22 september 2015 Corr.nr. 2015-40.701, ECP Zaaknr. 581438
Nummer 60/2015
Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over het principebesluit van Gedeputeerde Staten om vanuit het investeringsbudget Lauwersoog onderdeel Ruimtelijk Economisch Programma ZuiderZeelijn (REP-ZZL) bij te dragen in het project "Rondje Lauwersmeer", beleef het Lauwersmeer".
1.
Samenvatting Ter financiering van het project “Rondje Lauwersmeer, beleef het Lauwersmeer", wordt door ons een beroep gedaan op een financiële bijdrage uit het investeringsbudget Lauwersoog onderdeel REP-ZZL. Alles overwegende zijn wij tot de conclusie gekomen dat er een deugdelijke projectvoorstel ligt dat voldoet aan de voorwaarden en criteria zoals die in het REP-ZZL kader zijn vastgelegd. Daarnaast past het onderhavige initiatief binnen een aantal vastgestelde beleidskaders en programma's. Wij hebben dan ook het principebesluit genomen om de benodigde bijdrage van € 1.000.000,--, ten laste van het REP-ZZL beschikbaar te stellen. Middels deze voordracht stellen wij u in gelegenheid uw mening te geven voordat wij overgaan tot een definitief besluit.
2. Doel en wettelijke grondslag Conform de afspraak dat uw Staten betrokken worden bij de besluitvorming over projecten in het kader van het REP- ZZL (zie o.a. ons aan de Statencommissie Economie en Mobiliteit gericht schrijven d.d. 26 januari 2011, kenmerk 2011-04313/4/A.25, EZP), brengen wij u met deze voordracht op de hoogte van ons principebesluit om de benodigde bijdrage beschikbaar te stellen voor eerdergenoemd project. 3. Procesbeschrijving en planning Het Lauwersmeergebied is volop in beweging. Om projecten en ambities goed op elkaar af te stemmen hebben de overheden rondom het Lauwersmeergebied zich verenigd in de Stuurgroep Lauwersmeer. Het betreft de gemeenten Dongeradeel, Kollumerland c.a., De Marne en de provincies Fryslân en Groningen. Gezamenlijk heeft de Stuurgroep een visiedocument opgesteld (Koers voor het Lauwersmeer, 2012), waarin haar ambities zijn verwoord. Dit document is april 2012 vastgesteld door de betrokken overheden. Op basis van dit document hebben de "Lauwersmeer-overheden" het "Uitvoeringsprogramma Lauwersmeer 2014 - 2018 vastgesteld". Ons college heeft op 17 december 2013 hierover besloten. Het project "Rondje Lauwersmeer, beleef het Lauwersmeer" vormt onderdeel van dit Uitvoeringsprogramma. De Stuurgroep Lauwersmeer heeft op 16 februari 2015 ingestemd met de ste onderliggende deelprojecten van deze 1 fase. De gebiedspartners van het Lauwersmeer zijn intensief en in vele vormen betrokken bij de totstandkoming van het onderhavige project via de Klankbordgroep Lauwersmeer. In de Klankbordgroep zijn de meest relevante gebiedspartijen vertegenwoordigd, zoals de gebiedsondernemers, Staatsbosbeheer, IVN, Defensie, Waddenvereniging, de watersportsector, NAM, recreatieschap De Marrekrite, de waterschappen, ANWB en LTO.
60-1
Daarnaast heeft het gebiedsproces op deelgebieds- (b.v. ontwikkelingsplannen Kollumeroord en Zoutkamp) en sectorniveau (b.v. watersportsector, grotere accommodatie-aanbieders) plaatsgevonden en is afstemming gezocht met belangenorganisaties (b.v. Fietsersbond, Hengelsportfederatie). Tenslotte is, bij het positioneren van "Rondje Lauwersmeer, beleef het Lauwersmeer" gedurende de projectvoorbereiding regelmatig afgestemd met de projectleiders van een aantal andere "Lauwersmeerprojecten" zoals Kiek over Diek, Dark Sky Park en Lauwersom. 4. Begroting De kostenposten bestaan uit de volgende onderdelen Deelproject Ontvangen Deelproject Beleven Deelproject Geleiden en Informeren PR en Communicatie NB wet aanvraag en overige procedure's Planvoorbereidingskosten Projectmanagementkosten Onvoorzien
(kosten € 210.000,--) (kosten € 2.087.100,--) (kosten € 227.500,--) (kosten € 50.000,--) (kosten € 100.984,--) (kosten € 126.230,--) (kosten € 302.952,--) (kosten € 219.520,--)
De kosten voor realisatie zijn daarmee geraamd op € 3.324.286,-- excl. BTW. De financiering c.q. dekking ervan is als volgt. Provincie Groningen (REP-ZZL) Provincie Fryslân Waddenfonds Staatsbosbeheer Recreatieschap de Marrekrite Totaal
€ 1.000.000,-€ 1.000.000,-€ 994.286,-- * € 300.000,-€ 30.000,----------------------€ 3.324.286,--
* Er is een aanvraag ingediend bij het Waddenfonds. De verwachting is dat aan het eind van het jaar duidelijkheid bestaat over de aangevraagde Waddenfondsbijdrage. 5. Inspraak/participatie Niet van toepassing. 6. Nadere toelichting 6.1. Aanleiding Het Lauwersmeer is nu ruim 40 jaar afgesloten van de Waddenzee. In die tijd is een uitgestrekt natuur- en recreatiegebied ontstaan dat in trek is bij een diversiteit aan gebruikers. De haven, visserij, toerisme, recreatie, natuur en het militair oefenterrein zijn trekkers, die al van oudsher zich in het gebied bevinden. De economische basis is echter niet sterk. Onder meer recreatie is een mogelijke groeisector, maar de omstandigheden om daadwerkelijk te groeien zijn nog niet optimaal. Voor het toerisme geldt dat het gebied nog te vaak wordt overgeslagen. Het unieke gebied is het landschappelijk kapitaal van de regio. Deze natuurlijke rijkdom is echter nog niet omgezet in economisch-recreatief rendement voor het lokale leefklimaat. 6.2 Het project Het Nationaal Park Lauwersmeer is in combinatie met de haven Lauwersoog en het Groningse en Friese achterland een economisch vliegwiel voor de regio. De kwaliteit van het huidige (toeristische aanbod) in het gebied sluit echter vaak nog onvoldoende aan op de wensen van de bezoekers. De afgelopen decennia is weinig geïnvesteerd in (toeristisch recreatieve) infrastructuur en voorzieningen en in het verbeteren van de beleefbaarheid van het gebied. Het project "Rondje Lauwersmeer, beleef het Lauwersmeer" heeft ten doel om de beleving van de bijzondere natuur- landschap- en toeristisch recreatieve waarden van het Nationaal Park Lauwersmeer (en haar achterland) voor de diverse bezoekers te verbeteren en te versterken, meer bezoekers naar het Lauwersmeergebied te halen, ze langer te laten verblijven en het routegebonden aanbod, de herkenbaarheid en beeldkwaliteit en belevingswaarde te vergroten. 60-2
Zo worden de entrees van het gebied ontwikkeld tot aantrekkelijke en herkenbare ontvangstlocaties van het Nationaal Park en worden rondom het gebied een 7 tal Toeristische Overstap Punten (TOP's) gerealiseerd. De aanleg van nieuwe fiets- en wandelverbindingen staan op het programma terwijl daarnaast nieuwe beleefpunten gecreëerd worden zoals nieuwe vogelkijkvoorzieningen, uitkijkheuvels en torens, een speeloever, een buitendijks schoollokaal en steigers t.b.v. de sportvisserij en de watersport, parkeervoorzieningen, kanoroute en watersportvoorzieningen. Tevens worden verkeersmaatregelen genomen om het comfort van de recreatieve bezoekers te vergroten. Daarnaast wordt geïnvesteerd in het ontsluiten van het buitendijks gebied bij Zoutkamp. Om alle bestaande en nieuwe belevenissen aan elkaar te rijgen en goed vindbaar te maken wordt de informatievoorziening in het gebied zowel digitaal als fysiek aangepast. Om ervoor te zorgen dat de potentiële bezoekers goed op de hoogte worden gesteld van bestaande en nieuwe mogelijkheden zal er tevens, via partijen als Marketing Groningen, gericht geïnvesteerd worden in marketing en promotie van het gebied. In nauwe samenspraak met de ondernemers in het gebied zal eveneens via dit project invulling worden gegeven aan een verdergaande versterking van de gastvrijheidssector van het Lauwersmeer, waarbij nadrukkelijke aandacht wordt gegeven aan de sterke drie-eenheid "Nationaal Park Lauwersmeer-Werelderfgoed Waddenzee-Nationaal Park Schiermonnikoog". Daarnaast wordt vanuit het project tweemaal per jaar en digitale nieuwsbrief opgesteld, worden enkele persmomenten ingericht om (boven) regionale aandacht te krijgen voor de uitvoering van dit project. Het Lauwersmeergebied maakt onderdeel uit van het Europese Natura 2000-netwerk(of de invloedzone ervan). Dit houdt onder meer in dat voor het merendeel van de beschreven maatregelen een NB-wet vergunning zal moeten worden aangevraagd. In het kader van de NB wet procedure dient onderzocht te worden welke consequenties de voorgenomen maatregelen hebben voor de natuurwaarden en welke aanvullende maatregelen moeten worden genomen om de negatieve gevolgen te beperken dan wel uit te sluiten. Het aanvragen van dergelijke vergunningen is specialistisch van karakter en is daarnaast arbeidsintensief. In de begroting is hiervoor een aparte kostenpost opgenomen. 6.3. Projectresultaat Kwalitatief Diversificatie en optimalisatie van het toeristisch recreatieve aanbod in het Lauwersmeer- en Waddenkustgebied; Ontsluiten erfgoed en vergroten bewustzijn uniciteit van het Lauwersmeer- en Waddenkustgebied; Toename bezoekers toeristen en recreanten, bestedingen en verblijfsduur; Versterking van de ruimtelijke kwaliteit en de belevingswaarde van Lauwersmeer- en het Waddenkustgebied; Kwantitatief De berekening van kwantitatieve effecten bij dit type projecten is complex en lastig om op voorhand goed te onderbouwen, ook omdat er uitstralingseffecten zijn van en naar andere sectoren en omdat daarnaast termijneffecten optreden. In feite hebben investeringen in dit type projecten hoofdzakelijk invloed op de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de toeristische recreatieve sector en zullen deze meestal pas na verloop van tijd optreden. Om toch een onderbouwde indicatie te geven van de kwantitatieve effecten zijn in het kader van Europese subsidieprogramma's standaardnormen ontwikkeld. Dit is gebeurd op basis van onderzoek en ervaringen bij vergelijkbare (toeristische) investeringsprojecten. Deze standaardnormen zijn gebruikt om op voorhand de kwantitatieve effecten van het onderhavige project zo goed mogelijk in te schatten. Tijdelijke werkgelegenheid Uitgaande van bovengenoemde standaardnorm (1 jaar tijdelijke werkgelegenheid per € 79.000,aan investeringen) betekent dit voor het gehele project afgerond afgerond 42 manjaren werk. (€ 3.324.286,- : € 79.000,-). 60-3
Structurele werkgelegenheid Als uitgegaan wordt van de standaardnorm - zoals gehanteerd vanuit Europese programma's voor toeristisch-recreatieve investeringen (€ 1 mln. aan investering levert 4 fte's op dan levert dit project op termijn afgerond 13 (met name laaggeschoold) arbeidsplaatsen op (€ 3.324.286,- aan toeristisch-recreatieve investeringen gedeeld door € 1mln. maal 4). Toename bezoekers, toeristen, recreanten en bestedingen De maatregelen in dit project geven een stimulans aan het toeristisch aanbod rond het Lauwersmeer. Het gebied wordt nog aantrekkelijker gemaakt voor allerlei doelgroepen. Het project zal leiden tot meer bezoekers, herhalingsbezoek en gemiddeld een langer verblijf. Onherroepelijk levert dit ook extra bestedingen op in het gebied. Om een beeld te krijgen van het aantal bezoekers, toeristen en recreanten aan het gebied worden door een aantal instanties en de gemeenten regelmatig tellingen en onderzoeken gehouden. Het Lauwersmeer heeft nu al veel te bieden en trekt op jaarbasis grofweg zo'n 1,8 miljoen gebruikers. Beredeneert vanuit de diverse doelgroepen verwachten wij, dat, realisering van het project "Rondje Lauwersmeer", zo'n 75.000 extra belangstellenden gaat trekken. Uitgaande van de gemiddelde besteding per doelgroep verwachten wij dat het niveau van de bestedingen op termijn met zo'n € 1.5 mln. per jaar toeneemt. 6.5. Motivatie REP-ZZL bijdrage Hoofddoelstelling van het REP-ZZL is het versterken van de kansrijke sectoren en de ruimtelijke economische structuur van Noord-Nederland. Het project "Rondje Lauwersmeer" valt onder opgave B: "Versterking belangrijke bestaande clusters" programmalijn 7 "Toerisme". Dit onderdeel draagt inhoudelijk in voldoende mate bij aan de doelstellingen van het programma en de desbetreffende programmalijn. Daarnaast voldoet de aanvraag aan de overige formele criteria van het programma (subsidiepercentage, legitimiteitscriterium, geen reguliere activiteit en subsidiabele kosten hoger dan € 500.000,--. Op provinciaal niveau sluiten de geformuleerde ambities aan op: - Wadden van Allure (2013) (Interprovinciaal beleid) In de gezamenlijke waddenvisie van de provincies Fryslân, Groningen en Noord-Holland, zijn twee hoofddoelen geformuleerd. Het eerste is het versterken en optimaal kunnen (laten) beleven van de fysieke en ecologische kwaliteiten van het waddengebied. Het tweede is het stimuleren van en ruimte bieden voor (sociaal-)economische ontwikkeling, wonen, werken, recreëren en innovatie. - Provinciaal Omgevingsplan (Provinciaal beleid) Hierin worden specifieke beleidsmatige opgaven geformuleerd. In relatie tot deze aanvraag zijn dat: Duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddengebied als natuurgebied en het behoud van het unieke open landschap. Binnen deze doelstelling is een duurzame ontwikkeling van economische en recreatieve activiteiten toegestaan: Ontwikkelen van een sterke regionale economie, onder andere door recreatie en toerisme. De ontwikkeling van toerisme en recreatie heeft de afgelopen jaren onder meer geresulteerd in nieuwe arbeidsplaatsen. Ook voor de komende jaren wordt ruimte geboden voor nieuwe investeringen, teneinde ontwikkelingen op dit terrein te stimuleren. Daarbij is het van belang dat de diverse (toeristische en recreatieve) gebieden zijn ontsloten door goede routestructuren en voorzien zijn van up to date voorzieningen. -Collegeprogramma Vol Vertrouwen In ons Collegeprogramma "Vol Vertrouwen" wordt aangegeven dat er meer economisch perspectief in de Waddenkust en het Lauwersmeer zit. Samen met Staatsbosbeheer, de provincie Fryslân, de gemeenten De Marne en Dongeradeel gaan wij het Nationaal Park Lauwersmeer beter positioneren, waarbij eveneens ondernemers betrokken worden.
60-4
6.6. Conclusie Alles overwegende zijn wij tot de conclusie gekomen dat er een projectvoorstel ligt dat mede voldoet aan de voorwaarden en criteria zoals wij die in het REP-ZZL kader hebben vastgelegd. Daarnaast is het onderhavige initiatief stevig ingebed in een aantal beleidskaders. Wij hebben dan ook het principebesluit genomen om de benodigde bijdrage van € 1.000.000,-beschikbaar te stellen. Conform onze brief van 26 januari 2011, kenmerk 2011-04313/4/A.25, EZP, consulteren wij uw Staten alvorens wij tot een definitief besluit overgaan. 7. Voorstel Wij stellen u voor het in ontwerp bijgevoegde besluit vast te stellen. Groningen, 22 september 2015. Gedeputeerde Staten van Groningen:
M.J. van den Berg
, voorzitter.
H.J. Bolding
, secretaris.
Behandeld door : D. Gerlach Telefoonnummer : 06-15068100 e-mail :
[email protected] Bijlagen bij de voordracht Geen.
60-5
Nr.
60/2015
Provinciale Staten van Groningen:
Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 22 september 2015, nr. 2015-40.701, ECP; Gelet op - De brief van 26 januari 2011, kenmerk 2011-04313/4/A.25, EZP, aan de leden van de commissie Economie en Mobiliteit; - De doelstellingen van het Ruimtelijk Economisch Programma ZuiderZeeLijn (REP-ZZL)
Besluiten: 1. 2.
Kennis te nemen van het principebesluit van Gedeputeerde Staten om vanuit het REP-ZZL een subsidie van € 1.000.000,-- toe te kennen en bij te dragen aan het project “Rondje Lauwersmeer, beleef het Lauwersmeer”; Vast te stellen dat Provinciale Staten in staat zijn gesteld hun wensen en bedenkingen te uiten.
Groningen, Provinciale Staten voornoemd:
, voorzitter.
, griffier.
60-6
