MODERNE BOUWKUNST IN NEDERLAND
-----------
N 10
KANTOREN, BANKEN EN ADMINISTRATIEGEBOUWEN
MODERNE BOUWKUNST IN IN NEDERLAND NEDERLAND MODERNE
mb 10
MODERNE BOUWKUNST IN IN NEDERLAND NEDERLAND MODERNE
N°10 KANTOREN, BANKEN ADMINISTRATIEGEBOUWEN Bureaux, d' administration Bureaux, banques, banques, bätiments bátiments &administration Büro-, Bankund Verwaltungsgebäude Baro-, Bank- und Verwaltungsgebaude Offices, banks, administration ad mi n istrationpremises premises Offices, banks,
w. L. &J. BRUSSE N.V. ROTTERDAtv11933 ROTTERDAM 1933 W. L.
MODERNE BOUWKUNST IN IN NEDERLAND. NEDERLAND. Onder Onderredactie redactie van: van: Dr. P. Berlage, W. M. M. Dudok, Dudok, Ir. Ir. Jan Jan Gratama, Ir. R. Hulshoff, Dr. H. P. Ir. A. R. Herm. van der Kloot Meijburg, J.J. F. J. Luthmann, Secretaris. Herm. van F. Staal en J. 20 MONOGRAFIEËN MET AFBEELDINGEN AFBEELDINGEN EN EN PLATTEGRONDEN. PLATTEGRONDEN. MONOGRAFIEËN MET laagbouw. 4 De 11 lnleiding. Inleiding. 2 De Devolkswoning, volkswoning, hoogbouw. hoogbouw. 3 De De volkswoning, volkswoning, laagbouw. De middenstandswoning Demiddenstandswoning, middenstandswoning,het hethuis huis middenstandswoning als als etage-huis etage-huis en en flat. 55De voor één gezin. gezin. 66 Het Hetgroote grootelandhuis landhuisen enhet hetgroote grootestadshuis. stadshuis. 77 Het Hetlandhuisje landhuisje en Binnenhuisarchitectuur. 99 Winkels en Winkelpuien. Winkelpuien. 10 10KanKanen de boerderij. 88 Binnenhuisarchitectuur. toren, banken en en administratiegebouwen. administratiegebouwen. 11 11 Gebouwen Gebouwenvoor voortechnische technische doeldoeltoren, banken einden. 14 Scholen. Scholen. einden. 12 Gebouwen voor middelbaar en en hooger hooger onderwijs. onderwijs. 13 13 en en 14 overheidsgebouwen. 15 Kerken. Kerken. 16 16Openbare Openbareenen overheidsgebouwen. 1717GemeenschapsGemeenschaps- en en vereenigingsgebouwen. Het vereenigingsgebouwen.18 18 Gebouwen Gebouwen voor voor ontspanning. ontspanning.19 19 Bruggen. Bruggen. 20 Het ameublement van ameublement van de de straat. straat.
TOELICHTING -— EXPLICATIONS -— ERLÄUTERUNGEN - EXPLANATIONS EXPLANATIONS ERLAUTERUNGEN — p. 46 onder een afbeelding afbeelding beteekent: beteekent: bijbehoorende plattegronden plattegronden op blz. blz. 46. 46. (21) bij een plattegrond verwijst naar afbeelding 21, waarbij de plattegrond bij plattegrond verwijst naar afbeelding waarbij plattegrond behoort. Onder elke Onder elke plattegrond plattegrond isis de de schaal schaal aangegeven. aangegeven. au bas d'une p. 46 au bas d' une image veut dire: la page page 46. dire: plans plansà la (21) auprès auprès d'un d'un plan indique I'image No. 21 à laquelle Ie plan correspond. le plan indique l'image L'échelle est indiquée au au pied pied de chaque plan. p. 46 unter p.46 unter einer einerAbbildung Abbildung heisst: heisst: Grundrisse Grundrisse auf Seite Seite 46. bei einem Grundriss (21) bei nach Abb. 21, zu zu dem Grundriss Grundriss gehörend. geh6rend. Grundriss verweist nach Unter jedem jedem Grundriss Grundriss ist ist der Masstab Masstab angegeben. the foot of a picture p. 46 at the picture means: means: ground ground plans plans on on page page 46. to which (21) beside ground plan plan refers refers to to picture picture No. No. 21, to which the the ground ground beside aa ground plan belongs. plan belongs. foot of of each each ground ground plan plan the thescale scale has has been been indicated. indicated. At the foot
= begane grond -— rez-de-chaussée — ground floor II = - Erdgeschoss Erdgeschoss —- ground 11II == verdieping -— premier étage - erster erster Stock -— first étage — first floor etc.
INHOUD -— TABLE -— INHALT — - CONTENTS K. P. P. C. C. de Bazel: Nederlandsche Handelmaatschappij. 1-3. K. Handelmaatschappij. 19171923, Amsterdam. . . . . . . . .. . . . . . 9-10,46 Amsterdam ...... 9-10, 46 4-5. Dr H. H. P. P. Berlage: Kantoorgebouw Müller & Ltd. Kantoorgebouw Wm. Wm. H. Milner & Co. Ltd 1914, London ........... . . . . . . . . . . . ...... . .. 11,47 11, 47 6. Dr H. H. P. P. Berlage & A. N. van van Gendt: De Nederlanden Nederlanden Berlage & A. D. N. van 1845. 1925, 's-Gravenhage . . . . . ....... . . .. ..... 12, 12,48 1845. 1925, 's-Gravenhage 48 7-9. 7-9. Ir Ir J. J. de Bie Leuveling Tjeenk:: Kantoorgebouw N.V. F.W. Braat. Leuveling Tjeenk F.W.Braat 1932, Delft . . . . . . . . . . . . . . . . . 12-13, 49 10-13. Ir J. A. Brinkman & L. 10-13. Ir J. Brinkman & van der Vlugt: KantoorgebouwVan KantoorgebouwVan L. C. C. van Nelle. 1930, Rotterdam Rotterdam. . . . . . . . . . . . 14-15,50-51 14-15, 50-51 J. A. A. Brinkman 14. Ir J. Brinkman & van der Vlugt: Kantoor en en pakhuis pakhuis & L. L. C. van Van bureau et et magasin magasin - Kontor und Lagerhaus Van Nelle Nelle -- bureau Kontor und office and warehouse. warehouse. 1926, Leiden Leiden.. .. .. ....... . . . . 16, . 16,51 51 & L. 15. Ir J. J. A. Brinkman Brinkman & van der der Vlugt: Bijbank L. C. van Bijbank R. R. Mees & & Zoonen Zoonen -- banque banque succursale - Zweigbank Zweigbank -- branch-bank. 1930, Rotterdam . . . . . . . . . . . . . . . 17,54 17, 54 16. Ir J. J. A. A. Brinkman Brinkman : Administratiegebouw Administratiegebouw der Theosofische Theosofische Vereeniging. 1931, Amsterdam . . . . . . . . . . Vereeniging. 1931, 18
17-18. Ir Jan E. Buys Buys & Joan B. B. Larsen Lürsen:: Cotiperatie Coöperatie De VolharJan W. E. 17-18. Ir 54 ding. 1928, 's-Gravenhage. . . . . . .......... . . . . . . .. 19, 19,54 1928, 's-Gravenhage : Arbeiderspers Larsen 19-23. Ir Jan E. Buys & Joan B. Lürsen: De Arbeiderspers Jan W. E. Buys & 19-23. Ir d'éditions -Zeitungsbetrieb undVerlagsmaison d' un journal et d' éditions -Zeitungsbetrieb d'un buchhandlung and publishing publishing company. company. 1932, newspaper and buchhandlung -- newspaper Amsterdam ........ . . . .. .. .. ...... . . . .20-23, . . . . . 20-23, 52-53 52-53 Rotterdam travaux municipaux Baubiiro 24-26. Gemeentewerken Gemeentewerken municipaux Baubür'o municipal works der Stadt - municipal works:: Administratiegebouw Administratiegebouw GemeenGemeenbureaux des travaux travaux electriques telijk Electriciteitsbedrijf -- bureaux telijk Electriciteitsbedrijf Elektrizitgtswerke -- offices of the electricity Geschäftsstelle electricity Geschgftsstelle der Elektrizitätswerke Rotterdam . . 56-57 works. 1931, Rotterdam. . .. ...... . . . .. . .24-25, . . . . 24-25, 56-57 Gratama : Incassobank. 1929, Enschede . . . . . 25-26,57 27-28. Ir Jan Gratama: Incassobank. 1929, 27-28. Ir 25-26, 57 29-30. Dr Ir W. van Heukelom: Hoofdgebouw Hoofdgebouw der Nederlandsche Ir G. G.W. bureau principal Spoorwegen - bureau principal des chemins de fer - Hauptrailway head-office. 1921, Utrecht. 26-27,55 gebäude gebSude der Eisenbahn -- railway 26-27, 55 Noordzee. 1919, 1919, Rotterdam. .. 28, 31. W. Kromhout: Kantoorgebouw Noordzee. 28,57 57 32-35. W. Kromhout: Kantoorgebouw Heineken's Bierbrouwerij. Bierbrouwerij. Kantoorgebouw Heineken's 1932, Rotterdam ...... . . . .. . . . . . .. . . . . . . 28-30, 28-30, 60 H. F. 36. Ir 1924, 36. Ir H. F. Mertens Mertens:: Rotterdamsche Rotterdamsche Bankvereeniging. Bankvereeniging. 1924, Rotterdam . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . Rotterdam. . 31 37-40. Ir H. F. Mertens: Kantoorgebouw Unilever Unilever N.V. NV. 1931, Rot37-40. Ir H. F. Mertens: Kantoorgebouw terdam ..... terdam. . . . . . . ...... . . . . : ...... . .32-34, . . 32-34, 58-59 58-59 41-44. J. van Gendt: Het Scheepvaarthuis. J. M. M. van van der Mey & Gebr. van Amsterdam 1911-1916, Amsterdam. . . . . . . . . . 35-36, 61 45-49. Publieke werken Amsterdam Amsterdam - travaux municipaux d'Amsterdam - Baubiiro Baubüro der Stadt Amsterdam - municipal municipal works of Amsterdam . . . . . . . . . . . . . . . . 37-39,62-63 37-39, 62-63 45-46. Geneeskundige dienst dienst - service santé - health-service. service de santé 1923, Amsterdam. 37, 62 62 Amsterdam ... . . . . . . . . . . . . . .. 37, 47-48. HoofdgebouwGemeente-tram -- bureau principal du tramway tramway-47-48. HoofdgebouwGemeente-tram Hauptgeschäftsstelle Hauptgesch8ftsstelle der Straszenbahn -- tramway tramway head-office. 1923, Amsterdam. . . . . . . . . . . . . . . . 38, Amsterdam 38, 63 49. de la la circulation circulation - Verkehrs49. Bureau Verkeerswezen - service de Verkehrsambt -- traffic 39,62-63 traffic service. 1924, Amsterdam . . . . . . 39, 62-63 50. F. Staal Staal:: Kantoorgebouw Heystee. 50. J. J. F. 40,60 Heystee. 1911, 1911, Amsterdam . . . .40, 60 51-53. Ir D. Roosenburg: NV. Philips. Philips. 1923, Eind51-53. Ir Roosenburg : Kantoorgebouw N.V. hoven . . . . . . . . . . . . . 41-42,64 41-42, 64 Wils : O. L.V. E. H. 1932, 54-56. Jan Wils: 's-Gravenhage. . . . . . 43-44, 43-44,59 1932, 's-Gravenhage 59
AFBEELDINGEN IMAGES ABBILDUNGEN PICTURES
1. K. P. C. de Bazel: Nederlandsche Handel-Maatschappij - banque - Bankgebäude - bank. 1917-1923, Amsterdam. p. 46
mb 10
9
~
10
o
8 U
ro
7:1 <
T)
(7) Cri
a)
3
a) _ct L.. (a. a). n.
v. • „IOW -C
CO
":=
' xri:f L3
C.>
3
_c(.>
a_
c
-C
-r_.
C
a)
0
CIT
CD
••
CO (I)
N
(.)
en
en N
:
N L. Zijl (3).
2-3. K. P. C. de Bazel: Nederlandsche Handel-Maatschappij. Beeldhouwwerk Bee l dhou wwe r k - sculpture - Bildhauerarbeit - sculpture: Dr J. Mendes' da Costa (2), 1917 -1923, Amsterdam. p. 46 N
E
in,
E
I
N
• .
CY,
2-3. K. P. C. de Bazel: Nederlandsche Handel-Maatschappij. Beeldhouwwerk da Costa (2), Bee l dhou wwe r k - sculpture - Bildhauerarbeit - sculpture: Dr J. Mendes' 914, on • en. •. •
"ei.
• ••••••• •
'
c:
8Q) U"'0oc: ro
-'
..,ç T) 0-
I
• .
a)
gsr
3
.was,
a) _ct L.. (a. a). n.
••••••••••••••• ••,• • • • •
tes0,14,orow. w*. lez4V oi,iktmeg.
. .14,2*.sese,
,
13.<
talkodne.',,,,,MONNAmea.;:`,
-C
":=
CO
L3
3
C.>
•,„
-6
o6
a_ U
_c(.>oèI....
Mtr
~
,"
L
:i E cE ~ ~
-C
o" 0
...0 _o Q)
C Ol cr)
....
tat
-r_. oo 0 1:
IS'
a)
••
••
ltJ ~
a)
Q)
CD Ol N ltJ ro
-.:
CIT T..
40,
CO Q) (I) CD
co
0: a:
(.)
:
,ï;
:i 6_.... Q
S*0::***:1-Oog,:
I!) : tri
en ..t
N
1 11
Gendt : De Nederlanden van 6. Dr H. H. P. P. Berlage & A. D. D. N. N. van van Gendt: van 1845 compagnie d' assurances -Versicherungs1845 --compagnie &assurances insurance company. 1925, gesellschaft -- insurance ·s-Gravenhage. p. 7. Ir Ir J. Tjeenk:: Kantoorgebouw 1925, 's-Gravenhage. p.48. 48. 7. J. de de Bie Leuveling Tjeenk N.V. F. F. W. Braat. 1932, p. 49 1932, Delft. Delft. p.
12
8-9. Ir J. Bie Leuveling Tjeenk Tjeenk:: KanJ. de Bie 8-9.1r Braat. 1932, 1932, toorgebouw N.V. F. W. W. Braat. N.V. F. Delft. p.49 Delft. p. 49
13
'-vpr ,s
1 0-1 1 . Ir J. 10-11. L. C. van van der Vlugt J. A. A. Brinkman Brinkman en en L. Vlugt :: Kantoorgebouw Kantoorgebouw Van Van Nelle.
14
1930. 1 930, Rotterdam. p. 50-5 50-5 1I
V;",
12-13. Brinkman en van der Vlugt :: Kantoorgebouw Kantoorgebouw Van Van Nelle. J. A. A. Brinkman en L. L. C. C. van 1 2-1 3. Ir J.
1930. p. 50-51 1 930, Rotterdam. p.
15
Kontor und und bureau et et magasin Kantoor en en pakhuis pakhuisVan Van Nelle Nelle -- bureau 14. magasin -- Kontor Vlugt : Kantoor A. Brinkman Brinkmanen en L. L. C C.. van van der der Vlugt 1 4. Ir1r J.J.A. 51 Leiden. p. p. 51 1926, leiden. lagerhaus 1926. office and and warehouse. warehouse. Lagerhaus -- office
16 16
15. 15. IrIr J. J. A. A. Brinkman Brinkman en en L. L. C. C. van van der der Vlugt: Vlugt : bijbank bijbank R. R. Mees Mees & & Zoonen Zoonen -- banque banque succursale succursale -- Zweigbank Z weigbank -- branchbranchbank. 1930, Rotterdam. Rotterdam. p. p. 54 54 bank. 1930.
mb mb 10 10
17
~
18
co
16. Ir J. A. BrinkmÇln en L. C. YÇIn
der Ylugt; administratiegebouw der Theosofische Yereeniging.
al -0
....
c: ~ >
o
....i
c:
c:
al
-" c:
E
~
cO
-<.
1931, Amsterdam.
Amsterdam. 928,Amsterdam. s1931, hag e, 1 raven 1931,
"
LC'\
ei cv
Cl
11)
..r:: c CV > 11)
480411"
oizar* Ar m$1,0;;Iik
o
Alirrff
Me...Aar
■113ra a. AAA ° =1.7141"MVAMI(1.
.on
ilia
MIM I .11
finsiiimum „ tom
16. Ir J. A. BrinkmÇln ens L. C. YÇIn der Ylugt; administratiegebouw der Theosofische Yereeniging. 16. Ir J. A. BrinkmÇln der administratiegebouw Yereeniging. l ar • ing se n : Co 6p er a t ie DederoTheosofische W.L.E.C.BuYÇIn a n B. Lar en JoYlugt; 18. 1r Ja nen 7-
Mt.:IntravanTilinPUMMA
Cl
.!:
-0
.... 11)
..r::
ëi
>cv
Cl
.!!!
-:;; Qj
0.
'0
o U c
cv ....,:;]~
al --' -0
cri c: c
~
>11)
o.Qc.... al
-0 cv ....i c:
,.,
c:on ~ al:;] > c: IX)
o ~
ui E
....i -" c:
~c: cOcc:al 11)
-<....... -=E
~
-" c:
cO
-<.
19 19
19. Ir Jan W. W. E. 19. Ir Jan E. Buys Buys en en Joan Joan B. B. Larsen Lürsen:: De Arbeiderspers -- maison d'un journal journal et d'éditions d'éditions -- Zeitungsbetrieb Zeitungsbetrieb und Verlagsbuchhandlung Verlagsbuchhandlung -- newspaper and publishing publishing trade. 1932, 1932, Amsterdam. p. 52-53 52-53
20
20. Ir 20. Ir Jan E. Buys Buys en Joan Joan B. B. Larsen Lürsen:: De Arbeiderspers -- maison d'un journal Jan W. W. E. d'éditions - Zeitungsbetrieb journal et d'éditions und Verlagsbuchhandlung -- newspaper and publishing publishing trade. 1932, p. 52-53 52-53 trade. 1932, Amsterdam. p.
21
21-22. Ir Ir Jan E. Buys Jan W. W. E. Buysen enJoan JoanB. B.Lürsen: Larsen De : DeArbeiderspers Arbeiderspers--maison maisond'un d'unjournal journalet et d'éditions d'éditions -- Zeitungsbetrieb Zeitungsbetrieb und newspaper and and publishing publishing trade. trade. 1932, Amsterdam. p. und Verlagsbuchhandlung -- newspaper 1932, Amsterdam. p.52-53 52-53
222 2
23. Ir Ir Jan E. Buys Buys en Joan Joan B. B. Lürsen: maison d'un d'un journal journal et et d'éditions d'éditions -- Zeitungsbetrieb Zeitungsbetrieb Jan W. W. E. Larsen : De Arbeiderspers -- maison und Verlagsbuchhandlung - newspaper newspaper and and publishing publishing trade. 1932, Amsterdam. p. und 1932, Amsterdam. p.52-53 52-53
23 23
~
tv
24-25. Gemeentewerken Rotterdam - travaux municipaux - Baubüro der Stadt - municipal works: administratiegebouw Gemeentelijk Electriciteits Bedrijfbureaux des travaux electriques - GeschäftssteUe der Elektrizitätswerke - offices of the electricity works. 1931, Rotterdam. p. 56·57
...... "-
I!') ll"I
ci. ei Q) GI
""0 "'0 Q) GI
..s:: ..c ~u UI c:c:: W W
0: ~
N N 00-
~ ..>i. c: c:: IQ lil ..c
oUI
:::lil UI
IQ
u U
-=
IQ lil
E
lil .!'l '1IQQ
.
...
ol!)c::c: ...., ......IQlil
...!::
"-
N
I!') ll"I N
~
N
c::c: >
.....
IQ lil
:J ::I
Q) GI
";: "C
.2! l!
-= ..0 N
mb 10
25
6, ,. „0,„, , , , 1'11111' 1111111111111111
I
El
iii
:..':, ,*4 film ittill to-747i - 7
hoofdgebouw der NederHeukelom : hoofdgebouw 28. Ir Jan Gratama: Incassobank. 1929, W. van van Heukelom: Gratama : lncassobank. 1929, Enschede. 29. Dr Ir G. W. 28. Ir railway head-office_ head-officeHauptgebSude der Eisenbahn - railway landsche spoorwegen - bureau principal des des chemins de de fer - Hauptgebäude 55 1921, 1921, Utrecht. p. 5!>
26 26
chemins de 30. Dr W. van van Heukelom: des chemins hoofdgebouw der Nederlandsche spoorwegen - bureau principal des Heukelom : hoofdgebouw Dr Ir G. W. 1921, Utrecht. p. 55 fer - HauptgebSude Hauptgebäude der Eisenbahn -- railway head-office. 1921, p. 55
27 27
I'V
(X)
:31-:32. W, Kromhout. :31. K .. ntoorgebouw Noordzee. 1919, Rotterdëlrn. p. 57. 32, l< .. ntoorÇJebouw Heineken' s Bierbrouwerij. 1 932, Rotterd .. m. p.60
2-3. K. P. C. de Bazel: Nederlandsche Handel-Maatschappij. Beeldhouwwerk Bee l dhou wwe r k - sculpture - Bildhauerarbeit - sculpture: Dr J. Mendes' da Costa (2), N
8 U
ro
T)
I
a)
• .
3
a) _ct L.. (a. a). n.
-C
CO
":=
L3
C.>
3
:E"'
cv a_
_c(.>o...
~
.D
:J
m
...CV
.'"c: CV -" cCV
I -C
.~
c:
C ..0
o -r_.cv
:J
~
a)
0C>
.Bc:
o
~
CD
••
CO (I)
CIT
N
(.)
en
N
29 :
34-35. W. Kromhout: Kantoorgebouw Kantoorgebouw Heineken's Heineken's Bierbrouwerij. 1932, Rotterdam. Rotterdam. p. 60 1932,
30
"
H. f. F. l'1ertens: Mertens : Rotlerdamsche 36. Ir Ir H. banque -- Bankgebaude Bankgebäude -- bank. 1924, Rotterdamsche Bankvereeniging - banque 1924, Rotterdam.
31
L3
C.>
3
-
1_c(.>
a_
c
-C
-r_.
0
C
a)
CD
••
CO (I)
CIT
N
(.)
en
N
32 2-3. K. P. C. de Bazel: Nederlandsche Handel-Maatschappij. Beeldhouwwerk Bee l dhou wwe r k - sculpture -
Bildhauerarbeit - sculpture: Dr J. Mendes' da Costa (2), N
8 U
ro
T)
I
a)
• .
3
a) _ct L.. (a. a). n.
-C
":=
CO
:
- Bildhauerarbeit - sculpture: Dr J. Mendes' da Costa (2), N
8 U ro
T)
...... I ('I")
0• .
a)
3
a) _ct L.. (a. a). n. -C
":=
CO
2-3. K. P. C. de Bazel: Nederlandsche Handel-Maatschappij. Beeldhouwwerk Bee l dhou wwe r k - sculpture
L3
3
C.>
,
a_
_c(.>
>>:
z:i l-
Q;Q)
> Q)
c
Cl>
ï: ï= :::) :> ~
~ -C ::l :J
o ..0
...cQ)
ClC > Cl Cl
...I-r_. oo0 .B C ca) 1\1
'"••
~ lo<::
VI on CD
cc:N
CIT 2CO ...:u Cl> (I)
LL
u.:(.) :i :r: cri c:o
en ('f') ('I")
N
mb mb 10 10
33
:
-
e"
•
410
Barr
art/t: <
39-40. Ir H. F. Mertens : Kantoorgebouw Kantoorgebouw Unilever Unilever .N.V. 39-40. Ir H. F. Mertens: N. V.
34
1931, Rotterdam. Rotterdam. p. 58-59 58-59
41-42. J. M. van der Mey en Gebr. van Gendt: Kantoorgebouw Het Scheepvaarthuis - bureaux de compagnies de navigation - Schilfahrtgesellschaltsgebäude - shipping companies' premises. 1911 -1 91 6. Amsterdam. p.61
rn b 10*
35
43-44_ van Gendt: 43-44. J. J. 1V1. M. van van der lV1ey Mey en en Gebr. van Gendt Kantoorgebouw Kantoorgebouw Het Het Scheepvaarthuis - bureaux bureaux de de compagnies de navigation --SchiffahrtgesellschaftsSchiffahrtgesellschaftsgebäude gebSude - shipping shipping companies' companies' premises. 1916, Amsterdam. p. 1911 — -1916, p. 61
36
45-46. Publieke werken Amsterdam - travaux municipaux - Baubüro der Stadt - municipal works: works : Geneeskundige dienst - service de santé - Sanitätsdienst - health service. 1923. Amsterdam. p. 62
37
47 -48. Publieke Amsterdam - travaux municipaux municipaux -- Baulaiiro Baubüro der Stadt - municipal 47-48. municipal works :: hoofdgebouw Publieke werken Amsterdam gemeente-tram - bureau principal du tramway -- Hauptgesch8ftsstelle Hauptgeschäftsstelle der Strassenbahn - tramway tramway head-office. 63 11923, 923, Amsterdam. p. 63
38
49. Publieke werken Amsterdam Amsterdam --travaux travaux municipaux municipaux -. Baubiiro Baubüro der derStadt Stadt- -municipal municipal works works:: bureau VerkeersVerkeers1924, Amsterdam. p. 62-63 62-63 wezen -- service service de de la la circulation circulation -- Verkehrsamt Verkehrsamt--traffic-service. traffic-service. 1924, Amsterdam. p.
39 39
50. J. F. Staal: Kantoorgebouw Heyslee.
40
1911, Amsterdam. p. 60
AMP'
51-52. Ir 'r D. Roosenburg: N.V. Philips. Philips. Roosenburg : Kantoorgebouw N.V.
•
1923, 1923, Eindhoven. p. 64
41
"'"
-Cl
1931, Amsterdam.
ei.
c:
Cl>
>
,)
o J::.
-c c
W
M
der Ylugt; administratiegebouw der Theosofische Yereeniging.
N 0-
'"a.
J::.
a..
">
Z ~
o"
.n Cl>
...Cl....
oal -0
YÇIn
.Bcc:
~ 'IJ > ~
16. Ir J. A. BrinkmÇln en L. C.
o~
....i .nc:
"cal
Cl> c:
'"ooE
~
Q: -"
c:
ei cO
-<.
42
0-
l!)
ei. a>
Cl
1931, Amsterdam.
CU
..<:
c: a> >
. CU
l.')
>.
c:
CU C-
E o u
der Ylugt; administratiegebouw der Theosofische Yereeniging.
a> u c: ~ ~ c:
-
-;
..<: U
~
~
a>
Cl VI
Cl
c:
~ a> u °Vi a>
..<:
.
> :;; u c:
~
::J
~ cu ~
o!!!
c:
Cl
cu
C-
E o u.... al
YÇIn
-0 :I c:
L.Li~
->o
16. Ir J. A. BrinkmÇln en L. C.
> ..J ....i Ö c: al
c:
~
E c:
-" cu c:
--..
cO
-<.
43
-,14;
,
^
11111,,,VS'z,01:0 *1
1;;:::!, 11,:!?!.".!;114,41 i.„:
insurance company. 55-56. Jan V.E.H. -- compagnie d' assurances -- Versicherungsgesellschaft d'assurances Versicherungsgesellschaft -- insurance Jan Wils: Wils : OL 0.L.V.E.H. 1932, 1932, 's Gravenhage. p. 59
44
PLA TTEGRONDEN PLATTEGRONDEN PLANS GRUNDRISSE GROUNDPLANS
mb 10
45
~
0-
.
@
~R..
®
~~ L·
m
R
ril
:~.~:
U»-A'A~~L6•
•"
tIP
•
i
®
@
@
dJ WW
®
~
'-
..
.. ..
E
LI J
~ ~
11
K. P. C. de Bazel: Nederlandsche Handel-Maatschappij - banque - Bankgebäude - bank. 1917-1923, Amsterdam (1- 3). 1 : 500 A: hall. B: hoofdkassier - chef-caissier - Hauptkassierer - headcashier. C: spreekkamer - parloir - Sprechzimmer - parlour. 0: kassiers - caissiers - Kassierer cashiers. E: kantoor - bureau - Büro - office. F: wachtkamer - antichambre - Wartezimmer - waiting-room. G: winkel - boutique - Laden - shop. H: chefhead-clerk. K: kluis - caveau-blindé - Stahlkammer - strongroom. L : secretarie - secrétaire - Sekretär - secretary. M : portier - concierge - Portier - hallporter. toe : vergaderzaal - salie de réunion - Versammlungssaal - meeting-room. P: commissarissen - conseil - Aufsichtsrat - directors. R: directie - direction Direktion - managing directors
p
c
B
47 47
a
47 47 Or H. P. P. Berlage: Ltd. 1914, 1 91 4, London (4-5). 1 : 400 Berlage : Kantoorgebouw KantoorgebouwWm. Wm. H. H. Müller Mailer & Co Ltd. 400 Dr H. B : lichtholA: A : ingang - entrée - Eingang - entrance. B: lichthof - cour - LichtholLichthof - area. C: kantoor - bureaubureau Büro caveau blindé - Stahlkammer Stahlkammer - strongroom. E: E : garderobe - vestiaire Bar() - ol/ice. office. D: D : kluis - caveau Kleiderablage - cloak-room
mbb 10· m 10*
47 47
~ (X)
Q
lil
"
A: hall. B : spreekkamer - parloir - Sprechzimmer - parlour. C: directie - direction - Direktion - managing directors. E: kantoor - bureau - Büro -:office. F : vergaderzaal - salie de réunion - Versammlungssaal - meeting-room. G: telefoon - téléphone - Fernsprecher. H: helling - pente - Neigung - gradient. K: kluis - caveau blindé - Stahlkammer - strongroom . L: portier - concierge - Portier - hall-porter. M: tusschenverdieping - étage intermédiaire - Zwischenstock - intermediate floor
1: 400
Dr H. P. Berlage & A. D. N. van Gendt : De Nederlanden!van 1845 - compagnie d'assurances - Versicherungsgesellschaft - insurance company. 1925, 's Gravenhage (6).
E
d
ij
lil
.11
111
IS
i9
Ja
la
M
!l E
fà
11
Ja
j
0
li2
111
11
..
11
11
11
lIJ
E
.;:..
-0
cierge - Portier - hall-porter. D: helling - pente - Neigung - gradient. E: telefoon - téléphone - Fernsprecher. F: kantoor - bureau - Büro - office. G: kluis - caveau blindé - Stahlkammer - strongroom . H: directie - direction - Direktion - managing directors. K: secretaris - secrétaire - Sekretär - secretary. L: vergaderzaal - salie de réunion - Versammlungssaal- meeting-room. M: teekenkamer - salie de dessin - Zeichensaal- drawing-office. N: spreekkamer - parioir - Sprechzimmer - parlour. P: lichthof - cour - Lichthof - area
Ir J. de Bie Leuveling Tjeenk: Kantoorgebouw N. V. F. W. Braat. 1932, Delft (7-9). 1: 400 A: hall. B: wachtruimte - antichambre - Wartezimmer - waiting-room. C: portier - con-
.;:.. -0
.;:.. -0
portier - concierge - Portier - hall-porter. B: ventilatie - aérage - Liiftung - venA:A: portier - concierge - Portier - hall-porter. B: ventilatie - aérage - Lüftung - ventilation. C: telefoon - téléphone - Fernsprecher. D: helling - pente - Neigung tilation. C: telefoon - téléphone - Fernsprecher. D : helling - pente - Neigung gradient. : spreekkamer - parloir - Sprechzimmer- -parlour. parlour.F F: kantoor- bureau - bureau- gradient. E :Espreekkamer - parloir - Sprechzimmer : kantoor Biiro - office. - caisse - Kasse - cashoffice.H H: wachtkamer : wachtkamer- -antichambre antichambre- Büro - office. G G: : kaskas - caisse - Kasse - cashoffice. Wartezimmer- -waiting-room. waiting-room.K:K: spreekkamer - parloir- -Sprechzimmer Sprechzimmer- -parlour. parlour. Wartezimmer spreekkamer - parloir : teekenkamer- salie gang - salle dessin - Zeichensaaldrawing-office. - drawing-office.MM: :garage. garage.NN: :gang L :Lteekenkamer dededessin - Zeichensaalnaar fabriek - corridor vers l'usine - Gangzur zurFabrik Fabrik- -passage passagetotofactory. factory.P P: vergader: vergadernaar fabriek - corridor vers I'usine - Gang zaal - salle direction- réunion - Versammlungssaal- -meeting-room meeting-room. : directie- -direction zaal - salie dede réunion - Versammlungssaal . R:R directie Direktion - managing directors.S S: garderobe : garderobe- vestiaire - vestiaire- Kleiderablage - Kleiderablage- -cloak-room cloak-room Direktion - managing directors.
111
III
111
miff 1mi
\
lim.
N
II
Tral
limn . ra
_11-
\\\N
,
,,
,
, ,
III
III
ti
11
47 47 Ir Ir J. J. A. A. Brinkman Brinkman & L. C. C. van van der der Vlugt Vlugt:: Kantoorgebouw Kantoorgebouw Van Nelle. Nelle. 11930, Rotterdam (1 (10 -13). 500 & L. 930, Rotterdam 0 -1 3). 11:: 500
50 50
A:telefooncentrale telefooncentrale - - bureau bureaucentrale centrale du du téléphone téléphone -- TTelephonzentrale telephone A: elephonzentrale - telephone exchange. B: B: accus. accus.C: C: adressograaf adressograaf -- machine-adresses machine-adresses -- Adressiermaschine exchange. Adressiermaschine D: reizigers addressograph. D: reizigers - - voyageurs voyageurs -- Reisende Reisende -- travelIers. travellers. E E :: vergaderzaal vergaderzaal -addressograph. sallede deréunion réunion- Versammlungssaal Versammlungssaal -- meeting-room. meeting-room. FF :: kantoor kantoor -- bureau bureau -- Büro Bilro -salie spreekkamer - -parloir office. G: G : spreekkamer parloir--Sprechzimmer Sprechzimmer -- parlour. parlour. H: H : monsterkamer monsterkamer -- salie salle office. d'échantillons- -Musterzimmer Musterzimmer -- sampleroom. K: K : keuken keuken -- cuisine cuisine -- Küche !Cache -- kitchen kitchen d'échantillons -
•
•
•
• F
F
•
• H
•
c
B
•
o E
111
& L. J. A. Brinkman L. C. C. van Ir J. Brinkman & van der der Vlugt: Vlugt : Kantoorgebouw (10 -13). 1 :: 500 500 KantoorgebouwVan Van Nelle. 1930, 1930 Rotterdam (10-13).
E
F
Ir Ir J. J. A. A. Brinkman Brinkman & & L. L. C. C . van van der der Vlugt Vlugt:: Kantoor Kantoor en en pakhuis Van Nelle pakhuis Van Nelle -- bureau bureau et etmagasin magasin -- Kontor Kontor und und Lagerhaus lagerhaus-- office office and and warehouse. warehouse. 1926, 1926, Leiden leiden (14) (14) 1 400 1:: 400
A: A: kantoor kantoor -- bureau bureau -- Biiro Büro -- office. office. B: B: spreekkamer spreekkamer-parloir parIoir-- Sprechzimmer Sprechzimmer-- parlour. parlour. C: C:keuken keuken -- cuisine cuisine -Kiiche D: magazijn magazijn -- magasin magasin -- Lager lager -- storestoreKüche--kitchen. kitchen. D: room. room. EE:: garage. garage. FF:: zolder zolder -- grenier grenier--Boden Boden-- garret garret
o
51 51
.;:..
-0
Ir Jan E. Buys Buys & maison d'un d'un journal jou rna Iet et d'éditions d'éditions -- ZeiJan W. W. E. & Joan Joan B. B. Lürsen: Larsen :De De Arbeiderspers Arbeiderspers -- maison tungsbetrieb und und Verlagsbuchhandlung Verlagsbuchhandlung -- newspaper newspaper and andpublishing publishingcompany. company.1932, 1932, Amsterdam Amsterdam (1 9-23). 1 1 :: 400 (19-23). A: hall. B: telefooncentrale bureau centrale centrale du dutéléphone téléphone- -Telephonzentrale Telephonzentrale --telephone telephone telefooncentrale - bureau exchange. portier -- concierge concierge -- Portier Portier --hall-porter. hall-porter. 0: salie d'exposition d' exposition -exchange. C: C: portier D: expositiezaal - salle Ausstellungssaal room. E: boekwinkel - librairie -- Biicherladen Bücherladen -- bookshop. bookshop. F: kankanAusstellungssaal -- exhibition exhibition room. garderobe toor bureau -- Biiro Büro -- office. office. G: ventilatie aérage - -Liiftung Lüftung --ventilation. ventilation. H: garderobetoor - bureau ventilatie - aérage vestiaire - Kleiderablage Kleiderablage -- cloak-room. cloak-room. K: waschWaschwasch- en en kleedlokaal-lavabo kleedlokaal - lavabo et vestiaire -- Waschraum und lavatory and and cloak-room. cloak-room. L: bergplaats bergplaats - débarras - Magazin - storeund Kleiderablage Kleiderablage -- lavatory room. M:: garage. garage. N: hoogspanningsruimte hautetension tension- -Hochspannungsraum Hochspannungsraum -- high high room. M hoogspanningsruimte--salie salleàhaute ten sion room. P: drukkerij imprimerie - Druckerei Druckerei --press-room. press-room. R: papieropslag - enmagatension drukkerij - imprimerie sinage Papierlager -- paper paper storage storage sinage de de papier - Papierlager
52 52
K
H
• 11
c
IrIr Jan JanW. W. E. E. Buys Buys&&Joan JoanB. B.Lürsen: Larsen :De DeArbeiderspers Arbeiderspers -- maison maison d'un d'un journal journal et et d'éditions d'éditions -- ZeiZeitungsbetrieb tungsbetrieb und und Verlagsbuchhandlung Verlagsbuchhandlung-- newspaper newspaper and and publishing publishingcompany. company.1932, 1932, Amsterdam dam(19-23). (19-23). 11 :: 400 400 chef buitenland· buitenland -redacteur redacteur en enchef chef (étranger)(étranger) A: redactie redaction -- Redaktion Redaktion -- editors. B: chef redactie -- redaction editors. B: A: Chefredakteur in chief chief (foreign (foreign countries). countries). C C:: chef chef binnenland binnenland - id. id. (inteChefredakteur (Ausland) (Ausland) •- editor in spreekkamer -- parloir parloir -- Sprechzimmer - parlour. rieur) id. (home (home country). country). D: parlour. D: spreekkamer rieur) -- id. id. (Inland) (Inland) •- id. politiekhoofdredacteur hoofdredacteur-- redacteur redacteur en en chef chef E: F: politiek secretaris-- secrétaire secrétaire -- Sekretär Sekret8r -- secretary. secretary. F: E : secretaris publiek -- public public -- Publikum Publikum.. G: publiek (politique) (Politik) -- editor editor in in chief chief (politics). (polities). G: (politique) -- Chefredakteur Chefredakteur (Politik) advertenties -- publicité publicité •K : advertenties adjoint -- Direktor Direktor· assistant manager. manager. K: HH:: adj. adj. directeur directeur -- directeur adjoint - assistant clichéarchief - archives archives de de clichés. clichés. M: M : radio -- T.S.F.T.S.F. Anzeigenannahme L : clichéarchief Anzeigenannahme -- advertising-office. advertising-office. L: ventilatie -- aérage aérage - Lüftung Liiftung -- ventilation. ventilation. wireless. Fernsprecher. P: P : ventilatie telefoon -- téléphone téléphone -- Fernsprecher. wireless. N: N : telefoon R: und Kleiderablage •- lavatory lavatory and wasch-en enkleedlokaal kleedlokaal-- lavabo lavabo et et vestiaire· vestiaire - Waschraum Waschraum und and R: waschcloak-room. de correctoren-- correcteurs correcteurs•- Korrektore Korrektore •- correctors. correctors. U: U : zetterij zetterij - atelier de T: correctoren cloak-room. T: composition composition- -Setzerei Setzerei •- composing-room composing-room
53 53
47 47
47 47
47 47
A. Brinkman Brinkman& &L.L.C. C.van vander derVlugt: Vlugt : bijbank bijbank R. R. Mees Mees & & Zoonen Zoonen - banque IrIr J.J.A. succursale- -Zweigbank Zweigbank- -branchbank. branchbank. 1930,Rotterdam Rotterdam(15). (15). 11 :: 400 400 1930, succursale A: kluis kluis-- cave cave blindée - Stahlkammer A: Stahlkammer -- strongroom. strongroom. B: bicyB: rijwielen rijwielen - bicyclettes -- Fahrräder Fahrrider - bicycles. clettes bicycles. C: garderobe, garderobe, toilet toilet -- vestiaire, vestiaire, toilette toilette -Kleiderablage, Toilet cloak-room, lavatory. D: centr. Kleiderablage, Toilet -- cloak-room, lavatory. D: centr. verwarming - chauffage central -- Zentralheizung fage Zentralheizung- -central centralheating. heating.EE:: knipkamer knipkamer -- coupons coupons Kupons. F: F: kantoor kantoor - bureau bureau - Büro Baro - office. G: G : publiek Kupons. publiek - public - Publikum. H : spreekkamer spreekkamer - parloir H: parioir -- Sprechzimmer Sprechzimmer -- parlour. parlour. K: persoK: eetkamer eetkamer personeel - buffet neel buffet des des employés employés --Lunchzimmer lunchzimmer Personal Personal --lunch-room lunch-room staff. staff. L : archief - archives - Archiv. : woning L: Archiv. M M: woning --habitation habitation -- Wohnung Wohnung -- dwelling
F
·~ ·~ ·~ 47 47
47 47
Ir Jan W. en Joan Joan B. B. lürsen Larsen:~Coöperatie :1Coaperatie De De Volharding. Volharding. 1928, 1928, 's IrJan W. E. E. Buys Buys en '5 Gravenhage Gravenhage (17-18). 1 :: 300 300 (17-18). 1
A: A: ingang ingang winkel winkel -- entrée entréeboutique boutique- -Eingang EingangLaden laden- -shop-entrance. shop-entrance. B: B: id. kliniek kliniek -- id. id. clinique clinique --id. id. Klinik Klinik --id. id.clinic. clinic.
C - id. C:: id. id. kantoor kantoorid. bureau bureau--id. id. Baro Büro-- id. id. office. office. D: D: portier portier -- concierge concierge -- Portier Portier -- hall-porter. hall-porter. EE:: helling helling -- pente pente -- Neigung Neigung-gradient. - boutique shop. G - show-window. gradient. F: F: winkel winkelboutique- -Laden laden- -shop. G:: etalage etalage--Schaufenster Schaufenstershow-window. H H:: ventilatie ventilatie -- aérage - lüftung-aérage-Liiftung ventilation. ventilation. KK:: cassa cassa --caisse caisse-- Kassa Kassa -- pay-desk. pay-desk. Ll:: garderobe garderobe--vestiaire vestiaire -- Kleiderablage Kleiderablage-- cloak-room. cloak-room. M M:: wachtkamer wachtkamer-antichambre antichambre -- Wartezimmer Wartezimmer- -waiting-room. waiting-room. NN:: vergaderzaal vergaderzaal--salle saliede deréunion réunion--Versammlungssaal Versammlungssaal -- meeting-room. meeting-room. P: P: kantoor kantoor -- bureau bureau -- Baro Büro --office. office. R: R: directie directie --direction direction- -Direktion Direktion- managing - managingdirector. director.S S: kluis- -caveau caveaublindé blindé- : kluis Stahlkammer hall Stahlkammer--strongroom. strongroom. T: T: keuken keuken -- cuisine cuisine -- Kache Küche --kitchen. kitchen. ZZ:: hall
54 54
[
F
F
11
~
~
F
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1111111p1.llllllllllllillllllL 1 11 11111 JIIII~IIIIIIIIIII
,11
-
- .11
EMS ~
}t . J t-t - i~ I
F
I.
,
F
v.:
A
F
F
se
no
·-i ~F
F
.
~
:. "'~
C
~F
~
~
!
F
I'"
..I Je ~
;
~
~.
iF
41
IJ
O. I Le
~
O.
F
H' F
' ... ,~; ~
n
i•
~
J
.,.
L
~~
F
Ft
F
IF
M. NM
....,
F
..
M
OM
oLJ
..,
: '''1
.
MN
\;
~
I.
F
!!!
IF
F
F
~
~.
~~::
· r·· IP~
F
~
F
; '~~ tJ ~'''··' i :;. ju
F ..
[)
F
LI
...
-
F
[F
-
F
.-.- Sj
~
IF
F
lF -
~
l
=.
F Ell 111.
0
..
7
".
~:::::.
r=== .. ...
,
....
:. , ":.:.:;
:.:.: .:.!r"
.
': .... r: : '1', ::: , . . . . . -. .. ... ·· "· l i3 :.i. ,:
:
.. :
l==
F F
4. • ..._. '-"=' • • 11••.
~ .~
F
[
iii
J n.j-L ~
I
(]
101
iii
F
..:.:; ~
u
F
F
Je
.:
~
~.~ F
F
::~
= : '1.
u-
iii
F
:.:! Ilil i
~
F
F
a:a:a
~:::::·: tJg' ~
F
~
":.Al
~
. :::'.~
, ~
F
F
fi
F ..:::::':.
F i -C
~ I~
~ ,
.
i
l" ..,
.
lIJ
F
.i
1=
,.,
:
F
F b
~
F
~
'==:l
Dr Or Ir Ir G. G. W. W.van van Heukelom Heukelom:: hoofdgebouw hoofdgebouw der Nederlandsche Nederlandsche Spoorwegen Spoorwegen - bureau principal des des chemins de bureau principal de fer HauptgebSude Hauptgebäude der Eisenbahn Eisenbahn - railway head-office. head-office. 1921, Utrecht (29-30). 1 1 : 700 A: C : gang - corridor - Korridor Korridor -- passage. passage. D, G: A: ingang ingang -- entrée - Eingang -- entrance. B: hall. C: G : wachtkamer wachtkamer -- antichambreantichambre Wartezimmer -- waiting-room. F: kantoor - bureau - Biiro H : bode - huissier Büro -- office. H: huis sier - Bote -- porter. K: kluis - caveau blindé blindé - Stahlkammer Stahlkammer -- strongroom. L: telefoon - téléphone -- Fernsprecher. Fernsprecher. M M:: telegraaf - télégraphe -- T elegraph Telegraph
55
5
I
1111,1111,
_
o
A
-D
c,
8.
o
A: publ iek - public - Publikum. B : wachtkamer - antiA : publiek - public - Publikum. B: wachtkamer - antichambre Wartezimmer - -waiting-room. waiting-room . C: C:spreekspreekchambre -- Wartezimmer kamer parloir --Sprechzimmer Sprechzimmer- -parlour. parlour. D: D : kantoor kantoor- 0' kamer -- parloir bureau Büro -- office. office. E: E : toonzaal toonzaal - -salle salied'exposition d'expositionbureau -- Biiro I Schausaal show-room. F: F: expeditie expeditie -- expedition expedition --forforSchausaal -- show-room. warding. G: G : buizen buizen -- conduites conduites --Rohre Rohre- -tubes. tubes. H: H: helhelwarding. pente -- Neigung Neigung--gradient. gradient. K: K : archief archief- -archives archives- _ 0 I 111 ling -- pente D ling I Archiv. L: L : werkplaats werkplaats -- atelier atelier- -Werkstatt WerkstaU- work-shop. - work-shop. Archiv. M :: garderobe garderobe werklieden werklieden -- vestiaire vestiaire ouvriers ouvriers -- Kleiderablage Kleiderablage Arbeiter Arbeiter- cloak-room - cloak-roomworkmen. workmen. N: N: portier portier- M concierge - Portier - hall-porter. P: bergplaats - débarras - Magazin - store-room. R : machines - engines. S: accus concierge - Portier - hall-porter. P: bergplaats - débarras - Magazin - store-room. R: machines - engines. S : accus Gemeentewerken Rotterdam: administratiegebouw Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf - bureau des travaux élecGemeentewerken Rotterdam : administratiegebouw Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf - bureau des travaux électriques - Geschäftsstelle der Elektrizitätswerke - offices of the electricity works. 1931 , Rotterdam (24-26). 1 : 500 triques - Geschaftsstelle der Elektrizitatswerke - offices of the electricity works. 1931, Rotterdam (24-26). 1 : 500
1
56
A
"
B
A
C
E.
Gemeentewerken Rotterdam Rotterdam:: administratiegebouw administratiegebouw Gemeentelijk Gemeentelijk Gemeentewerken Electriciteits Bedrijf, Bedrijf. 9de 9deverdieping verdieping- -bureau bureaudes destravaux travauxélectriques, électriques, Electriciteits 9ième étage étage- -Geschgftsstelle Geschäftsstelle der der Elektrizitatswerken, Elektrizitätswerken, 9. 9 .Stockwerk Stockwerk-9ièrne office of of the the electricity electricity works, works. 9th floor. floor. 1931, Rotterdam (24-26). (24-26). office 1931, Rotterdam 1:: 500 1 500 A: teekenzaal teekenzaalsaliede dedessin dessin -- Zeichensaal Zeichensaal--drawing-office. drawing-oflice. B: kluis kluis-- salle A: caveau blindé blindé -- Stahlkammer Stahlkammer --strongroom. strongroom. C: C:archief archief- -archives archives -caveau Archiv. D: chef chef -- Vorsteher Vorsteher --head-clerk. head-clerk. E: archivaris archivaris - archiviste archiviste -Archiv. Archivar Archivar
47 47
EB 'C
G
47 47
c
47 47 D
D
47 47 W Kromhout: :Kantoorgebouw 91 9, Rotterdam W.. Kromhout KantoorgebouwNoordzee. Noordzee.1 1919, Rotterdam (31). ( 31). 1: 1 :400 400 A hall-porter. B: B: garderobe garderobe - vestiaire vestiaire -portier -- concierge concierge - Portier -- hall-porter. A:: portier D: Kleiderablage kantoor -- bureau bureau -- Biiro Büro -- office. office. D: Kleiderablage -- cloak-room. cloak-room. C: C: kantoor wachtkamer waiting-room. E: spreekE: spreekwachtkamer -- antichambre antichambre -- Wartezimmer Wartezimmer -- waiting-room. kamer parloir -- Sprechzimmer Sprechzimmer -- parlour. parlour. FF :: kluis kluis--caveau caveau blindé blindé -kamer -- parloir Stahlkammer strongroom . G: vergaderzaal - salie salle de de réunion réunion --VerVerG: vergaderzaal Stahlkammer -- strongroom. sammlungssaal sammlungssaal- -meeting-room meeting-room
Jan Gratama: Gratama : Incassobank. Incassobank.1929, 1929, IrIr Jan Enschede(27 (27-28). 400 Enschede -28). 11 ::400 B: publiek -- public A: public -- Publikum. Publikum. B: A: publiek spreekkamer - parloir parloir -.5prechzimmer- Sprechzimmer spreekkamer directie -- direction direction -- DirekDirekC :: directie parlour. parlour. C kantoor D: kantoortion -- managing managing directors. directors. D: tion garderobe -E: garderobe bureau -- Büro Biiro -- office. office. E: bureau vestiaire -- Kleiderablage Kleiderablage - cloak-room. vestiaire berging-- débarras FF:: berging débarras -- Magazin Magazin keuken-- cuisine G: keuken store-room. G: store-room. cuisine -woning-- habitahabitaH : woning Kache -- kitchen. Küche kitchen. H: tion -- Wohnung Wohnung -- dwelling dwelling tion
57 57
-
.
Ir H. F. Kantoorgebouw Unilever Unilever N.V. Ir F. Mertens Mertens: : Kantoorgebouw 1931, Rotterdam (37-40). 1 :: 600 600 1931, Rotterdam (37-40).1 A: wachtkamer wachtkamer-- antichambre antichambre-- Wartezimmer Wartezimmer -A: B: garderobe garderobe - vestiaire waiting-room. vestiaire - KleiderKleiderwaiting-room. B: ablage -- cloak-room. ablage cloak-room. CC:: spreekkamer spreekkamer -- parloir parloir conferentiekamer D: conferentiekamer Sprechzimmer Sprechzimmer -- parlour. parlour. D: salle de conférence conférence -- Konferenzzimmer Konferenzzimmer -- confeconfesalie de directie - direction E:: directie rence-room. E direction -- Direktion Direktion -F: kantoor kantoor -- bureau menaging director. F: menaging director. bureau - Biiro Büro -kluis -- caveau caveau blindé blindé - Stahlkammer office. G: kluis Stahlkammer K:: portier - Portier -- hall-porter. strongroom. H: portier hall-porter. K bestuurskamer -publiek publiek - public public -- Publikum. Publikum. L: bestuurskamer
,
._
_
-
____ ___.
,
---
--
am an
IL I
IrsIrsi.e, .ff,T..
.
-
-
-
-
-
i
.... i
t
R
1
47 47
salle du du conseil conseil -- Aufsichtsrat salie Aufsichtsrat -- board-room. board-room. M : secretariaat M: secretariaat -- secrétariat secrétariat - Sekretariat Sekretariat secretary. N: N : centrale centrale accountants accountants -- expertscomptables -- Rechnungprafer comptables Rechnungprüfer -- auditors. auditors. P: P: juridische juristes - Juriste Juriste - lawyers. lawyers. RR :: juridische afd. afd. -- juristes vergaderzaalvergaderzaal - salie sallede de réunion réunion--VersammlungsVersammlungssaalafd. -- section seal -meeting-room. meeting-room. S: financieele afd. financière linancial definancière - linanzielle finanzielle Abteilung Abteilung - financial partment. partment. T T:: progress. progress.V: V : telefoon telefoon -- téléphone téléphone Fernsprecher. Fernsprecher.W: W :koffers koffers- - malies malles-- Koffer Koffer -hand-bags. dactylo -- Typistin Typistin hand-bags.Z: Z : typiste typiste-- dactylo typewriter typewriter
F
58
F
E
D
47 47
H.F.F.Mertens: Mertens Kantoorgebouw : KantoorgebouwUnilever UnileverN.V. N.V. IrIrH. 1931, Rotterdam Rotterdam(37-40).1 (37-40). 1: :600 600 1931, lunchroomdirectie directie- - buffet buffet direction direction -- LunchA: lunchroom A: LunchzimmerDirektion Direktion --managing managingdirectors'lunch-room. directors' lunch-room. zimmer lunchroomchefs chefs- - buffet buffet chefs chefs -- Lunchzimmer Lunchzimmer B: lunchroom B: Chefs -- lunch-room lunch-roomhead-clerks. head-clerks. C: C : telefooncentelefooncenChefs trale -- bureau centrale du du téléphone téléphone - Telephontrale bureau centrale Telephonzentrale -- telephone telephone exchange. exchange. D: D: daktuin daktuin- -terterzentrale E:kluis kluis- -caveau caveau rasse- -Dachgarten Dachgarten- -roof-garden. roof-garden. E: rasse blindé--Stahlkammer Stahlkammer-- strongroom. strongroom. F: F:bergplaats bergplaatsblindé débarras- -Magazin Magazin-- store-room. store-room.G: G: lunchroom débarras lunchroom personeel -- buffet buffet employés employés - Lunchzimmer Lunchzimmer PersoPersopersoneel garderobe-- vestiaire vestiaire -nal -- lunchroom staff. H: H: garderobe nal lunchroom staff. K: keuken keuken- -cuisine cuisine-Kleiderablage -- cloak-room. cloak-room. K: Kleiderablage Kiiche -- kitchen. kitchen. L: L: badkamer badkamer--cabinet cabinet de de bains bains -Küche Badezimmer-- bath-room bath-room Badezimmer
.if
F~
•
•
• c
47 47
H
;
11
'I Wm --
r
CI
°
E
E
E
47 4I I 7
47 47 Jan Wils: L. V. Y. E. E. H. H. - -compagnie compagnied'assurances d' assurances- -Versicherungsgesellschaft Yersicherungsgesellschaft --insurance insurance company. company. 1932, 1 932, 's Gravenhage Jan Wils : O. O. L. (54-56). 400 (54-56). 11 : 400 A: A: portier portier--concierge concierge --Portier Portier--hall-porter. hall-porter. B: berging - débarras -- Magazin Magazin -- store-room. store-room. C: antichambre-C : wachtkamer - antichambre Wartezimmer Wartezimmer -- waiting-room. waiting-room. D: D: hall. hall. EE:: kantoor -- bureau - Bi.iro Büro -- office. F: F:kluis kluis -- caveau caveau blindé blindé--Stahlkammer Stahlkammer--strongstrongroom. room. G: G:spreekkamer spreekkamer- -parloir parloir- -Sprechzimmer Sprechzimmer--parlour. parlour. H: transformator -- transformateur. transformateur. K: dokter - médecin médecin -Arzt Arzt --physician. physician. L: secretaris secretaris - secrétaire -- Sekretar Sekretär --secretary. secretary. MM: directie- -direktion direktion- -Direktion Direktion- managing - managingdirector. director. : directie N: vergaderzaal- -salle saliede deréunion réunion- -Versammlungssaal Yersammlungssaal--meeting-room. meeting-room. P: expeditie -- expedition expedition -- Spedition Spedition -- forwarding forwarding H : vergaderzaal
59
.
-
F~
E
.. f'!D
t--- ~
K
E
E
A
B
E
D
0 D
D
E
~
0
E
I---
0
0
.
?'""'ii
I m
' • mr
~
IJ
Doorsnede A Doorsnede A— - BB -- coupe AA— - BSchnitt A -— BB--section : 400 sectionAA-—B.B.11: 400
0
E
0
F
A
c
G
.;:..
-0
B
H
W. Kromhout Kromhout:: kantoorgebouw kantoorgebouw HeineHeineken's Rotterdam ken's Bierbrouwerij. Bierbrouwerij. 1932, 1932, Rotterdam (32-35). 1 1 :: 400 400 directie - direction A: direction - Direktion Direktion - mamaA : directie ingenieur -- engineer. engineer. naging director. B: ingenieur "'=;;;==';/' naging E C: teekenkamer teekenkamer -- salle salie de de dessin dessin -- ZeiD : spreekkachenraum chenraum - drawing-office. D: mer parloir -- Sprechzimmer Sprechzimmer - parlour. mer - parloir F: E: bureau - Biiro Büro -- office. office. F: E : kantoor kantoor -- bureau wachtkamer antichambre -- Wartezimwachtkamer -- antichambre H : verI mer - waiting-room. G: G : reserve. H: gaderzaal -- salle salie de réunion - Versammde réunion archief lungssaal meeting-room. K: K : archief lungssaal -- meeting-room. archives vesgarderobe - vesL : garderobe archives -- Archiv. L: 11 , tiaire - Kleiderablage Kleiderablage -- cloakroom cloakroom
E
J:F. 1911, : 400 Staal::kantoorgebouw ::kantoorgebouwHeystee. Heystee. 1911,Amsterdam Amsterdam(50). (50). 11: 400 J.'F. Staal A
C
-~~"""="",,=-II[::J:::::!:_="';""=:!!::I.,,,I_:I:.,.\III
60
A: kantoor - bureau - Biiro Büro - office, B: directie - direction - Direktion -managing salie de dessin dessin -- Zeichensaal Zeichensaal managing director. C: C : teekenkamer -- salle drawing-office. D: spreekkamer Sprechzimmer -- parlour. parlour. spreekkamer - parloir - Sprechzimmer E toonzaal -- salle E: salie d'exposition d'exposition -- Schausaal Schausaal -- showroom showroom
J. M. van der Meij & Gebr. van Gendt : Kantoorgebouw Het ScheepJ. M. van- der Meij & van Gendt: Kantoorgebouw Het Scheepvaarthuis bureaux deGebr. compagnies de navigation - Schiffahrtgesellvaarthuis - bureaux de compagnies de navigation - Scl\iffahrtgesellschaftsgebaude - shipping companies' premises. 1 91 1 -1 91 6, schaftsgebäude shipping companies' premises. 1911-1916, Amsterdam (41 - -44). 1 : 500
Amsterdam (41- 44). 1 : 500 A: hall. B: centrale hall. C: portier - concierge A: hall. B: centraleD:hall. C: portier- -antichamconcierge Portier - hall-porter. wachtruimte Portier - bre hall-porter. 0 : wachtruimte - anticham- Warteraum - waiting-room. E: bre - - Warteraum - waiting-room. : kassier caissier - Kassierer - cashier. F E: kassier kantoorruimte - caissier - Kassierer cashier. - bureau - 13tiro -F: kantoorruimte bureau Bürooffice. G: telefoon - téléphone office. G: telefoon - téléphone Fernsprecher. H : licht- Fernsprecher. H- :area. lichthof - cour - Lichthof - cour - -Lichthof - area. K:hof expeditie expedition K : expeditie - expedition -
. ..
..
47 47
Spedition - forwarding. L: spreekkamer - parloir - Sprechzimmer -
Spedition - forwarding. L: spreekkamer - parloir - Sprechzimmer parlour. M : consul. N : kluis - caveau blindé - Stahlkammer - strongparlour. M : consul. N: kluis - caveau blindé - Stahlkammer - strongroom. P: lunchkamer directie - buffet direction - Lunchroom. P: lunchkamer directie - buffet direction - Lunchzimmer Direktion - managing directors' lunch-room. R: zimmer Direktion - managing directors'lunch-room. R: conferentiekamer - salle de conférence conferentiekamer - salie de conférence Konferenzzimmer - conference-room. S : Konferenzzimmer - conference-room. S: directie - direction - Direktion - managing directie - direction - Direktion - managing directors. U: garderobe - vesdi rectors . U : garderobe - vestiaire - Kleiderablage - cloaktiaire - Kleiderablage - cloakroom. V : teekenkamer - salle room. V: teekenkamer - salie de dessin -Zeichensaal de dessin - Zeichensaaldrawing-office. W : ardrawing-office. W: archief - archives - Archiv. chief - archives - Archiv. Z : ingenieur - engineer Z : ingenieur - engineer
• lt-
•
•
•
•
11
•
..
•
..
•
..
ti
ti.
11
47 47
61
La
r:=:Y::l
~IJi~
s
![><
E
1)
R
1
H
~.
M"
IH
M
1
A
~'
I-
~
N
0
0
0
~
0
I" ~
p
0
0
~
=~.
~
0
~
~:
::.E
~
I-
~
c~
U
.-
U
~
0
0
~ 0
G
TI
G
0
K
0
B
Ir 0
E
L
t Hc
--1;trpfl
~ y!
~4ti p
}
E
'HJ-; .i:! M ; ~
A ~
0
eb
Ht t H H -± .i H 0
~t
~
0
0
X-I=[h* X
IE,
I~
M, l
~
~
~
E
8...:
1
M
11
Ht
-
I-C
E
~:~
F
F
E
1
Amsterdam :: Geneeskundige Geneeskundige dienst dienst --service servicede desanté santé- -SanitStsdienst Sanitätsdienst -- health health Publieke werken Amsterdam service. 1923, Amsterdam (45-46). service. 1923, Amsterdam (45-46). 1 :: 400 400
A: hall. B: publiek Portier -- hall-porter. hall-porter. D: kantoor publiek - public public -- Publikum. Publikum.C: C: portier - concierge - Portier bureau - Bar° Büro -- office. office. EE:: dokter - médecin médecin -- Arzt Arrl- -physician. physician. F: salie de panseF : verbandkamer -- salle Verbandzimmer--dressing-room. dressing-room. G: wachtkamer - antichambre waitingment - Verbandzimmer antichambre -- Wartezimmer Wartezimmer -- waitingroom. H K: H:: onderzoekskamer -- cabinet de visite visite -- Untersuchungszimmer Untersuchungszimmer -- examination-room. examination-room. K: directeur consultatie consultatie bureau bureau--directeur directeurdu dubureau bureaude deconsultation consultation--Vorsteher VorsteherKonsultationsbaro Konsultationsbürodirecteur consultation-office. M :: wachtkamer wachtkamer -- antichambre antichambre -- Wartezimmer Wartezimmer- -waiting-room. waiting-room. N :: leader consultation-office. telefoon -- téléphone téléphone --Fernsprecher. Fernsprecher. P: salie de de réunion réunion --Versammlungssaal Versammlungssaal -P : vergaderzaal -- salle meeting-room. meeting-room. R R:: gemeente gemeente arts arts -- médecin médecin municipal municipal - Stadtarzt Stadtarzt -- town-physician. town-physician. S S:: directeur -principal medical medical officer officer Direktor -- principal
c
E
I
Publieke werken werken Amsterdam Amsterdam:: bureau bureau Verkeerswezen Verkeerswezen- -service servicede delalacirculation circulation- -Verkehrsamt Verkehrsamttraffic-service. 1924, Amsterdam (49). 1 : 400 400 traffic-service. 1924, Amsterdam (49). A A :: brigadier -- sergeant. sergeant. B: garage. garage. C: C:motorrijwielen motorrijwielen --motorcyclettes motorcyclettes -- Motorrader Motorräder -- motormotorcycles. cycles. D: wachtkamer politie politie --agents agents --Poliziste Poliziste - -constables constables
62
~ ■■•••••■,..
~-
[ t(~ 0
'rfl
--- --- -- - et
p
N
~
N
L..- ....J
~
n
D~
r
mi 0
-
~.L
- - - - - - 111 D
0
0
1\../
-7
R
1-()--+-= 0
11
o
M 6
L
Publieke Amsterdam:: hoofdgebouw hoofdgebouw gemeente-tram gemeente-tram --bureau bureauprincipal principaldu dutramway tramway- -Hauptgesch8ftsstelle Hauptgeschäftsstelle der der Publieke werken Amsterdam Strassenbahn 1923, Strassenbahn- -tramway tramwayI,head-office. i,head-office. 1923,Amsterdam Amsterdam(47-48). (47-48). 1 :: 400 400 inspecteur -- Inspektor - inspector. C : inspecteur A: portier -- concierge concierge -- Portier Portier -- hall-porter. hall-porter. B: telefoon - téléphone téléphone -- Fernsprecher. Fernsprecher. C: personeelcontrole F: personeelcontrole D: office. E: antichambre - Wartezimmer Wartezimmer--waiting-room. waiting-room. F: wachtkamer - antichambre E : wachtkamer kantoor -- bureau bureau -- Büro Bar° -- office. D: kantoor H: garderobe - vestiaire controle Personalkontrolle -- staff-checking. staff-checking. G: vestiaire - Kleiderablage Kleiderablage -- cloak-room. cloak-room. H: G: garderobe contr•Sle des des employés employés - Personalkontrolle garage. M gevonden objets trouvés trouvés -- Fundbiiro Fundbüro --found found objects. objeds. L: garage. M:: rijwielen rijwielen - -bicyclettes bicyclettes -- FahrrSder Fahrräder -gevonden voorwerpen voorwerpen - objets bicycles. vestiaire - Kleiderablage Kleiderablage -- cloak-room. cloak-room. P: salie de de réunion réunion -- Versammlungssaal Versammlungssaal garderobe - vestiaire P: vergaderzaal -- salle N : garderobe bicycles. H: meeting-room. employés - Personal Personal - staff staff personeel - employés meeting-room. R: personeel
[MIMI am Et ism go ER
B
e•OR
pa
C
MI NO tom ON MO mom OM OM NI IN
I~ W•• B
me
F
~==================~~~~~~--
__~-=~~L-__~~II
Publieke service de de la la circulation circulation -- VerkehrsVerkehrsPublieke werken werken Amsterdam: Amsterdam : bureau bureau Verkeerswezen Verkeerswezen -- service amt amt -- traffic-service. traffic-service.1924, 1924, Amsterdam Amsterdam (49). (49). 1 1 :: 400 400 inspecteur B: inspecteurA: chief-inspector. B: hoofdinspecteur -- inspecteur inspecteur général général - Generalinspedor Generalinspector -- chief-inspector. A: hoofdinspecteur archief -- archives archives -- Archiv. Archiv. Polizeileutnant D: archief Polizeileutnant -- inspector. inspector.C: C: kantoor - bureau bureau - Büro Biiro - office. D: vergaderzaal -- salie salle de de réunion réunion -- VerVerE: magasin - Magazin Magazin -- store-room. store-room. F: F: vergaderzaal magazijn -- magasin E: magazijn sammlungssaal sammlungssaal-- meeting-room meeting-room
63 63
•a 'G
..
G'
. I
•
m
L •• L
.
8
8
...
.
B
..
I I
•• JJ
Ir D. Roosenburg: Kantoorgebouw N.V. Philips.1923, Philips.1923. Eindhoven (5153). 1 : 500 (51-53).1: A: garderobe - vestiaire - Kleiderllblage Kleiderablage - cloak-room. B: lift - ascenseur - Aulzug. Aufzug. C C:: buizen - conduites Röhren - tubes. 0: D: ventilatie - aérage - Lüftung - ventilation. E: spreekkamer - parloir - Sprechzimmer - parlour. F: kantoor - bureau - Büro - ol/ice. office. G: kluis - caveau blindé - Stahlkammer - strongroom. H: tusschenverdieping - étage intermédiaire - Zwischenstock - intermediate /loor floor
B
B
8 B
B
.
B
47 47
64
.
ID
I
I
.
"
8
9 8
47 411117
47 47