Jaarverslag Laboratorium Pathologie

Jaarverslag 2013 Laboratorium Pathologie

Jaarverslag 2013 Laboratorium Pathologie Isala Zwolle

Jaarverslag Laboratorium Pathologie Isala 2013

-2-

INHOUDSOPGAVE Woord vooraf……………………………………………………………………………………………….……….5 Afkortingenlijst ………………………………………………………………………………………..…………….6 1 Algemeen.....................................................................................................................................7 1.1 Personeel ..............................................................................................................................7 1.1.1 Medische staf/ AIOS/Management...............................................................................7 1.1.2 Analisten .....................................................................................................................7 1.1.3 Secretariaat .................................................................................................................8 1.1.4 Staf..............................................................................................................................9 1.1.5 Bodes..........................................................................................................................9 1.1.6 Mortuarium/Sectie-afdeling ..........................................................................................9 1.1.7 Uit dienst .....................................................................................................................9 1.1.8 Organogram ..............................................................................................................10 1.2 Afdelingsverslagen ..............................................................................................................11 1.2.1 Histologie ..................................................................................................................11 1.2.2 Cytologie ...................................................................................................................12 1.2.3 Secretariaat ...............................................................................................................12 1.2.4 Bodes........................................................................................................................13 1.2.5 Mortuarium ................................................................................................................13 1.2.6 Pathologen ................................................................................................................13 1.3 Ziekteverzuim......................................................................................................................15 1.4 Jaargesprekken...................................................................................................................16 1.5 Overlegstructuren (organisatorisch) .....................................................................................17 2 Investeringen..............................................................................................................................18 3 Patiëntenzorg.............................................................................................................................23 3.1 Algemeen............................................................................................................................23 3.1.1 Productieoverzicht .....................................................................................................23 3.1.2 Zorgzwaarte ..............................................................................................................26 3.2 Histologie ............................................................................................................................28 3.2.1 Productieoverzicht .....................................................................................................28 3.2.2 Histochemische kleuringen ........................................................................................31 3.2.3 Hematopathologie......................................................................................................31 3.2.4 Mohs-chirurgie...........................................................................................................32 3.2.5 Huisartsendiagnostiek................................................................................................32 3.3 Niet-cervicale cytologie........................................................................................................34 3.3.1 Productieoverzicht .....................................................................................................34 3.3.2 Puncties ....................................................................................................................37 3.3.3 Follow-up van puncties verricht door de patholoog.....................................................39 3.3.4 Mammapoli Isala .......................................................................................................40 3.4 Cervixcytologie....................................................................................................................41 3.4.1 Algemeen overzicht ...................................................................................................41 3.4.2 Beoordeelbaarheid ....................................................................................................42 3.4.3 Herhalingsadviezen en KOPAC tabel.........................................................................43 3.4.4 Follow up afwijkende cervixcytologie medische indicatie (2012) .................................44 3.5 Obducties............................................................................................................................45 3.5.1 Aanvullende diensten Mortuarium ..............................................................................47 3.6 Speciale technieken ............................................................................................................48 3.6.1 Immunopathologie productie per antilichaam .............................................................48 3.6.2 Moleculaire pathologie 2013 ......................................................................................49 3.6.3 Farmacopathologische bepalingen mammacarcinomen ............................................54 4 Kwaliteitsindicatoren...................................................................................................................55 4.1 Doorloopsnelheden .............................................................................................................55 4.2 Vriescoupes 2013................................................................................................................60 4.3 Consulten, revisies & rondzendingen...................................................................................61 4.3.1 Consulten / revisies ...................................................................................................61 4.3.2 Carcinoom audit BVO-baarmoederhalskanker ...........................................................62 4.3.3 Audit darmscreening..................................................................................................62 4.4 (Clinico-)pathologische besprekingen ..................................................................................63 4.4.1 Regionale en landelijke bijeenkomsten en werkgroepen.............................................63


-3-

4.4.2 Locale besprekingen..................................................................................................63 4.5 Onderwijsactiviteiten............................................................................................................65 4.6 Aandachtsgebieden (aanspreekpunt) diagnostiek ................................................................66 4.7 Aandachtsgebieden organisatorisch ....................................................................................66 5 Kwaliteitszorg .............................................................................................................................68 5.1 Visitatieschema pathologie ..................................................................................................68 5.2 Verslag kwaliteitsactiviteiten 2013........................................................................................68 5.3 Signaleringen, VIM- en MIP meldingen ................................................................................69 5.4 Interne en externe signaleringen..........................................................................................70 5.5 VIM- en MIP meldingen .......................................................................................................74 5.6 Externe rondzendingen........................................................................................................75 6 Lidmaatschappen / commissies / bestuurswerkzaamheden / nascholing.....................................76 6.1 Medische staf ......................................................................................................................76 6.2 Overzicht cursus medewerkers............................................................................................83 6.3 Overzicht lidmaatschappen / werkgroepen / activiteiten medewerkers..................................85 Vooruitblik 2014..................................................................................................................................86


-4-

Woord vooraf Het jaar 2013 is voor de afdeling Pathologie Isala een jaar van grote veranderingen geweest. Vanaf januari begon de dienstverlening voor het ziekenhuis St Jansdal te Harderwijk en in juni volgde de verhuizing naar de nieuwbouw van Isala. Tijdens al deze veranderingen bleef de patiëntenzorg, onze ‘core-business’, gewoon doorlopen. Dat is alleen gelukt door de grote betrokkenheid en ijver waarmee alle medewerkers van de afdeling zich hebben ingezet bij de voorbereidingen en de uitvoering van zowel ‘Harderwijk’ als de verhuizing. Uiteraard is zo’n jaar enerverend. Het werken op twee locaties brengt logistieke problemen mee, die om een oplossing vragen. Het ideaal om identieke werkprocessen te hebben vergde in de praktijk continu aandacht, vooral in de beginperiode. Het verhuizen naar een nieuw ziekenhuis vraagt om aanpassingen in werkprocessen en gedrag, maar biedt daar ook kansen toe. Verder zijn de teams van de diverse geledingen verder op sterkte gebracht. De druk van deze veranderingen werd gevoeld en heeft ook geleid tot gesprekken over de afdelingscultuur en het gedragskader. Ondanks de twee grote veranderingen die 2013 stempelden is er ook hard gewerkt aan andere aspecten om de bedrijfsvoering up to date te houden. Besloten werd om niet meer te streven naar de kwaliteitsaccreditatie van het CCKL, maar over te stappen op de nieuwere en internationaal erkende ISO 15189. De implementatie is voortvarend ter hand genomen. Een belangrijke stimulans is de samenwerking met de kwaliteitsfunctionarissen van RVE KCL en de ondersteuning door Kerteza. Het ziet er naar uit dat de externe visitatie in het voorjaar van 2015 zal gaan plaatsvinden. De visitatie van de vakgroep door de Landelijke Visitatie Commissie van de NVVP vond plaats in het najaar van 2012 en leidde tot enkele aanbevelingen. Implementatie daarvan vond eveneens plaats en leidde weer tot erkenning voor de maximale periode van 5 jaar. Per 1 augustus is het RVE voorzitterschap overgedragen van Miek Havenith naar Jos Bart. De productie voor Isala bleef in 2013 licht achter ten opzichte van 2012, maar dit werd gecompenseerd door een hoger dan verwachte productie in Harderwijk. In de periode na de verhuizing was er ziekenhuisbreed sprake van een lagere productie. Daarnaast is er de laatste tijd een landelijke trend tot een lagere productie die waarschijnlijk veroorzaakt wordt door bezuinigingen op de zorg. Deze bezuinigingen treffen Isala minstens zo sterk als andere ziekenhuizen en zullen ook de pathologie niet voorbijgaan. De gevolgen hiervan bleven in 2013 beperkt, maar zullen vooral in 2014 merkbaar zijn. Deze ontwikkelingen en nog veel meer onderwerpen worden in dit jaarverslag behandeld. Veel wordt gepresenteerd aan de hand van cijfers, maar achter deze cijfers zitten altijd patiënten, op een cruciaal moment in hun leven, voor wie wij op dat moment betekenisvol willen zijn. Deze wetenschap is onze drijfveer. Namens de vakgroep pathologie en de medewerkers van het Laboratorium Pathologie & mortuarium, juni 2014. Jos Bart, patholoog, voorzitter RVE Pathologie Rycolt Hamoen, manager RVE Pathologie


-5-

Afkortingenlijst

LMMI: KCL: UDPS: KPI: LMS: SOP: BVO: NZa: CTG: RVE: PALGA: PO: AP: OL: RvB: CCKL: PIP: ISO 15189: MDO:

Laboratorium voor Medische Microbiologie en Infectieziekten Klinisch Chemisch Laboratorium Universeel Decentraal Palga Systeem Kwaliteits Prestatie Indicator Laboratorium Management Systeem Standard Operating Procedure Bevolkingsonderzoek Nederlandse Zorgautoriteit College Tarieven Gezondheidszorg Resultaat Verantwoordelijke Eenheden Pathologisch Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief Periodiek Overleg Aanspreekpunt Operationeel Leidinggevende Raad van Bestuur Stichting ter bevordering van de kwaliteit van het laboratoriumonderzoek en voor de accreditatie van laboratoria in de gezondheidszorg Primus inter pares Nederlandstalige ISO-norm: Medische Laboratoria – bijzondere eisen van kwaliteit en competentie Multi Disciplinair Overleg.


-6-

1

Algemeen

1.1

Personeel

Per team wordt de totale formatie per 31 december 2013 weergegeven. Vervolgens worden de mutaties en bijzonderheden in het personeelsbestand tijdens het jaar 2013 aangegeven.

1.1.1 Medische staf/ AIOS/Management Formatieomvang pathologen per 31-12-2013

bruto 9.96 fte (2012: netto 7,86 fte) *netto 9.56

Dhr. Dr. J. Bart, patholoog, RVE voorzitter Dhr. Dr. Mr. J.E. Boers, patholoog, opleider Dhr. Dr. M.G.W. Bol, patholoog Dhr. Dr. N.A. ’t Hart, patholoog Dhr. Dr. M.G. Havenith, patholoog Dhr. B.E. Laddé, patholoog Dhr. F.C.P. Moll, patholoog Dhr. R.H. van Rijssel, patholoog, plaatsvervangend opleider Mw. B.C. Wagemakers-van Bemmel, patholoog (tot 30-04-13) Mw. J.A.L. Hodge, patholoog (per 07-01-13) Dhr. J.H. Lagendijk, patholoog (per 01-01-13) Mw. S.R. Offerman, patholoog (per 06-05-13) Dhr. H.A. van den Bergen, patholoog, waarneming (01-06-13 t/m 31-08-13) *bruto formatie bevat 0,2 fte RCP BVO Dhr. Dr. Mr. J.E. Boers en 0,2 fte detachering UMCG Dhr. Dr. J. Bart

Dhr. Dr. C.F.M. Prinsen, moleculair bioloog

0,2 fte

Dhr. S. de Haas Mw. K. Koopman

1,0 fte (01-01-2013 t/m 31-03-2013) 1,0 fte (01-04-2013 t/m 31-12-2012)

Dhr. R.E.P. Hamoen, MSc, RVE manager Mw. H.S. Kuiper, management assistent

1,0 fte (50% Pathologie en 50% KCL) 0,75 fte

1.1.2 Analisten Histologie Formatie histologie

24.7 fte (2012: 20.36 fte)

Mw. C. Alberts-Netjes, medisch analist C Mw. H.P. Bakker-Wup, medisch analist C Mw. Philome Compier-Spier, medisch analist C (per 01-01-13) Dhr. C. Dentico, medisch analist C Dhr. S. van Drie, medisch analist B Mw. C. Evertsen, medisch analist D Mw. E. Geertsema,medisch analist C Dhr. M.G.C. van de Grift, OL B (per 01-05-13) Mw. D. Haag, OL (herplaatsingstraject) Mw. N.A. Heimensen, medisch analist C Mw. M van der Hoogen-Veldhoen, medisch analist C (i.c.m. mortuarium) Dhr. G.J. Huisken, aanspreekpunt speciele kleuringen, medisch analist C Mw. Y.A.M. Huisman-Holterman, OL B Mw. A.J. Knol, medisch analist B Mw. L.C. Krol, medisch analist B (tot 31-07-13)


-7-

Mw. P. Kruimer, medisch analist C Mw. G. Kuiper, medisch analist D Mw. M.E. van Leusen, medisch analist C Mw. J.C. Meeuwissen, aanspreekpunt immunohistochemie, medisch analist B Mw. S. Meijer-Schutte, medisch analist C Mw. N. Methorst, aanspreekpunt moleculaire technieken, medisch analist B Mw. M. Nijboer-Roeberts, medisch analist D Mw. G.D. Oosterbroek-Schuurman, medisch analist C Mw. L. van Opstal, medisch analist D (per 23-12-13) Mw. J. Pieterman-van der Steeg, medisch analist C Mw. J. Postma-Mackie, medisch analist D (per 01-01-13) Mw. H.J. de Ronde, aanspreekpunt Mohs, medisch analist C Mw. M.H.S. Ruiter, medisch analist C Mw. W.B. Spijkers, medisch assistent C Mw. J.E. van Unen-Bruins, medisch assistent C

Cytologie Formatie cytologie

9.1 fte (2012 8,09 fte)

Mw. H.L. Ballast, medisch analist C Dhr. R. Grasdijk, medisch analist D Mw. A.F. Klok-van der Velden, medisch assistent C Mw. J. Knol, medisch analist C Mw. M.J.F. Krebber, aanspreekpunt algemene cytologie, medisch analist C Mw. J.S. Meijer-Henstra, medisch analist C Mw. I. Mestebeld-Bout, medisch assistent C (per 01-03-13) Mw. W. van der Maaten, medisch analist C Mw. M. ten Napel-Schraal, medisch analist C Mw. S.J. Scherpen-Verseput, medisch analist C Mw. M.M.M. Smit-Kok, medisch analist C Mw. S. Torn-de Leeuw, aanspreekpunt cervixcytologie, medisch analist C

Stagiaires Mw. F. Dijkstra-Spiering, stagiaire histologie/cytologie (vanaf 01-09-13 t/m 31-05-14)

1.1.3 Secretariaat Formatie secretariaat

9.6 fte (2012: 7,8 fte)

Mw. A.C. Boerma, medisch secretaresse C Mw. B. Brink-Sollie, medisch secretaresse C Mw. K.A. Christen-Elsinga, medisch secretaresse C (tot 15-05-13) Mw. L. van Deenen, medisch secretaresse C (per 01-07-13) Mw. H.A. van Dijk-de Lorm, medisch secretaresse C Mw. G.J. van Hoek-Esselink, medisch secretaresse C Mw. G.M. de Lange, medisch secretaresse C Mw. A.N.L. Letsch, medisch secretaresse C Mw. I.A.G. Pot-Verschaeren, medisch secretaresse A (teamleider) Mw. G.H.M. Spoor-Kortstee, medisch secretaresse C Mw. H. Stroeve, medisch secretaresse C Mw. L. Tuin-Groen, medisch secretaresse A (teamleider) Mw. J. Verhoek, medisch secretaresse C (per 01-01-13) Mw. H. Vinke-Feikens, medisch secretaresse C

Mw. B. Tuk-Stuster, medisch secretaresse C via I-Flex (01-07-13 t/m 31-12-13)


-8-

Administratief medewerker Dhr. H. van de Weg, administratief medewerker

0,56 fte

1.1.4 Staf H.J. van Litsenburg J. Vonk (tot 16-12-13)

1 fte kwaliteitsmedewerker 0,6 fte staffunctionaris & coördinator gebouwbeheer en onderhoud 0.89 fte ICT applicatiebeheerder

A. Swienink (per 22-05-13)

1.1.5 Bodes Formatie bodes (0,2 fte dienstverlening aan LMMI)

2.89 fte (2012: 3,14 fte)

*Mw. W. Dunnewind-van Ouwerkerk Mw. N. Keizer (per 01-12-13) Mw. D. Kragt-Schoemaker Mw. H. Spijksma-Betten (tot 31-07-13) *Voor de periode van 01-12-13 tot 01-05-14 1 fte bode uitgeleend aan het LMMI.

1.1.6 Mortuarium/Sectie-afdeling Formatie mortuarium

4 fte (2012: 4,0 fte)

Mw. P.M. Honing Mw. M. van der Hoogen-Veldhoen (i.c.m. histologie) Dhr. R. Klein Dhr. L. Mooi Dhr. R. Strijkert Mw. Y. van Urk, I-Flex ondersteuning Mw. H. Lier, I-Flex ondersteuning

1.1.7 Uit dienst Mw. B.C. Wagemakers-van Bemmel (30-04-13) Mw. K. Christen-Elsinga (15-05-13) Mw. H. Spijksma-Betten (31-07-13) Mw. L.C. Krol (31-07-13) Dhr. J. Vonk (16-12-13)


-9-

1.1.8 Organogram


- 10 -

1.2

Afdelingsverslagen

1.2.1 Histologie De opening van Laboratorium Pathologie locatie St Jansdal en de verhuizing van Laboratorium Pathologie Zwolle naar de nieuwbouw waren twee belangrijke gebeurtenissen op de afdeling histologie in 2013. Een compliment aan alle medewerkers die naast alle extra taken de routinematige diagnostiek in juiste banen hebben weten te leiden. De forse productiestijging is te herleiden naar de opening van locatie St Jansdal, welke hoger uitviel dan de prognose. Het aantal medewerkers op afdeling histologie is in 2013 uitgebreid met Philomé Compier-Spies, Joyce Postma-Mackie, Marco van de Grift en Loretta van Opstal. Ditty Haag (operationeel leidinggevende) is via een ré-integratie traject elders binnen de Isala werkzaam geweest in 2013. Tevens werd er een traject ingezet om de labassistent Anne-Lize van Unen-Bruins op te leiden tot analist en Wilma Spijkers van bode tot laboratoriumassistent. Eind 2013 is het planningsprogramma Harmony beschikbaar gekomen voor Laboratorium Pathologie. Deze vervangt het Jaar Uren Systeem vanaf 1-12014. Om op twee locaties de werkdruk te kunnen reguleren is een goede samenwerking noodzakelijk m.b.t. uitwisseling van analisten. Hierop wordt afdeling histologie door de leidinggevenden actief aangestuurd. Uitsnijruimte: Beide locaties kregen in 2013 de beschikking over een nieuwe, goed geoutilleerde uitsnijruimte, ingericht door de firma Propath. Locatie St Jansdal heeft de beschikking over één tafel, locatie Zwolle heeft de beschikking over twee grote tafels, één verstafel en één bioptentafel. Dit laatste geeft een andere, positieve, invulling aan de workflow. Na de verhuizing is het papierloos werken geïntroduceerd. Doordat Laboratorium Pathologie nu intern binnen de Isala is gehuisvest, is de logistiek m.b.t. vriescoupes aangepast. De OK-medewerkers brengen vriescoupepreparaten zelf naar Pathologie. Voor overige niet-spoedeisende onderzoeken vanaf de OK, is een beperkte groep brancardiers geselecteerd. In 2014 wordt een track-en-trace systeem geïntroduceerd voor logistieke processen rondom OK, dagbehandeling en Laboratorium Pathologie. Histologie: In de nieuwbouw is het aantal microtomen gereduceerd van zeven naar zes. Door op een flexibele manier gebruik te maken van de microtomen is dit vooralsnog werkbaar. De proeffase digitale pathologie is in 2013 ingezet met ondersteuning van Margreet Kuiper en Elisabeth Geertsema. Speciale kleuringen en immunohistohemie: In het kader van automatisering van de speciale kleuringen hebben alle gebruikers een training gevolgd voor de Special Stainmodule van firma Roche. Locatie St Jansdal heeft de beschikking over één special stainmodule en twee Benchmark XT Immunostainers van de firma Roche. Vanwege de hoge workload op afdeling immunohistochemie is in 2013 reeds een traject ingezet welke er toe moet leiden dat er meer Lean gewerkt kan worden. Dit alles wordt geëffectueerd in 2014. Yvonne Huisman en Marco van de Grift, operationeel leidinggevenden histologie, mortuarium & logistiek


- 11 -

1.2.2 Cytologie Een mooi, maar enerverend jaar voor de afdeling cytologie. Per 1 januari gingen de werkzaamheden in Harderwijk van start. Voor de cytologie betekende dit geen “lijfelijke” aanwezigheid in Harderwijk, maar genummerde potjes met patiëntenmateriaal die per speciale bode naar Zwolle werden getransporteerd. Vervolgens werden deze op het cytologisch laboratorium verwerkt tot preparaten en daarna beoordeeld. Hierbij bleek dat, zoals bij iedere start, hier ook de nodige opstartproblemen waren; maar uiteindelijk vielen deze mee. De hoeveelheid materiaal was boven verwachting. Met de start in Harderwijk hebben we een begin gemaakt met het papierloos werken; aan het einde van het jaar was ook het werk voor Isala papierloos. Er zijn een aantal bijeenkomsten geweest in Harderwijk om te overleggen over ondersteuning van een analist bij de puncties op de radiologie, met name in het kader van de mamma-care. Echter dit heeft nog niet geresulteerd in daadwerkelijke assistentie; de verwachting is dat dit medio 2014 zal gaan plaatsvinden. Met de verhuizing in juni startte het intramuraal werken op de nieuwe locatie Isala. Voor de afdeling cytologie verliep de verhuizing heel goed en er wordt met plezier gewerkt in de nieuwe ruimtes. Doordat je op één locatie zit werd de samenwerking met andere afdelingen in het ziekenhuis constructiever. De mammapoli kreeg een nieuwe vorm door deze op twee dagen te concentreren. In november werd gestart met de assistentie bij puncties op de endoscopie-afdeling van de RVE MDL. Aan het eind van het jaar werd duidelijk dat het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker een nieuwe vorm zal krijgen. Met ingang van januari 2016 zal dit onderzoek middels hrHPV-onderzoek plaatsvinden. Hiermee vervalt de primaire screening middels cytologische beoordeling, wat gevolgen zal hebben voor de werkzaamheden op de afdeling. Op 1 maart kwam Irene Mestebeld-Bout als laboratoriumassistente op de afdeling. Marjo Krebber en Stieneke Torn, aanspreekpunten cytologie

1.2.3 Secretariaat Per 1 januari zijn we gestart met de dienstverlening pathologie in Harderwijk. Ineke Vinke, Alinde Letsch en Judith Verhoek zijn hiervoor ons team komen versterken. Dagelijks bemensen twee van hen het secretariaat in Harderwijk, eventueel aangevuld met collega’s uit Zwolle. Ineke en Alinde hebben een half jaar daarvoor in Zwolle gewerkt zodat ze goed ingewerkt konden starten in Harderwijk. Mede hierdoor waren er voor het secretariaat geen grote opstartproblemen. Secretariaat Zwolle en Harderwijk werken gezamenlijk met G2 Medispeech, waardoor alle verslagen ongeacht locatie verwerkt kunnen worden. Per 15 mei verliet Karin Christen ons, na bijna 24 jaar pathologie heeft zij binnen het ziekenhuis een andere functie aangenomen. Als voorbereiding op de verhuizing werd in mei en juni het oudste gedeelte van het archief ingepakt en opgehaald door Cellnass. Zij beheren voor ons dit gedeelte van het archief in Duiven. Wij kunnen te allen tijde daar coupes opvragen die dan naar ons verstuurd worden. In het weekend van 29 en 30 juni zijn we verhuisd naar V1 in het nieuwe ziekenhuis. De verhuizing verliep voor het secretariaat nagenoeg vlekkeloos. Op 30 juni ’s middags werden de eerste verslagen weer verwerkt. De eerste week van juli werd het uitgebreide archief nauwkeurig op volgorde verplaatst naar een elektronische archiefkast op de nieuwe locatie. Vlak na de verhuizing werd ook het papierloos werken geïntroduceerd. Ook de aanvragen voor mammaprint worden digitaal bij Agendia aangemeld. Opvallend is het aantal besprekingen dat enorm is toegenomen sinds Isala op één locatie zit. Op 5 augustus ging Judith Verhoek met zwangerschapsverlof waarna op 16 september haar dochter Lynn werd geboren. Als aanvulling kwam Lisa van Deenen ons team weer versterken vanaf 1 juli. De zomerperiode was met de verhuizing van de rest van het ziekenhuis hectisch. Door ziekte en/of persoonlijke omstandigheden vielen meerdere mensen uit. Dit hebben we kunnen opvangen met de inzet van Brenda Tuk-Stuster. Zij heeft ervaring met de secretariaatswerkzaamheden pathologie. Via I-flex heeft zij ons met name de zomerperiode doorgeholpen. Eind 2012 zijn we met een nieuwe versie van G2 Medispeech gaan werken, dit heeft geen problemen opgeleverd. In 2013 waren er twee jubilea: op 1 september was Iris Pot 12,5 jaar in dienst en op 1 oktober was Betsie Tuin 25 jaar in dienst. Iris Pot en Betsie Tuin, operationeel leidinggevenden secretariaat


- 12 -

1.2.4 Bodes In 2013 is de logistieke ondersteuning van de bodes weer van groot belang geweest voor Laboratorium Pathologie en LMMI. De opening van locatie St Jansdal en de overgang naar de nieuwbouw heeft voor de nodige verandering van werkzaamheden gezorgd. Per dag zorgen de bodes voor drie pendeldiensten tussen ZwolleHarderwijk. Bertus Mooi verzorgt naast zijn bodetaken tevens de assistentie aan de patholoog bij obducties op locatie St Jansdal. Wilma Spijkers is in 2013 volledig inzetbaar geworden als labassistent op de afdeling histologie. Van Hillie Spijksma werd afscheid genomen i.v.m. overgang naar de nieuwbouw . Vanaf december 2013 t/m april 2014 is Wilma Dunnewind volledig werkzaam op de afdeling LMMI i.v.m. opvangen zwangerschapsverlof. Zij wordt vervangen door Nadja Keizer. Het contract van Dicky Kragt werd met 8 uur uitgebreid. In de nieuwbouw werd in 2013 al oriënterend meegekeken naar de inzetbaarheid van de bodes ter ondersteuning bevolkingsonderzoek darmkankerscreening binnen de RVE KCL. Marco v.d. Grift, operationeel leidinggevende histologie, mortuarium & logistiek

1.2.5 Mortuarium De medewerkers van Isala leveren uitstekende en piëteitsvolle nazorg aan overledenen binnen Isala. In de afgelopen jaren is er een goede samenwerking ontstaan tussen Isala en de GGD m.b.t. de justitiële inbreng van overledenen. Alle overledenen worden met zorg overgedragen aan de uitvaartverzorgers. De mortuaria van Isala zijn in 2013 van twee locaties samengevoegd tot één afdeling in de nieuwe locatie. Voor een betere dienstverlening aan interne afdelingen, uitvaartverzorgers en nabestaanden is de aanwezigheid van de mortuariummedewerkers uitgebreid. De openingstijden zijn verruimd van 8.00 – 22.00 uur en in de weekenden van 14.00 – 18.00 uur. Buiten deze openingstijden is er 24/7 een bereikbaarheidsdienst beschikbaar. In de nieuwbouw van het mortuarium is een speciale opbaarruimte met naastgelegen een familiekamer, beschikbaar voor de nabestaanden van de overledenen. Via I-flex heeft het team versterking gekregen van Yvonne van Urk en Hennie Lier. Paula Honing en Monique van de Hoogen hebben in Engeland bij Omega Supplies een airbrush restauratie cursus gevolgd. Yvonne Huisman-Holterman, operationeel leidinggevende histologie, mortuarium & logistiek

1.2.6 Pathologen 2013 was voor de RVE pathologie een enerverend jaar. De dienstverlening in Harderwijk veroorzaakte veel druk op de logistiek en de werkwijze van de pathologen. Zodra dit enigszins in goede banen was geleid ging de voorbereiding voor de verhuizing naar de nieuwbouw van start. In tegenstelling tot de verwachting heeft de opening van de vestiging in Harderwijk tot een grotere druk op de vakgroep geleid dan de verhuizing. Gelet op de geleverde inspanningen was het afblazen van de fusie met het Harderwijkse ziekenhuis voor de vakgroep een zware teleurstelling.


- 13 -

Personele wijzigingen: In januari 2013 werd de vakgroep uitgebreid met mw. Drs. J.A.L. Hodge en de heer Drs. J. H. Lagendijk, naar aanleiding van de start van de dienstverlening aan het Ziekenhuis St. Jansdal in Harderwijk. Per 1 juni 2013 trad mw. Drs. B.C. Wagemakers-van Bemmel uit dienst van de Isala klinieken in verband met een nieuwe werkkring in het Martini Ziekenhuis. Per 1 december werd de ontstane vacature ingevuld door mw. Drs. S.R. Offerman. RVE voorzitterschap: Per 1 augustus werd het RVE voorzitterschap overgedragen van de heer Dr. M.G. Havenith op de heer Dr. J. Bart. Naar aanleiding van de bevindingen van de kwaliteitsvistitatie werd de overdracht van het RVE voorzitterschap aangegrepen om een toekomstplan op te stellen. Kernpunten hieruit zijn: deelspecialisatie, verdere uniformering en standaardisering van werkwijzen en voortdurende innovatie. Deze onderwerpen zullen in 2014 worden geïmplementeerd. De RVE pathologie beoefent het specialisme pathologie in de volle breedte. Het ambitieniveau ligt hoog, waarmee de vakgroep wil aangeven dat de kwaliteit van de diagnostiek aan moet sluiten bij de kwaliteit die van een groot topklinisch ziekenhuis verwacht mag worden. In de praktijk komt het erop neer dat zowel gangbare als zeldzame diagnostiek adequaat wordt uitgevoerd op een niveau dat het academisch niveau benadert. Om deze ambitie vorm te geven werd in 2013 samengewerkt met het UMCG op het gebied van moleculaire pathologie. Dr. N.A. ’t Hart besteedde vanaf 1 augustus één dagdeel per week in het UMCG aan de verdere ontwikkeling hiervan. Andere samenwerking vond plaats op het gebied van digitalisering en onderwijs. Dr. J. Bart, RVE voorzitter


- 14 -

1.3

Ziekteverzuim

Totaal (%) Incl. Zwangerschap 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

7,60 (3,36) 9,62 (5,68) 6,40 (1,64) 6,34 (0,00) 6,75 (0,00) 4,96 (2,05) 3,89 (0,00) 5,42 (0,00) 5,40 (8,00)

Exclusief Zwangerschap 5,50 (3,36) 8,50 (5,68) 5,09 (1,64) 4,47 (0,00) 4,40 (0,00) 4,06 (2,05) 2,66 (0,00) 3,38 (0,06) 3,84 (8,00)

w.v. kort ( 0 – 8 dgn.) 0,97 (1,1) 1,48 (1,99) 2.03 (1.45) 1,84 (0,00) 1,01 (0,00) 0,60 (0,41) 0,73 (0,00) 0,68 (0,06) 0,73 (0,34)

w.v. middel ( 8 – 24 dgn.)

w.v.lang /zeer lang (>42 dgn.)

1,69 (2,26) 1,20 (3,70) 1,84 (0,19) 1,11 (0,00) 1,43 (0,00) 1,07 (1,64) 1,59 (0,00) 1,69 (0,00) 1,38 (1,85)

2,83 (0,00) 5,13 (0,00) 1,43 (0,00) 1,40 (0,00) 3,67 (0,00) 2,39 (0,00) 1,57 (0,00) 1,28 (0,00) 3,28 (5,81)

In bovenstaande tabel zijn de verzuimpercentages van Laboratorium Pathologie en het mortuarium (tussen haakjes) weergegeven. Het ziekteverzuim van 3,84 % van Laboratorium Pathologie wordt voornamelijk veroorzaakt door het middellange (8-24 dagen – 1,38 %) en het langere ziekteverzuim (> 43 dagen – 3,28 %). Bij het mortuarium wordt het verzuim van 8,00 % veroorzaakt door één langdurig ziektegeval. Vanuit de Isala wordt door het KPI verzuimteam actief beleid gevoerd op het terugdringen van het individuele recidiverende ziekteverzuim en het voorkomen van langdurig ziekteverzuim. De meldingsfrequentie over 2013 is 1,00 voor Laboratorium Pathologie en 0,40 voor mortuarium bij een Isala-norm met maximaal gemiddelde van 1,5. Voor beheersing van het ziekteverzuim is voor het jaar 2013 de norm van 4% gesteld (KPI van de Isala klinieken en de RVE pathologie). Ondanks de grote en ingrijpende veranderingen zoals start dienstverlening St Jansdal te Harderwijk en de verhuizing naar de nieuwbouw is voor het jaar 2013 het verzuim onder de norm van 4% gebleven.

Ziekteverzuim Pathologie 10 8 6 %

4 2 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal ( excl. zwangerschap)

Kort (1 t/m 7 dagen)

Middellang ( 8 t/m 42 dagen)

Lang ( >43 dagen


- 15 -

1.4

Jaargesprekken

Er wordt naar gestreefd om jaarlijks minimaal één keer per jaar een functioneringsjaargesprek (fjg) te houden. Voor het jaar 2013 is deze doelstelling, ondanks de enorme drukte, goed gelukt. Aan het eind van het jaar 2013 is besloten om naast de fjg ook aandacht te besteden aan de onderlinge samenwerking binnen de afdeling en de individuele teams (teamdagen). De leden van de vakgroep hebben allemaal deelgenomen aan de binnen de Isala georganiseerde intercollegiale beoordelingen volgens de CanMEDS methode.

2013 Jaargesprekken door: Rycolt Hamoen Rycolt Hamoen Rycolt Hamoen Rycolt Hamoen Marco v.d. Grift Marco v.d. Grift Yvonne Huisman Iris Pot Betsie Tuin Betsie Tuin Andre Abbes

Aantal 12 1 1 4 9 3 14 5 3 1 2

afdeling cytologie management assistente kwaliteitsmedewerker leidinggevenden afdeling histologie bodes afdeling histologie secretariaat secretariaat administratief medewerker moleculaire analisten

I. Mestebeld, afd. cytologie, heeft i.p.v. een jaargesprek tussentijdse evaluatiegesprekken gehad. L. van Deenen, secretariaat, heeft tussentijdse evaluatiegesprekken gehad.


- 16 -

1.5 Overlegstructuren (organisatorisch) Periodiek Overleg – PO PO Directeur Operations met RVE manager en RVE voorzitter

1 x per maand

KPI gesprek Directeur Operations, RVE bestuur en RVE controller

1 x per maand

Jaargesprek RVE pathologie met RvB

1 x per jaar

RVE managersoverleg

1 x per week

RVE besturen overleg (KCL, LMMI, Pathologie)

1 x per 2 weken

Stafoverleg laboratoria/beeldvorming (RVE manager, RVE controller en Senior HR) 1 x per week PO RVE manager met RVE controller

1 x per maand

PO RVE manager met Inkoper

1 x per maand

PO RVE manager met Senior HR

1 x per maand

PO RVE manager met Public Relations

1 x per kwartaal

PO RVE manager met Operationeel Leidinggevenden histologie

1 x per week

PO RVE manager met AP’ers Cytologie

1x per week

PO RVE manager met OL’ers Secretariaat

1x per week

Vakgroepoverleg pathologen

1 x per 2 weken

Overleg RVE manager en RVE voorzitter

ad hoc / wekelijks

Management Team RVE pathologie

1 x per week

Werkoverleg per afdeling / team

1 x per maand

Werkgroep kwaliteit

1 x per maand

Stuurgroep kwaliteit

1 x per maand

Management review

1 x per kwartaal


- 17 -

2

Investeringen

Aangeschafte apparatuur, software en inventaris in 2013: NB. H= locatie St Jansdal, Z= locatie Isala.                           

Formaldehydemeter, portable (H) Droogstoof (H) Coupe-afdekker (Taper) (Z) Cryostaat (tweedehands) (H) Microscoop (H) Magneetroerder (H) Magneetroerder met verwarming (Z) Koelcel (Z) Formaldehyde mengunit (H) Natarchiefkast (3x) (Z) Zuurkast (6x) (Z) Autopsietafel (2x) (Z) Bioptentafel (1x) (Z) Veiligheidskast brandwerend (4x) (Z) Nanodrop (laptop) (Z) Koelplaat (6x) (Z) Coupe scanner DEMO (Z) Computer coupe scanner (Z) Precisiebalans [3] (Z) Microscoop IFT [E] (Z) Lichtbron, extern (Z) Power supply (Z) Computer (Z) Beeldscherm (Z) Backup (Z) Föhn (Z) Koelkast (2x) (Z)

Op afdeling aanwezige tijdschriften:             

American Journal of Surgical Pathology Annals of Oncology Cardiovascular Pathology Diagnostic Cytopathology Histopathology Modern Pathology Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde Nederland Tijdschrift voor Oncologie Pediatric & Developmental Pathology VAP Visie Virchows Archiv: The European Journal of Pathology Zoekmachine Immunohistochemie Zorgvisie


- 18 -

Aangeschafte boeken 2013: Pathologie Zwolle: 

Morson and Dawson’s Gastrointestinal Pathology; N.E. Sheperd, B.F. Warren, G.T. Williams, J.K. Greenson, G.Y. Lauwers, M.R. Novelli, 2013, 5th edition, ISBN 9781405199438



WHO Classification of Tumours of Soft Tissue and Bone; C.D.M. Fletcher, J.A. Bridge, P.C.W. Hogendoorn, F. Mertens, 2013, 4th edition, ISBN 9789283224334



Afkortingen in het Medisch Dossier; S. Sloot, jaargang 2012, ISBN 9789490305000



AFIP Atlas of Tumor Pathology, Series 4, Tumors and Cysts of the Jaws, nr. 16; R.A. st Robinson, S.D. Vincent, 2013, 1 edition, ISBN 9781933477237



Cytology; E.S. Cibas, B.S. Ducatman, 2012, 3rd edition, ISBN 9781416053293 (tweemaal)



TNM Classification of Malignant Tumors; L.H. Sobin, M.K. Gosporadowicz, C. Wittekind, 2009, th 7 edition, ISBN 9781444332414 (tweemaal)



Bancroft’s theory and practise histological techniques; K.S. Suvarna, C Layton, J.D. Bancroft, 2012, 7th edition, ISBN 9780702042263



Head and Neck Pathology; L.D.R. Thompson, S. Müller, 2012, 2nd edition, ISBN 9781437726077



Practical Soft Tissue Pathology; J.L. Hornick, 2013, 1st edition, ISBN 9781416054559



Diagnostic Histopathology of Tumors, 2-Volume Set; C.D.M. Fletcher, 2013, 4th edition, ISBN 9781437715347



Handboek Colorectaal Carcinoom, dr. C.J.A. Punt, C.A.M. Marijnen, I.D. Nagtegaal, C.J.H. v.d. Velde, 2011, 1st edition, ISBN 9789058981967



Breast Pathology, D.J. Dabbs, 2012, 1st edition, ISBN 9781437706048



AFIP deel 17: Tumors of the Upper Aerodigestive Tract and Ear, S.E. Mills, B. Stelow, 2013, 1st edition, ISBN 9781933477206



AFIP deel 18: Tumors of the Testis and Adjacent Structures, T M. Ulbright, R. H. Young, 2013, 1st edition, ISBN 9781933477213



Histological Diagnosis of Nevi and Melanoma, G. Massi, P. E. LeBoit, 2013 2nd edition, ISBN 9783642373107



Muscle Disease, Pathology and Genetics, H.H. Goebel, C.A. Sewry, R.D. Weller, 2013, 1st edition, ISBN 978047067205



Neurodegeneration: the Molecular Pathology of Dementia and Movement Disorders, D.W. nd Dickson, R.O. Weller, 2011, 2 edition, ISBN 9781405196932



AFIP 19, Tumors of the Peripheral Nervous System, B.W. Scheithamer, C.R. Antonescu, J.M. Woodruff, 2013, 1st edition, ISBN 9781933477305



Diagnostic Pathology: Fetal Histology, J.M. Comstock, L.V. Furtado, S. Bryson, 2013, 1st edition, ISBN 9781931884686



Enzinger and Weiss’s Soft Tissue Tumors, J.R. Goldblum, A.L. Folpe, S.W. Weiss, 2013, 6 edition, ISBN 9780323088343

th


- 19 -



Mond- en Kaakziekten, Prof. Dr. J. v.d. Waal, 2011, 2de editie, ISBN 9789031386093



Sobotta Atlas van de menselijke anatomie, 4-delige cassette, F. Paulsen, J. Waschke, 2011, 4de editie, ISBN 9789031390427



Scientific English, C. Hrdina, R. Hrdina, 2010, 1 edition, ISBN 9789031377824



Pinkhof geneeskundig woordenboek, J.J.E. van Everdingen, 2011, 12th edition, ISBN 9789031391219



Medisch woordenboek Engels-Nederland/Nederland-Engels, F.J.A. Mostert, 5 herziene druk, 2002. ISBN 9789031361106

st

e

Pathologie Harderwijk: 

WHO Classification of Tumours; Pathology & Genetics Tumor; Tumours of the Urinary st System and Male Genital Organs, J.N. Eble, G. Sauter, J.I. Epstein, I.A. Sesterhenn, 2004, 1 edition, ISBN 9789283224150



WHO Classification of Tumours; Pathology & Genetics Tumor; Skin Tumours; P.E. LeBoit, G. Burg, D. Weedon, A. Sarasin, 2006, 4th edition, ISBN 9789283224143



WHO Classification of Tumours; Pathology & Genetics; Tumours of Endocrine Organs, R.A. DeLellis, R. Lloyd, P. Heitz, C. Eng, 2004, 1st edition, ISBN 9789283224167



WHO Classification of Tumours of Haematopoeietic and Lymphoid Tissues, S.H. Swerdlow, E. Campo, N.L. Harris, E.S. Jaffe, S.A. Pileri, H. Stein, J. Thiele, J.W. Vardiman, 2008, 4th edition, ISBN 9789283224310



WHO Classification of Tumours of Soft Tissue and Bone, C.D.M. Fletcher, J.A. Bridge, P.C.W. Hogerdoorn, F. Mertens, 2013, 4th edition, ISBN 9789283224334



Urologic Surgical Pathologie, D.G. Bostwick, L. Cheng, 2008, 2nd edition, ISBN 9780323019705



The Gleason Grading System, J. Epstein, 2013, 1st edition, ISBN 9781451172828



Bone Marrow Pathology, B.J. Bain, D.M. Clark, B.S. Wilkins, 2010, 4 edition, ISBN 9781405168250



Ioachim’s Lymph Node Pathology, H.L. Ioachim, L.J. Medeiros, 2009, 4th edition, ISBN 9780781775960



Jaffe Hematopathology, E.S. Jaffe, N.L. Harris, J.W. Vardiman, E. Campo, D.A. Arber, 2011, 1st edition, ISBN 9780721600406



Barnhill Dermatopathology, R. Barnhill, A.N. Crowson, C. Magro, M. Piepkorn, 2010, 3rd edition, ISBN 9780071489232



Skin Pathology, D. Weedon, 2010, 3rd edition, ISBN 9780702034855



Surgical Pathology, J. Rosai, 2011, 10th edition, ISBN 9780323069694



Surgical Pathology GI Tract, Liver, Biliary Tract and Pancreas, R.D. Odze, J.R. Goldblum, 2009, 1st edition, ISBN 9781416040590



Pathology of the Lungs, B.C. Corrin, A.G. Nicholson, 2011, 3rd edition, ISBN 9780702033698

th


- 20 -



Enzinger’s and Weiss Soft Tissue Tumors, S.W. Weiss, J.R. Goldblum, 2008, 5th edition, ISBN 9780323046282



Cytology: Principles and Clinical Correlates, E.S. Cibas, B.S. Ducatman, 2012, 3 edition, ISBN 9781416053293



Blaustein’s Pathology Female Genital Tract, R.J. Kurman, L. H. Elienson, B.M. Ronnett, 2011, th 6 edition, ISBN 9781441904881



Diagnostic Gynaecologic and Obstretic Pathology, C.P. Crum, M.R. Nucci, K.R. Lee, 2011, nd 2 edition, ISBN 9781437707649



TNM Classification of Malignant Tumours, L.H. Sobin, M.K. Gospodanowicz, C. Wittekind, 2009, 7th edition, ISBN 9781444332414



Histology for Pathologists, S.E. Mills, 2012, 4th edition, ISBN 9781451113037



Handbook of Practical Immunohistochemistry, F. Lin, J. Prichard, 2011, 1 edition, ISBN 9781441980618



Practical Dermatopathology, R.P. Rapini, 2012, 2nd edition, ISBN 9780323066587



AJCC Cancer Staging Manuel, S.B. Edge, D.R. Byrd, C.C. Compton, A.G. Fritz, F.L. Greene, A. Trotti, 2010, 7th edition, 9780387884400



Gynaecologic Pathology, M.R. Nucci, E. Oliva, 2009, 1st edition, ISBN 9780443069208



Dermatopathology, K.J. Busam, 2009, 1st edition, ISBN 9780443066542



Bone and Soft Tissue Pathology, A.L. Folpe, C.Y. Inwards, 2009, 1st edition, ISBN 9780443066887



Head and Neck Pathology, L.D.R. Thompson, 2012, 2nd edition, ISBN 9781437726077



Breast Pathology, F. O’Malley, S.E. Pinder, A.M. Mulligan, 2nd edition, ISBN 9781437717570



Hematopathology, Hsi, 2006, ISBN 9781437726060



Gastriontestinal and Liver Pathology, C.A. Iacobuzio-Donahue, E.A. Montgomery, 2011, 1 edition, ISBN 9781437709254



Diagnostic Histopathology of Tumors, C.D.M. Fletcher, 2-Volume Set, 2013, 4 edition, ISBN 9781437715347



Morson and Dawson’ Gastrointestinal Pathology, N. Sheperd, 2013, ISBN 9781405199438



Handboek Colorectaal Carcinoom, C.J.A. Punt, C.A.M. Marijnen, I.D. Nagtegaal, C.J.H. v.d. st Velde, 2011, 1 edition, ISBN 9789058981967



Breast Pathology, D.J. Drabbs, 2012, 1 edition, ISBN 9781437706048



AFIP 17: Tumors of the Upper aerodigestive Tract & Ear, S.E. Mills, B. Stelow, 2013, 1st edition, ISBN 9781933477206



AFIP 18: Tumors of the Testis and Adjacent Structures, T.M. Ulbright, R.H. Young, 2013, 1st edition, ISBN 9781933477213



Histological Diagnosis of Nevi and Melanoma, G. Massi, P.E. Le Boit, 2nd edition ISBN 9783642373107

rd

st

st

th

st


- 21 -



AFIP 19, Tumors of the Peripheral Nervous System, B.W. Scheithamer, C.R. Antonescu, J.M. Woodruff, 2013, ISBN 9781933477305



Enzinger and Weiss’s Soft Tissue Tumors, J.R. Goldblum, A.L. Folpe, S.W. Weiss, 2013, 6th revised edition , ISBN 9780323088343


- 22 -

3

Patiëntenzorg

3.1

Algemeen

3.1.1 Productieoverzicht

In aantallen Histologie Totaal Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Vriescoupes Totaal Isala St Jansdal Immunohistochemie Totaal Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Morfometrie Totaal Isala St. Jansdal Elektronenmicr. ond. Totaal Isala St Jansdal Eenvoudig moleculair ond. Totaal In situ hybridisatie Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Totaal HPV-bepaling Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Complex moleculair ond. Totaal Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Consulten extern gevraagd

1995

2000

2005

2010

2011

2012

2013

16,612 15.285

18.010 16.067

21.284 18.235

27.500 23.047

27.395 22.231

27.531 22.490 54

1.327

1.943

3.049

4.453

5.164

4.887

37.527 21.728 10.505 7 5.287

311

291

266

381

371

319 301 18

505 382 123

1.849 1,809

3.280 3,173

6.168 5.837

5.903 5.538

40

107

21 310

58 307

5.626 5.228 32 27 339

8.353 5.070 2.937 6 340

59

129

250 135 115 12 8 4

0

0

153

203

222

258

1.312

1.344

1.125

362 227 80 53 2 1.507 739 357 411

130

108

185

181

224 159 48 15 2

223

192

239

407


- 23 -

In aantallen Obducties Totaal Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Cytologie Niet-gynaecologisch Totaal Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Puncties Totaal Isala Extern/overig Huisartsen Agar Totaal Isala St Jansdal Extern/overig Huisartsen Flowcytometrie Totaal Isala Huisartsen Gynaecologisch Totaal Bevolkingsonderzoek Totaal Isala St Jansdal Huisartsen Indicatie Totaal Isala St Jansdal Huisartsen

1995

2000

2005

2010

2011

2012

2013

237

184 177

142 129

109 101

121 111

3 10

3 5

3 7

114 80 17 7 10

126 84 28 3 11

6.680 6.266

6.036 5.612

5.925 5.514

414

1 423

5 406

5.869 5.285 25 50 509

6.859 4.960 1.499 4 396

1.119 875

731 473

581 259

503 241

244

258

569 320 1 248

322

262

318 313

905 863

5

4 38

1102 963 20 49 70

1.495 1.133 292 2 68

7

5.479 5.325

5.340 5.087

154

253

993

1.074 899 175

73 36 37 12.156

Totale productie (aantallen) Totale productie CTG

32.130

17.743

15.385

17.070

16.113

15.894

17.948

14.627

12.348

12.750 52

11.753 43

11.926 59

14.627

12.348

12.698

11.710

11.867

13.183 70 48 13.065

3.116 1.566

3.037 1.308

4.320 2.282

4.360 2.119

3.968 1.864

1.550

1.729

2.038

2.241

2.104

4.765 1.762 942 2.061

44.320

48.052

59.841

59.304

58.968

76.151

35.083

41.422

54545

54.137

54.055

72.675

* Bovenstaande gegevens op basis van facturatiecodes.


- 24 -

CTG productie-eenheden

Ontwikkeling productie Pathologie 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 1995

2000

2005

2010

2011


2012

2013

- 25 -

3.1.2 Zorgzwaarte De laatste jaren is er landelijk sprake van een toenemende discussie over de doelmatige inzet van aanvullende diagnostische onderzoeken binnen de DOT systematiek. Deze discussie kan vanuit verschillende gezichtspunten worden gevoerd; kostenbesparing van diagnostiek, kostenbesparing op voorkomen van onnodige zorg, voorkomen van onnodige onderzoeken, etc. Onderzoeken uitgevoerd door de RVE pathologie laten al meerdere jaren een dalende c.q. stabiliserende trend zien. Deze dalende trend wordt bereikt door op professioneel niveau gerichte afspraken te maken tussen de aanvragende (poort)specialismen en de ondersteunende specialismen. Het is zeer complex om de doelmatigheid van de uitgevoerde onderzoeken in relatie met de algemene productieomvang en kwaliteit inzichtelijk te maken. Als een van de indicatoren maken we gebruik van de indicator waarbij op basis van de Palga diagnose (gebaseerd op de SNOMED) een verdeling is gemaakt tussen onderzoeken met en zonder een (pre)maligne diagnose. De aanname is dat bij selectiever aanvragen van pathologie diagnostiek er een reductie plaats vindt op de meer eenvoudige diagnostiek en er sprake zal zijn van een relatieve toename van (pre)maligne diagnoses in de gehele casemix. Naast de KPI (pre)maligne diagnoses zijn er ook laboratorium technische indicatoren te benoemen die als indicator / KPI gezien kunnen worden van de zorgzwaarte zoals het aantal cassettes en het aantal glaasjes c.q. aanvullend onderzoek per aanvraag. In bijgaande tabel en grafiek zijn de verschillende trends inzichtelijk gemaakt voor de histologie- en cytologieonderzoeken voor locatie Isala. Voor zowel de histologie- als de cytologie onderzoeken wordt er een stijging gezien passend bij de aanname dat er gerichter onderzoek is aangevraagd. De vakgroep pathologie ervaart dan ook een verzwaring in de case mix van de diagnostiek, waarbij er een afname is van eenvoudige casuïstiek en een toename van complexe diagnostiek. Overzicht zorgzwaarte % (pre) maligne diagnoses bron. UDPS 2005 2006 2007 2008 Aantal Cytologie onderz. 6680 6557 6606 6461 Waarvan n.(pre)maligne 784 960 973 981 KPI % (pre)maligne C 11,74 14,64 14,73 15,18 Aantal Histologie onderz. 21469 21799 24355 24843 Waarvan n.(pre)maligne 4220 4230 4688 4895 KPI % (pre)maligne T 19,7 19,4 19,2 19,7

2009 2010 2011 2012 6056 6036 5925 5867 930 996 984 983 15,36 16,50 16,61 16,75 25593 27553 27448 27860 5057 5471 5831 5951 19,8 19,9 21,2 21,4

2013 6864 1312 19,11 37842 9125 24,1

Eind 2013 is de situatie dat zowel voor Isala als St Jansdal ca. 24% van de histologie onderzoeken een (pre)maligne proces betreft. De cytologie onderzoeken tussen St Jansdal en Isala vertonen een duidelijk verschil (St Jansdal 12 % versus Isala 21 %), grotendeels veroorzaakt door de florerende punctiepoli Isala met afdeling Radiologie.


- 26 -

In onderstaande tabel en grafiek is de trend over het aantal cassettes per histologisch onderzoek en het aantal glaasjes per histologisch onderzoek weergegeven. De gegevens zijn weergegeven vanaf het eerste volle jaar gebruik van het LMS. De percentuele stijging in 2013 t.o.v. 2011 is in het aantal cassettes 6,4 % en het aantal glaasjes 4,8 %.

Overzicht zorgzwaarte histologisch onderzoek (bron LMS) 2011 27488 73452 2,67 177161 6,45 147897 26893 2159 212

aantal onderzoeken aantal cassettes KPI aantal cassettes per onderzoek aantal glaasjes KPI aantal glaasjes per onderzoek * histochemisch * immunologisch * moleculair * overig

2012 27529 76128 2,77 183927 6,68 153096 28531 2056 244

2013 37842 107393 2,84 255646 6,76 211374 41363 2607 302

KPI "componenten" histologisch onderzoek 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00

KPI aantal cassettes per onderz. KPI aantal glaasjes per onderz.

2011

2012

2013


- 27 -

3.2

Histologie

3.2.1 Productieoverzicht RVE Isala

2009

2010

2011

2012

2

1

0

1

2

2

1

1

41

35

22

14

9

chirurgie

4313

4293

4305

3987

3882

gynaecologie

2966

3303

3191

3303

3306

anesthesie bijz. tandheelkunde cardiologie

intensivisten interne geneeskunde

2 4943

6024

2013

3 5448

interne MDL

1556

1311

4495

4184

kaakchirurgie

374

410

446

419

346

kindergeneeskunde

267

321

294

199

219

kno

263

288

281

336

273

longziekten

440

739

398

288

318

neurochirurgie

364

299

315

289

252

neurologie

12

11

8

6

6

oogheelkunde

43

60

50

60

44

263

281

283

210

186

1272

1257

1208

1288

919

orthopedie plastische chirurgie radiologie

1

1

radiotherapie

1

4

7

3

7

reumatologie

2

6

13

5

7

839

593

427

405

444

1485

1225

1238

1203

1120

3503

3945

4335

4440

5058

thorax-chirurgie urologie Overig Isala dermatologisch centrum fertiliteit

1


- 28 -

St Jansdal

2009

2010

2011

2012

cardiologie

2013

1

chirurgie

46

dermatologie

2472 1981

gynaecologie

6

1183

interne geneeskunde

1109

interne MDL

1826

kno

414

kaakchirurgie

132

kindergeneeskunde

1

longziekten

170

neurochirurgie

3

neurologie

2

oogheelkunde

69

orthopedie

86

plastische chirurgie

264

radiologie

58

radiotherapie

67

urologie Extern

2009

2010

2011

1

717

2012

2013

abortuskliniek

1

1

chirurgie extern

1

3

dermatologie extern

2

1

interne geneeskunde extern pathologie laboratoria extern

1 54

56

longziekten extern

67

68

58

12

8

10

neurologie extern

1

tandarts/parodontologie

3

3

2

1

2

verpleeghuisarts/revalidatiecentrum

2

1

1

2

4

4139

4392

5092

4887

5281

25593

27553

27448

27532

41833

Huisartsen huisarts

Totaal


- 29 -

Verdeling Histologie 2013 Isala (grafiek 3.2.1)

overig >500 8%

chirurgie 14%

huisarts 19%

gynaecologie 12%

interne geneeskunde 5% interne MDL 15%

dermatologisch centrum 20% urologie 4%

plastische chirurgie 3%

Verdeling Histologie 2013 St Jansdal (grafiek 3.2.1) overig >250 6% dermatologie 7% urologie 3%

chirurgie 22%

plastische chirurgie 4%

kno 17% gynaecologie 19% interne MDL 11%

interne geneeskunde 11%


- 30 -

3.2.2 Histochemische kleuringen

Kleuring H.E.

2012

2013

Kleuring Jicht

2012

2013

105085

151362

1

4

7

12

Koper

44

68

H.E. vriescoupe

460

799

Leder

495

444

Blanco

925

1660

M.S.B.

5

3

AB-Hyaluron

18

10

50

62

Ache +

12

5

Mucicarmijn

2

7

Ache -

12

5

Mz Jones

122

269

585

763

NADH +

10

4

43

NADH -

H.E. gedepigmenteerd

Alcian Blue Azan

40

Bielschowsky

Masson-Goldner

10

4

9

Pas

1037

872

Pas Diastase

6194

8857

-

9

562

689

Schmorl

34

36

C.R./KMNO4

3

4

Congo Rood

115

176

23

73

332

501

Fontana

17

26

Sirius Red

72

90

Fouchet

7

3

Spoed DEP

196

210

Dep (niet spoed) EvG (Verhoeff)

Giemsa

Ptah Reticuline

Steiner

8720

10544

Gram

165

178

Toluidine Blauw

4

7

Grocott

260

361

Von Kossa

5

7

Grocott (cytologie)

95

100

Z.N.

160

134

Hale's Iron

86

119

256

791

126226

179339

IJzer (Perls)

19

TOTAAL

3.2.3 Hematopathologie PALGA zoekterm:

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

(Maligne) lymfoom

143

142

130

123

144

153

163

41

40

28

35

27

32

55

ALL

3

1

4

1

5

3

3

CLL

31

32

18

25

6

12

15

AML

13

22

17

16

21

19

26

CML

4

3

4

2

6

9

7

Hodgkin

7

7

6

9

14

6

9

Alle lymforeticulaire maligniteiten

242

247

207

211

209

234

278

Alle crista biopten

426

433

467

437

416

465

546

M. Kahler

N.B. Betreffen diagnostiek-nummers. Het aantal unieke patiënten zal lager liggen.


- 31 -

3.2.4 Mohs-chirurgie De samenwerking tussen de afdelingen Dermatologie en Pathologie verloopt erg goed. In de loop van 2013 is het aantal Mohs dagen uitgebreid van 3 naar 4 dagen. Op donderdag wordt door Dr. van de Scheur uit Deventer gemohst. Hierdoor is het aantal patiënten en vriescoupes ten opzichte van 2012 weer gestegen. Er wordt geopereerd op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag. Deze dagen worden begeleid door 5 analisten: Ilja de Ronde, Elisabeth Geertsema, Sara Ruiter, Naomi Heimensen en Chantal Evertsen. Bij gecompliceerde Mohs patiënten worden soms twee analisten ingepland. Het aantal consulten is licht gestegen, maar gezien de toename van patiënten verwaarloosbaar. Het aantal Slow Mohs-onderzoeken is gedaald t.o.v. 2012. Voor 2014 wordt er een stijging verwacht in het aantal patiënten, echter maximaal 4 patiënten per dag blijft wenselijk.

Mohs gegevens per jaar:

Aantal Mohs-dagen Totaal aantal patiënten Totaal aantal stukjes Totaal gesneden vriescoupes Aantal consulten patholoog tijdens Mohsprocedure Aantal patiënten waarvan (ook) Slow Mohs

Gemiddelden (in %): Patiënten per dag Stukjes per patiënt Vriescoupes per patiënt Vriescoupes per dag Waarvan ook Slow Mohs in %

2011 75 325 1597 7297

2012 111 511 2239 13805

2013 142 617 2640 15970

5

8 34

15 9

2011 4,33 4,91 22,45 97,29

2012 4,60 4,38 27,02 124,37 6,65

2013 4,35 4,28 25,88 112,46 1,51

Ilja de Ronde, Yvonne Huisman-Holterman

3.2.5 Huisartsendiagnostiek In 2013 is de lijn zoals die is ingezet in 2011 en 2012 voortgezet. Het Interline traject is afgerond en de vier richtlijnen, zoals eerder beschreven in het jaarverslag van 2011, werden door Marco Bol, Evan Boers en Rycolt Hamoen (RVE manager) samen met, of huisarts van Herk, of huisarts Speijers toegelicht op locatie bij de huisartsen in de praktijk. De animo onder de huisartsen was ook nu nog groot (meer dan 90% opkomst) en de waardering hoog (gemiddeld 8,8) waardoor de Interline pathologie bij de top 5% van beste Interline waarderingen hoort binnen de Isala klinieken. In 2013 is het aantal ingestuurde huidexcisies door huisartsen wederom toegenomen ten opzichte van 2012. In totaal werden 5274 huidexcisies beoordeeld, tegenover 4857 het jaar ervoor. Een stijging van 8,5%. Het aantal huidexcisies ten opzichte van de totale productie nam af, maar dit is te verklaren door de toegenomen productie ten gevolge van de pathologie uit het St jansdal in Harderwijk. De verwachting is dat de stijging van het aantal huidexcisies in 2014 verder zal toenemen.


- 32 -

Het aantal basaalcelcarcinomen nam toe van 284 in 2012 naar 374 in 2013, een stijging van 32%. Het aantal plaveiselcelcarcinomen nam toe van 78 in 2012 naar 82 in 2013. Een stijging van 5%. Het aantal melanomen dat werd ingestuurd steeg van 37 naar 53. Een stijging van 43%. De verwachting is dat deze trend zich doorzet waarbij vorig jaar reeds werd geopperd dat de gemaakte werkafspraken mogelijk een belangrijke bijdrage hebben geleverd in het laagdrempeliger insturen van gepigmenteerde laesies door de huisarts. Voorts dient het logistieke project, dat samen met de afdelingen KCL en LMMI is gestart, te worden genoemd. In de loop van 2012 is het gehele adherentiegebied van de Isala klinieken gedekt door onze mobiele huisartsenservice. Hierbij rijden auto’s met Isala-medewerkers dagelijks een route, waarbij elke huisarts aangedaan wordt om patiënten materiaal op te halen en materiaalpakketten, om diagnostiek mee te verrichten, achter te laten. Deze service zorgt niet alleen voor een enorme kwaliteitsverhoging (de gehele keten van het patiënten materiaal is nu immers gecontroleerd), maar ook voor een toename in accuratesse (er raakt geen patiënten materiaal meer zoek) en bewegingsvrijheid van de huisarts (een diagnostische test kan nu op elk moment van de dag worden afgenomen waar voorheen rekening moest worden gehouden met bijvoorbeeld openingstijden van een postkantoor). Verder hoeft de patiënt niet meer stad en land met zijn eigen materiaal af te rijden om dit persoonlijk bij de desbetreffende afdeling af te leveren. Pathologie, KCL en LMMI coördineren bovengenoemde logistieke operatie vanuit de Werkgroep Logistiek. Deze vergadert tweewekelijks en houdt de veranderingen in huisartsenland in de regio Zwolle nauwlettend in de gaten. Hiernaast fungeert zij ook als denktank. Zo is vanuit deze werkgroep het idee ontstaan de huisartsassistentes een bijscholingsavond aan te bieden. In 2013 is deze voor de tweede keer gehouden. De huisartsassistentes beoordeelden deze bijscholingsavond als zeer goed (gemiddeld 8,9). Het plan is om in 2014 de nascholing ook voor huisartsen aan te bieden. De werkgroep heeft voor wat betreft de toekomst de blik niet alleen naar het noorden gericht, maar ook zeker naar het zuiden en westen. Het jaar 2013 zal een jaar van nieuwe uitdagingen worden die wij met vertrouwen tegemoet zullen gaan.


- 33 -

3.3

Niet-cervicale cytologie

3.3.1 Productieoverzicht RVE Isala

2009

anesthesie

5

cardiologie

2010

2011

2012

2

1

2013

33

53

20

29

28

chirurgie

871

795

796

774

899

gynaecologie

501

477

466

396

383

4

2

5

5

640

643

640

448

448

171

137

intensivisten interne geneeskunde interne MDL kaakchirurgie kindergeneeskunde kno

42

54

55

53

36

4

9

6

10

6

32

35

34

38

40

1320

1343

1276

1183

1295

2

2

8

6

10

61

86

117

81

116

1

1

orthopedie

11

25

28

10

10


11

8

12

8

8

longziekten neurochirurgie neurologie oogheelkunde

1

radiologie

2

radiotherapie

8

10

reumatologie

1

1

revalidatiegeneeskunde

1

sportgeneeskunde thorax-chirurgie urologie Overig Isala dermatologisch centrum fertiliteit

11

9

13

1

3

1 2

25

35

31

23

20

2089

2030

2003

2029

1502

1

3

1

7

8

1


1

- 34 -

St Jansdal

2009

2010

2011

2012

cardiologie

2013 2

chirurgie

179

dermatologie

2

gynaecologie

2

129

interne geneeskunde

95

interne MDL

37

klinische geriatrie

1

kno

52

longziekten

21

591

neurologie

2

24

orthopedie

1


1

radiologie

51

radiotherapie

50

urologie Extern longziekten extern

284 0

0

4

chirurgie extern

49

2

1

2

overige instellingen

3

huisarts huisartsen totaal Totaal

394

423

406

509

390

6056

6036

5925

5869

8872

Het aantal cytologische onderzoeken is jarenlang vrij stabiel gebleven. In 2013 heeft er een belangrijke reductie plaats gevonden in het aantal aangevraagde onderzoeken. Deze reductie wordt grotendeels veroorzaakt door gewijzigd aanvraaggedrag door de RVE urologie vanwege een sterke verlaging van het aantal urinecytologie onderzoeken. Met ingang van het verslagjaar 2012 worden de onderzoeken van de RVE’s interne geneeskunde en MDL afzonderlijk weergegeven. In de voorliggende periode werden de MDL-onderzoeken meegeteld bij de aantallen van de RVE interne geneeskunde.


- 35 -

Verdeling Niet Cervicale Cytologie 2013 Isala (grafiek 3.3.1) overig <100 3% chirurgie 17%

huisartsen totaal 7%

gynaecologie 7% urologie 29%

interne geneeskunde 8% interne MDL 3%

neurologie 2%

longziekten 24%

Verdeling Niet Cervicale Cytologie 2013 St Jansdal (grafiek 3.3.1)

overig <50 5% urologie 19%

chirurgie 12% gynaecologie 9% interne geneeskunde 6%

radiotherapie 3%

kno 3%

radiologie 3%

longziekten 40%


- 36 -

3.3.2 Puncties Puncties verricht door patholoog: RVE Isala

2009

2010

2011

2012

2013

chirurgie

393

212

82

56

47

interne geneeskunde

199

166

162

130

138

3

0

36

24

interne MDL kaakchirurgie kindergeneeskunde

38

42

45

2

4

2

4

2

kno

20

30

20

21

23

longziekten

14

2


6

4

1

radiotherapie

3

4

2

2

3

3

2

urologie

1

overige specialisten Overig Isala

4

4

2

2

1

dermatologisch centrum

1

2

1

2

4

247

258

248

322

261

731

1 569

581

1 501

2010

2011

2012

2013

387

628

623

776

32

78

120

110

kaakchirurgie

4

6

12

11

kno

2

7

8

15

radiotherapie

2

9

7

10

overige specialismen

5

16

Extern huisarts overige instellingen Totaal

927

Puncties verricht door klinicus met ondersteuning analist: door radioloog t.b.v.

2009

chirurgie interne geneeskunde

23

31

dermatologisch centrum

5

4

chirugie extern

1

2

huisartsen Totaal door MDL

2009

23 455

33 777

58 857

38 997

2010

2011

2012

2013

Totaal*

21

* Ondersteuning bij MDL sinds eind oktober 2013


- 37 -

Aanvragers puncties patholoog 1000 900 800 overige <10

700

huisarts

600

longgeneeskunde 500

kno

400

kaakchirurgie

300

interne geneeskunde

200

chirurgie

100 0 2009

2010

2011

2012

2013

Verdeling Punctiecytologie 1600 1400 1200 1000

Puncties MDL ROSE

800

Puncties Radioloog ROSE

600

Puncties door patholoog

400 200 0 2009

2010

2011

2012

2013


- 38 -

3.3.3 Follow-up van puncties verricht door de patholoog Omdat adequate follow-up moet worden verkregen betreft het puncties verricht in het jaar 2012. Correlatie cytologisch/histologisch onderzoek 2012 Puncties Histologisch onderzoek Percentages aantal aantal % alle patiënten sensitiviteit specificiteit voorsp.waarde efficiëntie Lymfklier 125 24 19,2 87,5 87,5 93,3 87,5 Schildklier 147 36 24,5 81,8 100,0 100,0 94,4 Overige 287 62 21,6 100,0 100,0 100,0 100,0 Totaal 559 Begrippen Sensitiviteit Specificiteit Voorspellende waarde Efficiëntie TP= true positive

Uitgedrukt in percentages Cytologie+histologie maligne [TP]*100/alle histologie maligne [TP+FN] Cytologie+histologie benigne [TN]*100/alle histologie benigne [TN+FP] Cytologie+histologie maligne [TP]*100/alle cytologie maligne [TP+FP] Pts waarbij cytologie+histologie correleren [TP+TN]*100/pts waarbij histologie is verricht [TN+FN+TP+FP] FN= false negative TN= true negative FP= false positive

Dit jaar zijn de mamma puncties in tegenstelling tot voorgaande jaren ingedeeld in de categorie ‘overige’. Het aantal mamma puncties verricht door de patholoog is door de institutionalisering van de mammapoli te gering in aantal geworden om vermelding in een aparte categorie te rechtvaardigen. Als we de bovenstaande tabel voor wat betreft de lymfklierpuncties nader onder de loep nemen, zijn er 124 verricht waarvan 24 hebben geresulteerd in verder histologisch onderzoek. Het is goed dat men zich realiseert dat bij n=24 een reële afspiegeling in percentages eigenlijk niet aan de orde is, te meer omdat 125-24=101 puncties nooit hebben geresulteerd in histologische follow-up. Sensitiviteit behelst hier, in een populatie van patiënten met een afwijking, die patiënten eruit te halen die de afwijking ook daadwerkelijk hebben. Met een sensitiviteit van 87,5 % zijn er hier twee gevallen waarin het onderzoek in dat opzicht heeft gefaald. - Eenmaal was er te weinig materiaal in de punctie en bij histologisch onderzoek kwam er een maligniteit uit. - Eenmaal hebben we aangegeven dat het een reactieve lymfklier betrof. Er kon toen door omstandigheden helaas geen materiaal ingezonden worden voor flow-cytometrisch onderzoek, wat normaliter routinematig vrijwel altijd gebeurt. Bij histologisch onderzoek bleek het een folliculair lymfoom graad 1 te zijn. Specificiteit behelst hier, in een populatie van patiënten zonder een afwijking, die patiënten eruit te halen die de afwijking ook daadwerkelijk niet hebben. Met een specificiteit van 87,5% is er hier één geval waarin het onderzoek heeft gefaald. - Eenmaal hebben we verdenking op een kleincellig non-Hodgkin lymfoom gegeven. Bij histologisch onderzoek bleek het een reactieve lymfklier te zijn.


- 39 -

3.3.4 Mammapoli Isala Resultaten ondersteuning bij cytologische puncties mammapoli Isala. In 2013 zijn er in totaal bij 630 patiënten op de mammapoli een of meerdere cytologische puncties verricht. Sinds augustus 2013 werd gestart met een nieuwe vorm van mammapoli. De patiënten werden geconcentreerd op twee ochtenden en er werd geen histologisch naaldbiopt afgenomen, aangezien de resultaten van de cytologische puncties van de afgelopen jaren goed zijn. Bij patiënten waarvan tijdens het MDO besloten werd dat er een indicatie was voor een histologisch naaldbiopt, werd vaak dezelfde middag een naaldbiopt gedaan.

Follow-up mammapuncties histologie maligne 276 7 11

cytologie maligne cytologie benigne cytologie geen diagnose

histologie benigne 3 91 15

histologie niet aanwezig 11 195 21

Aard materiaal punctiepoli radiologie/pathologie mamma 630 lymfklier 229 schildkier 66 overige 72 Totaal 997

Bij de 630 patiënten met een cytologische punctie is de sensitiviteit en de specificiteit van deze mammapoli setting geëvalueerd. De sensitiviteit van het cytologische onderzoek in de mammapoli setting is 94%. De specificiteit is 97%.

7% 7%

mamma lymfklier 23%

schildkier 63%

overige


- 40 -

3.4

Cervixcytologie

3.4.1 Algemeen overzicht

BVO MI Totaal

pap 0 pap 1 pap 2 Pap 3a pap 3a l

KOPAC* K0/B3 P1/A1/A2/C1 P2/3 C3 A3 P4 C4

2013 13.179 4.765 17.944

2012 11.925 3.968 15.893

2011 11,753 4.360 16.113

2013 Totaal 219 16.524 846 263 7 154 12

2013 BVO 148 12.598 300 95 3 48 6

2012 Totaal 161 14.830 604 203 7 120 11

2012 BVO 118 11.473 211 85 3 44 7

2011 Totaal 209 14.799 756 246 2 136 12

2011 BVO 149 11.171 295 87 1 44 4

76 1 26 68 63 0 6 15 10 5 8 1 5 0 2

42 1 3 30 30 0 3 8 5 3 0 0 0 0 0

64 2 14 69 56 8 6 17 15 2 9 1 5 3 0

38 1 2 25 21 0 5 13 12 1 0 0 0 0 0

83 2 19 73 65 6 10 14 11 3 16 5 7 4 0

34 2 4 37 34 1 6 11 8 3 3 3 0 0 0

pap 3a m P5 C5 A4/5 pap 3b pap 3b

P6 A6 C6

pap 4 P7 C7 pap 5 P8/9 A7 A8/9 C9

* Voor legenda KOPAC tabel zie 3.4.3.2 BVO: Cervixcytologie in het kader van Bevolkingsonderzoek op baarmoederhalskanker MI: Cervixcytologie op Medische Indicatie PAC-as: De celafwijkingen volgens de drie assen in het KOPAC-systeem: P- Plaveisel, A- Andere afwijkingen / endometrium en C- Cylinderepitheel van het endocervix.


- 41 -

3.4.2 Beoordeelbaarheid

Totaal aantal uitstrijken B1 Goed beoordeelbaar Beoordeelbaar, maar B2/B3 beperkt door: (totaal) a veel bloed b veel leucocyten (te) weinig c epitheelcellen d slechte fixatie e mechan. beschadiging f cytolyse g (te) dikke uitstrijk h (te) weinig plavei j geen endocerv.cyl.epi.

Totaal 2013 2012 ↕ % % 17944 100 15893 100 15746 87,75 14057 88,45 2198 12,25 13 0,07 75 0,42 25 7

0,14 0,04

7 0,04 2 0,01 7 0,04 2052 11,44

1836 11,55 7 0,04 44 0,28 11 3

2013 13179 11487

BVO 2012 ↕ % 11925 11 10493 9

1692 5 45

1432 3 29

Indicatie 2013 2012 ↕ % 4765 3968 20 4259 3564 20

18 67 55

506 8 30

0,07 0,02

13 3

4 225

12 4

9 0,06 2 0,01 2 0,01 1758 11,06

8 1 3 1614

4 100 1 0

9 1 4 438


1391

16

404 25 4 100 15 100 7 3

71 33

5 80 1 0 2 100 367 19

- 42 -

3.4.3 Herhalingsadviezen en KOPAC tabel Tabel herhalingsadviezen Pap klasse

KOPAC Code

Herhaling Code 4 5

Herhaling Advies Gyn: geen HA, BVO: 5 jr.

1

P1 A1 A2 C1

2

P2 P3 C3 A3

2

6 maanden

3A gering P4 C4-5

2

6 maanden

3A matig

P5 A4/5

6

Gynaecoloog

3B

P6 A6 C6

6

Gynaecoloog

4

P7 C7

6

Gynaecoloog

5 1 1

P8/9 A7/8 C9 B2 B3

6 5 0

Gynaecoloog 5 jaar direct

Vervolgadvies

Normaal: ‘2’ (=12 maanden) Afwijkend: ‘6’ (= gynaecoloog) Normaal: ‘2’ (=12 maanden) Afwijkend: ‘6’ (= gynaecoloog) Na behandeling: na 6-12-24 mnd Na geen behandeling: na 6-12 mnd Na behandeling: na 6-12-24 mnd Na geen behandeling: na 6-12 mnd Na behandeling: na 6-12-24 mnd Na geen behandeling: na 6-12 mnd Na behandeling: na 6-12-24 mnd

KOPAC Tabel (versie 1996) CijferKompositie code Onvoldoende 0 Endocervix 1

Ontsteking

Plaveiselepitheel

N.v.t. Virus

N.v.t. Geen afwijking Abnormale plaveiselcellen Atypische squameuze metaplasie

2

Squameuze metaplasie

Trichomonas

3

Endometrium

Bacterieel

4 5 6 7 8 9

Endocervix Metaplasie Endocervix Endometrium Metaplasie Endometrium Endocervix Metaplasie Endometrium Uitsluitend plaveiselepitheel N.v.t.

Andere afwijkingen Cylinderepitheel Endometrium endocervix N.v.t. Geen afwijking

N.v.t. Geen afwijking

Epitheelatrofie

Geen EC

Atypische regeneratiereactie

Enkele atypische EC

Geringe atypie endometrium Matige atypie endometrium Ernstige atypie endometrium

C. Albicans

Geringe dysplasie

H. Vaginalis

Matige dysplasie

Geen

Ernstige dysplasie

Actinomyces

Carcinoma in situ

Adenocarcinoom endometrium

Adenocarcinoma in situ

Chlamydia

Micro-invasief carcinoom

Metastase

N.v.t.

Aspecifieke ontsteking

Invasief carcinoom

N.v.t.

Adenocarcinoom EC


Geringe atypie EC Matige atypie EC Ernstige atypie EC

- 43 -

3.4.4 Follow up afwijkende cervixcytologie medische indicatie (2012)

Cytologisch Pap 0 P4 P5-P9 C4-C5 C6-C9 A3 A4-A9 B3 Totaal

Histologisch

Normaal Afwijkend 21 16 3 1 2 3

2

131 158

6 27

Geen CIN

CIN CIN I II 7 29 25 2 4 15 4 1 3 1 1 3 1 4 8

2 27

35

48

Totaal

CIN Andere III Plav.celca. Adenoca. malign. 22 33 2 3 6 1 1 3 3 2 1 14 3 1 67

3

21

4

In 25 gevallen geen follow-up bekend, ook niet bij andere laboratoria.

Histologische follow up na afwijkende cervixcytologie (2012)

10%

2%

13% Geen CIN

1%

CIN I 17%

CIN II CIN III Plav.celca.

34%

Adenoca. Andere malign. 23%


- 44 -

120 62 17 8 15 28 140 390

3.5

Obducties

RVE Isala

2009

2010

2011

2012

2013

anesthesie

6

1

1

2

3

cardiologie

26

16

21

19

12

chirurgie

12

2

6

6

6

gynaecologie*

34

23

36

23

21

2

3

6

2

4

24

30

25

11

17

3

1

intensivisten interne geneeskunde interne MDL kindergeneeskunde

3

8

3

5

7

longziekten

5

13

6

6

3

neurochirurgie

1

2

neurologie

1

1

1

2

1

1

orthopedie

1

ouderengeneeskunde

1

thorax-chirurgie

4

urologie

1

3

3

1

7

RVE St. Jansdal anesthesie

3

cardiologie

2

chirurgie

8 2

gynaecologie*

2

4

intensivisten

5

3

interne geneeskunde

3

9

interne MDL

1

kindergeneeskunde

1

longziekten

1

urologie

1

Extern GGD-arts huisartsen regio Zwolle

7

3

3

6

3

5

7

10

8

huisartsen regio Harderwijk

3

verpleeghuisarts Totaal

1 125

109

121

114

126

* De aanvragen van de afd. gynaecologie betreffen allen baby’s/neonaten


- 45 -


- 46 -

3.5.1 Aanvullende diensten Mortuarium

Naast de ondersteuning bij obducties verlenen de mortuariummedewerkers ook diverse zorgdiensten t.b.v. de overledenen binnen de Isala. In bijgaande tabel worden de mortuariumactiviteiten per locatie tot aan de verhuizing augustus 2013 en als totaal weergegeven. Het aantal obducties is afgenomen tot 99 in jaar 2012 en 98 in 2013. De al jarenlang ingezette daling van het aantal obducties lijkt zicht binnen Isala te stabiliseren rond de 10% van het aantal overledenen. Het aantal donaties is in 2013 gestabiliseerd. De GGD-meldingen worden bij voorkeur naar locatie Sophia en de 1e lijn obducties naar locatie Weezenlanden gebracht.

Omschrijving Mortuarium dienst

locatie Weezenlanden 2010 2011 2012 2013 *

locatie Sophia 2010 2011 2012 2013 *

Overledenen

527

516

517

327

609

544

547

665

1138

1060

1054

992

Obductie

40

35

45

21

69

86

54

77

109 9,6 %

121 11,4 %

99 9,4%

98 9,9%

Donatie

13

24

24

14

11

18

17

25

24 1,8 %

42 4,0%

41 3,9%

39 3,9%

Pacemaker verwijderen

32

31

21

18

30

27

24

26

62 5,4 %

58 5,5%

45 4,3%

44 4,4%

Rituele wassing

6

3

5

1

4

4

5

7

10 0,9 %

7 0,7%

10 0,9%

8 0,8%

GGD melding

0

0

2

1

89

73

87

77

89 7,8 %

73 6,9%

89 8,4%

78 7,9%

2010

Totaal Isala 2012 2011

2013

* Locatie Weezenlanden t/m 3 augustus 2013. Locatie Sophia t/m 4 augustus inclusief periode t/m eind 2013 totaal Isala.


- 47 -

3.6

Speciale technieken

3.6.1 Immunopathologie productie per antilichaam antilichaam Actine 1A4 AFP ALK AMACR BCL-2 BCL-6 BerEP-4 Caldesmon CA125 Calret CD1a CD10 CD117 CD138 CD15 CD2 CD20 CD21 CD23 CD235a CD3 CD30 CD31 CD34 CD5 CD56 CD61 CD68 CD79a CD8 CD99 CDX-2 CEA Chromo A CK 34BE12

2008 269 31 14 9 182

2013 265 55

282 119 188 79 29 293 132 175 93 822 145 249 455 211 129 102 270 492 28 14 55 223 336 115

2012 166 46 21 53 189 150 291 85 61 135 54 370 224 222 59 38 407 135 173 196 794 128 269 511 238 255 233 321 467 52 27 245 170 541 133

CK AE1/3 CK20 CK5[/6] CK7 CK7/8 cam5.2 CMV Collageen IV CyclineD1 D2-40 Desmine E-Cadherine

965 336 508 547 1372 112 121 136 72 82 155

1821 518 1044 902 1261 92 69 154 101 112 178

4282 741 1951 1226 775 112 89 239 136 155 210

194 82 65 87

93 330 212 380 88 93 230 32 458 291 270 125 47 615 219 266 205 940 201 270 557 348 343 204 375 584 114 34 280 300 623 107

antilichaam EMA ER GFAP HCG Her2 HMB45 HP HSV IDH1 IgA IgG IgM Kappa Lambda Kappa/Lambda LCA melanA Ki67 MCT MOC31 MPO MITF MUM1 MYOGENINE Neurofil p16 P40 p53 p57 p63 PAX5 PGR PLAP PSA S100

2008 389 809 224 29 872 360 710 64 147 147 147 165 165

2012 332 1230 159 25 775 537 268 39 47 140 140 141 186 185

132 335 887 40 44 123

145 1085 1343 49 58 212

Synapto-fysine Spirocheet TdT Thyro-globuline TIA1 TTF1 Vimentine VWF ZN/TBC Triple WT1 TOTAAL

245 82 58 27

78

305 664 129 33 98 730

423 395 82 212 587 45 20357


12 11 78 256 70 899 14 1322 24 549 37 105 892

2013 381 2041 182 32 1425 513 610 39 120 201 205 202 187 186 249 165 1773 1517 44 76 253 79 35 12 63 245 638 1018 20 1816 37 1010 55 134 1381

331 63 52 30 22 606 426 54 114 604 70 27448

347 85 49 26 16 780 480 45 73 1131 137 39583

- 48 -

FITC productie per antilichaam antilichaam

2013

IgA

160

Igm

160

IgG

159

C1q

159

C3c

160

Kappa

69

Lambda

68

Kappa/Lambda

68

TOTAAL

1003

3.6.2 Moleculaire pathologie 2013 In huis worden uitgevoerd:  in situ hybridisatie op HER2 (mammacarcinoom)  in situ hybridisatie op EBER (lymfomen)  high risk HPV (cervixstrijken  KRAS/BRAF/NRAS (coloncarcinomen)  KRAS/EGFR (longcarcinomen)  MSI (coloncarcinomen)  BRAF/NRAS (melanomen). Uitbesteed worden:  Evt. moleculaire diagnostiek lymfomen  EML4-ALK translocatie (longcarcinomen).

Productie moleculaire bepalingen Moleculaire bepaling BRAF Chr17 (ISH) EBER (ISH) EGFR EML4-ALK HPV HER2 (ISH) MSI PCR coupes 5x 10 mu KRAS NRAS TOTAAL

2013 49 214 49 121 38 1521 370 31 54 144 13 2604

2012 49 242 35 104 9 1140 253 34 62 131

2011 31 218 29 129

2059

2161

1356 215 23 11 149

* gegevens uit LMS


- 49 -

HER 2 HER2 mamma In de eerste helft van 2013 werd HER2 in situ hybridisatie uitgevoerd met behulp van single probe SISH (Ventana), waarbij op sequentiële coupes het aantal HER2 genen en het aantal chromosomen 17 werd bepaald. Medio 2013 is overgestapt op de dual color ISH (Ventana). Als backup test fungeert de Zytovision FISH. Vooral tijdens de implementatie van de dual color ISH werd regelmatig gebruik gemaakt van de FISH, aangezien de rode C17 probe minder robuust is dan de zilver HER2 probe. Proefondervindelijk bleek dat de door de firma Roche voorgeschreven cleaning-frequentie van de Ventana machines wellicht te laag is en het cleaning programma voor deze toepassing frequenter moet worden uitgevoerd. De test werd alleen uitgevoerd in Zwolle, voor beide locaties, alsmede voor ons collega laboratorium te Hoogeveen (verzorgingsgebied Hoogeveen, Meppel, Hardenberg, Coevorden). In 2013 verscheen de nieuwe ASCO-CAP richtlijn voor HER2 beoordeling. De belangrijkste wijziging ten opzichte van de voorgaande richtlijn is dat bij een aantal van >6 kopieën HER2 per kern sprake is van amplificatie, ongeacht het aantal chomosomen 17. Vooral voor de kleine groep patiënten met een polysomie van chromosoom 17 betekent dit dat er vaker een positieve HER2 zal worden afgegeven. Productiecijfers en concordantie Her2 totaal

Her2 IHC scores

Geen amplificatie Amplificatie Totaal

0 4 0 4

Her2 Zwolle

1+ 12 0 12

Totaal

2+ 125 16 141

3+ 0 48 48

Her2 IHC scores


0 1 0 1

Her2 Harderwijk


Totaal 2+ 71 3 74

3+ 0 29 29

Her2 IHC scores 0 0 0 0

Her2 Hoogeveen


1+ 4 0 4

1+ 0 0 0

1+ 8 0 8

76 32 108

Totaal 2+ 26 9 35

3+ 0 13 13

Her2 IHC scores 0 3 0 3

141 64 205

26 22 48

Totaal 2+ 28 4 32

3+ 0 6 6


39 10 49

- 50 -

In percentages: Her2 IHC scores

Her2 totaal

Geen amplificatie Amplificatie

0 100 0

1+ 100 0

2+ 88,65 11,35

3+ 0 100

Uit de bovenstaande tabellen blijkt een uitstekende concordantie tussen immuunhistochemie en ISH. Er wordt voldaan aan de voorwaarden van de ASCO-CAP (bij IHC 0 en 3+ concordantie >95%, bij 1+ >90%). HER2 maag Voor klinische vraagstellingen werd 4 keer HER2 IHC + ISH op maag / oesophaguscarcinoom verricht; 2 x voor Zwolle en 2x voor Harderwijk. Deze waren alle negatief. Verder werd deze test verricht in het kader van de M10-BDOCT studie, waarvoor ons laboratorium als referentielaboratorium fungeert (totaal n=35; aantal positieven: n= 13).

hrHPV (high risk Humaan Papilloma Virus) Conform de richtlijn Cervix diagnostiekrichtlijn 3.1 wordt op cervix indicatie strijken een hrHPV-bepaling verricht middels de Hybrid Capture II methode (Digene, Qiagen BV, Venlo). Op uitstrijkjes verricht door een gynaecoloog wordt in sommige gevallen een hrHPV bepaling verricht. Tabel 1: Aantal hrHPV bepalingen per jaar. 2011 2012 Indicatie gynaecoloog Indicatie gynaecoloog via huisarts via huisarts Aantal 532 799 412 700

2013 Indicatie gynaecoloog via huisarts 413 1085

Op basis van de Relatieve Light Units t.o.v. een high-risk standaardmeting (RLU/(Co)ntrole) wordt bepaald of het monster negatief, positief is, danwel een grenswaarde toont. Een waarde van RLU/Co van 1+/-0,2 wordt beschouwd als grenswaarde waarna de bepaling opnieuw wordt verricht. Indien de tweede meting een eenduidige uitslag oplevert wordt dit geaccepteerd. Indien de tweede meting opnieuw een grenswaarde oplevert dan worden beide metingen meegenomen in de analyse. Twee keer een grenswaarde net beneden RLU/Co=1 wordt bijvoorbeeld beschouwd als een negatieve uitslag. Een herhaalde bepaling die niet conclusief is wordt een derde keer geanalyseerd. Tabel 2: Percentages hrHPV positieve en negatieve uitslagen van de BVO-indicatie strijkjes per PAPklasse. 2012 2013 PAP-klasse % negatief % positief Aantal % negatief % positief Aantal PAP 0 50 50 6 PAP 1 75 25 271 22 78 266 PAP 2 23 77 111 69 31 110 PAP 3a1 (licht) 17 83 23 73 27 30


- 51 -

Tabel 3: Resultaten BVO-indicatie onderzoek in relatie tot hrHPV uitslag over 2012 BVO

Totaal

aantal BVO uitstrijkjes

11925

aantal Pap 2/3a1 BVO (verhouding PAP2/3a1) Follow up

211/44

5:1

teruggekomen zónder hrHPV test (va 3 mnd) waarvan Pap 1

21

8%

8

38 %

teruggekomen vanaf 3 mnd mét hrHPV test waarvan Pap 1 hrHPV positief

217 134

85 % 62 %

39

29 %

hrHPV negatief (norm>70%)

96

71 %

De hrHPV-uitslagen van een indicatiestrijkje staan vermeld in Tabel 2. De consequenties van de hrHPVuitslag na een eerdere PAP2 of PAP3a1 zijn: - bij PAP1 wordt bij een negatieve hrHPV-uitslag een vervolgadvies gegeven volgens het BVOschema. - bij PAP1 met een positieve hrHPV-uitslag wordt een herhaling na 12 maanden geadviseerd zonder hrHPV-bepaling. - bij PAP2 of PAP3a1 wordt bij een negatieve hrHPV-uitslag een herhaling na 12 maanden geadviseerd. - bij PAP2 of PAP3a1 wordt bij een positieve hrHPV een verwijsadvies gegeven. Aangezien de vervolguitstrijkjes na een eerdere PAP2 of 3a1 na een halfjaar worden afgenomen zijn de gegevens over 2014 nog niet bekend. De gegevens over 2012 worden volledigheidshalve hier vermeld (tabel 3). Op uitstrijkjes verricht door de gynaecoloog worden op verzoek van de gynaecoloog danwel de patholoog een hrHPV verricht op casussen met een uitslag PAP0, 1, 2 of 3a1. De patholoog vraagt op een uitstrijkje (verricht door een gynaecoloog) een hrHPV-bepaling aan indien: - een eerste keer een PAP2 of PAP3a1 wordt gevonden - de uitstrijk volgt na een eerder biopt danwel lisexcisie - in diagnostisch moeilijke gevallen. Indien door de huisarts een herhalingsuitstrijk na een lisexcisie wordt verricht, dan wordt ook een hrHPVbepaling gedaan. Voor het herhalingsadvies wordt de cervixcytologie richtlijn versie 3.1 gebruikt. Conform de richtlijn versie 3.2 werd geparticipeerd in de kwaliteitsrondzending van 2013 van de Europese rondzending, georganiseerd door de QCMD. De resultaten zijn goed, alle zogeheten “core-samples” werden correct geanalyseerd, maar helaas viel 1 core-sample uit doordat de buis met het sample kapot is gegaan. Een kanttekening bij deze rondzending is echter noodzakelijk aangezien de samples aangeboden werden in PreservCyt terwijl wij gebruik maken van SurePath media. Om de samples te kunnen analyseren is daarom een extra stap uitgevoerd die normaalgesproken niet wordt gedaan.

Predictief moleculair onderzoek voor colon en longcarcinoom patiënten Onder predictief moleculair onderzoek wordt het moleculaire onderzoek verstaan dat verricht wordt om de kans op een succesvolle anti-EGFR- of BRAF-therapie te kunnen voorspellen. Het betreft anti-EGFRe therapie bij gemetastaseerd colorectaal carcinoom na falen van chemotherapieschema’s of 1 lijns therapie bij stadium IIIb of IV adenocarcinoom van de long. Voor gemetastaseerde melanomen wordt op verzoek van de oncoloog een BRAF- en NRAS- mutatieanalyse gedaan. Deze diagnostiek wordt verricht na DNA-extractie uit in paraffine ingebed cytologisch en/of histologisch materiaal. Ter beoordeling van DNA-kwaliteit wordt allereerst een ladder PCR verricht. Voor longcarcinoom patiënten wordt een real-time PCR verricht, gevolgd door High Resolution Melting (HRM) op EGFR exon 18, 19, 20, 21, KRAS exon 2 en 3. De daadwerkelijke mutatie wordt met behulp van direct sequencing bepaald indien het HRMpatroon afwijkt van het wild-type-patroon. Bij tumorpercentages van <20% wordt ook pyrosequencing verricht. Voor colorectaal carcinoompatiënten vindt een PCR-HRM gevolgd door sequencing plaats op KRAS exon 2 en 3. In de loop van 2013 (oktober) hebben we ook exon 4, NRAS exon 2 en exon 3 toegevoegd aan het panel . In eerste instantie op verzoek van de kliniek en door gebruik te maken van een commercieel verkrijgbare pyro-kit, vanaf oktober ook met HRM en Sanger sequencing.


- 52 -

In totaal zijn 207 complex moleculaire bepalingen verricht waarvan 169 voor Isala en 38 voor St Jansdal. Van deze 207 bepalingen waren 22 (21 Isala / 1 St Jansdal) gericht op KRAS/BRAF/NRAS i.v.m. gemetastaseerd coloncarcinoom, 123 (96 Isala /27 St Jansdal) EGFR/KRAS i.v.m. stadium IIIb of IV longcarcinoom, 30 (22 Isala / 8 St Jansdal) BRAF/NRAS i.v.m. melanoom metastasen en 31 (26 Isala / 5 St Jansdal) MSI-bepalingen. Aanvullend werden 2 casussen opgestuurd naar het CWZ voor een c-KIT mutatieanalyse. In het kader van de EGFR-analyse zijn in een paar casussen twee mutaties gevonden. Een bekend e voorbeeld is het voorkomen van een 2 mutatie p.(T790M) dat een inhiberend effect heeft op EGFR-TKIbehandeling. Er is 1 casus gevonden met zowel een exon 19 deletie als een T790M puntmutatie. Daarnaast zijn er nog andere combinaties gevonden: EGFR exon 18 p.(E709A) met EGFR exon 18 p.(G719S). EGFR exon 18 p.(G719A) met EGFR exon 20 p.(S768I). Deze combinaties zijn eerder in de literatuur beschreven. Een combinatie van een EGFR-mutatie met een KRAS-mutatie kwam 1x voor: KRAS exon 2 p.(G13C) met EGFR exon 20 p.(V769M). Resultaten en aantallen met percentages van mutaties bij colon- en longcarcinoom patiënten. Metastatisch Colon CA Stadium IIIb/IV long CA Metastatisch melanoom Wild type 5(23%) 63(51%) 11(38%) KRAS codon 12 11(50%) 41(33%) KRAS codon 13 6(27%) 2(2%) KRAS codon 61 0(%) 2(2%) BRAF mutatie 0(%) 17(59%) NRAS codon 12 0 (vanaf oktober) 0 (vanaf oktober) NRAS codon 13 0 (vanaf oktober) 0 (vanaf oktober) NRAS codon 61 0 (vanaf oktober) 2 (vanaf oktober) EGFR exon 18 1(1%) EGFR exon 19 6(5%) EGFR exon 20 2(2%) EGFR exon 21 5(4%) Totaal aantal 23 123 30 81% van dit complex moleculaire onderzoek is afgerond na 7 dagen gereed. Er werd geparticipeerd aan de melanoom rondzending van de EMQN. Een score van 10/10 juiste bepalingen werd gehaald voor de BRAF- en EGFR-mutatie-analyse.

MSI colorectaal carcinoom Deze analyse werd 28 keer aangevraagd i.v.m. verdenking op een Lynch syndroom. In 2013 werd in totaal 2 maal een MSI-high resultaat gevonden en 29 keer werd een microsatelliet stabiel pieken- patroon gezien. De frequentie MSI-high is derhalve 6,4%.

EML4-ALK longcarcinoom Deze analyse werd in 2013 56 keer aangevraagd waarvan in totaal 8 maal een breuk werd aangetroffen. De frequentie betreft dan 14.3%


- 53 -

3.6.3

Farmacopathologische bepalingen mammacarcinomen

Telling van alle nieuwe, primaire, invasieve mammacarcinomen waarvoor resectie in 2013 (n=264) 2012 (n=225) (2011: n=284; 2010: n=230):

ER PR HER2

negatief 30 52 221

positief 234 201 24

percentage positief 88,6% 78,5% 9,8%


- 54 -

4

Kwaliteitsindicatoren

4.1

Doorloopsnelheden

Histologie

2011 dag

abs 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

>10

abs.: cum%:

2012 cum%

31 479 8152 11528 4342 1583 551 224 97 56 34 71

0 2 32 74 90 96 98 99 99 100 100 100

abs 48 545 7905 10881 4536 1863 750 341 154 85 47 64

2013 cum% 0 2 31 71 88 95 97 99 99 100 100 100

abs 46 995 8373 14489 7484 3018 1525 712 375 221 145 196

cum% 0 3 25 64 84 92 96 98 99 99 100 100

absolute getallen cumulatief percentage


- 55 -

Niet-cervicale cytologie

2011 dag

abs 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

>10

2012 cum%

412 2398 1841 790 317 84 48 10 2 14 3 6

abs

7 47 78 92 97 99 99 100 100 100 100 100

2013 cum%

457 2816 1488 660 274 87 27 29 6 7 8 8

8 56 81 92 97 99 99 100 100 100 100 100

abs

cum% 871 2768 1806 801 330 132 52 40 30 11 10 13

13 53 79 91 96 98 99 99 100 100 100 100

abs.: absolute getallen cum %.: cumulatief percentage


- 56 -

Cervicale cytologie: bevolkingsonderzoek

2011 dag

abs 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

>10

abs.: cum.%:

2012 cum%

69 2918 4320 2561 1123 536 140 40 3 0 1 42

abs

1 25 62 84 94 98 99 100 100 100 100 100

2013 cum%

10 1029 3469 3461 2377 1049 396 71 15 13 11 23

0 9 38 67 87 96 99 99 100 100 100 100

abs

cum% 0 162 860 1618 1817 1935 1341 1157 958 1300 847 1184

0 1 8 20 34 49 59 68 75 85 91 100

absolute getallen cumulatief percentage


- 57 -

Cervixcytologie: indicatie

2011 dag

abs 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

>10

abs.: cum.%:

2012 cum%

11 2116 763 255 113 152 207 161 158 100 92 232

abs

0 49 66 72 75 78 83 87 90 93 95 100

2013 cum%

7 1426 1048 363 227 167 217 183 117 79 57 77

0 36 63 72 77 82 87 92 95 97 98 100

abs

cum% 1 454 1324 903 483 315 320 274 257 167 125 142

0 10 37 56 66 73 80 86 91 94 97 100

absolute aantallen cumulatief percentage


- 58 -

Obducties

2011 dagen 0-10 11-20 21-30 31-60 61-90 90+

abs

2012 cum%

52 13 22 28 2 4 121

44 55 73 96 98 100

abs

2013 cum%

57 15 16 22 2 2 114

50 63 77 97 98 100

abs

cum% 68 23 17 14 3 1 126

55 73 87 98 99 100


- 59 -

4.2

Vriescoupes 2013

Volgens productie-overzicht zijn er 505 (2012: 319) vriescoupes verricht . Dit inclusief spoeddep procedures sentinel nodes mamma. Vriescoupe als Palgacode: 425 (2012: 287; nu 369 Zwolle, 56 Harderwijk) gevallen. Hiervan als ‘concordant’ in definitieve paraffinecoupes: 412 (357 Zwolle, 55 Harderwijk). Een indruk van de frequentie verdeling naar enkele hoofdcategorieën:

Spoeddep sentinel node Lymfklier kleine bekken (prostaat/blaas) Blaas (ureter/urethra) Longpathologie (sneevlak, incisiebiopt) Gynaecopathologie Neuro-oncologie Bijschildklier Mohs HepatoPancreaticoBiliair (HPB) Anders (incl. pancreas, lever) Anders (excl. Pancreas, lever)

2013 27 37 60 76 33 6 14 94# 27 33

2012 17 29 16 72* 30 4 11 63# nvt 48 nvt

2011 23 29 26 57 28 9 11 102 nvt 52 nvt

* long vriescoupes vanaf 1-5-2012 inclusief St Jansdal Harderwijk. # Mohs na wijziging werkafspraak toch nog deels als vriescoupe in Palgacode ingegeven; aantal Mohs echter niet afgenomen. Discordant geboekt: 13 gevallen. Hiervan: 8 Mohs-resecties (beoordeeld door dermatoloog, 2 fout-positief en 6 fout-negatief). De overige 5 gevallen:

Casus

Orgaan

Vriescoupe

1

Pelviene lymfklierdissectie

Geen maligniteit

2

Hersenen

3 4 5

Peritoneum biopt Retroperitoneum biopt Lymfklier biopt mediastinaal

Geen vriescoupe! PALGA invoer fout Geen maligniteit (niet vermeld in PALGA, wel op aanvraagformulier) Geen maligniteit

Definitieve coupe 1 van de 7 lymfklieren met metastase. (Vriescoupe discordantie onbesproken in verslag). Rhabdoid meningeoom d.d. melanoom metastase Localisatie adenocarcinoom. (Vriescoupe discordantie onbesproken in verslag) Verspreid zegelringcelcarcinoom, alleen in immuno te zien Micrometastase adeno carcinoom


- 60 -

4.3

Consulten, revisies & rondzendingen

4.3.1 Consulten / revisies

Consulten t.b.v. derden Consulten extern gevraagd Revisies extern

2005

2010

130

223

2011 47 192 207

2012 114 239 235

2013 99 407 272

* de verbeterde registratie in LMS zal mede verantwoordelijk zijn voor de toename van het aantal consulten

Totaal revisie extern: 272 Revisie discordant: 13, dat is 4,8 % Casus

Orgaan

1

Oesophagus Papil van Vater

2

Soort materiaal Biopt Biopt

3 en 4

Oesophagus

Biopt

5 6

Lip Stemband

Biop Biopt

7

Huid

Biopt

8

Beenmerg

Biopt

9

Middenoor

Biopt

10

Huid

Excisie

11

Colon

Resectie

12

Parotis

Excisie

13

Prostaat

Biopt

Uitkomst discordant Benigne wordt maligne Maligne blijft maligne (andere diagnose) Benigne blijft benigne (andere diagnose) Veranderde dysplasiegraad Onzeker maligne wordt maligne Benigne wordt onzeker maligne

Eigen conclusie

Externe conclusie

Barrett met HGIN Adenoom met laaggradige dysplasie 2T-nummers van dezelfde patiënt. Barrett met HGIN M. Sjogren Ernstige dysplasie

Barrett indefinite for dysplasia

M. Sweet Geen opvallende pathologische afwijkingen Vasculitis MELTUMP/dysplastische naevus Ongedifferentieerd carcinoom Polymorf low-grade adenocarcinoma ASAP

SCLE Reactief of vroege fase van myeloproliferatieve aandoening Geen vasculitis

Slijmnapmetaplasie Beide T-nummers. Barrett indefinite for dysplasia Lymfoplasmacytair lymfoom Geringe tot matige dysplasie

Melanoma in situ Medullair carcinoom Mucoepidermoid carcinoom Adenose

histologie 2013 1 2 4 4 1 1

Voor enkele casus waren er klinische consequenties verbonden aan wijziging van de diagnose.


- 61 -

4.3.2 Carcinoom audit BVO-baarmoederhalskanker Hiertoe werden de cervixcarcinomen (plaveiselcelcarcinomen en adenocarcinomen endocervix) van 2012 in kaart gebracht. De voorgaande cytologische uitstrijken werden volgens protocol gereviseerd tot 6 jaar voor het gediagnosticeerde carcinoom. Indien een voorgaande strijk een BVO-onderzoek betrof, geclassificeerd als Papklasse I, werd deze naar een laboratorium in de regio gestuurd ter revisie. De bevindingen hiervan werden vermeld in het oorspronkelijke rapport. Er werden drie gevallen naar een extern laboratorium gezonden. Eén betrof twee uitstrijken van één patiënt met een interval van 5 jaar. Hiervan werd één homogeen concordant bevonden: Pap 1. De andere homogeen discordant: Pap 3B. Het derde geval werd homogeen discordant bevonden: Pap 2. De revisies intern, die vooraf gedaan zijn, leverden dezelfde bevindingen op. In ons laboratorium werden zeven revisies verricht voor een extern laboratorium, in het kader van carcinoom-audit. De bevindingen hierbij waren: 1x homogeen concordant, 3x heterogeen concordant, 3x homogeen discordant.

4.3.3 Audit darmscreening In 2013 werd het bevolkingsonderzoek (BVO) darmkanker gestart. In het kader van dit BVO werd de afdeling gevisiteerd door de regionaal coördinerend patholoog. Op beide locaties werd de infrastructuur, histotechnische bewerking en de inhoudelijke kennis getoetst aan de hand van historisch materiaal. Alles werd in orde bevonden, zodat de afdeling bevoegd is om pathologisch onderzoek in het kader van BVO darmkanker te verrichten. In dit kader vond ook een interne mini-audit plaats waarin de frequentie werd onderzocht waarmee diverse darmpoliepen worden gediagnosticeerd. Statistisch gezien werd te vaak een sessiele serrated laesie of een traditioneel serrated adenoom gediagnosticeerd. Naar aanleiding hiervan werden enkele multikopsessies belegd om moeilijk te categoriseren darmpoliepen te bespreken en de diagnostische kenmerken af te stemmen, teneinde tot een meer uniforme diagnostiek te komen.


- 62 -

4.4

(Clinico-)pathologische besprekingen

4.4.1 Regionale en landelijke bijeenkomsten en werkgroepen Soort bespreking: Regionale bijeenkomst Pathologen Noord Regionale lymfomenpanel Noord Regionale nefrologiebespreking Regionale Werkgroep Weke Delen Tumoren NoordNederland Regionaal Melanomenpanel Noord-Oost Nederland Nationale longpathologie groep Neurocoupeclub Nijmegen Werkgroep Kinderpathologie der Lage Landen Werkgroep Noordelijke Pathologen MCN Oesofaguscarcinoom IKNO

Frequentie: 3x/jr 10x/jr 2x/jr

Deelnemer(s): allen Boers / ’t Hart / van Rijssel Boers / ‘t Hart

10x/jr 12x/jr 4x/jr 4x/jr 10x/jr 3x/jr 3x/jr

Laddé / Wagemakers Bol / van Rijssel Boers / ’t Hart Havenith Havenith / van Rijssel Wagemakers (t/m april ’13) Havenith / Moll

Frequentie:

Deelnemer(s):

wekelijks 2 wekelijks 2 wekelijks 2 wekelijks wekelijks wekelijks maandelijks

allen allen Havenith / Wagemakers / Moll Laddé / Moll / Bart Boers / ’t Hart / van Rijssel allen (telef. bereikbaarheid) Laddé

Vanaf augustus 2013: MDO oncologie mamma Mamma poli MDO oncologie MDL Lower MDO oncologie MDL HPB MDO oncologie MDL Upper MDO oncologie neurologie MDO oncologie gynaecologie MDO oncologie hemato MDO oncologie urologie MDO endocrinologie

2x/ week 2x/ week wekelijks wekelijks wekelijks 2 wekelijks wekelijks wekelijks wekelijks maandelijks

allen allen allen Moll allen Moll / Havenith Bart / Laddé / Moll van Rijssel / Boers / ’t Hart allen Laddé

Opleidingsbesprekingen: Dermatologie Kaakbespreking Interne GE en hepatologie Interne hematologie Longbespreking / long ILD Neurologen / neurochirurgen IC-bespreking Necrologie / complicatiebespreking Cardiologie Chirurgie Orthopaedie Neonatologie / perinatologie

maandelijks 6 wekelijks maandelijks 2 maandelijks 2 wekelijks maandelijks variabel 2 maandelijks maandelijks variabel 3x/jr maandelijks

Bol / Laddé / van Rijssel Ladde / Bol / van Rijssel Moll Boers / ’t Hart / van Rijssel Boers / ’t Hart Havenith / Wagemakers / Moll allen allen Havenith allen Wagemakers / Hodge Havenith

4.4.2 Locale besprekingen Soort bespreking: Locaal: Tot augustus 2013: MDO oncologie mamma MDO oncologie MDL MDO oncologie neurologie MDO oncologie gynaecologie MDO oncologie hemato MDO oncologie urologie MDO endocrinologie


- 63 -

10-kopsbespreking op afdeling Interne nefrologie

dagelijks allen 2 maandelijks Boers / ’t Hart

Het aantal besprekingen is sinds augustus 2013 fors toegenomen evenals het aantal patiënten dat besproken wordt. Dit valt samen met de verhuizing naar de nieuwbouw, waar de locaties Sophia en Weezenlanden zijn samengevoegd, en Laboratorium Pathologie in hetzelfde complex is gehuisvest. Hoewel door de nieuwbouw de mogelijkheden zijn toegenomen om aanpalende specialismen te ontmoeten via besprekingen is de onderliggende oorzaak de kwaliteitseis die door de diverse beroepsverenigingen en overkoepelend door SONCOS zijn gesteld voor de behandeling van diverse oncologische patiëntcategorieën. De overgang naar de nieuwbouw werkt blijkbaar faciliterend voor de gestelde eisen. Onderstaande grafiek toont het aantal oncologiepatiënten per maand dat in Isala werd besproken. In Zwolle werden in totaal 3815 patiënten besproken. Onderwijsbesprekingen werden hierin niet meegenomen. In Harderwijk is sprake van een stabiele situatie met plusminus 130 oncologische patiënten per maand (1570 per jaar). Totaal werden door pathologie 5385 patiënten multidisciplinair besproken. Besprekingen worden overigens niet meegenomen in de productiecijfers van de RVE pathologie en zijn daardoor ook niet verdisconteerd in de werkbelasting.


- 64 -

4.5

Onderwijsactiviteiten

Opleiding tot patholoog Sedert 2005 verzorgt Zwolle de B-opleiding van het medisch specialisme pathologie in samenwerking met het UMCG (opleider: Prof. Dr. H. Hollema; nieuwe samenwerkingsovereenkomst met ingang van 05-112010). Opleider: Dr. Mr. J.E. Boers / plaatsvervangend opleider: Dr. M.G. Havenith (tot 25 maart), Drs. R.H. van Rijssel (vanaf 25 maart). De opleiding is laatstelijk gevisiteerd op 26/11/2010 onder leiding van Prof. Dr. J.G. van den Tweel. De erkenning loopt tot 5 maart 2016. Wij hadden het gehele jaar 1 AIOS. 01/01/2013 tot 31/03/2013: Dr. Sander de Haas 01/04/2013 tot 31/12/2013: Dr. Karen Koopman. Administratie van de AIOS opleiding loopt sinds 2012 met het ePass systeem, een elektronisch portfolio systeem dat landelijk door de opleiding pathologie wordt gehanteerd. Assistent-artsen van andere disciplines: Op de introductiedag voor nieuwe arts-assistenten en specialisten geven de pathologen acte de présence. Hier wordt in kort bestek uitgelegd wat wij van onze inzenders verwachten en wat zij van ons kunnen verwachten. Voor geïnteresseerde arts-assistenten kan een korte snuffelstage worden georganiseerd. Zo komen nieuwe assistenten bij de afdeling hematologie/oncologie een dag meekijken op het laboratorium. Ook heeft Peter Immerzeel (AIOS gynaecologie) een snuffelstage van vier dagen gelopen (18, 19, 25 & 26 maart). Co-assistenten: De coördinatie van het co-assistentenonderwijs werd verzorgd door Drs. B. Wagemakers en na haar vertrek door Drs. R.H. van Rijssel. In het introductieprogramma voor nieuwe co-assistenten neemt de pathologie een prominente plek in: het is hun eerste contact in de Isala klinieken. Daarbij zien zij hoe de uitsnijkamer functioneert, hoe histologische coupes tot stand komen, wordt aandacht besteed aan de positie van de patholoog in het ziekenhuis en de betekenis van pathologie bij de behandeling van de patiënt en zien zij waar de obductieruimte is. Deze introductie werd 8 keer gegeven. Het 4 weken durende M2 co-schap werd 4 keer gelopen: Jolanda Kooistra: 11 februari tot 9 maart Iryna Samarska: 11 maart tot 5 april Sandor Schokker: 8 april tot 3 mei Bram Ligtenberg: 6 mei tot 31 mei. De 6 weken durende verdiepingsstage in het kader van een M3 co-schap werd gelopen door Klaziena Politiek die dit deed in het kader van een M3 co-schap dermatologie in het UMCG. Dat Isala roem zich uitstrekt tot over de grens blijkt uit het feit dat Janina Wolf (studerend in Heidelberg) twee van haar co-schappen in Isala deed. Zij kwam 11 weken op de afdeling pathologie.


- 65 -

4.6

Aandachtsgebieden (aanspreekpunt) diagnostiek

Dr. J. Bart:

mammapathologie, gynaecopathologie, moleculaire pathologie

Dr. Mr. J.E. Boers:

mammapathologie, nierpathologie, haematopathologie en lymfomen, punctiecytologie, longpathologie, moleculaire pathologie

Dr. M.G.W. Bol:

dermatopathologie, hoofd/hals (kaak/KNO/speekselklieren), eerstelijns diagnostiek, uropathologie

Dr. N.A. ’t Hart:

nierpathologie, haematopathologie en lymfomen, longpathologie, moleculaire pathologie

Dr. M.G. Havenith:

cardiovasculaire pathologie, neuropathologie, weke delentumoren, kinderpathologie, GE (oesofagus)

B.E. Laddé:

dermatopathologie, haematopathologie en lymfomen, punctiecytologie, weke delentumoren, gynaecopathologie, cervixcytologie inclusief BVO, uropathologie

F.C.P. Moll:

neuropathologie, punctiecytologie, gynaecopathologie, leverpathologie, gastrointestinale pathologie

R.H. van Rijssel:

dermatopathologie, haematopathologie en lymfomen, kinderpathologie, hoofd/hals (kaak/KNO/speekselklieren)

J.H. Lagendijk:

dermatopathologie, hematopathologie, longpathologie, mammapathologie, GE pathologie

S.R. Offerman:

hematopathologie, GE pathologie, hepatobiliaire pathologie, moleculaire pathologie

J.A.L. Hodge:

gynaecopathologie, GE pathologie, uropathologie

4.7

Aandachtsgebieden organisatorisch

Dr. J. Bart:

RVE voorzitter, stuurgroep ISO 15189, stuurgroep ICT

Dr. Mr. J.E. Boers:

moleculaire technieken, opleider, voorzitter Palga Privacy Commissie, bestuurslid Oncologisch Centrum, Regionaal Coördinerend Patholoog Baarmoederhalskanker Noord

Dr. M.G.W. Bol:

uitsnijdruimte, regiocontact, Palga (Raad), eerstelijns diagnostiek (contactpersoon regio Zwolle), trials/onderzoek,

Dr. N.A. ’t Hart:

ICT/LMS, moleculaire technieken, trials/onderzoek

Dr. M.G. Havenith:

secretariaat, stuurgroep ISO 15189

B.E. Laddé:

cytologie/punctiecytologie

F.C.P. Moll:

histotechniek

R.H. van Rijssel:

plaatsvervangend opleider, Palga (Thesaurus Werkgroep), mortuarium, immunohistochemie


- 66 -

S.R. Offerman:

immunohistochemie, moleculaire technieken

J.H. Lagendijk:

PALGA protocollen

J.A.L. Hodge:

eerstelijns diagnostiek (contactpersoon regio Harderwijk)


- 67 -

5

Kwaliteitszorg

5.1

Visitatieschema pathologie

Kwaliteitsvisitatie beroepsvereniging NVVP Laatste visitatiedatum: 18 oktober 2012 Komende visitatie: 2017 Kwaliteitsvisitatie BVO Baarmoederhalskanker Regio Oost Laatste visitatiedatum: 09 februari 2012 Komende visitatie: 2015 Kwaliteitsvisitatie BVO Darmkanker Regio Oost Toelatingsaudit: 12 september 2013 Kwaliteitsvisitatie CCKL / ISO 15189 Laatste visitatiedatum: n.v.t. Komende visitatie: aanmelding september 2014, visitatie Q1 2015 Opleidingsvisitatie B-opleiding pathologie Laatste visitatiedatum: 26 november 2010 Komende visitatie: 2016

5.2

Verslag kwaliteitsactiviteiten 2013

De aandacht was vooral gericht op de verhuizing medio 2013 waardoor de verdere doorontwikkeling van de kwaliteitszorg langzaam vorderde. Desalniettemin kon er toch nog acht keer een kwaliteitsoverleg plaats vinden en zijn er veel activiteiten verricht m.b.t. de SOP’s. Na de verhuizing werd gestart met de begeleiding van Laboratorium Patholgie door Kerteza, waarbij gebruik wordt gemaakt van een projectplanning met daarin de ISO 15189 normen 2012 (Nederlandse versie). Begonnen werd om de managementreview verder vorm te geven en op te starten. Er is gekozen voor het uitvoeren van een managementreview per kwartaal. Tevens vindt er sinds eind 2013 een nauwe samenwerking plaats met de afdeling kwaliteit van het Klinisch Chemisch Laboratorium. Gekozen wordt om op te gaan voor ISO 15189 met als doelstelling om eind 2014 / begin 2015 geaccrediteerd te worden. In het najaar vond accreditatie in Zwolle en Harderwijk plaats voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. Dit jaar werden acht interne audits uitgevoerd:  Het in plastic zakken bewaren van weefsel  Dagbord cytologie  Logboeken pathologie Zwolle  Audit darmpoliepen  LMS toewijzen patholoog en extra aanvragen  Financiële audit factuur controle externe onderzoeken  Verslaglegging van de HPV test  LMS.


- 68 -

5.3

Signaleringen, VIM- en MIP meldingen

Binnen het kwaliteitsdenken is er sprake van een balans tussen een zo hoog mogelijke signaleringsgraad van mogelijke afwijkingen en de daaraan gekoppelde escalatie van incidenten; de signaleringen kunnen na toetsing door het Pathologie Management worden omgezet in een VIM en na overleg met MOS management/RvB gemeld worden als MIP. De samenhang tussen de specifieke pathologie signaleringen en de in de Isala klinieken gebruikte meldingssystemen dienen in de context worden beoordeeld. In onderstaand schema is de hiërarchie en de positionering van de diverse signaleringen en meldingen weergegeven.

Overzicht signaleringen en meldingen binnen de Pathologie en Isala klinieken Interne signaleringen Laboratoriumfase (melding door PA)

Interne signaleringen pre- en post Laboratoriumfase (melding door PA)

Externe signaleringen (melding door pers. afd. buiten PA)

Toetsing

Veilige Incident Melding (VIM) Toetsing en melding door Management PA

Rapportage - direct aan arts - in jaarverslag

Toetsing

Melding Incident Patiënten zorg (MIP) Toetsing en melding door Manag. MOS / RvB Isala

Toelichting figuur: Kwaliteitsmeldingen binnen het pathologisch laboratorium hebben betrekking op die gevallen binnen het werkproces waarbij de standaard protocollen en/of verwachtingen afwijken. Deze ‘afwijkingen’ worden door de pathologie medewerkers gesignaleerd en geregistreerd. De signaleringen, uitgevoerd door de medewerkers binnen het pathologisch laboratorium, worden interne signaleringen genoemd waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen afwijkingen tijdens het laboratoriumproces (interne procesgang) en voor of na het laboratoriumproces (externe procesgang). De meldingen gemaakt door de klanten (artsen/afdelingen) of de patiënten worden externe signaleringen genoemd. De interne en externe signaleringen worden zoveel mogelijk op een gestandaardiseerde manier geregistreerd. Tijdens de analyse van de signaleringen wordt aan de hand van de Plan-Do-Check-Act Cyclus gehandeld. Structurele problemen worden aan de betrokkenen teruggekoppeld en acties worden ingezet zodat de kans op herhaling van deze problemen wordt verminderd. Tijdens de toetsing van de signaleringen kan door het management van de afdeling besloten worden tot het doen van een VIM melding. Dit heeft betrekking op die gevallen waarbij de patiëntenzorg direct en/of indirect is geschaad, gericht op verbeteringen en volgens de ‘blame free’ cultuur.


- 69 -

In zijn boek Veilig incidenten melden (Legemaate e.a. 2007) schrijft Prof. Mr. J. Legemaate: “Het uitgangspunt is dat zoveel mogelijk incidenten worden gemeld en geanalyseerd. Dit vraagt om een brede omschrijving van de te melden incidenten: het melden van ‘alles wat niet de bedoeling is’. Het gaat daarbij niet alleen om gebeurtenissen die daadwerkelijk tot schade voor patiënten hebben geleid, maar ook om ‘near misses’ “. De VIM meldingen waarbij patiënten (letsel)schade hebben ondervonden worden in samenspraak met het MOS management en/of Raad van Bestuur als Melding Incidenten Patiëntenzorg (MIP) gemeld.

5.4

Interne en externe signaleringen

signaleringen UDPS pre-laboratoriumfase Omschrijving

code

Geen aanvraagformulier/wel materiaal Geen materiaal/wel aanvraagformulier Aanvraagformulier/materiaal zonder min. vereiste patientgegevens Verkeerde patientgegevens op aanvraagformulier en/of materiaal Verschil tussen aard materiaal op aanvraagformulier en ontvangen mat. Geen materiaal in potje Aanvraagformulier: verkeerd formulier bijgeleverd Geen (juiste) onverderdeling van materiaal t.o.v. aanvraagformulier Materiaal: potje / buis niet goed afgesloten Materiaal: ten onrechte natief ontvangen Materiaal: tijd tussen afname en ontvangst op lab is te lang Materiaal: naald op spuit Aanvraagformulier: klinische gegevens niet vermeld of niet leesbaar Aanvraagformulier: aard materiaal niet vermeld Aanvraagformulier: aanvragend arts ontbreekt of is onjuist Aanvraagformulier: datum afname ontbreekt Aanvraagformulier: VC/vers/cito/NP niet vermeld doch wel verlangd Punctiepatient zonder aanvraagformulier Materiaal: op te weinig formaline ontvangen / of in een te klein potje Materiaal: zonder aankondiging vooraf tussen 16.30 en 17.00 ontvangen Inzenden cytologie, glaasjes: nat ontvangen Inzenden cytologie: glaasjes zonder matrand Dunne laag: geen absorptievel gebruikt Dunne laag: geen safetybag gebruikt Dunne laag: BVO onderzoek zonder officieel BVO formulier

1 2 3 5 6 7 9 10 12 14 17 19 21 22 24 25 27 29 44 46 60 61 67 68 72

2011 2011 C/B T/S 1 1 1 287 243 5 6 12 1 277 155 17 30 94 3 2 1 1 20 14 48 46 710 400 37 4

2012 C/B

2012 T/S 3

2013 C/B 5

2013 T/S

187 16 1 1 212 6 30

138 13 2

154 9 1

108 9 1

147 4 16

109 19 2 1 56 5 2 1

4 18 84 519 362

13 27 269 79

16 59 498 584 2

10 31 208 649 2

1 4

4

1

2 7 165 22 30 1734

913

2 1 15 4 9 1471

666

2 1497

Legenda: C= cytologie B= cervixcytologie T= histologie S= obducties.


- 70 -

1096

Signaleringen Udps laboratoriumfase (administratief) Omschrijving

code

Materiaal kwijtgeraakt binnen pathologie Blokje/coupe: contaminatie Nummers ten onrechte niet tezamen afgeleverd Cytologiepreparaat: contaminatie Verkeerde patientgegevens geselecteerd Foutieve aanvrager geselecteerd Rapport van fase veranderd voor verzending Macroscpie onder verkeerd nummer ingevoerd Microscopie onder verkeerd nummer ingesproken Microscopie/conclusie/palga1 niet ingedicteerd Niet afgewerkt maar coupes al in archief Gegevens van aanvraagformulier niet juist overgenomen in udps Rapport staat ten onrechte in bepaalde fase Ten onrechte in rekening gebracht Ten onrechte niet cito of als VC verwerkt Batch macroscopie: ontbrekend formulier Batch microscopie: met ontbrekend formulier Geen T-nr en/of naam of geboortedatum genoemd bij macroscopie Correctie nodig in macroscopie Correctie nodig in microscopie Correctie nodig in diagnoseregel Correctie nodig in conclusie Macroscopie niet ingedicteerd MIP/VIM melding Geen zekere diagnose a.g.v. genoemde fout Toelichtende tekst: o.a. naar verkeerde huisarts verzonden

101 110 111 114 200 201 202 206 207 208 209 210 212 214 215 216 217 218 300 301 304 305 306 800 900 999

2011 2011 C/B T/S 1

2012 C/B

2012 T/S

2013 C/B

2013 T/S 1

2 40 9

1 24 5

2 43 22

1

11

1

6 2 5

2 1 1

2 5 4 2

2 84 4 18 36 16 91 1 13

2

9

1 24 0

1 1 3 2

1 1 2 30 1

1 15 16

2 21 1

1

1

1

37

56

94

2 1 1 65

2 24 1 1

77 3 12 10

1 110

1 488

Legenda: C= cytologie B= cervixcytologie T= histologie S= obducties


1 8 106 4

- 71 -

Signaleringen LMS laboratoriumfase Omschrijving Afgeweken van het uitsnijprotocol Contaminatie beperkend voor de diagnose Contaminatie niet beperkt voor de diagnose Coupe te ver naar de rand opgeplakt Coupes kwijt Cytologie: glaasjes en formulier komen niet overeen Dik/dun gesneden Doorvoerprobleem Geen materiaal aanwezig Geen SN protocol aangevraagd Gefladderd Glaasjes kapot HPV herhaling vanwege grenswaarde Immuno: (klein) gedeelte van het weefsel geen aankleuring Immuno: aankleuring onjuist Immuno: aankleuring te sterk Immuno: aankleuring te zwak Immuno: apparaat storing Immuno: controle met onjuiste aankleuring Immuno: controle zwak, immuno oké Immuno: geen aankleuring Immuno: geen controleweefsel Immuno: half aangekleurd Immuno: Niet goed in de machine gelegen Immuno: reagentia/kit niet goed Immuno: rode spikkels (AF-kit) Immuno: software problemen?? Immuno: stroomstoring Immuno: te veel achtergrond Immuno: te weinig tegenkleuring Immuno: triple met AMACR aankleuring basaal Immuno: verkeerde controle Kleuring niet goed Luchtbel in preparaat Materiaal en/of preparaten kwijt geraakt Materiaal en/of preparaten verwisseld binnen pathologie Niet afgemeld in LMS Niet goed afgedekt Niet goed gestrekt Niet goed ingebed Niet goed ontkalkt Niet op tijd doorgevoerd Niet volgens protocol verwerkt Nummers niet gekoppeld of gezamenlijk Ontkalking/nafixatie is niet afgemeld Onvolledig afgeleverd Snijartefacten Te dikke coupe Te dun gesneden


2011 5 21 23 1 16 5 13 203 13 20 8 28 10 38 7 73 25 74 7

9 13 2 2 13 36

51 49 32 7 4 8 19 22 41 20 4

2012 1 16 29 25

2013 0 21 23 11 23 1 62 6 28 0 248 25 29 31 113 20 97 40 13 7 88 73 9 53 28 0 0 0 75 18 2 29 362 88 2 6 329 38 25 17 2 2 16 36 31 2 84 5 4

8 84 5 0 125 13 17 6 16 6 121 78 18 5 50 34 0 38 68 1 75 0 11 4 5 10 304 49 13 7 246 38 20 3 11 39 30 25 4 23 7 3

- 72 -

Te koud gesneden Te oppervlakkig aangesneden Ten onrechte NIET gesplitst Ten onrechte WEL gesplitst Terugvoeren en ontkalken/ontvetten Vergeten HPV aan te vragen Vergeten te verzenden H<>Z Vergeten uit te voeren in UDPS Verkeerd afgeleverd Verkeerd genummerd gynaecologisch Verkeerd genummerd niet gynaecologisch Verkeerd niveau gebruikt Verkeerd nummer op het glaasje geschreven Verkeerde blokje/nummer gesneden/geplakt Verkeerde kleuring/protocol aangevraagd Verkeerde patiënt gegevens op het formulier/potje Verkeerde stikker geplakt Wordt niet verder verwerkt Totaal

Signalering gemeld door Histologie Cytologie Secretariaat Pathologen Totaal:


41 598 3 2

16 567 1 9 11 3

1662

0 12 0 2494

63 532 2 0 5 6 9 1 0 0 0 16 4 69 8 1 15 2 2955

2011 1456 10 11 185 1662

2012 1962 126 15 394 2494

2013 2423 177 0 355 2955

12

3 3 2 2 15

56

114

2

- 73 -

5.5 VIM- en MIP meldingen In het verslagjaar 2013 zijn er totaal 44 iVIM meldingen geregistreerd. Deze meldingen zijn 14 x door externe Isala medewerkers gemeld en 29 x door Pathologie medewerkers. In onderstaande tabel zijn de meldingen uitgesplitst in de pre-laboratoriumfase, laboratoriumfase en postlaboratoriumfase. Herkomst van de VIM meldingen pre-laboratoriumfase laboratoriumfase post-laboratoriumfase intern 8 18 3 extern 12 0 2

Oorzaken van de incidenten pre-laboratoriumfase laboratoriumfase post-laboratoriumfase administratief 8 5 4 logistiek 4 2 1 procedure 8 9 0 technisch 0 3 0 Bij analyse m.b.t. de oorzaken van de meldingen gaat het bij de administratieve oorzaken in de prelaboratoriumfase veelal om verwisselingen van patiëntidentificatie en/of zijdigheidsverwisseling. Tijdens de laboratoriumfase en post-laboratoriumfase betreft het veelal foutieve selectie van patiënt gegevens, foutieve invoer van uitslagen en schrijffouten in verslagen. Logistieke meldingen hebben veelal betrekking op ongewenste vertragingen tijdens transport, laboratoriumverwerking of aanvullend onderzoek. Procedurele meldingen hebben betrekking op het niet juist uitvoeren van geprotocolleerde werkmethoden. Opvallend hierbij is dat drie meldingen betrekking hebben op Jodiumzaadjes bij de mamma-oncologie. Bij technische meldingen gaat het om meldingen ten gevolge van storingen en/of foutief gebruik van apparatuur. 42 meldingen zijn gecategoriseerd als ‘laag risico’ melding. Twee meldingen zijn gecategoriseerd als een ‘gemiddeld risico’ melding. Een van deze meldingen met ‘gemiddeld risico’ is gemeld als calamiteit bij de IGZ.

Verificaties equipment moleculaire pathologie (opgenomen in preventief onderhoud) Serienummer 06.00327 08.05115 10.01868 08.05261 10.03643 10.03644

Naam ABI 3130 Genetic Analyzer LightCycler 480 PyroMark Q24 Veriti Veriti Veriti


- 74 -

5.6 Externe rondzendingen Bevolkingsonderzoek (BVO) In regio Oost participeren negen laboratoria in Stichting Bevolkingsonderzoek Oost. Sinds 1 januari 2010 valt Zwolle onder deze regio. Ieder jaar wordt in het voorjaar een rondzending van bijzondere cytologische cervixpreparaten verzorgd met een aansluitende presentatie van deze gevallen. Deze presentaties worden verzameld op een DVD ter archivering.

Tabel 1 NordiQC rondzending Immunohistochemie Toetsing Resultaat Actie Her2 (B15-2013) Optimaal nvt Er (B15-2013) Optimaal nvt Her2 (B16-2013) Optimaal nvt Ecadherin (B16-2013) Borderline wacht op komst RTU* Her-2 BRISH (H3-2013) Goed nvt Her-2 BRISH (H4-2013) Optimaal nvt CD3 (run 37-2013) Optimaal nvt CD45 (run 37-2013) Borderline wacht op komst RTU* CD56 (run 37-2013) Borderline wacht op komst RTU* CEA (run 37-2013) Borderline wacht op komst RTU* Synaptophysin (run 37-2013) Goed nvt CD10 (run 39-2013) Optimaal nvt Igm (run 39-2013) Slecht wacht op komst RTU* TTF1 (run 39-2013) Goed nvt *RTU: nieuwe serie antilichamen Ready To Use van Roche

Datum 9-4-2013 9-4-2013 nvt nvt nvt nvt 9-4-2013 9-4-2013 9-4-2013 9-4-2013 9-4-2013 nvt nvt nvt

Tabel 2 Toetsing hrHPV (QCMD) KRAS (ESP) EGFR (EMQN) BRAF (EMQN)

Rondzending moleculaire pathologie Resultaat Actie Goed (7/8 core-samples, 1/8 niet te bepalen door Geen kapotte buis) Uitgesteld tot 2014 Goed (10/10) Geen Goed (10/10) Geen


Datum nov. 2013

juli 2013 juni 2013

- 75 -

6 Lidmaatschappen / commissies / bestuurswerkzaamheden / nascholing 6.1

Medische staf

Dr. J. Bart Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Lid, Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs Nevenfunctie Universitair Docent Rijksuniversiteit Groningen/ coördinator blok 1.1 in de bachelor opleiding / Lid kernteam Learning communities Intramurale Zorg en Duurzame Zorg Bacheloropleiding Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Nascholing 9th Annual Tucson Symposium, (update Moleculaire Pathologie), Tucson AZ, USA mart 2013 Advanced Teaching course in Cytopathology, By Edmund Cibas, UMC Groningen 4-5 april 2013 NVVP Pathologendagen 17-18 april Regioavond Noordelijke pathologen 12 november NVVP vergadering: kwaliteit in de pathologie 22 november Medio 2013: certificaat Basis Kwalificatie Onderwijs (UMC Groningen) Publicaties 89Zr-bevacizumab PET imaging in primary breast cancer. Gaykema SB, Brouwers AH, Lub-de Hooge MN, Pleijhuis RG, Timmer-Bosscha H, Pot L, van Dam GM, Van der Meulen SB, de Jong JR, Bart J, de Vries J, Jansen L, de Vries EG, Schröder CP. J Nucl Med. 2013 Jul;54(7):1014-8. doi: 10.2967/jnumed.112.117218. Epub 2013 May 7. Do screen-detected breast cancers have positive margins less often than clinically detected breast cancers? De Munck L, Siesling S, Bart J, Menke-Pluijmers MB, Otter R, Willemse PH. Eur J Cancer Prev. 2013 Sep;22(5):398-403. doi: 10.1097/CEJ.0b013e32835f3b70. A validated web-based nomogram for predicting positive surgical margins following breast-conserving surgery as a preoperative tool for clinical decision-making. Pleijhuis RG, Kwast AB, Jansen L, de Vries J, Lanting R, Bart J, Wiggers T, van Dam GM, Siesling S. Breast. 2013 Oct;22(5):773-9. doi: 10.1016/j.breast.2013.01.010. Epub 2013 Feb 23. HIF-1α overexpression in ductal carcinoma in situ of the breast in BRCA1 and BRCA2 mutation carriers. Van der Groep P, van Diest PJ, Smolders YH, Ausems MG, van der Luijt RB, Menko FH, Bart J, de Vries EG, van der Wall E. PLoS One. 2013;8(2):e56055. doi: 10.1371/journal.pone.0056055. Epub 2013 Feb 8. Analysis of biomarker expression in severe endometriosis and determination of possibilities for targeted intraoperative imaging. Van den Berg LL, Crane LM, van Oosten M, van Dam GM, Simons AH, Hofker HS, Bart J. Int J Gynaecol Obstet. 2013 Apr;121(1):35-40. doi: 10.1016/j.ijgo.2012.10.025. Epub 2013 Jan 16. Support of the 'fallopian tube hypothesis' in a prospective series of risk-reducing salpingo-oophorectomy specimens. Reitsma W, de Bock GH, Oosterwijk JC, Bart J, Hollema H, Mourits MJ.


- 76 -

Mr. Dr. J.E. Boers Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala Klinieken Lid, Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband, Isala Klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Oncologie NVVO Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, Vereniging Analisten Pathologie VAP Lid, Landelijke Artsen in Dienstverband LAD Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, International Academy of Pathology, U.S.C.A.P. division Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Lid, European Society of Pathology ESP Lid, European Society of medical Oncology ESMO Lid, Bestuur Oncologisch Centrum Isala klinieken Lid, Consilium Pathologicum, NVVP Lid, Commissie beroepsbelangen, NVVP Lid, Regionale opleidingscommissie Pathologie Noord Voorzitter, Privacy commissie, PALGA Deelnemer, Landelijke coupeclub Longpathologie Deelnemer, Regionaal Lymfomenpanel Noord (UMCG) Nascholing 1st ESMO Signaling pathways in cancer; 1-2 maart, Sitges (Spanje) 3e congres Bevolkingsonderzoek Darmkanker, 11 maart, Utrecht NABON/BOOG 2013, 11 april, Utrecht NVVP Pathologendagen 2013, 7-8 april, Zeist Nieuwe voorzetten in de oncologie (Hoytema), 23 mei, Enschede 7th Joint Meeting BDIAP & PathSoc, 18-21 juni, Edinburgh Plenaire bijeenkomst MCN Oesofaguscarcinoom. 2 juli, Hoogeveen ECCO ESMO 2013 congres, 27 september – 1 oktober, Amsterdam Mammacarcinoom, UMCU, 17 oktober BVO baarmoederhalskanker in transitie, 28 oktober, Papendal Het mammacarcinoom, multidisciplinaire zorg en presentatie, 5 november, Nijkerk

Papers KRAS mutation analysis on low percentage of colon cancer cells Virchows Archive 2013;462:39-46 Dijkstra JR, Heideman DA, Meijer GA, Boers JE, t Hart NA et al. Discordance in Era, PR and HER2 receptor status across different distant breast cancer metastases within the same patient Annals of Oncology 2013;24:3017-3023 Hoefnagel LD, van der Groep P, van de Vijver MJ, Boers JE, Wesseling P, Wesseling J, van der Wall E, van Diest PJ.


- 77 -

Dr. M.G.W. Bol Lidmaatschappen / commissies Voorzitter, Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Werkgroep medisch specialist 2015 Lid, Technische commissie Isala Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, PALGA raad Lid, Werkgroep KCL, LMMI en Laboratorium Pathologie (verbetering kwaliteit en logistiek patiëntenmateriaal eerstelijns diagnostiek) Lid, Interline Pathologie (toelichting werkafspraken Laboratorium Pathologie ten behoeve van huisartsen) Deelnemer, Regionaal Melanomenpanel Noord (UMCG) Aanspreekpunt, Laboratorium Pathologie voor de Eerstelijns diagnostiek Medeorganisator, Compagnonsdagen 2013 (specialisten/huisartsen dagen) Reviewer, Journal of Clinical Pathology Nascholing: Cursus algemene pathologie, New York, oktober 2013

Dr. N.A. 't Hart Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging Medische Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, Nederlandse Transplantatie Vereniging NTV Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, Landelijke Artsen in Dienstverband LAD Lid, QC subcommissie WMDP (Werkgroep Moleculaire Diagnostiek in de Pathologie) Deelnemer, Landelijke coupeclub longpathologie Deelnemer, Regionale nefropathologie bijeenkomsten Nascholing 7th Dutch Hematopathology congress, januari 2013 9th Annual Tucson symposium, maart 2013 Multidisciplinair symposium longkanker centraal, april 2013 ASCO telereview 2013, juni 2013 Lymfomen panel, september 2013 e 7 bijeenkomst van de Werkgroep Moleculaire Diagnostiek in de Pathologie, januari 2013 e 6 symposium “Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van NSCLC” oktober 2013 11th workshop on bone marrow pathology, 08-09 t/m 11-09 Congres pathologie 2.13, oktober 2013 Voordrachten Het belang van subtypering, avondsymposium “Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van NSCLC" Paterswolde, oktober 2013


- 78 -

Publicaties KRAS mutation analysis on low percentage of colon cancer cells: the importance of quality assurance. Dijkstra JR, Heideman DA, Meijer GA, Boers JE, 't Hart NA, Diebold J, Hirschmann A, Hoefler G, Winter G, Miltenberger-Miltenyi G, Pereira SV, Richman SD, Quirke P, Rouleau EL, Guinebretiere JM, Tejpar S, Biesmans B, van Krieken JH. Virchows Arch. 2013 Jan;462(1):39-46. Pyrosequencing Analysis of EGFR and KRAS Mutations in EUS and EBUS-Derived Cytologic Samples of Adenocarcinomas of the Lung. Stigt JA, ‘t Hart NA, Knol JA, Uil SM, Groen HJM. J. Thoracic Oncology 2013.

Dr. M.G. Havenith Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging Medische Staf Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, Nederlandse Vereniging voor Neuropathologie Lid, European Society of Pathology Lid, Pediatric Pathology Society Lid, Society for Cardiovascular Pathology Lid, Adviescommissie Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, van Commissie voor Geschillen KNMG Lid, Werkgroep Infectiepreventie (WIP) Lid, Werkgroep Kinderpathologie der Lage Landen Nascholing Weke delen, bot- GIST tumoren/ 10 jaar Sarcomen centrum, UMCG 15-01 Lokale en regionale perinatale audit, 14-02, 18-03, 11-06, 03-10, 07-10 Pre-Analytics of Pathological Specimens, 20-03 Plenaire bijeenkomst MCN Oesofaguscarcinoom, 02-07 25th Congress of Pathology, 04-09 A weekend with placentas – a practical and small group approach to its pathology, 22-09 Acute Hartdood in de Klinische Pathologie, 07-11, 08-11 Regioavond Noordelijke Pathologen, 12-11

J.A.L. Hodge Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, Landelijke Artsen in Dienstverband LAD Nascholing Weke delen, bot- en GIST tumoren / 10 jaar Sarcomen centrum, UMCG 15-01 ASCO Tele-view 2013, 05-06 Postgraduate course lung & pleural diseases, Graz, 20 t/m 26-06 Current concepts in surgical pathologie, Harvard, 11 t/m 15-11 3e regionale melanoom symposium, 10-12


- 79 -

B.E. Laddé Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging Medische Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, Landelijke Artsen in Dienstverband LAD Deelnemer, Regionaal Weke Delen Tumoren Panel Noord, UMCG Groningen Nascholing Weke delen, bot- en GIST tumoren / 10 jaar Sarcomen centrum, UMCG 15-01 NVVP pathologendagen, 19-04 25-ste European congress of pathology, Lissabon 04-09 Plenaire bijeenkomst MCN schildkliercarcinoom in de praktijk, 30-10

J.H. Lagendijk Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Buitengewoon lid, Medische Staf St Jansdal Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, Landelijke Artsen in Dienstverband LAD Deelnemer, Landelijke coupeclub longpathologie Nascholing EFCS 2013 (Cytologie cursus), Guimaraes, 14 t/m 18-10 10th Summer Academy of Dermatopathology, Graz, 01 t/m 05-07 NVVP dag, 19-04 4e Mammacongres Harderwijk, 25-01 IKNL symposium Melanoom 10-12 IKNL symposium Mammacarcinoom 05-11

F.C.P. Moll Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging de Medische Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, Vereniging Analisten Pathologie VAP Lid, European Society of Pathology Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, Landelijke Artsen in Dienstverband LAD Deelnemer, MCN Oesofaguscarcinoom IKNO Nascholing Regioavond Noordelijke Pathologen, 11-2013 NVVP Pathologendagen, 04-2013


- 80 -

Publicaties A very late recurrence of a formerly misdiagnosed low grade endometrial stromal sarcoma metastasized to the colon. Bakker I.S., Hoven-Gondrie M.L., Moll F.C., de Haan Int J Surg Case Rep. 2013;4(12):1113-6. doi: 10.1016/j.ijscr.2013.09.017. Epub 2013 Oct 1. S.R. Offerman Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Nascholing Wintermeeting IAP, Utrecht 07 t/m 09-01 Pathologendagen NVVP, Zeist 17 t/m 19-04 IKNL avond Mamma, Zwolle 05-11 IKNL avond Melanoom, Zwolle 10-12 Current concepts in Surgical Pathology, Harvard Medical School, Boston 11 t/m 15-11 R.H. van Rijssel Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Lid, European Society of Pathology ESP Lid, Koninklijke Maatschappij voor Geneeskunst KNMG Lid, Landelijke Artsen in Dienstverband LAD Lid, Orde Medisch Specialisten OMS Lid, Thesauruswerkgroep PALGA Lid, Kascommissie NVVP Deelnemer, Regionaal Lymfomenpanel Noord (UMCG) Deelnemer, Regionaal Melanomenpanel Noord (UMCG) Deelnemer, Werkgroep Kinderpathologie der Lage Landen Adviserend patholoog Werkgroep Immuunhistochemie WIHC Nascholing: European congress of pathology, Lissabon 31-08 t/m 04-09 ASCO TeleReview® 2013, 05-06 Social media in de zorg: een vruchtbare combinatie? 25-04 NVVP Pathologendagen, 19-04 Publicaties: Pijnlijke submandibulaire zwelling blijkt zeldzame odontogene tumor. Rademacher WM, van Rijssel RH, de Lange J, Bierenbroodspot F. Ned Tijdschr Tandheelkd. 2013 Nov;120(11):599-602.


- 81 -

B.C. Wagemakers – van Bemmel Lidmaatschappen / commissies Lid, Vereniging de Medische Staf, Isala klinieken Lid, Vereniging de Medische Specialisten in dienstverband, Isala klinieken Lid, Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP Lid, International Academy of Pathology, British Division BDIAP Deelnemer, Werkgroep Weke Delen Tumoren Noord Nederland Deelnemer, Thesauruswerkgroep PALGA Deelnemer, Regiocommissie Noordelijke Pathologen Nascholing Weke delen, bot- en GIST tumoren / 10 jaar Sarcomencentrum, UMCG 15-01 Moleculaire pathologie, 25-01 NVVP pathologendagen, 19-04 Publicaties FDG uptake in the chest wall of a patient with small-cell lung cancer Stigt JA, Boomsma MF, van Bemmel BC. J Thorac Oncol. 2013 Jun;8(6):806-7. doi: 10.1097/JTO.0b013e318287c544.


- 82 -

6.2

Overzicht cursus medewerkers

Secretariaat: Voorlichting digitaliseren post 04-02 Trainingsdag ziekteverzuim 29-03 Herhaling BHV 08-04 Presentatie Harmony 12-09 Kick-off Harmony 07-11 Presentatie LMS report 29-10 Progez cursus doktersassistenten 14-11, 19-11 Harmony training 04-12, 05-12

I. Pot, B. Tuin I. Pot, B. Tuin R. Spoor I. Pot, B. Tuin I. Pot, B. Tuin, G. v. Hoek I. Pot, B. Tuin H. v. Dijk, I. Brink, L. v. Deenen I. Pot

Histologie: Bijeenkomst operationeel leidinggevenden en RvB 21-03, 19-11Y. Huisman, M. v.d. Grift Trainingsdag ziekteverzuim 29-03 Y. Huisman Herhaling BHV / BHV nieuwbouw 05-04, 09-07 G. Huisken Herhaling BHV 08-04 N. Heimensen Herhaling BHV / BHV nieuwbouw 11-04, 12-07 G. Oosterbroek Promotie onderzoek H. de Vijlder, Mohs 26-04 I. de Ronde WIHC congres 22-05, 23-05 G. Huisken Isala introductie dag 11-08 M. v.d. Grift Klinipath TIP dag 11-09 Y. Huisman, M. v.d. Grift Training Thermo, Excelsior 08-10, 10-10 A. v. Unen, M. Kuiper, M. Nijboer, M. v. Leusen, W. Spijkers, C. Evertsen, H. Bakker, S. Meijer, J. Pieterman, C. Alberts WIHC 17-10 H. Meeuwissen, E. Geertsema Roche training IHC/ISH benchmark XT Engeland 22- t/m 25-10 S. v. Drie, E. Geertsema Training Roche, special stains 02-11, 03-11 S. Ruiter, G. Huisken, C. Dentico, M. v. Leusen, I. de Ronde, E. Geertsema, P. Kruimer, G. Oosterbroek, N. Heimensen, S. v. Drie, P. Compier Basiscursus immunohistochemie, Leiden 05-11, 12-11, 13-11, 20-11 N. Heimensen WHT-dag, bevolkingsonderzoek darmscreening 05-11 E. Geertsema, C. Evertsen Harmony cursus 04-12, 05-12 M. v.d. Grift, Y. Huisman

Cytologie: Rondzending Klinipath 04-02 VAP-dag Nunspeet 22-03 Trainingsdag ziekteverzuim 29-03 Cursus den Dolder, schildklier 03-04 Cursus Groningen, schildklier 04-04, 05-04 Sec. opinion panel (SBO) Arnhem 15-04 Cursus den Dolder, beenmerg 22-05, 23-05 Europees Congres cytologie Parijs 27 t/m 30-05 BHV-training 17-6, 18-06 Nascholing schildklier, Isala klinieken 17-10 Papendal symposium BVO cervixcytologie 29-10 Veldhuizencursus, Noordwijkerhout, 21/22-11 Harmony cursus 04-12, 05-12

alle analisten M. Krebber, M. Smit, S. Torn M. Krebber, S. Torn J. Knol, M. ten Napel H. Ballast M. Krebber, S. Torn M. Krebber W. v.d. Maaten, M. ten Napel R. Grasdijk M. Krebber, M. Smit, S .Torn I. Mestebeld, J. Meijer, J. Knol, R. Grasdijk, S. Torn J. Meijer, J. Knol, J. Knol, M. Smit


- 83 -

Mortuarium: Cursus airbrush en reconstructie Engeland 01-02 t/m 03-02

M. v.d. Hoogen, P. Honing

Overige Masterclass “Value of Diagnostics”, 30-01, Nijkerk INVK, Masterclass labmanagement, 29-05, ‘s Gravenland Congres, ziekenhuismanagement, 13/14-11, Zwolle

R. Hamoen R. Hamoen R. Hamoen

Alle medewerkers: Presentatie Jorn van Dalen, klinische fysica: “Straling en risico’s; gebruik jodiumzaadjes PA-lab” 25-02. Presentatie “Project verhuizing naar de nieuwbouw” door Rycolt Hamoen 06-05. Open dag voor personeel; bezoek aan afdeling voor de verhuizing. Tevens verplichte brandinstructie 1405. Presentatie “Jaarplan en kwaliteit 2014” door Jos Bart. Presentatie Rycolt Hamoen: “Waar staan we nu als afdeling Pathologie” 07-10. Presentatie “Jaarplan en kwaliteit 2014” door Jos Bart. Presentatie Rycolt Hamoen: “Waar staan we nu als afdeling Pathologie” locatie St Jansdal 21-10. Open dag voor familie en vrienden van de laboratoria KCL en Pathologie 30-11. Training I-doc Marc Slingschröder.


- 84 -

6.3

Overzicht lidmaatschappen / werkgroepen / activiteiten medewerkers

Secretariaat: Voorlichtingsavond doktersassistenten i.s.m. Progez 14-11, 19-11 Histologie: Lidmaatschap VAP Voorlichtingsavond doktersassistenten i.s.m. Progez 14-11, 19-11 Cytologie: Lidmaatschap VAP Voorlichtingsavond doktersassistenten i.s.m. Progez 14-11, 19-11

Mortuarium: Lidmaatschap Vesalius Voorlichtingsavond doktersassistenten i.s.m. Progez 14-11, 19-11 Overig: Lidmaatschap alumni vereniging iBMG, Erasmus universiteit Lidmaatschap Programmacommissie bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Rivm Lid cursuscommissie “ Veldhuizencursussen” Voordrachten: Quiz longcytologie “ Veldhuizencursus” Noordwijkerhout 21-11

I. Pot

Analisten histologie Y. Huisman, H. Bakker, G. Oosterbroek Analisten cytologie M. Krebber, A. Klok, M. ten Napel, H. Ballast, M. Smit, J. Meijer, R. Grasdijk, S. Torn

P. Honing, M. v.d. Hoogen, R. Klein, L. Mooi, R. Strijkert M. v.d. Hoogen

R. Hamoen R. Hamoen R. Hamoen

R. Hamoen


- 85 -

Vooruitblik 2014 Na de enerverende gebeurtenissen van 2013 is het tijd voor een wat rustiger periode, waarin de focus ligt op consolidatie. Achteroverleunen is er echter niet bij. 2014 is het jaar waarin de financiële gevolgen van zowel de verhuizing, met de bijbehorende opstartproblemen, als van de financiële crisis en de bijbehorende bezuinigingen op de zorg volop voelbaar worden. Er mag dan macro-economisch sprake zijn van herstel, het ziekenhuis en daarmee de pathologie ondervindt hiervan nog niet de revenuen. Het gevolg is dat de broekriem zal worden aangehaald. Er zal scherp aan de wind gezeild moeten worden om de financiële begroting te realiseren. Het gevolg hiervan is dat technische innovatie moeilijk realiseerbaar zal zijn. Alleen de hoognodige vervanging van apparatuur zal plaatsvinden. Reeds in 2013 is een traject ingezet om de immunohistochemie te moderniseren. In de loop van 2014 zal de immunohistochemie volledig worden uitgevoerd met ready-to-use antilichamen, waarmee zowel de kwaliteit/reproduceerbaarheid als de efficiency zal verbeteren. De oncologische zorg is voor Isala een van de speerpunten in het beleid. De technologie rondom de moleculaire diagnostiek en personalized medicine ontwikkelt zich sterk. De verwachting is dat de Next Generation Sequencing techniek in de loop van 2014 zal worden opgestart in samenwerking met het UMCG. Het begrote productievolume voor 2014 ligt op of iets onder het niveau van 2013. Nu de eerste maanden voorbij zijn, lijkt het erop dat 2014 toch een lichte stijging van de productie te zien zal geven. In 2014 zullen de pathologen overgaan op een verregaande vorm van subspecialisatie in de microscopische diagnostiek. Hiermee wordt ingespeeld op de landelijke trend van kwaliteitsbewustzijn (SONCOS). Het geeft ook de mogelijkheid om te voldoen aan de wens om beter inhoudelijk te participeren in diverse vormen van multidisciplinair overleg. Digitale microscopie staat hoog op de prioriteitenlijst. In de situatie waarin op twee locaties wordt gewerkt kan digitale microscopie het proces van subspecialisatie ondersteunen, omdat de expertise die op beide locaties aanwezig is dan ook voor beide locaties tegelijkertijd optimaal benut kan worden. Daarnaast wordt regionaal gewerkt aan een digitaal netwerk voor expertpanels en intercollegiale consultatie. Aansluiting hierop is essentieel voor Isala. 2014 is vooral ook het jaar waarin gewerkt zal worden aan de implementatie van de kwaliteitsaccreditatie volgens ISO 15189. Deze internationale kwaliteitsnorm vervangt binnen enkele jaren de lokale Nederlandse norm CCKL. Het streven is om de accreditatie aan te vragen in het najaar van 2014, zodat de eerste externe visitatie kan plaatsvinden in het voorjaar van 2015. Om aan de norm te voldoen moet heel wat werk worden verzet. In de afgelopen jaren zijn op allerlei onderdelen al stappen gezet in het kader van kwaliteitsaccreditatie. Al deze resultaten moeten nu worden omgezet en samengesmeed tot een integraal kwaliteitssysteem, dat niet alleen de processen beschrijft, maar ook in gedrag en competenties geïmpregneerd wordt. Op die manier willen we garanderen dat onze cliënten, zowel directe aanvragers als indirect de patiënten blijvend een kwalitatief goed en bruikbaar onderzoeksresultaat krijgen. Jos Bart, RVE voorzitter Pathologie Rycolt Hamoen, RVE manager Pathologie Voor reacties: [email protected]


- 86 -

Jaarverslag Laboratorium Pathologie

Recommend Documents