FACTSHEETS | MEDIO 2013
Nederland compleet kantoren- en bedrijfsruimtemarkt
www.dtz.nl www.dtz-ugl.com
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Voorwoord
Geachte lezer, Tweemaal per jaar publiceren wij ‘Nederland Compleet’, onze regionale factsheets voor de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. Met deze editie geven wij u een geactualiseerd beeld van de dynamiek op de Nederlandse kantoren- en bedrijfsruimtemarkt in het eerste halfjaar van 2013. Een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen: Nog altijd is sprake van een ruime kantorenmarkt. In een halfjaar tijd is het aanbod met 1,4% gestegen tot 8 miljoen vierkante meter. De leegstand is toegenomen tot 7,3 miljoen vierkante meter. Dat is 14,7% van de totale kantorenvoorraad. Een opvallende ontwikkeling is de dalende leegstand in de gemeente Amsterdam. In 2006 besloot de gemeente Amsterdam ‘De Kantorenloods’ op te richten met als doel de transformatie van bestaande kantoren naar andere functies te versnellen. Mede door dit initiatief en door het schrappen van diverse nieuwbouwplannen, is de tendens van een toenemende leegstand in Amsterdam voor het eerst sinds 2007 gekeerd. Organisaties in Nederland verhuizen minder en verplaatsingen zijn minder omvangrijk. Dit blijkt uit het opnamecijfer over de eerste zes maanden van 2013. Vergeleken met dezelfde periode in 2012 is 14% minder kantoorruimte opgenomen. De grootste transactie het afgelopen halfjaar werd gerealiseerd in Den Haag. CB&I nam 18.000 m2 kantoorruimte in ‘de Haagse Poort’ op. Het zwaartepunt van de opnamedynamiek op de bedrijfsruimtemarkt ligt opnieuw in het zuiden van Nederland. In de eerste helft van 2013 zijn hier de drie grootste logistieke vastgoedtransacties gerealiseerd. De totale opname blijft 6% achter bij het eerste halfjaar van 2012. Het aanbod van bedrijfsruimte is in een halfjaar 1,2% gestegen tot 9,4 miljoen vierkante meter. Hoewel de landelijke en regionale factsheets een goed beeld schetsen van de ontwikkelingen op de Nederlandse vastgoedmarkt verschaffen analyses op lager schaalniveau zuiverder inzicht. De data die ten grondslag liggen aan deze factsheets worden nauwkeurig op adresniveau geïnventariseerd. Hierdoor is het mogelijk om factsheets op gemeente-, deelgebied-, postcode- en adresniveau op maat te maken. Onze afdeling Research informeert u graag over de verschillende mogelijkheden. Contactgegevens van deze afdeling en van onze vastgoedadviseurs uit de verschillende regio’s zijn terug te vinden op www.dtz.nl.
Cuno van Steenhoven Voorzitter Dagelijks Bestuur DTZ Zadelhoff
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Inhoud
Regio
Kantoren
Bedrijfsruimte
Nederland
4
42
Almere
6
44
Amsterdam en omgeving
8
46
Arnhem en Nijmegen
10
48
Breda en omgeving
12
50
Den Haag en omgeving
14
52
Ede en Veenendaal
16
54
Eindhoven en omgeving
18
56
Friesland
20
58
Gooi en Eemland
22
60
Groningen, Assen en Emmen*
24
62
Haarlemmermeer
26
64
’s-Hertogenbosch, Tilburg en Waalwijk*
28
66
Limburg
30
68
Rotterdam en omgeving
32
70
Twente*
34
72
Utrecht en omgeving
36
74
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
38
76
Algemene en vastgoedgegevens
40
78
* In de bedrijfsruimtemarkt is bij drie regio’s een extra gemeente meegenomen in de cijfers. Het gaat om Emmen, Waalwijk en Oldenzaal bij respectievelijk Groningen en Assen, ’s-Hertogenbosch en Tilburg en Twente. 3
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Nederland
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
2.280.800
8.047.000 m2
49.384.000 m2
0,8%
2012 t.o.v. 2011
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,4%
0,3%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
485.000 m2
7.269.000 m2 (14,7%)
€ 135 per m2/jaar
e
14%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,5%
1,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
50.000 47.000
110
44.000
105
41.000
100 95
38.000 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
35.000 2006
Nederland
Voorraad
2007
2008
2009
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2006
24
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (14,7% medio 2013)
20 16 12 8 4 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Nederland Rotterdam Utrecht Eindhoven Amsterdam Den Haag Haarlemmermeer Arnhem
Leegstand 2012
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
20%
25%
19% 33% 9% 5%
7% 1%
34% 47% Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
Nederlands gem. medio 2013
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
4
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Nederland
Kantorenmarkt
Bruto aanvangsrendementen
Leegstand per gemeente
v.o.n. in %
in % van voorraad, medio 2013 ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Landsdeel
Locatie
West
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
Zuid Oost Noord
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,50
8,50
11,50
Beste locaties
7,50
9,50
7,75
10,00
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
Beste locaties
8,00
10,00
8,00
10,50
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
Capelle aan den IJssel Nieuwegein Heerenveen Amstelveen Deventer Veenendaal Almere Stichtse Vecht Amersfoort Haarlemmermeer Helmond Son en Breugel Gouda Best Ede Zoetermeer Tilburg Schiedam
Huurprijzen kantoorruimten
Leidschendam-Voorburg Roosendaal
in euro per m2/jaar*
Apeldoorn Rotterdam
Plaats
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Groot Amsterdam
70
400
65
400
Almelo
Rotterdam en omgeving
90
200
90
210
Rijswijk
Den Haag en omgeving
60
200
60
200
Drechtsteden
Utrecht en omgeving
80
195
75
205
Eindhoven
Haarlemmermeer
85
355
80
355
Hilversum
Eindhoven en omgeving
65
175
65
175
Bergen op Zoom
Arnhem en Nijmegen
80
185
70
185
Leiden
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
65
175
50
155
Diemen
‘s-Hertogenbosch en Tilburg
75
165
70
160
Enschede
Gooi en Eemland
85
185
85
185
Twentse Stedenband
55
135
55
135
Breda en omgeving
70
165
70
160
Groningen en Assen
80
140
80
135
Houten
Limburg
80
175
80
160
's-Hertogenbosch
Almere
70
180
70
180
Zeist
Friesland
80
120
75
120
Veldhoven
Ede en Veenendaal
80
135
80
135
Arnhem Hengelo
Amsterdam
Zwolle
Breda
Haarlem Maastricht (incl. airport/Beek) Venlo Oosterhout Den Haag
Assen
Smallingerland Utrecht Heerlen
* Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
Leeuwarden Nijmegen Roermond Groningen
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Etten-Leur
1e helft 2013 Plaats
Delft
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Den Haag
Beatrixkwartier
CB&I
18.000
Amsterdam
Zuidoost
DAS Rechtsbijstand
15.300
Houten
Meidoornkade
Expo
14.800
Amsterdam
Centrum
Spaces
12.150
Breda
Centrum
Rabobank Breda
9.400
‘s-Hertogenbosch De Herven
Quintiq
8.450
Amsterdam
Zuidoost
Leaseweb Nederland
6.700
Amsterdam
Centrum
Booking.com
6.250
Leeuwarden
Melkemastate
Nuon Energy
6.150
Weert
Schatbeurderlaan
Enexis
5.900
0%
5%
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
10%
15%
20%
25%
30%
Nederlands gemiddelde
5
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Almere
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
28.700
168.000 m2
592.000 m2
1,7%
2012 t.o.v. 2011
1,7%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
7.000 m2
140.000 m2 (23,6%)
€ 107 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
593%
3,9%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
130
600 500
120
400 300
110
200
100
100
90
2006
Almere
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0
2006
2007
Voorraad
Nederland
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
180
30
150
25
120
20
90
15
60
10
30
5
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
2009
Almere
Zwolle
Leegstand 2012
2010
Leegstand medio 2013
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
2012
2013 (medio)
Leegstand (23,6% medio 2013)
Hilversum
Opname naar sector
2011
Amsterdam
Diemen
Nederlands gem. medio 2013
180 7% 24% 33%
120
19% 33%
8%
9% 5%
3% 47%
13%
150
20%
25% 17%
39%
7%
90
1%
60
34%
30
9% Almere Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0
2006
500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
6
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Almere
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties 1 Centrum 2 Muziekwijk 3 Almere Poort 4 Gooisekant/Gooise Poort 5 Almere Haven
1
Almere
2
4
3 5
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Almere
De Strubbenweg
Trade Tracker
Metrage 3.300
Plaats
Gooisekant
Bis / Mood
1.550
Almere
Centrum
90
180
90
180
Busplein
onbekend
800
Muziekwijk
95
125
95
125
Centrum
PsyQ Almere
700
Gooisekant/Gooise Poort
75
130
75
130
Almere Haven
70
110
70
110
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
7,50
9,50
7,75
10,00
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
West
7
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
267.550
1.287.000 m2
6.956.000 m2
0,9%
2012 t.o.v. 2011
4,0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,1%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
110.000 m2
1.210.000 m2 (17,4%)
€ 194 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
34%
5,0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
8.000
115
7.000 6.000
110
5.000 4.000
105
3.000 2.000
100
1.000 95
2006
2007
Amsterdam e.o.
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
Voorraad
Nederland
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
1.500
28
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (17,4% medio 2013)
24
1.200
20
900
16
600
12 8
300 0
2009
4 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Amsterdam
Diemen
Leegstand 2012
Amstelveen Rotterdam
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Den Haag
Utrecht
Nederlands gem. medio 2013
1.500 19%
23%
26%
9% 7% 41%
20%
25%
17%
1.200
19% 33% 9% 5%
7% 1%
1%
34%
50% Amsterdam e.o. Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
7%
47%
900 600 300
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
8
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties 4 1 Teleport/Sloterdijk 2 Westas
15
3 Riekerpolder
Amsterdam
1
4 Noord 5 Zuidelijke IJ-Oevers
5
6 Centrum
6
7 Oud Zuid 8 Zuidas 9 Buitenveldert
2
10 Amstelveen
7 Diemen
11 De Omval
8
3
12 Amstel Business Park
11 13
13 Diemen
12
9
14 Zuidoost 15 Houthavens
0
10
Schiphol Amstelveen
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar* Metrage
14
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Amsterdam
Zuidoost
DAS Rechtsbijstand
15.300
Plaats
Centrum
Spaces
12.150
Amsterdam
Teleport/Sloterdijk
100
180
90
180
Zuidoost
LeaseWeb Nederland
6.700
Westas
100
175
80
175
Centrum
Booking.com
6.250
Riekerpolder
150
215
150
215
Zuidelijke IJ-oevers
IBFD
4.200
Amsterdam-Noord
145
195
135
195
Zuidas
South Stream
4.200
Zuidelijke IJ-Oevers/Houthavens 185
280
180
275
Centrum
160
350
160
350
Oud Zuid
225
400
225
400
Zuidas
230
385
230
385
Bruto aanvangsrendementen
Buitenveldert
135
290
135
290
v.o.n. in %
De Omval
250
350
250
350
Amstel Business Park
110
165
100
165
80
195
80
195
100
195
100
195
70
140
65
140
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
West
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
ultimo 2012 van tot
Zuidoost Amstelveen Diemen
medio 2013 van tot
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
9
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Arnhem en Nijmegen
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
62.650
257.000 m2
1.608.000 m2
0,1%
2012 t.o.v. 2011
0,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,9%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
12.000 m2
237.000 m2 (14,8%)
€ 117 per m2/jaar
e
12%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
1,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,7%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2006
110 105 100 95 90
2006
2007
2008
Arnhem en Nijmegen
2009
2010
2011
2012
Nederland
2007
Voorraad
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
280
32
240
28
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (14,8% medio 2013)
24
200
20
160
16
120
12
80
8
40 0
2009
4 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Arnhem
Ede Nijmegen
Leegstand 2012
Veenendaal
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Apeldoorn ’s-Hertogenbosch
Nederlands gem. medio 2013
280 16% 29%
33%
42%
9% 5%
36% 5%
200
19%
24% 5% 6%
33%
240
20%
25%
7% 1%
Arnhem en Nijmegen
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
120 80
34% 4%
160
40 Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
10
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Arnhem en Nijmegen
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties ARNHEM 1 Stationsomgeving 2 Kroonpark/Groningensingel
1
3 Velperweg
5
4 Gelderse Poort
Arnhem 3 6
5 Arnhems Buiten
4
6 IJsseloord II
2 Duiven
10
NIJMEGEN
Zevenaar
7 Stationsomgeving 8 Brabantse Poort 9 Lindenholt/Kerkenbos ZEVENAAR 10 Mercurion
7 Nijmegen
9 8 Wijchen
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Arnhem
IJsseloord II
Deloitte
2.800
Plaats
Kroonpark
Alliander
2.400
Arnhem
90
185
90
185
Stationsomgeving
Enexis
1.750
Kroonpark/Groningensingel
105
135
100
130
Kroonpark
Ballast Nedam
1.450
Velperweg
100
125
95
125
Stationsomgeving
SNS Bank
1.350
Gelderse Poort
110
130
110
130
Stationsomgeving
Pluryn
800
Arnhems Buiten
90
135
90
130
Kerkenbos
Kompas
800
IJsseloord II
115
160
115
155
Stationsomgeving
100
170
100
170
Brabantse Poort
90
120
90
120
Lindenholt/Kerkenbos
80
115
70
115
Mercurion
90
120
90
115
Nijmegen
Metrage
Nijmegen
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %
Zevenaar
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
7,50
9,50
7,75
10,00
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
ultimo 2012 van tot Stationsomgeving
medio 2013 van tot
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
11
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
55.550
198.000 m2
1.145.000 m2
1,3%
2012 t.o.v. 2011
8,3%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
3,0%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
19.000 m2
164.000 m2 (14,3%)
€ 117 per m2/jaar
e
171%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
4,7%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,3%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
120
1.200
115
1.000
110
800
105
600
100
400
95
200
90
2006
2007
Breda e.o.
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
2007
Voorraad
Nederland
2008
2009
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
20
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (14,3% medio 2013)
15 10 5 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Breda
Oosterhout
Leegstand 2012
Etten-Leur
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
13%
18%
20%
25%
37%
2% 21% 4%
19% 33% 9% 5%
2% 36% 67%
7% 1%
34% Breda e.o.
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2006 500-1.000
2007
Bergen op Zoom Roosendaal
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
Nederlands gem. medio 2013
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
12
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties BREDA EN OMGEVING
Oosterhout
1 Centrum/Stationsgebied 2 Claudius Prinsenlaan
8
3 Ettense Baan
9
4 Westerhagelaan e.o. 5 Moleneind
4
6 Digit Parc 7 Stadionkwartier
7
8 Europark
1
6 Breda 2
3
9 Hoevestein 10 Bredaseweg
11
10
11 Parklaan/Trivium
5
Etten-Leur
ROOSENDAAL / BERGEN OP ZOOM A17
1 Centrum Roosendaal
A58
2 Bovendonk
E312
3 Centrum Bergen op Zoom A4
1 Roosendaal
2
A58 E312
3
© GeoMedia 2008 [7157]
Bergen op Zoom A4
0
2 km
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Breda
Centrum
Rabobank Breda
Metrage 9.400
Plaats
Bijster
Avans
2.850
Breda
Centrum
Virenze
550
Claudius Prinsenlaan
Ettense Baan
Flexibility Uitzendburo
550
Ettense Baan
Roosendaal
Vijfhuizenberg
Suit Uitzendburo en Detachering
900
Westerhagelaan e.o.
Oosterhout
Hoevestein
Damen Bedrijfsadvies
800
Bruto aanvangsrendementen
90
150
90
150
150
120
145
90
140
90
140
100
140
100
140
Moleneind
70
125
70
125
Digit Parc
150
165
150
160
Stadionkwartier
145
165
135
150
Europark
100
135
100
135
Hoevestein
120
135
120
135
Etten-Leur
Bredaseweg/Parklaan/Trivium 120
140
120
135
Roosendaal
Centrum
75
135
75
135
Bovendonk
90
130
90
130
75
135
75
135
v.o.n. in % medio 2013 van tot
Landsdeel
Locatie
Zuid
Beste locaties
7,50
9,50
7,50
10,00
Overige locaties
8,50
11,00
8,50
11,50
medio 2013 van tot
120
Oosterhout
ultimo 2012 van tot
ultimo 2012 van tot Centrum/Stationsgebied
Bergen op Zoom Centrum
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
13
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft, Zoetermeer en Gouda
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
210.100
1.213.000 m2
7.225.000 m2
1,4%
2012 t.o.v. 2011
1,1%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,1%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
82.000 m2
1.023.000 m2 (14,2%)
€ 126 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
19%
1,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,9%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
8.000 7.000 6.000
110
5.000 4.000
105
3.000 2.000
100
1.000 95
2006
2007
Den Haag e.o.
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
Voorraad
Nederland
2007
2008
2009
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
1.400
35
1.200
30
1.000
25
800
20
600
15
400
10
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (14,2% medio 2013)
5
200 0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Leiden
Den Haag
Leegstand 2012
Rijswijk Leidschendam- Delft Voorburg
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Zoetermeer Gouda
Nederlands gem. medio 2013
1.400 12% 30% 43%
14% 8%
1.200
20%
25%
5%
1.000
19% 33% 9% 5%
4% 31%
7%
800
1%
600 400
34%
53% Den Haag e.o. Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
200 Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
14
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft, Zoetermeer en Gouda
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties 1 Nieuw Centrum 2 Beatrixkwartier 3 CS Kwadrant 4 Congrescentrum e.o. 5 In de Boogaard
14
6 Hoornwijck
4
7 Rokkeveen 8 Binckhorst
2
9 Laakhaven HS 10 Ypenburg
3
1
11 Forepark 12 Plaspoelpolder
Leidschendam-Voorburg
8
Den Haag
9
11
13 Delft-Noord 14 Hofzichtpark/Mariahoeve
Zoetermeer 15
10
6
15 Boerhaavelaan
16
16 Stadshart Zoetermeer
7
5 12 Rijswijk 13
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Den Haag
Beatrixkwartier
CB&I
Metrage 18.000
CS Kwadrant
HTM
4.300
Plaats
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Nieuw Centrum
150
190
130
190
Congrescentrum e.o. Eurojust
2.500
Beatrixkwartier
150
200
130
200
CS Kwadrant
Wigo4it
2.150
CS Kwadrant
165
200
165
200
Delft
Molengraaffsingel
3M
4.700
Congrescentrum e.o.
125
160
125
160
Zoetermeer
Rokkeveen
Stichting Ipse de Bruggen
4.250
Binckhorst
60
125
60
125
Leiden
Darwinweg
Naturalis Biodiversity Center
3.000
Laakhaven HS
Bruto aanvangsrendementen
Den Haag
Rijswijk
v.o.n. in %
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
West
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
80
125
80
125
Ypenburg
100
170
100
150
Forepark
110
140
110
140
Hofzichtpark/Mariahoeve
100
140
100
140
In de Boogaard
80
125
80
125
Hoornwijck
80
125
80
125
Plaspoelpolder
60
125
60
125
medio 2013 van tot
Delft
Delft Noord
90
125
90
125
Zoetermeer
Rokkeveen
90
130
90
130
Boerhaavelaan
90
130
90
130
Stadshart
90
135
85
130
Bio-sciencepark
140
165
130
185
Centraal Station
125
170
110
160
Leidschendam-Voorburg
75
125
75
125
Gouda
90
130
80
130
Leiden
Goudse Poort
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
15
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Ede en Veenendaal
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
20.200
100.000 m2
432.000 m2
1,2%
2012 t.o.v. 2011
0,9%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,1%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
6.000 m2
98.000 m2 (22,6%)
€ 104 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
26%
0,6%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,7%
*Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
450
110
360
105
270
100
180
95
90
90
2006
2007
2008
Ede en Veenendaal
2009
2010
2011
0
2012
Nederland
2006
Voorraad
2007
2008
2009
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
120
32
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (22,6% medio 2013)
28
100
24
80
20 16
60
12
40
8
20 0
2010
4 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Ede
Veenendaal
Leegstand 2012
Utrecht
Amersfoort
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Arnhem
Nijmegen
Nederlands gem. medio 2013
120 6% 26%
28% 36%
33% 9% 5%
12%
3%
7%
60
1%
40
34%
3% 18%
80
19%
37% 31%
100
20%
25%
20 Ede en Veenendaal
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
16
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Ede en Veenendaal
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties 1 Veenendaal-Centrum 2 De Faktorij/De Vendel 3 De Batterijen
3
4 De Compagnie 5 Ede stationsgebied
2
8 4
6 De Vallei
Ede
7 Edese Manen 8 Ede-Centrum 9 Horapark
Veenendaal
5
6
1
9 7
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Veenendaal
De Faktorij
Groupe SEB Nederland
Metrage
De Compagnie
Schuiteman Accountants & Adviseurs
Ede
Horapark
Assa Abloy Entrance Systems
2.100 600
Plaats Ede
2.050
Veenendaal
v.o.n. in %
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
7,50
9,50
7,75
10,00
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
medio 2013 van tot
110
135
110
130
Edese Manen
80
135
80
130
Ede-Centrum
95
135
80
125
110
130
100
125
De Vallei
Horapark
Bruto aanvangsrendementen
ultimo 2012 van tot
Stationsgebied
90
130
90
125
Veenendaal-Centrum
90
125
90
125
De Faktorij/De Vendel
80
120
80
120
110
135
110
135
90
120
90
120
De Batterijen De Compagnie
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
17
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
74.900
332.000 m2
1.834.000 m2
2,1%
2012 t.o.v. 2011
15%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
3,7%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
9.000 m2
311.000 m2 (17,0%)
€ 121 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
20%
19%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,2%
*Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
2.000
110
1.500
105
1.000
100
500
95 90
2006
2007
Eindhoven e.o.
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
Nederland
Voorraad
2007
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
350
30
300
25
250
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (17,0% medio 2013)
20
200
15
150
10
100
5
50 0
2009
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Eindhoven Son en Breugel Veldhoven
Leegstand 2012
Best
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Helmond
Tilburg
Nederlands gem. medio 2013
350 21% 31%
25%
33%
250
19%
26%
33% 9% 5%
14% 2%
300
20%
25%
25%
1%
Eindhoven e.o.
47%
200 150 100
34%
23% Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
7%
50 Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
18
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties
Son en Breugel
1 Stationsgebied 2 Centrum
11
Best
3 Stadionkwartier 4 Ring
Helmond
12
5 Kennedy Business District
8
6 Strijp S
15
7 Poort van Metz 8 Helmond Centrum
0
9 Park Diepenvoorde 10 Flight Forum
6
13
11 Science Park Eindhoven
10
4
12 Breeven
5 3 2
13 Eindhoven Airport
1
7
14 De Hurk/Croy
Eindhoven
15 Groot Schooten
14
Veldhoven
16 De Run
16 9
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
UWV
1.750
Plaats
Keizer Karel V Singel
Tebodin
1.400
Eindhoven Centrum/Stationsgeb./Stadionkwartier 120
175
120
175
Groot Schooten
QPI Group Holding
1.450
Ring
120
140
120
140
Kennedy Business District
160
175
160
175
65
90
65
100
Poort van Metz
130
140
100
140
Bruto aanvangsrendementen
Flight Forum/Eindhoven Airport
115
145
110
145
v.o.n. in %
De Hurk/Croy
90
140
80
140
Centrum
80
120
80
120
Groot Schooten
90
120
85
120
125
140
120
140
85
125
85
125
120
130
95
130
85
120
85
120
Eindhoven Pastoor Petersstraat Helmond
Strijp S
medio 2013 van tot
Helmond
Landsdeel Locatie
ultimo 2012 van tot
Zuid
Beste locaties
7,50
9,50
7,50
10,00
Waalre
Park Diepenvoorde
Overige locaties
8,50
11,00
8,50
11,50
Best
Breeven
Son
Science Park Eindhoven
Veldhoven De Run
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
19
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
35.500
109.000 m2
794.000 m2
1,0%
2012 t.o.v. 2011
7,1%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
13.000 m2
102.000 m2 (12,8%)
€ 99 per m2/jaar
e
565%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
6,1%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,5%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
800
110
600
105
400
100
200
95
2006
Friesland
2007
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
Voorraad
Nederland
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
120
28
100
24
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (12,8% medio 2013)
20
80
16
60
12
40
8
20 0
2009
4 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Heerenveen
Leegstand 2012
Leeuwarden
Smallingerland
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Groningen
Assen
Nederlands gem. medio 2013
120 16%
18% 49%
9%
100
20%
25%
15% 4%
80
19% 47%
23%
33% 9% 5%
7%
60
1%
40
34%
20
19% Friesland Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
20
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties LEEUWARDEN 1 Stationsgebied 2 Oostergoweg 3 Tesselschadestraat
1
2
3
Leeuwarden
4 FEC-City
Heerenveen
5 Lange Marktstraat
4
3 5 1
DRACHTEN
2
1 Centrum 2 Kantorenpark 3 Azeven HEERENVEEN 1 K.R. Poststraat 2 Stationsgebied 3 Abe Lenstra Boulevard
Drachten 1
2
3
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Leeuwarden Melkemastate
Nuon Energy
6.150
Plaats
Heerenveen Abe Lenstra Boulevard
Chipsoft
2.400
Leeuwarden
Drachten
Kantorenpark
G. Kooi
2.600
Kantorenpark
Confina
900
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Stationsgebied
80
120
80
115
Oostergoweg
80
100
80
100
Tesselschadestraat
80
110
80
110
FEC-City
80
110
80
110
Lange Marktstraat
85
120
85
120
Centrum
80
110
80
110
Bruto aanvangsrendementen
Kantorenpark
80
120
75
115
v.o.n. in %
Azeven
90
120
80
115
K.R. Poststraat
80
115
80
115
Stationsgebied
80
100
80
100
Abe Lenstra Boulevard
90
120
90
115
80
110
80
110
Drachten
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Noord
Beste locaties
8,00
10,00
8,00
10,50
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
Heerenveen
Sneek
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
21
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
51.050
301.000 m2
1.477.000 m2
0,8%
2012 t.o.v. 2011
16%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,2%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
13.000 m2
291.000 m2 (19,7%)
€ 138 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
45%
12%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
1.500 1.200
110
900
105
600
100
300
95
2006
2007
Gooi en Eemland
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
2007
Voorraad
Nederland
2008
2009
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
320
32
280
28
240
24
200
20
160
16
120
12
80
8
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (19,7% medio 2013)
4
40 0
2010
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Amersfoort
Hilversum
Leegstand 2012
Utrecht
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
18%
52%
Veenendaal
Nederlands gem. medio 2013
280
20%
25%
240
19%
19%
200
33% 12% 7%
31%
Ede
320
2%
31%
Almere
2%
9% 5%
160
1%
120 80
34%
26% Gooi en Eemland
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
7%
47%
40 Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
22
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties AMERSFOORT
8
1 Stationsgebied Zuidzijde 2 Stationsgebied Noordzijde 3 Historische binnenstad/
4
Stadsring 4 De Brand
6
5 De Berg 6 Podium
2
7
7 De Hoef
Hilversum
8 Calveen
Amersfoort
1
HILVERSUM 1 Stationsgebied
2
2 Mediapark 3 Kantorenpark ArenA
3
3
1 5
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Amersfoort
Stationsgebied Zuidzijde Stichting Philadelphia Zorg
4.200
Plaats
De Zonnecel
Micros
3.700
Amersfoort
De Brand
LifeCity Vathorst
1.150
De Hoef
Allianz Nederland Schadeverzekering 850
Stationsgebied
Luzac Onderwijs
1.150
Hilversum
Huurder/koper
Metrage
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %
125
155
125
155
135
110
135
De Berg
145
180
145
180
Podium
140
155
140
155
90
135
90
135
Stationsgebied
125
135
125
135
Mediapark
150
180
150
180
Kantorenpark Arena
135
165
135
165
85
125
85
125
Boulevard
130
185
130
185
Utrechtseweg
135
185
135
185
Stationsgebied
Leusden
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
Oost
Beste locaties
7,50
9,50
7,75
10,00
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
West
medio 2013 van tot
Zeist
medio 2013 van tot
Historische binnenstad/Stadsring 110
De Hoef/Calveen/De Brand Hilversum
ultimo 2012 van tot
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
23
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Groningen en Assen
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
56.100
161.000 m2
1.255.000 m2
0,3%
2012 t.o.v. 2011
16%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,5%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
4.000 m2
136.000 m2 (10,8%)
€ 104 per m2/jaar
e
0%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
17%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
4,8%
*Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
1.500
110
1.250 1.000
105
750
100
500
95 90
250 2006
2007
2008
Groningen en Assen
2009
2010
2011
0 2006
2012
Voorraad
Nederland
2007
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
210
28
180
24
150
20
120
16
90
12
60
8
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (10,8% medio 2013)
4
30 0
2009
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Groningen
Leegstand 2012
Assen
Zwolle
Leeuwarden
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Heerenveen
Nederlands gem. medio 2013
210 9% 27% 49%
5% 9% 9%
180
20%
25%
150
19% 33% 9% 5%
3% 30%
7% 1%
34%
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
90 60 30
59% Groningen en Assen
120
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0
2006
500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
24
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Groningen en Assen
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties GRONINGEN
3
5
1 Kranenburg 2 Europapark
7
3 Stationsgebied/
4
6
Verbindingskanaalzone 4 Martini Trade Park
Groningen
5 Corpus den Hoorn-Zuid 6 Hunzepark
Assen
7 Zernike Science Park
2
1
8 De Meeuwen
8 3
ASSEN
2
4
1 Kloosterveen
1
2 Stationsgebied
5
3 Peelerpark 4 Borgstee 5 Messchenveld
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Groningen
Stationsgebied
Het Eiland van Groningen
Metrage 800
Plaats
Stationsgebied
een particulier
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
750
Groningen Kranenburg
100
130
100
125
Verbindingskanaalzone Quintor
700
Europapark
115
140
115
135
Europapark
Shield Group
550
Stationsgebied/Verbindingskanaalzone 110
125
110
125
De Meeuwen
Archeodienst Noord
550
Martini Trade Park
100
125
95
125
Corpus den Hoorn Zuid
95
130
95
125
Hunzepark
90
110
90
110
Bruto aanvangsrendementen
Zernike Science Park
80
100
80
100
v.o.n. in %
De Meeuwen
110
135
110
130
Kloosterveen
90
100
90
100
100
120
100
120
medio 2013 van tot
Assen
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
Noord
Beste locaties
8,00
10,00
8,00
10,50
Peelerpark
90
110
90
105
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
Borgstee
90
100
90
100
100
110
95
100
Stationsgebied
Messchenveld
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
25
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en Lijnden
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
31.650
336.000 m2
1.410.000 m2
0,4%
2012 t.o.v. 2011
12%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,4%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
9.000 m2
317.000 m2 (22,5%)
€ 148 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
74%
9,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,9%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
1.500 1.200
110
900
105
600 100 95
300 2006
2007
Haarlemmermeer
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
Nederland
Voorraad
2007
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
350
30
300
25
250
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (22,5% medio 2013)
20
200
15
150
10
100
5
50 0
2009
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0 Haarlemmermeer Amsterdam Amstelveen Leegstand 2012
Diemen
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Leiden
Den Haag
Nederlands gem. medio 2013
350 12% 13%
300
20%
25%
250
19% 33%
27%
9% 5%
42% 50%
37% 2% 16% 1%
7% 1%
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
150 100
34% Haarlemmermeer
200
50 Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
26
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en Lijnden
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties
Lijnden
1 Hoofddorp-Centrum 2 Beukenhorst-Oost
Badhoevedorp
3 Beukenhorst-West
10
4 Beukenhorst-Zuid 5 De Hoek-Noord 6 Schiphol-Centrum 7 Schiphol-Oost
Schiphol
8 Schiphol-Rijk
7
6
9 Schiphol-Zuid 10 Badhoevedorp
Hoofddorp
1 3 4
2
5 9
8
Nieuw-Vennep
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Hoofddorp
Centrum
See Tickets
Metrage 2.000
Plaats
Beukenhorst-Oost
NSI Kantoren
1.900
Hoofddorp
85
160
85
160
De Hoek-Noord
Buyitdirect.com
950
Beukenhorst-Oost
135
175
130
170
Beukenhorst-Zuid
Yusen Logistics
600
Beukenhorst-West
100
145
100
145
Schiphol
Schiphol Centrum
The Office Operators
1.500
Beukenhorst-Zuid
175
210
170
210
Lijnden
New Yorkstraat
Fashion Business Club
1.250
De Hoek-Noord
85
135
85
135
Schiphol-Centrum
200
355
200
355
Schiphol-Oost
115
175
110
175
Schiphol-Rijk
85
160
80
160
Schiphol-Zuid
125
160
125
160
90
130
90
125
120
145
120
145
Schiphol
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %
Landsdeel West
Badhoevedorp Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
Lijnden
ultimo 2012 van tot Centrum
medio 2013 van tot
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
27
FACTSHEETS | MEDIO 2013
’s-Hertogenbosch en Tilburg
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
61.100
222.000 m2
1.450.000 m2
1,3%
2012 t.o.v. 2011
1,1%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,4%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
16.000 m2
211.000 m2 (14,5%)
€ 113 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
7,3%
0,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,3%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
1.500 1.200
110
900
105
600
100 95
300 2006
2007
2008
’s-Hertogenbosch en Tilburg
2009
2010
2011
0 2006
2012
Voorraad
Nederland
2007
2008
2009
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
240
24
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (14,5% medio 2013)
21
200
18
160
15 12
120
9
80
6
40
3
0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 (medio) Opname Aanbod Prognose opname 2013 ’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch Tilburg Tilburg Gemiddelde opname 2005 - 2012
0
’s-Hertogenbosch
Leegstand 2012
Tilburg
Breda
Oosterhout
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Eindhoven
Nederlands gem. medio 2013
240
6%
160
19% 33%
11% 28%
9% 5%
3% 30%
7%
120
1%
80
34% 2%
18%
200
20%
25%
12% 46% 44%
2010
’s-Hertogenbosch en Tilburg
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
40 47%
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
28
FACTSHEETS | MEDIO 2013
’s-Hertogenbosch en Tilburg
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties ’S-HERTOGENBOSCH 1 High Tech Parc 2 Pettelaarpark
Tilburg
3 Paleiskwartier
6
4 De Rietvelden/De Vutter 5 Brabantpoort
5 1
1
3
8
4
6 Maaspoort 7 De Brand
4
8 De Herven
’s Hertogenbosch 2
TILBURG
7
3
1 Spoorzone
5
2 ’t Laar
2
3 Prof. Cobbenhagenlaan e.o. 4 Ringbaan West 5 Katsbogten
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Tilburg
Huurder/koper
Metrage
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Quintiq
8.450
Plaats
Victorialaan
Omgevingsdienst Brabant Noord
2.400
‘s-Hertogenbosch De Brand
90
140
90
130
Parallelweg
HAS Hogeschool
1.650
De Herven
85
135
85
130
Stadionlaan
Aopen
1.250
De Rietvelden/De Vutter
75
100
75
100
Spoorzone
Michael Page
High Tech Parc
70
145
70
125
Pettelaarpark
120
160
120
155
Paleiskwartier
135
165
135
160
Spoorzone
100
135
100
130
Prof. Cobbenhagenlaan e.o.
115
135
115
135
Ringbanen
110
130
110
130
‘t Laar
100
135
90
135
Waluwe
110
125
110
125
‘s-Hertogenbosch De Herven
500
Bruto aanvangsrendementen
Tilburg
v.o.n. in %
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Zuid
Beste locaties
7,50
9,50
7,50
10,00
Overige locaties
8,50
11,00
8,50
11,50
Zaltbommel
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
29
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Limburg Maastricht (incl. Airport/Beek), Heerlen, Roermond en Venlo
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
59.650
180.000 m2
1.507.000 m2
0,8%
2012 t.o.v. 2011
2,3%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,3%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
6.000 m2
177.000 m2 (11,7%)
€ 118 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
57%
4,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
110
1.600 1.400
105
1.200
100
1.000
95
600
800 400
90 85
200 2006
2007
Limburg
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
Nederland
2007
Voorraad
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
180
25
150
20
120
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (11,7% medio 2013)
15
90
10
60
5
30 0
2009
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Maastricht incl. Airport
Heerlen
Leegstand 2012
Roermond
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
3%
16%
56%
Helmond
Venlo
Nederlands gem. medio 2013
180 7%
150
20%
25% 29%
Eindhoven
120
19% 33%
7%
9% 5%
4% 34%
7%
90
1%
60
34%
44%
30 Limburg
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0
2006
500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
30
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Limburg Maastricht (incl. Airport/Beek), Heerlen, Roermond en Venlo
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties
A73
5 MAASTRICHT 1 Centrum/Stationsgebied 2 Randwijck-Noord
N280
3 Ceramique
Maastricht
4
1
4 Geusselt
Roermond
1
5 Maastricht Airport
3
HEERLEN 1 Centrum/Stationsgebied
2 A73
2 Avantis 3 Coriopolis ROERMOND 1 Centrum E34
3
VENLO
A67
2
1 Centrum 2 Noorderpoort 3 Trade Port
Venlo
1 A73
3
1
Heerlen
2
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Roermond
Centrum
Wonen Limburg
Metrage
Maastricht
Randwijck-Noord
Teleperformance
4.150
Plaats
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Centrum/Stationsgebied
110
175
110
160
Randwijck-Noord
100
130
100
130
Ceramique
115
150
115
145
Bruto aanvangsrendementen
Geusselt
100
130
100
125
v.o.n. in %
Maastricht Airport
90
140
90
135
Centrum/Stationsgebied
90
125
90
125
Avantis
90
115
90
115
Coriopolis
110
120
110
120
Roermond
Centrum
105
140
100
135
Venlo
Centrum
90
125
90
125
105
125
105
125
Trade Port
80
105
80
105
Sittard
Kantorenpark Noord
95
125
95
125
Weert
Kantorenpark Noord
105
125
105
125
950
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Zuid
Beste locaties
7,50
9,50
7,50
10,00
Overige locaties
8,50
11,00
8,50
11,50
Maastricht
Heerlen
Noorderpoort
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
31
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
147.450
973.000 m2
4.744.000 m2
1,7%
2012 t.o.v. 2011
4,9%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,1%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
39.000 m2
878.000 m2 (18,5%)
€ 131 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
37%
6,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
5.000
110
4.000
105
3.000
100
2.000
95
1.000
90
2006
2007
Rotterdam e.o.
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
Nederland
2007
Voorraad
2008
2009
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
1.000
32
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (18,5% medio 2013)
28
800
24
600
20
400
12
16 8
200
4
0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Rotterdam
Capelle a/d IJssel
Leegstand 2012
Schiedam Drechtsteden
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Breda
Den Haag
Nederlands gem. medio 2013
1.000 16%
22%
28%
20%
25%
800
19%
28%
33% 9% 5%
4% 1% 39%
34%
62%
47%
Rotterdam e.o.
Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
7% 1%
600 400 200
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
32
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties
7
1 Centraal Station
6
2 Centrum 3 Kop van Zuid 4 Marconiplein/Parklane
Capelle a/d IJssel
5 Brainpark
9
6 Alexandrium/Oosterhof
1
Schiedam
7 Rotterdam Airport
2
5
4
8 Zuidplein
3
9 Schieveste (Schiedam) 10 Rivium/Fascinatio
10
Rotterdam 8
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Rotterdam
Centraal Station
UPC Nederland
4.450
Plaats Rotterdam
Sliedrecht
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Centrum
Luzac College
3.000
Centrum
100
200
100
210
Scheepvaartkwartier
Vopak (uitbreiding)
2.600
Centraal Station
145
200
145
210
Centraal Station
Sea Trucks Netherlands
1.700
Kop van Zuid
145
200
145
210
Noord West
ISS Nederland
1.600
Marconiplein/Parklane
120
145
110
145
Trapezium
IV-Groep
2.700
Brainpark
135
175
135
170
RollDock Shipping
1.700
Alexandrium/Oosterhof
125
165
120
165
Rotterdam Airport
150
190
140
180
Zuidplein
100
135
90
130
Schieveste
120
145
120
145
90
150
90
150
115
130
100
130
90
125
90
125
130
150
130
150
95
135
90
135
Capelle a/d IJssel Fascinatio
Bruto aanvangsrendementen
Schiedam
v.o.n. in %
Capelle a/d IJssel Rivium
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
West
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
Barbizon Capelle Office Park Hoofdweg Dordrecht
Amstelwijck Centrum
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
33
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Twente Enschede, Hengelo en Almelo
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
39.650
158.000 m2
919.000 m2
0,5%
2012 t.o.v. 2011
5,6%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,1%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
12.000 m2
139.000 m2 (15,1%)
€ 94 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
18%
13%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
4,2%
*Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
115
1.000 800
110
600
105
400
100 95
200 2006
Twente
2007
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
Voorraad
Nederland
2007
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
200
28
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (15,1% medio 2013)
24
160
20
120
16
80
12 8
40 0
2009
4 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Enschede
Leegstand 2012
Hengelo
Almelo
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
Deventer
Nederlands gem. medio 2013
200 25%
26%
44%
160
19% 33%
5% 1% 33%
20%
25%
17%
9% 5%
10%
7% 1%
34%
39% Twente Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
120 80 40
Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
34
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Twente Enschede, Hengelo en Almelo
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties 1 Enschede-Centrum 2 Business & Science Park 3 Zuiderval
6
4 Hengelo-Centrum
Almelo
5 Westermaat (Campus/Oosterbosch)
7
6 Almelo-Centrum
A35
7 Twentepoort
E30
E30
5
A1
A1
Hengelo
4
2 Enschede A35
1
0
© GeoMedia 2008 [7157]
3
4 km
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Enschede
Spoordijkstraat
GEAS
3.350
Plaats
Josink Esweg
QLiCT
1.650
Enschede
Centrum
80
130
75
125
Business & Science Park
Ecare Services
850
Business & Science Park
75
130
75
125
Centrum
Oxilion
850
Zuiderval
125
135
100
135
Rigtersbleek Zandvoort
Caase.com
700
Centrum
70
120
70
115
Almelo
Ootmarsumsestraat
Instituut Nijenkamp
1.350
Westermaat (Campus/Oosterbosch)
55
125
55
125
Hengelo
Westermaat
NIBAG
1.000
Centrum
70
120
70
115
Twentepoort
70
120
65
115
Hengelo Almelo
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %
Landsdeel Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
7,50
9,50
7,75
10,00
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
35
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
131.450
652.000 m2
3.635.000 m2
1,3%
2012 t.o.v. 2011
9,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,1%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
30.000 m2
504.000 m2 (13,9%)
€ 133 per m2/jaar
e
33%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
4,5%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,5%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
120
4.000
115
3.200
110
2.400
105
1.600
100
800
95
2006
2007
Utrecht e.o.
2008
2009
2010
2011
0 2006
2012
2007
Voorraad
Nederland
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
700
35
600
30
500
25
400
20
300
15
200
10
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (13,9% medio 2013)
5
100 0
2009
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Utrecht
Stichtse Vecht
Leegstand 2012
Nieuwegein
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
5% 32%
Nederlands gem. medio 2013
600
20%
25%
500
19% 33%
13% 7% 31%
Zeist
700 4%
12%
37%
Houten
9% 5%
7% 1%
Utrecht e.o. Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
47%
300 200
34%
59%
400
100 Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
36
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties Stichtse Vecht 15
UTRECHT 1 Stationsomgeving Utrecht
9
2 Maliebaan/Oude Centrum
8
3 Rijnsweerd 4 Kanaleneiland
7
5 Papendorp
Utrecht
6
6 Stadshart Leidsche Rijn
1
7 Leidsche Rijn Noord
2
3
8 Overvecht
10
9 Lage Weide 10 Ouderijn (De Meern)
5
4
NIEUWEGEIN 11 Centrum Nieuwegein 12 Merwestein 13 Plettenburg
Nieuwegein 12 13 11
HOUTEN
14 Houten
14 Molenzoom STICHTSE VECHT 15 Zuilense Ring/Bisonspoor
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Houten
Meidoornkade
Expo Houten
Metrage 14.800
Plaats Utrecht
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Nieuwegein Plettenburg
Thim van der Laan
2.700
Stationsomgeving
170
205
170
205
Utrecht
Papendorp
Baker Tilly Berk
1.500
Rijnsweerd
135
175
130
170
Nijverheidsweg
Bol.com
1.450
Kanaleneiland
110
160
110
155
Lage Weide
WCC
1.400
Lage Weide
85
130
85
130
Papendorp
Proact Netherlands
1.300
Overvecht
85
150
85
145
Oude Centrum
Hogeschool Geesteswetenschappen
1.050
Papendorp
150
185
150
180
Maliebaan
155
195
155
195
Oude Centrum
150
185
145
185
Oudenrijn (De Meern)
100
135
100
130
Bruto aanvangsrendementen
De Wetering
153
185
150
180
v.o.n. in %
Stadshart Leidsche Rijn
175
185
175
185
Centrum
85
120
85
120
Plettenburg
80
125
75
120
Merwestein
85
115
80
115
Houten
Molenzoom
105
135
105
130
Maarssen
Zuilense Ring/Bisonspoor
85
130
80
130
Landsdeel Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
West
Beste locaties
6,40
8,50
6,30
9,00
Overige locaties
7,75
11,00
7,75
12,00
Nieuwegein
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
37
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
Kantorenmarkt
Kantoorbanen
Aanbod
Voorraad
78.650
353.000 m2
1.873.000 m2
2,9%
2012 t.o.v. 2011
4,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
2013 t.o.v. 2012
Opname
Leegstand
Huurprijs*
8.000 m2
345.000 m2 (18,4%)
€ 101 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
43%
5,7%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
5,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012 *Excl. evt. incentives
Index kantoorbanen
Voorraad in gebruik
2006=100
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
120
2.000
115
1.600
110
1.200
105
800
100
400
95 90
2006
2007
2008
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
2009
2010
2011
0 2006
2012
2007
Voorraad
Nederland
2008
Voorraad in gebruik
Bron: LISA
Bron: Bak, DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Leegstand
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
in % van voorraad ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
400
28
350
24
300
20
250
2010
2011
2012
2013 (medio)
Leegstand (18,4% medio 2013)
16
200
12
150
8
100
4
50 0
2009
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - 2012
2013 (medio)
0
Zwolle
Deventer
Leegstand 2012
Apeldoorn
Leegstand medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 500 m2 v.v.o.)
47%
Nederlands gem. medio 2013
350
20%
25%
13% 7% 7% 26%
Heerenveen
400
3% 4% 38%
Assen
300
19%
250
33% 9% 5%
55%
200
1%
150 100
34%
Zwolle, Apeldoorn en Deventer Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening
7%
47%
50 Nederland
ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit
0 2006 500-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
38
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
Kantorenmarkt
Kantorenlocaties ZWOLLE 1 Hanzeland
Deventer
2 Binnenstad Plus 3 Voorsterpoort 4 Oosterenk
1 3
DEVENTER
2
4
Zwolle
2
1 Centrum 2 Kloosterlanden/Hanzepark
1
APELDOORN 1 Apeldoorn-Noord 2 Centrum
1
3 Brouwersmolen 4 Malkenschoten
2
Apeldoorn 3
4
Omvangrijke transacties kantoorruimte
Huurprijzen kantoorruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Deventer
Hanzepark
ENO Zorgverzekeraar
Metrage 3.200
Plaats
1.850
Apeldoorn
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Sleutelbloemstraat
Stichting ZOA
Apeldoorn-Noord
75
130
75
130
Linie
Astrid Lindgren Kinderopvang
700
Centrum
75
130
70
130
Oosterenk
IT Ernity
750
Brouwersmolen
75
130
70
130
Hanzelanden
Christal Teleservice
700
Malkenschoten
70
130
70
130
Hanzelanden
De Nieuwe Zaak
600
Centrum
75
125
75
125
Kloosterlanden/Hanzepark
60
125
50
120
Centrum/Stadsring
70
150
60
150
Bruto aanvangsrendementen
Hanzeland
90
140
70
125
v.o.n. in %
A28-zone
100
175
90
155
Oosterenk
65
130
60
125
Apeldoorn Zwolle
Deventer Zwolle
Landsdeel Noord Oost
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Beste locaties
8,00
10,00
8,00
10,50
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
Beste locaties
7,50
9,50
7,75
10,00
Overige locaties
8,50
12,00
8,50
12,50
*Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
39
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Vastgoedgegevens
Kantorenmarkt
Gemeente
Opname (in m2)
Aanbod (in m2)
Leegstand (medio 2013)
Kantorenvoorraad (in m2)
Bandbreedte huurprijzen (in euro per m2/jaar)
Almelo
2.000
35.000
16,6%
194.000
65 - 115
Almere
7.000
168.000
23,6%
592.000
70 - 180
Amersfoort
12.000
195.000
22,9%
851.000
90 - 180
Amstelveen
1.000
169.000
26,1%
648.000
100 - 195
Amsterdam
103.000
1.085.000
16,6%
6.077.000
80 - 400
3.000
130.000
17,4%
733.000
70 - 130
Apeldoorn
11.000
206.000
16,9%
1.122.000
90 - 185
Assen
0
49.000
14,9%
288.000
90 - 120
Bergen op Zoom
0
16.000
14,7%
104.000
75 - 135
Best
0
22.000
21,3%
103.000
85 - 125
Arnhem
Breda Capelle aan den IJssel
17.000
135.000
14,4%
723.000
70 - 160
4.000
140.000
28,1%
488.000
90 - 150 90 - 125
6.000
44.000
7,1%
404.000
Den Haag
53.000
565.000
12,2%
4.140.000
60 - 200
Deventer
4.000
97.000
25,3%
362.000
50 - 125
Delft
Diemen
4.000
33.000
14,1%
232.000
65 - 140
Drechtsteden
5.000
102.000
16,5%
581.000
90 - 150
Ede
3.000
55.000
21,1%
254.000
80 - 130
Eindhoven
7.000
232.000
16,2%
1.494.000
65 - 175
Enschede
9.000
69.000
13,4%
444.000
75 - 135
0
8.000
9,0%
72.000
120 - 135
Etten-Leur Gouda
2.000
101.000
21,5%
347.000
80 - 130
Groningen
4.000
112.000
9,6%
967.000
80 - 135
Haarlemmermeer
9.000
336.000
22,5%
1.410.000
80 - 355
Heerenveen
2.000
30.000
26,5%
114.000
80 - 115
Heerlen Helmond
0
46.000
10,8%
431.000
90 - 125
2.000
39.000
22,4%
173.000
80 - 120
Hengelo
1.000
53.000
16,9%
281.000
55 - 125
Hilversum
1.000
106.000
15,3%
625.000
125 - 180 105 - 130
Houten Leeuwarden Leiden
16.000
35.000
12,0%
246.000
7.000
68.000
10,5%
582.000
80 - 120
10.000
84.000
14,7%
521.000
110 - 185 75 - 125
Leidschendam-Voorburg
3.000
56.000
19,4%
282.000
Maastricht (incl. airport/Beek)
2.000
77.000
12,8%
591.000
90 - 160
Nieuwegein
3.000
141.000
27,4%
508.000
75 - 120
Nijmegen
1.000
51.000
9,9%
485.000
70 - 170
Oosterhout
1.000
16.000
12,5%
129.000
100 - 135
Rijswijk
3.000
226.000
16,6%
892.000
60 - 125
Roermond
4.000
26.000
9,7%
247.000
100 - 135
Roosendaal Rotterdam Schiedam 's-Hertogenbosch Smallingerland
1.000
22.000
18,9%
117.000
75 - 135
27.000
686.000
17,4%
3.449.000
90 - 210 120 - 145
3.000
45.000
20,0%
226.000
15.000
123.000
11,5%
971.000
70 - 160
4.000
11.000
11,0%
97.000
75 - 115
Son en Breugel
0
22.000
21,9%
81.000
95 - 130
Stichtse Vecht
0
38.000
23,0%
167.000
80 - 130
Tilburg
1.000
100.000
20,6%
480.000
90 - 135
Utrecht
11.000
438.000
10,9%
2.714.000
85 - 205
Veenendaal Veldhoven Venlo Zoetermeer Zwolle Nederland
3.000
45.000
24,8%
178.000
80 - 135
0
17.000
11,1%
123.000
85 - 120
0
30.000
12,8%
238.000
80 - 125
6.000
138.000
20,9%
638.000
85 - 130
2.000
127.000
16,1%
778.000
60 - 155
485.000
8.047.000
14,7%
49.384.000
55 - 400
40
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Algemene gegevens
Kantorenmarkt
Gemeente
Inwoners (in aantal)
Beroepsbevolking (in % van totale bevolking)
Particulier besteedbaar huishoudinkomen (in euro’s)
Kantorenvoorraad per inwoner (in m2/inwoner)
Kantoorbanen (in aantal)
Almelo
72.750
65%
30.600
2,7
7.950
Almere
193.150
71%
35.000
3,1
28.700
Amersfoort
148.250
67%
36.800
5,7
30.800
Amstelveen
83.400
65%
39.700
7,8
20.450
Amsterdam
789.300
73%
30.700
7,7
239.150
Apeldoorn
156.900
65%
34.700
4,7
37.600
Arnhem
149.250
70%
30.200
7,5
40.200
Assen
67.200
65%
31.900
4,3
9.550
Bergen op Zoom
66.150
66%
33.300
1,6
5.500
28.700
66%
38.300
3,6
4.550
176.500
67%
35.000
4,1
31.300
Capelle aan den IJssel
66.100
67%
35.200
7,4
13.900
Delft
98.700
73%
32.200
4,1
15.200
501.050
69%
31.600
8,3
121.750 12.650
Best Breda
Den Haag Deventer
98.650
67%
32.200
3,7
Diemen
24.900
69%
35.400
9,3
7.950
267.300
65%
34.000
2,2
25.150
Drechtsteden Ede
108.750
65%
36.500
2,3
12.900
Eindhoven
217.250
69%
31.700
6,9
54.200
Enschede
21.200
158.100
68%
29.300
2,8
Etten-Leur
42.050
66%
35.500
1,7
4.200
Gouda
71.250
66%
34.900
4,9
8.700
Groningen
193.000
76%
28.700
5,0
46.500
Haarlemmermeer
143.900
67%
39.400
9,8
31.650
Heerenveen
43.500
64%
32.400
2,6
5.500
Heerlen
89.000
67%
28.000
4,8
18.400
Helmond
88.800
67%
32.200
1,9
8.000
Hengelo
80.900
65%
31.800
3,5
10.500
Hilversum
85.500
65%
36.300
7,3
20.250
Houten
48.300
68%
42.400
5,1
8.550
Leeuwarden
95.300
69%
29.000
6,1
25.250
118.750
73%
34.100
4,4
15.700
72.400
63%
36.600
3,9
6.750
137.500
69%
30.800
4,3
3.650
Leiden Leidschendam-Voorburg Maastricht (incl. airport/Beek)
60.700
69%
35.600
8,4
13.700
165.200
72%
30.600
2,9
22.450
Oosterhout
54.000
65%
36.000
2,4
6.200
Rijswijk
46.950
64%
33.100
19,0
21.650
Roermond
56.200
67%
31.200
4,4
7.450
Roosendaal
77.400
66%
33.700
1,5
8.350
615.950
69%
29.500
5,6
98.100
Nieuwegein Nijmegen
Rotterdam Schiedam 's-Hertogenbosch
76.150
68%
31.000
3,0
10.300
141.850
68%
34.400
6,8
33.500
Smallingerland
55.500
64%
30.900
1,7
4.750
Son en Breugel
15.800
60%
41.300
5,1
3.500
63.350
66%
40.200
2,6
7.000
Tilburg
207.500
69%
31.500
2,3
27.600
Utrecht
Stichtse Vecht
316.150
73%
34.100
8,6
102.200
Veenendaal
62.850
65%
34.800
2,8
7.250
Veldhoven
43.900
66%
36.400
2,8
4.650
Venlo
99.950
66%
31.100
2,4
10.300
Zoetermeer
122.300
69%
36.200
5,2
20.350
Zwolle
121.500
68%
33.200
6,4
28.400
16.725.900
66%
34.200
3,0
2.274.400
Nederland
41
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Nederland
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
3.194.900
9.388.000 m2
1,4%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 52.316 ha
1,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,2%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
1.182.000 m2
3,6%
€ 46 per m2/jaar
e
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
6,2%
0,1%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
Index banen in de industrie
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
110
53.000
1.400
52.000
1.200
51.000
1.000
50.000
800
49.000
600
48.000
400
47.000
200
105
100
95
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
46.000 2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
10.000
18 15
8.000
12
6.000
9
4.000
6
2.000 0 2006
2010
3 2007
2008
2009
2010
2011
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2012
2013 (medio)
0
Nederland Moerdijk Tilburg Rotterdam Sittard-Geleen
Ratio 2012
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Eindhoven Venlo
Emmen
Nederlands gemiddelde medio 2013
10.000 23% 24% 2%
8.000
25%
6.000
23%
2% 4.000 23%
21%
28%
2.000
29%
0
Nederland Industrie en bouw
Handel
Transport
ICT
Dienstensector
2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
42
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Nederland
Bedrijfsruimtemarkt
Aanbod-voorraad ratio per gemeente
Bruto aanvangsrendementen
in %, medio 2013
v.o.n. in %* Moerdijk
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
West
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Utrecht
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
Amsterdam
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Schiedam
Overige locaties
9,00
11,50
8,50
12,00
Beste locaties
9,00
12,00
9,00
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
12,75
Beste locaties
8,85
12,00
8,85
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
13,00
Zuid Oost Noord
Veldhoven Diemen
Amersfoort Arnhem Eindhoven Rotterdam Almere Zoetermeer Ede Roosendaal Oldenzaal
*exclusief distributiecentra
Haarlemmermeer Houten Tilburg
Huurprijzen bedrijfsruimten
Etten-Leur Nieuwegein
in euro per m2/jaar*
Breda 's-Hertogenbosch
Plaats
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Groot Amsterdam
35
70
30
70
Best
Rotterdam en omgeving
35
61
35
60
Venray Wijchen
Den Haag en omgeving
25
68
25
65
Den Haag
Utrecht en omgeving
30
65
25
65
Haarlemmermeer
35
110
35
110
Deventer
Eindhoven en omgeving
30
55
30
55
Enschede
Arnhem en Nijmegen
25
65
25
60
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
20
55
20
50
Veenendaal
‘s-Hertogenbosch en Tilburg
30
52
30
52
Son en Breugel
Gooi en Eemland
22
65
22
65
Twentse Stedenband
20
50
20
60
Breda en omgeving
20
60
20
60
Groningen en Assen
20
50
18
45
Limburg
25
50
25
50
Almere
30
65
30
65
Roermond
Friesland
20
40
20
40
Capelle aan den IJssel
Ede en Veenendaal
30
55
30
55
Stichtse Vecht Zevenaar
Leiden Rijswijk
Venlo Waalwijk
Drechtsteden Zwolle Leeuwarden Apeldoorn Oosterhout Gouda Helmond Almelo Duiven Delft Hilversum
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
Smallingerland Haarlem Assen Heerenveen
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Hengelo
1e helft 2013
Emmen
Metrage
Nijmegen
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Sint Joost
Kantstraat
Action
77.000
Venray
Smakterheide
Hewlett-Packard
39.000
Bergen op Zoom
Roosendaal
Borchwerf IIl
Tommy Hilfiger
32.650
Zeist
Enschede
Boekelosestraat
Van Merksteijn Plastics
18.000
Breda
Emer-Zuid/Emer-Noord
Broekman Logistics Limburg
16.950
Klundert
Fazantweg
European Sport Services
16.750
Venray
Smakterheide
ModusLink
15.000
Numansdorp
Edisonstraat
Veldboeket
14.650
Schiphol-Rijk
Schiphol-Rijk
Interxion
13.700
Warmond
Oosteinde
SIM Industries
13.500
Sittard-Geleen Groningen Maastricht
0%
3%
6%
9%
12%
15%
18%
Nederlands gemiddelde
43
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Almere
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
29.700
199.000 m2
0,7%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 489 ha
22%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,8%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
10.000 m2
8,2%
€ 43 per m2/jaar
e
70%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
2,3%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,1%
Index banen in de industrie
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
120
500
35
115
400
28
300
21
200
14
100
7
110 105 100 95 90
2006
Almere
2007
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
280
20
240
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
16
200 160
12
120
8
80
4
40 0
2010
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Almere
Ratio 2012
Amsterdam
Diemen
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Hilversum
Zwolle
Nederlands gemiddelde medio 2013
280 240
12% 23%
22% 17% 20% 6% 35% 27%
25%
24% 2%
120
23% 21%
Handel
80
28%
40
29% Nederland
Almere Industrie en bouw
Transport
200 160
2%
30% 31%
23%
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
44
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Almere
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen
1
1 De Vaart
9
2 Veluwsekant 3 De Steiger 4 Hollandsekant 5 Stichtsekant 6 Gooisekant/Gooise Poort
10
7 Hogekant/Lagekant 8 Sallandsekant 9 Poldervlak 10 Markerkant
Almere 8 4 7
2 6
3
5
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Almere
Gooisekant
ASM Europe
Metrage 3.300
Plaats
De Steiger
Beguit
2.950
Almere
Gooisekant
Boetech
1.700
Markerkant
Allycars
850
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
De Vaart
30
55
30
45
Veluwsekant
45
60
45
60
De Steiger
30
45
30
45
Hollandsekant
35
60
35
60
Stichtsekant
50
60
40
60
Gooisekant/Gooise Poort
45
60
40
60
Bruto aanvangsrendementen
Hogekant/Lagekant
45
60
45
60
v.o.n. in %*
Sallandsekant
50
60
50
60
Poldervlak
40
65
40
65
Markerkant
50
65
50
65
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
9,00
12,00
9,00
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
12,75
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
West
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
45
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
143.500
478.000 m2
1,6%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 849 ha
5,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
5,8%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
32.000 m2
11,2%
€ 47 per m2/jaar
e
17%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
1,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,1%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
1.000
25
800
20
600
15
400
10
200
5
105 100 95 90
2006
2007
Amsterdam e.o.
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
600
18
500
15
400
12
300
9
200
6
100
3 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Amsterdam Den Haag
Ratio 2012
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
2006
2011
Voorraad
Nederland
Bron: LISA
0
2010
Diemen Haarlemmermeer Rotterdam
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Utrecht
Nederlands gemiddelde medio 2013
600 8%
500
3% 23%
35%
23%
26%
4%
25%
24%
21%
2%
23% 21%
28%
Handel
Transport
200
28%
100
29% Nederland
Amsterdam e.o. Industrie en bouw
400 300
2%
22%
30%
23%
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
46
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen 1
2
1 Noord 2 Westpoort 3 Amstelveen
Amsterdam
4 Zuidoost 5 Amstel Business Park
Diemen
5
0
3
Schiphol
Amstelveen
4
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Amsterdam
Westpoort
TNT Fashion
Metrage 4.350
Plaats
Westpoort
Tanger Supermarkten
4.150
Amsterdam
Westpoort
Selk Logistics
3.600
Westpoort
Karintrad
3.000
Anthony Fokkerweg
NLR
2.800
Noord
onbekend
2.550
Zuidoost
Euromaster
2.300
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Amsterdam-Noord
45
60
40
60
Westpoort
37
60
30
60
Zuidoost
40
70
40
65
Amstel Business Park
40
70
40
70
Amstelveen
45
55
40
55
Diemen/Weesp
35
50
35
50
Aalsmeer/Uithoorn
37
60
37
60
Alkmaar/Heerhugowaard
35
55
35
55
40
55
40
55
Haarlem
Waarderpolder
Bruto aanvangsrendementen
Mijdrecht
35
50
35
50
v.o.n. in %*
Zaanstad
35
50
35
50
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
West
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
47
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Arnhem en Nijmegen Arnhem, Nijmegen, Wijchen, Duiven en Zevenaar
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
79.400
273.000 m2
1,6%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.206 ha
14%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,9%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
17.000 m2
4,5%
€ 41 per m2/jaar
e
76%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,5%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
1.400
35
1.200
30
1.000
25
800
20
600
15
400
10
105 100 95
200 90
2006
2007
2008
Arnhem en Nijmegen
2009
2010
2011
0
2012
5 2006
2007
2008
2009
2010
2011
Voorraad
Nederland
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
350
16
300 12
250 200
8
150 100
4
50 0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Arnhem
Ratio 2012
Nijmegen
Duiven
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Wijchen
Zevenaar
Ede
Nederlands gemiddelde medio 2013
350 21% 21%
23%
25%
24%
21%
1% 33%
300
15%
2%
23%
200
2%
150
22% 24%
23% 21%
42%
Industrie en bouw
Transport
100
28%
50
29%
Arnhem en Nijmegen Handel
250
Nederland ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
48
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Arnhem en Nijmegen Arnhem, Nijmegen, Wijchen, Duiven en Zevenaar
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen NIJMEGEN/WIJCHEN 1 Noord- en Oostkanaalhaven 2 Westkanaaldijk
Arnhem
3 Winkelsteeg
6
4 Bijsterhuizen
5
ARNHEM
8 7
5 ’t Broek/Kleefsche Waard 6 IJsseloord II
9 Duiven
10 11 12
Zevenaar
7 Rijkerswoerd 8 De Overmaat DUIVEN 9 Nieuwgraaf 10 Centerpoort-Noord en Zuid
1 ZEVENAAR
2
11 Tatelaar 12 Hengelder
Nijmegen
4 3
Wijchen
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Nijmegen
Westkanaaldijk
Bert Story
5.200
Plaats Nijmegen
Duiven
Wijchen
Metrage
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Nieuwgraaf
Van der Garde’s Warenhuis
2.400
Noord- en Oostkanaalhaven
25
40
25
40
Centerpoort-Noord
Technisol
1.800
Westkanaaldijk
25
40
25
40
Centerpoort-Noord
Isotechniek Nederland
1.800
Winkelsteeg
25
40
25
40
Bijsterhuizen
Multitex
2.100
Wijchen
Bijsterhuizen
40
50
40
50
Arnhem
‘t Broek/Kleefsche Waard
30
45
30
45
IJsseloord II
50
65
45
60
Rijkerswoerd/De Overmaat
30
45
30
45
Bruto aanvangsrendementen
Duiven
Nieuwgraaf/Centerpoort-Noord/Zuid 25
45
30
45
v.o.n. in %*
Zevenaar
Tatelaar
25
40
25
40
Hengelder
25
40
25
40
Kollenburg
25
35
25
40
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
9,00
12,00
9,00
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
12,75
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
49
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Moerdijk, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
110.450
752.000 m2
2,2%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 2.606 ha
7,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,4%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
82.000 m2
5,8%
€ 39 per m2/jaar
e
2,1%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,7%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
2.800
70
2.400
60
2.000
50
1.600
40
1.200
30
800
20
400
10
105 100 95 90
2006
Breda e.o.
2007
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
800
18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
700 600 500 400 300 200 100 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
Bergen op Zoom
Ratio 2012
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
2006
2011
Voorraad
Nederland
Bron: LISA
0
2010
Breda
Oosterhout
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Moerdijk
Etten-Leur Roosendaal
Nederlands gemiddelde medio 2013
800 700
6% 21%
23%
10% 23% 1% 50% 42%
24%
25%
24% 2%
400
2%
300 23%
23% 21%
Handel
28%
200 100
29% Nederland
Breda e.o. Industrie en bouw
600 500
23%
Transport
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
50
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Moerdijk, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen
9
11
BREDA EN OMGEVING
Oosterhout Moerdijk
1 Emer-Zuid/Emer-Noord 2 Heilaar Noord/IABC 3 Krogten 4 Hazeldonk
12
10
3
5 Hoogeind 6 Steenakker
1
6
7 Moleneind
7
2
8 Vosdonk
5
9 Weststad I, II en III
Breda
10 Vijfeiken
Etten-Leur
11 Moerdijk
8
12 Haagse Beemden
4
ROOSENDAAL /
2
BERGEN OP ZOOM
A17
1 Borchwerf I
1 3 4
2 Borchwerf II
E312
A58
5
3 Borchwerf IIl A4
4 Majoppeveld-Noord
Roosendaal
5 Majoppeveld-Zuid 6 Noordland A58 E312
6 © GeoMedia 2008 [7157]
Bergen op Zoom A4
0
2 km
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Roosendaal
Borchwerf IIl
Tommy Hilfiger
32.650
Plaats
Borchwerf II
Luminaid
4.350
Breda
Borchwerf I
Easybox Saxberg
2.500
Emer-Zuid/Noord
Broekman Logistics Limburg
Takkebijsters
Interhal Holding
IABC
Samsung Electronics Europe Logistics
Fazantweg
European Sport Services
Breda
Moerdijk
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Emer-Zuid/Emer-Noord
25
40
25
40
Heilaar Noord/IABC
40
50
35
50
Krogten
25
45
25
40
2.800
Hazeldonk
25
60
25
60
2.000
Hoogeind
40
60
35
60
Steenakker
40
60
35
60
Moleneind
25
40
25
40
Haagse Beemden
25
40
25
40
16.950
16.750
Bruto aanvangsrendementen
Etten-Leur
Vosdonk
25
50
25
50
v.o.n. in %*
Oosterhout
Weststad I, II en III
40
60
35
60
Vijfeiken
30
40
25
40
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
Zuid
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Roosendaal
Overige locaties
9,00
11,50
8,50
12,00
Bergen op Zoom Noordland
*exclusief distributiecentra
medio 2013 van tot
Moerdijk
Moerdijk
30
55
30
55
Majoppeveld/Borchwerf l, Il en IIl 20
50
20
50
30
50
30
50
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
51
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Lansingerland, Delft, Zoetermeer en Gouda
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
141.700
319.000 m2
2,8%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.244 ha
0,9%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,7%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
60.000 m2
5,1%
€ 49 per m2/jaar
e
185%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
2,5%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
1.400
42
1.200
36
1.000
30
800
24
600
18
400
12
200
6
105
100
95
2006
2007
Den Haag e.o.
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
420
12
360
10
300
8
240
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
6
180
4
120
2
60 0
2010
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Den Haag
Ratio 2012
Delft
Rijswijk
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Zoetermeer
Leiden
Gouda
Nederlands gemiddelde medio 2013
420 360
13% 3% 27%
23%
25% 22%
24% 2%
2% 33% 18%
25%
180
23% 21%
Handel
Transport
120
28%
60
29% Nederland
Den Haag e.o. Industrie en bouw
300 240
2%
31% 26%
23%
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
52
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Lansingerland, Delft, Zoetermeer en Gouda
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen 1 Kerketuinen/Zichtenburg 2 Bedrijvenpark Prisma 3 Lansinghage 4 Binckhorst 5 Laakhaven HS 6 Ypenburg 7 Forepark 8 Plaspoelpolder 9 Delft-Noord
Den Haag
Leidschendam-Voorburg
4
7
5
Zoetermeer
6
2
1 8
3
Rijswijk 9
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Den Haag
Forepark
Hizkia van Kralingen
Metrage
Zoetermeer
Edisonstraat
Kilinclar Automotif AS
8.300
Lansinghage
Mastermate DC
7.250
Lansinghage
Schulte Transport Groep
6.750
Lansinghage
Smitsvonk Holland
Delft
Schieweg
een groothandel
Bleiswijk
Bedrijvenpark Prisma D&R Merchandise
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Kerketuinen/Zichtenburg
40
58
39
57
Binckhorst
30
57
30
57
Laakhaven HS
40
60
40
60
2.000
Ypenburg
53
68
50
60
2.800
Forepark
50
67
50
65
Bleiswijk
Bedrijvenpark Prisma
50
64
50
62
Zoetermeer
Lansinghage
40
60
40
58
Rijswijk
Plaspoelpolder
25
50
25
50
Delft
Delft-Noord
35
59
35
58
Bruto aanvangsrendementen
Gouda
Goudse Poort
35
59
35
57
v.o.n. in %*
Leiden
39
59
35
55
Leidschendam-Voorburg
38
58
38
58
12.000
2.300
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
West
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
Plaats Den Haag
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
53
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Ede en Veenendaal
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
38.250
175.000 m2
0,5%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 566 ha
22%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,1%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
9.000 m2
6,2%
€ 41 per m2/jaar
e
71%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
1,0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,7%
Index banen in de industrie
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
110
600
30
500
25
400
20
300
15
200
10
100
5
105 100 95 90
2006
2007
2008
Ede en Veenendaal
2009
2010
2011
2012
0
2006
2007
2008
2009
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
180
12
150
10
120
8
90
6
60
4
30
2 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Ede
Ratio 2012
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
2006
2011
Voorraad
Nederland
Bron: LISA
0
2010
Veenendaal
Utrecht
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Amersfoort
Arnhem
Nijmegen
Nederlands gemiddelde medio 2013
180 6% 10%
150
23%
25%
24%
23%
2%
38% 23% 11%
23% 21%
Handel
Transport
60
28%
30
29% Nederland
Ede en Veenendaal Industrie en bouw
120 90
2%
61% 28%
23%
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
54
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Ede en Veenendaal
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen 12
1 De Faktorij 2 De Batterijen 3 De Compagnie
2
4 Het Ambacht
1
5 Nijverkamp
Ede
6
3
6 Kievitsmeent
11
7 BT A12
Veenendaal
8 Heestereng
7
10 8
9 De Vallei
9
10 Frankeneng 11 Klaphek 12 Ede-Noord
4 5
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Ede
De Vallei
Blok Plaatmateriaal
1.500
Plaats
Frankeneng
Total Creation
1.200
Ede
Nijverkamp
Flowcomm
1.100
Het Ambacht
Lutec Luchttechniek
1.000
Veenendaal
Metrage
Bruto aanvangsrendementen
Veenendaal
v.o.n. in %*
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Kievitsmeent
45
50
45
50
Frankeneng/Klaphek
35
50
35
45
Heestereng/De Vallei
30
50
30
45
BT A12
40
55
40
55
Ede-Noord
35
45
35
45
De Batterijen/Compagnie/Faktorij 40
50
40
50
30
45
30
45
Het Ambacht/Nijverkamp
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
9,00
12,00
9,00
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
12,75
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
55
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
101.950
531.000 m2
0,7%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.602 ha
3,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,5%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
15.000 m2
6,6%
€ 43 per m2/jaar
e
63%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
1.800
42
1.500
35
1.200
28
900
21
600
14
300
7
105 100 95 90
2006
2007
Eindhoven e.o.
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
550
18 15
440
12
330
9
220
6
110 0
2010
3 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Eindhoven
Ratio 2012
Helmond
Best
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Son en Breugel Veldhoven
Tilburg
Nederlands gemiddelde medio 2013
550 9%
16%
23%
2% 19%
25%
24%
24%
2%
13%
330
23%
2%
3% 33%
220
21%
23% 21%
60%
Handel
Transport
28%
110
29% Nederland
Eindhoven e.o. Industrie en bouw
440
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
56
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen Son en Breugel 1 De Hurk 2 High Tech Campus
10
Best
3 De Run
11 12
4 Lake Forum/Park Forum
Helmond
9
5 Flight Forum
8
6 Eindhoven Airport
14
7 Eindhoven/Acht
7
8 Kapelbeemd 9 Breeven 10 Science Park Eindhoven
6
15
0
11 Ekkersrijt
16
5
12 Esp 13 De Kade
13
4
14 Groot Schooten
1
15 Hoogeind/De Weijer
Eindhoven
Veldhoven
16 B.Z.O.B.
3
2
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Helmond
B.Z.O.B.
Vos Logistics
2.500
Plaats
De Weijer
Zonne Energie NL
1.950
Eindhoven
Groot Schooten
Slijptechniek v/d Vleuten
1.050
De Hurk
een textieldrukkerij
1.750
Kapelbeemd
DSB Distributie
De Hurk Kapelbeemd
Eindhoven
Metrage
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
De Hurk
40
52
40
52
Eindhoven/Acht
45
55
45
55
Esp
40
47
40
47
1.150
De Kade
35
45
35
45
Jadek
1.050
Kapelbeemd
38
50
38
50
Krinkels
1.050
Flight Forum/Eindhoven Airport
40
55
40
55
High Tech Campus
40
50
40
50
Ekkersrijt
37
50
37
50
Science Park Eindhoven
40
50
40
50
Son
Bruto aanvangsrendementen
Veldhoven
De Run
32
50
32
50
v.o.n. in %*
Helmond
B.Z.O.B.
34
50
34
50
medio 2013 van tot
Groot Schooten
39
45
39
45
Hoogeind
30
45
30
45
De Weijer
34
45
34
45
Breeven
34
45
34
45
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
Zuid
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,50
8,50
12,00
*exclusief distributiecentra
Best
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
57
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
41.050
156.000 m2
0,1%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 996 ha
12%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,0%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
4.000 m2
3,1%
€ 28 per m2/jaar
e
72%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,2%
Index banen in de industrie
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
110
1.200
60
1.000
50
800
40
600
30
400
20
200
10
105 100 95 90
2006
Friesland
2007
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Voorraad
Nederland
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
160
5 4
120
3 80
2
40 0
1 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Leeuwarden -Smallingerland
Heerenveen
Ratio 2012
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Groningen
Assen
Nederlands gemiddelde medio 2013
160 6% 19%
23%
14%
25%
24%
31%
2%
120
23% 80
2%
33%
49% 22%
23%
26% 21%
Handel
40
29% Nederland
Friesland Industrie en bouw
28%
Transport
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
58
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen
4 5
LEEUWARDEN
3
1
1 De Hemrik 2 Newtonpark 3 Business Park Leeuwarden
Leeuwarden
4 Leeuwarden West
Heerenveen
3 DRACHTEN 2 Burmania
1
4
1 De Haven
2
3 Azeven-Zuid 4 Azeven-Noord
2
HEERENVEEN 1 Business Park Friesland West 2 Heerenveen-Zuid
2
3 Business Park Friesland 4 Internationaal Bedrijvenpark Friesland 5 De Kavels
Drachten 4
1
3
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Drachten
Meerpaal
Vadia Lijsten
Heerenveen Int. Bedrijvenpark Friesland
Metrage 3.250 850
Stoffenbedrijf
Bruto aanvangsrendementen
Plaats Leeuwarden
Drachten
v.o.n. in %*
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Noord
Beste locaties
8,85
12,00
8,85
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
13,00
Heerenveen
*exclusief distributiecentra
Sneek
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
De Hemrik
20
35
20
30
Newtonpark
25
35
25
35
Business Park Leeuwarden
25
35
25
35
Leeuwarden West
25
35
25
35
De Haven
20
35
20
35
Burmania
30
45
30
40
Azeven-Zuid
25
40
25
40
Azeven-Noord
25
35
25
35
Business Park Friesland West
20
35
20
35
Heerenveen-Zuid
20
30
20
30
Business Park Friesland
25
35
25
35
Int. Bedrijvenpark Friesland
25
35
25
35
De Kavels
20
35
20
35
De Hemmen
25
30
25
30
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
59
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
41.000
133.000 m2
1,2%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 336 ha
19%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,9%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
35.000 m2
7,9%
€ 47 per m2/jaar
e
5,4%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
1,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
Index banen in de industrie
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
110
450
10
360
8
270
6
180
4
90
2
105
100
95
2006
2007
Gooi en Eemland
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
200
12 10
160
8
120
6
80
4
40 0
2010
2 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Amersfoort
Ratio 2012
Hilversum
Zeist
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Utrecht
Almere
Nederlands gemiddelde medio 2013
200 13% 37% 31%
23%
19%
25%
24% 18%
2%
120
23%
2% 80
20% 23%
14% 16% 32% Industrie en bouw
160
21%
Transport
40
29% Nederland
Gooi en Eemland Handel
28%
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
60
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen AMERSFOORT 1 De Isselt
5
2 De Wieken/Vinkenhoef 3 Vathorst 4 De Hoef 5 Calveen
3
HILVERSUM
4
1 Havenkwartier
1
2 Hilversum
2 Kerkelanden
Amersfoort 1 2
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Hilversum
Lage Naarderweg
DutchView
7.400
Plaats
Havenkwartier
Gemeente Hilversum
1.900
Amersfoort
De Isselt
BVA-Auctions
6.150
Calveen
Vanmac
4.700
Lindeboomweg
Emergya Wind Technologies
3.400
De Isselt
Autohuis
1.650
Databankweg
Hans de Vet Holding
1.350
Amersfoort
Metrage
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
De Isselt
22
48
22
48
De Wieken/Vinkenhoef
50
65
50
65
Vathorst
50
62
50
62
De Hoef/Calveen
35
50
35
50
Havenkwartier
45
65
45
65
Kerkelanden
40
65
40
65
Soest
35
52
35
52
Zeist
40
60
40
60
Hilversum
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %*
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
9,00
12,00
9,00
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
12,75
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
West
*exclusief distributiecentra
61
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Groningen, Assen en Emmen
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
67.350
172.000 m2
0,4%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.631 ha
4,7%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,5%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
7.000 m2
2,1%
€ 35 per m2/jaar
e
11%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,1%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
9,0%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
1.700
70
1.600
60
1.500
50
1.400
40
1.300
30
1.200
20
105 100 95
1.100
90
2006
2007
2008
Groningen, Assen en Emmen
2009
2010
2011
2012
1.000
10 2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
210
5
180
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
4
150 120
3
90
2
60
1
30 0
2010
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Groningen
Ratio 2012
Assen
Emmen
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Zwolle
Leeuwarden Heerenveen
Nederlands gemiddelde medio 2013
210 180
8% 23% 17% 34%
25%
24%
31%
2%
23%
120
2%
90
2% 6% 27%
Industrie en bouw
23% 21% 75% Groningen, Assen en Emmen Handel
Transport
150
60
28%
30
29% Nederland ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
62
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Groningen, Assen en Emmen
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen
3
GRONINGEN
4 Groningen
1 Eemspoort 2 Euvelgunne/
4
Winschoterdiep 3 Hoendiep
1
4 Driebond
1
3 2
ASSEN
Assen
1 Stadsbedrijvenpark 2 Schepersmaat 3 Messchenveld 4 Peelerpark
2
EMMEN 1 Bedrijvenpark A37 2 Waanderveld
Emmen
3 Bargermeer
2
3
1
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Groningen
Eemspoort
Zuidermat Beheer
Metrage 2.200
Plaats
Ulgersmaweg
Stichting Alles Haaks
1.200
Groningen
Vechtstraat
Excellent Home
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Eemspoort
40
50
35
45
Euvelgunne/Winschoterdiep
30
40
25
35
Hoendiep
25
35
20
30
Driebond
40
45
35
45
Stadsbedrijvenpark
30
35
28
33
Scheepersmaat
35
40
33
38
Bruto aanvangsrendementen
Messchenveld
40
45
35
40
v.o.n. in %*
Peelerpark
35
40
33
38
Bedrijvenpark A37
35
40
35
40
Waanderveld
35
40
30
35
Bargermeer
20
35
18
35
Assen
750 1.950
Stadsbedrijvenpark Refat Auto’s
Assen
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Noord
Beste locaties
8,85
12,00
8,85
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
13,00
Emmen
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
63
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Lijnden en Cruquius
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
73.550
194.000 m2
0,5%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 570 ha
10%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
6,1%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
51.000 m2
6,8%
€ 66 per m2/jaar
e
292%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
1,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,3%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
600
18
105
500
15
400
12
300
9
200
6
90
100
3
85
0
100 95
2006
2007
Haarlemmermeer
2008
2009
2010
2011
2012
2006
2007
2008
2009
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
250
20
200
16
150
12
100
8
50
4 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Haarlemmermeer
Ratio 2012
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
2006
2011
Voorraad
Nederland
Bron: LISA
0
2010
Haarlem
Amsterdam
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Diemen
Leiden
Nederlands gemiddelde medio 2013
250 6% 20%
23% 18%
13% 15% 7% 12%
25%
24% 2%
150
23%
2% 100 23%
22% 53%
21%
34%
Handel
Transport
28%
50
29% Nederland
Haarlemmermeer Industrie en bouw
200
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
64
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Lijnden en Cruquius
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen
12
1 De Hoek/Schiphol-West
Lijnden
Cruquius
2 Graan voor Visch
Badhoevedorp
13
3 De President 4 Noord
5
5 Schiphol-Noord 6 Schiphol-Rijk 7 Schiphol-Zuid
4
8 Schiphol-Zuidoost
Schiphol
9 Spoorzicht 10 Pionier
Hoofddorp
11 Nieuw-Vennep-Zuid
7 8
12 ABP Lijnden
2
13 Cruquius-Zuid
1
3
14 Schiphol Logistics Park
15
15 Schiphol-Oost
6 14 10 Nieuw-Vennep
9
11
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Schiphol-Rijk
Schiphol-Rijk
Interxion
Schiphol-Rijk
Metrage 13.700
Plaats
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
All in Logistics
4.500
De Hoek/Schiphol-West
60
85
55
80
Schiphol-Oost Fokkerweg
Menlo Worldwide
9.500
Graan voor Visch
55
65
50
65
Hoofddorp
Graan voor Visch
Scotch & Soda
5.150
De President
65
75
65
75
De Hoek
Scarabee Systems & Technology
2.700
Hoofddorp-Noord
40
60
40
60
Schiphol-Zuidoost
Independent World Services
2.550
Schiphol-Noord
70
80
70
80
Consos
2.100
Schiphol-Zuid
60
75
60
75
Schiphol-Zuidoost
75
110
75
110
Schiphol
Nieuw-Vennep Zuid
Hoofddorp
Schiphol
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %*
Nieuw-Vennep
65
85
65
80
75
85
75
85
Schiphol-Oost
70
88
70
85
Spoorzicht
45
65
45
65
Pionier
35
50
35
50
Nieuw-Vennep-Zuid
60
75
60
75
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
West
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Lijnden
Airport Business Park
70
80
65
80
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
Cruquius
Cruquius-Zuid
50
65
50
65
*exclusief distributiecentra
medio 2013 van tot
Schiphol-Rijk Schiphol Logistics Park
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
65
FACTSHEETS | MEDIO 2013
’s-Hertogenbosch, Tilburg en Waalwijk
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
95.750
552.000 m2
2,3%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.769 ha
8,5%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,6%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
23.000 m2
6,2%
€ 40 per m2/jaar
e
77%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,6%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
Index banen in de industrie
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,1%
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
115
1.800
60
110
1.500
50
1.200
40
900
30
105 100
600
20
95
300
10
90
0
2006
2007
2008
2009
’s-Hertogenbosch, Tilburg en Waalwijk
2010
2011
2012
Nederland
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Voorraad
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
630 560 490 420 370 280 210 140 70 0
12 9 6 3 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0 ’s-Hertogenbosch Tilburg Ratio 2012
Waalwijk
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
8% 23%
2% 13% 2% 40%
42%
27% 40%
25%
24% 2%
2%
16%
23% 21%
10% Industrie en bouw
Transport
28% 29%
’s-Hertogenbosch, Tilburg en Waalwijk Handel
23%
Nederland ICT
Dienstensector
630 560 490 420 350 280 210 140 70 0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
Breda
Oosterhout Eindhoven
Nederlands gemiddelde medio 2013
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
66
FACTSHEETS | MEDIO 2013
’s-Hertogenbosch, Tilburg en Waalwijk
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen ’S-HERTOGENBOSCH
3
1 De Vutter 2 De Rietvelden
1
3 Maaspoort 4 De Brand
2 Tilburg
3
5 De Herven
5 TILBURG
1
1 Kraaiven
5 2
2 Loven 3 Vossenberg
’s-Hertogenbosch
4 Katsbogten 5 Spoorzone
4
4
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Tilburg
Spoorzone
Reining Warehousing
9.800
Plaats
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Waalwijk
Schouwslootweg
Foldypac
3.250
Oss/Uden/Veghel
30
48
30
48
Schutweg
Kivits Drunen
2.800
‘s-Hertogenbosch De Brand
40
48
40
48
Elzenweg
Magna Tyres
1.040
De Herven
38
45
35
45
Welzorg Nederland
1.650
De Rietvelden
30
45
30
45
Steady Vloerenservice
1.100
Katsbogten
40
45
35
45
Kraaiven
30
45
30
45
Loven
30
45
30
45
Vossenberg
35
48
35
48
30
52
30
52
‘s-Hertogenbosch De Brand De Herven
Metrage
Tilburg
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %*
Waalwijk
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Zuid
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,50
8,50
12,00
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
67
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Limburg Venlo, Sittard-Geleen en Venray
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
68.550
375.000 m2
1,2%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.877 ha
15%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,1%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
74.000 m2
4,0%
€ 37 per m2/jaar
e
28%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,5%
0%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
Index banen in de industrie
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
105
2.000
75
1.800
60
1.600
45
1.400
30
1.200
15
100
95
90
2006
Limburg
2007
2008
2009
2010
2011
2012
1.000
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Voorraad
Nederland
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
540 480 420 360 300 240 180 120 60 0
10 8 6 4 2 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Venlo
Ratio 2012
Sittard-Geleen
Venray
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
1% 6% 4%
58%
49%
23%
25% 20%
25%
24% 2%
23%
2%
21% 16%
23% 21%
29% Nederland
Limburg Industrie en bouw
Handel
28%
Transport
ICT
Dienstensector
540 480 420 360 300 240 180 120 60 0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
Maastricht
Roermond
Eindhoven
Nederlands gemiddelde medio 2013
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
68
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Limburg Venlo, Sittard-Geleen en Venray
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen VENRAY
1
A73
1 Smakterheide 2 Keizersveld 3 De Hulst
3
4 De Blakt
Born
2 E34
A67
5
VENLO
1
1 Trade Port
2
A2
2 Trade Port West
E25
3 Trade Port Noord
A73
4 Geloërveld (Belfeld)
Venlo
5 Veegtes
Sittard SITTARD-GELEEN-BORN 1 Holtum-Noord
3
2 Bedrijventerrein Noord 3 Bedrijvenstad Fortuna
A73 0
4
Geleen
2 km
0
© GeoMedia 2008 [7157]
© GeoMedia 2008 [7157]
Tegelen
1 km
A73
1
2
Venray 3 4
Huurprijzen bedrijfsruimten
A73 0
1 km
in euro per m2/jaar*
Plaats
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Venray
1e helft 2013 Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Venray
Smakterheide
Hewlett-Packard
39.000
Smakterheide
ModusLink
15.000
Venlo
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Smakterheide
33
48
33
48
Keizersveld
33
45
33
45
De Hulst/De Blakt
30
45
30
45
Trade Port
35
48
35
48
Trade Port West en Noord
37
49
37
49
Bedrijventerrein Noord Pre Press Boulevard
1.900
Geloërveld (Belfeld)
37
43
37
43
Bedrijventerrein Noord W.G. Salari Beheer
1.650
Veegtes
29
38
29
38
Bedrijventerrein Noord een particulier
1.200
Born
Holtum-Noord
25
50
25
50
Sittard
Bedrijventerrein Noord
25
41
25
41
Bedrijvenstad Fortuna
38
45
38
45
De Koumen
29
39
29
39
Bruto aanvangsrendementen
De Locht/De Beitel
29
41
29
41
v.o.n. in %*
In de Cramer
29
41
29
41
Beatrixhaven
32
48
32
48
Maastricht Airport
40
48
40
48
Roerstreek
29
41
29
41
Willem Alexander
29
39
29
39
Sittard
Heerlen
medio 2013 van tot
Maastricht Roermond
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
Zuid
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,50
8,50
12,00
*exclusief distributiecentra
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
69
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam, Spijkenisse, Barendrecht, Ridderkerk, Vlaardingen, Oud-Beijerland en Drechtsteden
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
251.200
621.000 m2
1,7%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 2.420 ha
7,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,3%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
69.000 m2
5,1%
€ 50 per m2/jaar
e
41%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,3%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,7%
Index banen in de industrie
Voorraad bedrijventerreinen
2006=100
(ha)
110
2.500
50
2.000
40
1.500
30
1.000
20
500
10
105 100 95 90
2006
2007
Rotterdam e.o.
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
800
12
700
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
10
600
8
500 400
6
300
4
200
2
100 0
2010
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Rotterdam*
Ratio 2012
Capelle Drechtsteden Schiedam a/d IJssel
Ratio medio 2013
Breda
Den Haag
Nederlands gemiddelde medio 2013
* Inclusief voorraad distriparken Maasvlakte, Botlek en Eemhaven
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.) 800 700
23%
21% 19%
26%
24%
38%
2%
1% 29%
34%
25%
400
2%
300
20%
23% 21%
28%
200 100
29%
12% Nederland
Rotterdam e.o. Industrie en bouw
600 500
23%
Handel
Transport
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
70
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam, Spijkenisse, Barendrecht, Ridderkerk, Vlaardingen, Oud-Beijerland en Drechtsteden
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen
7
1 Distripark Botlek 2 Distripark Maasvlakte
6
3 Europoort
0
10
4 Distripark Eemhaven
Capelle a/d IJssel
5 Waalhavengebied 6 Noordwest/Spaanse Polder
Schiedam
7 Hoofdweggebied 8 Drechtsteden
9
9 Vijfsluizen 10 ’s-Graveland
Rotterdam
11 Spijkenisse 12 Nieuwe Gadering
1 2 5
3 12
4
11
8
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Zwijndrecht
Schrijnwerkersstraat Blokland Beheer
Huurder/koper
Metrage 7.950
Plaats
Ridderkerk
Keurmeesterstraat
ODS
5.800
Rotterdam
Ridderhaven
Hellmann Logistics
2.650
Ridderhaven
Yusen Logistics
Rotterdam
Waalhavengebied
Sliedrecht Barendrecht
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Distripark Botlek
40
55
40
55
Distripark Maasvlakte
35
50
35
50
2.650
Distripark Eemhaven
48
58
48
58
Helmann Worldwide Logistics
5.100
Waalhavengebied
43
59
43
58
Baanhoek
Allison Transmission Europe
3.600
Noordwest/Spaanse polder
48
60
45
58
Donk
Hama Supply
2.850
Hoogvliet
51
59
50
58
Spijkenisse
Halfweg
45
55
44
54
Capelle a/d IJssel
Hoofdweggebied
51
60
49
59
Schiedam
Vijfsluizen
53
58
52
57
‘s-Graveland
45
56
45
54
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %* medio 2013 van tot
Barendrecht
Dierenstein/Vaanpark
50
61
50
60
Ridderkerk
Donkersloot
48
57
50
55
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
West
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Vlaardingen
45
53
43
52
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
Oud-Beijerland
45
53
44
50
*exclusief distributiecentra
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
71
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Twente Enschede, Hengelo, Almelo en Oldenzaal
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
80.950
324.000 m2
2,0%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.640 ha
7,5%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,0%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
75.000 m2
3,9%
€ 35 per m2/jaar
e
32%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,2%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,2%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
2.000
50
1.600
40
1.200
30
800
20
400
10
105
100
95
2006
2007
Twente
2008
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Voorraad
Nederland
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
450 400 350 300 250 200 150 100 50 0
10 8 6 4 2 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Enschede
Ratio 2012
Hengelo
Almelo
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
21%
23% 17%
3%
1%
25%
24% 36%
2% 48%
23%
2%
19% 12%
23% 27%
21%
28% 29%
16% Nederland
Twente Industrie en bouw
Handel
Transport
ICT
Dienstensector
450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
Oldenzaal
Deventer
Zwolle
Nederlands gemiddelde medio 2013
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
72
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Twente Enschede, Hengelo, Almelo en Oldenzaal
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen 1 De Haven
7
2 Marssteden
8
3 Euregio Bedrijvenpark 4 Josink-Es
Almelo
5 Twentekanaal
9
6 Westermaat
10
7 Bedrijvenpark Twente
11
8 Dollegoor/Turfkade
A35
Oldenzaal
9 Bedrijvenpark Bornsestraat
12
10 Twentepoort
E30
11 XL Bedrijvenpark Twente
Hengelo
A1
E30
13
6
12 Hazewinkel
A1
13 Hanzepoort
5 Enschede A35
3
0
© GeoMedia 2008 [7157]
2
1 4
4 km
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Enschede
Boekelosestraat
Van Merksteijn Plastics
18.000
Plaats
Euregio Bedrijvenpark
Esschert Vastgoed
11.700
Enschede
Marssteden
Royal Sens
3.150
Marssteden
Welzorg Nederland
2.850
Hengelo
Twekkelerweg
Sporttrader
3.950
Oldenzaal
Hazewinkel
Tijkotte
3.400
Hazewinkel
Webprint
3.100
Almelo
Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %*
Hengelo
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Oost
Beste locaties
9,00
12,00
9,00
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
12,75
Oldenzaal
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
De Haven
20
35
25
35
Euregio Bedrijvenpark
25
42
23
40
Marssteden
30
45
30
45
Josink-Es
38
50
35
48
Bedrijvenpark Bornsestraat
32
43
30
40
Bedrijvenpark Twente
25
35
23
35
Dollegoor/Turfkade
20
35
20
35
Twentepoort
32
40
32
40
XL Bedrijvenpark Twente
40
50
40
50
Twentekanaal
30
45
30
45
Westermaat
35
45
35
45
Hanzepoort
32
42
32
42
Hazewinkel
30
45
30
45
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
73
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
92.100
326.000 m2
0%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 715 ha
7,4%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
0,7%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
18.000 m2
9,1%
€ 43 per m2/jaar
e
37%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,8%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
5,1%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
800
40
700
35
600
30
500
25
400
20
300
15
200
10
105 100 95
100 90
2006
Utrecht e.o.
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0
5 2006
2007
2008
2009
2011
Voorraad
Nederland
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
360
15
300
12
240
0
2012
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
9
180
6
120
3
60 0
2010
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Utrecht
Ratio 2012
Stichtse Vecht
Nieuwegein
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Houten
Zeist
Nederlands gemiddelde medio 2013
360 16% 28%
21%
30%
25%
24% 2%
20% 2% 19%
300
23%
30%
Industrie en bouw
23%
120
28%
60
29% Nederland
Utrecht e.o. Handel
Transport
240 180
21% 34%
23%
2%
ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
74
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen Stichtse Vecht
1 Lage Weide
3
2 Oudenrijn (De Meern)
1
3 Overvecht-Noord 4 De Wetering
4
5 Plettenburg/De Wiers
Utrecht
6 Liesbosch/Laagraven 7 ’t Klooster 8 Doornkade 9 Rondeel
2
10 Meerpaal
6
8
Nieuwegein
5
9
Houten
7 10
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Houten
Meerpaal
Stanley Healthcare Solutions
Metrage 5.350
Plaats Utrecht
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Meerpaal
AMP Logistics
2.650
Lage Weide
30
65
25
60
De Meern
Oudenrijn
Diversen
4.650
Oudenrijn (De Meern)
30
55
30
50
Utrecht
Lage Weide
Fonq.nl
1.600
Overvecht-Noord
30
49
30
45
Overvecht-Noord
Boels Verhuur
1.300
De Wetering
45
60
45
60
Australielaan
Handelsonderneming
1.100
Plettenburg/De Wiers
35
50
30
45
Liesbosch/Laagraven
35
55
35
50
‘t Klooster
50
65
50
65
Doornkade
35
48
35
45
Bruto aanvangsrendementen
Rondeel
40
53
40
50
v.o.n. in %*
Meerpaal
48
58
45
55
30
50
30
45
30
45
30
40
Nieuwegein
Houten
Landsdeel
Locatie
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
West
Beste locaties
7,75
9,75
7,50
10,00
Overige locaties
9,00
11,25
8,50
11,50
Maarssen Vianen
De Hagen
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
75
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
Bedrijfsruimtemarkt
Banen in de industrie
Aanbod
78.850
275.000 m2
0,8%
2012 t.o.v. 2011
Voorraad 1.268 ha
16%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
1,3%
2012 t.o.v. 2011
Opname
Aanbod-voorraadratio
Huurprijs
24.000 m2
4,3%
€ 38 per m2/jaar
e
42%
e
1 helft 2013 t.o.v. 1 helft 2012
0,7%
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
medio 2013 t.o.v. ultimo 2012
9,8%
Voorraad bedrijventerreinen
Index banen in de industrie 2006=100
(ha)
110
1.500
50
1.200
40
900
30
600
20
300
10
105 100 95 90
2006
2007
2008
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
2009
2010
2011
0
2012
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Voorraad
Nederland
Jaarlijkse uitgifte
Bron: LISA
Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff
Opname en aanbod
Aanbod-voorraadratio
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
in % ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
350
10
300
0
2012
8
250 200
6
150
4
100
2
50 0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Opname Aanbod Prognose opname 2013 Gemiddelde opname 2006 - medio 2013
2013 (medio)
0
Zwolle
Ratio 2012
Apeldoorn
Deventer
Ratio medio 2013
Opname naar sector
Aanbod naar grootteklasse
buitenring 2012 - medio 2013, binnenring 2003 - medio 2013 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
x 1.000 m2 ( ≥ 750 m2 v.v.o.)
Assen
Heerenveen
Nederlands gemiddelde medio 2013
350 300
16%
23%
27% 26% 2%
24%
18% 2%
2% 29% 25% 22%
Industrie en bouw
25%
150
23% 21%
100
28%
50
29%
Zwolle, Apeldoorn en Deventer Transport
250 200
2%
33%
Handel
23%
Nederland ICT
Dienstensector
0 2006 750-1.000
2007
2008
1.000-2.500
2009
2010
2.500-5.000
2011
2012
5.000-10.000
2013 (medio)
>10.000
76
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Zwolle, Apeldoorn en Deventer
Bedrijfsruimtemarkt
Bedrijventerreinen 3 ZWOLLE
Deventer
1 Marslanden 2 Voorst 3 Hessenpoort 4 De Vrolijkheid
4 2
1 2 Zwolle
DEVENTER
3
1 Bergweide 2 Kloosterlanden/Hanzepark 3 De Wetering
1
APELDOORN 1 Stadhoudersmolen
2
1
2 Apeldoorn-Noord 3 De Vlijt
3
4 Kaijersmolen 5 Kuipersveld 6 Malkenschoten 7 Brouwersmolen 8 Ecofactorij
Apeldoorn 8
7
4 5 6
Omvangrijke transacties bedrijfsruimte
Huurprijzen bedrijfsruimten
1e helft 2013
in euro per m2/jaar*
Plaats
Locatie
Huurder/koper
Metrage
Zwolle
Voorst
Taxicentrale Zwolle
3.400
Plaats
Marslanden
Molenberg repro
2.400
Apeldoorn
Marslanden
H. Huyskamp
2.350
Marslanden
M. Reinders Holding
1.700
Bergweide
St. de Spektakelwerkplaats
1.100
Bergweide
St. Technicampus Stedendriehoek
ultimo 2012 van tot
medio 2013 van tot
Stadhoudersmolen
25
50
25
45
De Vlijt
35
50
35
50
Kaijersmolen
20
35
20
35
Kuipersveld
30
45
30
40
Malkenschoten
40
55
35
45
Brouwersmolen
35
55
30
45
Kloosterlanden
30
55
30
45
Bruto aanvangsrendementen
Bergweide
30
55
30
45
v.o.n. in %*
De Wetering
30
50
30
45
Hessenpoort
40
55
40
50
De Vrolijkheid
35
50
35
45
Deventer
900 Deventer
Landsdeel
Locatie
Noord
Beste locaties
8,85
12,00
8,85
12,50
Marslanden
35
50
25
45
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
13,00
Voorst
30
55
25
45
Beste locaties
9,00
12,00
9,00
12,50
Overige locaties
9,75
12,50
9,75
12,75
Oost
medio 2013 van tot
Zwolle
ultimo 2012 van tot
*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.
*exclusief distributiecentra
77
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Vastgoedgegevens
Bedrijfsruimtemarkt
Gemeente
Opname (in m2)
Aanbod (in m2)
Aanbodvoorraadratio
Voorraad (in ha)
Bandbreedte huurprijzen (in euro per m2/jaar)
Almelo
2.000
77.000
3%
494
20 - 50
Almere
10.000
199.000
8%
489
30 - 65
Amersfoort
23.000
121.000
10%
249
22 - 65
Amsterdam
32.000
417.000
11%
771
30 - 70
3.000
110.000
4%
560
25 - 50
0
108.000
9%
236
30 - 60
Assen
2.000
31.000
2%
250
28 - 40
Barendrecht
3.000
12.000
2%
153
50 - 60
Apeldoorn Arnhem
0
35.000
2%
476
30 - 50
1.000
48.000
6%
155
34 - 45
32.000
241.000
6%
763
25 - 60
Capelle aan den IJssel
6.000
18.000
3%
129
49 - 59
Delft
3.000
27.000
3%
194
35 - 58
Den Haag
13.000
90.000
6%
314
30 - 65
Deventer
12.000
73.000
5%
290
30 - 45
0
31.000
12%
52
35 - 50
15.000
196.000
4%
891
50 - 60
Bergen op Zoom Best Breda
Diemen Drechtsteden Duiven
6.000
29.000
3%
195
30 - 45
Ede
5.000
117.000
8%
314
30 - 55
Eindhoven
6.000
271.000
8%
644
35 - 55
0
80.000
2%
757
18 - 40
Enschede
54.000
128.000
5%
504
23 - 48
Etten-Leur
1.000
97.000
7%
296
25 - 50
0
22.000
3%
136
35 - 57
5.000
61.000
2%
657
20 - 45
51.000
194.000
7%
570
35 - 110
Heerenveen
1.000
34.000
2%
289
20 - 35
Helmond
7.000
82.000
3%
503
30 - 50
Hengelo
10.000
56.000
2%
463
30 - 45
Hilversum
12.000
12.000
3%
87
40 - 65
9.000
24.000
7%
69
35 - 55
Emmen
Gouda Groningen Haarlemmermeer
Houten
0
77.000
4%
381
20 - 35
Lansingerland
6.000
56.000
6%
207
50 - 62
Leiden
4.000
28.000
5%
103
35 - 55
17.000
154.000
17%
185
30 - 55
Leeuwarden
Moerdijk
0
66.000
7%
200
30 - 65
Nijmegen
7.000
58.000
2%
514
25 - 40
Oldenzaal
9.000
63.000
7%
180
30 - 45
Oosterhout
7.000
105.000
4%
550
25 - 60
Nieuwegein
0
8.000
2%
99
44 - 50
12.000
41.000
6%
143
50 - 55
1.000
24.000
5%
92
25 - 50
Roosendaal
43.000
120.000
7%
335
20 - 50
Rotterdam
29.000
289.000
8%
533
35 - 58
Schiedam
2.000
46.000
10%
96
45 - 57
's-Hertogenbosch
4.000
159.000
6%
503
30 - 48
Sittard-Geleen
6.000
79.000
2%
782
25 - 50
Smallingerland
3.000
45.000
3%
326
20 - 40
Son en Breugel
0
42.000
5%
186
37 - 50
2.000
3.000
1%
89
44 - 54
0
19.000
6%
61
30 - 45
Tilburg
12.000
295.000
7%
874
30 - 48
Utrecht
9.000
217.000
11%
384
25 - 60
Veenendaal
4.000
58.000
5%
252
30 - 50
0
88.000
15%
114
32 - 50
9.000
199.000
5%
785
29 - 49
59.000
97.000
6%
311
30 - 48
0
7.000
1%
122
43 - 52
Waalwijk
7.000
97.000
5%
392
30 - 52
Wijchen
4.000
47.000
6%
159
40 - 50
0
32.000
6%
102
25 - 40
33.000
71.000
8%
182
40 - 58
Oud-Beijerland Ridderkerk Rijswijk
Spijkenisse Stichtse Vecht
Veldhoven Venlo Venray Vlaardingen
Zevenaar Zoetermeer Zwolle Nederland
9.000
92.000
4%
418
25 - 50
2.760.000
9.274.000
3,5%
52.316
20 - 110
78
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Algemene gegevens
Bedrijfsruimtemarkt
Inwoners (in aantal)
Beroepsbevolking (in % van totale bevolking)
Almelo
72.750
65%
30.600
34,0
Almere
193.150
71%
35.000
12,7
29.700
Amersfoort
148.250
67%
36.800
8,4
27.850
Amsterdam
789.300
73%
30.700
4,9
124.150
Apeldoorn
156.900
65%
34.700
17,8
30.700
Arnhem
149.250
70%
30.200
7,9
26.450
Assen
67.200
65%
31.900
18,6
10.900
Barendrecht
47.050
65%
41.200
16,2
11.400
Bergen op Zoom
66.150
66%
33.300
35,9
14.950
Best
28.700
66%
38.300
27,0
9.300
176.500
67%
35.000
21,6
38.000
Capelle aan den IJssel
66.100
67%
35.200
9,7
13.150
Delft
98.700
73%
32.200
9,8
15.050
Den Haag
501.050
69%
31.600
3,1
60.200
Deventer
98.650
67%
32.200
14,7
18.800
Diemen
24.900
69%
35.400
10,4
6.650
267.300
65%
34.000
16,7
58.050
Gemeente
Breda
Drechtsteden
Particulier besteedbaar Voorraad bedrijfshuishoudinkomen ruimte per inwoner (in euro’s) (in m2/inwoner)
Banen in de industrie (in aantal) 18.600
25.550
67%
36.100
38,1
8.800
Ede
108.750
65%
36.500
14,5
22.950
Eindhoven
217.250
69%
31.700
14,8
50.050
Emmen
108.850
65%
30.500
34,8
22.100
Enschede
158.100
68%
29.300
15,9
29.700
Etten-Leur
42.050
66%
35.500
35,2
10.650
Gouda
71.250
66%
34.900
9,5
11.250
Groningen
193.000
76%
28.700
17,0
34.400
Haarlemmermeer
143.900
67%
39.400
19,8
73.550
Heerenveen
43.500
64%
32.400
33,2
10.300
Helmond
88.800
67%
32.200
28,3
21.950
Hengelo
80.900
65%
31.800
28,6
22.250
Hilversum
85.500
65%
36.300
5,1
13.150
Houten
48.300
68%
42.400
7,2
9.350
Leeuwarden
95.300
69%
29.000
20,0
17.150
Duiven
55.250
65%
42.200
18,7
8.650
118.750
73%
34.100
4,4
16.600
Moerdijk
36.500
65%
36.800
25,4
14.000
Nieuwegein
60.700
69%
35.600
16,5
17.350
Nijmegen
165.200
72%
30.600
15,6
29.000
Oldenzaal
32.150
64%
33.500
28,0
10.400
Oosterhout
54.000
65%
36.000
50,9
14.450
Oud-Beijerland
23.400
65%
39.200
21,2
5.350
Ridderkerk
45.200
64%
34.600
15,8
11.000
Rijswijk
46.950
64%
33.100
9,8
7.300
Roosendaal
77.400
66%
33.700
21,7
18.450
Rotterdam
615.950
69%
29.500
4,3
122.050
Schiedam
76.150
68%
31.000
6,3
12.750
141.850
68%
34.400
17,7
36.800
Sittard-Geleen
94.500
66%
31.400
41,4
23.850
Smallingerland
55.500
64%
30.900
29,3
13.600
Son en Breugel
15.800
60%
41.300
58,8
7.150
Spijkenisse
72.150
69%
34.100
6,2
7.750
Stichtse Vecht
63.350
66%
40.200
4,8
9.750
Tilburg
207.500
69%
31.500
21,1
42.450
Utrecht
Lansingerland Leiden
's-Hertogenbosch
316.150
73%
34.100
6,1
55.650
Veenendaal
62.850
65%
34.800
20,0
15.300
Veldhoven
43.900
66%
36.400
13,0
13.500
Venlo
99.950
66%
31.100
39,3
31.650
Venray
42.950
66%
34.700
36,1
13.050
Vlaardingen
65%
31.600
8,6
9.650
Waalwijk
71.100 46.400
66%
34.700
42,2
16.500
Wijchen
40.750
66%
35.700
19,5
9.000
Zevenaar
32.450
64%
33.300
15,7
6.150
122.300
69%
36.200
7,4
15.750
121.500
68%
33.200
17,2
29.300
16.725.900
66%
34.200
15,6
3.202.400
Zoetermeer Zwolle Nederland
79
FACTSHEETS | MEDIO 2013
Definities, bronnen en onderzoeksverantwoording
Inhoud
In de factsheets wordt een aantal indicatoren
alle kantoren waar een gebruiker gehuisvest
Voor kwalitatief hoogwaardig vastgoed zijn
voor de vastgoedmarkt gepresenteerd in de
is. Het betreft hier een combinatie van
incentives beperkt en voor vastgoed met
vorm van grafieken en tabellen. Hieronder
gegevens van Bak en DTZ Zadelhoff.
weinig onderscheidend karakter lopen incentives op.
volgt een korte uitleg van definities en bronnen ter begeleiding van de gebruikte
Distributiecentrum
indicatoren, evenals een
Grootschalige bedrijfsruimte waarin (een
Huurprijs kantoren en bedrijfsruimten
onderzoeksverantwoording.
scala aan) logistieke activiteiten worden
Prijzen in euro per vierkante meter
uitgevoerd, zoals opslag, overslag, groupage,
verhuurbaar vloeroppervlak per jaar exclusief
et cetera.
BTW, servicekosten, huurderspecifieke
Index kantoorbanen/Banen in de industrie
inrichtingskosten en eventuele
De grafiek Index kantoorbanen/Banen in de industrie geeft de geïndiceerde ontwikkeling
Voorraad bedrijventerreinen
weer van het aantal banen. Hierbij is het jaar
De grafiek voorraad bedrijventerreinen geeft
huurkortingen.
2006 als uitgangspunt genomen. De gegevens zowel de voorraad netto reeds uitgegeven
Bevolking en inkomen
voor deze grafiek zijn afkomstig van LISA.
bedrijventerrein weer in hectare grond met
Voor het aantal inwoners per gemeente is
een bedrijfsbestemming, evenals de jaarlijkse
1 januari 2012 het peilmoment. De
Opname en aanbod
uitgifte van bedrijventerrein (tevens in
beroepsbevolking is het aantal personen in
In de grafiek opname en aanbod is de
hectare). Zeehaventerreinen worden niet tot
de leeftijd van 15 tot 65 jaar als percentage
historische ontwikkeling weergegeven van
de voorraad bedrijventerreinen gerekend. De
van het totale aantal personen. Deze cijfers
opname en aanbod op de kantoor- of
gegevens zijn afkomstig van VROM/DG
zijn gemeten per 1 januari 2012 (bron: CBS,
bedrijfsruimtemarkt vanaf het jaar 2006 tot
Ruimte.
bewerking ABF Research). Het particulier besteedbaar huishoudinkomen wordt
medio 2013. Onder opname wordt de kantoor- en/of
Leegstand (kantoren)
uitgedrukt in duizenden euro’s en heeft
bedrijfsruimte verstaan die op de ‘vrije markt’
Leegstand betreft aangeboden ruimte in
betrekking op 2009 (bron: CBS Regionale
verhuurd en verkocht is, met uitzondering van opgeleverde gebouwen die op het moment
inkomensverdeling).
sale-and-leaseback transacties en nieuwbouw
van inventarisatie niet (meer) in gebruik is.
ten behoeve van eigenaar-gebruikers (de
Leegstand wordt uitgedrukt in percentages
Voorraad per inwoner
zogenoemde eigenbouw). Transacties worden
van de kantorenvoorraad.
De voorraad kantoorruimte is gedeeld door het aantal inwoners. De voorraad
geregistreerd op het moment dat tussen
bedrijfsruimten (in m2) per inwoner is
betrokken partijen wilsovereenstemming
Aanbod-voorraadratio (bedrijfsruimten)
bereikt is, waarbij een ondergrens van
De aanbod-voorraadratio drukt de verhouding berekend door de voorraad
500 m2 wordt aangehouden voor
tussen aanbod en voorraad uit in percentages. bedrijventerreinen te verminderen met een
kantoorruimte en 750 m2 voor bedrijfsruimte.
De voorraad bedrijfsruimten (in m2) is
Aanbod betreft gebouwen waarin per ultimo
berekend door de voorraad bedrijventerreinen door het aantal inwoners. De cijfers over de
van elk kalenderjaar minimaal 500 m2
te verminderen met een
kantorenvoorraad zijn afkomstig van Bak, de
kantoorruimte of 750 m2 bedrijfsruimte voor
bebouwingspercentage van 50%.
voorraad bedrijventerreinen van VROM/DG
bebouwingspercentage van 50% gedeeld
Ruimte en het aantal inwoners van CBS,
de verhuur of verkoop beschikbaar is.
bewerking ABF Research.
Het aanbod heeft uitsluitend betrekking op
Bruto-aanvangsrendement
reeds opgeleverde of nog in aanbouw zijnde
Onder bruto-aanvangsrendement worden de
complexen. Projecten in voorbereiding
bruto huurinkomsten verstaan vóór
Onderzoeksverantwoording
worden niet meegeteld. De gegevens voor
afschrijvingen en eigenaarslasten als
DTZ Zadelhoff besteedt grote zorg aan het
deze grafiek zijn afkomstig van DTZ Zadelhoff. percentage van de totale verwervingsprijs vrij
verzamelen en controleren van vastgoeddata.
op naam. De grondslag voor de
Zo worden opname- en aanbodcijfers tot
Voorraad/Voorraad in gebruik (kantoren)
aanvangsrendementen voor kantoren en
stand gebracht door data verkregen van
Voor de kantorenmarkt wordt onder
bedrijfsruimte is een 10-jarige overeenkomst
PropertyNL en Vastgoedmarkt te laten
voorraad het totaal verstaan van bestaande
met solvabele gebruikers.
controleren en aanvullen door researchers en makelaars van DTZ Zadelhoff die in de
of in aanbouw zijnde kantoorruimte met 2
een oppervlakte van 500 m v.v.o. of meer.
Incentives
betreffende regio actief zijn. Door onze
De gegevens over de kantorenvoorraad
Dit zijn kortingen die tussen huurder en
werkwijze kunnen wij een accuraat en
zijn afkomstig van Bak en per 2013. Onder
verhuurder worden afgesproken om een
landelijk dekkend beeld schetsen van de vrije
(kantoren)voorraad in gebruik wordt verstaan
overeenkomst af te sluiten of te verlengen.
markten voor kantoor- en bedrijfsruimte.
www.dtz.nl www.dtz-ugl.com
80
Inhoud
DTZ Zadelhoff is al ruim 40 jaar de naam in commercieel vastgoed. Uitblinker in advies. Perfectionist in uitvoering. DTZ Zadelhoff maakt deel uit van het netwerk van DTZ en UGL Services. Deze combinatie telt 26.000 vaste medewerkers en is wereldwijd actief met 208 vestigingen in 52 landen. In Nederland is DTZ Zadelhoff vertegenwoordigd met eigen kantoren in 12 grote steden. DTZ Zadelhoff beschikt over een in-huis researchteam en ruim 200 makelaars en adviseurs die continu marktbewegingen volgen en inzichtelijk maken. DTZ Zadelhoff weet altijd wat er speelt in uw omgeving en wat het beste bij uw situatie past. Als u hoge eisen stelt, is de keuze helder. Duidelijk. DTZ Zadelhoff DTZ Zadelhoff is een v.o.f. waarin partners deelnemen via besloten vennootschappen en waarin de combinatie DTZ en UGL Services een minderheidsbelang heeft. UGL Services is een divisie van UGL Limited dat als UGL is geregistreerd aan de Australian Stock Exchange. Voor meer informatie zie www.dtz.nl en www.dtz-ugl.com. DTZ Zadelhoff, kantoor Amsterdam Postbus 74030 1070 BA Amsterdam Apollolaan 150 1077 BG Amsterdam Tel.: 020 6 644 644 Fax: 020 6 716 392 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Enschede De Ruyterlaan 2 7511 JH Enschede Tel.: 053 4 300 900 Fax: 053 4 304 647 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Utrecht Postbus 19125 3501 DC Utrecht Oorsprongpark 12 3581 ET Utrecht Tel.: 030 2 332 552 Fax: 030 2 310 543 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, afdeling Occupier Services Postbus 74030 1070 BA Amsterdam Apollolaan 150 1077 BG Amsterdam Tel.: 020 7 513 700 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Arnhem Postbus 573 6800 AN Arnhem Meander 601 6825 ME Arnhem Tel.: 026 4 452 445 Fax: 026 3 513 909 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Groningen Postbus 870 9700 AW Groningen Ubbo Emmiussingel 2 9711 BH Groningen Tel.: 050 3 141 232 Fax: 050 3 185 160 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Zwolle Postbus 382 8000 AJ Zwolle Burg. van Roijensingel 6 8011 CS Zwolle Tel.: 038 4 258 800 Fax: 038 4 258 822 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, afdeling Research Postbus 74030 1070 BA Amsterdam Apollolaan 150 1077 GB Amsterdam Tel.: 020 6 644 644 Fax: 020 6 716 392 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Breda Postbus 2216 4800 CE Breda Claudius Prinsenlaan 148 4818 CP Breda Tel.: 076 5 209 209 Fax: 076 5 227 148 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor ’s-Hertogenbosch Postbus 5065 5201 GB ’s-Hertogenbosch Statenlaan 8 – 20 5223 LA ’s-Hertogenbosch Tel.: 073 6 132 424 Fax: 073 6 133 484 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, afdeling Investments Postbus 74030 1070 BA Amsterdam Apollolaan 150 1077 BG Amsterdam Tel.: 020 5 711 411 Fax: 020 6 716 932 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, afdeling Retail Services Postbus 19125 3501 DC Utrecht Oorsprongpark 12 3581 ET Utrecht Tel.: 030 6 022 211 Fax: 030 6 022 811 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Den Haag Postbus 85617 2508 CH Den Haag Parkstraat 83 2514 JG Den Haag Tel.: 070 3 550 550 Fax: 070 3 512 005 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Hoofddorp Postbus 2028 2130 GE Hoofddorp Polarisavenue 85a 2132 JH Hoofddorp Tel.: 023 5 685 685 Fax: 023 5 685 111 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, afdeling Marketing & Communications Postbus 19125 3501 DC Utrecht Oorsprongpark 12 3581 ET Utrecht Tel.: 030 2 320 000 Fax: 030 2 888 694 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, afdeling Valuation Advisory Services Postbus 74030 1070 BA Amsterdam Apollolaan 150 1077 BG Amsterdam Tel.: 020 8 407 260 Fax: 020 6 716 932 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Eindhoven Postbus 973 5600 AZ Eindhoven Beemdstraat 9 5653 MA Eindhoven Tel.: 040 2 125 125 Fax: 040 2 122 220 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, kantoor Rotterdam Postbus 937 3000 AX Rotterdam K.P. van der Mandelelaan 110 3062 MB Rotterdam Tel.: 010 4 333 555 Fax: 010 4 117 971 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff, afdeling Asset Management Postbus 74030 1070 BA Amsterdam Apollolaan 150 1077 BG Amsterdam Tel.: 020 6 644 644 Fax: 020 6 716 392 E-mail:
[email protected]
DTZ Zadelhoff Property Management BV Postbus 19160 3501 DD Utrecht Nieuwekade 15 3511 RV Utrecht Tel.: 030 2 394 239 Fax: 030 2 394 240 E-mail:
[email protected]
www.dtz.nl www.dtz-ugl.com
81
Nederland compleet Factsheets kantoren- en bedrijfsruimtemarkt | medio 2013 Een uitgave van DTZ Zadelhoff v.o.f. ISBN 978 90 78197 37 9 Vormgeving: Matt Art Concept & Design, Haarlem Fotoverantwoording bij de omslag
Boven links: UWV Amsterdam Boven rechts: Maliebaan Utrecht Midden: Distributiecentrum Rietschotten Oud-Gastel Onder links: Stamicarbon Sittard Onder rechts: Park Phi Enschede Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder bronvermelding. Alle gegevens zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid ervan wordt evenwel geen aansprakelijkheid aanvaard. Dit rapport kunt u vinden op onze website www.dtz.nl. Er is ook een Engelse versie beschikbaar. DTZ Zadelhoff is een v.o.f. van partners die deelnemen middels besloten vennootschappen. Uitgevoerd door: DTZ Zadelhoff, afdeling Research Apollolaan 150 1077 BG Amsterdam Tel: 020 6 644 644 E-mail:
[email protected]
www.dtz.nl
© DTZ Zadelhoff 2013
07-2013
www.dtz.nl
www.dtz-ugl.com