VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant. September 2011

VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant

September 2011 33e jaargang nr. 3

De Hart&Vaatgroep is ontstaan uit:

stichting hart in beweging v vereniging van vaatpatiënten stichting bloedlink

hartezorg, vereniging van hartpatienten stichting hoofd hart en vaten

Uit de Statuten: Artikel 1: De vereniging draagt de naam De Hart&Vaatgroep, VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE. Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant. Artikel 2: De vereniging heeft ten doel het doen begeleiden en behartigen van de belangen van hartpatiënten in de ruimste zin van het woord. Zij oefent haar werkzaamheden uit voor een ieder, die daaraan behoefte heeft en zich bij de vereniging meldt, ongeacht geloofsovertuiging of levensbeschouwing.

September 2011 33e jaargang nr. 3

Uitgave van

: De Hart&Vaatgroep VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE.

www.hartenvaatgroep.nl/regios/gelderland Regio

: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant

Secretariaat

: Postbus 6501 6503 GA Nijmegen Tel.: 024 - 356 77 28

Redactie

: Mw. Will Peters

Lay-out en druk : Nolin Uitgevers B.V. Hoogezand-Sappemeer 1

VAN DE REDACTIE De zomer is voorbij de bladeren van sommige bomen beginnen al te verkleuren, de eikels vliegen je om de oren en de wilde kastanjes rollen je voor de voeten, het najaar is in aantocht. Voor u ligt het september nummer van ons Verenigingsnieuws met daarin weer diverse verslagen van patiënten informatie dagen. Zeer de moeite waard is het verslag van de Landelijke contactdag hartritmestoornissen gehouden in Nijmegen. Vanuit het hele land was grote belangstelling voor deze dag. Voor diegenen die, om wat voor reden dan ook, niet konden deelnemen, lees het verslag en u bent weer op de hoogte. Er was ook een zeer grote belangstelling voor de eerste ICD informatiebijeenkomst, ook hiervoor geldt weer lees het verslag en houdt onze website www.hartenvaatgroep. nl/regios/gelderland goed in de gaten, want er waren zo veel belangstellenden dat een tweede dag er misschien wel inzit. Natuurlijk zijn er naast deze verslagen nog veel andere zeer lezenswaardige artikelen waaronder diverse zaken in Vanuit de Cardiologie, zorgbelang en van de NPCF. We hebben ook een verslag van de voorjaarsreis, even weer terug naar de “Teutenroute” van mei 2011. Helaas hebben we ook een droevig bericht te melden. Onze oud penningmeester, voorzitter en wandelend archief, de heer Theo Vlijminx is eind juli overleden, een in memoriam is aan hem gewijd. Verder zoals u inmiddels gewend bent het beweegaanbod Regio Gelderland. De redactie wenst u aangename leesuurtjes, wij gaan weer opzoek naar artikelen voor ons december nummer. De redactie

NIEUWS VAN DE AKTIVITEITENKOMMISSIE Het was mooi weer op dinsdag 24 mei, de dag van onze traditionele voorjaarsreis! Met 69 personen in een mooie bus van de Betuwe Express gingen we richting “Teutenroute", een dagtrip die ons door het mooie Brabantse land en De Kempen naar het pittoreske plaatsje Turnhout in België bracht. 2

De organisatie had er alles aan gedaan om ‘t de passagiers naar de zin te maken, zo was de opstapplaats Triavium, op verzoek van de leden, vervangen door het parkeerterrein van winkelcentrum Meijhorst. Uiteraard was er EHBO" aan boord", en natuurlijk een versnapering voor onderweg! Ondanks een weinig spraakzame chauffeur, heerste er een prima stemming in de bus en werd er genoten van alles wat er te zien viel! Om 10.00 uur arriveerden we in Eersel, waar we ons de koffie en de vlaai goed lieten smaken! In het streekmuseum "De Acht Zaligheden" met de bijbehorende Museumtuin, was veel moois te bewonderen uit vroeger tijden. De deskundige gids wist ons onderweg door de Nederlandse en Belgische Kempen van alles te vertellen over vroegere smokkelroutes en andere “spannende zaken”! Als herinnering kreeg iedereen nog een mooie pentekening! Hierna ging de reis richting Turnhout, waar ons de koffietafel wachtte met de Belgische specialiteit "frikandel met warme krieken"(kersen). Na de koffietafel kon er onder leiding van een gids een wandeling door het mooie stadje gemaakt worden. Naar keuze kon ook worden gewinkeld. Minpuntje was het dat de binnenstad her en der opgebroken was, vanwege voorbereidingen op het in 2012 mogen zijn van “de culturele hoofdstad van België. Om 16.30 uur vertrokken we weer richting Nederland om op tijd in Deurne te zijn voor het slotstuk van deze mooie dag, een prima verzorgd 3-gangen diner! En daar had men in het restaurant "De Reizende Man" dan ook goed voor gezorgd! Een kroon op deze dag. Na het diner reden we via een mooie route weer richting Nijmegen. Eenieder was enthousiast over een mooie dagtrip en we mochten als commissie weer veel complimenten in ontvangst nemen! Aanvullende informatie: In het volgend nummer meer nieuws over het activiteitenprogramma voor 2012! Regelmatig ontvangen we reacties uit verderweg gelegen delen van onze regio voor onze activiteiten, zoals de dagtrips! Als er belangstelling is bel gerust voor nadere informatie of kijk eens op de website, http://www.hartenvaatgroep.nl/regios/gelderland/activiteiten.html! Theo Bosmans, activiteitencommissie

3

IN MEMORIAM THEO VLIJMINX

VOOR UW AGENDA 21 t/m 25 Oktober Fit&Funweekend (bedoeld voor jongeren van 18 t/m 30 jaar met een aangeboren, of op jonge leeftijd verworven hartafwijking) Locatie: Valkenswaard Tijd: Vanaf vrijdagmiddag Kosten: 90,00 euro (volpension, exclusief drankjes), leden ontvangen 15,00 euro korting. Informatie: De Hart&Vaatgroep tel. 088 – 11 11 600 E. [email protected] W. www.hartenvaatgroep.nl NAJAAR:

Informatiemiddag voor Patiënten met Behçet Dit najaar organiseert het Erasmus MC in Rotterdam in samenwerking met De Hart&Vaatgroep een informatiebijeenkomst voor mensen met Behçet. Meer informatie vindt u – zodra dit bekend is – in de agenda op: www.hartenvaatgroep.nl

De activiteitencommissie heeft voor u alvast de data van activiteiten in 2012 vastgesteld: Zaterdag 31 maart Dinsdag 15 mei Dinsdag 11 september Zaterdag 15 december

Paasbingo Voorjaarsreis Najaarsreis Kerstbingo 4

VERSLAG LANDELIJKE INFORMATIEEN CONTACTDAG: HARTRITMESTOORNISSEN EN BOEZENFIBRILLEREN op 21 mei 2011 UMC St. Radboud Nijmegen Belangstelling uit het hele land Al vroeg waren de leden van de diagnosegroep hartaandoeningen van De Hart&Vaatgroep en het regioteam Gelderland aanwezig om de voorbereidingen te treffen. Computer, beamer en geluidsapparatuur werden getest, bewegwijzering aangebracht en informatiestands ingericht. De bezoekerslijst liet zien dat deze dag belangstellenden uit het hele land trok, velen zagen er niet tegen op om vele kilometers te reizen met auto of openbaar vervoer. Al bijtijds meldden zich deelnemers bij de inschrijftafel, waar zij hartelijk werden ontvangen, van informatie voorzien en uitgenodigd werden voor een kopje koffie of thee. Bij inschrijving kregen de deelnemers de keus deel te nemen aan drie verschillende workshops in de middag: Bewegen, Lotgenotencontact of Medicijnen. Met name deze laatste workshop, onder leiding van apotheker/farmacoloog dr Schouwenberg mocht zich verheugen in een grote belangstelling. De informatiestands van De Trombose Stichting Nederland, de Bewegingsgroepen HUF en Koprol, en De Hart & Vaatgroep werden reeds voor aanvang van de lezingen druk bezocht. Regie in eigen hand en keuzes maken Stipt om 10.30 uur sprak dagvoorzitter Koos van Staveren het openingswoord uit en lichtte in een sprankelende diavoorstelling de vele mogelijkheden van De Hart & Vaatgroep toe. Hij wees met name op de ondersteunende taken van deze patiëntenvereniging gericht op medisch/fysiek, psychisch en sociaal emotioneel functioneren. Hierdoor is het voor eenieder die getroffen wordt met hart en/of vaatproblemen mogelijk de regie in eigen hand te houden, naar oplossingen te zoeken en keuzes te maken. Oorzaken en behandeling boezemfibrilleren Prof. Dr. J. Smeets nam als eerste het woord en heette eenieder namens de afdeling Cardiologie van het UMC St Radboud van harte welkom. In een van zijn eerste dia’s stelde hij zijn “ritmesectie” voor, de staf van de afdeling Cardiologie met haar specifieke kennis- en taakgebieden.

5

In een grafiek wordt vervolgens duidelijk gemaakt dat ons hart zo’n 130.000 keer per dag klopt, wat jaarlijks neerkomt op 45 miljoen hartslagen! Vervolgens werden begrippen m.b.t. boezemfibrilleren, ook genoemd atriumfibrilleren of A Fib, aan de orde gesteld. Zo kan dit fibrilleren paroxysmaal, dus aanvalsgewijs voorkomen en spontaan weer stoppen. Maar ook persisterend, met lange aanvallen, waarvoor dan vaak een ECV (electrische beïnvloeding sinusknoop) nodig is. Voorts komt permanent A-fibrilleren voor, het continu aanwezig zijn van boezemfibrilleren, waarbij ECV niet succesvol is. Prof. Dr. Smeets benoemde een aantal klachten die kunnen wijzen op atriumfibrilleren: snelle kamerfrequentie, onregelmatige hartslag (soms snel dan weer langzaam), verminderde inspanningstolerantie, vermoeidheid, duizeligheid en polyuria (een vermeerderde urinelozing). Als oorzaken werden genoemd: “LONE d.w.z. onbekend, hypertensie (verhoogde bloeddruk), hartklepafwijkingen, hartfalen, een operatie aan hart of buik, intoxicatie (vergiftiging) door bijvoorbeeld alcohol, een infectie of schildklierafwijking. Als behandeling noemt professor Smeets Rhythm Control (ritme control therapie) waarbij het sinusritme hersteld en behouden wordt. Dit kan door behandeling met medicijnen, een ablatiebehandeling (met behulp van een specifieke kathether (radiofrequent- en cryo-ablatie, later toegelicht door dr. S. Westra), of door een eventueel grotere operatieve ingreep zoals een open hartoperatie. Ook Rate Control (frequentie controle therapie) kan aangewend worden. Dit houdt in dat het A-fibrilleren geaccepteerd wordt, maar dat de kamerfrequentie door medicatie goed geregeld wordt. Eventueel kan een operatieve ingreep of ablatie van de bundel van His met een pacemaker overwogen worden. Voorts is het zeer belangrijk dat trombo-embolische complicaties voorkomen worden. Behandeling peilers en aanpak Na een korte pauze komt dr. S. Westra aan het woord. Zijn lezing gaat over de behandeling van hartritmestoornissen. De therapie is gebaseerd op drie peilers: behandeling van het onderliggende probleem, ritme of frequentiecontrole en de keus maken of en welke bloedverdunners gebruikt dienen te worden. Behandeling van de onderliggende oorzaken en risicofactoren is met name gericht op een behandeling van een hoge bloeddruk, hartfalen en kransslagaderverkalking. Ook de leeftijd bepaalt de wijze van behandeling. 6

Om de bloeddruk en de hartslag te verlagen worden bètablokkers of bloeddrukverlagende medicijnen ingezet. Mogelijke bijwerkingen van bètablokkers zijn duizeligheid, vermoeidheid, koude handen/voeten. De merknamen van bètablokkers eindigen op “lol”. De bloeddrukverlagende medicijnen werken op de nier. Het zijn de ACE remmers (Angiotensine Converting Enzyme-remmers) die eindigen op “pril” en de ARB’s (Angiotensine Receptor Blokker) die eindigen op “tan”. De mogelijke bijwerkingen van bloeddrukverlagende medicijnen zijn duizeligheid, nierfunctiestoornissen, (kriebel) hoest, oedeem van de tong. Door ritme- en frequentie controle wordt getracht de hartslag regelmatig te maken door middel van medicijnen. Bij frequentie controle (rate control) worden de ritmestoornissen geaccepteerd, echter de hartslag blijft onregelmatg. Er moet dus voor gezorgd worden dat de polsslag rustig wordt. Dit kan door het gebruik van Bètablokkers (“lol”), Calcium blokkers (verapamil, diltiazem), Digoxine (Lanoxin). Bij ritme controle wordt geprobeerd het sinusritme te herstellen om de hartslag weer regelmatig te maken. Hiervoor kunnen anti-aritmica medicijnen worden voorgeschreven, zoals Sotalol, Flecaïnide (tambocor), en Amiodarone (cordarone). Als medicijnen niet of onvoldoende werken kan een ablatie overwogen worden. Dit gebeurt meestal voor de groep patiënten waarbij het hart helemaal normaal is en het niet duidelijk verklaard kan worden waarom de hartritmestoornissen terug blijven komen (lone boezemfibrilleren). Bij deze ingreep worden de longaders elektrisch geïsoleerd van de linkerboezem van het hart. Na het maken van een CT-scan voert de hartchirurg deze ingreep uit. Dit wordt gedaan door littekens te maken op de overgang van de linkerboezem naar de longaders: van buiten af met behulp van een kijkoperatie, een punt voor punt ablatie, of door een cryo ballon ablatie (bevriezingstechniek). Dit zijn zeer nauwkeurige operaties die vaak geruime tijd in beslag nemen om zeker te zijn van een geslaagde ingreep. De lezing van dr. Westra werd ondersteund door mooie beelden van de punt voor punt en cryo ablatie behandelingen. Bloedplaatjesremmers of stollingsremmers Na de koffiepauze is het woord aan dr. M. Brouwer. Zijn promotieonderzoek ging over stollingsmedicijnen. Het belang van deze kennis voor de Cardiologie is erg groot. Atriumfibrilleren is namelijk een electriciteitsprobleem van het hart. De sinusknoop regelt de hartslag, maar soms is er sprake van “ruzie”, waardoor de bloedstroom verstoord wordt en stolsels ontstaan die een TIA of CVA kunnen veroorzaken. 7

Soms lost het lichaam zo’n stolsel zelf op, maar het risico is dusdanig groot dat meestal medicijnen gebruikt moeten worden. De keus moet gemaakt worden of dit bloedplaatjesremmers dienen te zijn of stollingsremmers. Het maken van deze keuzes is het kennisgebied van dr. Brouwer. Hij zet uiteen dat in een bloedvat cellen zwemmen, die soms de neiging hebben te klonteren en een soort slierten te vormen. Er zijn twee manieren om de probleem aan te pakken: - Bloedplaatremmende medicijnen zoals Aspirine (Ascal) en Clopidogrel (Plavix). Redelijk sterke medicijnen, maar er hoeft geen controle door de Trombosedienst plaats te vinden. - Stollingsfactorenremmende medicijnen: Acenocoumarol (Sintrommitis) en Fenprocoumon (Marcoumar). Bij deze medicijnen is controle door de Trombosedienst noodzakelijk, tegenwoordig kan dit ook via internet bij de Nationale Trombosedienst. noodzakelijk, tegenwoordig kan dit ook via internet bij de Nationale Trombosedienst. Er komt een nieuw medicijn op de markt Dabigatran genaamd, waarbij controle door de Trombosedienst niet meer nodig is. De verwachtingen zijn hooggespannen, het middel lijkt zeker zo goed als Sintrommitis. De keus welk medicijn nodig is wordt gemaakt na het maken van een risicoinschatting. Leeftijd, mogelijk hartfalen, verhoogde bloeddruk, diabetes en een mogelijk eerder doorgemaakt CVA of TIA worden gescoord, waarna een goed beeld ontstaat welke medicijnen aangewend dienen te worden. Conclusie: het behandelen van boezemfibrilleren kent vele gezichten en varieert per geval. Belangrijk is dat bij ritmestoornissen snel de Cardioloog ingeschakeld wordt om de oorzaak te achterhalen en de behandeling te starten. Beantwoorden van vragen Na deze duidelijke uiteenzetting worden de vragen van de aanwezigen, die eerder op papier zijn aangeleverd, beantwoord door de deskundigen. De antwoorden op deze vragen en de presentaties van de sprekers vindt u op onze website (www.hartenvaatgroep.nl). Paula van Rensch Vrijwilliger Voorlichting De Hart&Vaatgroep regio Gelderland 8

EERSTE ICD PATIËNTENINFORMATIEBIJEENKOMST Op 30 mei vond in het CWZ een eerste bijeenkomst plaats voor mensen met een Implanteerbare Cardioverter Defibrillator (ICD). Hier kwamen ruim 100 belangstellenden op af. Patiënten kregen informatie rondom de implanteerbare defibrillator (apparaatje in hart dat snelle hartritmestoornissen corrigeert) en konden met lotgenoten praten. Specialist ICD & Electrofysiologie Jan Elders opende de bijeenkomst. Daarna vertelde Adrie Janssen van het ICD technische team over wat ze doen rondom inplanteerbare Defibrillator en controle. Verder sprak cardioloog Bouwels over wie een ICD krijgt en vertelde de voorzitter van de Stichting ICD dragers Nederland (STIN) welke consequenties er voor patiënten zijn bij autorijden. Ook kwam psychiater Hartong aan bod met zijn verhaal over de belasting bij mensen met het hartapparaatje. Tot slot konden patiënten vragen stellen via een forum en informatie krijgen over de verschillende hartapparaatjes van verscheidene firma’s die er stonden met een stand. ‘De bijeenkomst is goed ontvangen door publiek. En wegens de grote belangstelling komt er daarom nog een tweede sessie aan’, aldus Adrie Janssen. De bijeenkomst werd georganiseerd door het cardiologisch medisch team van het CWZ, de STIN, de ICD firma’s Medtronic en St Jude Medical. Bron: CWZ, 01 juni 2011

BEHANDELPROTOCOL VOOR DEPRESSIE EN ANGST NA BEROERTE Depressie- en angstverschijnselen komen vaak voor na een beroerte (CVA). Deze klachten maken het patiënten zwaarder om te herstellen van een beroerte. De Sint Maartenskliniek start samen met het UMC St Radboud een studie naar angst- en depressieklachten na CVA met als doel een effectief behandelprotocol te ontwikkelen. Het precieze verband tussen een depressie en een CVA is niet geheel duidelijk. Enerzijds is het voor een patiënt vaak moeilijk te moeten leven met de gevolgen van een beroerte. De patiënt kan zich gefrustreerd en machteloos voelen omdat hij of zij zich bijvoorbeeld niet langer goed kan uitdrukken, of om bang te zijn voor een nieuw CVA. Aan de andere kant heeft de hersenbloeding of het herseninfarct een directe, biologische impact op de hersenen. 9

Op die manier is de depressie ook een rechtstreeks gevolg van de schade aan de hersenen. Angstklachten kunnen ook duidelijk aanwezig zijn, maar daar is nog weinig wetenschappelijke theorie over ontwikkeld. In deze studie zijn zowel depressie als angst speerpunten. Angst- of depressieklachten maken het patiënten lastiger om te herstellen van een beroerte. In vergelijking met niet-depressieve CVA-patiënten, is bij hen het verlies aan functionaliteit groter, zijn de cognitieve capaciteiten meer aangetast en ligt ook de sterftegraad de helft hoger. Behandelprotocol Op dit moment werken de onderzoekers aan de ontwikkeling van een behandelprotocol. De inhoud van de behandeling is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie aangevuld met activiteiten die begeleid worden door ergotherapeut of bewegingsagoog. De onderzoekers willen onder andere door deze cognitieve gedragstherapie te weten komen wat de mogelijkheden van de patiënt nog zijn en of hij deze mogelijkheden (in termen van activiteiten) ook thuis kan uitvoeren met hulp van ergotherapeut of bewegingsagoog. De effectiviteit van de behandeling wordt vergeleken met resultaten van een andere groep patiënten (controlegroep), die een cognitieve training krijgen via een computerprogramma. In februari 2011 start een proef met het ontwikkelde behandelprotocol. Per augustus 2011 gaat het project van start in acht verschillende instellingen in Nederland. In een periode van een jaar worden doorlopend in de deelnemende centra 106 patiënten in de studie opgenomen. De behandelingsduur per patiënt is vier maanden. Na deze vier maanden verrichten de onderzoekers vervolgmetingen. De uitkomsten van deze proef worden gebruikt om het behandelprotocol verder te verbeteren. Restore4stroke Het onderzoek is een onderdeel van Restore4Stroke, een landelijk onderzoeksproject waarin de sociale re-integratie van CVA- patiënten centraal staat. De uitvoering van het Restore4Strokeproject bestaat uit 4 studies: prospectieve cohort, angst en depressie, zelfmanagement en economische evaluatie. De Sint Maartenskliniek neemt samen met het UMC St Radboud het onderzoek naar angst en depressie onder haar hoede. De studie heeft als doel angst- en depressieklachten na CVA te behandelen. Bron: St Maartenskliniek 10

HARTSTILSTAND VERHELPEN MET KLEINERE STROOMSTOOTJES • Nieuwe methode maakt harde ‘klap’ met 1000 à 1500 Volt om hart te resetten wellicht overbodig. “Los!”, roepen artsen als ze bij een patiënt met een hartstilstand een elektrische schok toedienen. En dat is niet voor niets. Van zo’n stroomstoot van 1000 à 1500 Volt, bedoeld om het haperende hart te resetten, blijf je als omstander liever verschoond. Ook voor de patiënt zelf is zo’n ‘defibrillatie’ nogal een klap, schrijven Duitse, Franse en Amerikaanse biomedici vandaag in het vakblad Nature. Er kunnen vonken bij ontstaan, en soms houdt de patiënt er lichte brandwonden aan over. Patiënten die rondlopen met een defibrillator die onder de huid is ingebracht, krijgen af en toe ten onrechte een schok als ze nog bij kennis zijn, en ervaren dat als ronduit pijnlijk. De wetenschappers hebben daarom een mildere methode bedacht om het hart weer op gang te brengen: ze geven niet één grote stoot, maar vijf kleintjes, kort na elkaar. Daarbij houden ze rekening met de ligging van bloedvaatjes en de richting van spiervezels, die de elektrische weerstand in het hart beïnvloeden. Zo benutten ze de stroom optimaal, waardoor de totaal toegediende energie met 84 procent omlaag kan. Tot dusver is de methode alleen bij honden getest, met goed resultaat. De schokjes namen de oorzaak van de hartstilstand weg. Dat wil zeggen: ze dempten stapsgewijs het verkeerde elektrische signaal dat in de hartkamers rondzong, waarna het hart zijn natuurlijke ritme kon hervatten. Jaarlijks krijgen tienduizend mensen een elektrische schok om hun hartstilstand te verhelpen. De potentiële klandizie is dus groot. “Een interessante vinding, maar nog lang niet rijp voor de kliniek”, reageert cardioloog Ruud Koster uit het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. “Het moet allereerst nog worden bewezen dat dit ook bij de mens werkt. Bovendien hebben de onderzoekers hun elektrodes geïmplanteerd. Het is nog de vraag of het ook lukt met elektrodes die op de borst zijn geplakt.” Koster hoopt dat de methode standhoudt, want hoe minder stroom, hoe beter. De vinding zou kunnen leiden tot een aanzienlijke verkleining van de geïmplanteerde defibrillatoren, die voor ruim de helft uit batterijen bestaan. De huidige apparaten zijn al minder immens dan die uit de beginjaren, maar je ziet ze nog steeds zitten als een bobbel onder de huid, bij het sleutelbeen. De cardioloog vindt wel dat de nadelen van de huidige defibrillatie nogal worden overdreven, mogelijk uit commerciële motieven. 11

De gebruikte hoeveelheid stroom is volgens hem al een stuk lager dan twintig jaar geleden, en de brandwonden noemt hij mild. Bovendien zijn patiënten met een hartstilstand buiten westen, dus de pijn van de schok voelen ze niet. “Het doet pijn bij patiënten die we met zo’n schok behandelen om een hartritmestoornis in de hartboezem te herstellen, maar die krijgen een narcose.” (Uit Trouw, 14-7-2011)

VOLUME NORMEN VOOR CARDIOLOGISCHE INGREPEN Laatste update: 23 juni 2011 BAARN - Voor drie veel voorkomende en risicovolle cardiologische ingrepen worden volumenormen ingevoerd. Dit vormt de beste garantie dat patiënten met hart- en vaatziekten zorg van de hoogst mogelijke kwaliteit krijgen, zo meldt de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie. De Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) heeft deze volumenormen vandaag bekend gemaakt. Deze hebben niet alleen betrekking op het aantal behandelingen, maar bijvoorbeeld ook op of er 24 uur per dag een team beschikbaar is voor acute hartinfarcten en of de behandelteams over voldoende specifieke deskundigheid en ervaring beschikken. Cardiologische centra die aan de normen voldoen, worden geplaatst op een zogeheten Witte Lijst van de NVVC. De normen hebben betrekking op dotterbehandelingen (35.000 per jaar), Inwendige Cardioverter Defibrillatorimplantaties (ICD, 5000 per jaar) en hartklepimplantaties via een catheter (750 per jaar). Belangrijkste doodsoorzaak Hart- en vaatziekten vormen nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland: jaarlijks sterven meer dan 40.000 mensen aan de gevolgen van een hart- of vaatziekte. Het aandeel in de totale sterfte is daarmee meer dan 30 procent. Harde, kille cijfers die het belang van goede cardiologische zorg onderstrepen.De sterfte in jongere patiëntengroepen neemt weliswaar af, maar door de vergrijzing blijft de totale sterfte gelijk. De Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) doet dan ook geen concessies als het gaat om de kwaliteit van de cardiologische zorg in Nederland. De NVVC kiest daarom niet voor minimale kwaliteitsnormen, maar voor optimale normen waardoor de patiëntveiligheid en kwaliteit is gewaarborgd. 12

Streng Cardiologische centra die bepaalde verrichtingen uitvoeren worden streng gecontroleerd door de commissie Kwaliteit van de NVVC aan de hand van visitaties. Zo moet een dottercentrum 24 uur per dag, 7 dagen in de week kunnen behandelen en tenminste 600 dotterprocedures per jaar uitvoeren. Voor een cardioloog bedraagt het minimum aantal behandelingen 150 per jaar. Ook voor startende centra zijn volumenormen afgesproken die vallen binnen de kwaliteitseisen. Volgend jaar worden nog meer optimumnormen ingevoerd, onder andere voor de behandeling van hartritmestoornissen Gelezen op internet bij www.nu.nl/gezondheid/

'BLOEDTEST STELT HART ZIEKTE VAST' Laatste update: 13 juli 2011 AMSTERDAM - Door een nieuwe bloedtest is snel vast te stellen of iemand een hart- of vaatziekte heeft. Daardoor kunnen langdurige en kostbare onderzoeken worden overgeslagen, stelt cardioloog Eric Duckers van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam woensdag in De Telegraaf. Harten vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Zuurstofgebrek Met de bloedtest kan worden nagegaan of het hart in de afgelopen week zuurstofgebrek heeft gehad. De test wordt nu uitgeprobeerd op duizend patiënten in het ziekenhuis. De eerste resultaten zouden veelbelovend zijn. In de huidige praktijk gaat volgens de cardioloog veel tijd verloren. Mensen met hartklachten gaan eerst naar de huisarts. Die verwijst naar het ziekenhuis en dan kan het twee maanden duren voordat de patiënt daar terecht kan. Cardioloog Afhankelijk van de klachten volgen in de weken daarna onderzoeken. Zo worden gesprekken met een cardioloog ingepland, worden hartfilmpjes gemaakt en kan een fietstest bij het programma horen. Dat hele traject kan volgens Duckers door één bloedtest worden vervangen. Die kan door een huisarts worden uitgevoerd. De test zou tussen de vijftig en tweehonderd euro kosten. 13

Tijd besparen De test zou cardiologen ook veel tijd besparen omdat in veel gevallen pas na het nodige onderzoek blijkt dat er geen hartproblemen zijn. Door de test zou dit meteen duidelijk worden zonder dat verder onderzoek nodig is. "De bloedtest toont meteen de echte hartpatiënten aan." De cardiologen houden dan meer tijd over voor de patiënten die echt hartproblemen hebben. De test moet binnen twee jaar in de medische wereld worden geïntroduceerd. Gelezen op internet bij www.nu.nl/gezondheid/

NIEUWSBRIEF HOGE BLOEDDRUK, APRIL 2011 De Nieuwsbrief Hoge Bloeddruk is een uitgave van de Nederlandse Hartstichting en informeert u over nieuwtjes en achtergronden die met hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten te maken hebben. Van een hoge bloeddruk spreekt men als de bovendruk hoger of gelijk is aan 140 millimeters kwik (mmHg) en de onderdruk hoger of gelijk is aan 90 mmHg. Hart- en vaatziekten Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende ziekten in Nederland. De meeste hart- en vaatziekten ontstaan door het dichtslibben van slagaders als gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Op beschadigingen in de vaatwand (o.a. door langdurige hoge bloeddruk) kunnen vetten en cholesterol zich gemakkelijker hechten. Dit worden plaques genoemd. Hierdoor vernauwen langzaam de bloedvaten. Op deze plaques kunnen bloedstolsels ontstaan. Zo’n bloedstolsel kan losraken, door de bloedstroom meegevoerd worden en ergens anders een bloedvat afsluiten. Afhankelijk van de plaats waar dit gebeurt ontstaat een hartinfarct, een herseninfarct of bijvoorbeeld een vernauwing van een slagader in het been. Risicofactoren Een hoge bloeddruk is een van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Andere risicofactoren zijn roken, een verhoogd cholesterolgehalte, overgewicht, diabetes en erfelijkheid. Van de Nederlandse bevolking tussen de 20 en 60 jaar heeft ongeveer 1 op de 5 een verhoogde bloeddruk, 1 op de 8 een verhoogd cholesterolgehalte en 1 op de 3 rookt. Het opsporen en behandelen van mensen met een verhoogd risico heet ‘cardiovasculair risicomanagement’. Hierover geeft de Hartstichting voor patiënten de brochure Werken aan vitale vaten uit. U kunt de brochure via de webshop bestellen. 14

Ken uw risico! De risicofactoren samen vormen uw risicoprofiel. Kijk om uw risicoprofiel te bepalen op onze website bij: Hoe bepaal ik mijn risico. U kunt ook uw huisarts vragen uw risicofactoren voor hart- en vaatziekten in kaart te brengen. De arts maakt hierbij gebruik van de SCORE-tabel, waarin de invloed van de belangrijkste risicofactoren per geslacht en leeftijdscategorie zichtbaar wordt. Cholesterol Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam nodig heeft als bouwstof voor lichaamscellen en hormonen, maar teveel cholesterol is schadelijk. Het meeste cholesterol wordt aangemaakt in de lever; een klein deel wordt direct opgenomen uit de voeding. U merkt het niet als u een verhoogd cholesterolgehalte heeft. Het cholesterolgehalte wordt bepaald met een bloedtest. Behalve het totaal cholesterolgehalte wordt ook het ‘goede’ HDL-, het ‘slechte’ LDL-cholesterolgehalte en het triglyceridegehalte bepaald. Mensen met een verhoogd cholesterolgehalte kunnen zich bij de apotheek of via www.apotheek-linq.nl abonneren op de Nieuwsbrief Hoog Cholesterol. Zout in de media Opzienbarende onderzoeksresultaten halen vaak het nieuws. Zo ook het onderzoek van de Belgische professor Jan Staessen. Hij onderzocht de relatie tussen zout en hart- en vaatziekten en publiceerde zijn resultaten in het toonaangevende tijdschrift JAMA. Mensen die weinig zout eten, zouden vaker sterven aan hart- en vaatziekten dan mensen die veel zout gebruiken. Op de onderzoeksmethode kwam meteen na publicatie veel kritiek. De Hartstichting blijft daarom bij haar advies om minder zout te eten om zo de kans op harten vaatziekten te verlagen. Ook professor Staessen zelf adviseert mensen met een hoge bloeddruk of met hart- en vaatproblemen niet om meer zout te eten. Hij geeft aan dat het voor patiënten zinvol blijft om de zoutinname te beperken. Lees de reactie van de Hartstichting. Brochure vernieuwd Tips en adviezen om gezondere voedingskeuzes te maken, vindt u in onze brochure Kritisch kiezen en kopen. Deze brochure is geactualiseerd. Hij bevat ook informatie over de nieuwe voedselkeuzelogo’s. In de loop van 2011 verschijnen deze nieuwe logo’s op de verpakkingen. Er is een groene en blauwe variant. 15

Het groene logo bevat de tekst ‘Gezondere keuze’ en staat voor de gezondere keuze binnen de groep basisproducten zoals melk, brood, groenten en fruit. Het blauwe logo bevat de tekst ‘Bewuste keuze’ en helpt bij het maken van een juiste keuze uit producten die niet tot de basisvoedingsmiddelen horen, zoals sauzen, soepen en tussendoortjes. Voor meer informatie en hulp bij het maken van gezonde keuzes, bestel of download de brochure via de webshop. Opzouten Met de campagne ‘Opzouten’ wil de Consumentenbond bereiken dat de levensmiddelenfabrikanten minder zout in hun producten gebruiken. Uit onderzoek van de Consumentenbond is gebleken dat de hoeveelheid zout de laatste jaren in de meeste productgroepen nauwelijks is gedaald. Als alle fabrikanten tegelijk en stapsgewijs minder zout aan hun producten toevoegen, heeft dit geen negatief effect op de smaak. Zo wordt het gemakkelijker om het advies van de Gezondheidsraad op te volgen om niet meer dan 6 gram zout per dag te gebruiken. Lees meer en steun de campagne van de Consumentenbond. Vragenrubriek Bij de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting komen veel vragen binnen. In deze rubriek leest u elke keer het antwoord op één vraag. “Mijn bloeddruk is vroeg in de ochtend hoger dan later op de dag, is dat normaal?” Schommelingen in de bloeddruk zijn normaal. Gedurende het etmaal schommelt de bloeddruk bij iedereen. ‘s Nachts is de bloeddruk relatief laag. Tegen de tijd dat we wakker worden, stijgt de bloeddruk. In de loop van de dag neemt de bloeddruk weer iets af, om aan het eind van de middag en het begin van de avond opnieuw te stijgen. De bloeddruk verandert ook onder invloed van de ademhaling, emoties, druk praten, temperatuur, lichaamsbeweging, pijn, koorts, tabak en alcohol. Ook de lichaamshouding beïnvloedt de bloeddruk. De bloeddruk zal meestal stijgen wanneer u vanuit een liggende houding gaat staan. Fabel of Feit? “Zoete drop is minder schadelijk dan zoute drop.” Fabel! Zoete drop bevat ook veel zout, maar door de suikers proeft u dat niet. Daarnaast bevat drop de stof glycyrrhizine, een extract uit de zoethoutwortel. Glycyrrhizine zorgt er voor dat de nieren meer vocht vasthouden, zodat de bloeddruk stijgt. Bij hoge bloeddruk is het dus beter drop en andere producten met zoethoutwortelextract (zoals zoethoutthee) niet te gebruiken. 16

Informatielijn Met vragen over hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten of een gezonde leefstijl kunt u terecht bij de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting: 0900 3000 300 (maandag t/m vrijdag van 09:00 tot 13:00 uur, lokaal tarief). U kunt uw vraag ook per e-mail stellen: [email protected] Dressing Heeft u een blender of een staafmixer, maak dan eens zelf een lekkere en gemakkelijke dressing. Wat heeft u nodig: 1 dl. Azijn, 1 theelepel honing, 1 theelepel mosterd, 1/4 rode ui, beetje peper. Bereidingswijze: Samen mengen in de blender of met een staafmixer. Toevoegen 2dl (zonnebloem) olie en eventueel een beetje poedersuiker. Deze basisdressing is circa 3 weken houdbaar in de koelkast. Experimenteer ook eens met: - rucola - geroosterde paprika - verse basilicum - extra honing en dille Deze variaties zijn circa 2 weken houdbaar. Smoothie sinaasappelaardbei-kiwi-banaan: voor 2 tot 4 personen Ingrediënten: 8 perssinaasappels, 20 aardbeien, 2 kiwi’s, 2 handsinaasappels, 2,5 dl magere of halfvolle yoghurt, 4 bananen in schijfjes Bereiding: Pers de sinaasappels. Maak de aardbeien en kiwi’s schoon en snijd de kiwi’s in stukjes. Schenk het sinaasappelsap, de aardbeien en de stukjes kiwi met de yoghurt in een keukenmachine of blender en meng dit goed door elkaar. Voeg de bananenschijfjes toe en pureer het geheel tot een glad en luchtig drankje. Snijd de handsinaasappels in heel kleine stukjes en roer ze vlak voor het serveren door de smoothie. 17

NIEUWSBRIEF HOOG CHOLESTEROL, JULI 2011 De Nieuwsbrief Hoog Cholesterol informeert u over nieuwtjes en achtergronden die met cholesterol en hart- en vaatziekten te maken hebben. Stoppen met roken? Doen! Een verhoogd cholesterol is een van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Roken is de belangrijkste risicofactor. Sinds januari dit jaar wordt hulp bij stoppen-met-roken vergoed vanuit het basispakket. Terwijl meer mensen dan ooit de kans grijpen om te stoppen, heeft minister Schippers besloten deze hulp alweer uit het basispakket te schrappen. Als u nog rookt, laat u hierdoor niet weerhouden om te stoppen. De cijfers over roken zijn namelijk schrikbarend; elk jaar sterven 20.000 mensen aan een ziekte die samenhangt met roken en elk jaar krijgen 400.000 mensen een chronische ziekte door (mee)roken. De helft van alle rokers overlijdt door roken! Wat zijn de effecten van roken? De drie meest schadelijke stoffen voor hart, bloedvaten en longen zijn nicotine, koolmonoxide en teer. • Nicotine zorgt voor de verslaving aan roken. Nicotine verhoogt de hartslag en al bij de eerste trek zorgt nicotine voor de vernauwing van de bloedvaten; de bloeddruk stijgt. Dit effect verdwijnt pas 20 minuten na het uitmaken van de sigaret. Nicotine leidt tot beschadiging van de binnenkant van de bloedvaten. Hierdoor kunnen vetachtige stoffen in de vaatwand dringen die een brijachtige massa (plaque) vormen, waarop bloedstolsels ontstaan. Op de langere termijn raken vaten vernauwd of slibben dicht. Dit proces heet slagaderverkalking. Nicotine versnelt dit proces. • Koolmonoxide is een van de verbrandingsproducten die bij het roken ingeademd worden. Koolmonoxide bindt zich gemakkelijker aan bloed dan zuurstof. Hierdoor daalt het zuurstofgehalte in het bloed. Het hart moet harder werken. • Teer komt in de longen terecht en blijft daar voorgoed liggen. Er ontstaat als het ware een roetlaagje. Dit veroorzaakt de bekende rokershoest. Tabaksrook zorgt er ook voor dat het bloed sneller stolt.

18

Roken en cholesterol Roken heeft ook invloed op het cholesterolgehalte in het bloed. Door tabaksrook daalt het goede cholesterolgehalte (HDL-cholesterol), terwijl het slechte cholesterolgehalte (LDL-cholesterol) juist stijgt door tabaksrook. Wat gebeurt er als u stopt met roken? Net na het stoppen met roken voelt u zich waarschijnlijk eerst minder goed; u bent snel geïrriteerd, lusteloos of onrustig. Dit is een tijdelijke fase die hooguit twee weken duurt. De gezondheidswinst is vele malen groter! In onze brochure Uitdrukkelijk voor rokers staan adviezen om te stoppen met roken. Kijk voor meer tips of hulpmiddelen ook op de website van STIVORO: www.stivoro.nl. Tijd na rookstop 20 minuten 8 uur 24 uur 48 uur 72 uur 2-12 weken 3-9 maanden 1 jaar

Positieve effecten Uw bloeddruk en hartslag zijn weer normaal De helft van de nicotine en het koolmonoxide is uit uw lichaam verdwenen. De koolmonoxide is helemaal verdwenen. U heeft minder kans op een hartinfarct. Er is geen nicotine meer in het lichaam. U ruikt en proeft beter. Het ademen wordt gemakkelijker en u voelt zich fitter. De bloedcirculatie in uw lichaam verbetert. De longfunctie is verbeterd met 10%. U hoest minder en u heeft minder ademhalingsproblemen. Het risico op een hartinfarct is verminderd tot ongeveer de helft van het risico van een roker.

Brochure vernieuwd Tips en adviezen om gezondere voedingskeuzes te maken, vindt u in onze brochure Kritisch kiezen en kopen. Deze brochure is geactualiseerd. Hij bevat ook informatie over de nieuwe voedselkeuzelogo’s. In de loop van 2011 verschijnen deze nieuwe logo’s op de verpakkingen. Er is een groene en blauwe variant. Het groene logo bevat de tekst ‘Gezondere keuze’ en staat voor de gezondere keuze binnen de groep basisproducten zoals melk, brood, groenten en fruit. Het blauwe logo bevat de tekst ‘Bewuste keuze’ en helpt bij het maken van een juiste keuze uit producten die niet tot de basisvoedingsmiddelen horen, zoals sauzen, soepen en tussendoortjes. Voor meer informatie en hulp bij het maken van gezonde keuzes, bestel of download de brochure via de webshop. 19

Vragenrubriek Bij de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting komen veel vragen binnen. In deze rubriek leest u elke keer het antwoord op één vraag. “Op de bijsluiter van simvastatine staat dat je het niet mag combineren met grapefruit(sap). Geldt dit ook voor mineola’s” Sommige statines zoals simvastatine (Zocor1) en atorvastatine (Lipitor1) kunnen beter niet gecombineerd worden met grapefruit(sap). Van de medicijnen die iemand slikt, wordt direct een gedeelte afgebroken. Hierdoor bereikt soms slechts een klein deel van de hoeveelheid werkzame stof uiteindelijk de bloedbaan. In grapefruit zitten stoffen die dit afbraakmechanisme remmen. Hierdoor kan de hoeveelheid werkzame stof in het bloed twee tot zes maal zo hoog worden. Zowel de werking als de bijwerking wordt hierdoor versterkt. Dit effect kan uren tot zelfs 3 dagen na het innemen van grapefruit(sap) aanhouden. Voor rosuvastatine (Crestor1), pravastatine (Selektine1) en fluvastatine (Lescol1) geldt dit niet. Deze stoffen worden op een andere manier in het lichaam afgebroken. Mineola’s horen tot dezelfde familie als grapefruit, net als pomelo’s, tangelo’s, orlando’s en ugli’s. Op dit moment is nog niet goed bekend of deze vruchten dezelfde effecten hebben als grapefruit. Het advies is dan ook om deze vruchten voorlopig niet te combineren met simvastatine en atorvastatine. Informatielijn De Informatielijn is er voor al uw vragen over hart- en vaatziekten, cholesterol, bloeddruk en gezonde leefstijl. Het telefoonnummer is 0900 3000 300 (maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 13.00 uur, lokaal tarief). E-mail: [email protected] Fabel of Feit? “Iemand die elke dag 100 kcal extra eet of drinkt - en niet extra gaat bewegen – wordt in 1 jaar 5 kilo zwaarder.” Feit! Er is niet veel voor nodig om zwaarder te worden. 100 kcal is bijvoorbeeld een kop cup-a-soup, een blokje boterkoek (20 gram), 2 glazen frisdrank, een mini candybar (20 gram), 5 poffertjes of 1 bolletje schepijs (50 gram). Wilt u meer weten over hoeveel calorieën er in bepaalde producten zitten en hoeveel u moet bewegen om die weer te verbranden, kijk dan op de Caloriewegwijzer van de Hartstichting. Deze kunt u bestellen via de webshop. 20

NPCF: ZORGVERZEKERAAR INFORMEERT VERZEKERDE ONVOLDOENDE OVER SELECTIE VAN ZORG Zorgverzekeraars informeren hun verzekerden onvoldoende over de redenen om wel of geen contract met een zorgaanbieder af te sluiten. Dat blijkt uit de resultaten van de meldactie 'Zorginkoop' van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) waar ruim drieduizend mensen aan deelnamen. 84% van de deelnemers wil weten waar een verzekeraar op let bij het afsluiten van contracten. Slechts in 8% van de gevallen heeft de verzekerde die informatie. "Enkele jaren geleden had ik veel last van herniaklachten in de lage rug. Ik kreeg van verschillende behandelaars het advies om naar een bepaald ziekenhuis te gaan. Mijn zorgverzekeraar had geen contract met deze zorgverlener. Ik heb nog gebeld voor een toelichting maar het is mij niet duidelijk geworden waarom ze met dat ziekenhuis geen contract hadden." Uit de meldactie blijkt dat verzekerden het over het algemeen goed vinden dat zorgverzekeraars selectief contracten met zorgaanbieders afsluiten. 61% van de deelnemers vindt het goed om een keuze te kunnen maken uit een aantal zorgaanbieders dat door de zorgverzekeraar is geselecteerd op kwaliteit. Als de keuzeruimte afneemt, daalt dit percentage tot minder dan de helft van de respondenten. De deelnemers aan de meldactie vinden het daarbij wel van belang dat ze geïnformeerd worden over de criteria die de zorgverzekeraar daarbij hanteert. NPCF-directeur Wilna Wind: "Mensen zien dus dat het voordelen heeft als zorgverzekeraars een voorselectie van zorgaanbieders maken op basis van kwaliteit. Maar ze willen wel weten waarom, en waar die keuze op is gebaseerd. Die informatie bereikt mensen nu nog onvoldoende." Nog niet de helft van de deelnemers vindt het acceptabel als de verzekeraar zorgaanbieders ook selecteert op betaalbaarheid. Als de keuzeruimte daarmee beperkt wordt vindt nog maar 25% dat een goed idee. "Dus verzekerden staan er minder positief tegenover als verzekeraars het kostenaspect mee laten wegen bij het selecteren van zorgaanbieders", zegt Wilna Wind. "Dat vind ik opvallend want mensen betalen de zorg toch echt zelf." De deelnemers aan de meldactie drukken hun vertrouwen in zorgverzekeraars uit met een krappe voldoende. Een aspect waardoor dat vertrouwen kan groeien is volgens de deelnemers niet alleen goede informatie over de kwaliteit van de zorg en het afsluiten van contracten, maar ook dat hun vragen goed worden afgehandeld. Ook geven de deelnemers aan dat ze meer vertrouwen krijgen in zorgverzekeraars als patiëntenorganisaties worden betrokken bij het inkopen van zorg. Bron: NPCF, 21 juli 2011 21

OPENING CATHETERISATIEKAMERS RADIOLOGIE EN CARDIOLOGIE Ziekenhuis Gelderse Vallei is twee hypermoderne catheterisatiekamers rijker. De bestaande kamer werd te klein en de apparatuur was aan vervanging toe. Nu staan er twee compleet ingerichte interventiekamers bij de afdelingen radiologie en cardiologie. Radiologen doen er angio-onderzoeken en dotterbehandelingen van bloedvaten. De cardiologen doen er pacemaker-implantaties en hartcatheterisaties. Het grote voordeel van de twee kamers is dat de wachttijd wordt gereduceerd en er spoedpatiënten bij gepland kunnen worden. Een bijzondere verbetering voor patiënten is het plafond: een hemelsblauwe lucht met wolken is aangebracht. Tijdens de ingreep kunnen patiënten op een prettiger manier ‘naar het plafond staren’. Opening Met het aanprikken van een levensgrote nagemaakte slagader zijn op donderdag 19 mei de twee nieuwe catheterisatiekamers van Ziekenhuis Gelderse Vallei officieel geopend. De openingshandeling werd verricht door de heer Herman de Boon, voorzitter van de Raad van Toezicht van het ziekenhuis in aanwezigheid van medewerkers en relaties van de afdelingen cardiologie en radiologie. In het dagelijkse spraakgebruik worden de kamers kortweg ‘cathkamers’ genoemd. De nieuwe cathkamers zijn volledig digitaal zoals de meeste beeldvormende technieken binnen Ziekenhuis Gelderse Vallei. De nieuwe kamers zijn aangebouwd aan de vleugel waar ook de afdeling radiologie gehuisvest is. Dit was nodig om plaats te maken voor o.a. de nieuwe 3T-MRI-scanner die afgelopen week werd ingetakeld. Wat is catheterisatie? Bij een patiënt wordt via een slagader in de lies een katheter opgeschoven naar het te onderzoeken deel van het lichaam, bijvoorbeeld de nieren of het hart. Via deze katheter wordt contrastvloeistof ingespoten zodat alle bloedvaten in en rond het betreffende orgaan zichtbaar worden. Zo controleert de medisch specialist of er geen verstoppingen in de bloedvaten zijn. In een cathkamer worden veel catheterisaties verricht. Bron: Ziekenhuis Gelderse Vallei, 20 mei 2011. 22

HARTPATIËNT OP LIGSTOEL Veel van de hartpatiënten op de eerste hart hulp belanden binnenkort op een ligstoel in plaats van in bed. Dit zorgt voor meer ruimte. Vanaf 4 juli gaat de afdeling samen met de hartbewaking op de schop. Na de verbouwing zijn er zestien in plaats van vijftien patiëntenplaatsen en een behandelkamer. De eerste hart hulp gaat van drie bedden naar acht ligstoelen en één bed en de hartbewaking van twaalf naar zeven bedden. ‘De eerste harthulp wordt groter, omdat wij een toename zien van onze eerste harthulp patiënten. De ligstoel is een middel om deze stroom patiënten beter aan te kunnen’, vertelt teamleider Rob Tuijten. ‘De stoel heeft naast ruimtevoordeel ook een mogelijk psychologisch effect. Mensen liggen immers niet in bed en hebben daardoor minder het gevoel opgenomen te zijn in het ziekenhuis.’ Bron: CWZ, 07 juni 2011

EVEN GEEN ASPIRINE IS GEEN GOED IDEE Patienten met een cardiovasculair risico die stoppen met het innemen van lage dosis aspirine lopen een verhoogde kans op een hartinfarct, zo blijkt uit een groot onderzoek. Vergeleken met hen die aspirine innemen, lopen mensen aan wie aspirine preventief is voorgeschreven een aanmerkelijk verhoogd risico op een hartinfarct of overlijden ten gevolge van coronaire hart problemen, zo rapporteren Luis Garcia Rodriguez, MD, van het Spanish Centre for Pharmacoepidemiologic Research in Madrid, en collega’s. Zij hebben vastgesteld dat er zich 4 gevallen van niet-fatale hartinfarcten onder hen die stopten met aspirine extra per jaar voordeden binnen een groep van 1000 patienten in een periode van 1 jaar. Zij kwamen tot deze resultaten op basis van de Health Improvement Network database in het Verenigd Koninkrijk, waarin zij 39.513 deelnemers vonden in de leeftijd van 50 tot 84 jaar die aspirine kregen voorgeschreven ter voorkoming van verdere cardiovasculaire problemen tussen 2000 en 2007. 23

Op grond van de resultaten van deze studie dringt de vraag zich op of aspirine aan het kraanwater moet worden toegevoegd, zoals reeds met fluoride gebeurt en wordt gesuggereerd voor statines, zo stellen Giuseppe Biondi-Zoccai, MD, van de universiteit van Modena, Italië, en Giovanni Landoni, MD, van de universiteit Vita-Salute San Raffaele in Milaan, Italië, in begeleidend schrijven. Nog niet, zo luidt hun oordeel, omdat het onderzoek nog verdere studie noodzakelijk maakt. Er moet eerst nog op grotere schaal onderzoek worden gedaan en het is niet duidelijk of de patiënten in het onderzoek met de medicatie gestopt zijn op terechte persoonlijke of klinische gronden. In andere studies wordt momenteel al nader ingegaan op vergelijkbare aspecten middels inname van aspirine of een placebo (POISE-2 en ATACAS). (Uit MedPageToday, Aspirine Holiday Is a Bad Idea, 20 juli 2011)

PATIËNT1.NL EN VERANTWOORD MEDICIJN GEBRUIK GAAN SAMENWERKEN Het Persoonlijk GezondheidsDossier, www.patient1.nl, stelt haar gebruikers in de gelegenheid medicijnervaringen online te melden bij het Meldpunt Medicijnen. Vandaag tekenen Patiënt1 en het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik - de eigenaar van het meldpunt - een overeenkomst voor deze unieke samenwerking. Patiënt1 verwacht dat hierdoor duizenden medicijnervaringen aan het meldpunt toegevoegd worden. Het IVM spreekt van een ‘enorme winst' voor medicijngebruikers. Doel Patiënt1 en het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) willen met hun samenwerking twee dingen bereiken. Voorop staat dat patiënten steun hebben aan de medicijnervaringen van anderen, bijvoorbeeld als zij twijfels hebben over het slikken van medicijnen, de werkzaamheid van hun medicijn of bijwerkingen die zij ervaren. Daarnaast leidt het centraal verzamelen van ervaringen tot het eerder opsporen van bijwerkingen, problemen met de verpakking, vergoeding of deugdelijkheid van medicijnen. Fabrikanten of registratiehouders kunnen zo hun producten beter monitoren en erachter komen hoe zij (de informatie over) hun geneesmiddel kunnen verbeteren, de therapietrouw kunnen stimuleren of betere farmaceutische patiëntenzorg kunnen leveren. 24

Meldpunt Het IVM exploiteert sinds 2004 www.meldpuntmedicijnen.nl/, het eerste en enige onafhankelijke meldpunt waar gebruikers al hun ervaringen met een medicijn kunnen melden en die van anderen inzien. Een woordvoerder van het IVM over de meldingen: “Het zijn positieve of negatieve signalen van individuele gebruikers, die bij elkaar waardevolle informatie opleveren over de gemakken en ongemakken van medicijnen. Die kun je voor elk medicijn afzonderlijk inzien.” Op dit moment bevat het meldpunt ruim 11.000 meldingen. Persoonlijk gezondheidsdossier De regie over eigen gezondheid door de patiënt zelf is het uitgangspunt van Patiënt1 en het IVM. Zijn kennis over eigen gezondheid neemt toe door het verzamelen en beheren van eigen gezondheidsgegevens in het Persoonlijk GezondheidsDossier van Patiënt1. Onderdeel van het Persoonlijk GezondheidsDossier is het medicatiedossier. Patiënten kunnen hun medicatiegegevens van huisarts en apotheker overbrengen in het medicatiedossier. Vanaf half juni kunnen zij daar zelf hun ervaringen met medicijnen aan toevoegen. Om het effect van hun behandeling te volgen, maar ook om die ervaringen aan hun behandelaar te laten weten. En straks dus ook om te delen met andere patiënten. Bron: Patient1.nl, 16 mei 2011

25

ZORGBELANG-NEDERLAND: BELANGENBEHARTIGING OP REGIONAAL EN LOKAAL NIVEAU ESSENTIEEL De voorgenomen bezuinigingen van VWS hebben tot gevolg dat patiëntenen ouderenorganisaties onvoldoende in staat zijn op een effectieve manier voor de belangen van de patiënt op te komen. Voor steeds meer zorg en maatschappelijke ondersteuning wordt de verantwoordelijkheid bij gemeenten en zorgverzekeraars neergelegd, die daarbij op het regionale niveau de samenwerking zoeken. De bewindslieden van VWS nemen in hun nieuwe plannen geen verantwoordelijkheid voor een sterke positie van cliëntenorganisaties op het regionale en lokale niveau. Tegelijkertijd lijkt het Bestuursakkoord deze verantwoordelijkheid weg te halen bij provincies, zonder deze te borgen bij de gemeenten. Zorgbelang Nederland vindt deze keuzes onbegrijpelijk. Zorgaanbieders en -verzekeraars moeten blijkbaar de belangen gaan behartigen van dezelfde patiënt waar zij hun geld aan verdienen. Tijdens de invoering van de marktwerking in de zorg werd door alle politici het belang van de patiëntenbeweging als derde partij naast zorgverzekeraars en zorgaanbieders, sterk benadrukt. De argumenten van toen lijken nu niet meer te gelden. Deze ‘noodzakelijke’ bezuiniging staat in schril contrast met de visie op de derde partij rol. Nu de marktwerking langzaam op gang komt, wordt de rol van patiëntenorganisaties nagenoeg uitgehold. Zorgbelang Nederland vindt dat de overheid op alle niveaus een verantwoordelijkheid heeft voor een goede inrichting van maatschappelijke participatie en zorg. Belangrijk daarbij is dat cliënten, patiënten en ouderen collectief invloed kunnen uitoefenen op de manier waarop zorg en maatschappelijke dienstverlening wordt uitgevoerd. Belangenbehartiging geworteld in de regio is essentieel, juist nu de beslissingen over het invullen van zorg en welzijn daar worden neergelegd. Er zijn veel voorbeelden van de manier waarop de inbreng van cliëntenorganisaties in concrete situaties tot verbetering leidt. In Zuid-Holland bijvoorbeeld bleken 1500 patiënten onverwacht zonder tandarts te zitten en hun dossiers waren verdwenen. Niemand, zelfs niet de zorgverzekeraar, voelde zich verantwoordelijk om een oplossing te zoeken. Dankzij bemiddeling van Zorgbelang Zuid-Holland werd deze wel gevonden. Eén patiënt kan hierin weinig betekenen, een organisatie kan voor bundeling en bemiddeling zorgen. 26

Met het uithollen van de belangenbehartiging op regionaal niveau wordt de patiënt overgeleverd aan de keuzes van zorgverzekeraars en gemeenten. De enige invloed die patiënten dan nog hebben is dat ze eens per jaar kunnen overstappen van zorgverzekeraar en eens in de vier jaar hun stem kunnen uitbrengen. Landelijk werkende cliëntenorganisaties zijn gezamenlijk op zoek naar een invulling van hun decentrale belangenbehartiging. Regionale Zorgbelangorganisaties kunnen daarin een verbindende rol spelen. Maar zo'n transitie moet wel gesteund worden. En dat wordt in de nieuwe beleidsvisie van VWS uit het oog verloren. Het lijkt ook of het handelen van VWS meer gestuurd wordt door een gebrek aan middelen, dan vanuit een consistente visie op de daadwerkelijke rol van cliënten. Bron: Zorgbelang-Nederland, 30 mei 2011.

27

BEWEEGAANBOD V/D SPORT- SPEL- EN ZWEMLOCATIES HART&VAATGROEP, REGIO GELDERLAND (APRIL 2011) Plaats Apeldoorn Apeldoorn *

Organisatie

Contact

Sportvereniging Hart Nodig Aqua Centrum Malkander

Dhr. W.A. B. Verwoerd 055 - 533 99 44 Mevr. H. Korteling 055 – 533 32 17 Dhr. P.M.K. Willemsen 026 – 323 00 04 Dhr. E. Kemperman 026 – 321 02 54

Arnhem

Trimclub Hartelust

Arnhem

De Grote Koppel

Arnhem

Fysiotherapie Physique

Dhr. R. Speek 026 – 370 02 43

BovenLeeuwen

Sportfondsenbad Bergen SV Het Hart van Maas en Waal

Boxmeer

Fit Hart

Culemborg

HIBhoppers

Cuijk

Hartgym Cuijk

Dhr. C. Gramser 0485 – 441 380 Dhr. W.A.J. Huisman 0487 – 510 189 Dhr. H. Roders 0485 – 361 458 Mevr. L. Van Doorn-Vermeulen 0345 – 514 361 Dhr. E. Van Raay 0485 – 330 774 Dhr C. Taal 0570 – 612 698 Dhr. A. Harmsen 026 – 311 80 66 Dhr. H. Reusink 0313 – 427 654 Dhr. M.E. den Hollander 0314 – 332 092 Mevr. J. Groot-Obbink 0314 – 330 991 Dhr. F. Kuipers 0318 – 631 809 Dhr. B.W. te Kamp 0313 – 653 474 Mevr. G. Kruidenier 0545 – 473 738 A. van Heumen 06 – 23824286 Mevr. D. Keukens-Rutjes 0481 – 372 554 Dhr H. Wildschut 0578 – 842 564 Dhr. P. Tool 0341 – 554 437 Dhr. R. Walgreen 026 – 325 1041

Bergen (L)

Deventer e.o. Dieren / Rheden Doesburg / Ellecom

Recreatie SV Hartpatiënten Deventer Sport- en Spelgroep De Rikketikkers Fysiotherapie Ruesink

Doetinchem

Bewegings centrum Exquisite Sport

Doetinchem

Zwembad Rozengaarde

Ede

Hartentrimclub Ede

Eerbeek

HarVo

Eibergen / Berkelland

Vereniging Hart in Beweging Berkelland Gymvereniging Odival Sportcentrum De Helster

Eibergen * Elst Epe/Heerde Ermelo Gendt

SV Hart en Spel Sportvereniging Hartentroef Over Betuwse Hartrecr. Vereniging OBHR

28

Beweeg aanbod Badminton, SSG, Tennis, Volleybal Zwemmen SSG, Volleybal Zwemmen BoM, Fitness, Sport/Spel Gymzaal Zwemmen BoM, SSG, SWan, Vol SSG, Vol SSG en Fietsen (zomer) SSG, BoM, Vol, fietsen Sport/Spel Gymzaal Badminton, SSG, Volleybal Fitness Fitness Zwemmen Volleybal Fietsen, SSG, Volleybal SSG, Volleybal Sport/Spel Gymzaal Zwemmen SSG, Volleybal Sport/Spel Gymzaal, Volleybal Sport/Spel Gymzaal, Volleybal

Dhr. P. Tiebosch 0485 – 512 195 Dhr. M. v. Vendeloo 0341 – 434 434 Dhr. T. De Leeuw 0418 – 632 088 Mevr. M. van de Kolk 0485 – 453 826 Dhr. J.C.M. Grupping 024 – 3000 158 Dhr. J. Hoogendoorn 0341 – 256 657 Mevr. A. Marissen-Siegersma 0341 – 256 954 Mevr. P.M. Gerrits – v.d. Graaf 024 – 355 41 49 Mevr. Ophuizen – de Graaf 024 – 323 12 09 Mevr. W.J.P.H. Schurink – v.d. Eventuin 024 – 377 35 51 Dhr. L. Visser 06 – 466 22 806 Mevr. H. Postel 0573 – 454 625 Mevr. H. Pauw 033 – 277 4992 Dhr. D. De Lange 0317 – 410 449 Dhr. R. Kruger 038 – 376 17 22

SSG, Vol, Zwemmen

Regionale SV voor (ex) Hartpatiënten HARTEN EEN

Dhr. G.J. Wolberink 0543 – 515 695

Sport/Spel Gymzaal, Zwemmen

Wychen

Sportvereniging Wychen in Beweging

Zaltbommel

De Beweegreden

Zevenaar / ‘s Heerenberg Zutphen / Almen

V.A.S. De IJsselstreek Spel- en Sport ver. Actief ‘88

SSG, Sportief Wandelen Sport/Spel Gymzaal Sport/Spel Gymzaal Badminton, BoM, SSG, Volleybal

Zutphen

Graaf Ottobad

Dhr. P. Thomassen 024 – 641 20 13 Dhr. E. Braam 0418 – 515 134 Dhr. J.F. Jansen 0315 – 683 938 Dhr. J.W. Schuurman 0575 – 513 138 Dhr. M.J. Roode 0575 – 538 700

Gennep *

MBVH Gennep

Harderwijk

Zwembad De Sypel

Kerkdriel

Sportcentrum De Kreek

Langenboom / Mill

Hart in Actie

Malden

Zwembad LACO De Veldschuur

Nunspeet

HIB Nunspeet

Nunspeet

Sportfondsen De Brake B.V.

Nijmegen

Zwembad Dukenburg

Nijmegen

Spel en Sportgroep HUK

Nijmegen

Spel en Sportgroep HUK

Scherpenzeel / Barneveld

Nordic Walking Salland VOF Fitnesscentrum Total Fit Gymvereniging DOTO

Wageningen

Hibhoppers

Wezep

Zwembad De Veldkamp

Olst * Ruurlo

Winterswijk/ Aalten/ Groenlo/ Lichtenvoord

Zwemmen Zwemmen SSG, Volleybal Zwemmen Sport/Spel Gymzaal Zwemmen Zwemmen Sport/Spel Gymzaal Sport/Spel Gymzaal Nordic Walking Fitness Sport/Spel Gymzaal Sport/Spel Gymzaal Zwemmen

Zwemmen

Noot: Bovengenoemde lokaties hebben de status HIB beweeg plus certificering. * lokaties met HIB basis certificering Verklaringen: BoM Bewegen op Muziek Swan Sportief Wandelen

SSG Vol

29

Sport/Spel in Gymzaal Volleybal

OPGAVEFORMULIER VRIJWILLIGERS Vrijwilligerswerk: vrijwillig maar niet vrijblijvend. Heeft u: Organisatietalent? Een luisterend oor? Een vlotte pen? Bent u: Handig met internet? Communicatief vaardig? Een goede spreker? Kunt u: Ervaring delen? Informatie verstrekken? We zoeken naar enthousiaste vrijwilligers voor zeer uiteenlopende functies variërend van lid regioteam (o.a. regio bestuursfuncties, regio coördinatoren), medewerkers website en redaktie voor het regionale kwartaal magazine, en ook beursmedewerker, ondersteuner themabijeenkomsten, en patiënten-begeleider. Er blijft natuurlijk een doorlopende behoefte bestaan aan ondersteuning, zelfs hele kleine doe-ondersteuning is welkom. Heeft u interesse? Kijk voor uitgebreide functieomschrijvingen op www.hartenvaatgroep.nl. Of neem contact op met onze regioconsulent via telefoon 088 – 11 11 600. U kunt ook gebruik maken van onderstaand opgave formulier. In een nader kontakt kan uw keuze verder met u uitgewerkt worden. Ook is een onkostenvergoeding mogelijk. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Opgaveformulier De Hart&Vaatgroep regio Gelderland: Naam en voorletters: ...

...

...

...

...

...

m/v

Adres:

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

Telefoon:

...

...

...

Postcode:

...

...

Woonplaats:

E-mail: ...

...

...

...

Dit opgave formulier inleveren bij of opsturen naar: Regiocoördinator Hart&Vaatgroep Regio Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant. Postbus 6501, 6503 GA Nijmegen, of via een E-mail naar: [email protected] 30

De Hart&Vaatgroep Van en voor mensen met een hart- en/of vaatziekte Regio Gelderland, Noord-Limburg, en Oost Noord-Brabant

CONTACTPERSONEN Correspondentieadres:

Postbus 6501 6503 GA NIJMEGEN Tel: 024 – 356 77 28 [email protected]

Regio teamlid & Penningmeester

Dhr. Math Jacobs Tel: 024 – 397 33 86

Regio teamlid & Patiëntenbegeleiding

Dhr. Koos van Staveren Tel: 0318 – 620 766

Regio teamlid & Redactie Verenigingsnieuws

Mw. Will Peters Tel: 024 –323 69 84 [email protected]

Regio teamlid & coördinator rayon Arnhem

Mw. Henriëtte Visser 026 - 351 08 17

Regio teamlid & coördinator rayon Nijmegen

Dhr. Jan van Dijk 024 - 323 00 98 [email protected]

Regio teamlid & coördinator rayon Achterhoek

Dhr. Wim van Tilburg 0544 - 46 50 88 [email protected]

Patiëntenbegeleiding ICD, pacemaker

Dhr. Rob Peters Tel: 024 – 344 25 37 M: 06 – 512 017 30

Coördinator leefstijl Voeding & diëtiek

Dhr Alexander Groen M: 06 – 1995 9289 [email protected]

Lid redactie

Dhr. Wim Guijt Tel: 024 – 641 98 67 [email protected] 31

Activiteiten:

Dhr. Th. Bosmans Tel: 024 – 355 61 43 [email protected] en Dhr. G. Winters Tel: 024 – 844 34 43 [email protected]

Patiëntenbegeleiding met ervaringsdeskundigheid op het gebied van: Hartinfarct Bypassoperatie Hartkleppen ICD Hartritmestoornissen Partnerproblematiek Dotteren Hartfalen/CMP Aderen Slagaderen Ziekte van Raynaud Vasculitis Beweegzoeker Voor beweegactiviteiten onder ervaren toezicht bij u in de buurt, zie: www.beweegzoeker.nl.

COLOFON De Hart&Vaatgroep Van en voor mensen met een hart- en/of vaatziekte Regio Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant Lidmaatschap van de Vereniging € 20,00 per jaar Inning via acceptgiro. Regiocoördinator Postbus 6501 6503 GA Nijmegen Tel. 024 – 356 77 28 [email protected] www.hartenvaatgroep.nl/regiosgelderland.

Redactie adres: Hatertseweg 705 6535 ZR Nijmegen Tel. 024 – 323 69 84 [email protected]

Rekeningnummer: 62 47 43 268 tnv Hart&Vaatgroep Gelderland Dit kwartaalblad is een uitgave van de Hart&Vaatgroep regio Gelderland. Wij zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties en artikelen met bronvermelding in dit blad. Overname van artikelen is slechts toegestaan na toestemming van de redactie. 32

Dit is een uitgave van De Hart&Vaatgroep. De Hart&Vaatgroep is de (patiënten)organisatie van en voor mensen met een hart- of vaatziekte. Wij werken op zowel landelijk als regionaal niveau aan informatievoorziening, lotgenotencontact, leefstijlbegeleiding en collectieve belangenbehartiging. De Hart&Vaatgroep is opgezet voor en door mensen die zelf een hart- of vaataandoening hebben of hun naasten. Wat biedt De Hart&Vaatgroep u? - Informatiedagen en themabijeenkomsten over uiteenlopende onderwerpen - Contact met mensen met hetzelfde ziektebeeld, zowel één op één als in groepsverband - Het Leefstijlmagazine ‘Vida’ met nieuws en achtergronden - Informatiebrochures over hart- en vaatziekten en daaraan gerelateerde onderwerpen - Leefstijlactiviteiten zoals kookworkshops en sport- en beweegaanbod - Belangenbehartiging van alle hart- en vaatpatiënten - Een internetsite met onder andere een kennisbank met toegankelijke informatie Lid worden? Door uw steun kunnen wij ons inzetten voor hart- en vaatpatiënten. Kijk voor meer informatie over De Hart&Vaatgroep, het lidmaatschap( €20,-) of het donateurschap op onze internetsite www.hartenvaatgroep.nl of bel met het secretariaat 088 - 11 11 600 U kunt meer informatie en het aanmeldingformulier aanvragen door hieronder uw gegevens in te vullen en op te sturen naar: De Hart&Vaatgroep Postbus 133 3769 ZJ Soesterberg

Graag ontvang ik meer informatie over De Hart&Vaatgroep. Naam: ......................................................................................... man / vrouw Adres: ............................................................................................................. Postcode/woonplaats: .................................................................................... E-mail:………………………………………………............................................