergeleidende HVDC kabels.
10
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Prioriteiten voor planperiode 2012-2020 Geïnspireerd door haar missie en gebruikmakend van de talenten aanwezig in de faculteit zet EWI de komende jaren in op: -
-
-
Verhogen van de kwaliteit en studeerbaarheid van haar bacheloropleidingen door het programma Studiesucces, Vergroten van de instroom in de bachelor-, master- en PhD-opleidingen EWI, met speciale focus op buitenlandse studenten en vrouwen door verbeterde werving, voorlichting en studiebeurzen. Inzetten op verschillende profilerende onderzoeksprojecten die door meer onderzoeksgroepen (ook met andere faculteiten) zullen worden neergezet, op de nieuwe opkomende onderzoeksthema’s als bio-micro-electronics, smart grids, cyber security, petascale data analytics en complexe data processing netwerken. Realiseren van uitstekende infrastructuur ter ondersteuning van het EWI-onderzoek, met name de inrichting van een Sustainable Power Lab, een vernieuwd Dimes Technology Centre (DTC) en een Radar-Lab. Ontwikkelen van een valorisatie-/innovatiestrategie als een integraal en herkenbaar onderdeel van de facultaire strategische planvorming. Realiseren van een aantrekkelijke werkkring en werkomgeving om te werken, te studeren en te presteren.
11
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
12
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
2.
Dynamische Context
EWI dekt een breed terrein van onderwijs en onderzoek af, wat sterk in de maatschappelijke en industriële belangstelling staat.
Figuur 2:
Externe omgeving faculteit EWI
13
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Maatschappelijke behoefte aan ICT doordrenkt de samenleving en is de grootste (en steeds meer de aanjagende) ‘discipline’ in de grootste sectoren in onze economie. De context van het internationale bedrijfsleven is extreem dynamisch. Facebook, als drijvende kracht in social media, had een omzet van 153 M$ in 2007 en groeide naar 3711 M$ in 2011 (88% meer dan 2010). Apple groeide met 66% naar 108 B$, net iets groter dan IBM, en is nu het bedrijf met de hoogste beurswaarde ter wereld. Social media en apps dringen zich op in ons onderwijs- en onderzoekprogramma. De kracht van social media is nu een boardroomonderwerp bij grote bedrijven als Unilever. Korea is niet zo veel groter dan Nederland, maar Samsung verslaat qua omzet Apple (ca 140 B$); van een follower nu een technology-leader. De opmerkelijke investeringsovereenkomst van ASML met enkele grote klanten is tekenend voor de Nederlandse innovatiekracht in enkele niche markten. Niet alleen is ICT een belangrijke economische kracht, het is tevens een belangrijke driver voor innovatie in alle kennisintensieve sectoren van onze maatschappij. ICT is dan ook stevig opgepakt in het topteam van het grootste (R&D-) segment van ons bedrijfsleven. Het ICT -domein vereist een fundamenteel begrip van complexe systemen en een integrerende strategie. Het combineert software en hardware: bijvoorbeeld als system of systems. De schaarste aan inzetbaar talent om deze innovatieversnelling te bemensen inspireert EWI tot extra inzet in onderwijs en onderzoek. De Nederlandse context: 25% van de buitenlandse investeringen is gerelateerd aan ICT, en 65% van de economische groei in 1985-2011 is terug te voeren op toepassing van ICT. Echter, de mismatch tussen de output uit het onderwijs en de behoefte in de samenleving is enorm groot. In 2015 verwacht Taskforce eSkills een tekort van 27.000 – 40.000 goed opgeleide mensen met voldoende IT-kennis. Momenteel zijn er ongeveer 9000 ICT-vacatures (Computable, mei 2011), en ook volgens het CBS is dit zo: ICT scoort als hoogste sector met aantal vacatures per 1000 banen. Het tekort aan bèta- en techniektalent wordt helder beschreven in het ‘Masterplan bèta & technologie’. In dit plan wordt een pleidooi gehouden om het aantal afgestudeerden in bèta en techniek op te voeren van 25% van de totale uitstroom naar 40%. Sinds 1990 is de totale uitstroom bèta & techniek WO ca 10.000. De HighTech Systems & Materialen (HTSM) human capital agenda spreekt van een tekort aan bèta/technici WO/HBO van 10.000 in 2014. Overigens ook van een tekort van 30.000 MBO’ers. Verder wordt in deze nota gesteld dat het percentage HTSM/ICT van de totale R&D verder zal toenemen. ICT verbindt activiteiten. Zo ook verbindt ICT het grootste deel van het onderzoek van de groepen van EWI. De thema’s energie en gezondheidszorg zullen een grote rol (blijven) spelen in het EWI- onderzoek. De transitie naar duurzame energiebronnen is een belangrijke en complexe maatschappelijke uitdaging. Deze fluctuerende en wijd gedistribueerde energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie, worden onderdeel van het energienetwerk en hun integratie vereist nieuwe modellen en materialen om hier mee om te gaan. EWI focusseert zich op een betrouwbaar en stabiel intelligent net (in 2012 geïnitieerde programma Powerweb). Oplossingen zullen een grote ICT-component hebben. Het tweede belangrijke toepassingsgebied ‘gezondheid’ vat EWI gemakshalve samen onder de term eHealth. Binnen de eHealth@TUDelft onderscheiden we drie grote onderzoekslijnen: domestic care and monitoring, medical visualization and analysis for professionals, cure-care-services. Met name rond medical visualization kan EWI in de hele keten een grote rol spelen, van hardware technologie voor nieuwe modaliteiten (bijv. ultragevoelige gamma-ray detectors, THz ontvangers en 3D ultrasone arrays) via EM modellering voor hoge Tesla MRI’s en geavanceerde signaalbewerking voor beeldvorming tot systeemniveau, inclusief integratie van verschillende modaliteiten (system of systems). Voor EWI speelt de HTSM topsector een belangrijke rol. Veel van het onderzoek wordt hierdoor afgedekt, zoals de roadmaps voor semiconductors, lighting, solar, health care, security, embedded systems, photonics, components/circuits en nanotechnology. Deze roadmaps sluiten ook goed aan op Horizon 2020. De HTSM topsector heeft verder de cross-sector ICT-roadmap geleid. Hierin worden vier centrale research- en innovatiethema’s genoemd: • • • •
ICT you can rely on ICT systems for monitoring and control ICT for a connected world data-data-data
Deze thema’s sluiten goed aan bij het EWI-onderzoeksprofiel.
14
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Figuur 3:
Verdeling totale aanneemsom 2011 EWI-projecten per topsector (in %)
In het rapport ‘Van een fysieke naar een intelligente Digital Gateway to Europe’ van Roland Berger wordt de ICT-parallel getrokken van Nederland handelsland naarhigh-tech maakland. Bijvoorbeeld door SURFnet is Amsterdam een belangrijk knooppunt in het digitale netwerk. Naast het doorgeven van data zouden we intelligentie (dataverwerking) moeten toevoegen. De Nederlandse (industrie-) en ICT-R&D positie is echter flink verslechterd. Men pleit voor systeem-platformen (zoals ESI voor embedded systems) voor logistiek, agri-food, gezondheidszorg en media. De Nederlandse Digitale Agenda, die een afspiegeling is van de Europese Digitale Agenda, benadrukt de noodzaak voor een veilige cyber-infrastructuur voor betrouwbare diensten van de overheid en het bedrijfsleven in Nederland. De nabijheid van de zogenaamde ‘The Hague Security Delta’ met de internationale organisaties voor veiligheid en mensenrechten als Europol, CSI The Hague en het Vredespaleis, en de samenwerking met de rechtenfaculteiten van de universiteiten in Leiden en Rotterdam versterken de rol die de TU Delft, en zeker ook EWI, kan spelen op het steeds belangrijker wordende terrein van veiligheid in het algemeen en cyber security in het bijzonder.
Strategisch samenwerken en (inter)nationaal positioneren Tegenwoordig is onmiskenbaar een thematische multidisciplinaire aanpak nodig om te kunnen bijdragen aan het oplossen van complexe maatschappelijke problemen. EWI wil daarom focusseren op ‘kracht’ en op basis daarvan samenwerking stimuleren, zowel binnen de faculteit als met onderzoeksgroepen daarbuiten. Ook is het van belang nog meer samenwerking te zoeken met de (internationale) makers van strategische agenda’s op het gebied van wetenschap en financiering. De Computer Science aan de TU Delft is onmiskenbaar agenda-bepalend geweest bij de vormgeving van de onderzoeksagenda’s van NIRICT en CEDICT, bij de NBIC-agenda op het gebied van de bio-informatica, en bij de recente successen op de terreinen van FES (COMMIT programma) en KIC (EIT ICTLabs). Deze zichtbaarheid en positionering moeten worden behouden en verder uitgebouwd. Nationaal zullen de CS-groepen van EWI zich - in NIRICT-verband – de komende jaren vooral op de onderzoeksagenda’s van de topsectoren van de Nederlandse overheid richten. Voor de topsector HTSM zal NIRICT een rol spelen bij de ICT roadmap. Participatie in het ICT Platform Nederland (IPN) is eveneens instrumenteel in het mede bepalen van de ICT-agenda’s binnen Nederland; derhalve zal deze participatie worden voortgezet. Ook internationaal hebben de CS-groepen van EWI een goede positie, getuige de deelname aan de EIT ICTLabs, maar ook de samenwerkingsrelaties met grote internationale spelers als Microsoft, INM en Google.
15
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
De Elektrotechniekgroepen van EWI hebben een sterke internationale positie, getuige de vele internationale samenwerkingsverbanden en erkenning en activiteit binnen de IEEE* , waar internationale samenwerking blijvend gestimuleerd zal worden. Het sterke internationale karakter van de afdelingen Elektrotechniek van EWI kan hierbij instrumenteel zijn. In lijn hiermee is in mei 2011 het Beijing Research Centre opgericht op het gebied van LED-verlichting en gevestigd op de campus van het Institute of Semiconductors van de Chinese Academy of Sciences in Beijing. Ook op de TU-campus werken de Elektrotechniek-groepen nauw samen met andere faculteiten op de terreinen energie en health (Medical Delta). Een recent voorbeeld is de participatie van de micro-elektronica afdeling in het Holland Proton Therapy Center (HollandPTC). Dit is een campus-breed initiatief om een nieuwe beeldvormingsmodaliteit te ontwikkelen en aan te bieden in een klinische omgeving aan de TU Delft. De EWI-bijdrage ligt in het ontwikkelen van nieuwe gamma-detectoren, de elektronica hieromheen, en de eerste laag signaalbewerking voor de beeldvorming. Het 3TU Applied Mathematics Institute (3TU.AMI) biedt uitstekende mogelijkheden om de zichtbaarheid en de kwaliteit van de wiskunde aan de 3TU’s te vergroten. Het 3TU.AMI is opgericht op 15 april 2010 en sindsdien beginnen de activiteiten van het instituut vorm te krijgen. De wiskundeafdeling van EWI, DIAM, levert voor 2012 en 2013 de wetenschappelijk directeur van 3TU.AMI. Via het sectorplan Techniek heeft EWI voor de duur van 3 jaar financiële steun ontvangen voor activiteiten van DIAM, waaronder digitalisering van het wiskunde-onderwijs, versterking van de relaties met het VWO in de regio en versterking van de financiële wiskunde. In de afgelopen twee jaren heeft DIAM haar participatie in de wiskundeclusters (NWO) binnen Nederland vergroot. Hierin had DIAM in de voorafgaande jaren een te bescheiden rol gespeeld. Inmiddels is DIAM vertegenwoordigd in de clusters DIAMANT, STAR en NDNS+. Deze participatie zal in de komende jaren worden uitgebreid met deelneming aan het wiskundecluster GQT. DIAM heeft daarnaast een stevige TU-brede rol door haar betrokkenheid bij vele onderzoeksprojecten van andere faculteiten maar ook door diensten als de ‘Statistical Helpdesk’. Deze helpdesk biedt ondersteuning aan onderzoekers van de TU Delft op het gebied van de statistiek. Samenwerking met Leiden en Rotterdam biedt kansen voor Wiskunde en Informatica. De relaties met Leiden zijn al goed, en zullen worden uitgebreid. In het voorjaar van 2012 zijn hiertoe verkennende gesprekken gevoerd met de Faculteit Bèta-wetenschappen van Leiden. De volgende stap is een bestuurlijk overleg tussen de decanen. Binnen sommige toepassingsgebieden (medisch, astronomie) geldt dit ook voor de microelektronica. Samenwerking met Rotterdam wordt gezocht op het terrein van de financiële wiskunde en cyber security.
Onzekere financiering De teruglopende overheidsfinanciering leidt tot dalende eerste geldstroominkomsten voor EWI, net als voor de andere faculteiten van de TU Delft. De basisfinanciering van de faculteit is zodoende sinds 2008 gedaald van 32 Meuro naar 24 Meuro (exclusief de afbouw van de bijdrage voor het Dimes Technology Centre van 4 Meuro). Deze sterke daling is een zorgpunt omdat bijna alle krimp bij het primaire proces terecht komt. Daarbij is zelfs sprake van een dalend marktaandeel eerste geldstroom van EWI binnen de TUD, ondanks dat er sprake is van een sterke verbetering van de wetenschappelijke output. De lasten voor bedrijfsvoering worden grotendeels bepaald door de hoge huisvestingslasten van de faculteit, die constant blijven of zelfs licht groeien. De teruglopende overheidsfinanciering geldt ook voor de overheidsmiddelen die via NWO worden verdeeld in de tweede geldstroom en de programmatische derde geldstroommiddelen van de overheid zoals de Topsectoren. Het voornemen van NWO om de Open Competitie af te schaffen baart de wiskundigen in Nederland en derhalve ook DIAM grote zorgen. Vanwege de beperkte aansluiting bij de topsectoren is voor hen de Open Competitie een belangrijke financieringsbron van PhD-plaatsen.
Note *:
16
EWI heeft momenteel 11 IEEE fellows, hetgeen een van de hoogste scores binnen Europa is.
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
EWI ziet het dan ook als een grote uitdaging om de omvang van de huidige portefeuille tweede en derde geldstroomprojecten op het gemiddeld hoge peil van 21,5 Meuro te houden. Voorsorteren op en deelname aan het Topsectorenbeleid van de overheid is daarbij de komende jaren van groot belang. Op een aantal terreinen (bijvoorbeeld wiskunde) speelt EWI een ondersteunende, maar zeer wezenlijke, rol. Bij financiële schaarste loert het risico van een suboptimale projectopzet. Ook een actieve houding richting de Europese programma’s als KP8 en Horizon 2020 blijft van belang. De uitgangspositie van EWI is gunstig te noemen omdat het huidige onderzoek van EWI zich bevindt op het terrein van verschillende innovatiegebieden. Hierbij is commitment van het bedrijfsleven belangrijk.
17
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
18
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
3.
Studenten & Onderwijs
Speerpunten voor het EWI onderwijs: 1. 2.
3. 4. 5. 6. 7.
Vergroten van de bachelorinstroom tot een stabiel niveau van 400 studenten per jaar. Vergroten van de bacheloruitstroom door het verbeteren van het rendement, zodat 70% van de eerstejaars een positief BSA haalt en 70% van de herinschrijvers het bachelorsdiploma binnen 4 jaar. Het op korte termijn vernieuwen van de bachelorprogramma’s volgens het programma Studiesucces. Vergroten van de masterinstroom tot een stabiel aantal van 300 studenten per jaar Het vernieuwen en stroomlijnen van internationaal aantrekkelijke masterprogramma’s. Het intensiveren van de werving voor een hogere en betere bachelor- en masterinstroom. Realiseren van een internationaal concurrerende goed presterende Graduate School
Geprofileerd opleidingsaanbod Bacheloropleidingen EWI investeert in de kwaliteit en studeerbaarheid van haar drie bacheloropleidingen Technische Wiskunde, Technische Informatica en Electrical Engineering. Dit doet zij door de uitgangspunten van de nota ’Koersen op Studiesucces’ van de TU Delft toe te passen op deze opleidingen. Daarbij wordt inhoudelijk ook gekeken naar de zusteropleidingen in Nederland en de topopleidingen in het buitenland. Immers, de bacheloropleidingen van EWI moeten zich qua niveau kunnen meten met de hoogste standaard. EWI betrekt studenten, docenten, afdelings- en faculteitsleiding, externe deskundigen en het afnemend veld bij het programma Studiesucces.
Minors Met haar minoraanbod speelt EWI in op belangrijke maatschappelijke thema’s. EWI biedt een tweetal goed lopende minors aan met de namen ’Finance’ en ’Software Ontwerpen en Toepassen’. De eerste speelt in op de actualiteit van de financiële crisis, terwijl de tweede minor voorziet in informaticakennis die afgestudeerden in andere technische disciplines een solide basis biedt in een door ICT gedomineerde wereld. Verder worden aangeboden de redelijk lopende minor ’Sustainable Energy Technologies’, in samenwerking met de faculteiten TNW, LR, 3mE en IO, en de minor “Electrical Engineering for Autonomous Exploration Robots”. Omdat LR en 3mE een soortgelijke roboticaminor aanbieden, zullen de krachten worden gebundeld om tot één minor op het gebied van robotica te komen. EWI wil het aanbod van minors beperkt houden tot de bovengenoemde onderwerpen.
Masteropleidingen Per 1 september 2011 zijn de masteropleidingen Computer Science en Media & Knowledge Engineering samengevoegd tot de masteropleiding Computer Science. Dit moet de herkenbaarheid en transparantie voor studenten verhogen, omdat de naam Computer Science een herkenbaar label is in het buitenland. EWI beraadt zich nog over een mogelijke samenvoeging van de masteropleidingen Computer Engineering en Embedded Systems. In september 2012 is in het kader van het EIT (European Institute for Innovation and Technology) via de KIC ’ICT Labs’ een aantal EIT-masteropleidingen van start gegaan onder het label ’ICT Innovation’, die zich onderscheiden van de reguliere researchmasters door een sterke nadruk op entrepreneurship en innovatie. De 3TU doet voorlopig mee aan vier masterprogramma’s: Service Design and Engineering (TU/e), Embedded Systems 19
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
(TU/e), Digital Media Technology (TUD-EWI), Security and Privacy (UT). EWI zal haar participatie aan deze programma’s de komende jaren voortzetten. Behalve bij de deelname aan Europese Erasmus Mundusmasterprogramma’s, zoals ’Computer Simulation for Science and Engineering’ en ’European Wind Energy’, zijn er ook double degree-programma’s op het gebied van Electrical Engineering met de Chinese universiteiten Tsinghua en Fudan. EWI is overigens terughoudend met dergelijke samenwerkingsverbanden en gaat deze alleen aan als er sprake is van een strategisch belang. Ten aanzien van haar masteropleidingen streeft EWI ernaar deze te vernieuwen in twee stappen: een reductie en vernieuwing van het aanbod (keuze)vakken per 2012 en de invoering van een gemeenschappelijke structuur in 2014 in combinatie met het ontwikkelen van heldere en aantrekkelijke profielen per master. Het doel van deze maatregelen is een verbeterde profilering van de masterprogramma’s en een efficiëntere uitvoering ervan in het kader van de Herijking.
Studentenmobiliteit Een punt van ontwikkeling betreft de mobiliteit van Nederlandse studenten. Voor EWI geldt dat het aantal binnenkomende, buitenlandse studenten vele malen groter was dan het aantal uitgaande, Nederlandse studenten. Er is een betere balans ontstaan, doordat het aantal binnenkomende buitenlandse studenten enorm is afgenomen. Echter de wens blijft om het aantal uitgaande Nederlandse studenten te vergroten. EWI zal daarom onderzoeken hoe Nederlandse studenten te interesseren een deel van hun studie in het buitenland door te brengen.
Lerarenopleidingen Wiskunde en Informatica EWI participeert in de master Science Education and Communication (SEC) waarvan TNW de penvoerder is. De voormalige TULO (Technisch Universitaire Leraren Opleiding) is onderdeel van deze master. De inbreng van EWI bestaat uit een vakdidacticus wiskunde en een voor informatica. Hoewel de instroom van studenten niet heel groot is, acht EWI haar inbreng van maatschappelijk belang en wil deze de komende jaren voortzetten. Naast hun rol in de master SEC zijn de vakdidactici ook actief in de minor Educatie waarvoor een tamelijk grote belangstelling bestaat. Penvoerder van deze minor is ook TNW.
Serviceonderwijs wiskunde Het is de ambitie van EWI om zorg te dragen voor wiskundeonderwijs van excellente kwaliteit voor de gehele TU Delft. De afnemende faculteiten erkennen deze rol en geven aan de onderwijsdienstverlening (ODV) Wiskunde in hoge mate te waarderen. Vanwege de stijgende bachelorpopulatie van de TU Delft en de groeiende vraag van de afnemende faculteiten naar ODV Wiskunde is het een uitdaging om de inrichting van de ODV zo efficiënt mogelijk te maken en is het inzetten van nieuwe onderwijsconcepten voor het serviceonderwijs wiskunde van groot belang. In opdracht van de decaan heeft een werkgroep ODV Wiskunde in mei 2012 een rapport uitgebracht over de toekomst van het serviceonderwijs wiskunde, rekening houdend met dalende inkomsten, stijgende studentenaantallen en het programma Studiesucces. De werkgroep heeft oplossingen aangedragen voor het inroosteren van de ODV Wiskunde, slimmere manieren van tentamineren ter verlaging van de correctielast, het betrekken van docenten en promovendi van afnemende faculteiten bij zowel het inbedden van het wiskundeonderwijs in de opleidingen, als bij het verzorgen van de meer intensieve werkvormen.
Excellentieprogramma’s Naast het honours-programma in de bachelor biedt EWI in samenwerking met de Faculteit TNW excellente studenten de mogelijkheid om een dubbele propedeuse of bachelor af te leggen in Technische Wiskunde en Technische Natuurkunde. Vanaf 2014 zal onderzocht worden of de excellentieprogramma’s uitgebreid kunnen worden door middel van gedifferentieerd onderwijs. EWI stimuleert haar studenten deel te nemen aan de Dream Teams van de TU Delft. Vooral de studenten Electrical Engineering vormen steeds een significant deel van deze teams. EWI wil echter niet alleen toeleverancier van enkele leden van een Dream Team zijn, maar ook een eigen ‘EWI-Dream Team’ opzetten om de rol en het belang van ICT en electrical engineering meer te profileren. In 2012 is in dit kader gestart met een team dat meedoet aan een internationale competitie op het gebied 3D LED-systemen.
20
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Digitale leermiddelen De Faculteit EWI wil het gebruik van digitale leermiddelen de komende jaren sterk intensiveren. Het inzetten van digitale leermiddelen past bij de onderwijsvisie waarbij een mix van onderwijsvormen wordt aangeboden (blended learning) met als doel om het studiesucces van studenten te bevorderen. Bij het inzetten van digitale leermiddelen wil de faculteit zich vooral richten op het aanbieden van digitale toetsen om studenten te activeren de leerstof bij te houden en hun prestaties te monitoren en bij te sturen. Dit betekent ook dat op korte termijn het bezit van een laptop verplicht zal worden gesteld voor alle studenten. Naast digitale toetsen zal de faculteit bevorderen dat zoveel mogelijk docenten hun colleges via Collegerama laten opnemen, zodat studenten onafhankelijk van het rooster de colleges kunnen volgen. Met name voor TU Delft studenten met deficiënties zullen e-learning-pakketten worden ontwikkeld (het project MUMIE), die studenten met zelfstudie kunnen volgen. In dit verband gaat de faculteit samenwerken met andere Europese technische universiteiten om de werklast te verdelen en het materiaal te delen. Een mooi voorbeeld van e-learning is het via het internet aangeboden elektronica practicum, waarbij studenten op afstand echte elektronische experimenten op een aantal betrokken Europese TU’s kunnen uitvoeren.
Samenwerking LDE Sinds september 2003 wordt de bacheloropleiding Technische Wiskunde aangeboden als een gezamenlijke opleiding van de TU Delft en de Universiteit Leiden, met twee varianten Technische Wiskunde (Delft) en Fundamentele Wiskunde (Leiden). Vanaf de start van de samenwerking zijn er vier vakken uit het gemeenschappelijke deel die voor beide studenten populaties gezamenlijk worden aangeboden, twee in Leiden en twee in Delft. Deze samenwerking is recentelijk uitgebreid met een vak dat door Delft wordt verzorgd. In de komende jaren zal de samenwerking nog verder worden uitgebreid met twee gezamenlijke vakken die door de Leidse studenten in Delft zullen worden gevolgd. Verdere mogelijkheden voor gezamenlijke vakken worden momenteel onderzocht, waarbij wordt gedacht aan gezamenlijke vakken in het eerste semester van het eerste jaar en uitwisseling van 2e- en 3e-jaars keuzevakken. Ook de track Bio-informatics binnen de masteropleiding Computer Science wordt gezamenlijk verzorgd met de Universiteit Leiden. Tussen EWI en de Leidse Bètafaculteit vinden gesprekken plaats hoe dit verder kan worden versterkt. Op het gebied van de financiële wiskunde wordt momenteel geïnventariseerd in hoeverre de opleiding Econometrie aan de Erasmus Universiteit betrokken kan worden bij het onderwijs in de minor Finance en de afstudeerrichting Financial Engineering. En omgekeerd in hoeverre de opleiding Wiskunde iets kan betekenen voor het onderwijs op het gebied van financiële wiskunde bij de opleiding Econometrie aan de Erasmus Universiteit.
Graduate School EWI heeft het grootste aantal promovendi van de TU en streeft er naar dat meer promovendi in vier jaar hun promotie afronden. Daarom is verbetering van begeleiding, rendement en opleiding van promovendi essentieel. EWI is in januari 2012 officieel gestart met de Graduate School na enkele maanden in de vorm van een pilot te hebben gewerkt. Voorzien wordt dat jaarlijks gemiddeld 80 nieuwe promovendi instromen in de Graduate School EEMCS. Voor het Doctoral Education Programme van de Graduate School zullen onderwijsprogramma’s van onderzoekscholen waarin EWI participeert zoveel mogelijk worden benut, vooral voor de vakinhoudelijke scholing. Daarnaast is het nieuwe systeem Doctoral Monitoring Application (DMA) in gebruik genomen en een mentorensysteem opgezet. De EEMCS Graduate School zal worden ondersteund door de EEMCS Graduate Office. Deze Office wordt geïntegreerd in de Dienst Onderwijs & Studentenzaken en zal worden ondersteund vanuit het faculteitssecretariaat EWI.
21
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Kwaliteit en rendement Instroom De vraag naar ingenieurs is groter dan de technische universiteiten kunnen leveren. Dit geldt zeker voor de drie disciplines van de Faculteit EWI. Rond de eeuwwisseling heeft er een dramatische teruggang van het aantal eerstejaars bachelorstudenten plaatsgevonden. Sinds een paar jaar neemt het aantal eerstejaars echter gestaag toe. EWI is tevreden dat deze stijging lijkt door te zetten: het collegejaar 2012/2013 is gestart met zo’n 370 eerstejaars. Het is de ambitie van EWI om te blijven groeien tot een stabiel blijvend aantal van 400 eerstejaars studenten, waarbij het aantal meisjes dat nog steeds erg klein is, een speciaal aandachtspunt is. Deze streefwaarde van 400 eerstejaars is met de huidige staf en infrastructuur ook de maximaal haalbare capaciteit van EWI. De faculteit beoogt de stijgende lijn vast te houden door goede marketing en voorlichting, inclusief verbeterde websites en uitnodigende wervingsactiviteiten en bovenal goed onderwijs.
Figuur 4:
Groei instroom in bachelor opleidingen EWI. Bron jaarverslag TUD 2011 aangevuld met septembertelling 2012
Figuur 5:
Buitenlandse masterstudenten
22
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
De masterinstroom baart enige zorgen en dan met name de internationale instroom. De faculteit heeft niet meer het grootste marktaandeel van de internationale instroom op de TU Delft. In tegenstelling tot de andere faculteiten is het aantal internationale MSc-studenten bij EWI afgenomen: van 135 studenten (sept. 2007) naar 110 (sept. 2011). EWI wil deze trend keren. Gedacht wordt aan betere websites en meer actieve werving via gerichte bezoeken naar Zuid- en Oost-Europese landen en (beperkte) deelname aan Erasmus Mundusprogramma’s. De verhoging van de non-EU-instroom met behulp van beurzen gefinancierd door industriële partners (bijvoorbeeld AMSL- en NXP-beurzen voor studenten micro-elektronica) wordt steeds moeilijker. EWI blijft evenwel actief zoeken naar nieuwe partners en andere vormen van industriële participatie.
Studiesucces Er is steeds grotere maatschappelijke druk om sneller af te studeren. De TU Delft scoort landelijk het laagst met het rendement van herinschrijvers uit het vwo. Hoewel het studierendement van de bacheloropleidingen* van EWI samen met Industrieel Ontwerpen tot de hoogste van de TU Delft behoort, neemt dit niet weg dat dit rendement nog veel te laag is. EWI zal daarom inzetten op het verbeteren van deze rendementen met als uitdaging dat nominaal studeren de norm moet worden. De observatie is overigens wel dat de huidige generatie eerstejaarsstudenten zich hiervan bewust is en gemotiveerd om nominaal te studeren. Om het rendement te verbeteren is binnen EWI het programma Studiesucces opgezet in lijn met het TU-beleid ’Koersen op Studiesucces’. Daartoe is een aantal werkgroepen in het leven geroepen met als doelstelling nadere invulling te geven aan de hoofdonderwerpen van Studiesucces: Curriculum¬ en studielast, Toetsen en voortgang, Persoonlijk onderwijs en mentoraat, Didactiek en werkvormen, en Communicatie en draagvlak. Daarnaast is er voor iedere bacheloropleiding een curriculumcommissie ingericht met als opdracht een nieuw curriculum te ontwerpen dat voldoet aan het TU-beleid en rekening houdt met de voorstellen van de eerder genoemde werkgroepen. Belangrijk hierbij zijn het reduceren van het aantal parallelle modules en het beter integreren van toetsing in het onderwijs. Ook zal de aansluiting van de modules in de leerlijnen en de samenhang tussen de leerlijnen extra aandacht krijgen door het formeren van docententeams per leerlijn en door regelmatige overleggen tussen die teams. Inzet van alle maatregelen is een bachelorrendement van 70% in 2020, dat wil zeggen dat 70% van degenen die een positief BSA hebben verkregen en die zich opnieuw inschrijven voor de opleiding, het bachelorsdiploma in vier jaar behaalt. Het rendement van het BSA bij een norm van 30 EC nam bij EWI toe van 58% in 2009 naar 70% in 2010, maar nam in 2011 helaas weer af tot 59%. Per september 2012 is de BSA-norm verhoogd naar 45 EC. EWI streeft ernaar dat in 2020 ca. 70% van haar instroom deze norm behaalt. Mede om deze doelstelling en die van het vergroten van het bachelorrendement te behalen, heeft EWI per september 2012 voor de drie bacheloropleidingen een docentenmentoraat ingevoerd. Hierbij treden docenten op als mentor voor een groepje eerstejaars bestaande uit ca. tien studenten. Om het mentoraat aansprekend te maken en het contact met de mentor laagdrempelig te houden, is het gekoppeld aan een onderwijsactiviteit. De docentmentoren monitoren de studenten en springen in bij motivatieproblemen of andere aan de studie gerelateerde problemen.
Kwaliteitsborging Professionalisering wetenschappelijke staf EWI voert al jaren een actief beleid om haar wetenschappelijk personeel te stimuleren zich didactisch te blijven ontwikkelen. Onderwijs staat hoog op de R&O-gespreksagenda, waarbij ruimte gegeven wordt aan de wetenschappelijke loopbaan. Docenten documenteren hun onderwijsactiviteiten en persoonlijke ontwikkeling in een jaarlijks onderwijsverslag voor de R&O-cyclus. Conform TU-beleid volgt elke nieuwe docent – na een assessment – de Basis Kwalificatie Onderwijs (BKO) van de TU Delft. Voor haar ervaren docenten heeft EWI een eigen Kwalificatieprogramma Onderwijs (EWI-KO) ontwikkeld waarin deze docenten een onderwijsportfolio aanleggen. EWI zal dit beleid voortzetten zodat in 2020 95% van haar wetenschappelijke staf beschikt over de BKO of de EWI-KO. Docenten die de BKO of EWI-KO al hebben behaald, nemen deel aan activiteiten in het kader van Life Long Learning, zoals themagroepen of workshops binnen of buiten de TU Delft.
Note *:
36% van de herinschrijvers van cohort 2005 bij EWI haalde in 4 jaar het bachelordiploma. Het gemiddelde van de TU Delft was 27%. Voor cohort 2007 zijn deze rendementen gestegen tot resp. 48% en 40%. (Dashboard TU Delft, managementinformatieos.tudelft.nl)
23
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Onderwijsaudits en - visitaties Ter voorbereiding op de heraccreditatie van onze opleidingen worden twee jaar voorafgaand aan de onderwijsvisitatie interne opleidingsaudits met betrekking tot onderwijskwaliteit georganiseerd. In november 2011 is dit voor de opleidingen Technische Wiskunde en Technische Informatica gebeurd; de visitaties van deze opleidingen zullen in 2013 plaatsvinden. De opleidingen Electrical Engineering zijn recentelijk in 2010 met een positief resultaat gevisiteerd en zullen in 2017 weer gevisiteerd worden. Nu de TU Delft met succes de Instellingstoets Kwaliteitszorg heeft doorstaan, zullen de komende opleidingsvisitaties plaatsvinden in de vorm van een zogenaamde Beperkte Opleidingsbeoordeling. Hierin wordt vooral gekeken naar de inhoud van de opleiding, iets dat EWI een positieve ontwikkeling vindt.
Onderwijskengetallen
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2020
Excellentie
2%
3%
4%
5%
6%
7%
7%
Uitval
35%
34%
33%
32%
31%
30%
20%
Switch
8%
8%
8%
9%
9&
10%
8%
BSc-rendement binnen 4 jr.
32%
48%
48%
50%
50%
55%
70%
Docentkwaliteit
47%
49%
56%
60%
65%
70%
95%
Onderwijsintensiteit
30 u/W
30 u/W
30 u/W
25 u/W
25 u/W
25 u/pw
22 u/pw
BSc-instroom
259
307
365
370
375
380
400
MSc-instroom
253
177
200
220
235
250
300
Gemiddeld aantal EC student/ jaar
30
30
30
35
40
45
50
BSA gehaald
70% (30 EC)
59% (30 EC)
60% (45 EC)
60% (45 EC)
62% (45 EC)
65% (45 EC)
70% (45 EC)
Promotierendement binnen 5 jr.
37%
51%
53%
55%
55%
57%
65%
P-in-1
21%
22%
23%
25%
27%
30%
35%
MSc-rendement binnen 3 jr.
69%
75%
70%
75%
77%
80%
85%
24
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
4.
Onderzoek
Het EWI-onderzoek moet internationaal nog sterker worden door focussering op onze strategische gebieden, meer interne samenwerking en duurzame koppeling aan de externe partijen: 1. 2. 3. 4. 5.
Versterking van onderzoeksthema’s Bio-micro-electronica, Smart sensor systems, Smart grids, Safety & (cyber-)security, Petascale analytics en Complex information networks Versterking van het cyber-security en/of petascale analytics onderzoek vereist aanvullende financiering. Investeren in onderzoeksfaciliteiten, waaronder het realiseren van het Sustainable Power Lab in 2014 en het revitaliseren van het Dimes Technology Centre Actieve opstelling richting topsectoren en EU ten behoeve van 3e geldstroomfinanciering. Verhoging zichtbaarheid door stimulering van het aanvragen van personal grants, meer publicaties in ISI-tijdschriften en actieve deelnames aan conferenties.
Wetenschappelijke zwaartepunten Wetenschappelijk profiel EWI EWI combineert in haar onderzoek de drie benaderingen science, engineering en design. De keuze om de term science toe te voegen aan het profiel ICST is om duidelijk te maken dat het EWI-onderzoek veel fundamentele (zowel nieuwsgierigheid gedreven als geïnspireerd door toepassingen) uitdagingen omvat. De balans tussen de drie elementen science, engineering en design verschilt per discipline: wiskunde heeft de grootste science-component (50%), terwijl elektrotechniek aandacht heeft voor het ontwerpen van nieuwe materialen en devices en het meeste engineering (45%) in zich heeft. Het onderzoek in computer science aan de Faculteit EWI kan worden gekarakteriseerd als voornamelijk use-inspired (70%), met een goede focus op fundamenteel onderzoek (20%) en 10% pragmatisch-toepassingsgericht onderzoek. EWI wil de bovengenoemde verhoudingen de komende jaren handhaven.
Onderzoeksfocus Bij het onderzoek en het onderwijs van EWI wordt gestreefd naar een bundeling van expertise en inzichten vanuit de drie EWI-disciplines in de overtuiging dat deze synergie de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek versterkt. Het profiel van een ICST faculteit werkt hierbij focusserend. Zoals eerder beschreven omvat dit profiel zeven kerncompetenties (zie figuur 1 op pagina 3) en bouwt dit profiel voort op de keuzes die in het kader van de herijking zijn gemaakt. Het onderzoek van EWI wordt verzorgd vanuit vijf afdelingen, die binnen EWI primair gezien worden als organisatorische eenheden en waartussen samenwerking wordt gestimuleerd. In de komende paar jaar zal EWI verder onderzoeken wat de beste organisatorische invulling is voor haar inhoudelijke onderzoeks- en onderwijsthema’s. Ook voor onze internationale profilering is dit relevant. EWI geeft er de voorkeur aan om te spreken van lijnen:
E-lijnen Binnen de elektrotechniek wordt met drie majeure reorganisaties (herijking) aangesloten bij maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van energie en gezondheid. Deze reorganisaties zijn in 2011 gestart en zullen in de komende jaren hun definitieve beslag krijgen: 1.
Versterking afdeling Electrical Sustainable Energy (ESE) met een nieuwe sectie Smart Grids, waarbij ICT en wiskunde een grote rol in het onderzoek van de energievoorziening gaan spelen. Door de combinatie van secties Hoogspanningstechniek en Elektriciteitsvoorziening wordt beter aangesloten bij deze nieuwe ontwikkeling in de energietechniek. 25
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
2.
3.
Cruciaal is het vinden van de nieuwe hoogleraar Intelligent Electrical Power Grids waarvoor de werving loopt. Verder wil EWI een Sustainable Power Lab inrichten: een gecombineerd lab voor de hele afdeling ESE, waarin de diverse disciplines elkaar treffen, en waarin moderne infrastructurele voorzieningen aanwezig zijn voor de noodzakelijke experimenten voor onderwijs (-practica) en onderzoek op het gebied van zonnecellen, hoogspanning, vermogenselektronica, power systems en elektrische machines. Het streven is om eind 2013 het lab operationeel te hebben. Het herplaatsen van de onderzoeksgroepen van de huidige in afbouw zijnde afdeling Telecommunicatie in hun aangescherpte vorm bij andere afdelingen binnen EWI, waar een grote inhoudelijke verwantschap mee bestaat. Hierdoor wordt ook het bestaande leidinggevende kader extra benut om de positionering en focus in en naar te toekomst te borgen. Hierbij wordt enerzijds aangesloten bij de sterke positie van de signaalverwerkingsgroepen binnen EWI en anderzijds naar combinaties gezocht op het terrein van complexe systemen. Het Dimes Technology Centre (DTC): het betreft een kwalitatieve reorganisatie met een transitie van het DIMES Technology Center naar een ‘Clean room’ faciliteit met meer externe partners en op basis van onderzoeksprogramma’s die zeer relevant zijn voor de maatschappij en de industrie. Een belangrijk resultaat is het dat het DTC een zelfstandig Technology Center zal zijn dat zijn bestaansrecht ontleent aan zodanig gebruik door de onderzoeksgroepen aan de TU Delft en andere partijen, dat de financiering niet meer afhankelijk is van een vaste bijdrage van de TU.
Door deze veranderingen zijn er in 2012 twee afdelingen in de elektrotechniek ontstaan binnen de faculteit, Micro-elektronica en Electrical Sustainable Energy.
De focus van de afdeling Micro-elektronica ligt op drie gebieden: -
-
-
Biomedical (from materials to systems), met specifieke expertise op diagnostische technologie (visualisatie en tumordetectie, hoge-Tesla MRI, ultrasound arrays en andere sensoren), monitoring met laagvermogen draadloze technologie en implanteerbare stimulators, bijvoorbeeld ‘cochlear implants’ en neurostimulators voor de behandeling van tinnitus; Wireless communication (from devices to systems), met belangrijk onderzoek op energiezuinige elektronica, opschalen van frequenties van GHz naar THz (met de belofte van Gb/s draadloze netwerken) en geavanceerde signaalbewerking, bijvoorbeeld voor ‘cognitive radio’ (dynamisch spectrum gebruik), gebruik van grote antenne arrays, localisatie, tevens nieuwe technologie voor onderwatercommunicatie (RF en akoestisch) en LED-lichtcommunicatie; Industrial and environmental multi sensing (from material to systems), inclusief bijvoorbeeld gedistribueerde sensorsystemen, grote sensor arrays en bijvoorbeeld toepassingen op security en radio astronomie.
De huidige onderzoektrends vereisen steeds vaker expertise over de hele systeemketen: de System Layer (met een direct verband naar de maatschappelijke behoeften); Sub-System & Component Layer en Technology Layer. Binnen de afdeling is expertise aanwezig op de drie genoemde lagen en deze zal gestroomlijnd en verstevigd worden om tegemoet te komen aan toekomstige uitdagingen in de genoemde gebieden. Onderzoeksprojecten met name op het terrein van de bio-micro-elektronica, in gang gezet vanuit verschillende disciplines, zullen deze ambitie zichtbaar gaan maken en synergie bevorderen tussen de diverse groeperingen in de afdeling. Binnen de afdeling Electrical Sustainale Energy koppelen we de duurzame opwekking van elektriciteit, de distributie en de conversie. De drie secties hebben focuspunten in materiaalkunde, device technologie en complexe systemen. Er wordt gewerkt aan het ontwikkelen en fabriceren van nieuwe energiematerialen en het ontwerpen, fabriceren en testen van hoog-efficiënte en milieuvriendelijke componenten als zonnecellen, convertoren en machines. Het ontwerpen en optimaliseren van het elektriciteitsnet met nieuwe smart grids architectuur en de monitoring ervan op systeemniveau is een andere uitwerking. Het wegvallen van de naam Telecommunications in de structuur van de faculteit doet geen recht aan een veelheid aan ‘wireless’ onderzoek en onderwijs dat stevig verankerd blijft in de faculteit.
26
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
BEETHOVEN EWI-project gericht op het flexibel implantaat ontwikkelen voor de behandeling van tinnitus (oorsuizen) door gebruik van de unieke expertise van Delft op het gebied van silicium en minimaal-invasieve en implanteerbare technologie, geavanceerde draadloze communicatie en RF energy harvesting. Naast de directe technische bijdrage en klinische impact kunnen de inzichten vanuit dit project leiden tot betere behandeling van een reeks hersengerelateerde stoornissen, van tremors en epilepsie tot depressies en dementie.
EWI zet de onderzoekschool DIMES voort als een TU Delft Institute for Micro- and NanoElectronics. Het doel is om in DIMES ten minste 40 PhD’s actief ‘werkzaam’ te krijgen in het DTC. Dit is flink hoger dan het huidige aantal. De gebieden Smart sensors & actuators, LED’s, Heterogene integratie en Bio-electronics zijn rijk aan relevante onderzoeksvragen. Hiertoe is het DTC veranderd in een meer professionele faciliteit voor de ondersteuning van het Dimes-onderzoek en van externe klanten van deze infrastructuur. Intern onderzoek en externe klanten zullen worden gebundeld in Strategische Affiliatieprogramma’s. In 2012 starten we met het Strategische Affiliatieprogramma ‘Smart Sensors’. Het DTC zal in 2012 en 2013 verlieslatend zijn, wat een intensieve beoordeling van de gemaakte vooruitgang noodzakelijk maakt.
Informaticalijnen De komst van onderzoeksgroepen uit de elektrotechniek afdelingen, de secties Computer Engineering, Netwerk Architectuur & Systemen, en een deel van Wireless Communication, heeft er toe geleid dat per 1 januari 2012 de beide informatica-afdelingen hun naam hebben aangepast: de afdelingen Software and Computer Technology (SCT), en Intelligent Systems (INSY). De fundamentele uitdagingen in de Computer Science in de hedendaagse samenleving en het bedrijfsleven liggen op twee terreinen: 1. Complexiteit van systemen voor het verzamelen en verwerken van grote hoeveelheden informatie. Deze complexiteit groeit exponentieel. 2. De hoeveelheid data, geproduceerd door de wijde variëteit aan sensorsystemen leidt tot een enorme data overload. Verzamelen en opslaan van de data is niet zo zeer het probleem; het krijgen van inzicht en de bruikbaarheid van de data des te meer. Informatica in Delft richt zich op deze twee uitdagingen. De onderzoekslijnen voor de informatica worden door de gezamenlijke ICT-groepen van EWI besproken in DIRECT-verband, het Delft Institute for Research in ICT. Input zijn de 3TU.NIRICT-agenda, de agenda’s van de topsectoren, en de grote TU Delft-thema’s. De focus is daarbij in de eerste plaats op Health, in de tweede plaats op Environment (o.a. via deelname aan het Climate Institute van de TU Delft) en als derde op Energy. eHealth staat in toenemende belangstelling en zal een belangrijk thema binnen KP8 worden.
SHINE Flagship project van DIRECT gericht op de vraag hoe met het verzamelen, verwerken en interpreten van data uit vele heterogene bronnen (mensen, sensoren, social media, informatiesystemen etc.) kan worden voldaan aan de informatie behoefte in de maatschappij.
Wiskunde-lijnen Wiskunde is als fundamentele wetenschap direct betrokken in veel van de bovengenoemde onderzoekprogramma’s en een ‘key enabler’ van efficiënte (computer-)modellen. DIAM is TU-breed betrokken bij onderzoekprojecten van vele faculteiten (o.a. met LR, CiTG en 3ME). De wiskunde-afdeling van EWI bundelt als het Delft Institute for Applied matematics (DIAM) haar onderzoeksactiviteiten in drie grote programma’s: -
Computational Science and Engineering Probability, Risk & Statistics Analyse
27
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Petascale (data) analytics is snel opkomend en behoeft nieuwe wiskunde. Daarnaast investeert EWI in het opkomende gebied financiële wiskunde. Door een vruchtbare samenwerking tussen de Applied Probability en de Numerieke Wiskunde-groepen van DIAM groeit de financiële wiskunde snel uit tot een onderzoekthema waar EWI zowel in het onderzoek als in het onderwijs de komende jaren zal inzetten. Het feit dat het minorprogramma voor de bachelorstudenten van de TU Delft in korte tijd is uitgegroeid tot een van de populairste minors van de universiteit onderschrijft dit voornemen.
Nieuwe onderzoeksthema’s Het beleid is om vanuit de onderzoekslijnen en de zeven kerncompetenties gezamenlijke onderzoeksthema’s te definiëren die dienen als leidraad voor strategische investeringen en keuzes voor de komende planperiode. De onderzoeksthema’s combineren onderzoek van verschillende groepen en zijn een gezonde mix van nieuwsgierigheid en toepassingsgerichtheid binnen het ICST-domein. Bio-micro-elektronica is een groeiend thema, waar EWI op in wil zetten door samenwerking binnen Medical Delta, o.a. HealthTIES. De focus van deze onderzoeksgroepen is op kleine functionele microsystemen, vaak polymer-based, bruikbaar in de gezondheidszorg, bijvoorbeeld gekoppeld aan zintuigen of aan hersenen. Het onderzoek daarbij is gericht op betere monitoring, diagnostiek en therapie door elektriciteit. Dit kan bijvoorbeeld door extreme miniaturisatie, sensoren op silicium, elektrisch stimuleren van weefsel, energy harvesting en vindt zijn toepassingen in ultrasound katheters, neurostimulatie en monitoring tijdens behandelingen met grote apparaten. Voorbeelden van projecten op dit terrein zijn het THz-sensing voor multi-spectrale spectroscopie, biomedisch onderzoek in het kader van HollandPTC en BEETHOVEN. Smart Grids of Intelligent Electrical Power Grids is het thema dat binnen de vernieuwde afdeling Electrical Sustainable Energy zal worden gerealiseerd. De integratie van alternatieve duurzame energiebronnen binnen de bestaande elektriciteitsnetten is een enorme uitdaging die de traditionele energietechniek overstijgt. De samenwerking met de wiskunde en informatica-delingen geeft hierbij van cruciale meerwaarde. EWI heeft derhalve al geïnvesteerd in het project Powerweb.
POWERWEB EWI project gericht op onderzoek naar ‘het Power Web’, een collectief energie ecosystem aangestuurd door ICT en gevormd door actoren uit verschillende lagen. Onderzoek naar het optimaliseren van de flexibiliteit, betrouwbaarheid en tegelijk kracht van het systeem is in de kinderschoenen. Modelleren van de componenten in het power systeem in overeenstemming met verschillende tijdspannes is een uitdaging. En het is tijd om het te benaderen als een complex socio-technisch systeem met een marktwerking aan de ene kant en een dure infrastructuur aan de andere kant.
Tezamen met de faculteit TBM heeft EWI het initiatief genomen tot het vormen van een Security@TU Delft activiteit, die ook in LDE verband wordt meegenomen. In de clustering van de onderwijs- en onderzoeksactiviteiten wordt grotendeels de security roadmap van de HTSM topsector gevolgd, die ook redelijk aansluit bij het KP7-programma op het gebied van security. Vanuit haar expertise binnen het onderzoek van de informaticagroepen maar ook een aantal elektrotechnische groepen zet EWI in op drie van de vier clusters binnen Security, namelijk: • • •
Sensors for physical monitoring, dat bijvoorbeeld ook intelligent sensing, Terahertz scanning-technologie en sensornetwerken omvat. Cyber security, dat focust op bedreigingen in cyber space inclusief, bijvoorbeeld, privacy management, malware en secure design. System of systems, waarbij op dynamische wijze verschillende fysieke en cyber observatiesystemen gecombineerd worden tot een multi-stakeholder security observatory.
EWI voert al een belangrijk deel van dit programma uit, bijvoorbeeld in het laatste grote FES-programma STARS. Voor de versterking van Cyber security tezamen met TBM is EWI echter op zoek naar nieuwe (strategische) financiering.
28
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Een ander nieuw onderzoekthema is de opkomst van Petascale data-analyse. Zowel in de ICT roadmap van de topsectoren als in Horizon 2020 is dit thema een aandachtspunt waarbij EWI wil aansluiten. Het is een grote wetenschappelijke uitdaging om de kennis die in feite ‘verborgen’ zit in enorme databestanden te ‘unlocken’ door bijvoorbeeld het blootleggen van de dieperliggende patronen of het ontdekken van schijnbaar willekeurige correlaties, en om het om te toveren naar toegankelijke en begrijpelijke informatie en kennis. Petascale Data Analytics is a ‘key technological enabler’ voor het verwerken, begrijpen en onderhouden van Big Data, voor Future ICT en dus voor een slimmere samenleving. Vanuit de unieke combinatie van sterke informaticagroepen, de uitstekende wiskundegroepen op het gebied van statistiek en ‘applied probability’ en onze sterkte in computer engineering zal EWI haar onderzoeksactiviteiten op dit terrein verder focusseren en versterken. IBM heeft al interesse getoond in de EWI plannen. De Bio-informatics-sectie is een mooi voorbeeld dat de kracht van EWI op dit gebied connecties geeft met leidend bio-medisch onderzoek (kruisbenoemingen van Lelieveld (LUMC) en Wessels (NKI)). EWI zoekt aanvullende strategische financiering voor het petascale analytics onderzoek (Big Data Science Program). Uitbreiding van onderzoekthema’s als Robotica, door deelname aan het Robotica-instituut van de TU Delft, en Gaming ligt ook in de rede.
29
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Kwaliteitsborging onderzoek Zichtbaarheid van de EWI-onderzoekers en hun onderzoek in de academische gremia is een belangrijke kwaliteitsindicator. Het aantal wetenschappelijke publicaties van de wetenschappers van de Faculteit EWI is de laatste jaren gestaag gestegen naar 2,51 wetenschappelijke publicaties per vaste WP-er in 2010, met een lichte daling in 2011 naar 2,20 per vaste WP-er. Het aantal vakpublicaties is in dezelfde jaren gedaald tot 0,22 per vaste WP-er in 2010 naar 0,08 in 2011, terwijl het aantal ‘conference proceedings’ ongeveer gelijk is gebleven. De faculteit kiest voor kwaliteit boven kwantiteit; zo ook in haar publicatiebeleid. EWI streeft naar een hoger percentage publicaties in ISI-tijdschriften door een actieve sturing hierop binnen de afdelingen en betere registratie van de wetenschappelijke output. Echter de grote conferenties met (web-)proceedings blijven voor EWI ook belangrijk. Nationaal en internationaal is een tendens ontstaan om meer waarde te hechten aan de zicht-baarheid van de wetenschappelijke output. De citatie-index wordt van steeds groter belang en daarom is het essentieel om meer in wetenschappelijke tijdschriften van hoge kwaliteit met een grote impactfactor te publiceren. Voor Informatica en Elektrotechniek geldt hetzelfde voor confe-renties met refereesysteem. De onderzoeksvisitaties voor Informatica en Wiskunde, gehouden in het najaar van 2009, tonen aan dat Computer Science aan de TU Delft een sterke positie heeft in het landelijke landschap. In de totaalscore is Computer Science van EWI, na Nijmegen, als één na hoogste geëindigd. Deze positie wil EWI behouden en gebruiken om nog sterker agendabepalend te zijn. Het wiskunde-onderzoek bij de afdeling DIAM verkeert volgens de visitatiecommissie in zeer goede conditie en heeft een solide academische reputatie. Inmiddels worden voor beide vakgebieden al weer de midterm reviews voorbereid in 3TU-verband voor het najaar van 2012. In november 2011 is het onderzoek van de tien onderzoeksprogramma’s elektrotechniek over de jaren 2005-2010 door een internationale peer-commissie beoordeeld. Hoewel het rapport nog niet in definitieve vorm is verschenen, kan al wel geconstateerd worden dat er een verbetering is van de scores van de onderzoeksprogramma’s: in 2005 was het gemiddeld van alle scores 3,84; in 2011 was dit 4,13. Bovendien is het aantal 5-scores gestegen van in totaal vijf in 2005 naar acht in 2011. De beide afdelingen Elektrotechniek zullen aan de hand van de aanbevelingen van de commissie waar nodig verbetervoorstellen opstellen.
Additionele onderzoeksfinanciering Strategie moet de zoektocht naar onderzoeksgelden richten, maar niet volledig bepalen. Dit vereist dat er expliciet strategische keuzes gemaakt moeten worden met een goede balans tussen top-down en bottom-up input. Binnen EWI is de discussie hierover op gang gekomen, en worden alle afdelingen uitgedaagd om een gebalanceerde en gemotiveerde portefeuille van onderzoeksprojecten op te bouwen. In 2015 moet dit hebben geleid tot een sustainable projectenportefeuille van de gehele faculteit. EWI heeft in de afgelopen jaren veel 3e geldstroom funding verkregen via Nederlandse programma’s als BSik en FES. Met het wegvallen van deze bronnen moet EWI zich nog meer richten op de EU. EWI streeft hiernaar via deelname aan consortia (o.a. EIT) en actief indienen van projectvoorstellen voor KP7 ,de toekomstige KP8 en Horizon 2020. EWI heeft goede successen geboekt in Europese programma’s (recente ERC-grants van Neto en Staszewski; KIC ICT) en wil dat voortzetten en versterken. Verder zet EWI in op een actieve deelname aan de Topsectoren HTSM, Energy, Life Sciences, ICT en Water. Tot slot wil EWI door een proactieve houding en het versterken van de interactie met bedrijven een veelgevraagde partner zijn/worden in de consortia van de innovatiecontracten. Voor de EWI-disciplines verschilt de kans op 2e geldstroom financiering fors. EWI zet in op verhoging van succespercentage door de interne voorbereiding van kandidaten voor een Vernieuwingsimpuls te verbeteren. De Vaste Commissie voor de Wetenschapsbeoefening speelt hier, tezamen met het Valorisatiecentrum, een actieve rol in door kandidaten te coachen. Verder wordt binnen de afdelingen, o.a. in het kader van de jaarlijkse R&O-cyclus, bewust gekeken welke (jonge) onderzoekers in aanmerking zouden komen voor het indienen van een voorstel voor een persoonlijke grant. De laatste jaren geldt dit met toenemend succes ook voor het indienen van een voorstel voor een ERC-grant, getuige het feit dat in 2011 en 2012 al twee ERC Starting Grants zijn ontvangen. EWI zal hier blijvend aandacht aan besteden. Het streven is om de dalende trend van het aantal reguliere promovendi om te buigen, en het aantal contractpromovendi te stabiliseren. Het totaal aantal PhD’s, dat uiteindelijk opgenomen zal zijn in de EEMCS Graduate 30
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
School, zal daarmee tussen de 400-420 zijn. Dit niveau wil EWI de komende jaren vasthouden. EWI zet in om in totaal 3,0 promovendi (regulier en bursalen) per staflid te hebben. Onderzoeksinfrastructuur Het is essentieel om goed onderzoek te ondersteunen door open en dynamische onderzoekslaboratoria. EWI bezit veel infrastructuur, waarvan onderhoud en exploitatie relatief kostbaar zijn. Vooral voor het EE-onderzoek zijn investeringsprogramma’s nodig voor een passende infrastructuur. EWI zoekt daarom naar samenwerking met externe financiers en wil haar labs meer openstellen voor gebruikers van buiten de faculteit. Bij informatica is er een groeiende behoefte aan (toegang tot) grootschalige rekeninfrastructuur, zodoende is in 2011 de DAS4 geïnstalleerd. Afstemming op nationaal niveau met collega-universiteiten is hierbij belangrijk. In 2012 is een nieuw INSYGHT-Lab gerealiseerd, voor experimenteel interdisciplinair onderzoek op het gebied van computer vision, interactieve intelligentie en visualisatie. Dit lab is een voorbeeld hoe EWI haar infrastructuur wil inrichten: open, state-of-the-art en in gebruik door verschillende onderzoeksgroepen.
Figuur 6:
INSYGHT-Lab 2012, open najaar 2012
EWI ambieert de komende jaren de volgende labs te realiseren: een Sustainable Power Lab voor het electrical sustainable energy onderzoek , een Dimes Technology Centre voor micro-systems, en een Radar Lab voor het onderzoek in radar en terahertz. De grootste investering voor verhuizen, verbouwen en nieuwe faciliteiten zal nodig zijn voor het Sustainable Power Lab van de afdeling ESE. De bouw en inrichting van dit lab heeft de hoogste prioriteit voor EWI. In samenwerking met de directie FMVG moet in het najaar van 2012 een helder plan van aanpak en programma van eisen zijn opgesteld om eind 2013/begin 2014 het lab in gebruik te kunnen nemen. Inmiddels zijn al aanvragen voor faciliteiten ingediend bij het NWO-programma voor infrastructuur op het gebied van Photovoltaic onderzoek.
Onderzoek kengetallen 2010
2011
2012
2013
2014
2015
2020
Aantal promoties
78
83
70
75
75
75
80
ISI-publicaties
370
307
330
360
390
410
410
PhD/vaste staf+
2,9
3,1
2,9
3,0
3,0
3,0
3,0
31
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
32
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
5.
Valorisatie
EWI bouwt haar sterke strategische banden met industriële en maatschappelijke organisaties verder uit door gerichte affiliatieprogramma’s en kruisbenoemingen. Entrepreneurship wordt gestimuleerd in het onderwijs en vanuit het onderzoek.
EWI richt zich meer naar buiten. Valoriseren van haar onderzoek is hier een element van. EWI wil een valorisatie-/innovatiestrategie opnemen als een integraal en herkenbaar onderdeel van de facultaire strategische planvorming. De relaties met grote bedrijven en het MKB zijn al jaren goed, maar kunnen verder worden uitgebreid. Goede relaties zijn ook van groot belang bij de participatie in de Topsectoren en de ICT Roadmap. Eind 2011 is EWI, in samenwerking met de directie Instellingsbeleid, gestart met het ontwikkelen van een verbeteringsprogramma op het gebied van ICT-gerelateerde kennisvalorisatie. Om een overzicht te krijgen vande bestaande werkwijzen en projecten op basis van beschikbare informatie in de informatiesystemen, is een zoekmachine EQUIP ontwikkeld. Na een analyse van deze gegevens wordt een aantal verbeteringsprogramma’s opgestart. Deze liggen bijvoorbeeld op het gebied van het verbeteren van het inzicht in de lopende valorisatieprogramma’s, het verzamelen van ‘best practices’ en het bepalen van een set prestatie-indicatoren voor kennisvalorisatie. Opgedane inzichten worden gedeeld met andere faculteiten. Daarnaast is een verdere verbetering van de aansluiting op de agenda’s van onze strategische partners, multinationals, hoog-technologische bedrijven, het MKB en overheidsorganisaties voor EWI essentieel. EWI richt zich hierbij op: •
• •
•
Het vermeerderen van aantal personele banden tussen EWI en strategische partners. EWI wil het aantal deeltijd- en dubbelbenoemingen verhogen tot het niveau waarop de meeste secties van de faculteit dergelijke strategische benoemingen op UHD- of hoogleraarsniveau hebben gerealiseerd. Dit betekent een groei van 20 naar 27 aanstellingen. Strategische affiliatieprogramma’s waarin DIMES onderzoek en DTC samenwerken met industriële partners. Het versterken van regionale publiek-private kennisvalorisatienetwerken en EWI’s positie binnen MKB-platforms en netwerken (op het gebied van ICT). Een uitstekend startpunt is de samenwerking met de Delftse ICT-Kring. Actieve participatie in EU KIC’s. EWI neemt deel aan de KIC Climate en de ICT Labs. De ICT Labs worden beschouwd als een vehikel voor valorisatie met name ten aanzien van starters en onderwijs ‘voor ondernemende studenten’. EWI wil ook gaan participeren in de KIC Health zodra daartoe de gelegenheid is.
Starters Het aantal starters binnen YES!Delft dat afkomstig is van EWI is in 2010 gegroeid van 17% naar 27%. Dit grote aandeel is bestendigd, aangezien er in 2011, na selectie, opnieuw vier starters succesvol tot de Yes!Delft incubator zijn toegetreden. Dit maakt dat EWI sinds de oprichting van Yes! de tweede faculteit is die de meeste starters aanlevert. Tezamen met YES!Delft onderneemt EWI nu acties om de community van ICT-starters te versterken. Zo is er halverwege 2011 het zogenoemde ICT-cluster opgericht, naast de al bestaande Medical en CleanTech clusters. Dit ICT-cluster organiseert bijeenkomsten voor alle ICT-gerelateerde starters binnen Yes! om te sparren, samen te werken in nieuwe projecten en educatieve activiteiten te ondernemen. Zowel de faculteit EWI, via de EIT ICT Labs, als Yes!Delft ondersteunen deze bedrijvigheden als er een gemeenschappelijk belang is indien er sprake is van een innovatie en goede afspraken.
33
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
De professionalisering van het ondernemerschap binnen EWI vraagt ook om een transparant beleid met eenduidige richtlijnen, met name ten aanzien van starters en Intellectual Property-kwesties. In samenwerking met het Valorisation Center van de TU Delft en de incubator Yes!Delft wil EWI zich proactief opstellen. Vanuit het managementteam van de faculteit zal hieraan de komende jaren dan ook extra aandacht worden besteed. Daarbij wordt ook gekeken naar de ethische aspecten van publiek-private samenwerking tussen EWI en externe partners. Hierbij wordt aangesloten bij de universitaire integriteitsdiscussie en zal zeker ook aandacht worden gegeven aan EWI-specifieke dilemma’s, zoals bijvoorbeeld rondom open source onderzoeksresultaten.
34
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
6.
Bedrijfsvoering
Alle ondersteunende diensten van EWI ondersteunen onze primaire processen met de volgende prioriteiten: 1.
2. 3. 4. 5.
Het realiseren van een plezierige werk – en studieomgeving door herhuisvesting, verbeterde faciliteiten en aanpak van achterstallig onderhoud, vooruitlopend op en in het kader van de algehele renovatie van EWI-gebouw. HR-beleid gericht op de werving en ontwikkeling van ons personeel op basis van meerjarige formatieplannen. Verbeterde ICT-ondersteuning in de afdelingen en bij Werkplek Services Verbeterde beheersing en monitoring 2e en 3e geldstroominkomsten en sterk contractmanagement. Meer M&C-aandacht voor onze externe relaties, inclusief de EWI-alumni.
Huisvesting en studenten- en onderwijsfaciliteiten EWI heeft in december 2011 haar huisvestingsplan met de volgende huisvestingsdoelen vastgesteld: • • • •
Levendige huisvesting creëren die een aantrekkende werking heeft op zowel docenten als studenten en daarmee bijdraagt aan de uitstraling van de faculteit. Efficiënt gebruik van de ruimten in het gebouw. Alle onderwijs- en onderzoeksactiviteiten in één pand huisvesten. Huisvestingskosten verminderen.
De herijking in het algemeen, met name de herplaatsing van groepen uit de huidige afdeling Telecommunicatie, leiden tot verschillende verhuizingen binnen het EWI-gebouw om ervoor te zorgen dat afdelingen bij elkaar gehuisvest zijn. Voor deze herindeling, die in de tweede helft van 2012 zal starten, is in het huisvestingsplan een normering voor het ruimtegebruik vastgesteld. Herindeling is ook een middel om de huisvestingkosten terug te dringen. Door de herindeling in de hoogbouw van EWI zullen twee etages worden vrijgemaakt die aan andere organisatie-onderdelen van de TU Delft of externe partijen kunnen worden verhuurd. Het huisvestingsplan omhelst ook ideeën voor het opschonen van de technische ruimten en het renoveren van delen van het gebouw, met name de laagbouw, en het aantrekkelijk inrichten van de publieke ruimten van EWI, zoals de bibliotheek, de centrale hal en de kantine. Het achterstallige onderhoud vraagt om grote verbeteringen aan het gebouw, waarbij het terugdringen van het zorgwekkend hoge energiegebruik een belangrijk punt is. De omvang van de noodzakelijke verbeteringen is wellicht dusdanig groot dat een algehele renovatie van het EWI-gebouw vereist is. Het College van Bestuur van de TU zal dit meenemen in het Meerjaren Investering Vastgoed Plan. Ondertussen zal EWI zich in samenspraak met de Directie FMVG blijven inzetten om het EWI-gebouw een plezierige werken studieomgeving te maken. In dit kader is in april 2012 voor de studenten een studielandschap, Study 2.0, met werkplekken en projectruimten gerealiseerd. In augustus 2012 zijn extra vergaderzalen en projectruimten (voor mentorgroepen) ingericht. In 2013 zullen meer projectruimten voor studenten worden gerealiseerd.
35
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
Figuur 7:
Study 2.0, geopend april 2012
Het is de wens van de faculteit om al haar onderwijs- en onderzoeksactiviteiten in één gebouw te huisvesten. Het inrichten van het Sustainable Power Lab in de huidige Hoogspanningshal geeft de faculteit de mogelijkheid om de VEEM-hal te benutten voor het onderbrengen van alle bachelorpractica. Voorwaarde voor de verhuizing van deze practica, die nu in het gebouw van de Drebbelweg 35 gehuisvest zijn, is dat de behuizing van minimaal vergelijkbare kwaliteit zal zijn. Het vrijgekomen gebouw kan vervolgens worden benut voor onderwijszalen in de zalenpool van de TU Delft.
Mens & Werk HR strategie EWI Het is de ambitie van EWI om grote herijkingsoperaties overbodig te maken en daar waar nodig telkens kleine veranderingen door te voeren. De kunst is daarbij om alle medewerkers betrokken te houden bij het voortdurend aanpassen van de randvoorwaarden om tot betere resultaten te komen. Dat vergt leiderschap op alle niveaus in de organisatie, zowel van het management als van de overige leden van de organisatie. Er zal ruimte zijn voor excellentie en persoonlijke ontwikkeling, maar daarnaast wordt van iedereen een bijdrage gevraagd voor het grotere geheel. De toenemende internationalisering biedt een extra uitdaging voor de toekomst. De HR strategie voor de TU Delft, Freedom to Excel, zal in de planperiode bij de faculteit EWI de basis vormen voor het facultaire HR-beleid. Daarbij richt EWI zich de komende jaren met extra inzet op: -
Werving en selectie Het vinden van de beste medewerkers is en blijft een moeilijke opgave. Wellicht is het nodig om hierbij meer gebruik te maken van professionele recruitment bij het benaderen van die kandidaten die niet uit zichzelf solliciteren op onze vacatures. Daarnaast blijft training nodig om tot betere selectiegesprekken te komen. Speciale aandacht wordt gegeven aan het scouten en aantrekken van vrouwelijk talent. Met het Fellowship TU Delft worden in 2012 drie nieuwe vrouwelijke UD’s aangesteld; twee ten laste van het Fellowship zelf en een ten laste van de facultaire beleidsruimte. Gezien de grote belangstelling van vrouwelijke kandidaten voor een positie aan de Faculteit EWI, is de faculteit voornemens om bij de volgende ronde van het Fellowhip in 2014 weer actief deel te nemen.
-
Opleiding en ontwikkeling Voor training en coaching op het gebied van leiderschap en persoonlijke ontwikkeling, voor de BKO/ EWI-KO/Life Long Learning van docenten en voor het verbeteren van taalvaardigheid (Engels en Nederlands) is op facultair niveau een apart budget ingesteld. Vanuit het managementteam van de faculteit, met steun vanuit de lijn, worden medewerkers gestimuleerd deze cursussen te volgen. Voor de promovendi is er de Graduate School met het Doctoral Education-programma.
36
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
-
Tenure Track-beleid EWI werft haar jonge universitair docenten (UD’s) sinds 2007 op basis van een tenure track-aanpak. Daarom omhelst EWI van harte het tenure track-beleid van de TU Delft dat per 1 september 2012 is vastgesteld en zal het per direct binnen de faculteit invoeren. Deelname van tenure trackers en hun leidinggevenden aan het Development-programma voor tenure trackers zal actief worden gestimuleerd.
-
Aanpak van problemen Ook het minder of niet goed functioneren blijft een belangrijk aandachtspunt, zodat passende maatregelen kunnen worden genomen. De HR-adviseurs spelen hierin een proactieve rol. Zij zullen samen met de leidinggevenden mogelijke stagnatieproblemen tijdiger signaleren, zodat escalatie of vastlopen kan worden voorkomen. Ook bij de oplossing van zaken die echt zijn vastgelopen trekken zij gezamenlijk op. Een creatieve aanpak is dan nodig om voor alle partijen tot constructieve oplossingen te komen.
Om zicht te hebben op enerzijds het potentieel aan wetenschappelijk en ondersteunend personeel binnen de faculteit c.q. de afdeling en anderzijds op de verwachte uitstroom wil de faculteit dat elke afdeling een meerjaren-formatieplan opzet. In deze plannen moeten de inhoudelijke ambities van de afdelingen worden meegenomen. Ook kan zo de leeftijdsopbouw van de staf worden gemonitord. EWI kent momenteel een gezonde leeftijdsopbouw van haar staf, zoals bijvoorbeeld uit Figuur 8 met de leeftijdsopbouw van de EWI-hoogleraren blijkt, en wil hierin proactief blijven opereren. Tijdens de halfjaarlijkse managementgesprekken worden de dilemma’s besproken tussen de faculteit en de afdelingen.
Figuur 8:
Leeftijdsopbouw hoogleraren EWI
Stroomlijnen Ondersteunende Dienst EWI Alle OBP-ondersteuning, inclusief de technici en ICT-ers, zal worden ondergebracht op afdelingsniveau in de sectie Support om de aansturing van deze ondersteuning efficiënter en duurzamer in te richten. In het kader van de herijking voert EWI een professionaliseringsslag door van haar ondersteunende diensten, inclusief de koppeling met de gedetacheerden uit de directies. Bij FMVG-gedetacheerden wordt aangesloten bij de invoering van een vernieuwd dienstverleningsconcept met onder andere een clustering van gebouwen en stroomlijnen van de dienstverlening. Voor Finance geldt dat door een betere aansluiting van de financiële processen binnen de afdeling met de projectadministratie, in combinatie met een professioneler ingericht contractbureau, een reductie van het aantal van financiële medewerkers in de afdelingen wordt bewerkstelligd. Inmiddels is een portfolio-aanpak bij de projectadministratie geïntroduceerd en zijn in overleg met de afdelingssecretarissen heldere proces- en rapportageafspraken gemaakt. 37
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
De grootste slag wil EWI maken met haar ICT-ondersteuning. EWI wil de gedetacheerden van het SSC ICT binnen de afdelingen van EWI integreren door hen in dienst te nemen bij de Faculteit EWI. De medewerkers die in de afdelingen blijven, zowel de oorspronkelijk gedetacheerden als de O&O-technici, zullen voortaan taken uitvoeren die sterk gerelateerd zijn aan het onderzoek en/of zo specialistisch zijn dat ze niet door Werkplek Services (WPS) geleverd kunnen worden. Onder leiding van de facultaire informatiemanager (FIM) zal een facultair overleg op het gebied van ICT-ondersteuning worden ingericht. Tegelijkertijd is EWI bezig in samenwerking met het SSC ICT om de ondersteuning door WPS op goed professioneel niveau te brengen, zodat er voor de standaard beheerstaken inderdaad geen beroep meer hoeft te worden gedaan op de O&O-ers en ICT-ers in de afdelingen. Financieel beleid EWI streeft naar een evenwichtige financiering van haar activiteiten. Uitgangpunt daarbij is dat de kosten van de vaste (wetenschappelijke) staf zo veel mogelijk gefinancierd worden uit de eerste geldstroom. Onevenwichtigheden per afdeling worden kritisch bekeken: moet de aard en omvang van de staf in lijn gebracht worden met de strategie van de faculteit of is er sprake van een (tijdelijke) onbalans van de eerste geldstroom financiering die gerepareerd moet worden? Verder werkt EWI aan de verbetering van de beheersing van de 2e en 3e geldstroomprojecten langs een aantal lijnen. Binnen de faculteit is afgesproken dat alle afdelingen ernaar streven bij hun nieuwe extern gefinancierde 3e geldstroom-projecten (vanaf 1 januari 2012) een gemiddelde marge te realiseren van minimaal 20% van de additionele personeelskosten. De afgesproken marge moet van tevoren in het bestedingsplan worden opge¬nomen en tijdens de looptijd van het project wordt jaarlijks een evenredig deel van het resultaat genomen. Tot nu toe werd pas aan het einde van het project resultaat genomen. Verder wordt gewerkt aan de verbetering van de ondersteuning voor 2e en 3e geldstroom voor het monitoren van goede projectresultaten en voor het management van een projectportefeuille per afdeling en van de faculteit. Uniformeren van de administratie van de projecten, het vereenvoudigen en digitaliseren van het proces binnen de faculteit en het herinrichten van de projectadministratie en het contractbureau zodat de aansluiting met de afdelingen wordt verbeterd, zijn prioriteiten voor de komende jaren.
Kengetallen bedrijfsvoering
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2020
2e & 3e GS / 1e GS
0,70
0,68
0,61
0,63
0,65
0,68
0,71
Aandeel WP vrouw in de top (schaal 15 en hoger)
4%
4%
3,5%
3,5%
4%
4,5%
5,5%
0,89
0,90
0,91
0,92
1,0
1e gs/vaste lasten
38
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
7.
Tot slot
De relatie met de facultaire medezeggenschapsorganen is goed te noemen. EWI hecht ook aan een samenwerking gebaseerd op wederzijds vertrouwen en open communicatie. Twee keer per jaar vinden er bestuurlijke overleggen met de afdelingen plaats. In het voorjaar is het overleg meer gericht op de strategie en ontwikkeling van de afdeling in relatie tot de facultaire strategie en ontwikkelingen. In het najaar wordt het overleg gedomineerd door de op te stellen begroting van het komende jaar. De profilering van de activiteiten van de faculteit naar de buitenwereld toe is een punt van aandacht. Het bewustzijn dat bekendheid in de maatschappij, en niet alleen onder directe peers, van belang is voor de positie van de faculteit en haar vakgebieden en vooral voor de aantrekkingskracht van nieuwe studenten en promovendi groeit onder de medewerkers meer en meer. Dit bewustzijn moet blijvend geactiveerd worden door de leidinggevenden van de faculteit en worden ondersteund door een afdeling Marketing & Communicatie. Binnen EWI worden ook de discussies rondom de (wetenschappelijke) integriteit gevoerd, vooral ook in het kader van privaat-publieke samenwerking en de bijbehorende IP-kwesties. Vanuit de gedachte dat het een gedeelde verantwoordelijkheid is, moet een gemeenschappelijk beeld binnen EWI verder worden ontwikkeld over normen en waarden rondom (wetenschappelijke) integriteit en die tegen en met elkaar uitspreken, met speciale aandacht voor wat EWI- specifiek is in het integriteitsdebat. Uiteindelijk moet de discussie over integriteit, dilemma’s en integere keuzes, vooral binnen de afdelingen zelf gevoerd gaan worden. In het dagelijkse doen en laten bewust moeten medewerkers zich bewust zijn van de onderliggende ethische dilemma’s en daar naar handelen.
39
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
40
Bijlage
Bijlage 1 Kengetallen en Streefwaarden EWI 2012 - 2020 Externe kengetallen
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2020
Excellentie
2%
3%
4%
5%
6%
7%
7%
Uitval
35%
34%
33%
32%
31%
30%
20%
Switch
8%
8%
8%
9%
9%
10%
10%
BSc rendement binnen 4 jr.
32%
48%
48%
50%
50%
55%
70%
Docentkwaliteit
47%
49%
56%
60%
65%
70%
95%
Onderwijsintensiteit
30 u/w
30 u/w
30 u/w
25 u/w
25 u/w
25 u/pw
22 u/pw
Interne kengetallen
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2020
BSc instroom
259
307
365
370
375
380
400
MSc instroom
253
177
200
220
235
250
300
Gemiddeld aantal EC student / jaar
30
30
30
35
40
45
50
BSA gehaald
70% (30EC)
59% (30 EC)
60% (45 EC)
60% (45 EC)
62% (45 EC)
65% (45 EC)
70% (45 EC)
2e & 3e GS / 1e GS
0,70
0,68
0,61
0,63
0,65
0,68
0,71
Aantal promoties
78
83
70
75
75
75
80
Promotierendement binnen 5 jr.
37%
51%
53%
55%
55%
57%
65%
ISI publicaties
370
307
330
360
390
410
410
Aandeel WP vrouw in de top (schaal 15 en hoger)
4%
4%
3,5%
3,5%
4%
4,5%
5,5%
Keuze kengetallen
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2020
P-in-1
21%
22%
23%
25%
27%
30%
35%
MSc rendement binnen 3 jr.
69%
75%
70%
75%
77%
80%
85%
PhD/vaste staf+
2,9
3,1
2,9
3,0
3,0
3,0
3,0
1e gs/vaste lasten
0,88
0,89
0,89
0,90
0,91
0,92
1,0
41
TU Delft | Meerjarenplan Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de TU Delft voor de jaren 2012-2020
42
TU Delft Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Mekelweg 4 2628 CD Delft T +31 (0)15 27 84568 F +31 (0)15 27 87022 E
[email protected] www.ewi.tudelft.nl