STUK 606 (2015-2016) – Nr.2
VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD
ZITTING 2015-2016
12 JANUARI 2016
ONTWERP VAN VERORDENING houdende het ondersteunen van sociaal-cultureel werk en praktijken
SAMENVATTEND VERSLAG namens de Commissie voor Cultuur, Jeugd en Sport uitgebracht door de heer Stefan CORNELIS
Hebben aan de werkzaamheden deelgenomen: Vaste leden: de heer Jef Van Damme, voorzitter, de heer René Coppens, de heer Stefan Cornelis, mevrouw Annemie Maes, mevrouw Cieltje Van Achter Ander lid: de heer Paul Delva Zie: Stuk 606 (2015-2016) – Nr.1: Ontwerp van verordening 1397
-2Dames en Heren, De Commissie voor Cultuur, Jeugd en Sport besprak tijdens haar vergadering van 12 januari 2016 het ontwerp van verordening houdende het ondersteunen van sociaal-cultureel werk en praktijken – Stuk 606 (2015-2016) - Nr.1. De heer Stefan Cornelis wordt aangeduid als verslaggever. 1. Toelichting door de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid Collegelid Pascal Smet zegt dat de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) het Nederlandstalig verenigingsleven in het Brussels hoofdstedelijk gewest op lokaal, bovenlokaal en regionaal niveau ondersteunt. De ondersteuning gebeurt rechtstreeks via subsidies voor de jaarwerking en projectsubsidies en onrechtstreeks via de gemeenschapscentra, de Paspartoe en samenwerkingsovereenkomsten met Zinnema, het Brussels Ouderenplatform, de regionale volkshogeschool Citizenne, het Regenbooghuis, het Huis van het Nederlands Brussel en de Brusselse Raad voor het Leefmilieu. Het huidige VGC-beleid is een flankerend beleid geënt op het Vlaams decreet betreffende het sociaalcultureel volwassenenwerk en dus vooral toegespitst op sociaal-cultureel werk en minder op praktijken. Het specifieke ‘sociaal-cultureel werk’-beleid van de VGC wordt vorm gegeven door 2 verordeningen: de verordening nr. 91-06 van 20 september 1991 houdende het verlenen van toelagen voor sociaal-culturele projecten en de verordening nr. 02-004 van 29 november 2012 houdende de erkenning en de subsidiëring van sociaal-culturele verenigingen, en overeenkomsten met 6 organisaties (Brussels Ouderenplatform, Citizenne, Zinnema, Brusselse Raad voor het Leefmilieu, Huis van het Nederlands Brussel, Regenbooghuis), waarvan de eerste 5 ad nominatim in de begroting staan. Het VGC-Regeerakkoord bepaalt dat de verordening zal worden geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd. Het VGC-College gaf in de vergadering van 20 november 2014 opdracht om in 2015 een ontwerp van nieuwe verordening uit te werken en voor te leggen aan de Raad van de VGC. Evaluaties van zowel de administratie als het werkveld wezen op lacunes in de huidige regelgeving. Het gebrek aan zekerheid, de expliciete focus op het meer geformaliseerde sociaal-cultureel werk waardoor onvoldoende aandacht gaat naar nieuwe vormen en methodieken, het gebrek aan samenhang tussen reglementen, … maken duidelijk dat, op vraag van het werkveld, een grondige bijsturing nodig is. Het traject dat daartoe werd opgestart, resulteerde in een ontwerpverordening die werd voorgelegd in de collegevergadering van 17 december 2015 en die nu hier ter bespreking voorligt. De sector van het verenigingsleven is een overlegsector. Het is belangrijk dat daar voldoende aandacht naar gaat. Er werd heel goed naar het werkveld geluisterd. Zo bezocht mijn medewerker elke regionale koepel en werd er in de loop van 2015 een intensief inspraaktraject opgezet. Het startpunt was de evaluatie van de huidige regelgeving door de sector en de administratie. We stelden een expertengroep samen om duidelijkheid te krijgen
-3over de uitdagingen van sociaal-culturele verenigingen in een grootstad. Op 15 juni 2015 was er een denkdag met de brede stakeholders van het sociaal-cultureel werk in Brussel. De outputs van al deze momenten werden in een conceptnota gebundeld. Op 21 september 2015 bespraken de koepels de conceptnota en op 30 september 2015 adviseerde de advieswerkgroep SCW positief. De ontwerpverordening werd geschreven op basis van de conceptnota en besproken met de koepels op 30 november 2015 en positief geadviseerd op 2 december 2015. Ook de uitvoeringsbesluiten worden in nauw overleg met de sector uitgewerkt. Verschillende ad-hocwerkgroepen werken diverse aspecten van de nieuwe regelgeving uit. De eindresultaten worden teruggekoppeld naar alle stakeholders. Inspraak leidt tot uitspraak. Vandaag ligt de ontwerpverordening voor in de Commissie voor Cultuur, Jeugd en Sport. Mijn ambitie is om het sociaal-cultureel werk te erkennen als een volwaardige en belangrijke actor in deze stad. Eerder verbreedde ik de advieswerkgroep qua inhoud en qua mensen. In de begrotingsopmaak 2016 voorzag ik 150.000 euro extra middelen voor deze sector. Brusselaars komen van overal en het enige wat ons bindt is Brussel zelf. Daarom is Brussel meer dan een stad, het is een ‘state of mind’, een ontmoetingsplek met zoveel troeven en te veel gemiste kansen. Brussel heeft projecten, organisaties nodig die ontmoeting creëren, verbinden in een gedeeld geloof in beterschap. We hebben vuurtorens, bakens nodig letterlijk en figuurlijk. Sociaal-cultureel werk zou dat kunnen zijn. In mijn gewestbevoegdheden maak ik wegen, breek ik bruggen af, leg ik pleinen aan, … allemaal belangrijke hardware voor deze stad. Het verenigingsleven is de software van deze stad. Belangrijk bij software is dat je hem op regelmatige basis updatet, vernieuwt, … en dat is wat we doen met deze nieuwe regelgeving. Connectie blijven zoeken met de stad die in transitie is. De ambitie is om een totaalkader uit te tekenen. Een kaderverordening die zowel de ondersteuning van sociaalculturele verenigingen en praktijken - inclusief amateurkunsten - omvat, linken legt met de rol van de gemeenschapscentra als sociaal-culturele actoren en kadert waarom en met welke organisaties overeenkomsten worden afgesloten. De verordening bevat geen details of praktische richtlijnen. Daarvoor zijn er de uitvoeringsbesluiten. De regels voor de concrete toepassing van de kaderverordening worden door het College – via uitvoeringsbesluiten – uitgevaardigd. Een nieuwe kaderverordening hoeft niet te betekenen dat alle oude vormen en gedachten per definitie sneuvelen. Om een zekere continuïteit van beleid te garanderen, is het wenselijk dat bepaalde principes uit de huidige verordeningen worden overgenomen door de kaderverordening. Nodige bijsturingen kunnen op korte termijn worden gerealiseerd door het aanpassen van de uitvoeringsbesluiten. Om de continuïteit van beleid te garanderen – een uitdrukkelijke vraag van de erkende regionale verenigingen – worden de principes van de verordening nr. 02-004 grotendeels overgenomen in de kaderverordening. Dat impliceert dat: - De VGC lokale verenigingen en praktijken erkent als ze als Nederlandstalig beschouwd worden, in het Brussels hoofdstedelijk gewest gevestigd en actief zijn en zich in hoofdzaak tot een Brussels publiek richten. - De VGC regionale verenigingen erkent en subsidieert voor de duur van een beleidsperiode als ze aan bovenvermelde voorwaarden voldoen en minstens 12 erkende en gesubsidieerde afdelingen overkoepelen. Het tussenniveau ‘bovenlokale vereniging’ wordt door de koepels als overbodig beschouwd en geschrapt.
-4-
Van lokale verenigingen en praktijken wordt verwacht dat de werking open is en gebaseerd op de hoekstenen van sociaal-cultureel werk (ontspanning, ontmoeting en ontplooiing). Lokale verenigingen worden erkend op basis van een aanvraagdossier en kunnen voor de duur van een beleidsperiode erkend blijven zolang de administratie op basis van aangekondigde activiteiten, via het registratiesysteem van de gemeenschapscentra of via toegestuurde bewijzen, vaststelt dat ze actief blijven. Lokale verenigingen worden gesubsidieerd op basis van de meerwaarde die ze bieden aan de maatschappij. De maatschappelijke meerwaarde blijkt onder meer uit de aard van de activiteiten (ontmoeting, ontspanning, ontplooiing, artistieke creatie, …), de doelgroep (nieuwkomers, senioren, …) en de thema’s waarrond gewerkt wordt (duurzaamheid, Noord-Zuidproblematiek, …). Verenigingen worden ingeschaald in categorieën. Een vereniging uit SintPieters-Woluwe die enkel samenkomt om taart te eten en te kaarten, wat zeker goed is, scoort laag. Een vereniging die er in slaagt om in een achtergestelde wijk een theatergezelschap te activeren dat rekruteert bij nieuwkomers en vereenzaamde senioren en werkt rond thema’s als de vluchtelingenproblematiek, scoort hoog. Hoe hoger de score op de schaal, hoe hoger de subsidie. Dit is een voorbeeld. Om budgetontsporingen te vermijden, wordt met een ‘gesloten enveloppe’ gewerkt en worden enkel richtbedragen vermeld in de regelgeving. Anderzijds wordt de planlast danig verminderd (één basisdossier per beleidsperiode en de administratie volgt verder op) en volgt de besluitvorming – en dus ook de uitbetaling van de subsidies – sneller op de indiening van de aanvraag. Via het netwerk van gemeenschapscentra, koepelverenigingen, bibliotheken en verwante organisaties als Muntpunt, Zinnema en BOp wordt actief gezocht naar sociaal-culturele praktijken, enerzijds om steun te bieden waar nodig en anderzijds om vernieuwende en inspirerende werkingen op te sporen en te ontsluiten. De praktijken die aansluiten bij het netwerk (en dus minstens toestaan dat hun manier van werken wordt gedeeld) genieten minstens gunsttarieven in gemeenschapscentra, de mogelijkheid om gebruik te maken van de uitleendiensten en een gratis vrijwilligersverzekering. Om ook financiële ondersteuning van grassroots, pop up-praktijken en dergelijke mogelijk te maken en lokale verenigingen meer te activeren, wordt meer budget gereserveerd voor projectsubsidies. De regelgeving rond projectsubsidies wordt ook gediversifieerd (‘kort op de bal’-subsidies voor kleinschalige praktijken, growfunding, …). Regionale verenigingen worden voor de duur van een beleidsperiode gesubsidieerd. De subsidies bestaan uit een vast en een variabel gedeelte. Het vaste gedeelte garandeert een basiswerking met inzet van een halftijds personeelslid. Bij minstens gelijke werking behouden regionale verenigingen minstens 75% van de eerder toegekende subsidies. Het variabele gedeelte wordt bepaald op basis van een beleidsplan en de eventuele investering van de landelijke koepel in de Brusselwerking. Met de regionale verenigingen wordt een manier van rapportering afgesproken die rekening houdt met de algemeen geldende VGC-richtlijnen terzake, maar evenzeer wordt de planlast tot een minimum beperkt. Met ad nominatimorganisaties wordt een overeenkomst of convenant afgesloten voor de duur van een beleidsperiode. Ook subsidies aan ad nominatimorganisaties bestaan uit een vast en een variabel gedeelte. Het vaste gedeelte garandeert bij gelijke werking 75 tot 90% van de
-5huidige subsidies. De variabele subsidie wordt vastgesteld op basis van een beleidsplan. Een adviescommissie adviseert het College inzake het al dan niet aanvaarden van de beleidsplannen. Het niet aanvaarden van het beleidsplan verplicht de ad nominatimorganisatie tot bijsturen van de werking en/of heeft een vermindering of stopzetten van de subsidies tot gevolg. Amateurkunsten en sociaal-artistieke praktijken worden beschouwd als sociaal-culturele praktijken en worden bijgevolg ook gevat door de verordening sociaal-cultureel werk. Amateurkunsten en sociaal-artistieke praktijken hebben evenwel nood aan een specifieke vorm van ondersteuning. Daarom worden ze het onderwerp van een apart uitvoeringsbesluit. In dit besluit, dat in overleg met Zinnema en de Steunpunten voor amateurkunsten wordt uitgewerkt, is er ook aandacht voor de ondersteuning van de individuele amateurkunstenaar met soms meer goesting dan talent. Momenteel wordt er door de administratie en de sector hard gewerkt aan uitvoeringsbesluiten. De bedoeling is om deze ten laatste in maart voor te leggen aan het VGC-College. Met deze verordening (1) reduceren we de planlast voor verenigingen tot een minimum, (2) bieden we continuïteit aan het bestaande werkveld, (3) staan we vernieuwing toe en geven we zuurstof aan het bestaande landschap en (4) dagen we verenigingen uit om bewust in hun onmiddellijke omgeving met de stedelijke realiteit om te gaan vanuit een participatief, emancipatorisch perspectief. Flankerend wil ik dat de administratie het Brussels sociaal-cultureel werk op regelmatige tijdstippen samenbrengt en verbindingen tussen diverse actoren stimuleert en ervoor zorgt dat het sociaal-cultureel werk een vitrine krijgt zodat ons waardevol kapitaal aan mensen in deze stad zichtbaar wordt. 2. Bespreking De heer Paul Delva (CD&V) vraagt of een stemming over het ontwerp van verordening voorzien is, aangezien het niet op de agenda wordt vermeld. Dit is een administratieve vergetelheid en de commissievoorzitter laat weten dat er geen enkel probleem voor de stemming is. De heer René Coppens (Open Vld) denkt kort te kunnen zijn in zijn tussenkomst. Het voorliggend ontwerp van verordening is een kaderverordening. Het gaat over een vernieuwing en samenvoeging van 2 bestaande verordeningen. Enerzijds de verordening tot de erkenning en de subsidiëring van sociaal-culturele verenigingen en anderzijds het verlenen van toelagen voor sociaal-culturele projecten. Tot nu toe, en het collegelid heeft dit ook gezegd, was de focus vooral gericht op het georganiseerde sociaal-cultureel werk. Er was misschien onvoldoende kader om het groeiende proces van sociaal-culturele praktijken op te vangen. De verordening moet toelaten dat de VGC over een ruimer kader, ondersteuningskader, beschikt. Het palet wordt breder.
-6Belangrijk is uiteraard dat er nu niet overgegaan wordt tot het invullen van details of praktische richtlijnen. Dat volgt later. De spreker zal stoppen met commentaar te geven, maar aan de andere kant the proof of the pudding is in the eating. We zullen dit zien bij de uitvoeringsbesluiten. Het voordeel hiervan is dat als er toch op een bepaald ogenblik moet bijgestuurd of gecorrigeerd worden, dit kan met uitvoeringsbesluiten vlug en efficiënt gebeuren. Het College moet erover waken dat de aloude culturele verenigingen met een serieus parcours niet worden benadeeld. Ten slotte nog een kleine technische opmerking. In art.4, §1 staat: Het College … haar bevoegdheden. Dit moet zijn: Het College … zijn bevoegdheden. Het College is nog altijd niet vrouwelijk. Mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA) benadrukt dat ze veel nieuwe dingen, die niet in het ontwerp van verordening stonden, heeft gehoord in de toelichting van het collegelid. Het hele verhaal is belangrijk, maar de verordening was heel summier. Het is logisch dat een verordening verder wordt uitgewerkt in uitvoeringsbesluiten, maar de voorliggende tekst is een kampioen in summier zijn. Ik heb goede dingen gehoord. Het is logisch dat er gekeken wordt naar wat er leeft op het terrein. Het is positief dat alle verenigingen werden geconsulteerd en hun input hebben kunnen geven. Voor N-VA is het vrijwilligerswerk, het verenigingsleven en het sociaal weefsel van groot belang. Een goed kader dat de nodige steun kan geven is nodig. Inderdaad, gemeenschapscentra moeten actief samenwerken met verenigingen. Dit leeft ook bij het verenigingsleven. Samenwerking en ondersteuning is nodig voor de verenigingen. Dit idee krijgt ook onze steun. Maar ik heb wel heel wat bemerkingen op de tekst van de voorliggende verordening. Het collegelid liet weten dat verenigingen vroeger werden erkend als ze als Nederlandstalig werden beschouwd. Dit criterium is nu veranderd in: in alle communicatie, inclusief tijdens de activiteiten, wordt het Nederlands gebruikt. Dit lijkt de spreker een hele grote beperking. Wat houdt ‘in alle communicatie wordt het Nederlands gebruikt’ precies in? Is dit voor 5, 10 15%, …? Dit is heel beperkend. Waarom wordt er afgestapt van een criterium dat duidelijk was? Er bestaat immers toch ook een visietekst over het gebruik van het Nederlands. Deze kan zelfs worden opgenomen in de verordening. De richtlijn: “in alle communicatie, inclusief tijdens de activiteiten, wordt het Nederlands gebruikt”, is voor mij te beperkend. Te beperkend in welke zin, vraagt collegelid Pascal Smet.
-7Mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA) vraagt wie er wordt ondersteund bij het hanteren van het criterium ”in alle communicatie, inclusief tijdens de activiteiten, wordt het Nederlands gebruikt”. De heer Stefan Cornelis (Open Vld) stelt dan de vraag of het voldoende zou zijn dat 1 woordje Nederlands in de communicatie wordt gebruikt. Dit is zo, zegt mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA). Dan voldoet een vereniging al aan het criterium. Maar neen, zegt collegelid Pascal Smet. Ik weet dat dit niet het geval zal zijn, zegt mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA), maar die tekst zegt dit wel. Als de verordening duidelijk is, behoeft deze geen uitleg. De zin ‘in alle communicatie wordt het Nederlands gebruikt’ is niet heel duidelijk. (Reactie zaal) Collegelid Pascal Smet vraagt of de spreker schrik heeft dat er 1 woord Nederlands wordt gesproken en voor de rest enkel Frans. Mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA) is nieuwsgierig naar de bedoeling. Is het de bedoeling Nederlandstalige, 2-talige of meertalige verenigingen te subsidiëren? Dit kan ook onder de tekst vallen. Volgens mij moet de VGC subsidies verlenen aan een Nederlandstalige vereniging. De wettekst moet correct zijn. Collegelid Pascal Smet begrijpt het commissielid niet goed. Ze zou eigenlijk, vanuit haar ideologische opvatting en haar partijprogramma, blij moeten zijn met wat er werd gedaan. Waarschijnlijk zal mevrouw Maes iets anders zeggen. (Reactie zaal) Mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA) wil gewoon dat de taalwetgeving wordt gerespecteerd. Ik kan de tekst verkeerd lezen, dus dat wil zeggen dat het niet heel duidelijk is. De verschillende soorten subsidies worden niet vermeld in de voorliggende verordening. Er wordt enkel verwezen naar het subsidiekader. Dit is beperkend. In zijn toelichting zei het collegelid dat een vereniging punten kan scoren naargelang de functies die ze vervuld. Moeten de kernfuncties en hoe punten gescoord kunnen worden, niet vermeld worden in de wetgeving zelf? Dit is toch fundamenteel. Het kan zijn dat alles wordt vermeld en geregeld in de uitvoeringsbesluiten, maar is dit de juiste plaats om dat te doen? Ik neem aan dat de planlastvermindering en de oprichting van een adviescommissie ook wordt opgenomen in de uitvoeringsbesluiten. Principieel zou dit eigenlijk ook in de verordening moeten staan. In de voorliggende verordening wordt niet meer verwezen naar het Vlaams decreet van 4 april 2003 over het sociaal-cultureel werk. Waarom niet? Dit decreet zal worden herzien, maar dat duurt nog wel een tijdje. Heeft dit gevolgen voor plaatselijke afdelingen van landelijke sociaal-culturele verenigingen?
-8-
Het aantal definities, opgenomen in de verordening is beperkt. Lokaal en regionaal sociaalcultureel werk wordt bv. opgenomen in art.5, maar het wordt nergens meer gedefinieerd. In de vorige verordening was dit wel het geval. Het lijkt mij de logica zelf dat het toch gedefinieerd wordt. Een andere definitie die ontbreekt, heeft betrekking op de sociaal-culturele kernfuncties. Er wordt naar verwezen, maar moet in de tekst niet worden opgenomen wat deze functies inhouden? Deze kernfuncties werden wel opgenomen in het Vlaams decreet van 2003. Misschien kan ook naar het Vlaams decreet worden verwezen. In art.5, §1 staat: Het College ondersteunt sociaal-culturele praktijken en sociaal-cultureel werk die aan de voorwaarden omschreven in artikel 4 voldoen. In artikel 4 wordt echter alleen over werk gesproken. Kan je juridisch technisch “praktijk” opnemen in artikel 5, als er niet naar wordt verwezen in artikel 4? Dit lijkt mij moeilijk. De verordening moet juridisch technisch correct zijn. Er zal meer geld worden voorzien voor projectsubsidies. Ik ben benieuwd hoe dit in de begroting wordt weergegeven. Wat gaat dit geven voor de verenigingen? Graag wat extra informatie over het budget. De heer Paul Delva (CD&V) vindt het goed dat er over het sociaal-cultureel werk wordt gepraat. Het belang ervan kan nooit overschat worden. Ik heb reeds gehoord dat er een serieus participatietraject voorafging aan de verordening en dat juichen we zeker toe. Uit dit participatietraject bleek dat er een grote vraag naar continuïteit van het beleid was. Het is waar dat sociaal-culturele verenigingen, binnen en buiten Brussel, de laatste jaren met veel wijzigingen werden geconfronteerd. De vraag naar continuïteit komt dus niet uit de lucht gevallen. Deze vraag moet ernstig worden genomen. Bovendien rijmt continuïteit op stabiliteit. Dit is een van de punten waar de huidige actoren uit het werkveld naar op zoek zijn en ik denk dat ze gelijk hebben. Het is een goede zaak dat er wordt gekeken naar sociaal vernieuwende praktijken. CD&V steunt dit ten volle. Het klopt dat de sociaal-cultureel vernieuwende praktijken in een stedelijke omgeving een betere voedingsbasis hebben dan in andere plaatsen. Bovendien is het geldelijk valoriseren van de laboratoriumfunctie zeer goed. Het vernieuwende patroon van de klassieke, traditionele verenigingen mag nooit onderschat worden. Bv. de interculturele werking die Femma heeft opgebouwd doorheen de jaren, blijft een voorbeeld van hoe vernieuwingsdrang en vernieuwingseffect kan resulteren vanuit klassiek bestaande verenigingen. We moeten niet altijd teveel verwachten van nieuwkomers. De verenigingen die reeds bestaan zijn vaak veel creatiever dan men doet uitschijnen. We doen hier soms meewarig over doen en de spreker heeft dit ook 7 jaar lang in het Vlaams Parlement gezegd. Het feit dat het sociaal-cultureel veld momenteel zo krachtig is, heeft onder andere te maken met het feit dat er veel vernieuwing komt vanuit de bestaande actoren.
-9Sociaal-cultureel werk kan vele vormen aannemen en het is moeilijk dit in een tekst te verwerken. Het collegelid gaf enkele voorbeelden en ik hoop dat dit niet kleinerend bedoeld was. De spreker begrijpt dat het collegelid de nadruk wil leggen op emancipatorische elementen, innoverende elementen, enz. Men mag echter niet vergeten dat voor heel wat mensen die deelnemen aan sociaal-cultureel werk dit een manier is om te ontsnappen aan een steeds groter wordende eenzaamheid. Al zijn een aantal verenigingen minder innovatief dan sommigen zouden hopen, dit doet absoluut niets af aan de waarde van hun werk. Ze begrijpt dat er scores worden toegekend. Maar laten we er aub voor zorgen dat de scores voor verenigingen die heel wat mensen - vaak eenzame mensen – bereiken, over voldoende middelen blijven beschikken om hun job verder te zetten. Deze verenigingen zijn heel belangrijk voor een grote groep mensen. Het voorziene budget wordt verhoogd met 150.000 euro waardoor we op een totaal bedrag van +/- 1,4 miljoen euro per jaar komen. De spreker vraagt of hij correct heeft begrepen dat het de bedoeling is datgene wat tot nu toe in de enveloppe zat te behouden voor de bestaande verenigingen en dat het bijkomende voorziene budget, 150.000 euro, wordt voorzien voor sociaal-cultureel vernieuwende praktijken? Hij herhaalt dat hij dit als principe absoluut steunt. Wat de VGC doet ligt in het verlengde van wat er op het Vlaamse niveau wordt beslist. Maar wat is de reden dat de verwijzing naar het Vlaams decreet is weggevallen in voorliggende verordening? Voor mevrouw Annemie Maes (Groen) is de verordening tegelijk duidelijk en vaag. Duidelijk omdat ze beknopt is en tot de essentie gaat en dit heeft zijn verdienste. Het gaat over een kaderverordening die achteraf stap voor stap wordt geconcretiseerd in uitvoeringsbesluiten. Net zoals mevrouw Van Achter wordt opgemerkt dat er verschillende zaken niet worden gepreciseerd in de verordening zelf, maar wel in de memorie van toelichting staan. Een aantal zaken werd ook aangehaald door het collegelid tijdens zijn uiteenzetting. Voor Groen legt het voorliggende ontwerp van verordening de juiste accenten en past ze goed bij de hedendaagse grootstedelijk context. Het gaat vooral over de ruimte die gecreëerd wordt voor de sociaal-culturele projecten, naast het reeds georganiseerd sociaal-cultureel werk. Sociaal-culturele praktijken zijn bij uitstek dynamisch. Het is dus van belang ook projecten en meer informele initiatieven te ondersteunen. In de memorie van toelichting staat het uitgangspunt vrije tijd als plek waar je sociale en culturele identiteit groeit, enz. Vrije tijd dus als sociaal grondrecht. De visie die er achter zit, wordt zeker volledig ondersteund en gedeeld door Groen. Maar ondanks de positieve appreciatie voor de verordening, zijn er toch ook wel vragen en bemerkingen.
- 10 Door voormalig collegelid Bruno De Lille werden reeds extra middelen voorzien. Het bedrag dat hij voorzag, was nog nooit zo hoog geweest. Dat er opnieuw 150.000 euro extra wordt voorzien juicht Groen zeker toe. Hoe zal de verruiming financieel worden ingevuld? Waar worden de middelen gevonden? Is er een structurele verhoging van het budget? Is er een verschuiving van middelen? Graag wat meer uitleg over het financiële aspect. Een steeds weerkerend probleem is dat er nooit genoeg geld zal zijn voor alle projecten. Welke criteria zullen gehanteerd worden als er keuzes moeten worden gemaakt? Het is belangrijk dat er duidelijke criteria worden opgenomen in de uitvoeringsbesluiten. De voorliggende verordening zelf bevat geen praktische richtlijnen. Klopt het dat er een delegatie is van het College naar het collegelid zelf? Met andere woorden, het collegelid kan als sinterklaas zelf beslissen welke verenigingen geld krijgt. Collegelid Pascal Smet benadrukt dat hij zo niet is. Een slechte verstaander kan dit volgens mevrouw Annemie Maes (Groen) zo wel begrijpen. Daarom vraagt Groen op basis van welke criteria keuzes zullen gemaakt worden. Op welke manier zal de ondersteuning van de meer informele groepen vorm krijgen? Vanuit de Christelijke, socialistische en liberale zuil is er een verenigingsleven. Op zich is dit geen waardeoordeel want het kan zijn dat het Davidsfonds, Willemsfonds en Curieus mooie initiatieven doen en dat ze op het vlak van het sociaal-cultureel werk uitstekend werk leveren. Maar de overheid moet erover waken dat de regels duidelijk zijn voor iedereen. De interpretatie kan niet zijn dat eerst de 3 verzuilde organisaties geld krijgen en nadien de andere verenigingen. Aangaande de taalkwestie was de spreker verbaasd over de uitspraken van mevrouw Van Achter. Ze had de zin in kwestie anders gelezen. Bovendien werd in de memorie van toelichting verduidelijkt dat het wel mogelijk is andere talen te gebruiken. Men moet hierover realistisch zijn in Brussel. (Reactie zaal) In voorliggende tekst staat: in alle communicatie, inclusief tijdens de activiteiten, wordt het Nederlands gebruikt. Dit kan strikt geïnterpreteerd worden waardoor alleen alles wat louter Nederlandstalig is subsidies krijgt. Groen houdt een sterk pleidooi om het sociaal-cultureel werk te ondersteunen en dat het Nederlands als voertaal wordt gebruikt is begrijpelijk. Maar in de praktijk moet er toch enige marge zijn. In de memorie van toelichting is dit duidelijk. Komt er een apart uitvoeringsbesluit voor de amateurkunsten? Graag wat meer uitleg. Collega Paul Delva verwees reeds naar het dossier van Femma intercultureel. De werking in Schaarbeek wordt blijkbaar stopgezet. Dit is niet de fout van de VGC, maar graag een woordje uitleg over wat er is fout gegaan. Dit was een mooi voorbeeld van een klassieke vereniging met een schitterend project. De Groen-fractie zal zich bij de stemming over het voorliggende ontwerp van verordening onthouden. Ze hebben een positieve appreciatie over de kaderverordening, maar ze hebben te weinig uitleg gekregen over de concrete vertaling ervan. Ze willen zien hoe het in de praktijk zal functioneren. Vandaar de onthouding.
- 11 De heer Stefan Cornelis (Open Vld) wil even inpikken op de uitspraak: the proof of the pudding is in the eating. Net zoals de collega’s, is hij benieuwd naar de uitvoeringsbesluiten. Zeker om het verschil te kunnen maken tussen bv. de kaartclub en de volledig vernieuwende multiculturele organisatie die met Syrische vluchtelingen een project op poten zet. De bedoeling is ook de planlast te verminderen. Ik ben benieuwd hoe het College de planlastvermindering zal doorvoeren in de uitvoeringsbesluiten. Bovendien moet nagegaan worden hoe groot het verschil van subsidie kan zijn tussen extreme vormen van verenigingen. Wat zijn de plafonds die het collegelid bereid is toe te kennen? Zullen er ook plafonds gehanteerd worden bij lokale en regionale verenigingen? Ik kijk uit naar de uitvoering van de verordening. Voorzitter: de heer René Coppens Net zoals in de vorige legislatuur is dit soort verordening volgens de heer Jef Van Damme (sp.a) een heet onderwerp. Hij zat toen in de oppositie en er werd heel lang en hevig gediscussieerd. Er kwam toen ook heel veel weerstand vanuit de sector zelf. In 2012 heeft de toenmalige meerderheid een ontwerp van verordening goedgekeurd. Het is raar dat er nu, 4 jaar later, een nieuwe verordening voorligt. Hopelijk houdt deze langer stand. Hij is blij met de voorliggende verordening. In tegenstelling tot een aantal jaren geleden, hoort hij nu geen kritiek vanuit het werkveld. De nota en het ontwerp van verordening zijn beiden met unanimiteit goedgekeurd door de sector. In de vorige verordening werd er puur vanuit legislatief oogpunt carte blanche gegeven aan het College. De verordening stond toen op 1 pagina. De inhoud was toen ook veel lichter dan de voorliggende verordening. Een verordening is sowieso altijd een kader. Het is logisch dat het bevoegde collegelid en het College daar uitvoeringsbesluiten over nemen. De verordening van 2012 gaf volledige carte blanche aan het College. De verordening en de memorie van toelichting samen geven al veel meer informatie in vergelijking met de verordening van 2012. Bovendein is de spreker blij met het inhoudelijke debat van vandaag. Er moeten inderdaad nog een aantal criteria worden uitgewerkt. Er werd in de vorige legislatuur inderdaad extra geld voorzien voor het sociaal-cultureel werk, maar deze middelen waren niet recurrent. Het geld werd ieder jaar eenmalig vrijgemaakt. Nu is er sprake van recurrent 150.000 euro voor sociaal-cultureel werk. Voorzitter: de heer Jef Van Damme Het College bepaalt de nadere regels ter uitvoering van de verordening, niet ter bepaling van het subsidiekader zegt mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA). Wat voor subsidies worden gegeven, welke de criteria zijn, enz. staat gewoon niet in de verordening. In de vorige verordening stond dit wel. (Reactie zaal)
- 12 Ten slotte vraagt mevrouw Annemie Maes (Groen) naar de definitie van de woorden ‘in hoofdzaak’ en ‘voornamelijk’, vermeld in artikel 4. Collegelid Pascal Smet begrijpt de opmerkingen dat het een summiere kaderverordening is. De vraag was of men voor de bespreking van het ontwerp van verordening zou wachten op de uitvoeringsbesluiten of niet. De sector was voorstander om de verordening zo snel mogelijk te bespreken zodat men dan met de uitvoeringsbesluiten verder kon gaan. Zodra deze goedgekeurd zijn door het College kan hierover gedebatteerd worden in commissie of plenaire vergadering. Voor de soorten subsidies wordt verwezen naar de organieke verordening van het College, nr. 20122013-0515 van 25 april 2013. Aangezien ze in dit collegebesluit worden opgesomd worden ze in de voorliggende verordening niet herhaald. Met betrekking tot het gebruik van het Nederlands vindt het collegelid dat mevrouw Van Achter spijkers op laag water zoekt. Het criterium dat we hebben vermeld is heel duidelijk en logisch. Het gaat duidelijk over het gebruik van het Nederlands, niet over iemand die 5 woorden Nederlands en voor de rest een andere taal spreekt. Dit wil niet zeggen dat naast het Nederlands geen andere taal mag worden gesproken. Het is correct dat we in Brussel in een multiculturele samenleving leven, maar als de VGC subsidies verleend, mag verwacht worden dat het Nederlands in de communicatie wordt gebruikt. Het collegelid maakt zich geen zorgen over dit criterium. De mensen begrijpen dit bovendien. In de tekst wordt vermeld: de activiteiten richten zich naar een in hoofdzaak Brussels publiek. Vlaamse verenigingen bv. die hun Vlaamse leden uitnodigen voor een bezoek aan Brussel, richten zich niet op het Brussels publiek. Een vereniging die zich hoofdzakelijk richt tot het Brussels publiek, kan wel mensen uit Vlaanderen uitnodigen voor activiteiten. Daar zijn we niet tegen. Maar de activiteiten moeten georganiseerd worden voor mensen die in Brussel wonen. Mevrouw Annemie Maes (Groen) vraagt hoe het bv. zit voor Citizenne. Zij organiseren activiteiten waar mensen uit Brussel en Vlaanderen aan deelnemen. Collegelid Pascal Smet zegt dat Citizenne een Vormingscentrum is, erkend door de Vlaamse Gemeenschap. Dan gelden andere regels. Een verwijzing naar het Vlaams decreet is voor de voorliggende verordening juridisch niet nodig. Bovendien wordt er constant overlegd met de Vlaamse Gemeenschap. Verwijzen naar een ander decreet is enkel nodig als men daar juridisch toe wordt verplicht. Momenteel is er een ad-hoc werkgroep, waarvan ook vertegenwoordigers van de Vlaamse Gemeenschap deel uitmaken, die nagaat hoe landelijke koepels meer kunnen investeren in Brussel. Er is vastgesteld dat landelijke koepels investeren in Brussel niet als prioriteit zien. Er kan een discussie worden gevoerd over hoe gedetailleerd een kaderverordening moet zijn. De voorliggende verordening is tot de essentie beperkt. De overige aspecten worden in een uitvoeringsbesluit uitgewerkt. Er is geen probleem met de artikelen 4 en 5. Sociaal-cultureel werk kan erkend worden, maar praktijken erkennen is iets anders. Dat wordt ondersteund. Vandaar dat de termen erkenning
- 13 en ondersteuning worden gebruikt. Er is geen juridische contradictie want er wordt verwezen naar de voorwaarden. Er wordt nadruk gelegd op nieuwe activiteiten, maar deze kunnen perfect door bestaande verenigingen gebeuren. Nieuwe praktijken moeten niet per se worden georganiseerd door nieuwe verenigingen. Momenteel is het ingewikkeld hoe de administratie subsidies moet berekenen. Eigenlijk is er nood aan een subsidioloog. Er zal getracht worden de procedures te vereenvoudigen, zowel voor de administratie als voor de verenigingen. De uitvoeringsbesluiten worden in nauw overleg met de sector opgemaakt. Met betrekking tot aanvragen tot 5.000 euro heeft het collegelid een delegatiebesluit. Subsidies hoger dan 5.000 euro worden door het College besproken en goedgekeurd. Aan deze procedure wordt niets veranderd. De voorbije jaren werden de volgende bedragen voorzien: 2008: 245.000 euro 2009: 1, 23 miljoen euro 2010 -2013: 1,3 miljoen euro 2014: 1,33 miljoen euro 2015: 1,44 miljoen euro 2016: 1,46 miljoen euro. Nu wordt er inderdaad een extra bedrag van 150.000 euro structureel voorzien. Het kan zijn dat het aantal vragen het beschikbare budget overschrijdt. Als dit zich voordoet, zal dat bekeken moeten worden. Mevrouw Annemie Maes (Groen) vraagt welke criteria er dan gehanteerd zullen worden. De criteria uit het uitvoeringsbesluit zegt collegelid Pascal Smet. We zullen objectiveren. Op basis waarvan, vraagt mevrouw Annemie Maes (Groen). Op basis van wat er in het uitvoeringsbesluit, staat benadrukt het collegelid. Dat we nog moeten krijgen, zegt mevrouw Annemie Maes (Groen). Inderdaad, beaamt het collegelid. Dat normaal in de wetgeving moet staan, zegt mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA). Dit is niet zo, volgens het collegelid omdat het altijd in het kader van de beschikbare budgettaire middelen is. Dit is ook in Vlaanderen zo. De bekommernissen die werden geuit worden door het collegelid meegenomen. Femma is een mooi voorbeeld, maar het is niet aan de spreker om uitleg te geven over de Schaarbeekse werking.
- 14 -
Het collegelid benadrukt dat het niet zijn bedoeling is bestaande verenigingen minder geld te geven, tenzij daar objectief gegronde redenen voor zijn. Deze bekommernis werd door verschillende collega’s geuit. Hij is er zich zeker van bewust dat projectsubsidies nodig zijn. Momenteel wordt hiervoor 55.000 euro voorzien in de begroting. Als er waardevolle projecten worden ingediend, zal het een uitdaging worden om het budget op te trekken. Er moet in ieder geval gewacht worden op de ingediende projecten. Ten slotte zegt de spreker dat het delegeren van de bevoegdheid is gebeurd in het belang van de verenigingen. Mevrouw Cieltje Van Achter (N-VA) is niet overtuigd door de uitleg van het collegelid. Ze apprecieert dat hij erkent dat het voorliggende ontwerp van verordening een summier kader weergeeft en dat er nog heel veel moet worden bepaald in uitvoeringsbesluiten. Ze vindt bovendien dat er een te grote delegatie wordt gegeven aan het College. Er zal ook heel veel bepaald worden door het College dat niet in de uitvoering zit. Ze snapt niet dat dit gebeurt om flexibiliteit voor verenigingen te voorzien. Het collegelid wil een adviescommissie oprichten. Dit wordt niet vermeld in het ontwerp van verordening, maar ook niet in het algemene reglementeringskader. Verder is het commissielid niet overtuigd van de beperkte definities. Lokaal en regionaal sociaal-cultureel werk, sociale kernfuncties, enz. worden niet gedefinieerd. Deze definities zijn echter wel noodzakelijk. Met de tekst “in alle communicatie, inclusief tijdens de activiteiten, wordt het Nederlands gebruikt”, wordt bedoeld dat in alle aspecten van de werking Nederlands moet worden gebruikt. Dit had er duidelijker in kunnen staan. De spreker had deze zin anders geïnterpreteerd. Het was zelfs beter geweest om in het ontwerp van verordening te verwijzen naar de VGC-visietekst over het Nederlands. De N-VA-fractie zal tegenstemmen. Het kader moet door de Raad worden bepaald en het voorliggende kader is veel te summier. De heer Paul Delva (CD&V) heeft genoteerd dat het zeker niet de bedoeling is bestaande verenigingen minder middelen te geven, tenzij daar objectieve redenen voor zijn. Het is de intentie van het collegelid om datgene wat vandaag bestaat minstens te consolideren. Op deze manier wordt tegemoet gekomen aan wat er door het werkveld zelf wordt gevraagd, nl. een continuïteit van het beleid en dus stabiliteit. Het is begrijpelijk dat de bijkomende middelen, of een deel ervan, voor andere vernieuwende projecten, die buiten een strikt formeel kader vallen, wordt voorzien. Hier kan CD&V zich in terugvinden. Mevrouw Annemie Maes (Groen) heeft 2 bedenkingen. Ze is het eens met de uitspraken van het collegelid over een planlastvermindering en een vermindering van de regelgeving.
- 15 Tegelijkertijd moet er wel over worden gewaakt dat er niet afgegleden wordt naar het tegenovergestelde waarbij er een “ons-kent-ons-verhaal” ontstaat. Het is niet de bedoeling op basis van vertrouwen, subsidies toe te kennen. De controlefunctie moet blijven bestaan. Belangrijk voor de werking is dat er duidelijke en transparante regels zijn en dat iedereen gelijk is, ongeacht of het gaat over klassieke verenigingen. De spreker heeft veel respect voor deze klassieke verenigingen omdat zij in een veranderende maatschappij genoodzaakt zijn zichzelf te vernieuwen. Deze verenigingen leveren goed werk, maar het voorliggende ontwerp van verordening mag voor hen geen vrijbrief zijn. Daarom is het belangrijk dat er duidelijke criteria worden vastgelegd. Het voorliggende ontwerp van verordening is een kaderverordening. Hopelijk staan er in de uitvoeringsbesluiten duidelijke definities en criteria. Het collegelid heeft niet geantwoord op de vraag wat hij zal doen als de vraag groter is dan de gesloten enveloppe. Dit zal zeker gebeuren, dat is de realiteit. Het is dan belangrijk dat men kan terugvallen op een duidelijk reglement en op duidelijke definities.
3. Stemming over het geheel Het ontwerp van verordening houdende het ondersteunen van sociaal-cultureel werk en praktijken, wordt in zijn geheel ter stemming voorgelegd en wordt aangenomen met 3 stemmen voor, 1 tegen en 1 onthouding.
De verslaggever Stefan CORNELIS
De voorzitter, Jef VAN DAMME
