Sportorganisatie

ZANDLO PER

Colofon

informatiebulletin van en voor de

De Zandloper is een uitgave van en voor de LO/Sportorganisatie KL. Jaargang 16 - Nummer 5 - december 2009

Redactieraad Hoofdredacteur C-LO/Sportorganisatie Eindredacteur Stoff Ost / EC Redacteur CS / Plv C Redacteur C-Regio M-NL Redacteur C-Regio N-NL Redacteur C-Regio Z-NL Redacteur H-BO&TO Redacteur Hfd Kenniscentrum Redacteur Hfd Sie Ost Redacteur Hfd Sportcommissie Redacteur C-LO/Sportschool Redacteur Stafadjudant Redacteur Medezeggenschapscommissie

Kopij-Redactieadres Aooi Richard Wichhart LO/Sportorganisatie Redactie Zandloper Bernhardkazerne MPC 53 B Postbus 3003 3800 DA Amersfoort Tel: PTT 033-4661213 MDTN *06-500-61213 Mob: 06-22412928 E-mail internet (werk): [email protected] E-mail internet (privé): [email protected]

Fit

sportorganisatie 5 - 09

n o i t c for A

De inhoud van dit blad weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van de C-LO/Sportorganisatie. De redactie behoudt zich het recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te plaat­sen. De inhoud van ingezonden brieven en artikelen blijft voor rekening van de schrijver. Artikelen uit dit blad mogen over­genomen worden, mits de bron wordt vermeld. Om in de toekomst nog beter gebruik te kunnen maken van jullie schrijverstalent wil de hoofd-/eindredacteur dat er meer duidelijkheid komt over het schrijven van artikelen en de criteria die we hanteren. Deze zijn te vinden op Intranet: http://Intranet.mindef.nl/kl.lo_sport/actueel/defensie_ bladen/Zandloper mei 2008

Kopij/brieven volgende uitgave dienen uiterlijk 25 januari 2010 bij het kopijadres te zijn. Vormgeving & lay-out Grafisch Bedrijf/AVDD, Frederikkazerne Den Haag Druk OBT b.v. Schiedam, oplage 800 stuks

Incidenteel is personeel, maar eveneens de achterblijvers bedreigd via post en internet. Defensie heeft redacteuren verzocht foto’s en (e-mail)adressen niet meer te vermelden. Wij betreuren dit, maar zijn uiteraard van oordeel dat veiligheid van onze collega’s en gezinsleden boven alles gaat. Onderstaande informatie maakt het mogelijk om via de buddy aan zijn of haar e-mailadres te komen. Bovendien is deze informatie ook bekend bij de redactie van de Zandloper.









Uitgezonden personeel Lkol Ab (buddy dhr. Anton Koteris) Lelystad, M 06-30415906

Sgt1 Jeroen (buddy smi André Wijnberger) Munster, MDTN *06-568-84419

Smi Rob (buddy kap Johan Bouman) Amersfoort, MDTN *06-500-61223

Sgt1 Wijnand (buddy kap Henri van der Linde) Amersfoort, MDTN *06-500-61245

Sgt1 Edgar (buddy smi Oscar Prins) Steenwijk, MDTN *06-531-048160

Sgt Lars (buddy sgt1 Arnoud Hagen) Ermelo, MDTN *06-533-77146

Laat eens iets van je horen!

Rhino Challenge Bezielend leidinggeven

ZANDLOPER 

Competentiegericht opleiden ZANDLOPER 

Koninklijke Landmacht

09 Inh oud dec emb er

Foto omslag: Speedmars, een onderdeel van Rhino Challenge

Van uw commandant

18 Rhino Challenge 2009

verder in dit nummer... Van uw commandant LO/Sportgroep KvOK Gastcolumn Personeelsaangelegenheden Medezeggenschapscommissie Stipnotering Oriëntering Nieuwe huisstijl voor Defensie Hogere Defensie Vorming Berichten uit het uitzendgebied Sportkalender 2010 Afsluiting sportcompetitie 2009 Interview met Erica Terpstra Eric Verboven opnieuw NMK-kampioen Open Huis Landmachtduo zet unieke prestatie neer Staal Verhaal Opleiding Veiligheid en Vakmanschap Traditiekamer Waar hebben we het in 2009 over gehad in de Zandloper?

Als de Zandloper op de deurmat valt is het jaar 2009 bijna voorbij. Onwillekeurig denk ik aan een andere “zandloper”. De zandloper van de tijd, die onafwendbaar voorbij glijdt. Het eerste lustrum van het Dienstvak LO/Sport zit er op.

Ook bij de opening van onze Traditiezaal is dat het geval. Op 3 december j.l. is de “Luitenant-kolonel K.F de Wijk zaal” officieel geopend door de familie De Wijk. Een gedenkwaardig moment. Door de Adviesgroep (Luc van der Wee, Rob Zimmermann, Frits Oldenburger, Ruud Kuitems en Hans Wedel) en de Projectgroep Traditiezaal (lkol Ronald Hagenus, kap Sjors Rottger, kap Fred de Ruijter, kap Johan Bouman, aooi Richard Wichhart, aooi Theo Hunck, Bas Bovee en Roy Tamaela) is veel werk verricht om nog dit jaar de inrichting op acceptabele wijze te realiseren. Mijn complimenten en welgemeende dank! Het resultaat mag er zijn. Op 8 december hebben in een tweede sessie vele oud-gedienden de Traditiezaal kunnen bewonderen.

20 Competentiegericht 3 4 6 7 8 8 9 9 10 11 22 23 24 28 30 31 34 36 40 42

Mijn laatste lustrum als werknemer van het Dienstvak LO/ Sport is wellicht aangebroken, denk ik bij mezelf. Het maakt je soms wat melancholiek. Als commandant word je er ook nadrukkelijker mee geconfronteerd. Je neemt afscheid van “LO/Sporters” die met FLO gaan, speld gouden medailles op bij 36 jaar trouwe dienst en komt vaker in gesprek met oudgedienden van respectabele leeftijd. Bij al die gelegenheden horen verhalen uit de oude doos.

opleiden

32 Bezielend leidinggeven

Bijeenkomsten Inmiddels hebben we een aantal waardevolle bijeenkomsten gehad. Het Periodiek Beraad begin november. Een voor mij bruikbare tweedaagse om de visie te herijken en de speerpunten voor de komende vijf jaar te (her)formuleren. Op de Managementdag van 3 december is dit door mij verder voor het voetlicht gebracht. In een volgende Zandloper zal hier meer aandacht aan worden besteed. Daarnaast zijn enkele van ons getuige geweest van de CLAS-infodagen op 24 en 25 november. C-LAS heeft zijn speerpunten voor 2010 toegelicht: • Uitvoering geven aan de missies is prio 1 • Investeren in het project loopbaanlint • Aanpakken van het tekort aan onderofficieren. Vooruitblikkend naar 2010 vinden we op 19, 20 en 21 januari de O&Tdagen van OTCo met als onderwerpen onder andere: lange termijn visie, loopbaanlint, O&T-huis in de toekomst. Personeel Een aantal personeelsleden gaat de LO/Sportorganisatie, al dan niet tijdelijk, binnenkort verlaten. Het meest in het oog springend zijn maj Marien van den Eijnden (HDV), kap Ab Agterbos (functie als loopbaanbegeleider), aooi Jan Joosen (stafaoo KMS) en aooi Jack Wouters (NLDA). Daarnaast verwelkomen we onder andere lkol Jan van den Dool (terug uit Bosnië), maj Pieter van der Peet (NLDA) en wellicht in de loop van 2010 de maj Johan Groen (BIMS), alsmede VTO-KMS en VTO-KMA geslaagden. Een en ander zal gepaard gaan met de nodige functiewisselingen waarbij de uitgangspunten van onze richtlijn IDU van invloed kan zijn bij de toewijzing van functies.

Hier word ik “getriggerd” door het interview met onze staatssecretaris Jack de Vries in het blad Landmacht. Hij stelt: ’Defensie moet een modernere werkgever worden om mensen ook in de toekomst te blijven aanspreken. Voor elke militair is er loopbaanplanning, waarin de blik al naar toekomstige functies wordt gericht. We moeten meer kijken naar het individu en de starheid van het oude systeem durven loslaten. We moeten meer flexibel durven zijn’. Het IDU LO/Sportorganisatie wordt ook tegen die achtergrond nader bestudeerd (speerpunt 2010). Enkele ontwikkelingen Het project IOKL wordt voortgezet, naar verwachting in de huidige vorm tot 2014. De functietermijnen zijn op voorhand verlengd tot 31 december 2010. Tot nader order blijven de functies (6) in de OTAS LO/Sport. Begin januari 2010 gaan een aantal officieren van staf LO/Sportorganisatie, CLAS en CZSK naar Bad Reichenall (BR). Het doel is vooral beeldvorming aangaande GVA/AT (doelstellingen, uitvoering en effecten) en de mogelijkheden van de locatie BR. Verder worden de mogelijkheden voor “verplaatsingen te voet in geaccidenteerd terrein” en arctic survival courses” besproken. Tevens intensiveren we de samenwerking met de Mariniers (KCMOX) en KCT op het gebied van Rotsklimmen/WOH. Wij zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling van een ‘doorlopende fysieke leerlijn’ bij het project loopbaanlint (Veiligheid en Vakmanschap). De proefneming met 1060 deelnemers is gestart. Het project richt zich op een betere vulling van de Defensieorganisatie. Feestdagen en jaarwisseling Het niet in huiselijke kring en met eigen familie kunnen doorbrengen van de feestdagen en/of jaarwisseling is een aparte gewaarwording. Ik heb dat aan den lijve ondervonden gedurende mijn uitzending. Aandacht voor de uitgezonden militair en zijn/haar thuisfront is daarbij zeer belangrijk. Terugblikkend op 2009 kan ik stellen dat we op een aantal fronten vernieuwend zijn, nieuwe wegen inslaan om onze producten nog beter te maken. Een prima ontwikkeling waar we met trots op kunnen terugkijken. Bij de uitreiking van de CLAS-bokaal memoreerde C-LAS, lgen Bertholee, de waarde van de sport en roemde de LO/Sportorganisatie (Sportcommissie en LO/Sportgroepen) voor de professionele uitvoering, een belangrijke opsteker. Ik ben ervan overtuigd dat de LO/Sportorganisatie in 2010 dezelfde professionele bijdrage levert aan de fysieke en mentale fitheid van militairen. Ik wens jullie allen fijne feestdagen toe en een voorspoedig, sportief en gezond 2010. Kol Henk Stuut 

K O v K p e o r g t r o p S LO/ Het IDGO (Instituut Defensie Geneeskundige Opleidingen, voorheen OCMGD) is nog steeds gelegerd op de Korporaal van Oudheusdenkazerne aan de rand van Hilversum. Na de reorganisatie is de kazerne echter een onderdeel van CDC.

Als LO/Sportgroep maken wij nog wel deel uit van de Landmacht, maar gebruiken wij dus de CDC-locatie. De cursisten die hier hun opleiding volgen zijn zowel van de Landmacht, Marine, Luchtmacht als Marechaussee. We hebben hier dus een echte ‘paarse‘ klant met diverse geneeskundige opleidingen die variëren in lengte van vijf weken (CLS) tot drie en een half jaar (AMV). Herschreven De CLS-opleiding (Combat Life Saver) is medio vorig jaar herschreven. Aanleiding hiervoor was dat de aan te leren kennis en vaardigheden niet meer strookten met het hedendaags optreden. De veranderingen kwamen voort uit de ervaringen vanuit het uitzendgebied, de welbekende Lessons Learned. Praktijkgericht Voor de LO/Sportgroep betekende dit, dat er een nieuwe lessenreeks geschreven moest worden, waarbij de insteek is om

ZANDLOPEr 5-2009

de leerlingen meer op te leiden. Essentiële lessen als hindernisbaan met ‘lompe materialen’, terreinwerk met het accent op “heffen-tillen-dragen” en “taakspecifieke krachttraining”. Op deze manier willen wij de cursisten voorbereiden op hun laatste opleidingsweek die geheel in het teken staat van praktijktoetsen. Casustrainingen Daarbij moet worden gedacht aan casustrainingen op verschillende locaties op de kazerne, waarbij de cursist diverse medische handelingen moet laten zien met meenemen van zijn persoonlijke uitrusting. Een veelgehoorde term is TCCC, wat staat voor Tactical Combat Casualty Care. Het verlenen van zorg bij operaties onder tactische omstandigheden, met een hoge fysieke en mentale druk (bijvoorbeeld een eenheid die onder vuur ligt). Zelfstandig De SF Medic is een Special Force opleiding voor, zoals de naam al aangeeft, de elite

eenheden van onze krijgsmacht. Hierbij moet worden gedacht aan commando’s, mariniers, luchtmobiele jongens en sinds kort ook verkenners. De opleiding duurt 13 weken waarbij de cursisten worden opgeleid om traumazorg toe te passen in de voorste linies. Zij moeten in staat zijn om een slachtoffer 72 uur na gewond raken zelfstandig te ondersteunen, totdat verdere medische zorg voor handen is. Inspanning Tijdens deze opleiding wordt er een aantal handelingen getoetst tijdens een zogenaamd inspanningscarrousel, waarbij de samenwerking tussen eenheidskader en LO/Sport optimaal is. De carrousel duurt vier uur en is opgebouwd uit drie “fysieke” onderdelen: MZV, hindernisbaan en klimtoren. Hier worden de cursisten fysiek geprikkeld, om vervolgens een casus uit te voeren waarin een bepaalde mate van medisch handelen wordt gevraagd. De casussen variëren van het zetten van een infuus, tot het volledig doorlopen

van een protocol en het afvoeren van een slachtoffer. Alles staat in het teken van medisch handelen na fysieke inspanning. Kan een cursist ook een infuus zetten, als hij net fysiek aan de bak is geweest en zelf een Hf van 160 slagen per minuut heeft? Verhuisd Voorheen werd op het Oefen en Rampen Terrein in Bussum de cursus basis reddingstechnieken voor de AMV’er (BRT-AMV) gegeven. Door de sluiting van het ORT is er een aantal essentiële zaken verhuisd naar het IDGO. De vaardigheidsbaan is hier een voorbeeld van; het is een baan met diverse obstakels / hindernissen die helemaal gericht is op het “gedragen gewondenvervoer”. Aan de hand van diverse LTV (Leren, Trainen en Vormen) opdrachten worden de obstakels genomen door een groep met een draagbaar met daarop een ingebonden slachtoffer.

Integratie Naast het fysieke aspect wordt er tijdens de evaluatie ook gekeken naar de mentale component. Sinds kort is deze baan geopend en inmiddels heeft een aantal cursisten en kader, onder leiding van de LO/Sport, er al dienstbaar gebruik van kunnen maken. Medio 2010 zal er op het IDGO ook een oefenhuis komen te staan. Net zoals op het ORT kan er in het huis worden geoefend in het vervoeren van een slachtoffer door, in en uit een huis waarbij gebruik wordt gemaakt van diverse reddingtechnieken. Doordat wij als LO/Sportgroep deze mogelijkheden in de toekomst in onze “achtertuin” hebben staan, krijgen we de mogelijkheid om de aangeleerde technieken vaker te herhalen.

“Schoenmaker blijf bij je leest” Nu steeds meer opleidingen worden herschreven en aangepast, krijgen wij als LO/Sportgroep steeds meer invloed bij het realiseren van de (fysieke) doelstellingen.

De sportlessen zijn in de loop der tijd steeds specifieker van aard geworden. Een voorbeeld hiervan is een terreinwerk les waarbij heffen, tillen en dragen centraal staat. Deze LO-les staat in het verlengde van de les tillen / dragen (A3 methode, rugzakgreep, shoulderdrag enzovoort) die tijdens de reguliere lessen van het eenheidskader wordt behandeld. Belangrijke stelregel in de lessen blijft wel: “schoenmaker blijf bij je leest”. Wij kunnen perfect aangeven welke fysieke aspecten er om de hoek komen kijken als je met een draagbaar moet verplaatsen, maar gaan niet in op het medisch inhoudelijke. Uit de evaluaties van de lessen blijkt dat de cursisten enthousiast raken als ze de link kunnen leggen naar hun vakgebied en daarmee aan de slag gaan. We hopen dan ook dat elke cursist hier na de opleiding met een goed gevulde rugzak de poort uit gaat. LO/Sportgroep KvOK



FitnessFlash Gastcolumn

Voor veel mensen is werken soms: stress, korte tijd om te eten, verkeerd zitten, teveel koffie drinken en verkeerde snacks. Om optimaal te presteren en te ‘genieten’ van je werkdag zul je andere keuzes moeten maken. Tien tips om na je werk fit thuis te komen.

personeels aangelegen he d en Bevorderingen

1.

Deel je dag slim in. Een werkdag is vaak acht uur. Maak daar vier blokken van twee uur van. Gun je lichaam, maar vooral je geest na twee uur zeker een korte pauze.

4. Ruim je bureau op en leg alleen de zaken in zicht waar aan je op dit moment werkt. Op deze manier is er over zicht. Plaats een leuke foto op je bureau.

Elnt Christiaan Bakhuizen Smi Anthony de Miranda

tot kapitein tot adjudant

functie Kootkazerne functie Stoo OTO

Functioneel Leeftijdsontslag 5. Geen snoep op je bureau, maar een koolhydraatrijk gezond tussendoortje zoals een appel.

Kap Frans Bultink

2.

Sla nooit een lunchpauze over. Het vergroot de kans op geestelijke vermoeidheid en burn out. Een pauze zal de productiviteit verhogen. Een stukje lopen zal de doorbloeding naar al je weefsels stimuleren waardoor je accu weer oplaadt voor de tweede helft van de werkdag.

6. Beweeg regelmatig. Zit niet langer dan dertig minuten stil. Rek je regelmatig lekker uit en maak elk uur even een kleine wandeling.

Aooi Ruud Woord Aooi Teun Vis sgt1 Michiel Twigt

3.

Drink meer water en minder koffie! Zet een flesje water op je bureau. Bij dehydratie ontstaan eerder moeheid en concentratieproblemen. Zeker wanneer er airco is, heb je veel water nodig. Beperk koffie. Teveel koffie leidt tot nervositeit en slaapproblemen. Drink in de middag één of twee koppen thee. Groene thee bevat minder cafeïne en meer beschermende stoffen (antioxidanten).

7.

Zit actief! Door in elkaar gezakt achter je bureau te zitten klem je je bloedvaten en zenuwen af. Hierdoor presteer je minder, ben je eerder moe en verhoog je de kans op RSI-klachten. Probeer regelmatig te zitten met een actief holle onderrug, los van de rugleuning (dit is al training van de lage rug). Houd je schouders hierbij laag.

Eervol ontslag

8.

‘Geef je ogen regelmatig rust. Lezen en kijken op je beeldscherm vraagt veel van je oogspiertjes. Door regelmatig even weg te kijken geef je je oogspieren rust. Ook knipperen met je ogen, ze ontspannen dicht te houden en daarna juist enkele seconden zeer wijd open houden, doet wonderen.

9.

Doe af en toe ademhalingsoefeningen. Door de werkzaamheden en de druk die het werk met zich meebrengt, verhoogt ongemerkt je bloeddruk. Stress verkrampt ook je middenrifspier, waardoor je oppervlakkiger gaat ademen. Kies daarom zoveel mogelijk voor de buikademhaling (bij inademen een bolle buik maken. Neus in, mond uit). Dit zal ontspannen en de bloeddruk weer verlagen.

Pak regelmatig je rust!

m.i.v. 1 nov. 2009 m.i.v. 1 mei 2009

op 28 oktober 2009

Ambtsjubileum

10. Doe je werk met plezier. Je brengt een groot gedeelte van de dag op je werk door. Als je echt geen plezier hebt in je werk dat je doet, start dan vandaag met het zoeken naar ander werk! Kies je toch om door te gaan, begin de dag sowieso met een positieve instelling. Leontien Lobbe

Sgt Donald Berner Burger Maik van Nierop

op 25 november 2009 op 19 november 2009 op 20 november 2009

Gouden medaille Gouden medaille Bronzen medaille

m.i.v. 12 november 2009 m.i.v. 30 november 2009

Toelating KMS

Terug van uitzending Lkol Jan van den Dool Kap Arjan Kreeft Sgt1 Raimond van der Boom Sgt1 Jasper de Jong Sgt Bjorn Swart

Teun Vis met zijn gouden medaille

Overplaatsing Lkol Jan van den Dool Maj Marien van den Eijnden Maj Pieter van de Peet Maj Jan Maree Aooi Humpfrey Broos Aooi Jack Wouters Sgt1 Rob Moors

op1 november 2009 op 20 januari 2010 op 1 januari 2010 op 1 januari 2010 op 1 november 2009 op 1 december 2009 op 1 november 2009

functie Hoofd OTK (TTW) functie HDV functie Hoofd KC functie RegioC Midden functie Banenwinkel Rotterdam functie HI NLDA functie IOKL

Geboren Bij Henri, Martine en dochtertje Annelie van der Linde is op 25 augustus 2009 dochter Manou geboren. Op 15 oktober 2009 is Dewi geboren, dochter van Ilona en Patrick Hermans. Wij wensen ze alsnog veel geluk en gezondheid toe.

Stafadjudant Op 3 november 2009 heeft aooi Jan Joosen te horen gekregen dat hij te zijner tijd Stafadjudant wordt. Hij wordt dan de opvolger van aooi Nico Spierenburg, nu nog Pelotonscommandant op de KMS. Jan zal 15 april 2010 op de KMS beginnen.

Officierskruis Op dinsdag 8 december heeft C-LO/Sportorganisatie, kol Henk Stuut het Officierskruis voor 15 jaar Officiersschap uitgereikt aan maj Marien van den Eijnden.

ZANDLOPEr 5-2009

7

MEDEZEGGENSCHAPSCOMMISSIE

De Medezeggenschapscommissie is op 20 oktober voor de eerste maal met de nieuwe Commandant LO/Sportorganisatie bijeengekomen. Op 17 en 18 november heeft de MC een ‘teamtraining maatwerk MC’ ondergaan, waarbij ook de kol Henk Stuut een gedeelte aanwezig was. Daarbij zijn goede afspraken gemaakt voor de toekomst. Verhuizing Momenteel houdt de MC zich bezig met de eventuele aanstaande verhuizing van de Staf LO/Sportorganisatie naar Utrecht. Hierover is nog veel onduidelijk. De TRMC (Tijdelijke Reorganisatie Medezeggenschapscommissie) PPS (Publiek Private Samenwerking) Kromhoutkazerne, dat een coördinerende rol heeft, heeft tot op heden geen overeenstemming bereikt. We blijven dit nauwlettend volgen. Nieuw lid Binnenkort gaat de MC een jaarplan maken, met als doel om in 2010 gestructureerd en pro-actief overleg te kunnen plegen. Sgt Eric Noorlander (zie foto) is per 1 november verwelkomd als nieuw lid. De MC is en blijft op zoek naar nieuwe leden. Indien u graag iets meer wilt weten, benader dan een MC-lid om informatie te krijgen. De LO/Sportorganisatie kan uw inbreng goed gebruiken. De gehele MC wenst u allen fijne feestdagen en een sportief en gezond 2010 toe. Aooi Kees Jaket, Voorzitter MC LO/Sportorganisatie

notering Alweer de laatste Zandloper van 2009, het lijkt wel of de tijd steeds sneller gaat. Het is voor onze organisatie weer een jaar geweest waarin heel veel is gebeurd en waarin de uitzenddruk een grote invloed heeft gehad op de Staf. Ik hoop dat 2010 een stuk rustiger gaat worden, maar dat er weer grote veranderingen gaan komen, staat nu al vast. Bijvoorbeeld de verhuizing van de staf naar Utrecht, die consequenties zal hebben, niet in het minst voor enkele burgermedewerkers die op zoek moeten naar een andere baan. Bij deze heel veel succes toegewenst. Management development De ervaringsopbouw LO/Sportpersoneel, die voorgesteld is door de LO/Sportorganisatie, is goedgekeurd en wordt in de uitvoeringsrichtlijnen opgenomen. Binnenkort wordt de jaarlijkse selectie voor dit traject opnieuw opgestart. Door toedoen van de Detectie en advies commissie onderofficieren (Daco), worden nieuwe kandidaten aangeboden voor het Management development (MD) traject voor de onderofficieren. Invloed Het is voor de LO/Sportorganisatie erg belangrijk dat onze “High Potentials” vertegenwoordigd zijn in dit MD-traject voor onderofficieren. In de toekomst zal de Stafadjudant LO/Sportorganisatie uit deze categorie worden benoemd.

De invloed van de eigen organisatie op het aanmaken van de Stafadjudant wordt daardoor een stuk minder. Piramide Aooi Jan Joosen heeft het selectiegesprek, om opgenomen te kunnen worden in de Stafadjudanten piramide, op 22 oktober al gehad en gaat Nico Spierenburg als pelotonscommandant opvolgen op de KMS. Dit is de startfunctie van de Stafadjudant LO/Sportorganisatie. Opsteker Als laatste wil ik iedereen oproepen om onze collega’s op uitzending en hun thuisfront niet te vergeten tijdens de feestdagen. Het is voor hen echt een opsteker om vanuit de eigen organisatie aandacht te krijgen tijdens deze dagen, die iedereen graag bij zijn familie zou willen doorbrengen. Prettige feestdagen en een sportief en vooral gezond 2010 toegewenst, mogen alle wensen uitkomen! Aooi Theo Hunck

Oriëntering Op 7 oktober was het NMK Oriëntering en zoals jullie je misschien nog kunnen herinneren was het stralend weer. Regenstralen wel te verstaan, net als vorig jaar bleef er geen stofje droog. Desondanks hadden zich 58 deelnemers ingeschreven bij het LO/Sportbureau. In de sporthal hadden we een gedeelte van de zaal afgeschermd zodat je je kon omkleden en in het resterende deel kon je onder het genot van koffie en cake je alvast inleven in het oriënteren. Pendeldienst Vanaf het LO/Sportbureau had de organisatie ervoor gezorgd dat er een pendeldienst was richting de startlocatie. Daar aangekomen konden de lopers zich gaan klaarmaken voor de wedstrijd. Gelukkig stond er een aantal partytenten, zodat de deelnemers zich droog konden omkleden en voorbereiden. Hoogteverschillen Het terrein was voor dit jaar opnieuw uitgetekend; veel hoogteverschillen, moeilijk (nieuw) gebied, veel korte benen en door het weer was het voor de deelnemers dan ook extra zwaar! Tijdens het parcours liepen de senioren en veteranen dezelfde omloop, van bijna 7000 meter, maar kwamen wel in hun eigen categorie in aanmerking voor de prijzen. Uitgeput De dames liepen een kortere omloop van bijna 5000 meter. Tevens was er halverwege het parcours een bevoorradingspunt, zodat men met extra energie de uitputtingsslag kon voortzetten. Na de finish was er het bekende stukje fruit waar men gretig naar uitzag, want elk gezicht zag er uitgeput uit.

Prijsuitreiking Ondanks het weer en dankzij de aankleding was iedereen na de finish erg te spreken over het kampioenschap. Na de wedstrijd konden de deelnemers genieten van een heerlijke rijstmaaltijd in het restaurant, waarna de prijsuitreiking plaatsvond. Geslaagd Al met al kunnen we spreken van een geslaagd kampioenschap. Mede door de goede organisatie en het aantal deelnemers is alles erg goed gegaan. Namens de organisatie iedereen bedankt voor de inzet en tot 11 februari 2010 te Weert (Eerste oefenoriëntering) Uitslag: Dames Lkol Sgt1

M.P. Groeneveld C. de Geus

KL KL

0:57:06 1:10:42

Veteranen Sm M. Smulders Bgr G. Mooiman Aoo A.A. van Opstal

KL DMO KL

0:50:53 0:52:18 1:00:00

Senioren Elnt M.M.C. van Dongen Sgt1 P. van de Nouwelant Kplmarnalg W.R.S. Ceelie

KL KL KM

1:00:30 1:01:03 1:30:58

Sgt1 Hans Feenstra, LO/Sportgroep JPK Steenwijk

De nieuwe huisstijl voor Defensie Begin 2008 heeft Minister-President Balkenende het nieuwe Rijkslogo gepresenteerd. Dit nieuwe logo geeft de gehele overheid één gezicht en maakt de overheid meer herkenbaar, toegankelijk en eenduidig. Het logo voor de rijksoverheid is een samenstelling van een woord en een beeldmerk. In beginsel nemen ongeveer 175 organisaties van de rijksoverheid deel aan de operatie. Op 1 januari 2011 moet het nieuwe logo met bijbehorende huisstijl rijksbreed ingevoerd zijn, waaronder het Ministerie van Defensie. Leeuw voor de landmacht De Nederlandse krijgsmacht gaat met een aangepast logo mee in de nieuwe Rijkshuisstijl. In plaats van het blauwe logo met het gestileerde rijkswapen krijgen de krijgsmachtdelen een oranje logo met daarin hun klassieke wapentekens: het anker voor de marine, de leeuw voor de landmacht, de adelaar voor de luchtmacht en de granaat voor de marechaussee. De reden dat de krijgsmacht een uitzonderingspositie krijgt, is haar bijzondere status: het is de enige dienst die bij de Grondwet is ingesteld. Implementatie Na de implementatie is het ook belangrijk dat het beheer en onderhoud van de nieuwe huisstijl wordt geregeld. Grafische Vormgevers, Verwervers, communicatiefunctionarissen enzovoort worden op dit moment voorgelicht. De richtlijnen worden vastgelegd. Dit alles kunt u bekijken en volgen via Intranet: htpp://intranet.mindef.nl/portaal/bedrijfsvoering/projecten/nieuwe_huisstijl_defensie/defensie_en_de_rijkshuisstijl.aspx en op Internet: rijkshuisstijl.communicatieplein.nl/defensie. Aooi Richard Wichhart

ZANDLOPEr 5-2009



Hogere Defensie Vorming ”Sinds in een van de nieuwsbrieven stond dat ik de Hogere Defensie Vorming (HDV) ga volgen, heb ik daar vele vragen over gehad. Vragen uit alle delen van de LO/Sportorganisatie. Vandaar bij deze iets meer uitleg over wat de HDV nu eigenlijk inhoudt en wat het betekent voor de LO/Sportorganisatie.”

om de functie van C-LO/Sportorganisatie te laten vervullen door een HDV opgeleide officier van het DV LO/Sport. Hier staat als laatste deel van de zin heel duidelijk in “... officier van het DV LO/Sport”. Met ander woorden, indien we geen gebrevetteerde officier hebben, gaat de voorkeur nog steeds uit naar een officier van ons eigen DV ten opzichte van een gebrevetteerde buitenstaander.

Na de secundaire vorming voor officieren (de Stafdienst / Middelbare Defensie Vorming = MDV) is er een mogelijkheid om te solliciteren voor de HDV. Dit is een Hogere Staf-opleiding van anderhalf jaar die bestaat uit een landmachtdeel half jaar OTCOpn en een ‘paars’ deel van een jaar op het Instituut Defensie Leergangen te Rijswijk.

Nadeel korte termijn: De consequentie voor de organisatie is dat ik voor langere tijd buiten de LO/Sportorganisatie werkzaam zal zijn. Aangezien ik de eerste LO/Sportofficier ben die dit traject gaat volgen, is het nog koffiedik kijken wanneer ik terugkeer. Natuurlijk heeft het de voorkeur om in diverse rangen een functie buiten en binnen de LO/Sportorganisatie te vervullen. Of dit uiteindelijk ook zo gaat lopen moet dus nog blijken. De visie vanuit Den Haag neigt toch een beetje naar het vervullen van meerdere functies buiten de LO/Sportorganisatie en mogelijk ooit pas terugkeren als commandant.

Gebrevetteerd Na afstuderen aan de HDV kom je in het zogenaamde gebrevetteerde bestand waarbij je functies kunt gaan vervullen binnen de gehele krijgsmacht: van een OTC tot een brigade en van een bestuursstaffunctie tot aan een buitenlandplaatsing (buitenlandse staf als liaison, VN, NAVO). Getriggerd Om toegelaten te worden tot de HDV gaat een lang traject aan vooraf van beoordelingen, resultaat van de MDV, uitzending, assessment en sollicitatiegesprek. In dit traject wordt een aantal competenties in kaart gebracht dat je nodig hebt om functies binnen dit bestand te kunnen vervullen. Ook de HDV zelf en het traject daarna staat in het kader van competenties. De ene keer krijg je een functie binnen een competentiegebied waar je sterke kanten liggen terwijl juist de andere keer je een functie kunt krijgen waarin een onderbelichte competentie extra getriggerd zal worden. (Denk bijvoorbeeld aan een functie op een brigadestaf. Dit echte operationele werk is toch niet iets wat wij van huis uit meegekregen hebben). Het grote verschil met het reguliere sollicitatietraject is nu dat je gevolgd en gestuurd gaat worden vanuit het bureau Management Development van Persco. Het zelf kunnen solliciteren naar functies is dan niet altijd meer aan de orde. Wat betekent dit voor de LO/Sportorganisatie? Op dit moment heeft de LO/Sportorganisatie steeds haar commandant mogen leveren vanuit de eigen organisatie. De druk vanuit Persco wordt echter steeds groter om als commandant (met rang kolonel) een gebrevetteerde officier te hebben. Vandaar ook dat de kol Nico Spreij in november 2008 (als toenmalig C-LO/Sportorganisatie) de richtlijn “In-door-en uitstroom en loopbaantrajecten bij het DV (Dienstvak) LO/Sport” heeft geschreven. Richtlijn Deze richtlijn is door Persco vervolgens vastgesteld. Daarin staat onder andere verwoord dat de organisatie ernaar streeft

ZANDLOPEr 5-2009

Voordeel lange termijn: Met het bekende ‘schaap over de dam’ hoop ik dat meer collega’s zien welke mogelijkheden dit traject biedt. Uiteraard zal ook het overleg met Persco intensiveren waardoor meer duidelijk wordt welk loopbaanspoor voorhanden ligt. Indien we straks meer collega’s in dit traject krijgen, hebben we ook steeds meer collega’s op invloedrijke functies waar netwerken een grote kracht zal zijn. Dit biedt nog meer kansen voor het verankeren van de fysieke vormingsgedachte en daarmee een organisatie die voor de borging daarvan noodzakelijk is. ‘Houdoe’ Ik start de opleiding in januari 2010 en zal tot juli 2011 ‘onder de pannen’ zijn. Daarna is het dus onduidelijk wanneer ik weer binnen onze organisatie een functie mag gaan bekleden. Dit blijft nog steeds een vreemde gedachte na twintig jaar met enorm veel plezier in deze organisatie te hebben gewerkt. Tevens wil ik graag van de gelegenheid gebruik maken om een ieder datgene te wensen dat hij/zij voor zichzelf voor ogen heeft. Het gaat jullie allen goed en ‘houdoe’.

*

* * Berichten * uit het * uitzendgebied * Camp Hadrian, Deh Rawod

Kamp Holland Bosnië

Kaboel

zen In de komende Zandloper wordt geko uit ga’s colle van alen verh voor korte kunt verschillende uitzendgebieden. Zo werklijkse dage zes r lope Zand deze in u foto’s. met nd rsteu onde , zaamheden lezen de Via de Zandloper houden zij u op LO/ hoogte en via Intranet (homepage isatie/ rgan porto LO/S eid aarh reikb t/be Spor om elijk mog het is g) ndin postadres uitze met hen in contact te komen.

Maj Marien van den Eijnden

Afghanistan

Sudan 11

Kamp Holland Heerlijk om alleen te werken! Niemand waar je verantwoording aan hoeft af te leggen en doen wat je zelf leuk en belangrijk vindt. Ik kan hier m’n eigen toko draaien en de mensen het naar hun zin maken. Goed om te zien dat veel mensen sporten om agressie kwijt te kunnen, even de gedachten ergens anders te hebben, af te willen vallen, fit te blijven of juist fit te worden. Activiteiten Je zorgt voor randvoorwaarden, bent facilitair en alles wat je organiseert is goed. Mensen komen vroeg hun bed uit op hun vrije dag om te gaan sporten. Dan doet het je goed als er op een ochtend tweehonderd man aan de start verschijnen voor de Baserun! En wat een t-shirt met mensen doet om deel te nemen aan een activiteit. Medewerking Kamp Holland is groot genoeg om je niet opgesloten te voelen. Je komt overal en je doet zaken met veel mensen. Zodoende ken je er ook veel en rondlopen in je blauwe sportpak zorgt af en toe voor weinig rust omdat iedereen je herkent. Maar wat een draak van een pak om er hier in te

Camp Hadrian, Deh Rawod werken! Gelukkig krijg ik veel medewerking van mensen met herstellen van apparatuur, verbeteren van accommodaties, organisaties en alles kan en alles mag. Daar waar je in Nederland om moet zeuren of lang op moet wachten, is hier allemaal zo geregeld. Beperkt Groot nadeel van dit land is de hitte en het stof. Het is dus ook niet raar dat de nationale bevolking niet oud wordt. Je moet je beperken met sportlessen tot de ochtend of in de avond bij verlichting. Verder zijn lessen in de fitness te doen bij de airco’s. Dit beperkt je met het geven van lessen, maar geeft je weer voldoende ruimte om andere activiteiten te ontplooien. Ervaring Contact houden met thuis, met de maten en de collega’s is prima geregeld door de goede verbindingen met telefoon, internet en post. Ik heb het prima naar m’n zin en ben weer een ervaring rijker!

Hier een verslag vanuit Camp Hadrian, Deh Rawod. Als LO/Sportinstructeur ben ik hier verantwoordelijk voor de sport- en ontspanningsactiviteiten. Ik heb een vast rooster met daarin verschillende activiteiten. Driemaal per week is er in de ochtend PT of looptraining, verder is er de gelegenheid om te voetballen of te volleyballen. Eénmaal per week, geef ik in de avond een vechtsportles, waarin jiu jitsu, aikido, karate enzovoort wordt aangeboden. Dit in samenwerking met een aantal specialisten hier op het kamp. Op zaterdag is er meestal een volleybal- of voetbaltoernooi en op zondagochtend jeu de boules. Elke avond organiseer ik in de Blue Burka Bar een activiteit, bestaande uit pokeren, darten, tafelvoetballen, filmavond, klaverjassen en schaken. 5 september heb ik het eerste feest georganiseerd met als vermaak het spel: kopspijkers. Hierbij waren ook onze Franse en Slowaakse collega´s aanwezig. Het is mooi om ze

steeds meer te zien tijdens activiteiten. Dit contact verloopt dus ook erg soepel. Tevens heb ik hier de Core Stability Street geïntroduceerd. Nu nog geïmproviseerd met touwen en ik kijk uit naar de officiële koorden. Het slaat erg aan en veel personen willen er in Nederland ook mee aan de slag (wellicht een hint voor alle LO/Sportgroepen). Ondanks de berichten van afgelopen weken, gaat het met mij erg goed hier. Ik vermaak me elke dag en heb voldoende om te organiseren. De dagen vliegen voorbij. Iedereen de hartelijke groeten en tot in januari 2010, wanneer ik weer op de LO/Sportgroep RVS in Oirschot te vinden ben. Sgt Bjorn Swart

Hieronder een aantal impressiefoto’s van wat activiteiten.

Sgt1 Jasper de Jong, Cmd LO/Sportgroep TK

Pétanque: met Nederlands, Franse en Slowaakse collega’s en uiteraard met drinken en Franse kaas

Kopspijkers: De winnaars van de Jack Spijkerman- Award

Core-Stability-Street

ZANDLOPEr 5-2009

13

Kaboel Op zondag 13 september was de Marathon van Münster. In overleg met de organisatie in Münster hebben we met 11 teams van vier personen officieel deelgenomen aan deze Marathon. Ondanks het grote aandeel Nederlandse en Duitse college`s was het toch ook een internationaal loopfestijn. Zo deden er Amerikanen, Fransen, Engelsen, Australiërs en een Sloveen mee. We startten op dezelfde tijd als in Münster, ruim twee uur later weliswaar in verband met het tijdsverschil. Met de beelden van vorig jaar waarbij het startschot werd gegeven, werden de loopbanden in werking gesteld. Eindklassering We hebben de keus gemaakt om de marathon binnen te lopen omdat het anders, op het heetst van de dag en met al die stof buiten, het lichamelijk niet gezond is. Het inschrijfgeld werd betaald door 1 (GE/NL) Corps, daarbij kregen we een t-shirt voor de deelname en werden we officieel in de eindklassering opgenomen.

Bosnië Inschrijfgeld Er werd hardgelopen door sommige teams, twee teams plaatsten zich zelfs in de Top 20 van de 840 teams. Omdat we het inschrijfgeld niet zelf hoefden te betalen heb ik er een charity-race aan gekoppeld. Een non-profit organisatie (PARSA) die hier in Kaboel een weeshuis en revalidatiecentrum heeft. Weeskinderen Op woensdag 16 september zijn we naar deze organisatie toe geweest om een bedrag van ongeveer 800 euro te overhandigen. De mensen waren ontzettend blij met het geld en het wordt absoluut goed besteed voor de weeskinderen hier in Kaboel. Sgt1 Jeroen van der Top

De LO/Sportorganisatie heeft met (toen nog) lkol Henk Stuut en lkol Jan van den Dool twee keer de C-RRC 1 geleverd voor de missie in Bosnië. Deze werkzaamheden zijn in het kader van de EUFOR-missie “Althea”. Binnen Bosnië zijn er 38 LOT-huizen met Liaison and Observation Teams (LOT). Deze LOT-huizen zijn verdeeld over vijf RCC’s. De staf van een RCC zorgt voor de directe aansturing van de LOT-huizen in hun gebied. Hoofdkwartier Nederland is “lead nation” in RCC1, met andere woorden RCC1 staat onder leiding van Nederlanders. Het hoofdkwartier van RCC1 zit in Banja Luka en de Nederlandse C-RCC 1 heeft de leiding over een staf van in totaal 11 militairen en 9 burgers (Bosniërs). Daarnaast stuurt hij 11 LOThuizen aan met in totaal zo’n 100 militairen (Nederlanders, Zwitsers, Bulgaren, Roemenen en Chilenen) en zo’n 90 burgers. Rapporteren De teams van 8-9 militairen wonen en werken vanuit hun LOT-huis ergens in Bosnië en hun eerste taak is om de “sfeer” in het land te rapporteren en (mogelijke) incidenten te monitoren. Dat doen zij door overleg met allerlei “notabelen” (burgemeesters, politiecommissarissen, schoolhoofden enzo-

ZANDLOPEr 5-2009

RCC1 gebied (oranje) met LOT-huizen. Onder: Speech tijdens de Medalparade van de Chilenen en Bulgaren

voort) in hun gebied en door het dagelijks rijden van patrouilles door het gebied. Aanwezigheid Hierbij vragen ze ook regelmatig de mening van de mensen op straat. Zij zijn hierdoor de “ogen en oren” van EUFOR. Ze rapporteren dagelijks hun bevindingen via Regionale Coördinatie Centra (RCC) aan het hoofdkwartier in Sarajevo. De tweede taak is het “showing the flag”, door hun aanwezigheid geven deze militairen de bevolking ook een gevoel van veiligheid. Lkol Jan van den Dool

15

Afghanistan Even een kleine opsomming van mijn belevenissen de afgelopen maanden in Afghanistan, waar ik een goede tijd heb gehad en waar ik in een team van de Provinciaal Reconstructie Team (PRT) in TK heb gefunctioneerd. Ik heb veel leuke collega’s ontmoet en genoten van het heerlijke weer. Door mijn functie heb ik veel patrouilles mogen lopen, ook met Afghaanse militairen waarbij we onder andere overnachtten in quala’s. Tijdens deze patrouille heb ik heel veel contact gehad met de lokale bevolking. Projecten Ik heb mogen helpen om projecten op te zetten, contracten af te sluiten, Afghanis betalen, maar heb ook goodies uitgedeeld aan kinderen en vrouwen, en nog veel meer... maar vooral ook genoten van die super mooie omgeving daar en gelukkig ook nog de tijd gehad om te sporten. (@(#&%!$&%) ‘s Morgens om zes uur gaan hardlopen met uitzicht op de bergen, wakker worden tijdens een patrouille wanneer de zon op komt! Echt zonde dat zo’n mooi land met zijn vriendelijke bevolking wordt geterroriseerd door een kleine groep extremisten (@(#&%!$&%).

Sudan Waterpompen Gelukkig hebben we veel vrouwen blij kunnen maken met “sewing projects”, solar panels in dorpen laten bouwen, veel waterpompen aanleggen, tafels en stoelen voor een school aangeschaffen, geld betalen om wegen te laten repareren, een old bazar met nu weer veertien nieuwe shops opstarten en een ziekenhuis bouwen, dat helaas nog niet in gebruik is... en nog veel meer! Cadeaus Bij het afscheid heb ik veel kledingstukken gekregen van contractors, afkomstig uit een sewing project, en ook lelijke gouden horloges en ringen gekregen; nuttig voor in de verkleed kist. Al die cadeaus zijn toch een teken, dat veel Afghanen onze aanwezigheid en ons werk erg waarderen. Privacy Maar Ik heb ook minder fijne dingen meegemaakt, …maar ik wist van tevoren dat dat erbij hoorde. Daarom is het goed dat we na ruim zes maanden weer naar huis kunnen gaan. Nu is het heerlijk om weer thuis te zijn en te genieten van mijn verlof en van alle kleine dingen die je daar mist. Zoals lekker douchen zonder slippers en eindelijk privacy!

Sinds 12 mei was ik actief als VN-waarnemer in de United Nations Mission in Sudan (UNMIS). De belangrijkste taak van UNMIS is, toezien op de naleving van het vredesakkoord van 9 januari 2005 (Comprehensive Peace Agreement). Zomaar wat momentopnames: Op dinsdag hebben Jaap en ik onze wekelijkse voetpatrouille naar het centrum van Yei gemaakt. Deze voetpatrouille, genaamd Mamba 4, wordt alleen door ons uitgevoerd. Alle andere UNMO’s nemen liever de Nissan Patrol. In het centrum was er een en al bedrijvigheid. Antitankmijn Met grote bulldozers en grayders waren de wegwerkers bezig de wegen te egaliseren. Gezien de heftige gevechten, die tijdens de burgeroorlog in en rondom Yei zijn gehouden, niet zonder gevaar. Dat bleek ook al snel. Er was namelijk een UXO (Unexploded Ordenance) gevonden. Een van de grayders had namelijk een antitankmijn naar boven gehaald. Het deminingteam van de VN heeft het projectiel ter plekke onschadelijk gemaakt.

Melding Terug op de teamsite heb ik hier melding van gemaakt en het eerste wat ze vroegen, of ik ook een foto van de antitankmijn had gemaakt. Alsof ik bij het onschadelijk maken van de mijn geholpen had. Hooligans Donderdag weer met de Nissan Patrol op pad geweest. Doel: showing de UN-flag. Na een kilometer of twintig gereden te hebben, stuitte de patrouille op een opstootje tussen een vrachtwagenchauffeur en 50 schoolkinderen. Deze kinderen probeerden de vrachtwagen vakkundig met stokken enzovoort te slopen. Wat was het geval: de chauffeur had de kinderen geen ruimte gegeven tijdens het hardlopen. Dat moet je dus niet doen. De kinderen, in leeftijd variërend van 8-12 jaar, waren net een stel hooligans. Na bemiddeling door de national monitors en de tolk stopten de kinderen met slopen en kon de aangeslagen chauffeur zijn weg weer vervolgen. Kap Arjan Kreeft, teamsite Yei (Soedan)

Sgt Kim van Waversveld

ZANDLOPEr 5-2009

17

verrassend naar 13 hrstcie

Na een maandenlange voorbereiding was het 1 oktober dan zover: de derde editie van de Rhino Challenge. Dit is van oudsher de sportdag van de 13e Brigade, dit jaar uitgebreid met Schoolbat Zuid, OTCRij en het RMC-Zuid. Voor het eerst heeft ook het 30 Natresbataljon meegedaan, zij horen vanaf begin dit jaar officieel bij de 13e brigade. De dag begon met een Brigade-appèl waar ruime aandacht was voor onze eenheden die op dit moment nog in het uitzendgebied opereren en voor de collega’s die ons in de afgelopen jaren zijn ontvallen. Aan het einde van het appèl werd op ludieke wijze de wisselbeker ingeleverd door de winnaars van 2008: 17 Painfbat A-cie. Bidon Met een Half-track, nog gebruikt in de Tweede Wereldoorlog, kwam de inmiddels 92 jarige, oud Commandant van het 17e, de wisselbeker overhandigen. Pas écht ludiek werd het, toen dit museumstuk niet meer wilde wegrijden! Na het appèl kreeg een ieder een aandenken in de vorm van een bidon. Hiermee kon men zich, bij de waterwagens, de gehele dag voorzien van het nodige vocht. Resultaat: een blijvend aandenken en geen plastic afvalbergen van waterflessen. Demo’s en clinic’s De sportdag zelf bestond naast de ‘blauwe’ onderdelen zoals ludieke spelen, voetbal-, volleybal-, tennis-, zwemmen- en een ATBwedstrijd; ook uit “groene” onderdelen zoals Parcoursmilitair, Schieten, Speedmars, Oriënteringsestafette en Highlandgames / Sterkste man. Nieuw dit jaar waren de demo’s en clinic’s van de Defensie Topsport Selectie; bestaande uit Taekwondo onder leiding van sgt1 Dennis Bekkers en Boksen onder leiding van wmr1 Hüsnü Kocabas die geassisteerd werd door kpl1 Ohran Uzturk.

( stst / log / tk )

speciaal spel Virtual Batttle Space II: Armed Assault was opgestart. Ook hier een hele grote groep enthousiaste deelnemers. De computers hebben nog drie dagen nodig gehad om af te koelen. Prijzen Omstreeks vier uur was het sportgedeelte ten einde en werd het avondprogramma ingeluid door een optreden van de Bereden Wapens XL. Aansluitend de band Fragment waarna de prijsuitreiking plaatsvond. Er waren prijzen voor de nummers één van alle onderdelen, maar waar het uiteindelijk echt om ging was de Rhino Cup! Deze wisselbeker is voor de winnaar van het overallklassement; dit jaar ging deze verrassend naar: 13 Hrstcie (Stst/Log/Tk)

Rhino Challenge Optreden Het vervolg van de avond werd eerst opgeluisterd door de Corona’s, waarbij het publiek via een telefoon in de zaal een nummer kon aanvragen. Het “spetterende” en zeeeeer korte Kwalitatief Uiterst Teleurstellende optreden van Jeroen van de Boom, werd gelukkig rap opgevolgd door DJ Jackie. Daarna kwam het sluitstuk van de avond: Rowwen Hèze. Zij wisten wel met de spettertjes om te gaan en hebben er een geweldige show van gemaakt. Smi Esther Wijffels, LO/Sportgroep RvS Oirschot

Enthousiaste Bij de schiettent van elnt Dick Bosman kon men luchtdruk schieten op Biathlonschijven. De verrassende winnaar daar was een soldaat van het Schoolbat Zuid, ‘al’ drie weken in dienst en nog nooit met een wapen geschoten! Verder kon men zich ook uitleven in de Gameroom waar een

ZANDLOPEr 5-2009

19

Einde IVO/ Aanvang VTO 1

Fysiek Opleiding niveau

“Oude leerlijn”

“Nieuwe leerlijn” “Fysiek Gat” CP Fit 2/3 Tijd Aanvangsniveau

Competentiegericht opleiden, en dan… Door het IVO (Individuele Vorming Onderofficier) onderwijs heeft er op de KMS een accentverschuiving plaatsgevonden als het gaat over fysieke belasting en belastbaarheid. De Wii-generatie kent een ander fysiek aanvangsniveau en vraagt dus ook om een andere opbouw. Aooi Nico Spierenburg heeft hier in het verleden een impuls aan gegeven door het IVO-onderwijs in de steigers te zetten. Daar is hij ook onlangs voor gewaardeerd: citaat van onze voormalige commandant Kol Nico Spreij zet deze opmerking kracht bij: “U bent vanuit de LO/Sport als Pelotonscommandant op de KMS tewerkgesteld. In die functie buiten de LO/Sport bent u een voortrekker bij het ontwikkelen en toepassen van vorming in het algemeen en competentiegericht onderwijs bij de IVO op de KMS” Militair vermogen Het vertrekpunt van integraal opleiden is dat er sprake moet zijn van leerretentie en de juiste leerprikkels op de juiste momenten toedienen. Een doorlopende leerlijn creëren. Deze bewustwording is al geland op alle niveaus. Als vertrekpunt nemen we militair vermogen: Militair Vermogen

Mentale component

Goede motivatie Effectief leiderschap Verantwoord organiseren van de inzet

ZANDLOPEr 5-2009

Conceptuele component

Grondbeginselen Doctrine Procedures

Fysieke component

Operationele capaciteit van: • Personeel • Materieel (Gevechtskracht)

Waarneembaar gedrag Het Kennen (Conceptueel), Kunnen (Fysiek) en Willen/ Durven (Mentaal) bepalen uiteindelijk het waarneembaar gedrag van de Aspirant Onderofficier. De fysieke beginsituatie is duidelijk anders dan een aantal jaren geleden; bij opkomst is de huidige generatie minder belastbaar dan in het verleden. Hierdoor is er op de KMS veel uitval geweest. Door nu een andere leerlijn te hanteren die gelijkmatiger is opgebouwd, is de uitval op de KMS teruggedrongen, het Remedial peloton is veel minder gevuld. Dit is een feitelijk gegeven. Minder uitval Goed op elkaar afgestemde LO- en FT programma’s dragen meer bij tot het vergroten van het Militair Vermogen; de huidige militaire training heeft een beperkt rendement. Dit wordt deels veroorzaakt door ‘fouten’ in de planning en uitvoering. (bron: Handboek Fysiek en Mentale Vorming) Afstemmen Vanuit de belastbaarheid wordt de belasting daarop afgestemd. De verhouding belasting en belastbaarheid moet op alle lagen binnen een opleidingstraject gevolgd en bekeken worden. Daarom is er binnen het IVO-onderwijs voor een meer geleidelijke fysieke opbouw gekozen (zie tabel op de volgende pagina). Trainingswetmatigheden Door met een aantal trainingswetmatigheden zoals duur/ omvang, frequentie en intensiteit rekening te houden en dit meer geleidelijk in de tijd en ruimte weg te zetten, ontstaat er minder uitval tijdens de KMS-periode. Daarnaast zit er

in de opleiding KMS een cursus TSF onderdeelkader zodat elke Aspirant Onderofficier wordt opgevoed met deze wetmatigheden. Dit om ze uiteindelijk ook zelf te kunnen monitoren en toe te passen in het werkveld. Deze inhoud zit in de modules IVO 1-2 en 3. Nu zitten de belangrijkste items in module 1, zodat de leerwinst van deze materie tijdens de andere modules kan worden geborgd bij de Aspirant Onder-officier. Dit gebeurt tijdens de LO-lessen. Uitval Door de ‘nieuwe- en oude leerlijn’ tegen elkaar weg te zetten, zie je een ‘gat’ tussen beide leerlijnen na afronding van de KMS-periode. Door dit “fysieke gat”, vindt er nu (onnodig) uitval plaats tijdens of vlak na de overstap naar de VTO1 van de Aspirant Onderofficier. Positieve ontwikkelingen • Nu alle modules een fysieke lessenreeks die past bij de leertaken IVO; • Opbouw is gelijkmatiger, minder uitval; • TGTF bekijkt nu de belasting en belastbaarheid om nog meer te individualiseren tijdens de opleiding (hartslag koppelen aan belasting/belastbaarheid); • Ook de opleidingen OLK (Opleiding Leidinggevende Korporaals), van Werk naar werk, en VeVa3 (Veiligheid en Vakmanschap) worden op deze manier ontwikkeld.

Knelpunten • Aanvangsniveau is anders (Wii-generatie); • Module 4 (weinig sport en door inhaalmomenten toetsen en PVB (Proeven van Bekwaamheid) wil de sport nog wel eens komen te vervallen, dit is niet wenselijk); • Afstemmen FT/VTV (Verplaatsing te Voet) en LO (dit wordt nu bekeken en geïntegreerd in het opleidingsplan); • Afstemmen KMS-opleiding en VTO’en (fysiek); • Wachtklikkers blijven tijdens wachtklik niet voldoende fit, trainen te weinig.

“Van onbewust bekwaam naar bewust bekwaam!” Onlangs heb ik op de KMS tijdens een bijeenkomst van alle VTO’n over deze materie gesproken, waar het verzoek was om deze ontwikkelingen te delen met de achterban; een mooier instrument als de Zandloper kon ik niet bedenken. We doen de dingen die we doen, vaak onbewust bekwaam, door nu een stapje terug te gaan in de leerkwadranten van onbewust bekwaam naar bewust bekwaam! Onszelf te profileren als vakman, met als doel draagvlak te krijgen bij de diverse opleidingscentra, met als insteek hetzelfde fysieke eindniveau te halen als in het verleden maar met minder uitval, een uitdaging? Jazeker!, maar… “uitdagingen en knelpunten worden kansen als de juiste mensen elkaar ontmoeten”. Smi Herold Dat (HI-Bravo Cie KMS)

21

Afsluiting Sportcompetitie 2009

KL en NMK SPORTKALENDER 2010 KL en NMK SPORTKALENDER 2010

Datum

KL

Open

20-jan 10-feb

Cat

Cat

Cat

Cat

LOCATIE

NMK

KAMPIOENSCHAP

S

V1

V2

D

PLAATS

ORG

X

CROSS-COUNTRY (Lang + kort)

X

X

X

X

LBO - OLDEBROEK

KL

SCHAATSEN (20 KM + 40 KM)

X

X

FLEVONICE BIDDINGHUIZEN

KL

X

VALKENHUIZEN-ARNHEM

KL

X

HANZEHAL - ZUTPHEN

KL

X

HANZEHAL - ZUTPHEN

KL

X

DEN HELDER

KM

X

KIM DEN HELDER

KM

X

17-feb

X

ZAALVOETBAL S

19-feb

X

ZAALVOETBAL D

24-feb

X

VOLLEYBAL

X

17-mrt

X

ZAALVOETBAL

X

23-mrt

X

SCHERMEN

X

24-mrt

X

SELECTIE

INDOORKLIMMEN

X

X

X

EINDHOVEN

KLU

31-mrt

X

VOLLEYBAL

X

SELECTIE

X

HANZEHAL - ZUTPHEN

KMAR

07-apr

X

BASKETBAL (HEREN)

X

SELECTIE

DEN HELDER

KM

21-apr

X

GOLF HCP 1 en 2

X

volgt

KL

28-apr

X

JUDO

X

X

APELDOORN

KMAR

X

DEN HAAG

KMAR

NAT. RUGBY CENTRUM-A'DAM

KL

04-mei

X

STRANDLOOP

X

07-mei

X

RUGBY

X

12-mei

X

19-mei

X

20-mei

X

X

X

ZWEMMEN

X

X

BREDA

KLU

ODL SCHIETEN GEWEER+PISTOOL

X

X

HARSKAMP

KL

GEWEER- EN PISTOOLSCHIETEN

X

HARSKAMP

KL

26-mei

X

ATLETIEK

X

UDEN

KLU

27-28-mei

X

ZEILEN

X

DEN HELDER

KM

02-jun

X

TRIATLON O.D. - 1/8 - TRI - RBR

X

FLEVONICE BIDDINGHUIZEN

KL

7-11-jun

X

ZWEEFVLIEGEN

X

MALDEN

KLU

09-jun

X

ORIENTERING ODL TEAMS

X

X

WEZEP

KL

11-jun

X

SPEEDMARS

X

X

NLDA - BREDA

KL

RUITERSPORT (dressuur en springen)

X

SPORTSCHIETEN

X

TENNIS

X

SPORTSCHIETEN PISTOOL (CRAMER)

X

11-jun

X

X

15-jun

X

16-17-jun

X

18-jun

X

X

X

X

AMERSFOORT

X

MRV te paard

ROTTERDAM

KLU

AMSTERDAM

KM

NIJMEGEN

KLU

23-jun

X

MOUNTAINBIKE

X

X

X

X

AOCS NM

KLU

30-jun/1-jul

X

MILITAIRE VIJFKAMP

X

X

X

X

OIRSCHOT

KL

27-aug

X

WIELRENNEN

X

X

X

AMERSFOORT VLASAKKERS

KL

BEACHVOLLEYBAL 4:4

X

SCHEVENINGEN

KM

01-sep

X

8-9-sep

X

HONDENBIATLON

X

15-sep

X

SURVIVAL IND/KOPPEL

X

X

29-sep

X

HALVE MARATHON

X

X

06-okt

X

ORIENTEREN - INDIVIDUEEL

X

X

VELDVOETBAL

X

13-okt

X

15-okt

X

KLEIN TERREIN VOETBAL "V" & "D"

10-nov

X

17-nov

X

18-nov 03-dec

X X

08-dec

X

BADMINTON (HE,HD,DE,MIX) VELDVOETBAL

(DAMES 7:7)

CROSS-ESTAFETTE

X X

KLU

JWF ASSEN

KL

X

DEN HELDER

KM

X

ERMELO

KL

HARDERWIJK

KL

X

LBO 'T HARDE

KL

X

LTK 'T HARDE

KMAR

X

SELECTIE

X

SPAKENBURG

KLU

X

X

X

GARDEREN

KL

ZAALVOETBAL

X

VALKENHUIZEN-ARNHEM

KL

VOLLEYBAL

X

WIJCHEN

KL

Sportkalender KL 2010

ZANDLOPEr 5-2009

X

WOENSDRECHT X

Promotie De dames hebben dit jaar voor het eerst gestreden om de CLAS-bokaal, waarbij men met zeven onderdelen mee konden doen en waarvan de hoogste vier scores telden. Kortom, een goede promotie voor de sport en vooral ook het grote aantal soldaten en korporaals die hieraan hebben deelgenomen. Pleidooi Voor de wedstrijd was de spanning om de CLAS-bokaal om te snijden. Voorafgaand aan de uitreiking hield de C-LAS (Luitenant-generaal Bertholee) een warm pleidooi voor de sportdeelname door met name soldaten en korporaals.

Op donderdag 26 november werd op traditionele wijze de Sportcompetitie 2009 afgesloten met de Crossestafette en de uitreiking van de fel begeerde CLAS-bokaal. Het evenement werd georganiseerd door de LO/Sportgroep van de Generaal Spoorkazerne en de Sportcommissie. De voorbereiding startte al op 6 maart met de eerste bespreking en verliep verder in goede samenwerking met de LO/Sportgroep en de inmiddels ervaren wedstrijdleider smi Eric Hoek. Zwaar parcours Bij de meeste evenementen, georganiseerd door de Sportcommissie, was het in 2009 overwegend zonnig. Bij dit crossevenement kletterde de regen er flink op los, ook tijdens de wedstrijd en was het een pittig crossparcours wat de atleten eerder in de grond zoog dan dat er licht en verend op gelopen kon worden. Uitgebalanceerd Ook was er een uitgebalanceerd team van de staf LO/Sportorganisatie aanwezig met als teamcaptain, de C-LO/Sportorganisatie kol Henk Stuut. Verantwoordelijk voor het ontwikkelde trainingsplan was H-BOTO (maj Hans van der Kaaden) die het in een computerprogramma heeft laten verwerken door onze IV-medewerker (Paul Lindeboom). Verder werd het team logistiek ondersteund door maj Arie Slok. CLAS-bokaal Dat de CLAS-bokaal leeft onder de eenheden bewijst wel het aantal deelnemende teams van de eenheden die ook in de competitie actief zijn geweest. In totaal waren er 61 teams die hadden ingeschreven voor de crossestafette en stonden er uiteindelijk 59 (totaal 236 deelnemers) aan de start. Dit jaar waren er dertien teams meer dan vorig jaar en opvallend was ook dat er tien damesteams aan de start verschenen.

Uitslag Uiteindelijk werd de CLAS-bokaal 2009 uitgereikt door de C-LAS, bij de dames aan de ZE GSK uit Ermelo en bij de heren aan het 44 Painfbat uit Havelte. De All-Over sportcompetitie werd bij de dames gewonnen door de ZE GSK en bij de heren door 45 Painfbat uit Ermelo. Receptie Na de maaltijd en de prijsuitreiking werd er voor alle deelnemers en gasten een receptie gehouden. Dit om iets te drinken op weer een geslaagd sportjaar met mooie winnaars. Ook volgend jaar hopen we weer een hele spannende strijd te krijgen net als dit jaar, met nog meer deelnemers. Aooi Hans van Leeuwen, Stoo Sportcommissie KL

Uitslagen Heren All-Over klassement CLAS-Bokaal 2009 1 45 Painfbat 1005 pntn 2 11 Luchtmobiel 994 pntn 3 44 Painfbat 917 pntn Uitslagen Dames All-Over klassement CLAS-Bokaal 2009 1 ZE GSK 544 pntn 2 ZE LTK 434 pntn 3 ZE JPK 356 pntn Uitslagen Heren CLAS-Bokaal 2009 1 44 Painfbat 565 pntn 2 11 Luchtmobiel 562 pntn 3 KMA 562 pntn Uitslagen Dames CLAS-Bokaal 2009 1 ZE GSK 380 pntn 2 ZE JPK 352 pntn 3 ZE LTK 356 pntn

Fit For Action

23

Op een geleende dienstfiets ben ik van de LO/Sportgroep Den Haag op weg naar het tien minuten verderop gelegen Kurhaus in Scheveningen en overdenk de informatie die ik eerder deze ochtend op internet heb gevonden over Erica Terpstra. Voordat het gesprek begonnen is, ben ik al tot de conclusie gekomen dat ik bewondering voor haar imposante carrière heb.

Een paar highlights: lerares Nederlands; sportjournaliste; staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (in het kabinet Kok) en Ontwikkelingssamenwerking; panellid in Wie van de Drie, sinds oktober 2003 voorzitter van NOC/NSF en recent bleek zij ook nog bestsellerschrijfster van het boek “Help ik val af “ (waarin zij haar ervaringen opschreef over veertig kilo afvallen in zes maanden tijd). Er zijn gouden handdrukken uitgedeeld voor mindere prestaties… Zwemcarrière Van de 67-jarige Erica Terpstra, aan wie de commotie over de ophoging van de AOW-leeftijd vermoedelijk voorbij gaat, wordt echter vaak vergeten dat zij in het begin van de jaren zestig topsport bedreven heeft als zwemster. In tegenstelling tot de huidige zwemgodinnen, die de topsport vaak als een vak uitoefenen, was Erica Terpstra daarnaast ook nog gewoon student.

Interview met

Erica Terpstra

Kwaliteitstrainingen Gevraagd naar haar trainingsuren uit die tijd, geeft ze dan ook aan dat ze in “gym 5” zat (de vijfde klas van het Gymnasium, red.) en elke dag slechts één uur aan zwemmen besteedde. “Ik had echter het geluk dat ik snel in conditie wist te komen, daarnaast trainde ik met mijn koppie. Ik mocht van mijn ouders wel energie steken in een zwemcarrière maar als ik slechte resultaten op school zou boeken, moest ik van zwemmen af. Ik had dus maar een uurtje tijd om te trainen maar dat waren wel allemaal kwaliteitstrainingen. Gelukkig had ik ook een trainster die daar continue op hamerde. Ik ben overigens niet jaloers op de huidige generatie want ik zou mijn sport nooit fulltime bedreven kunnen hebben, ik moet er iets naast doen.” Topsportklimaat “In de maanden september tot en met januari deed ik alles wat mijn trainster en God verboden, en mijn concurrenten dachten dan ook zeker te weten geen last van mij te hebben want ik had aan het begin van het seizoen een conditie als een dweil. Maar zodra de belangrijke wedstrijden er aankwamen, was ik dan door mijn manier van trainen toch weer op tijd in vorm. Ja, dat is tegenwoordig wel anders met zo’n negen ontwikkelde CTO’n (Centrum voor Topsport en Onderwijs) waar tussen alle schoollessen door ruimte is gemaakt om twee keer per dag te trainen. Dit lijkt inderdaad een beetje op het idee van de Amerikaanse High School, maar ons concept van het creëren van een topsportklimaat is gebaseerd op de ideeën van sportland Australië.” Waarmee de eerste zijstap naar haar werk bij NOC/NSF gemaakt is, een fenomeen wat tijdens het interview vaker zou gebeuren, net als dat zij over nieuwe in gang gezette ontwikkelingen nooit in de ik-vorm praat maar altijd de term “samen” gebruikt. Spanning Het onder controle krijgen van wedstrijdspanning ontstond ook tijdens haar gym-5-periode. Een levensles waarvoor zij de rest van haar leven dankbaar is geweest, kreeg zij van haar toenmalige rector. Op school dreigde zij te blijven zitten én haar basisplaats in het estafetteteam kwijt te raken. Voor de

ZANDLOPEr 5-2009

belangrijkste kwalificatiewedstrijd voor de Olympische Spelen van 1960 in Rome wilde hij zijn nek wel uitsteken om het voor elkaar te krijgen de schoolagenda aan te passen en dan wel te blijven zitten, maar de unieke kans om naar de Spelen te gaan te grijpen. Terpstra stond vanwege het belang van de wedstrijd stijf van de spanning en was één brok zenuwen. Haar trainster gaf haar het advies om de spanning om te zetten in een vorm van genieten van de spanning. Door het leren omzetten van die knop viel alle spanning van haar af. Een tweede levensles waar zij later veel profijt van zou trekken. Uitslover Waar zij nooit last van had, was hoe de buitenwereld tegen haar aankeek. Begin jaren zestig stond de emancipatie nog in de kinderschoenen en een vrouw die niet achter het aanrecht stond, was nog niet echt geaccepteerd. “Nee, waar ik het meest last van had was de “zesjes-cultuur”. Vooral niet je kop boven het maaiveld uitsteken. Als je je ambities uitsprak naar de Spelen te willen, was je een uitslover. In die tijd liep ik ook wel eens hard en altijd kreeg je opmerkingen nageroepen: “ze hebben ‘m al….” Rolstoel Het interview komt vanwege de opmerking over het hardlopen even op een zijspoor, want gezeten in het luxueuze Kurhaus is het de redacteur opgevallen dat Erica niet alleen in spijkerbroek zit, maar daaronder een paar Asics gestoken heeft. Het sporten is weer opgepakt met de veertig kilo reductie tot gevolg, maar er is meer. “Het leuke is, het lijkt wel of je lichaam een soort herinneringsstructuur heeft. Ik heb decennia lang niets, maar dan ook helemaal niets uitgevoerd. Toen ik dan ook moest beginnen, sleepte ik mij werkelijk naar die sportschool. Maar grappig is dat binnen de kortste keren je het weer oppakte, alsof je lichaam het nog van vroeger herkende.” Spiergeheugen blijkt dus zelfs na bijna vijftig jaar

25

Nederland behaalde bij de OS vab Tokio 1964 brons op de 4x100 vrij met als slotzwemster Erica terpstra (rechts). Naast haar v.r.n.l. Winny van Weerdenburg, Toos Beumer en Pauline van der Wildt. Foto Swimjos Archief

medaille (vrije slag) behaald. Solo tot net naast het podium gereikt, de 100 meter in 1:01.8 betekende een vierde plek, slechts een fractie langzamer dan haar Nederlandse record (1:01.6) en kort achter icoon Dawn Fraser, de Australische topzwemster die drie Spelen achtereen goud veroverde.

nog te werken! En Erica heeft inmiddels weer heel veel zin in sporten, verklaart zichzelf tot stom dat ze het zo lang heeft laten versloffen. “Ik wil wel honderd jaar oud worden, maar niet in een rolstoel en daar dreigde het wel naar uit te zien.” Zakgeld Terug naar de emancipatie. Er was dus geen last van vooroordelen, wat mede te danken was aan de traditie van succesvolle dames estafetteploegen. Zowel de mannen als de vrouwen kregen in die tijd geen tegemoetkomingen. Sterker, ten tijde van de voorbereiding op de Spelen van 1964 in Tokio kregen zij allen voor deelname aan een interland een trainingspak in bruikleen. In die tijd kregen zij wel voor het eerst zakgeld, ook het gewone geheugen blijkt jaren na dato goed te werken want ook nu nog weet zij dat het exact 1,10 gulden per dag was. “En je kon er in Tokio nog geen flesje Cola van betalen…” Internationaal De Spelen zijn overigens haar mooiste ervaringen. In Rome werden de Spelen gehouden ten tijde van de Koude Oorlog en was het Olympische dorp zelfs nog gescheiden in een apart mannen- en vrouwendorp, met daar omheen een groot hek met een politieagent er voor. ‘Ik was 17 jaar en naar het buitenland gaan was absoluut nog niet gewoon. En dan bevind je je ineens in een internationaal gezelschap tussen mensen met alle verschillende kleuren van de regenboog, verschillen in cultuur, geloof en taal en desondanks was er toch iets saamhorigs, iets wat bijna voelbaar was.” Wereldburger “Het was bijna voelbaar dat iedereen een droom had en had moeten knokken om hier naar toe te gaan, knokken tegen jezelf, tegen je twijfels. Ik vond het zo prachtig, zo groots, zo machtig en ik voelde mij echt een wereldburger. Ik wilde dit zo graag nog een keer meemaken dat ik besloot door te gaan tot Tokio.” In Rome veroverde Terpstra net geen medaille. Met het estafetteteam op de 4x100 meter wisselslag werd zij vierde. Solo werd zij zesde op de 100 meter vrije slag in een tijd van 1:04.3. Succesvol De Spelen van Tokio waren de meest succesvolle. Met het estafetteteam een zilveren (wisselslag) en een bronzen

ZANDLOPEr 5-2009

Ontwikkelingssamenwerking “Een andere mooie ervaring vormde onze trip naar Zuid-Afrika in 1962. Dat was voor die tijd echt enorm bijzonder, onze internationale wedstrijden reikten niet veel verder dan Aken. Ons estafetteteam was op dat moment echt top of the world, vandaar de uitnodiging. Zuid-Afrika was prachtig; prachtig, maar toch niet te vergelijken met de Spelen. Ik denk wel dat hier mijn passie voor reizen naar verre oorden is ontstaan. In de tijd dat ik bij Ontwikkelingssamenwerking werkzaam was, heb ik eveneens onwaarschijnlijk mooie reizen gemaakt.” De estafetteteams betekenden veel voor Erica. Ze zijn nog steeds echte vriendinnen van elkaar en elk jaar hebben ze nog een lang weekend samen. Zwemmen in teamverband zorgde wel voor extra druk, want als laatste zwemster had ze het gevoel extra te moeten presteren vanwege de teamprestatie. Een vorm van druk die solo niet gevoeld werd. Tijdens de laatst gehouden Spelen van Peking wist het damesteam (met onder andere Marleen Veldhuis) wederom goud te halen. Geen wonder, want een vijfde teamlid zat op de tribune en moedigde dermate fanatiek aan dat goud bijna een logisch gevolg was. Tijdens het maken van deze laatste opmerking waant Erica zich weer helemaal terug in de tijd, met gebalde vuisten en een woeste blik in de ogen…

Huizinga, die na zijn tijd als topsporter bij de Luchtmacht werkzaam is gebleven. Na garantie voor een medaille nu ook op maatschappelijke zekerheid… Oranje baret Voor de DTS, waar Erica reuze trots op is, heeft zij nog een hele grote wens. De militaire supporters van de BIMS zijn niet als zodanig herkenbaar, want zouden aangezien kunnen worden als geüniformeerde leden van de beveiliging. Erica zou het toejuichen als er middels een Koninklijk Besluit afgekondigd wordt dat een militair op enige manier herkenbaar is als supporter van een atleet van Nederland. Zouden we na de commotie over de groene baret wellicht een oranje baret wel juichend binnen halen? “Ik ben benieuwd wie dat oppakt,” zegt Erica uitdagend. Sport verbroedert De Wereldspelen in Hyderabad vond Terpstra een geweldige ervaring. Nergens zo mooi in beeld te brengen dat sport verbroedert terwijl op het slagveld op elkaar geschoten wordt. De mooie sporten als een oriënteringsloop en survivalrun moeten echter maar wel als typische militaire sporten getypeerd blijven. Ook de “stormbaan” en het precisie para springen worden met name genoemd. ‘Fantastische sporten’. De vrijdag na het interview, donderdag 8 oktober, zal zeer waarschijnlijk golf wel als nieuwe Olympische sport gekozen worden, iets wat voor haar nu ook niet direct gehoeven had. Ik was in mijn voorwoord al begonnen met Erica Terpstra te prijzen, na die opmerking kan zij helemaal niet meer stuk.

Spontaniteit Terug op de Alexanderkazerne spreek ik nog even met aooi Rik van Trigt, commandant van de LO/Sportgroep Den Haag. Rik kwam met Erica Terpstra in contact vanwege zijn bemoeienis met de organisatie van de halve triathlon van Nieuwkoop en begeleidde Terpstra tijdens dat evenement. Rik verhaalde over zijn pogingen om tijdens een rondgang over het parcours Terpstra wat over de organisatie te vertellen, maar dat strandde herhaaldelijk omdat Terpstra telkens keer op keer afdwaalde richting een parcoursbewaker, sponzenverstrekker en andere vrijwilligers om hun op hartverwarmende en spontane wijze te vertellen over haar bewondering voor hun activiteiten. Hoe echt spontaan kan een Bekende Nederlander zijn terwijl er niet eens een camera in de buurt is…. Paul Lindeboom, LO/Sportorganisatie (sectie Ost)

NOC*NSF Toen Terpstra zes jaar geleden aantrad als voorzitter, had zij een aantal doelstellingen: de sport hoger op de politieke agenda zetten en de sport een maatschappelijke betekenis geven. Terpstra vindt dat deze doelen wel bereikt zijn, maar de sportvrouw in haar toont zich: “het kan altijd beter.” Sport in Nederland is onder Terpstra verworden tot een niet meer weg te denken fenomeen. Sociale integratie, bestrijden van hart- en vaatziekten, obesitas en diabetes onder kinderen en “sport moet kleurenblind zijn”, zijn een paar pijlers tijdens haar beleid. “Natte gym” Goede resultaten worden langzaam zichtbaar, in Rotterdam draait inmiddels een pilot-project (vanuit een overeenkomst met de staatssecretaris van OVW) om vijf uur per week sportles te geven op een aantal basisscholen. “Natte gym” wil zij ook herinvoeren, zie de relatie met haar zwemverleden, maar de politiek is nog niet zover. Schoolbesturen mogen hierin nog steeds zelfstandig beslissingen nemen. En dat er nog meer hindernissen te nemen zijn, blijkt wel uit dat heel veel scholen de sporthal hebben omgebouwd tot computerlokaal. Topsporter De pilot bij Defensie met de aanstelling van topsporters heeft al wel tot succes geleid. Bij de politie is net als bij DTS (Defensie Topsport Selectie) al een aantal sporters onder contract gesteld. Andere ministeries zullen ook gaan volgen. Het mooiste voorbeeld van de te behalen winst is Mark

27

Onderweg naar Amersfoort regende het behoorlijk maar rond tien uur begon het weer enigszins op te klaren. Er hingen nog wel de nodige donkere wolken maar het was droog en er stond een stevige wind. Vlak voor de start merkte ik dat het schakelen niet zo soepel ging, dus begon ik gelijk maar te sleutelen aan mijn achterpad. Je zult altijd zien: tijdens de trainingen is er niks aan de hand en op de dag zelf voelt het dan toch niet goed aan.

Achtervolging Even uitproberen, nee nog niet goed, weer sleutelen en uitproberen en ja, het moest dan uiteindelijk maar zo want het was echt tijd om naar de start te gaan. De eerste ronde was geneutraliseerd. Er was een flink startveld. In totaal stonden er 94 renners aan de start. Al meteen na de start sprongen er drie renners weg en zij bouwden hun voorsprong aardig uit. Na een rondje of vier vond het peloton dat de koplopers ver genoeg waren uitgelopen, dit resulteerde in een fikse achtervolging.

Adrenaline

Eric Verboven opnieuw Nederlands kampioen

Dit leverde een breuk in het peloton op waardoor er een groep van ongeveer 15 renners weg was gereden. Op dat moment zat ik nog niet in de kopgroep, toen de kopgroep was uitgelopen tot ongeveer twintig seconden borrelde de adrenaline in mijn lichaam. De kopgroep zou wegblijven, ik moest het gat dichtrijden anders waren mijn kansen verkeken. In het korte klimmetje achterop het parcours reed ik daadwerkelijk weg en een halve ronde later kon ik de aansluiting met de kopgroep maken.

Kopgroep Een paar rondes later werd in het peloton het tempo ook flink opgevoerd. Een groep van zes renners wist zich los te maken van het peloton en zette de achtervolging in. In de kopgroep zaten naast mij nog drie renners van de militaire selectie en in de achtervolgende groep zaten ook nog twee collega’s van de selectie. Hiermee zou toch iemand van de selectie de gouden medaille moeten kunnen pakken. Twee ronden voor het einde miste de jury bij de finish mij in de kopgroep; na zo’n halve

minuut kwam ik in mijn uppie langs gereden, ik had lek gereden en kreeg van de neutrale wagen een ander wiel gestoken.

Aansluiting Met mijn tanden op het stuur vastgebeten, moest ik in de slotkilometers van de wedstrijd nog een gat van dertig seconden dichtrijden. Gelukkig lukte het me om zes kilometer voor het einde de aansluiting weer te maken met de kopgroep. Tot de laatste kilometer zat de hele groep bij elkaar; er waren wel verschillende pogingen geweest van verschillende renners om weg te rijden bij de groep maar niemand kreeg echt de ruimte. Het zou dus een sprint gaan worden.

Sprint Vrijdag 28 augustus was het weer zo ver. Op de Vlasakkers in Amersfoort werd wederom het NMK op de weg gereden. Ik moest dit jaar mijn titel verdedigen en de zenuwen begonnen een paar uur voor de start toch op te spelen.

ZANDLOPEr 5-2009

Nog niet helemaal hersteld, ging ik de laatste honderden meters in. Een zware sprint omdat de laatste 400 meters, zoals altijd, vals plat omhoog blijft gaan tot voorbij de streep. Vierde uit de laatste bocht, twee ploegmaten van de selectie op kop die de sprint aangingen, dan iemand van de marine en daarna ik. De sprint werd al snel overgenomen door de marine; ik werd eigenlijk verrast, ik had geen idee dat hij nog zo’n goeie sprint in de benen had.

alles geven om terug in zijn wiel te komen. Veertig meter voor de finish zit ik in zijn wiel, minder dan 3 seconden en we finishen… Op 20 meter voor de finish stak hij z’n handen in de lucht, nietsvermoedend dat ik nog in volle sprint was; ik kom uiteindelijk naast hem te rijden op tien meter voor de finish en bij de laatste twee meter drukte ik mijn voorband net iets eerder voorbij de finishstreep dan hij. Een erg spannende sprint en ook voor beiden nog wel even spannend omdat we allebei overtuigd waren de eerste te zijn.

Finishfoto Op de finishfoto was uiteindelijk snel duidelijk dat ik opnieuw Nederlands Kampioen was geworden. Met een brede smile beklom ik de bovenste trede van het podium en mocht ik mijn nieuwe kampioenstrui en gouden medaille in ontvangst nemen. De tweede plek ging naar Arend Polak, de derde was voor Maarten Boonen (Mlitaireselectie), de vierde naar Joost de Jong (LO/S OK), de elfde naar Roel Hessing (LO/S) en de 36e naar Jan Joosen (Staf LO/S).

Kampioenstrui

Spannend

Daarbovenop kwam ook nog het goede nieuws van de KNWU-jury dat ik de kampioenstrui in alle wedstrijden mag dragen. Tot augustus 2010 zal ik mijn trui dus regelmatig laten zien in klassiekers en criteriums.

Hij pakt twee tot vijf meter en dat op zo’n tachtig meter voor de finish, ik schakelde nog een tandje zwaarder en moest

Sgt Eric Verboven, LO/Sportgroep BRK Vught

29

Luchtmachtbasis De Peel bestaat uit twee verschillende onderdelen; de COLUA (KL) en de GGW (KLu). Momenteel werkt men nog minimaal samen, maar dit zal in de toekomst gaan veranderen omdat de CDS de uitspraak heeft gedaan dat De Peel moet gaan opereren als één commando grondgebonden luchtverdediging onder de bezielende leiding van de CLAS. Dit houdt in de praktijk in dat op De Peel zowel KLu als KL militairen zullen blijven werken die samen het product grondgebonden luchtverdediging zal gaan leveren. Het sportbureau op LMB De Peel werkt in de praktijk al wel samen en opereert nu al als een ‘paars’ bureau. Het sportbureau wordt geleid door de kap Twan Relou (KLu) die zowel werknemers van de KL als van de KLu onder zich heeft. Voor de KL werken op De Peel; smi Roel Cuppen, sgt1 Rob van de Sluis, sgt Almar Laurijssens, sgt Richard Broeren en Eline Lindeman (burger). Voor de KLu werken op De Peel; smi Arnold de Jonge, smi Hanneke Hilferink, sgt Martijn Merken, Marc Gerritsen (logistiek medewerker) en Tonny Melgers (logistiek medewerker). Bij de KL bestaat er nog een vacature op het niveau van luitenant en bij de KLu op het niveau van sergeant.

landmachtduo zet unieke prestatie neer in de alpen

“Elke dag kapot, maar elke dag beter”

Open huis Zaterdag 19 september opende Luchtmachtbasis De Peel haar deuren voor het derde lustrum. Op deze prachtige dag, waar het zonnetje zich van de goede kant liet zien, kwamen zeker negenduizend mensen op af. Familie, vrienden, buurtgenoten en andere belangstellenden konden zich vanaf tien uur prima vermaken op de vliegstrip. Alle squadrons en eenheden hadden hun eigen materieel tentoongesteld. De sport had ook zijn eigen plekje. Zo stond er een mobiele klimwand, waar veel enthousiaste kinderen voor in de rij stonden. De nodige klimbroekjes zijn die dag dan ook aanen uitgedaan. Hindernissen Zodra de kinderen klaar waren met de klimtoren, konden ze naar het volgende sportonderdeel. Een prachtige ‘groene’ hindernisbaan met negen hindernissen. Zo is er veel geklust om originele hindernissen na te bootsen. Met stammen, paaltjes, touwen en ander materiaal is dit zeker een geslaagde hindernisbaan geworden. Op de foto’s zie je het Zweedse rek en de hoog/laag hindernis, maar er waren ook andere hindernissen, zoals kruipdraden, rioolbuizen, de doorwaadbare plaats, evenwichtsbalk, loopdraden, enzovoort. ‘Core Stability’ Verder stonden er vier cardio-apparaten, waar zowel jong als oud plezier van had. Van kinderen die wedstrijden deden wie het snelste was tot een opa van 72 die tien minuten op ieder apparaat bezig is geweest. Als laatste had bureau Sport ook nog gezorgd voor een testsituatie. Dit testje duurde maar enkele minuten, mensen hoefden zich niet in het zweet te werken en kregen toch prachtige resultaten over hun ‘Core Stability’. Core stability training is het trainen van de stabiliteit van de kern (core) van het lichaam. Stabiliteit Zo gingen de belangstellenden op een ronde schijf staan en probeerden ze het evenwicht te behouden. Dit hielden ze twee keer dertig seconden vol. Daarna berekende de computer de stabiliteit, de sensomotoriek en de symmetrie. Bij de stabiliteit werd er gekeken naar het rechthouden van de schijf, bij de sensomotoriek naar het herstellen van de bewegingen en de symmetrie keek of het lichaam in balans was. Zo waren

ZANDLOPEr 5-2009

“Een unieke prestatie en een onvergetelijke ervaring.” Sergeanten1 Michel (Korps Commando Troepen) en collega Chris (LO/Sportgroep OK) hebben vorige maand de loodzware Transalpinerun gelopen. In een ijzersterk deelnemersveld finishten de mannen overall op plaats 35 en in hun categorie als zeventiende.

er in een korte tijd met weinig inspanning, leuke resultaten te behalen. Demonstratie Tijdens de open dag werden er ook de nodige shows gegeven. Een prachtige vliegshow en de demonstratie van de hondensectie zorgden voor een spektakel. Ook het optreden van zangeres Do werd goed bezocht. De demonstratie van aanhouding- en zelfverdediging kon natuurlijk niet achterblijven. De nodige armklemmen, aanvallen en arrestaties werden gedemonstreerd en het eindigde met het optreden van een agressieve man uit het publiek, waarbij de instructeurs de technieken in werkelijkheid moesten toepassen. Al met al was het een mooie dag, waar De Peel heeft laten zien wat het allemaal in huis heeft.

Transalpinerun wil zeggen acht dagen (hard)lopen en daarin 238 kilometer afleggen en 15.000 hoogtemeters overbruggen door vier verschillende landen. De deelnemers, die de tocht per koppel aflegden en zo ook moesten finishen, gingen van start in de Duitse skiplaats Obersdorf. Nationaliteiten De run eindigde na verschillende plaatsen in Oostenrijk en Zwitserland aangedaan te hebben, in het Italiaanse bergdorp Latsch. Bij de 250 teams met 27 verschillende nationaliteiten, zat ook een vertegenwoordiging van de Nederlandse krijgsmacht, Michel en LO/Sportinstructeur Chris. Militair “Ik kende verhalen van collega’s die vorig jaar hebben meegedaan”, vertelt Michel. “Ik had niet verwacht hun prestatie te evenaren of zelfs te verbeteren. Maar het ging echt boven verwachting goed. Natuurlijk, je gaat elke dag kapot, maar waar anderen inzakten naar mate de tour vorderde, werden

wij steeds beter. Op één dag lieten we zelfs een heel goed Nederlands survivalduo achter ons en finishten als eerste Nederlanders. “Jullie bezitten een gouden knop”, werd naar ons geroepen, doelend op de momenten dat je eigenlijk niet meer kunt. Wie weet komt dat doordat we militairen zijn.” Duinen De Zeeuwse commando had zelf vooral last van de hoogte en de acclimatisatie. “Ik heb flink getraind –ruim 1600 kilometer gelopen– maar de Zeeuwse duinen waren zo ongeveer de hoogste. Dan zijn de Alpen wel even wat anders. Toch zijn we geen moment ingestort en hebben we er zelfs geen spierpijn of blessures aan overgehouden. Komt door het professionele team dat we mee hadden, met onder meer een fysiotherapeut. Drie weken later liep ik alweer de kustmarathon van Zeeland.” Hoogtes De ook uit Zeeland afkomstige Chris had eigenlijk helemaal nergens last van. Momenteel geeft hij trainingen in de bergen aan landmachteenheden, dus hoogtes is hij wel gewend. “Het ging mij heel goed af. Zaterdag was de finish en maandag ging ik alweer de bergen op. “Het samenlopen met een commando beviel Chris uitstekend. “Hét bewijs dat groen en rood prima samengaan. Samen zweten, samen bijtanken.”

Kap Twan Relou, Hoofd Bureau Militaire Sport LMB De Peel

31

Valkuil voorkomen

Kern Q IK

Initiatief/ stuurman

Teveel van:

Bemoeizuchtig

Drammerig Dominant aanwezig ‘druk op de ketel’

Aan werken Positief tegenovergestelde

Je leermeester

Reactie Passiviteit/ gezapigheid Allergie, een hekel aan.

• • • • •

Een aantal voorbeelden: druk, druk, druk! Training omgaan met werkstress, Duel versus dialoog, Kennismaking NLP: Neuro Linguïstisch Programmeren, Ken uzelf en begrijp de ander, Respectvol Samenwerken, Training Communiceren en waarderen, Training: Bezielend Leidinggeven en Communiceren en waarderen. voor meer informatie zie: http://www.beukbergen.nl Voorbereidingsopdracht De commandanten LO/Sportgroep van de Regio Midden hebben eind oktober 2009 de training “bezielend leiding-

ZANDLOPEr 5-2009

Uitdaging. Hier ligt de ‘groei’

Na een goed ‘startschot’ is alleen aanwezig zijn vaak voldoende

Mensen gunnen om te stralen; Wat zou je willen wat mensen zeggen als ze op je begrafenis zijn. (een beetje luguber maar wel richtinggevend); Talent : word je mee geboren . Ambitie / streven: komt voort uit het talent. Nieuwsgierigheid: is de “wortel” van ontwikkeling; Hoe belangrijk is geloofwaardigheid en vertrouwen: een mooie uitspraak hierover: “Vertrouwen komt te voet en gaat te paard”; Voor hoeveel procent ben je voor je medewerkers (echt) beschikbaar?

Gedrag De vraag “waarom kijk je zo raar?” en het antwoord “zo zit mijn gezicht lekker” leverde een welkom lachsalvo op. Na deze ontdekkingstocht zijn we aan de slag gegaan met systemische principes. Dynamieken die niet rechtstreeks waarneembaar zijn en zich meestal buiten het bewustzijn van de mensen in de organisatie afspelen. Deze dynamieken beïnvloeden het gevoel en het gedrag van mensen.

Bezielend leidinggeven Op Geestelijk Vormingscentrum Beukbergen kun je vele interessante trainingen volgen. Deze trainingen zijn beschikbaar voor defensiepersoneel (gratis, met maximaal twee dagen BV-regeling).

Teveel van:

Rustig/ geduldig

Vertrouwen Deze principes zijn besproken en er werd inzicht gegeven in hoe je hier als leidinggevende mee moet “handballen”. Het volgende onderwerp was het “collegiale advies”. Op gestructureerde wijze praktijkvragen behandelen / bespreekbaar maken. Dit pakte anders uit dan verwacht, er kwamen zeer persoonlijke privésituaties aan de orde die de gehele groep diep raakte. Ik ga hier verder niet op in maar het was wel een bewijs van het onderling vertrouwen wat was ontstaan tijdens deze tweedaagse.

geven” gevolgd. Een paar weken voorafgaande aan deze training werd door de aalmoezenier Vermeulen een intro gegeven en kregen we een voorbereidingsopdracht verstrekt.

• Kwaliteiten die ontwikkeld kunnen worden; • Hoe het kernkwadrant uitwerkt in communicatieprocessen; • Enkele systemische principes van leiderschap.

Denk na over: • Wat zijn (kern)kwaliteiten, ontwikkelpunten, allergie en valkuilen; • Waar let je op bij je medewerkers; • Zou je feedback willen over je non-verbale uitstraling; • Wanneer heb je geschitterd als leidinggevende. Tijdens deze training werden we geconfronteerd met: • Onze kernkwaliteiten en valkuilen; • De eigen bronnen van bezieling (leiding geven van binnenuit); • Allergische reacties en hoe deze doorwerken in weerstand en irritaties met bepaalde medewerkers;

Korte impressie Aan de slag met “onze” kernkwadranten. Onder leiding van drs Vermeulen een ontdekkingstocht naar die ene kernkwaliteit, die iedereen in je herkent, waar je onbewust mee “scoort”. Hieronder een voorbeeld van een kernkwadrant die je inzicht geeft in jezelf en waar je je aandacht op zou moeten/kunnen richten (van wie zou dit zijn?) . Nog een paar aardige opmerkingen die de revue passeerden: • Alles wat je aandacht geeft, gaat leven, aandacht voedt; • De hardnekkigheid van een gewoonte; • Belangrijk voor ieder mens is erkenning;

Ontdekkingstocht Geen powerpoint met kennisoverdracht maar een gezamenlijke ontdekkingstocht naar datgene wat je bezielt. Op een zolder samen aan de slag, veel lol en natuurlijk verhalen tijdens het eten en het biertje. Samen wandelen en genieten van de uitstraling van het landgoed Beukbergen. Met een voldaan gevoel weer naar huis, ik heb er van genoten, denk er nog vaak aan terug. Bevorderd Na afloop van de training hebben we Christiaan Bakhuizen bevorderd tot kapitein. Chris, C-LO/Sportgroep GMK werd ritueel bevorderd door aooi Rik van Trigt en kap Leo Sannen. Kap Leo Sannen

33

Staal Verhaal Mijn naam is Nick Obma, ik ben 23 jaar en werkzaam als Burgersportinstructeur op de LO/Sportgroep PMK te Wezep. Ik ben aangenomen voor het opzetten van een Staalprogramma, voornamelijk bedoeld voor de binnenslapers op de kazerne.

Bij ons Staalprogramma moet u voornamelijk denken aan: ontspanningsactiviteiten zoals; skiën (Snowworld), Outdoor Lasergame, zwemmen en schaatsen op FlevOnice en clinics als boogschieten, geweer/pistool schieten, Chien Chi Tao (vechtsport) en schermen. Zwembad Deze activiteiten vinden met name in de avonduren plaats en al dan niet onder begeleiding van een LO/Sportinstructeur van onze LO/Sportgroep. Natuurlijk houden we het skiën zelf onder onze hoede. Zwemkaartjes kunnen ze ophalen op het LO/Sportbureau om in de avonduren in het tropische zwembad terecht te kunnen. IJsmachines De activiteiten Outdoor lasergame, Boogschieten en Chien Chi Tao, geweerschieten en schermen gebeurt middels inhuur van burgerbedrijven. Allen vinden zij plaats in de omgeving van Wezep. Daarnaast zijn het opzetten van evenementen zoals de Alternatieve Elfstedentocht zaken die jaarlijks terug komen op de PMK en nu zelfs regionaal gaan. Onlangs hadden we 85 inschrijvingen en niet alleen van de kazernepopulatie hier in Wezep (NB. Helaas ging deze niet door, omdat de ijsmachines het hadden begeven in FlevOnice maar de herkansing volgt begin volgend jaar). Kennismaking In september 2008 kreeg ik de kans om als Burgersportinstructeur te solliciteren bij Defensie. Deze kans leek mij een enorme uitdaging en ik heb deze aangegrepen. Na enkele goede gesprekken ben ik op 1 oktober begonnen. Indribbelen De eerste weken was het rustig indribbelen en maakte ik kennis met de gang van zaken hier op de kazerne. De Staalactiviteiten waren nog niet gelijk aan de orde maar ik vond het even prima om zo te beginnen. Na een berg aan informatie rijker te zijn over het reilen en zeilen op de kazerne heb ik langzaam de taken opgepakt die te maken hadden met Staalactiviteiten. Doelgroep(en) Staal is zoals ik hiervoor vermeldde, voornamelijk bedoeld voor de binnenslapers op de PMK. De mogelijkheid om in de avonduren te sporten (ontspannen) is altijd al aanwezig geweest, maar nog nooit op de manier waarop Defensie daar aan wilde gaan werken. Een van mijn taken als Burgersportinstructeur is dat er een gevarieerd en uitdagend aanbod komt wat betreft de sportactiviteiten in de avonduren. Hiervoor zijn de binnenslapers van enorm belang. Daarnaast is het ook mogelijk om als niet binnenslaper deel te nemen aan dit Staalprogramma. Iedereen werkzaam hier op de kazerne is welkom om aan de activiteiten deel te nemen. Activiteiten Deze activiteiten variëren per kazerne en van aanbod. Deze zijn van veel dingen afhankelijk. De behoeften van de doelgroep is één van de bepalende factoren. Daarnaast dient de instructeur rekening te houden met de afstand die gereden dient te worden en de kosten die er worden gemaakt.

ZANDLOPEr 5-2009

Enkele voorbeelden van activiteiten die ik u kan geven zijn: Snowworld, FlevOnice, Outdoor Lasergame, Boogschieten, Schermen, Chien Chi Tao, waterskiën, duiken, toernooien op de kazerne, pokeravonden, dartavonden, regio evenementen zoals De Alternatieve Elfstedentocht te Biddinghuizen, paintballen, klimmen enzovoort. Resultaten 2009 Procenten en cijfers over de resultaten van 2009 hebben we niet. Wel kan ik zeggen dat dit per kazerne verschilt. De aantallen hier op de PMK zijn nog niet constant genoeg en er zijn ups en downs. De opkomst kan nog beter, maar voor een eerste jaar is dit een goed begin. De zomermaanden zijn dit jaar de maanden die het productiefst zijn geweest. De maanden na de zomer viel tegen wat betreft animo. Veel eenheden waren echter ook druk met allerlei andere zaken. Wel is opgevallen dat ‘ontspanning’ de voorkeur heeft boven de sportclinics die worden aangeboden. Verbeterpunten Inspelen op de behoeften van de doelgroep is essentieel. Het bereiken van de binnenslapers is lastig. Wie is wie en wie zit waar? Uit de resultaten van het afgelopen jaar zijn veel verbeterpunten naar voren gekomen die ik uitgebreid heb uitgewerkt. Zo kan het gemakkelijk zijn als er hulp is van de Spoco’s (sportcoördinatoren). Deze kunnen de activiteiten doorspelen naar de eenheid en dus de binnenslapers. Dit jaar wil ik de Spoco’s persoonlijk spreken over het aanbod en kunnen zij eventueel een datum reserveren. Dan is het de verantwoording van hen om deze datum ook daadwerkelijk vol te krijgen. Enquête We gaan dit jaar ook kijken wat het effect is van een enquête. De huismeester heeft een lijst ter beschikking gesteld met daarop alle binnenslapers op de kazerne. Deze lijst bevat de namen en de eenheid van deze binnenslapers zodat we na de les gericht deze enquête aan de doelgroep kunnen uitdelen. Afstemming Ook zijn de collega Burgersportinstructeurs erg belangrijk. Het uitwisselen van ervaring en uitwerkingen kan bijdragen aan een positieve ontwikkeling in het landelijke Staalprogramma. Er bestaat al een algemene Staalmap op de regionale schijf in noord Nederland waarin deze uitwisseling van toepassing is. Uiteindelijk zullen er in de toekomst ook meerdere persoonlijke afspraken komen tussen collega’s onderling om tot enige afstemming te komen en te leren van elkaar. Bestaansrecht Met alle vertrouwen werken we naar het jaar 2010 toe. De voorbereidingen zijn al in volle gang. Uiteindelijk zal het bestaan van deze Staalactiviteiten afhangen van het verloop er van. De financiële handelingen die worden gedaan, moeten teruggekoppeld en gerelateerd worden naar een “voldoende” aantal deelnemers. Mochten die resultaten tegenvallen dan moeten we helaas afstand nemen van een unieke, sportieve mogelijkheid om in de avonduren te ontspannen. Nick Obma, Burgersportinstructeur LO/Sportgroep PMK

35

Dit project is in de loop van 2007 ontstaan door een nauwe samenwerking tussen de overheid en defensie en is gericht op het verbeteren van de werkgelegenheid voor schoolverlaters en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. In augustus 2009 is de ‘nieuwe’ opleiding VE&VA van start gegaan bij zeven ROC’a: Friese Poort (Leeuwarden), Deltion (Zwolle), Midden Nederland (Nieuwegein), Eindhoven (Eindhoven), Vitalis (Breda), Zadkine (Rotterdam) en Kop van NoordHolland (Den Helder).

Project De KL kent sinds midden jaren negentig de zogenaamde ‘Instroomopleidingen KL‘ (IOKL). Het ‘Oriëntatiejaar KL’ en Vrede & Veiligheid maken hiervan deel uit. Deze opleidingsrichtingen faseren uit en maken plaats voor een ‘Paarse’ variant: ‘Veiligheid en Vakmanschap’ waaraan de Koninklijke Marine, de Koninklijke Luchtmacht en de Koninklijke Landmacht deelnemen. De verwachting is dat voor het schooljaar 2010 – 2011 het aantal leerlingen zich verdubbelt naar ruim 2500 leerlingen. Er zullen dus meer ROC’a gaan deelnemen aan het project en zich aansluiten bij de huidige zeven ROC’a.

Veiligheid versus Vakmanschap Het loopbaanlint is een nieuwe aanpak van de instroom en het carrièreverloop van jonge manschappen en sergeanten. De essentie: scholieren met een VMBO-diploma en de wens om militair te worden, gaan op hun zestiende een civiel erkende MBO-opleiding volgen bij een Regionaal Opleiding Centrum (ROC) op niveau 2 (soldaten / korporaals) en 3 (onderofficieren). Gedurende de opleiding kunnen ze vast wennen aan de militaire context, de cultuur en de fysieke eisen. Op termijn zal ook een niveau 4 (officieren) opleiding ontwikkeld gaan worden. Bovendien ronden ze een vakinhoudelijke opleiding af, waar ze in maatschappelijk opzicht later ook iets aan hebben.

Fysieke vorming bij de opleiding Veiligheid en Vakmanschap Veiligheid en Vakmanschap (VE&VA) is een competentiegerichte ROC-opleiding die voorbereidt op een verkorte initiële opleiding bij Defensie en deel uitmaakt van het project ‘Loopbaanlint’.

ZANDLOPEr 5-2009

Een belangrijk verschil tussen VE&VA 2 en VE&VA 3 is de aandacht die besteed wordt aan het aanleren en toepassen van leidinggevende vaardigheden en daarbij behorende houdingsaspecten. Dit wordt vooral duidelijk door het verschil in benodigde opleidingstijd: VE&VA 2 omvat gemiddeld 18 maanden en VE&VA 3 duurt gemiddeld 30 maanden.

De (militaire) basis van de opleiding is gericht op ‘Veiligheid’ en wordt gevormd door algemene ontwikkeling vanuit een militaire context, lichamelijke oefening en fysieke training, militaire basisvorming (niveau 2) en algemene kadervorming (niveau 3). Het ‘Vakmanschap’ wordt aangeleerd binnen de verschillende te onderkennen ‘Vakrichtingen’: Grondoptreden (manoeuvre), Techniek en Logistiek en Maritiem ( voor potentieel vlootpersoneel). Na afronding van de opleiding VE&VA bestaat nog steeds de keuze: militair worden of een civiele baan gaan zoeken.

Doorlopende fysieke leerlijn De LO/Sportorganisatie (BOTO) heeft voor de opleiding VE&VA de regie naar zich toegetrokken voor de ontwikkeling van de fysieke vorming in het traject dat ligt voor de (eventuele) instroom bij defensie. De doorlopende fysieke leerlijn is bedoeld voor alle ‘Vakrichtingen’ waarbij de sportdocenten op het ROC maar ook het LO/Sportpersoneel van de deelnemende krijgsmachtdelen tijdens de Beroepspraktijkvorming zich dienen te houden aan het ontwikkelde programma (onder andere Grofontwerp) door BOTO. Bij de huidige instroomopleidingen blijkt dat er veel verschillen zitten in de samenstelling –en uitvoering van de fysieke vorming. Om eenheid van opvatting te verkrijgen voor wat betreft invulling en uitvoering van de fysieke vorming tijdens de ROC opleiding, is een ‘Brondocument’ LOFT ontwikkeld. Het doel van dit document is om uiteindelijk een optimale aansluiting van de fysieke (en mentale) vorming te bereiken bij de overgang van ROC naar defensie. De aspirant militairen dienen bij aanvang van het voor hen resterende deel van de AMO (OCIO) of IVO (KMS) een beginsituatie te hebben die hierbij aansluit. Over de exacte verkorting die verkregen wordt met de opleiding VEVA op de AMO / IVO moet nog een besluit worden genomen. Het uitgangspunt is dat zoveel mogelijk (militaire) vakken worden overgedragen naar het ROC met uitzondering van die vaardigheden die alleen uitgevoerd mogen worden als men de status van militair heeft (o.a. bedienen van een vuurwapen).

37

Het ‘Brondocument’ LOFT Het ontwikkelde ‘Brondocument’ LOFT dient o.a. als ondersteuning bij de invulling en uitvoering van de fysieke vorming tijdens de ROC opleiding. Dit geldt voor zowel de ‘binnenschoolse’ periode (alles wat op het ROC plaatsvindt) als ook de ‘buitenschoolse’ periode (het programma tijdens de BPV dat plaats vindt op de kazerne (in de militaire context). Het ‘Brondocument’ LOFT bevat onder andere: • Algemeen ondersteunende info (Trainen Fysieke Fitheid); • Visie op Opleiden & Trainen LO/Sportorganisatie en ‘Vaardig bewegen’; • Achtergrond informatie met betrekking tot ‘Vorming’; • Bijlagen met o.a.: GROF ontwerp – programma’s VTV voor uitstroomrichtingen – zwemeisen krijgsmachtdelen – beoordelingsformulier beroepshouding etc. Om op eenvoudige wijze gebruik te maken van de genoemde ondersteunende documentatie is een zo genaamd ‘Webdossier werkgroep LOFT’ aangemaakt. Personen die zitting hebben in de werkgroep LOFT (VE&VA) en personeel dat betrokkenen is bij de invulling en uitvoering van de doorlopende fysieke leerlijn VE&VA kan hiervan gebruik maken. Een gebruiker kan met behulp van een ‘U account’ en op voorwaarde van de daaraan gekoppelde machtiging (in overleg met BOTO en de heer Paul lindeboom) via intranet de documenten benaderen.

indeling (FIT): Maritiem fysiek functiecluster 1 – Techniek / Logistiek 2 en Grondoptreden 3. Hieraan is uiteindelijk een minimaal aantal uren fysieke vorming (LO en FT) per week gekoppeld gedurende de gehele opleiding. Wordt de opleiding langer dan komen er voor iedere week dus extra uren LO bij (onder andere regelmaat en continuïteit). Dit heeft geresulteerd in: MAR (4 uren per week) – TECH/LOG (6 uren per week) – GROP (8 uren per week). In basis dus een redelijk uitgangspunt om, afgezet tegen de duur van de opleiding, de beoogde fysieke doelen te behalen.

borgen, biedt de LO/Sportorganisatie de mogelijkheid om, op basis van aangegeven behoefte, Workshops te organiseren die inspelen op de aangegeven behoefte aan opfrissing voor bepaalde vakgebieden.

Communicatie

Tot slot

De ontwikkeling van een doorlopende fysieke leerlijn valt of staat bij de toepassing ervan. Door BOTO is daarom ook veel tijd besteed aan het ‘onder de aandacht brengen’ van het ‘Brondocument’ LOFT. De drie management D’s spelen hierbij een voorname rol: Dialoog – Deelgenoot – Draagvlak. Om zo effectief mogelijk dit project aan te lopen is de werkgroep LOFT ingesteld onder leiding van HBOTO LO/Sportorganisatie. De werkgroep LOFT bestaat uit: • vertegenwoordigende sportdocenten van de deelnemende ROC’a; • collega’s uit de LO/Sportorganisatie van de locaties waar AMO / IVO plaats vindt (in verband met BPV tot januari 2010); • vertegenwoordiger(s) Instructiegroep IOKL; • collega LO/Sportinstructeurs van KM en KLu die betrok - ken zijn bij de invulling van de BPV’s.

Het ‘loopbaanlint’ is een ambitieus project. In korte tijd is er door heel veel enthousiaste docenten en militairen gewerkt aan een nieuw product: de opleiding VEVA. Er gaat veel goed maar er zijn tegelijkertijd ook veel zaken die absoluut beter moeten! Daar wordt intern veel aandacht aan besteed. Het is vooral lastig om steeds opnieuw in te spelen op de vele veranderingen en onvoorziene obstakels die dit ‘jonge’ project op haar weg vindt. Een van die zaken is de Beroepspraktijk Vorming die een vast onderdeel uitmaakt van de opleiding VEVA.

Tijdens de voorbereiding is een aantal bijeenkomsten georganiseerd. Hierbij is onderscheid gemaakt in bijeenkomsten die in teken stonden van informatie overdracht (Groot overleg) en bijeenkomsten in kleiner verband met meer de insteek van ‘brainstorm’ sessies. De laatste genoemde sessies waren vooral gericht op het bundelen van goede ideeën en het verzamelen van materiaal dat al gebruikt wordt bij de lopende instroomopleidingen en z’n waarde bewezen heeft.

Het ‘Grof ontwerp’ Het ontwikkelde ‘Grof ontwerp’ dient als basis voor de verdere invulling van het te volgen fysieke programma door de sportdocent van het ROC / LO/Sportinstructeur van de BPV locatie. Voor iedere ‘Vakrichting’ en elk niveau (2 en 3) is een apart (fysiek) programma gemaakt. Planningstechnisch zijn de te onderscheiden ‘Grof ontwerpen’ verder verschillend omdat er binnen Nederland met drie verschillende regio’s wordt gewerkt. Hierbij is de volgorde van het programma globaal wel gelijk maar zijn onder andere de BPV’s wat verschoven. Per ‘Vakrichting’ zijn er vooraf vaste fysieke doelen gesteld, afgeleid van de bij CLAS bekende fysieke functiecluster

ZANDLOPEr 5-2009

Het uiteindelijk resultaat was dat voor de fysieke vorming iedereen die het betreft goed voorbereid aan het nieuwe school jaar kon beginnen. Inmiddels heeft na aanvang van het schooljaar (augustus 2009) een tweetal terugkoppelingsbijeenkomsten plaats gevonden waaruit gebleken is dat men erg tevreden is over de geboden regie en ondersteuning. Onderling overleg en regelmatige terugkoppeling over het verloop van het proces wordt door alle deelnemers gezien als een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle inrichting en uitvoering van de doorlopende fysieke leerlijn.

Een eerste aanzet hiertoe vindt al in december 2009 plaats. Op 1 december vindt een Workshop ‘MZV’ plaats en op 16 december een Workshop ‘Kracht en Romp stabiliteit’ . De Workshops worden verzorgd door de LOSS. In 2010 krijgt dit een vervolg.

de afgelopen jaren onze LO/Sportorganisatie verruild hebben voor een baan als sportdocent op verschillende ROC’a. Voor velen spreken de volgende namen boekdelen: Marc Bakker, Martijn Merx, Ferry Holierhoek, Rene van Berlo, Michiel des Bouvrie, Frank van de Broek, Martijn van de Velde, Eric Raterink enzovoort. Voor een belangrijk deel hebben zij de basis gelegd waar nu op wordt verder gegaan. Wat zij missen is de stimulans die binnen de LO/Sportorganisatie altijd aanwezig was om ‘Beter te worden’ want “Wie stopt met beter worden houdt op met goed zijn”. Om de kwaliteit van de collega sportdocenten te

Tot januari 2009 vindt de BPV plaats bij de scholen Noord, Zuid, Luchtmobiel en de KMS. Vanaf januari 2010 gaan ook de brigades participeren in de uitvoering van de BPV’s. Aangezien ook de fysieke vorming deel uitmaakt van het BPV programma zullen de LO/Sportgroepen op deze locaties ook betrokken worden bij de invulling van de geplande fysieke vorming tijdens de BPV. Het lastige in deze is dat nog geen duidelijkheid bestaat welke exacte locaties het betreft. Hierdoor wordt de voorbereidingstijd steeds krapper voor iedereen die bij de uitvoering van de BPV betrokken is. BOTO probeert de betreffende LO/Sportgroepen zo spoedig mogelijk te informeren zodra duidelijkheid is welke locaties het precies betreft. Voorlopig betreft het de navolgende kazernes: Havelte, Schaarsbergen, Ermelo, De Peel, Garderen, Oirschot, Amersfoort, ’t Harde en Vught. Op 16 december zal in Amersfoort een speciale voorlichting worden georganiseerd voor de LO/Sportcollega’s die op de ‘nieuwe’ BPV locaties’ te maken krijgen met de fysieke vorming binnen de BPV van de opleiding VE&VA. Hiermee kunnen zij ook een goede start maken met de bijdrage die van hen gevraagd wordt.

Vakmanschap De afgelopen jaren zijn er veel zaken met betrekking tot de fysieke vorming gedurende de ontwikkeling van de ‘Instroom Opleidingen KL’ opgezet - ontwikkeld en toegepast. Hier heeft de Instructiegroep IOKL een vooral intermediaire rol bij ingevuld tussen de ROC’a en de militaire locaties waar de BPV plaats vond. Daarnaast is vooral ook de kwaliteit van de gebruikte fysieke programma’s geborgd door de aanwezigheid van een aanzienlijk aantal ex-LO/Sportcollega’s die in

Maj Hans van der Kaaden, Hoofd bureau O&TO LO/Sport

39

Mirjam de Wijk opende deze ruimte, onder toeziend oog van onze commandant kol Henk Stuut en genodigden, door een lint door te slaan met de sabel van haar vader. Sporters zijn doeners. Die kijken vooruit en nauwelijks terug. In december 2000, naar aanleiding van het 25-jarig bestaan, is ons geschiedenisboek geschreven en al snel ontstond de wens, maar ook de toezegging, om de naam Karel de Wijk te verbinden met iets tastbaars van de LO/Sportorganisatie.

Realiseren Met de verbintenis van zijn naam aan onze Traditiezaal heeft deze afspraak aan onszelf gestalte gekregen. Vanuit de mogelijkheid om als Dienstvak je traditie te mogen borgen is de afgelopen jaren op vele manieren geprobeerd. Dit door onder andere het realiseren van een Traditiezaal. Afgelopen 3 december was het zo ver.

Verlangens Traditie kun je niet kopen. Traditie moet je zoeken, je in het verleden verdiepen is dan noodzakelijk want naast geschreven stukken wil je ook graag voorwerpen uit het verleden laten zien. Het geluk moet je dan hebben dat iemand, in dit geval Gerard van Dongen, die de aan hem door lkol De Wijk geschonken sabel wilde afstaan, iets aan het “museum” wil schenken. Natuurlijk is er meer door onze huidige en oud collega`s geschonken waardoor we al een aardige collectie hebben. Toch hoopt de projectgroep op meer materialen op welke manier dan ook. Lkol bd Harry Kok vulde deze direct aan door het inbrengen van ons nu oudste stuk: een boekje over militair schermen uit 1904.

Projectgroep De projectgroep Traditiezaal had de eer en de uitdaging om deze Traditiezaal uiteindelijk op zeer korte termijn te realiseren. Zij is zich er maar al te goed van bewust dat deze nooit af zal zijn maar er is zeker een fraaie en degelijke basis neergezet en het is de moeite waard om deze uit te bouwen. Want: ook deze tijd zal eens “de goede ouwe tijd” worden. Iets wat zeker aandacht gaat krijgen door een verdere investering in de Traditiezaal. De projectgroep hoopt met haar eigen en uw ideeën en mogelijke giften te mogen stoeien. Als voorbeeld is er al een idee om thema`s te laten wisselen en ook in de opleiding van onze aanstaande collega`s (VTO 1) aandacht aan het verleden te geven want soms is er vanuit het verleden iets te leren.

Oudgedienden van de LO/Sportorganisatie

Vele LO/Sportvergaderingen zullen in de Traditiezaal plaatsvinden. Daarnaast straalt de zaal door de tekstborden en kastvulling direct historie uit. Niet LO/Sporthistorisch maar zeker onder de ouderen is de ‘nieuwe’ “SMLO”-bel bekend die zo`n bijzondere rol in het verleden had dat wij een replica in onze ruimte hebben. De heer Frits Oldenburger kon helaas de bel nog niet laten luiden, een handeling waar hij wat ons betreft het meeste recht op heeft (wat na te lezen is in het geschiedenisboek).

Bezichtigen Verder zijn onze mediamiddelen interessant omdat wij alles digitaal willen gaan borgen. Films, foto`s en teksten zijn door eenvoudige handelingen snel te vinden zodat de lezer meer over een onderwerp kan lezen of bekijken. Onze oud collega`s kunnen na afspraak met de beheerder, Roy Tamaela, de Traditiezaal bezoeken. Op de Dienstvakdag in 2010 krijgt u natuurlijk de gelegenheid tot het bezichtigen van deze mooie ruimte.

Gastenboek De “Luitenant-kolonel K.F de Wijk zaal” is nu een feit. De dag werd door de familie afgesloten door een korte indruk in het gastenboek achter te laten. 3-12-2009 Wij zijn zeer onder de indruk van deze prachtige zaal, een waardig eerbetoon aan onze vader en een mooi overzicht van de geschiedenis van de LO en Sport. We willen graag een ieder zeer bedanken voor alle moeite en inzet om dit voor elkaar te krijgen. Onze welgemeende complimenten. Het vervult ons ook met trots. Veel dank, Familie De Wijk Aooi Richard Wichhart

Traditiezaal

Openingstoost op de Traditiekamer

Donderdag 3 december was het dan zover en werd een lang gekoesterde wens realiteit. Op die dag opende Mirjam de Wijk, dochter van de grondlegger van de LO/Sportorganisatie, luitenant-kolonel Karel de Wijk, de Traditiezaal van het Dienstvak LO/Sport in gebouw Y van de Bernhardkazerne in Amersfoort.

ZANDLOPEr 5-2009

De kinderen van lkol Karel de Wijk

41

De redactie wenst u fijne feestdagen en een sprankelend 2010

WAAR HEBBEN WE HET IN 2009 OVER GEHAD IN DE ZANDLOPER Inhoud Zandloper 1

Inhoud Zandloper 2

Inhoud Zandloper 3

Inhoud Zandloper 4

Blz 3 Blz 4 Blz 6 Blz 8 Blz 9 Blz 10 Blz 12 Blz 14 Blz 15 Blz 16 Blz 20 Blz 22 Blz 26

Blz 3 Blz 4 Blz 5 Blz 6 Blz 7 Blz 8 Blz 9 Blz 10 Blz 12 Blz 14 Blz 16 Blz 18 Blz 22 Blz 26 Blz 28 Blz 31

Blz 3 Blz 4 Blz 4 Blz 5 Blz 6 Blz 7 Blz 8 Blz 10 Blz 12 Blz 13 Blz 14 Blz 16 Blz 18 Blz 18 Blz 19 Blz 20 Blz 22 Blz 26

Blz 3 Blz 3 Blz 4 Blz 6 Blz 6 Blz 7 Blz 8 Blz 12 Blz 14 Blz 18 Blz 20 Blz 22 Blz 23 Blz 24

Van uw Commandant NK Baanwielrennen Medezeggenschapscommissie LO/Sport kort Personeelsaangelegenheden Opleiding tot officier Salam uit Kabul Sportkalender 2009 LO/Sport kort Verplaatsen in de sneeuw Een dag niet gezweet is een dag niet geleefd! Defensie aan het schaatsen LO/Sport kort

Van uw Commandant Stipnotering Tussentijdse MC-verkiezingen Werken aan fitheid en gezondheid De boze buizerd Defensie aan de slag Personeelsaangelegenheden Aooi Rik van Trigt ontvangt J.C. Maassen-prijs Sportflitsen Burger LO/Sportinstructeur LO/Sport steunt Kenia Een geslaagde missie Bergtoerleider Sportflitsen CIOS proeft aan KCT Marathon in Uruzgan

Op Intranet kunt u de digitale exemplaren nog bekijken: http://intranet.mindef.nl/kl/lo_sport/actueel/defensie_bladen/index.aspx

ZANDLOPER informatiebulletin van en voor de

sportorganisatie 1 - 09

ction

Koninklijke Landmacht

ZANDLOPER informatiebulletin van en voor de

sportorganisatie 2 - 09

ction

A Fit for

Koninklijke Landmacht

Van uw Commandant FitnessFlash Ontbinding redactieraad Zandloper Doorstart MC LO/Sportorganisatie Nieuws van de administrateur Personeelsaangelegenheden Luitenant Tonnetkazerne goes Spinning Regiocontactdag Sportflitsen Opening New Dutch Camp 2 Engineer Advanced Recce and Search European Cup Meeting Military Pentathlon Gedragscode e-mail en internet Linke soep Speedmars De veldtest voor IOKL-leerlingen Marathon Amersfoort Sportflitsen

ZANDLOPER informatiebulletin van en voor de

sportorganisatie 4 - 09

ction

A Fit for

Koninklijke Landmacht

Waar is de MC mee bezig? Stipnotering Even voorstellen… Kol Henk Stuut Gastcolumn Bon Dia Personeelsaangelegenheden Van Soedan via Rio naar Amersfoort Internationale Militaire Survivalrun Commando-overdracht Regeling Defensie Conditieproef Uitzending “Ab” Sportflitsen Cursus instructeur ATB Uitgezonden…

ZANDLOPER informatiebulletin van en voor de

ction

A Fit for

A Fit for

Verplaatsen in de sneeuw

Burger LO/Sportinstructeur

Commando-overdracht

Commando-overdracht

Vrouwen voetbalclinic in Kabul

Van Knoop- naar Alpinespecialist

Regeling Defensie Conditieproef

Regeling Defensie Conditieproef

Primeur voor Defensie: Schaatsen!

LO/Sport steunt Kenia in Eindhoven

Van Soedan via Rio naar Amersfoort

Van Soedan via Rio naar Amersfoort

ZANDLOPER 

ZANDLOPEr 5-2009

ZANDLOPER 

Koninklijke Landmacht

sportorganisatie 4 - 09

ZANDLOPER 

ZANDLOPER 

43