DIT DOSSIER WORDT GEPUBLICEERD DOOR DE STANDAARD EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD WATER

DIT DOSSIER WORDT GEPUBLICEERD DOOR DE STANDAARD EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD

Verken eigen land Bijzondere waterplekjes in België

Ontharding Zwemvijver Meer efficiëntie en Elke seizoen creëert minder energieverbruik een andere sfeer

WATER

No. 3 / Maart ’12

5 TIPS

OM VERANTWOORD TE GENIETEN VAN WATER

Kraantjeswater Gezond, goedkoop en vooral gemakkelijk

Limburg Verken het maasland te voet, met de boot of fiets

DE GLOBALE WATERCRISIS

Matt Damon geeft hoop in de vorm van water

Een BRITA Waterfilter: ®

• filtert onder andere kalk en chloor • geeft heerlijk zacht water voor koffie, thee en espresso

BRITA®, lekker water voor slechts € 0,06 per liter

www.brita.be

2 · MAART 2012

UITDAGING “Morgen is het Wereldwaterdag: de dag bij uitstek om aandacht te vragen voor ‘water’. De moeite om hierbij stil te staan; want water is leven én bron van ontwikkeling”, zegt Lieve Dillen van het departement Leefmilieur, Natuur en Energie.

IN DE KIJKER Patrick Meire Professor aan de Antwerpse faculteit wetenschappen

PAGINA 10

Water is leven en bron van ontwikkeling

O

p initiatief van de Verenigde Naties wordt, jaarlijks en internationaal, op 22 maart aandacht gevraagd voor het belang van water en het duurzaam beheer van de zoetwatervoorraden. Elk jaar wordt een ander aspect belicht, want water raakt de mens in zeer diverse facetten van zijn omgeving.

Water is leven

Wereldwaterdag 2012 staat in het teken van water en voedselzekerheid.Minder dan 1 procent van de waterhoeveelheid op aarde is geschikt voor menselijk gebruik. Hiervan bevindt 97 procent zich ondergronds, 3 procent is oppervlaktewater. Het waterverbruik stijgt sneller dan de bevolkingsaangroei. Volgens UNICEF en de Wereldgezondheidsorganisatie hebben 884 miljoen mensen, vooral in ontwikkelingslanden, geen toegang tot proper water. Zo’n 2,6 miljard mensen hebben geen basissanitair, zoals WC of latrine. Hun afvalwater wordt niet afgevoerd, noch gezuiverd. Daarenboven verscherpt de klimaatverandering de sociale en economische ongelijkheid in de wereld. Vlaanderen, rijk aan expertise op vlak van watervoorziening, integraal waterbeheer, waterbehandeling en waterzuivering, doet er iets aan.

1

Bron van ontwikkeling

2

Vlaanderen engageerde zich om Millenniumdoel 7c mee te

realiseren: ‘tegen 2015 het aantal mensen dat geen toegang heeft tot zuiver water en degelijk sanitair met de helft verminderen’. Het Vlaams Partnerschap Water voor Ontwikkeling (VPWvO), opgericht in 2004, is een platform van Vlaamse wateractoren met als partners de Vlaamse Overheid, lokale overheden, publieke en private (water) bedrijven, onderzoeksinstellingen en ngo’s en vzw’s die duurzame water- en sanitatieprojecten realiseren in het Zuiden. Het partnerschap wil 6 miljoen mensen — evenveel als er Vlamingen zijn — tegen 2015 aan zuiver water helpen. Vlaamse partners werken mee door de inbreng van expertise, materiaal en/of middelen.

Duurzame projecten

De projecten moeten op duurzame wijze bijdragen aan de realisatie van Millenniumdoel 7c en uitgevoerd worden door minstens twee Vlaamse partners en een lokale partner. Projecten die water- en sanitatievoorziening combineren en aandacht besteden aan lokale beheersstructuren en opleiding genieten de voorkeur. Sensibilisering van zowel de plaatselijke gebruikers als de besturen inzake hygiëne en de principes van integraal waterbeleid vormt de sleutel tot grotere duurzaamheid.Vlaams Minister van Leefmilieu en Natuur, Joke Schauvliege, cofinanciert dergelijke projecten en lanceert jaarlijks een projectoproep. Op deze manier hebben de Vlaamse partners tot nu toe zo’n 660.000 mensen aan schoon

3

Lieve Dillen Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Secretariaat VPWvO

Het Vlaams Partnerschap Water voor Ontwikkeling is een platform van Vlaamse wateractoren. Tot nu toe zijn 99 NGO’s en VZW’s, publieke waterbedrijven, privébedrijven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en overheden betrokken, waarvan 68 bijdragen aan duurzame waterprojecten. Op Wereldwaterdag komen geïnteresseerde Vlaamse partners samen. De motor van de VPWvO is de jaarlijkse projectoproep door de Vlaams Minister van Leefmilieu. Via het VPWvO zijn al zo’n 660.000 mensen aan schoon drinkwater en 420.000 mensen aan een proper toilet geholpen.

drinkwater en 420.000 mensen aan een proper toilet geholpen. Sinds 2004 zijn of waren 99 Vlaamse organisaties en bedrijven op een of andere manier betrokken bij het VPWvO. 68 ervan waren of zijn geëngageerd in duurzame waterprojecten. Vlaams minister Schauvliege zegt dan ook dat het hoopgevend is dat in Vlaanderen zoveel mensen, professionelen en vrijwilligers, zich inzetten voor dit Millenniumdoel. “De komende jaren zijn cruciaal om te investeren in duurzame water- en sanitaire infrastructuur, integraal waterbeheer en duurzaam watergebruik. We mogen trots zijn op het resultaat, maar het is geen reden om de teugels te vieren.”

Wereldwaterdag

De Vlaamse partners van het VPWvO ontmoeten elkaar jaarlijks op Wereldwaterdag. Dit jaar vindt het netwerkevent plaats in Brussel, bij het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid, waar ook het secretariaat van het VPWvO is gevestigd. Geïnteresseerde bedrijven en organisaties zijn welkom om zich als nieuwe partner aan te sluiten. Naar aanleiding van Wereldwaterdag vinden deze week tal van ‘water’acties plaats bij onder meer bedrijven, ngo’s en vzw’s, scholen en de overheid. Terecht, want water is zoveel tegelijk: onmisbaar voor het leven,onze gezondheid en ontspanning én bron van ontwikkeling, dichtbij en veraf. En dat kan niet genoeg herhaald worden!

4

“Onder invloed van de klimaatveranderingen zullen we vaker te maken krijgen met extreme droogte en overstromingen”

PAGINA 6

We make our readers succeed! WATER, DERDE EDITIE, MAART 2012 Managing Director: Christophe Demir Editorial & Production Manager: Evi Vanparys Project Manager: Dominique Zaman Tel: +32 2 421 18 24 E-mail: [email protected] Business Developer: Frederik De Bosschere Layout: Pieter Vandevelde Redactie: Sophie Van Hyfte, Marielaure De Brauwer, Bert Verbeke, Moïra Lens Sub-editor: Marielaure De Brauwer Distributie: De Standaard Print: Corelio Publishing Mediaplanet contact information: Tel: +32 2 421 18 20 Fax: +32 2 421 18 31 E-mail: [email protected] Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. Deze bijlage wordt gepubliceerd door Mediaplanet en valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie De Standaard.

Zoveel redenen

voor een vakantie in Limburg in 2012 Ontdek ze op www.toerismelimburg.be

MAART 2012 · 3

NIEUWS

“Duurzame technologie en watermanagement”

■ Vraag: Hoe bouwen we een dam tegen het overmatig gebruik van water? ■ Antwoord: In de eerste plaats door onze manier van omgaan met water grondig te herzien. Water is geen verbruiksgoed maar een grondstof waar duurzaam mee moet omgegaan worden.

Water is onmisbaar, zowel binnen de industrie als bij ons thuis. We staan er echter niet bij stil hoe kostbaar deze grondstof is. “Water wordt wereldwijd onvoldoende duurzaam gebruikt. Ook in Vlaanderen dalen de grondwatervoorraden door overexploitatie”, zegt Peter Cauwenberg, projectverantwoordelijke watertechnologie. “Het is belangrijk om alle gebruikers van water voldoende te sensibiliseren en water efficiënt te hergebruiken. Met doordacht watermanagement en het inzetten van duurzame technologie staan we al een stap verder.”

Besparen

“Waterschaarste wordt veroorzaakt door de toenemende behoefte aan gezond drinkwater en inefficiënt watergebruik binnen de industrie en huishoudens. Efficient water besparen vraagt technische maatregelen zoals het plaat-

in om zo weinig mogelijk water te verbruiken door het installeren van zuinige toestellen, wc’s met weinig waterspoeling en spaardouches.Ten tweede door zoveel mogelijk alternatieve waterbronnen te gebruiken. Voor bedrijven spreken we hier van effluent, regenwater of oppervlaktewater. Voor particulieren is dit regenwater of grijs water. Dit is licht verontreinigd water afkomstig van wastafels of douches en kan rechtstreeks of met beperkte zuivering ingezet worden. Dit water is niet geschikt voor gebruik in de keuken, maar is perfect voor minderwaardige toepassingen zoals tuinonderhoud en toiletspoeling. Het derde en laatste actiedomein is eerder gericht op bedrijven en nutsbedrijven om de waterkringloop te sluiten en afvalwater te zuiveren tot de oorspronkelijke kwaliteit.”

Recycleren EEN GROENDAK. Regenval en afvloeiing van regenwater wordt continu gemeten in 6 types groendaken om te bekijken hoeveel procent water er niet meer in de rioFOTO: PRIVÉ lering terecht komt omwille van het groendak.

sen van zuinige toestellen, maar ook een mentaliteitswijziging bij de gebruiker.Op dit moment wordt er veel water verspild omdat men niet weet welke processen er echt water verbruiken. Het is dus heel belangrijk om voldoende te sensibiliseren. Zo organiseren wij wateraudits bij bedrijven. Dit zijn besprekingen en meetcampagnes waarbij we per bedrijf gaan kijken waar er verbeteringen kunnen gebeuren. Maar ook particulieren

moeten bewust gemaakt worden. Denk hierbij maar aan de campagnes van de overheid rond ‘Water. Elke druppel telt.’”

Trias Aquatica

“Binnen de energiewereld geldt er een algemeen principe dat aangeeft welke maatregelen eerst genomen moeten worden. Deze driestapsbenadering werd voor water vertaald naar het ‘Trias Aquatica’ concept. De eerste stap bestaat er

WIST JE DAT?

Peter Cauwenberg Projectverantwoordelijke watertechnologie

■ Ons aardoppervlak voor 75% uit water bestaat. ■ 97,5% van het water op aarde zout water is en slechts 2,5% zoet water. ■ We maar drie dagen overleven zonder water, terwijl we meer dan een week

zonder eten kunnen. ■ We niet de enige planeet zijn met water. Amerikaanse wetenschappers hebben mogelijk voor het eerst bewijzen gevonden voor het bestaan van vloeibaar water op de bodem van de planeet Mars.

“Industrieel afvalwater bevat niet alleen water, maar zit vaak nog boordevol andere grondstoffen en energie. Als we hiervan een deel kunnen recupereren, betekent dit een ecologisch en economisch voordeel. De ‘Blauwe cirkel’ is een benadering waarbij verschillende partijen binnen Vlaanderen een samenwerking opzetten om te kijken hoe ze kringloopsluiting kunnen creëren voor water en al die andere grondstoffen via een betaalbaar en duurzaam concept. Binnen het Alchemis project bijvoorbeeld op de Hooghe Maey produceren we via algenkweek nieuwe hernieuwbare grondstoffen uit afvalwater en afvalgas. Een tweede voorbeeld is een stroom met hoge zoutconcentraties die nu geloosd wordt. Je kan er als bedrijf echter aan denken om dit zout er uit te zuiveren en te gebruiken als strooizout.”

Regenwater: een ander verhaal Op langere termijn is waterschaarste en waterkwaliteit een reëel probleem in Vlaanderen. De gemiddelde burger merkt hier echter nog niet veel van. Beelden van wateroverlast maken meer indruk. In de zomer kennen we vooral de wolkbreuken met enorme regenval op korte periodes. In de herfst en winter kennen we langere periodes van regenval waardoor de rivieren buiten hun oevers treden. Dit is trouwens niet enkel een Vlaams probleem, maar wereldwijd stijgt het aantal overstroming per jaar.

Integraal waterbeheer

Om problemen met wateroverlast in de toekomst te vermijden,is een integraal waterbeheer noodzakelijk.We zullen onze steden in de toekomst op een andere wijze moeten organiseren. Momenteel is 78% van het Brussels grondgebied verhard door wegen en daken. De regen wordt, eventueel na tijdelijke buffering, afgevoerd naar oppervlaktewater. Regenwater is een relatief zuivere waterbron en op deze manier wordt het zonder nuttige toepassing afgevoerd. Ook wordt de grondwatertafel onder de stad niet voldoende aangevuld met vers water waardoor de drinkwater voorziening in de toekomst in gevaar komt. Daarbovenop komen de problemen met wateroverlast en waterschade. Een belangrijk principe is dat regenwater zoveel mogelijk lokaal beheerst wordt. Daarbij moet een evenwicht gezocht worden tussen infiltratie in de bodem, regenwaterhergebruik en noodbuffering. Ook groendaken kunnen een bijdrage leveren in een verbeterd waterbeheer in stedelijk gebied. MARIELAURE DE BRAUWER

MARIELAURE DE BRAUWER

[email protected]

[email protected]

VITO en De Blauwe Cirkel™ Het optimaliseren van de interne waterhuishouding blijft voor vele kmo’s en grote ondernemingen een belangrijke aangelegenheid. De onafhankelijke onderzoeksorganisatie, VITO, biedt met het nieuwe concept ‘De Blauwe Cirkel™’ een andere kijk hierop en doet vaak nog andere belletjes rinkelen. VITO kijkt verder dan de platgereden paden en reikt innovatieve oplossingen aan die vroeger niet voor mogelijk werden gehouden. Op deze manier kan je binnen je onderneming grondig nadenken over de energievoorziening, het gebruik van reststromen en andere mogelijkheden om duurzaam te ondernemen. VITO vertrekt hierbij van de verschillende expertises die we in huis hebben en legt de focus op: >> watermanagement; >> water en energie; >> water en grondstoffen; >> ... Onze experten in deze verschillende domeinen, ondersteund door een uitgebreide labo- en pilootinfrastructuur, maken dat je onderneming voor een geïntegreerd project slecht langs één adres moet passeren. Wens je meer informatie over de mogelijkheden binnen ‘De Blauwe Cirkel™’ of wens je een bezoek aan onze labo- en pilootfaciliteiten, neem dan geheel vrijblijvend contact op.

De Blauwe Cirkel™: bekijk onze nieuwe projectaanpak rond water, energie en reststromen op www.vito.be VITO NV - Boeretang 200 - 2400 MOL Tel. + 32 14 33 69 15 - GSM + 32 474 94 99 09 - [email protected]

4 · MAART 2012

BIJZONDERE WATERPLEKJES De Panne Immens strand en duinen ■ Een weekendje zalig uitwaaien? ■ Met z’n tweetjes of met het hele gezin? ■ De Panne zal je overtuigen! ■ Het immense strand, de aaneenschakeling van duinen, de charmante Dumontwijk, de talrijke sympathieke restaurants, het attractiepark Plopsaland, … Een onvergetelijk verblijf gegarandeerd. ■ De Vakantiegids ‘12 laat je alvast eens proeven van onze badplaats.

BenedenMeer info op: Toerisme De Panne Zeelaan 21 8660 De Panne Tel. 058 42 18 18 [email protected] www.depanne.be

!

actieve natuur

FOTO: WESTTOER

CI. De s

e L’Espierr

Dendermonde Een echte waterstad ■ Dendermonde, gelegen aan de samenvloeiing van Dender en is een CI.Schelde, Nim echte waterstad! y-Bl aton ■ Geniet van een ontspannende boottocht of een dagje fietsen. Ontdek de historische binnenstad of verken de groene gordel van deze voormalige vestingstad. Wedden dat ook de lekkere streekgastronomie je zullen doen watertanden? En dan hebben we het nog niet gehad over de bruisende evenementen, de sprankelende folklore of het Unesco Werelderfgoed. Kortom, genoeg redenen om een bezoekje te brengen aan de Ros Beiaardstad Dendermonde. Meer info op: Toerisme Dendermonde Stadhuis - Grote Markt 9200 Dendermonde Tel. 052 21 39 56 [email protected] www.dendermonde.be

!

FOTO: STAD DENDERMONDE

ntre CI. Du Ce -Péron

nes

MAART 2012 · 5 TIP

1 ONTSPAN AAN HET WATER

Limburg Grenzeloos genieten aan het water ■ Vanuit de lucht zie je het meteen: Limburg is een provincie aan het water. De Maas vormt de grens tussen Belgisch en NederlandsLimburg en de vele Maasplassen zijn een gedroomd decor voor waterratten. Op en rond deze levendige rivier heerst de natuur: groene vlaktes, rivierarmen en uiterwaarden met watervogels, planten en vele kruiden. Je kunt er zelfs met een van de vele veerponten naar Nederlands-Limburg. De toeristische troeven van het Maasland zijn grenzeloos én oeverloos! Meer info op: Toerisme Limburg Universiteitslaan 3 3500 Hasselt Tel.: 011 30 55 00 [email protected] www.toerismelimburg.be

!

FOTO: KRISTIEN WINTMOLDERS

Malmedy Poort van de Hoge Venen

LUXEMBOURG

■ Het water is alomtegenwoordig in het natuurreservaat van de Hoge Venen. Het bevoorraadt de planten en het veen en schept een landschap dat zeer wordt gewaardeerd door de wandelaars. De veenbeekjes vormen watervallen zoals deze van het kasteel van Reinhardstein, de hoogste van België. De stuwdammen zijn opslagplaatsen voor drinkwater, en soms, een paradijs voor de watersport. Meer info op: Royal Syndicat d’Initiative de Malmedy Place du Châtelet, 9 4960 Malmedy Tel. 080/799.635 [email protected] www.malmedy.be

!

FOTO: ROYAL SYNDICAT D’INITIATIVE DE MALMEDY

KAART: PROMOTIE BINNENVAART VLAANDEREN

6 · MAART 2012

INSPIRATIE

TIP

VIND WATERPRET DICHT BIJ HUIS

■ Vraag: Waar trek je er best op uit voor een weekend waterpret? ■ Antwoord: Wandelen, varen, fietsen en overnachten langs en op het water? Het kan allemaal in Limburg. Plan zeker een paar dagen in om alles rustig te verkennen. Onze journaliste Marielaure testte het voor u uit.

LANDSCHAPPEN De prachtige waterlandschappen laten je genieten van rust en ruimte. FOTO: KRISTIEN WINTMOLDERS

Watersport: waterratten halen hun hart op in Jachthaven De Spaanjerd. Iedere dag van de week kan je hier een bootje huren op de Maasplas. Meer avontuurlijk aangelegd? Van 1 april tot 31 oktober biedt Kajak Maasland de mogelijkheid aan om de Maas af te varen per kajak, kano of raft.

Na een voormiddag rustig dobberen was het tijd voor wat actie. We hadden de keuze uit verschillende wateractiviteiten: zeilen, surfen, kanoën, raften en zelfs fluisterboten behoorden tot de mogelijkheden. Wij kozen voor een iets gewaagder alternatief: de kajak. Met een pedel in de hand lieten we ons meevoeren door de Maas en genoten we tegelijkertijd van de rust en de ruimte. Het oorspronkelijke plan om elegant de avontuurlijke stroomversnellingen de baas te kunnen viel helaas wel letterlijk in het water. Mission impossible. Maar minder elegant betekent natuurlijk niet minder leuk!

Overnachting

‘Gewoon’ staat niet in onze woordenboek, en dus moest ook het overnachten spectaculair zijn,

en of! Na grondig overleg kozen we voor het Botel Ophoven. Een vrachtschip met vaste ligplaats in de jachthaven, omgetoverd tot hotel. Om onze waterdoop goed af te sluiten genoten we van pure luxe in de wellness-hut. Sauna, stoombad, massagedouche, heerlijk. De keuken op grootmoeders wijze heeft bovendien mijn hart gestolen.

Dag 2: fietsen

Na een heerlijke nachtrust besloten we het vandaag wat rustiger aan te doen. Met een lekker ontbijt stonden we stevig in onze schoenen voor een uitdagende fietstocht. Limburg is voor het zesde jaar op rij verkozen tot populairste fietsprovincie met 2000 km autovrije fietspaden om te ontdekken. Met genoeg rustpauzes op het terras van omliggende cafés konden we onze uitgestippelde route voltooien. De fietsroutes laten je genieten van de groene omgeving langs de kant van de Maas. Wil je even de Nederlandse kant van

Limburg ontdekken? Steek dan zeker over met de veerponten. Voetgangers en fietsers kunnen gratis mee en voor automobilisten is er een autoveer voorzien. Samengevat was onze short holiday break in eigen land een succes.We hielden er naast natte voe-

ten nog heel wat leuke herinneringen (en foto’s) op na. Zeker voor herhaling vatbaar!

Logeren op een vlot: Dobber in slaap in een waterdichte houten hut op een stevige vlotconstructie. Geniet van zonsopgangen en- ondergangen in een adembenemende omgeving. Een unieke ervaring op een oude Maasmeander.

MARIELAURE DE BRAUWER [email protected]

ZEKER OOK EEN BEZOEKJE WAARD ■ Kessenich: het meest noordoostelijke dorp waar je aan de mottetoren een prachtig uitzicht hebt over Kessenich, Thorn en Neeritter. ■ Leut en Meeswijk zijn pittoreske plaatsjes in Maasmechelen. Het hoogtepunt is het kasteeldomein Vilain XIIII met een park in Engelse stijl. ■ Stokkem met Maascentrum De Wissen, fluisterboten en kampeervlotten. ■ Maaseik: de culturele hoofdstad binnen het Snoer van Maasdorpjes. ■ Thorn: over de grens keren we terug naar de middeleeuwen

in dit witte stadje. Met zijn oude kern, stiftskerk en waardevolle panden ook een bezoekje waard. ■ Lanaken: de waterburcht Pietersheim was in 2010 de winnaar van de Vlaamse Monumentenprijs. Oud-Rekem is in 2008 tot Mooiste dorp van Vlaanderen verkozen. ■ Maastricht: vanuit mooiste dorp van Vlaanderen Oud-Rekem ben je zo in Maastricht. De historische Nederlandse binnenstad heeft een uitgebreid winkelaanbod. De kronkelende steegjes zitten vol culinaire en culturele verassingen.

FOTO: ANDREAS GIJBELS

Dag 1: actie

FOTO: KRISTIEN WINTMOLDERS

Dag 1: samen in hetzelfde schuitje

Na een kleine 50 minuten rijden vanuit Brussel werd het onmiddellijk duidelijk. ‘De Limburgers heten u welkom’ mag je zeer letterlijk opvatten. We verkenden eerst de jachthaven de Spaanjerd, één van de modernste en dé grootste van West-Europa met verschillende faciliteiten in huis. Zo kan je zelf op de Maasplassen varen met een ruime en comfortabele sloep. Voor deze heb je geen vaarbewijs of ervaring nodig. Ideaal. Gezellig bijkletsen tijdens een uurtje dobberen in een prachtig landschap, hemels. Leun achterover op de zachte kussentjes en waan je een echte kapitein. Een picknickmand vol lekkere hapjes en een glaasje bubbels maakten onze girls-boottocht compleet.

Wandelen en fietsen aan het water: met de fietskaart ‘Snoer van Maasdorpjes’ stippel je vlot je eigen route uit langs fietscafés, logies, picknickplaatsen en welverdiende rustbankjes. In de fietsonthaal- en servicepunten kan je fietsen huren. Ben je meer een wandelaar, kom dan tot rust in het RivierPark Maasvallei.De meeste wandelgebieden geven je de keuze uit verschillende afstanden.

FOTO: KOEN DE LANGHE

Een vrijgezellenfeest stond er op de planning. Short break in eigen land, dat was ons concept. Maar waar ga je dan heen? Met z’n vieren trokken we er op uit en het reisje zou voor onze toekomstige bruid een eerste doop zijn, een waterdoop welteverstaan. Een weekendje zee leek ons zo cliché, dus gingen we op zoek naar een volwaardig alternatief. En wat blijkt, het Maasland is de regio bij uitstek voor waterpret. Limburg, de groenste provincie aan het water, herstelt nog van onze doortocht, de vier waterjuffers.

TO DO LIST FOTO: KRISTIEN WINTMOLDERS

Waterdoop in het oosten van Limburg

2

Vissen: Het Maasland is met verschillende visplaatsen een paradijs voor vissers. Langs de oevers van de Maas, aan de grindplassen en visvijvers of in Rivierpark Maasvallei: het onderwaterleven houdt je hier met gemak urenlang bezig. MARIELAURE DE BRAUWER [email protected]

MAART 2012 · 7

INSPIRATIE

TIP

3 KIES ECOLOGISCH

WAT JE MOET WETEN OVER EEN ZWEMVIJVER Met een zwemvijver voegt u een poëtische, waardevolle toets toe aan de tuin. Ook tijdens koude dagen en bij slecht weer geniet u volop van het uitzicht over de zwemvijver. Allerlei modellen kunnen geïntegreerd worden in het tuinontwerp: van strak tot natuurlijk ogend en fantasierijk.

“Een zwemvijver is zorgeloos genieten, het hele jaar door” ■ Vraag: Waarom kiezen voor een zwemvijver? ■ Antwoord: Ieder seizoen straalt de zwemvijver een andere sfeer uit. “Al van jongs af aan voel ik me aangetrokken door water en een zwemvijver spreekt me meer aan dan een levenloos zwembad”, zegt Dirk Bracke, die sinds enkele jaren trotse eigenaar is van een zwemvijver in zijn tuin. “We kozen ook voor een zwemvijver omdat we elk seizoen van onze tuin willen genieten. Ook tijdens de wintermaanden zie ik vanuit de woonkamer hoe het leven in en rond het water evolueert.”

Aperitiefje op het terras

“Mijn zwemvijver geeft mij op elk ogenblik van de dag een vakantiegevoel, thuiskomen na een werkdag en naar hartenlust kunnen genieten in onze tuin van een frisse duik, een aperitief op het terras dat omringd is door water en het gezelschap van ons gezin, familie of vrienden geven me een aangenaam gevoel. De zwemvijver geeft die momenten een extra gezellige sfeer en nodigt uit om te blijven genieten.”

Tuinfeest

“Vorige zomer hebben we een tuinfeest gegeven.Al de genodigden reageerden heel enthousiast en waren onder de indruk van het zuivere wa-

ter. De mannen hadden interesse in het technische gedeelte,de vrouwen waren al aan het dromen van een zwemvijver in hun tuin... De kinderen konden het pootje baden niet laten en weldra werd het een zwempartij hoewel dat initieel niet de bedoeling was,gezien het wat mindere weer die dag!”

Deel van het geheel

“We hebben veel aandacht besteed aan het kiezen van de gebruikte materialen en zijn daar zeer tevreden over. We hebben ook rekening gehouden met de bestaande elementen rond de woning zodat de zwemvijver met de omgeving een samenhangend geheel vormt. In overleg

Bij zwemvijvers maakt men bijna altijd gebruik van matzwarte folie, bij voorkeur een duurzame EPDM vijverfolie omwille van de veel hogere levensduur, het opslorpen van warmte en het esthetische voordeel. De zwarte bodem zorgt bovendien voor opslorpen van gratis zonnewarmte. Dat betekent 2 tot 6 °C winst wat betreft de watertemperatuur.

VAKANTIEGEVOEL “Mijn zwemvijver geeft me elke dag van het jaar een vakantiegevoel” FOTO: DISTRI POND

met de aannemer kozen we voor een betonnen constructie en Firestone EPDM folie als waterdichting.”

Kosten drukken

“Je moet echter wel opletten met waterdichting, dat is de basis en die moet goed zijn. Ik raad iedereen aan de plaatsing aan een ervaren persoon over te laten. Om de kosten te drukken heb ik zelf ook meegeholpen met de aanleg en ik heb niet op een uurtje gekeken, moet ik zeggen. De energie die ik er heb ingestoken geeft me wel een geweldig gevoel met zo een mooi eindresultaat!” GUIDO LURQUIN [email protected]

De zuivering van het water gebeurt 100% biologisch. Naast de biologische filtering in de moeraszone, zijn ook skimmers erg nuttig voor de zwemvijver.Hiermee kan men tot 85% van het oppervlaktevuil vangen voor het naar de bodem zinkt. Soms voorziet men als extraatje zeer efficiënte UV-C units om het water nog meer kristalhelder en perfect gezond te houden. Is de zwemvijver opgebouwd volgens het ‘upflow’ principe (vijverwater loopt van onder naar boven door de zuiverende moeraszone),dan kan de holle ruimte onder het moerasbed eenvoudig gereinigd worden met een dompelpomp.

FOTOTIP

www.heldervijveren.com boordevol vijverinfo: INSPIRATIE

Moeras in je tuin Een zwemvijver is opgebouwd uit een zwemgedeelte en een filterende moeraszone met zuiverende waterplanten. Het vraagt bovendien niet veel onderhoud: in functie van de bladval dienen de skimmers (toestel dat drijvend oppervlaktevuil van het wateroppervlak verwijdert) geregeld gereinigd te worden en de bodem onderhouden met behulp van een vijverstofzuiger. Ook de planten worden jaarlijks geknipt. Met de juiste expertise kan je het hele jaar door zorgeloos genieten.

sterke vijvermerken productinfo inspiratie een betrouwbare aanlegger of verdeelpunt doe-het-zelf tips handige video’s antwoorden op al uw vijvervragen vijveragenda …

8 · MAART 2012

INSPIRATIE

TIP

4

IEDEREEN BROUWER! De Belgische consumptie van flessenwater is verantwoordelijk voor een afvalberg van 26 miljoen kilogram aan plastic flessen. De organisatie World Without Bottles (WWB) nam vorig jaar een enquête af bij 2200 mensen, over hun drinkwatergebruik, een sensibiliseringsactie waarin kraantjeswater en de vele mogelijk-

heden ervan worden gepromoot. Na het bekendmaken van de resultaten in juni 2011 hield de organisatie een parade in het Brusselse stadscentrum. Ze sleepte een gigantische kooi voort, die het PET-afval van een gemiddeld gezin over drie jaar voorstelde. Het doel van de parade was om mensen bewuster te maken van de enorme afvalberg die uit flessen ontstaat.

Imago

Uit de enquête kon afgeleid worden dat nauwelijks 41% van onze

landgenoten elke dag kraantjeswater drinkt. De organisatie betreurt vooral het imagoprobleem dat teert op de vele vooroordelen van te hoge chloor- en kalkgehaltes in het water. Dat, terwijl de superieure kwaliteit van ons Belgische drinkwater net al meermaals is aangetoond door onder andere Test-Aankoop en Pidpa (Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen). Vooral bedrijven en onderwijsinstellingen blijven achter met een gebrek aan sensibilisering.

Waterdag

Toch zijn er ook ludieke voorbeelden te vinden rond het gebruik ervan. Zoals de actie van de gemeenteschool van Lot in Vlaams-Brabant, die in 2010 stuntte met het idee om elk schoolkind een drinkbus cadeau te doen om aan te zetten tot het drinken van kraantjeswater op school. “De steun kwam enkele jaren geleden van bovenaf”, verklaart directrice Nadine Maes, “Brusselse scholen konden gratis drinkbussen aanvragen bij de watermaatschappij. Burgemeester Hugo Casaer had er toen voor gezorgd dat we die bussen ter beschikking kregen. Onze school beschikt over een speciale werkgroep ‘Gezondheid’ die ver-

DRINK VOLDOENDE

der inging op het idee. De actie had alvast een mooi resultaat”, verzekerde Maes. “Vorig jaar kregen de 300 kinderen van de lagere school en de oudste kleuters een drinkbus met het opschrift ‘kraantjeswater drinken = gezond, lekker en keicool’. Op dit moment is het drinken van kraantjeswater opgenomen in onze vaste werking. Elke week hebben we naast een vaste fruitdag ook een waterdag waarop het drinken van kraantjeswater centraal staat.”

Service aan huis

Het gebruik binnenshuis neemt elk jaar toe, deels door de mogelijkheden die worden aangeboden om het gebruik van kraantjeswater aangenamer te maken. Zo kan door een eenvoudige en voordelige aanschaf van het juiste materiaal kraantjeswater omgetoverd worden tot bruiswater en tot smaakvolle frisdranken of limonades. Meer en meer Belgen zijn gek op het idee dat ze zo zelf hun eigen drankje kunnen brouwen. Het is mooi meegenomen om voor kraantjeswater te kiezen. Het gebruik ervan is veel keer goedkoper dan dat van flessenwater, wat goed is voor een besparing van 70 tot 200 euro per jaar. Ook het sleurwerk met zware flessen wordt zo vermeden, kraantjeswater is een service aan huis. Nooit meer naar de winkel,wie is nu tegen dat idee? SOFIE VAN HYFTE [email protected]

BON

-5€

BIJ AANKOOP VAN EEN SODASTREAM APPARAAT NAAR KEUZE Deze bon is geldig t/m 30 april 2012 en is geldig bij alle ‘Electro’ winkels en supermarkten in België.

Bericht aan de H.H. Handelaars: SodaStream International p/a High Co Data Benelux sa, Kruiskouter 1 - 1730 Asse, vergoedt de nominale waarde (incl. btw) van deze bon voor zover de voorwaarden aan dit aanbod gerespecteerd worden. Deze actie is niet cumuleerbaar.

WEDSTRIJD INSPIRATIE

330.000 ton CO2 door waterconsumptie

Onze nationale consumptie van flessenwater is verantwoordelijk voor 330.000 ton CO2, 23 miljoen kg glasafval en 26 miljoen kg afval van plastic flessen.Vooral buitenshuis en op het werk kunnen we nog veel meer kraantjeswater drinken en zo verpakkingsafval vermijden.

vanaf 15/02/12 t.e.m. 31/05/12 Bij aankoop van een Stream Titan apparaat

WINkraanwater GRATIS

www.facebook.com/ILoveSodaStream

*Gebaseerd op gemiddeld verbruik van een familie per jaar (402€)

1 jaar*

of maak kans op één van de andere prijzen!

V.U: Dirk Uyttenhove, Postbus 5668, 4801 EB Breda

FOTOTIP

MAART 2012 · 9

Kraantjeswater in de lift door smaak en gebruiksgemak “Enkele maanden geleden hebben wij de overstap gemaakt naar het drinken van kraantjeswater. Voorheen kochten wij meestal water in plastic flessen”, vertelt Sofie Andriesen. “Het gebruiksgemak en de smaak hebben ons over de streep getrokken. Met vijf gezinsleden gebruiken wij wekelijks heel wat liters water. We drinken het of gebruiken het om koffie of thee te zetten, of om groenten te koken. Omdat we toch niet echt overtuigd waren van de kwaliteit van het verpakt water, hebben wij een aantal testen gedaan met kraantjeswater. Dat beviel ons zeer, vooral de smaak en de helderheid gaven de doorslag. We maken daarbij ook gebruik van een waterfilter. Die filtert niet alleen geur- en smaakverstorende stoffen - zoals chloor - uit het water, maar vermindert ook de hoeveelheid kalk én metalen - zoals lood en koper - die via de leidingen in uw huis in het drinkwater terecht kunnen komen.”

Goedkoper en gemakkelijker

KINDERPRET Met de aanschaf van het juiste materiaal kan kraantjeswater omgetoverd worden tot bruiswater of limonade. FOTO: PRIVÉ

“We hebben het nog niet exact uitgerekend, maar de switch naar kraantjeswater bespaart ons heel wat geld. Dat was zeker niet het hoofdargument om over te schakelen, maar het is wel mooi meegenomen. Wat zeker ook meespeelt is onze bekommernis over het milieu en hoe wij omgaan met onze energiebronnen. De wekelijkse inkopen bestonden vroeger voor een

deel uit verpakte dranken allerhande. Achteraf zaten we telkens weer met een hoop afval. Echt duurzaam handelen is dat natuurlijk niet: je koopt water maar tegelijkertijd belast je het milieu en moet je ook nog een keer extra betalen voor onder meer de productie, transportkosten maar ook voor spoelen en reinigen van de flessen. Kraantjeswater is op dat vlak een veel makkelijker en eerlijker product.Op die manier helpen wij in ieder geval om de berg plastic bronwaterflesjes te verminderen.”

Gezonde levenswijze

“Over de kwaliteit van het kraantjeswater ben ik zeer gerust. Er vinden immers heel wat controles plaats vooraleer wij het water kunnen drinken, kraantjeswater is dan ook aan heel wat strengere eisen onderworpen dan bronwater. Voldoende kraantjeswater drinken draagt ook bij tot een gezonde levenswijze. De kinderen zijn zich hier ook steeds meer van bewust,hoewel ze af en toe nog wel eens naar een flesje water grijpen.In ieder geval: wij voelen ons goed met kraantjeswater en wij kunnen het iedereen aanbevelen.”

WAAROM KIEZEN VOOR KRAANTJESWATER? Drank in verpakkingen zoals flessen, blikjes, drankkartons en dergelijke verbruiken in hun levenscyclus veel meer energie en primaire grondstoffen dan kraantjeswater. Bedrijven produceren de drank en de verpakking. Bovendien worden de producten ettelijke kilometers vervoerd om, na consumptie, uiteindelijk in de vuilnisbak te belanden of opnieuw te worden gerecycleerd. Kraantjeswater daarentegen produceert geen afval, moet niet worden vervoerd, wordt grondig gecontroleerd en is gezond. Kraantjeswater wordt 24u op 24u onmiddellijk thuis geleverd aan een kostprijs die 1000 maal lager is dan wanneer je water haalt in de winkel. Mensen kunnen 30 tot 40 dagen zonder voedsel, maar hooguit 3 dagen zonder water. Dit bewijst wel hoe belangrijk water voor mensen is. Ons lichaam bestaat voor gemiddeld 70% uit water.Dagelijks verliezen we lichaamsvocht en dat moet telkens weer aangevuld worden. Op die manier zorgen we ervoor dat alle fysiologische systemen goed werken, sterken we ons afweersysteem en voorkomen we ziektes. Voedingsexperts raden aan om ongeveer 2 liter water per dag te drinken. Maar niet alleen de hoeveelheid, ook de kwaliteit van het water heeft grote invloed op onze gezondheid en ons welzijn. Kraantjeswater scoort daarbij uitstekend.

BERT VERBEKE [email protected]

BRITA®, uw eigen bron voor thuis Lekker water voor slechts € 0,06 per liter Het Belgische kraantjeswater is drinkbaar. Alleen is er bijna niemand die het echt gráág drinkt. In sommige streken smaakt en ruikt het naar chloor. Op andere plaatsen zit er te veel kalk in. Met een BRITA Waterfilter kunt u daar zelf iets aan doen. •

Filtert kalk en stoffen zoals chloor, die de natuurlijke geur en smaak van uw kraantjeswater kunnen verstoren.

•

Zo geniet u van heerlijk zacht water en lekkere koffie, thee en espresso zonder kalklaagje!

b

mi

D us

ete

li e u

der afval Min

r v o o r h et

Voor meer info en verkoopadressen: bel gratis 00800-14789632 of kijk op www.brita.be

10 · MAART 2012

INZICHT Patrick Meire Professor aan de Antwerpse faculteit wetenschappen INTERNATIONAAL

Colin Janssen

Professor aan de Gentse faculteit bio-ingenieurswetenschappen EXPERTISE

Vraag: Wat is het doel van de twee Vlaamse universiteiten die de handen in elkaar slaan met een master-na-masteropleiding Technology for Integrated Water Management? Antwoord: Mensen opleiden met een brede, interdisciplinaire kijk op integraal waterbeheer overal ter wereld.

“Onze watervoorraad is eindig en er bestaat geen alternatief” Voor ons zitten professor Meire van de Antwerpse faculteit wetenschappen en professor Janssen van de Gentse faculteit voor bio-ingenieurswetenschappen, coördinatoren van de opleiding.“Doordat we onze kennis bundelen, samen met die van de Hogere Zeevaartschool van Antwerpen, bieden we studenten inzichten en oplossingen die verder reiken dan één bepaalde discipline”, benadrukt professor Janssen. “Dat is absoluut noodzakelijk als je op een efficiente manier aan waterbeheer wil doen. We willen specialisten opleiden die ‘outside-the-box thinking’ en waterbeheer op een geïntegreerde en efficiënte manier aanpakken,waar ook ter wereld.”

Wateroorlogen

Water is volgens professor Meire de uitdaging van deze eeuw: “De voorraad is eindig, en er is geen alternatief. Onder invloed van de klimaatveranderingen zullen we vaker te maken krijgen met extreme droogte en overstromingen. Droogte zorgt voor een hogere concentratie van de vervuiling, overstromingen zorgen er dan weer voor dat vervuiling en ziektes sneller verspreid worden.Voor beide situaties bestaan er oplossingen: de

morfologie van rivieren aanpassen waar nodig,sanering van de waterbodems waar nodig, aangepaste sanitaire voorzieningen,… Waterbeheer is meer dan waterzuivering en dammen bouwen, het is een combinatie van kennis over ecologie en technologie die leidt tot een geïntegreerde oplossing. Die complexiteit willen we meegeven aan de studenten.” “We kaderen alles ook in een ruimere, mondiale context”, vult professor Janssen aan. “Wij zijn het fossiele water van het zuiden aan het opgebruiken: dat komt via de export van landbouwproducten bij ons terecht. Daarnaast blijft de wereldbevolking groeien en zal in dat deel van de wereld de watervoorraad sneller op zijn. Sommi-

“Onder invloed van de klimaatveranderingen zullen we vaker te maken krijgen met extreme droogte en overstromingen”

gen voorspellen dat er wateroorlogen zullen uitbreken.Wel, ik geloof dat voor een stuk.”

GARY WHITE & MATT DAMON Mede-oprichters van water.org Gary White en Matt Damon vieren samen met de bewoners van de sloppenwijken in Hyderabad in India de nieuwe wateraansluiting. FOTO: WATER.ORG

Internationale faam

Ook buitenlandse studenten vinden hun weg naar de opleiding, en dat is geen toeval. “We hebben in Vlaanderen een grote expertise op het vlak van water en watertechnologie”, vertelt professor Janssen. “Als bio-ingenieur, wetenschapper of burgerlijk ingenieur heb je kleine stukjes van die kennis al meegekregen, maar in deze opleiding wordt de kennis over de grenzen van de disciplines heen gebundeld.” “Bovendien presenteren we alles op zo’n manier dat studenten hun kennis achteraf kunnen toepassen op verschillende problemen en situaties”, zegt professor Meire. “Een student uit Zuid-Afrika gaat andere technologieën moeten toepassen dan iemand uit Zuidoost-Azië of een Belgische student, en hij zal rekening moeten houden met andere factoren. Daarom vertrekken we van een bepaald probleem, maken een analyse, bekijken dan de mogelijke oplossingen en gaan na welke technologieën we in die bepaalde context gaan toepassen. Alleen zo kom je tot geïntegreerde en duurzame oplossingen.”

Als het over de wereldwijde watercrisis gaat, wordt er steeds weer op gewezen dat het voornamelijk een ‘menselijk probleem’ is. De Verenigde Naties riepen onlangs de toegang tot schoon water uit tot één van de ‘mensenrechten’, maar één miljard mensen heeft nog steeds geen toegang tot veilig drinkwater en 2,4 miljard leeft in onvoldoende hygiënische omstandigheden. De Verenigde Naties hebben van deze kwestie dan ook één van hun topprioriteiten gemaakt, in de hoop deze cijfers tegen 2015 te halveren.

Overleven

Matt Damon, als acteur bekend uit ‘True Grit’ en mede-oprichter van Water.Org,licht de sociale gevolgen van de waterschaarste toe: “Miljoenen mensen – voornamelijk vrouwen en kin-

Advanced Master of Science

Technology for Integrated Water Management www.watertechnology.be Coordinators Prof. dr. P. Meire | University of Antwerp, faculty of Science Prof. dr. C. Janssen | Ghent University, faculty of Bioscience Engineering Prof. dr. ir. P. Troch | Ghent University, faculty of Engineering and Architecture

Contact

University of Antwerp Institute of Environment & Sustainable Development (IMDO) T +32 3 265 21 25 | F +32 3 265 21 28 [email protected] Ghent University Centre Environmental Science and Technology (CES&T) T +32 9 264 37 71 | F +32 9 264 37 72 [email protected]

deren – zijn elke dag uren bezig om voldoende water te verzamelen zodat hun gezin zou kunnen overleven.Daardoor kunnen vrouwen niet werken,en kunnen kinderen niet naar school. Zonder toegang tot water krijgt een enorm deel van de mensheid niet de kans om de vicieuze cirkel van ziekte, verminderde productiviteit en armoede te doorbreken.”

Donaties

Hoewel de doelstellingen van de VN ambitieus zijn, kunnen we allemaal het verschil maken. “Iedereen kan doneren – voor slechts 25 dollar kan Water.org iemand levenslang schoon water bezorgen”,aldus Damon.

1 miljard mensen heeft nog steeds geen toegang tot veilig drinkwater

MAART 2012 · 11

NIEUWS

TIP

Verbruik minder detergent en minder energie ■ Vraag: Wat kan hard water veroorzaken? ■ Antwoord: Hard water berokkent behoorlijk wat schade aan waterleidingen en huishoudapparaten.

VERMIJD KALK

Efficiëntere toestellen

men kunsthars dat een uitwisseling van ionen veroorzaakt. Het gaat om miljoenen kleine bolletjes in een reservoir, waar het te ontharden water doorheen gestuurd wordt. Deze kunstharsbolletjes trekken calcium en magnesium,die in het water aanwezig zijn, aan en houden deze vast. In ruil daarvoor geven ze natrium af.

Uitwisseling van ionen

Gebruik minder detergent

FOTO: EURAQUA

Kalkafzetting zorgt onder meer voor een minder efficiënte warmteoverdracht in warmwatertoestellen,verminderde doorstroming in leidingen, meerverbruik van detergenten en verhoogd risico op corrosie. De kwaliteit van ons kraantjeswater hangt af van de geologische bodemlagen waar het doorheen stroomt alvorens het opgevangen wordt. Circa driekwart van het oppervlak van België heeft zeer hard water door de leidingen stromen. Dat brengt problemen met zich mee zowel in het warm- als koudewaternet. Temperatuur heeft bovendien een negatieve invloed op het water: hoe warmer, des te sneller er kalkafzetting zal optreden. Er zijn verschillende manieren om het hard water te behandelen,waarvan waterontharding de bekendste is. Voor waterontharding gebruikt

5

Door het gebruik van een waterontharder kan het totale verbruik van detergenten – nodig voor de aanmaak van zeepproducten – tot 50%

verminderd worden. Niet alleen op detergenten in zeepproducten kan bespaard worden, door het ontbreken van kalk in onthard water daalt ook het gebruik van detergenten die men nodig heeft om schoon te maken aanzienlijk. Verder heeft men ook geen wasverzachters of antikalkmiddelen meer nodig bij het reinigen en het schoonmaken. Onthard water heeft eveneens een energiebesparing tot gevolg doordat op lagere temperatuur gewassen kan worden om hetzelfde resultaat te bekomen.

Onderzoek heeft uitgewezen dat waterontharders er mede voor zorgen dat verwarmingstoestellen en andere toestellen die water opwarmen, hun efficiëntie behouden. Zo werd vastgesteld dat huishoudelijke gasketels die werken op onthard water hun oorspronkelijke efficiëntie behouden gedurende een levensduur van 15 jaar.Hard water daarentegen kan leiden tot een verlies in efficiëntie tot 48%. Ook de levensduur van elektrische boilers verhoogt sterk. Doordat er geen kalk meer in het water zit, kan die zich niet meer opstapelen in de boiler. Kalkaanslag heeft namelijk een negatief effect op de prestaties van de boiler. Om het beeld compleet te maken: doucheknoppen die werken met hard water verliezen 75% aan doorstromingscapaciteit in minder dan 18 maanden. Naast de langere levensduur van elektrische toestellen, ziet men ook dat kledij en huishoudlinnen een langere levensduur heeft wanneer onthard water gebruikt wordt bij het wassen. BERT VERBEKE [email protected]

HOE KAN JE WATER ONTHARDEN?

Voorfilters: Vooral bij huishoudelijke waterbehandeling worden voorfilters gebruikt, die zwevende deeltjes uit het water halen. Die kunnen namelijk de leidingen beschadigen. Mogelijke nadelen aan de filter zijn drukverlies en de vorming van een biofilm.Beide kunnen echter vermeden worden door de filter op regelmatige basis te reinigen.

Polyfosfaten: Met het gebruik van polyfosfaten wordt de hardheid van het water geneutraliseerd door de verbinding die de polyfosfaten met de calcium- en magnesiumionen maken. Daardoor wordt de afzetting van kalkdeeltjes tegengegaan én wordt kalkaanslag die reeds gevormd was, opgelost.

Omgekeerde osmose Bij omgekeerde osmose houdt een fijnmazig, semipermeabel membraan zo goed als alle opgeloste mineralen en zouten tegen. Dat resulteert in water arm aan mineralen en zouten.

Maakt hard water u het leven lastig ? Culligan zorgt voor de oplossing ! Stop de schade. Om de schade veroorzaakt door hard water te stoppen ontwikkelde Culligan een uitgebreid gamma waterverzachters en accessoires. Door met het Culligan-systeem uw water te verzachten, verzacht u ook het leven van alledag.

www.culligan.be

RATIS Vraag nu G e .culligan.b w w w p o n nalyse aa een watera /940 04 0 0 8 0 r e m ratis num of bel het g

20 Years Top of Mind for smart transporters

INTERNATIONAL CONGRES

20 years of promotion are being celebrated

10 & 11 October 2012 - Save this date Genk C-mine

Armand Hertzstraat 23 I B-3500 Hasselt I T +32 (0)11 23 06 06 I F +32 (0)11 23 06 09 I [email protected] I www.binnenvaart.be