AANTEKENEN SBS Broadcasting B.V. Afdeling Juridische Zaken Plantage Middenlaan 14 1018 DD AMSTERDAM
Hilversum
Onderwerp
7 maart 2001
reclamezendtijd / bestuurlijke boete
Uw kenmerk
Ons Kenmerk
Contactpersoon
Doorkiesnummer
PTZ-001229-ld
Mevr. mr. L.H. Doorman
(035) 6 721 729
In oktober 2000 hebben wij gedurende een etmaal televisieprogramma’s van de landelijke omroepinstellingen gecontroleerd op de naleving van de mediawettelijke regels met betrekking tot reclameboodschappen. Uit deze onderzoeken is het volgende gebleken. Bij brief van 5 december 2000, kenmerk PTZ-007150-ld, hebben wij u op de hoogte gebracht van ons voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete wegens overtreding van artikel 52e, vijfde lid en artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit. In deze brief hebben wij u uitgenodigd voor een hoorzitting. Op 18 januari 2001 is een hoorzitting gehouden waarbij u uw zienswijze naar voren heeft gebracht. Het verslag van de hoorzitting is bijgevoegd. 1.
Programmaonderbrekende reclame
Feiten Op donderdag 5 oktober 2000 heeft u op SBS6 de film Rat Race uitgezonden. De film begint om 15:07:52 en eindigt om 16:56:19 uur. De film is van 15.36:41 tot 15:39:28 uur onderbroken door een reclameblok. Van 16:02:17 tot 16:04:48 uur is de film onderbroken door het tweede reclameblok. Het derde reclameblok is uitgezonden van 16:29:57 tot 16:32:30 uur. De duur van de film is, exclusief de duur van de reclameblokken, 100 minuten en 36 seconden. Relevante bepalingen Artikel 52e, vierde en vijfde lid, van het Mediabesluit 4. Films worden uitsluitend onderbroken door reclameboodschappen of telewinkelboodschappen, indien zij ten minste vijfenveertig minuten duren. 5. Onverminderd het vierde lid, worden films ten hoogste eenmaal per volledig tijdvak van vijfenveertig minuten onderbroken door reclameboodschappen of telewinkelboodschappen. Indien een film ten minste twintig minuten langer duurt dan twee of meer volledige tijdvakken van vijfenveertig minuten, kan hij nog eenmaal worden onderbroken. Overwegingen De film Rat Race is in het tweede volledige tijdvak van vijfenveertig minuten twee maal onderbroken door reclameboodschappen. Voorts is de film drie maal onderbroken door reclameboodschappen terwijl deze niet tenminste twintig minuten langer duurt dan twee of meer volledige tijdvakken van vijfenveertig minuten. U heeft derhalve naar ons oordeel artikel 52e, vijfde lid, van het Mediabesluit overtreden.
PTZ-001229-ld
Tijdens de hoorzitting heeft u bevestigd dat u in casu voornoemd artikellid heeft overtreden. 2.
Onderscheiding reclameboodschappen
Feiten Op donderdag 5 oktober 2000 heeft u op SBS6 van 02.02 tot 06.50 uur een carrousel uitgezonden bestaande uit de programmaonderdelen Hart van Nederland, SBS6 Nieuws, diverse programmapromo’s en Horoscoop TV. In voornoemde tijdsduur is het programmaonderdeel Horoscoop TV in totaal drie keer uitgezonden. Voorafgaand aan voornoemd programmaonderdeel is het logo van SBS6 uitgezonden. Het programmaonderdeel wordt gevolgd door het programmaonderdeel SBS6 Het Nieuws. Op donderdag 5 oktober 2000 heeft u op Net 5 van 01.11 tot 06.59 uur een carrousel uitgezonden bestaande uit de programmaonderdelen Net 5 Nieuws, diverse programmapromo’s en Horoscoop TV. In voornoemde tijdsduur is het programmaonderdeel Horoscoop TV in totaal vijftien keer uitgezonden. Het programmaonderdeel is onderscheiden door middel van ofwel programmapromo’s ofwel de reclamepingels die de aansluitende reclameblokken omlijsten. Horoscoop TV heeft een duur van vier minuten. In het programmaonderdeel wordt continu het telefoonnummer 0909 8336 met de begeleidende tekst “1 gpm” getoond. Een voice-over meldt per sterrenbeeld de voorspelling voor de betreffende week. Onder het telefoonnummer worden tijdens de voorspellingen afwisselend de volgende teksten getoond: “nu ook voor 2001 een complete voorspelling” en “nieuwsgierig geworden, bel nu voor een uitgebreide horoscoop”. Nadat alle voorspellingen zijn vermeld wordt de volgende tekst uitgesproken: “Nieuwsgierig geworden? Bel voor een uitgebreide horoscoop 0909 8336. Nu ook een complete voorspelling voor het jaar 2001. Horoscoop TV, 0909 8336”. Op 7 februari 2001 is om 13.22 uur op Nieuwsnet 9, editie het Gooi, in een carrousel eveneens het programmaonderdeel Horoscoop TV uitgezonden. De volgende tekst komt in beeld: “Bel nu voor een uitgebreide persoonlijke horoscoop, verzorgd door astrologe Lea Manders. (…) 0909-727 666 6, 1 gpm.” In de Telegraaf van 6 februari 2001 is onder de dagelijkse horoscoop de volgende tekst geplaatst: “Bel Telegraaf Horoscooplijn, 0909 727 666 7, 1 gulden p.m.” De drie hierboven genoemde telefoonnummers, van Horoscoop TV, zoals uitgezonden in uw programma, uitgezonden in het programma van Nieuwsnet9, respectievelijk gedrukt in de Telegraaf, behoren bij dezelfde telefoonlijn. Indien deze telefoonlijn wordt gebeld, ongeacht welke van de drie genoemde telefoonnummers wordt gedraaid, wordt gemeld: “welkom bij de Horoscooplijn”. Relevante bepalingen Artikel 1, onderdeel xx, van de Mediawet xx. telewinkelboodschap: reclame-uiting in een televisieprogramma die bestaat uit een rechtstreekse aanbieding aan het publiek met het oog op de levering tegen betaling van producten of diensten; Artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit 1. Reclameboodschappen of telewinkelboodschappen die zijn opgenomen in het programma van een commerciële omroepinstelling zijn als zodanig herkenbaar en door optische of akoestische middelen duidelijk onderscheiden van de andere programma-onderdelen. Er wordt geen gebruik gemaakt van subliminale technieken.
-2-
PTZ-001229-ld
Overwegingen In het programmaonderdeel Horoscoop TV is de dienst van Horoscoop TV, op de hierboven aangegeven wijze, getoond en vermeld. Deze uitingen zijn voor het gemiddelde publiek duidelijk waarneembaar, op grond waarvan het in staat is de desbetreffende dienst te identificeren. De bovengenoemde uitingen zijn voorts geschikt om een positieve houding van het publiek ten opzichte van deze dienst te bevorderen. Het mag als een feit van algemene bekendheid worden verondersteld dat indien diensten of (merk)namen op min of meer opvallende wijze en niet in negatieve zin worden getoond of vermeld in een tv-uitzending, doorgaans een deel van het kijkerspubliek tot aankoop wordt bewogen (zie ook uitspraak van de RvSt., d.d. 21 augustus 1997, nr. R01.93.2121, TROS-Aktua in Bedrijf). Het tonen en vermelden van de dienst van Horoscoop TV zijn derhalve reclame-uitingen in de zin van de Mediawet. Ingevolge artikel 1, onderdeel xx, van de Mediawet wordt onder telewinkelboodschap verstaan: een reclame-uiting in een televisieprogramma die bestaat uit een rechtstreekse aanbieding aan het publiek met het oog op de levering tegen betaling van producten of diensten. Het tonen en vermelden van de dienst van Horoscoop TV is naar ons oordeel een telewinkelboodschap. In het programmaonderdeel wordt deze dienst door middel van de vermelding van het telefoonnummer, dat gedurende de gehele uitzending in beeld is, immers rechtstreeks aan het publiek aangeboden met het oog op de levering van de dienst. Aangezien de hierboven bedoelde telewinkelboodschappen niet duidelijk zijn onderscheiden van de daarop aansluitende programmaonderdelen heeft u naar ons oordeel artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit overtreden. Tijdens de hoorzitting heeft u gesteld dat Horoscoop TV in opdracht van SBS-text wordt geproduceerd. SBS-text exploiteert volgens u ook de 0900-lijn. De telefoondienst is een dienst die rechtstreeks is afgeleid van Horoscoop TV en die dit programmaonderdeel ondersteunt. U stelt dat bij de laatste wijziging van het Mediabesluit door de wetgever is bepaald dat dergelijke diensten niet als reclame worden aangemerkt (Stb. 1999, 545, blz. 9) Daaruit volgt dat er ook geen sprake kan zijn van een telewinkelboodschap, omdat een telewinkelboodschap per definitie een reclame-uiting dient te zijn. In onze brief van 30 november 2000, kenmerk PTZ-007365-is, inzake Breekijzer, zijn wij uitgebreid ingegaan op de vraag of aankondigingen van omroepinstellingen in verband met de eigen programma’s en met rechtstreeks daarvan afgeleide ondersteunende producten als reclame dienen te worden aangemerkt. Deze overwegingen dienen hier als herhaald en ingelast te worden beschouwd. Artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit zou niet van toepassing zijn indien de vermelding en vertoning van de Horoscooplijn in het programmaonderdeel Horoscoop TV een aankondiging is in verband met een rechtstreeks van het programmaonderdeel afgeleid ondersteunend product. De Horoscooplijn dient in dat geval aan de volgende criteria te voldoen: a. de Horoscooplijn dient een eigen product te zijn van de omroepinstelling (anders is er sowieso geen sprake van zelfpromotie), b. de Horoscooplijn dient rechtstreeks van het programmaonderdeel Horoscoop TV te zijn afgeleid, en,
-3-
PTZ-001229-ld
c.
de Horoscooplijn dient ondersteunend te zijn. Dit houdt in dat de Horoscooplijn specifiek tot doel dient te hebben om het kijkerspubliek volop van het programmaonderdeel Horoscoop TV te laten profiteren of interactief erbij te betrekken (zie overweging 35 bij richtlijn 97/36/EG).
Hoewel de Horoscooplijn geen product is in de letterlijke zin van het woord kan, gezien laatstgenoemde overweging uit de richtlijn, onder product in dit verband ook een telefoondienst worden verstaan. Dit is thans een geëigend middel om het publiek interactief bij een programma te betrekken. Gelet op het feit dat de betreffende dienst ook door andere bedrijven wordt aangeboden gaan wij ervan uit dat de Horoscooplijn niet uw eigen product in bovenbedoelde zin is. Voorts kan op grond van de feiten dat de Horoscooplijn in de vaste horoscooprubriek in de Telegraaf staat vermeld en dat de openingstekst van de telefoonlijn zelf niet verwijst naar het betreffende programmaonderdeel worden geconcludeerd dat deze dienst niet rechtstreeks van het programmaonderdeel Horoscoop TV is afgeleid en voorts niet specifiek tot doel heeft het kijkerspubliek volop van het programmaonderdeel Horoscoop TV te laten profiteren of interactief erbij te betrekken. Gelet op het voorgaande is het tonen en vermelden van de Horoscooplijn in het programmaonderdeel Horoscoop TV geen aankondiging in verband met een rechtstreeks van het programmaonderdeel afgeleid ondersteunend product. In casu is dus wel sprake van een telewinkelboodschap in de zin van artikel 1, onderdeel xx, van de Mediawet. Wij blijven derhalve van oordeel dat artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit van toepassing is en dat u deze bepaling heeft overtreden. 3.
Bestuurlijke boete
Op grond van artikel 135, eerste lid, van de Mediawet kunnen wij u een bestuurlijke boete opleggen bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens de Mediawet. Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 1999 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete een vaste berekeningsgrondslag die met factoren voor de ernst van de overtreding en voor de mate van verwijtbaarheid wordt vermenigvuldigd. Programmaonderbrekende reclame Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52e, vijfde lid, van het Mediabesluit geldt voor u als commerciële omroep met een publieksbereik van meer dan 500.000 huishoudens een berekeningsgrondslag van ƒ 20.000,-. Voor de ernst van de overtreding en de mate van verwijtbaarheid kennen wij geen punten toe. Er zijn ons hiervoor geen bijzondere feiten of omstandigheden gebleken.
-4-
PTZ-001229-ld
Wij leggen u derhalve wegens overtreding van artikel 52e, vijfde lid, van het Mediabesluit een bestuurlijke boete op van ƒ 20.000,-. Onderscheid reclameboodschappen Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit geldt voor u als commerciële omroep met een publieksbereik van meer dan 500.000 huishoudens een berekeningsgrondslag van ƒ 10.000,-. In sanctievoornemen hebben wij aangegeven dat wij voornemens waren voor de ernst van de overtreding 3 punt toe te kennen. Hierbij hebben wij in overweging genomen dat Horoscoop TV op twee kanalen in een carrousel is opgenomen, waardoor het betreffende programmaonderdeel in totaal achttien maal op de hierboven aangegeven wijze door u is uitgezonden. Tijdens de hoorzitting heeft u aangegeven dat u Horoscoop TV in vrijwel dezelfde opzet reeds sinds 1996 uitzendt. Door het feit dat u Horoscoop TV sinds 1996 uitzendt is de toekenning van de punten voor de ernst van de overtreding op basis van het aantal malen dat het programmaonderdeel op 5 oktober 2000 is uitgezonden niet langer houdbaar. Wij kennen in casu 1 punt toe voor de ernst van het feit. Hierbij hebben wij in overweging genomen dat Horoscoop TV op twee kanalen is uitgezonden. Voor de mate van verwijtbaarheid kennen wij geen punten toe. Wij leggen u derhalve wegens overtreding van artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit een bestuurlijke boete op vanƒ 10.000,-. Tijdens de hoorzitting heeft u aangevoerd dat op grond van het rechtszekerheidsbeginsel een waarschuwing beter op zijn plaats zou zijn geweest. U zendt Horoscoop TV immers in vrijwel dezelfde opzet reeds uit sinds juli 1996. Indien het zo zou zijn dat het programma in vrijwel dezelfde opzet sinds juli 1996 is uitgezonden dan nog is voor een succesvol beroep op het rechtszekerheids- dan wel vertrouwensbeginsel een actief handelen van het Commissariaat vereist. Het Commissariaat zou expliciet hebben moeten aangeven dat het is toegestaan een programmaonderdeel, bestaande uit een telewinkelboodschap, buiten de reguliere reclameblokken uit te zenden. Een dergelijk handelen heeft u evenwel niet gesteld, laat staan aannemelijk gemaakt. Uit het niet ingrijpen van het Commissariaat kan derhalve niet worden afgeleid dat de gewraakte uiting is toegestaan of gedoogd wordt. Wij zien in het door u aangevoerde verweer derhalve geen aanleiding de bestuurlijke boete te matigen dan wel niet op te leggen. Totaal Wij leggen u derhalve een bestuurlijke boete op van in totaal ƒ 30.000,- wegens overtreding van artikel 52e, vijfde lid, en artikel 52c, eerste lid, van het Mediabesluit.
-5-
PTZ-001229-ld
4.
Betaling
Wij verzoeken u de aan u opgelegde boete binnen vier weken na ontvangst van dit besluit over te maken op bankrekeningnummer 67.57.61.239 van de ING-Bank te Hilversum ten name van het Commissariaat voor de Media.
Hoogachtend, Commissariaat voor de Media
drs. L. van der Meulen Commissaris Programma Toezicht
Mevr. mr. I. Brakman Commissaris Financieel Toezicht
Wij wijzen u erop dat op grond van de Algemene wet bestuursrecht de natuurlijke persoon of rechtspersoon wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, daartegen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt, een bezwaarschrift kan indienen bij het Commissariaat voor de Media, Postbus 1426, 1200 BK Hilversum.
Aantal bijlagen : 1 -6-
