INFORMATIE-BULLETIN VAN EN VOOR DE LO/SPORTORGANISATIE Het Werk
1998 een succesvol jaar voor de LO/Sportorganisatie
I
door kol Wil Maaswillkel, C-LO/Sporlorgallisalie
IN Iet
als vorig jaar wil ik in dit wat dikkere kerstnummer even bijpraten. Natuurlijk krijgt iedereen, via zijn commandant, via brieven en bijscholingen ge durende het hele jaar informatie, maar de Zandloper is een extra mogelijkheid om iets te vertellen. Gelukkig wordt er veel gebruik van gemaakt. De Zandloper wordt waarschijnlijk door velen van ons thuis gelezen in de 'fijne vrije dagen', die we hebben rond de Kerst en Oud w
en Nieuw. Sommigen doen dat elders, omdat ze vakantie
vieren of ergens op bezoek zijn. Ook onze collega' s in voormalig Joegoslavië en Cyprus, zullen deze Zandloper niet thuis lezen, maar in totaal andere omstandigheden. Een speciale groet en wens voor hen en hun thuisfront namens ons allen, lijkt me daarom hier op zijn plaats. Ed Janssens, Ruud Raijer, Jeroen Stoter en Jan Joosen en jullie thuisfront: Een goede kerst el! een gelukkig Nieuwjaar!!!!!! ! Het jaar 1998 kende hoogtepunten. Zo is het verheugend dat commandanten op RVE-niveau en hoger hun grote tevre-
denheid uitspreken en meer sportinstructiecapaciteit claimen. Zij vinden opleiding en training door middel van onze activiteiten noodzakelijk en zeer waardevol en bewonderen de manier waarop wij dat doen!
1
Trots Op het moment dat ik dit schrijf, zitten we midden in de eerste uitkomsten van hel functiewaarderingsonderzoek dat in het kader van het formaliseren van de werkorganisatie wordt uitgevoerd. Het is wat vroeg om vast te stellen of we
Inhoudsopgave Jaargang 5, nummer 10, december 1998 1998 een succesvol jaar voor de LO/Spol'fol'gallisatie dool' kol Wil Maaswinkel Functiewaardering door ma) Ton de Vaan Oosterse impressies van een LO/Sportinstructeur dool' sgt I Alldré Wijl/berger Netwerken en automatisering oploss ing voor logistiek samenwer!cen door sm Karel Wylenzek Jan Pasman: "Ik moet nu echt de grote lijnen in de gaten houden" door GOD Rob lansen sr Een sportinstructeur in 'Engelse dienst' door sgt 1 Jan Joosen Sportmedaille van Irene Brigade voorloper ML V -speld? door Hans SOllnemans Sportman Frans Kuys: "Culturele zaken zijn niet aan mij besteed" door aao Rob lansen sr Die andere adjudant door aoo Rob lansen sr Kwaliteitszorg in de sport in internationaal perspectief door lIlaj Ronaid Hagél!us Informatie en nieuwe opzet regelgevingen KL-Kampioenschappen 1999 door aoo Frans Bultink
Pag. 1
Pag. 3 Pag. 4
Pag. 6
Pag. 8
Pag. LO Pag. 12
Pag. 13
Pag. 16 Pag. 17
Pag. 19
Zandloper de gewenste organisatie krijgen. Ik vertrouw er op dat een aantal voor ons belangrijke verbeteringen zullen worden geaccepteerd. Hopelijk wordt dat goed zichtbaar in de nieuwe organisatie. De opwaardering van de functie van C-LO/Sportorganisalie tot kolonel is primair het gevolg van de verzwaringen van de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden, die aan de functie van commandant RVE zijn verbonden. Maar ik zie het ook als een kroon op hel werk van het personeel van de LO/Sportorganîsatie en ben er trots op van dat personeel de commandant te mogen zijn.
Bereidheid Prijzenswaardig is ook de bereidheid, die velen van ons hebben, om (extra) tijd en energie te steken in aanpassingen die nodig zijn voor een goede bedrijfsvoering. Dat begint bij een eenvoudig klanttevredenheidsonderzoek of een goed opgesteld fysiekprofïel van een eenheid en dat eindigt bij een goed bedrijfsplan meerjaren en een gefundeerde begroting. Dat we daarbij onszelf weleens tegenkomen en merken dat niet alles is op te lossen, moeten we accepteren. De lessen, die daarbij worden geleerd, leiden snel tot verbeteringen waarop we trots kunnen zijn. 4 maal S Gelukkig komt er langzaam maar zeker ook weer meer tijd beschikbaar om wat we voor anderen doen verder te perfectioneren, het werken aan de '4 maal S'. Strength: zorgen voor de juiste conditie door het trainen van de kracht en het uithoudingsvermogen; Skills: aanleren van goed en veilig bewegen en het leren van (militaire) lichamelijke vaardigheden; Spirit: substantieel bijdragen aan de teamvorming, discipline en de mentale weerbaarheid; Sports: personeel laten genieten van sport en bijdragen aan een gezonde levenswijze. Dat zijn, voor het succesvol zijn van de KL noodzakelijke aspecten, die wij grotendeels voor ollze rekening nemen. Professionalisering We kunnen trots zijn op de verdere professionalisering van de Kmcht- en Cardio-activitelten. Een eenduidige visie met een effectieve doctrine begeleid door vakbekwaam (gemaakt) personeel, dat brengt het succes dat je nodig hebt om de investeringen rendabel te laten zijn. Datzelfde geldt voor onze outdoor~ en GV A-activiteiten. Niet alleen gokken op het
2
aanvullend uitgerust met kwalitatief zeer goede uitrustingsstukken, maar ook de uitlevering van' Army Bikes' , Krachten Cardio-apparatuur en de uitvoering van achterstallig onderhoud aan sport- en gymnastiekmateriaal is in 1998 gerealiseerd. De bouw van de 'Sporthal-KL2000' in Havelte en de aanvang van de bouw van de sporthal in Weert zijn hoogtepunten in een succesvolle realisatie van ons infraplan 1998. Op slagvaardige wijze werden met het budget commandanten voorzieningen verbeteringen uitgevoerd aan onze accommodaties. Zowel Amersfoort als Ermelo kregen op de valreep nog de 'nieuwe KL klimwand' in hun hal. De verwachtingen voor 1999 zijn hoog, omdat een drietal spo11hallen mogelijk worden gerealiseerd in het kader van de lijst gelegenheidsprojecten.
Waardering Ik zie het jaar 1998 als een voor de LO/Sportorganîsatie succesvol jaar, waaraan iedereen zijn steen(tje) heeft bijgedragen. Het kerstpakket, dat aan alle medewerkers(sters) wordt uitgereikt, is een symbolische blijk van waardering, waarmee de LO/Sportorganisatie KL zijn dank aan u uitdrukt. Ik wens u en de uwen fijne Feestdagen en een Gezond 1999 en hoop dat het laatste jaar van deze eeuw ons allemaal geluk zal brengen.
Zandloper
Het Werk
I
I-
Functiewaardering door maj Ton de Vaan,
PIT~iectojJicier
ReorgaJlisatie
Ijl n de vorige Zandloper is beschreven hoe de ~ LO/Sportorganisatie na de reorganisatie VHKL is geëvalueerd en welke gevolgen dat voor de structuur heeft gehad. Daarbij is ook de term functiewaardering aan de orde geweest, zonder dat daar verder op is ingegaan. Het proces functiewaardering is inmiddels opgestart en de mogelijkheid bestaat dat meerdere functionarissen uit de LO/Sportorganisatie daarbij betrokken zijn. Reden om nu wat meer ruimte te besteden aan dit voor alle functionarissen belangrijk onderwerp. Functiewaarderen betekent vaststellen welke rang of schaal aan een functie moet worden toegekend. Daartoe zal die functie aan een functiewaarderingsonderzoek moeten worden onderworpen. Bij de reorganisatie in 1996 was al de noodzakelijkheid aangeven de functies, waarvan de inhoud gewijzigd was, te waarderen. Er is destijds wel een rangsindicatief onderzoek gehouden (een kort proces om vast te stellen of de aangegeven rangen op hoofdlijnen juist is), maar een volledig onderzoek naar de exacte waarde is toen uitgebleven. Nu de aanpassing van de organisatiesllUctuur als gevolg van onze eigen evaluatie wederom op de rol staat, is door het naasthogere niveau opdracht gegeven tot een volledig geïntegreerd onderzoek, waarbij tevens de vom'gestelde formatie van de LO/Sportorganisatie in beschouwing wordt genomen. Is dat nu belangrijk? Ja, want we willen de juiste mensen met de juiste kwaliteiten op functie hebben en voor het personeel is het belangrijk dat men loon naar werken krijgt.
Functiebeschrijvingen Zoals al eerder gemeld, wordt in functiebeschrijvingen vastgelegd wat de functionarissen, die de betreffende functies bekleden moeten uitvoeren. Zo'n functiebeschrijving kent een voor alle functies eenduidig stramien en bevat de volgende paragrafen: a. Functie-omgeving: Hierin wordt de organisatie, waarin de functie voorkomt, in het kort gekenschetst. Taken en doelstellingen worden weergegeven en aangevuld met een organisatieschema; b. Hoofdtaken: Deze paragraaf geeft in maximaal vijf omschrijvingen weer wat de functionmis moet doen om de doelstellingen te realiseren; c. Werkzaamheden: Van de eerder genoemde hoofdtaken worden hier de kenmerkende activiteiten vermeld. Daarbij is het belangrijk aan te geven de aard en het doel van de werkzaamheden en de dynamiek en complexiteit van de aanpak; d. Speelruimte: Welke vrijheid de functionaris heeft, wordt hier weergegeven, welke verantwoording legt hij af en wat is de
3
mate van controle. Welke beslissingen neemt hij zelfstandig, waarop hij direct kan worden aangesproken; e. Kennis & vaardigheid: Hier wordt vermeld over welke kennis de functionaris dient te beschikken en de vaardigheid om die kennis te kunnen toepassen; f. Contacten: Met wie, over welke zaken en met welk doel heeft de functionaris contact.
Veertien kenmerken De paragrafen c. tot en met f. zijn voor het functÎewaarderingsproces belangrijk. Aan in totaal veertien kenmerken, verdeeld over de paragrafen, wordt een score toegekend op een schaal van I tot 5. Die kenmerken zijn: Werkzaamheden' de aard, het doel. het effect, de aanpak en de dynamiek van de werkzaamheden; Speelruimte: keuzevrijheid, complexiteit en effect van beslissingen, het kader en de wijze van controle; Kennîs&Vaardigheid' kennis en vaardigheid; Contacten: aard en doel van de contacten. Het voert in dit kader te ver om per kenmerk een uitgebreide toelichting te verschaffen. Aan de hand van één van de kenmerken toch een korte uiteenzetting. In dit geval de complexiteit van beslissingen. Een beslissing die tot stand komt op basis van het hanteren van eenduidige keuzefactoren kan als heel eenvoudig worden aangemerkt en krijgt als waardering een 1. Daarentegen zal een beslissing die tot stand komt op basis van een ingewikkeld besluitvormingsproces, gericht op het ontwikkelen, helpen vaststellen en/of realiseren van strategische doelstellingen, waarbij keuzefactoren niet bepaald zijn, zal ongetwijfeld een 5 scoren. De LO/Sportinstructeur die op het lesrooster ziet welke les moet worden gegeven, neemt geen ingewikkelde beslissing. Als hij op basis van beginsituationele gegevens een keuze maakt op welke wijze hij de les zal geven, scoort hij zeker hoger dan een 1. Startformatie Via analyse van alle kenmerken van de functiebeschrijving ontstaat een scoreprofiel. Dit scoreprofiel leidt tot een niveauscore en daarmee tot een rangsîndicatie. Als alle functies aan dit onderzoek onderworpen zijn kan de startformatie van de organisatie worden vastgesteld. Die wordt opgenomen in het Realisatiememorandum en die de basis vormt voor de uiteindelijke OTAS. FUWA
Binnen de Koninklijke Landmacht wordt het waarderen van de functies uitgevoerd door de afdeling FUW A van de Centrale Dienst Personeel en Organisatie. Zij gebruiken daarvoor FUW ADEF (het waarderingssysteem Defensie). Alvorens zij tot het invoeren van de verzamelde gegevens
Zandloper
kunnen overgaan, wordt er binnen de organisatie een onderzoek uitgevoerd in de vorm van interviews met commandanten van subeenheden en hoofden van de afdelingen om een duidelijk beeld te krijgen waar de organisatie voor staat. Dit zijn vaak zeer indringende gesprekken. Maar die werkwijze staat garant voor het noodzakelijke inzicht hoe de organisatie optimaal gestructureerd is en de functies logisch geordend zijn in die structuur. Daarbij wordt tevens gekeken of er geen doublures in zitten, met andere woorden of er geen functionarissen dubbel werk doen. De bevindingen aan de hand van dat onderzoek worden uitgebreid met de commandant besproken, er worden waar nodig adviezen gegeven hoe één en ander beter kan en in
Sport
I
-
voorkomend geval wordt ook met de betrokken functionarissen een gesprek gevoerd.
Stand van zaken In de vorige Zandloper werd gewag gemaakt van enige vertraging in dit functiewaarderingsonderzoek. Dit is door een extra inspanning van de zijde van afdeling FUW A goeddeels ingelopen en momenteel vinden besprekingen met de commandant plaats met de bedoeling nog voor de feestdagen de besluitenlijst te kunnen aanbieden. Voor de goede orde zij vermeld, dat het 000 nauwkeurig op de hoogte gehouden wordt van de gehele gang van zaken en vertegenwoordigd is bij het overleg.
Oosterse impressies van een LO/Sportinstructeur door sgt 1 André WUnberger, trainer militaire vijtkampploeg voor vrouwen
IBlegin september mocht ik met de militaire vijfkampploeg naar China en bij terugkomst vroeg Rob Jansen sr mij een stukje voor de Zandloper te schrijven. Mijn antwoord daarop luidde in eerste instantie dat iedereen toch de Defensiekrant wel leest! Nee zei Rob, geen opsomming van resultaten, maar een verhaal met jouw indrukken over het land, de cultuur en andere opvallende zaken. Welnu, dan toch maar "et'kes' voor het toetsenbord gaan zitten en er iets uit proberen te rammelen. Zoals wijd en zijd bekend is, zijn dit altijd reisjes met louter plezier! Helaas, wij maken nogal eens andere dingen mee. Het begon al goed bij het vertrek, de BIMS was vergeten een bus aan te vragen en daar sta je dan met je goeie gedrag! Om half zeven 's morgens is er natuurlijk niemand bereikbaar om ons alsnog met militair vervoer naar Brussel te brengen, want de Belgen waren weer zo aardig ons mee te laten vliegen. Dan maar in de eigen auto stappen, roept Chef d' Equipe kap Jan Maree met zijn dragende mannenstem! Aldus gebeurde het. ...
De reis Na een voorspoedige reis, kwamen we nog net op tijd aan op vliegveld Meisbroek bij Brussel. Daar hadden we nog tijd voor een bakkie en konden we onze medereizigers begroeten ( Belgen, Denen en nog enkele andere nationaliteiten). Inchecken, vechten om een plaatsje in de De 10 business class en dan gauw de lucht in. Een tussenstop in Praag maken om te tanken en nog wat andere 'landen' in te laten stappen (onder andere Roemenen en Duitsers) en vervolgens gauw weer door. Jammer, want voor de volgende tussenstop in Uzbekistan kregen we geen toestemming. De Belgische kolonel De Wulf voerde topoverleg met wat ambassades, een 'illegale' Roemeense meenemen en gààn maar weer! Na nog een tankstop en vele uren later (ongeveer achttien) kwamen we aan in China, waar we vrij vlot door de douane mochten, op onze verzorger na. Niet zo
4
Overste Wil Maaswinkel (rechts) en de Chinese generaal weten er wel weg mee.
vreemd, want sgt I de Mari had ik pas de avond ervoor gevraagd of hij mee kon! Niet slecht, een wereldreis maken zonder voorbereiding. Dit had alles te maken met de plotselinge ziekte van onze vaste verzorger. Met geduld en veel gepraat door lkol Wil Maaswinkel kwam alles echter weer in orde. Iedereen door het poortje en gauw de bus in voor een ritje van anderhalf uur naar de kazerne,
Zooitje Eenmaal daar aangekomen, de sleutels halen en gauw weer op een kamer kruipen met bud en leenneester Rob Jansenjr. Natuurlijk leek het kap Jan Maree beter om bij ons op de kamer te komen liggen en daarom sliep hij de eerste nacht maar niet. Hij gaf natuurlijk Guillaume de Mari de schuld, maar volgens ons kon hij gewoon niet zonder ons. Daar wij Jan nog langer als edE (Chef d' Equipe) willen houden, hebben we zijn bed toch maar bij ons op de kamer er bij gezet. Het beest maakte er helaas wel regelmatig een zooitje van, maar ja ........ .
Eten en drinken Na de rest van de dag trainend te hebben doorgebracht,
Zandloper
Sgt I André Wijllberger (tweede van links) COIl(forrabe/ in de rik:i:ja door het drukke verkeer van Beijing
mochten we ' s avonds genieten van een Chinese maaltijd met 'lijst'. Opvallend was overigens het vele personeel voor de bediening, trouwens alleen maar vrouwenl Door het hele toernooi heen was te zien, dat ze daar nog niet echt aan de RVE gedachte toe zijn, want waar je ook keek, het barstte van het personeel. Qua eten was het vrij eenzijdig, maar men deed haar uiterste best er iets van te maken en alleen de echte verwende mensen bleven klagen. Wc mochten op een avond ook nog in het 'Peking Duck' restaurant eten. een gebouw zo groot als een V & D filiaal, maar dan alleen maar eetzalen. Als tafelgenoot troffen we onder andere aan een Chinese generaal die na ongeveer elke drie woorden wilde toasten en proosten. De enige die dat bij kon houden was C LO/Sportorganisatiel Hij is dan ook de enige die vaak representatief acte de presance moest geven. De twee trainers konden in ieder geval geen gelijke tred met hem houden. Op het menu stond onder andere ook zwemvliezen van een eend. Een niet te versmaden delicatesse, samen met de eendenhartjes en nieren 0). Ga je daar in China in een restaurant naar het toilet, dan kun je ook daar zien dat een werknemer geen rooie cent kost. Bij mevrouw één koop je een kaartje, mevrouw twee, die er vijftig centimeter ernaast zit, verscheurt dit en 'menauw dlie' wijst 'waal' het toilet is. Openbaar vervoer Buiten de tijd dat we met de wedstrijden bezig waren, was er ook tijd om het lokale transport te testen: de metro, de
5
bus, de riksja en de taxi. Voor alles geldt hetzelfde: ga niet akkoord met de gevraagde prijs. Ongeveer eenderde deel ervan is ruim voldoende. Ook is het meeste transport ietwat aan de oude kant. Niemand maalt er echter om in China als het maar in staat is om te rijden. Het maakt niet uit hoe het er uit ziet of het veel vuiligheid uitstoot of bijna in elkaar stort. Vervoer is maar vervoer niewaor? Kunnen er tien of veertien mensen in een busje, ook dat is niet echt interessant zolang er mensen bij kunnen, is het goed. Aan discriminatie geen gebrek, een zwangere vrouw neemt Îmmers veel te veel plaats in! Voor een habbekrats kun je heel lang blijven zitten en op een gegeven moment vraag je jezelf af of je wel goed bij je hoofd bent. Want wie zeurt er nu over twee kwartjes, zij moeten toch ook eten 1
Aoo Rob lansen jr rust /lil op de Chinese Muur.
Zandloper
Very cheap Sir Shoppen op de diverse lokale markten was in de vrije tijd ook een geliefde bezigheid en ook hier gold dat je voor ongeveer eenderde deel van de prijs de artikelen mee kon nemen. Op het moment dat de verkoper bleef lachen was hel foute boel, dan hadje teveel betaald. Wanneer hij of zij echter boos ging doen, dan had je de juiste prijs gegeven. Vandaar ook dat er mensen in ons gezelschap waren die extra tassen kochten om al die t~lke spullen naar Nederland mee terug te kunnen nemen. Very cheap Sir, was een veel gehoorde kreeL Vaak was het enige verstaanbare Engels, de prijs die je moest betalen. Voor de rest was het veelal onmogelijk om te communiceren in het Engels. Met handen en voeten of gewoon het artikel pakken, werkte meestal het beste. In een 'kroegje' tegenover de kazerne kon je een grote fles bier kopen voor weinig, waarom dan op de kazerne meer betalen. Daar hadden ze sowieso elke avond andere prijzen en hel werd niet goedkoper, rara ........ . Cultuur Natuurlijk zijn we ook cultureel gaan doen, al dan nÎet onder begeleiding. Naar de Muur gingen we onder begeleiding en ook dat mocht wat personeel kosten. Een snelweg (ongeveer te vergelijken met de A 12) werd geheel afgezet mct militair personeel om onze bussen (tien stuks) overal voorrang te verlenen. Moet je hier in Nederland maar eens proberen om vier uur 's middags! We praten dan over een afstand van plusminus vijftig kilometer. De Verboden Stad was ook een indrukwekkend geheel, al was de staat van onderhoud niet je van het. Weinig gebouwen kon je daadwerkelijk in, maar de uitgestrektheid van het complex is gigantisch te noemen. Al had het weinig gescheeld of de al eerder genoemde WM had er niels van gezien. Terwijl hij de cassière van valsheid in geschriften betichtte, kwam hij er net op tijd achter dat hij een kaartje had geloond van een eerder bezochte tempel. Het laat zich
De Pen
I
-
raden dat de ploeg blauw van het lachen lag, toen hij deze anekdote 's avonds vertelde!
McD Allerlei soorten verschillende markten zijn er bezocht, paleizen en lokale eetgelegenheden, waarbij op het menu ook gebakken sprinkhaan en vleugels stonden. De welbekende Eric Hoek, onze ouwe, moest natuurlijk kijken of er niets veranderd was in tien jaar tijd en proefde dus alles, dit tot ontzetting van sommige omstanders. Een andere eetgelegenheid, niet bepaald bekend om zijn culinaire hoogstandjes (Mc D), werd in de laatste twee dagen ongeveer vijf maal bezocht, want iedereen was het kazernevoer meer dan beu. Join the club Al met al kun je zeggen dat het heel erg leuk is om zoiets een keer mee te mogen maken en dat dit land loch wel wat jaartjes achterloopt bij het Westen, is helemaal niet erg. Veel armoe, bedelaars, mensen met zichtbaar lepra langs de kant. het doet je allemaal beseffen hoe goed wij het hier in ons kikkerlandje hebben. Vaak klagen wij wel dat alles hier zo overgeorganiseerd is, maar eigenlijk is dat na zo'n reis wel weer even over. Nu hoor ik de critici al weer roepen: "Makkelijk kletsen, stuur ons daar ook maar es naar toe om te kijken". Het staat nog altijd iedereen vrij om deze fantastische SpOit te gaan beoetenen, dus: "Jo in the club". De terugreis verliep overigens vrij gladjes en op Meisbroek wachtte er gelukkig voor vier personen zo'n mooie grote witte Scan ia bus voor ............... , .. 54 personen met video en mini bar aan boord. Mocht je nog meer willen weten over de trip, bel gerust even. De uitslagen en resultaten vind je in de Defensiekrant van 8 oktober 1998.
Netwerken en automatisering oplossing voor logistiek samenwerken door sm Karel Wy/enzek, facilitairbedrUt"
[D [
e Pen van .... is een maandelijkse rubriek in onze Zandloper. In uitgave nummer 9 kwam aoo Ab Agterbos aan het woord met het artikel 'Keuzes maken', Hij gaf de pen door aan sm Karel Wylenzek, hoofd bureau materiaal bij het facilitairbedrijf in Amersfoort.
Sinds mei 1996 werk ik als niet GIl XO functionaris bij de LO/Sportorganisatie. Ik ben 46 jaar, gehuwd, heb twee zonen en woon in 't Harde. Mijn werkplek is bij het Facilitair bedrijf LO/Sportorganisatie in de functie van hoofd bureau materiaal. Ik werk samen met Maurice Bijen en sinds dit jaar is Sam Bakarbessy onze gelederen komen versterken.
6
Wild Net als aoo Ab Agterbos begon ik mijn loopbaan bij de Veldartillerie. Ik doorliep de functies van raketspecialist, groepscommandant en wachtmeester veiHgheid. Daarna hield ik het voor gezien en koos voor een logistieke richting. Na een parate periode werd ik geplaatst op het Artillerie Schietkamp te Oldebroek. Ik heb daar alle soorten materiaal beheerd. Ook beheerde ik de goederen van de LO/Sportgroep en kocht klein sportmateriaal in. Als er onbruikbaar materiaal werd verschroot, kon je zien dat het er in die in tijd nogal wild aan toe ging. Van de sportshirtjes en broekjes was soms maar de helft overgebleven. Een halterstang met
Zandloper zes afschroefbare ballen, een trimfiets met kilometerteller en een roei machine, dat was de fitness-uitrusting. Groene trainingspakken en Adidas schoenen werden via de PGUlijn geruild, als ze niet op nalevering stonden, Als je dat vergelijkt met het huidige materiaal en de functionele kleding dan is dit een heel verschiL Kwaliteit Mijn vorige functie was in Den Haag bij de Audio Visuele Dienst Koninklijke Landmacht (A VDKL), Ondanks het vijf uur per dag heen en weer reizen, beviel het werk me daar prima. Kwaliteit was het bestaansrecht voor dit bedrijf en kwaliteit was er wel. Onder leiding van een zeer begaafd regisseur 'Jules Bühne' werden de eerste en de derde prijs in de wacht gesleept op het filmfestival van Ncw York. Ik was verantwoordelijk voor de inkoop van foto-film en band-dia materiaal, het uitbesteden van het onderhoud en het voorraadbeheer van de audiovisuele apparatuur. Omdat je met specifiek materiaal werkte, volgde ik hiervoor een aantal audiovisuele opleidingen. In het laatste jaar dat ik daar werkte werd geïnvesteerd in de modernste digitale video- en audioapparatuur. Het was een heel leerzame en prettige periode.
Tankbaan Panzerringstrasse Aan die tijd heb ik één van mijn hobby's te danken. Toen ik op visite was bij een collega liet hij zien hoe hij met een computer, een keyboard en een aantal geluidsmodules filmmuziek maakte. Door de muziek onder de filmbeelden af te spelen werd de stemming spannender, droeviger, vrolijker enzovoorts. Het boeide mij zo, dat ik wat basisapparatuur aanschafte en hiermee ging experimenteren. Ik kreeg de kans om de experimenten toe te passen op een voorlichtingsfilm 'Tankbaan Panzerringstrasse'. Een film waarin talrijke gevaarlijke verkeerssituaties werden getoond en een roekeloze soldaat verongelukte. Ik heb hiervoor een compleet arsenaal aan spannende geluiden gefabriceerd. Inmiddels heb ik al wat meer ervaring opgedaan en menig uurtje doorgebracht in mijn homestudio. Sollicitatiegesprek Na vijf jaar AVDKL moest ik een andere functie gaan zoeken. Het was een onzekere periode, de inkrimping van de Koninklijke Landmacht was al flink op gang gekomen en de functies lagen niet voor het oprapen. Ik solliciteerde op een
7
aantal vacatures, waaronder mijn huidige functie. Deze functie had mijn voorkeur, omdat het werk aansloot op mijn ervaring en ook omdat ik de samenwerking met sportmensen tijdens een vorige functie als prettig had ervaren. Ik kreeg een telefoontje van 'Cata' , ze zei dat ik werd uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, een nieuw fenomeen, Majoor Minke belde mij na dit gesprek op en vertelde dat de keuze op mij was gevallen. Het werken bij de LO/Sportorganisatie, destijds in de Knoopkazerne in Utrecht, betekende twee en een halfuur korter reizen per dag en dat was toch mooi meegenomen. Als gevolg van de reorganisatie van de LO/Sportorganisatie naar RVE eenheid, werden onze processen onder leiding van maj Ronaid Hagénus geïnventariseerd. Duidelijk werd dat er te veel werk was voor de toenmalige bezetting. Daarom moest na de verhuizing naar Amersfoort de functionele kleding afgebouwd en overdragen worden aan hel Kleding Persoonsgebonden Uitrusting (KPU)bedrijf. KPU-bedrijf De start bij het KPU-bedrijf verliep niet helemaal vlekkeloos. Het KPU-bedrijf verhuisde van Den Haag naar Amersfoort en kon niet op lijd een goede leverancier vinden. De eerste verstrekking moel nog geëvalueerd worden, maar het ziet er naar uit dat de startproblemen verholpen zijn. De kledingmonsters van de definitieve leverancier Jucotex B.V. en de testrapporten van de afdeling techniek wijzen op een goede kwaliteit. Een leuke bijkomstigheid is dat volgens onze KPUconlactpersoon de prijzen nog omlaag gaan. Een tweede project was alle GIl XO-functionarissen voorzien van een pakket aanvullende PGU. Hiervoor was een convenant afgesloten met hetzelfde KPU-bedrijf. Eerdergenoemde problemen speelden dus ook hier weer een rol. Na veel overleg, inspanningen, wijzigingen en de versterking van het facilitair bedrijf door el nt Hennie Weeterings, kon de aanvullende PGU voor de komende koudeperiode grotendeels worden uitgeleverd. Er moet nog wel het een en ander gebeuren voordat alles is gestructureerd. Eind volgend jaar gaat het KPU-bedrijf alle kleding en per~ soonsgebonden uitrusting voor de gehele Landmacht beheren. Vermissingen, reparaties en ruilingen, van nict in eigendom verstrekte PGU, lopen via de inspectieregisters en logistieke voorschriften. Omdat de kleedpunten allemaal gaan verdwijnen en kennis van deze snel wijzigende procedures vereist is, is het van belang dat een sergeant distributie, de ruiling van de standaard PGU en de aanvullende PGU voor de LO/Sportgroep regelt. Materiaal 2000 Dit jaar zijn we begonnen met het project Materiaal 2000. De nuloptie (inventariseren en opnemen van de sportartikelen in een database) bij de LO/Sportgroepen is voltooid. Tijdens deze operatie hebben wij bijzonder veel medewerking gekregen en werd duidelijk dat er een groot draagvlak is voor de nieuwe opzet. Wij gaan de artikelen naar soort en functie hergroeperen in een aantal bedrijfsuitrustingen. Alle sportartikelen worden voorzien van een standaardnaam en een natostocknummer. De centrale aanschatTingen worden
Zandloper automatisch op bruîkleenlijsten van de LO/Sporlgroepen overgenomen. Registreren van decentraal verworven of geschonken artikelen, zoals uit de derde geldstroom (ook weer in de afgelopen maanden) is moeilijk te beheersen. Het Îs nog even wennen dat ook deze gegevens aan ons worden
doorgegeven, zodat de LSA-lijsten up-ta-date blijven. Het verwerken van de nuloptie naar conceptbruikleenbewijzen is helaas door andere prioriteiten vertraagd. Wij doen ons best om dil jaar de concept of definitieve lijsten nog bij de LOlSportgroepen te krijgen. Deze gecentraliseerde gegevens en informatie kunnen voor velerlei doeleinden worden gebruikt. Hierdoor kan tijd en geld worden bespaard, onder andere bij het kiezen van betrouwbare leveranciers. Bij het afsluiten van onderhoudscontracten op basis van de juiste aantallen, locaties en historische gegevens. Ook de controle op onderhoudsfirma's wordt eenvoudiger. De gegevens kunnen ook worden gebruikt voor het onderbouwen van een
Interview
I-
I
materiaalvervangingsplan. Hieraan kunnen nog diverse toepassingen worden toegevoegd. Ik denk dat netwerken en automatisering een oplossing kunnen bieden voor het logistiek samenwerken met de vele dislocaties bij de LO/Sportorganisatie. Terugdringen van de overbodige papierwinkel is de eerste winst. Of alles snel is te realiseren, betwijfel ik. Wij zullen nog genoeg hobbels op onze weg tegenkomen, maar wij zijn begonnen. Wees niet bang voor een langzame vooruitgang, wees alleen bang voor stilstand.
De volgende pen Toen ik bij de LO/SporlOrganisatie kwam, heb ik het werk overgenomen van sm Richard Wichharl. Omdat ik hem heb leren kennen als een goede collega met een vÎsie, wil ik hem de pen doorgeven.
Jan Pasman: "Ik moet nu echt de grote lijnen in de gaten houden" door aoo Rob lansen sr
IA Ipril
1998 werden de LO/Sportdistricten Midden, Oost en Noord lOost in het kader van de reorganisatie van de LO/Sportorganisatie bij elkaar gevoegd tot de LO/Sportregio Noord- en Oost Nederland. Jan Pasman kreeg de uitdaging om deze drie districten samen te smelten tot één LO/Sportregio. Hij werd de eerste commandant en kon met zijn staf aan de slag. Momenteel heeft de LO/Sportregio Noord- en Oost Nederland gestalte gekregen. Vanuit zijn regiobureau op de Legerplaats bij Oldebroek blikt hij terug op een drukke periode met veel veranderingen. Langzamerhand fnnctioneert zijn regio en Jan Pasman heeft het duidelijk naar zijn zin.
Ik val in Oldebroek mel de neus in de boter. "Je bent precies op tijd lansen, je kunt meteen aan de slag", geeft lan Pasman gelijk een voorzet. Met 'aan de slag' bedoelt hij duidelijk niet het interview. Er is namelijk nel een pallet kopieerpapier gean-iveerd en ik word uitgenodigd mee te helpen de pakken papier de trap op te sjouwen. Jan geeft zelf het goede voorbeeld, mouwen omhoog en doen. Een kwartier later kan ik echt met het interview beginnen. "Ik heb het. ja ik heb het echt naar mijn zin". beginl Jan Pasman te vertellen en dat straalt hij uit ook. "Ik zou alleen nog wal vaker naar de LO/Sporlgroepen toe willen; wal vaker naar de praktijk ..... Dat lukt nog niet helemaal, omdat je als regiocommandant ook mede beleidsmaker (lid Klein Beraad en directie LO/Sportvergadering) bent en ook nog dingen op de staf hebt te doen. Maar mijn idee is, als ik hier
8
eenmaal gesetteld ben en het regiobureau loopt, dat dit in 1999 zeker gaat gebeuren. Nu moet ik te veel andere dingen doen, vooral eerst de interne organisatie van het regiobureau goed op de rails zetten, waarbij afbakening van taken en verantwoordelijkheden duidelijk moeten zijn geformuleerd."
Rust Ook over zijn werklocatie in Oldebroek is Jan Pasman goed te spreken. "De Kalverstraat in Apeldoorn of dit. Dat is even iets anders. De locatie is uitstekend. Ik kom hier tot rust onderhand. Je moet niet tot rust komen, maar het is wel even iets waarvan je zegt: Hier kun je even in een heel andere
Zandloper sfeer werken dan dat je midden in de stad zit. De bereikbaarheid is prima. Het station is vlakbij evenals de autoweg. Links af naar het Zuiden (richting Apeldoorn, Arnhem en Ede) en rechtsaf naar het Noorden en de Noord/Oost Veluwerand. Arnhem is even binnendoor over Epe enje zit dan ook zo op de autoweg. Heel de regio is eigenlijk binnen een uur te bereiken. Ik vind dat een ideale situatie voor zo'n grote regio." Geleidelijk Is de omslag van district naar regio naar wens verlopen? "Mijn district werd eigenlijk steeds een beetje groter. Eerst van het district Ede, -eigenlijk het rayon Ede-, naar het district Midden. Ik kreeg er toen de Saksen Weimarkazerne en de Oranjekazerne bij van het LO/Sportdistrict Apeldoorn en raakte de Dumoulinkazerne en de Bernhardkazerne kwijt. Door de detachering van maj Ton de Vaan naar de staf om daar de reorganisatie in goede banen te leiden, diende het LO/Sportdistrict Oost verdeeld te worden over de LO/Sportdistricten Midden en Noord/Oost. De LO/Sportgroepen ter hoogte of ten zuiden van de lijn Amersfoort Apeldoorn kwamen bij het district Midden. Het districtsbureau kwam in Apeldoorn. Omdat we in Apeldoorn niet meer ruimte konden krijgen, zijn we bij de totstandkoming van de regio Noord- en Oost Nederland op de Legerplaats bij Oldebroek gekomen. Het is allemaal geleidelijk verlopen." Later op gang "De regio Zuid- en West Nederland had het gemakkelijker. Het verschil van de opstart in de werkorganisatie was dat de regio Zuid- en West Nederland vanaf het begin de bureaulocatie van het voormalige LO/Sportdistrict Zuid/West Nederland als regiobureau in gebruik namen. Zodoende hadden ze snel de medewerkers van het regiobureau op de definitieve locatie zitten. Wij startten in de situatie, dat ik de enige was van de andere twee districten, die samen moest met de mensen uit Havelte. Het idee was om in april te beginnen en we hoopten in juni op een vaste locatie te zitten. Dat liep allemaal wat uit. Mede door de inbreng van Hinfra kap Dick Stubbe zijn er een heleboel zaken goed voor elkaar gekomen. Onze huidige kantoren waren slaapkamers en daar moest een heleboel aan gebeuren, maar het is gelukt. Nu is alleen het aantal telefoons nog niet optimaal. Als we nu nog een keer een draadloze krijgen, zodat we tijdens vergaderingen te bereiken zijn, schieten we al een aardig eind op. Derhalve kwamen we wat later opgang dan het regiobureau Zuid en West Nederland."
Communicatie "In het begin hadden we wat problemen in de communicatiesfeer. Vroeger op het rayon was het binnenkomen en even bijpraten onder de koffie met de adjudant-toegevoegd en je wist van elkaar hoe de stand van zaken was. Nu zit je met zes personen op het bureau. Ik ben de maandag kwijt om een week bespreking te houden en een aantal zaken onderling te coördineren. Dat is onontbeerlijk om het team bij elkaar te houden. Iedereen is op maandag dan ook in principe binnen, geen verlof. Dat is een groot verschil tussen het district en de regio. Trouwens bij het district met de
9
driemansbezetting had je dat ook al. Communicatie wordt steeds belangrijker, zeker nu we nog groter zijn geworden. Binnen de communicatie moest de meest efficiënte manier van vergaderen worden gevonden. Wij hebben een weekoverzicht ontworpen en dat vervolmaakt zich nog steeds." Jan Pas man ontvouwt het overzicht en verduidelijkt als een echte 'schoolmeester' zijn formulier. "Iedereen vult zijn vragen en opmerkingen in. Om te beginnen groeperen we de LOlSportgroepen naar de functionaris die de contacten onderhoudt. Na de belronde plakt en koipt Els EigendaalRoos, onze administratief medewerkster, het formulier en vult zelf de kolom 'lief en leed'(personeelszorg) in. Na de vergadering vult zij de bijzonderheden en afspraken in. Els is de spin in het web, chef de bureau. Dit systeem werkt en het bevalt ons goed. Met het verslag van de bel ronde beginnen we de werkbespreking."
Efficiënt vergaderen "Een ander onderwerp met betrekking tot communicatie is de regiovergadering. Stel je voor, ik ben altijd gewend geweest een districtsvergadering te houden met vijf commandanten LOlSportgroep. Nu zit ineens de hele zaal vol: er zitten er zestien. Daar hebben we met elkaar over gesproken. We willen een scheiding in soorten vergadering. Een keer per kwartaal een vergadering gaande over primaire-, secondaire- en bestuurlijke processen. De januari vergadering is zo'n vergadering. Dan begin je met de voortgang van je productie en targets van LOlSportorganisatie en mogelijk regio. Deze vergaderingen willen we in kleiner verband doen (clusters), waarbij geografische nabijheid van belang is. Hoofdbedrijfsvoering, majoor Henk Stuut, zit in principe die vergaderingen voor en wil dan de regiocommandant of een andere regiofunctionaris nog een onderwerp inbrengen, dan komt hij ook op die vergadering. Henk Stuut doet de voortgang met betrekking tot de productie, kwartaalgegevens en het steunverleningsplan wat daar boven hangt. Verder houden we nog zes informatieverstrekkende vergaderingen. Hier wordt de informatie komende uit de LOl Sportvergadering en de regionale info over de ondersteunende processen zoals personeel, opleiding, materiaal, infra, financiën enzovoorts. Geen discussies, gewoon noteren wat er moet gebeuren. Een halve dag, om half één is het dan sloes." Mobiliteit "De rest van de week zijn we gewoon weg, waarbij iedereen dan opgeeft waar hij op dat moment verblIjft. Onze commandant heeft problemen met het feit, dat er naast de vijf KP-auto's die op de LOlSportregio staan, ook nog vijf computers tot de inventaris behoren. Hij zegt, als je achter de computer zit, kun je niet in een KP auto zitten. Onze keus is dan, dat wij liever een KP-auto hebben dan een computer. De situatie om op ieder bureau een computer te hebben, zou anders opgelost kunnen worden. Je kunt een soort computerkamer inrichten; want ik heb meer aan mobiliteit, dan aan computers. "
IKZ "We hebben de geplande IKZ·s afgerond. Dat wil zeggen dat enkele LOlSportgroepen, waar veel veranderingen
Zandloper
plaatsvinden of plaatsgevonden hebben nog niet geaudit zijn. Het algemene beeld dat daar uitkwam, betrof twee belangrijke zaken. Ten eerste: het primaire proces voor wat betreft de subcriteria leergangontwikkeling, uitvoering en evaluatie van de LO. Ten tweede: door het niet aanwezig zijn van regiobeleid was er ook geen neerslag van het subcriterium afgeleid beleid op de LOlSportgroep. Dit laatste hebben we aangepakt door in één keer alle commandanten LO/Sportgroep bij elkaar te roepen. De regiocommandant heeft toen min of meer als discussiestuk het beleid van de regio neergelegd. Ik moet zeggen dat een aantal dingen daar positief kritisch zijn ontvangen. De C'n-LO/Sportgroep hadden daar wat amendementen op. Momenteel hebben we drie data geprikt, waarop we uiteindelijk willen komen tot een vaststellen van dat beleid voor 1 maart 1999." Sturingsconcept "Bij de tot standkoming van de organisatie in 1996 is besloten dat in het kader van de verbeterde bedrijfsvoering staf, tussenniveau (LO/SportdistricIlLO/Sportregio) en LOl Sportgroepen op een andere manier met elkaar zouden gaan samenwerken. Voor het huidige regioniveau houdt dat in dat de ondersteunende processen merendeels rechtstreeks plaatsvinden tussen de staf afdelingen en de LO/Sportgroepen. Voor de aansturing van de LO/Sportgroepen verlopen de bestuurlijke processen via de regio. Door dit sturingsconcept krijgt de regio meer gelegenheid om de primaire en secondaire processen op de LO/Sportgroep te ondersteunen en wordt middels Planning en Con trol zowel de input als output op de LOlSportgroepen gestuurd. Door de mindere omvang van de ondersteunende processen komt er tijd vrij voor andere zaken. Neem nu alleen infra, dat laat ik helemaal aan hoofd infm kap Dick Stubbe over. daar doe ik niets aan. Dat kostte in het verleden dagen aan vergaderingen. Daar win je een hele hoop tijd mee. Ook het bestel verhaal van materiaal is vereenvoudigd. Het werkt, maar
Uitzending
I
-
detailzaken gaan aan mijn oog voorbij. Zolang ik daarover in de regiovergadering geen signalen krijg, dat het niet goed gaat, doe ik er niets aan. Vanuit mijn achtergrond van voormalig hoofd materiaal is dat natuurlijk wel eens moeilijk. Wel krijg ik vanuit het regiobureau best wat geluiden in de trant van: dat moet je nu loslaten, je niet meer mee bemoeien." Verschil "Het verschil tussen de functie van C-LO/Sportregio en C-LO/Sportdistrict is, dat het nu echt alleen een zaak van de grote lijnen in de gaten houden is geworden. Daar heb ik wel eens problemen mee. Vroeger wist ik precies van de hoed en de rand en kon iedereen vertellen zo gaat het en zo moet het. Maar daarvoor heb ik nu mijn staf. Aan de andere kant heb je wel eens de behoefte om eigenlijk wat vaker op de werkvloer te zijn. In het Edese/Midden was ik in staat om tussen iedere districtsvergadering minimaal één keer op iedere LO/Sportgroep te zijn geweest. Het werd al wat moeilijker toen de helft van het district Oost er bij kwam. maar goed. Met wat hangen en wurgen en agenda-discipline was dat wel te doen. Maar nu niet meer. Ik moet naar een Klein Beraad, naar een LO/Sportvergadering, soms op cursus en dan nog de nodige representatieve zaken." "Anderszins hebben we denk ik de taken binnen het regiobureau goed verdeeld. Het is nog een beetje grof werk en we zullen nog een aantal middagen moeten besteden aan een verfijning van de taakverdeling binnen het regiobureau. Gesprekken voeren en ons zelf afvragen wat we in de laatste periode nu wel en niet goed gedaan hebben. En dan beginnen we aan 1999. De vraag is alleen, met hoeveel andere mensen zitten we na de reorganisatie op dit regiobureau. Laat ik zeggen, dat mijn voorkeur er naar uit gaat, zo mogelijk de mensen die er nu zitten te behouden. Ik moet het nog zien. De stoelendans kan beginnen, laten we hopen dat iedereen na de zomervakantie op zijn stek zit."
Een sportinstructeur in 'Engelse dienst' door sgt I Jan }oosen, LO/Sporlgroep
Or({l~i('kazerne
I0 Ip het moment van schrijven ben ik nog een week
verwijderd van mijn uitzending naar Cyprus. Het enige dat ik tot nu toe kan vertellen, gaat dus over de voorbereiding en de eerste kennismakingen met onze Engelse collega's. Vanaf juni 1998 maakt Nederland deel uit van een VN vredesmacht op Cyprus (UNFICYP). Dit op verzoek van de Engelse regering, die Nederland heeft gevraagd een compagnie te leveren voor UNFICYP. Deze vredesmacht is vanaf 1964 al aanwezig op het eiland. Het heeft als taak de bufferzone, die tussen het Turks-Cypriotisch en GrieksCypriotisch deel ligt, te handhaven. In al die jaren is het
la
te Schaarsbergen
verschillende keren tot schermutselingen gekomen. Het zijn dan ook twee bevolkingsgroepen die elkaar niet kunnen of willen verdragen. Zo is de situatie aldaar. Voor het eerst Wat bij de eerste compagnie niet is gelukt, gaat nu wel gebeuren. Op een troepenmacht van honderd man gaat een LO/Sportinstructeur mee. Dit heeft heel wat werk
Zandloper gekost, maar de Engelsen, die het eerdere verzoek pas op het laatste moment afbliezen, zijn nu bereid om één van hun mensen thuis te laten en een Nederlandse collega mee te nemen.
Adventure team De groep waar ik deel vanuit ga maken, bestaat uit twaalf personen met daarboven een kapitein als commandant 'sportgroep' . Het woord sportgroep wordt alleen door mij gebruikt, omdat het Engelse leger geen sportgroepen heeft. Zij spreken dan ook van een Adventure team, dat meegaat naar Cyprus. Dit team is samengesteld uit mensen die afkomstig zijn uit het eigen regiment. Het zijn dus kerels, die in hun eigen tijd één of meerdere diploma' s behaald hebben in een bepaalde tak van sport. Het zijn dus geen kerels met een algemene sportopleiding, maar puur special1sten in een bepaalde tak van sport. Daarnaast is er een Physical Trainer Instructor (PTI) die meegaat. Deze man is dus op de kazerne met hetzelfde werk bezig als wij. Alleen staat hij er alleen voor en dat voor ongeveer vierhonderd man. Actief ontspannen Zoals je ziet een andere organisatie, dan die wij kennen. In eerst instantie zou ik deel gaan uitmaken van het Adventure team. Dit team heeft tot taak om de kerels uit de eerste lijn (bufferzone) te laten ontspannen op een actieve manier. Dit kan bestaan uit: het behalen van een duikbrevet; het behalen van een klimbrevet; het behalen van een abseilbrevet: behalen van een vaarbewijs;
het halen van een kayakbrevet; het leren zeilen; het leren skiën; het leren leiden van een eenvoudige bergtocht; mountainbiken. Verder alle andere outdooractiviteiten, die op dat moment mogelijk zijn, Zoals je ziet niet echt een lijstje om je daar mee te vervelen. Les Dit gebeurt aan de kust, een kilometer of zestig van de bufferzone vandaan. De meeste cursussen duren vijf dagen. Het is dus de bedoeling, dat er een groep kerels uit hun dagelijks werk wordt vrijgemaakt om zich vijf dagen te ontspannen. Deze opzet is voor iedere militair op het eiland mogelijk. Echter, ze kunnen hier maar een paar keer gebruik van maken. Om de kerels nou niet helemaal fysiek achteruit te laten gaan, heb ik het voor elkaar gekregen om ook op de compounds les te geven. Someone has 10 do il Zoals je ziet zijn er genoeg mogelijkheden, de plannen zijn gemaakt en nu op weg naar de uitvoering. Je kunt je voorstellen dat ik er erg veel zin in heb. Maar goed, zoals ik al tegen meerdere mensen heb gezegd; " SOMEONE HAS TO DOlT" Ik zal zo snel mogelijk weer wat van mij n ervaringen op Cyprus laten weten, Verder wens ik eenieder prettige feestdagen en een goed begin van het nieuwe jaar.
Korte berichten -
I
Kol'fie en cholesterol wegfilteren Dat de cafeïne in koffie een prestatie bevorderende werking heeft, is bekend, Verdere effecten op de gezondheid zijn niet echt verontrustend, maar één - vrij onbekend - aspect verdient de aandacht van bepaalde risicogroepen: de relatie met cholesteroL In het wetenschappelijk tijdschrift Insider meldt de Canadese wetenschapper Terry Graham (universiteit van Guelph, Ontario) dat men bij de consumptie van koffie op de hoede moel zijn voor zogeheten DITERPENEN . Deze vetsubstantie komt vrij uit gemalen koffie wanneer daaraan heet water wordt toegevoegd. Nu is er een gemakkelijke manier om diterpenen uit uw bakje u'oost te laten; gebruik een papieren filter. Bereidt u uw koffie op een andere manier (espresso, Turks of gekookt, zoals in Scandinavië), dan krijgt u deze stof wel binnen (in wisselende hoeveelheden). Diterpenen zorgen bij regelmatig gebruik voor een aanzienlijke stijging van het LOL-cholesterolgehalte en dat is een bekende risicofactor voor hart- en vaatziekten. Uit; Runner's World december 1998
11
Zandloper
Het Werk
I
-
Sportmedaille van Irene Brigade voorloper MLV-speld? door Hans Sonnemans
Ijl
n de Vaandeldrager, het officieel orgaan van de ver-
L:!J €niging van oud strijders van de Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene, viel het oog van hoofd Personeel majoor Teun Minke op een opmerkelijk artikel, dat wij onze lezers niet willen onthouden. Het artikel van de hand van Hans Sonnemans gaat over: 'De sportmedaille van de Irene Brigade', misschien wel de voorloper onze ML V-speld. Deze sportproef met daaraan verbonden een medaille was een idee van eerste luitenant Koos Rijkens, die algemeen sportleider was van de Koninklijke Brigade in Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Enkele onder ons zullen Koos Rijkens zich nog herinneren als lkol Rijkens, commandant van School Mililaire Lichamelijke Oefeningen Ie Hooghalen.
De minister neemt het voorstel over en in de derde week van mei 1942 worden de eerste proefslagen gemaakt. Helaas is niet duidelijk wanneer de eerste exemplaren zijn uitgereikt. Waarschijnlijk zal dit vanaf augustus of september 1942 zijn gebeurd. De grootte van de medaille is gelijk aan een Engels si x-pence geldstuk, ofwel 3] millimeter. Het draaglint is donkerblauw. Met een metalen letter kon worden aangegeven (in Romeinse cijfers) hoeveel malen de proef met goed gevolg was afgelegd.
Eerste luitenant Koos Rijkens was algemeen sportleider van de Koninklijke Nederlandse Brigade. Het is zijn taak om militairen van deze brigade weer zo fit mogelijk te krijgen. Dat is een hele uitdaging. In het vooroorlogse Nederlandse Leger werd niet zo veel aandacht besteed aan sport en lichamelijke oefeningen. Daarbij komt nog dat de gemiddelde leeftijd van de Brigademilitairen rond de 25 jaar ligt en dus vrij hoog is. Rijkens is daarom ook heel blij met de verhuizing van het Engelse provinciestadje Congleton naar een nieuw kamp in Wolverhampton in hel vOOljaar van 1941. In het door de Nederlandese regering gebouwde 'Wrottesleypark', krijgt hij de beschikking over de allermodernste sportaccommodatie voor die tijd. Atletiekbanen, een hindernisbaan, een overdekte spOrlhal, het is allemaal aanwezig. In juli 1941 ontstaat bij hem het idee om te komen tot een sportproef waaraan iedereen zÎch vrijwîllig zou kunnen onderwerpen. Natuurlijk moet dit wel aantrekkelijk worden gemaakt. Dit zou kunnen gebeuren door het toekennen van een sportmedaille mel bijbehorend diploma aan degene die de test met goed gevolg aflegt. Hel diploma wordt door hem samengesteld in overleg met sergeant Rutten, de vaste tekenaar van het kampkrantje 'De Bromtol'. Korporaal Herman van den Bosch, een artistieke tekenaar/ontwerper uit Maastricht, ontwerpt een passende medaille. Samen met zijn sportinstructeurs stelt de luitenant Rijkens een sporttest samen. Op 12 november 1941 dient hij zijn uitgewerkte voorstel in bij de brigadecommandant, toen nog de kolonel E. van Voorst Evekink. De kolonel gaat accoord met het plan en stuurt het door naar de Inspecteur der Nederlandsche Troepen, generaal majoor E. Noothoven van Goor. Via hem wordt het uiteindelijk ingediend bij de Minister van Oorlog.
12
Zo zag de medaille er uÎt.
Op de voorzijde van de medaille staat de tekst 'Voor Alzijdige Vaardigheid' met de afbeelding van een naakte discuswerper/atleet en op de achtergrond een hand met fakkel. De achterzijde vermeldt de tekst 'Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene' met een kroontje. Het bijbehorende diploma, ontworpen door sgt Rutten is helaas niet meer bekend. Wel is er het boekje 'Vaardigheidsproeven', waarin de eisen van de test staan vermeld.
Zandloper Enkele stukken hieruit: Door den minister van Oorlog is vastgesteld een militair vaardigheidsdiplomü dat uitgereikt ~vordl aan Nederlandsche militairen, die voldaan hebben aan de eischen, die voor hef diploma zijn gesteld. De eischen zijn dermate, dat iedere middelmatig lichamelijk ontwikkeld militair, na een daarvoor voorafgaande training het diploma kan beha/en. Hij die aan de eÎschen voldoet, ontvangt naast het zeer prachtig o11tworpen dip/oma en draagmedaille, de gUllst van twee dagen extra ver/(~t
.. '
~
Er waren drie rubrieken voor de test, afhankelijk van de leeftijd van de militairen, namelijk van 18 tot en met 28 jaar, van 29 tot en met 35 jaar en vanaf 36 jaar.
I~~~~
De onderdelen bestonden uit: Ie Athletiek: a. 100 meter snelloop; 2000 meter veldloop; hoogspringen met aanloop; verspringen met aanloop; kogelstooten discuswerpen/speerwerpen. 2e Marseh:
('P/
,
J/
\
-I /
a. afstand 25 Mijl, volledig tenue.
Karikatulir tekening van elnt Rijkemi. 3e Hindernisbaan: De hindernisbaan wordt gevormd door evenwichtsboom, schutting en springbak (hoog 60 cm, breed 90 vooratC gegaan door 10 meter aanloop en geëindigd met 10 meter uitloop. Dit geheel dient binnen een zekere tijd te zijn afgelegd. Tenue: Gevechtstenue zonder gasmasker. De deelnemer kon bovendien nog een proef afleggen voor een 'Aanteekening Zwemmen'. Hiervoor dient men 200 meter schoolslag (borst), 100 meter vrije slag. 50 meter rugslag, 25 meter gekleed zwemmen en te springen van een 3 meter hooge plank.
Interview
I
Rijkens, inmiddels een ruime tachtiger, herinnert zich, dat er 17 tot 18 medailles zijn uitgereikt. Zelf legde hij de proef enkele malen af. De test bleek in de praktijk behoorlijk zwaar. Verder verlieten de verschî1lende onderdelen van de brigade in de loop van 1943 het kamp voor diverse veldoefeningen, al dan niet samen met Engelse onderdelen. Te velde waren er geen faciliteiten voor de training en het afnemen van de test. Zodoende bleef de belangstelling voor de vaardigheidsmedaille heel beperkt. Dit artikel is overgenomen uit de Vaandeldrager nummer 52. 14c jaargang, september 1998 Schrijver van het artikel is Hans SOllnCIll<mS
Sportman Frans Kuys: "Culturele zaken zijn niet aan mij besteed" door aoo Rob lansen sr
Iiill aar zijn ze gebleven is een nieuwe serie artikelen L!'!J over collega's, die de dienst kort geleden of in het
sleet hij op het sportbureau van de legerplaatsen Ossendrecht en Oirschot.
verre verleden hebben verlaten, Wat deden ze in het verleden en wat doen ze nu, De 72-jarige aoo b.d. A.G.R. (Bert) Bakker uit Leusden opende de rij. De volgende in de rij is de 65-jarige aoo b.d. Frans Kuys uit Best. Contact met hem leggen is een moeilijke zaak, want thuis tref je hem nauwelijks. Altijd bezig met sport, zijn Illst en zijn leven. Het grootste deel van zijn diensttijd
Veel veranderd is Frans Kuys niet. Zijn haren zijn wat grijzer en er zijn een paar rimpels bijgekomen. Hij oogt uÎterst fit en heeft nog een figuur van een jonge god. "Ik ben nu als 65 jarige echt met pensioen, maar voel me niet anders dan toen ik veertig was", zegt Frans Kuys bijna nonchalant. "Na mijn FLO heb ik mij nog geen moment verveeld. Naast
13
Zandloper mijn Sp0l1test en Adviesbureau geef ik les aan vier trimverenigingen en train een wielerclub. De rest van de tijd train ikzelf, op de mountainbike, dat is mijn laatste passie,"
Sportinstructeur De in Drunen geboren Frans Kuys ging in 1951 als achttienjarige in dienst bij de Marine. "Ik dacht sportinstructeur in dienst te worden en kwam zodoende bij de Mariniers terecht. AI snel bleek dat ze me belazerd hadden. Pas na zes jaar en als ik de kaderopleiding had gevolgd, kon ik naar de sportschooL Dat hadden ze mij bij de werving niet verteld. Voor mijn proeftijd om was, was ik weer gevlogen. Ze vroegen me nog wel of ik mijn dienstplicht bij hen wilde afmaken, maar dat heb ik niet gedaan. Zodoende werd ik in 1953 als dienstplichtige opgeroepen bij de Landmacht. Ik kwam in Venlo terecht en werd daar aangemerkt als potentieel onderofficier. Als ik dan toch dienstplichtig onderoftïcier kon worden, waarom dan geen spOltinstructeur, met in het achterhoofd: wie dan leeft, wie dan zorgt. Dat was net de tijd bij de sport, dat van de sportinstructeurs die daar zaten driekwart geen sportopleiding had genoten. De sportopleiding stond toen nog in de kinderschoenen. Na mijn opleiding op de SMLO werd ik in maart 1954 geplaatst in Wezep op de Willem de Zwijgerkazerne. Dat vond de sergeant die daar als sportinstructeur fungeerde niet zo leuk. Hij voetbalde bij PEe Zwolle en moest weg, toen ik kwam. Er was daar helemaal geen opleidingsgang, er was helemaal niets, eigenlijk totaal niets. Ik heb toen samen met de S3 van 101 Lk genie bataljon en de WZZ officier de lesuren geïnventariseerd en een leergang gemaakt. Dat had ik op de SMLO geleerd. Maar ja, ze kwamen niet zo vaak op les, want het parate bataljon was vaak op oefening. Dat was in de parate tijd dat vijftig procent het ene weekeinde en de andere vijftig procent het andere weekeinde naar huis ging. Als ik er niet was nam de WZZ-officier mijn werk over, de andere week nam ik het WZZ werk er bij. Na twee maanden heb ik een verzoek ingediend om beroeps te worden. Dat werd toegestaan en ik tekende een contract voor onbepaalde tijd." "Met Kerst 1954 werd ik overplaatst naar het opleidingscentrum Luchtdoelartillerie in Ossendrecht. Daar trof ik hetzelfde aan als in Wezep, alleen zaten daar dertien sportinstructeurs, waarvan er twee opgeleid in Hooghalen waren, Zij werden van lieverlee vervangen en ik moest naar de cursus beroeps wachtmeester van de LUA in Ede. Die duurde een haltjaar en ging weer terug naar Ossendrecht. Daar bleef ik tot medio 1967, want toen werd het depot opgeheven. Legerplaats Oirschot werd mijn nieuwe stek en daar heb ik het volgehouden tot aan mijn FLO in 1988. Dat was mijn militaire carrière en ik vertel er meteen bij, dat ik gruwelijk veel mazzel heb gehad en niet onderhevig geweest ben aan veel overplaatsingen. Veel van het militaire is aan mijn neus voorbij gegaan, dat kon toen nog.
Atletiek Op sportief gebied heeft Frans Kuys meer te vertellen. "Ik deed vanaf 1947 aan atletiek, hardlopen. Als vijftienjarige B-junior en zeventienjarige A-junior werd ik kampioen veldlopen van Nederland. In de burgerij zag ik het niet zo zitten om dat lopen verder uit te bouwen, in de dienst wel, dus sportinstructeur leek mij een heel aardige baan. Ik ben
14
Frans Kuys (onderaan rechts) in ZUil jonge jaren actief op een CIMS kampioenschap in Luxemburg. Bij de star! ver/oor Kuys zijn ,\]Jike, ging zonder verder en jïnishte toch vooraan. altijd bezig geweest met hardlopen en dat was gewoon elke dag keihard trainen. Er was maar één manier, trainingsprogramma's en schema's kenden we niet en elke training was gewoon een wedstrijdje lopen. Ik heb wedstrijden gelopen tot ongeveer mijn 45e jaar. In die tijd ben ik twee keer KLkampioen vijf kilometer geweest op de baan en ben nog een keer kampioen van Nederland bij de veleranen, toen ik veerlig werd. Dat was mijn laatste wapenfeit. Ik kan haast wel zeggen, dat ik vanaf de eerste dag dat ik in dienst ben gekomen totdat ik veertig werd, bijna altijd vertegenwoordigd ben geweest in de militaire-atletiekploeg of crossploeg. Daarna ben ik overgestapt naar de oriëntering."
Oriëntering "Die overstap is een leuk verhaal", vervolgt Kuys. "Het is geweest in de beginjaren zeventig, dacht ik. Ik weet het niet meer exact. Toen kwam overste Van de Wee naar Frans Künen en mij en zeÎ: Jullie kunnen hardlopen, als militair moet je kunnen kaartlezen, wij zijn uitgenodigd om de eerste keer mee te doen aan het CIMS kampioenschap oriëntering in Zweden, dus regel dat maar. We wisten alleen dat een wedstrijd internationaal anderhalf uur duurde en dat je moest lopen op kaart en kompas. Verder wisten we er totaal niets van af. We gingen toch lopen uitzetten, al kenden we de organisatie daar omheen helemaal niet. We charterden een handvol mensen die goed konden hardlopen die stopten we een kaart en kompas in de hand. De loop was twintig
Zandloper
kilometer lang, dat hadden we berekend aan de hand van de kilometertijd van een goede loper. We hadden van overste Van de Wee postmarkeringen gekregen, die we toen -postzak- zijn gaan noemen, want het waren lampionachtige rood-witte gevallen met een potloodje er aan. Niemand wist hoe we ze weg moesten hangen, zodat wij deze dingen tot op één meter en vijftig centimeter boven de grond vastmaakten aan een stok. Zodoende kon een blinde ze op een afstand van vijf kilometer zien staan. Ze stonden bijvoorbeeld midden in een weiland, bovenop een kale bult met gevolg dat we razendsnelle tijden liepen. Ergens begon er bij mij wel wat te kriebelen in de vorm van, als hier een kampioenschap in gehouden wordt dan worden we eerste of er klopt iets niet met wat wij aan het doen zijn. Daarom schreef ik in voor een vijfdaagse in Zweden, die in de vakantie werd gehouden. Bij de heren elite, want de oriënteringen die we hier liepen, die kon ik op één been gewonnen krijgen."
Frans Kuys thl/Îs op de bank, maar zeker nÎet achter de geraniums.
Zweden "In Zweden ben ik in de buurt van de camping, waar ik stond met de caravan en vrouwen kinderen. naar een winkel gegaan. Daar heb ik me een oriënteringspak, schoenen een kompas en sokken aangeschaft en kreeg van de winkelier een oriënteringskaart van het gebied daar. Dat was de eerste oriënteringskaart die ik in handen kreeg, want in Nederland hadden we alleen maar op kopieën van stafkaarten gelopen. Er bleek totaal geen enkele overeenkomst te zijn of het moest zijn, dat de bovenkant van de kaart naar het Noorden wees. Ik ben op die kaart gaan trainen en kon alles gevonden krijgen wat er op stond, want ik rekende me rijk. Toen ik me voor de wedstrijd ging inschrijven, merkte ik, dat de organisatie me niet bij de elite ingeschreven had, maar neergezet had bij de categorie beginners, waar ik verschrikkelijk kwaad over was. Ik kreeg daar de wedstrijdpapieren en zag voor het eerst een postbeschrijving. Daar snapte ik helemaal niets van, want het was in het Frans, Duits, Engels en Zweeds, men werkte toen nog niet met symbolen, maar alles wat er op stond van terreinomschrîjvingen daar snapte ik niks van. Ik kreeg ook een trainingskaart om voor de wedstrijd te trainen. Daar ging ik het veld
15
mee in en ik vond geen enkele post. Tenminste niet de post die ik moest hebben. De tweede dag trainen ging iets beter, ik kreeg er een klein beetje grip op. Toen de wedstrijd voor ongeveer 150 beginners van start ging, er waren trouwens over het geheel zo'n tienduizend deelnemers, kon ik me alle dagen zo ongeveer handhaven op de 140e plaats. De rest zal wel gediskwalificeerd zijn, denk ik. Maar ik had de ervaring van mijn leven. Ik wist dat de manier waarop wij met de ploeg bezig waren, niet de juiste was. Zo moest hel zeker niet. Dat heb ik Van de Wee en KUnen duidelijk gemaakt, zodat de zaak veranderd werd. Al bleven we in Nederland zitten met gewone stafkaarten. Gelukkig kregen we van de CIMS een uitnodiging om in Upsala een week voor het kampioenschap met nog enkele andere landen daar te gaan trainen. Daar hebben we met de ploeg veel opgestoken, maar de laatste plaatsen op het kampioenschap waren toch voor de Nederlandse afvaardiging. Trouwens daar veranderde de komende jaren niet zo veel in. We hadden nu eenmaal een achterstand en liepen niet zo veel daar op in."
Stroomversnelling "Twee jaar later heb ik samen met Frans KUnen nog een cursus van veertien dagen gevolgd in Zweden, waar ik weer een stuk wijzer werd. Het was een gemixte opleiding, zoals training, kaarttekenen en wedstrijdorganisatie. Vanaf dat moment is het oriënteren in Nederland een stuk beter gaan lopen. Toen kwam de hele zaak toch wel in een stroomversnelling. We begonnen zelf kaarten te tekenen, wat overigens een hele opgave was. We hadden niets, zelfs geen luchtfoto. We werkten met een stafkami 1 op 25000 met daar overheen een oleaat en dan moest elk metertje, elk stapje verkend worden. Alles wat de mannen verzamelden op het oleaat moest door mij op mallen getekend worden, drukmallen, en zo stond ik dus met de hand te tekenen. Puur handwerk. Zo heb ik een zestal kaarten in Nederland getekend van Zuid-Nederland tot in Havelte. De oriënteringsploeg heb ik twaaJfjaar onder handen gehad en toen heb ik het overgeven aan aoo Wim van BreugeL De eerste drie jaar was ik deelnemer en daarna werd ik trainer. Ik zegde het oriënteren vaarwel en stortte me op het wielrennen." Mountainbiken De volgende passie van Frans Kuys werd het wielrennen en dat vooral het mountainbiken. "In Woerden volgde ik cic cursus wielren trainer. Hans Vogelaar, die kennen velen nog wel van het OCLO, was cursusleider en kap Herman Woesthuis was één van de docenten. Daarna verzorgde ik de zomer en winter training van de plaatselijke wiel ervereniging. De nieuwelingen en junioren begeleidde ik bij wedstrijden en af en toe was ik ploegleider bij de amateurs, Totdat de mountainbike in zicht kwam. Ik denk dat ik de eerste in Nederland was, die zo'n ding onder mijn kont had en vanaf dat moment beheerst de mountainbike huize Kuys van 's morgens zes totdat we naar bed gaan. Ook mijn vrouw zit er op. Ik train vijftien mountainbikers en volg elk weekeinde wedstrijden in Nederland en België. ln de eerste week van juni wordt de caravan aangehaakt, de racefiets en MTB 's ingeladen en we vertrekken naar ergens in Europa. Ik ga zelf lange afstandswedstrijden en andere evenementen op de MTB rijden en volg WK's, EK's en wereldbekerwed-
Zandloper strijden. In september komen we weer terug. Ik kijk er nu al weer naar uit."
Eenzijdig "Sport beheerst mijn leven en dan vooral aan de top, de breedtesport maar matig. Het is ontiegelijk eenzijdig, dat weet ik, maar culturele zaken zijn nu eenmaal niet aan mij besteed. Verder kom ik nog tweemaal in week in de winter op Legerplaats Oirschot om zo'n twee uur În de fitness te trainen. Ook ben ik nog lid van de onderofficiersmess en
ben nog steeds bij alle activiteiten betrokken, want ik heb jarenlang in het messbestuur gezeten. Zo hou ik nog feeling met de dienst en collega's. Dat vind ik enorm prettig. Ik heb dat altijd geambieerd, dat militair zijn, dat sportinstructeur zijn. Maar ook het leven als onderofficieren onder elkaar. Uiteindelijk heb ik daar 36 jaar de kost verdiend voor moeders en twee koters. Om daar in één keer een punt achter te zetten en de militaire dienst niet meer te zien hangen, dat vind ik een beetje vreemd. Ik hoop er nog vaak te komen."
Het Werk
Die andere adjudant
I
door (100 Rob .lansen sr
AI
I
Bert Visschers werkt al weer enige tijd op de afdeling personeel van de LO/Sportorganisatie, maar echt bekend in onze organisatie en vooral op de werkvloer is hij nog niet. Hij wordt vaak aangeduid als 'die andere adjudant', die bij aoo Paul van de Perre op 00
het bureau zit. Hoog tijd dus om Bert Visschers eens aan u voor te stellen. Bijna was Bert Visschers één van ons geweest, echter zijn toenmalige commandant stak er een stokje voor. "In mijn jeugdjaren, ik was toen 23 jaar", gaat SI-jarige Bert Visschers van slart, "Ben ik op selectie geweest voor LO/Sportinstructeur op het SMLO in Hooghalen. Dat was in de tijd, dat een commandant nog kon zeggen: ik laat mijn
'beste' personeel niet gaan. Daar werd ik het slachtoffer van. Maar, de interesse voor de sport Îs altijd gebleven."
Leuk "Uiteindelijk ben ik dan loch bij de LO/Sportorganisatie terecht gekomen, al was dat geen bewuste keuze. Er kwam een functie op de afdeling personeel vrij, omdat aoo Jeroen Haggenburg door een langdurige blessure deze functie niet meer kon vervullen. Het leek me wel leuk om voor de LO/Sportorganisatie te werken, dus solliciteerde ik naar de functie STOO Personeelszaken en kreeg die toegewezen."
Slecht nieuwsgesprekken Bert Visschers werd in Arnhem geboren, maar verhuisde vier jaar later naar Ede om die plaats niet meer te verlaten. "Noodzaak om te verhuizen was er niet, want ik zat bij de LUA op diverse functies in Garderen en Ede. De laatste jaren werk ik in de personeelssector. Dat was een bewuste keuze, want administratief werk ligt me wel. Ooit ben ik eens op selectie geweest voor administrateur, maar werd niet uitgekozen. Personeelswerk bevalt me goed, al was mijn laatste plaatsing in Den Haag bij CDPO niet zo leuk. Niet alleen het reizen van Ede naar Den Haag, maar ook het werk. Ik moest collega' s, die bascode 7 geplaatst werden, vertellen dat er voor hen zeer waarschijnlijk geen plaats meer was bij Defensie. Slecht nieuwsgesprekken heette zoiets."
BBT en BOT Zijn functie bij de afdeling personeelszaken is tevens zijn laatste in de KL. Bert Vîsschers: '"'Ik heb deze functie toegewezen gekregen tot mijn Functioneel Leeftijds-Ontslag (FLO) in 2002. Dat duurt dus nog even. Het eerste karwei dat ik bij de LO/Sportorganisatie op mijn bordje kreeg was de achterstand in beoordelingen. Dat leverde meteen veel werk op, zodat mijn collega aoo Paul van de Pene alle zaken voor wat betreft het BOT en BBT personeel voor zijn rekening moest nemen. Nu zijn alle beoordelingen uitgezet onder de mensen en die worden voor I januari 1999 afgehandeld. Samen met Paul van de Pene doe ik nu het BBT en
16
Zandloper BOT personeel. Eerst was het plan om ieder een deel te nemen, maar hoofd personeel maj Teun Minke heeft besloten, dat we het samen doen, Dan weel er altijd iemand van de hoed en de rand en wij voeden meteen elkaar op. Inmiddels heb ik het uitstekend naar mijn zin."
Sport Sportief moest Bert Visschers na zijn plaatsing in Den Haag een stapje terugdoen. "Ik ben jaren actief geweest in het handbal. Bij die sport kwam ik terecht, omdat ik met voetbal veel blessures opliep. Handbal was een goed alternatief. Ik speelde bij de Reehorst in Ede, totdat hier ook door blessures een einde aan kwam. Op 38 jarige leeftijd slaagde ik voor de cursus handbaltrainer A en werd trainer van de dames en de heren van Reehorst. Ook traÎnde ik nog Westervoort. Daar kwam een einde aan, met mijn plaatsing in Den Haag. Het sporten moest ik toen loslaten. De reistijd van Ede naar Den Haag speelde me parten. Mijn sociale leven ging er onder lijden en ben daarom als trainer/coach gestopt."
Het Werk
I
-
Kwaliteitszorg in de sport in internationaal perspectief door ma) ROl1ald Hagénlls,
I
Thuisfront Stil zitten doet Bert Visschers, getrouwd en vader van twee kinderen, nu hij weer dichter bij huis geplaatst is, geenszins. "Ik heb een zoon van 25 jaar en een dochter van 23 jaar. De zoon woont inmiddels weer thuis, omdat hij een militaire opleiding volgde en op 8 december met de C-cie van de lle Luchtmobiele Brigade wordt uitgezonden naar Cyprus. Zodoende heb ik zitting genomen in een activiteiten groep van de Thuisfront Afdeling (TFA). Gedurende het half jaar van uitzending ga ik een videoband maken. Het vertrek, daarna gaat de camera mee naar Cyprus, het tussentijdsverlof, de terugkeer en de medaille uitreiking wordt opgenomen, In samenwerking met de videogroep van de Oranjekazerne wordt een mooie band gemaakt. Plakken, knippen en eventueel muziek er onder zetten. Gelukkig word ik deskundig begeleid door het hoofd van de hobbyclub. Ben daar best druk mee, maar het is leuk om te doen. Nu maar hopen dat alles er goed opkomt", zegt Bert Visschers tot besluit.
Ho(~rd
FacilitairbedrUf
VI
an eind september tot begin oktober heb ik in Portugal, als lid van de Europese Associatie van Sportrnanagers (EASM) deelgenomen aan het 6e Europese Sportmanagement congres. Naast veel deelnemers uit de Europese landen en natuurlijk ook Nederland, waren er tevens gastsprekers uit Amerika, Australië en Japan aanwezig. In het navolgende zal ik ingaan op een aantal aldaar besproken onderwerpen en de mogelijke vertaalslag naar de LOlSportorganisatie.
De wijze waarop tegen kwaliteitszorg wordt aangekeken heeft een aantal invalshoeken: de perceptie van de sportaanbieder; de perceptie van de sportdeelnemer. Uit de diverse (internationale) onderzoeken is gebleken, dat er vaak verschillen zijn in de wijze waarop sportaanbieder en sportdeelnemer de aangeboden sport(mogelijkheden) waarderen. In mijn artikel van 1996 heb ik u dat ook al middels onderzoeksresultaten laten zien.
Behoefte Teneinde tol een zo goed mogelijke afstemming te kunnen komen tussen sportaanbod en spo11afname is het van belang dat de spartaanbieder bekend is met de behoefte van de sportdeelnemer. Gevalideerd onderzoek is daarbij belangrijk. In de LO/Sportorganisatie is er een discussie gaande wat onze belangrijkste klant/sportdeelnemer is. Is het de
17
commandant van de eenheid, de commandant van de RVE of is het juist de sporter zelf. U begrijpt dat door de ervaringen en wensen van deze drie verschillende personen, er duidelijk andere accenten zullen/kunnen worden gelegd door de sportaanbieder. Ervaringen en wensen welke beïnvloed worden door: Omgeving van de sportaanbieder: tijdstip van het sporlaanbod, aankleding van de sportomgeving (accommodatie, gebruik pîlonnen en dergelijke), plaats (afstand naar sportaccommodatie en eventuele vervoersproblematiek) enzovoorts: Kwaliteit van de sportinstructeur (kennis, lichamelijke vaardigheid, sociale vaardigheden en dergelijke); De sportafnemer: eerdere ervaringen van de sportafnemer (in de KL dus zowel RVE-commandant, C van de eenheid als de sport deelnemer zelf), met andere woorden welke vergelijking trekt de sportafnemer tussen de eerdere ervaringen en het nieuw aangeboden sportaanbod, de prijs (wat kost het de sporter om deel te kunnen nemen in geld, tijd, andere sociale verplichtingen en dergelijke) enzovoorts; Organisatie en controle van de sportaanbieder: werkprocedures, administratieve organisatie, documentatie, communicatie met sportafnemer enzovoorts (BusweIl, 1998).
Op een rijtje gezet In een geografisch verspreide organisatie zoals de LO/Sportorganisatîe Îs het vanuit het management gezien
Zandloper In onderstaand model ziet u het EFQM EQA (European Quality Award) model, waarin de plaats van liP en ISO 9002 zijn aangegeven
European Ouality Award (laat van elk element het percentage zien op de bijdrage op het eindresultaat) Gericht op
-0 liP Peop1e Management Leadership .
(9%)
Peop1e Statisfaction Processes
.
.
(9%)
Business resuIts
(14%)
(10%)
(15%) Customer . Satisfaction
Policyand Strategy (8%)
(20%)
Resources
Impacton society
(9%)
(6%) {) Gericht op ISO 9002
dus belangrijk een aantal zaken op een rijtje te zetten: We hebben als organisatie te maken met commandanten, maar ook sporters die veel van locatie wisselen (zowel door overplaatsingen als door tijdelijke werkzaamheden, cursussen en detacheringen elders). De ervaringen van deze sportafnemers zijn momenteel binnen de KL nogal verschillend, doordat er een vrij sterke (gegroeide) autonomie is voor LOlSportgroepen. LOlSportgroepen die met die grote vrijheid van handelen op een eigen wijze producten hebben ontwikkeld en aanbieden, Organisatiebreed zoveel mogelijk eenduidige procedures kunnen zorgen voor meer duidelijkheid bij de sportafnemers ten aanzien van tijden, procedures, informatievoorziening en dergelijke. De recentelijk uitgekomen productenfolders (met map) is daar een uitstekend voorbeeld van: Formuleren van een wellicht bredere definitie van wat onze klant is; Vastleggen waar de directe sportaanbieder aan moet voldoen ten aanzien van:
18
kennis en vaardigheid van de diverse sportgebieden; welke sociale vaardigheden dient hij/zij te bezitten: omgang met de klant, bereid zijn tot iets extra geven, positieve grondhouding en dergelijke; Uiterlijk voorkomen van de sportaanbieder (kleding, haardracht, taalgebruik en uitstraling). Kwaliteitsmodellen Teneinde een poging te kunnen doen om deze aspecten enigszins te structureren, zijn er allerlei kwaIiteitsmodellen bekend, zoals het ook binnen de LOlSportorganisatie bekende EFQM-model (European Foundation of Qualily Management); de ISO 9002 (International Standaards of Organisation), Deze is met name gericht op de administratieve organisatie. Het met name in Groot-Brittannië gehanteerde liP-model (Investement in Persons), een aCCent op verbetering van de kwaliteit van de sportaanbieder in de eerste lijn, de sportinstructeur zelf.
Zandloper
Vergelijking Onderzoek in de vergelijking van deze drie modellen heeft opgeleverd dat: De managers die sport aanbieden (in de LO/Sportorganisatie dus het midden en stafniveau) de administratieve organisatie, zoals die in de ISO 9002 wordt beschreven, het belangrijkste vinden; De sportafnemers (de sportdeelnemers zelf) de mensen in de eerste lijn veel belangrijker vinden, Binnen de KL dus de LO/Sportinstructeurs: kennis en lichamelijke vaardigheden, sociale vaardigheden, houding en optreden en dergelijke. In het liP-model ligt daarom het accent op het opleiden van het individu. Het laat daarbij grote vrijheid aan de instructeur om zelfstandig op elke situatie in te spelen met kwaliteit als grondhouding.
Sport
I
Vertrouwen krijgen en houden In bovenstaande heb ik een korte indruk wîllen geven van een aantal van de tijdens het congres besproken onderwerpen. Internationaal is men het eens met de stelling, dat de kwaliteit van het sportproduct afhankelijk is van de wijze waarop de totale organisatie overkomt bij de sportafnemers. Oe organisatiestructuur, het organisatieconcept en de wijze waarop men dit concept communiceert naar de sportafnemers bepalen de duidelijkheid waar de sportafnemer om vraagt. Oe kwaliteit van de individuele sportaanbieder (bij ons dus de LO/Sportinstructeur), het vertrouwen bij de sportafnemer, dat hij deze kwaliteit bij elke sportaanbieder van die organisatie kan verwachten en ook krijgt, bepalen of de sportafnemer blijft en terugkomt. Kortom, vertrouwen krijgen en behouden.
Informatie en nieuwe opzet regelgevingen KL-Kampioenschappen 1999 door a(Jo Frans Bultink, Sportcommissie KL
ID i e kalenders worden aangeboden in diverse differentiaties, namelijk: Sportkalender KL 1999; Kalender Nationale Militaire Kampioenschappen 1999; LO/Sportregiokalenders 1999; Sportdagen 1999; Overige evenementen De sportkalender KL 1999 spreekt voor zich, Opgenomen in de Kalender Nationale Militaire Kampioenschappen 1999 zijn naast de NMK's ook de 'open' kampioenschappen zoals ZMV, survival, rugby, hockey enzovoorts. In de kalender 'Overige evenementen' staan evenementen, die door middel van een lamed geaccordeerd zijn. Maar ook evenementen ter uwer informatie, omdat veel militairen deelnemen of kunnen deelnemen aan die evenementen. Het klein terreinvoetbal en de buddy-run bij de survival zullen als try-out eerst plaatsvinden op regionaal niveau om daarna te bekijken of het als KL-kampioenschap in 2000 kan worden ingevoerd. Voor de KL-Sportcompetitie om de BLS-trofee is de navolgende wijziging doorgevoerd, Toegevoegd is de Cat 0 bij de cross-estafette, waardoor er dertien 'scores' gemaakt kunnen worden, waarvan er zes blijven tellen. Voor het jaar 2000 wordt bekeken in hoeverre er nog een tak van sport toegevoegd kan worden uit de categorie 0 met dan de opzet waarvan er zeven tellen. Oe van veertien 'scores', Sportcommissie KL is tevens voornemens om lopende het jaar 1999 fictief een competitie voor de cat 0 bij te houden.
19
Oe takken van sport zijn: Volleybal; Zaalvoetbal; Oriënteringsloop, onderdeels-estafette; Schieten voor onderdeelsteams Oiemaco; Schieten voor onderdeelsteams Glock 17; Beachvolleybal; Klein terreinvoetbal; Veldvoetbal; Survival: Cross-estafette, In het Al-over klassement is de Cat 0 niet opgenomen, daar niet alle eenheden voldoende dames in hun OTAS hebben, Ondanks verzoeken uit uw richting wordt er geen dispensatieregeling ingevoerd bij de Cat S. Men dient 36 jaar of ouder te zijn op de dag van het kampioenschap. Voor een beperkt aantal kampioenschappen in teamverband van de categorie 0 kan men zich individueel opgeven bij de Sportcommissie KL. Oe Sportcommissie zal dan invitatieteams samenstellen. Het gaat om de sporten: oriënteringsloop voor onderdeelsteams, schieten Oiemaco en Glock, veldvoetbal en cross-estafette. Nieuw op de kalender is het KL-kampioenschap skeeleren in de cat A en O. Er is gekozen voor een Sport- en Funklasse, In de namiddag ligt het in de bedoeling om een toertocht te houden in de omgeving van Oldebroek. Voor de verdere informatie verwijs ik naar de regelgeving 1999.
Zandloper
Uitgezonden personeel in de periode:
december 1998 tlrn mei 1999 sgt I Ruud Raijer (buddy sgt I Ger van den Berg) mr 59 02 24 688 17 (NL) Mechbal GFPI, SsvfOst-cie LOfS NAPO 80, 3509 YB Utrecht
sgt 1 Ed Janssens (buddy sgt 1 Ronaid Tielen..ns en sm Dick Kuiten) roT 64 11 02 320 17 (NL) Mechbat GFPI, SsvfOsl-cie LOfS NAPO 80, 3509 YB Utrecht
sgt J eroen Stoter (buddy sgt Berry Janssen) roT 73 06 04 654 17 (NL) Mechbat GFPI, SsvfOst-cie LOfS NAPO 80, 3509 YB Utrecht
sgt I Jan Joosen (buddy elnt Ruud Dominicus)
COLOFON
mT 62 10 11 204
De Zandloper is een uitgave van en voor de LO/Sport-organ isatie KL
1 (NL) YN CIE UNFICYP NAPO 10, 3509 YP Utrecht
RedactjeCmad)
Hoofd-/eindredacteur:
kap J. van der Kanden (*06-500-7451)
Redacteur:
Laat eens iets van je horen!
aoo R. Jansen (*06-500-7484)
kap W. Hoogendoom (*06-549-4625) aoo P. van de Ven (*06-578-2772) sm M. Becker (*06-564-2709) sm R. Hesterman (*06-500-7451) sgt I J. Welling (*06-532-8 163) drs. B. van der Doelen - TGTF (*06-557-6419) Redac! je- Kooj jadres'
LOlSportorganisatie KL Redactie Zandloper Bemhardkazeme MPC53 B Postbus 3003 3800 DA Amersfoort TeL PTT: 033-4607484 MDTN: '06-500-7484
Kopijlbrieven volgende uitgave dienen uiterlijk 25 januari 1999 bij het kopijadres Ie zijn. Pre-oress:
Casparie Emmen Casparie Enunen
De inhoud van dil blad weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van C-LO/Sportorganisatie. De redactie behoudt zich het recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te plaatsen. De inhoud van ingezonden brieven en artikelen blijft voor rekening van de schrijver. Artikelen uit dit blad mogen worden overgenomen mits de bron wordt vermeld.
20
