STUK 629 (2015-2016) – Nr.1
VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD
ZITTING 2015-2016
14 JUNI 2016
STUDIEBEZOEK Greentrack Gent vzw
SAMENVATTEND VERSLAG uitgebracht namens de Commissie voor Cultuur, Jeugd en Sport door de heer Jef VAN DAMME
Hebben aan de werkzaamheden deelgenomen: Vaste leden: de heer Jef Van Damme, voorzitter, mevrouw Annemie Maes, mevrouw Cieltje Van Achter Ander lid: de heer Paul Delva 1429
-2Dames en heren, Op dinsdag 14 juni 2016 brachten de leden van de commissie voor Cultuur, Jeugd en Sport een studiebezoek aan Greentrack Gent vzw. De commissieleden werden uitgebreid op de hoogte gebracht over de werking van Greentrack Gent vzw door mevrouw Eva Peeters, coördinator Greentrack Gent vzw, en de heer Steven Vromman, medewerker Greentrack Gent vzw. De heer Johan Penson, Hoofd Infrastructuur, gaf een toelichting bij de werking van de Vooruit als actief lid en medeoprichter van Greentrack Gent.
1. Toelichting door mevrouw Eva Peeters Greentrack Gent is ontstaan in 2012. BAM, Bij’ de Vieze Gasten, NTGent, S.M.A.K., timelab en Vooruit sloten samen een convenant af om te kijken hoe ze hun inzet in het transitieproces naar een duurzame stad konden opdrijven. Greentrack wil de motor zijn van de verduurzaming van de cultuursector en samen met hen inzetten op een lange termijnproject van sociaal ecologische duurzaamheid. 20 organisaties werden in het eerste jaar lid. In 2013 kwamen er nog eens 20 organisaties bij uit de brede cultuursector. Intussen telt Greentrack Gent 46 leden. Iedere organisatie betaalt lidgeld naargelang haar grootte. Greentrack Gent vzw is van een organisch netwerk uitgegroeid tot een vzw. Sinds 2014 is er een raad van bestuur. De stad Gent toonde zich meteen enthousiast over het project en besliste om de opstart van het initiatief financieel te ondersteunen. Greentrack Gent kreeg 15.000 euro van de Stad Gent en 15.000 euro van het Indaverfonds. Nu wordt er enkel nog gewerkt met de inkomsten van het lidgeld. De medewerkers van Greentrack Gent zijn freelancers. De leden moeten bij hun inschrijving het charter ondertekenen. De vzw staat er op dat het ondertekend wordt door de raad van bestuur. De organisaties moeten jaarlijks een actieplan opstellen en betalen een jaarlijkse ledenbijdrage van 50 euro per VTE. Bij de start werd ook geopteerd te werken met nulmetingen. Hiermee wordt onder andere bedoeld om cijfers over elektriciteitsverbruik, hoeveelheid afval enz. bij te houden. Dit loopt niet altijd even vlot. Sommige cultuurhuizen delen locaties, kantoren, enz. waardoor het bijhouden van energieverbruik, enz. niet eenvoudig is. Uit ervaring blijkt het bijna onmogelijk te zijn om de mobiliteit van bezoekers te meten. Het systeem van nulmeting werd ontwikkeld door Ecolife Leuven. In 2015 werd de keuze gemaakt meer in te zetten op sociale duurzaamheid. Zo kunnen organisaties bv. werken rond vluchtelingen, diversiteit, toegankelijkheid, … Het sociale wordt een belangrijk aspect naar de toekomst toe. Greentrack heeft geen schrik haar focus te verliezen omdat ze niet alles zelf doet. Ze heeft een belangrijke rol als facilitator. Ze organiseert bv. infosessies of workshops over verlichting, ecologisch poetsen, …
-3Het actieplan dat door de organisaties wordt opgesteld wordt niet geëvalueerd, maar besproken. De medewerkers van Greentrack brengen jaarlijks een bezoek aan elk lid. Verder organiseert Greentrack o.a. een bankendebat, maakt ze banners, zoekt informatie over en stelt haar leden op de hoogte van samenaankopen of raamcontracten van de Stad Gent. De Stad Gent heeft namelijk haar raamcontracten – afgesloten met leveranciers van duurzame producten – opengesteld voor de leden van Greentrack Gent vzw. Mobiliteit is voor Greentrack een belangrijk aandachtspunt. Er werd o.a. gelobbyd voor het nachtnet van De Lijn, camionnetten en auto’s worden door de organisaties gedeeld. Een aantal organisaties hebben plooifietsen aangekocht, er wordt een beroep gedaan op cargovelo voor koerierdiensten of grote leveringen, … Een succesvol project is je fiets laten repareren terwijl je op een voorstelling of evenement bent. Er wordt ook veel tijd en energie besteed aan het voeren van de juiste communicatie. Er is bv. de Facebookpagina Cultuurpoolen waarmee mensen worden aangemoedigd om samen de auto te delen om naar een voorstelling of activiteit te gaan. Mobiliteit verschuift stilaan naar duurzame mobiliteit. Bij de aankondiging van activiteiten zal er eerst verwezen worden naar het openbaar vervoer en nadien zal worden uitgelegd hoe je er met de auto geraakt. Ten slotte somt de spreker de 10 aandachtspunten van Greentrack Gent op: 1. trachten het energieverbruik zo laag mogelijk te houden of jaarlijks te verminderen; 2. streven naar duurzame mobiliteit; 3. aandacht ontwikkelen voor catering: vegetarisch, biologisch, lokale producten, …; 4. het afval beperken; 5. herbruikbare materialen gebruiken; 6. zuinig omspringen met water; 7. kiezen voor een duurzame bank; 8. inzetten op toegankelijkheid in de brede zin van het woord; 9. inzetten op sociaal-rechtvaardige volhoudbaarheid wat tot uiting komt in het loonbeleid bv. een eerlijke vergoeding voor artiesten en medewerkers; 10. voorbeeldrol.
2. Toelichting door de heer Johan Penson Vooruit is een kunstinstelling die gehuisvest is in een monument. Het gebouw heeft jaren leeg gestaan, maar sinds de jaren 80 worden er opnieuw culturele activiteiten georganiseerd. Er werd voor gezorgd dat het gebouw als culturele instelling behouden kan blijven. Sinds kort gaat de Vooruit als Vlaamse Kunstinstelling door het leven. Aan de titel zijn een aantal taken, grotere opdrachten, verbonden en wordt er geld voor langere termijn beschikbaar gesteld. Net zoals andere culturele instellingen heeft de Vooruit een beleidsplan opgesteld. Hierin staat onder andere: ”Ons geloof in de rol van cultuur als motor in transitie naar een duurzame en sociaal-rechtvaardige maatschappij en de invloed daarvan op onze programmatie, zorgen er
-4zo bijkomend voor dat we waar mogelijk zullen samenwerken met organisaties die mensen uit sociaal economische of sociaal-kwetsbare posities ondersteunen.” De Vooruit heeft altijd aandacht besteed aan duurzaamheid, in al haar aspecten. Bovendien is voor de Vooruit samenwerking met artiesten, organisaties en andere actoren in de stad belangrijk. Er gaat veel aandacht naar transversaal denken. Onder de vlag ‘De Groene Vooruit’ streeft Vooruit naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. In de 1ste fase van het project werden er diverse acties ondernomen bv. dikke truiendag, donderdag veggiedag, … Momenteel is er de derde versie van Groene Vooruit en bestaat het enkel virtueel. Enkele goede praktijken in de Vooruit zijn:
Geen eigenaar meer van auto’s en camionettes; Het aankoopbeleid kleurt groen met ecologische schoonmaakproducten, herbruikbare batterijen voor podiumtechniek, recyclagepapier, … Afval wordt doorgedreven selectief ingezameld; Energiebesparing: hoogrendementsketels in geïsoleerde stookplaatsen, een nieuwe hoogspanningscabine die toelaat om het elektriciteitsverbruik per zaal te meten en ‘grootverbruikers’ op te sporen, energiezuinige en duurzame LED-verlichting in plaats van klassieke verlichting; Bijenkorven; Dubbel glas in het café; Fietsenparking; Hangende tuinen; Samenkoop van diverse producten; Duurzaamheidsdriehoek; …
De driehoeksregel bij de uitvoering van het Masterplan en bij alles wat de Vooruit doet bestaat uit: - duurzaamheid: ecologische en sociaal ecologische overwegingen; - een verlichting van de forfaitaire kost; - ergonomie: verbetering voor het publiek en personeel. Daarnaast is het voor de Vooruit belangrijk om te bouwen aan een boeiende participatieve artistieke praktijk op maat van de stad en de wereld, samen met kunstenaars, collega’s en het publiek. Ze wil eveneens met een grondige expertise, een sterk engagement en een groot enthousiasme, het volle potentieel van creativiteit en kunsten gebruiken voor een ecologisch en sociaal duurzame transitie in de stad en daarbuiten. Onlangs werden de kantoren van de Vooruit volledig vernieuwd. De nieuwe locatie is een open ruimte met werkplekken verdeeld over 3 verdiepingen. Het personeel heeft geen vaste werkplaats meer, maar kiest een bureau afhankelijk van de taak die op dat moment wordt vervuld. Er werd een mooi dakterras met veel groen en een vijver gemaakt. Er is geen airconditioningsysteem meer nodig voor het personeelsblok. Er werd gewerkt met nieuwe ecologische en duurzame technieken. De idee van hangende tuinen werd eveneens toegepast in het nieuwe gebouw. Deze groenwanden en RWA zorgen voor de gezonde lucht.
-5In de culturele sector is het belangrijk om een aantrekkelijke werkplek te hebben. Dit motiveert de medewerkers extra in deze sector, die vaak onder vuur ligt. Na de uitleg van de heer Penson krijgen de raadsleden een rondleiding in de nieuwe kantoren van de Vooruit.
3. Toelichting door de heer Steven Vromman De heer Steven Vromman werkt als externe expert voor Greentrack vzw en heeft de vzw mee opgericht, hij coördineert ook het overleg tussen de verschillende Greentrack steden. In de volgende steden werd er eveneens een Greentrack opgericht, weliswaar allemaal met een eigen invulling en concept. Leuven Greentrack Leuven wil de Leuvense kunstensector duurzamer en ecologischer maken. Daarom hebben een aantal spelers uit de sector het Greentrack-charter ondertekend om op ecologisch gebied samen te werken en kennis met elkaar uit te wisselen. Dankzij de financiering van Thuis in de Stad kon aan de lidorganisaties in 2013 een bijzondere ondersteuning worden aangeboden via Ecolife vzw. Aangezien er momenteel geen subsidies worden verkregen en ook geen lidgeld wordt gevraagd, staat de huidige werking op een laag pitje. Antwerpen Geïnspireerd door Gent en Leuven startte Prospekta vervolgens met de eerste verkenningsgesprekken om Greentrack in Antwerpen te installeren. In 2014 ondertekenden 16 kunstorganisaties een Greentrack charter en ging het transitienetwerk officieel van start. Greentrack Antwerpen streeft naar een duurzame samenleving en sluit aan bij de klimaatambities van de provincie en stad Antwerpen. Ieder jaar wordt er één thema gekozen waarrond wordt gewerkt. Er wordt geen lidgeld gevraagd, maar de leden geven een vrijwillige bijdrage, wat weinig oplevert. Aangezien Greentrack binnen de opdracht van Prospekta is opgenomen is de werking wel verzekerd. Prospekta trekt het project terwijl het initiatief eigenlijk van de cultuurhuizen moet komen. Kortrijk In Kortrijk zijn er ongeveer 7 organisaties lid. De leden kunnen maximaal 750 euro bijdragen en de stad geeft eveneens een kleine bijdrage (+/- 2.000 euro/ jaar). In Brugge is het netwerk vorig jaar opgericht. Er is gestart met een eco-coach opleiding voor de medewerkers van de Brugse cultuurhuizen. Er zijn een achttal organisaties aangesloten, de stad zorgt vooral voor logistieke steun. Ook in Luik is onder impuls van de organisatie ‘Theatre et Public’ een Greentrack werking opgestart.
-6Brussel In Brussel zijn er al enkele gesprekken gevoerd met het BKO, maar voorlopig zonder gevolg. In samenwerking met BIM heeft BKO een haalbaarheidsstudie gemaakt rond het opzetten van een materialen platform voor de kunstensector. Zelf heeft het BKO al verschillende vergaderingen georganiseerd met het BIM. De situatie is in Brussel veel complexer door de 2 taalgemeenschappen waardoor het hele idee momenteel een beetje stilgevallen is.
De voorzitter, Jef VAN DAMME
Programma 14u 15u 15u40 16u
Voorstelling Greentrack Gent vzw Verhaal Vooruit + rondleiding Greentrack in andere steden Afronding
Historiek • Ontstaan • Eigenheid: • Individuele trekkers • Ledenbijdrage • Charter • Stad Gent en Indaverfonds • Van organisch netwerk naar vzw • Freelancecoördinator + expert
collegium vocale
Missie Greentrack Gent is de denk- en doetank van de Gentse cultuursector die door uitwisseling en experiment bouwt aan een volhoudbare toekomst.
> Keuze ook om vanaf 2015 meer in te zetten op sociale duurzaamheid
Wat we doen • Werkgroepen: festivals, gebouwen, herbruikbare bekers • Infosessies en workshops • Actieplan als werkinstrument • Individuele bezoeken + begeleiding • Activiteiten op vraag of ad hoc: cultuurmarkt, open green date, Kunst op straat, bankendebat, banners klimaattop • Samenaankoop en samenwerking Stad Gent
Thema mobiliteit • • • • • • • • • •
Lobby voor nachtnet De Lijn NTGent & De Lijn Vooruit en Cambio Onderzoek mobiliteit van publiek Camionettes en wagens die gedeeld worden onder leden Fietshuur van Maxmobiel Aankopen van plooifietsen Fietsvergoeding optrekken Cargovelo voor koerierdiensten of grotere leveringe Fietsreparatie tijdens voorstelling of evenement: MiramirO, Handelsbeurs, NTGent • Communicatie: aanmoediging om met openbaar vervoer te komen
10 punten van Greentrack Gent 1. We trachten ons energieverbruik zo laag mogelijk te houden en jaarlijks te verminderen. 2. We kiezen zoveel mogelijk voor duurzame mobiliteit en het openbaar vervoer en trachten onze bezoekers en medewerkers daar ook toe te motiveren.
3. Onze maaltijden en de catering die we aan artiesten en bezoekers bieden, is zoveel mogelijk vegetarisch, biologisch en lokaal. 4. We proberen onze materialen zoveel mogelijk te hergebruiken en bij nieuwe aankopen rekening te houden met duurzame productie en hernieuwbaarheid. 5. We springen zuinig om met water en moedigen onze bezoekers aan om dat ook te doen. 6. Om afval te beperken, werken we zo vaak mogelijk met herbruikbare bekers of glas. We zijn spaarzaam in het drukken van promotiemateriaal en recycleren we het overige afval. Waar mogelijk composteren we groenafval. 7. We zijn ons bewust van de impact van het financiële systeem en kiezen voor een duurzame bank. 8. We zetten in op toegankelijkheid in de brede zin van het woord. 9. We zetten in op sociaal-rechtvaardige volhoudbaarheid, wat tot uiting komt in het loonbeleid en een eerlijke vergoeding van artiesten en medewerkers. 10. We zijn ons bewust van onze voorbeeldrol en willen zowel in onze werking als in de artistieke praktijk waar mogelijk inspireren tot en ons engageren voor een sociaalrechtvaardige en duurzame samenleving.
Vooruit als actief lid en medeoprichter Green Track
Uit het beleidsplan: Ons geloof in de rol van cultuur als motor in transitie naar een duurzame en sociaal-rechtvaardige maatschappij en de invloed daarvan op onze programmatie, zorgen er zo bijkomend voor dat we waar mogelijk zullen samenwerken met organisaties die mensen uit sociaal-economische of sociaal-kwetsbare posities ondersteunen.
Groene Vooruit / ecoteams
Goede praktijken in Vooruit: mobiliteit, samenaankoop, paperless office, poetsproducten, Energent, verwarming, ledverlichting, bijenkorf, Pulse, Terras en fietsenparking, groendak + hangende tuin, cambio, dubbel glas, duurzaamheidsdriehoek,...
Programmalijn stad & transitie “bouwen aan een boeiende participatieve artistieke praktijk op maat van de stad én de wereld, samen met kunstenaars, collega’s en het publiek. Met een grondige expertise, een sterk engagement en groot enthousiasme het volle potentieel gebruiken van creativiteit en de kunsten voor een ecologisch en sociaal duurzame transitie in onze stad en daarbuiten.
Groene Coop & Masterplan 2016
Groene Coop ●
3 verdiepingen personeelslocatie
●
Verbinding atelier - CZ
●
Daktuin compensatie CO2 voetafdruk
●
RWA- systeem voor afwijkingsaanvraag en luchtverversing
●
Groenwanden en RWA voor gezonde lucht
●
Diversiteit werkplekken
●
Niet per team maar per nodige werksfeer
Waarom ●
Samenbrengen medewerkers
●
Aantrekkelijk maken van de werkplek
●
Hedendaagse omgeving creëren in een monument
●
Kunstencentrum in een monument passen
●
Implementeren nieuwe werken -> Vooruit werken
●
Toekomstgericht werken
●
Simultaan digitale transitie
Resultaat Transparant gebouw / Uniform aan huisstijl / Koppeling met monument / Duurzame verbouwing / Diversiteit aan werkplekken / Nieuwe buitenruimte / Nieuwe stijl werken mogelijk / Historische elementen behouden / Daktuin / Groengevels / Kunstwerk
Duurzaamheid LICHT: Zo veel mogelijk natuurlijk: lichtkloof, open ruimtes Energiezuinig: enkel LED, gestuurd door aanwezigheidsmelder en externe lichtmeting ENERGIEZUINIG: Dubbele beglazing (in aluminium profiel vanwege beschermd stadszicht) Muurisolatie, waar mogelijk in spouw / overal voorzetwand Minder versnipperde kantoorruimtes = minder verwarmen MATERIAALKEUZE: Hout: Europees, FSC / PEFC-gelabeld (vb robinia, berk,...) Tapijt (Airmaster) uit duurzame materiaal, allergievrij BINNENKLIMAAT: Geen airconditioning, enkel nachtkoeling (via RWA: rook- en warmteafvoer) Mechanische ventilatie met warmterecuperatie Groenwand voor betere luchtkwaliteit + houdt luchtvochtigheid op peil ERGONOMIE: Centraliseren van medewerkers, optimaliseren circulatie, maximale aansluiting historisch Feestlokaal van Vooruit / bijgebouwen. Aandacht voor akoestiek, stille omgeving. Diversiteit aan optimale werkplekken. Inspirerend en dynamisch hedendaags gebouw GROENOPPERVLAKTE: CO2-voetafdruk: daktuin compenseert ingenomen oppervlakte / verlaagt ‘urban heat effect’ Dakvijver is drinkplaats voor vogels
Vragen?
