AANTEKENEN TROS Lage Naarderweg 45 - 47 1217 GN HILVERSUM
Datum 12 september 2003
Onderwerp sanctievoornemen / Postcodeloterij Miljoenenjacht
Uw kenmerk
Ons kenmerk JuZa-002472-ld
Contactpersoon Mevr. mr. L.H. Doorman
Doorkiesnummer (035) 7737 751
Hiermee brengen wij u op de hoogte van ons voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete wegens overtreding van artikel 52, tweede lid, van de Mediawet. Bij brief van 20 maart 2003, kenmerk JuZa-001857-ld, hebben wij u verzocht alle door of namens u gemaakte afspraken die u inzake het programmaonderdeel Postcodeloterij Miljoenenjacht heeft gemaakt met degenen die de prijzen voor dit programmaonderdeel hebben aangeleverd aan ons te overleggen. Wij hebben u verzocht, in het geval de prijzen zijn aangekocht, ons hiervan bewijsstukken te overleggen. Bij brief van 3 april 2003 heeft u ons een lijst gestuurd van de betreffende prijzen en ons facturen overgelegd dienaangaande. Bij brief van 8 mei 2003, kenmerk JuZa-002756-ld, hebben wij de termijn waarbinnen wij beslissen of er al dan niet aanleiding is voor het voornemen tot het treffen van een sanctiemaatregel verdaagd. Op 21 mei 2003 heeft ten kantore van het Commissariaat een gesprek plaatsgevonden, ondermeer in het kader van onze brief van 23 april 2003 waarin een aantal uitgangspunten zijn geformuleerd met betrekking tot het gebruik van sms- en 0900-diensten door publieke omroepen, over de door u uitgezonden programmaonderdelen die (mede) worden gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij (NPL). Bij brief van 30 juli 2003, kenmerk FTZ-004065-sv, hebben wij onze bevindingen naar aanleiding van dit gesprek medegedeeld. In deze brief hebben wij tevens aangegeven met betrekking tot de oproepen in de programmaonderdelen die mede met bijdragen van de NPL tot stand zijn gekomen u per separate brief van ons oordeel op dit punt op de hoogte te stellen. Bij fax en brief van 14 augustus 2003, ref.nr. JZ/BPA.wdv.2003-103, heeft u op deze brief gereageerd. 1.
Feiten
Reclame-uitingen en vermelding NPL Op 22 en 29 december 2002 en 5, 12 en 26 januari 2003 alsmede op 2 februari 2003 heeft u het programmaonderdeel Postcodeloterij Miljoenenjacht uitgezonden. In deze uitzendingen worden prijzen getoond en vermeld die de kandidaten kunnen winnen.
uitzending 22 december 2002 In deze uitzending worden de volgende teksten uitgesproken: Voiceover: “Paul, voel de wind door je haren, honderdtwintig PK onder je en kom grijnzend uit de bocht met deze sportieve BMW Z3 met boardcomputer, veiligheidskooi en cruisecontroll. Leg je handen op het met leer beklede stuurwiel en ga in no time recht op je doel af. Natuurlijk is deze cabrio ook geschikt voor het Hollandse winterweer, kap dicht en verder genieten maar Paul.” De presentatrice: “Is ie mooi of is ie mooi, geweldige auto.“ Kandidaat: Gedurende 23 seconden wordt een ingemonteerd filmpje getoond met beelden van een rijdende cabrio (BMW Z3) door een berglandschap. Vervolgens wordt de auto de studio ingereden, hierbij is het BMW logo op de motorkap en naast de bestuurdersdeur gedurende 8 seconden duidelijk herkenbaar in beeld gebracht door middel van een camerabeweging over de motorkap naar de zijdeur. In de in de bijlage beschreven uitzending van 12 januari 2003 hebben wij nagenoeg dezelfde feiten geconstateerd. uitzending 29 december 2002 In deze uitzending worden de volgende teksten uitgesproken: De presentatrice: “Ik ga u een zakelijk voorstel doen (…) en dan krijgt u deze geweldige prijs.” Voiceover: “Wie bepaalt wat jij te zien krijgt? Jijzelf toch zeker? Geniet van je eigen thuisbioscoop met deze Bang & Olufsen breedbeeldtelevisie met ingebouwde dvd-speler. Bekijk je mooiste films op deze platte beeldbuis en kies de set in je eigen kleur.” De presentatrice: “Goed, niet misselijk he?! (…).” Voiceover: “Ja hoor, de breedbeeldtelevisie met ingebouwde dvd-speler mikken we gewoon de zaal in. (…) En waar zit de gelukkig eigenaar van een prachtige nieuwe televisie met dvdspeler?” Gedurende 16 seconden wordt in een ingemonteerd filmpje de Bang & Olufsen set getoond. Hierbij zijn door het beeld schuivende foto’s te zien van de set afgewisseld met beelden waarbij vanuit de set is uitgezoomd. In de in de bijlage beschreven uitzendingen van 5, 12 en 26 januari 2003 hebben wij nagenoeg dezelfde feiten geconstateerd. uitzending 5 januari 2003 In deze uitzending worden de volgende teksten uitgesproken: De presentatrice: “Maar u mag ook lekker blijven zitten en kiezen voor deze geweldige prijs, kijk even mee.” Voiceover: “(…) Een royale meubelcheque van 7500 euro van Het Arsenaal waarin je van alles kunt aanschaffen om je huis te restylen. Waarom ook niet een nieuw jaar, een nieuwe start. Vervang eens wat meer in je badkamer dan alleen maar dat douchegordijn, deze cheque is natuurlijk de manier om een echte Jan des Bouvrie in huis te halen.” De presentatrice: “Ja, een cheque t.w.v. 7500 euro om te shoppen bij Jan, wil je dat of zeg je ik ga voor de 5 miljoen euro en dan koop ik dat hele huis van Jan des Bouvrie? (…) wie die prijs nu wint die hij zojuist aan zijn neus voorbij liet gaan: een meubelcheque t.w.v. 7500 euro.” Voiceover: “(…) daar kun je trouwens een heel leuk bankstel van kopen van dat bedrag van 7500 euro. (…) Lekker winkelen bij Jan des Bouvrie in Het Arsenaal. Al enig idee wat je wilt hebben. (…) Een nieuwe kast, dat moet lukken voor 7500 euro. Heel veel plezier ermee.” JuZa-002472-ld • blad 2
Gedurende 23 seconden wordt in een ingemonteerd filmpje Het Arsenaal en haar interieur met meubels getoond. In de in de bijlage beschreven uitzending van 2 februari 2003 hebben wij nagenoeg dezelfde feiten geconstateerd. uitzending 26 januari 2003 De presentatrice: “(…) zal zich misschien de haren uit het hoofd trekken van spijt want die heeft deze prijs laten lopen, laat maar even zien.” Voiceover: “Je vliegt business class met reisorganisatie Odysseus naar Jamaica en je gaat niet alleen, je mag ook nog 3 gasten meenemen. Het is een droomreis van 20000 euro (…) en je krijgt ook nog 5000 euro zakgeld mee.” Een ingemonteerd filmpje toont beelden van Jamaica. Even later wordt de prijs weggeven aan iemand in de zaal. Voiceover: “Het kan toch niet waar zijn Linda maar het is waar, een wereldreis aangeboden door de Nationale Postcodeloterij, Jamaica, voor 25000 euro.” uitzending 2 februari 2003 Voiceover: “Lieve Greet kijk eens wat er hier op je afkomt, een BMW 318 touring, en niet in de standaard maar in de speciale executive uitvoering. Dat betekent niet alleen een board computer en airco maar ook allerlei extra’s. Prop hem lekker vol, deze sportieve gezinsauto van 38600 euro. Kies hem in je favoriete kleur en zoef de wijde wereld in.” Gedurende 5 seconden wordt een ingemonteerd filmpje getoond met beelden van de rijdende BMW 318 over een weg. De auto komt groot, waarvan één keer beeldvullend, in beeld. Vervolgens wordt de auto de studio ingereden, hierbij is het BMW logo op de motorkap gedurende 6 seconden duidelijk herkenbaar in beeld gebracht door middel van een camerabeweging over de motorkap naar de zijdeur. Wanneer de kandiaat de auto in ontvangst neemt is er een zoom-uit van de BMW. aftitelrol De bedrijven die de bovengenoemde prijzen ter beschikking hebben gesteld worden niet vermeld op de aftitelrol. Uit de bijlagen bij uw brief van 3 april 2003 blijkt dat u voor bovengenoemde prijzen, indien daadwerkelijk uitgereikt, heeft betaald. De aftitelrol wordt beëindigd met de volgende tekst: “geproduceerd door Endemol in opdracht van Nationale Postcode Loterij”. Oproepen In de uitzending van 2 februari 2003 worden de volgende teksten uitgesproken: De presentatrice: “(…) Bovendien verloten we weer een aantal plaatsbewijzen voor dit programma. U moet natuurlijk wel lid zijn van de Postcodeloterij, het nummer is 0909-0325.” Voiceover: “Wie o wie is onze nieuwe kandidaat die het risico loopt vanavond miljonair te worden? Het is in ieder geval een lid van de Nationale Postcodeloterij (…).”
JuZa-002472-ld • blad 3
De presentatrice: “En nog een paar minuutjes, dan ga ik 10.000 euro weggeven. U maakt dus nog heel even kans op dat prettige bedrag. Bel als u lid bent van de Postcodeloterij 0909-0325.” Voiceover: “Het kan je zomaar gebeuren: je bent lid van de Nationale Postcodeloterij, je zit hier lekker in de studio en je hebt plotseling 10.000 euro!” De presentatrice: “Ik vind dit zo leuk, ik doe het gewoon nog een keer. Over een minuut of twintig geef ik weer 10.000 euro aan een beller die lid is van Postcodeloterij. Het nummer is nu 0909-0345.” Voiceover: “Ja Linda, één van de leden van de Nationale Postcodeloterij hier in de zaal is misschien nog een paar duizend euro waard, maar de vraag is: wie?” De presentatrice: “En ik zeg het nog maar even heel snel, want over een paar minuten gaan er weer 10.000 euro uit, als u lid bent van de Postcodeloterij dan kunt u daar nog voor bellen. Het nummer is 0909-0345.” 2.
Relevante bepalingen
Artikel 52, eerste en tweede lid, van de Mediawet:
1. De programma's van instellingen die zendtijd hebben verkregen bevatten geen reclameboodschappen tenzij zulks bij deze wet uitdrukkelijk wordt toegestaan. 2. De programma's als bedoeld in het eerste lid bevatten voorts geen andere reclameuitingen tenzij dit niet vermijdbaar is. Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald in welke gevallen een reclame-uiting in een programma niet vermijdbaar kan worden geacht, alsmede wanneer het is toegestaan dat programma's reclame-uitingen bevatten. Artikel 52b, eerste en vierde lid, van de Mediawet: 1. In afwijking van de eerste volzin van artikel 52, tweede lid, worden aan het begin of aan het einde van een gesponsord programma-onderdeel van een instelling die zendtijd heeft verkregen, ter informatie van het publiek alle sponsors vermeld. 4. Het eerste tot en met derde lid zijn van overeenkomstige toepassing op een programma-onderdeel waarvoor een overheidsinstelling of een andere instelling dan bedoeld in artikel 1, onderdeel ll, een financiële of andere bijdrage heeft verstrekt ten behoeve van de totstandkoming of aankoop van dat programma-onderdeel, teneinde de uitzending daarvan als programma-onderdeel te bevorderen of mogelijk te maken. Artikel 28, eerste lid, van het Mediabesluit: 1. In programma-onderdelen van informatieve en educatieve aard zijn vermijdbare reclameuitingen in de vorm van het tonen of vermelden van een product of dienst toegestaan, mits: a. de vertoning of vermelding past binnen de context van het programma; b. de vertoning of vermelding geen afbreuk doet aan de programma-formule of de integriteit van het programma; c. de vertoning of vermelding niet op een overdreven of overdadige wijze plaatsvindt; en d. er geen sprake is van specifieke aanprijzingen van deze producten of diensten. JuZa-002472-ld • blad 4
Artikel 9 van de Beleidsregels Sponsoring Publieke Omroep (BSPO): Het publiek wordt geacht geïnformeerd te zijn op de wijze, bedoeld in artikel 52b, eerste lid, van de wet, indien voorafgaande aan de vermelding van de naam, het handelsmerk, logo of beeldmerk van de sponsor de volgende mededeling duidelijk leesbaar of hoorbaar wordt gedaan: a. «dit programma is (mede) mogelijk gemaakt door» of, b. «dit programma is gesponsord door». 3.
Voorlopig standpunt
3.1 reclame-uitingen In de hierboven vermelde, door u uitgezonden, programmaonderdelen worden de producten BMW Z3, een BMW 318, Bang & Olufsen set vermeld en getoond. De producten die bij het Arsenaal verkrijgbaar zijn en de dienst van reisorganisatie Odysseus worden getoond. Voorts worden de handelsnamen Het Arsenaal en Odysseus vermeld. Deze uitingen zijn voor het gemiddelde publiek duidelijk waarneembaar, op grond waarvan het in staat is de producten BMW Z3, BMW 318 en Bang & Olufsen set, het Arsenaal en reisorganisatie Odysseus te identificeren. Het mag als een feit van algemene bekendheid worden verondersteld dat indien producten of (merk)namen op een min of meer opvallende wijze en niet in negatieve zin worden vermeld in een televisieuitzending doorgaans een deel van het publiek tot aankoop wordt bewogen (zie ook uitspraak RvSt., d.d. 21 augustus 1997, nr. R01.93.2121. Tros Aktua in bedrijf). Zowel het tonen en vermelden van de producten BMW Z3, BMW 318, de Bang & Olufsen set als het tonen van de producten die bij het Arsenaal verkrijgbaar zijn en de dienst die Odysseus levert, alsmede het vermelden van de naam van het Arsenaal en de reisorganisatie Odysseus, zijn derhalve reclame-uitingen in de zin van de Mediawet. Ingevolge artikel 52, tweede lid, van de Mediawet mag het programma van een publieke omroepinstelling geen reclame-uitingen bevatten, tenzij dit niet vermijdbaar is. In de artikelen 27 tot en met 32 van het Mediabesluit is bepaald in welke gevallen een reclame-uiting in een programma niet vermijdbaar kan worden geacht, alsmede wanneer het tonen of vermelden van vermijdbare reclame-uitingen is toegestaan.
De reclame-uitingen zijn, gelet op artikel 27 van het Mediabesluit, vermijdbaar. Ingevolge artikel 28 van het Mediabesluit mogen programmaonderdelen reclame-uitingen bevatten in de vorm van het tonen of vermelden van een product, mits, voor zover hier relevant, de vertoning of vermelding niet op een overdreven of overdadige wijze plaatsvindt en er geen sprake is van specifieke aanprijzingen van het product. BMW De BMW Z3 wordt door middel van een 23 seconden durend filmpje getoond. Hierbij komt de auto twee maal beeldvullend in beeld. Hierna wordt de auto de studio ingereden. Ook hier wordt de auto vrijwel beeldvullend en door middel van een pan-beweging getoond. Door de duur en de wijze waarop de auto in beeld is gebracht is de auto op een overdreven en overdadige wijze getoond. De BMW 318 is eveneens op overdadige wijze getoond doordat deze auto in het filmpje een keer beeldvullend wordt getoond en in de studio één keer door middel van een panbeweging en één keer door middel van een zoom-uit in beeld wordt gebracht. JuZa-002472-ld • blad 5
Voorts is door de begeleidende teksten sprake van specifieke aanprijzingen van de BMW Z3, te weten “sportieve” en “verder genieten maar Paul”, “is ie mooi of is ie mooi, geweldige auto”, “Ja hij is prachtig, schitterend, het is een droomauto.” (uitzending 22 december); “en verder genieten Arno!”, “hij is prachtig”, “maak er helemaal de blitz mee” (uitzending 12 januari 2003). Door de toevoeging “sportieve” is er eveneens sprake van een specifieke aanprijzing van de BMW 318 (uitzending 2 februari 2003). Bang & Olufsen Door de volgende begeleidende teksten is er sprake van specifieke aanprijzingen van de Bang & Olufsen set: “Goed, niet misselijk hé?”, “prachtige, nieuwe televisie” (uitzending 22 december); “hypermoderne televisie”, “maar wel een schitterend mooi plasmascherm” (uitzending 5 januari 2003); “wil je hem hebben pronken in jouw woonkamer”, “schitterende televisie” (uitzending 12 januari 2003); “twee hypermoderne boxen”, “of denk je, waanzinnnig ding, die wil ik hebben thuis” (uitzending 26 januari 2003). In de uitzendingen van 29 december 2002en 12 januari 2003 is het product van Bang & Olufsen bovendien op overdreven en overdadige wijze in beeld gebracht doordat door het beeld schuivende foto’s van de producten worden getoond afgewisseld met beelden waarbij vanuit deze producten is uitgezoomd.
Arsenaal Het Arsenaal en de daar verkrijgbare producten worden door middel van een snel gemonteerd 23 seconden durend filmpje getoond. Daarbij wordt op de producten door middel van in- en uitzoomen en een pan-beweging van de camera getoond. Door de duur en de wijze van in beeld brengen zijn het Arsenaal en de daar verkrijgbare producten op overreden en overdadige wijze getoond. De toevoegingen “Daar kun je trouwens een heel leuk bankstel van kopen” en “lekker winkelen bij Jan des Bouvrie in Het Arsenaal” zijn specifieke aanprijzingen van de bij het Arsenaal verkrijgbare producten. Het vermelden van de naam het Arsenaal is op basis van artikel 29, eerste lid, van het Mediabesluit niet toegestaan aangezien Postcode Loterij Miljoenenjacht niet is aan te merken als een programmaonderdeel van informatieve of educatieve aard. Odysseus De toevoegingen ‘droomreis’en ‘wereldreis’ zijn specifieke aanprijzingen van de dienst die Odysseus levert. Het vermelden van de naam van Odysseus is op basis van artikel 29, eerste lid, van het Mediabesluit niet toegestaan aangezien Postcode Loterij Miljoenenjacht niet is aan te merken als een programmaonderdeel van informatieve of educatieve aard. De hierboven genoemde reclame-uitingen met betrekking tot de producten BMW Z3, BMW 318, de Bang & Olufsen set, de producten die in het Arsenaal verkrijgbaar zijn, alsmede de dienst die Odysseus levert en de handelsnamen van het Arsenaal en de reisorganisatie Odysseus, zijn derhalve niet-toegestane vermijdbare reclame-uitingen. Naar ons voorlopig oordeel heeft u derhalve artikel 52, tweede lid, van de Mediawet, overtreden.
JuZa-002472-ld • blad 6
3.2 Vermelding NPL Uit de door u, naar aanleiding van het gesprek van 21 mei 2003, overgelegde stukken blijkt dat de NPL de serie Postcode Loterij Miljoenenjacht (mede) financiert. De Nationale Postcodeloterij hebben wij tot op heden niet aangemerkt als een sponsor in de zin van de Mediawet. Vooralsnog zijn ons geen feiten of omstandigheden bekend om van dat standpunt af te wijken. Ingevolge artikel 52b, vierde juncto eerste lid, van de Mediawet dient deze instelling echter wel aan het begin of eind van het programmaonderdeel te worden vermeld. De vermelding aan het eind van Postcode Loterij Miljoenenjacht dat dit programmaonderdeel in opdracht van de NPL is geproduceerd is niet in overeenstemming met het bepaalde in artikel 52b, eerste lid, van de Mediawet juncto artikel 9 van de BSCO. In laatstgenoemd artikel wordt bepaald dat het publiek wordt geacht te zijn geïnformeerd op de wijze, bedoeld in artikel 52b, eerste lid, van de Mediawet indien voorafgaande aan de vermelding van de naam, het handelsmerk, logo of beeldmerk van de sponsor (of in dit geval: de instelling) de volgende mededeling wordt gedaan: (a) “dit programma is (mede) mogelijk gemaakt door” of (b) “dit programma is gesponsord door”. Nu de Nationale Postcodeloterij niet op een dergelijke wijze is vermeld heeft u artikel 52b, vierde juncto eerste lid, van de Mediawet overtreden. Overigens geeft de wijze waarop u de NPL op de aftitelrol vermeld ook niet de verhoudingen juist weer. In onze brief van 30 juli 2003 hebben wij geconcludeerd dat u uw verantwoordelijkheid op grond van artikel 48 van de Mediawet in samenwerking met de NPL voldoende heeft vormgegeven. De mededeling dat de serie in opdracht van de NPL wordt geproduceerd suggereert daarentegen ten onrechte dat deze eindverantwoordelijkheid bij de NPL zou liggen. 3.3
Oproepen NPL
Wij hebben ons beleid ten aanzien van “showprogramma’s” rond de trekking van een loterij die daartoe de vereiste vergunning van het Ministerie van Justitie heeft verkregen vastgelegd in de zogenaamde loterijenbrief van 26 oktober 1992 en een vervolgbrief daarop van 1 maart 1993, die tezamen een generieke ontheffing vormen in de zin van artikel 52, derde lid, van de Mediawet. In de onder de feiten beschreven uitzending van 2 februari 2003 wordt zeven maal vermeld dat de kijkers slechts kunnen deelnemen aan de betreffende belspelletjes indien zij lid zijn van de NPL. Naar aanleiding van onze correspondentie met u over de programmaonderdelen die (mede) gefinancierd zijn door de NPL is de vraag gerezen of deze vermeldingen nog conform de loterijenbrief zijn. Zoals aangegeven in onze brief van 30 juli 2003 komen wij hierbij terug op dit punt.
In de loterijenbrief van 26 oktober 1992 is het volgende opgenomen: “Aangezien het oproepen tot het kopen van loten moet worden aangemerkt als een reclameboodschap in de zin van de mediawet, kan voor dergelijke oproepen geen ontheffing worden verleend en zijn deze dan ook niet toegestaan.” In de vervolgbrief van 1 maart 1993 is verder bepaald: “… achten wij het niet goed mogelijk dat via het scherm uitgelegd wordt hoe men mee kan doen aan een loterij; in ieder geval mag dit niet leiden tot een (verkapte) oproep om aan een loterij mee te doen, hetgeen neerkomt op een oproep om loten te kopen.” JuZa-002472-ld • blad 7
Met betrekking tot de NPL is in de waarschuwing SBS / Domino-actie voor het kind van 17 februari 2000 opgenomen: “In het programmaonderdeel Domino – actie voor het kind wordt de kijker rechtstreeks opgeroepen deel te nemen aan de Nationale Postcode Loterij. Het deelnemen aan de Nationale Postcode Loterij stellen wij gelijk aan het kopen van loten van de Nationale Postcode Loterij. In het programmaonderdeel worden derhalve producten rechtstreeks aangeboden aan de kijker.” Wij gaan ervan uit dat de loterijen die in de serie Postcodeloterij Miljoenenjacht worden gehouden in de vorm van belspelletjes binnen de voorwaarden vallen die het Ministerie van Justitie in de door haar uitgegeven vergunning daaraan heeft gesteld. Op grond van het feit dat deze belspelletjes, die een substantieel onderdeel uitmaken van het programmaformat, slechts toegankelijk zijn voor leden van de NPL zijn de vermeldingen om deel te nemen aan de verschillende belspelletjes naar ons oordeel aan te merken als verkapte oproepen om lid te worden van de NPL . Naar ons voorlopig oordeel heeft u derhalve artikel 52, eerste lid, van de mediawet overtreden. De exclusieve toegankelijkheid voor NPL-leden tot de belspelletjes hebben wij eveneens getoetst aan artikel 55, eerste lid, van de Mediawet. Nu de Mediawet echter op grond van artikel 3 ruimte biedt om aandacht te besteden aan instellingen met een liefdadig karakter en de winst van de Stichting Nationale Postcode Loterij ten goede komt aan diverse goede doelen, zijn wij van oordeel dat met het aanbieden van dergelijke belspelletjes artikel 55, eerste lid, van de Mediawet niet is overtreden. 4.
Sanctievoornemen
Op grond van artikel 135, eerste lid, van de Mediawet, kunnen wij u een bestuurlijke boete opleggen bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens de Mediawet. Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 1999 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete vaste berekeningsgrondslagen die met factoren voor de ernst van de overtreding en voor de mate van verwijtbaarheid worden vermenigvuldigd. reclame-uitingen Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52, tweede lid, van de Mediawet in een televisieprogramma geldt voor u als publieke landelijke omroep een berekeningsgrondslag van € 4.500,-. Voor de ernst van de overtreding zijn wij voornemens 4 punten toe te kennen. Hierbij hebben wij in overweging genomen dat met betrekking tot vier te vergeven prijzen artikel 52, tweede lid, van de Mediawet is overtreden. Voor de mate van verwijtbaarheid zijn wij voornemens 1 punt toe te kennen nu wij bij brief van 31 oktober 2000, kenmerk PTZ-004643-jga, reeds het concrete toetsingskader met betrekking tot het tonen en vermelden van prijzen uiteen hebben gezet. Wij zijn derhalve voornemens u een boete op te leggen van € 22.500,- voor overtreding van artikel 52, tweede lid, van de Mediawet.
JuZa-002472-ld • blad 8
vermelding NPL Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52b, vierde lid juncto het eerste lid, van de Mediawet in een televisie-programma geldt voor u als publieke landelijke omroep een berekeningsgrondslag van € 9.000,-. Nu de Nationale Postcodeloterij aan het eind van het programmaonderdeel echter wel is vermeld, zij het niet op de juiste wijze, volstaan wij in casu met een waarschuwing. Wij verzoeken u echter in de toekomst rekening te houden met de hierboven gegeven uiteenzetting over de wijze waarop instellingen als de Nationale Postcode Loterij dienen te worden vermeld. Oproepen NPL Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52, eerste lid, van de Mediawet in een televisieprogramma geldt voor u als publieke landelijke omroep een berekeningsgrondslag van € 4.500,-. Wij stellen u in de gelegenheid uw zienswijze op dit punt naar voren te brengen alvorens wij de (hoogte van de) sanctie vaststellen. 5.
Hoorzitting
Voordat wij een besluit nemen stellen wij u in de gelegenheid uw zienswijze naar voren te brengen. Wij nodigen u daarom uit voor een hoorzitting op 9 oktober 2003 om 10:00 uur bij het Commissariaat voor de Media, aan Hoge Naarderweg 78 te Hilversum. U kunt u tijdens de hoorzitting door derden laten bijstaan of vertegenwoordigen. Het horen zal geschieden door drs. L. van der Meulen, Commissaris Programma Toezicht en mr. I. Brakman, Commissaris Financieel Toezicht. Tevens zullen van het Commissariaat voor de Media aanwezig zijn mr. L.H. Doorman, senior-jurist en S. Varga, beleidsmedewerker Financieel Toezicht. Indien u geen gebruik maakt van de mogelijkheid te worden gehoord, verzoeken wij u dit uiterlijk een week voor de hoorzitting aan ons bekend te maken. Eventuele schriftelijke opmerkingen kunnen tot uiterlijk een week voor de hoorzitting bij het Commissariaat voor de Media worden ingediend. Wij willen van de gelegenheid gebruik maken om tijdens deze hoorzitting eveneens in te gaan op de inhoud van uw fax van 14 augustus 2003 met betrekking tot de samenwerking met de NPL.
Hoogachtend, Commissariaat voor de Media
prof. dr. J.J. van Cuilenburg Voorzitter
JuZa-002472-ld • blad 9
drs. L. van der Meulen Commissaris
Bijlage bij sanctievoornemen TROS / Postcode Loterij Miljoenenjacht uitzending 5 januari 2003 De presentatrice: “Ik had je een prachtige prijs beloofd en dat is het in ieder geval (…).” Voiceover: “Je finaleplaats in ruil voor deze Bang & Olufsen set. Een hypermoderne televisie met plasmascherm en vier luidsprekers van ruim een meter hoog die je ook kunt aansluiten op deze design radio/tv speler.” Linda: “(…) maar wel een schitterend mooi plasmascherm (…).” Gedurende 16 seconden wordt in een ingemonteerd filmpje door middel van stilstaande beelden de Bang & Olufsen set getoond: een tv-fmradio-DVD combinatie toestel en design boxen. uitzending 12 januari 2003 In deze uitzending worden de volgende teksten uitgesproken: De presentatrice: “Je hoeft niet mee te spelen je mag ook kiezen voor een mooie prijs en misschien vind je het dan wel handig om te zien welke prijs het is en dat gaat Wim je nu vertellen.” Voiceover: ”Yvonne, je wint iets heel moois; een drie in één prijs. Een televisie, een FM radio, een DVD in een toestel van Bang & Olufsen. Vanuit je luie stoel kun je ‘m jouw kant lekker laten uitdraaien. En dan krijg je ook een bonus: twee design boxen van ruim een meter.“ De presentatrice: “En de hamvraag voor Yvonne is dus ook: wat ga je doen. Wil je hem hebben, wil je hem hebben pronken in je woonkamer of zeg je weg met die TV ik kom naar beneden….” (De kandidaat gaat spelen). Voiceover: “We gooien het design van Denemarken gewoon de zaal in. Een televisie en FM radio een DVD in een toestel.” (…) De presentatrice: “Paulus wint een schitterende televisie met DVD speler en alles erop en eraan.” Gedurende 21 seconden wordt in een ingemonteerd filmpje de Bang & Olufsen set getoond: een tv-fmradio-DVD combinatie toestel en design boxen. Er wordt verschillende malen vanuit de producten uitgezoomd. Een foto van de twee designboxen schuift in beeld. Voiceover: “Die Arno, voel de wind door je haren, honderdtwintig PK onder je en kom grijnzend uit de bocht met deze sportieve BMW Z3 met boardcomputer, veiligheidskooi en cruisecontroll. Leg je handen op het met leer beklede stuurwiel en ga in no time recht op je doel af. Natuurlijk is deze cabrio ook geschikt voor het Hollandse winterweer, kap dicht en verder genieten Arno!” De presentatrice: “Tsjonge jonge, dat is hem, wat vind je ervan? “ Kandidaat: “Hij is prachtig.” De presentatrice: “Je wordt er helemaal stil van. Ik vind je er wel in passen, ik zie je d’r wel in zitten. (…) maak er helemaal de blitz mee.” Gedurende 23 seconden wordt een ingemonteerd filmpje getoond met beelden van een rijdende cabrio (BMW Z3) door een berglandschap. Vervolgens wordt de auto de studio ingereden, hierbij is het BMW logo op de motorkap en naast de bestuurdersdeur gedurende 8 seconden duidelijk herkenbaar in beeld gebracht door middel van een camerabeweging over de motorkap naar de zijdeur. uitzending 26 januari 2003 De presentatrice: “(…) Als je zegt joh, ik blijf lekker zitten (…), dan krijg je deze fantastische prijs.” Voiceover: “Kijk nou toch eens, twee hypermoderne boxen en die mag je aansluiten op deze design-cdspeler die ruimte biedt aan 6 cd’s. Goed voor uren muziekluisteren zonder op te staan. Deze Bang & Olufsen set t.w.v. 7500 euro is van jou.” De presentatrice: “(…) of denk je, joh, waanzinnig ding, die wil ik hebben thuis, ik ga lekker muziek luisteren.” JuZa-002472-ld • blad 10
Gedurende 15 seconden wordt in een ingemonteerd filmpje door middel van stilstaande beelden de Bang & Olufsen set getoond. uitzending 2 februari 2003 De presentatrice: “(…) want als je gewoon lekker blijft zitten op je stoel, dan krijg je deze geweldige prijs.” Voiceover: “Een royale meubelcheque van Het Arsenaal waar je van alles kunt aanschaffen om je huis te restylen. Je mag op je gemak gratis winkelen voor 7500 euro. Kies de stijl die bij je past. Vervang eens wat meer in je badkamer dan alleen je douchegordijn. Deze cheque is natuurlijk de manier om een echte Jan des Bouvrie in huis te halen.” Gedurende 23 seconden wordt in een ingemonteerd filmpje Het Arsenaal en haar interieur met meubels getoond.
JuZa-002472-ld • blad 11
