DIT DOSSIER WORDT GEPUBLICEERD DOOR MEDIAPLANET EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD

DIT DOSSIER WORDT GEPUBLICEERD DOOR MEDIAPLANET EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD

Rondetafelgesprek Hoe staat het met CSR in Vlaanderen?

Fairtrade at work De drie winnaars zijn bekend

Samenwerking Ngo en warenhuisketen verduurzamen aanbod No. 2 / mei ’12

CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY

4 TIPS

VOOR EEN BETER CSR-BELEID

GROEI OP LANGE TERMIJN FOTO: BOS+

2 · MEI 2012

UITDAGING “Corporate social responsibility of CSR is meer dan ooit een belangrijk element voor de groei van een bedrijf. Bedrijven die erin slagen producten en diensten op de markt te brengen die een antwoord bieden op leefmilieu- of samenlevingsproblemen kunnen groei op zowel middellange als lange termijn verzekeren”, zegt Stefan Crets van CSR Europe.

IN DE KIJKER Annabel Vanroose Doctor aan de Universidad de Piura (UDEP)

PAGINA 9

“Microfinanciering begon met een persoonlijke lening van 27 dollar en is vandaag een mondiale economische praktijk”

Duurzaam ondernemen gaat over competitiviteit

D

uurzaam ondernemen is niet louter een kwestie van reputatie of het managen van de negatieve impact van het bedrijfsleven. Vandaag begrijpen veel van onze bedrijven, in België, Europa en over de hele wereld dat er een belangrijke vooruitgang verwacht wordt op het vlak van sociale innovatie. Deze sociale vernieuwingen beslaan de mate waarin bedrijven producten en diensten kunnen ontwikkelen en op de markt brengen die een aantal van de grote duurzaamheidsuitdagingen kunnen aanpakken.

Sociale innovaties

De focus op de recyclage business door Umicore, de ontwikkeling van chemische verbindingen en processen die belangrijke energiebesparende toepassingen kunnen vinden door Solvay, het personeelsbeleid bij Colruyt, de nieuwe business strategie van Unilever (“Sustainable Living Plan”) en de focus op elektrische mobiliteit van tal van autobedrijven zijn maar enkele binnen- en buitenlandse voorbeelden van zulke sociale innovaties.

Hoge verwachtingen

De economische crisis en de verschillende controverses in de financiële en zakenwereld hebben de verwachtingen alleen maar aangescherpt. In een recente artikelenreeks over de crisis van het kapitalisme schreef de Financial Times dat deze een gevolg was van het feit dat de CEO’s vergeten waren dat er regels te volgen waren. ‘Kapitalisme heeft de staat nodig’ en ‘Bedrijfsleiders moeten morele waarden volgen’ zijn maar enkele van de soms scherpe uitspraken in deze reeks.

Motor van economische vooruitgang

Veel bedrijven hebben echter al naar praktische en heel concrete oplossingen gezocht en zien het maatschappelijk verantwoord ondernemen als onderdeel van hun business strategie. Innovatie is altijd al een motor geweest van economische vooruitgang en ook nu is dit zo. Klimaatverandering, toegang tot gezondheid en gezondheidszorg, maatschappelijke ongelijkheden en demografische veranderingen zijn maar enkele van de grote duurzaamheidsuitdagingen die kansen bieden aan bedrijven om hiervoor oplossingen op de markt kunnen brengen.

Praktische projecten

Het is tegen deze achtergrond dat CSR Europe, samen met het netwerk van nationale partners (waaronder Business and Society Belgium) het initiatief ‘Enterprise 2020’ heeft gelanceerd. Dit is een platform waar de meer dan 4500 leden uit heel Europa kunnen samenwerken in praktische projecten, ook met de niet-gouvernementele organisaties en de overheden. Projecten hebben betrekking op verschillende aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen en sociale innovatie zoals duurzaamheidsrapportering, welzijn op het werk, transparantie, verantwoord keten management, leefmilieu impact, ... Twee aspecten komen in Enterprise 2020 aan bod: in de eerste plaats het verder bevorderen van de maturiteit en integratie van maatschappelijk verantwoord ondernemen in de bedrijfsprocessen. Dit heeft betrekking op het meten en verbeteren van de impact van de bedrijfsactiviteiten.

CSR of MVO

Met CSR (Corporate Social Responsibility) of MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) wordt een bedrijfsvoering bedoeld die niet louter winstgedreven is, maar ook rekening houdt met het milieu en de mensen die ze (in)direct beïnvloedt (People, Planet, Proficiency).

Samenwerking

STEFAN CRETS Executive Director bij CSR Europe CSR Europe is het Europese platform voor bedrijven en stakeholders om gezamenlijk meer duurzame ontwikkeling mogelijk te maken Tot februari 2011 was hij General Manager Corporate Planning bij Toyota Motor Europe waar hij het CSR-beleid van de groep heeft vorm gegeven.

In de tweede plaats gaat het over het verkennen van samenwerkingsmogelijkheden voor sociale innovatie: de duurzaamheidsuitdagingen waar we als samenleving mee moeten omgaan kunnen nu eenmaal niet aangepakt worden door één bedrijf alleen. Ze vragen daarentegen meer samenwerking en wisselwerking tussen verschillende bedrijven onderling en ook met de overheden en andere stakeholders. De demografische veranderingen in Europa of de leefsituatie (en het marktpotentieel) van de laagste inkomstengroepen kan nu eenmaal niet door één bedrijf op zich aangepakt worden,zelfs niet door de grootste multinationals. Daarom is een praktisch samenwerkingsplatform van zeer groot belang. De Europese Commissie heeft dit in een beleidsbrief van november 2011 nogmaals benadrukt: een ‘smart mix’ van beleidsmaatregelen om impact te optimaliseren en transparantie te bevorderen én het maximaliseren van de mogelijkheden tot sociale innovatie is de noodzakelijke voorwaarde om meer competitieve groei en duurzaamheid in Europa te bevorderen.

Meer dan PR

Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een cruciale motor voor strategische innovatie en waardecreatie op de middellange- en lange termijn. Bedrijven die het enkel zien als een PR-activiteit riskeren belangrijke groeimogelijkheden te missen en zullen dit met gedaalde competitiviteit betalen. Meer informatie over de organisatie op: www.csreurope.org

!

Fair en goedkoop

Ook discounters werken aan een duurzaam productaanbod.

Bosbeheer

p. 08

p. 10 & 11

Hoe kan een bedrijf het duurzaam gebruik van hout en papier bevorderen?

We make our readers succeed! CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY, TWEEDE EDITIE, MEI 2012 Managing Director: Christophe Demir Editorial & Production Manager: Evi Vanparys Project Manager: Thijs Dely Tel: +32 2 421 18 26 E-mail: thij[email protected] Business Developer: Frederik De Bosschere Sub-editor: Neelke Lelubre Redactie: Barbara Vandenbussche, Guy Goethals, Bert Verbeke, Neelke Lelubre, Caroline Stevens, Sofie Van Hyfte Layout: I Graphic E-mail: [email protected] Distributie bij: De Standaard Print: Corelio Publishing Mediaplanet contact informatie: Tel: +32 2 421 18 20 Fax: +32 2 421 18 31 E-mail: [email protected]

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. Deze bijlage wordt gepubliceerd door Mediaplanet en valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie van De Standaard.

MEI 2012 · 3

1 TIP

NIEUWS

Drink koffie met respect voor mens en natuur ■ Vraag: Waarom is het belangrijk te kiezen voor duurzame koffie? ■ Antwoord: De internationale koffiehandel heeft een erg grote impact op het (leef)milieu. Door te kiezen voor duurzame koffie help je het milieu en ben je zeker dat de koffie met respect voor mens en natuur tot stand komt.

Koffie is – na aardolie – het grootste exportproduct ter wereld. Het wordt bijna uitsluitend in ontwikkelingslanden geteeld. De koffiehandel heeft dus een enorm grote invloed op de arbeids- en leefomstandigheden van de lokale koffieproducenten, hun families en de natuur. Naast het milieuaspect, zijn bij duurzame koffiehandel eveneens sociale en economische aspecten belangrijk.

volgt is opgebouwd: 14% bij de plantage, 6% bij het transport, 12% bij het productieproces en maar liefst 68% bij de consument. Op elk niveau kunnen maatregelen genomen worden om de impact van de koffiehandel op mens en milieu te verbeteren. Als consument kan u uw steentje bijdragen door enkel koffie te kopen met een keurmerk. Er bestaan 4 verschillende keurlabels:

Maatregelen nemen

■ Biologisch: de producten zijn van biologische oorsprong. Pesticiden en genetisch gemodificeerd organismen (GGO’s) zijn bijvoorbeeld verboden.

Ecofys, een Nederlands consultancybedrijf voor duurzame energie, heeft een studie uitgevoerd waaruit blijkt dat de CO2voetafdruk van koffie als

■ Max Havelaar Fairtrade: er worden milieuvriendelijkere landbouwpraktijken gehanteerd.Tevens zijn criteria inzake gebruik van pesticiden en zijn GGO’s verboden. ■ Rainforest Alliance: er zijn strenge milieucriteria voor het gebruik van pesticiden, meststoffen en het water- en energieverbruik.Deze criteria zijn er ter bescherming van de fauna en flora. Er is tevens een verbod op G G O ’s , het

KOOP GELABELDE PRODUCTEN

kappen van bos en jagen. Bovendien herstellen ze de ecosystemen door middel van ‘native species’ ■ UTZ Certified: er worden strenge maatstaven gehanteerd inzake gebruik van pesticiden en meststoffen, verbod op kappen van bossen,water- en energieverbruik… Een koffieproducent krijgt zo’n keurmerk pas als hij aan verschillende economische, sociale en ecologische voorwaarden voldoet. Dit wordt gecontroleerd door onafhankelijke instanties. Iedereen is gebaat bij duurzame sourcing van groene koffie. Wanneer de koffieproducenten eerlijk betaald en opgeleid worden, gaan ze meer zorg besteden aan hun koffieplantages en stijgen de opbrengsten. Door betere landbouwmethodes en een verantwoord productieproces, waarbij zuinig wordt omgesprongen met energie en grondstoffen, lijdt de natuur minder schade. En ook de consument vaart er wel bij want hij weet dat zijn koffie met respect voor mens én natuur tot stand kwam. Meer info over de keurmerken vind je op: www.labelinfo.be

!

 

CAROLINE STEVENS [email protected]

VERANTWOORD PRODUCTIEPROCES Ook koffiebranderijen in westerse landen kunnen de natuur op een positieve manier ondersteunen door bij de teelt, de productie én de verpakking – dus van boon tot kopje koffie – te kiezen voor een duurzame aanpak met respect voor mens en natuur. Het begint al bij de aankoop van de koffiebonen. Door enkel duurzaam geteelde koffie te gebruiken, garandeert men de consument dat de boeren goed behandeld worden en een eerlijke prijs krijgen voor hun product. Wat de productie in de koffiebranderijen betreft, is het belangrijk zuinig om te springen met energie en grondstoffen. Dit kan door bijvoorbeeld gebruik te maken van 100% hernieuwbare energie en branders met warmterecuperatie. Maar ook de verpakking van de koffie speelt een cruciale rol om de afvalberg te verminderen.

Maïsverpakking

Een Belgisch koffiemerk maakt voor een bepaald koffiegamma gebruik van een plant-based verpakking: deze bestaat voor 58% uit hernieuwbare materialen zoals maïs en cellulose. Daarnaast kan een koffiebranderij een concreet actieplan uitwerken met doelstellingen om de CO2-uitstoot tijdens het productieproces te verminderen en CO2-reducerende projecten in ontwikkelingslanden te ondersteunen, bijvoorbeeld een afvalverwerkingsen biogasproject. Tot slot moet eveneens de consument zijn koopgedrag bijgestuurd worden om ervoor te zorgen dat ook de komende generaties nog in een gezond milieu kunnen leven. CAROLINE STEVENS [email protected]

4 · MEI 2012

NIEUWS Iris Van der Veken, Chair van UN Global Compact Network Belgium, Sabine Denis, Director Business & Society, Gert Van Eeckhout, beleidsmedewerker bij het Departement Werk en Sociale Economie, en David Leyssens, Network Director bij Kauri vzw, hebben het tijdens een rondetafelgesprek over de recente ontwikkelingen op het gebied van CSR bij KMO’s, grote bedrijven en multinationals.

“Een bedrijf is geen eiland op zich, er is samenwerking vereist” Is CSR in de bedrijfswereld aan een opmars bezig?

■ Iris Van der Veken: 2011 was op het vlak van CSR een mijlpaal. Eindelijk is er een consensus tot stand gekomen die aan bedrijven duidelijk maakt wat nu van hen verwacht wordt binnen hun directe en indirecte invloedsfeer. Denk maar aan de herziening van de OESOrichtlijnen, het ‘Respect, Protect, en Remedy’ Framework van John Ruggie, de vernieuwde EU strategie van de Europese Commissie en ISO 26000. Je zal uiteraard andere prioriteiten hebben afhankelijk van de sector, de locatie waar je onderneemt en investeert, de plaats die je in de keten inneemt en hoe klein of groot je bent. Maar er zijn een aantal universele normen en waarden die grensoverschrijdend zijn. ISO 26000 biedt een internationaal geaccepteerd kader waarbij organisaties voldoende ruimte krijgen om hun verantwoordelijkheid op maat in te vullen.

■ Gert Van Eeckhout: Als overheid spelen wij hier ook een belangrijke rol. Het feit dat de ISO-richtlijnen zo allesomvattend zijn, is een grote troef, maar tevens ook de achilleshiel van ISO 26.000. Het bestaat immers uit meer dan 180 pagina’s en het is de taak van de overheid om dit met bruikbare tools ook begrijpbaar te maken voor KMO’s.

■ David Leyssens: Wat zo revolutionair is aan de ISO 26.000, is dat het op een participatieve manier is ontstaan. We moeten die ISO-norm niet zien als een doel op zich of als een checklist waarbij we elk onderwerp moeten afvinken, maar veeleer als een instrument voor meer CSR. De opmars van CSR is voor mij kwalitatief van aard. Duurzaamheid wordt matuur, en veel meer geïntegreerd in de kern van de bedrijfsvoering. Hierbij is samenwerking tussen bedrijven, consumenten, ngo’s, de overheid en middenveldorganisaties erg belangrijk.

Is die samenwerking de sleutel tot een beter CSR- beleid?

■ Leyssens: Samenwerking tussen alle schakels in de keten is een must om een impact te creëren. Veel duurzaamheidsproblemen zijn immers zo com-

plex dat je ze niet alleen kan aanpakken. De eerste stap bestaat uit het zichtbaar maken van de standpunten van de verschillende betrokkenen, ook wel stakeholders genoemd. ■ Sabine Denis: Bepaalde problemen op de werkvloer zoals de tewerkstelling van ongeschoolden en 50plussers maar ook energie-efficiëntie vereisen samenwerking om opgelost te worden. Hierin kunnen CSR-netwerken een prominente rol spelen. ■ Van der Veken: Een bedrijf is geen eiland op zich. Steeds meer bedrijven zijn bereid om samen te werken met de overheid,concurrenten,leveranciers en klanten om te kijken hoe er een toegevoegde waarde kan gecreëerd worden naar een duurzaam business model.Enkel door middel van samenwerking en transparantie is dit mogelijk. ■ Denis: Hoe meer CSR verweven is met de core business van bedrijven, hoe moeilijker een open samenwerking tussen concurrenten wordt. Sectorverenigingen zoals Fevia, Essenscia en Febelfin hebben zelf al het initiatief genomen en verlagen op die manier de drempel voor hun leden, die vaak KMO’s zijn. ■ Van Eeckhout: Als overheid willen we de verschillende sectoren, en hun bedrijven, bijstaan in het ontwikkelen van eenvoudige manieren om het CSRbeleid beter te kunnen implementeren. Bedrijven uit eenzelfde sector worden immers vaak met gelijkaardige MVOuitdagingen geconfronteerd. ■ Van der Veken: Integratie binnen de volledige operationele structuur en de business strategie is essentieel om over een echt MVO-beleid te spreken. MVO gaat niet alleen over het respecteren van de regelgeving en de zachtere aanpak van lokale investeringen in sociale projecten. Wat doe je bijvoorbeeld als je investeert in regio’s waar je geconfronteerd wordt met een zeer zwakke juridische omkadering? Dan spelen de waarden en de normen die je CEO en bedrijf uitdragen een cruciale rol. Weinig bedrijven beseffen dat hier een echte business case ligt. Een volwassen CSR-strategie heeft immers een

“Er is een verschuiving van milieu naar meer sociale maatregelen” Sabine Denis

“Er is een tendens waarbij de consument als stakeholder aan belang wint” David Leyssens

“Samenwerking tussen alle schakels in de keten is een must om impact te creëren” Iris Van der Veken

“Voor KMO’s is MVO vaak een hele opdracht, en daarbij moeten we hen helpen” Gert Van Eeckhout

positieve invloed op de reputatie, de optimalisatie van productieprocessen,het retentiebeleid,en vooral op het vertrouwen die de stakeholders hebben in je bedrijf. ■ Van Eeckhout: In Denemarken bijvoorbeeld zien ze MVO ook als een concurrentieagenda om Deense bedrijven te wapenen in een internationale context.

Wat zijn de recente veranderingen binnen de CSRstrategieën van de bedrijven in Vlaanderen? ■ Denis: 2012 is het jaar van ‘Active Ageing’ in Europa. Dit Europees jaar moet het grote publiek warm maken voor deze twee thema’s: de bijdrage die ouderen kunnen leveren aan de samenleving en het belang van solidariteit tussen de generaties. Op de breakfastmeeting met minister Vanackere op 22 maart, werd uitvoerig gesproken over 50-plussers in het werkveld, daar waar iedereen een debat over duurzaamheid verwachtte. In die optiek kan je dus zeggen dat er een verschuiving is van milieu naar meer sociale maatregelen. ■ Leyssens: Duurzaamheid bevat een economische, een ecologische en een sociale component die alledrie aan bod komen in een volwaardig duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheid en innovatie groeien naar elkaar toe rond thema’s zoals creatie van nieuwe business modellen, groene technologie en nieuwe sociale organisatievormen. ■ Van der Veken: Blijvende thema’s in België zijn externe rapportering, integratie van groene economie in de bedrijfsstrategie, en supply chain management. Internationaal zien we vandaag een focus op mensenrechten en kinderrechten. De samenwerking tussen de overheid en de privésector kan grote impact hebben op een meer duurzaam bedrijfsbeleid dat alle schakels (inclusief KMO’s) binnen de productieketen omvat. Dankzij de steun van onder andere minister Vanackere, minister Reynders en de Koning Boudewijn Stichting zal er hieromtrent een internationale conferentie georganiseerd

worden in Brussel op 20 november.

■ Van Eeckhout: Onze focus ligt voornamelijk op KMO’s. Die worden dikwijls geconfronteerd met duurzaamheidseisen van grote bedrijven die makkelijker hun weg vinden met MVO. Voor KMO’s is dit vaak een hele opdracht, en daarbij moeten we hen helpen.

■ Van der Veken: Vorming en opleiding zijn inderdaad van groot belang. MVO- beleid moet je zachtjes laten insijpelen en zo kan je gedrag en houding langzaam maar zeker veranderen. Uiteraard zijn management opleidingen op alle niveaus nodig. We zijn dan ook heel trots op ons nieuwe centrum voor maatschappelijk ondernemen, het International Training Centre on Corporate Opportunities in Antwerpen, onder de bescherming van UNITAR en UN Global Compact en in nauwe samenwerking met de Antwerp Management School.

Wat zijn de verdere uitdagingen in MVO die jullie momenteel zien?

■ Denis & Van der Veken: De consumenten zijn zich nog onvoldoende bewust van het belang van CSR. Het is onze taak om hen wat meer bij het CSRverhaal te betrekken en hen bewuster te maken zodat zij geïnformeerde keuzes kunnen maken.De vraag is: wie is er bereid om meer te betalen voor duurzame producten?

■ Leyssens: Er is een tendens waarbij de consument als stakeholder aan belang wint. Organisaties die erin slagen om consumenten diepgaand te betrekken krijgen veel loyalere klanten die een krachtige verandering mogelijk kunnen maken.

■ Van Eeckhout: Het middenveld en lokale besturen kunnen hier een rol spelen. Denken we bijvoorbeeld maar aan de recente groepsaankopen van groene energie.

NEELKE LELUBRE [email protected]

MEI 2012 · 5

2 TIP

1

CREËER NETWERKEN

1. Het debat vond plaats in de kantoren van Mediaplanet 2. Iris Van der Veken, Chair van UN Global Compact Network Belgium 3. Sabine Denis, Director Business & Society 4. David Leyssens, Network Director Kauri vzw 5. Gert Van Eeckhout, beleidsmedewerker Departement Werk en Sociale Economie 6. De gesprekspartners bij hun aankomst in Tour & Taxis. FOTO’S: A.L.

2

3

5

6

4

6 · MEI 2012

INSPIRATIE Vraag: Hoe kunnen bedrijven van bij ons boeren in het Zuiden een zakelijk toekomstperspectief bieden? Antwoord: Door lange termijnprojecten op te starten en te ondersteunen, zoals het Santiago II-project in Bolivië.

Nieuwe kwekerij biedt lange termijnoplossingen PROJECT

BOLIVIË

Het Santiago II-project ondersteunt 37 lokale producenten van Arabica-koffie, allemaal lid van een coöperatieve bij Caranavi, op zo’n 8 uur van hoofdstad La Paz. Het is een relatief jonge coöperatieve, die zich wil versterken om het volume en de kwaliteit van de oogsten te kunnen verhogen. Hiervoor moet men kunnen vertrekken vanaf kwaliteitsvolle koffieplanten en ook de oudere koffiepercelen moeten worden vernieuwd.Net daarom is het opstarten van een kwekerij cruciaal. En dat is waar het project om draait.

Voordelen voor alle betrokkenen

Eustaquio Huiza Tapia, voorzitter van FECAFEB: “Enerzijds zullen de nieuwe kwaliteitsplanten die op de kwekerij worden gekweekt, de oude vervangen. Anderzijds zal er meer productie-oppervlakte ontstaan. Kortom: door de betere kwaliteit en het grotere productievolume brengt het project voor de lokale families vooral economische voordelen met zich mee.” “Daarnaast is zo’n kwekerij opstarten een collectief project, waardoor de interne organisatie van de coöperatieve wordt

versterkt. En een sterke coöperatieve maakt het voor de kleine boeren dan weer mogelijk om over een betere prijs te onderhandelen, iets wat zij op hun eentje niet kunnen.” “Alle schakels in de supply chain hebben voordeel bij deze samenwerking. Behalve een kwaliteitsproduct ontstaat tussen hen een duurzame vertrouwensrelatie. Iedereen kent elkaar en leert elkaar respecteren. De producenten krijgen erkenning voor hun product, en de aankopers zijn op hun beurt fier om een product te kunnen commercialiseren dat het leven van de producenten verbetert.”

Stabiliteit op lange termijn

Volgens Nicolas Steisel van Exki biedt het project ook een oplossing voor een heel typisch probleem voor boeren uit het Zuiden: “Deze boeren produceren slechts een klein volume aan koffie. Daarom kunnen zij in periodes waarin de koffieprijs goed is, zoals op dit moment, niet voldoende winst genereren. In zwakkere periodes blijft al zeker geen geld over om te investeren. Dit project zal voor een kwaliteits- en schaalvergroting zorgen, waardoor de toekomst van de boeren op langere termijn is verzekerd.”

PROFIEL ■ Eustaquio Huiza Tapia Voorzitter van de Federatie voor Koffietelers en - exporteerders van Bolivia (FECAFEB)  ■ Nicolas Steisel Mede-oprichter en CEO van Exki ■ Tito Medrano Liaison officer in Bolivie voorFairtrade Labelling Organisation (FLO)

“Samen met Coffee Team hebben wij het project opgestart, maar van bij het begin moet de coöperatieve de leiding nemen over het project, zodat de toekomst van het project is verzekerd. Het eerste jaar zal een extern expert de mensen van de coöperatieve opleiden in het beheren en onderhouden van de kwekerij. Daarna zal de coöperatieve alle technische en administratieve taken op zich nemen.” “Aan het einde van dit jaar zal de kwekerij de eerste planten opleveren. Die worden dan begin volgend jaar herplant op de percelen. Ook de bosplanten die de noodzakelijke schaduw over de koffieplanten moeten werpen, zullen worden gekweekt. En zo worden elk jaar nieuwe percelen aangeplant. Na vier jaar zullen de eerste koffieplanten een oogst opleveren.”

Hefboom

Tito Medrano van FLO bevestigt: “De hogere opbrengsten zullen de coöperatieve in staat stellen om meer te investeren in basisvoorzieningen zoals drinkbaar water, elektriciteit, gezondheidszorg,… Op die manier fungeert de productie onder Fairtradevoorwaarden als een echte hefboom voor deze gemeenschap.” [email protected]

1

FAIRE PRIJZEN 1. Trendwatcher Herman Konings. 2. De sappentrapper in actie. FOTO’S: PRIVÉ

FAIRTRADE@WORK WEDS Naar aanleiding van de Fairtrade@Work dag op 10 mei werden bedrijven al voor het zesde jaar op rij opgeroepen om een creatief en impactvol initiatief te nemen om werknemers te laten genieten van Fairtrade gelabelde producten. Meer dan 48000 mensen nemen deel aan de Fairtradeday, en de

MEI 2012 · 7

3 TIP

5

INTRODUCEER FAIRTRADE OP DE WERKVLOER

MYTHES OVER FAIRTRADE “Max Havelaar is een merk”

Klopt niet.Als Fairtrade organisatie kopen of verkopen wij helemaal niets. Wij zijn een ontwikkelingsmodel dat boeren in het Zuiden economische garanties biedt, als zij zich engageren om ecologisch en sociaal verantwoord te produceren. Zo kunnen ze zelf uit de armoede geraken versus afhankelijk te blijven van giften.

1

“Fairtrade is enkel koffie”

Neen. In België alleen zijn meer dan 1.300 verschillende Fairtradeproducten op de markt, wereldwijd zo’n 27.000.Dit aanbod groeit elke dag.

2

“Fairtrade is duurder”

Fout. De hogere vergoeding voor de boeren bepaalt slechts in kleine mate de marktprijs hier. Neem bijvoorbeeld de Fairtradebananen.Die worden verkocht aan een zelfde prijs dan andere premium bananen.

3

2

STRIJD volgende 3 winnaars worden extra beloond met een leuke - en vooral faire - prijs: ■ Velt vzw nodigt Mme Zsazsa uit om tijdens de middag naailes te geven met eerlijk en biologisch katoen. Zo zien hun werknemers in hoe moeilijk het is om aan eerlijke, biologische stof te geraken en hoeveel werk er in de productie van onze kleding kruipt. Bewust kiezen is ook belangrijk op ande-

re vlakken dan voeding alleen. Zij winnen een wijndegustatie van de specialist in Fairtrade- en biologische wijnen,Vino Mundo. ■ Alle medewerkers van Universiteit Gent – DOZA – Onderzoekscoördinatie werden aangespoord om morgen een Fairtrade gerecht klaar te maken, waarmee ze samen een Fairtrade lunch zullen houden. De leidinggevende staat in voor de kosten van de-

ze lekkernijen. Na afloop bundelen ze de gerechtjes tot een Fairtrade kookboekje dat aan elke medewerker van de dienst wordt meegegeven. Als extra beloning hiervoor ontvangen zij een gratis sessie van trendwatcher Herman Konings. ■ Ook genieten wordt het bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde, waar een ‘sappentrapper’ over de vloer komt. Met deze bakfiets die een blender aan-

drijft zullen de werknemers hun eigen smoothie trappen. Uiteraard verdwijnen enkel Fairtrade producten in de sappentrapper: mango, ananas, banaan, appelsap, appelsiensap en worldshake. Zij winnen heerlijke ijsjes van Ben & Jerry’s, die zelf uiteraard ook 100% Fairtrade zijn.

[email protected]

“Fairtrade vind je niet in de supermarkt”

De zichtbaarheid van de Fairtradeproducten tussen het traditionele gamma is zeker een werkpunt, maar ze zijn in elke supermarkt in Vlaanderen (behalve Aldi) te koop.

4

“Fairtrade is oneerlijke concurrentie voor Vlaamse boeren”

Neen. Vooreerst kunnen de meeste Fairtradeproducten hier nietworden geteeld. Binnen het initiatief ‘Fairtrade Gemeenten’ proberen wij trouwens ook de consumptie van lokaal geproduceerde duurzame producten te stimuleren.

5

8 · MEI 2012

NIEUWS

Han de Groot Algemeen directeur van UTZ Certified

“Op weg naar een wereld waar duurzame landbouw de norm is” DOELSTELLING 2012 Tegen eind 2012 wil Lidl 100% duurzaam gemalen koffie aanbieden. FOTO: UTZ

“Het is de industrie die moet veranderen, niet de consument”

U

TZ Certified is een programma en keurmerk voor duurzame landbouw van koffie, cacao en thee. Het initiatief werd genomen in 2002 door koffieproducenten in Guatemala en een Nederlandse koffie-inkoper.

Goede koffie

Oorspronkelijk kreeg de samenwerking de naam ‘Utz Kapeh’ wat goede koffie betekent in een Mayataal uit Guatemala. Utz Kapeh schiep de mogelijkheid om ook grote branders op grote schaal verantwoorde koffie in te kopen. In tegenstelling tot het werken met vast prijzen liet UTZ de prijsonderhandelingen over aan de markt. “Een aantal grotere plantages vielen inderdaad uit de boot, hoewel zij ook op een verantwoorde manier produceerden”, zegt Monique van Wijnbergen, marketing & communicatie manager bij UTZ Certified. “Vandaag kan je UTZ Certified omschrijven als een wereldwijde certificeringstandaard en traceerbaarheidsprogramma’s voor professionele, sociale en milieuvriendelijke productie en product sourcing.” Sinds 2004 wordt UTZ gesteund door Solidaridad dat met het Certification Support Network (CSN) onder meer koffie- en theeproducenMonique van Wijnbergen Marketing & communicatie manager bij UTZ Certified

ten ondersteunt. In 2007 werd de naam Utz Kapeh geruild voor UTZ Certified en kreeg de stichting ook een nieuw logo. Het hoofdkantoor van de stichting is gevestigd in Amsterdam, Nederland met vestigingen in de Verenigde Staten, Japan en Zwitserland.

Actieradius

“Wanneer het gaat om koffieproducerende landen zijn wij in ruim 22 landen actief”, zegt Monique van Wijnbergen. “Voor koffie is dat op de drie zuidelijke continenten: Zuid- en Midden Amerika en zeker Azië waar Vietnam uitgegroeid is tot een zeer grote koffieproducent.

Voor cacao zijn Indonesië, Ivoorkust en Ghana belangrijk.Sri Lanka is belangrijk voor thee. Momenteel hebben wij programma’s voor cacao,thee en koffie,en leveren wij de tracering voor palmolie en katoen.” Met de invoering van het UTZ Certified -label veranderden er verschillende zaken bij de producerende boeren. Zo brengen de keurmerkproducten meer geld op in de vorm van premies. Krijgen arbeiders en hun familie toegang tot goede huisvesting, zuiver drinkwater, scholing en gezondheidszorg. Moeten producenten de arbeidsrechten respecteren op vlak van

FOTO: UTZ

CHRONOLOGIE ■ Lidl is de allereerste warenhuisketen in België die nog voor eind 2012 100% van haar gemalen koffieproducten zal verduurzamen. De keten zal dus tegen het einde van het jaar enkel nog gemalen koffie inkopen die UTZ gecertificeerd is. Een groot deel van het koffieen chocoladeassortiment van Lidl is reeds omgesteld naar de normen van UTZ certified. ■ Evolutie - mijlpalen: ■ Oktober 2011: start samenwerking UTZ ■ November 2011: 100% verduurzaming koffiepads

■ December 2011: verduurzaming Belgische chocolade ■ Sinterklaas 2011: duurzaam Sinterklaaschocoladeassortiment ■ Kerst 2011: duurzaam Kerstchocoladeassortiment ■ Januari 2012: 100% duurzame koffiebonen ■ Maart 2012: verduurzaming chocoladerepen ■ Pasen 2012: duurzaam Paaschocoladeassortiment ■ Mei 2012: verduurzaming chocolade van suikerwafels ■ December 2012: doelstelling 100% duurzame gemalen koffie

werktijden en werkomstandigheden. Wordt er op toegezien dat water, energie, kunstmest en bestrijdingsmiddelen op een verantwoorde manier worden toegepast en krijgen boeren toegang tot trainingen en middelen om hun kwaliteit en efficiëntie te blijven verbeteren.

Ook voor discounters

Met haar programma wil UTZ Certified een wereld creëren waar duurzame landbouw de regel is. “Het is onze betrachting om het duurzaam produceren uit de niche te halen en er de norm van te maken. Daarom willen we samenwerken met alle bedrijven. Ook met discountbedrijven waar grote volumes kunnen verwerkt worden met een schaalvergroting tot gevolg.” “Onze filosofie is dat de consument moet kunnen blijven genieten van de bestaande producten die hij graag koopt. Om welke reden dan ook: beschikbaarheid, kwaliteit, prijs of smaak”, zegt Monique van Wijnbergen.“Daarom dat we zelf geen eigen producten op de markt brengen. Wanneer je een wereld voorstaat waar duurzaamheid de norm is, moet je niet aan de consument vragen zijn aankoopgedrag te veranderen. Het is de industrie die moet veranderen. Daarom werken wij samen met bedrijven die hun eigen producten een duurzaam karakter willen geven.”

In 2012 concretiseerde Lidl haar filosofie om een deel van haar producten een meer duurzaam karakter te geven in een samenwerking met UTZ Certified. “Deze stap om duurzame grondstoffen in te kopen voor hun koffie- en cacaoproducten toont aan dat zij bereid zijn om te investeren in duurzaamheid”, zegt Han de Groot, algemeen directeur UTZ Certified. “Deze commitments vormen een belangrijke actie op weg naar het creëren van een wereld waarin duurzame landbouw de norm is. Mede dankzij Lidl kunnen wij boeren,medewerkers en hun families helpen om hun ambities te bereiken en kunnen we bijdragen aan het behoud van onze natuurlijke grondstoffen,nu en in de toekomst.”

Maatschappelijke betrokkenheid

Niet alleen de maatschappelijke betrokkenheid met de werkomstandigheden van de koffie – en cacaoboeren speelt voor het discountbedrijf een fundamentele rol in dit duurzaamheidbeleid. Ook het aanbieden van hoogwaardige producten tegen een lage prijs blijft belangrijk. “Zowel bij het introduceren van nieuwe producten als bij het bestaand assortiment wordt bekeken of een UTZ certificering mogelijk is. Waar mogelijk voeren we dit door”, stelt Ruth Broekaert, CSR medewerker Lidl.

Enorme schaalgrootte

Lidl neemt duidelijk het voortouw om UTZ Certified bekend te maken bij de consument. Door de schaalgrootte ontstaat een grote impact, ook naar andere retailers en discounters. Overigens, België bengelt nog steeds aan het einde van de rij en het aantal duurzame koffieproducten dat aangeboden wordt is nog steeds beperkt. Een inhaalbeweging dringt zich op. GUY GOETHALS

GUY GOETHALS [email protected]

[email protected]

MEI 2012 · 9

INZICHT Annabel Vanroose Profiel: Auteur van het boek ‘De Essentie: Microfinanciering’ Functie: Onderzoeker aan de Universidad de Piura (UDEP) Carrière: Behaalde haar doctoraat in 2011 aan de VUB

MICROFINANCIERING OVERAL TER WERELD

EXPERTISE

In 2006 kreeg de Bengalese econoom en bankier Mohammed Yunus de Nobelprijs van de vrede. Yunus is de grondlegger van de microfinanciering en stichter van de Grameen Bank. Wat uiterst kleinschalig begon met een persoonlijke lening van 27 dollar aan enkele vrouwen die meubels in bamboe maakten, groeide vandaag tot een mondiale economische praktijk met een behoorlijke impact.

Kleine financieringen met grote impact

T

egenwoordig zijn banken vragende partij om microfinancieringspraktijken te financieren of zelf aan te bieden. De kleinschalige non-profit activiteit heeft nu ook de interesse van commerciële investeerders opgewekt.

Grotere overlevingskansen

Als we microfinanciering willen definiëren is het goed om even terug te grijpen naar het begrip microkrediet, dat aan de basis ligt van de huidige belangstelling. Yunus begon met het bestrijden van armoede tijdens de hongersnood in Bangladesh in 1974. Hij ontdekte dat kleine leningen aan arme mensen om te investeren in kleinschalige projecten, een aanzienlijk verschil konden maken in hun overlevingskansen. Met het verdiende geld kon de lening terugbetaald worden. Microkrediet staat dan voor een investeringskrediet voor dat deel van de arme bevolking en in het bijzonder aan vrouwen, die geen toegang hadden tot het formele of commerciële banksysteem, daar ze geen activa bezitten.

Krediet en financiering

Om het gebrek aan waarborg en informatie op te vangen,wordt geleend aan een groep die gezamenlijk verantwoordelijk is voor de terugbetaling van de lening. Tot voor kort was dit de meeste voorkomende vorm van microkredietverlening. Het besef groeide dat krediet alleen niet voldoende was. Microfinancierings-

instellingen gingen ook andere producten aanbieden.Het begrip microkrediet evolueerde en microfinanciering kan nu omschreven worden als een waaier van kleinschalige financiële diensten zoals investeringskrediet, consumptiekrediet, hypotheekleningen, sparen en verzekeringen. Bovendien wordt er nu ook individueel krediet verstrekt.

Positieve krediethistorie

Het verschil met een gewone financiering werd weliswaar kleiner, een aantal karakteristieken maken van microfinanciering nog steeds iets speciaals. Het gaat steeds om kleine bedragen. Daarnaast wordt in plaats van maandelijkse betalingen te eisen, wekelijks en zelfs dagelijkse afbetalingen afgesproken waardoor de opvolging van de klant makkelijker wordt en het voor de klant veiliger wordt om regelmatiger kleine bedragen af te betalen. Ten derde wordt vaak gestart met zeer kleine bedragen. Als de ontlener tijdig terugbetaalt,kan er later een groter bedrag ontleend worden. De klant kan hierdoor een positieve krediethistorie opbouwen en de instelling kan slechte betalers uitsorteren zonder al te grote bedragen te verliezen.

“Om het gebrek aan waarborg en informatie op te vangen, wordt geleend aan een groep die gezamenlijk verantwoordelijk is voor de terugbetaling”

Sociaal kapitaal

Terwijl vroeger microfinancieringsinstellingen vooral gebruik maakten van sociaal kapitaal om het gebrek aan financiële waarborg op te vangen, gebruiken meer en meer instellingen recent de individuele methodologie.Toch maken microfinancieringsinstellingen die niet via groepsleningen werken, vaak gebruik van sociaal kapitaal. Soms worden publiekelijke betalingen georganiseerd waarop alle klanten samenkomen en hun bijdrage betalen. Niet zelden gaat dit gepaard met culturele of sociale activiteiten.

Ook verzekeringen

Tegenwoordig worden ook verzekeringsproducten belangrijk geacht. Landbouwers kunnen zich bijvoorbeeld beschermen tegen een slechte oogst. Ook wordt het belang van ‘remittances’ benadrukt: geldstromen die migranten vanuit het buitenland terug naar huis zenden. Microfinancieringsinstellingen onderzoeken hoe ze deze diensten op een kostenefficiënte manier kunnen aanbieden. Aspecten zoals het niet actief zijn van gewone banken in de armste streken van ontwikkelingslanden (marktfaling), het falen van overheden en het onvoldoende en vaak op inefficiënte manier functioneren van de lokale markten zorgen er voor dat mensen in ontwikkelingslanden geen duurzame toegang tot krediet en andere financiële producten kennen en maken de nood aan microfinanciering pregnant.

De bekendste microfinancieringsinstelling is ongetwijfeld de Grameen Bank in Bangladesh die opgericht werd door Mohammed Yunus. Bolivia Banco Solidario of BancoSol is een succesvolle instelling in Bolivia.BancoSol komt voort uit de non-profit organisatie, PRODEM (Foundation for the Promotion and Development of Micro-enterprises) die in 1985 startte met de steun van het Amerikaanse ACCION International.

Peru ProMujer, opereert onder het NGO-statuut en is actief in Bolivia, Peru, Nicaragua en Mexico. De instelling concentreert zich op vrouwen en strijdt voor een duurzame verbetering van hun positie. ProMujer biedt naast financiële producten allerhande sociale diensten aan.

Mexico In Mexico opereert onder meer Compartamos. Het startte ooit als NGO en dankt zijn bekendheid omdat het aantoonde dat het verstrekken van financiële producten aan de armere bevolking winstgevend kan zijn met een gemiddelde opbrengstvoet van 50%.

Nicaragua Het Fondo Desarollo Local in Nicaragua is één van de grootste NGO-instellingen in zijn

land en succesvol in het aanbieden van krediet aan de rurale bevolking.

Indonesië De BRI, of de Bank Rakyat Indonesia, in Indonesië werd bekend door het verlagen van het minimumbedrag voor het openen van een spaarrekening waardoor het aantal spaarrekeningen sinds 2005 steeg tot meer dan 25 miljoen.

Bangladesh In Bangladesh bieden ASA en BRAC naast kredietverstrekking ook andere sociale diensten aan.

Indië In Indië is er ICICI dat aantoonde dat het via partnerschappen met NGO’s en het ontwikkelen van specifieke producten zeer winstgevend kan zijn.

Afrika In Afrika is de sector tot nu toe het minst sterk ontwikkeld. Niettemin is de sector dynamisch in Uganda en Kenia, maar bedient ze er minder dan 1% van de totale bevolking. GUY GOETHALS [email protected]

10 · MEI 2012

NIEUWS

“Kom op voor onze bossen”

■ Vraag: Waarom zou een consument kiezen voor gelabeld hout of papier? ■ Antwoord: Een label garandeert dat hout of papier zijn herkomst heeft in duurzaam beheerde bossen.

“Steeds meer bedrijven, groot en klein, zijn zich bewust van hun ecologische voetafdruk en ondernemen daadwerkelijk acties in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Veel organisaties hebben een voorbeeldfunctie voor de consument. Eén van de initiatieven hierbij is de keuze voor gelabelde producten”, opent Mieke Vercruijsse, communicatieverantwoordelijke PEFC Belgium vzw, een niet-gouvernementele milieuorganisatie.

Illegale boskap

“Wereldwijd verdwijnen jaarlijks zo’n 13 miljoen hectare bossen, vooral door slecht beheer of het gebrek aan een aangepaste regelgeving. Dat zijn schokkende cijfers die we niet zomaar aan ons voorbij mogen laten gaan. Het kan ook anders. Zo bewijst het PEFC label dat papiervezels afkomstig zijn uit duurzaam bosbeheer. Concreet betekent dit dat er geen illegale houtkap plaatsvindt en dat er bij het beheer een evenwicht is tussen de sociale,ecologische en economische functie van een bos. Bedrijven uit de hout- of papiersector die in hun productieproces bewust kiezen voor gelabelde producten, ko-

4 TIP

DUURZAAM BEHEERDE BOSSEN. Het is belangrijk om te letten op de oorsprong FOTO: : C. SEGERS – PEFC BELGIUM van het hout.

men in aanmerking voor het behalen van certificaten die jaarlijks toegekend worden na een audit door een onafhankelijke certificatie-instelling. Met zo’n certificaat op zak sla-

gen drukkerijen er doorgaans in om hun marktaandeel te vergroten. Bij de meeste openbare aanbestedingen kunnen enkel nog gecertificeerde bedrijven deelnemen.”

DE ‘GROENSTE’ OLYMPISCHE SPELEN OOIT ■ De Olympische Spelen in Londen moeten de ‘groenste’ ooit worden met 100% van de houtproducten afkomstig uit duurzaam bosbeheer. ■ Nooit ging er bij een Olympische Spelen zoveel belangstelling uit naar duurzaamheid als bij de editie van komende zomer. ■ Zo wordt er gestreefd naar het beperken van de CO2uitstoot en het minimaliseren van het afval. ■ De materiaalkeuze voor de sportcomplexen en het

atletendorp is weldoordacht: enkel hout uit duurzaam beheerde bossen komt in aanmerking. ■ Het terrein is bovendien een lang leven beschoren: een deel ervan zal na de Spelen omgevormd worden tot het grootste stedelijke natuurpark in Europa. ■ De organisatie heeft een ‘projectcertificaat’ bekomen. Dit betekent dat ze voor een welbepaald project, beperkt in tijd en plaats, een controleketencertificaat bekomt.

MAAK HET CONCREET

GROENE LOGICA

Geen verspilling en zeker recycleren

“Papiergebruik is een kwestie van gezond verstand. In de eerste plaats komt het er op aan om verspilling tegen te gaan. Niettemin, papier zullen we wellicht altijd blijven gebruiken. Maar dat hoeft niet per se nadelig te zijn voor het milieu want hout is een hernieuwbaar materiaal. Belangrijk hierbij is te letten op de oorsprong van het hout.Voor het interne papiergebruik kan je overal wel gelabeld papier vinden. Het aanbod is uitgebreid want ook gelabelde schriften, mappen en enveloppes zijn verkrijgbaar.Voor externe communicatie kan je een beroep doen op een gecertificeerde drukker. We hoeven het overigens niet altijd ver te zoeken: bij gelabeld hout gaat het vaak om een lokale productie. België is een goede leerling: 47% van de bosoppervlakte in België is gecertificeerd volgens ons boscertificatiesysteem.”

Sensibiliseren en informeren

“Voor bedrijven die met gelabelde producten werken is het belangrijk om dit ook uit te dragen onder meer via hun logo. Op die manier sensibiliseren en informeren ze consumenten bij de keuze van hun producten.” BERT VERBEKE [email protected]

BPost kiest resoluut voor groen Het postbedrijf gaat al enkele jaren de groene toer op door het stelselmatig inperken van het energieverbruik en zo hun CO2uitstoot drastisch te reduceren. Door intensieve inspanningen zou tegen eind dit jaar tot 35% minder CO2 moeten uitgestoten worden. “Onze doelstellingen zijn bijna bereikt”, benadrukt Anne Robertz, product manager bij bpost, “op vijf jaar tijd staat de teller op een uitstootvermindering van 33%, dankzij een doorgedreven aanpak.” Hoe zijn jullie te werk gegaan om de doelstellingen zo vlug te bereiken? “Vijf jaar geleden werd een actieplan gelanceerd om onze maatschappelijke verantwoordelijkheid scherp te stellen. We zijn op korte tijd heel bewust omgeschakeld naar een meer duurzame benadering: dat gaat van het inbouwen van zuinigere energiesystemen tot het plaatsen van extra isolatie en de installatie van zonnepanelen. Ook vervangen we geleidelijk aan onze bromfietsen door elektrische fietsen. We worden hierin geadviseerd door WWF-België, met wie we een samenwerking hebben afgesloten.”

‘Green post’-beleid

“In het kader van ons ‘green post’beleid proberen we op zoveel mogelijk manieren het maatschappelijk verantwoord ondernemen te stimuleren.Zo stellen we een gratis carbonmeter ter beschikking van onze klanten. Op die manier kunnen we hen helpen om de CO2-uitstoot van hun mailings te verminderen, en dit vol te houden voor de volledige levenscyclus van het bedrijf.” “We helpen mee te zoeken naar een evenwicht tussen het behoud van het milieu en de efficientie van de mailing van bedrijven, en geven hen de mogelijkheid om hun verzendingen ‘CO2-neutraal’ te laten gebeuren. We doen dit in samenwerking met CO2logic, een organisatie die bedrijven in staat stelt om hun CO2uitstoot te neutraliseren door middel van CO2-compenserende projecten in ontwikkelingslanden.Voor elke euro die de bedrijven bijdragen, investeert bpost een euro in een duurzaam project in België via de website Goodplanet.be.”

te mailers gebruik van onze dienst voor CO2-neutrale verzendingen, en dat aantal blijft stijgen.We spreken vooral grote klanten aan, die met massamailing werken, zoals grote autodistributeurs of overheidsinstellingen. De ontvangers van die diverse mailings zijn gevoelig voor klimaat en milieu, en stellen het op prijs dat de brieven die ze ontvangen op een ecologisch verantwoorde manier verstuurd worden. Een specifiek logo

op de omslag maakt duidelijk dat de verzender deze bijkomende inspanning geleverd heeft.” “De CO2-compensatie is slechts een van de initiatieven om ons milieuengagement hard te maken en om de milieu-impact van onze activiteiten zo beperkt mogelijk te houden.”

CO2-neutrale brieven

Hoever staat het project nu? “Momenteel maken een vijftigtal gro-

Antoine Geerinckx Managing Partner van CO2logic

CO2logic pakt het broeikaseffect bij de wortels aan. Ze staan op een algemene bewustwording en willen de CO2-uitstoot zo drastisch mogelijk verminderen. Het bedrijf begeleidt een vijftigtal bedrijven,NGO’s en overheden in België, Nederland en Frankrijk in het berekenen en verminderen van hun klimaatimpact. Bedrijven als bpost, Mobistar en Interparking sprongen reeds op de kar. Nu de rest nog... “We doen alle verplaatsingen binnen de organisatie per trein en met de plooifiets”, verklaart Antoine Geerinckx van CO2logic. “We kunnen onmogelijk andere bedrijven aansporen tot een groener beleid zonder zelf volledig achter onze doelstellingen te staan.Consequent zijn is natuurlijk niet genoeg,het is onze inzet, ervaring en reputatie die hier het verschil maken.”

Oventjes in Burkina Faso

Geerinckx benadrukt dat de CO2 -en energiereducties (elektriciteit, gas, wagenpark, ICT, logistiek) binnen een bedrijf niet enkel interessant zijn voor het klimaat. De inperking brengt ook besparingen met zich mee, zo wordt het voor iedereen interessant. “Wij horen soms van bedrijven dat duurzame ontwikkeling te duur is,maar dat klopt niet, tenminste als je op de juiste plaats inspanning levert. Wij zorgen ervoor dat bedrijven die juiste plaatsen leren kennen. Wat ze dan toch produceren kan gecompenseerd worden door steun te bieden aan tal van CO2-compenserende projecten. Dat gaat van de aankoop van oventjes in Burkina Faso, die de ontbossing om vuur te maken in de hand werken, tot het plaatsen van windturbines in ZuidAfrika.” SOFIE VAN HYFTE

SOFIE VAN HYFTE [email protected]

[email protected]

MEI 2012 · 11

INSPIRATIE

6

TIPS OM EIGENAAR TE WORDEN VAN EEN BOS Op welke manier kun je je eigen hectare bos sponsoren? En wat gebeurt er dan precies? En wat zijn de voordelen en mogelijkheden als bedrijf? Wij geven tekst en uitleg. Wie het project ‘1 miljoen bomen’ wil steunen, gaat een engagement aan voor de sponsoring van een bepaald aantal hectare. Dat kost 2.500 euro per hectare.

1

BOS+ gaat dan op zoek naar grondeigenaars die hun gronden willen bebossen en die daar graag wat ondersteuning bij krijgen.

2

PERU Naast de rol die bomen spelen om klimaatverandering tegen te gaan, blijkt de koffieteelt beter te gedijen wanneer die onder de schaduw van bomen plaatsvindt. FOTO: PRIVÉ

Dromen van 10 miljoen bomen ■ Vraag: Op welke manier kun je bosherstel en –uitbreiding ondersteunen? ■ Antwoord: Met de actie ‘1 miljoen bomen’ kwamen er de jongste jaren al 1 miljoen nieuwe bomen bij in Vlaanderen, en nog eens meer dan 300.000 in de tropen. En het project blijft lopen.

“Het project maakt deel uit van de wereldwijde ‘Billion tree’-campagne van de Verenigde Naties”, vertelt Hilke Evenepoel, coördinator van BOS+ tropen, het voormalige Groenhart. “In 2007 lanceerde Nobelprijswinnares Wangari Maathai het idee om wereldwijd 1 miljard bomen te planten, en Vlaanderen is hier in mee gegaan. 1 miljard bomen voor (toen) 6 miljard aardbewoners, vertaalde de Vereniging voor Bos in Vlaanderen naar 1 miljoen bomen voor 6 miljoen Vlamingen. Het Vlaams ministerie van Leefmilieu ondersteunde deze doelstelling, en werd partner in het project.”

Bossen in Zuid-Amerika

Omdat het niet alleen in Vlaanderen, maar ook wereldwijd nodig is om nieuwe bossen aan te leggen en het bosverlies een halt toe te roeHilke Evenepoel Coördinator van BOS+ tropen

pen, werd in de campagne ook het Zuiden betrokken. En daar kwam de hulp van BOS+ tropen bij te pas: “We houden ons bezig met bossen en ontwikkelingssamenwerking in Zuid-Amerika, en dan vooral in Ecuador,Bolivia en Peru,en werken hiervoor samen met lokale ngo’s. Hoewel ook particulieren bij het project betrokken worden, staat de samenwerking met bedrijven centraal. “Zo is bijvoorbeeld Melitta onze partner voor Peru”, legt Hilke Evenepoel uit. “Zij sponsoren de aanplantingen, wij zorgen ervoor dat hun middelen degelijk worden geïnvesteerd en dat de aanplantingen door onze lokale partners worden uitgevoerd. In dit project wordt nauw samengewerkt met de lokale koffieboeren waardoor de link met Melitta, als koffiebereidingsspecialist,voor de hand ligt.”

Socio-economische ontwikkeling

Belangrijk is dat de bedrijven de aanplant wel sponsoren, maar dat de grond wel eigendom blijft van de lokale boeren. “Het gaat er in de eerste plaats om te herbebossen en tegelijk de lokale bevolking te ondersteunen”, benadrukt Hilke Evenepoel. “Alles wat we doen rond bossen moet ook een lokale en globale waarde hebben voor duurzame ontwikkeling. Agro-industrie, grootschalige houtexploitatie, aardoliewinning en mijnbouw zijn grote drijfveren tot ontbossing in Peru. Vaak worden ook lokale boeren gedwongen om meer bos te kappen om aan landbouw te kunnen doen.”

Net de kleine landbouwer is het kwetsbaarst voor socio-economische en ecologische problemen, lokaal en mondiaal, zoals klimaat-

In 2007 kwam het idee om wereldwijd 1 miljard bomen te planten, en Vlaanderen is hier snel in mee gegaan verandering. In Peru verandert bijvoorbeeld het regenschema, en dat brengt de koffieoogst in het gedrang. Naast de rol die bomen spelen om klimaatverandering tegen te gaan, blijkt de koffieteelt beter

Sponsor en eigenaar worden met elkaar ‘gematcht’, en een nieuw bos wordt geplant. Dit kan zowel in Vlaanderen als in de tropen.

3

te gedijen wanneer die onder de schaduw van bomen plaatsvindt. Bomen zorgen bovendien voor een betere bodemvruchtbaarheid, en verminderen het aantal plagen en ziekten bij de koffieplanten, zodat boeren biologisch en organisch kunnen telen. De Vlaamse overheid investeert tot augustus van dit jaar in deze campagne, en zet daarna haar inspanningen stop. Maar BOS+ heeft de ambitie het project ook daarna nog verder te zetten. “Het succes van de campagne en het belang van onze acties heeft ons overtuigd door te gaan.We gaan dus voor 10 miljoen bomen tegen 2020.” BARBARA VANDENBUSSCHE [email protected]

BOMEN IN CIJFERS ■ Per dag verdwijnt meer dan 35.000 hectare bos, voornamelijk in Zuid-Amerika en Afrika (FAO). Dat komt neer op 13 miljoen hectare per jaar, oftewel 4,25 keer de oppervlakte van België! ■ De Verenigde Naties stimuleren wereldwijd de aanplant van 14 miljard nieuwe bomen. ■ Sinds augustus 2008 streefde Vlaanderen naar de aanplant van 1 miljoen nieuwe bomen, waarvan 200.000 bomen in de tropen. Beide doelstellingen werden ruim op voorhand behaald.Op dit moment staat de teller op 1.450.779 bomen.

De bedrijven die sponsoren worden ook beloond: ze krijgen met hun bos niet alleen een nieuwe plek om tot rust te komen, maar ze kunnen ook gebruik maken van het logo van de campagne voor de communicatie over de boomplantactie. Dit logo wordt onder meer beschikbaar gesteld om opgehangen te worden in het bedrijf en op de website, goed zichtbaar voor alle klanten, leveranciers en personeelsleden.

4

■ Tot op heden werden in Ethiopië, Peru, Ecuador en Bolivia al 359.478 bomen aangeplant. ■ Hiermee is er nog geen eind aan het initiatief. Een nieuwe doelstelling werd opgezet: 10 miljoen bomen tegen 2020. De helft daarvan zou in Vlaanderen worden geplant, de helft in de tropen. ■ Voor 2.500 euro, afhankelijk van boomsoort en locatie, kan één hectare bomen in de tropen degelijk worden aangeplant en onderhouden. Meer weten over deze actie? www.1miljoenbomen.be/tropen

!

Daarnaast krijgt het engagement van de sponsorende bedrijven ook ruchtbaarheid dankzij een mediacampagne: BOS+ maakt het nieuws over hun aangeplante bomen bekend aan de pers en aan alle boom- en bosliefhebbers van Vlaanderen. Met een persbericht, een vermelding in de nieuwsbrief,een testimonial op de website en/of een bericht op hun blog.

5

Wie wil, kan van de aanplanting van de bomen een teambuildingactiviteit maken, of de klanten hierbij betrekken. Door een boom te garanderen per tien verkochte artikelen bijvoorbeeld. Of je kunt één of meerdere (tropische) bomen uitdelen als relatiegeschenk.

6

BARBARA VANDENBUSSCHE [email protected]