Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update
©Janssen Biologics
Juni-Juli 2014 Deze maandelijkse update geeft inzicht in belangrijke ontwikkelingen binnen de sector, gebaseerd op openbare informatie. Het nieuws is voorzien van IKT commentaar en ingedeeld in zeven aandachtsgebieden: Medicijnontwikkeling, Biofarma Business, Financiering, Regelgeving & Patenten, Gezondheidszorg en Marktcijfers. Medicijnontwikkeling EMA stelt beslissing over transparantie uit tot oktober. EMA blijft het lastig hebben met het vaststellen van transparantieregels waaronder resultaten van klinisch onderzoek openbaar moeten worden gemaakt. Begin Mei gaf de nieuwe regelgeving aanleiding tot een storm van kritiek omdat onderzoeksresultaten wel bekeken konden worden, maar niet opgeslagen of verder geanalyseerd (Maandbericht Mei 2014). Inmiddels heeft EMA de regelgeving herzien waardoor academische en nietcommerciële instanties gebruik kunnen maken van de resultaten voor onderzoek [1]. Het formele aanvaarden van de regels zal echter nog tot oktober dit jaar duren omdat EMA worstelt met praktische aspecten en het verwoorden van de richtlijnen [2].
Biofarma Business Verlagen van belastingdruk speelt groeiende rol bij life science M&A. Zoals in eerdere maandupdates beschreven vindt er momenteel een golf van consolidatie plaats in de lifescienceen medical device industrie. Toenemende M&A wordt gestimuleerd door de sterke equity markt, positieve trends in de industrie en economische stabiliteit (zie o.a. Maandupdates April en Mei 2014). Een belangrijk aspect van zowel overnames en verkoop van bedrijfsonderdelen blijft het aanbrengen van focus op strategische markten. Een andere driver die de afgelopen maanden veel aandacht krijgt is het verlagen van belastingdruk (‘tax inversion’) .
Tax inversion speelde al een rol bij eerdere overnames door Valeant Pharmaceuticals [3], Actavis [4] en Perrigo [5] en de afgeketste deal tussen Pfizer en AstraZeneca [6]. Het gaat met name om Amerikaanse bedrijven die via een vestiging in Europa hun belastingen verlagen. Deze maand slaagde AbbVie er in om het Ierse Shire over te nemen waarmee het via een nieuw op te richten bedrijf gebruik kan maken van een belastingtarief van 13% (ten opzichte van 22% in de V.S.)[7]. Een ander recent voorbeeld is de Amerikaanse farmaceut Abbott, die de afdeling voor generieke medicijnen in ontwikkelde markten buiten de V.S. verkocht aan Mylan [8]. Het nieuwe fusiebedrijf dat hieruit ontstaat krijgt een holding die in Nederland gevestigd zal worden.
Commentaar Rabobank: Tax inversion deals beperken zich niet tot geneesmiddelenmakers. Zo heeft de Amerikaanse medical device producent Medtronic het Ierse Covidien overgenomen [9] , en zou Hospira geïnteresseerd zijn in de medische voedingsafdeling van het Franse Danone [10]. De markt reageert positief op tax inversion deals waardoor aandelenprijzen stijgen [11], en het extra vermogen dat bedrijven er mee ter beschikking krijgen kan bijvoorbeeld ingezet worden voor verdere overnames. De Amerikaanse overheid overweegt stappen, door striktere regelgeving of door een meer business-vriendelijk belastingensysteem in de V.S. Eén en ander kan betekenen dat het momentum bij tax inversion deals de komende tijd toe zal nemen. Of dit daadwerkelijk zin heeft is de vraag omdat er voorstellen zijn om veranderende regelgeving met terugwerkende kracht te laten in gaan vanaf Mei 2014 [12].
Page 1 of 5
Financiering Financieringsklimaat voor biotechnologie starters lijkt te verbeteren. Volgens Burrill Media hebben private lifescience ondernemingen in de eerste helft van dit jaar wereldwijd USD 7bn opgehaald, een stijging van meer dan 36% ten opzichte van dezelfde periode in 2013 [13]. Gegevens van PriceWaterhouseCoopers en de National Venture Capital Association laten zien dat biotechnologiebedrijven alleen al in 2014Q2 USD1,8bn aan venture kapitaal incasseerden [14]. Het positieve klimaat heeft alles te maken met succesvolle IPOs van het afgelopen jaar, stijgende M&A waarderingen en betere kansen op een exit voor investeerders. Er ontstaan nieuwe VC fondsen die samen miljarden dollars vertegenwoordigen. Opvallend is dat het juist investeringen in vroege stadium bedrijven zijn die de toename in financiering lijken te drijven, op basis van een 182% stijging aan seed funding en serie A/B financieringen [13]. Als deze trend doorzet betekent het een trendbreuk ten opzichte van eerdere jaren, toen investeerders zich meer concentreerden op late stadium financieringen [15]. Een andere interessante ontwikkeling is dat alternatieve financieringsbronnen, zoals private investeerders, corporate venture, non-profit organisaties, en angelinvesteerders een belangrijke bijdrage leverden aan het geïnvesteerde kapitaal. Het zijn voornamelijk de ontwikkelaars van nieuwe geneesmiddelen die de vruchten plukken, alsmede bedrijven die zich bezighouden met digitale gezondheidszorg [13].
Commentaar Rabobank: Ondanks het feit dat de toename in vroege fase kapitaal gebaseerd is op wereldwijde cijfers, zijn het voornamelijk Amerikaanse investeerders die verantwoordelijk voor de investeringen. Hoewel financiering in Europa beschikbaar is, lijkt regelgeving de toegang te beperken waardoor Europese ondernemingen steun zoeken bij Amerikaanse VC’s [16]. De European Biopharmaceutical Enterprises (EBE) onderzoekt nieuwe financieringsinstrumenten in samenwerking met European Investment Bank (EIB), European Investment Fund (EIF) en de Europese Commissie [16]. De EU heeft in het kader van het New Innovative Medicines Initiative II USD4,5bn gereserveerd voor geneesmiddelenonderzoek [17],terwijl Google een VC fonds in het leven heeft geroepen voor Europese biotech IT startup bedrijven met een grootte van USD100m [18]. Daarnaast zijn er andere initiatieven, zoals Remiges Ventures, die zich uitsluitend op biotech richten en zowel op de Amerikaanse als Europese markt [19]. In Nederland is het Dutch Venture Initiative (DVI) verlengd met een nieuwe financieringsronde van €150m [20] en heeft het kabinet in de Regeling Vroegefasefinanciering €50m vrijgemaakt voor het innovatieve MKB [21]. Daarnaast staat het Ministerie van EZ garant voor €500m voor de financiering van een door private investeerders op te richten ‘Achtergestelde Leningenfonds’ dat samen met het DVI uit kan groeien tot €2,5 miljard extra financieringsruimte voor het MKB [22]. Tenslotte zijn er nieuwe mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven bij Forbion Capital Partners, dat bijna klaar is met een nieuw investeringsfonds van €90m, en de twee nieuwe investeringsfondsen van Thuja Capital [23, 24].
Regelgeving en Patenten WHO vraagt om regelgeving die toegang van biosimilars tot de markt ondersteunt. De bijdrage van biologische medicijnen aan het arsenaal van geneesmiddelen groeit snel, en in Amerika vertegenwoordigen deze ‘biologicals’ al een kwart van de totale uitgaven aan medicijnen (ongeveer USD 80bn van USD320bn totale uitgaven) [25]. De gemiddelde jaarlijkse kosten van behandeling met een biologisch geneesmiddel zijn USD16,000 per patiënt per jaar, maar kunnen oplopen tot USD120,000 [25].
www.genengnews.com
Begin vorige maand heeft de WHO een oproep gedaan aan overheden en regelgevers om de toegang tot biosimilars (goedkopere versies van biologische geneesmiddelen) te stimuleren [26]. De WHO is van mening dat de stijgende prijzen van biofarmaceutische geneesmiddelen de duurzaamheid van gezondheidszorg bedreigt en is met name bezorgt over de toegankelijkheid van zorg voor kinderen en mensen die in armoede leven. In de betreffende WHO resolutie worden lidstaten aangespoord om nationale regelgeving te versterken, wetenschappelijke expertise te bevorderen, en te verzekeren dat Page 2 of 5
Commentaar Rabobank: De stijgende kosten van de gezondheidszorg geven wereldwijd aanleiding tot initiatieven om die kosten te beteugelen. Nu een tweede patentklif aanstaande is, dit keer van aflopende patenten van biotechnologie medicijnen, staan biosimilars in de volle belangstelling. De vraag is alleen of introductie van dit soort medicijnen een daadwerkelijke besparing op zal leveren. Naar verwachting zullen biosimilars niet in staat zijn om omzetcijfers van merkproducten te eroderen zoals klassieke generieke medicijnen dat doen. Schattingen van de besparing door biosimilars lopen uiteen van 20% tot 30% , omdat een ontwikkeling van een biosimilar kostbaar is ten gevolge van vereiste klinische trials en complexe productie [30]. Uitgaande van de miljardenmarkt van merkmedicijnen is dat nog steeds een aanzienlijk bedrag, maar regelgeving en problemen bij het veroveren van marktpositie door substitutie kunnen remmend werken. En wat te denken van verbeterde versies van merkproducten waarvan het patent op het punt staat te verlopen? Wat blijft er over van de kansen van een biosimilar wanneer een (kosten)effectiever ‘biobetter’ medicijn op de markt verschijnt[31]? In een komende themaupdate zal nader ingegaan worden op deze ontwikkelingen.
Gezondheidszorg
www.infusionnurse.org
nieuwe regelgeving geen rem zet op de toegang tot kwalitatief goede, maar betaalbare, biologische geneesmiddelen (inclusief biosimilars) [26]. De oproep van de WHO komt op een goed moment, want afgezien van de stijgende kosten van de gezondheidszorg zijn er wereldwijd grote verschillen in de regelgeving en beoordeling van biosimilars [27, 28]. Momenteel hebben 24 landen toelatingstrajecten gedefinieerd, maar ondanks initiatieven om overeenstemming in regelgeving te krijgen, beginnen richtlijnen voor biosimilars uit elkaar te lopen [26]. De EU is op vele manieren leidend, met een duidelijk toelatingstraject en reeds 18 goedgekeurde biosimilars. Amerika zal naar verwachting de grootste markt zijn voor deze geneesmiddelen, maar hier zijn de eerste richtlijnen pas in 2012 gedefinieerd, wat volgens sommigen resulteert in onnodige vertraging en verkwisting van geld [29]. Eén van de snelst groeiende markten is Zuid Korea, waar in 2012 maar liefst 13 biosimilars de markt bereikten. Hoewel de meeste landen de richtlijnen van de WHO en/of de EMA als uitgangspunt nemen, beoordelen Rusland en China een biosimilar geneesmiddel op eigen wijze en volgens richtlijnen voor generieke middelen.
‘Off-label’ voorschrijven als nieuw wapen in strijd tegen stijgende kosten gezondheidszorg. De Italiaanse regering heeft het sinds juni dit jaar mogelijk gemaakt om het oncologiemedicijn Avastine te gebruiken in de behandeling van maculaire degeneratie (veroudering van het netvlies, AMD) [32]. Ondanks dat de Europese geneesmiddelenauthoriteit EMA dit middel hiervoor niet heeft geregistreerd, is het zogenaamde ‘offlabel’ voorschrijven van Avastine bij AMD inmiddels ook in Frankrijk mogelijk [33]. Het niet-geregistreerd gebruik van Avastine moet gezien worden als een nieuwe manier om de kosten van de gezondheidszorg te beteugelen, omdat Franse en Italiaanse artsen nu Avastine kunnen gebruiken in plaats van het duurdere Lucentis. De prijzen van beide middelen verschillen per land, maar gemiddeld kost één injectie van Avastine €40 in de EU ten op zichte van €900 voor een injectie met Lucentis [34]. Roche (de producent van Avastine en Lucentis) en Novartis (dat Lucentis buiten Amerika vermarkt) zijn van mening dat offlabel gebruik van Avastine de gezondheid van patiënten in gevaar brengt en in strijd is met Europese regelgeving[34].
Verder lezen 1. Mullin E: EMA board agrees to approve revised trial data policy. In: FierceBiotech. 2014. 2. Brennan Z: EMA delays policy on clinical trial data transparency. In: Outsourcing Pharma. 10 Juli 2014 edn; 2014. 3. Welch D: GE, Valeant Deals Spurred On by Tax Rules That Favor Foreign Assets. In: Bloomberg. 2014. 4. Armstrong D: Actavis Lowers Tax Rate to 17% After Warner Chilcott Deal. In: Bloomberg. 2013. 5. Kitamura M: Perrigo to Buy Elan for $8.6 Billion, Get Irish Domicile. In: Bloomberg. 2013. 6. Rubin R, Mider Z: Pfizer Bids for U.K. Address With U.S. Tax Revamp Stalled. Blomberg 2014. 7. Sandle P: U.S. drugmaker AbbVie finally wins Dublin's Shire with $55 billion deal. In: Reuters. 2014.
Page 3 of 5
8. Staton T: Mylan beefs up outside the U.S. with $5.3B deal for Abbott drug business. In: FiercePharma. 2014.
22. Nieuwsbericht: € 2,5 miljard extra financieringsruimte voor het MKB. In: 123subsidie. 2014.
9. Lawrence S: Done deal: Medtronic to buy Covidien for $42.9B. In: FierceMedicalDevices. 2014.
23. Persbericht: Thuja Capital starts new investment funds with a focus on medical product innovations. In.; 2014.
10. Palmer E: Sources: Hospira in talks to pick up Danone nutrition biz and a tax cut. In: FiercePharma. 2014.
24. Maarsen H: Biotechfonds Forbion in zee met rijke families. In: Financieel Dagblad. 2014.
11.Sutherland B: Investors Cheer, U.S. Jeers at Tax-Driven Deals: Real M&A. In: Bloomberg. 2014.
26. Barry F: Biologics prices prompt WHO call for affordable biosimilars. In: BioPharma Reporter. 2014.
12.Garde D: 'Economic patriotism' could dampen biopharma's M&A boom. In: FierceBiotech. 2014.
27. Barry F: Where are tomorrow’s biosimilar hotspots? In: BioPharma Reporter. 2014.
13.Daghlian M: Financings for Startups Take Big Jump. In: The Burrill Report. 2014. 14. Garde D: Biotech VCs bet $1.8B in a colossal Q2. In: FierceBiotech. 2014. 15. Raaphorst FM: Sector Report Biopharmaceutical Industry 2013 - Crossing the funding gap by limiting risk and creating early revenue In.; 2013. 16. MacDonald G: US venture capital investors continue to back biotech. In: BioPharma Reporter. 2014.
25. Lawrence E: Developments and Spending Trends in Biologic Drugs. In: RxObserver. 2014.
28. Brennan Z: Global biosimilar regulations diverging, experts say. In: BioPharma Reporter. 2014. 29. Lawrence E: Biosimilars Delay Causing Billions in Wasteful, Unnecessary Drug Spending. In: RxObserver. 2014. 30. Brennan Z: Biosimilars may not deliver cost savings once expected, study finds. In: BioPharma Reporter. 2014.
17. Anonymous: EU Commits $4.5B Over 10 Years for Drug Research. In: GenEngNEWS. 2014.
31. Barry F: Generation of biobetters could push out biosimilar development, says expert. In: BioPharma Reporter. 2014.
18. Taylor N: Google creates new cash source for European biotech IT startups with $100M VC fund. In: FierceBiotechIT. 2014.
32. Palmer E: Italy's move to fund unapproved use of Roche's Avastin alarms the industry. In: FiercePharma. 2014.
19. Carroll J: A new VC player debuts with global plans to invest $150M in biotech startups. In: FierceBiotech. 2014.
33. Huet N: French lawmakers back Roche cancer drug as cheap eye treatment. In: Reuters. 2014.
20. Persbericht: Topsector Life Sciences & Health realiseert toegang tot kapitaal. In: Utrecht Life Sciences. 2014.
34. Weintraub A: Roche, Novartis protest moves in EU to pay for off-label Avastin. FiercePharma 2014.
21. Nieuwsbericht: Betere groeikansen voor de bedrijven van de toekomst. In: Rijksoverheid. 2014.
Contactgegevens Frank Raaphorst Sectorspecialist Biofarmaceutische Industrie en Biotechnologie, Rabobank International
[email protected] Page 4 of 5
Page 5 of 5
