Hartperikelen. VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio Flevoland

VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio Flevoland

Hartperikelen MC Groep en het Flevoziekenhuis ontvangen het Vaatkeurmerk van De Hart&Vaatgroep Leefstijl: Onze kookworkshops / Bewegen Themabijeenkomst over Hartfalen De eerste keer in Nederland de kleinste draadloze pacemaker ter wereld ingebracht

Jaargang 2

nummer 1

2014

COLOFON

INHOUD

Correspondentieadres Regio Flevoland [email protected]

Woord van onze regio voorzitter Van de redactie Vrijwilliger worden? MC groep en het flevoziekenhuis Leefstijl: onze kookworkshop Leefstijl: bewegen Het ter Gooi en het Flevoziekehuis Bewegen voor mensen met een choronische aandoening/overgewicht Themabijeenkomst over hartfalen Regionale contactdag Uw medische gegevens delen? Alleen met uw toestemming Vakantie voor mensen met een aangeboren hartaandoening 2014 Gebruik van bétablokkers rond een operatie Budgetpolis Noordoostpolder krijgt in 2015 zorgombudsman Apothekers Lelystad doen geen nachtdienst meer Diabetes en hart- en vaatziekten Pil geeft seintje bij ziekte Hart- en Vaatziekten bij vrouwen vaak over het hoofd gezien De kleinste draadloze pacemaker ter wereld Rode kruis werkt aan EHBOinformatiekaart Reanimatie app De Hart&Vaatgroep Agenda

Voorzitter Koos de Punder Tel. 0321 380887 [email protected] Coördinator informatievoorziening Peter Henstra coördinator-informtievoorziening@ hartenvaatgroep-flevoland.nl Coördinator Belangenbehartiging Functie vacant Coördinator leefstijl Koos de Punder coö[email protected] Redactieadres redactieregioblad@ hartenvaatgroep-flevoland.nl website www.hartenvaatgroep.nl/regios/flevoland Retouradres Peter Henstra Klavecimbelstr. 4 1312 HG Almere Uitgever Nolin Uitgevers B.V. www.nolin-binnenhofprojecten.nl De uitgever en de vereniging zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd en/of Verspreid zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of de vereniging.

Hart& Vaatgroep regio Flevoland

1

2 4 5 6 7 8 10 12 13 14 15 16 17 18 19 19 20 22 24 26 29 29 31 32

WE GAAN VAN DE ZOMER GENIETEN Het einde van de winter nadert en het voorjaar zit er aan te komen Bij alle bloemen en struiken staan de knoppen op opengaan en andere planten en bloemen komen weer tevoorschijn. De vogels maken lawaai en zijn nesten aan het maken. Het begin van veel nieuw leven. Zelf krijg ik ook weer meer zin om van alles te doen. In de winter staat toch alles op een lager pitje. Het bewegen is bij veel mensen in de winter helaas wat minder. Nu kunnen we weer naar buiten en wordt het hopelijk ook lekker weer om te fietsen. Fietsen is voor veel mensen en ook hartpatiënten een goede manier van bewegen en ontspannen.Vroeger was het voor veel hartpatiënten nog een te zware bezigheid, maar nu er fietsen met elektrische trapondersteuning zijn kan vrijwel iedereen nog een stukje fietsen. Het regioteam heeft in de afgelopen winter niet stil gezeten.We hebben aan diverse activiteiten deelgenomen. Dit was onder andere bij het deelnemen aan de Patiëntencursus “Zelf aan het roer met een hart en vaatziekte” van de Zorggroep Almere.


2

Ook zijn er voorbereidingen getroffen voor diverse activiteiten die dit jaar zullen worden opgestart. Zeker is dat er dit jaar twee voorlichtingsavonden worden gereorganiseerd in het MC Zuiderzee Ziekenhuis in |Lelystad (zie elders in het blad). En er staat nog meer op de rails. Zodra we alles rond hebben hoort u daar meer van. Dit jaar hebben we ook wat te vieren. De Hart&Vaatgroep bestaat dit jaar 5 jaar. Na een gewenningsperiode is iedereen nu aan de organisatie gewend. Het blijkt een goede zet te zijn geweest om de vijf organisaties samen te voegen. In die 5 jaar is er veel gebeurd aan voorlichting, lotgenotencontact en belangenbehartiging. In de komende jaren gaan we dit voortzetten en intensiveren. De Hartstichting waar we veel mee samenwerken en waar we voor een groot gedeelte mee samengaan heeft een veel groter feest. Zij bestaan 50 jaar. Een hele mijlpaal !!In die 50 jaar heeft de Hartstichting veel geld gecollecteerd en uitgegeven aan onderzoek en voorlichting. De Hartstichting is ook aan het reorganiseren. Dit om zich aan te passen aan de veranderende maatschappij. Een van de samenwerkingen tussen de Hart&Vaatgroep en de Hartstichting is de sinds een paar jaar gezamenlijke infolijn voor hart en vaten. Dit is een groot succes. In 2013 ontving de infolijn ruim 11.000 vragen. Dat is een heel groot aantal patiënten die van informatie zijn voorzien. De informatielijn is telefonisch te bereiken onder telefoonnummer 0900 3000300 (ma- vrij 9-13 uur). Of via de site van de Hart&Vaatgroep www.hartenvaatgroep.nl. De Hartstichting en De Hart&Vaatgroep blijven zich inzetten in de strijd tegen hart- en vaatziekten. We gaan ervoor zorgen dat meer mensen met hart- en vaatziekten de juiste hulp krijgen en dat de kwaliteit van leven van hartpatiënten zo hoog mogelijk blijft. Koos de Punder Voorzitter


3

VAN DE REDACTIE Mensen uit de regio, verbonden aan de Hart&Vaatgroep, en ook zorgverleners leveren de kopij en foto’s aan. Het zou geweldig zijn als specialisten uit de regio een bijdrage aan het blad zouden willen geven in de vorm van interessante artikelen. We zijn ook erg benieuwd naar de ervaringen van anderen leden en/of hun partners en familieleden. Het is voor ons onmogelijk om alle nieuwsbladen, kranten etc. in de regio te ontvangen en door te lezen op artikelen die onze leden wellicht interesseren. Daarom vragen wij alle leden in de regio: als u iets heeft wat in het regio blad opgenomen zou kunnen worden, stuur dit dan naar de redactie van het blad. Wij denken hierbij bijv. aan een knipselkrant rubriek waar nieuws uit de regiobladen verzameld wordt. Wij hopen met elkaar en voor elkaar een informatief en prettig leesbaar regioblad te kunnen presenteren. Kopij, foto’s, etc. sturen aan: redactieregioblad@hartenvaatgroep-fl evoland.nl De regio van de Hart&Vaatgroep Flevoland heeft ook een eigen Facebook pagina;

Zoek in Facebook op Hart&Vaatgroep-flevoland, LIKE ons en praat en lees mee.


4

VRIJWILLIGER WORDEN? De Hart&Vaatgroep is een landelijk opererende organisatie en is regionaal actief met regioteams. Deze teams worden volledig bemand door vrijwilligers en ondersteund door een regioconsulente vanuit het landelijk kantoor. De regioteams onderhouden contacten met de zorgverleners in de regio en organiseren voorlichtingsbijeenkomsten, kookworkshops, ledenbijeenkomsten en lotgenotencontact en doen aan belangenbehartiging,. Wij houden de leden in de regio ook op de hoogte van diverse activiteiten. Het aantal activiteiten van de regioteams neemt toe en daarom zijn de teams op zoek naar nieuwe vrijwilligers, die actief willen zijn in hun regio.Wilt u zich inzetten voor mensen met een hart- en/ of vaatziekte? Wilt u doen waar u goed in bent, prettig samenwerken en uw kennis verruimen? Dan is werken als vrijwilliger bij De Hart&Vaatgroep iets voor u.We zijn op zoek naar vrijwilligers! Bent u geïnteresseerd in vrijwilligerswerk maar heeft u beperkte tijd? Geen probleem. De gevraagde inspanning varieert van een paar dagen per jaar tot een paar uur per week. Wat kunt u van De Hart&Vaatgroep verwachten? • Een prettig team met enthousiaste mensen om mee samen te werken;. • Een vast aanspreekpunt vanuit het landelijk kantoor;. • Reiskostenvergoeding;. • Een collectieve ongevallenverzekering; • Een beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. Vrijwilligers worden ook uitgenodigd om cursussen en trainingen te volgen aan de Hart&Vaatacademie. We zijn ook op zoek naar mensen die als vrijwilliger • Op uitnodiging of voor enkele uren per maand hand en span diensten willen verrichten; • Ondersteuning verlenen bij kookworkshops en themabijeenkomsten: mensen welkom heten, zorgen dat de zaal er netjes uitziet, koffie en thee aanbieden, etc.; • Folders langsbrengen bij ziekenhuizen, apothekers etc. Vrijwilliger worden? Kijk op: www.hartenvaatgroep.nl of neem contact op met het Koos de Punder (voorzitter) 0321 380887 of Jeanette Stamps (Coördinator vrijwilligers) mobiel: 06 53150638 via landelijk bureau: 088 1111600


5

MC GROEP EN HET FLEVOZIEKENHUIS ONTVANGEN HET VAATKEURMERK VAN DE HART&VAATGROEP Beide ziekenhuizen hebben het Vaatkeurmerk ontvangen van De Hart&Vaatgroep. Het keurmerk is uitgereikt aan ziekenhuizen die aan de kwaliteitscriteria voldoen. Ook dit jaar zijn de criteria aangescherpt en aangepast aan nieuwe inzichten. Het Vaatkeurmerk richt zich op de kwaliteit van behandelingen van aandoeningen in de slagaders van benen, bekken, buik, aorta en hals. Het keurmerk helpt vaatpatiënten een keuze te maken voor een ziekenhuis waar goede vaatzorg wordt geboden. Om het Vaatkeurmerk te krijgen, moet het ziekenhuis aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoen. Onder andere een minimaal aantal behandelingen, gecertificeerde vaatchirurgen en andere medisch specialismen die betrokken zijn bij de behandeling, een breed behandelaanbod en verschillende onderzoeksmogelijkheden. De kwaliteitscriteria heeft De Hart&Vaatgroep samengesteld in overleg met de beroepsgroepen van vaatchirurgie, interventiecardiologen, vasculair internisten en vaatverpleegkundigen. De Hart&Vaatgroep is een patiëntenvereniging van en voor mensen met een hart- of vaatziekte en hun naasten, en richt zich op regionale en landelijke belangenbehartiging. Nieuwe criteria Een van de nieuwe criteria is dat een ziekenhuis begeleide looptraining door een fysiotherapeut moet aanbieden als eerste behandeloptie voor patiënten met etalagebenen. Een andere verandering is de eis dat het in elk ziekenhuis mogelijk moet zijn om afspraak en (niet-invasieve) onderzoeken op één dag te doen; ook moet een ziekenhuis meedoen aan de kwaliteitsvisitatie door de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde. De Hart&Vaatgroep kan de conclusies van die kwaliteitsvisitatie inzien. Verder zien patiënten of een ziekenhuis de spoedvaatchirurgie goed geregeld heeft: een Vaatkeurmerk-ziekenhuis heeft dagelijks en in de weekenden een endovasculair specialist (=vaatchirurg met endovasculaire aantekening e/o een interventieradioloog) beschikbaar voor acute vaatzorg. Hart& Vaatgroep regio Flevoland

6

LEEFSTIJL : ONZE KOOKWORKSHOPS Een gezonde leefstijl kenmerkt zich door: • gezond en gevarieerd eten met voldoende vitamines, mineralen en vezels en weinig verzadigd vet; • voldoende volkoren producten, groente en fruit te eten, en te kiezen voor magere of halfvolle zuivelproducten, minder vette vleessoorten en 2 keer per week (vette) vis • weinig of geen zout te gebruiken • een gezond lichaamsgewicht • niet te roken • minimaal een half uur te bewegen per dag (kijk hiervoor op de beweegzoeker. Hart&Vaatgroep.nl) In samenwerking met een dieetkok organiseren wij kookworkshops waarbij één van de thema's is "Koken zonder zout". Zoutloos koken is meer dan koken zonder zout, maak gebruik van kruiden zoals maggi blaadjes(van de maggiplant), zo luidt een van de tips. Een zakje bouillonkruiden meekoken in het eten doet al wonderen. Het geeft extra smaak. De workshops zijn meestal in de middag, er is een spreker aanwezig die vertelt over gezonde voeding (een diëtiste of hartvaal verpleegkundige). Er is altijd genoeg ruimte om vragen te stellen. De deelnemers zijn actief bezig en bereiden onder leiding van Arnoud Odink, professioneel docent (kok) dieetkeuken, aan de hand van speciaal samengestelde recepten gezamenlijk de maaltijd. Als afsluiting, onder het genot van een drankje, kunt u genieten van de smaakvolle resultaten. Juist bij dit laatste is de saamhorigheid van de deelnemers zo gegroeid dat er vaak leuke contacten ontstaan. Voor wie is de kookworkshop? De kookworkshop is bedoeld voor mensen met een hart- of vaatziekte en/of partners. Bij u in de buurt? In 2014 worden er in Flevoland twee kookworkshops georganiseerd. Deze bijeenkomsten staan gepland in Almere en Lelystad. Binnenkort vindt u meer informatie op de website.


7

LEEFSTIJL;BEWEGEN Dat bewegen goed is voor hart en bloedvaten is bij de meeste mensen wel bekend. Immers: bewegen heeft een positief effect op lichaamsgewicht, bloeddruk, cholesterol- en glucoseniveau. Via die weg geeft het de bekende risicofactoren voor hart en vaatziekten (overgewicht, hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolniveau en diabetes) geen kans. Minder bekend echter is dat bewegen ook via een andere weg hart- en vaatziekten helpt voorkomen. Namelijk door de gunstige invloed van bewegen op de gevolgen van stress. Stress is een lang onderschatte risicofactor voor hart- en vaatziekten, maar mogelijk een van de belangrijkste! BEWEGEN: BESTE ANTISTRESS MIDDEL Bij stress maakt ons lichaam hormonen aan (adrenaline, noradrenaline, maar vooral cortisol) die op de langere termijn nadelig zijn voor de conditie van ons hart en onze bloedvaten. Wie actief beweegt, zorgt ervoor dat stresshormonen worden 'afgefakkeld': verbruikt, verbrand of verlaagd. Dat is ook de reden dat we ons na het sporten lichamelijk en geestelijk zo ontspannen voelen. Bewegen is dus de beste manier om van stress af te komen of stress te voorkomen. Stress en het hart Stress is een sluipmoordenaar. Even stressen is geen probleem, daar zijn we op gebouwd. Maar als het chronisch wordt, heeft dat nare gevolgen. Slijtage en verouderingsprocessen worden versneld en het risico op ziekte neemt toe. Vooral het hart heeft het zwaar te verduren. Het effect van langdurige stress op het hart is te vergelijken met de gevolgen van dertig jaar ouder of twintig kilo zwaarder worden. Daarnaast vermindert het chronisch te hoge gehalte van het stresshormoon cortisol het functioneren van de hersenen en van het immuun systeem: je wordt vatbaarder voor infecties. Ook kan stress de kans op vetzucht verhogen: een hoog gehalte aan cortisol zorgt voor extra opslag van buikvet. En wie te zwaar is heeft ook weer grote kans op hart- en vaatziekten. Bovendien verhoogt langdurige stress de kans op een depressie. En een depressie verhoogt ook de kans op hart- en vaatziekten.


8

Mind-body sporten: twee vliegen in één klap Bewegen helpt dus tegen stress, maar geestelijke ontspanning doet dat ook. Wie beide tegelijk traint, slaat dus twee vliegen in één klap. Niet zo vreemd dat de mindbody sporten als yoga en tai-chi tegenwoordig winnen aan populariteit. En terecht: Uit onderzoek is gebleken dot oosterse bewegingsoefeningen goede methoden zijn als het gaat om het verlagen van stress, maar ook aantoonbaar hart- en vaatziekten helpen bestrijden. De vele effecten van bewegen •

Bewegen heeft ongelooflijk veel voordelen boven een inactief leven.

•

Bewegen levert u namelijk het volgende op:

•

Meer energie

•

Een beter zelfbeeld

•

Minder stress

•

Een beter uithoudingsvermogen

•

Minder angst en neerslachtigheid

•

Minder kans op depressies

•

Makkelijker inslapen en een betere slaap

•

Sterkere spieren

•

Minder (kans op) overgewicht

•

Meer conditie

•

Een betere lichaamshouding

•

Een beter coördinatievermogen

•

Sterkere botten

•

Gezondere longen (en dus meer zuurstof)

•

Minder kans op ziektes als:

•

Sommige vormen van kanker / diabetes

•

Artrose

•

Alzheimer

•

Hart- en vaatziekten

•

Als dat geen lijst is om van in beweging te komen!

Bron; http://www.voorhethart.nl


9

HET TER GOOI EN HET FLEVO ZIEKENHUIS De ambulance diensten van de Gooi en Vechtstreek en Flevoland en alle betrokken ketenzorg in beide regio’s t.w. huisartsen Gooi en Vechtstreek en de Zorggroep Almere ondertekenen een convenant voor intensieve samenwerking.

Op 13-02-2014 heb ik op uitnodiging van Dr. Kortz ( cardioloog) van het Flevoziekenhuis samen met de voorzitter van de Clientenraad Stad-west van de Zorggroep Almere de kick off bijgewoond van de VVCN Connect (Vereniging van Cardiologen Nederland). Ook Jeanette Stamps (regio consulente) en Margo Weerts (directeur van de Hart&Vaatgroep) waren aanwezig. De bijeenkomt was ter gelegenheid van het ondertekenen van een convenant voor intensieve samenwerking van het Ter Gooi en het Flevo Ziekenhuis, de ambulance diensten van de Gooi en Vechtstreek en Flevoland en alle betrokken ketenzorg in beide regio’s t.w. huisartsen Gooi en Vechtstreek en de Zorggroep Almere. De doelstellingen zijn om: • oor de patiënt de best mogelijke kwaliteit van zorg in een veilige omgeving te bieden en de zorg verder te verbeteren, efficiënter en toetsbaar te maken ten behoeve van de kwaliteit;


10

•

voor publiek en belanghebbenden de kwaliteit van zorg transparant te maken door middel van prestatie-indicatoren, te sturen op kwaliteit en bench-marking op basis van 'lijstjes', optimale afstemming van alle betrokken hulpverleners en efficiënte zorg volgens de geldende richtlijnen;

•

voor de professional veilige zorg op de juiste plaats op het juiste tijdstip te kunnen bieden, de kwaliteit van zorg verder te verbeteren door te leren van elkaar, optimale afstemming van alle betrokken hulpverleners en efficiënte zorg volgens de geldende richtlijnen.

Samenwerking is terug te vinden in korte lijnen tussen beide ziekenhuizen. Sneller overleg en beslissingen kunnen nemen over behandelplannen. Het Ter Gooi zal in de toekomst dotter en katheteriseerbehandelingen uitvoeren en het Flevo Ziekenhuis alle ICD-implantatie en controle. Hierdoor is aanrijdtijd verkort met +/-12 minuten ten opzichte van voorheen, toen patiënten met spoed ritten per ambulance naar het AMC moesten voor beide ingrepen. Ook de lijnen en koppelingen van de specialisten en de ketenzorg ( huisartsen. POH (praktijk ondersteuner huisarts), fysiotherapeuten en GGZ) zullen door deze samenwerking beter, sneller en doeltreffender verlopen voor de cliënten. ,Het zelfmanagement van de zorg door cliënten zal in de toekomst doeltreffender verlopen. Alle betrokkenen hebben een presentatie gegeven van hun diensten. Het geheel werd vooraf gegaan door een live beeldverbinding van een hartkatheterisatie, met een ballonnetje opblazen van een bloedvat en het plaatsen van een stent. Er was live verbinding en contact met de cardioloog, die de operatie uitvoerde. Alles was zeer indrukwekkend! Margo Weerts heeft namens de Hart&Vaatgroep het convenant ondertekend. Er is uitgesproken dat de patiënten verenigingen een belangrijke plaats innemen binnen de ketenzorg. Peter Henstra coördinator informatievoorziening H&V-groep- Flevoland.


11

BEWEGEN VOOR MENSEN MET EEN CHRONISCHE AANDOENING EN OVERGEWICHT Op 15 mei 's avonds organiseren stichting Onder Dak Gehandicapten Beraad Dronten, buurtsportcoaches, de Hart & Vaatgroep en Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling een bijeenkomst voor volwassenen met een chronische ziekte en overgewicht. Het doel van de bijeenkomst is om van mensen met een hart- of vaatziekte of een andere chronische ziekte en overgewicht te horen of: - er behoefte is aan bewegingsactiviteiten (sporten); - het huidige sportaanbod in de gemeente Dronten aansluit bij uw behoeften en wensen; - er knelpunten zijn waardoor het bewegen/sporten niet/beperkt mogelijk is; - u ideeën en/of oplossingen heeft om lotgenoten in beweging te krijgen/te houden. Het gaat hierbij niet om een afvalclub zoals de Weight Watchers. Het gaat in eerste instantie om de knelpunten in kaart te brengen waar volwassenen met een chronische aandoening en overgewicht tegenaan lopen op het gebied van sporten en bewegen. Indien u dit wenst, kunnen we het thema breder bespreken en kan er ook gekeken worden naar afvallen en een gezonde leefstijl. Mocht u een paar kilo te zwaar zijn of zelfs een gezond gewicht hebben, maar wel willen meepraten dan kan dit ook. Preventie is belangrijk. De bijeenkomst vindt plaats bij stichting Onder Dak en begint om 19.00 uur. Lancasterdreef 61 A, 8251 TG Dronten. Voor meer informatie en/of aanmelding kunt u terecht bij Joyce Ruben, [email protected] of Suzanna Koning, suzanna@ sportindronten.nl of bij Judy Koopman, [email protected], 0321 314951. U kunt ook contact opnemen met Koos de Punder, voorzitter van de regio Flevoland van de Hart&Vaatgroep. [email protected] Tel. 0321 380887


12

THEMABIJEENKOMST OVER HARTFALEN 10 april 2014

VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE

MC Groep organiseert i.s.m. de Hart & Vaatgroep deze themabijeenkomst over hartfalen. De bijeenkomst start om 19.15 uur (inloop v.a. 18.45 uur) en vindt plaats op de locatie ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad. Vooraf aanmelden Vooraf aanmelden is vereist omdat er een beperkt aantal plaatsen beschikbaar is. U kunt zich aanmelden via het formulier Themabijeenkomst Hartfalen. Programma - Het programma duurt van 19.15 - 21.15 uur. - Vanaf 18.45 uur staat de koffie/thee klaar en is er gelegenheid om de stand van de -Hart & Vaatgroep en de Hartstichting te bezoeken. - Cardioloog Aernout Somsen vertelt over het functioneren van het hart en over hartfalen. Er is gelegenheid tot het stellen van vragen. - Manager Team collectieve belangenbehartiging van De Hart&Vaatgroep Hans van Laarhoven vertelt over het werk van de Hart & Vaatgroep. - Na de pauze verzorgt Hartfalenverpleegkundige Toon Hermans een interactief deel over het leven met hartfalen. Aanmelden; http://www.mcgroep.com/agenda/themabijeenkomst-over-hartfalen


13

REGIONALE CONTACTDAG THEMAGROEP JONGE HART- EN VAATPATIËNTEN i.s.m. regio Zuid-Holland Zaterdag 22 maart 2014: Regionale Contactdag themagroep Jonge Hart- en Vaatpatiënten i.s.m. regio Zuid-Holland Centraal tijdens deze middag staat het contact met elkaar. De middag wordt gestart met een plenaire bijeenkomst met als titel “'Patiënt gerapporteerde uitkomsten in wetenschappelijk onderzoek”. Daarna kunnen patiënten met elkaar in gesprek gaan, maar ook is er een speciale workshop voor de naasten. Tevens is er een workshop “zwangerschap en hart- en vaatziekten”. Tijd: 13.00-16.30 uur Locatie: Pand De Hart&Vaatgroep, Prinses Catharina-Amaliastraat 10, Den Haag De bijeenkomst is bedoeld voor: patiënten, naasten en belangstellenden tussen de 18 en 50 jaar Kosten: Gratis Inschrijven: Via onze website www.hartenvaatgroep.nl. Via “agenda” tref je de gegevens bij 22 maart aan. Meer informatie: http://www.hartenvaatgroep.nl/over-ons/agenda.html of neem contact op met: De Hart&Vaatgroep, tel. 088-1111600 of mail naar [email protected].


14

UW MEDISCHE GEGEVENS DELEN? ALLEEN MET UW TOESTEMMING Voor leden die cliënt zijn van de zorggroep Almere is het van belang om te weten dat de zorggroep per 1 juni overgaat naar werken met LSP (landelijk schakel punt) Met het LSP kunnen zorgverleners medische gegevens elektronisch uitwisselen, waarbij toestemming van cliënt is vereist. Vanaf 1 juni 2014 kunnen cliënten die geen toestemming hebben gegeven, problemen ondervinden als zij bv. medicijnen willen afhalen anders dan bij de eigen apotheek. Andere zorgaanbieders hebben namelijk geen toegang tot gegevens van de cliënt. Aandachtspunten zijn: • Bij de balies van de gezondheidscentra liggen toestemmingsformulieren voor cliënten, die ingevuld en afgegeven dienen te worden bij de huisarts, die het dan aanvinkt in het dossier. • Toestemming geven kan ook via website: ikgeeftoestemming.nl (inloggen met digiD) • Dit is vooral van belang voor chronische cliënten. • Zorgverleners krijgen op benodigd niveau toegang; het is te herleiden wie, waar en wanneer in iemands dossier heeft/is gekeken. • Het systeem wordt eerst regionaal ingevoerd; dus alle aangesloten zorgverleners in de regio. • Ziekenhuis, fysiotherapie etc. hebben inzicht, elk op hun eigen toeganganiveau en zorggebied. Meer informatie is te verkrijgen bij de eigen huisarts en/of in de gezondheidscentra van de zorggroep Almere. Meer informatie is ook te vinden op: https://www.vzvz.nl/page/Zorgconsument/Het-LSP


15

VAKANTIES VOOR MENSEN MET EEN (AANGEBOREN) HARTAANDOENING 2014 De Hart&Vaatgroep organiseert samen met de Hartstichting de vakanties voor mensen met een (aangeboren) hartaandoening. Het doel van de activiteiten is deelnemers en hun naasten een fijne vakantie te bezorgen. De vakanties zitten vol activiteiten, waar iedere deelnemer in zijn eigen tempo aan mee kan doen: sport, muziek, spel. Samen plezier maken afgewisseld met serieuze momenten. Iedere vakantie wordt begeleid door een groot aantal ervaren vrijwilligers, waaronder vrijwilligers met een medische achtergrond. Vind je het leuk om als deelnemer mee te gaan, kijk dan snel op: www.hartenvaatgroep.nl/vakanties


16

GEBRUIK VAN BÈTABLOKKERS ROND EEN OPERATIE Het gebruik van bètablokkers bij een operatie, zoals geadviseerd wordt in de cardiologische richtlijnen, kan tot meer sterfgevallen leiden. In wetenschappelijke publicaties en in de media wordt hierover bericht. De richtlijnen worden niet betrouwbaar geacht, omdat ze mede gebaseerd zijn op onderzoek waarbij gefraudeerd is. Het gaat niet om hartoperaties, maar om operaties aan iets anders. De bètablokkers moeten het hart beschermen bij mensen die een hoger risico hebben op het optreden van hartproblemen vanwege de operatie. Het hart wordt dus beschermd, maar voor onder meer de hersenen blijkt het niet goed. Zo kunnen er bijvoorbeeld meer beroertes optreden, met fatale gevolgen. Het gaat dus ook niet om het gebruik van bètablokkers op zich, maar om de gevolgen van het tijdelijke gebruik van deze middelen rondom een operatie.

Hoewel de omstreden richtlijn nog steeds bestaat, zijn cardiologen bekend met de risico’s. Al in 2012 stelde de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie te twijfelen aan de richtlijn en nader onderzoek te willen. De Hart&Vaatgroep rekent erop dat nu per patiënt en per keer wordt afgewogen of iemand rondom een operatie veilig bètablokkers kan gaan gebruiken Wij zijn in gesprek met de NVVC (Nederlandse Vereniging voor Cardiologie ) over het adequaat informeren van iedere patiënt die een operatie moet ondergaan. Daarnaast moet de heroverweging van de richtlijn de grootste prioriteit krijgen. Hart&Vaatgroep.nl


17

BUDGETPOLIS? LET OP! U kon tot en met 31 januari 2014 een nieuwe zorgverzekering afsluiten, mits u uw huidige zorgverzekering had opgezegd voor 1 januari 2014. Een aantal zorgverzekeraars biedt budgetpolissen of selectieve polissen aan. Zo’n polis kan aantrekkelijk zijn vanwege de lage premie. De meeste ziekenhuizen hebben met alle zorgverzekeraars een contract, maar voor enkele polissen gelden beperkingen. Het gaat uitsluitend om Take Care Now (Agis), Beter Af Selectief (Zilveren Kruis) en Budget Bewust (Menzis). Beperkingen Bij een budget- of selectieve polis heeft uw zorgverzekeraar in een beperkt aantal ziekenhuizen zorg ingekocht. Kiest u voor een ziekenhuis dat niet is geselecteerd, dan moet u mogelijk een deel van de kosten zelf betalen. Voor spoedzorg kunt u altijd bij ieder ziekenhuis terecht. Eigen risico Voor ziekenhuiszorg geldt in 2014 een verplicht eigen risico van € 360,= Bij een budget- of selectieve polis betaalt u daarnaast vaak een vrijwillig eigen risico. Uw totale eigen risico kan daarmee oplopen tot maximaal € 860,= Dit eigen risico geldt niet in alle situaties. Bijvoorbeeld niet voor verzekerden onder de 18 jaar, verloskundige zorg, ketenzorg (diabetes), de huisartsenpost of zorg die wordt vergoed vanuit uw aanvullende verzekering. Heeft u een budgetpolis of selectieve polis? Controleer dan van tevoren goed of alle behandelingen in betreffende ziekenhuis voor u volledig vergoed worden. De ziekenhuizen weten wel uw zorgverzekeraar, maar hebben uit oogpunt van privacy geen inzage in het type polis dat u heeft. Kijk hier voor een volledig overzicht naar uw basisverzekering. Wilt u meer informatie? Informeer bij uw zorgverzekeraar.


18

NOORDOOSTPOLDER KRIJGT IN 2015 ZORGOMBUDSMAN De Noordoostpolder krijgt volgend jaar een zorgombudsman. De gemeente neemt vanaf 2015 een heleboel zorgtaken over van het Rijk. Om die overgang goed te laten verlopen wordt de zorgombudsman aangesteld. Hij of zij is er vooral voor mensen die straks moeite hebben om het juiste loket te vinden voor hun zorgvraag. Ook mensen die het niet eens zijn met gemeentelijke beslissingen kunnen bij de ombudsman terecht. De ombudsman krijgt daarnaast een signaalfunctie. Mocht er onverhoopt veel misgaan, dan kan er snel worden bijgestuurd. Bron. Omroepflevoland.nl

APOTHEKERS LELYSTAD DOEN GEEN NACHTDIENST MEER

In Lelystad doen de apothekers vanaf januari 2014 geen nachtdiensten meer. Inwoners die tussen 22.00 uur en 8.15 uur medicijnen nodig hebben, moeten naar de apotheek in het ziekenhuis in Almere. Het was altijd zo geregeld dat apothekers bij toerbeurt open waren en zodoende op elk moment van de dag cliënten de benodigde spullen konden leveren. Waarom de nachtdiensten worden afgeschaft is niet duidelijk. De woordvoerder van de apothekers kon pas in de loop van de dag reageren. De aankondiging heeft tot de nodige commotie op Twitter geleid. Wethouder Meta Jacobs zegt dat de gemeente er niet over gaat, maar zij is wel druk in overleg. Volgens haar is afgesproken dat spoedrecepten na 22.00 uur per taxi bij patiënten worden bezorgd. Bron. Omroepflevoland.nl Hart& Vaatgroep regio Flevoland

19

DIABETES EN HART- EN VAATZIEKTEN Veel mensen met diabetes krijgen te maken met hart- en vaatziekten. Een groot probleem waar dan ook veel onderzoek naar wordt gedaan. Gelukkig zijn er ook dingen die u zelf kunt doen tegen deze complicatie van diabetes. Wat gebeurt er? Door diabetes worden bloedvaten dikker en stugger. En ze raken eerder beschadigd. Vetten in het bloed blijven gemakkelijker kleven aan de wand van de bloedvaten, waardoor deze vernauwen. Dit heet aderverkalking (atherosclerose). Daardoor stroomt het bloed minder makkelijk door het lichaam, zodat andere organen minder bloed en zuurstof krijgen. Dit kan weer leiden tot een hartinfarct of een hersenbloeding.


20

Wie krijgt er last van? Vooral mensen met diabetes type 2 hebben vaker dan normaal problemen met hart en bloedvaten. Daar hebben ze twee tot vier keer zo veel kans op als mensen zonder diabetes. Wat minder bekend is: ook bij diabetes type 1 komen hart- en vaatproblemen vaker voor. Behandeling Artsen schrijven medicijnen voor, bijvoorbeeld tegen hoge bloeddruk en trombose, en om het cholesterol te verlagen. Ook zijn er allerlei operaties aan hart en bloedvaten. Maar dat zijn lapmiddelen, het is beter om de problemen voor te zijn, of zo vroeg mogelijk aan te pakken. Wat kunt u zelf doen: •

Stoppen met roken.

•

Bewegen, als u dat kunt. Pak eens wat vaker de fiets, neem de trap in plaats van de lift of roltrap, loop naar de winkel.

•

Op uw gewicht letten en zo nodig iets afvallen. Een paar kilo maakt al veel verschil.

•

Op uw voeding letten.Vermijd zoveel mogelijk voeding met verzadigde vetten.

•

Op uw cholesterolgehalte (laten) letten.

•

Op uw bloeddruk (laten) letten.

Wat is al bereikt met onderzoek? Dankzij onderzoek kunnen veel meer mensen met hart- en vaatproblemen langer leven. Maar ook weten we nu dat cholesterolverlagende medicijnen belangrijk zijn om problemen te voorkomen. Een praktische uitvinding: een speciale lamp die aan de huid meet of iemand een grote kans heeft op hart- en vaatziekten. Zodat er eerder behandeld kan worden. Waar zijn we nu mee bezig? Onderzoekers willen achterhalen waardoor trombose bij diabetes eerder ontstaat dan normaal. En ze vragen zich af: waarom repareert het lichaam beschadigde bloedvaten niet zo goed als bij mensen zonder diabetes? Meer kennis hierover betekent betere behandelingen, en vooral op tijd.


21

PIL GEEFT SEINTJE BIJ ZIEKTE. ONLINEGEZONDHEIDSZORG NEEMT EEN HOGE VLUCHT 17 januari 2014 Een ‘slimme’ pil kan een aantal dagen lang vanuit de maag van de patiënt de gezondheid bijhouden en bij problemen een seintje geven via de smartphone.

Deze uitvinding, een met de patiënt ‘pratende’ pil, komt er aan. Na het inslikken geeft maagsap de verfijnde elektronica energie. De pil registreert bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur, het genuttigde eten, de slaap, maar ook of de medicijnen op tijd zijn ingenomen. Na een dag of zes verlaat de pil het lichaam op natuurlijke wijze. Zelf je hartritme opmeten Technische snufjes op het gebied van gezondheidszorg nemen een hoge vlucht. Over niet al te lange tijd kunnen mensen hun eigen bloeddruk en hartritme meten of risico’s op ziekten bijhouden door sensoren die aan smartphones gekoppeld zijn. De gebruiker hoeft alleen een sensor op het voorhoofd te plaatsen om even later op de telefoon te zien of hij een onregelmatige hartslag heeft. Patiënt steeds meer een dokter Directeur Cid Berger van Lentis, de Drents-Groningse instelling voor vooral geestelijke gezondheidszorg en verpleegzorg, schetste vrijdag op een congres van Academy Noord in het MCL in Leeuwarden een beeld van een snel veranderende wereld in de online-gezondheidszorg.


22

De vergrijzing, de stijging van het aantal chronisch zieken en de groeiende zorgkosten vragen om veranderingen. Die zijn ook mogelijk, volgens Berger. “De patiënt wordt steeds professioneler. Hij weet veel van zijn eigen ziekte. Hij zoekt online contact met lotgenoten en informatie over zijn ziekte en behandelingen.” Pil helpt je gezond te leven De zorgverlener gidst de patiënt voortaan door de zorg en bepaalt veel minder zelf. Dat kan, als patiënten tegelijk meer zelf kunnen doen. Zoals zelf onderzoeken over gezond leven, beweging of een ziekte die op de loer ligt. Een ‘slimme’ pil kan een seintje geven als iets fout dreigt te gaan. Dat komt binnen op de smartphone en bij de behandelend arts. Ook komen er kleine peddels die infecties of zwangerschappen kunnen bepalen als je erop plast. Zulke ehealthtoepassingen gaan onder de naam ‘quantified self’ de wereld over. De introductie ervan in Nederland laat niet lang meer op zich wachten, aldus Berger. Eenzame mensen eerder naar de dokter Veel zorgverleners bieden nu online-behandelingen aan als aanvulling op de reguliere zorg. Tweede Kamerlid van de VVD Arno Rutte, ook spreker op het congres, vindt dat een goede ontwikkeling. “Bijvoorbeeld eenzaamheid is een grote aanjager van de zorgkosten. Wie eenzaam is, gaat eerder naar de dokter.” Via bijvoorbeeld Skype kan er contact zijn waardoor het gevoel van alleen zijn minder wordt. Bron; http://www.gezondheidenco.nl


23

HART- EN VAATZIEKTEN BIJ VROUWEN VAAK OVER HET HOOFD GEZIEN Hart- en vaatziekten bij vrouwen worden regelmatig over het hoofd gezien. Artsen gaan er vaak ten onrechte van uit dat klachten van vrouwen over vermoeidheid, kortademigheid en pijn tussen de schouderbladen stress- of overgangsverschijnselen zijn. Een gevolg hiervan is dat sommige vrouwen niet tijdig worden behandeld en onnodig overlijden aan een hartinfarct. Oorzaken Vagere klachten Een belangrijke oorzaak voor een (te) late diagnose is dat hartinfarcten bij vrouwen minder gemakkelijk te herkennen zijn dan bij mannen. Bij vrouwen zijn de klachten vager (atypisch): spierpijn, algehele malaise, vermoeidheid. De scherpe pijn in de borst, die mannen vrijwel altijd hebben bij een hartinfarct, ontbreekt bij vrouwen vaak. Symptomen kunnen bij vrouwen zelfs helemaal ontbreken: onderzoek wijst uit dat vrouwen vaker een stil infarct doormaken: een hartinfarct zonder duidelijke klachten, dat soms bij toeval wordt ontdekt. Symptomen die kunnen wijzen op een hartinfarct bij vrouwen •

Plotselinge duizeligheid, algehele zwakte

•

Kortademigheid

•

Plotselinge vermoeidheid

•

Pijn tussen de schouderbladen of in de nek

•

Naar gevoel in de maagstreek, eventueel met misselijkheid

•

Branderig gevoel onder het borstbeen

•

Slapeloosheid

•

Hartkloppingen


24

Verwarring met overgang De vage klachten die veel vrouwen hebben bij een (naderend) hartinfarct lijken bovendien op overgangsklachten, waardoor deze – zowel door artsen als door de vrouwen zelf - vaak lange tijd aan de menopauze worden toegeschreven. Daardoor komen vrouwen vaak in een later stadium met hart- en vaatziekten bij de huisarts. Sommige vrouwen klagen bijvoorbeeld over ‘opvliegers’ en krijgen te horen dat dit bij de overgang hoort, terwijl ze in werkelijkheid al jaren last blijken te hebben van een hoge bloeddruk. Wie in de overgang is, doet er goed aan regelmatig haar bloeddruk te laten meten. Een te hoge bloeddruk is hoger dan 140 (bovendruk) en 90 (onderdruk). Andere interpretatie van klachten Uit onderzoek blijkt dat bij vrouwen de klachten die kunnen wijzen op hart- en vaatziekten eerder aan stress of een burn-out worden gerelateerd dan bij mannen. Diagnose moeilijker Het moeilijke is ook nog eens dat de geijkte diagnosemethoden bij vrouwen niet altijd uitsluitsel geven. Zo blijkt een ECG (hartfilmpje) bij vrouwen andere afwijkingen weer te geven dan bij mannen. En ook de resultaten van angiografie (röntgenonderzoek van de bloedvaten) is veel vager. Dat komt onder andere omdat bij mannen de aderverkalking (die vooraf gaat aan een infarct) vaak duidelijk op één plaats zit, terwijl die bij vrouwen veel meer verspreid over het hele vaatstelsel zit. Bron; http://www.voorhethart.nl


25

IN HET ST. ANTONIUS ZIEKENHUIS IN NIEUWEGEIN IS VOOR DE EERSTE KEER IN NEDERLAND DE KLEINSTE DRAADLOZE PACEMAKER TER WERELD INGEBRACHT

Implantatie geschiedt via een kleine opening in de lies In het St. Antonius Ziekenhuis is gisteren voor de eerste keer in Nederland de kleinste draadloze pacemaker ter wereld ingebracht: de Micra™ transcatheter pacemaker van Medtronic. Dit is onderdeel van een wereldwijde registratiestudie, waarbij in het komende jaar maximaal 780 patiënten in 50 ziekenhuizen wereldwijd de Micra geïmplanteerd zullen krijgen om de effectiviteit van deze mini-pacemaker te onderzoeken. Naast het St. Antonius Ziekenhuis zijn ook het Academisch Medisch Centrum Amsterdam en het Catharina Ziekenhuis Eindhoven bij deze studie betrokken. De Micra is 90% kleiner dan een traditionele pacemaker – niet veel groter dan een vitaminepil (het gewicht is 2 gram, bij 25,9 mm lengte en 6,67 mm in diameter). Het kleine apparaatje wordt in zijn geheel in het hart gebracht met behulp van een katheter via een ader in de lies.Vervolgens wordt de mini-pacemaker met haakjes op de juiste positie in de hartpunt vastgemaakt. Via een elektrode aan het uiteinde van het apparaatje worden stroomstootjes afgegeven om de hartslag op peil te houden.


26

De mini-pacemaker zit direct in het hart en heeft dus niet langer een draad nodig om verbinding met het hart te maken. Daarnaast is er – in tegenstelling tot de traditionele implantatiemethode voor pacemakers – ook geen chirurgische ingreep bij de schouder meer nodig. Deze twee aspecten verminderen de kans op complicaties zoals een bloeding of klaplong, infectie, of een defecte draad aanzienlijk. Ook betekent dit dat de pacemaker niet meer zichtbaar is onder de huid. “Deze nieuwe hoogstaande miniatuurtechnologie is een belangrijke stap voorwaarts waardoor een pacemaker veel eenvoudiger kan worden geplaatst via een zogenaamde minimaal invasieve inbrengmethode”, aldus dr. Lucas Boersma, cardioloog in het St. Antonius Hart- en Vaatcentrum, die de eerste Micra-implantatie uitvoerde. “We zijn verheugd dat het St. Antonius deel uitmaakt van deze wereldwijde klinische studie, die we in Nederland uitvoeren in samenwerking met het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven alwaar later deze maand de eerste Micra implantaties zullen plaatsvinden.”


27

Artsen verwachten dat patiënten eerder naar huis kunnen en sneller herstellen na het plaatsen van deze mini-pacemaker. Boersma: “Positieve eindresultaten van dit onderzoek zouden betekenen dat we als cardiologen bij de ruim drieduizend mensen in Nederland die jaarlijks een enkelvoudige (1-kamer) pacemaker krijgen, in de toekomst ook deze mini-pacemaker kunnen inbrengen.” Een pacemaker wordt geplaatst bij mensen met bepaalde hartritmestoornissen; in de meeste gevallen als het hartritme te traag is. Het hart is dan niet in staat voldoende zuurstofrijk bloed in het lichaam rond te pompen. Als gevolg daarvan kunnen patiënten zich duizelig voelen of last hebben van een chronisch energietekort, kortademigheid of zelfs flauwvallen. De traditionele pacemaker wordt onder de huid bij de schouder ingebracht, met een draad of ‘lead’ via een bloedvat naar het hart om de hartslag te stimuleren.


28

RODE KRUIS WERKT AAN EHBO-INFORMATIEKAART 14 januari 2014

Het Nederlandse Rode Kruis wil alle Nederlanders uitrusten met een persoonlijke EHBO-kaart waarop specifieke gezondheidsinformatie voor hulpverleners staat. Op die manier moeten mensen in nood beter en sneller kunnen worden geholpen. Dat zegt Gijs de Vries, de nieuwe directeur van het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag. EHBO-kaart met persoonlijke informatie Op de kaart moeten zaken komen te staan als een reanimatieverklaring, of iemand diabetes heeft en of iemand een donorcodicil heeft. Het wordt een informatiekaart, die overigens ook een QR-code kan zijn, een digitale streepjescode met informatie. De Vries ziet dit initiatief als een logisch vervolg op de populariteit van de EHBOapp die het Rode Kruis eerder introduceerde. Ruim 1,3 miljoen mensen hebben deze app inmiddels gedownload, waarmee ze snel informatie krijgen over wat ze moeten doen bij eerste hulp bij ongelukken. Bron: ANP

REANIMATIE APP De Reanimatie App is bedoeld voor mensen die een reanimatie-/AED-cursus hebben gevolgd. Het helpt om uw kennis van reanimeren op te frissen. De App biedt ook audio-ondersteuning bij het verlenen van hulp bij een hartstilstand. De Reanimatie App is gratis.


29


30

DE HART&VAATGROEP Wat is De Hart&Vaatgroep? De Hart&Vaatgroep is de patiëntenorganisatie van en voor mensen met een hart- of vaatziekte. Wij werken op zowel landelijk als regionaal niveau aan informatievoorziening, lotgenotencontact, leefstijlbegeleiding en collectieve belangenbehartiging. De Hart&Vaatgroep is opgezet voor en door mensen die zelf een hart- of vaatziekte hebben of hun naasten. Ook mensen die (nog) niet ziek zijn en de risico’s uit eigen familie kennen, kunnen bij De Hart&Vaatgroep terecht. Wat biedt De Hart&Vaatgroep u? - Informatiebrochures over hart- en vaatziekten en daaraan gerelateerde onderwerpen - Een internetsite met onder meer een kennisbank met toegankelijke informatie - Het leefstijlmagazine ‘Vida’ met nieuws en achtergronden - Informatiedagen en themabijeenkomsten over uiteenlopende onderwerpen - Contact met mensen met hetzelfde ziektebeeld, zowel één op één als in groepsverband - Leefstijlactiviteiten zoals kookworkshops en sporten beweegaanbod - Belangenbehartiging van alle hart- en vaatpatiënten Lid worden? Door uw steun kunnen wij ons inzetten voor hart- en vaatpatiënten. Kijk voor meer informatie over De Hart&Vaatgroep, het lidmaatschap (€ 20,-) of het donateurschap op onze internetsite www.hartenvaatgroep.nl. U kunt ook een e-mail sturen aan [email protected] of bellen met het secretariaat 088- 1111600. U kunt meer informatie en het aanmeldingsformulier aanvragen door hieronder uw gegevens in te vullen en op te sturen naar: De Hart&Vaatgroep Postbus 300 2501 CH Den Haag --------------------------------------------------------------------------------------Graag ontvang ik meer informatie over De Hart&Vaatgroep. Naam:.............................................................................................................

Man/Vrouw*

Adres:..................................................................................................................................... Postcode/woonplaats:............................................................................................................. E-mail:.................................................................................................................................... Hart& Vaatgroep regio Flevoland

31

AGENDA HART&VAATGROEP-FLEVOLAND 2014-03-07 April:

7<>11 Aanwezig tijdens hartweek met stand in het flevoziekenhuis.

April

10

Themabijeenkomst over hartfalen; locatie ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad.

April

29

Ledendag voor de Hart&Vaatgroep-Flevoland. In De Concertmeester Almere.

Mei

15

Bijeenkomst voor volwassenen met een chronische ziekte en overgewicht Dronten.

Mei

27

Hart&Vaatcafé

in de Concertmeester Almere.

Augustus

26

Hart&Vaatcafé

“ “

Kookworkshop

(datum en locatie binnenkort bekend).

September Oktober

28

“

“

Hart&Vaatcafé In de Concertmeester Almere

De Concertmeester Kathleen Ferrierstraat 191 1311KW Almere-stad


32

afz: Peter Henstra Klavecimbelstr. 4 1312 HG Almere

Uitgave van:

van en voor mensen met een hart- of vaatziekte

Hartperikelen. VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio Flevoland

Recommend Documents