Raadsvoorstel Zaaknr:
40733
Onderwerp: Kunst- en cultuurcluster fase 2: theaterfunctie
Samenvatting: In opdracht van de gemeenteraad is een onderzoek uitgevoerd naar de financiële haalbaarheid van de theaterfunctie op de Noordkade. In het haalbaarheidsonderzoek worden verschillende scenario’s en ambitieniveaus beschreven. Op basis van het haalbaarheidsonderzoek wordt gekozen voor de theaterfunctie op de Noordkade die aansluit bij ambitieniveau 1. Dit betreffen: a. 90 professionele voorstellingen in de middenzaal. b. 35 professionele voorstellingen in de kleine zaal. c. 35 amateurvoorstellingen (met podium) gespreid in midden- en kleine zaal. d. 5 grote voorstellingen in de koekbouw. e. Voorstellingen in ruimten kunst- en cultuurcluster fase 1 en buitenruimten. De theaterfunctie maakt daarbij onderdeel uit van het integrale cluster met de thema’s kunst, cultuur en food en vormt een onderdeel van de Stichting CHV. Voor de programmering wordt gebruik gemaakt van de te realiseren en aanwezige zalen/ruimten. Analoog aan het kunst- en cultuurcluster fase 1 huurt de gemeente de gebouwen van de eigenaar. Relatie met programmabegroting en/of Collegewerkprogramma: Programma ruimtelijke ordening Programma kunst en cultuur Programma economische en sociale zaken Programma maatschappelijke ondersteuning en deelname aan de samenleving Programma leefomgeving, milieu en duurzame ontwikkeling Ontwerpbesluit gemeenteraad: 1. Kennis te nemen van het haalbaarheidsonderzoek; 2. In te stemmen met de realisatie van de theaterfunctie als onderdeel van het kunst- en cultuurcluster op het CHV-terrein; 3. In te stemmen met ambitieniveau 1 (uitvoering van 125 professionele en 35 amateurkunstvoorstellingen, 5 koekbouw en deelname festivals); 4. Opdracht te geven dit voorstel verder uit te werken; 5. Een taakstellend voorbereidingskrediet van € 500.000,-- beschikbaar te stellen voor verdere uitwerking van fase 2 van het kunst- en cultuurcluster, te dekken uit de algemene reserve; 6. Een investeringskrediet van € 2,8 mio beschikbaar te stellen voor de realisatie van de theatertechniek en inventaris, te dekken uit de algemene reserve; 7. De structureel benodigde middelen van € 129.000 in 2014, € 177.400 in 2015 en € 193.600 in 2016 voor het niet realiseren van de bezuinigingstaakstelling te dekken als onderdeel van het totale pakket van beleidsvoorstellen in de begroting 2014 en bijbehorende meerjarenraming; 8. De structureel benodigde middelen van € 215.600 (€ 193.600 en € 22.000) met ingang van 2017 voor het realiseren van de theaterfunctie te dekken als onderdeel van het totale pakket van beleidsvoorstellen in de meerjarenraming behorend bij de begroting 2014.
1
40733
Veghel, 29 oktober 2013
Aan de raad, Waarom naar de raad: Op 29 maart 2012 heeft uw gemeenteraad opdracht gegeven een financieel haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar de theaterfunctie als onderdeel van het kunst- en cultuurcluster op de Noordkade. Daarnaast heeft uw gemeenteraad budgetrecht.
Onderwerp: Kunst- en cultuurcluster fase 2: theaterfunctie Aanleiding: Op 29 maart 2012 heeft uw gemeenteraad opdracht gegeven een financieel haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar de theaterfunctie als onderdeel van het kunst- en cultuurcluster op de Noordkade. Daarbij heeft u de intentie uitgesproken om het ambitieniveau zoals omschreven in scenario 2a van het rapport 4Advies te realiseren. Deze intentie is ingang gezet door middel van een groeimodel en een gefaseerde uitvoering. Op 8 november 2012 heeft u reeds een besluit genomen over fase 1 van het kunst- en cultuurcluster. Voor u ligt een voorstel over fase 2 van het kunst- en cultuurcluster, de theaterfunctie. Conclusies haalbaarheidsonderzoek Inhoud Het proces, de inhoud van het onderzoek en de bevindingen zijn beschreven in een rapport, dat als bijlage 1 is toegevoegd aan dit voorstel. Op hoofdlijnen zijn inhoudelijk en programmatisch de volgende conclusies te trekken. a. Er is behoefte aan een middenzaal met 650 stoelen en een kleine zaal van 300 stoelen. b. Voor een toekomstbestendige theaterfunctie zijn een midden- en een kleine zaal noodzakelijk, zodat horizontale programmering mogelijk blijft en een toekomstbestendige functie ontstaat. c. Startpunt voor de toekomstige theaterfunctie is het huidig theaterprofiel. Op hoofdlijnen bestaat het profiel uit 130 professionele voorstellingen, 35 amateurkunstvoorstellingen en een aantal buitenactiviteiten/festivals. d. De organisatie van de toekomstige theaterfunctie is geen zelfstandige eenheid, maar maakt als eenheid onderdeel uit van de stichting CHV. e. De huidige secundaire commerciële functie van het theater vervalt en wordt uitgevoerd door de eigenaar van de gebouwen.
2
40733
Theaterexploitatie/ambitie Opgemerkt wordt dat het vastgoed onderdeel uitmaakt van de theaterexploitatie en als zodanig in deze paragraaf is opgenomen. Op basis van de bevindingen van het haalbaarheidsonderzoek heeft Fakton de toekomstige theaterexploitatie doorgerekend, waarbij twee ambitieniveaus worden verwoord. Uitgangspunten voor de berekeningen zijn in beide gevallen: a. Bezetting en organisatie zijn voldoende toegerust, kwalitatief en kwantitatief; b. Inkoop programma’s versus verkoop recette zijn in evenwicht; c. Huisvestingslasten op basis van kostendekkend tarief (berekeningen Fakton); d. Middels een groeimodel komen tot een onderscheidend theater als gevolg van locatie, erfgoed en programma; e. Er wordt een onderscheid gemaakt in exploitatie en investeringen. Bij de berekening van de ambitieniveaus wordt enkel uitgegaan van de exploitatie en zijn de benodigde investeringen voor specifieke theatertechniek en inventaris separaat berekend. Ambitieniveau 1 Een basisprogramma dat aansluit bij huidig aanbod en de behoefte van de consument met groeimogelijkheden, inhoudelijk, artistiek en budgettair. Hiermee wordt de theaterfunctie de vliegwielfunctie op de Noordkade, als onderdeel van de kunst- en cultuurcluster. Binnen dit ambitieniveau wordt uitgegaan van: a. 90 professionele voorstellingen in de middenzaal. b. 35 professionele voorstellingen in de kleine zaal. c. 35 amateurvoorstellingen (met podium) gespreid in midden- en kleine zaal. d. 5 grote voorstellingen in de koekbouw. e. Voorstellingen in ruimten kunst- en cultuurcluster fase 1 en buitenruimten. Voor ambitieniveau 1 is een subsidiebehoefte (inclusief onderhoud voor theatertechniek) berekend van € 875.000,-- en geen rekening gehouden met de taakstellende bezuiniging. Ambitieniveau 2 Een basisprogramma, dat uitgaat van de effectuering van de bezuinigingstaakstelling van € 193.000,-Dit betekent dat voldaan wordt aan het raadsbesluit van 13 oktober 2011, waarin de taakstellende bezuiniging op het theater aan de orde is geweest. Consequenties zijn: - dat het een halvering van de middenzaalprogrammering en minder programmering in de koekbouw inhoudt; - minder ruimte aanwezig is om te komen tot een ontwikkeling van producties die gerelateerd kunnen worden aan food en ten goede zouden komen aan de totaalontwikkeling van het gebied Noordkade; - afslanking van formatie inhoudt, zodat doorontwikkeling niet kan plaatsvinden; - de beoogde vliegwielfunctie onder druk komt te staan. Voor ambitieniveau 2 is een subsidiebehoefte bepaald van € 667.000,--. (inclusief onderhoud voor theatertechniek)
3
40733
Vastgoed In het kader van het onderzoek zijn vier huisvestingsscenario’s doorgerekend waarbij wordt opgemerkt dat de scenario’s 2 en 3 feitelijk antwoorden geven op de vraagstelling van uw gemeenteraad om de financiële haalbaarheid van de toekomstige theaterfunctie op de Noordkade te onderzoeken. Om een vergelijking te kunnen maken met de huidige situatie hebben wij de consequenties van deze scenario’s in beeld gebracht. 0-scenario: 1-scenario: 2-scenario: 3-scenario:
Behoud huidig theater op huidige locatie en verder niets doen. Upgrade huidig theater op huidige locatie. Realisatie van een grote zaal, middenzaal, kleine zaal en laboratoriumzalen (4Advies rapport) op de Noordkade. Multifunctioneel gebruik zalen/time sharing op de Noordkade.
Als wij deze vier scenario’s op een traditionele manier bekijken, dan leiden deze scenario’s tot steeds een andere huisvestingslast voor de theaterfunctie. Met traditioneel bedoelen wij dat de gemeente de investering doet voor de fysieke aanpassing van het object (onderhoud/verbouw/nieuwbouw) en dat de gemeente deze investering doorbelast aan het theater door middel van een jaarlijkse huisvestingslast (annuïteit van afschrijving en rente). Uit de berekeningen blijkt dat alle scenario’s bij een gelijkblijvende theaterexploitatie (ceteris paribus) leiden tot een hogere jaarlijkse subsidiebehoefte. Op basis van de genoemde inhoudelijke visie voor een toekomstige theaterfunctie, waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende zalen voor programmering, wordt de investering voor een of meerdere zalen die te gebruiken zijn voor theater door derden gepleegd en niet de gemeente. De gemeente huurt voor de publieke theaterfunctie en dan alleen voor de dagen die daarvoor nodig zijn. Dit betekent een andere manier van denken. Theatertechniek en inventaris Analoog aan de adviezen van 4Advies zijn de benodigde investeringen voor theatertechniek en inventaris afzonderlijk berekend. De totale investering voor beide onderdelen is berekend op € 2,8 mio. Het onderhoud aan theatertechniek is berekend op € 22.000,-- en is door Fakton niet opgenomen in de theaterexploitatie. Voor het vervolg van dit raadsvoorstel is dit bedrag op genomen in het benodigd subsidie voor de theaterfunctie op de Noordkade.
Argumenten: Er is een goede start is gemaakt met de realisatie van fase 1 van de kunst- en cultuurcluster aan de Noordkade. De stichting CHV is opgericht en er wordt gewerkt aan een organisatie- en beheersstructuur. De instellingen en verenigingen gaan per 1 januari 2014 van start in de nieuwe huisvesting. Gelet op trends en ontwikkelingen en de crisis wordt niet geopteerd voor het zelf bouwen of investeren in een theater, maar is er een voorkeur om evenals in fase 1 te opteren voor een huurconstructie. Op basis van de conclusies en aanbevelingen, zoals beschreven in de nota, is er sprake van een optimaal gebruik van bestaande gebouwen en vindt er een synergie plaats tussen instellingen en versterking van functies. Binnen deze context past een theatervoorziening en is er op basis van inhoudelijke argumenten een voorkeur voor het ambitieniveau 1, omdat er dan sprake kan zijn van een vliegwieleffect en een aantrekkingskracht van het totale gebied Noordkade. Dit sluit aan bij de ambitie van uw raad, om een
4
40733
haltermodel te realiseren met twee polen die complementair zijn. De voorgestelde theaterfunctie vraagt een subsidie van € 875.000,-- (prijspeil 2013). Kanttekeningen: Bezuiniging De berekende subsidie van € 875.000,-- om in de toekomst een adequate theaterfunctie te realiseren op de Noordkade, kan niet worden geëffectueerd indien de taakstellende bezuiniging van € 193.000,-wordt gehandhaafd. Gelet op het onderzoek, dat heeft plaatsgevonden en de voorkeur voor ambitieniveau 1, wordt voorgesteld de taakstellende bezuiniging m.i.v. 2014 in te trekken en toe te voegen aan het benodigde budget, zodat op de Noordkade een theaterfunctie kan worden ontwikkeld, zoals beschreven in de nota en om een naadloze overgang te kunnen bewerkstelligen. Kleine zaal Er zijn twee opties voor de realisatie van de kleine zaal. Dit is de bestaande petfood-zaal op de tweede verdieping of een nieuwe zaal nabij de middenzaal op de begane grond. Realisatie van de petfood-zaal heeft als voordeel dat mogelijk een betere integratie van functies ontstaat. Nadeel is dat nagenoeg het volledige authentieke cassetteplafond verwijderd moet worden. Een andere nadeel is dat deze ruimte moeilijk simultaan gebruikt kan worden met de onderliggende popzaal. De ligging van een midden- en kleine zaal bij elkaar heeft logistiek veel voordelen. Nader onderzoek moet uitwijzen wat de beste optie is. Achterblijvende locatie Het huidige pand en de grond zijn eigendom van de Blauwe Kei. Per 31 december 2012 (jaarrekening) is sprake geldleningen ter grootte van € 500.000 en van een boekwaarde van € 1,9 mio (gebouw en installaties). Op basis van de jaarrekening 2012 en de daarin opgenomen afschrijving, bedraagt de boekwaarde per 31 december 2016 circa € 1,2 mio. De OZB waarde per 2013 is € 3,5 mio. Formeel juridisch heeft de gemeente bij verplaatsing van de theaterfunctie naar de Noordkade geen rol in de afwikkeling van deze boekwaarde. Risico’s De stellingname van De Blauwe Kei (zie paragraaf planning), de frictiekosten (zie paragraaf financiële toelichting) en de bestaande locatie van De Blauwe Kei (zie paragraaf kanttekeningen) vormen een nog nader te kwantificeren risico. Formeel juridisch liggen deze risico’s bij De Blauwe Kei. Communicatie: Tijdens het proces zijn gesprekken gevoerd met de vastgoedeigenaar, de Blauwe Kei en commerciële partijen om inzicht te krijgen in kansen en bedreigingen. Deze gesprekken worden direct voortgezet na besluitvorming (zie ook planning). Burgerparticipatie: De Blauwe Kei is betrokken en geïnformeerd bij de totstandkoming van het onderzoeksrapport en de adviezen. Financiële toelichting: Exploitatie theaterfunctie/subsidiebehoefte Bij ambitieniveau 1 is er een subsidiebehoefte van € 875.000,--. Binnen de exploitatie is rekening gehouden met huisvesting, organisatie en programma. Daarbij wordt er vanuit gegaan dat de investering in vastgoed wordt gedaan door de vastgoedeigenaar. Deze vastgoedeigenaar realiseert een casco gebouw. De gemeente huurt het gebouw voor de tijd dat zij daarover wenst te beschikken en investeert zelf in theatertechniek en inventaris. De huurprijs is berekend op basis van
5
40733
kostendekkende huur. De exacte exploitatie is mede afhankelijk van de afspraken met de vastgoedeigenaar. Intrekken taakstellende bezuiniging Voor het realiseren van de voorgestelde theaterfunctie dient de opgelegde taakstellende bezuiniging ingetrokken te worden en dient structurele dekking plaats te vinden. In de gemeentebegroting is hiermee rekening gehouden. Investering in theatertechniek en inventaris De vastgoedeigenaar realiseert een casco gebouw. Voor theatertechniek en inventaris moeten afspraken gemaakt worden. Omdat door zowel de gemeente (theaterfunctie) als door de vastgoedeigenaar (commercieel) gebruik wordt gemaakt van techniek en inventaris, is er een aantal opties: a. gemeente investeert volledig, korting op huurprijs; b. vastgoedeigenaar investeert volledig, hogere huurprijs; c. gemeente investeert 50%, vastgoedeigenaar 50%; d. gemeente investeert naar verhouding gebruik. Met de vastgoedeigenaar worden hierover afspraken gemaakt. Frictiekosten Onderdeel van het proces is de transitie van de organisatie van de huidige Blauwe Kei naar de nieuwe organisatie op de Noordkade. Dit vergt nader onderzoek, tijd en zorgvuldigheid. Op dit moment kan niet worden aangegeven of dit financiële consequenties met zich meebrengt, omdat deze transitie feitelijk een organisatievraagstuk is van het bestuur van de Blauwe Kei. Uitgangspunt is dat de transitie budgettair neutraal plaats kan vinden. Plankosten Indien uw raad een besluit neemt, moet fase 2 van het kunst- en cultuurcluster verder uitgewerkt worden. De brengt onder andere de volgende kosten met zich mee: interne uren en communicatie opstellen programma van eisen juridisch advies (aanbesteding, staatsteun e.d.) financieel advies (BTW) opstellen bestemmingsplan integratie theaterfunctie binnen stichting CHV contractvorming verwerven van subsidies en fondsen aanvraag vergunningen Voorgesteld wordt een taakstellend krediet van € 500.000,-- beschikbaar te stellen voor plankosten. Dit krediet is een raming op basis van urenbesteding, inhuur expertise en een eerste planvorming. Wij houden de gemeenteraad periodiek op de hoogte van de vorderingen en de bestedingen van de plankosten. Resumerend a. Een voorbereidingskrediet van € 500.000,-- beschikbaar te stellen voor verdere uitwerking van fase 2 van het kunst- en cultuurcluster, te dekken uit de algemene reserve.
6
40733 b. Een investeringskrediet van € 2,8 mio beschikbaar te stellen voor de realisatie van de theatertechniek en inventaris, te dekken uit de algemene reserve. c. De structureel benodigde middelen van € 129.000 in 2014, € 177.400 in 2015 en € 193.600 in 2016 voor het niet realiseren van de bezuinigingstaakstelling te dekken als onderdeel van het totale pakket van beleidsvoorstellen in de begroting 2014 en bijbehorende meerjarenraming; d. De structureel benodigde middelen van € 215.600 (€ 193.600 en € 22.000) met ingang van 2017 voor het realiseren van de theaterfunctie te dekken als onderdeel van het totale pakket van beleidsvoorstellen in de meerjarenraming behorend bij de begroting 2014.
Planning: Fase 1 van de kunst- en cultuurcluster is per januari 2014 operationeel. Het huidig theatergebouw van de Blauwe Kei is in 2017 eindig. Dit betekent dat verplaatsing naar een adequate voorziening per 2017 en zo snel als mogelijk eerder gerealiseerd moet worden. Nadat besluitvorming heeft plaatsgevonden kan verdere uitwerking van de plannen plaatsvinden conform de inhoud/kaders van dit voorstel en bijbehorende nota, zodat in 2017 of mogelijk eerder de theaterfunctie op de Noordkade eveneens operationeel is. Overleg met bouwbedrijf Van de Ven, eigenaar van de Noordkade De vastgoedeigenaar is bereid in samenwerking met de gemeente binnen de in dit voorstel gestelde kaders te komen tot een theaterfunctie op de Noordkade. De afspraken tussen de eigenaar en de gemeente worden vastgelegd in de vorm van een concept-overeenkomst. Overleg de Blauwe Kei Het bestuur van de Blauwe Kei is via gesprekken en toelichtingen op de hoogte gebracht van de plannen om de theaterfunctie te verplaatsen naar de Noordkade, waarbij het onderdeel gaat uitmaken van de stichting CHV. Het bestuur is ook op de hoogte van het exploitatiemodel, zoals dat door Fakton is gepresenteerd. Dit exploitatiemodel maakt onderdeel uit van de nota “Toekomstige theaterfunctie”. Het bestuur en directie van de Blauwe Kei heeft gedurende het proces geen coöperatieve houding aangenomen, maar steeds aangegeven, dat de ontwikkeling van een kunst- en cultuurcluster niet leidt tot een haalbaar exploitatiemodel. Ze heeft tot op heden een afwachtende houding aangenomen. Op het moment dat de financiële uitgangspunten helder worden, wenst de Blauwe Kei mee te denken aan een verplaatsing van de theaterfunctie naar de Noordkade. Deze uitgangspunten zijn het vervallen van de taakstellende bezuiniging en het vinden van een oplossingsrichting voor de mogelijke exploitatietekorten, die nu ontstaan op de huidige locatie. Wat verder nog te doen? Direct na besluitvorming wordt onderzoek gestart naar de subsidiemogelijkheden en fondsen ten aanzien van inrichting en inventaris. Vanuit de eerste verkennende onderzoeken (subsidiescan) zijn voor de bouw geen mogelijkheden aanwezig.
Rechtsbescherming: De vigerende wet- en regelgeving is van toepassing. Monitoring en evaluatie: Het college legt verantwoording af over fase 2 aan uw gemeenteraad.
Bijlagen: Nota toekomstige theaterfunctie
7
40733
De overige op dit voorstel betrekking hebbende bescheiden zijn op de gebruikelijke wijze voor u ter inzage gelegd. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van de gemeente Veghel. De secretaris, De burgemeester,
Drs. M.G.C. Wilms-Wils RA.
mr. I.R. Adema.
8
40733
De raad van de gemeente Veghel, gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 29 oktober 2013; gelet op artikel 189 van de Gemeentewet
Besluit gemeenteraad: 1. Kennis te nemen van het haalbaarheidsonderzoek. 2. In te stemmen met de realisatie van de theaterfunctie als onderdeel van het kunst- en cultuurcluster op het CHV-terrein; 3. In te stemmen met ambitieniveau 1 (uitvoering van 125 professionele en 35 amateurkunstvoorstellingen, 5 koekbouw en deelname festivals); 4. Opdracht te geven dit voorstel verder uit te werken; 5. Een taakstellend voorbereidingskrediet van € 500.000,-- beschikbaar te stellen voor verdere uitwerking van fase 2 van het kunst- en cultuurcluster, te dekken uit de algemene reserve; 6. Een investeringskrediet van € 2,8 mio beschikbaar te stellen voor de realisatie van de theatertechniek en inventaris, te dekken uit de algemene reserve; 7. De structureel benodigde middelen van € 129.000 in 2014, € 177.400 in 2015 en € 193.600 in 2016 voor het niet realiseren van de bezuinigingstaakstelling te dekken als onderdeel van het totale pakket van beleidsvoorstellen in de begroting 2014 en bijbehorende meerjarenraming; 8. De structureel benodigde middelen van € 215.600 (€ 193.600 en € 22.000) met ingang van 2017 voor het realiseren van de theaterfunctie te dekken als onderdeel van het totale pakket van beleidsvoorstellen in de meerjarenraming behorend bij de begroting 2014.
Aldus besloten in zijn openbare vergadering van 12 december 2013.
De raad voornoemd De griffier,
De voorzitter,
dr. W. Oosten
mr. I.R. Adema.
9
