Tien Eeuwen Eyiandt Flielandt

Tien Eeuwen Eyiandt Flielandt Orgaan van de Cultuurhistorische Vereniging Eyiandt Flielandt

Verslag Jaarvergadering Prijsultreiking Vlielander A m a t e u r s Eilander P r i s e e r d e r s

P r o m o t i n g Vlleland Schletbaan Vlleland Vlielander taal 1 9 e j a a r g a n g , nr. 3, S e p t e m b e r 2 0 0 9

Uitgave van de Cultuur Historische "Eyiandt Flielandt" Negentiende jaargang, nummer 3 September 2009 Het blad verschijnt 3x per jaar, exclusief een jaarlijks

Vereniging

themanummer

Lidmaatschap € 12,= per jaar; buiten Vlieland € 14,= per jaar Bankrekening nr.: 36.76.50.029 Correspondentle

adres:

E-mail: Telefoon :

H.F. Vugts Lutinelaan 33, 8899 BD Vlieland [email protected] 0562-453199

Bestuurssamenstelllng:

Dagelijks

bestuur:

T.A. Renier-Willems A. Bruin-Kommerij H. deWit

Overige

voorzitter 0562-451660 Dorpsstraat 69, 8899 AD Vlieland secretaris 0562-451736 Postweg 1, 8899 BZ Vlieland penningmeester 0562-453381 Dorpsstraat 130, 8899 AN Vlieland

bestuursleden:

D. van der Veen H.F. Vugts Redactie: J.E. Bakker H.F. Vugts

Commisstes: Gasten schilderen Vlieland/Vlielander Tj. Bijtelaar-te Velde

Amateurs

Het auteurrsrecht/eopyright van de inhoud van dit blad berust uitsluitend bij de Cultuur HistorischeVereniging "Eyiandt Flielandt" te Vlieland. Wanneer artikelen de naam van een auteur dragen, berust het auteursrecht bij de auteur

Inhoudsopgave septembemummer 2009

pagina

Verslag jaarvergadering van de Cultuur

Historische Vereniging 'Eylandt Flielandt'

2

Prijsuitreiking Vlielander amateurs

5

Aanwinsten

6

Eilander Priseerders

8

Promoting Vlieland

9

Schietbaan Vlieland

15

Vlielander taal

25

1

Verslag van de Algemene Jaarvergadering van de Cultuur Historische Vereniging Eylandt Flielandt, gehouden op 08-04-09 in de bovenzaal van de Noordwester De voorzitter mevr. T. A.Renier-Willems heet een ieder welkom, in het bijzonder de heer Tom Kruys, schrijver van het artikel 'Duinkersoord door de jaren heen' in het orgaan van de C.H.V. Tien Eeuwen Eylandt Fhelandt en die dit jaar in ieder geval nog twee artikelen zal aanleveren. Vervolgens wordt de agenda vastgesteld. De voorzitter blikt even terug naar 2008, waarin de leden het bestuur machtigden het pand Dorpsstraat 37 te verkopen. Het bestuur doet de voorbereidingen van de verkoop zeer nauwkeurig hetgeen nogal veel tijd in beslag heeft genomen. Het hoopt binnenkort tot verkoop over te kunnen gaan, aldus de voorzitter. Penningmeester H.de Wit haakt in op de woorden van de voorzitter door te melden dat er veel gesprekken met de notaris zijn geweest. Zoals het nu lijkt kan de verkoop inderdaad binnenkort in gang worden gezet. De voorzitter kan ook meedelen dat de CHV een bezwaar heeft ingediend aangaande Dorpsstraat 5. Dit vergde veel tijd, maar toch kon er een zienswijze worden ingediend. Jammer dat het door het college van B en W niet geaccepteerd werd, omdat het volgens het college te laat was ingediend. Dit jaar komt er een nieuw Bestemmingsplan, o.a. Voor de Dorpsstraat.. De voorzitter roept de aanwezigen op om mee te denken over dit bestemmingsplan, met ideeen of andere zaken. Binnenkort zal het bestuur een gesprek hebben met SBB (Staatsbosbeheer) over Natuur Historische Kenmerken in het landschap op Vlieland. Vlielanders en gasten zullen vanaf 24 april 2009 een tentoonstelling kunnen bezichtigen in het Tromp's Huys. Het thema zal zijn 'Witte de With'. Ter gelegenheid van deze tentoonstelling zal het Statenjacht van de provincie Utrecht de Commissaris van de Koningin van Utrecht, de heer R.Robbertsen, en een aantal gasten naar Vlieland varen. Er zijn verder geen vragen of opmerkingen over de notulen. Ook het verslag van de penningmeester wordt goedgekeurd evenals de begroting voor 2009. 2

De kascommissie had geen opmerkingen of vragen en kon de voorzitter de penningmeester danken voor zijn werk. De nieuwe kascommissie werd benoemd, zijnde Jan Houter en Marc ter Ellen. Hans Vugts kreeg een speciaal dankwoord van de voorzitter voor het werk en de tijd die hij besteedt aan het doen verschijnen van 'Tien Eeuwen'. Tijdens de rondvraag kwam de heer Ton Pronker terug op het verbouwde pand Dorpsstraat 5. Volgens hem is de gevel ook vemieuwd, lets dat niet zou gebeuren. Verder merkte de spreker op dat de gemeente haar collectie niet aan het Tromp's Huys heeft overgedragen, maar in eeuwig durende bruikleen heeft gegeven. Volgens Pronker hapert er wel het een of ander aan het onderhoud van de collectie. Hij zou graag zien dat de gemeente wel om het onderhoud denkt. Tenslotte vraagt hij om het bordje op het graf aan de Postweg weer in oude staat terug te brengen. Voorzitter belooft om met de gemeente te zuUen praten. Marian Douma kon Pronker zeggen dat een deskundige het depot heeft afgekeurd en dat de Gemeente mee wil doen met een nieuw te bouwen depot in Leeuwarden. Marc ter Ellen kon meedelen dat de Noordwester druk bezig is met een nieuw bordje voor het graf aan de Postweg. Nel Cupido had zich geergerd aan het feit dat er geen bloemen op het graf van Betzy Akersloot lagen op de dag van haar overlijden. Pieter Schaper vulde Nel aan door op te merken dat men ook eens naar de omgeving van het graf moest gaan kijken. Harry de Wit roept nogmaals de leden op om mee te denken aan het nieuwe bestemmingsplan. De gemeente zal op 20 april de eerste vergadering houden betreffende het bestemmingsplan. De voorzitter ondersteunt de vraag van De Wit. In 'Tien Eeuwen' zal ook een oproep komen om nieuwe ideeen en inzichten kenbaar te maken. Tjerkien Bijtelaar vraagt of het wellicht goed zou zijn om aangaande dit onderwerp een extra vergadering te beleggen. De voorzitter lijkt dit een goede gedachte; zij denkt er aan om inderdaad een avond hierover te beleggen, hopelijk met een deskundige erbij. Tijdens de pauze maakt Pieter Schaper zich klaar voor zijn reisverhaal. Naast lichtbeelden heeft hij ook diverse belangwekkend dingen mee genomen die hij tijdens zijn reis gevonden had. 3

Pieter Schaper heeft een voettocht gehouden in Patagonie. Spreker geeft aan dat hij niet van toeristische uitstapjes houdt, Hever gaat hij te voet. Wei is hij per boot naar zijn startpunt gegaan. Voor hem lag een kustlijn van 300 km lang. Hij heeft veel meegemaakt, heeft Indianen getroffen, beren gezien en heeft soms heel moeiHjk begaanbare bospaden moeten volgen. Het verhaal van Pieter was zeer boeiend en de voorzitter kon hem aan het einde van de presentatie een herinnering aan deze avond aanbieden en, waama de vergadering werd besloten.

Patagonie

collectie: Pieter Schaper

4

Prijsuitreiking Vlielander amateurs Redactie met medewerking van Durk van der Veen Zaterdag 11 april j . l . werd in het Museum Tromp's Huys door Tjerkien Bijtelaar de winnaar bekend gemaakt van de expositie van de eilander amateurs. In de stembus waren 573 stembriefjes gedeponeerd en na telling bleek dat Ina Kuiper met 143 stemmen de eerste prijs had gewonnen. Dit was de tweede keer dat zij de Betzy Akerslootpenning kreeg uitgereikt. De tweede prijs ging, met 60 stemmen, naar Nel Potiek terwijl Hetty Boom met 53 stemmen de derde prijs in de wacht sleepte. Deze expositie werd voor de vijftiende keer werd gehouden en werd begin november geopend. AUe deelnemers kregen een kopie van het gastenboek waarin de opmerkingen van de bezoekers waren geschreven. BAB penning op ware grootte

De winnares Ina Kuiper, naast haar schilderij, heeft net de bloemen en de Betzy Akerslootpenning van Tjerkien Bijtelaar in ontvangst genomen foto: Hans Vugts

5

Aanwinsten door Hans Vugts met medewerking van Marian Douma * Met financiele hulp van de Cultuur Historische Vereniging heeft het Museum Tromp's Huys de hand weten te leggen op een schilderij van Betzy Akersloot-Berg. Het stel een oud stukje Dorpsstraat voor, waarschijnlijk aan de westzijde. Het schilderij is aflcomstig uit de erfenis van familie van de evangelist Dirk Rot, van wie bekend is dat hij vanaf 1900 regelmatig naar Vlieland kwam om diensten te leiden voor Betzy Akersloot-Berg, die was aangesloten bij de "Darbisten" of "Vergadering van Gelovigen". Dit is een genootschap dat nog steeds bestaat. Zeker is dat Dirk Rot in 1900 een zendingsbezoek aan Vlieland bracht. Daarom is het schilderij te dateren tussen 1900 en 1922. Betzy overleed immers in 1922.

Op het schilderij is een tafereeltje te zien dat typisch Vlielands aandoet. 6

- ^•T«l».YB>«7W'WW=»i>

Het lijkt erop of de achterzijde van twee huisjes Inhoudcndc dat Oudftc en Hoogftc op't West-Eind zijn afgebeeld. In de deuropening van het rechter ^B^ac dcGcmcenc Koopliedcn en Schippcrshcbbca huisje is een vrouw met gemiikt la W I S B U Y . een wit mutsje te zien ' t>e Z«-R.«:htcn gemaakt by KeyfctKarcl, alsmcdcdievanKonink die ogenschijnlijk haar ; rhili)ipustJcJ'r(lc, inhouJcihlclcckcreOidonnamicop'iDukviiode ' AActtramic, Bodcmeryc, en [ocruflingc van Sclicpcn. kippen voert. Aan de Schifi-Tljcltttn, iiMMki ifdrOnMt A»vSiiiUii. i^evoeRtde WillekeurenenColtuynicn von dc Puytencn lijn hangt was te drogen. j - i i i i i i i i van Anflcrvldm (ip R o u i n , l o n d e n , Hamburgli, AitivtrpcD * " l U l g t l . Koticrdam, DoriJrrtht, H a j r t e i n , Wytredu cn LcjclcD, met bet vervolgfa v i a de aelvc. Op de achtergrond zien Hh it T O L - K O L L E in itn OriumU, ytir it \ we de zee met enkele OndirdMtn dtr ftritniji* NtdtrUtJtu. t il de InftniQie cn Ordonnantie v o o r de CommiflariAen van de \ zeilscheepjes. Het geZ e r r u n biimcn A m l l e U j i n , R a i t t f d a n i , Ace. KM'I itn T^itmt ordnmniit vAii i P A A L-G 6 L T . ' heel is geschilderd in Mcl de Ordonnautic der Pilotaglc van dcLoois-Luyden t'AmftcIdam, een fijn gepenseelde, ) Hu)»duyi.ui, dc Hcldcr, Pcttcn, Calam o o g , T c x d , Vlielaut, Tcr Schclling, cn andcrc Pfeuilcn. lichtimpressionistische E n h t t Tr«£'t lat van A V A R V E N , gemaakt bj Quinijn »'cjif», streek. In de linkerbeneM > i ] r d i K a « l i u K i > i i i i i k i v a a S | M i i g i M l n < i e i i H o r o v a i i H a l U a < l i. Mctde Ordonnantie van AlTeuranlic cn Avaiyet'AmflcldanijRotterdenhoek is vaag een sigdaiii cn Mmdclburgh in ZcclanJ, mcchcc Vcrvolgvandczclve. natuur te zien. De proTsi iiiii f» dinfi vM »Ui KtifluJtK, en dit ;rZnvArtumUjtiin, bftf yir^titrtmtt trm^nMtm Ttftl, »palft dt /trlicultitItj/ABCltlittt, fiellijst van het schilde
ZEE-RECHTFN,

^ATER-RECHT,

7

E I L A N D E R P R I S E E R D E R S DOOR L O D E W I J K NAPOL E O N ONTSLAGEN! Een paar jaar geleden ontvingen we bijgaand verhaal. Interessant te zien hoe het er 200 jaar geleden aan toeging. door Ema

Houter-Schretlen

In SCHYLGE M Y N LANTSE van September 2003 staat een heel aardige bijdrage van Gerard Mast uit Stiens. Het gaat ook over een Vlielander. Ik wil het u niet onthouden. Op zoek in het Nationaal Archief naar besluiten van koning Lodewijk Napoleon over eendenkooien kwam ik toevallig een besluit tegen dat betrekking heeft op twee eilanders. Het gaat om de priseerders Thijs Paulus Pals van Terschelling (die familienaam komen we anno 2003 ook op Vlieland tegen E.H.S.) en Anne Harmens Stavinga van Vlieland. Thijs Paulus Pals was landbouwer, gedoopt te Makkum op 28 juni 1733, wonende te Striep te Terschelling en aldaar overleden op 12 november 1812, 79jaaroud. Van Anne Harmens Stavinga is bekend dat hij op 22 januari 1823 op 67jarige leeftijd 'op den Eyland Vlieland' is overleden. Hij was toen 'geregtsbode'. Een priseerder of ook wel priseur genoemd was een taxateur van vee. Hier volgen de letterlijk overgenomen teksten van de voordracht aan de koning op 5 September 1809 en zijn besluit van 16 September 1809: Den 5 van Wijnmaand 1809 Voordragt aan zijne majesteit gedaan door den Minister van Financien Sire! Daar ik geinformeerd worde, dat de Personen van Thijs Paulus Pals, en Anne Harmens Stavinga, Priseerders van het Slagtvee, op de Eilanden ter Schelling en Vlieland, Departement Vriesland, hunne posten op eene zeer nalatige wijze waarneemen en zich beide aan het gebruik van Sterken drank te huiten gaan, Vind ik mij in de Verpligting Uwe Majesteit, door deze voortedragen, om beide de gemelde Priseerders uit den Dienst van het Rijk te dimitteren. Ik heb de Eer mij met diepen Eerbied te noemen 8

Sire! Van Uwe Majesteit de Zeer gehoorzame Dienaar en getrouwe daan J.H.Appelius

Onder-

Op 16 September wordt als volgt besloten: Den 16 van Wijnmaand 1809 No. 13 Lodewijk Napoleon. Door de Gratie Gods en de Constitute rijks, Koning van Holland, Connetable van Frankrijk.

des Koning-

Op het Rapport van onzen Minister van Finantien van den 5 Wijnmaand dezes Jaars Hebben wij besloten en besluiten: Art. 1. De Priseerders van het Slagtvee op de Eilanden ter Schelling en Vlieland Departement Vriesland Thijs Paulus Pals en Anne Harmens Stavinga, worden uit S Rijks dienst gedemitteerd. Art. 2. Onze Minister van Finantien is belast met de uitvoering van het tegenwoordig besluit. Gegeven in ons Koninklijk Paleis op het Loo den 16 van Wijnmaand van het Jaar 1809 en van onze Regering het vierde. Lodewijk

Promoting Vlieland door Hans Vugts Gratis reclame voor het eiland Vlieland is altijd welkom aangezien 80% van de bevolking werkzaam is in de toeristenbranche. Terecht kunnen de ondememers zich verheugen in de, veelal positieve, belangstelling van de schrijvende en fotograferende pers. Hierbij dan twee verhalen over hoe zoiets in het verleden ging.

9

Het eerste verhaal is afkomstig uit het digitale archief van de Leeuwarder Courant, 3 augustus 1895. De foto's stonden niet in de krant en zijn toegevoegd. INGEZONDEN Naar Vlieland Op de kade van de haven van Harlingen hadden zich Zondag morgen halftien ongeveer 500 menschen vereenigd om de "Stad Kampen" met een betrekkelijk groot getal passagiers te zien vertrekken naar Vlieland. Ofschoon een boottochtje op zichzelf geen bijzonderheid is in onze dagen, was deze tocht, vooral ook voor de eilandbewoners, niet zonder beteekenis. Wanneer de Leeuwarder Ct. mij een plaatsje wil afstaan in hare kolommen, dan voldoet zij aan een wensch van het gehele reisgezelschap en bewijst zij een dienst aan enige verdiensteHjke burgers van het eiland. Dit schrijven heeft dus een tweeledig doel. Nadat de loopplank aan wal was getrokken en de touwen van de enterpalen waren geslagen en aan boord gesjord, liet de machinist de schroef werken. Langzaam gleed de boot de haven uit, het mime sop in. Een 7-tal muzikanten, voor deze pleziervaart geengageerd en expresselijk gekomen uit Zwolle, bracht spoedig eene opgewekte stennming teweeg. Lustig en krachtig klonken de tonen uit de koperen instrumenten. Een bewolkte lucht, gepaard met een dichten motregen, bracht betrokken gezichten,opgetrokken kragen en uitgespreide regenschermen. De bhksem kronkelde als vurige slangen door het luchtruim, de donder rommelde. Wat een slecht vooruitzicht! Hoe dichter wij de kust naderden, hoe helderder de lucht werd, zelfs kwam zoo voor en na een koesterend zonnestraaltje ons bemoedigen. 't Was half twaalf toen de boot aan "het hoofd" vastgelegd werd en niet minder dan 400 Vlielanders ons met bhjkbare ingenomenheid ontvingen. De ontvangst was officieel en als zodanig gingen wij met de muziek voorop het dorp in naar het logement van Meijer. Om een uur werd het hoofdnummer van het programma, het eigenHjke doel van het bezoek, uitgevoerd. Onder geleide van de muziek werd het dorp bezocht. Een zijstraatje bracht ons in de duinen, totdat wij na een kwartiertje wandelens de plaats van bestemming bereikten. Wij bevonden ons aan de noordzijde van het eiland op een plateau van 50 vierk. meters, ongeveer 10 meter boven den waterspiegel. De zee levert een heerlijk gezicht, schooner nog, volgens tah-ijke bezoekers, dan het strand te Scheveningen. De golfslag is prachtig, de gelegenheid om te baden uitstekend. Tot een effen strand van tweehonderd meter lengte en veertig meter breedte, wordt toegang verleend door een houten trap. Door enkele damesbadgasten en vele mannen werd niettegenstaande het vrij koele weder, gebruik gemaakt van een zeebad. Op het plateau, waarachter een vallei en breede, zeer hooge duinen, staat een houten gebouw met een kamer van ongeveer 10 vierkante meter. Rondom bevindt zich eene goed overdekte warande van twee meter breedte. Naast dit bescheiden, maar geriefelijk badhuis stond een met zeildoek opgetrokken tent, mede ingericht voor ververschingen. Niet minder dan een zestiental burgermeisjes hadden zich belangeloos aange-

10

boden om de bezoekers van het vaste land te bedienen. De waar was geheel in overeenstemming met de bediening, dat wil zeggend "uitstekend". Zelfs de burgemeester en de dokter hielpen mede waar handen te kort schoten, en werkelijk niet voor den vorm. Wat kan er bij goede wil en met geringe middelen door weinige menschen toch gemakkelijk veel tot stand gebracht worden, waarvan honderden kunnen profiteren. In Februari werd de heer Veenhoven geinstalleerd als burgemeester van Vlieland, in April riep hij enkelen op tot ene vergadering en als vrucht daarvan werd in Juli een badhuis geopend, waaraan reeds door betrekkelijk velen een bezoek werd gebracht. In het dorp is uitstekende gelegenheid voor 50 loge's, voor den geringe prijs van /1.50-2.50, hieronder begrepen het morgen- en middageten. De inrichting ,die op dit oogenblik nog een particulier karakter draagt, wordt bestuurd door de heeren Veenhoven, burgemeester; Gilhuis, directeur aan de zeevaartkundige school; dr. Swartzenburg; Zeijlmaker, binnenloods; Sap, commissaris aan het loodswezen; Kooreman, opzichter van den waterstaat; Boeman, godsdienstonderwijzer; Roon, onderwijzer; Bakker, veehouder; Dekker winkelier, en Drunker, schipper. Zij die niet de badplaatsen bezoeken om concerten, cafe-chantants en rouletten, ' maar die zich eenigen tijd wenschen te onttrekken aan de drukte van het leven; zij die voor kalme ontspanning en gezondheid van de zeelucht en het zeewater willen en inoeten profiteeren, kunnen onderzoeken, van nabij, of Vlieland kan geven wat gewenscht wordt. De verklaring, mij verstrekt en de ervaring Zondag opgedaan, geeft mij vrijheid de aandacht te vestigen op de zoo jeugdige ondememing. Een van de oudste foto's van hotel MeijTe 4 uur vereenigden wij ons aan een er, nu hotel Bruin collectie: CHV uitstekende en goedkoope tafel in het logement van Meijer. In dit logement zijn acht logeerkamertjes die er netjes uitzien. Onze uitgeleide was volmaakt in overeenstemming met de ontvangst. Een woord van waardeering over de guile ontvangst en gepaste vroolijkheid der Vlielanders is werkelijk niet onverdiend. W. H . N E D E R H O E D .

11

Het tweede verhaal is afkomstig uit het tijdschrift 'De Spiegel' en werd gepubliceerd in maart, 1954. Het artikel bevat een aantal foto's die we weergeven, wel op een andere grootte dan in het oorspronkelijke artikel, waarin ook geen naam van de auteur wordt vermeld. middags naar de steiger trekken om de aankomst van de boot te zien, toch loont het in de winter voor hen nauwel^ks de moeite: meestal is het aantal passagiers dat de ..VUeland" mee terugbrengt, op de vingera van 66n hand te tellen. Twee Vlielanders zfln die dag dan in Harlingen gaan winkelen, twee handelsreizlgers stappen aan de wal om hmi zaken af te doen. ToerisVLIELAND IN DE WINTER tisch bezoek: nul. BEREiDT ZICH VOOR OP DE ZOMER Het is Jiunmer dat u het eiland niet in de wintermaanden kunt bezoeken. Want u zou een gans e Nederlanders kenander Vlieland treffen dan zonen Vlieland aUeen mers. in de zomer. Van begin Juni tot begin September. Misschien komen er enkele tientallen gasten in Mei en blijven er evenveel nog wat na in de mooie Septembermaand. Maar nit September en v6dr Mei vaart kapitein Horjus de postboot vrflwel leeg van de oude steiger op het eiland naar het pimt op de waddenzee waar hy de Terschelllngerboot ontmoet, die ztjn passagiers verder naar Harlingen zal brengen. En hoewel er elke dag een paar eilanders sUn, die tegen half vier "s Burgemeester van der Bent

ENSTILTE

D

12

Een lint van huisjes langs het wad: het dorp Oost- Vlieland

dat uitruat van net vonge ..aeizoen" en zich voorbereldt op het volgende. Elen Vlieland waar het intieme dorpsleven van de 650 inwoners langzaam op gang komt. Bin vooral: een Vlieland van een onvergetel^ke schoonheid, van hullende winden door een lege dorpsstraat, van jagende wolken over het verre wad en striemende zandstormen over de elndeloze Vliehors. Op voile zee stapt ge over op de „Vlieland", die slingerend langszg de Terschellingerboot is komen liggen. Met een grote omwee: om het wad koerst het schip

Btampend op het eiland aan, rondt een boei en draait dwarszees slingerend naar de uiterste oostpunt van het eiland. Pas onder de wal wordt de deining minder en een sonoor brommen van de fluit waarschuwt het eiland: we k o m o i . . . Over de 75 jaar oude, wrakke steiger komt ge aan land. Zonder flanerende badgausten, zonder het infonnatle-tentje van de V.V.V., zonder propvolle pensions en hotels.

13

m Netjes heeft kapitein Horjtts de "Vlieland" voor de steiger gelegd. De lacht over het stille eiland kan beginnen. De eenzaamheid Rust en state >

Het gieren van de wind door de kale iepen in een totaal verlaten dorpsstraat Een klein lichtje hier en daar in een huiskamer en het felle twee-seconden licht van de vuurtoren op het Vuurboetsduin.

Ge wandelt langs de Postweg in de eindeloze ruimheld van deze wereld. Achter het duin hoort ge het donderen van de zee en vlak langs de weg lekt het water van het wad over de glooiing. Duizenden vogels wachten op het land op de eb om op het wad te gaan. Jutten.

» /i^^f^ In hotel Bruin praten de vissers nog wat na over de belevenissen van de dag.

14

D E SCHIETBAAN V L I E L A N D door Tom Kruys Bij het opruimen van oude documenten uit de nalatenschap van mijn vader, die in de tweede helft van de jaren vijftig Vlagofficier Materieel was bij de Koninklijke Marine, viel mijn oog op een blauw boekje in A4 formaat met op het slappe kaft de titel "Schietbaan Vlieland". Het boekje bleek een verslag te zijn van de activiteiten van de zogenaamde Schieten Mastploeg van de Marine, en wel gedurende de peri ode van januari 1949 tot november 1956, de eerste jaren van het bestaan van deze ploeg. Bij het boekje zat een losse brief van de "commandeur" van de Schieten Mastploeg, J.J. Wesselink, waarmee hij het boekje aanbiedt aan de Vlagofficier Materieel. Mijn vader heeft daarop genoteerd als memo aan zijn secretaresse: Vriendelijk bedankbriefje schrijven dat ik met waardering heb kennis genomen van het werk van de Schiet- en Mastploeg. Daar weer onder door de secretaresse: "Geschied", met haar paraa^e. En zo belandde het boekje voor de volgende 52 jaar in de kast op zolder. De ben mij eens gaan verdiepen in de werkzaamheden van die Schiet- en Mastploeg omdat ik er achter kwam dat daarover eigenlijk weinig publicaties te vinden zijn. Details over dat schieten van de marine op Vlieland zijn nog slechts bij een handjevol Vlielanders bekend. De inhoud van het boekje is overigens totaal niet technisch van aard, het is een opsomming van data van werkzaamheden, er staat echter wel een aantal aardige anekdotes in, en een serie interessante foto's. Maar laten w i j allereerst die naam Schiet- en Mastploeg eens ontleden. Ja, schieten dat begrijpen we, de marine schiet nu eenmaal, weliswaar mondbe locatie van het schietemplacement aangegejesmaat anders werd het te ven met rode stip, een kruisje geeft de plaats van de mast aan. De schietrichting (rode stip- duur, maar er werd geschoten. pellijn) is richting Richel. archief: Tom Kruys Kennelijk toen Ook op Vlieland. De vraag is: waarmee werd ge15

schoten, waarop en waarom. Was het oefenen om te schieten, of om de kanons te testen, of de munitie? En dan die "mast", waar sloeg dat precies op. Welnu, daar heb ik heel wat uurtjes research aan besteed. Zowel op Vlieland als bij de Koninklijke Marine. Die mast was een 75 meter hoog gevaarte, neergezet ter hoogte van het begin van de Kroonspolders op de Vliehors. Overigens heb ik die lengte alleen maar uit de verhalen kunnen optekenen, want als ik hem op de foto's moet schatten kom ik wat lager uit. Op de kaart heb ik de locatie van de mast aangegeven met een rood kruis. Ik heb gebruik gemaakt van een oude kaart van Vlieland, omdat op de nieuwe kaarten tegenwoordig op de plaats waar de mast stond alleen maar water getekend staat. Grapje van Rijkswaterstaat om de situatie bij hoogwater te tekenen, dan lijkt Vlieland kleiner, met alle fmanciele gevolgen van dien. Maar dit terzijde. Goed, er waren dus kanons (bij de marine spreken wij over kanons, niet over kanonnen), er was een mast en dan was er nog een ploeg. Wat voor ploeg. Wei, die ploeg was een groepje burger werknemers van de Rijkswerf te Den Helder dat van tijd tot tijd naar Vlieland werd gestuurd om die mast op te zetten, te onderhouden, en/of te repareren, en bovendien te assisteren bij het hele schiet-"gebeuren". Zo, nu weten we nog niets, maar geen nood, ik ga er dieper op in. Laten we eerst even terug gaan naar het jaar 1945. Bij de bevrijding werden bij het latere cavaleriekamp, u alien bekend, door de Duitsers gebouwde betonnen geschutsbeddingen aangetroffen voor opstelling van een luchtdoelbatterij. Deze emplacementen zijn vanaf januari 1949 door de Schiet- en Mastploeg gereed gemaakt voor het plaatsen van een kanon van 10,5 cm. Die maat is de diameter van de granaat die door het kanon werd afgeschoten. De binnenmaat van de loop dus. In het blauwe boekje staat dat assistentie bij deze werkzaamheden werd verleend door aannemer De Bock, Dorpsstraat 37 te Vlieland. Dan zien wij dat er in oktober 1949 voor het eerst schietproeven werden gehouden en dat er geschoten werd op ballonnen waarvoor in 1951 een speciale vulinrichting werd gemaakt. Er werd geschoten in de richting zuidelijk van de haven op de "Rigel" (letterlijke tekst). Het schieten op die ballonnen was geen succes, waama werd geprobeerd met een grote vlieger betere resultaten te bereiken. De voor het schieten verantwoordelijke officier, de luitenantter-zee eerste klasse Ter Brake, opperde de mogelijkheid van een lange 16

mast. De Schietploeg verklaarde hiervoor wel te kumien zorgen, als men maar flinke "juffers" (houten balken) met steigertouw had. Het een en ander werd bij aannemer De Bock gehaald. Daar de tijd kort was werden er abnormaal lange dagen gemaakt, 's avonds werken tot 23.30 uur, even naar bed en 's morgens op 3 uur werd weer gestart naar "de West". Gelukkig had dit zwoegen goed resultaat, met die juffers, samen gebonden met steigertouw, werd een hoogte van 27 meter bereikt. Nog mooier was dat de proef een succes was. Deze zogenaamde hulpmast was de voorloper van de grote mast die later zou worden gebouwd. Over de vlieger tref ik nog een mooi verhaal aan: bij het oplaten ervan had een lid van de Schiet- en Mastploeg de vlieger om zijn middel vastgemaakt met een lang touw. Toen de vlieger plotseling wind ving werd de man met de vlieger mee de lucht in getrokken, meters hoog, maar gelukkig brak het touw en kwam het slachtoffer weer tijdig op aarde terug. Slechts licht gewond. Men stopte verder met de vliegerproeven. In het boekje staat een gedicht van A. Veen, lid van de ploeg. Het is wel een aardig gedicht, geheel in de kinderversjesstijl van Clinge Doorenbosch. Ter wille van de historische verslaglegging (!) zal ik het gedeelte betreffende het vliegerongeval hier onder afdrukken: En toen kwam de grote vlieger Met een startlijn en een staart. D 'eerste keer bij het proberen Bleef de humor niet gespaard. Want de kerels aan de startlijn Holden door het mulle zand, Een mannetje (geen Jessie Owens) Hield de startlijn in zijn hand En toen was het lopen, lopen In de richting van de mast Kleine Jessie bond van angst toen Maar de staartlijn om zijn bast. En het stijgen van de vlieger Dat was werkelijk een pracht, Jessie Owens ging de lucht in, Had maling aan de zwaartekracht. 17

Nou daar kun je nog om lachen, Al staat je leven op het spel. Maar gelukkig brak de staartlijn En de rest dat snapt u wel. Maar't was nog niet afgelopen, Want de vlieger werd te licht, Begon te steigeren en te duiken, Jonge wat een bang gezicht. En die kerels aan de startlijn Gingen toen ook aan de haal, En toen lachte kleine Jessie, Mensenlief, wat een kabaal. Tja, als je dit zo leest dan denk je al gauw dat het een doUe boel was daar met die marineschietbaan. Toch lag dat anders. Er werd tot 1 maart 1952 alleen geschoten met het 10.5 cm kanon, waarvoor een wegneembare houten kap was gebouwd en t^^aaxmKoperen plaatje qfkomstig van het 12 cm kazien we dat er een 4,7 inch (onge^''"'"'''^ ^^'^

^ < ^ -

wiM Een schot van het 12 cm kanon van Hr.Ms. "Van Galen"

18

MtM archief: Tom Kruys

veer 12 cm) kanon wordt bijgeplaatst. Dit kanon was afkomstig van Hr.Ms. torpedobootjager "Van Galen", een schip dat in 1942 nieuw van de Engelsen was gekocht, maar dat na 10 jaar volkomen versleten was en rijp voor de sloop. Behalve de kanons, die waren nog perfect. In april 1952 werd er op het schietterrein een waterinstallatie gebouwd en een houten gebouwtje met werkplaats dat van de Itz Ter Brake de naam "Behouden huis" kreeg. Op 16 november 1954 wordt er per landingsvaartuig een 15.2 cm kanon aangevoerd, tezamen met twee bulldozers van de Landmacht voor het wegschuiven van 20.000 kubieke meter zand. De bouwkundige dienst van Rijkswaterstaat kwam met een compressor en bedieningspersoneel om de fiindatie voor het enorme kanon gereed te maken. Het betrof hier om precies te zijn het 15.2 cm kanon nr. 13. Een soortgelijk type kanon werd ook geplaatst op de nieuwe kruisers "De Ruyter" en "Zeven Provincien" en wel in vier dubbeltorens per schip. Die van de "De Ruyter" zijn nog steeds in bedrijf, het schip werd in 1972 verkocht aan de Peruaanse marine, en het is vandaag de dag nog immer het vlaggenschip van deze marine. Op 12 januari 1955 wordt er onder leiding van de Itzl Schreuder voor het eerst geschoten met dit kanon. Wij zien in het boekje dat de Schiet- en Mastploeg gemiddeld eens per maand enkele dagen aanwezig is op Vlieland om assistentie te verlenen bij het schieten en onderhoud te plegen aan de mast.

Met bulldozers werd een pad gemaakt voor de aanvoer van het 15.2 cm kanon nr 13. Archief: Tom Kruys

19

Even rust tijdens het uitgraven van een vastloper in het zand.

Archief: Tom Kruys

Die aanwezigheid op Vlie was voor de ploeg duidelijk een uitje. Ik lees niets dan loftuitingen over het eten en onderdak bij Badhotel Bruin en bij Van Pelt en er moeten duizenden liters koffie doorheen gegaan zijn daar op de schietbaan. Helemaal duidelijk is mij niet geworden wanneer er bij Bruin en wanneer bij Van Pelt werd gelogeerd. Van Pelt had een soort kosthuis annex pension in het pand waar nu de "Oude Stoep" is gevestigd. Mevrouw Horjus, de echtgenote van kapitein Jelle Horjus, vertelde mij dat zij destijds kookte bij Van Pelt voor de Schiet- en Mastploeg.

Het 15.2 cm kanon nr 13 op de voorgrond en daarachter het 10.5 cm kanon in de beddingen. Archief: Tom Kruys

Plezier hebben de kerels van de ploeg dus zeker gehad, en niet alleen in het dorp, maar ook op de werkplek zelf In de tijd dat er nog geen afrastering van de schietplaats bestond, kwamen vaak badgasten van hun belangstelling blijk geven. Eens vroeg een heer: "Wat doen jullie nu met zo'n kanon?" Het antwoord luidde: "Schieten!" Waarop de weetgrage heer verder vroeg: "Waarvoor schieten jullie dan?". "Alleen als amusement voor de badgasten". De volgende morgen om 6 uur werden de badgasten gewekt door een daverende knal ten zuiden van het dorp. Geluk-

21

kig heeft het personeel die badgasten niet meer gezien. Zo had boer Cupido een tiental koeien onder aanvoering van een stier in de burnt van de schietplaats lopen. Die stier was ook geregeld aanleiding tot grote hilariteit wanneer hij als een echte Spaanse arenastier zand liet opwaaien door met zijn hoeven te krabben waarbij hij een woedend geloei liet horen. De mannen van de ploeg wezen de badgasten erop dat de stier bij de hele show van het schieten behoorde en dat men in het dorp kaartjes kon kopen voor het stierenvechten op zaterdag. Ach wat hadden die kerels een pret, het was jaren vijftig moet je denken, de humor lag nog op straat.

Om een idee van de grootte van zo'n 15.2 cm kanon te krijgen: hier midden in het beeld een van de vier 15 cm dubbeltorens van Hr.Ms. "De Ruyter". Rechts in beeld een van de 57 mm dubbelloops mitrailleurs. De foto werd gemaakt op 18 november 1953 tijdens de indienststeling van het schip door commandant W.J. Kruys, in aanwezigheid van Hare Majesteit Koningin Juliana. Archief: Tom Kruys

22

Er werd ook wel eens gevraagd: "Is dit een kanon?". Ja zoiets moet je net aan die ruwe lui van de ploeg vragen. Antwoord was dan ook: "Nee mevrouw, dit is het nieuwste model stofzuiger", waarop meestal snel de benen genomen werd. Over dat schieten zijn ook mooie verhalen te vertellen. Ik vroeg natuurlijk aan alle deskundigen die ik heb geraadpleegd binnen en buiten de Koninklijke Marine, waar nu eigenlijk precies op geschoten werd. Ja, op die mast zult u zeggen, dacht ik aanvankelijk ook, eerst schoten ze op ballonnen, toen op een vlieger, en later op de mast. Nee dus, want het ding zou toch met een treffer total loss zijn? De mast werd weliswaar als richtdoel gebruikt, maar men schoot er overheen of exact zoveel meter er langs, richting Richel. Ook schoot men geregeld recht omhoog. Dat vind ik wel zo'n merkwaardig verhaal! Als je recht omhoog schiet dan komt het projectiel ook weer recht naar beneden op je kop zou je zeggen. Beetje gevaarlijk. Maar nee, dat zat anders. De granaat kwam nooit precies op je kop, maar altijd een eindje van je af op de grond. De order was dan ook, dat bij rechtstandig omhoog schieten, het personeel altijd zo dicht mogelijk bij het kanon moest gaan staan. Daar was het het minst gevaarlijk. Ik word daar eerlijk gezegd een beetje lacherig van. Maar ja, ik ben ook geen artillerist. En dan dat schieten in de richting van de Richel. Ik vroeg mij af of de scheepvaart op de Vlieree daar geen last van had. Als zo'n granaat een beetje verder dan de zandplaat terecht komt? Gevraagd ^ ^ ^ ^ V O ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ j ^ i r ^ ' ^ ^ t ^ M ^ ^ t M C . CCNTROLEER DRAAI

HET

VERWIJDER ZORG VUL 3

i

DIT

4

DE

MOET

HET MET

^ ' ' J J ^ ^ - J

DAT

DE

PAKKINGRINGEN

ACHTEREEN

lEOERE

KEER

TENEINDE A A N

K A N O N DE

IN

VOLLEOIG

VULGATSCHROEVEN

GATSCHROEVEN NEEM

K A N O N

B A T T E R i ; IS-

HORIZONTAAL.

VULGATSCHROEVEN,

VLOEISTOF

ORAAI

HET

REMCYLINDERS GEHEEL

MALEN

HERHAALD DE

DE

ERVOOR.

BEIDE

BRENG

Of

K A N O N

EN

EEN

NA

DE HET

WEER

VUllEN

ONDER

EN

EN

EEN Of

GEEF

TE

NOLIG

MAATBREKERS WEER

Af^H

VAIIEN;

HETYKANON t *NK v a i l e n ; ^

DECLINATIE.

WOR0
BIJVULIEN

L

LUCHT

UIT

I

BRENGEN

H O R I Z O N T A A L , VERWIiDER

VUt-GATSCHROEVEN

^,

REMCYLINDElT AANWEZIGE

OPPERVLAK

2

DE T A N K

O M 1 3

AAN

OPNIEUW

V U L INDIEN

OLIESPUIT

NIET

OCIE

ELEVATIE EN

HET

I N DE

MET

OPNIEUW VOL EN

WEDEROM CUE

PRAAI

VU

DE

BIJ.

O L I E O I T ZlKt

,

^

REMCYLINDtK

D E Z E VAST.

'

/

^ ^ M t

•

Op Vlieland nog aanwezig koperen plaatje met instructies voor het onderhoud en gebruik van de elevatie-inrichting van een van de kanons. Opvallend goed bewaardgebleven, jammer van de schrijffout in het overigens zo keurige plaatje: maatbrekers moet zijn maatbekers. Collectie: Wijtze Kikstra

23

aan kapitein Jelle Horjus: hij heeft er nooit iets van gemerkt, en ook geen waarschuwingen gekregen van defensie. Navraag bij het bureau bewapening van de Koninklijke Marine leerde mij dat men de granaten exact plaatste op de Richel. Dom van mij om zo te twijfelen aan de nauwkeurigheid van onze artilleristen. Heden ten dage is er weinig terug te vinden van de geschutsemplacementen. A l jaren geleden zijn de kanons verwijderd, en de betonnen fiindaties zijn gedeeltelijk vemietigd en er is zand overheen geschoven. Maar er zijn voor de goede speurder nog wel resten van allerlei onderdelen van de kanons op Vlieland terug te vinden. Dat zelfde geldt ook voor de mast. Over die mast gaan we verder in het volgende nummer van "Tien eeuwen Eylandt Flielandt". *Met dank aan Dirk Bruin Azn, de heer en mevrouw Horjus- Albertsma, Wijtze Kikstra en vele andere Vlielanders, alsmede de fotodienst van de Koninklijke Marine.

SCHOT IN DE ROOS niet geschoten altijd mis? bij schietbaan Vlie raakt men gewis! emo waterland 24

De Vlielandse taal door redactie Voorlopig volgt hieronder de laatste aflevering van de Vlielandse taal. Heeft u ook nog ergens een paar stukjes liggen: inzendingen zijn welkom. En kwajongensstreek Ome Jan foer al opWestinje, doet ie nog 'n jonge was, in altyd brocht ie wat mee yt de West, len keer was et kepok. Dat was nog in de tyd, dat as je kepok meebrocht, je de seedjes der sellef yt ale most. Dis doe oome Jan tys kwam, most ie eerst ant werrek mit dat seed, dat deed ie geloof ik mit 'n paar stekkies, in as ie klaar was, gooide ie't seed achter de dyk. Wuj as jonge snotnezen fonden se al gauw, maar wisten eerst niet wat't was, 't leken wel erten of kleine knikkers. Ze wazzen eigelik te klein om mee te spelen in te mooi om leggen te laten. In soo verysden de kepokseedjes na de dyzeken fan al de jonges. Dat gebeerde flak foor skooltyd, in as je nou in skool sit mit je dyzek fol fan dat speelgoed, dan weet je wel, wat er gebeert. Dan rollen ze op de grond, in foer dat we der erreg in adden lag de eele floer fol. Doe de meester kwam (nog en echte ouwerwetse meester mit 'n lange slipjas an en lange piep) kon ie niet loopen fan wege dat seed. U j maakte sokke rare bewegengen of ie skaatserujen wou, maar dat was de bedoeling niet.We mosten allemaal op de beert foor't bord kommen om de dyzeken leeg te maken. Gyn ien jongen, die ze niet ad. In omdat meester die middag niet loopen kon, kregen we de eele middag fioij. De meester is er nou niet meer, die ken dat veraal gelikkig niet lezen. Grootvader Grootvader of opa as wuj altyd seiden, was 'n echte ouwerwetse eilander. Natierlijk was ie seeman weest op de Noord in Oostzee, maar't mooiste was, dat ie op de Walvisfangst varen ad, in dat maakte, dat wuj as jonges oog tegen'm opzaggen, in altyd mit ferwondering naar'm lysterden. It was ook 'n iezerstarke man, in altyd bezig, in de tyn, mit de geiten of de

25

skeepen. Uj sneed de riezen in dyn, in et gras in syn tyn of mit 'n mes, in maakte der ooj fan foor de winter. Op't Westersche feld socht ie toerd foor de eerd (want die was er nog, in tirf was dier) in op wintereevens sneed ie mikoutjes foor de knynenstrikken. Natierlik maakten ie ook de koperdreedjes sellef, in de rest die er buj oorde. Achter syn tyn was 'n sloot, dat was de ienigste sloot fan Flie, in in die sloot leefden ook de ienigste kikkers. In de tyn groeiden eerbeyen, dis begryp je wel, dat wuj er dan faak eengongen. In van omoe kregen we dan knikkers, ouwerwetse pypies in so meer, die in de tyn fonden wierden, want deer adden froeger yzen staan. Nooit eb 'k ferklaren kenne, weerom way soon eerbied foor grootvader adden, maar as ik in later tyd deer tegenslag, siekte of aare naregheden de moed ferloor, dan docht ik altyd an grootvader die nog nooit in z'n leven de moed verloren ad, docht ik, in deerom kwam ik er ook altyd weer boven op. De geiten As't foorjaar was, in de jonge geitjes so wat ses weken oud, dan wierden ze wegbrocht na de Westerse dynen, b u j ' t Postys. Maar gyn ien oefde der op te passen. Se leefden deer de eele somer as 'n troep wilde beesten, in kwammen nacht noch dag niet tys. In de erfst as't slechte weer begon, wierden se weer upaald. lederien kon nog syn eigen geit an de kleer, maar om se weer te fangen dat was niet so makkelik, dat was altyd jongeswerrek. Twie jonges adden 'n lang tou, in en derde joeg de eele troep tegen dat tou an. Mit de kop bleven ze dan achter et tou sitten in dan most je ard loopen 26

om se te pakken te krygen. De geitjes wazzen dan een goed allef jaar oud, in adden nog maar kleine oomtjes. Naar se saggen der dik in fet yt van al't foer dat se in die kale dynen ad adden. 't Foorjaar deerop kregen se dan sellef weer jonkies in gongen mit de ouwe geiten mee na dyn buj 't darp. Arm in ryk ad op Flie geiten in se adden de kost foor't kauwen, bealve in de winter, dan most ieder wat ooj opslaan. Alle geiten gongen mergens weg in kwammen eevens van sellef weerom. Mit slecht weer 'n beetje vroeger. As je dan deer't derp Hep, lag buj iedere boom 'n geit te erkouwen. Dat was 'n ristege tyd, gyn oorlog en gyn arremoed. Maar sokke tyden dieren niet lang. Et tarrewskip Et was erfst in al leet, doe't bericht i n ' t derp kwam, dat er 'n skip op strand sat, eelemaal in de West op de Ors. Nou fader was lid fan de reddengboot, dis most ie mee, mit nog 'n man of tien in dan boeren mit wagen in peerden. 't Was meer as 'n ier rujen of loopen. De reddengboot stond in de skier buj't postys. 't Stermde in regende, in ie eele Ors stond onder water. De roeiers mosten lang wachten foor se de boot deer de brandcng brengen konnen. Oe dat in syn werrek gong die nacht eb ik nooit weten, want as vader tys kwam, lag ik op bed, in de mannen fan de reddengboot praten nooit so feel over dat werrek. Maar die eeven ad moeder eelemaal gyn sin om na bed te gaan, in se froeg muj of 'k wat buj der opblyven wou. Foor tydpasseereng most 'k dan maar 'n mooi veraal yt et oude testament ardop foorlezen. Dat eb ik deen ook, maar doe't yt was, was fader hog niet tys. De aare dag kwam er bericht i n ' t derp, dat er 'n man dood fonden was b u j ' t Eierlandsche gat. Die man, oorden we laReddingbootschuurnabij

het Posthuis

collectie: CHV

27

ter, was van 't skip of over boord sprongen in inplaets fan na de toren van Flie was ie na de toren van 't Eierland loopen in op de kant fan 't gat dood neervallen. De rest was red. Ien was 'n Flielander. Doe de sterm over was, lag 't skip oog in droogn. 't archief CHV s^t vol tarrew in

Drenkelinghuisje

de eele winter ebbe se op Flie brood deerfan bakken. lederien maalde't sellef in de koffiemelle. Mossels soeken Wat botfissen in eitjes soeken foor de Flielanders was in de semer, dat was mosselsoeken in knynejagen in de winter. Mossels die fond je op de sinkstikken langs de waterkant. Ook wel op de mosselboUen in de waard, maar die wazzen te fer weg foor gewone mensen. De dammen in sinkstikken langs de steile kant wazzen foor iederien te beryken. En emmer fol mossels ad je gauw genoeg buj mekaar. Maar et was toch wel 'n koud werrekje, in asje dan tys kwam, dan mosten se nog oflcrabd worden in skoonmaakt. In as se dan so mooi blank in eelemaal skoon i n ' t eldere water laggen dan at je fan sellef al 'n paar reeuw so yt de skilp net as 'n oester. In aevens as ze gaarkookt wazzen in de eele femilie om de tafel zat mit nog 'n paar gasten der buj dan was et 'n eel feest. Je rekende op ondert mossels de man, in as de smulpertuj ofloopen was dan kwam er 'n klein berembirgie achteran foor de goeie spysferteereng. Kom deer nou er es om. 28

Doelstelling van de Cultuur Historische Vereniging Eylandt Flielandt De vereniging heeft ten doel: a. het wekken van belangstelling voor en bevorderen van de kennis van de geschiedenis van Vlieland. b. het bijeenbrengen, in eigendom verwerven en tentoonstellen van voorwerpen en geschriften betrekking hebbende op de geschiedenis van Vlieland, alsmede het beheer van de hieronder vallende bezittingen van de vereniging. c. het bevorderen van de bescherming van de cultuur historische bepaalde sfeer op het eiland, en in het dorp Oost-Vlieland in het bijzonder. d. het bevorderen van de uitwendige en inwendige instandhouding van reeds bestaande cultuurhistorische monumenten op Vlieland. e. het bevorderen van het verwerven, behoud en restaureren van collecties op Vlieland. f. het verlenen van steun, in de meest uitgebreide zin van het woord, aan het museum "Tromp's Huys", hiema te noemen: "het Museum". De vereniging tracht dit doel met alle wettige middelen te verwezenlijken, onder meer door: • Het verrichten van sponsoractiviteiten ten behoeve van de vereniging en het Museum. • Het geven van adviezen aan het Museum. • Het bevorderen van vrijwilligerswerk ten behoeve van het Museum. • Het verzorgen van publicaties. • Het organiseren van (studie) bijeenkomsten. • Het zonodig voeren van procedures om de onder b en vennelde doeleinden te bewerkstelligen. • Alsmede alle overige wettelijke middelen die het bestuur voor het bereiken van de doelstelling nodig acht, of daartoe bevorderlijk kunnen zijn. Contributie Het contributiebedrag van de C.H.V. is gesteld op € 12,= per Jaar; buiten Vlieland € 14,= per jaar. U ontvangt hiervoor een acceptgiro. Wilt U geen gebruik maken van de acceptgiro, dan kunt U Uw contributie overmaken op bankrekening 36.76.50.029 t.n.v Eylandt Flielandt.