WELKOM MARKERING VAN DE PALLIATIEVE FASE WORKSHOP
COMMUNICATIE MET PATIËNT EN INFORMELE ZORG
door Nelly Troost
GEGEVENS UIT DE CASUS Systeem Medisch/Zorgverlening
dhr. Jansen 74 jaar
Netwerk Belangrijke geloof levensinvullingen van mw.
MW. JANSEN 75 jaar
piano
uitstapjes
•Miscommunicatie tussen de behandelaar AANDACHTSPUNTEN VANUIT DE CASUS
en de familie.
•Miscommunicatie tussen de familieleden. •Aandachtspunten voor goede communicatie.
•
•
VAN ZIEKBED NAAR STERFBED
•De arts is niet meer gericht op genezen maar op “ er zijn voor de patiënt”.
Bij het sterfbed gaat het om wegnemen van de klachten, gericht op comfort en welzijn. De aandacht bij het sterfbed is gericht op de zieke in relatie tot zijn naasten.
FAMILIE ZORG Deidre Beneken gemaamd Kolmer (lector mantelzorg)
• Familiegericht in plaatst van patiënt gerichte zorg. De familieleden met elkaar laten praten, Het hart van de zorg is daar waar mantelzorgers, zorgvrager en beroepskracht elkaar ontmoeten. Stel één ‘ familie verpleegkundige’ aan.
MARKERINGSFASE
voor
markering
- vasthouden - behandeling - beroerd voelen - gericht op patiënt - hoop
na -loslaten - comfort - verdriet - gericht op de familie - rouw
slingerbeweging
De markering is geen statisch gegeven. Mensen grijpen soms weer terug naar toch behandelen. Belangrijk om dit te horen of weer de informatie geve of de arts te vragen opnie uit te leggen.
OVERLEVINGSSTRATEGIEËN Fiddelears en Noten
• Onthechten: geen verbindingen meer aangaan, wantrouwen.
• Vermijden: voorbijlopen aan de pijn, net doen alsof het er niet is.
• Controleren: het leven regisseren en structureren met een drang naar perfectionisme.
OVERLEVINGSSTRATEGIEËN
• Compenseren: vluchten in de afleiding; Fiddelears en Noten
eten, drank, sport, sociale media
• Maken van illusies: het creëren van een eigen wereld vol schoonheid, geluk, rijkdom en perfectie
• Bagatelliseren: alles kleiner maken dan dat het is.
• Opeenstapeling: een stapel van verlies zorgt voor een mengelmoes van overlevingsstijlen die elkaar
Welke overlevingsstrategieeën herken jij SUBGROEP - bij jezelf in persoonlijke verliessituaties ? - als professional bij aangrijpende cliënt situaties? - welk effect kan dit hebben op de zorgvrager en de familie?
INTERACTIES TUSSEN DE KINDEREN EN MOEDER je mag niet dood controleren
ik kan het er niet bij hebben vermijden de zoon houdt zich op de vlakte, is vorig jaar gescheiden is co-ouder
ze kan niet zonder mij
ik heb geen contact meer met hem
MOEDER JANSEN vindt ze het wel erg dat ik dood ga? een vrolijke vrouw, maakt grapjes en probeert de sfeer luchtig te houden
ik weet er niet mee om te gaan bagatelliseren
INTERACTIE TUSSEN ECHTPAAR mijnheer vertelt bij de deur dat hij zijn vrouw soms vindt zeuren en zo veeleisend is hoe kan ik dit volhouden?
dhr. Jansen 74 jaar
hoe kan ik de omstandigheden veranderen
MW. JANSEN 75 jaar mevrouw zegt jou dat ze haar man zo ongeduldig vindt wanneer ze om hulp vraagt ik wil de pijn niet voelen hoe kan ik mijn verdriet toelaten
VIER NIVEAUS VAN HULPVRAGEN
• Help me de ander/de omstandigheden te veranderen
• Help mij zodat ik de pijn niet meer te voelen
• Hoe kan ik dit volhouden? • Help mij de bijbehorende gevoelens toe te laten
INSTRUMENTEN VOOR EEN GOEDE COMMUNICATIE (1)
Contact maken: wees bewust van je eigen gevoel en maak vervolgens contact met de ander. Zien, horen en voelen.
Leiding nemen: neem de regie zodat je de ander helpt om haar of zijn verhaal te doen. Samenvatten, actief luisteren.
INSTRUMENTEN VOOR EEN GOEDE COMMUNICATIE (2)
Duidelijkheid scheppen: beluister of er meer informatie moet komen van een arts of juist vanuit de familie. Beantwoord vragen of initieer een gesprek. Observeren/waarnemen: leun af en toe achteruit en kijk hoe het met de ander is. • Non-verbale communicatie, afstemmen.
INSTRUMENTEN VOOR EEN GOEDE Vragen stellen:COMMUNICATIE stel open vragen waardoor je de ander de kans geeft om haar of zijn gevoel/wensen te kunnen uitten. (3)
Verduren: met hoofd, hart en ziel aanwezig blijven. Het is de kunst om in contact te blijven ook al wordt jezelf geraakt in je emoties. Nodig de ander uit om erbij te durven blijven.
INSTRUMENTEN VOOR EEN GOEDE COMMUNICATIE Stiltes laten vallen: gebruik stiltes om jezelf en de ander tijd te geven en te voelen wat er nu is. (4)
Benoemen wat is: iets is zo zichtbaar dan dat wat niet gezegd wordt. Iets wat de ander niet durft uit te spreken zoals over de uitvaart, een verbroken relatie met een kind, over spanningen in de familie.
SUBGROEP
•Bespreek de instrumenten voor een goede communicatie. - Welk instrument zet je al in en met welk effect? - Welk instrument zet je niet in en waarom niet? Wissel dit met elkaar uit.
sterfbed gaat waarbij de familie van de zorgvrager nog belangrijker wordt in de SAMENVATTEND communicatie.
• Heb inzicht in de verschillende overlevingsstrategieeën van de familieleden en ook in die van jezelf. Laat de familieleden vooral met elkaar praten en niet via jou.
• Stel één zorgverlener/arts aan die de familieverbanden kent en bij wie de signalen van de verschillende zorgverleners terecht komen.
SAMENVATTEND Instrumenten voor goede communicatie
- Vragen stellen - Verduren - Contact maken- Leiding nemen - Stiltes laten - Duidelijkheid scheppen- Waarnemen/observeren vallen- Benoemen wat is
•
je moet de verlieslast wel zelf tillen maar niet alleen
Social empowerment symbol; H.J. de Mönnink
