PROGRAMMABEGROTING 2012

PROGRAMMABEGROTING 2012 Meerjarenraming 2013 – 2015

Programmabegroting Vaals

2012

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Aanbieding programmabegroting 2012

1

Deel 1

BEGROTINGSPERSPECTIEF

3

Strategie en bestuur

7

Prioriteiten 2012

11

Financiële positie

17

PROGRAMMAPLAN

29

Programma MENS & VOORZIENINGEN

33

Programma WONEN & VERKEER

47

Programma WERK & ECONOMIE

63

Programma BESTUUR & DIENSTVERLENING

75

PARAGRAFEN

89

Bedrijfsvoering

93

Weerstandsvermogen

107

Lokale Heffingen

115

Treasury

123

Verbonden partijen

127

Grondbeleid

139

Onderhoud kapitaalgoederen

143

Samenwerking

145

Krimp

151

BIJLAGEN

153

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Overzicht reserves en voorzieningen 2012 – 2015 Investeringsprogramma 2012 – 2015 Overzicht incidentele lasten en baten 2012– 2015 Raadsbesluit

Aanbieding begroting 2012 Geachte leden van de raad en burgers van de gemeente Vaals, Het zijn turbulente tijden. De laatste jaren horen we niets anders dan altijd maar weer economische crisis, financiële tekorten, beurscrash, etc. Daar waar juist de kracht van gezamenlijkheid door een verenigd Europa van belang is voor een duurzame toekomst, voelen we voorlopig vooral de prijs van financiéle solidariteit. Diverse rijksoverheden zijn in problemen gekomen en moeten financieel geholpen worden. De werkgelegenheid blijft nog steeds onder de maat. De ontwikkelingen in de bouwsector zijn gestagneerd. Groei maakt nog steeds plaats voor stilstand en krimp. Grote delen van West-Europa krijgen de komende jaren te maken met een forse daling van de bevolkingsomvang. Ook onze regio heeft hier al een aantal jaren mee te maken, hoewel de daling relatief steeds minder wordt. In de toekomst verwachten we vooral problemen vanwege het dalen van de omvang van de beroepsbevolking. Kortom: er ligt een grote druk op de kwaliteit van de samenleving. Juist in deze moeilijke tijden wordt naar overheden gekeken en gevraagd om verantwoordelijkheid te nemen. Verantwoordelijkheid voor een duurzame sociale cohesie, voor het welbevinden van onze burgers. De stilstand vraagt eigenlijk om investeringen, impulsen die de tandwielen weer aan het draaien moeten krijgen. Maar de economische situatie laat weinig ruimte voor nieuwe initiatieven en noopt eerder tot het verder dichtdraaien van de overheidskraan. Een paar jaar geleden leefde nog het vermoeden dat in 2012 de ergste fase van de crisis voorbij zou zijn en de eerste sporen van groei zich zouden aandienen. Inmiddels weten we beter en zijn we onlangs wederom geconfronteerd met slechte vooruitzichten. Juist nu moeten wij zorgen dat we onze kernkwaliteiten koesteren en tonen waarin we sterk zijn. Een bestendig beleid voor een duurzame toekomst. Niet voor niets is Vaals sinds kort een Cittaslow gemeente. Daarmee geven we aan dat natuur, landschap, bewuste voeding, streekproducten, cultuurhistorie en gastvrijheid zeer hoog in ons vaandel staan. Waarden die tegenwoordig gezien worden als dé aspecten voor een kwalitatief hoogstaande leefcultuur. Voor het thema Cittaslow zijn geen omvangrijke begrotingsposten uitgetrokken. De koers zal gezet worden via overleg en samenwerking met onze inwoners, ondernemers, collega-Cittaslowgemeenten, Slowfood Limburg en andere belanghebbenden. Een koers die volgens ons typerend moet zijn voor al ons beleid de komende jaren. Een koers die ook door uw raad tijdens het proces van samenstellen van deze begroting nadrukkelijk is ingezet. In dit perspectief hebben wij getracht een evenwichtige meerjarenbegroting samen te stellen. Vanuit een besef dat de financiële situatie vraagt om soberheid en terughoudendheid, maar ook vanuit de wens om nieuwe, noodzakelijke kwaliteitsimpulsen aan de lokale samenleving en woonomgeving te kunnen geven. Nadrukkelijk willen wij ook onze verantwoordelijkheid nemen en bestuurlijke moed tonen bij het maken van keuzes. Tijdens het proces van de kadernota kwamen steeds meer geluiden op om rigoureuze ingrepen te plegen in onze gemeentelijke huishouding. Daarbij zouden diverse taken ter discussie kunnen worden gesteld. Wij hebben bij het maken van deze keuzes vooral ook de uitgangspunten van het Politiek Akkoord 2010-2014 voor ogen gehouden. Dit Akkoord spreekt in 2010 over de uitdaging om, met het oog op de financiële crisis en de terugloop van de bevolking, de kwaliteit van leven, wonen en werken in en rondom Vaals op peil te houden en waar nodig te versterken. Het Politiek Akkoord en ook de Strategische Visie Vaals 2020 kenmerken zich juist door een integrale aanpak, een onlosmakelijke samenhang van ambities op het gebied van de woon- en leefomgeving, economische ontwikkelingen, arbeidsmarkt en armoedebestrijding, milieu en cultuur om op deze wijze de kwaliteit van het samenleven in Vaals te versterken. Alleen op die manier houden wij een samenleving in stand, die voor het grootste deel in staat is om op eigen kracht kansen aan mensen te bieden om zich te ontplooien. Daar waar nodig zorgt de gemeente voor een steuntje in de rug. Het is juist de integraliteit, de samenhang in beleid, die ons heeft doen besluiten om geen rigoureuze ingrepen voor te stellen. Wij willen blijven inzetten op aspecten als: – de samenwerking met buurtplatforms en wijkraden – het dichtbij houden van voorzieningen als een zwembad en een bibliotheek voor onze inwoners – het instandhouden van het cultureel leven en het ondersteunen van diverse verenigingen en maatschappelijke instellingen – het faciliteren van de professionalisering van peuterspeelzaalwerk – een actief arbeidsmarkt- en armoedebeleid, onder andere middels (financiële) hulp bij dagelijkse voorzieningen zoals bijvoorbeeld leerlingenvervoer – het aandacht geven aan meertaligheid en grensgangers – het geven van een kwaliteitsimpuls aan de woon- en leefomgeving in het centrum – een duurzame en klimaatneutrale leefomgeving en een betere bescherming van het buitengebied – de zorg voor meer veiligheid van het fietsverkeer – een kleinere en kwalitatief betere gemeentelijke organisatie – dat alles bij een gematigd en rechtvaardig stelsel van gemeentelijke belastingen. Pagina 1 van 153

Deze integrale aanpak van beleid hebben wij ook gehanteerd bij het dekkingsplan van deze meerjarenbegroting. Wij hebben voortgeborduurd op de voorstellen die wij vanuit het college in het proces rondom de kadernota 2012 hadden ingebracht. De voornaamste bezuinigingen betreffen: • • • •

Beheer maatschappelijke accommodaties → oppakken via maatschappelijke activering Milieu en duurzaamheid → inkrimpen budgetten, alternatieve (kostenloze) initiatieven ontplooien Bijdragen aan Etil en Regiobranding → geen financiële bijdragen meer Ambtelijke organisatie → taakstellingen op budgetten personeel en opleiding.

Met tevredenheid constateren wij dat het ons gelukt is een meerjarig sluitende begroting te kunnen presenteren zonder verdere verhoging van de lokale lastendruk. Met de voorgestelde maatregelen realiseren wij jaarlijks een begrotingsoverschot en sluit de begroting in het perspectief van 2015 met een minimaal overschot van € 5.000. Mogelijk dat er politieke fracties in de gemeenteraad zijn die ingrijpendere keuzes hadden verwacht c.q. willen voorstellen. Wij hebben bovenstaand uiteengezet waarom het college van burgemeester & wethouders, gelet op het Politiek Akkoord, geen voorstander is van deze aanpak. In onze beraadslagingen omtrent het dekkingsplan van deze meerjarenbegroting hebben wij wel een aantal rigoureuze keuzes de revue laten passeren. Bij deze keuzes zouden diverse voorzieningen en regelingen voor onze inwoners onder druk komen te staan. Wij willen u, mede gelet op de politieke behandeling van deze begroting, de impact van dergelijke keuzes niet onthouden en hebben in onderstaand overzicht de financiële impact (besparingsmogelijkheden) inzichtelijk gemaakt. Keuzemogelijkheid

2012

2013

2014

Geen bemoeienis ontwikkeling Julianaplein.

75.000

Geen aanleg fietspad Randweg Zuid Afkopen/verlagen bijdrage zwembad Landal

2015 Opmerkingen 75.000 Geen retail, enkel wonen via WSV 30.000

53.000

53.000

145.000

145.000

145.000 Bibliotheek zal waarschijnlijk sluiten (gesaldeerd met huuropbrengst)

Geen extra impuls armoede-/instroombeleid

55.000

15.000

15.000 Reserve inzetten voor alg.middelen

Verlagen budget aan leerlingenvervoer

10.000

20.000

20.000 Aanscherping verordening LL.vervoer

Halveren subsidies Kopermolen, Fraiche en voetbalverenigingen (exploitatiebijdragen)

30.000

30.000

30.000

Deelname in VVV Zuid-Limburg beëindigen

90.000

90.000

90.000 Bespreken met andere gemeenten

Stoppen subsidiëring bibliotheek Vaals

53.000 Overeenkomst t/m 2018

Zoals gezegd beoogt dit overzicht de politieke discussie te ondersteunen. Het college is voorstander van het behouden van het integrale karakter van het Politiek Akkoord. Vanuit die insteek is een sluitende meerjarenbegroting tot stand kunnen komen, zonder een verdere verhoging van de financiële lastendruk voor de lokale samenleving. Natuurlijk weten we niet welke verdere financiële tekorten ons 2016 en volgende jaren zullen brengen. Een en ander is nog onzeker. Het kan tegenvallen, maar het kan ook meevallen. Wij zijn van mening dat het voorbarig en inconsistent is om nu reeds hierop te anticiperen door het voorzieningenniveau aan te tasten dan wel de lastendruk te verhogen. In deze turbulente tijden vraagt de samenleving van ons een weloverwogen bestuurlijke lijn. Een gedegen financieel beleid, maar ook ruimte voor verdere kwaliteitsverbetering van de woon- en leefomgeving en ontplooiingsmogelijkheden voor iedere inwoner, in welke omstandigheid dan ook, voor de huidige generatie maar zeker ook voor de generatie na ons. Wij denken dat wij in deze uitdaging geslaagd zijn en zijn benieuwd naar uw reactie en besluitvorming. College van burgemeester en wethouders van de gemeente Vaals.

Pagina 2 van 153

Deel 1.


Pagina 3 van 153

Pagina 4 van 153

Deel 1.


2012


Begrotingsperspectief

Het eerste deel van deze programmabegroting is bedoeld als een soort samenvatting van de totale programmabegroting. Het geeft de hoofdlijnen van de begroting aan alsmede het (financieel) perspectief waarbinnen deze begroting tot stand is gekomen. In onderdeel 1 wordt eerst ingegaan op de strategische uitgangspunten voor de lange termijn, het programma voor de komende 4 jaar alsmede de prioriteiten die daaruit zijn afgeleid voor het begrotingsjaar 2012. Ook wordt een samenstelling van het huidige gemeentebestuur en de portefeuilleverdeling binnen het college gepresenteerd. Uiteindelijk worden de begrotingssaldi voor de komende jaren gepresenteerd en een nadere analyse gegeven van de totstandkoming van deze saldi. Daarbij worden de aanpassingen in het bestaande beleid verder uitgesplitst. Tevens wordt aangeduid wat de financiële consequenties van het nieuwe beleid en de nieuwe investeringsprojecten zijn. Ook wordt het dekkingsplan nader uiteengezet. Om een juist inzicht in de financiële situatie te krijgen wordt ook stilgestaan bij de ontwikkelingen in de reservepositie van de gemeente. Verder worden zowel de nieuwe alsook de lopende investeringsprojecten in beeld gebracht. Afgesloten wordt met een overzicht van de zogenaamde (niet geraamde) p.m.-posten. De indeling van dit eerste deel is als volgt: 1. Strategie en bestuur 2. Prioriteiten 2012 3. Financiële positie.

Pagina 5 van 153

Pagina 6 van 153


Strategie en bestuur

2012 Begrotingsperspectief

In de programmabegroting wordt met name het beleid voor het komende begrotingsjaar neergezet. Dit beleid staat echter niet op zichzelf. Het vormt een voortvloeisel van een langere termijn visie. In deze langere termijn visie worden een aantal ambities gesteld om de reeds geldende dan wel te verwachten specifieke problematiek van de gemeente het hoofd te bieden. In dit deel wordt deze langere termijn visie nader in beeld gebracht, samen met de samenstelling van het gemeentelijke bestuur alsmede de wijze waarop dit bestuur haar taken wil uitvoeren.

1.1.

Strategische visie

Het beleid voor de langere termijn is vastgelegd in de nieuwe strategische visie “Geef vorm aan Vaals”. Deze strategische visie geldt als absoluut kader voor het beleid voor een periode van 10 jaar, met als tijdshorizon het jaar 2020. De visie moet antwoord geven op de vraag wat we over een bepaalde tijd zouden willen zijn en willen bereiken. We focussen ons op de lange termijn en zetten ons toekomstig beleid in, om richting 2020 onze visie te realiseren. De toekomstvisie hebben we in het onderstaande kader geformuleerd. VISIE: De gemeente Vaals anno 2020 is een aantrekkelijke woon- en leefgemeente, met een internationaal karakter dat met name op Aken georiënteerd is. De inwoners van onze gemeente merken duidelijk de voordelen van het leven in de “Euregio”. De dynamische leefgemeenschap bestaat uit een evenwichtig opgebouwde, zelfredzame en pluriforme bevolking, waarin de onderlinge verbondenheid groot is. De leefbaarheid van de gemeenschap en de aantrekkelijkheid van de woonomgeving wordt aangedreven door een sterke economische motor. Deze motor draait op de samenhang en kwaliteit van het unieke Drielandenpunt, het hoogwaardig buitengebied met aantrekkelijke kleine kernen en de monumentale historische kern met een attractief winkelcentrum. De toekomstvisie van Vaals is gericht op het waarborgen van de kwaliteit van de leefbaarheid van onze samenleving. Het streven is de gemeenschapszin te behouden. Wij zullen streven naar het versterken van de sociale cohesie. Daarbij hebben we een samenleving voor ogen, waarin zowel de zelfredzaamheid als ook de onderlinge samenhang groot is. We kiezen hierbij bewust voor een gedifferentieerde aanpak van de kernen Vaals, Vijlen en Lemiers, gezien de grote verschillen tussen deze drie kernen. Geredeneerd vanuit de voor Vaals kenmerkende geaccepteerde verscheidenheid is de samenleving gebaat bij een evenwichtige en multiculturele samenstelling. Dat betekent dat wij ons gaan inspannen voor het behouden en het aantrekken van jongeren en jonge gezinnen. Hiertoe is een goed vestigingsklimaat nodig alsmede het behoud en deels uitbouwen van het goede voorzieningenniveau. Wij moeten gebruik maken van de centrale ligging in de Euregio alsmede de ontwikkelingen die in de regio Aken (RWTH) als ook Avantis plaatsvinden. Dat betekent onder andere zorgen voor goede meertalige onderwijsvoorzieningen, het afstemmen van voorzieningen en vereenvoudigen van allerlei procedures voor “nieuwvestiggers” en een betere integratie van onze nieuwe inwoners middels gerichte meertalige informatie. Er liggen kansen om een betere positionering van onze inwoners op de arbeidsmarkt te bewerkstelligen. Een aantrekkelijke woonomgeving kan ons streven naar het behouden en aantrekken van inwoners, en dus een goede leefbaarheid in de wijken, voor een belangrijk deel ondersteunen. Het is van belang de balans in het woningaanbod te herstellen en de woonomgeving op te waarderen. Daarbij staan kwaliteit en duurzaamheid voorop. In onze stadse kern kunnen de historische omgeving en een attractief winkelen verblijfscentrum een belangrijke kwaliteitsimpuls bieden. In het buitengebied dienen we vooral in te zetten op natuur- en landschapsherstel. De kwaliteit van de leefbaarheid en woonomgeving is gebaat bij een goed draaiende lokale economie. Onze kracht ligt in de toeristische kwaliteit van onze gemeente. Dankzij de vele bezoekers kunnen we een voorzieningenniveau voor onze inwoners overeind houden, dat anders voor een gemeente van onze omvang waarschijnlijk niet realistisch zou zijn. We zullen moeten investeren in de toeristische sector om de aantrekkelijkheid voor de langere termijn te waarborgen. Het doel daarbij is meer spreiding van bezoekers in de tijd en een hoger toeristisch bestedingenniveau. Verbeteren van de kwaliteit en de onderlinge samenhang is daarbij onze inzet.

Pagina 7 van 153

De ambities van de gemeente Vaals De genoemde visie is kernachtig weergegeven. Aan deze kernachtige visie zijn diverse ambities gekoppeld, die een meer concrete vertaling van de visie vormen. Door het verwezenlijken van de ambities realiseren we - voorzover we daar als gemeente invloed op kunnen uitoefenen - het beeld dat we met deze toekomstvisie beogen. De ambities vormen een samenhangend geheel van beleidslijnen, waarbinnen de toekomstige plannen en projecten zich zullen bewegen om de visie waar te kunnen maken. Onderstaand wordt dit schematisch weergegeven.

Opwaardering woonomgeving kernen

AANTREKKELIJK WONEN T O E K O M S T V I S I E

LEEFBAARHEID

Evenwichtige bevolkingsopbouw

TOERISTISCHE KWALITEIT

Sfeervol winkelen verblijfscentrum

Sterke sociale cohesie

Unieke kwaliteit Drielandenpunt

Evenwichtig gebruik buitengebied

Positie op de arbeidsmarkt

Euregionale oriëntatie

Drieslag 3lpbuitengebiedhistorich centrum bevolkingsopbouw

Uit dit schema blijkt de (noodzaak van de) onderlinge verbondenheid van onze toekomstplannen. Deze strategische visie vormt een integraal concept om de toekomst tegemoet te treden. Alle hierin verwoorde ambities zijn gericht op het instandhouden van de gemeenschapszin, zich uitend in een goede leefbaarheid van onze samenleving.

Pagina 8 van 153

1.2.

Gemeentebestuur

De samenstelling van het hoogste bestuursorgaan, de gemeenteraad, ziet als volgt uit:

Gemeenteraad Vaals 2010-2014

C.D.A. 3 zetels: dhr. Coenen dhr. Van Vliet mw. Claessen – Jolic

Pro Vaals 1 zetels: dhr. Baltus Burgerbelang 1 zetel: dhr. Delnoye Groep Jussen 1 zetel: dhr. Jussen

Griffier dhr. Ummels

Betaalbaar & Duurzaam Vaals 2 zetels: mw. Brans dhr. Götz P.v.d.A. 2 zetels: mw. Renericken dhr. Kersten Vrij en Onafhankelijk 3 zetels: Dhr. Mertens mw. Lemmer dhr. De Graauw

Voorzitter burgemeester

Na de verkiezingen is een coalitie gevormd door de fracties V&O, P.v.d.A en Betaalbaar & Duurzaam Vaals. Vanuit deze coalitie zijn 3 wethouders (1 per fractie) door de raad benoemd, die samen met de burgemeester het college van burgemeester en wethouders vormen. Binnen dit college is de volgende portefeuilleverdeling tot stand gekomen. College van burgemeester en wethouders 2010 – 2014 Burgemeester: dhr. van Loo

Wethouder dhr. Vroemen

Wethouder mw. Verbeek

Wethouder dhr. Kompier

Voorzitter

Vrij & Onafhankelijk

P.v.d.A.

Betaalbaar & Duurzaam Vaals

Bestuur & Dienstverlening

Mens & Voorzieningen

Wonen & Verkeer

Werk & Economie

Openbare orde en veiligheid – rampenbestrijding – burgerjaarverslag – algemene gemeentelijke belangen – algemene coördinatie eenheid van beleid en beleidscyclus – bovengemeentelijke / Euregionale samenwerking – algemene juridische zorg – algemene kwaliteitszorg – communicatie & voorlichting – plaatselijke verordeningen – handhaving.

Breed welzijn – onderwijs & educatie – sport- / speelgelegenheden – volksgezondheid – ouderen / jongeren / gehandicapten – algemeen maatschappelijk werk / sociaal cultureel werk – kunst & cultuur – vreemdelingenbeleid.

Volkshuisvesting – ruimtelijke ordening – monumentenbeleid – verkeer en vervoer inclusief CVV – openbare werken – milieu – gemeentelijke eigendommen – woonwagenzaken – begraafplaatsen – watermanagement – vitaal platteland – Drielandenpunt.

Economische zaken – duurzaamheid – toerisme & recreatie – evenementen – grensoverschrijdende projecten / Euregionale 2008 – markten en kermissen – arbeidsmarktbeleid – sociale zaken – armoede/minima – financiën/belastingen – bedrijfsvoering – personeel & organisatie.

Pagina 9 van 153

Pagina 10 van 153

Prioriteiten 2012



Het beleid in deze begroting vormt een onlosmakelijk onderdeel van een meerjarig plan. In het vorige deel is reeds aangegeven dat een lange termijn visie is ontwikkeld. Daarnaast geldt voor de middellange termijn ook het zogenaamde coalitieprogramma, het akkoord dat tussen een aantal politieke partijen na de laatste verkiezingen is bereikt en op grond waarvan het beleid voor de komende termijn gestalte moet gaan krijgen. In dit deel wordt ingegaan op de hoofdpunten van dit coalitieprogramma. Daarnaast worden de belangrijkste onderwerpen voor 2012 (zogenaamde speerpunten) nader in beeld gebracht. Het programma dat de coalitie na de verkiezingen van 2010 heeft opgesteld is voor een deel gebaseerd op de strategische visie uit 2008 en biedt voldoende duidelijkheid betreffende de speerpunten van beleid voor de huidige raadsperiode 2010 – 2014. Een nadere uitwerking van het coalitieprogramma heeft plaatsgevonden middels het Uitvoeringsplan Vaals 2010 – 2014 en de kadernota 2011. Daarbij is geconstateerd dat de ambities uit de strategische visie en de speerpunten uit het coalitieakkoord goed op elkaar aansluiten. In onderstaand overzicht worden de speerpunten, voortkomend uit het coalitieprogramma 2010 – 2014 weergegeven. Coalitieprogramma 2010 – 2014

Activiteiten 2012

Uitvoering 2013 / 2014

Een open en democratische bestuursstijl → – het delen van verantwoordelijkheden en het samen denken en praten over beleid en uitvoering met buurtplatforms – het vergroten van de invloed op het beleid door de inwoners van Vaals door structureel overleg en beter informeren Buurtplatforms: Evalueren nieuwe koers inclusief evt. bijstellen → ruimere budgetten en transparante verantwoording → buurtplatform buitengebied Deelnemen aan overleg buurtplatforms.

Uitwerken nieuwe projecten / thema's Continueren

Participatie buitengebied bij uitwerken recreatief Uitrollen maatregelen gebruik buitengebied / kwaliteitsverbetering inzake kwaliteitsstiltegebieden. verbetering buitengebied Wijkraden: Aanspreekpunt, bijwonen huurdersdag, → structureel overleg wijkraden en huurdersbelangen- betrokkenheid bij projecten. verenigingen

Continueren

Gemeentelijke website: → website

Continuering upgrading website (uitbreiden digitaal aanbod)

Continueren

Inzetten social media

Uitrollen gebruik social media

Implementeren modules voor publiceren Vergunningen en Digitale Bestemmingsplannen. Communicatie & voorlichting: → interactief beleid

Implementeren nieuw communicatiebeleid middels diverse deelprojecten, zoals notitie persbeleid en nota interne communicatie.

Uitrollen communicatiebeleid

Efficiënt en effectief met ons geld omgaan → – een kleinere en kwalitatief betere gemeentelijke organisatie – het verbeteren van de effectiviteit en de efficiency van samenwerkingsverbanden – een gematigd en rechtvaardig stelsel van gemeentelijke belastingen Personeel & organisatie: → bedrijfsvoering → personele capaciteit

Verbonden partijen: → efficiency / effecten

Opstellen van een gezamenlijk personeelsbeleid Uitvoeren acties vanuit gezamenlijk voor de gemeenten Gulpen-Wittem en Vaals personeelsbeleid Invoeren van competentie-management en toepassen in de beoordelings- en functioneringscyclus.

Uitvoeren van acties voortkomende uit competentie-management

Analyse naar efficiency en effectiviteit van diverse samenwerkingsverbanden en aansluitend hierop maken van concrete prestatieafspraken met deze

Uitvoeren acties n.a.v. conclusies vanuit onderzoek en opstellen prestatie-afspraken Pagina 11 van 153

Coalitieprogramma 2010 – 2014

Activiteiten 2012


samenwerkingsverbanden (GGD, RD4, Licom, etc..) Samenwerking Gulpen-Wittem en Vaals

Onderzoeken en uitwerken op welke gebieden samenwerking plaats kan vinden

Samenwerking Maastricht – Heuvelland

Ontwikkelen strategisch bestuurlijk platform

Uitwerken strategisch bestuurlijk platform

Participatie in projecten, incl. afspraken maken met Provincie over financiering

Continueren

Uitwerken business-cases voor mogelijke onderdelen shared service center.

Implementeren van business-cases

Niemand buiten de boot laten vallen → – een actief arbeidsmarktbeleid gericht op uitvoering van alle beschikbare plannen – een actief armoedebeleid gericht op uitvoering van alle beschikbare plannen Arbeidsmarkt-/ en uitstroombeleid: → training en scholing → actieve benadering uitkeringsgerechtigden → subsidiëring loonkosten

Gemeentelijk minimabeleid: → actieve voorlichting

Inzet van bijstandsgerechtigden in vrijwilligerswerk m.b.v. jobcoach

Continueren

Scholingsaanbod beter laten aansluiten bij lopend beleid

Continueren

Betere activering middels koppelen en linken bestanden via Pentasz

Continueren

Het verder verbeteren van de voorlichting over inkomensondersteunende maatregelen

Continueren

Schuldhulppreventie

Continueren

Voor de generatie na ons → – een duurzame en klimaatneutrale leefomgeving – het beperken van verkeersmilieuhinder door verruiming van het fietsverkeer en het openbaar vervoer – het begeleiden van verkeersstromen over de daartoe bestemde routes – het beter beschermen van het buitengebied door het reguleren van het gemotoriseerd verkeer Buitengebied: → verkeersdruk → kwaliteit stiltegebied → verkeersluwe experimenten → parkeerproblematiek en leefbaarheid Holset

Onderzoek naar kwaliteitsverbetering stiltegebieden

Uitvoeren acties n.a.v. onderzoek

Opstellen verkeersplan met parkeren aan de Uitvoeren acties vanuit randen, groene haltes, handhaving en selectieve verkeersplan bereikbaarheid Uitzetten verkeersluwe experimenten

Handhaving n.a.v. invoering verkeersluwe experimenten

Opstellen klimaatbeleidsplan

Uitvoeren maatregelen uit klimaatbeleidsplan

Opstarten en uitvoeren lokale duurzaamheidsinitiatieven.

Continueren

Uitvoering geven aan de deelgebieden 2 en 4 van het project duurzaamheid.

Continueren

Fietspaden: → fietsverbindingen met buurgemeenten → aanleg fietspad Randweg Zuid

Geen activiteiten

Aanleg Fietspad Randweg in 2014 uitvoeren

Verkeersdoorstroming: → reconstructie Maastrichterlaan

Consultatie-avonden met belanghebbenden bijwonen → verkrijgen informatie over de gewenste methode en duur van de uitvoering

Duurzaamheid: → plan van aanpak duurzaamheid → klimaatneutraliteit

Uitvoeren reconstructie

Continueren

Gemeentelijke website → website

Continueren

Continueren

Bestemmingsplan buitengebied

Vaststelling definitief bestemmingsplan buitengebied

Groenstructuurplan

Uitvoeren maatregelen

Continueren

Milieubeleidsplan 2009 – 2012

Opstellen klimaatbeleidsplan

Uitvoeren maatregelen uit klimaatbeleidsplan inclusief

Pagina 12 van 153


Activiteiten 2012

Uitvoering 2013 / 2014 opstellennieuw milieubeleidsplan 2013 – 2016

Leven, wonen en werken in Vaals → – daar waar mogelijk economische ontwikkelingen in gang zetten en ondernemers faciliteren – kleinschalig uitvoeren van concrete woningbouwplannen – in stand houden en waar mogelijk uitbouwen cultureel leven – mensen met hulpbehoefte zolang mogelijk in eigen leefomgeving laten wonen Activiteitenplein: → beperkte uitvoering activiteitenplein Vaals NoordWest

Realisatie activiteitenplein

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO): → WMO-raad → marktbezoek kernen → schouw-op-zorg → burenhulpcentrale → klussendienst → indicaties chronisch zieken / gehandicapten → servicecentrum vrijwilligers

Minstens 2 maal per jaar overleg met de WMO- Continueren raad

Facilitering verenigingen: → overleg verenigingen → subsidiebeleid

Continueren marktbezoek kernen

Continueren

Ontwikkelen Vaals Helpt waaronder oprichten klussendienst in samenwerking met Pentasz

Uitvoeren acties vanuit Vaals Helpt

Continuering dienstverlening vanuit servicecentrum vrijwilligers

Continueren

Overleg verenigingen activeren

Continueren

Invoeren nieuw subsidiebeleid

Uitvoeren subsidiebeleid

Ondersteuning vanuit vrijwilligerscentrale bieden middels hulp bij het invullen van vacatures en als vraagbaak voor alles waar verenigingen tegenaan lopen

Uitzetten nieuwe acties vanuit vrijwilligerscentrale

Vormingswerk → straattheaterfestival

Opnieuw faciliteren straattheaterfestival

Continueren

Woningbouw: → alternatieve woonvormen → aanpak leegstand en verpaupering → duurzame vormen woningbouw

Geen activiteiten, aangezien huidige weten regelgeving (woningwet, gemeentelijke bouwverordening en monumentenwet) geen mogelijkheden bieden om tegen leegstand op te treden.

Ondernemers en bedrijven: → structureel overleg → bedrijventerrein Vaals Noord → bedrijfsverzamelgebouw Gelva

Minstens 2 maal per jaar overleg met de FOV

Continueren

Onderzoek mogelijk overleg met nietgeorganiseerde ondernemers → mogelijk structureel overleg identiek aan overleg met FOV

Uitvoering geven aan nieuwe overlegstructuren

Toerisme en recreatie: → toeristisch platform

Opzetten toeristisch platform met VVV, Uitvoeren acties ondernemers en burgers en operationeel maken voortkomende uit toeristisch platform Uitzetten Cittaslow-gedachte

Invoeren maatregelen vanuit Cittaslow-gedachte

Doorontwikkeling CJG

Continueren

Overleg met ketenpartners inzake CJG

Continueren

Vervolg geven aan debatavonden

Op basis van uitkomsten debatavonden nieuwe acties uitzetten

Stadsvernieuwingsproject Von Clermontpark

Onderzoeken nieuwe mogelijkheden / opstellen nieuwe plannen

Start bouwwerkzaamheden

Woningbouw Vijlen en Lemiers

Start bouwwerkzaamheden / realisatie Wozoco's Vijlen en Lemiers en start bouw eigen bouwers

Afronding bouwwerkzaamheden

Economische structuur

Continuering uitvoering actiepunten nota economische structuur

Continueren

Uitvoeren lokale initiatieven uit Vaals Werkt

Continueren

Centrum Jeugd & Gezin

Pagina 13 van 153


Activiteiten 2012


Typisch Vaals → – meer aandacht voor meertaligheid en grensgangers – versterken van de relatie met de gemeente Aken en de effecten van de ontwikkelingen over de grens Euregionale positionering: → euregio netwerk → servicecentrum grensgangers

Uitbouwen van euregionaal netwerk middels de Continueren vier vastgestelde projecten

Gemeenschappelijk basisonderwijs: → meertalig basisonderwijs

Overleg met scholen over tweetalig onderwijs incl. 15% pilot De Kleine Wereld

Voortgang en continuering pilot

Verkrijgen eerste evaluaties pilot meertalig onderwijs

Vervolgacties uitzetten n.a.v. evaluaties

Inrichten servicecentrum grensgangers

Mede op basis van bovenstaand overzicht heeft de raad via de kadernota voor 2012 de volgende prioriteiten bepaald: Prioriteiten 2012 Prioriteit

Activiteiten 2012

Programma Mens & Voorzieningen Actief burgerschap / sterke sociale cohesie

Evalueren nieuwe koers inclusief eventueel bijstellen

Activiteitenplein Vaals Noord-West

realiseren activiteitenplein in samenspraak/-werking met buurtplatform

Op basis van evaluatie concrete projecten / thema's benoemen die in 2012 opgepakt worden.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning Vaststellen WMO-beleidsplan 2012 -2015 Opstellen en bespreken WMO uitvoeringsprogramma 2012. Speerpunten in dit uitvoeringsprogramma zullen zijn 'kanteling' van het WMO loket, verdere ontwikkeling regionale vrijwilligerscentrale en ontwikkeling Vaals Helpt. Servicecentrum Vrijwilligers

Verdere uitwerking van de vrijwilligerscentrale (op regionaal vlak), inclusief toeleiden vrijwilligers en pentasz-clienten naar activiteiten (met behulp van jobcoach)

Combinatiefunctie

Invulling geven aan combinatiefunctie in combinatie met ondertekening overeenkomsten

Onderzoek nieuwe sporthal

Onderzoek uitvoeren naar nieuwe sporthal

Programma Wonen & Verkeer Stadsvern.project. Von Clermontpark Vaststellen bestemmingsplan Von Clermontpark Afronden gesprekken met Situs inzake overdracht. Afronden gesprekken met nieuwe partijen inzake Von Clermontpark Woningbouw Vijlen en Lemiers

Start bouwwerkzaamheden / realisatie woningbouwopgaven in Vijlen en Lemiers

Julianaplein (opwaardering centrum Vaals)

Uitwerking van de diverse onderdelen voortvloeiend uit marktverkenningsonderzoek (bijv. retail etc.) Afsluiten samenwerkingsovereenkomsten Uitwerking stedenbouwkundig ontwerp, planologische procedure.

Buitengebied (natuurontwikkeling en Vaststellen structuurvisie landschapsherstel) Uitwerken plannen diverse business-cases (Belleflamme / Xhonneux) Buitengebied (recreatief gebruik buitengebied / kwaliteitsverbetering stiltegebieden)

Onderzoek naar kwaliteitsverbetering stiltegebieden Opstellen verkeersplan met parkeren aan de randen, groene haltes, handhaving en selectieve bereikbaarheid Uitzetten verkeersluwe experimenten

Verkeersdoorstroming / reconstructie Consultatie-avonden met belanghebbenden bijwonen → verkrijgen informatie over de Maastrichterlaan gewenste methode en duur van de uitvoering Uitvoeren reconstructie Actualisatie bestemmingsplan

Opstellen bestemmingsplan Kern Vaals

Vijver Obelisk

Uitvoering van het opknappen vijver Obelisk

Programma Werk & Economie

Pagina 14 van 153

Arbeidsmarkt-/uitstroombeleid

verbeterde aanpak instroom, actieve benadering cliënten en concretiseren aanbod scholing, leer-/werktrajecten en stages, bijstandsgerechtigden als vrijwilligers activeren Invoeren WWNV in regionaal verband, inclusief transitie WSW in (WOZL)-verband

Armoedebeleid

Schuldhulppreventie verbetering van de voorlichting over inkomensondersteunende maatregelen

Economische structuur

Uitvoering geven aan activiteiten uit Vaals Werkt

Programma Bestuur & Dienstverlening Samenwerking (op diverse gebieden) Onderzoeken van de haalbaarheid (incl. het treffen van voorbereidingen) van de gewenste vorm. Uitbouwen van euregionaal netwerk middels de vier vastgestelde projecten Duurzaamheid

Opstarten en uitvoeren lokale duurzaamheidsinitiatieven. Uitvoering geven aan de deelgebieden 2 en 4 van het project duurzaamheid.

Communicatie & Voorlichting

Implementeren nieuw communicatiebeleid middels diverse deelprojecten, zoals notitie persbeleid en nota interne communicatie. Continuering upgrading website (uitbreiden digitaal aanbod) Inzetten social media Implementeren modules voor publiceren Vergunningen en Digitale Bestemmingsplannen

In de beleidscyclus 2012 (BURAP's) zal de voortgang bij deze prioriteiten nadrukkelijk worden gevolgd. In de programma's bij deze begroting (deel 2) wordt nader op deze prioriteiten ingegaan.

Pagina 15 van 153

Pagina 16 van 153


Financiële positie


In de voorgaande onderdelen is ingegaan op de inhoudelijke beleidsonderwerpen voor de komende tijd. Het gaat hier om de prioriteiten uit de begroting 2012. In deel 2 van deze begroting (het programmaplan) zullen de diverse programma's nader worden belicht, met elk hun financiële impact. Financieel gezien kan deze begroting voor het jaar 2012 en volgende jaren middels onderstaand overzicht in beeld worden gebracht. Programmabegroting 2012 – 2015 Programma's

Lasten 2012

Baten 2012

Saldo 2012

Saldo 2013

Saldo 2014

Saldo 2015

Mens & Voorzieningen

-5.884.000

805.000

-5.079.000

-5.162.000

-5.054.000

-4.959.000

Wonen & Verkeer

-6.958.000

4.053.000

-2.905.000

-2.948.000

-3.012.000

-2.993.000

Werk & Economie

-9.859.000

8.763.000

-1.096.000

-1.026.000

-947.000

-909.000

Bestuur & Dienstverlening

-3.464.000

303.000

-3.161.000

-3.183.000

-3.244.000

-3.152.000

-26.165.000

13.924.000

-12.241.000

-12.319.000

-12.257.000

-12.013.000

-2.016.000

14.262.000

12.246.000

12.411.000

12.416.000

12.018.000

Begrotingssaldi 2012 – 2015

5.000

92.000

159.000

5.000

Subtotaal programma's Financiering/Alg.dekkingsmidd.

Om voorafgaand een breder inzicht te krijgen in de financiële omvang van deze begroting en de positie van de gemeente, zullen hierna een aantal financiële aspecten van deze begroting op hoofdlijnen nader worden belicht.

3.1.

Begrotingsruimten 2012 – 2015

De begrotingsruimte is het positieve resultaat tussen de geraamde baten en de geraamde lasten. Indien meer inkomsten dan uitgaven zijn is sprake van begrotingsruimte, andersom van een begrotingstekort. Uit onderstaande saldi blijkt dat structureel sprake is van begrotingsruimte. Onderstaand overzicht geeft een inzicht in de begrotingsruimten van deze (meerjaren)begroting, alsmede de totstandkoming daarvan, geredeneerd vanaf de kadernota 2012. Bij het lezen van onderstaande overzichten moeten de cijfers als volgt gelezen worden: – cijfers met een minteken betreft ofwel een stijging van de lasten (bijvoorbeeld meerlasten leerlingenvervoer) danwel een daling van de baten (bijvoorbeeld lager dividend nutsbedrijven); – cijfers met geen teken betreft ofwel een daling van de lasten (bijvoorbeeld minderlasten inburgering) danwel een stijging van de baten. Begrotingsruimten

2012

2013

2014

Begrotingssaldi kadernota 2012 (incl. dekkingsplan) *

113.000

-143.000

-141.000

Mutaties als gevolg van voortzetten bestaand beleid

-252.000

-140.000

-44.000

0

0

0

-139.000

-283.000

-185.000

-393.000

0

0

0

0

Mutaties wettelijke ontwikkelingen “Ruimte voor nieuw beleid”

2015

Invulling nieuw beleid: meerkosten nieuwe beleidskeuze's kapitaallasten nieuwe investeringsprojecten Af te dekken begrotingstekorten / overschotten Dekkingsplan

Begrotingsruimten

-1.000

-20.000

-34.000

-53.000

-140.000

-303.000

-219.000

-446.000

145.000

395.000

378.000

451.000

5.000

92.000

159.000

5.000

* Betreft saldo kadernota 2012 exclusief versobering Julianaplein ad € 45.000 structureel vanaf 2013.

Pagina 17 van 153

3.2.

Analyse begrotingsruimten

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de totstandkoming van de uiteindelijke begrotingsruimten beïnvloed wordt door enerzijds mutaties als gevolg van reeds gekozen bestaand beleid en anderzijds door de nieuwe investeringsprojecten. Om een financieel verantwoorde begroting te kunnen presenteren is uiteindelijk een dekkingsplan noodzakelijk. Onderstaand worden de diverse aspecten nader toegelicht. Bestaand beleid / Wettelijke ontwikkelingen

2012

2013

2014

2015

Mutaties Mens & Voorzieningen: Beëindiging cofinanciering NASB

30.000

Leerplicht

-10.000

-10.000

-10.000

Leerlingenvervoer

-15.000

-15.000

-15.000

Inburgering

10.000

10.000

10.000

Preventieve gezondheidszorg – o.a. transitiekosten GGD

-39.000

-5.000

-2.000

-30.000

-30.000

-30.000

-16.000

-39.000

-35.000

-40.000

-40.000

-5.000

-5.000

-5.000

Veiligheid

-10.000

-10.000

-5.000

Leges bouwvergunningen

-40.000

10.000

10.000

Onroerende zaak belasting (OZB)

-12.000

-18.000

-19.000

Stelpost onvoorzien

-30.000 7.000

12.000

20.000

Automatisering (diversen)

-17.000

-19.000

-23.000

Buitendienst (klein materieel)

-11.000

-5.000

-3.000

Mutaties Wonen & Verkeer: Verkeersregelaars marktdagen Verhogen tekort Von Clermontpark (dekking uit alg. reserve)

-8.000

Mutaties Werk & Economie: Dividend nutsbedrijven Toeristenbelasting (VCP) Bijdrage VVV-Zuid-Limburg

-10.000

Mutaties Bestuur & Dienstverlening: Aanschaf telefooncentrale Dorpsbouwmeester

Nutskosten gemeentehuis

-16.000

Kapitaallasten (diversen)

8.000

43.000

74.000

Diverse overige effecten:

-8.000

-19.000

-1.000

-252.000

-140.000

-44.000

Meerkosten bestaand beleid / wettelijke ontwikkelingen

De belangrijkste mutaties (qua financiële omvang) inzake het bestaande beleid zijn: • Beëindiging cofinanciering NASB => Het project NASB loopt vanaf 2010 tot en met 2013. Vanaf 2014 is de cofinanciering inzake dit project dan niet meer nodig. Hierdoor structureel voordeel ad € 30.000. • Leerplicht => betreft overeengekomen nieuwe verdeelsleutel (regio Maastricht en Heuvelland) inzake de actuele en verhoogde kosten leerplicht en RMC (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie). • Leerlingenvervoer => De kosten van het leerlingenvervoer nemen toe, doordat meer leerlingen van deze regeling gebruik maken alsmede het feit dat leerlingen steeds meer verspreid zijn over diverse dislocaties (van Maastricht tot Meerssen). • Inburgering => dit budget was bedoeld voor de 'eerste opvang' en komt voort uit de algemene uitkering; het budget is geschrapt, omdat 'eerste opvang' bijna niet voorkomt in Vaals. • Preventieve gezondheidszorg => betreft extra lasten conform raadsvoorstel juni 2011. In 2012 moeten incidenteel € 32.000 aan transitiekosten gemaakt worden om de taakstellende bezuiniging (scenario 2) te realiseren. In dekkingsplan begroting 2011 was opgenomen dat bezuiniging zou ingaan in 2012 voor een bedrag ad € 14.000, uit raadsvoorstel blijkt dat dit bedrag pas in 2015 gerealiseerd wordt; eerdere jaren wordt hierdoor maar gedeelte van bezuiniging gerealiseerd. • Tekort grondexploitatie Von Clermontpark I => bij het samenstellen van de kadernota 2012 was de verwachting dat het tekort op de grondexploitatie circa € 1,3 miljoen zou bedragen (o.b.v. gesprekken met Pagina 18 van 153

•

•

•

• • • •

geïnteresseerde partij), hetgeen door uitname uit de algemene reserve een verlies aan rente zou betekenen van circa € 50.000. Gezien de recente ontwikkelingen (afhaken geïnteresseerde partij) en de benadering van andere potentiële overnamepartners is nu de verwachting dat het tekort circa € 2 miljoen zal bedragen (o.b.v. stand huidige besprekingen); uitname van dit bedrag uit de algemene reserve leidt tot structurele derving van € 80.000 aan rentebaten, zijnde dus € 30.000 minderbaten dan volgens de kadernota 2012. Dividend nutsbedrijven => de daling van het dividend nutsbedrijven wordt veroorzaakt doordat naar verwachting eind 2011 Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V. wordt verkocht, hetgeen structureel € 20.000 minderbaten aan dividend betekent. Verder was in 2011 nog de verwachting dat voor de overige oude Essent vennootschappen (behoudens Enexis en Attero) jaarlijks circa € 10.000 aan dividend zou worden ontvangen. Op basis van voortschrijdend inzicht blijkt dat deze vennootschappen toch geen dividend uitkeren, daarom heeft hiervoor structureel aframing plaatsgevonden. Toeristenbelasting (VCP) => in de begroting 2011 was de verwachting dat in het Von Clermontpark een hotel gevestigd zou worden (o.b.v. gesprekken met geïnteresseerde partij). Aangezien met deze partij de onderhandelingen zijn stopgezet en de onzekerheid die rust op de verdere ontwikkeling van het Von Clermontpark is de post in deze begroting niet meer opgenomen. Leges bouwvergunningen => in de begroting 2011 heeft een inschatting plaatsgevonden van de projectmatige woningbouw; in deze begroting heeft een reële bijstelling (nieuwe inschatting) plaatsgevonden, van de uitvoering van de projectmatige woningbouw. OZB => deze lagere opbrengsten zijn vooral het gevolg van de uitstel van enkele woningbouwprojecten (bijv. Vijlen, Von Clermontpark). Nutskosten gemeentehuis => betreft nieuwe doorrekening van de nutskosten gemeentehuis o.b.v. lopend contract en huidig verbruik. Automatisering => betreft diverse kosten inzake automatisering (o.a. structureel hogere kosten inzake glasvezelverbinding en incidentele kosten inzake licenties, bijvoorbeeld Oracle). Kapitaallasten => lagere kapitaallasten worden veroorzaakt doordat de wegreconstructies (zoals Nieuwe Hertogenweg, Camilluspark e.d.) welke in de kadernota 2011 zijn opgenomen met één jaar zijn uitgesteld, behoudens de reconstructie Maastrichterlaan.

Nieuw beleid / investeringsprojecten

2012

2013

2014

2015

Nieuwe investeringsprojecten: Aanschaf pick-up (vervanging Renault)

-6.000

Opzetstrooier vrachtauto

-1.000

Tractor en opzetstrooier tractor

-1.000

Houtversnipperaar

-1.000

-4.000

-5.000

-5.000

-4.000

-1.000

-15.000

-28.000

-37.000

-1.000

-20.000

-34.000

-53.000

Migratie SAP R3 naar SAP enterprise Projectenbundel ICT 2012-2015 (midoffice / website)

Meerkosten nieuw beleid/investeringsprojecten

Uit voorgaande tabel lijkt het alsof er sprake is van relatief weinig nieuw beleid en nieuwe investeringsprojecten. Dit is echter niet het geval, aangezien alle nieuwe grote investeringsprojecten (denk aan brandweerpost en Julianaplein) reeds zijn opgenomen in de kadernota 2012. Voor een totaaloverzicht van investeringen wordt ook verwezen naar onderdeel 3.6.

Dekkingsplan In de kadernota 2012 is reeds een ingrijpend dekkingsplan opgenomen. Om een totaalbeeld te krijgen over het dekkingsplan is hieronder per programma het dekkingsplan vanuit de kadernota 2012 opgenomen, behoudens de versobering Julianaplein ad € 45.000 structureel vanaf 2013. Dekkingsplan

2012

2013

2014

2015

Logopedie

5.000

5.000

5.000

5.000

LEA (lokale educatieve Agenda)

5.000

5.000

5.000

5.000

Onderhoud speelterreinen

5.000

5.000

5.000

5.000

Aanpassing begroting Omnibuzz

12.000

12.000

12.000

12.000

Aanpassing budget WMO-woonvoorzieningen

20.000

20.000

20.000

20.000

Programma Mens & Voorzieningen

Pagina 19 van 153

Dekkingsplan

2012

2013

2014

2015

Aanpassing budget WMO individuele voorzieningen

15.000

15.000

15.000

15.000

Bijstelling subsidies verenigingen

10.000

10.000

10.000

10.000

8.000

8.000

8.000

8.000

10.000

20.000

30.000

30.000

Bijstelling budget muziekonderwijs

5.000

5.000

5.000

5.000

Bijstelling budget vrijwilligersdag

5.000

5.000

5.000

5.000

100.000

110.000

120.000

120.000

5.000

5.000

5.000

5.000

Bijstelling budget groenonderhoud

14.000

14.000

14.000

14.000

Infrastructuur (straatmeubilair / buitendienst)

10.000

10.000

10.000

10.000

Uitvoering milieuhandhaving

10.000

10.000

10.000

10.000

Heroverweging Fietspad Randweg

40.000

40.000

12.000

12.000

Maatregelen duurzaamheid & Klimaatneutraliteit

25.000

25.000

25.000

25.000

Heroverweging uitbreiding cluster VROM

20.000

70.000

0

0

124.000

174.000

76.000

76.000

Schrappen budget Promotie Vaals

5.000

5.000

5.000

5.000

Schrappen subsidie ETIL / Starterscentrum

8.000

8.000

8.000

8.000

Schrappen bijdrage Regiobranding

5.000

10.000

10.000

10.000

18.000

23.000

23.000

23.000

5.000

5.000

5.000

5.000

20.000

20.000

20.000

20.000

8.000

8.000

8.000

8.000

Aanvullende taakstelling personeel

50.000

50.000

50.000

50.000

Aanpassing bijdrage Regionale Brandweer

15.000

15.000

15.000

45.000

Totaal programma Bestuur & Dienstverlening

98.000

98.000

98.000

128.000

340.000

405.000

317.000

347.000

Halvering budget impuls buurtplatforms Heroverweging beheer BMA Lemiers, Auw sjoel e.d

Totaal programma Mens & Voorzieningen

Programma Wonen & Verkeer Bijstelling budget onderhoud wandelpaden

Totaal programma Wonen & Verkeer


Totaal programma Werk & Economie

Programma Bestuur & Dienstverlening Schrappen budget veiligheid algemeen Bijstelling budget opleidingen Bijstelling budget BAG e.d.

Dekkingsplan kadernota 2012

Gezien de omvang van de af dekken begrotingstekorten is ook voor deze begroting een omvangrijk dekkingsplan noodzakelijk. Dit bestaat uit een mix van ombuigingen/bezuinigingen bestaand beleid, inzet gemeentelijke reserves en zeer beperkt belastingverhogende maatregelen. Dekkingsplan begroting 2012

2012

2013

2014

2015

Centrum voor Jeugd en Gezin

10.000

10.000

10.000

10.000

WMO budgetten (verhogen eigen bijdragen)

10.000

10.000

10.000

10.000

20.000

20.000

20.000

25.000

25.000

25.000

20.000

20.000

20.000

40.000

40.000

40.000

Ombuigingen/bezuinigingen bestaand beleid:

Landschapsonderhoud Onderhoud wegen

25.000

VVV Zuid-Limburg Rente verkoop Publiek Belang Elektriciteitsproductie BV

40.000

Pagina 20 van 153

Dekkingsplan begroting 2012

2012

2013

2014

2015

Stelpost loonstijging

48.000

98.000

Stelpost prijsstijging

20.000

40.000

Taakstelling krediet brandweerkazerne

63.000

26.000

27.000

Aanpassen afschrijvingstermijn tekort Julianaplein

70.000

25.000

26.000

Aanpassen afschrijvingstermijn wensen raad inzake Julianaplein

77.000

24.000

25.000

50.000

50.000

50.000

50.000

50.000

Taakstelling personeel

50.000

Incidentele inzet gemeentelijke reserves: Reserve gemeentefonds Belastingverhogende maatregelen Invoeren forensenbelasting

Dekkingsplan begroting 2012

10.000

10.000

10.000

10.000

145.000

395.000

378.000

451.000

CJG => in 2012 ontvangt de gemeente Vaals € 167.000 aan CJG-uitkering via het gemeentefonds. Voor de overige jaren is nog niets bekend, maar de verwachting is dat het bedrag in lijn ligt met de uitkering in 2012. Van dit bedrag moet € 100.000 doorbetaald worden aan de gemeente Maastricht inzake de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0-4 jarigen. Dit betekent dat Vaals nog € 67.000 over heeft voor de lokale functie CJG. Op dit moment is de inschatting dat een taakstelling van € 10.000 op dit bedrag mogelijk moet zijn; mede bezien in de herijking van de regionale functie jeugd. Eigen Bijdragen WMO => betreft verhogen van eigen bijdragen voor cliënten die een woningaanpassing krijgen of een scootmobiel/traplift/badlift e.d. Landelijk gelden maxima voor totaal te betalen eigen bijdragen: AWBZ en WMO worden samen geteld. Het CAK berekent en int die, zij weten dus ook wie WMO en/of AWBZ krijgt. Zij berekenen de draagkracht van mensen en als mensen aan hun plafond zitten, hoeven ze geen eigen bijdragen meer te betalen. Het maximaal te betalen bedrag is dus nog altijd naar draagkracht van de burger. Omdat de inning van eigen bijdrage van de WMO vóór de AWBZ gaat, ontvangt de gemeente extra inkomsten, terwijl de burger feitelijk niet meer gaat betalen (ze betaalden eerst die eigen bijdrage aan de AWBZ, nu aan de WMO). In 2012 zal verder een afweging gemaakt worden om in 2013 de verplichte benchmark Wmo en het klanttevredenheidsonderzoek al dan niet te laten uitvoeren door de gemeente Heerlen in plaats van het landelijk opererende SGBO. Naast de kosten, zal de kwaliteit en de vergelijkbaarheid hierbij een rol spelen. Reeds in 2010 heeft Vaals, net als de andere Heuvelland gemeenten en Maastricht, een contract met SGBO gesloten voor de jaren 2011 en 2012. Inkoop voor twee jaar in plaats van voor één jaar, leverde een korting op. Landschapsonderhoud => vanaf 2013 is voorgesteld om te stoppen met het doen van bijdragen aan IKL en de plattelandscommissie. Onderhoud wegen => vanaf 2012 is voorgesteld om het vorig jaar extra beschikbaar gestelde budget ad € 75.000 terug te brengen tot € 50.000. VVV Zuid-Limburg => vanaf 2013 moet een nieuw convenant met de VVV Zuid-Limburg worden gesloten; hier wordt ingezet op een extra taakstellende bezuiniging ad € 20.000 per jaar. Rente verkoop PBE => zoals uit de raadsinformatiebrief inzake verkoop PBE blijkt, ontvangt de gemeente Vaals naar verwachting circa € 1 miljoen. Middels toevoeging aan de algemene reserve levert dit jaarlijks € 40.000 aan rentebaten op. Stelpost loonstijging => voor de jaren 2012 en 2013 is rekening gehouden met een loonstijging van 2% (conform meicirculaire 2011); voor de jaren 2014 en 2015 is rekening gehouden met een loonstijging van 1%. Stelpost prijsstijging => voor de jaren 2012 en 2013 is rekening gehouden met een prijsstijging van 1,5%; voor de jaren 2014 en 2015 is rekening gehouden met een prijsstijging van 1%. Taakstelling krediet brandweerkazerne => in de kadernota 2012 is uitgegaan van een investeringsvolume ad € 1,2 miljoen (€ 1 miljoen krediet en € 0,2 miljoen dekking uit reserve nieuwe brandweerpost). In de begroting 2012 heeft op het krediet nu een taakstellende bezuiniging plaatsgevonden van € 0,4 miljoen, hetgeen resulteert in structureel lagere kapitaallasten van € 25.000. Het voordeel in 2013 is incidenteel hoog, doordat in de kadernota 2012 is uitgegaan van volledige rente en afschrijving in 2013; dit vindt nu pas plaats in 2014. Aanpassen afschrijvingstermijn tekort grondexploitatie Julianaplein => in de kadernota 2012 is ervan uitgegaan dat het tekort op de grondexploitatie ad € 1 miljoen geactiveerd en afgeschreven zou worden in 20 jaar. Bij het opstellen van de begroting 2012 is nogmaals naar de afschrijvingstermijn gekeken en is gekozen om het tekort af te schrijven in 40 jaar, aangezien het Julianaplein een duurzaam karakter krijgt. Het voordeel in 2013 is incidenteel hoog, doordat in kadernota 2012 is uitgegaan van volledige rente en afschrijving in 2013; dit vindt nu pas plaats in 2014. Aanpassen afschrijvingstermijn wensen raad Julianaplein => hiervoor geldt dezelfde reden als activering van het tekort grondexploitatie Julianaplein. Taakstelling personeel => boven de reeds vastgestelde taakstelling ambtelijke organisatie uit de kadernota 2012 wordt voorgesteld om nog een aanvullende taakstelling op te nemen van € 50.000 structureel. In de jaren 2014 en 2015 vindt incidenteel een uitname uit de reserve gemeentefonds plaats. Pagina 21 van 153

Vanaf 2012 vindt invoering van de forensenbelasting plaats. Forensenbelasting wordt geheven van degene die voor zichzelf of voor hun gezin meer dan 90 dagen per jaar (hoeven niet aaneengesloten te zijn) een gemeubileerde woning beschikbaar houdt zonder in de gemeente hoofdverblijf te hebben. Onder gemeubileerde woningen vallen ook zomerhuisjes, chalets en caravans.

3.3.

Categoriale begroting 2012

Naast een zicht op de lasten en de baten per programma kan de begroting ook weergegeven worden middels een indeling in zogenaamde categorieën. Onderstaand overzicht geeft deze indeling weer. Categoriale begroting 2012 Absoluut (bedragen) Kostencategoriën

Inkomstencategoriën

Salarissen en sociale lasten

5.040.000 Rijksbijdragen:

Kapitaallasten (rente/afschrijv.)

3.305.000 alg. uitkering gemeentefonds algemene uitkering WMO

9.536.000

7.372.000

Inkoop goederen:

1.306.000

onderhoudskosten

1.285.000

compensatie bijstandsuitker.

kosten inzake afval en riool

1.008.000

bijdragen jeugdgezondheidszorg

167.000

overige rijksbijdragen

208.000

software

272.000

energiekosten

260.000

verzekeringen materiaal, werkzaamheden

18.589.000 Gemeentelijke belastingen:

90.000 1.602.000 4.517.000

Subsidies en bijdragen: bijdragen aan instellingen subsidies aan verenigingen e.d. (incl. bijdrage zwembad,)

2.696.000 367.000

onroerende zaakbelastingen

1.339.000

afvalstoffenheffing

1.251.000

rioolretributies

1.147.000

toeristenbelasting

762.000

bevolkingsleges

166.000

bouwleges en gebruiksvergun.

113.000

3.063.000 Parkeeropbrengsten Sociale voorzieningen/zorg: bijstandsuitkeringen WMO

overige heffingen

700.000 111.000 5.589.000

8.895.000 1.754.000

10.649.000

Huren en pachten Rente- en dividendopbrengsten

Toevoegingen reserves/voorz.

995.000 Onttrekkingen reserves/voorz.

Overige lasten

612.000

Subtotaal lasten

339.000 1.182.000 1.392.000

Overige baten

1.095.000

28.181.000 Subtotaal baten

Begrotingssaldo

28.186.000

5.000

Totale lasten 2012

28.186.000 Totale baten 2012

28.186.000

Relatief gezien hebben deze categorieën, mede vergeleken met de begroting van vorig jaar, de volgende impact. Categoriale begroting 2012 Relatief (procenten) Kostencategorieën

2011

2012 Inkomstencategorieën

2011

2012

Salarissen en sociale lasten

18%

18% Rijksbijdragen

66%

66%

Kapitaallasten (rente/afschrijv.)

10%

12% Gemeentelijke belastingen

20%

20%

Inkoop goederen

15%

16% Huren en pachten

1%

1%

Subsidies en bijdragen

10%

11% Rente- en dividendopbrengsten

4%

4%

Sociale voorzieningen/zorg

41%

38% 5%

5%

Toevoegingen reserves/voorz. Overige lasten Totale lasten 2012

5% 1% 100%

3% Onttrekkingen reserves/voorz. 2% Overige baten 100% Totale baten 2012

4%

4%

100%

100%

Pagina 22 van 153

3.4.

Begrotingsresultaat voor en na reserveringen

Zoals al eerder aangegeven sluit de begroting 2012 met een voordelig saldo van € 5.000. In dit resultaat zijn echter ook toevoegingen en onttrekkingen uit reserves begrepen. Dit noemen we ook wel het begrotingsresultaat na reserveringen. Conform het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het voorgeschreven om ook het begrotingsresultaat vóór reserveringen inzichtelijk te maken. Kortom, uit een dergelijk overzicht blijkt wat het effect zou zijn geweest indien geen gelden uit de gemeentelijke reserves zouden worden aangewend dan wel toegevoegd. Onderstaand overzicht geeft de opbouw van het begrotingsresultaat vóór en na reserveringen. Analyse begrotingsresultaat vóór en na reserveringen Programma's zonder reserveringen

Lasten 2012

Baten 2012

Saldo 2012

Programma Mens & Voorzieningen

-5.884.000

805.000

-5.079.000

Programma Wonen & Verkeer

-6.958.000

4.053.000

-2.905.000


-9.859.000

8.763.000

-1.096.000

Programma Bestuur & Dienstverlening

-3.464.000

303.000

-3.161.000

-26.165.000

13.924.000

-12.241.000

-1.136.000

12.870.000

11.734.000

-27.301.000

26.794.000

-507.000

Toevoegingen ten laste exploitatie

Onttrekkingen ten gunste exploitatie

Subtotaal programma's Financiering/algemene dekkingsmiddelen

Begrotingssaldo 2012 vóór reservering Reserveringen per programma

Programma Mens & Voorzieningen Rentetoevoeging reserve uniformenfonds

-2.000

Onttrekking reserve centrale kinderopvang, kinderopvang doelgroepen

15.000

Onttrekking reserve centrale kinderopvang, peuterspeelzaalwerk

20.000

Programma Wonen & Verkeer Rentetoevoeging reserves bestemmingsplannen, rioleringen & parkeren Toevoeging aan algemene reserve inzake woningbouw Vijlen

-12.000 -613.000

Onttrekking algemene reserve t.b.v. afboeken activa maatsch. nut (M'laan)

354.000

Onttrekking algemene reserve t.b.v. Herinrichting Mergelland Oost

224.000

Onttrekking reserve bestemmingsplannen t.b.v. BP Kern Vaals

25.000

Onttrekking reserve bestemmingsplannen t.b.v. BP Selzerbeek

15.000

Toevoeging reserve bestemmingsplannen t.b.v. exploitatie Eschberg Noord

-15.000

Onttrekking reserve nieuwe gemeentewerf ter financiering gemeentewerf

28.000

Onttrekking reserve parkeren t.b.v. vervangen 2 parkeerautomaten

28.000

Onttrekking reserve toerisme inzake kwaliteitsverbetering openbaar groen

25.000

Onttrekking reserve rioleringen t.b.v. exploitatie product rioleringen

15.000

Onttr. res. egalisatie belastingtarieven t.b.v. bestemming rekeningres. 2010

104.000

Programma Werk & Economie Rentetoevoeging reserves minimabeleid & toerisme en recreatie

-12.000

Onttr. res. minimabeleid t.b.v. verlenging plan van aanpak armoedebeleid

55.000

Onttr. res. minimabeleid t.b.v. verlenging plan van aanpak uitstroombeleid

50.000

Onttrekking reserve minimabeleid t.b.v. productieplan Trajekt

15.000

Programma Bestuur & Dienstverlening Rentetoevoeging reserves communicatie, personeel & automatisering Onttrekking algemene reserve t.b.v. regionale samenwerking Onttrekking reserve communicatie t.b.v. bijdrage omroep Krijtland Onttrekking reserve personeel t.b.v. arbokosten

-8.000 50.000 9.000 10.000

Pagina 23 van 153

Analyse begrotingsresultaat vóór en na reserveringen Onttrekking reserve personeel t.b.v. strategisch opleidingsplan

25.000

Financiering/algemene dekkingsmiddelen Rentetoevoeging reserve gemeentefonds

-25.000

Toevoeging reserve gemeentefonds inzake diverse circulaires

-193.000

Onttrekking reserve gemeentefonds inzake diverse circulaires

325.000

Totaal reserveringen

Begrotingssaldo 2012 na reservering

-880.000

1.392.000

512.000

-28.181.000

28.186.000

5.000

Uit dit overzicht blijkt dus dat, indien geen sprake zou zijn geweest van onttrekkingen dan wel toevoegingen aan reserves, de begroting een tekort van € 507.000 zou laten zien. De uit de reserves ingezette gelden berusten grotendeels op reeds eerder door de raad goedgekeurd beleid, zoals bijvoorbeeld de egalisatie van de fluctuaties in het gemeentefonds en de onttrekkingen uit de reserves toerisme, communicatie en centrale kinderdagopvang.

3.5.

Reserves en voorzieningen

Naast de uitgaven en ontvangsten, die via de lopende begroting (de zogenaamde exploitatie) worden verantwoord, wordt daarnaast ook gewerkt met de zogenaamde reserves en voorzieningen. Deze moeten gezien worden als een soort “spaarpotjes”. De reserves worden beheerd door de gemeenteraad. Alle mutaties in reserves behoeven goedkeuring van de raad. De reserves bestaan uit de algemene reserve en de bestemmingsreserves. De algemene reserve dient als buffer, weerstandsvermogen, om onverwachte incidentele tegenvallers op te vangen. De bestemmingsreserves daarentegen hebben van de raad (in de nota Reserves en Voorzieningen 2011) een bestemming gekregen om voor een bepaald doel ingezet te worden. Momenteel kennen we de volgende bestemmingsreserves. Bestemmingsreserves per 01.01.2012 Naam reserve

Saldo per 1.1.2012 Doelstelling

Gemeentefonds Communicatie en voorlichting Nieuwe brandweerpost

703.095 Egalisatie van fluctuaties accressen gemeentefonds t.b.v. exploitatie 64.895 Dekking van uitgaven inzake communicatiebeleid 196.088 Dekking ten behoeve van realisatie nieuwe brandweerpost

Uniformenfonds

40.158 Dekking financiering aanschaf uniformen harmoniën en schutterijen

Personeelsbeleid

181.773 Dekking van incidentele uitgaven arbobeleid en opleidingen personeel

Bestemmingsplannen

82.610 Dekking kosten actualiseren bestemmingsplannen en evt. tekorten BP

Egalisatie belastingtarieven

104.000 Teruggave overschot afvalstoffenheffing aan burger uit jaar t-1.

Nieuwe gemeentewerf

677.124 Dekking van de kapitaallasten van de nieuwe gemeentewerf

Parkeervoorzieningen

75.440 Dekking van incidentele uitgaven parkeermaatregelen/- voorzieningen

Centrale Kinderopvang

121.302 De kking financiering kinderopvang doelgroepen o.a. in Brede School

Minimabeleid

205.934 Dekking van uitgaven inzake armoede/- en minimabeleid

Toeristisch/recreatief beleid

157.874 Dekking van incidentele uitgaven op economisch en toeristisch gebied

Rioleringen

169.268 Egaliseren van de rioolheffing

Totaal bestemmingsreserves

2.779.561

Het verloop van de reserves en voorzieningen in 2012 blijkt uit het onderstaande overzicht. De mutaties uit onderstaand overzicht, die via de exploitatie lopen, zijn reeds toegelicht in het vorige onderdeel 3.4. Kortheidshalve wordt hiernaar verwezen. Verwachte mutaties reserves/voorzieningen Algemene reserve

Beginsaldo Toevoegingen Onttrekkingen 8.088.000

Eindsaldo 8.073.000

Mutaties via exploitatie (zie onderdeel 3.4.): Inzet van algemene reserve ten gunste van exploitatie

-628.000

Toevoeging aan algemene reserve Bestemmingsreserves

613.000

2.780.000

2.283.000

Pagina 24 van 153

Verwachte mutaties reserves/voorzieningen

Beginsaldo Toevoegingen Onttrekkingen

Eindsaldo

Mutaties via exploitatie (zie onderdeel 3.4.): Rentebijschrijvingen bestemmingsreserves 4%

59.000

Toevoegingen bestemmingsreserves ten laste van exploitatie

208.000

Inzet van bestemmingsreserves ten gunste van exploitatie

-764.000

1.228.000

Voorzieningen

1.244.000

Mutaties via exploitatie: Onttrekking wachtgeld gewezen wethouders

-99.000

Toevoeging onderhoud gemeentelijke gebouwen

115.000

Totale omvang reserves/voorzieningen

12.096.000

11.600.000

In het overzicht zijn de mutaties, die in 2012 in zowel reserves als voorzieningen verwacht worden, toegelicht. Voor wat betreft het beleid (doelstelling, omvang e.d.) van de onderscheiden reserves en voorzieningen wordt in dit verband kortheidshalve verwezen naar de meest recente Nota Reserves & Voorzieningen 2011. In die nota is ook bepaald dat de algemene reserve, welke dient als weerstandsvermogen, minimaal € 7.700.000 dient te bedragen. Onderstaand overzicht toont aan dat deze minimale omvang de komende jaren gegarandeerd blijft. Tevens blijkt de totale ontwikkeling in de reserves & voorzieningen tot eind 2015. Verloop reserves en voorzieningen periode 2012 – 2015

Begin 2012

Eind 2012

Eind 2013

Eind 2014

Eind 2015

Algemene reserve

8.088.000

8.073.000

8.023.000

8.023.000

8.023.000

Bestemmingsreserves

2.780.000

2.283.000

1.834.000

1.549.000

1.346.000

10.868.000

10.356.000

9.857.000

9.572.000

9.369.000

1.228.000

1.244.000

1.144.000

970.000

1.099.000

12.096.000

11.600.000

11.001.000

10.542.000

10.468.000

Totaal reserves Totaal voorzieningen

Totaal reserves/voorzieningen

De algemene reserve daalt eind 2015 naar een omvang van zo'n 8 miljoen. Dat is nog steeds boven de minimum-norm van € 7.700.000, echter niet ruim. De totale omvang van de reserves en voorzieningen daalt de komende 4 jaar met ongeveer € 1,6 miljoen. De afname betreft vooral de huidige bestemmingsreserves die ingezet worden voor onder andere: – vervangen parkeerautomaten (2 stuks per jaar → € 28.000 per jaar); – kwaliteitsverbetering openbaar groen (€ 25.000 structureel); – effecten diverse circulaires gemeentefonds; – opleidingen en arbo-budget personeel.

3.6.

Investeringsprojecten

In deze programmabegroting is een aantal investeringsprojecten opgenomen, welke nog niet eerder concreet middels een krediet geraamd zijn. Onderstaand overzicht geeft een beeld van deze nieuwe investeringsprojecten, inclusief de daaruit voortvloeiende kapitaallasten, welke overigens in de lasten van de diverse programma's zijn opgenomen. Nieuwe investeringsprojecten Jaar van uitvoering

Investeringsbedrag (krediet)

Jaarlijkse kapitaallasten

Looptijd afschrijving

Brandweerkazerne

2013

600.000

39.000

40

Pick-up (vervanging Renault)

2014

25.000

6.000

5

Opzetstrooier vrachtauto

2015

35.000

5.000

10

Tractor en opzetstrooier tractor

2015

63.000

9.000

10

Houtversnipperaar

2014

25.000

4.000

10

Investeringen met een economisch nut

Investeringen met een maatschappelijk nut in de openbare ruimte

Pagina 25 van 153

Nieuwe investeringsprojecten Grondexploitatie Julianaplein

2013

1.000.000

65.000

40

Overige investeringen Julianaplein (wensen)

2013

1.170.000

76.000

40

Migratie SAP R3 naar SAP enterprise

2012

20.000

5.000

5

2012- 2015

185.000

43.000

5

3.123.000

252.000

Projectenbundel ICT 2012 – 2015

Totaal nieuwe investeringen

Naast deze nieuwe investeringen lopen nog diverse projecten door, die in het verleden reeds aan de orde zijn gesteld en waarvoor de raad kredieten beschikbaar heeft gesteld. Onderstaand overzicht brengt deze lopende investeringsprojecten in beeld. Lopende investeringen

Oorsp. plan. jaar-uitvoer.

Gevoteerd krediet Raadsbesluit Bedrag

Realisatie activiteitenplein

2010

Begroting 2010 Kadernota 2011

Verkeersprioriteiten 2008 (o.a Hilleshagerweg) Verkeersprioriteiten 2010 (o.a. Selzerbeeklaan – Sneeuwberglaan) Verkeersprioriteiten 2011 (o.a. viergrenzenweg)

2008 gereed

Rb. 07.04.2008

2010 gereed

Rb. 07.04.2008 Begr. 2012

2011 gereed

Rb. 07.04.2008 Rb. 08.02.2010

Opknappen vijver Obelisk

2010 gereed

Begr. 2010 Rb. 20 06.2011

Groenstructuurplan

2010 – 2024

Herinrichting Buitengebied

2010 gereed

Rb. 13.07.09 Begroting 2011 Rb. 13.12.09

Wegreconstructie en rioolvervanging Jos Francotteweg

2011

Wegreconstructie Maastrichterlaan Wegreconstructie Lemiers Rijksweg Rioolrenovatie Maastrichterlaan

2011

Rioolrenovatie Rijksweg Lemiers

2011

Begroting 2009 kadernota 2011

Maatregelen wateroverlast

2009/2010

Begroting 2009

Maatregelen kaderrichtlijn water

2009/2012

Begroting 2009 kadernota 2011

Onderhoud bergbezinkbassins Wegreconstructie en rioolvervanging Selzerbeeklaan

2011 2012

Begroting 2009 Kadernota 2011: reconstrc. rioolverv.

Wegreconstructie en rioolvervanging Prins Bernardplein

2012

Wegreconstructie en rioolvervanging Nieuwe Hertogenweg

2013

2011

Begroting 2010: reconstrc. rioolverv. Rb. 08.02.2010 Rb. 11.03.2010 Rb. 08.02.2010 Begroting 2009 kadernota 2011 kadernota 2011 kadernota 2011

Kadernota 2011: reconstrc. rioolverv. Kadernota 2011: reconstrc. rioolverv.

375.000 -175.000 200.000 118.000

Huidige stand van zaken Gerealiseerd Restant Gereed 9.000 60.000

191.000 58.000

2012 2011

8.100

40.000

2011

120.000 -71.900 48.100 230.000 -120.000 110.000 200.000 100.000 300.000 550.000

0 0

110.000 300.000

2011 2012

17.000

533.000

2024

95.000

82.000

13.000

2011 – 2012

302.000 447.000 749.000

302.000 243.000 545.000

0 204.000 204.000

2011

384.500

307.000

77.500

2012

123.000 566.000 155.000 300.000 903.000 1.924.000 505.000 -155.000 350.000 100.000

25.000

98.000

2011

8.000

1.916.000

2012

175.000 75.000

175.000 25.000

2011 2011

400.000 -300.000 100.000 160.000

35.000 0

65.000 160.000

2012 2011

150.000 150.000 300.000

0

300.000

2013

240.000 340.000 580.000

0

580.000

2013

800.000 1.150.000 1.950.000

0

1.950.000

2014

Pagina 26 van 153

Wegreconstructie en rioolvervanging Sjwats Jriss

2014

Wegreconstructie en rioolvervanging Camilluspark

2014

Reconstructie Epenerbaan

2009

Kadernota 2011: reconstrc. rioolverv. Kadernota 2011: reconstrc. rioolverv. Rb. 07.04.2008 Rb. 07.02.2011

500.000 335.000 835.000

0

835.000

2015

0

1.080.000

2016

0

200.000

2011

75.000 460.000 -130.000 330.000

0

75.000

2011

450.000 630.000 1.080.000 70.000 130.000 200.000

Relinen riool Sneeuwberglaan Fietspad Randweg

2011 2011

Rb. 13.12.2010 Kadernota 2010 Kadernota 2012

0

330.000

2014

Ontwikkeling Drielandenpunt

2010 gereed

Rb. 13.12.09

77.000

55.000

22.000

Aanleg aardgasleiding RoodGroen Centrumplan Vaals

2011

Rb. 20.06.2011

17.000

6.000

11.000

2011 – 2012 2011

2010 gereed

Rb. 13.12.09 Begroting 2012

Document Management Systeem (webbased)

2012

Begroting 2011

273.000 127.000 400.000 25.000

293.000 0

107.000 25.000

2013 2012

KCC / Midoffice

2011

Kadernota 2011

80.000

75.000

5.000

2011

EGEM (elektronische gemeente)

2009/2010

Begroting 2009

164.000

46.000

118.000

2011

Aanschaf pick-up (vervanging Toyota)

2011

Begroting 2011

34.000

0

34.000

2011

Sproeiinstallatie buitendienst

2012

Begroting 2009

12.000

0

12.000

2012

De gerealiseerde bedragen bij deze kredieten laten de stand van zaken van begin september 2011 zien. Uit dit overzicht blijkt dat, op grond van de huidige inzichten, de lopende investeringsprojecten binnen de reeds gevoteerde kredieten kunnen worden uitgevoerd, behoudens voorbereidingskosten Centrumplan Vaals (m.n. Julianaplein). Hiervoor dient een bijstelling ad € 127.000 plaats te vinden. Verder is geen reden om in deze begroting extra kredietvoteringen op te nemen.

3.7.

p.m.-posten

De vorige paragrafen geven een goed inzicht in de financiële positie van de gemeente. Er is sprake van een meerjarig sluitende begroting, waarin de meest recente gegevens rondom de meerkosten van het bestaande beleid zijn meegenomen. De wettelijke ontwikkelingen, voor zover mogelijk, reeds financieel vertaald in de kadernota 2012 evenals de nieuwe investeringsprojecten. Ook is een inzicht gegeven in de stand van de diverse reserves en voorzieningen. Een conclusie omtrent het realiteitsgehalte van deze begroting is echter pas volledig te maken, nadat ook inzichtelijk wordt gemaakt welke “p.m.-posten” er nog aanwezig zijn. Hieronder verstaan we posten welke (nog) niet concreet in een geldbedrag zijn uitgedrukt. De reden hiervoor is tweeledig: – enerzijds is de (exacte) financiële impact op het moment van opstellen van de begroting nog niet in te schatten – anderzijds is de kans dat er bij deze posten uitgaven voortvloeien nog zodanig onzeker dat, mede gezien de onduidelijkheid over de financiële impact, het opnemen van een raming in de begroting een onreële druk legt op de schaarse financiële middelen van de gemeente (met mogelijk een onterechte lastendruk voor de burger als gevolg). De belangrijkste p.m.-posten die in deze begroting zijn opgenomen (dus niet concreet zijn geraamd) blijken uit onderstaand overzicht, waarbij een indeling in categorieën van mogelijke financiële omvang wordt aangegeven (voor zover dat dat mogelijk is). In de begroting opgenomen p.m.-posten

Te verwachten vanaf

Redelijke financiële impact > € 25.000 en < € 50.000 Onzeker is de realisatie van de post leges bouwvergunningen inzake projecten; realisatie hiervan is afhankelijk van de voortgang van de bouwprojecten (m.n. Julianaplein en Von Clermontpark)

Structureel vanaf 2013

Forse financiële impact > € 50.000 en < € 100.000 Onzeker is of raming (ingeboekte jaarlijkse opbrengst) vervreemding / verkoop Kleine Wereld haalbaar is.


Pagina 27 van 153

In de begroting opgenomen p.m.-posten

Te verwachten vanaf

WMO. Betreft een open-einde regeling en er zijn geen directe middelen aanwezig om de noodzakelijke beleidsmatige 'kanteling' door te voeren; onzeker is of budgetten voldoende van omvang zijn.


De benodigde kredieten voor het KlantContactCentrum (KCC) en Basiskaart Grootschalige Topografie (BGT) zijn vooralsnog op P.M. gesteld, aangezien nog diverse onzekerheden aanwezig zijn rondom benodigde hoogte krediet en verantwoordelijkheden gemeente versus rijksoverheid.


Nieuwbouw sporthal (geraamde investering minimaal € 2 miljoen).


Pagina 28 van 153

Deel 2.

PROGRAMMAPLAN

Pagina 29 van 153

Pagina 30 van 153

Deel 2.


2012

PROGRAMMAPLAN Programmaplan In dit tweede deel van de programmabegroting komen de programma's nadrukkelijk inhoudelijk aan de orde. Een programma moet binnen deze begroting gezien worden als een geheel van activiteiten om beoogde maatschappelijke effecten te bereiken. Binnen het programma is sprake van problematieken, die heel nauw met elkaar verweven zijn. Daarnaast wordt in de programma's ingegaan op de maatschappelijke effecten, die worden beoogd, alsmede op de wijze waarop getracht zal worden deze effecten te verwezenlijken. In zijn kaderstellende rol bepaalt de gemeenteraad welke beleidsdoelstellingen per programma nagestreefd dienen te worden en welke maatschappelijke effecten daarbij bereikt moeten worden. Deze effecten moeten meetbare zaken zijn, zodanig dat op enig moment middels resultaatmeting geconstateerd kan worden of het uitgevoerde beleid het gewenste effect oplevert. Op grond van de door de raad geformuleerde beleidsdoelstellingen en gewenste maatschappelijke effecten heeft het college in de programma's concrete activiteiten aangegeven, welke invulling moeten geven aan het bereiken van de doelstellingen en de effecten. Het college heeft daarbij ook het kosten-/baten-aspect in beeld gebracht. Met het vaststellen van de programma's, de daarin beoogde effecten, de uit te voeren activiteiten en de benodigde financiële middelen stelt de raad de kaders waarbinnen het college als uitvoerder aan de slag zal gaan. Het college zal vervolgens periodiek middels de bestuursrapportages verantwoording aan de raad afleggen over de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de kaders van de raad. Het programmaplan bevat achtereenvolgens de volgende programma's: 1. Mens & Voorzieningen 2. Wonen & Verkeer 3. Werk & Economie 4. Bestuur & Dienstverlening.

Pagina 31 van 153

Pagina 32 van 153

Programma


MENS

2012

en VOORZIENINGEN Deel 1. 1.1.

Programmaplan

Problematiek en kaders

Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • het welzijn van iedereen in de gemeente (denk hierbij aan sport, kunst en cultuur, maatschappelijk werk, vrijwilligerswerk en multifunctionele accommodaties); • het welzijn van specifieke doelgroepen in de gemeente zoals ouderen, jeugd en jongeren en gehandicapten; • het bereikbaar / beschikbaar zijn van voorzieningen op het vlak van gezondheidszorg; • adequaat onderwijs en onderwijsvoorzieningen. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2010 – 2014) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma MENS en VOORZIENINGEN

Coördinerend portefeuillehouder: Wethouder Vroemen

Beleidsvelden: Leefbaarheid buurten en wijken Jeugd en jongeren Onderwijs Ouderenzorg Maatschappelijke ondersteuning Gezondheidszorg Vrijwilligers Cultureel verenigingsleven Kunst en vorming Sport

1.2.

Ontwikkelingen en aandachtspunten

Ten aanzien van dit programma hebben we momenteel vooral met de volgende ontwikkelingen en aandachtspunten te maken: • De afgelopen jaren hebben voor Vaals een daling van het aantal inwoners laten zien; door nu in te zetten op de ontwikkelingen bij de RWTH is de verwachting dat deze bevolkingsdaling een halt zal worden toegezegd, zodat waarschijnlijk de komende jaren weer een kleine groei van het aantal (jongere) inwoners zal plaatsvinden. • Toename zorgbehoefte ouderen / druk op voorzieningenniveau; • Beperkte sociale cohesie in kern Vaals; • Vaals kent een hoog percentage leerlingen die door diverse achterstanden extra aandacht verdienen; • Accommodaties / gemeentelijke gebouwen => het onderhoud / de instandhouding hiervan vormt een steeds grotere kostenpost; • De zorgvraag in de gemeente zal sterk groeien; • Vaals kent stedelijke gezondheidsproblematiek (overgewicht, depressiviteit, roken, te weinig bewegen en ongezonde voeding);

Pagina 33 van 153

Onderstaande tabellen laten de bevolkingsdaling, de begrippen “dubbele vergrijzing” en in mindere mate “ontgroening” en de daling van het aantal huishoudens in al zijn duidelijkheid zien. Leeftijdscategorie

1-1-2005

1-1-2008

1-1-2011

1-7-2011

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

932

9,10%

739

7,5%

681

6,9%

658

6,7%

Leeftijd 10 < 20 jaar

1.083

10,6%

1.080

11,0%

1.039

10,6%

1.019

10,4%


858

8,4%

781

7,9%

801

8,2%

816

8,3%


1.320

12,9%

1.014

10,3%

918

9,4%

910

9,3%


1.815

17,7%

1.775

18,1%

1.690

17,2%

1.612

16,5%


1.631

15,9%

1.657

16,9%

1.692

17,3%

1.716

17,5%


1.279

12,5%

1.398

14,2%

1.508

15,4%

1.559

15,9%


836

8,2%

859

8,7%

916

9,3%

937

9,6%

Leeftijd 80 jaar en ouder

477

4,7%

533

5,4%

561

5,7%

558

5,7%

10.231

100%

9.836

100%

9.806

100%

9.785

100%


Totaal: Prognose Vaals Per 01-01

2010

%

2020

%

2030

%


673

7,0%

514

5,8%

525

6,7%


1.027

10,7%

633

7,2%

489

6,2%


837

8,7%

855

9,7%

531

6,7%


798

8,3%

657

7,4%

672

8,5%


1.685

17,6%

754

8,5%

613

7,8%


1.707

17,8%

1.764

20,0%

796

10,0%


1.450

15,1%

1.710

19,4%

1.784

22,6%


875

9,1%

1.295

14,7%

1.548

19,6%

Leeftijd 80 jaar en ouder

548

5,7%

643

7,3%

927

11,9%

9.600

100%

8.825

100%

7.885

100,0%

Totaal inwoners

Prognose op basis van het gebied Maastricht en Mergelland, De zilveren eeuw, provincie Limburg (Bron: Etil Maastricht)

De prognose van Etil sluit naadloos aan op het eerste overzicht (concrete cijfers van de afgelopen jaren). De 'rode draad' van beide overzichten is de toename, zowel relatief alsook absoluut, van de groep ouderen in de gemeente. De twee volgende grafieken geven de percentages weer van 3 leeftijdsgroepen. Links de grafiek met peildatum 1 januari 2008, rechts de grafiek met peildatum 1 juli 2011. Verdeling aantal inwoners in % per 1 januari 2008

Verdeling aantal inwoners in % per 1 juli 2011

18,5%

28,4%

17,1% 31,2%

53,1%

0 t/m 19

0 t/m 19

20 t/m 59

20 t/m 59

60 en ouder

60 en ouder 51,7%

Pagina 34 van 153

In de volgende grafiek is de ontwikkeling van het totale inwonersaantal zichtbaar over de afgelopen 2,5 jaren. Ontwikkeling totaal aantal inwoners 9.880 9.860 9.840 9.820 9.800 9.780 9.760

ju l -1 1

-1 1 m rt -1 1 m ei -1 1

ja n

se p10 no v10

ju l-1 0

0 m rt -1 0 m ei -1 0

-1 ja n

se p09 no v09

ju l-0 9

9 -0 ja n

m rt -0 9 m ei -0 9

9.740

De prognose voor wat betreft het aantal huishoudens t/m 2025 ziet als volgt uit. Prognose ontwikkeling aantal huishoudens t/m 2025

Totaal aantal huishoudens

4.800 4.700 4.600 4.500 4.400 Aantal huishoudens

4.300 4.200 4.100 4.000 3.900 2008

2010

2012

2014

2016

2018

2020

2022

2024

Prognose op basis van het gebied Maastricht en Mergelland, De zilveren eeuw, provincie Limburg (Bron: Etil Maastricht – 2008)

Oordeel voorzieningen voor doelgroepen in % 90 80 70 60 ontevreden

50

tevreden

40

neutraal / geen mening

30 20 10 0 2004 2007 2010 2004 2007 2010 2004 2007 2010 2004 2007 2010 Kinderopvang

Jongeren

Ouderen

Gehandicapten

Pagina 35 van 153

Uit het Burgeronderzoek 2010 is naar voren gekomen, dat de burger tevreden is over de voorzieningen op het vlak van buitensportaccommodaties, speelgelegenheden en recreatie, maar ontevreden over de binnensportaccommodaties. De ontevredenheid op dit laatste gebied is echter t.o.v. 2007 afgenomen (van 26% ontevredenheid naar 19%), maar blijft een aandachtspunt. Hieraan gekoppeld is het onderzoek naar de mogelijke bouw van een nieuwe sporthal in Vaals. Voor wat betreft de voorzieningen voor doelgroepen komt uit het Burgeronderzoek naar voren, dat de burger tevreden is over de voorzieningen voor kinderopvang, jongeren en gehandicapten. Verder is de burger zeer tevreden over de het onderwijs voor kinderen en de winkelvoorzieningen, uitgaansgelegenheden, muziekonderwijs etc. Het beleid in dit programma is gericht op het bieden van oplossingen voor deze ontwikkelingen en aandachtspunten. De beleidslijnen en speerpunten die vanuit dit programma zijn c.q. worden ontwikkeld zijn voor een deel terug te voeren op reeds bestaande (lopende) beleidskaders en anderzijds afgeleid uit de kaders die gesteld zijn bij de kadernota 2011. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de geldende kaders. WMO Tevredenheid over toegang tot ondersteuning (% ) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

(Zeer) Tevreden

vo In o fo r aa rm nv at ie ra a ov g e ra fh an P de er lin so g on lij ke si tu at ie B re d er ki jk e n

er ke rs

T ijd

he id

sk un di g

D e

W ijz e

b

eh an

de lin g

aa

m ed ew

nv ra ag

(Zeer) Ontevreden)

Rapportcijfer aanvraagprocedure per voorziening 6,3

anders Collectief vervoer

7,5 7,7

Rolstoel

8,5

Scootmobiel Tegemoetkoming vervoerskosten

5,8

Woonvoorziening (excl. verhuiskostenvergoeding)

7,8

Hulp bij het huishouden

7,8 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Bron: tevredenheidsonderzoek WMO over 2010 (door SGBO)

Pagina 36 van 153

1.3.

Ambitie Strategische Visie

De strategische visie is gericht op het waarborgen van de kwaliteit van de leefbaarheid van de samenleving. De ambitie is de gemeenschapszin te behouden. Wij zullen streven naar het versterken van de onderlinge verbondenheid en het delen van verantwoordelijkheid. Daarbij hebben we een samenleving voor ogen, waarin zowel de zelfredzaamheid als ook de onderlinge samenhang groot is. We kiezen hierbij bewust voor een gedifferentieerde aanpak van de kernen Vaals, Vijlen en Lemiers, gezien de grote verschillen tussen deze drie kernen. Geredeneerd vanuit de voor Vaals kenmerkende geaccepteerde verscheidenheid is de samenleving gebaat bij een evenwichtige en multiculturele samenstelling. Dat betekent dat wij ons gaan inspannen voor het behouden en het aantrekken van jongeren en jonge gezinnen. Hiertoe is een goed vestigingsklimaat nodig alsmede het behoud en deels uitbouwen van het goede voorzieningenniveau. Wij moeten gebruik maken van de centrale ligging in de Euregio alsmede de ontwikkelingen die in de regio Aken (RWTH) als ook Avantis plaatsvinden. Dat betekent onder andere zorgen voor goede meertalige onderwijsvoorzieningen, het afstemmen van voorzieningen en vereenvoudigen van allerlei procedures voor “nieuwvestiggers” en een betere integratie van onze nieuwe inwoners middels gerichte meertalige informatie. Er liggen kansen om een betere positionering van onze inwoners op de arbeidsmarkt te bewerkstelligen. Vanuit deze ambitie worden met name de volgende speerpunten opgepakt: • evenwichtige bevolkingsopbouw => onderzoek “Vaals Krimpproof”, uitvoeren actiepunten “Vaals Krimpproof” (ook opgenomen in de paragraaf Krimp van de begroting 2011); • sterke sociale cohesie => door het actief burgerschap te stimuleren en te ondersteunen. Dit vindt plaats door het bundelen en ontwikkelen van projecten die gericht zijn op het 'hulp bieden aan elkaar' (bijvoorbeeld marktbezoek, boodschappenhulp) onder de noemer Vaals Helpt. • sociale activering => delen van de verantwoordelijkheden met (partners uit) de samenleving.

1.4.

Speerpunten Politiek akkoord

Vanuit het Politiek Akkoord (en reeds lopend beleid) zijn diverse onderwerpen prioriteit in deze raadsperiode. In 2012 wordt onder andere gefocust op: • Actief burgerschap => In 2011 is de focus gericht op de uitvoering van de beleidsnotitie “Buurtplatforms: de nieuwe koers 2011 – 2014”, waarbij 4 hoofdthema's samen met de buurtplatforms verder worden uitgewerkt; 2012 zal in het teken staan van een verdere uitbouw van 'Vaals Helpt', overleg en samenwerking met Buurtplatforms e.a. groepen van (georganiseerde) burgers. • Activiteitenplein => In 2011 heeft ontwikkeling van het ontwerp van het activiteitenplein plaatsgevonden, alsmede heeft afronding van het onderzoek naar draagvlak voor dit plein plaatsgevonden. Na afronding bestemmingsplanprocedure, planvoorbereiding e.d. zal 2012 in het teken staan van de realisatie van het activiteitenplein; • WMO => In 2011 wordt een nieuw beleidsplan 2012-2015 en uitvoeringsplan 2012 opgesteld. Het jaar 2012 zal de uitvoering hiervan ter hand worden genomen, met als 'rode draad' het vormgeven van de kanteling van de WMO => intensivering maatschappelijke activering, realiseren collectieve voorzieningen, continuering dienstverlening vanuit servicecentrum vrijwilligers; • Facilitering / ondersteuning verenigingen => Met name vanuit de vrijwilligerscentrale wordt het vereningsleven ondersteund en gefaciliteerd. Met een scholingsaanbod tweemaal per jaar, met hulp bij het invullen van vacatures en als vraagbaak voor alles waar verenigingen tegenaan lopen. Verder is gedurende 2011 een werkgroep bestaande uit raadsleden bezig met de evaluatie van de huidige subsidieverordening en ontwikkeling van een nieuw subsidiebeleid, alsmede evaluatie en ontwikkeling van het subsidiebeleid voor (top)evenementen. Gestreefd wordt om de wijzigingen in het huidige subsidiebeleid alsmede een nieuwe subsidieverordening gereed te hebben voor 2012, zodat in 2012 uitvoering kan worden gegeven aan het nieuwe subsidiebeleid. • Meertalig onderwijs => In 2011 heeft de aftrap plaatsgevonden van de pilot 15% meertalig onderwijs op basisschool De Kleine Wereld (d.w.z. 15% van het onderwijs vindt plaats in de Duitse taal). In 2012 wordt hieraan een vervolg gegeven. • Uitbouw CJG => Opening van het CJG in de Brede school heeft medio 2011 plaatsgevonden. In 2011 is voor de brede school de Tamboerijn een activiteitenplan opgesteld. Mede op basis van dit plan zal in 2012 uitbouw van de activiteiten van het CJG plaatsvinden. • Nieuw gezondheidsbeleid en verder uitvoering van Vaals Beweegt => In 2011 vindt opstelling plaats van het regionaal en lokaal beleidsplan volksgezondheid 2012 -2015. In het kader van het project NASB timmert Vaals aan de weg met Vaals Beweegt. Ook in 2012 zullen hiervoor diverse informatiebrieven ontwikkeld worden en initiatieven van sportverenigingen en burgers voor nieuwe beweegactiviteiten zullen gestimuleerd en ondersteund worden.

Pagina 37 van 153

Deel 2.

Doelstellingen en activiteiten

In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt willen gaan bereiken in de komende periode en wat we daarvoor gaan doen. Tevens wordt aangegeven wanneer een en ander qua tijdpad te verwachten is en, indien mogelijk, hoe het bereikte resultaat meetbaar gemaakt kan worden. Voor wat betreft de speerpunten is net zoals voorgaande jaren een onderscheid gemaakt tussen zogenaamde 'bestuurlijke prioriteiten' en 'overige onderwerpen'. Bij deze 'bestuurlijke prioriteiten' zal 'hard' gestuurd worden op het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning. Het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning is bij de 'overige onderwerpen' niet minder belangrijk => de prioriteit zal echter liggen bij de 'bestuurlijke prioriteiten'. Net zoals in voorgaande jaren zal ook middels de bestuursrapportages ingegaan worden op de stand van zaken betreffende o.a. de kwaliteit (realisatie doelstellingen), de planning, financiën en ontwikkeling risico's van deze 'bestuurlijke prioriteiten'.

Bestuurlijke prioriteiten 2.1.

Leefbaarheid buurten en wijken

Actief burgerschap / sterke sociale cohesie Omschrijving project/prioriteit In 2007 is besloten tot het oprichten van buurtplatforms. In Vijlen was al een platform actief, vervolgens is een buurtplatform in Lemiers en zijn er drie in Vaals opgericht. In de samenwerking met de gemeente werd gewerkt met 'leefbaarheidsagenda's', in feite bevatten die de boodschappenlijstjes van de platforms en de gemeente gaf in periodieke bestuurlijke overleggen de stand van zaken aan. De huidige raad heeft zich uitgesproken voor een open en meer democratische bestuursstijl met een meer nadrukkelijke rol voor de buurtplatforms: verantwoordelijkheden zouden gedeeld worden en samen denken en praten over beleid en uitvoering. Deze uitgebreidere rol van de buurtplatforms zou ruimer gefaciliteerd worden, ook met budgetten, maar ook met de verplichting om actief de eigen buurt te informeren en betrekken bij het werk. Dit is verwerkt in de notitie 'buurtplatforms: de nieuwe koers 20112014', die in nauwe samenspraak met de platforms tot stand is gekomen. In deze notitie zijn de functies van de platforms beschreven en zijn vier thema's (namelijk: Gemeenschapszorg, Terugdringen jeugd(overlast), AED Vaals Breed en Verpaupering en verloedering panden) bepaald die door de platforms en gemeente samen worden aangepakt. Actuele problematiek Centraal bij de visie op actief burgerschap staat dat initiatieven niet primair ontstaan vanuit 'organieke' systemen of organisaties, maar wel door het bundelen van mensen met bepaalde interesses of affiniteit rond een thema. Dit betekent dat buurtplatforms gezien kunnen worden als open, dynamische organisaties waar verbindingen leggen essentieel is. Bij de vier thema's worden dan ook belangstellenden en deskundigen uit andere organisaties/samenwerking betrokken. Overzicht besluitvorming 4 juni 2007 13 oktober 2008 15 maart 2011

Instemming met de notitie dorps- en wijkplatforms en bijbehorende doelstelling en fasering van de oprichting van de dorpsplatforms Instemming met de strategische visie waarin 'leefbaarheid' vertaald is in de ambitie 'sterke sociale cohesie Notitie Buurtplatforms: de nieuwe koers besproken in de commissie M&V.

Doelstelling – – –

Verhogen van de betrokkenheid van burgers met hun medemens / in de wijk Verhogen van participatie en zelfredzaamheid van (georganiseerde) burgers Verhogen kwaliteit van bestuurlijke besluiten (door het toetsen van en verhogen van draagvlak)

Mogelijke risico's Actief burgerschap staat en valt bij de motivatie en inbreng van burgers zelf. De potentie aanboren en stimuleren als gemeente is geen sinecure. Dit hele proces valt ook onder het 'van buiten naar binnen'- traject waar onze gemeente voor gekozen heeft en hetgeen nader vorm moet krijgen.

Pagina 38 van 153

Specifiek m.b.t. de buurtplatforms geldt het risico dat het gezamenlijk oppakken van projecten (buurtplatforms/gemeente) uiteindelijk toch kantelt naar een gemeentelijk project. Het beperken, waar het kan, tot een regisserende, faciliterende rol van de gemeente ter stimulering van eigen initiatieven, is voor zowel platforms als voor de gemeente, nog geen gemeengoed. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Deelnemen aan eigen overleg van de diverse buurtplatforms → ter verkrijging behoeftebepaling overleg met gemeente.

Voorjaar 2012

Evaluatie van de vier thema's en het vervolg bepalen. Samen met de buurtplatforms de concrete projecten / thema's benoemen die in 2012 door de buurtplatforms met ondersteuning van de gemeente worden opgepakt.

Geheel 2012

Overleggen inplannen naar aanleiding van behoeftebepaling. Werken volgens de nieuwe koers 2011 – 2014, rekening houdende met de bevindingen uit de evaluatie.

Activiteitenplein Omschrijving project/prioriteit Het activiteitenplein is een project van en voor de gemeenschap van Vaals. Het initiatief is ontstaan bij buurtplatform 'Onze wijk Vaals Noordwest' omdat in die wijk behoefte is aan een ontmoetingsplek voor jong en oud. Actuele problematiek Leefbaarheid in kern Vaals onder druk door gemis aan voorzieningen (ontmoetingsplekken). Overzicht besluitvorming 14 november 2006 10 november 2009 9 november 2010 20 juni 2011

Vaststellen begroting 2007 → realiseren van twee ontmoetingsplekken in de kern Vaals Vaststellen begroting 2010 → realiseren van activiteitenplein achter de Brede School Vaststellen begroting 2011 → verlagen krediet activiteitenplein Draagvlaktoetsing en ontwerp activiteitenplein

Doelstelling De leefbaarheid en sociale cohesie voor jong en oud binnen de kern Vaals vergroten middels het realiseren van een activiteitenplein in de wijk Noord-West. Dit plein moet een product zijn van de omwonenden om zo tegemoet te komen aan de behoefte. Realisatie in 2012. Mogelijke risico's •

•

Bestemmingsplanprocedure: mogelijke vertraging door bezwaar; Financieel: onvoorziene omstandigheden.

Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Bestemmingsplanprocedure + grondruil woningstichting

Voorjaar 2012

Raadsbesluit inzake bestemmingsplan activiteitenplein

Najaar 2011

Uitwerken ontwerp in samenwerking met buurtplatform + uitwerken bestek

Najaar 2011 / Voorjaar 2012

Aanbesteding werk

Voorjaar / Medio 2012

Start realisatie activiteitenplein

Pagina 39 van 153

2.2.

Maatschappelijke ondersteuning

Wet Maatschappelijke Ondersteuning Omschrijving project/prioriteit De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) is in 2007 van kracht gegaan en omvat de vroegere Welzijnswet, Wet Voorzieningen Gehandicapten en onderdelen van de AWBZ. De taken van de gemeente zijn omschreven in 9 zogenaamde prestatievelden. De Wmo groeit nog steeds, in de toekomst zullen steeds meer onderdelen van de AWBZ overgaan naar de Wmo. Tot nu toe zijn dat een aantal subsidie-regelingen en hulp bij het huishouden, vanaf 2013 zal dat gelden voor de functie Begeleiding. Essentieel verschil is dat de AWBZ een zorgplicht kent, terwijl in de Wmo gesproken wordt over de plicht voor gemeenten om het compensatiebeginsel vorm te geven. Mensen dienen gecompenseerd te worden voor hun beperking, hóe ze dat doet, daarin is de gemeente vrij. Actuele problematiek De eerste jaren van de Wmo lag de focus van de gemeente vooral op het goed inrichten van de voorziening 'hulp bij het huishouden'. Langzaam verschuift die focus meer naar het principe achter het compensatiebeginsel en de zogenaamde Kanteling. Gezien de druk op de financiële middelen zal meer gewerkt moeten worden volgens het principe van de verantwoordelijkheidsladder. D.w.z. eerst zelf proberen op te lossen binnen het eigen netwerk, dan kijken naar collectieve voorzieningen en als dat echt niet lukt dan een beroep doen op de individuele voorzieningen. Hierbij staat niet de claim van de cliënt centraal, maar diens beperking en vraag achter de vraag. Resultaatgericht versus claimgericht. Een goede inrichting van collectieve voorzieningen is hiervoor noodzakelijk, in Vaals krijgen die vorm binnen het project Vaals Helpt. Ook is er voldoende capaciteit en kwaliteit in het Wmo-loket nodig om de aanvragen van mensen conform 'de Kanteling' te kunnen behandelen. Overzicht besluitvorming

17 december 2007 14 december 2009

beleidsplan 2008 -2011 vastgesteld, alsmede de Verordening Individuele voorzieningen. herziene Verordening Individuele Voorzieningen vastgesteld

Doelstelling Doelstelling van de Wmo is kortgezegd “meedoen”, ervoor zorgen dat mensen zoveel mogelijk zelfredzaam zijn en kunnen participeren in de samenleving. Mogelijke risico's Financieel / budgettair risico De stijgende vraag (als gevolg van vergrijzing en extramuralisering) en de hoge tarieven van hulp bij het huishouden, maakt dat de druk op de Wmo-middelen erg hoog is. Reeds twee jaar achter elkaar (2011 – 2012) wordt een bezuiniging doorgevoerd. Reden te meer om fors in te zetten op de Kanteling. Echter het kan zijn dat voor het inrichten van die Kanteling (deelprojecten van Vaals Helpt) ook extra financiële middelen nodig zijn. Per 1 januari 2013 wordt de functie Begeleiding vanuit de AWBZ overgeheveld naar gemeenten. Het jaar 2012 zal nodig zijn om die nieuwe functie in te regelen zodat nieuwe cliënten per 1 januari 2013 adequate hulp krijgen vanuit de gemeente. Het inregelen van deze nieuwe functie zal een grote claim op de beschikbare capaciteit leggen, waardoor het ontwikkelen en opzetten van producten/activiteiten in het kader van de Kanteling mogelijk in de knel komt. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Afronden opstelling en verkrijgen inspraak (bijv. WMO-raad) vierjarig WMO-beleidsplan 2012-2015.

Najaar 2011

Opstellen uitvoeringsprogramma 2012 geënt op nieuw vierjarig beleidsplan.

Voorjaar 2012

Besluitvorming raad inzake vierjarig WMO-beleidsplan 2012-2015.

Voorjaar 2012

Uitvoeringsprogramma 2012 met commissie M&V bespreken, door college vaststellen. Een van de speerpunten van het nieuwe uitvoeringsprogramma zal zijn de 'kanteling' van het WMO-loket. Verder zal een speerpunt zijn de verdere ontwikkeling van de regionale vrijwilligerscentrale (zie ook overige onderwerpen)

Pagina 40 van 153

Wanneer?

Wat?

Najaar 2012

Herziene verordening (aangepast n.a.v. kanteling) door raad vaststellen

Najaar 2012

Herziene Besluit Wmo door college vaststellen

Overige onderwerpen

Meertalig onderwijs Sinds de start van het project 'Duits en Nederlands kinderleicht' in 2001 zijn basisscholen (de kleine Wereld en de Robbedoes) in de gemeente Vaals financieel ondersteund door de gemeente. Na de intensieve investeringen en externe ondersteuning van de Talenacademie Nederland bij het opzetten van het project is deze ondersteuning in een “onderhoudsfase” gekomen, ook al zijn 2 andere basisscholen (Op de Top en De Cathabel) in de gemeente toegetreden tot dit project en was daarvoor begeleiding van nieuwe docenten noodzakelijk. In 2010 is sprake geweest van een flinke innovatie in het project. Basisschool De kleine Wereld is namelijk gaan deelnemen aan de zogenaamde pilot 15% vvto (vroeg vreemde talen onderwijs), hetgeen wil zeggen dat enkele geselecteerde Nederlandse basisscholen een deel van het onderwijs (15%) in een andere taal mogen verzorgen. Het gaat hierbij om een nationaal project, waarvoor het ministerie een speciale ontheffing geeft aan de deelnemende scholen, aangezien de wet op het basisonderwijs verbiedt dat een andere instructietaal dan het Nederlands wordt gebruikt. Doel / meetbaar effect: In 2011 en 2012 op basisschool De kleine Wereld maximaal 4 uur les(aanbod) per week bieden in de Duitse taal waardoor het taal- en leesonderwijs verbetert, de lees- en spreekvaardigheid van de 2e taal (Duits) verbetert, de taalkennis en -vaardigheid (inhoudelijk en didactisch) van de leerkrachten wordt versterkt en de houding van leerlingen, leerkrachten en ouders ten aanzien van Europees burgerschap en vroeg vreemde talen onderwijs (vvto) positief beïnvloed wordt. Daarnaast wordt de reguliere ondersteuning en het (onderhouden van) netwerk van het tweetalig onderwijs op de andere drie basisscholen gecontinueerd. Het tweetalig onderwijs op de basisscholen genereert ten behoeve van de samenleving in de gemeente Vaals de nodige meerwaardes. Denk bijv. aan een natuurlijke integratie van de Nederlandse en Duitse burger, die elkaar in Vaals automatisch en veelvuldig ontmoeten en de strategische visie van Vaals, die uitgaat van grote kansen op het gebied van werkgelegenheid en opleidingen. Bijkomend effect zou kunnen zijn dat het aantal Duitse leerlingen, woonachtig in de gemeente Vaals, de komende jaren toeneemt op de basisscholen in onze gemeente Binnen deze pilot is de school in Vaals de enige in Nederland die Duits aanbiedt (de overige scholen bieden Engels tweetalig aan). In de periode van 2010-2012 zal onderzoek worden gedaan onder de deelnemende scholen naar de effecten van dit onderwijs op het leerproces. De eerste tussenevaluatie is naar verwachting begin 2012 gereed. Centrum voor Jeugd en Gezin Het CJG is officieel geopend per 1 juni 2011. Hoe nu verder wat betreft de zorg inzake opvoeden en opgroeien in de Brede School / CJG Vaals? Dat wat goed loopt (zorgteams – ZAT’s) vooral zo laten, de diverse instanties weten elkaar te vinden en een ieder dient de eigen verantwoordelijkheid te nemen om elkaar op te zoeken daar waar nodig is. Er is behoefte aan een analyse van problemen in de gemeente Vaals en welke aanpak hierop zit. In dat kader zullen de kernpartners GKD, GGD, Trajekt, Jeugdzorg maar ook de basisscholen, peuterspeelzalen, kinderopvang, bibliotheek en politie inzicht geven aan welke overlegstructuur wordt deelgenomen c.q. de aard van het overleg waar je aan deelneemt en welke aanpak hierop zit. Verder zal met het CJG zoveel mogelijk geanticipeerd worden op wenselijke initiatieven in het kader van de decentralisatie van de jeugdzorg. De openingstijden van het CJG Vaals zijn gekoppeld aan de openingstijden van de bibliotheek (Brede School) omdat dit tevens het fysieke inlooppunt is. Inwoners kunnen hier terecht voor kleine en grote vragen over opvoeden en opgroeien. Daarnaast is er een (extra) CJG-spreekuur op elke woensdag (pilot van 1 juni t/m 31 december 2011) in de Brede School. Op de website www.cjgheuvelland.nl vind je al heel veel informatie én een contactformulier voor je persoonlijke vragen. Om het sociale netwerk (civil society) rondom jeugd en gezin in Vaals te versterken maar ook in relatie tot het CJG en het project 'Vaals helpt' wil de gemeente Vaals graag in gesprek komen met professionals en burgers. De gemeente wil investeren in het versterken van en hulp bieden aan elkaar door het benutten van de eigen kracht van ouders, jongeren en hun omgeving. Daarom organiseren wij in het najaar 2011 twee debatavonden over “vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin”. De bedoeling is om samen de schouders eronder te zetten, jongeren actiever te benaderen, hen medeverantwoordelijk te maken voor de leefbaarheid en de eigen kracht van de directe omgeving (ouders, buurt, vrijwilligers) beter te benutten.

Pagina 41 van 153

In 2012 zal afhankelijk van de resultaten aan deze debatavonden een vervolg worden gegeven. CJG Frontoffice van alle zorg / decentralisatie jeugdzorg: Gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de gehele zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders. Het Rijk gaat in de periode tot 2016 alle jeugdzorg die onder het rijk, provincies, Awbz en Zvw valt overhevelen naar de gemeenten. Deze opdracht wordt neergelegd in een nieuw wettelijk kader. Het transitieproces is inmiddels gestart. Het Rijk wil met deze overheveling de zorg voor de jeugdigen bij elkaar brengen op en rond plaatsen waar jeugdigen en gezinnen vaak komen. Het uitgangspunt is: zorg dicht bij huis. Het CJG krijgt hierin een sleutelrol: namelijk de frontoffice van alle zorg die naar gemeenten gaat. Het Rijk beoogt hiermee dat het systeem simpeler moet en prikkels moet bevatten om de nadruk te leggen op preventie en ondersteuning in een vroeg stadium en daarmee zware zorgvormen voorkomen. De stuurgroep CJG Heuvelland (Vaals, Gulpen-Wittem, Valkenburg, Meerssen en Eijsden-Margraten) heeft in verband met het belang van het CJG Heuvelland in het decentralisatieproces te kennen gegeven graag een serieuze gesprekspartner te willen zijn ten opzichte van de initiërende gemeente Maastricht. In het najaar van 2011 buigt de stuurgroep zich over een startnotitie waarin de rol en positie van het CJG Heuvelland wordt belicht in relatie tot de decentralisatie jeugdzorg. Op basis van deze startnotitie wordt voor 2012 een nadere planning en invulling gemaakt. Volksgezondheid & NASB Vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg) hebben gemeenten en rijksoverheid een gezamenlijke verantwoordelijkheid op het gebied van de publieke gezondheid. Gemeenten dienen elke vier jaar gemeentelijk gezondheidsbeleid te ontwikkelen. Voor de beleidsperiode 2012-2015 hebben de 18 gemeenten in Zuid-Limburg in nauwe samenwerking met de GGD Zuid Limburg één regionale nota gezondheidsbeleid opgesteld. In deze nota, die in de raadsvergadering van 20 juni 2011 is vastgesteld, worden de kaders voor het gezondheidsbeleid weergegeven: de wettelijke kaders vanuit de Wpg, de relatie met andere gemeentelijke wettelijke taken op het vlak van jeugd(gezondheids)zorg, maatschappelijke ondersteuning en armoedebestrijding, het financieel kader, de achterblijvende gezondheidssituatie in Zuid-Limburg en belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen zoals decentralisatie van wettelijke verantwoordelijkheden, de noodzaak tot integratie van beleidsdoelstellingen en regionale samenwerking. De nota bevat op hoofdlijnen de ambities en doelstellingen van de 18 gemeenten in Zuid-Limburg. Nadere concretisering van de lokale ambities en doelstellingen vindt plaats in de lokale, gemeentelijke uitvoeringsprogramma's die elke gemeente voor eind 2011 uitwerkt (geplande vaststelling december 2011). Een belangrijk onderdeel van de lokale nota 2012-2015 is het vierjarig project NASB, dat loopt onder de noemer van Vaals beweegt! van medio 2010 tot medio 2014 en gericht is op het stimuleren van voldoende en regelmatig bewegen. Dit om zo gezondheidsproblemen als overgewicht, hart-en vaatziekten, diabetes, depressie en eenzaamheid tegen te gaan. Uit de lokale nota Volksgezondheid Toekomst Verkenning 'Een gezonde kijk op Vaals' wordt duidelijk dat in Vaals nog het nodige te verbeteren valt op het gebied van gezondheid. Er zijn relatief veel gezondheidsproblemen bij 55-plussers, waaronder chronische aandoeningen en kans op eenzaamheid en depressie. De leefstijl van de Vaalsenaren is vaak ongezond. Er is een groot verschil in gezondheid bij mensen met een hoge en lage sociaaleconomische status, die weer samenhangt met opleidingsniveau en inkomen. De afgelopen jaren is de gemiddelde leeftijd van de bevolking van Vaals toegenomen, hetgeen zeker bij het onvoldoende treffen van preventieve maatregelen een grotere druk betekent op de gezondheidszorgvoorzieningen en de Wmo. In het voorjaar van 2012 zal het uitvoeringsprogramma Volksgezondheid/Vaals Beweegt! voor de jaren 2012 en 2013 worden vastgesteld door het college (informatie aan raad via commissie), waarin onder meer specifiek aandacht zal worden besteed aan de NASB-activiteiten in die jaren. Combinatiefuncties (Impuls Brede scholen, sport en cultuur) De regeling ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’ is een landelijke en structurele regeling. Het kabinet en de gemeenten willen meer brede scholen realiseren, het sport- en cultuuraanbod voor de jeugd uitbreiden en sportverenigingen versterken. Hiervoor worden combinatiefunctionarissen ingezet: medewerkers die bij één werkgever in dienst zijn maar voor twee sectoren werken (onderwijs, sport en/of cultuur). Doel van de regeling is tevens sociale samenhang, integratie en participatie in de buurt te creëren en achterstanden bij de jeugd te verminderen. Op 30 november 2010 heeft het college besloten om deel te nemen aan de regeling / project combinatiefuncties en de intentieverklaring deelname Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur te ondertekenen. Tevens heeft het college de opdracht verstrekt om een (inhoudelijk en financieel) haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar de inzet van de combinatiefunctionaris(sen), verbanden te leggen met de instellingen en draagvlak te creëren. Dit haalbaarheidsonderzoek is inmiddels (positief) afgerond en hierdoor kunnen de navolgende stappen in het najaar van 2011 en begin 2012 worden gezet c.q. activiteiten worden uitgevoerd: 1. Definitieve invulling samenwerking Brede School Vaals en de scholen in Lemiers en Vijlen 2. Overleggen met de lokale sport- en culturele verenigingen en potentiële werkgevers 3. Definitieve uitwerking met de deelnemende partijen (ondertekening intentieovereenkomst) Pagina 42 van 153

4. Ondertekening samenwerkingsovereenkomsten 5. Werving en selectie 6. Aangaan arbeidsovereenkomsten Uit ervaring is gebleken dat voor realisatie van bovenstaande activiteiten een gemiddelde doorlooptijd van 3 tot 4 maanden noodzakelijk is. Met name de verdieping met externe partijen en het concretiseren van afspraken vraagt de nodige tijd. Begin 2012 wordt een beleidsdocument combinatiefuncties opgeleverd waarin alle inhoudelijke, financiële en organisatorische aspecten rondom combinatiefuncties worden verankerd. Dit document vormt het basisdocument voor iedereen die betrokken is bij combinatiefuncties. Onderzoek renovatie / bouw nieuwe sporthal Afhankelijk van het nog uit te voeren onderzoek (najaar 2011) naar de financiële consequenties van renovatie van de huidige sporthal De Grenslandhal en / of realisatie van een nieuwe sporthal (op een andere locatie) zal de gemeenteraad een keuze moeten maken c.q. besluit moeten nemen over wat in 2012 gaat gebeuren. Vrijwilligerscentrale / mantelzorg Begin 2011 hebben de gemeenten Vaals, Gulpen-Wittem en Valkenburg van de Provincie subsidie voor twee jaar ontvangen voor het inrichten van een regionale vrijwilligerscentrale. Coördinatie vindt plaats vanuit Vaals. Eerst is in februari 2011 de lokale vrijwilligerscentrale geopend, samen met een VVV-Limburg winkel in het pand aan de Maastrichterlaan. Vanaf de eerste dag mag deze centrale rekenen op een grote toeloop: verenigingen e.d. kunnen hun vacatures melden en vrijwilligers vinden interessant vrijwilligerswerk. In mei 2011 is van het subsidiegeld van de provincie een regionale coördinator aangesteld. In september 2011 is de regionale vrijwilligerscentrale geopend door het online gaan van de website. Deze website kent een matchingssysteem voor regulier vrijwilligerswerk en op termijn worden hieraan ook de maatschappelijke stages gekoppeld. In 2012 zal vanuit deze vrijwilligerscentrale invulling gegeven worden aan de 5 basisfuncties: – Vertalen maatschappelijke ontwikkelingen – Verbinden en makelen – Versterken – Verbreiden – Verankeren. Er wordt ingezet op drie 'soorten' vrijwilligerswerk: – het reguliere vrijwilligerswerk – de maatschappelijke stages: vrijwilligerswerk door scholieren – vrijwilligerswerk door WWB-gerechtigden. De regionale coördinator werkt voor één dag per week als jobcoach voor Vaals (betaald uit het W-deel). Het inzetten van mensen met een WWB-uitkering voor vrijwilligerswerk krijgt zo een extra impuls. In 2012 zal ook weer een scholingsaanbod gemaakt worden voor vrijwilligers van verenigingen e.d. Met dit scholingsaanbod, de hulp bij het invullen van vacatures en als vraagbaak voor alles waar verenigingen tegenaan lopen, vervult de vrijwilligerscentrale een functie bij het versterken van het verenigingsleven. Versterking verinigingsleven In 2011 heeft de gemeenteraad zich gebogen over de evaluatie van de subsidieverordening. Op basis van deze evaluatie zal mogelijk in 2012 de nieuwe c.q. gewijzigde subsidieverordening ingevoerd worden. Bij het opstellen van de nieuwe subsidieverordening wordt vooral ingezet op de versterking van het verenigingsleven, omdat dit van groot belang is voor de sociale cohesie in de samenleving.

Pagina 43 van 153

Pagina 44 van 153

Deel 3. 3.1.

Financiën

Financieel overzicht

Hiervoor is in beeld gebracht welke speerpunten in dit programma voor de komende tijd zijn opgenomen en op welke manier deze een bijdrage moeten leveren om de actuele problematiek te verminderen dan wel op te lossen. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten. Programma-begroting MENS en VOORZIENINGEN

bedragen x € 1.000

Realisatie Raming 2011 2010 (na wijzig.)

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

raming 2015

Lasten: Leefbaarheid buurten & wijken

-73

-123

-105

-104

-103

-102

-269

-465

-415

-372

-396

-348

-1.494

-1.396

-1.341

-1.335

-1.334

-1.313

-91

-67

-54

-53

-54

-53

-2.452

-2.448

-2.296

-2.292

-2.309

-2.302

-374

-346

-336

-301

-299

-295

-25

-93

-32

-32

-32

-32

Cultureel verenigingsleven

-429

-506

-409

-406

-434

-397

Kunst & vorming

-334

-335

-327

-338

-328

-321

Sport

-549

-640

-569

-734

-570

-601

-6.090

-6.419

-5.884

-5.967

-5.859

-5.764

Leefbaarheid buurten & wijken

0

0

0

0

0

0

Jeugd & Jongeren

0

0

0

0

0

0

509

334

334

334

334

334

0

0

0

0

0

0

Maatschappelijke ondersteuning

271

215

225

225

225

225

Gezondheidszorg

152

164

167

167

167

167

0

43

0

0

0

0

66

71

67

67

67

67

Kunst & vorming

5

5

5

5

5

5

Sport

6

7

7

7

7

7

Totaal baten:

1.009

839

805

805

805

805

Saldo programma:

-5.081

-5.580

-5.079

-5.162

-5.054

-4.959

Jeugd & Jongeren Onderwijs Ouderenzorg Maatschappelijke ondersteuning Gezondheidszorg Vrijwilligers

Totaal lasten: Baten:

Onderwijs Ouderenzorg

Vrijwilligers Cultureel verenigingsleven

3.2.

Toelichting

Leefbaarheid buurten & wijken De lasten van het beleidsveld 'leefbaarheid buurten & wijken' bestaan met name uit de budgetten van de buurtplatforms en het onderhoudsbudget speelterreinen. De daling van de lasten vanaf 2012 (t.o.v. 2011) wordt veroorzaakt door de taakstellende bezuinigingen uit de kadernota 2012, zijnde € 8.000 halvering budget impuls buurtplatforms en € 5.000 op onderhoud speelterreinen.

Pagina 45 van 153

Jeugd & jongeren De lasten bij dit onderdeel betreffen met name de kosten voor Trajekt inzake jeugd-, jongeren- en tienerwerk, bijdragen aan jongerencentrum Fraiche en het Centrum voor Jeugd en Gezin. De bijdrage van het Rijk voor het CJG bedroeg voor 2011 € 83.000; voor 2012 bedraagt deze € 67.000. In het dekkingsplan bij deze begroting is een taakstellende bezuiniging ad € 10.000 opgenomen voor het CJG, waardoor € 57.000 aan budget voor het CJG resteert, dus daling van € 26.000 t.o.v. 2011. De hogere lasten in 2011 en 2012 hangen verder samen met de uitgaven inzake NASB (2012 laatste jaar ontvangst Rijk → € 30.000, in 2011 is € 60.000 ontvangen); cofinanciering door de gemeente ad € 30.000 vindt het laatste jaar plaats in 2013. De hogere lasten in 2014 worden veroorzaakt door het onderhoud aan het gebouw van jongerencentrum Fraiche. Onderwijs Bij dit onderdeel betreffen de lasten met name de kapitaallasten en beheerskosten (ruim € 600.000) van de Brede School en de kosten van het leerlingenvervoer (€ 175.000). De daling van de lasten t.o.v. 2011 wordt veroorzaakt doordat in 2011 groot onderhoud wordt verricht aan de BMA Lemiers / Cathabel (€ 52.000) De baten betreffen de opbrengsten inzake het verhuur van de Brede School, de uitkering uit het participatiebudget educatie en de GOA-gelden van het ministerie van OC&W. Ouderenzorg De lasten betreffen met name doorbelaste loonen bedrijfsvoeringskosten. De daling t.o.v. 2011 wordt veroorzaakt doordat in 2011 nog een half jaar begroot is voor de warme maaltijdvergoeding en de sociale alarmering. Maatschappelijke ondersteuning De lasten bij dit onderdeel bestaan met name uit de lasten voor de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de individuele verstrekkingen op het gebied van de WMO (vervoers-, rolstoel- en woonvoorzieningen). De daling van de lasten t.o.v. 2011 wordt veroorzaakt door een wijziging in de doorbelasting van personeelslasten / bedrijfsvoeringskosten, hierdoor daling ad € 80.000 per jaar. Tevens is in de 1e bestuursrapportage 2011 besloten om € 38.000 extra vrij te maken voor de verhuiskostenvergoeding woonwagenbewoners. Tenslotte is in de kadernota 2012 voorgesteld om € 20.000 te bezuinigen op de woonvoorzieningen. De baten betreffen de eigen bijdragen in de huishoudelijke verzorging en het participatiebudget inburgering. De stijging van de baten wordt veroorzaakt door het dekkingsplan in deze begroting (verhoging eigen bijdragen WMO) Gezondheidszorg De bijdrage aan de GGD en de bijdrage aan de gemeente Maastricht voor de jeugdgezondheidszorg betreffen met name de lasten op dit beleidsveld. De daling van de lasten t.o.v. 2011 wordt veroorzaakt door een lagere doorbelasting van personeelslasten / bedrijfsvoeringskosten. De hogere lasten in 2012 hangen samen met de eenmalige transitiekosten bij de GGD (€ 32.000). De baten (€ 167.000) betreft de uitkering uit het gemeentefonds inzake CJG en Jeugdgezondheidszorg. Vrijwilligers De lasten van dit beleidsveld betreffen met name de kosten voor bemiddeling maatschappelijke stages, het organiseren van de jaarlijkse vrijwilligersdag en de exploitatielasten van de vrijwilligerscentrale. De daling t.o.v. 2011 vloeit voort, doordat in de 1e bestuursrapportage 2011 bijstelling van deze lasten heeft plaatsgevonden voor de automatiserings- en personele lasten van de vrijwilligerscentrale (€ 43.000). Verder was in de jaarrekening 2010 nog € 13.000 reserve overloop opgenomen voor de opening van de vrijwilligerscentrale en is in de kadernota 2012 voorgesteld om het budget voor de vrijwilligersdag te verlagen met € 5.000. De bate in 2011 betreft de bijdrage van de Provincie voor de automatiserings- en personele lasten vrijwilligerscentrale en komt ook voort uit de 1e bestuursrapportage 2011. Cultureel verenigingsleven De subsidies aan de verenigingen, kapitaallasten en het onderhoud van Obelisk en BMA Lemiers zijn met name de lasten van dit beleidsveld. De hogere lasten in 2011 worden veroorzaakt door het onderhoud aan de 'Auw Sjoel' (€ 88.000). Verder dalen de lasten vanaf 2012 door de bijstelling van het budget voor subsidies ad € 10.000 (zie kadernota 2012). De hogere lasten in 2014 worden veroorzaakt door het onderhoud aan het gebouw de Obelisk. De baten bestaan uit verhuur van de Obelisk en opbrengsten uit de verhuur van de BMA Lemiers. Kunst en Vorming Met name de exploitatiesubsidie aan de bibliotheek betreffen de lasten van dit beleidsveld. De bate betreft de verhuur van de Kopermolen. Sport De lasten van het beleidsveld sport bestaan met name uit de subsidies aan de sportverenigingen, exploitatiebijdrage aan Heton Sport en het onderhoud van de gebouwen. De hogere lasten in 2011 worden veroorzaakt door onderhoud sporthal (€ 50.000) en onderhoud kleedlokalen Rood Groen LVC '01 (€ 19.000). De hogere lasten in 2013 hebben te maken met de geraamde onderhoudslasten van de sporthal (ruim € 100.000) en tenniscomplex (€ 78.000). Pagina 46 van 153

Programma WONEN


en

2012 Programmaplan

VERKEER Deel 1. 1.1.


Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • het ontwikkelen en uitvoeren van beleid op het vlak van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening; • het realiseren van woningbouwlocaties; • het duurzaam gebruik / de instandhouding van het landelijk gebied; • het onderhouden, instandhouden en verbeteren van de openbare ruimte; • een goede bereikbaarheid van de gemeente alsmede een goede verkeersdoorstroming; • het verminderen van de belasting op het milieu. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2010 – 2014) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma WONEN en VERKEER

Coördinerend portefeuillehouder: Wethouder Verbeek

Beleidsvelden: Volkshuisvesting Woningbouw Ruimtelijke ordening Buitengebied Openbaar groen Monumentenzorg Milieu Afval Riolen Infrastructuur Verkeer Parkeren

1.2.


Ten aanzien van dit programma hebben we momenteel vooral met de volgende ontwikkelingen en aandachtspunten te maken: • Forse afname aantal inwoners in de afgelopen jaren / verwachting is dat ondergrens is bereikt (zie thema “Mens & Voorzieningen”); • Scheefgroei in woningvoorraad (aandeel huurwoningen is ongeveer 50% en de overgrote meerderheid van deze huurwoningen ligt qua prijs beneden de huursubsidiegrens) en bevolkingssamenstelling; • Delen van kernen behoeven kwalitatieve opwaardering; • Doorstroming van het (toeristisch-recreatieve) verkeer leidt tot grote verkeersdrukte op / overbelasting van de Maastrichterlaan => gevaar voor dichtslibben van het kernwinkelgebied; • Actieve aanpak van het openbare groen gewenst, mede in het kader van de leefbaarheid;

Pagina 47 van 153

Oordeel onderhoud en schoonhouden van straten, wegen en pleinen in % 90 80 70 60

(zeer) ontevreden

50

neutraal

40

(zeer) tevreden

30 20 10 0 2004 2007 2010 2004 2007 2010 2004 2007 2010 2004 2007 2010 Gemeente Vaals

Kern Vaals

Kern Vijlen

Kern Lemiers

Oordeel inzamelpunten voor glas, papier en kleding in % 100 90 80 70 60

(zeer) ontevreden

50

neutraal

40

(zeer) tevreden

30 20 10 0 2004 2007 2010 2004 2007 2010 2004 2007 2010 2004 2007 2010 Gemeente Vaals

Kern Vaals

Kern Vijlen

Kern Lemiers

Uit het Burgeronderzoek 2010 is naar voren gekomen, dat de burger ontevreden (meer dan 15 % ontevredenheid) is over het onderhoud en schoonhouden van wegen, straten en pleinen, nl. 20% → dit is een stijging t.o.v. 2007 (toen 18%). Dit punt is in 2011 opgepakt met behulp van Pentasz-cliënten, waarbij eerst gestart is in het buitengebied. Hetzelfde geldt voor de inzamelpunten voor glas, papier en kleding (meer dan 24 % ontevredenheid t.o.v. 17% in 2007). Deze ontevredenheid geldt voornamelijk in de kern Vaals, in overleg met RD4 zullen wellicht aanvullende inzamelpunten geplaatst worden. In 2011 is één inzamelpunt voor wat betreft papier etc. toegevoegd aan de reeds bestaande inzamelpunten. Het onderhoud en aanwezigheid van groenvoorzieningen alsmede de openbare verlichting is volgens de burgers van meer dan voldoende niveau. De verkeersoverlast is nog steeds een aandachtspunt vanuit het oogpunt van de burger, echter het ontevredenheidspercentage is gedaald van 36% in 2007 naar 27% in 2010. Uiteraard blijft dit punt de aandacht houden bijv. door de reconstructie Rijksweg in Lemiers.

Pagina 48 van 153

Woningen Percentage koopwoniningtransacties t.o.v. totaal aantal koopwoningen 2010 4,0

3,7

3,6

3,5 3,0 2,5

2,2

2,0

1,7

1,7

Eijsden Margraten

Gulpen – Wittem

1,9

1,5 1,0 0,5 0,0 Maastricht

Meerssen

Vaals

Valkenburg a/d Geul

Gemiddelde koopsom in 2010 € 300.000 € 275.000 € 250.000 € 225.000 € 200.000 € 175.000 € 150.000 € 125.000 € 100.000 € 75.000 € 50.000 € 25.000 €Vaals

Maastricht

Valkenburg a/d Geul

Eijsden Margraten

Gulpen – Wittem

Meerssen

Ranglijst top 10 gemeenten Limburg, leegstand per 31 december 2010 Gemeente

in %

absoluut

Kerkrade Vaals Valkenburg a/d Geul Gulpen - Wittem Roermond Heerlen Onderbanken Eijsden - Margraten Simpelveld Maastricht

5,8 5,5 5,3 4,9 4,7 4,1 4,0 4,0 3,9 3,7

1.362 279 418 317 1231 1.851 144 417 196 2.074

Bron bovenstaande grafieken & tabel: Bijlagenboek woonmonitor 2010 provincie Limburg Het beleid in dit programma is gericht op het bieden van oplossingen voor deze ontwikkelingen en aandachtspunten. De beleidslijnen en speerpunten die vanuit dit programma zijn c.q. worden ontwikkeld zijn voor een deel terug te voeren op reeds bestaande (lopende) beleidskaders (denk aan bestemmingsplannen gemeentelijk rioleringsplan 2009 – 2013 (GRP) en milieubeleidsplan 2009-2012 e.d.) en anderzijds afgeleid uit de kaders die gesteld zijn bij de kadernota 2012.

Pagina 49 van 153

1.3.

Ambitie strategische visie

Een aantrekkelijke woonomgeving kan ons streven naar het behouden en aantrekken van inwoners, en dus een goede leefbaarheid in de wijken, voor een belangrijk deel ondersteunen. Het is van belang de balans in het woningaanbod te herstellen en de woonomgeving op te waarderen. Daarbij staan kwaliteit en duurzaamheid voorop. In onze stadse kern kunnen de historische omgeving en een attractief winkelen verblijfscentrum een belangrijke kwaliteitsimpuls bieden. In het buitengebied dienen we vooral in te zetten op natuur- en landschapsherstel. Vanuit deze ambitie worden met name de volgende speerpunten opgepakt: • opwaardering woonomgeving kernen / sfeervol winkelen verblijfscentrum => afronding project Von Clermontpark, planvoorbereiding en uitvoering project Julianaplein, uitvoering woningbouwopgaven Vijlen en Lemiers • evenwichtig gebruik buitengebied => bestemmingsplan Buitengebied, planvoorbereiding en uitvoering project Buitengebied (deelprojecten)onderzoek

1.4.

Speerpunten politiek akkoord

Vanuit het Politiek Akkoord (en reeds lopend beleid) zijn diverse onderwerpen prioriteit in deze raadsperiode. In 2012 wordt onder andere gefocust op: • Recreatief gebruik Buitengebied / Kwaliteitsverbetering stiltegebieden => Dit onderwerp wordt opgepakt in interactie met inwoners van Vaals en gebruikers van het gebied (burgerparticipatie buitengebied). In 2012 worden de volgende programmapunten ingevuld: – Onderzoek naar kwaliteitsverbetering stiltegebieden – Opstellen verkeersplan met parkeren aan de randen, groene haltes, handhaving en selectieve bereikbaarheid – Uitzetten verkeersluwe experimenten. Verder is de gemeente momenteel samen met de andere Heuvellandgemeenten (Gulpen-Wittem en Valkenburg aan de Geul) en de provincie Limburg (als projectleider) bezig met het opstellen van de structuurvisie welke naar verwachting februari 2012 gereed is. Bovendien krijgen de stiltegebieden ook expliciet een plek in de nog op te stellen structuurvisie. Ingezet wordt op initiatieven die inspelen op landschapsbeleving waaronder stilte en rust. • Duurzaamheid => In 2011 wordt uitvoering gegeven aan het Omschakelconvenant dat de gemeente Vaals heeft gesloten met de Provincie Limburg. Als onderdeel van dit convenant zijn 5 hoofdprojecten onderkend die allemaal als lokale duurzaamheidsinitiatieven gelden. In 2012 vindt continuering van deze lokale duurzaamheidsinitiatieven plaats en verdere concretisering van de projecten vanuit het Omschakelconvenant. • Woningbouw Vijlen / Lemiers => Medio 2011 heeft de Raad van State een negatieve uitspraak gedaan inzake het bestemmingsplan Vijlen. • Stadsvernieuwingsproject Von Clermontpark => Het jaar 2011 en 2012 staan in het teken van de afronding met Situs inzake de overdracht alsmede te komen tot herontwikkeling van het project Von Clermontpark met nieuwe partners. • Julianaplein => Eind 2011 wordt in een formele sessie, met de raad en de raad van commissarissen van de Woningstichting, nader ingegaan op de resultaten uit de marktverkenning en de financiële haalbaarheid van het project Julianaplein. Op basis van deze presentatie zal uw raad nadere kaders geven inzake de verdere planvoorbereiding die in 2012 zal plaatsvinden. • Verkeersdoorstroming => Gedurende 2011 en voorjaar 2012 vindt samen met de Provincie de planvoorbereiding en aanbesteding plaats (inclusief communicatie met burgers en ondernemers), zodat in het najaar 2012 gestart kan worden met de reconstructie van de Maastrichterlaan.

Pagina 50 van 153

Deel 2.


In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt willen gaan bereiken in de komende periode en wat we daarvoor gaan doen. Tevens wordt aangegeven wanneer een en ander qua tijdpad te verwachten is en, indien mogelijk, hoe het bereikte resultaat meetbaar gemaakt kan worden. Voor wat betreft de speerpunten is net zoals vorig jaar een onderscheid gemaakt tussen zogenaamde 'bestuurlijke prioriteiten' en 'overige onderwerpen'. Bij deze 'bestuurlijke prioriteiten' zal 'hard' gestuurd worden op het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning. Het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning is bij de 'overige onderwerpen' niet minder belangrijk => de prioriteit zal echter liggen bij de 'bestuurlijke prioriteiten'. Net zoals in voorgaande jaren zal ook middels de bestuursrapportages ingegaan worden op de stand van zaken betreffende o.a. de kwaliteit (realisatie doelstellingen), de planning, financiën en ontwikkeling risico's van deze 'bestuurlijke prioriteiten'.


Ruimtelijke ordening

Stadsvernieuwingsproject Von Clermontpark Omschrijving project/prioriteit Het Von Clermontpark is gesitueerd in het gebied tussen de Maastrichterlaan, de Beemderlaan, de Jos Francotteweg en de Sneeuwberglaan. Het betreft hier een zeer centraal gelegen centrumgebied met ruimtelijke kwaliteit, dat tot uitdrukking komt door de reeds gerealiseerde bebouwing en de parkachtige aanleg van de openbare ruimte, waarbij de obelisk een zeer gewaardeerd kunstwerk is. Actuele problematiek Bij aanvang van de ontwikkeling van VCP kende het gebied weinig kwaliteit. Na realisatie van het Wozoco (61), huizen (23), appartementen (70), commerciële ruimten en parkeergarage is het gebied opgewaardeerd. Helaas zijn nog drie bouwblokken niet ingevuld. De huidige ontwikkelaar heeft volgens contract uit 2005 geen bouwplicht en ziet daar ook vanaf. Er is wel bereidheid om de grond te verkopen aan de gemeente. Verkoop van de gronden aan derden is moeilijk. Overzicht besluitvorming 5 april en 19 juli 2004 14 juni 2004 4 juli 2005 6 februari 2006

Kaderstelling en formele opdracht tot het aangaan van onderhandelingen met projectontwikkelaar Situs en de Woningstichting Beschikbaarstelling aanvullend voorbereidingskrediet t.b.v. planvoorbereiding Instemming met planvoorstel goedkeuring realisatie-overeenkomsten en mandatering college tot ondertekening Instemming met voorstel realisatie grote parkeergarage

Doelstelling • • •

Opwaardering ruimtelijke kwaliteit; Ombuiging daling inwonersaantal; Meer evenwichtige mix van woningvoorraad en bevolkingssamenstelling.

Mogelijke risico's Risico planrealisatie De gemeente is één van de partners in dit project en heeft vrijwel geen instrumenten om sturend op te treden richting de projectontwikkelaar voor wat betreft de planning van de bouwactiviteiten. Vandaar dat alle onderstaande planningen indicatief van aard zijn. Marktverkenningen en afzetbaarheid van de woningen zijn ook bepalend voor de planning van de bouwactiviteiten.

Pagina 51 van 153

Planning activiteiten / producten Het plan omvat o.a.: • De sloop van 81 huurwoningen in de Jos Francotteweg en de Clarissenstraat, het Muva-gebouw, de gemeentewerf en de bibliotheek (gerealiseerd) • De verplaatsing van de gemeentewerf en de bibliotheek (gerealiseerd); • De realisatie van een woonzorgcomplex als onderdeel van het bouwprogramma (gerealiseerd); • De realisatie van 1.900 m2 commerciële ruimten (gerealiseerd); • De realisatie van een grote parkeergarage (gerealiseerd); • Het bouwen van een boogvormig appartementencomplex en het appartementencomplex Clarens (wordt niet gerealiseerd) Wanneer?

Wat?

Najaar 2011 / Voorjaar 2012

Afronden gesprekken met Situs inzake overdracht. Voeren van oriënterende gesprekken met partijen inzake de mogelijke overname van het project teneinde te komen tot herontwikkeling van het project Von Clermontpark.

Najaar 2011 / Voorjaar Opstellen nieuw bestemmingsplan Von Clermontpark om andere mogelijkheden voor 2012 ontwikkeling te benutten. Voorjaar 2012

Vaststellen nieuw bestemmingsplan Von Clermontpark door de raad.

Medio / Najaar 2012

Afronden gesprekken inzake doorontwikkeling Von Clermontpark

2013

Start voortzetting bouwactiviteiten Von Clermontpark De voorgaande planning is geheel afhankelijk van de afwikkeling met projectontwikkelaar Situs en de besprekingen met de geïnteresseerde partijen.

Woningbouwprogramma Vijlen en Lemiers Omschrijving project/prioriteit De raad heeft op 19 december 2005 bij de behandeling van de dorpsvisies Vijlen en Lemiers aan het college de opdracht gegeven om een woonbehoefte-onderzoek voor de kernen Vijlen en Lemiers uit te laten voeren alsmede de terugkeerbehoefte van ex-inwoners van Vijlen en Lemiers te peilen. Uit het onderzoek is gebleken, dat de kwaliteit en kwantiteit van de woningvoorraad in Vijlen en Lemiers niet voldoet aan de toekomstige behoefte. Hierdoor komt de opgave om de kernen leefbaar te houden in gevaar. Actuele problematiek Leefbaarheid Vijlen en Lemiers onder druk => Onvoldoende, betaalbare woningen voor starters en nultredewoningen voor ouderen in de kernen Vijlen en Lemiers Overzicht besluitvorming 19 december 2005: 30 oktober 2006: 23 juni 2008: 8 februari 2010: 13 december 2010

Opdracht raad aan college tot uitvoeren van woonbehoefteonderzoek Besluitvorming raad inzake woonbehoefteonderzoek Besluitvorming raad inzake planvorming Vijlen Vaststelling definitief bestemmingsplan Vijlen Vaststelling bestemmingsplan Lemiers

Doelstelling Realiseren (=bouwen) van circa 40 woningen in Vijlen en circa 20 woningen in Lemiers, met name afgestemd op ouderen. In eerste instantie werd ingezet op 25 woningen in Vijlen en 10 woningen in Lemiers. Inmiddels wordt ingezet op 6 starterswoningen, 6 levensloopbestendige woningen, 21 appartementen in het WoZoCo en 8 vrije kavels in Vijlen. Voor wat betreft Lemiers wordt ingezet op 14 appartementen in het WoZoCo.

Planning activiteiten / producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Vijlen Op 20 juli 2011 heeft de RvS haar uitspraak bekend gemaakt. Door een foutieve aanname

Pagina 52 van 153

Wanneer?

Wat? heeft de RvS negatief besloten. Dit houdt in dat het BP Vijlen Z-O vernietigd is. Daarom heeft het college besloten om het BP Vijlen Z-O opnieuw begin augustus ter inzage te leggen, met dien verstande dat een zin is toegevoegd inzake maatschappelijke onderbouwing en dat het daarnaast Wabo-proof gemaakt is en gedigitaliseerd is. Nu worden twee procedures gevoerd één tegen de uitspraak van de RvS en de andere de gewone reguliere ter inzage legging vanaf augustus 2011 met de hieraan gekoppelde termijnen.

Najaar 2011

Naar verwachting vaststelling aangepast bestemmingsplan Vijlen – Zuid-Oost door de raad.

Najaar 2011 / Voorjaar Bekendmaking uitspraak Raad van State inzake hernieuwd ingediende beroepszaak 2012 belanghebbenden → bij positieve beslissing is bestemmingsplan onherroepelijk; bij ongunstige uitspraak moet weer herziening van het bestemmingsplan plaatsvinden. Najaar 2011

Bouwrijp maken gebied door de gemeente (uitvoering van de infrastructurele werkzaamheden)

Najaar 2011 / Voorjaar Verlenen bouwvergunning aan Woningstichting 2012 Voorjaar 2012

Na afhandeling eventuele bezwaren op de bouwvergunning start bouwwerkzaamheden Woningstichting (Wozoco) => bouwtijd ongeveer 1 jaar

Voorjaar 2012

Start verkoop vrije kavels door de gemeente (let op bij deze planning gaan we uit van een gunstige uitspraak van de Raad van State)

Lemiers Najaar 2011 / voorjaar Uitspraak door de Raad van State n.a.v. beroep belanghebbenden inzake vastgestelde 2012 bestemmingsplan Najaar 2011

Start bouwwerkzaamheden Wozoco (bouwtijd ongeveer 1 jaar) => woningstichting start voor eigen rekening en risico met de bouwwerkzaamheden.

Julianaplein (opwaardering centrum Vaals) Omschrijving project/prioriteit De kernen van de gemeente Vaals herbergen veel goede elementen voor een attractieve woonomgeving. Voor de kern Vaals vormt het historische centrum de belangrijkste onderscheidende basis. Maar het centrum behoeft een opwaardering, waarbij gezocht wordt naar een mix van woningen en mensen. Daarnaast wordt nadrukkelijk gekeken naar toevoeging van retail, horeca en ondergronds parkeren. Het Julianaplein moet een levendig plein worden, waar mensen elkaar ontmoeten en kunnen verblijven op een prachtig ingerichte openbare ruimte, die niet alleen voorzien is van mooie bebouwing maar waar tevens aandacht is voor groen en blauw (water). Met als basisgedachte “concentreren” in plaats van “deconcentreren” wil de gemeente primair in samenwerking met haar strategische partner de Woningstichting werken aan een attractief Julianaplein voor Vaals, waarin de gewenste ontwikkeling, zoals hiervoren geschetst, gestalte zal krijgen. Actuele problematiek Kern Vaals behoeft kwalitatieve opwaardering. Overzicht besluitvorming 3 oktober 2008: 14 december 2009: 8 februari 2010: 8 november 2011:

Besluitvorming raad inzake strategische visie Besluitvorming raad inzake voorbereidingskrediet Centrumplan Besluitvorming raad inzake masterplan Vaals Besluitvorming inzake begroting 2012, bijstelling voorbereidingskrediet Julianaplein tot € 400.000; dient ter bekostiging van diverse onderzoeken (stedenbouwkundig en retail).

Pagina 53 van 153

Doelstelling Middels de realisatie van het centrumplan kan in de kern Vaals een combinatie van hoogwaardige woningbouw, horeca, winkelvoorzieningen, monumenten en openbare ruimte ontstaan, welke goed wordt ontsloten en voorzien wordt van voldoende parkeergelegenheid. Mogelijke risico's Financieel risico Het project Julianaplein heeft een eigen exploitatie-opzet gekregen. Hieruit blijkt op basis van de eerste doorrekeningen een tekort op de grondexploitatie van € 1 miljoen. In de kadernota 2012 is besloten om dit bedrag te activeren en af te schrijven. Verder heeft de raad diverse wensen en uitgangspunten geuit over het Julianaplein; deze resulteren tot een benodigd krediet van € 1,2 miljoen. Ook voor dit bedrag is in de kadernota 2012 gekozen tot activering en afschrijving. Het risico dat overblijft is dat het uiteindelijke tekort groter is dan het nu begrote en dat de wensen duurder uitvallen dan de begroting. Maar dit is inherent aan alle projecten. Risico t.a.v. derden partijen Realisatie van het project vindt plaats in samenwerking met diverse externe partijen (onder andere de Woningstichting). Planning en uitvoering is derhalve ook afhankelijk van deze partijen. Planning activiteiten / producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Uitvoering marktverkenningsonderzoek en terugkoppeling aan beide raden over de resultaten / uitkomsten van dit onderzoek.

Voorjaar 2012

Start concrete uitwerking van diverse onderdelen (bijv. retail, kantoren e.d.).

Medio 2012 / Najaar 2012

Afsluiten samenwerkingsovereenkomst(en) met Woningstichting inzake Julianaplein.

Medio 2012

Uitwerking van stedenbouwkundig ontwerp, planologische procedure en uitwerking door architect.

2013 e.v.j.

Start uitvoering project Julianaplein.

2.2.

Buitengebied

Natuurontwikkeling en landschapsherstel Buitengebied Omschrijving project/prioriteit De gemeente Vaals bezit een uitzonderlijk mooi buitengebied met een groot oppervlak aaneengesloten bos. Het gebied van Vaals kan worden beschouwd als een uitloper van het middengebergte van de Ardennen en de Eifel. Dit levert een voor Nederlandse begrippen uniek landschap op dat daarom ook bij veel Nederlanders in trek is. De kracht van dit uitzonderlijk mooi buitengebied is gelegen in de ruimte, de rust, het heuvelachtig terrein, de natuur en ook de typerende bebouwing. De kleinschalige landbouw, lang de drager van dit landschap, is op zijn retour en maakt plaats voor nieuwe economische dragers. Ondanks de pracht kent het buitengebied ook verschillende 'rotte' plekken. Deze zijn te omschrijven als landschapsontsierende locaties in het landschap zonder cultuur- of natuurhistorische waarde. Rotte plekken kunnen natuurlocaties zijn die een opwaardering behoeven, zoals de weinig beleefbare beken tussen de bosrand en de Selzerbeek, maar ook een gebouw in vervallen staat of op de verkeerde locatie in het landschap. Voorbeelden van 'rotte' plekken zijn bijvoorbeeld het bedrijventerrein Noord, de verlaten boerderijen in de Wolfhaag, of de niet fraai ingepaste boerderijen bij Mamelis en Camerig. Ten behoeve van kwaliteitsverbetering bevordert de gemeente de aanpak van 'rotte' plekken in het buitengebied, indien mogelijk in combinatie met de aanleg van EHS. Hiervoor is dikwijls een herontwikkeling of vrijwillige kavelruil noodzakelijk. De mogelijkheid voor financiering van de herontwikkeling locaties en landschapsontwikkeling in de omgeving middels passende herbouwprojecten moet geboden worden. In samenwerking met onze partners Habitura, Heusschen Copier, Rentmeester Peter van Soest en Stichting Ark werken we aan een aantal businesscases. Deze businesscases zijn ontstaan door particuliere initiatieven of naar aanleiding van EHS ontwikkelingen. Actuele businesscases zijn locatie Belleflamme (Wolfhaag), locatie Xhonneux. Actuele problematiek Pagina 54 van 153

•

• •

In Vaals bevindt zich circa 509 hectare grond binnen de EHS waarvan voor 2018 ca. 300 hectare als nieuwe grond dient te worden ontwikkeld. EHS staat voor ecologische Hoofdstructuur en is gericht op het beschermen en realiseren van een samenhangende robuuste structuur van cultuurlandschap en natuur- en bosgebieden waarbij verbindingen daartussen centraal staan; Kwaliteitsontwikkeling buitengebied (aanpak rotte plekken); toenemende verkeersdruk buitengebied.

Overzicht besluitvorming 13 oktober 2008: 14 december 2009:

Besluitvorming raad inzake strategische visie Besluitvorming raad inzake voorbereidingskrediet Buitengebied

Doelstelling Als hoofddoelstelling geldt een evenwichtig gebruik van het buitengebied, met als drie subdoelstellingen: • • •

Natuurontwikkeling en landschapsherstel, ondersteunen van EHS ontwikkeling; opwaarderen van buitengebied door aanpak rotte plekken; Reguleren, verminderen verkeersdruk.

Mogelijke risico's Financieel risico Dit project zal een eigen exploitatie-opzet krijgen. Via deze opzet zullen de te maken kosten (planvoorbereiding e.d.) afgedekt moeten worden door de opbrengsten uit het project. Hier schuilt altijd een zeker financieel risico in. Wij zullen trachten daar waar mogelijk is de gemaakte kosten door de gemeente in een exploitatie-overeenkomst weg te zetten. Hierbij moet wel het realisme zijn dat daar waar het EHS betreft dit moeilijk zal zijn. De gemeente Vaals wil ook graag EHS ontwikkeld zien, maar hierbij gaat het vaak om waardevermindering van gronden! Risico t.a.v. derden partijen Realisatie van het project vindt plaats in samenwerking met diverse, externe partijen (o.a. Habitura, stichting Ark). Planning en uitvoering is derhalve ook afhankelijk van deze partijen. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Verlengen intentie-overeenkomst met de diverse partijen.

Najaar 2011

Start natuurontwikkeling locatie Xhonneux door partners.

Voorjaar 2012

Vaststellen structuurvisie.

Medio 2012

Uitwerken plannen locatie Belleflamme door partners in afstemming met de structuurvisie.

Recreatief gebruik buitengebied / Kwaliteitsverbetering stiltegebieden (buitengebied) Omschrijving project/prioriteit In de strategische visie 2012 (geef Vorm aan Vaals) is aangegeven dat sprake moet zijn van een evenwichtig gebruik van het buitengebied. Het buitengebied als grensoverschrijdend natuurgebied, waarin vooral fietsen en wandelen worden gepromoot en ondersteund. Ingezet dient te worden op het behouden en versterken van de kwaliteit van het buitengebied. In het uitvoeringsplan Strategische Visie 2012 is opgenomen dat een plan zal worden opgesteld waarin verkeers- en parkeerdruk in het buitengebied wordt gereguleerd, gericht op toename van wandel en fietsmogelijkheden (verkeersplan buitengebied). In dit plan dient het gemotoriseerd verkeer meer ruimte te maken voor wandelen en fietsen. In het raadsakkoord 2010-2014 is de volgende passage opgenomen over het buitengebied. “Ons fantastisch buitengebied is niet alleen een economische trekker van jewelste maar ook voor ons een plek waar we kunnen genieten en tot rust kunnen komen. We gaan het buitengebied beter beschermen door de overlast van gemotoriseerd verkeer aan te pakken en te reguleren. Indien nodig zijn we bereid om de meest waardevolle plekken uitsluitend selectief bereikbaar te maken”. Een stiltegebied geeft een hoogwaardige kwaliteitsimpuls aan de leefomgeving: een belangrijke kernwaarde van het keurmerk Cittaslow. Pagina 55 van 153

Voor 2012 vraagt het bovenstaande om invulling van de programmapunten: – Onderzoek naar kwaliteitsverbetering stiltegebieden. – Opstellen verkeersplan met parkeren aan de randen, groene haltes, handhaving en selectieve bereikbaarheid. – Uitzetten verkeersluwe experimenten. Dit in interactie met inwoners van Vaals en gebruikers van het gebied (met ondersteuning van Waerbeke (burgerparticipatie buitengebied). Actuele problematiek Het buitengebied en de daarin gelegen stiltegebieden (Vijlenerbos en omgeving gebied tussen Slenaken en Vaals) staat onder druk. In toenemende mate ervaren de bewoners van het buitengebied de overlast van het vele bezoek, vooral het gemotoriseerde verkeer. Enerzijds is behoefte aan rust en behoud van kwaliteit en anderzijds is de wens aanwezig om het gebied verder te ontwikkelen. Beleving van stilte en rust biedt mogelijkheden voor talrijke beleidsterreinen, zoals: recreatie en toerisme, cultuur en bezinning, landbouw, gezondheid en welzijn, sport. Een specifiek aspect is dat bosgebieden in Vaals worden doorkruist door diverse openbare wegen en paden zonder beperkingen ten aanzien van gemotoriseerd verkeer. Gemotoriseerd verkeer, waaronder quads en motorfietsen mogen en maken gebruik van deze wegen. Dit gemotoriseerde verkeer is niet gewenst op een deel van deze wegen en paden. Daarnaast maken wandelaars, fietsers en paardrijders veelal van deze zelfde paden gebruik. Het scheiden van deze stromen komt de kwaliteit voor de recreant en verkeersveiligheid ten goede. Het reguleren van de verkeersstromen hangt nauw samen met de wegenlegger, waarin de openbaarheid en het gebruik van de wegen is vastgelegd. Overzicht besluitvorming 13 oktober 2008: mei 2009: april 2010: november 2010:

Besluitvorming Besluitvorming Besluitvorming Besluitvorming

raad raad raad raad

inzake strategische visie inzake uitvoeringsplan strategische Visie 2020 coalitie-akkoord 2010-2014 inzake programmabegroting 2011

Doelstelling Het geven van een impuls aan een evenwichtig gebruik van het buitengebied door: - Het verbeteren van de kwaliteit van stiltegebieden en het versterken van het beleven van stilte en rust in Vaals; - Het reguleren van verkeers –en parkeerdruk in het buitengebieden, gericht op toename van wandel en fietsmogelijkheden; - Het bevorderen van burgerparticipatie ten aanzien van het buitengebied. Mogelijke risico's Het is ongewis welke voorstellen exact uit dit traject zullen rollen en dus kan ook nog geen inschatting gemaakt worden van de kosten. Daarnaast is dit een arbeidsintensief traject dat niet “van achter het bureau”vormgegeven wordt, maar waarbij nadrukkelijk inwoners, agrariërs, horeca e.d. betrokken worden. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Uitwerken aanpak met interne en externe sessie (burgerparticipatie buitengebied) Informatiebrief raad

Voorjaar 2012

Externe sessies (burgerparticipatie buitengebied)

Medio 2012

Voorstellen kwaliteitsverbetering stiltegebieden, verkeersplan en verkeersluwe experimenten.

Najaar 2012

Besluitvorming raad en uitvoeren acties (bijv. aanbrengen noodzakelijke bebording).

2.3.

Verkeer

Verkeersdoorstroming / Reconstructie Maastrichterlaan Omschrijving project/prioriteit

Pagina 56 van 153

De verkeersafwikkeling op de Maastrichterlaan is lange tijd onderwerp van discussie geweest. De Maastrichterlaan heeft met name in het kernwinkelgebied zowel een verblijfsfunctie alsook een verkeersfunctie. De combinatie van deze functies leidt ertoe dat knelpunten worden ervaren op het gebied van leefbaarheid en bereikbaarheid. De provincie Limburg voert de reconstructie uit op basis van het ontwerp d.d. 5 oktober 2010 waarbij de middengeleider in het kernwinkelgebied versmald is tot 1,5 meter. Gelijk met de provinciale reconstructie van de Maastrichterlaan zal het gemeentelijke riool deels vervangen deels uitgebreid worden. Het geheel (weg en riool) wordt aanbesteed door de Provincie Limburg. Actuele problematiek Om de doorstroming en de leefbaarheid op de Maastrichterlaan te verbeteren is een Provinciale reconstructie voorzien. Gelijk met deze reconstructie zal het gemeentelijk riool dat voor onderhoud in aanmerking komt vervangen c.q. uitgebreid worden ( gescheiden stelsel). Deze werkzaamheden zullen onder verantwoordelijkheid van de provincie Limburg voorbereid en uitgevoerd worden. Een reconstructie van dergelijke omvang vergt een gedegen voorbereiding en zorgvuldige communicatie met belanghebbenden. Om dit te bewerkstelligen wordt intensief samengewerkt met de provincie Limburg en wordt aandacht gevraagd voor de belanghebbenden. De gemeente draagt zorg voor een zo optimaal mogelijke communicatie en verstrekking van informatie naar zowel burgers als ondernemers. De belanghebbenden bepalen mede de wijze waarop de uitvoering zal plaatsvinden ( gehele afsluiting dan wel gefaseerd) en daarmee samenhangend de duur van de uitvoering. Op basis van de uitkomsten van diverse consultatieavonden zal de provincie Limburg, als verantwoordelijk wegbeheerder een afgewogen keuze nemen over de uitvoering. Overzicht besluitvorming 11 oktober 2010

Gemeenteraad besluit medewerking te verlenen / c.q deel te nemen aan de provinciale reconstructie van de Maastrichterlaan.

Doelstelling Verbeteren van de verkeersdoorstroming en bereikbaarheid op de Maastrichterlaan en het kernwinkelgebied in het bijzonder. De leefbaarheid van aanwonenden aan en gebruikers van de Maastrichterlaan nu en in de toekomst waarborgen. Onderhouden van en verbeteren van het riool in de Maastrichterlaan. Mogelijke risico's Financieel / budgettair risico: Toereikendheid geraamd krediet (€ 384.500 wegreconstructie Maastrichterlaan) en € 1.924.000 (rioolrenovatie Maastrichterlaan) is een inherent risico verbonden aan reconstructies e.d. Onzekerheid over de gemeentelijke bijdrage blijft aanwezig tot het moment van definitieve kostenraming. Risico t.a.v. derden partijen. Het project wordt niet in beheer van de gemeente uitgevoerd maar door de Provincie Limburg. In dit verband is planning mede afhankelijk van deze partij en van de wens over de wijze van uitvoering van diverse belanghebbenden, waaronder de ondernemers. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

Najaar 2011

Consultatie-avonden met belanghebbenden teneinde de gewenste methode en duur van uitvoering te bepalen.

Medio 2012

Inzicht in exacte gemeentelijke bijdrage op basis van provinciale kostenraming.

Medio 2012

Sanering kabels en leidingen ( gas / water/ electra), vooruitlopend op de feitelijke reconstructie

Medio 2012

Keuze over start van uitvoering ( of start najaar 2012 of begin 2013), onder meer afhankelijk van keuze / wens belanghebbenden ( met name ondernemers)

Pagina 57 van 153

Overige onderwerpen Drielandenpunt Medio 2011 heeft de gemeente Vaals meegewerkt c.q. samengewerkt met Staatsbosbeheer (grondeigenaar) aan een onderzoek naar de ontwikkelingsmogelijkheden van het Drielandenpunt. Uiteindelijk zijn in 2011 3 ontwikkelscenario's aan de gemeente en Staatsbosbeheer voorgelegd. Op basis van deze interne toetsing is een ontwikkelscenario gekozen dat voor Staatsbosbeheer en de gemeente Vaals de voorkeur heeft. In 2012 zullen, in samenwerking met Staatsbosbeheer, waarbij de lead bij Staatsbosbeheer ligt, externe investeerders benaderd worden die conform dat gewenst scenario willen investeren/realiseren. De gemeente Vaals heeft hierbij een faciliterende rol (bestemmingsplan e.d.). Overige reconstructies wegen / riool De eerstvolgende reconstructie, na de Maastrichterlaan, betreft het gedeelte Prins Bernhardplein/Selzerbeeklaan vanaf de Jos Francotteweg tot het EK2000 pad (bergbezinkbassin). Doel van deze reconstructie is het laatste gedeelte richting Selzerbeek als gescheiden rioolstelsel te krijgen met een werkende gescheiden regenwaterlozing, zodat ook reeds eerder aangelegde gescheiden stelsels verder aangesloten kunnen worden. Daarnaast is gebleken uit eerdere inspecties dat de bovenbouw (asfalt/trottoir) dermate slecht is dat dit gecombineerd als reconstructie kan worden uitgevoerd, waarbij tevens in het bovenste gedeelte van de Prins Bernhardstraat het asfalt wordt vernieuwd. Vanwege het project Maastrichterlaan en de impact die dit project uitvoeringstechnisch (omleidingsroute) heeft binnen de kern in 2012, zal de gemeentelijke reconstructie pas aansluitend aan dit project medio 2013 worden uitgevoerd. Medio 2012 zal echter wel al de planvoorbereiding plaatsvinden, zodat we kunnen starten zodra de provincie klaar is met de Maastrichterlaan. Actualisatie bestemmingsplannen Ingevolge de Wet ruimtelijke ordening die sinds 1 juli 2008 inwerking is getreden moeten bestemmingsplannen eens in de 10 jaar worden herzien. De sanctie in geval van niet tijdig herzien, is het vervallen van de bevoegdheid om leges te heffen ter zake van diensten die verband houden met dat bestemmingsplan. In 2012 dienen een aantal bestemmingsplannen te worden geactualiseerd, althans de procedures daaromtrent worden opgestart om aan deze wettelijke verplichting te voldoen. Plannen die op het moment van de inwerkingtreding van de Wro ouder dan vijf jaar waren, moeten binnen vijf jaar (tellend vanaf 1-7-2008) worden herzien. Plannen die jonger zijn dienen hun tien jaren termijn gewoon uit. De procedure voor het bestemmingsplan 'Buitengebied' (1998, 1e herziening 2000) is reeds opgestart. Het voorontwerp heeft ter inzage gelegen en in het najaar 2011 gaat het ontwerp-bestemmingsplan ter inzage. In en om de kern van Vaals gelden momenteel een aantal bestemmingsplannen, te weten 'Selzerbeek' (1997), 'Eschberg-Noord' (1999), 'Vallis' 1986 en het 'Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemming in hoofdzaak' (1957). Deze plannen moeten op 1 juli 2013 zijn herzien en worden dus in 2012 opgepakt om aan de wettelijke verplichting te voldoen. In het plangebied van het meest omvattende bestemmingsplan, het plan 'Kern Vaals' zijn ook nog een aantal grote projecten (Von Clermontpark en het Koningin Julianaplein) die met een individueel bestemmingsplan, toegesneden op het project, worden voorzien van een planologisch regiem. Opstelling van dit bestemmingsplan vindt in 2012 plaats, zodat in 2013 dit bestemmingsplan vastgesteld kan worden. Groenstructuurplan Het Groenstructuurplan (GSP) is door de raad vastgesteld op 13 juli 2009. Voor de uitvoering van projecten is € 550.000 beschikbaar gesteld. Aanvankelijk was dit voor de periode 2010-2019, gemiddeld zo'n € 55.000 per jaar dus. Bij de behandeling van de begroting van 2011 is voorgesteld het jaarlijkse bedrag met € 20.000 terug te brengen naar € 35.000 maar de totale periode met 5 jaar te verlengen. Hierdoor blijft het totale krediet gelijk maar loopt de periode loopt nu door tot 2024. Voor 2012 staat in het kader van het Groenstructuurplan vooral de opwaardering van het centrale deel van Lemiers op het programma alsmede de verfraaiing van nog een entree voor kern Vijlen. Woningbouwproject Eschberg Noord Het project Eschberg-Noord fase 3 bestaat uit een aantal deelprojecten, namelijk: – 10 vrije kavels => De verkoop van deze kavels loopt. Er zijn acht kavels verkocht en op de resterende twee kavels ligt een optie. De bouwwerkzaamheden voor de eerste acht kavels zijn gestart danwel in specifieke gevallen gereed. – Realisatie van 21 projectmatige woningen door Grouwels Daelmans; om het plan een nieuwe impuls te geven heeft Grouwels-Daelmans een verandering aangebracht in het ontwerp van de woningen; dit houdt in dat op de begane grond een slaap- en badkamer is toegevoegd in plaats van een garage. De verkoop van dit nieuwe Pagina 58 van 153

– –

ontwerp is gestart. Op basis daarvan wordt een gewijzigde bouwvergunning aangevraagd door GrouwelsDaelmans. Realisatie van 25 projectmatige woningen door BAM; om dit plan weer vlot te trekken is voor een andere aanpak gekozen. BAM gaat het traject starten met het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CFO). In het najaar van 2011 en 2012 worden mogelijke varianten voor het CFO uitgewerkt. 17 appartementen door Krijntjes Europa BV → Deze woningen zijn momenteel in de verkoop, maar de vraag is gering. Hier komt er naar alle waarschijnlijkheid een nieuwe impuls door de woningen een andere opzet te geven zoals in te zetten op studentenwoningen met flexibiliteit om deze weer om te zetten naar normale en / of grotere woningen. De eerste resultaten hiervan worden ook in 2012 verwacht.

Opknappen Vijver Obelisk In de vergadering van juni 2011 heeft uw raad besloten om het krediet te verhogen tot € 300.000. In het najaar van 2011 vindt planvoorbereiding plaats, hetgeen voornamelijk gericht is op de combinatie van de monumentale werkzaamheden alsmede de waterbouwkundige werkzaamheden. Als de planvoorbereiding is afgerond, wordt gestart met de aanbesteding; de verwachting is dat dit eind 2011 heeft plaatsgevonden. Uitvoering van het opknappen Vijver Obelisk kan dan in 2012 plaatsvinden.

Pagina 59 van 153

Pagina 60 van 153

Deel 3. 3.1.

Financiën


Hiervoor is in beeld gebracht welke speerpunten in dit programma voor de komende tijd zijn opgenomen en op welke manier deze een bijdrage moeten leveren om de actuele problematiek te verminderen dan wel op te lossen. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten.

Programma-begroting WONEN en VERKEER


realisatie raming 2011 2010 (na wijzig.)

raming 2012

raming 2013

raming 2014

raming 2015

Lasten: Volkshuisvesting

-29

-38

-35

-35

-36

-35

Woningbouw

-100

-101

-102

-98

-98

-94


-610

-492

-470

-517

-594

-586

Buitengebied

-111

-121

-362

-121

-124

-123

Openbaar groen

-857

-1.054

-1.099

-1.131

-1.170

-1.122

-31

-72

-56

-59

-58

-55

-376

-272

-181

-177

-182

-178

-1.019

-1.113

-1.096

-1.094

-1.106

-1.092

-957

-1.059

-1.073

-1.141

-1.134

-1.172

-3.219

-1.370

-1.567

-1.213

-1.283

-1.315

Verkeer

-333

-406

-345

-320

-321

-327

Parkeren

-486

-539

-572

-575

-566

-545

-8.128

-6.637

-6.958

-6.481

-6.672

-6.644

Volkshuisvesting

68

68

68

0

0

0

Woningbouw

11

11

11

11

11

11

313

684

741

117

120

124

Buitengebied

3

4

3

4

4

4

Openbaar groen

8

32

32

32

32

32

Monumentenzorg

1

0

0

0

0

0

119

0

0

0

0

0

Afval

1.384

1.317

1.269

1.369

1.382

1.369

Riolen

1.068

1.154

1.177

1.143

1.254

1.254

11

33

4

4

4

4

8

6

8

8

8

8

637

875

740

845

845

845

Totaal baten:

3.631

4.184

4.053

3.533

3.660

3.651

Saldo programma:

-4.497

-2.453

-2.905

-2.948

-3.012

-2.993

Monumentenzorg Milieu Afval Riolen Infrastructuur

Totaal lasten: Baten:


Milieu

Infrastructuur Verkeer Parkeren

Pagina 61 van 153

3.2.

Toelichting

Volkshuisvesting De baten opgenomen t/m 2012 betreft het jaarlijkse dividend SNS-bank. Dit dividend wordt uitgekeerd sinds 1993 en heeft een looptijd van 20 jaren. Woningbouw De lasten betreffen met name de kapitaallasten van diverse stadsvernieuwingsprojecten (o.a. voormalige Kleine Wereld). Ruimtelijke ordening De lasten betreffen met name de kapitaallasten en het opstellen van de bestemmingsplannen (€ 40.000 in 2012; € 34.000 in 2013, overige jaren nihil). De stijging van de lasten vanaf 2013 wordt veroorzaakt door de kapitaallasten inzake het Julianaplein. De hoge baten in 2012 betreffen met name de opbrengst woningbouw Vijlen (€ 613.000); dit geldt ook voor 2011. Buitengebied De hoge lasten in 2012 bedragen met name de herinrichting Mergelland Oost. De overige lasten bestaan met name uit onderhoud (on)gemarkeerde wandelpaden en de bijdrage aan IKL (alleen nog 2012). Openbaar groen De lasten van het beleidsveld openbaar groen bestaan met name uit het algemene onderhoud groen in de gemeente Vaals, onderhoud park Bloemendal, natuurbewust maaibeheer, onderhoud bomen en onderhoud begraafplaats. Als gevolg van areaaluitbreiding (Bijv. Rijksweg Lemiers), alsmede stijging van de post onkruidbestrijding en natuurbewust maaibeheer nemen deze lasten de komende jaren toe. In 2015 dalen de lasten van het beleidsveld openbaar groen als gevolg van een lagere doorberekening van de kosten van de kostenplaats 'openbare werken' (lagere lasten post buitendienst). Milieu De lasten bij dit onderdeel betreffen met name de doorberekening van de interne uren. Daarnaast bestaan de lasten uit inhuur expertise gemeente Maastricht (€ 19.000). De daling wordt veroorzaakt door de taakstellende bezuinigingen vanuit de kadernota 2012, zijnde verlaging inhuur ad € 10.000 en schrappen budget maatregelen duurzaamheid ad € 25.000. Afval Onder dit onderdeel vallen alle lasten en opbrengsten die te maken hebben met de afvalverwerking en afvalstoffenheffing. De kostendekkendheid van het product afval bedraagt 100%. De oorzaak van hogere baten dan lasten op dit beleidsveld betreft enerzijds de kwijtscheldingen, die geraamd staan bij thema 3 – inkomenszorg. Anderzijds betreft het de compensabele BTW die niet geraamd wordt op het product afval. De lagere baten in 2012 worden veroorzaakt doordat in 2012 vrijval van de egalisatiereserve belastingen ad € 104.000 plaatsvindt. Riolen Onder dit onderdeel vallen alle lasten en opbrengsten die te maken hebben met de gemeentelijke riolering en pompgemalen. De kostendekkendheid van het product riool bedraagt 100%. De oorzaak van hogere baten dan lasten op dit beleidsveld is enerzijds de kwijtscheldingen, die geraamd staan bij thema 3 – inkomenszorg. Anderzijds betreft het de compensabele BTW die niet geraamd wordt op het product riool. Infrastructuur De lasten van dit beleidsveld betreffen met name het onderhoud wegen, kapitaallasten voormalige wegreconstructies en stroom- en onderhoudskosten van de openbare verlichting. De hogere lasten in 2012 is het gevolg van de afboeking activa maatschappelijk nut (Maastrichterlaan → restant boekwaarde in 1 keer afgeschreven). Verkeer Onder de lasten van het beleidsveld verkeer vallen met name kapitaallasten, aanschaf- en onderhoud van bewegwijzerings- en verkeersborden en de kosten inzake de gladheidsbestrijding. Parkeren De lasten van dit beleidsveld betreffen met name de kosten inzake de parkeergarage (huur en beheer). De baten van dit beleidsveld zijn zowel de opbrengsten van de parkeermeters, alsook de opbrengsten van de parkeergarage en parkeervergunningen. De stelpost gederfde parkeeropbrengsten (volgend uit de kadernota 2012) heeft als oorzaak dat de baten in 2012 lager zijn dan andere jaren (verlaging 2012 ad € 150.000, overige jaren opbrengsten verlaagd met € 50.000).

Pagina 62 van 153

Programma WERK en


2012 Programmaplan

ECONOMIE Deel 1. 1.1.


Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • werkgelegenheid in de gemeente bevorderen en mensen die afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering helpen bij het zoeken naar werk; • het helpen van mensen waarvoor al dan niet met werk nog geen zelfstandig bestaan mogelijk is middels inkomensondersteunende voorzieningen; • het instandhouden en verbeteren van de economische structuur in Vaals, met name de toeristische voorzieningen. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2010 – 2014) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma WERK en ECONOMIE

Coördinerend portefeuillehouder: Wethouder Kompier

Beleidsvelden: Inkomenszorg Economie Toerisme Evenementen

1.2.


Ten aanzien van dit programma hebben we momenteel vooral met de volgende ontwikkelingen en aandachtspunten te maken: • zwakke sociale structuur (veel huishoudens met een inkomen op het sociaal minimum); • relatief zeer veel bijstandsgerechtigden; • complexe, moeizame arbeidsmarkttoeleiding; • achteruitgang (economische) aantrekkingskracht centrum Vaals (kernwinkelgebied); • toename concurrentie op toeristisch gebied (low cost carriers, wandelen fietsroutenetwerken in voorheen niettoeristische gebieden in Nederland, België en Duitsland); • toeristisch product behoeft verbetering en verbreding; • door de decentralisering – denk aan de Wet Werken naar Vermogen, Jeugdzorg en AWBZ – wordt steeds meer een regierol van de gemeente verwacht c.q. gewenst.

Pagina 63 van 153

Absoluut aantal bijstandsgerechtigden

Cliëntenbestand Pentasz 2006 - 2011 400 350

1-1-2006

Aantal

300

1-1-2007

250

1-1-2008

200

1-1-2009

150

1-1-2010 1-1-2011

100

1-7-2011

50 0 Vaals

Eijsden

GulpenWittem

Margraten

Meerssen

Eijsden Margraten

Ge m e ente

Cliëntenbestand in % van het aantal inwoners

Aantal bijstandsgerechtigden uitgedrukt in % van het totaal aantal inwoners

4,00%

1-1-2006

3,50%

1-1-2007

3,00%

1-1-2008 1-1-2009

2,50%

1-1-2010

2,00%

1-1-2011

1,50%

1-7-2011

1,00% 0,50% 0,00% Vaals

Eijsden

GulpenWittem

Margraten

Meerssen

Eijsden Margraten

Pagina 64 van 153

Toeristenbelasting In de volgende grafiek is zichtbaar hoe het aantal overnachtingen per jaar zich heeft ontwikkeld in de afgelopen jaren.

700.000 650.000 600.000 550.000 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 -

2005 2006 2007 2008 2009 2010

to ta al

tie pa rk en

va ka n

pe ns io ns

ho te ls /

ca m pi ng s

2011*

kle in sc h.

ve rb lijf sa cc .

Aantal

Aantal overnachtingen toeristen

Soort accommodatie * 2011 betreft geraamde aantal overnachtingen Het beleid in dit programma is gericht op het bieden van oplossingen voor deze ontwikkelingen en aandachtspunten. De beleidslijnen en speerpunten die vanuit dit programma zijn c.q. worden ontwikkeld zijn voor een deel terug te voeren op reeds bestaande (lopende) beleidskaders (denk aan de nota's armoede- en uitstroombeleid uit 2008 en de nota economische structuur uit 2008) en anderzijds afgeleid uit de kaders die gesteld zijn bij de kadernota 2012. Voor dit thema is ook de Wet Werk en Bijstand uit 2004 lopend beleidskader. Uitgangspunt van de Wet Werk en Bijstand is de nadruk op de activerende werking: iedereen krijgt de verplichting om naar vermogen algemeen geaccepteerde arbeid te zoeken en te aanvaarden – er worden geen voorwaarden gesteld aan de aard en de omvang van het werk en evenmin aan de aansluiting van het werk bij de opleiding en de ervaring van de betrokkene – het begrip passende arbeid is vervangen door gangbare arbeid – bij het niet accepteren van arbeid worden kortingen opgelegd en/of verliest betrokkene het recht op uitkering. Met de invoering van de Wet Werken naar Vermogen per 1 janauri 2013 zal voorgaand beleid (deels) worden aangepast.

1.3.

Ambitie strategische visie

De kwaliteit van de leefbaarheid en woonomgeving is gebaat bij een goed draaiende lokale economie. Onze kracht ligt in de toeristische kwaliteit van onze gemeente. Dankzij de vele bezoekers kunnen we een voorzieningenniveau voor onze inwoners overeind houden, dat anders voor een gemeente van onze omvang waarschijnlijk niet realistisch zou zijn. We zullen moeten investeren in de toeristische sector om de aantrekkelijkheid voor de langere termijn te waarborgen. Het doel daarbij is meer spreiding van bezoekers in de tijd en een hoger toeristisch bestedingenniveau. Verbeteren van de kwaliteit en de onderlinge samenhang is daarbij onze inzet. Vanuit deze ambitie worden met name de volgende speerpunten opgepakt: • unieke kwaliteit Drielandenpunt => medio 2011 vond een werksessie met de raad over het Drielandenpunt plaats, vervolgens uitwerking hiervan in een kaderstuk => verdere uitvoering in 2012 (zie thema 2 Wonen en Pagina 65 van 153

•

1.4.

Verkeer bij overige onderwerpen). Euregionale oriëntatie => vanuit dit onderwerp worden ingaande 2011 (structureel) 4 projecten opgepakt, te weten: realisatie Grensinfopunt (opening eind 2011), arbeidsmarktgerelateerde samenwerkingsprojecten met Aken, marketingplan Vaals-Aken en bijeenkomsten Euregionale werkgroep.

Speerpunten politiek akkoord

Vanuit het Politiek Akkoord (en reeds lopend beleid) zijn diverse onderwerpen prioriteit in deze raadsperiode. In 2012 wordt onder andere gefocust op: • Arbeidsmarkt-/uitstroombeleid => In 2011 heeft analyse van het klantenbestand plaatsgevonden middels Vaals Actief, het hele bijstandsbestand is op rechtmatigheid en competenties gescreend. Op basis van dit bestand is Vaals Werkt bezig met diverse projecten om bijstandsgerechtigden weer aan het werk te krijgen (bijv. project Rijksweg Lemiers, project Staatsbosbeheer etc.). Continuering van deze ingezette weg zal in 2012 plaatsvinden alsmede een nog actievere aanpak om instroom proberen te voorkomen / beperken alsmede nog meer actieve benadering van cliënten voor interessante projecten die de gemeente biedt. Verder zal ook het verbeteren van de relatie met het MKB als speerpunt worden opgepakt. • Armoedebeleid => Medio 2011 is de voedselbank (met in zijn kielzog tevens een kleding- en een speelgoedbank) geopend. Verder hebben alle burgers van Vaals bij de belastingaanslag 2011 een folder ontvangen over inkomensondersteuning en hoe dit aan te vragen. Op basis van de uitkomsten van 2011 zal in 2012 een doorontwikkeling van de folder plaatsvinden zodat gerichte / betere voorlichting plaatsvindt inzake de aanwezige fondsen voor armoedebeleid. De voedselbank zal in 2012 gecontinueerd worden. • Toerisme => Op het gebied van verbreding en promotie toeristisch produkt vinden in 2011 de volgende acties plaats: opening Limburg Winkel in de Kern Vaals (in combinatie met vrijwilligerscentrale) en vindt plaatsing van een evenementenzuil plaats op het Drielandenpunt. Ook in 2012 zullen concrete zaken op het gebied van verbreding en promotie toeristisch produkt worden opgepakt, hierbij valt te denken aan oprichten van een toeristisch platform, uitvoering activiteiten op basis van verkregen keurmerk Cittaslow, project “Wielertoerisme” enz.

Pagina 66 van 153

Deel 2.


In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt willen gaan bereiken in de komende periode en wat we daarvoor gaan doen. Tevens wordt aangegeven wanneer een en ander qua tijdpad te verwachten is en, indien mogelijk, hoe het bereikte resultaat meetbaar gemaakt kan worden. Voor wat betreft de speerpunten is net zoals vorig jaar een onderscheid gemaakt tussen zogenaamde 'bestuurlijke prioriteiten' en 'overige onderwerpen'. Bij deze 'bestuurlijke prioriteiten' zal 'hard' gestuurd worden op het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning. Het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning is bij de 'overige onderwerpen' niet minder belangrijk => de prioriteit zal echter liggen bij de 'bestuurlijke prioriteiten'. Net zoals in voorgaande jaren zal ook middels de bestuursrapportages ingegaan worden op de stand van zaken betreffende o.a. de kwaliteit (realisatie doelstellingen), de planning, financiën en ontwikkeling risico's van deze 'bestuurlijke prioriteiten'.


Inkomenszorg

Arbeidsmarkt -/ uitstroombeleid Omschrijving project/prioriteit 1. uitvoering projecten plan van aanpak uitstroombeleid. Het uitvoeringsprogramma is door uw raad in de septembervergadering 2011 verlengd tot en met 31-12-2012 vanwege de verwachte inwerkingtreding van de Wet Werken naar Vermogen per 01-01-2013. De volgende 3 projecten uit het uitvoeringsprogramma zijn prioritair: - project woonklimaat (instroombeperking); - project maatwerk (Vaals Werkt, voor meer informatie: zie economische structuur); - project maatschappelijke banen. 2. Voorbereidingen invoering Wet Werken naar Vermogen Met ingang van 1 januari 2013 treedt de Wet Werken naar Vermogen (WWNV) in werking. Deze wet voegt de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet investeren in jongeren (WIJ), de Wet sociale werkvoorziening (WSW) en de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) samen in één regeling. Naast deze ene regeling blijft de WSW in stand voor de mensen die zijn aangewezen op beschut werken en daar ook voor worden geïndiceerd. Daarnaast blijven volledig en duurzaam arbeidsongeschikte jonggehandicapten onder de Wajong vallen. Met de WWNV wil het Rijk komen tot een brede voorziening met zoveel mogelijk gelijke rechten, plichten en arbeidsmarktkansen voor mensen met arbeidsvermogen. De uitkeringsvoorwaarden, financiering, ondersteuning en uitvoering van de huidige regelingen worden met de nieuwe regeling zoveel mogelijk gelijk getrokken. Hierbij is het WWB-regime leidend. De invoering van de WWNV vergt de nodige voorbereiding. In een verordening dient het beleid WWNV te worden vastgelegd. Daarnaast dient daarin te worden aangegeven hoe de gemeente tot een evenwichtige verdeling van doelgroepen komt, met bijzondere aandacht voor mensen met een arbeidshandicap. Voorts wordt hierin bepaald hoe de gemeente met WSW beschut werken omgaat. Het nieuwe instrument van loondispensatie moet worden geïmplementeerd, inclusief de onafhankelijke toegangstoets. Tot slot dient de werkgeversbenadering op de juiste schaal te worden georganiseerd. Hierbij dient de werkgeversbenadering op bovenlokaal niveau ingericht te worden. Hiervoor krijgen gemeenten een jaar de tijd. In die periode dient een landsdekkende uitvoering gewaarborgd te zijn. Indien gemeenten daar niet in slagen zal het rijk met voorstellen komen. In de regio maken we nadere afspraken over wat op welke schaal (bovenregionaal-regionaal-lokaal) gebeurt. 3. Transitie Sociale Werkvoorziening - aandeelhouderschap Licom NV De verliesgevende positie van Licom NV in combinatie met de rijskbezuinigingen op het budget voor de WSW en de invoering van de WWNV vergt een transitie van de sociale werkvoorziening. Dit wordt in WOZL-verband opgepakt. In de kadernota 2012 hebben wij voor deze wettelijke ontwikkeling alsmede het risico bij Licom structureel een stelpost van € 200.000 opgenomen. Actuele problematiek – Vaals heeft relatief veel bijstandsgerechtigden (bestand is niet conjunctuurgevoelig) en daarnaast een hoge instroom (Vaals heeft een aantrekkelijk woonklimaat voor bijstandsgerechtigden) – Zwakke, eenzijdige sociaal-economische structuur Pagina 67 van 153

– Beperkte mobiliteit van Vaalser werkzoekenden om werk over de gemeentegrenzen te zoeken/vinden (bij 3e landers zelfs verboden!) – Tekorten bij het SW-bedrijf Licom NV als gevolg van tekorten in de exploitatie en door rijksbezuinigingen – geen eenduidige organisatiestructuur voor de beleidsonderdelen die in de WWNV worden samengevoegd: – Vaals, Valkenburg en Gulpen-Wittem participeren met de parkstadgemeenten en Nuth in de GR WOZL voor de uitvoering van de Wsw. – Vaals, Valkenburg en Gulpen-Wittem participeren in het arbeidsmarktoverleg met Maastricht en de Heuvellandgemeenten. – Vaals en Gulpen-Wittem maken deel uit van Pentasz Mergelland voor de uitvoering van de sociale zekerheidswetgeving. Beleidsmatig wordt dit afgestemd tussen Pentasz, Valkenburg en Maastricht. Valkenburg en Maastricht hebben een eigen sociale dienst. – Vaals heeft op het onderdeel re-integratie een eigen maatwerkaanpak. – De Wajongintake en de WSW-intake verloopt via werkplein Heerlen. – Vaals, Valkenburg en Gulpen-Wittem hebben samen met Eijsden-Margraten geïnvesteerd in het openhouden van het Werkplein Mergelland te Gulpen als satelliet van het Werkplein Maastricht. Overzicht besluitvorming 23 juni 2008 15 december 2008 27 september 2010 20 juni 2011 19 september 2011

Vaststelling kadernota uitstroombeleid Vaststelling (uitvoerings)nota uitstroombeleid Vaststelling rapport effectiviteit sociale dienst Pentasz Wijziging gemeenschappelijke regeling GR Pentasz Mergelland Vaststelling verlenging plan van aanpak voor het jaar 2012

Doelstellingen – behoud en aantrekken van nieuwe werkgelegenheid; – zorgen voor voldoende gekwalificeerd personeel; – afname van het aantal bijstandsgerechtigden middels uitstroom naar werk / uit de bijstand – beperking van de instroom in de bijstand – invoering Wet Werken naar Vermogen Mogelijke risico's – Het rijk voert forse budgetkortingen door op de budgetten voor de Wsw en de Wwb (participatiefonds waaronder de re-ïntegratiemiddelen). Het budget voor 2012 wordt naar verwachting pas in oktober 2011 bekend. – De invloed op de omvang van het bijstandsbestand is beperkt, op veel van de factoren die het aantal bijstandsgerechtigen beïnvloeden hebben wij nauwelijks invloed (denk aan instroom, kwaliteit van het bestand en aan macro-economische factoren). – Gemeentelijke bijdrage aan de WSW als gevolg van de tekorten. – Het voorstel voor de Wet Werken naar Vermogen is nog niet vastgesteld. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

2012

Uitvoeren nota uitstroombeleid, met onder andere de volgende acties: • Verbeteren woonklimaat / instroombeperking => gericht op het beperken van de instroom in de bijstand. Speerpunten hierbij zijn: – toepassing Europese richtlijn voor vrije vestiging; – lobbytraject richting landelijke overheid; – afspraken met IND; • Maatwerk => bevorderen van uitstroom; gecontinueerd in Vaals Werkt (zie economische structuur); • Maatschappelijke banen => inzet van bijstandgerechtigden in vrijwilligerswerk; hiervoor is een jobcoach aangetrokken; • Stages en werkervaringsplekken => inzet van werkzoekenden op additioneel werk binnen de gemeente Vaals als voorbeeldfunctie voor lokale werkgevers, tevens inzet op social return; • Invoeren WWNV => in regionaal verband; • Transitie WSW => in regionaal (WOZL-) verband.

Pagina 68 van 153

Armoedebeleid Omschrijving project/prioriteit De gemeente Vaals kent een zwakke sociale structuur. Een groot aantal huishoudens (ongeveer 600 huishoudens) moet rondkomen van een inkomen op het sociaal minimum. Deze groep maakt vaak onvoldoende gebruik van bestaande, financiële regelingen, vanwege onbekendheid, schaamte enz. De gevolgen van het langdurig moeten rondkomen van een inkomen op het sociaal minimum kunnen sociale uitsluiting, gezondheidsproblemen, geldgebrek, schulden zijn. Hoofdmoot van dit onderdeel is uitvoering van de projecten uit het plan van aanpak armoedebeleid. Het uitvoeringsprogramma is door uw raad in de septembervergadering 2011 verlengd tot en met 31-12-2012. Actuele problematiek

– Vaals heeft een relatief groot aantal mensen met een laag inkomen. Het betreft hier zowel bijstandsgerechtigden, mensen met onvolledige AOW, mensen met een arbeidsongeschiktheidsinkomen en mensen met een laag inkomen uit arbeid. – Vaals staat in de landelijke top 10 van armste gemeenten in Nederland – Niet-gebruik van inkomensondersteunende regelingen. Overzicht besluitvorming 3 maart 2008 23 juni 2008 13 december 2010 13 december 2010 19 september 2011

Kadernota armoedebeleid (Uitvoerings)nota armoedebeleid Verlenging minimaregelingen tot en met 2013 ( schoolkostenfonds, participatiefonds, peuterspeelzaalregeling) Uitdeelpunt voedselbank in Vaals (inmiddels gerealiseerd incl. kledinguitdeelpunt en speelgoed) Vaststelling verlenging plan van aanpak voor het jaar 2012

Doelstellingen – verbetering inkomenspositie van mensen in een armoedesituatie; – minder mensen met schulden; – participatieverbetering (Pentasz gaat ambtshalve uitkeren); – preventie van schulden en armoede. Mogelijke risico's – Wetswijziging wwb met betrekking tot gezinsinkomen kan ertoe leiden dat meer gezinnen in Vaals met een laag inkomen en mogelijk met schulden geconfronteerd worden. De wetswijziging houdt in dat het partnerbegrip uit de sociale zekerheid breder toegepast wordt. Dat betekent dat minder mensen een beroep op aanvullende bijstand kunnen doen. Naar mogelijke effecten van Vaals valt enkel te gissen. – Gebruik van regelingen geschiedt op vrijwillige basis en kan niet afgedwongen worden. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

2012

Uitvoering projecten nota armoedebeleid (door uw raad in september 2011 vastgesteld), onder andere: – continuering uitvoering participatiefonds, schoolkostenfonds e.d.. – Vrijstelling gemeentelijke belastingen automatisch voor wwb-ers; – Bijzondere bijstand voor buitengewone uitgaven; – Collectieve ziektekostenverzekering; – Schuldhulpverlening; – Schuldhulppreventie (prioriteit); – Inkomensondersteuning; – Het verbeteren van de voorlichting over inkomensondersteunende maatregelen (prioriteit); – continuering voedselbank Het betreft hier zowel reguliere activiteiten als projecten in het kader van het beleidsprogramma armoedebeleid.

Pagina 69 van 153

2.2.

Economie

Economische structuur Omschrijving project/prioriteit Verbeteren van de locale economische structuur; Activeren/participeren van WWB-ers met als uiteindelijk doel de re-integratie naar regulier werk. (Zie ook uitstroombeleid). Actuele problematiek Vaals heeft relatief veel bijstandsgerechtigden (bestand is niet conjunctuurgevoelig) en daarnaast een hoge instroom (Vaals heeft een aantrekkelijk woonklimaat voor bijstandsgerechtigden); Zwakke eenzijdige sociaal-economische structuur; De locale en Euregionale werkgelegenheid is sterk afhankelijk van de toeristische sector. Overzicht besluitvorming 14 juni 2004 23 juni 2008 15 december 2008 27 september 2010

raadsbesluit kadernota “economisch beleid” raadsbesluit kadernota “Economische Structuur / Arbeidsmarktbeleid” raadsbesluit uitvoeringsnota “Economische Structuur / Arbeidsmarktbeleid” Vaststelling rapport effectiviteit sociale dienst Pentasz

Doelstellingen – Behoud van bestaande en aantrekken van nieuwe werkgelegenheid; – Zorgen voor voldoende gekwalificeerd personeel; – Afname van het aantal bijstandgerechtigden middels uitstroom naar werk / uit de bijstand. Risico's Financieel: Vanaf 2012 zullen de Rijksgelden met ca. 60% verminderen, dit houdt in dat zowel de WWB als de WSW vanuit hetzelfde enorm gekorte budget bediend dienen te worden. Concrete budgetten worden in oktober 2011 bekend. Instroom: Ondanks alle inzet om uitstroom te creëren heeft de gemeente weinig invloed op de instroom in de WWB (denk aan verhuizing vanuit andere gemeenten en landen naar Vaals, maar ook aan mensen die al in maximum van WW zitten). Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

2012

Vaals Werkt (re-integratietak sociale dienst Vaals) Lokale aanpak: • Staatsbosbeheer; • Buitendienst; • Rijksweg / Maastrichterlaan; • Samenwerking Heerlen & Aachen; • Project voor alleenstaande moeders; • Werkcafe; • Werkcoach (begeleidt en monitort kandidaten in activerings- en participatieprojecten); • Jobhunter (additionele begeleiding voor kandidaten met als doel uitstroom naar regulier werk / bedrijvencontacten.

Pagina 70 van 153

Overige onderwerpen Evenementenbeleid/evenementen In 2011 heeft eveneens een evaluatie van het evenementen(subsidie)beleid plaatsgevonden. De financiële wijzigingen in het beleid zijn eind 2011 doorgevoerd in de algemene subsidieverordening. In 2012 zal dan ook conform de nieuwe verordening gesubsidieerd gaan worden. Wielerbeleid Medio 2011 is een euregionale werkgroep (gemeente Gulpen-Wittem, Valkenburg aan de Geul, Eijsden-Margraten, Vaals, Plombières en Voeren) gestart met het opstellen van een grensoverschrijdend wielerbeleid. Hierbij heeft de Provincie Limburg en het Huis voor de Sport een adviserende en ondersteunde rol. Het advies dat eind 2011 wordt opgeleverd dient als richtlijn voor 2012 en verder. Verbreding en promotie toeristisch product De toeristische sector is voor de gemeente Vaals van evident belang. In 2012 zullen ter versterking van het toerisme wederom diverse acties worden uitgevoerd. Een belangrijke rol hierin is weggelegd voor de Cittaslow-gedachte. Daarnaast zal, indien mogelijk gekoppeld aan de invoering van de reclamebelasting, gestart worden met het opzetten van een toeristisch platform.

Pagina 71 van 153

Pagina 72 van 153

Deel 3. 3.1.

Financiën


Hiervoor is in beeld gebracht welke speerpunten in dit programma voor de komende tijd zijn opgenomen en op welke manier deze een bijdrage moeten leveren om de actuele problematiek te verminderen dan wel op te lossen. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten. Programma-begroting WERK en ECONOMIE


Realisatie Raming 2011 2010 (na wijzig.)

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

Raming 2015

Lasten: Inkomenszorg

-9.275

-10.683

-9.253

-9.212

-9.157

-9.107

Economie

-283

-353

-262

-249

-252

-243

Toerisme

-222

-240

-241

-213

-214

-217

Evenementen

-110

-106

-103

-104

-104

-104

Totaal lasten:

-9.890

-11.382

-9.859

-9.778

-9.727

-9.671

7.489

8.761

7.372

7.372

7.372

7.372

Economie

647

610

629

611

602

577

Toerisme

714

756

762

769

806

813

Evenementen

3

0

0

0

0

0

Totaal baten:

8.853

10.127

8.763

8.752

8.780

8.762

Saldo programma:

-1.037

-1.255

-1.096

-1.026

-947

-909

Baten: Inkomenszorg

3.2.

Toelichting

Inkomenszorg De lasten van dit onderdeel bestaan met name uit de bijdrage aan het Werkvoorzieningschap inzake de uitvoering van de WSW (€ 2.158.000), het werkdeel WWB / reïntegratiebudget (€ 1.164.000), het inkomensdeel WWB / lasten samenhangend met het verstrekken van uitkeringen (€ 3.583.000) en de lasten samenhangend met de bedrijfsvoering van Pentasz (€ 957.000) en de kosten inzake gemeentelijk minimabeleid (€ 497.000). De hogere lasten in 2011 worden veroorzaakt door hogere begrote bedragen voor WWB (€ 5.801.000 → betreft begroting Pentasz). De afname van de lasten in de periode 2012 – 2015 is het gevolg van lagere lasten samenhangend met de bedrijfsvoering van Pentasz. De baten van dit onderdeel betreffen de bijdragen van het ministerie inzake WWB-uitkeringen. De hogere baten in 2011 worden veroorzaakt door hogere begrote bedragen voor WWB (€ 5.399.000 → betreft begroting Pentasz). Zowel bij de baten als de lasten gaat Pentasz uit van een daling van het aantal WWB'ers voor de komende jaren. Economie De lasten bestaan met name uit doorberekende loonkosten t.b.v. economisch beleid, evenementen en markten. De baten bestaan met name uit opbrengsten Essent (rente belegging APG,dividend Enexis en Attero en rente Vordering op Enexis BV). Hierin zijn ook de jaarlijkse fluctuaties in gelegen. Toerisme De lasten bestaan met name uit de bijdrage aan de VVV en doorberekende loonkosten voor de uitvoering van toeristisch recreatief beleid. De daling van de lasten vanaf 2013 is met name gelegen in de taakstelling van de bijdrage aan de VVV (€ 20.000 per jaar). De baten bestaan uit de opbrengst toeristenbelasting. De stijging in 2014 wordt veroorzaakt, doordat in de begroting 2011 een tariefsverhoging ad € 0,05 per overnachting is opgenomen ingaande 2014. Evenementen De lasten bestaan uit het subsidiebudget voor evenementen, evenals de kosten inzake de kermissen. Pagina 73 van 153

Pagina 74 van 153

Programma BESTUUR


2012

en DIENSTVERLENING Deel 1. 1.1.

Programmaplan


Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • dienstverlening richting de burgers middels o.a. de gemeentewinkel; • communicatie en voorlichting jegens de burgers; • samenwerking met andere partners om de gemeentelijke opgaven te realiseren; • veiligheid van inwoners en bezoekers van Vaals. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2010 – 2014) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma BESTUUR en DIENSTVERLENING

Coördinerend portefeuillehouder: Burgemeester van Loo

Beleidsvelden: Bestuur Samenwerking Interactie met burgers Dienstverlening Openbare orde & veiligheid Financiering

1.2.


Ten aanzien van dit programma hebben we momenteel vooral met de volgende ontwikkelingen en aandachtspunten te maken: • “mondige” burger => er wordt meer verwacht van de dienstverlening en communicatie (interactief beleid) van de gemeente richting de burger; • internationale oriëntatie ook ten aanzien van gemeentelijke communicatie (meertaligheid); • het programma “Andere Overheid” => meer digitaal aanbieden van gemeentelijke informatie; • positiebepaling t.o.v. (regionale) samenwerking; • aandacht voor beleving van de veiligheid • organisatorisch moet de gemeente Vaals toegerust zijn om de veranderde rol bij de programma's (regierol) op te kunnen pakken.

Pagina 75 van 153

Oordeel aspecten telefonische bereikbaarheid in % 90 80 70 60 ontevreden

50

tevreden

40

neutraal

30 20 10 0 2004 2007 2010 2004 2007 2010 2004 2007 2010 Terugbellen

Snelheid opnemen

Openingstijden

Oordeel over de schriftelijke reactie op vragen in % 80 70 60 50

ontevreden

40

tevreden neutraal

30 20 10 0 2004

2007

2010

2004

Toereikendheid verstrekte info

2007

2010

Duidelijkheid en begrijpelijkheid

2004

2007

2010

Toonzetting

Uit het Burgeronderzoek 2010 is naar voren gekomen, dat de burger tevreden is over de dienstverlening in de zin van inlevingsvermogen, deskundigheid en vriendelijkheid. De dienstverlening van het WMO-loket wordt als heel goed ervaren (maar 3% ontevredenheid). De telefonische dienstverlening wordt ook als voldoende ervaren door de burger, enige aandachtspunt hierbij zijn de openingstijden. Bij de totstandkoming van het KlantContactCentrum zal hierover een heroverweging plaatsvinden. De schriftelijke dienstverlening wordt in het algemeen als goed ervaren; aandachtspunten zijn de snelheid van reageren en het uiteindelijke resultaat. Veiligheidshuis Doelgroep veiligheidshuis

2009

2010

Volwassen veelplegers en overlastgevers

0

2

Jeugdigen

24

23

Huiselijk geweld

44

51

Nazorg ex-gedetineerden* Totaal

8 68

84

* bij de coördinatie van nazorg ten behoeve van ex-gedetineerden is de melding afkomstig van de Dienst Justitiële Inrichtingen en betreft het geen delict- of overlastgedracg, maar reguliere instroom vanuit een Penitentiaire Inrichting. Sinds 2010 als taak toegevoegd aan het veiligheidshuis

Bovenstaande tabel geeft inzicht in het aantal meldingen per doelgroep die bij het veiligheidshuis ontvangen zijn, die betrekking hebben op de gemeente Vaals. Bron: jaarverslag 2010 Veiligheidshuis Kerkrade Pagina 76 van 153

Het beleid in dit programma is gericht op het bieden van oplossingen voor deze ontwikkelingen en aandachtspunten. De beleidslijnen en speerpunten die vanuit dit programma zijn c.q. worden ontwikkeld zijn voor een deel terug te voeren op reeds bestaande (lopende) beleidskaders (denk aan het dienstverleningsconcept, het uitvoeringsplan strategische visie 2011 – 2014 en de veiligheidsplannen 2011 – 2014) en anderzijds afgeleid uit de kaders die gesteld zijn bij de kadernota 2012.

1.3.

Ambitie Strategische Visie

Als gemeente de 'regierol' pakken loopt als een “rode draad” door de strategische visie. Immers de inhoudelijke ambities (zie de overige programma's) kunnen en willen we niet op eigen kracht realiseren. Onze strategie is gericht op het vormen van zogenaamde 'strategische allianties'. De gemeente wil als een soort regisseur partijen om tafel halen om in gezamenlijkheid de voor de samenleving wenselijke ontwikkeling in gang zetten. Het zijn vooral de partijen uit de samenleving (Woningstichting, buurtplatforms, ondernemers enz.), die de concrete uitvoering verzorgen. Als regisseur heeft de gemeente een belangrijke rol in de 'keten'. Met de ketenpartners (strategisch, tactisch, operationeel) zullen we afspraken maken om onze doelen te realiseren en op de realisatie ervan te sturen. Duidelijk moet zijn dat we echter niet altijd alle resultaten kunnen afdwingen. Het komt regelmatig voor dat we voor een groot deel afhankelijk zullen zijn van derden en de resultaten die deze derden bereiken. Voorbeelden van de uitwerking van deze ambitie zien we onder andere terug in de arbeidsmarkttoeleiding (Pentasz), project Julianaplein (Woningstichting), buurtgericht werken (buurtplatforms) enz.

1.4.

Speerpunten Politiek Akkoord

Vanuit het Politiek Akkoord (en reeds lopend beleid) zijn diverse onderwerpen prioriteit in deze raadsperiode. In 2012 wordt onder andere gefocust op: • Samenwerking => Na het afhaken van Valkenburg is gewerkt aan het opstellen van een notitie, waarin een antwoord wordt gegeven op de vraag hoe de samenwerking tussen Vaals en Gulpen-Wittem moet worden voortgezet. Een en ander moet op termijn leiden tot één ambtelijke organisatie. • Euregionale oriëntatie => In 2011 heeft de raad in het kader van het verbeteren van het euregionaal netwerk van de gemeente Vaals ingestemd met het oppakken van 4 concrete projecten, namelijk realisatie Grensinfopunt (opening eind 2011), arbeidsmarktgerelateerde samenwerkingsprojecten met Aken, marketingplan Vaals-Aken en bijeenkomsten Euregionale werkgroep. In 2012 wordt dit gecontinueerd, zodat Vaals direct kan inspelen op euregionale ontwikkelingen en zodoende: • de krimp binnen de gemeente Vaals tegengaan (zie programma Wonen & Verkeer); • een optimaal vestigings-, ondernemers- en woonklimaat creëren (zie programma Werk & Economie). • Communicatie / Voorlichting => In 2011 is gewerkt aan de totstandkoming van nieuw communicatiebeleid; het 'uitrollen' vindt plaats in 2012. Verder wordt de nieuwe opzet van het gemeentelijk infoblad (o.a. Duitstalige informatie) gecontinueerd. • Website => In 2011 heeft de website een forse transformatie ondergaan, o.a. uitbreiding digitaal productenaanbod, toeristische website, jongerensite enz.; deze lijn wordt in 2012 doorgezet o.a. ook verder gebruik van de website voor de interactie met de burgers. • Veiligheidsplannen => In 2011 wordt wederom een woonkernschouw gehouden, vindt uitvoering van het keurmerk Veilig Wonen plaats en wordt specifiek gefocust op het terugdringen van jeugdoverlast door de openstelling van een centraal meldpunt voor jeugdoverlast en de inzet van de BOA's. Een en en ander wordt in 2012 gecontinueerd.

Pagina 77 van 153

Pagina 78 van 153

Deel 2.


In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt willen gaan bereiken in de komende periode en wat we daarvoor gaan doen. Tevens wordt aangegeven wanneer een en ander qua tijdpad te verwachten is en, indien mogelijk, hoe het bereikte resultaat meetbaar gemaakt kan worden. Voor wat betreft de speerpunten is net zoals vorig jaar een onderscheid gemaakt tussen zogenaamde 'bestuurlijke prioriteiten' en 'overige onderwerpen'. Bij deze 'bestuurlijke prioriteiten' zal 'hard' gestuurd worden op het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning. Het behalen van doelstellingen (en effecten) en het halen van de planning is bij de 'overige onderwerpen' niet minder belangrijk => de prioriteit zal echter liggen bij de 'bestuurlijke prioriteiten'. Net zoals in voorgaande jaren zal middels de bestuursrapportages ingegaan worden op de stand van zaken betreffende o.a. de kwaliteit (realisatie doelstellingen), de planning, financiën en ontwikkeling risico's van deze 'bestuurlijke prioriteiten'.


Samenwerking

Samenwerking gemeenten Vaals – Gulpen-Wittem en Euregionale oriëntatie Vanaf 2012 heeft de gemeente Vaals een aparte paragraaf Samenwerking opgesteld. Voor de doelen, activiteiten, resultaten van regionale en internationale samenwerking wordt dan ook naar deze paragraaf verwezen.

2.2.

Milieu

Duurzaamheid Omschrijving project/prioriteit Het landelijk beleid is erop gericht om in 2010 meer dan 75% van alle overheidsinkopen te laten voldoen aan de criteria van “duurzaamheid”. Voor 2015 geldt een percentage van 100%. Duurzaamheid is in deze gericht op het behoud (en het verbeteren) van de kwaliteiten van onze leefomgeving. Daarbij gaat het onder andere om het verminderen van de milieuvervuiling en het gebruik van gif, het tegengaan van de uitputting van energiebronnen etc. Maar daarnaast staan ook de mensenrechten centraal in het thema duurzaamheid. Om de realisatie van dit streven te monitoren is een zogenaamde 'duurzaamheidsmeter' ontwikkeld. Het is een instrument, dat de gemeentelijke inspanningen op het gebied van duurzaam beleid in beeld moet brengen. De duurzaamheidsmeter bevat een viertal thema's, te weten: A. Mondiaal en sociaal B. Klimaat en Water C. Duurzaam inkopen D. Duurzaam ondernemen. De afgelopen jaren heeft de gemeente Vaals voornamelijk gefocust op thema 3, duurzaam inkopen. In 2011 is echter wel (miniem) begonnen de andere thema's vorm te geven. In 2012 zullen voornamelijk de thema's 2 en 4 intensief vormgeven worden. Voor thema 2 (klimaat en water) wordt in 2011 een klimaatbeleidsplan opgesteld onder leiding van externe partij. Dit beleidsplan zal uiterlijk begin 2012 door de gemeenteraad vastgesteld worden. Thema 4 (duurzaam ondernemen) zal tevens in 2012 opgestart worden in de gedachte van Cittaslow. Het doel is duurzaam ondernemen aan Cittaslow te koppelen en zo dit thema goed te verankeren. Tenslotte zal in 2012 het Omschakelconvenant dat in samenwerking met de Provincie Limburg is aangegaan afgerond gaan worden. Actuele problematiek Inzetten op een intensieve en volledige aanpak van de thema's duurzaamheid en klimaatneutraliteit Overzicht besluitvorming 5 maart 2007

Besluitvorming raad inzake plan van aanpak duurzaamheid

Pagina 79 van 153

15 december 2008

Besluitvorming raad inzake milieubeleidsplan 2009-2012

Doelstelling Als hoofddoelstelling geldt een verbetering van de duurzaamheidsaspecten in de breedste zin des woords met de volgende subdoelstellingen: – stijging duurzaamheidspercentage duurzaamheidsmeter (kwantitatief) – behoud en verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving (kwalitatief) – streven naar klimaatneutraliteit. Planning activiteiten/producten Wanneer?

Wat?

Eind 2011 / voorjaar 2012

Vaststellen klimaatbeleidsplan door uw raad

Voorjaar 2012

Afronden omschakelconvenant en projecten. Opstarten en uitvoeren lokale duurzaamheidsinitiatieven

Geheel 2012

Uitvoering geven aan de deelgebieden 2 en 4 van het project duurzaamheid.

Overige onderwerpen Cittaslow In 2012 zal de Cittaslow-gedachte verder onder de samenleving verspreid moeten worden. Dit zal niet zo zeer middels nieuwe projecten gebeuren, maar voornamelijk ingebed worden in bestaande of reeds voorgenomen projecten. Ook zal het brede middenveld zelf hiermee aan de slag moeten en kunnen gaan. Hierbij heeft de gemeente een aanjagende rol. Medio 2012 vind de jaarlijkse Cittaslow-dag Nederland in Alphen-Chaam plaats. Communicatie & voorlichting Nadat in december 2011 de beleidsnota communicatie en voorlichting zal zijn vastgesteld, zal het nieuwe beleid moeten worden geïmplementeerd. Deelprojecten die hieruit voortvloeien zijn o.m. de standaardisering van brieven voor communicatie met de burgers (gebaseerd op de ervaringen van het project Bouwen aan Brieven), de verdere ontwikkeling van een toolkit voor communicatie, een notitie persbeleid en een nota interne communicatie (inclusief een verbetering van intranet). Ook zal er standaard meer aandacht moeten zijn voor een andere manier van communiceren i.h.k.v. van buiten naar binnen werken. Verder zal ook bij de uitvoering van projecten die mede voortvloeien uit de strategische visie Vaals 2020 nadrukkelijk ondersteuning van Communicatie worden gevraagd. Te denken valt bijvoorbeeld aan CJG, professionalisering peuterspeelzaalwerk, jeugd- en ouderenbeleid, ontwikkeling buitengebied en ontwikkelingen Centrumplan/Maastrichterlaan. Daarnaast zal de inrichting van een KlantContactCentrum (KCC) de nodige aandacht van Communicatie vragen. Het feit dat we Cittaslow-gemeente zijn geworden is van invloed op de communicatie. Dit gedachtegoed moet worden verankerd in de interne organisatie maar ook in de gemeenschap Vaals. In samenwerking met de andere Cittaslowgemeenten zal worden gewerkt aan een kaderplan voor de communicatie over Cittaslow. De ontwikkeling van de RWTH-campus zal communicatief moeten worden “uitgebuit” in het kader van de vermarkting van Vaals als aantrekkelijke woon-/leefgemeente. De kaders hiervoor zijn beschreven in een citymarketingplan, dat eind 2011 wordt vastgesteld. De samenwerking met de gemeente Gulpen-Wittem op het gebied van communicatie, zal in 2012 meer gestalte krijgen. Hiervan verwachten we naast efficiencyvoordelen tevens een verminderde kwetsbaarheid door professionalisering en onderlinge vervangbaarheid. Ook in 2012 zullen een gemeentegids en de gemeentelijke infobladen verschijnen. In het Infoblad zal, evenals in 2011, de meest relevante informatie ook in het Duits worden opgenomen. Ontwikkeling website De ontwikkeling van de gemeentelijke website als het belangrijkste portaal voor digitale dienstverlening zal in 2012 worden voortgezet. Steeds meer nieuwe producten zullen digitaal afgehandeld kunnen worden vanaf de bestelling tot en met de betaling. Uitbreiding van dit aanbod is een continu proces, dat ook in 2012 een vervolg zal krijgen. Wij proberen hierbij rekening te houden met de landelijke ontwikkelingen. Ook bij de inrichting van het KCC speelt de website een cruciale rol. Pagina 80 van 153

Tevens zal in 2012 verder aandacht worden besteed aan de inzet van social media in combinatie met de website. Op deze manier kunnen onder andere nieuws, mededelingen en evenementeninformatie worden verspreid via social media kanalen als Facebook en Twitter. Op deze manier proberen we de doelgroep die het gemeentelijk nieuws leest te vergroten. Naar verwachting zullen in 2012 de modules voor het publiceren van Vergunningen en Digitale Bestemmingsplannen volgens landelijk voorgeschreven standaarden beschikbaar komen. Ook zal in 2012 meer aandacht moeten worden besteed aan het voldoen aan de Webrichtlijnen. De rijksoverheid wil in de toekomst sancties opleggen aan gemeenten die niet aan deze richtlijnen voldoen. Een harde datum hiervoor is nu echter nog niet bekend. De praktijk leert echter dat het (zelfs voor grote gemeenten) schier onhaalbaar is om 100% aan deze richtlijnen te voldoen. Verder wordt in 2012 gestart met de ontwikkeling van de zogenaamde Persoonlijke InternetPagina (PIP of Mijn Gemeente), waardoor burgers in een persoonlijke omgeving diensten kunnen afnemen. Eén en ander is afhankelijk van het beschikbaar komen van de benodigde software bij de webleverancier. Ons streven is erop gericht, in de landelijke overheidsmonitor voor gemeentelijke websites tot de top 100 te blijven behoren. In augustus 2011 stonden wij op plek 89 van gemeentelijke websites (op een totaal van ruim 418)! In de ranglijst van Limburgse gemeenten staan we sinds december 2010 zelfs op de eerste plaats en we streven er uiteraard naar deze plaats vast te houden. De dynamiek op zowel de gemeentelijke als de toeristische website vergt, willen we de websites up to date houden, intensief onderhoud. Dit behoort tot de taken van de webmaster. Daarnaast behoren ook beheer en onderhoud van intranet (ook binnen de samenwerking) tot zijn takenpakket. In 2011 is met het oog op de uitbreiding van de RWTH-campus in eigen huis een website ontwikkeld over wonen en werken in Vaals. Deze richt zich met name op potentiële werknemers en studenten van de RWTH, die naar woonruimte op zoek zijn. Het onderhoud van deze website is eveneens in handen van de webmaster. Gezien de ontwikkelingen van de campus zullen hier in 2012 meer uren aan besteed moeten worden. Veiligheidsplannen 2011 -2014 Op 13 december 2010 is de beleidsnota Integrale Veiligheid 2011-2014 vastgesteld door de gemeenteraad van Vaals. In 2011 zijn reeds enkele maatregelen uitgevoerd c.q. is de basis gelegd voor de uitvoering van deze maatregelen. Voor het jaar 2012 staan in het kader van bovengenoemde beleidsnota onder andere de volgende activiteiten gepland: – Evaluatie van de woonkernschouw in Wolfhaag en Raren en het uitvoeren van een nieuwe woonkernschouw in de woonkernen Vaals, Vijlen en Lemiers; – Afronding van het project Keurmerk Veilig Wonen; – Indien wenselijk/noodzakelijk het organiseren van voorlichtings- c.q. informatiebijeenkomsten t.a.v. veiligheid algemeen; – Treffen van veiligheidsmaatregelen op ad-hoc basis; – Continuering van de controles van het Team Integrale Veiligheid; – Continuering deelname aan het Veiligheidshuis Kerkrade; – Continuering en intensivering samenwerking met het RIEC in het kader van bestuurlijke aanpak en BIBOB; – Uitvoering van het meldpunt drugsoverlast en meldpunt jeugdoverlast; – Continuering project W8 FF op de groepen 8 van de basisscholen in de gemeente Vaals; – Invoering van het nieuwe regionale crisisplan en de deelplannen in de gemeentelijke organisatie. – Uitvoering van het brandpreventiebeleid. Organisatie integrale handhaving Per 1 oktober 2010 is de WABO (Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht) in werking getreden. Met de invoering van de WABO zijn diverse vergunningen onder 1 noemer, de omgevingsvergunning, gebracht. Vaals was op tijd gereed voor de invoering van de WABO. Dit behelst zowel het uitvoerende deel (handhaven middels de nieuwe weten regelgeving) als ook de backoffice (denk hierbij bijvoorbeeld aan het gebruik maken van het softwareprogramma SquitXO). Hierbij is de organisatie van de integrale handhaving in gang gezet. Indien mogelijk wordt integraal gehandhaafd. Momenteel houdt dit in dat de diverse handhavers zoveel als mogelijk tegelijkertijd een inrichting controleren. Hierdoor wordt de belasting voor de burger minder. De werkprocessen en procedurebeschrijvingen dienen nog aangepast te worden. Dit dient eind 2011 gereed te zijn. Tenslotte is de procesvorming omtrent de RUD (regionale omgevingsdiensten) in volle gang. In 2011 hebben Vaals, Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul een onderzoek laten uitvoeren naar de haalbaarheid van een RUD op de schaal van de drie gemeenten. Uit het onderzoek bleek dat dit haalbaar was. Echter is deze beoogde samenwerking inmiddels Pagina 81 van 153

gestrand zodat deze variant niet meer levensvatbaar is. Daarom is Vaals momenteel aangesloten bij een nieuw, groot, Limburg Zuid breed onderzoek (18 gemeenten). Dit onderzoek zal alle mogelijke RUD varianten weergeven en laat nog de keuzevrijheid waar wel/niet aan te sluiten. Het onderzoek dient eind 2011 afgerond te zijn. Op basis van de resultaten zal dan in 2012 vorm gegeven worden aan de RUD zodat deze vanaf begin 2013 operationeel kan zijn. Handhavingsplan 2012 In het verleden werd jaarlijks separaat aan de raad het zogenaamde handhavingsplan met de speerpunten van handhaving voor het komende jaar voorgelegd. Handhaving is echter een regulier gemeentelijk proces en daarom past het om de speerpunten in de reguliere beleidscyclus (dus in de begroting) op te nemen. In de jaarrekening zal vervolgens het verslag over de uitvoering en de resultaten/effecten worden opgenomen. In het handhavingsplan onderscheiden we 3 hoofdthema's, te weten APV, Bouwen & Wonen en Milieu. APV Voor 2012 kunnen de navolgende prioriteiten benoemd worden: 1. Hondenbeleid • Loslopende honden (aanlijngebod); • Verontreiniging door honden (opruimplicht); • Controle ruimmiddel; • Aanwezigheid hondenpenning. Sinds juni 2010 zijn depodogbakken geplaatst en is overgegaan tot handhaving. In de afgelopen periode is gebleken, dat controle op het hondenbeleid noodzakelijk is, omdat veel hondenbezitters nog steeds de honden laten loslopen en niet overgaan tot het opruimen van de uitwerpselen. Handhaving op het bovengenoemde blijft een belangrijk item. 2. Afval (Afvalstoffenverordening gemeente Vaals 2007) • controle huishoudelijk afvalstoffen; • controle zwerfafval. Regelmatig is het voorgekomen, dat mensen hun afval veelvuldig achterlaten binnen de gemeente Vaals (vooral in het buitengebied). Gebleken is, dat dit meestal 's nachts gebeurt, waardoor handhaving zeer moeilijk uitvoerbaar is. Om te kunnen handhaven dient de dader immers op heterdaad betrapt te worden, dit is 's nachts zeer moeilijk. 3. Parkeerexcessen (Parkeerverordening) Met de komst van de 2e BOA is gebleken dat het aantal proces verbalen voortkomend uit parkeerexcessen beduidend is gestegen, de controle hierop blijkt dus wijs gekozen. Voor 2012 dient deze verhoogde controlefrequentie aangehouden te worden. 4. Ingebruikname gemeentegrond Gezien de problematiek op de Maastrichterlaan, de aanwezigheid van borden, uitstallingen etc., dient alert opgetreden te worden naar de ondernemers. Noodzaak is dit op korte termijn op te pakken en hier structureel aandacht voor te hebben. Bouwen en wonen De prioriteiten voor 2011 waren: • Controleren van de reguliere bouwvergunningen in combinatie met geïntegreerde Bag controles; • Controle op bouwen zonder of in afwijking van de vergunning. In het najaar van 2011 zullen alle BAG controles zijn afgerond. Hiermee dient de aansluiting van de BAG op de GBA in 2012 gehaald te worden. De prioriteiten voor 2012 zijn: • Het controleren op illegale bouw blijft belangrijk. In 2011 zijn veel illegale kozijnen, garages, overkappingen, aanbouwen, etc geconstateerd tijdens de reguliere controles. Al deze overtredingen dienen behandeld te worden (aanschrijven, hercontrole, etc) hetgeen de nodige tijd in beslag neemt. • Controle op brandveiligheid. Milieu De prioriteiten voor 2011 waren: • Inhaalslag meldingen categorie 'B' bedrijven in het kader van het activiteitenbesluit; • De handhavers voorbereiden op het takenpakket voortvloeiend uit de Waterwet.

Pagina 82 van 153

De inhaalslag voor meldingen categorie 'B' bedrijven in het kader van het activiteitenbesluit heeft momenteel grotendeels plaatsgevonden. Niet aangemelde bedrijven zijn aangeschreven of bezocht. Verder zijn de taken voortvloeiend uit de Waterwet uitbesteed aan Provincie Limburg en worden bekostigd met de uren die we krijgen van het SKP (SamenwerkingsKnooppunt Limburg). Nieuwe prioriteiten voor 2012 zijn: • Controle op illegaal verzet grond (het aantal zaken in deze is de afgelopen maanden gestegen); • Controle op geluidsklachten (De afgelopen maanden zijn duidelijk meer klachten inzake geluidsoverlast gemeld); • Controle buitengebied (het is gebleken dat in het buitengebied van Vaals de burger de naleving van de Wet- en regelgeving niet altijd even nauw neemt. Denk aan illegale mesthopen, paardenbakken, mestuitstrooing, etc.). Dit jaar zijn al een aantal integrale handhavingsacties geweest met andere organen (Provincie, Waterschappen, politie, etc.), deze gezamenlijk acties dienen en zullen uitgebreid worden; • Controle op asbest (sinds begin dit jaar wordt extra gecontroleerd op de juiste behandeling van asbest bij sloop, schade of verbouwing van panden. Deze controles blijken nuttig te zijn, deze aanpak dient vastgehouden te worden). Dienstverleningsconcept Op basis van de resultaten van het burgeronderzoek 2010 en de uitgangspunten van het dienstverleningsconcept Vaals 2007 is de projectgroep 'dienstverlening' verantwoordelijk voor het aanpakken van een aantal concrete verbeterpunten. Inmiddels heeft een gerichte opleiding voor de medewerkers van de balie plaatsgevonden en is het project 'Bouwen aan Brieven' afgerond. In het najaar van 2011 zullen de eerste stappen gezet worden in de actualisatie van het kwaliteitshandvest met als doel de telefonische- en schriftelijke dienstverlening van de gemeente te verbeteren. De voornaamste ontwikkeling op het gebied van dienstverlening is het realiseren van een Klant Contact Centrum (KCC). Gemeenten in Nederland hebben via het onderschrijven van een bestuursakkoord met de Rijksoverheid afgesproken dat ze tot 2015 werken aan verdere optimalisering van de dienstverlening aan hun burgers in de vorm van het realiseren van een Klant Contact Centrum (KCC). Gemeenten worden geacht in dat kader de burgers vanuit één loket en een uniforme uitvoering te bedienen: niet alleen voor de zaken die de burger met de betreffende gemeente moet/wil regelen, maar ook voor de zaken met andere overheidsdiensten. Een bijzonder ambitieuze opzet, die vorm moet/kan krijgen via de uitvoering van het nationale programma Antwoord©. In dat programma is aandacht voor de 4 kanalen via welke de burgers de gemeente benaderen: telefoon, balie, post en internet. In Antwoord© worden die kanalen direct aan elkaar gekoppeld en geoperationaliseerd aangeboden in het KCC. Het KCC krijgt per kanaal (telefonie, internet, balie, schriftelijk) één herkenbare ingang. Hiertoe is per 1 januari 2011 het 14043 telefoonnummer operationeel geworden. Inmiddels is een ambtelijke werkgroep, als doorstart op de afgeketste samenwerking van Gulpen-Wittem, Vaals en Valkenburg, gestart met een inventarisatie van de mogelijkheden van het opzetten van een KCC voor Gulpen-Wittem en Vaals. De uiteindelijke inrichting van het KCC is afhankelijk van de wijze waarop de samenwerking tussen de gemeenten Gulpen-Wittem en Vaals wordt voorgezet. De verwachting is dat vanuit een projectstructuur een gezamenlijke ambtelijke werkgroep zal doorgaan met het voorbereiden van de invoering van het KCC, het aansturen van de noodzakelijke veranderingsprocessen in de gemeentelijke organisaties en het implementeren van de benodigde ICT-infrastructuur.

Pagina 83 van 153

Pagina 84 van 153

Deel 3. 3.1.

Financiën


Hiervoor is in beeld gebracht welke speerpunten in dit programma voor de komende tijd zijn opgenomen en op welke manier deze een bijdrage moeten leveren om de actuele problematiek te verminderen dan wel op te lossen. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten. Programma-begroting BESTUUR en DIENSTVERLENING


Realisatie 2010

Raming 2011 (na wijzig.)

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

Raming 2015

-1.405

-1.594

-1.135

-1.152

-1.187

-1.152

-72

-47

-59

-59

-9

-9

-163

-144

-142

-163

-145

-143

-1.546

-1.545

-1.351

-1.367

-1.407

-1.368

-776

-809

-777

-790

-828

-783

Financiering

-1.382

-2.790

-2.016

-1.188

-1.182

-1.305

Totaal lasten:

-5.344

-6.929

-5.480

-4.719

-4.758

-4.760

Bestuur

83

82

32

32

32

32

Samenwerking

18

0

0

0

0

0

4

0

0

0

0

0

255

360

271

316

300

271

0

0

0

0

0

0

Financiering

16.027

15.774

14.262

13.599

13.598

13.323

Totaal baten:

16.387

16.216

14.565

13.947

13.930

13.626

Saldo programma:

11.043

9.287

9.085

9.228

9.172

8.866

Lasten: Bestuur Samenwerking Interactie met burgers Dienstverlening Openbare orde en veiligheid

Baten:

Interactie met burgers Dienstverlening Openbare orde en veiligheid

3.2.

Toelichting

Bestuur De lasten van dit beleidsveld betreffen met name de personeelslasten burgemeester, wethouders en griffie. De oorzaak van de lagere lasten vanaf 2012 betreft enerzijds de toevoeging aan de voorziening wachtgeld gewezen wethouders ad € 300.000 in 2011 en anderzijds het vervallen van de doorberekening interne uren projectbureau. De baten betreffen de doorbelaste salariskosten van de ambtelijk secretaris OR aan de gemeenten Gulpen-Wittem en Valkenburg. Interactie met burgers Met name de kosten voor de website, infobladen en wettelijke publicaties Vaalser Weekblad vallen onder dit beleidsveld. De hogere lasten in 2013 hebben te maken met het burgeronderzoek dat éénmaal in de 3 jaren plaatsvindt. Dienstverlening De lasten van dit onderdeel bestaan uit uitgaven t.b.v. de gemeentewinkel, basisadministraties, vergunningverlening en vastgoedbeheer. De daling van de lasten vanaf 2012 betreft met name het vervallen van de kapitaallasten voor het project BAG ad € 127.000 (einde afschrijvingstermijn). De baten bestaan uit de leges gemeentewinkel (paspoorten, rijbewijzen e.d.) en leges omgevingsvergunningen. Pagina 85 van 153

Openbare orde en veiligheid De lasten bedragen met name de bijdrage aan het Veiligheidshuis en de regionale brandweer Zuid-Limburg . De stijging vanaf 2013 wordt veroorzaakt door de kapitaallasten samenhangend met de bouw van de nieuwe brandweerpost en de daling in 2015 wordt veroorzaakt doordat dan de structureel lagere bijdrage ad € 45.000 aan de Regionale Brandweer ingaat (2012- 2014 maar verlaging van bijdrage ad € 15.000). Financiering Algemene uitkering gemeentefonds De algemene uitkering uit het gemeentefonds vormt de voornaamste inkomstenbron voor de gemeente. Ruim 40% van alle lasten wordt hieruit gefinancierd. Het gemeentefonds is direct gekoppeld aan de omvang van de rijksuitgaven: hogere rijksuitgaven betekent voor gemeenten hogere uitkering uit het gemeentefonds (onder het motto “gelijk de trap op en gelijk de trap af”). Vanwege de economische crisis had het kabinet voor de jaren 2009 tot en met 2011 dit motto losgelaten. Uit de meicirculaire 2011 blijkt dat met ingang van 2012 dit oude motto weer wordt ingevoerd, hetgeen positieve effecten heeft op de accressen voor de jaren 2012 tot en met 2015. De ramingen van de algemene uitkering in deze begroting zijn gebaseerd op de zogenaamde mei-circulaire 2011, welke in juni 2011 is ontvangen. In het regeerakkoord is besloten om de systematiek van 'samen trap op en af' met ingang van 2012 opnieuw in te voeren. In het bestuursakkoord tussen Rijk en medeoverheden is deze afspraak herbevestigd. Op basis van de huidige inzichten ramen we voor 2012 een totale omvang van de algemene uitkering van € 10.841.000. Onderstaand overzicht geeft de onderdelen van de algemene uitkering weer, in vergelijking met de raming voor begrotingsjaar 2012, maar dan zoals opgenomen in de programmabegroting 2011-2014. Algemene uitkering gemeentefonds

begroting 2012 vorige begroting

verschil

Basisuitkering: Basisbedrag algemene uitkering

10.279.000

10.287.000

-8.000

Korting algemene uitkering i.v.m. belastingcapaciteit

- 886.000

- 875.000

-11.000

Algemene uitkering

9.393.000

9.412.000

-19.000

0

50.000

-50.000

54.000

54.000

0

Restitutie behoedzaamheidsreserve Specifieke uitkeringen: Integratie-uitkering WUW-middelen onderhoud wegen Integratie-uitkering Wet Maatschappelijke Ondersteuning WMO

1.305.000

1.134.000

171.000

Integratie-uitkering Bibliotheken

11.000

11.000

0

Integratie-uitkering Wet OKE – Peuterspeelzaalwerk

25.000

25.000

Integratie-uitkering Combinatiefunctie

23.000

0

23.000

Integratie-uitkering NASB

30.000

30.000

0

1.448.000

1.254.000

194.000

1,532

1,516

0,16

10.841.000

10.716.000

125.000

Totaal specifieke uitkeringen Uitkeringsfactor (gerelateerd aan accres gemeentefonds) Totaal algemene uitkering gemeentefonds 2012

Ten opzichte van de ramingen uit de vorige begroting constateren we dus een redelijke bruto groei van het gemeentefonds voor het jaar 2012. Deze bruto groei wordt vrijwel geheel veroorzaakt door de hogere integratie-uitkering Wet Maatschappelijke Ondersteuning van € 171.000 en het niet meer opnemen van de restitutie behoedzaamheidsreserve van € 50.000. De toename van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning wordt veroorzaakt door bijstelling (naar boven) van definitief vastgestelde hogere gerealiseerde realisatiecijfers 2009 en de verwerking van de definitieve nominale index (ook positief effect voor Vaals). Uit een brief van de Provincie Limburg inzake de aandachtspunten voor de begroting (gericht aan het college) blijkt dat nog geen besluiten zijn genomen omtrent de behoedzaamheidsreserve. Zij adviseren dan ook om deze reserve niet in de begroting op te nemen, hetgeen is nageleefd. Hierdoor € 50.000 lagere opbrengsten algemene uitkering. Het basisbedrag van de algemene uitkering blijft nagenoeg gelijk, dit wordt veroorzaakt door een stijging van de uitkeringsfactor en door een daling van het aantal bijstandgerechtigden. Bij het opstellen van de kadernota 2012 heeft reeds een eerste inschatting plaatsgevonden van het gemeentefonds op basis van tussentijdse informatie, niet zijnde de mei-circulaire 2011, waarbij rekening is gehouden met de taakstellende rijksbezuinigingen die speelden bij het opstellen van de begroting 2011. Op basis van deze informatie is voor de jaren 2012 tot en met 2015 de volgende dekking reeds ingezet:

Pagina 86 van 153

2012: 2013: 2014: 2015:

€ 100.000 € 150.000 € 200.000 € 200.000

Bij het samenstellen van de begroting 2012 zijn de definitieve cijfers bepaald en afgezet tegen de reeds ingeboekte dekkingsbedragen uit de kadernota 2012. Hieruit blijkt dat de voorlopige inschatting bij de kadernota 2012 een goed schot voor de boeg was. De resterende verschillen per jaar zijn toegevoegd danwel onttrokken aan de reserve gemeentefonds. Bij het bepalen van de definitieve cijfers van het gemeentefonds is ook rekening gehouden met de loonen prijsstijgingen welke vermeld zijn in de mei-circulaire 2011. De accressen stijgen namelijk in lijn met deze loonen prijsstijgingen. De omvang van de reserve gemeentefonds is door het vaststellen van de nota reserves en voorzieningen 2011 in februari 2011 door uw raad van voldoende omvang voor de komende jaren. Daarom is gekozen bij deze begroting om eenmalig voor de jaren 2014 en 2015 € 50.000 als dekking in te zetten. Rekening houdende met deze bedragen is het saldo van deze reserve eind 2015 nog steeds bijna € 325.000, hetgeen ruim boven de minimumomvang is van € 250.000.

Pagina 87 van 153

Pagina 88 van 153

Deel 3.

PARAGRAFEN

Pagina 89 van 153

Pagina 90 van 153

Deel 3.


2012

PARAGRAFEN Paragrafen In het eerste deel van deze programmabegroting is een inzicht gegeven in de bestuurlijke prioriteiten die voor de komende vier jaren op de rol staan. Vanuit de strategische visie, geldend voor de lange termijn, en de hoofdpunten van het nieuwe coalitieprogramma voor de periode 2010 – 2014 zijn de hoofdthema's van het gemeentelijke beleid vertaald naar concrete activiteiten en projecten voor de komende periode. De doelstellingen van deze activeiten en projecten staan nader beschreven in onderdeel 2, het programmaplan. Deze bestuurlijke prioriteiten richten zich, logischerwijs, in hoofdzaak op de externe omgeving. De samenleving en specifiek de inwoners van deze gemeente staan daarbij centraal. Per activiteit en project is ook aangegeven welke externe participanten nodig zijn ter realisatie alsmede ook welke financiële middelen ingezet dienen te worden om een en ander te realiseren. Hierbij is een gedeelte van de bestuurskracht ingevuld. Bestuurskracht betreft de mate waarin het gemeentebestuur in staat is om met de haar ter beschikking staande middelen haar doelen/opgaven te verwezenlijken. Van grote invloed op deze bestuurskracht is de daadkracht van de ambtelijke organisatie. De ambtelijke organisatie vormt namelijk een van de belangrijkste middelen die het bestuur ter beschikking heeft om haar doelen te verwezenlijken. Deze bestuurskracht van de gemeente Vaals is in de periode augustus 2008 – juni 2009 gemeten middels de vervolgmonitor bestuurskracht van de provincie. In dit onderdeel 3 gaat het over de zogenaamde paragrafen. De paragrafen gaan met name in op de middelen, die van belang zijn voor de bestuurskracht van de gemeente. De paragrafen geven inzicht in de interne organisatie en de maatregelen en het beleid dat daarbij wordt gehanteerd om de gemeentelijke taken en doelrealisatie te ondersteunen. Een van de belangrijkste paragrafen daarbij is de paragraaf bedrijfsvoering, die handelt over het meest omvangrijke middel in het kader van de bestuurskracht. Let wel: de paragrafen gaan over het (gemeentelijk) beheer, hetgeen is voorbehouden aan het college. De raad heeft in deze natuurlijk wel het budgetrecht. Vanaf 2012 is gekozen om een aparte paragraaf op te stellen voor Samenwerking, deze is niet verplicht. Echter aangezien samenwerking zodanig is vervlochten in alle programma's, is het relevant om hier een aparte paragraaf aan te wijden, waarin alle informatie rondom dit thema wordt gecentraliseerd. Achtereenvolgens zullen de volgende (verplicht voorgeschreven, behoudens samenwerking) paragrafen de revue passeren: A. B. C. D. E. F. G. H. I.

Bedrijfsvoering Weerstandsvermogen Lokale heffingen Treasury Verbonden partijen Grondbeleid Onderhoud kapitaalgoederen Samenwerking Krimp

gericht gericht gericht gericht gericht gericht gericht gericht gericht

op de interne organisatie op de financiële positie op de gemeentelijke belastingen op de financieringsmogelijkheden op de gemeentelijke samenwerkingsverbanden op de ruimtelijke ontwikkelingsprojecten op de gemeentelijke eigendommen op de (Eu)regionale samenwerking op de krimpmaatregelen

Pagina 91 van 153

Pagina 92 van 153

Paragraaf


2012

Bedrijfsvoering Paragrafen

Deel 1. 1.1.


Inhoud paragraaf

De paragraaf bedrijfsvoering handelt over de wijze waarop het management als leiding van de ambtelijke organisatie deze organisatie zodanig kan sturen dat enerzijds de bestuurlijke doelstellingen zo optimaal mogelijk worden gerealiseerd en anderzijds de op die doelrealisatie gerichte uitvoering zo efficiënt mogelijk plaatsvindt. De bedrijfsvoering behelst de visie op: – enerzijds het wenselijk functioneren van de organisatie en – anderzijds de aansturing, beheersing en verantwoording van activiteiten van de organisatie. De bedrijfsvoering vindt zijn vertaling in een missie, in strategische uitgangspunten en in de daarbij passende cultuur, systemen, kwantitatieve en kwalitatieve personeelscapaciteit, regelingen en vaardigheden, stijl van leidinggeven alsmede uiteindelijk ook in de daarop afgestemde organisatie-structuur. Het management beschikt daarbij over een scala aan instrumenten, die onder te verdelen zijn in een aantal onderdelen, zoals personeelszaken, informatievoorziening, organisatie, financiën, automatisering en huisvesting (ook wel vaker PIOFAH genoemd). In het kader van de bedrijfsvoering gelden specifieke doelen en worden ook specifiek kosten gemaakt (apparaatskosten). Deze kosten worden administratief verantwoord op het hulpprogramma Bedrijfsvoering en vervolgens doorberekend aan de inhoudelijke 4 programma's. Uit dit oogpunt wordt de bedrijfsvoering ook wel als een ondersteunend programma gezien. Onderstaand overzicht laat de diverse onderdelen van de bedrijfsvoering in één oogopslag zien. Ondersteunend programma BEDRIJFSVOERING Onderdelen: Management & Organisatie

Informatievoorziening & Automatisering

Planning & Control

Huisvesting

Personeelszaken

1.2.

Problematiek en aandachtspunten

Ten aanzien van dit programma hebben we momenteel met de volgende actuele problematiek en aandachtspunten te maken: •

Intergemeentelijke samenwerking: De raden van de gemeente Gulpen-Wittem en Vaals hebben in het voorjaar van 2011 besloten de intensieve samenwerking met de gemeente Valkenburg a/d Geul niet voort te zetten. Na dit besluit is door de colleges van Gulpen-Wittem en Vaals gewerkt aan een Open Notitie 'Uitgangspunten samenwerking Gulpen-Wittem en Vaals'. In het najaar van 2011 heeft besluitvorming over deze notitie plaatsgevonden. Afhankelijk van die besluitvorming zal het jaar 2012 voor een groot deel in het teken staan van het opstellen van een business-case (eind 2011 zal hier al een start mee gemaakt worden) en de verdere uitwerking van de samenwerking in diverse deelplannen (Sociaal Statuut, Projectplan).

•

Organisatie-ontwikkeling: De ambtelijke organisatie is één van de centrale punten in het Politiek Akkoord 2010-2014. We streven naar een qua omvang kleinere ambtelijke organisatie met meer kwaliteit en deskundigheid. Die kwaliteit moet zich vooral manifesteren op het onderdeel externe gerichtheid. De interne organisatie maakt een ontwikkeling door in het kader van haar externe gerichtheid. De organisatie werkt steeds meer van buiten naar binnen. Dit betekent meer samenwerking met burgers, bedrijven, instellingen en andere overheden (zogenaamde ketenpartners).

Pagina 93 van 153

•

Verandering cultuur: Met de in 2007 geformuleerde missie zijn de hoofdzaken voor de ambtelijke organisatie van de gemeente Vaals vastgelegd. Te weten: klant-servicegericht werken, oplossingsgericht werken en kwaliteit leveren. In de jaren die volgden werd duidelijk dat van de organisatie vooral ook meer resultaatgerichtheid wordt gevraagd: realiseren van de vooraf afgesproken doelen/projecten/activiteiten. Zeker met het Politiek Akkoord 2010-2014 wordt steeds meer externe gerichtheid van onze organisatie verwacht: meer en meer van buiten naar binnen denken en handelen. Deze verwachting van de ambtelijke organisatie gekoppeld aan een kleinere ambtelijke organisatie die meer kwaliteit en deskundigheid levert, verlangt een veranderende houding en gedrag (cultuur) van ons ambtelijk apparaat. In 2011 zijn de eerste duidelijke stappen gezet om vorm te geven aan deze verandering van de cultuur. Dit proces zal in 2012 worden voortgezet.

•

Andere overheid/dienstverlening: Op basis van het programma “Antwoord©” krijgt de gemeenten steeds meer de rol van 'eerste overheid'. Gemeenten worden in de toekomst het contactcentrum waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen met al hun vragen aan de overheid. Ontwikkelingen als een Klant Contact Centrum (KCC), de verdere invoering van een reeks van basisregistraties en de verdere digitalisering van gemeentelijke processen staan de komende jaren centraal binnen de bedrijfsvoering.

Het beleid in dit programma is gericht op het bieden van oplossingen voor deze ontwikkelingen.

1.3.

Beleidskaders

Het instrumentarium dat het management ter beschikking staat om te sturen en onnodige risico's te voorkomen is gebaseerd op een zogenaamd bedrijfsvoeringsconcept. Het beleid dat ten aanzien van dit instrument specifiek wordt nagestreefd is voor een groot deel terug te voeren op deze reeds bestaande beleidskaders. Anderzijds zullen nieuwe ontwikkelingen ook hun invloed uitoefenen, niet alleen op de inhoudelijke instrumenten, maar ook op de gehele bedrijfsvoeringsfilosofie. Onderstaand wordt het geldende beleidskader nader in beeld gebracht. Beleidskaders BEDRIJFSVOERING Lopend beleid In 2007/2008 is een nieuw bedrijfsvoeringsconcept “Vaals op weg naar de profstatus” ontwikkeld. De visie op de bedrijfsvoering vormt een onlosmakelijk onderdeel van een drieluik dat bestaat uit: * strategische visie * bestuursstijl * bedrijfsvoeringsconcept. De strategische visie gaat over de ambities van de gemeente (wat willen we) en geeft aan waar het met Vaals in de komende jaren naar toe moet gaan; de bestuursstijl focust zich op de wijze waarop gemeenteraad en college van burgemeester en wethouders dat met elkaar willen doen (hoe willen we dat doen) en in welke onderlinge rolverdeling dat moet gebeuren. Het bedrijfsvoeringsconcept moet ervoor zorgen dat de organisatie zodanig is ingericht dat de beide andere aspecten zo goed mogelijk tot hun recht komen (welke organisatie past daarbij). Het bedrijfsvoeringsconcept ontleent zijn verdere implementatie aan een vooraf geformuleerde eenduidige missie. In de in 2007 geformuleerde missie is vastgelegd dat de ambtelijke organisatie van de gemeente Vaals voor de volgende 3 hoofdzaken staat: 1. klanten servicegericht werken -> de burger meer centraal stellen 2. oplossingsgericht werken -> beter samenwerken (intern en extern) en meer resultaatgericht werken 3. kwaliteit leveren -> kwaliteiten personeel beter benutten en ontbrekende kwaliteiten indien nodig toevoegen. Deze hoofdtaken zijn gekoppeld aan de behoefte aan meer resultaatgerichtheid en een toenemende vraag voor externe gerichtheid. Vanuit de wetenschap dat er een kleinere ambtelijke organisatie ontstaat die meer kwaliteit en deskundigheid levert wordt gewerkt aan een veranderende houding en gedrag (cultuur) binnen ons ambtelijk apparaat. Vanuit deze verwachting en ontwikkeling heeft het managementteam medio 2011 een viertal kernwaarden benoemd: 1. Verantwoordelijkheid lager in de organisatie 2. Integraal werken 3. Betrokkenheid 4. Externe gerichtheid Deze kernwaarden vormen de basis om te kunnen anticiperen op de actuele verwachtingen en ontwikkelingen. Het feit dat we Cittaslow-gemeente zijn geworden moet niet alleen verankerd worden in de gemeenschap Vaals, maar ook in de interne organisatie. In 2012 zal hier invulling aan worden gegeven.

Pagina 94 van 153

Beleidskaders BEDRIJFSVOERING Cittaslow is een keurmerk dat slechts wordt uitgereikt aan gemeenten van minder dan 50.000 inwoners, die op het gebied van leefomgeving, landschap, gastvrijheid, milieu, infrastructuur, cultuurhistorie en behoud van identiteit tot de top behoren. De uitgangspunten van de strategische Visie sluiten dan ook naadloos aan bij het Cittaslowgedachtegoed. De ervaring van de andere Cittaslow-gemeenten leert, dat het Cittaslow-keurmerk een positief effect heeft op de naamsbekendheid van de gemeente. Maar nog belangrijker is, zo blijkt, dat Cittaslow inwoners, ondernemers, beleidsmakers en instellingen meer bewust maakt van de kwaliteiten in hun leefomgeving. Dit bewustzijn stimuleert hen om verantwoordelijkheid te nemen voor de ontwikkeling van de gemeente en het bewaken en versterken van de eigen identiteit De organisatie-inrichting en de daarbij geldende uitgangspunten rondom verantwoordelijkheden en dergelijke zijn geregeld in de Organisatieverordening Gemeente Vaals 2000. De daarin opgenomen structuur en uitgangspunten zijn echter verouderd. Deze verordening zal eind 2011geactualiseerd worden. De verantwoordelijkheden, bevoegdheden, mandaten en dergelijke zijn vastgelegd, onder andere in het onlangs opgestelde Mandaat- en bevoegdhedenbesluit Gemeente Vaals 2011. De specifieke verantwoordelijkheden en bevoegdheden van budgethouders en budgetbeheerders zijn vastgelegd in de Budgetregeling 2009. In de Open Notitie 'uitgangspunten samenwerking Gulpen-Wittem en Vaals' staat de visie, doelen en uitgangspunten voor de samenwerking tussen beide gemeenten op een open wijze beschreven. Op basis van de besluitvorming van de raden in het najaar van 2011 en daarmee de richting die wordt gegeven, vindt verdere concretisering plaats (opstellen business-case, projectplan, e.d.). Het gemeentelijk personeelsbeleid is vastgelegd in de nota Personeelsbeleid 2005. De gemeentelijke zorgtaken op het gebied van de Arbo-wetgeving zijn vastgelegd in de nota Arbobeleid 2008, welke in samenwerking met de gemeenten Eijsden, Margraten, Gulpen-Wittem en de intergemeentelijke sociale dienst Pentasz Mergelland is opgesteld. In 2010 is het nieuwe functieboek vastgesteld, op grond waarvan ook de functiewaardering heeft plaatsgevonden. Dit functieboek is gebaseerd op generieke functieprofielen. Periodiek zal een actualisatie van het functiegebouw aan de hand van dit functieboek plaatsvinden. Afhankelijk van de besluitvorming rondom de samenwerking tussen de gemeente Gulpen-Wittem en Vaals zal in de loop van 2012 een nieuw gezamenlijk personeelsbeleid worden opgesteld. Vanuit de gezamenlijke aanpak van landelijke ontwikkelingen op het gebied van de 'elektronische gemeente' hebben de drie op dit gebied samenwerkende gemeenten Vaals, Gulpen-Wittem en Voerendaal een gezamenlijk Informatiebeleidsplan 2008 opgesteld. De ambities uit dit beleidsplan zijn vertaald naar concrete projecten, welke zijn vastgelegd in het Realisatieplan 2009, welk plan gezien kan worden als de nieuwe Automatiseringsnota 20092012. Aan het realisatieplan is een Projectenbundel gekoppeld die medio 2011 geactualiseerd is. Afhankelijk van de besluitvorming rondom de samenwerking met Gulpen-Wittem wordt een Strategische ICT-visie opgesteld, gebaseerd op het huidige Informatiebeleidsplan. Het beleid inzake communicatie en voorlichting is vastgelegd in het Communicatieplan 2002. Dit beleid is verouderd waardoor in december 2011 besluitvorming plaatsvindt over het geactualiseerde Strategisch Communicatieplan. Na de besluitvorming in december wordt het beleid in 2012 geïmplementeerd. Deelprojecten die hier in 2012 uit voortvloeien zijn ondermeer: de standaardisering van brieven voor communicatie met de burgers (gebaseerd op de ervaringen van het project Bouwen aan Brieven), de verdere ontwikkeling van een toolkit voor communicatie, een notitie persbeleid en een nota interne communicatie. Het zijn van een Cittaslow-gemeente is van invloed op onze communicatie. In samenwerking met de andere Cittaslow-gemeenten wordt sinds het najaar van 2011 gewerkt aan een kaderplan voor de communicatie over Cittaslow. Dit plan zal in 2012 gerealiseerd worden. De huisvesting van de gemeentelijke organisatie en diensten is gebaseerd op het Huisvestingsplan 2011. Het beleid rondom het gemeentelijk proces van inkopen (waaronder ook aanbesteden) is vastgelegd in de nota Inkoopbeleid 2010. In dit beleid zijn met name ook de aspecten van duurzaamheid betrokken. De onderdelen van de financiële functie hebben hun beslag gekregen in de volgende geldende regelingen: * Treasurystatuut 2011 * Nota Reserves en Voorzieningen 2011 * Nota Risico-management 2009 * Nota Activabeleid 2009 * Verordening inzake de financiële functie ex artikel 212, 213 en 213a Gemeentewet (2009) → Het beleid is om de bepalingen inzake het financiële beleid en functie elke 4 jaar te actualiseren, behalve de nota Reserves en Voorzieningen, die om de 2 jaar opnieuw met de gemeenteraad wordt besproken.

Pagina 95 van 153

Beleidskaders BEDRIJFSVOERING Nieuw beleid - begroting 2012 Inzake de bedrijfsvoering zullen de volgende beleidsdocumenten worden vernieuwd / opgesteld: * Business-case Samenwerking (afhankelijk van besluitvorming najaar 2011; gereed begin 2012) * Diverse deelplannen Samenwerking (afhankelijk van samenwerking; op onderdelen gereed vanaf medio 2012) * Personeelsbeleid: harmonisatie vanuit samenwerking (afhankelijk van besluitvorming najaar 2011; gereed medio 2012) * Strategische ICT-visie:vanuit de samenwerking (afhankelijk van besluitvorming najaar 2011; gereed voorjaar 2012) * Nota Activabeleid- gereed najaar 2012

1.4.

Personele kaders

De huidige inrichting van de organisatie is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: • de burger meer centraal • belangrijkste vakgebieden vertegenwoordigd in management-team • meer ruimte voor coaching en sturen op strategie • meer extern gericht opereren • verantwoordelijkheden lager in de organisatie Vanuit deze uitgangspunten voor de inrichting van de organisatie en het nieuwe uitgangspunt (kleinere ambtelijke organisatie met meer kwaliteit en deskundigheid) geldt vanaf februari 2011 de volgende structuur:

ORGANOGRAM GEMEENTE VAALS Gemeenteraad Burgemeester dhr. R. van Loo

Griffie dhr. E. Ummels College van B&W

Dhr. H. Rijnders Algemeen directeur

Dhr. J. Bertram

Dhr. S. Niekamp Sectordirecteur Maatschappij & Ruimte

Sectordirecteur Dienstverlening & Bedrijfsvoering Dhr. P. Leunissen

Dhr. R. Smeets

Concern controller

Adjunct-directeur Dienstverlening & Bedrijfsvoering

Mevr. M. Kerbusch Adjunct-directeur Maatschappij & Ruimte

Control

VROM

Bedrijfsvoering

Ruimte

Dienstverlening

WMO & Leefbaarheid

Veiligheid

Euregio & Arbeidsmarkt Toerisme & Economie Pagina 96 van 153

De ambtelijke organisatie zal in 2012 een totale omvang hebben van 78,3 fté (full-time-employées), bestaande uit 86 medewerkers, die een totale salarislast van ruim 4,4 miljoen euro vertegenwoordigen. Onderstaande tabel geeft de totale (beschikbare) salarislasten van de gemeentelijke organisatie weer. Salarislasten Bestuur (raad, griffie, college) Ambtelijke organisatie Totale salarislasten

2012

2013

2014

2015

618.000

608.000

637.000

637.000

4.422.000

4.474.000

4.533.000

4.579.000

5.040.000

5.082.000

5.170.000

5.216.000

Het voor 2012 benodigde personeelsbestand ziet er als volgt uit. Personeelsbestand Benodigd in 2012 formatief kader 2012 Gemeente Vaals medewerkers fté's

Vergelijkende Situatie per 01.01.2011 medewerkers

fté's

ALGEMEEN: Algemeen directeur

1

1,0

1

1

Ambtelijk secretaris OR

1

0,3

1

0,3

Hoofd Projectbureau

-

-

1

1

2

1,3

3

2,3

Sectordirecteur

1

1

2

2

Adjunct-directeur

1

1

1

1

Control

5

5

7

6,4

Bedrijfsvoering

24

20,7

24

20,8

Dienstverlening

17

13,5

17

13,7

3

3

2

2

51

44,2

53

45,9

Sectordirecteur

1

1

2

2

Adjunct-directeur

1

1

1

1

VROM

5

5,3

5

5,3

Ruimte

15

17,1

15

17,1

WMO & Leefbaarheid

8

6

8

5,9

Euregio & Arbeidsmarkt

2

1,5

2

1,5

Toerisme & Economie

1

0,9

1

0,9

TOTAAL SECTOR MAATSCHAPPIJ & RUIMTE

33

32,8

34

33,7

TOTAAL ORGANISATIE VAALS

86

78,3

90

81,9

Totaal algemeen deel SECTOR DIENSTVERLENING & BEDRIJFSVOERING

Veiligheid TOTAAL SECTOR DIENSTVERLENING & BEDRIJFSVOERING SECTOR MAATSCHAPPIJ & RUIMTE

Ten opzichte van de personele omvang van begin dit jaar (81,9 fté) is de benodigde formatieve omvang van de organisatie met 3,6 fté afgenomen. De mutaties zijn: – inkrimping met 2,0 fté bij het management, zijnde de voormalige sectorhoofden Ruimte en Dienstverlening; – inkrimping met 1,4 fté bij juridische zaken, in de nieuwe constructie vallend onder het cluster control; – inkrimping met 0,2 fté bij de functie afdelingshoofd Dienstverlening, voorheen Gemeentewinkel; – inkrimping met 1,0 fté betreffende de functie hoofd Projectbureau; Pagina 97 van 153

– inkrimping met 0,1 fté bij het cluster belastingen door een andere invulling van de taken; – uitbreiding met 1,0 fté bij het cluster veiligheid; tweede BOA bij besluitvorming Hondenbeleid; – uitbreiding met 0,1 fté bij WMO, vanwege andere invulling WMO loket. Bij het samenstellen van deze begroting is sprake van diverse vacatures. Dit betreft de volgende onderdelen: a. schoonmaak, afdeling bedrijfsvoering, ingehuurd via Licom NV b. diverse formatieplaatsen buitendienst, ingevuld via Licom NV en uitzendkrachten d. RO, cluster VROM, ingevuld via Topstaff

Pagina 98 van 153

Deel 2.


In dit deel wordt per onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt willen gaan bereiken in de komende periode en wat we daarvoor gaan doen. Tevens wordt aangegeven wanneer een en ander qua tijdpad te verwachten is en, indien mogelijk, hoe het bereikte resultaat meetbaar gemaakt kan worden.

2.1.

Management & Organisatie

De wijze van organiseren van het ambtelijk apparaat wordt de komende jaren met name bepaald vanuit twee invalshoeken: a. de dienstverlening -> de rijksoverheid wenst de gemeenten in de toekomst aan te wijzen als hèt loket waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen met al hun vragen aan de (totale) overheid, via één klantcontactcentrum; b. de regierol -> de strategische visie Vaals 2020 spreekt over de in ontwikkeling zijn regierol van de gemeente, waarin de gemeente als een soort regisseur of facilitator partijen om tafel haalt om in gezamenlijkheid de voor de samenleving wenselijke ontwikkelingen in gang te zetten. Deze beide aspecten staan de laatste jaren centraal in de ontwikkeling van de bedrijfsvoering. Enerzijds wordt hard gewerkt aan de implementatie van het nieuwe dienstverleningsconcept, waarin front-office medewerkers een ontwikkeling zullen (moeten) doormaken naar meer all-round gesprekspartner voor de klanten aan het loket. In de aanloop daartoe wordt reeds geconstateerd dat de organisatie op de goede weg is. In het voorjaar 2010 is een Burgeronderzoek gehouden, waarin de mening van de inwoners is gevraagd rondom de diverse facetten van de gemeentelijke dienstverlening. De inwoners waarderen de dienstverlening met een 7,4, dat is iets lager dan bij het onderzoek in 2007 (7,6). Met name het inlevingsvermogen bij de gemeentelijke balie is een aandachtspunt. Hiertoe is medio 2011 een gerichte opleiding voor de medewerkers aan de gemeentelijke balie ingezet. Ook het oordeel omtrent de telefonische dienstverlening loopt iets achteruit, vooral wat betreft de tijden dat gebeld kan worden en het terugbellen door de ambtenaren. De schriftelijke dienstverlening daarentegen is naar het oordeel van de burger beduidend verbeterd, zowel qua snelheid als ook inhoudelijke informatie. Op het gehele gebied van dienstverlening voldoen we in ruime mate aan de gestelde normen. Via de projectgroep 'dienstverlening' wordt in 2012 verder gewerkt aan de verbetering van onze gemeentelijke dienstverlening. Een actualisatie en een striktere nalevering van het kwaliteitshandvest staan hierbij hoog op de agenda. In ons huidige bedrijfsvoeringsconcept wordt gesproken over de rol van de gemeente, waarbij vooral de regierol moet worden ingevuld door: a. meer samen en minder alleen te doen b. meer kansen te benutten c. meer te regisseren, minder te acteren. In de strategische visie wordt eveneens veel aandacht besteed aan de regierol van de gemeente. In het Politiek Akkoord wordt de wens geuit om bewoners meer te betrekken bij en invloed te geven op het gemeentelijk handelen. De raad is van mening dat verantwoordelijkheden gedeeld moeten worden en dat er meer samen gedacht en gepraat moet worden over beleid en uitvoering. De invloed op beleid kan onder andere via structureel overleg met georganiseerde en ongeorganiseerde groepen worden vergroot. Burgers moeten meer toegang krijgen tot de agenda van de gemeenteraad. De gemeente wil minder bepalend zijn en meer in contact met haar omgeving. In plaats van een beleid te ontwikkelen van achter een bureau (zogenaamd 'van binnen naar buiten' denken en werken) moet de gemeente meer luisteren naar doelgroepen, wijken, buurtbewoners en samen met hen bepalen wat er zou moeten gebeuren (zogenaamd 'van buiten naar binnen' denken en werken). Als gemeente concluderen we dat we in dit verband: • meer als partner moeten gaan opereren en minder als gemeente moeten willen bepalen hoe het moet • meer en beter moeten gaan communiceren en ons inleven in de situatie van de ander • vaker de ander vertrouwen moeten schenken en minder vaak controleren • ons meer moeten richten op de te behalen effecten en minder op efficiëncy-resultaten • meer maatwerk moeten leveren en minder moeten werken volgens vaste protocollen en regels. Partnerschap en vertrouwen zijn de sleutelwoorden in de nieuwe werkwijze. De gemeente Vaals wil bekend staan als een vertrouwde partner in de samenleving. De komende jaren zal de gemeente zich, zowel bestuurlijk als ambtelijk, meer gaan richten op en bekwamen in het van buiten naar binnen werken (externe gerichtheid). Zoals eerder aangegeven is de ambtelijke organisatie daarmee inmiddels gestart, maar deze methode betekent ook veel voor de werkprocessen. Bij het van buiten naar binnen werken zullen onderdelen van het proces en onderdelen van het budget ook daadwerkelijk in handen van partners moeten komen te liggen.

Pagina 99 van 153

De hoofdzaken die van de ambtelijke organisatie van de gemeente Vaals worden verwacht zijn: klant-servicegericht werken, oplossingsgericht werken en kwaliteit leveren. Daarnaast wordt van de ambtelijke organisatie een toenemende mate van resultaatgerichtheid en zoals aangegeven een toenemende mate van externe gerichtheid verwacht. Deze verwachtingen gekoppeld aan een kleinere ambtelijke organisatie die meer kwaliteit en deskundigheid levert, verlangd een veranderende houding en gedrag (cultuur) van ons ambtelijk apparaat. In 2011 zijn de eerste duidelijke stappen gezet om vorm te geven aan deze verandering van de cultuur. Dit proces zal in 2012 worden voortgezet door toe te werken naar competentie-management. Vanuit dit competentie-management bestaat zicht op de competenties die nodig zijn om de juiste houding en gedrag (cultuur) te etaleren om aan te sluiten op de actuele verwachtingen en ontwikkelingen.

Samenwerking bedrijfsvoering Doelstelling In de paragraaf samenwerking wordt uitvoerig ingegaan op de intergemeentelijke samenwerking met Gulpen-Wittem. De doelen van de samenwerking zijn: a. verbetering van de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening en producten; b. verhogen van de efficiency van de (bedrijfsvoerings-)processen, het verminderen van de kwetsbaarheid en het creëren van specialismen; c. het ontwikkelen van meer strategische slagkracht. Planning Najaar 2011: De gemeenteraden nemen in het najaar van 2011 een besluit over de 'Open notitie uitgangspunten samenwerking Gulpen-Wittem en Vaals'. Eind 2011/Begin 2012: Na de besluitvorming over de uitgangspunten voor de samenwerking wordt door de colleges gewerkt aan het opstellen van een business-case. 2012: In 2012 ligt naast het opstellen van de business-case de focus op de verdere concrete uitwerking van de samenwerking in diverse deelplannen (Sociaal Statuut, Projectplan, e.d.)

De toekomstige ontwikkelingen op de diverse onderdelen van de bedrijfsvoering worden vooral ingestoken vanuit het perspectief van de samenwerking. Primair wordt niet meer gestreefd naar het actualiseren van lokale beleidsnota's maar eerder naar het (waar mogelijk) harmoniseren van beleid en processen met de andere gemeenten.

2.2.

Planning & Control

Op het gebied van planning & control (ook wel genoemd de financiële functie van de gemeente) is de afgelopen jaren een behoorlijk instrumentarium ontwikkeld en geïmplementeerd. De beleidscyclus wordt ondersteund met documenten die voor raad, college en MT voldoende concrete sturingsinformatie verschaffen. Het is echter zaak om de planning & control cyclus voortdurend te verbeteren en aan te passen aan de nieuwste ontwikkelingen. Verbetering financiële functie Doelstelling Eén van de speerpunten van de organisatie-ontwikkeling is het verbeteren van de resultaatgerichtheid. Om het meer resultaatgericht werken te onderstrepen, dienen de documenten uit de beleidscyclus, meer nog dan tot nog toe, te worden voorzien van concrete doelstellingen, gewenste resultaten en planningen. Met de medewerkers zijn stappen gezet om de concrete planningen duidelijker en meer doordacht in de werkplannen op te nemen. Vanuit deze concretisering wordt een verbetering van de resultaatgerichtheid nagestreefd. Het nieuwe college heeft nu ruim anderhalf jaar gebruik gemaakt van de bestaande producten uit de P&C cyclus. Vanuit de ervaringen die het college hiermee heeft opgedaan wordt voortdurend toegewerkt aan een verdere concretisering van of in deze P&Cproducten. Medio 2011 is gestart met een uitgebreid (intern) traject ter bewustwording/verbetering van de resultaatgerichtheid.

Pagina 100 van 153

Verbetering financiële functie Vanuit de opvatting 'we moeten meten om het te weten' zijn we in 2004 gestart met het zogenaamde 'Burgeronderzoek'. Vanuit het eerste onderzoek in 2004 (de 'nulmeting') is als norm opgesteld dat we minimaal het rapportcijfer 7 willen scoren en maximaal 15% ontevredenheid tolereren. In 2010 is wederom een 'Burgeronderzoek' gehouden. In vergelijking met eerdere onderzoeken is op vele terreinen sprake van vooruitgang en het voldoen aan de gestelde tevredenheidsnormen. Ondanks de vooruitgang blijven een aantal aandachtspunten bestaan. Deze aandachtspunten zijn vorig jaar in de programmabegroting verwerkt en zijn ook in de voorliggende programmabegroting opgenomen. Hiermee is het verbeterplan vanuit het burgeronderzoek 2010 geïntegreerd in de programmabegroting 2012-2015. Over het algemeen hebben gemeenten weinig inzicht in de subsidiemogelijkheden, die geboden worden door Provincie, Rijk, Europa etc. De reden is tweeledig: ten eerste gebrek aan kennis op dit specifieke terrein, ten tweede angst voor de (administratieve) gevolgen van een subsidie-aanvraag. Mede gelet op het realiseren van de ambities uit de strategische visie 'Geef vorm aan Vaals 2020' zal specifieke aandacht worden besteed aan het inventariseren en benutten van mogelijkheden voor subsidieverwerving. Waar nodig zal (per project) van externe advisering gebruik worden gemaakt. Het in januari 2011 gestarte 'subsidiebureau' is helaas in het voorjaar van 2011 gestopt. De schaal van de gemeente Vaals blijkt zich niet te lenen voor een eigen subsidiebureau. Eind 2011 zal met behulp van (vrijwillige) externe begeleiding bekeken worden op welke wijze subsidieverwerving binnen de gemeente Vaals wordt voortgezet. Planning Najaar 2011/ begin 2012 Vanuit de ervaringen die het college heeft opgedaan met het bestaande scala aan P&C-producten wordt toegewerkt naar een verdere concretisering van of in de P&C-producten. Hierbij wordt het nut, de opzet en het proces van de diverse P&C-producten nadrukkelijk tegen het licht gehouden en worden keuzes gemaakt voor het leggen van nieuwe accenten. Najaar 2011/2012 Met behulp van (vrijwillige) externe begeleiding wordt bekeken op welke wijze subsidieverwerving binnen de gemeente Vaals wordt voortgezet. In 2012 zal deze wijze van subsidieverwerving toegepast gaan worden.

2.3.

Personeelszaken

Het personeelsbeleid van de gemeente Vaals is gebaseerd op de in 2005 opgestelde nota Personeelsbeleid, die bestaat uit drie peilers, te weten ontwikkelen – beoordelen – belonen. Daarnaast voert de gemeente Vaals een gericht anti-verzuimbeleid, waarbij meer de focus wordt gelegd op de gezondheid van de medewerker (preventief) in plaats van het ziekteverzuim (repressief). Ondanks de implementatie van gezondheidsmanagement is het percentage ziekteverzuim de afgelopen jaren opgelopen (tussen 5,5% en 7%). Dit is (te) hoog in vergelijking met het gemiddelde verzuim in Nederland (namelijk ongeveer 4,5%). Nadrukkelijke aandacht voor het gezondheidsbeleid en de arbeidsomstandigheden blijft ook in 2012 noodzakelijk. Ontwikkelingen personeelsbeleid Doelstelling Met de nieuwe bedrijfsvoeringsfilosofie en vervolgens de Strategische Visie Vaals 2020 is een aantal ontwikkelingen in gang gezet, die de organisatie moeten voorbereiden op de rol die de gemeente in de komende tijd moet gaan vervullen. Belangrijke facetten daarbij zijn: – projectmatig werken: om de ambities uit de strategische visie te realiseren zal de gemeente op vele fronten met haar strategische partners en andere externe partijen in projecten moeten samenwerken; – procesmanagement: de stap om als gemeente veel meer met strategische partners en externe partijen te gaan werken betekent een toenemende complexiteit van processen. Vooral in de aansturing van processen zal meer specifieke kennis vereist zijn; – gemeentelijke regierol: de gemeente wil haar verantwoordelijkheid voor de (ontwikkeling van een) goede samenleving vooral delen met maatschappelijke instanties en de burgers. Daardoor zal de gemeente eerder in een regisserende rol dan in een acterende rol treden. – meertaligheid: voor Vaals liggen er duidelijke kansen in de betrekkingen met de gemeenten over de grens en het aantrekken van buitenlandse inwoners. Redenen genoeg om vooral ook de meertaligheid in de gemeentelijke processen een concrete plaats te geven. Deze speerpunten van ontwikkeling zijn inmiddels opgenomen in het zogenaamde Strategisch Opleidingsplan. In het najaar van 2011 wordt het huidige Strategisch Opleidingsplan geëvalueerd, waarna de uitkomsten van de evaluatie gebruikt worden voor het op te stellen Strategisch Opleidingsplan 2012. In deze versie wordt met name het aspect duurzaamheid opgenomen. Het is de bedoeling dat jaarlijks evaluatie van het opleidingsplan plaatsvindt en Pagina 101 van 153

Ontwikkelingen personeelsbeleid dat jaarlijks een nieuw (geactualiseerd) plan wordt opgesteld. De Strategische visie en bedrijfsvoeringsfilosofie werpen ook hun schaduw vooruit als het gaat om het personeelsbeleid in het algemeen. Het huidige personeelsbeleid uit 2005 is onvoldoende gebaseerd op de uitgangspunten van de visie en de bedrijfsvoeringsfilosofie. Afhankelijk van de besluitvorming rondom de samenwerking tussen de gemeente Gulpen-Wittem en Vaals zal in de loop van 2012 een nieuw gezamenlijk personeelsbeleid worden opgesteld. Vanuit de wetenschap dat er een kleinere ambtelijke organisatie ontstaat die meer kwaliteit en deskundigheid levert wordt gewerkt aan een veranderende houding en gedrag (cultuur) binnen ons ambtelijk apparaat. Vanuit deze verwachting en ontwikkeling heeft het managementteam medio 2011 een viertal kernwaarden benoemd: 1. Verantwoordelijkheid 2. Integraal werken 3. Betrokkenheid 4. Externe gerichtheid Deze kernwaarden vormen de basis voor de verandering in gedrag en houding (cultuur) die van het ambtelijk apparaat wordt verwacht om te kunnen anticiperen op de actuele verwachtingen en ontwikkelingen. Vanuit de benoemde kernwaarden is in 2011 gestart om toe te werken naar Competentie-management. Vanuit dit competentiemanagement bestaat zicht op de competenties die nodig zijn om de juiste houding en gedrag (cultuur) te etaleren om aan te sluiten op de actuele verwachtingen en ontwikkelingen. Op deze competenties zal nadrukkelijk gestuurd worden vanuit de beoordelings- en functioneringscyclus. Dit traject wordt in 2012 voortgezet. Planning Najaar 2011: Evaluatie van het strategische opleidingsplan en opstellen van het Strategisch Opleidingsplan 2012. Medio 2012: Opstellen van een gezamenlijk personeelsbeleid voor de gemeenten Gulpen-Wittem en Vaals. Najaar 2011/2012: Invoeren van Competentie-management en toepassen in beoordeling- en functioneringscyclus om de verandering in gedrag en houding (cultuur) door te zetten.

2.4.

Informatievoorziening & Automatisering

In het kader van het van het rijksprogramma “Antwoord©” zullen gemeenten vanaf 2015 hèt centrale aanspreekpunt voor de samenleving zijn als het gaat om vragen aan de overheid. Gemeenten richten een zogenaamd 'klant-contactcentrum' in, waarbij de dienstverlening zodanig gestroomlijnd zal zijn, dat de meeste vragen in een centrale front-office beantwoord kunnen worden. Om dit te realiseren zal intern een hoeveelheid aan processen op een zodanige manier moet worden aangepast en op elkaar afgestemd, dat het mogelijk wordt om de gewenste informatie via de front-office te kunnen aanleveren. Misschien nog wel belangrijker is ook het stroomlijnen van informatievoorziening over producten die niet via de gemeente worden geleverd, maar waarover wel via het gemeentelijke klantcontactcentrum informatie dient te worden verstrekt. Het programma Antwoord© vormt een belangrijke basis voor de verdere uitwerking van het gemeentelijk dienstverleningsconcept, maar ook voor de projecten EGEM-i, BAG, de verdere realisatie van de I-visie en de procesbeschrijvingen. Het programma 'Antwoord©' kent de volgende doelstellingen: – 65% van de dienstverlening via internet – vermindering van de administratieve lasten en regeldruk – eenmalige gegevensverstrekking aan de overheid – verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening (afrekenen op prestaties, claims, benchmarking). Deze doelstellingen liggen ook ten grondslag aan het project E-gem (elektronische gemeente), dat door de overheid wordt ondersteund. De gemeente Vaals heeft dit project gezamenlijk met Gulpen-Wittem en Voerendaal (vanwege goede ambtelijke contacten) opgepakt. De gemeente Valkenburg a/d Geul heeft deze visie in 2010 overgenomen. Om het E-gem traject vorm en inhoud te geven is gestart met het opstellen van een (gezamenlijke) I-visie (visie op informatievoorziening).

Pagina 102 van 153

Deze I-visie heeft een viertal beleidsvelden, zoals uit de onderstaande figuur blijkt.

De uitwerking van de I-visie alsmede de implementatie van het E-gem traject heeft de komende jaren niet alleen grote gevolgen voor de informatievoorziening & automatisering, maar voor de gehele gemeentelijke organisatie. Er ligt een behoorlijke opgave om de kwaliteit van de gegevensverstrekking alsmede de dienstverlening op een hoger niveau te brengen. Digitalisering informatievoorziening en werkprocessen Doelstelling Eén van de belangrijkste activiteiten in het kader van het project EGEM betreft de ontwikkeling van een zogenaamd Klant-Contact-Centrum (KCC) vanuit het programma Antwoord©. Gemeenten zullen ingaande 2015 een zogenaamd Antwoord© klantcontactcentrum operationeel moeten hebben. De gemeenten moeten hét loket vormen, waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen met al hun vragen aan de overheid. Een groot deel van de gevraagde informatie en diensten zal rechtstreeks geleverd kunnen worden, een ander deel wordt geleverd door andere overheden of ketenpartners, via bemiddeling door de gemeente. Om te komen tot een KCC zal een behoorlijke omslag in de gemeentelijke organisatie moeten plaatsvinden. Met name zullen werkprocessen en – houding moeten veranderen. In het najaar van 2011 en in 2012 worden samen met de gemeente Gulpen-Wittem verdere voorbereidingen getroffen voor een gezamenlijke implementatie van het KCC. Om informatie, producten en diensten rechtstreeks via de front-office te kunnen leveren, moeten de front-office medewerkers kunnen beschikken over de gegevens die uit de applicaties in de back-office naar voren komen. Zowel binnen de front-office alsmede de back-office applicaties bestaan diverse onderlinge koppelingen, echter nog niet tussen fronten back-office. Van belang is dat de front-office uit kan gaan van gegevens uit die back-office, die uniek zijn en niet in diverse applicaties van elkaar verschillen. Om dit alles te waarborgen wordt er een tussenlaag ingebouwd, het zogenaamde 'mid-office'. Het mid-office vormt daarbij een infrastructureel technologisch platform tussen fronten back-office, tussen back-office applicaties onderling en tussen gemeente en ketenpartners. Het midoffice gaat voor de organisatie (via intranet) en burgers (via internet) ook de informatie geven over de status van procedures en verzoeken. Het geeft de organisatie het voordeel dat alle informatie via één kanaal/applicatie beschikbaar wordt. De implementatie van het mid-office vindt plaats in het najaar van 2011. Vanaf 2012 zal verdere doorontwikkeling van het mid-office plaatsvinden. Om het mid-office te kunnen voorzien van de benodigde gegevens uit de diverse backoffice-applicaties is de gegevensmakelaar nodig. De gegevensmakelaar maakt onderdeel uit van het mid-office. De gegevensmakelaar synchroniseert de gegevens zoals deze zijn opgenomen in de backoffice-applicaties met het gegevensmagazijn in het mid-office. Ook de backoffice-applicaties maken, met uitzondering van hun eigen gegevens, altijd gebruik van de gegevens zoals ze in de gegevensmakelaar zijn opgenomen. De gegevensmakelaar maakt het mogelijk dat applicaties onderlingen gegevens uitwisselen. De gegevensmakelaar wordt eind 2011 geïnstalleerd. Voor een gemeente is informatie een bedrijfsmiddel. Informatie is net zo belangrijk als personeel of financiële middelen. Information source management is breder dan de “archiefkast”. Het heeft betrekking op alle informatie die rondgaat in een organisatie. De nieuwe intergemeentelijke I-visie bevestigt de eerder gestelde lijn dat zoveel mogelijk papieren documenten zullen worden vervangen door digitale documenten. Dat hangt nauw samen met een steeds verdere digitalisering van de gemeentelijke werkprocessen. Om voldoende grip te houden op deze digitale processen en de distributie van de informatie die daaruit voortvloeit, wordt stapsgewijs gewerkt aan de implementatie van een zogenaamd Document Management Systeem (DMS). Om werkprocessen volledig digitaal te kunnen krijgen (inclusief de archivering) is het nodig om het DMS te koppelen met andere technische voorzieningen (applicaties). Om dergelijke koppelingen te realiseren is de gegevensmakelaar nodig. In 2012 de wordt de koppeling met de diverse applicaties gelegd; waaronder het DMS.

Pagina 103 van 153

Digitalisering informatievoorziening en werkprocessen In 2011 is daarnaast een zogenaamde document-generator geïmplementeerd. Dit hulpmiddel ondersteunt door het centrale beheer van standaarddocumenten en vergaande automatische registratie van documenten, bij het grip houden op de digitale documentstromen in de organisatie. Daarnaast is het een onmisbaar hulpmiddel bij de volledige digitalisering van processen. In 2011 is gestart met een pilot om een APV-proces volledig digitaal te archiveren. Het digitaliseren van processen wordt in 2012 voortgezet. Sinds 1 juni 2010 heeft Vaals de zogenaamde Basisregistratie Adressen & Gebouwen (BAG) operationeel; die ook aangesloten is op de zogenaamde Landelijke Voorziening. Gemeenten zijn bronhouder van alle adres- en gebouwgegevens en alle overheidsinstellingen zijn verplicht om via de landelijke voorziening gegevens hieromtrent aan elkaar uit te wisselen. Een belangrijk onderdeel van de BAG vormt de 'geo-informatie'. Dit betreft met name topografische kenmerken van objecten en moet gezien worden als een rode draad die door veel vakdisciplines heen loopt. In het najaar 2011/begin 2012 zal het beheer van de geo-applicatie bij de vakafdeling belegd worden.In 2012 zal bezien worden op welke manier deze specialistische kennis rondom de inwinning, het beheer en de distributie van geo-informatie het best geborgd kan worden, zeer waarschijnlijk door het bundelen van kracht en kennis met de gemeente Gulpen-Wittem (toewerken naar een GEO-beheerder). De mutaties die in de Basisregistratie Adressen & Gebouwen moeten worden aangebracht zijn formeel gebaseerd op zogenaamde brondocumenten. De verzameling brondocumenten vormt het BAG-register. Het digitale register van brondocumenten is gerealiseerd via het DMS. Door toepassing van de nieuwe document-generator wordt ernaar gestreefd de registratie van brondocumenten grotendeels automatisch te laten plaatsvinden. De verwachting is dat dit eind 2011 gerealiseerd is. Een digitale aanvraag zal in de toekomst bijna volledig digitaal worden afgehandeld en beantwoord. Elke aanvraag die door een klant of ketenpartner wordt gedaan resulteert in een 'zaak'. Om de klant zijn 'zaak' te kunnen laten volgen, zal deze 'zaak' in een zakenmagazijn (onderdeel mid-office) worden bijgehouden. Een zakenmagazijn geeft statusinformatie omtrent de afhandeling van zaken. De burger zal daarmee altijd de stand van zaken van de afhandeling van zijn verzoek/aanvraag kunnen opvragen. In het kader van de samenwerking met de gemeente Gulpen-Wittem is het de bedoeling om dit traject samen op te pakken. Het zaaksgewijs werken heeft voornamelijk betrekking op de manier van werken in een organisatie en de dienstverlening die men wil bieden aan de klant. Het is dus van belang om als organisatie(s) hierin keuzes te maken. Zo is de inrichting van een KCC van belang voor de keuze die gemaakt worden op het gebied van zaaksgewijs werken. Na de besluitvorming van de raden in het najaar 2011 over de samenwerking tussen Gulpen-Wittem en Vaals, worden in het voorjaar van 2012 verdere concrete stappen gezet om het zaaksgewijs werken te implementeren. De komende jaren staan in het teken van de implementatie van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Voor deze basisregistratie zal uiteindelijk aansluiting moeten plaatsvinden op een Landelijke Voorziening. Vanuit deze Landelijke Voorziening komen topografische gegevens op een uniforme wijze beschikbaar en raadpleegbaar. De invoering van de BGT is landelijk nog in de ontwerpfase, waardoor nog geen duidelijkheid bestaat over het moment waarop deze basisregistratie geïmplementeerd moet zijn. In 2012 zullen de eerste voorbereidingen richting BGT gezet worden. Het is nog onduidelijk welke investeringen hiermee gemoeid zij. In het investeringsprogramma is daarom vooralsnog 'pm' geraamd. Planning Najaar 2011: De implementatie van de mid-office vindt plaats in het najaar 2011. Tevens wordt eind 2011 de gegevensmakelaar geïmplementeerd. Daarnaast worden verdere stappen gezet om de document-generator in de organisatie in te voeren. In het najaar van 2011 wordt de pilot om een APV-proces volledig digitaal te archiveren voortgezet. 2012: Vanaf 2012 zal verdere doorontwikkeling van het mid-office plaatsvinden en wordt de koppeling met diverse applicaties gelegd; waaronder het DMS. Het digitaliseren van processen wordt in 2012 verder voortgezet. In 2012 worden verdere concrete stappen gezet om het zaaksgewijs werken te implementeren. De invoering van zaaksgewijs werken vindt gefaseerd plaats op basis van een nog op te stellen planning. De eerste voorbereidingen richting BGT worden tevens in 2012 opgestart.

Pagina 104 van 153

2.5.

Huisvesting

De huisvesting van de gemeentelijke organisatie en diensten is gebaseerd op het zogenaamde Huisvestingsplan 2007. In dit plan zijn de volgende uitgangspunten opgenomen: a. de huisvesting moet de externe gerichtheid uitstralen en ten goede komen b. de huisvesting moet het streven naar meer klantgericht opereren ondersteunen c. de huisvesting moet bijdragen aan een verbetering van de horizontale interne samenwerking en integrale afstemming d. de huisvesting moet mogelijkheden bieden om personele capaciteit meer flexibel in te zetten e. de huisvesting moet voldoen aan de arbo-technische vereisten. In 2008 en 2009 zijn diverse aanpassingen aan het gemeentehuis aan het Von Clermontplein gerealiseerd, zodanig dat aan bovengestelde uitgangspunt wordt voldaan. Daarbij is ook rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen en behoeften. Dit alles ook in het perspectief van de visie op samenwerking en toekomstige zelfstandigheid van de gemeente. Het gemeentehuis vormt het centrale servicepunt voor gemeentelijke diensten en producten in de kern Vaals. Naast het gemeentehuis aan het Von Clermontplein wordt ook gebruik gemaakt van een dependance voor de openbare werken. Dit betreft de zogenaamde gemeentewerf, gelegen aan de Selzerbeeklaan. Het huisvestingsplan is begin 2011 geactualiseerd naar aanleiding van de gewijzigde organisatiestructuur en de daarmee gepaard gaande personele verschuivingen. In maart 2010 is een convenant tussen de Provincie Limburg en diverse Limburgse gemeenten (waaronder Vaals) getekend, waarbinnen is afgesproken om gezamenlijk een 20-tal projecten op het gebied van klimaat en duurzaamheid in gemeentelijke gebouwen uit te voeren. Er zijn 5 projecten geselecteerd die de komende jaren tot uitvoering komen. Tot deze vijf behoort het project 'energielabelling en energiebesparende maatregelen gebouwen' (gefinancierd door de Provincie). Hierbij worden gemeentelijke gebouwen en gebouwen met een maatschappelijk karakter onderzocht en gelabeld. Per gebouw wordt een verbeterplan opgesteld, waarna de aanbevelingen kunnen worden opgenomen in het meerjarig onderhoudsplan. Vanuit de intergemeentelijke werkgroep worden eind 2011 de eerste resultaten verwacht welke in 2012 verder opgepakt zullen worden.

Pagina 105 van 153

Deel 3. 3.1.

Financiën


Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van de bedrijfsvoering. Voor een goed inzicht dient vooraf opgemerkt te worden dat de onderstaande lasten (en baten) verwerkt zijn in de diverse programma's, zoals opgenomen in het programmaplan van deze begroting. De kosten van de aspecten van de bedrijfsvoering zijn namelijk toegerekend op basis van een verdeelsleutel, afgeleid van het geraamde aantal uren dat voor de realisatie van de diverse producten van de programma's nodig is. Ondersteunend programma BEDRIJFSVOERING


realisatie 2010

raming 2011

raming 2012

raming 2013

raming 2014

raming 2015

Management & Organisatie

395

450

411

406

405

405

Planning & Control

404

431

371

370

400

416

Personeelszaken

350

295

271

271

271

269

Informatiev. & Automatiser.

673

683

681

679

695

681

Huisvesting

394

577

420

402

533

377

2.216

2.436

2.154

2.128

2.304

2.148

Saldo baten -/- lasten:

Saldo

3.2.

Toelichting

Hieronder worden een aantal zaken uit bovenstaand overzicht toegelicht. Management & Organisatie: Dit betreft voornamelijk salarislasten van het leidinggevende kader. De daling van de lasten vanaf 2012 wordt veroorzaakt door het niet meer invullen van enkele leidinggevende functies; deze daling wordt echter deels tenietgedaan door een wijziging in de doorverdeling van de salarislasten. Planning & Control: Dit betreft voornamelijk salarislasten van de medewerkers van het cluster control, financiën en belastingen en onderhoudslasten van software. De daling van de lasten in 2012 en 2013 wordt grotendeels veroorzaakt door het (tijdelijk) minder werken van de concerncontroller. Personeelszaken: Dit betreft voornamelijk salarislasten van de medewerkers van personeelszaken alsmede opleidingen en arbotechnische aspecten. De hogere lasten in 2010 zijn al toegelicht in de jaarrekening 2010 (o.a. hogere uitgaven voor opleidingen & cursussen). Informatievoorziening & Automatisering: Dit betreft voornamelijk salarislasten van de medewerkers van facilitaire zaken en automatisering en onderhouds- / aanschafkosten van diverse soft- en hardware. Huisvesting: Dit betreft voornamelijk kapitaallasten en onderhoudskosten gemeentehuis. De fluctuaties worden met name veroorzaakt door de onderhoudskosten (gebaseerd op plan Breemen).

Pagina 106 van 153

Paragraaf


2012

Weerstandsvermogen Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

In deel 1 van deze begroting is al uitgebreid ingegaan op de effecten van deze begroting voor de financiële positie van de gemeente Vaals. Een van de belangrijkste aspecten voor het oordeel omtrent deze financiële positie betreft het zogenaamde “weerstandsvermogen”. Bij het weerstandsvermogen gaat het om de mate waarin een gemeente in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit betekent dat het gehele beleid omgegooid moet worden. In casu de beschikbare financieel ruimte die zonder ingrijpende beleidswijzigingen beschikbaar is. Het weerstandsvermogen bestaat uit twee belangrijke onderdelen, namelijk de weerstandscapaciteit en de risico’s. Het weerstandsvermogen is de weerstandscapaciteit in relatie tot deze risico’s. In onderstaande figuur komt de samenhang tussen de verschillende onderdelen tot uiting.

Risico’s

Weerstandscapaciteit

Samenloop van risico’s

Flexibiliteit

Weerstandsvermogen In de praktijk bestaat niet een precieze eenduidige definitie van de weerstandscapaciteit. De ‘ruimte’ in de begroting is hierbij een relatief grijs gebied. Op een aantal punten komen de verschillende meningen echter wel overeen. Het eigen vermogen van een gemeente vormt veruit de belangrijkste buffer tegen optredende risico’s. Het eigen vermogen van de gemeente Vaals bestaat met name uit de algemene reserve. Daarnaast kan de gemeente na een onvoorzien incident de algemene reserve weer op peil brengen door de belastingopbrengsten op te voeren. Deze maatregel heeft echter pas effect in het jaar daaropvolgend. De onbenutte belastingcapaciteit wordt daarom ook wel gezien als het dynamische deel van de weerstandscapaciteit. De paragraaf risicomanagement en weerstandsvermogen geeft aan hoe solide de financiële huishouding van de gemeente is en welke risico's de gemeente loopt. Om financiële tegenvallers te kunnen opvangen, moet de gemeente beschikken over weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is in artikel 11 van het BBV gedefinieerd als 'De relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie'. Het minimaal aan te houden weerstandsvermogen is afhankelijk van de grootte van de gemeente, de te onderkennen financiële risico's en het reserve- en voorzieningenbeleid.

2.

Beleidskaders

Zoals reeds hierboven aangegeven bestaat het weerstandsvermogen uit de relatie tussen enerzijds de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden en anderzijds de mate waarin de risico’s zijn afgedekt. Het beleid inzake het weerstandsvermogen richt zich dan ook op deze tweedeling. Voor de weerstandscapaciteit is de omvang en met name het rentebeleid t.a.v. de reserves (vanwege de aanwendbaarheid) van belang. Het beleid en de afwegingen rondom reserves en voorzieningen is vastgelegd in de nota Reserves en voorzieningen 2011, welke door de raad in februari 2011 is vastgesteld. In maart 2009 heeft de raad de Nota Weerstandsvermogen & Risicomanagement vastgesteld. De doelstellingen van deze nota luiden als volgt: 1. Inzicht krijgen in de risico's die de gemeente loopt. Op basis van dit inzicht kunnen risico's eventueel worden afgedekt. Pagina 107 van 153

2. Ervoor zorgen dat het optreden van risico's zo weinig mogelijk effect heeft op de uitvoering van het bestaande beleid. 3. Verder stimuleren van het risicobewustzijn (van medewerkers) in de organisatie en het treffen van maatregelen ter voorkoming of beperking van de risico's. 4. Beoordelen van het weerstandsvermogen en de weerstandscapaciteit inclusief bepaling van de weerstandsfactor. De benodigde weerstandscapaciteit stelt de gemeente vast aan de hand van een risico-inventarisatie. Alle sectoren inventariseren hun eigen risico's inclusief de kans van optreden en financiële gevolgen.

3.

Risico's

3.1 Algemeen Welke risico's loopt een gemeente zo al? Het kan bijvoorbeeld gaan om (bedrijfs)economische risico's, maar een gemeente kan ook te maken krijgen met juridische of milieutechnische risico's. Bij het maken van een goede risicoinschatting zijn twee aspecten van belang: wat is de kans dat een risico zich voordoet, en welke orde van schade kan ontstaan als dat gebeurt. Alle risico's moeten daarnaast ook in hun totaliteit worden bekeken: wat is met andere woorden het risicoprofiel voor de gemeente? Veel kleinere risico's samen kunnen bijvoorbeeld een schadebeeld opleveren dat vergelijkbaar is aan één groot risico. De kansen op verschillende soorten tegenvallers kunnen ook nog eens afhankelijk van elkaar zijn. Zo kan een terugval van de economische groei leiden tot een lagere algemene uitkering, hogere rente en meer beroep op bijstandsuitgaven. 3.2 Risicoanalyse Het weerstandsvermogen moet worden afgezet tegen de aanwezige risico's. Het Besluit Begroting en Verantwoording moedigt gemeenten aan tot het systematisch inventariseren en 'waarderen' van de aanwezige risico's. Er zijn veel indelingen van risico's in omloop. Wij onderkennen de volgende risico's: • Financiële risico's: hierbij kan gedacht worden aan risico's voortvloeiend uit eigen beleid of het beleid van de rijksoverheid, samenwerking met andere gemeenten of instanties. • Risico's op eigendommen: dit betreft zowel risico's door vervreemding of beschadiging van gemeentelijke eigendommen, maar ook de risico's die voortvloeien uit het ontbreken van onderhouds- en/of beheersplannen en risico's rondom het grondbeleid. • Risico's die samenhangen met de interne bedrijfsvoering: hiermee wordt bedoeld risico's vanuit de informatievoorziening, de administratieve organisatie en de interne controle. Gevolgen kunnen dan liggen in de sfeer van de uitvoering van regelgeving etc. De rapportagemomenten aan de gemeenteraad zijn als volgt: • Jaarrekening: inventarisatie risicoprofiel, beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit en het weerstandsvermogen. • Begroting: actualisatie risicoprofiel, beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit en het weerstandsvermogen. • Tussentijds in raadsvoorstellen bij projecten waar relevante risico's worden gelopen. 3.3 Risicoprofiel Gemeente Vaals Voor de kans van optreden van een risico hanteert de gemeente een driedeling: Laag, Midden en Hoog. Een exacte kansinschatting is meestal niet te maken, maar hiermee wordt een indicatie verkregen op basis van een reële inschatting. Risico's relevant voor de weerstandscapaciteit dienen van materiële betekenis te zijn voor het balanstotaal of de financiële positie. Wij rekenen met een ondergrens van € 5.000 als minimale tegenvaller. Risico's waarvan de financiële tegenvaller lager dan € 5.000 wordt geschat, achten we object van reguliere bedrijfsvoering. Deze risico's dienen in principe binnen de productenramingen te worden opgevangen. Voor de begroting 2012 kijken we, zoals afgesproken in de nota weerstandsvermogen en risicomanagement, alleen naar de belangrijkste risico's. Tabel 1 Samenvatting geïnventariseerde risico's Nr.

Risico

Kans

Bedrag

Rekenpercentage

Structureel/ Incidenteel

Rekenbedrag

1.

Grondexploitatie / nog niet in exploitatie genomen gronden

Hoog

€ 1.000.000

100%

Incidenteel

€ 1.000.000

2.

Belegging APG

Laag

€ 500.000

25%

Incidenteel

€ 125.000

3.

Regionale samenwerking Midden

€ 300.000

50%

Incidenteel

€ 150.000

4.

Bijdragen in tekorten van gemeenschappelijke

€ 400.000

50%

Incidenteel

€ 200.000

Midden

Pagina 108 van 153

regelingen 5.

Pensioenvoorziening wethouders en gewezen wethouders

Midden

€ 500.000

50%

Incidenteel

Subtotaal Incidenteel 6.

Onzekerheid

€ 250.000

€ 1.725.000 (factor 1,25)

€ 431.250

Totaal geïnventariseerde incidentele risico's

€ 2.156.250

7.

Niet realiseren van taakstellende bezuinigingen / stelposten

Laag

€ 300.000

25%

Structureel

€ 75.000

8.

Uitputting bestemmingsreserves

Midden

€ 100.000

50%

Structureel

€ 50.000

9.

Decentralisatie rijkstaken

Midden

€ 300.000

50%

Structureel

€ 150.000

10.

ICT-risico's

Midden

€ 100.000

50%

Structureel

€ 50.000

11.

Renterisico

Midden

€ 100.000

50%

Structureel

€ 50.000

12.

Afname uitkering gemeentefonds

Midden

€ 100.000

50%

Structureel

€ 50.000

13.

Overige risico's

Midden

€ 300.000

50%

Structureel

€ 150.000

Subtotaal Structureel 14.

Onzekerheid

€ 575.000 (factor 1,25)

Structureel

€ 143.750

Totaal geïnventariseerde structurele risico's

€ 718.750

Totaal geïnventariseerde risico's

€ 2.875.000

Toelichting van de opgenomen risico's: 1. Grondexploitatie / nog niet in exploitatie genomen projecten Vaals kent een aantal grote projecten, nl. Von Clermontpark I en II, Julianaplein en enkele kleinere nl. Buitengebied en Drielandenpunt. Zoals uit het financiële deel in Deel I blijkt is voor VCP I een verlies genomen ad € 2.000.000 en is het tekort voor Julianaplein (€ 1 miljoen) geactiveerd. Hierdoor is het risico op grondexploitaties en nog niet in exploitatie genomen projecten verlaagd. Echter de grootte van de projecten (Julianaplein en VCP II) brengt door hun uniek karakter en complexiteit (vooral Julianaplein) een zekere mate van (aanvullend) risico met zich mee, zeker in de huidige economische tijd. Indien bijvoorbeeld het VCP II helemaal niet tot ontwikkeling komt, betekent dit dat de reeds gemaakte kosten ad circa € 1 miljoen niet worden terugverdiend. Dan dient voor dit tekort ook weer activering en afschrijving of dekking uit de algemene reserve plaats te vinden. Het risico op deze grondexploitaties en nog niet in exploitatie genomen projecten kan dus leiden tot een mogelijk (aanvullend) financieel nadeel. Via de gebruikelijke cycli van planning en control wordt de raad geïnformeerd over de stand van zaken. Gezien de vele onzekerheden die samenhangen met grondexploitatie danwel de reeds gemaakte kosten is dit risico van toepassing. 2. Belegging APG Door de onzekerheden op de Europese beurzen en de verslechterde kredietwaardigheid van diverse landen, waarvan de gemeente Vaals via de APG-belegging obligaties heeft, is het risico aanwezig dat tot herstructurering over moet worden gegaan, hetgeen tot gevolg heeft dat mogelijk een verlies op deze belegging moet worden genomen. Dit is nu nog niet van toepassing, maar het risico blijft wel natuurlijk aanwezig. Hier hebben wij als gemeente Vaals momenteel zelf geen invloed op. 3. Regionale samenwerking Dit betreft de te maken kosten en externe uren verbonden aan projecten voor regionale samenwerking met GulpenWittem. De gemeente Vaals streeft naar een situatie waarin zij, in nauwe samenwerking met haar buurgemeente, adequaat invulling kan geven aan haar opgaven. De kosten voor dergelijke samenwerkingsverbanden komen voor rekening van de gemeenten. Gezien de beperkte ervaring die er is met dergelijke ingewikkelde trajecten bestaat het Pagina 109 van 153

risico dat de bijkomende kosten samenhangend met de samenwerking te laag worden ingeschat. Hierbij kan gedacht worden aan automatiseringsconsequenties, huisvesting en personeelskosten. Het mogelijk belangrijkste risico is dat niemand iets wil opgeven, waardoor de kosten fors zullen toenemen. Verder geldt dit risico ook in breder verband, aangezien samenwerking op steeds meer niveau's gaat plaatsvinden (regio Zuid-Limburg, Euregionaal). De uitkomsten van deze samenwerkingsverbanden zijn momenteel nog onzeker, maar het risico bestaat dat bij al deze verbanden de kosten voor de baat gaan. Daarom dit onderwerp als risico gekwalificeerd. 4. Bijdragen in tekorten van gemeenschappelijke regelingen Gezien de financiële situatie van het werkvoorzieningschap Licom bestaat het risico dat de Licom eenmalig aan de gemeenten een extra bijdrage vraagt om haar tekorten aan te zuiveren. Dit risico geldt ook voor andere gemeenschappelijke regelingen. Bij de andere gemeenschappelijke regelingen is hier echter nog geen sprake van, ondanks dat zij ook allemaal scenario's moeten uitwerken om taakstellende bezuinigingen te realiseren. 5. Pensioenvoorziening wethouders en gewezen wethouders Deze voorziening is momenteel niet meer aanwezig, sinds de vaststelling door uw raad van de nieuwe nota Reserves en Voorzieningen 2011. Een recente actuariële berekening van de pensioenvoorziening voor wethouders en gewezen wethouders is niet aanwezig. De huidige lasten in de exploitatie betreffen alleen Ouderdomspensioen (OP) en Nabestaandenpensioen (NP) van gewezen wethouders. De gemeente Vaals loopt dus het risico dat bij overlijden van een van de huidige wethouders, geen voorziening aanwezig is. Verder is het onzeker of de geraamde budgetten voor de pensioenen van gewezen wethouders toereikend zijn. Daarom risico aanwezig dat een (aanvullende) pensioenvoorziening gevormd moet worden. 6. / 14. Onzekerheid Het is een utopie om te veronderstellen dat 100% van de risico's in beeld gebracht kunnen worden. Echter door het uitvoeren van een risico-inventarisatie is getracht een zo compleet mogelijk beeld te verkrijgen. Om tegemoet te komen aan deze onzekerheid is besloten om rekening te houden met een factor van 1,25. Met andere woorden: voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit wordt uitgegaan van de geïnventariseerde risico's vermenigvuldigd met een factor van 1,25. 7. Niet realiseren van taakstellende bezuinigingen / stelposten In de recente beleidsstukken zoals de kadernota 2011 en 2012, alsmede de begroting 2011 en 2012 zijn diverse taakstellende bezuinigingen en stelposten opgenomen. Het risico is aanwezig dat deze taakstellende bezuinigingen danwel stelposten niet gerealiseerd worden. 8. Uitputting bestemmingsreserves Zoals uit het overzicht reserves & voorzieningen blijkt (zie bijlagen) hebben een deel van de overige bestemmingsreserves in 2015 een minimale omvang bereikt (nihil danwel negatief). Vanaf dan is het dus bijvoorbeeld niet meer mogelijk om structureel € 50.000 aan kosten te dekken voor minimabeleid (of € 25.000 voor openbaar groen). Als de raad toch deze posten wil continueren heeft dit directe gevolgen voor de begrotingsruimte. Het risico is dus aanwezig dat door de uitputting van reserves, gewenste activiteiten (bijv. minimabeleid) uit de reguliere budgetten moeten worden betaald, waarvoor geen middelen aanwezig zijn. 9. Decentralisatie rijkstaken De komende jaren worden diverse rijksoverheidstaken gedecentraliseerd / overgeheveld naar de gemeente. Denk hierbij aan de Wet Werken naar Vermogen (WWNV), Jeugdzorg en AWBZ. De diverse overhevelingen vinden gefaseerd vanaf 2013 plaats. Voor de Wet Werken naar Vermogen is in de kadernota 2012 hiermee reeds rekening gehouden door structureel € 200.000 als extra last op te nemen. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat aan de uitvoering van de WWNV, financieel gezien de meeste risico's kleven. Eerste doorrekeningen gaan voor de Parkstad-gemeenten, inclusief Vaals, Valkenburg en Gulpen-Wittem uit van een tekort van circa € 25 miljoen. Voor Vaals zou dit aanvullend boven het reeds ingeboekte bedrag circa € 300.000 betekenen. De invloed van de overdracht van de Jeugdzorg en AWBZ naar gemeenten is nog niet bekend. De rijksoverheid geeft aan dat dit budgettair neutraal verloopt voor gemeenten, echter de ervaring leert dat overdracht van taken naar gemeenten niet altijd gepaard gaan met de daar bij horende budgetten. Daarom is decentralisatie van rijkstaken als risico gekwalificeerd. 10. ICT-risico's In de begroting zijn bij het investeringsprogramma twee ICT-projecten als P.M.-post opgenomen, dit betreft het KlantContactCentrum (KCC) en de Basiskaart Grootschalige Topografie (BGT). Voor beide projecten is momenteel nog onduidelijk welke verantwoordelijkheden bij de gemeente komen te liggen en welke bij de rijksoverheid en voor de BGT is zelfs onduidelijk wat de ingangsdatum zal zijn. Gezien de vele onzekerheden kleeft hier een financieel risico aan. Verder kunnen onder dit kopje algemene risico's worden verstaan zoals risico's rondom fysieke toegangsbeveiliging, wateroverlast, brandpreventie en koeltechniek. Verder vallen hieronder ICT-risico's rondom procesmatige beveiliging. Hierbij kan gedacht worden aan de gebieden beveiligingsbeleid, beveiligingsbeheer, het hebben van uitwijk- en recoverymogelijkheden, backup maatregelen en logische toegangsbeveiliging. Tenslotte kan hieronder ook nog het Pagina 110 van 153

risico van oneigenlijke toegang via de website op publieke delen van het netwerk worden verstaan. Al met al moet automatisering en ICT beleid breder worden uitgezet in organisatie om te voorkomen dat misstanden plaatsvinden. Dit leidt tot een resterend risico. 11. Renterisico De rente voor het aantrekken van financieringsmiddelen is in historisch perspectief gezien laag. Dit geldt zowel voor de rente voor vlottende als de rente voor vaste financieringsmiddelen. Toename van de rentepercentages kan grote gevolgen hebben voor de budgettaire ruimte. In 2011 is een nieuwe lening afgesloten, waardoor het risico voor de korte termijn beperkt is, echter op middellange termijn (3-4 jaar) zal weer behoefte zijn aan nieuwe financieringsmiddelen en dus loopt de gemeente Vaals een renterisico als de rente de komende jaren gaat stijgen. 12. Afname uitkering gemeentefonds Zoals uit de mei-circulaire 2011 blijkt is de “trap op / trap af” systematiek vanaf 2012 weer geïntroduceerd. Tussen 2009 en 2011 was de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds bevroren. Met ingang van 2012 volgt het kabinet weer de “trap op / trap af”systematiek. Als het Rijk meer geld uitgeeft, ontvangen de gemeenten ook navenant meer geld van het rijk. Maar als het Rijk bezuinigt, krijgen gemeenten minder. Aan het herstel van deze systematiek kleeft een groot risico. Als het Rijk de voor 2011 geplande bezuinigingen niet haalt en doorschuift naar 2012, dan tellen die mindere rijksuitgaven in dat jaar door in de ontwikkeling van het gemeentefonds. Een ander reëel risico is de kans op een rentestijging. Als het Rijk meer geld aan rente kwijt is, blijft voor het kabinet minder over voor andere uitgaven die doorwerken naar het gemeentefonds. Verder geldt nog het risico van de loonen prijsstijging. Het Rijk veronderstelt dat die stijging 2 a 2,5% per jaar bedraagt. Maar als de rijksambtenaren qua loonstijging de komende jaren op de nullijn worden gehouden, betekent dit dat het Rijk minder aan lonen uitbetaald dan beoogd, hetgeen tot gevolg heeft dat het gemeentefonds minder hard groeit dan verwacht was. Tenslotte blijkt uit de meest recente berichten dat het Rijk wellicht nog meer moet bezuinigen dan de reeds geplande 18 miljard, hetgeen mogelijk ook effect heeft op de algemene uitkering. 13. Overige risico's Alle overige risico's zijn te beperkt van omvang om ze apart te berekenen en toe te lichten. Zie hiervoor ook paragraaf 3.7 P.M. Posten in deel 1 – financiële positie. Hiervoor worden 10 risico's van € 30.000 met een gemiddeld risico geraamd. Dit komt neer op een bedrag van € 150.000.

4.

Weerstandscapaciteit

In principe is een weerstandscapaciteit die alle gesignaleerde risico's volledig (voor 100%) afdekt, toereikend. Aan deze analyse kleven echter ook enkele kanttekeningen. De belangrijkste daarvan zijn: • niet alle risico's zullen zich tegelijkertijd en in volle omvang voordoen (neiging tot een neerwaartse correctie is aanwezig); • de waardering en mogelijke kosten van risico's zijn niet objectief meetbaar (andere inschattingen leiden tot andere beelden); • het aanspreken van de beschikbare weerstandscapaciteit heeft op termijn consequenties (flexibiliteit van de begroting; het inzetten van de reserves leidt tot lagere rentebaten in volgende jaren). Ter afdekking van de risico's is het nodig te beschikken over voldoende veerkracht in de vorm van structurele dan wel incidentele weerstandscapaciteit. De structurele weerstandscapaciteit wordt afgeleid uit de posten “vrij te besteden budgetruimte en onvoorziene uitgaven” alsmede uit de onbenutte belastingcapaciteit. De beide eerste posten zijn geraamd in de begroting en de meerjarenraming. De onbenutte belastingcapaciteit is de ruimte die nog aanwezig is binnen de mogelijke belastingopbrengsten, doordat de lokale tarieven uitgedrukt in een percentage van de waarde (zie hiervoor verder de paragraaf lokale heffingen) lager liggen dan de tarieven die wettelijk als maximum gelden. Dit betreft het zogenaamde artikel 12 tarief, hetgeen voor 2012 0,1432% bedraagt (cf mei-circulaire 2011). Indien ruimte bestaat om belastingen en heffingen te verhogen, betekent dit een mogelijkheid om tegenvallers op te vangen. Het verschil tussen de fictieve opbrengsten bij maximale belastingtarieven en de geraamde opbrengsten is dan de onbenutte belastingcapaciteit. In onze gemeente komt hiervoor uitsluitend de onroerende zaakbelasting (OZB) in aanmerking, daar voor de overige heffingen (rioolrechten en afvalstoffenheffing) kostendekkende tarieven worden gehanteerd. De incidentele weerstandscapaciteit heeft een statisch karakter en is niet toe te schrijven aan enig begrotingsjaar. Deze weerstandscapaciteit wordt afgeleid uit de omvang van de algemene reserve (de buffer), het vrij aanwendbaar deel van de bestemmingsreserves en de stille reserves. De algemene reserve is in principe volledig beschikbaar tenzij de raad reeds een gedeelte hiervan geoormerkt heeft zonder dit af te zonderen in een bestemmingsreserve. De algemene reserve bedraagt per 1 januari 2011 € 8.087.611. Hiervan is middels vaststelling van deze begroting € 678.053 door de raad geoormerkt. Dit betreft ondermeer de afboeking activa maatschappelijk nut (Maastrichterlaan) ad € 354.053 en de herinrichting Mergelland-Oost ad € Pagina 111 van 153

224.000. Het restant van € 7.409.558 wordt tot de weerstandscapaciteit gerekend. Bestemmingsreserves zijn vrij aanwendbaar als aanwending hiervan geen directe consequenties heeft in de exploitatiebegroting. Als de rente van een reserve wordt ingezet ter dekking van de exploitatie dan heeft dit tot gevolg dat de reserve geblokkeerd is. Aanwending van deze reserve heeft tot gevolg dat een gat in de begroting ontstaat, omdat de rente van deze reserve dan wegvalt. Ook als al onlosmakelijke verplichtingen zijn aangegaan die ten laste van de betreffende 'vrije' reserve worden gebracht, is dat deel van de reserve uiteraard ook niet meer vrij aanwendbaar. De bestemmingsreserves bedragen per 1 januari 2012 € 2.779.561. Hiervan is € 2.200.817 niet vrij aanwendbaar doordat de rente wordt ingezet ter afdekking van de exploitatie en/of de reserve (deels) dient ter afdekking van een onlosmakelijke verplichting. Het restant van € 578.744 wordt tot de weerstandscapaciteit gerekend. Van stille reserves is sprake indien de reële marktwaarde van de activa (bezittingen) de boekwaarde daarvan overstijgt. In principe dragen de stille reserves bij aan de weerstandscapaciteit. Tot de stille reserves behoren (courante) gebouwen, gronden en deelnemingen. Gezien het inzicht hierin op dit moment zijn de stille reserves op nihil gesteld bij de vaststelling van de weerstandscapaciteit. Onderstaand wordt de structurele weerstandscapaciteit in meerjarenperspectief in beeld gebracht: Structurele weerstandscapaciteit 2012

2013

2014

2015

Begrotingssaldo (vrij te besteden budgetruimte)

5.000

92.000

159.000

5.000

Opgenomen stelpost voor onvoorziene uitgaven

60.000

30.000

30.000

30.000

Onbenutte belastingcapaciteit (OZB)

255.000

255.000

255.000

255.000

Totale structurele weerstandscapaciteit

320.000

377.000

444.000

290.000

Onderstaand wordt de incidentele weerstandscapaciteit in beeld gebracht: Incidentele weerstandscapaciteit Vrij aanwendbaar deel Algemene Reserve Vrij aanwendbaar deel Bestemmingsreserve Totale incidentele weerstandscapaciteit

5.

€ 7.409.558 € 578.744 € 7.988.302

Beoordeling van het weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen is een confrontatie tussen de beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit. Dat wil zeggen het totaalbedrag aan risico's afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. Ratio weerstandsvermogen =

Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit

Confrontatie van de beschikbare structurele weerstandscapaciteit (gemiddelde van 2012-2015) met de structureel benodigde weerstandscapaciteit (o.b.v. inschatting risico's) levert een ratio op van 0,5 (€ 357.750 / € 718.750). Confrontatie van de beschikbare incidentele weerstandscapaciteit met de incidenteel benodigde weerstandscapaciteit (o.b.v. inschatting risico's) levert een ratio op van 3,7 (€ 7.988.302 / € 2.156.250). Confrontatie van de totale benodigde weerstandscapaciteit met de totale beschikbare weerstandscapaciteit levert een ratio op van 2,9 (€ 8.346.052 / € 2.875.000). De gevonden ratio kan beoordeeld worden met behulp van onderstaande tabel: Ratio

Beoordeling

> 3,0

Uitstekende weerstandscapaciteit

2,0 – 3,0

Ruim voldoende weerstandscapaciteit

1,0 – 2,0

Voldoende weerstandscapaciteit

< 1,0

Onvoldoende weerstandscapaciteit

De gemeente Vaals hanteert als maximale ratio 3,0 en minimale ratio 1,0. Indien de ratio in enig jaar kleiner is dan de minimale norm, kan de continuïteit van de dienstverlening in gevaar komen. Een ratio kleiner dan 1,0 geeft aan dat de gemeente over te weinig middelen beschikt om de onderkende risico's te dragen. De gemeente is dus kwetsbaar. Bij een ratio van 1,0 is precies genoeg weerstandscapaciteit aanwezig om de onderkende risico's af te dekken. Als de ratio meer dan 3,0 is, heeft de gemeente meer dan twee keer zoveel geld voorradig als benodigd voor risico's die het heeft ingeschat. Pagina 112 van 153

Uit de tabel blijkt dat in totaliteit de weerstandscapaciteit van Vaals ruim voldoende is. Hierbij dient echter de kanttekening te worden gemaakt dat de ratio's ten opzichte van 2011 zijn gedaald. Wat verder zorgen baart, is de lage structurele weerstandscapaciteit (minder dan 1). Hierbij moet echter wel de kanttekening worden geplaatst dat de geïnventariseerde structurele risico's zich vrijwel nooit gelijktijdig zullen voordoen / effectueren.

6.

Conclusie

Het is geen goede zaak als een gemeente over te weinig mogelijkheden beschikt om optredende risico's het hoofd te bieden. Immers, de gemeente beschikt dan niet over voldoende capaciteit om de geïdentificeerde en gewogen risico's af te dekken. Opgemerkt wordt dat een weerstandscapaciteit die boven de 1,0 ligt niet automatisch inhoudt dat een gemeente voor honderd procent is ingedekt tegen alle risico's die zich kunnen voordoen. De ratio weerstandscapaciteit maakt gebruik van een weging van de risico's. Als de gemeente pech heeft, kan het voorkomen dat in één jaar twee grote tegenslagen plaatsvinden, ook al waren beide kansen ingeschat op 0,01%. Doet zich dit voor, dan kan dit ertoe leiden dat de financiële positie van een gemeente tijdelijk onder druk komt te staan. Het spreekt in dit verband echter voor zich dat hoe hoger, de weerstandscapaciteit van een gemeente is, hoe meer (onvoorziene) tegenvallers kunnen worden opgevangen. De huidige weerstandscapaciteit is in het licht van bovenstaande risico-inventarisatie ruim voldoende te noemen. Er is geen landelijke norm voor de ratio weerstandsvermogen. In de jaarrekening 2010 heeft de eerste keer confrontatie kunnen plaatsvinden van de begrote risico's met de gerealiseerde risico's. Hieruit bleek dat relatief weinig ingeschatte risico's waren uitgekomen. Dit is echter geen garantie voor de toekomst. Risicomanagement is en wordt steeds belangrijker! In de planning en controlcyclus wordt periodiek aandacht besteedt aan risicomanagement, zodat het bewustzijn voor risico's bij bestuurders en directie steeds meer gaat leven. Het zal daarmee een lerend proces voor eenieder zijn.

Pagina 113 van 153

Pagina 114 van 153

Paragraaf


2012

Lokale heffingen Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

Deze paragraaf heeft betrekking op zowel heffingen waarvan de besteding is gebonden aan een bepaalde specifieke taak van de gemeente en waarvan de besteding ongebonden is. De lokale heffingen vormen een belangrijk onderdeel van de inkomsten en zijn daarom een integraal onderdeel van het gemeentelijk beleid. In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van: • rechtsgronden gemeentelijke belastingen • beleid ten aanzien van de lokale heffingen • de gehanteerde tarieven en geraamde opbrengsten 2012 • ontwikkeling van de lokale lastendruk • een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid • overzicht voorgestelde tarieven lokale belastingen 2012-2015

2.

Beleidskaders

Rechtsgronden gemeentelijke belastingen De gemeentelijke belastingen worden geheven op grond van onderstaande verordeningen en op basis van de vermelde heffingsgrondslagen. I. Ongebonden heffingen Soort belasting

Datum verordening

Heffingsgrondslag

Onroerende zaakbelastingen

13 december 2010

Tarief is een percentage van de vastgestelde Woz-waarde

Toeristenbelasting

13 december 2010

Per persoon (vanaf 6 jaar) per overnachting gesplitst naar campings en overige bedrijven

Hondenbelasting

14 december 2009

Aantal honden, tarief is progressief

Soort belasting

Datum verordening

Heffingsgrondslag

Rioolheffing

13 december 2010

Het aantal verbruikte kubieke meters water

Afvalstoffenheffing

13 december 2010

Vast tarief voor één persoons of meerpersoonshuishouden. Daarnaast aanslag voor het aantal ledigingen (volume-frequentie)

Baatbelastingen

Diverse verordeningen

Per eigendom of per strekkende meter

Marktgeld

17 december 2001 laatste wijziging 8 november 2005

Per strekkende meter

Leges

14 december 2009 Diverse tarieven opgenomen in aparte laatste wijziging 27 september 2010 tarieventabel

Parkeerbelasting

15 december 2008 laatstelijk gewijzigd 8 februari 2010

II. Gebonden heffingen

Afzonderlijke tarieventabel

Pagina 115 van 153

Gemeentelijk beleid lokale heffingen Inleiding: werkgroep belastingen Naar aanleiding van een tweetal moties die de gemeenteraad tijdens de begrotingsvergadering van 2010 heeft aangenomen heeft de werkgroep belastingen, bestaande uit een vertegenwoordiger van elke raadsfractie, de verantwoordelijk portefeuillehouder en diverse ambtelijke ondersteuning, het volledige gemeentelijke heffingsgebied onderzocht. Hierbij is vooral aandacht besteed aan een rechtvaardige en transparante verdeling van de lasten over de burgers van Vaals. In de extra raadsvergadering van 31 oktober 2011 worden de diverse voorstellen behandeld. In deze paragraaf is vooralsnog uitgegaan van de bestaande situatie, wetende dat de besluiten die op 31 oktober 2011 genomen worden van invloed kunnen zijn op de inhoud van de paragraaf lokale heffingen. De werkgroep is echter uitgegaan van de begrote opbrengst. De totale opbrengsten per belasting zullen dus niet veranderen maar eventueel wel de diverse tarieven. I. Ongebonden heffingen Onroerende zaakbelastingen Helaas is het afgelopen jaar geen verandering gekomen in de economisch moeilijke tijden. Het wordt voor de gemeente steeds lastiger om een sluitende begroting te kunnen presenteren. Om dit doel te bereiken wordt het volgende stramien voor het gemeentelijk dekkingsplan gehanteerd: 1) Ombuigingen en beperkingen van beleid; 2) Kostendekkend maken van tarieven (afvalstoffenheffing, rioolretributie); 3) Incidentele inzet van reserves; 4) Belastingverhogende maatregelen. Belastingverhogende maatregelen zijn het ultieme middel om een sluitende begroting te presenteren. In de begroting 2012 wordt de ingezette lijn van de begroting 2007 – inhoudende een stijging van de tarieven van de onroerende zaakbelastingen met jaarlijks 5% - gecontinueerd. Uit de voorlopige berekeningen van ons taxatiebureau blijkt dat de woz-waarden net als vorig jaar dalen. Het dalingspercentage voor woningen en niet-woningen wordt op dit moment geschat op ongeveer 2,5%. Dit dalingspercentage is gebaseerd op de ontwikkelingen in de regio. De definitieve waardeontwikkeling is pas eind eind november bekend. Voor 2012 levert dit de volgende tarieven op: Belastingsoort Tarief 2011

Woz Waarde

Tarief 2012

Eigenaar woningen

0,1060%

€ 831.990.900,--

0,1133%

Eigenaar niet-woningen

0,1600%

€ 138.447.075,--

0,1711%

Gebruiker niet-woningen

0,1278%

€ 114.307.585, --

0,1378%

Toeristenbelasting De toeristenbelasting wordt gezien als ongebonden heffing en dus net zoals de OZB aangemerkt als algemeen dekkingsmiddel. In 2010 hebben totaal 609.000 overnachtingen plaatsgevonden, waardoor de doelstelling van 615.000 net niet gehaald werd. De enige verklaring is dat de nieuw gebouwde bungalows van Landal pas in de zomer van 2010 volledig verhuurd werden waardoor de geraamde meeropbrengst net niet gehaald was. De voorlopige cijfers van 2011 laten een stijging van het aantal overnachtingen zien waarbij de verwachting is dat de doelstelling van 630.000 overnachtingen gehaald zou moeten kunnen worden. Wel wordt opgemerkt dat het voorjaar 2011 bijzonder goed was qua weer en vakantie planningen. Daarentegen viel de zomer tegen en is het afwachten of de volledige opbrengst gehaald gaat worden. Vanaf 2011 wordt een tariefdifferentiatie gehanteerd tussen campings en overige bedrijven. De volledige effecten hiervan kunnen pas na afloop van het belastingjaar 2011 worden opgemaakt. De werkgroep belastingen (bestaande uit leden van raad en commissie, de portefeuillehouder en ambtelijke ondersteuning) is van mening dat de huidige tariefdifferentiatie werkbaar is. Wat betreft de exacte vaststelling van de tarieven wordt in de raadsvergadering van 31 oktober 2011 een voorstel gedaan. In deze paragraaf wordt derhalve nog uitgegaan van de geraamde opbrengst voor 2012 op basis van de volgende tarieven: – Campings € 1,16 per persoon per overnachting – Overige bedrijven € 1,22 per persoon per overnachting. Hondenbelasting De hondenbelasting is juridisch gezien een algemene belasting, waarvan de opbrengst ten goede komt van de algemene middelen. In het door de gemeenteraad in 2010 vastgestelde hondenbeleid is echter besloten de opbrengst van de hondenbelasting volledig te gebruiken ter financiering van dit hondenbeleid. Bijvoorbeeld bekostigen van honden uitlaatplaatsen, verwijdering van hondenpoep en dergelijke. Ook naar deze belastingsoort heeft de werkgroep een onderzoek gedaan en wordt in de raadsvergadering van 31 oktober een voorstel gedaan voor het vaststellen van de tarieven. In deze paragraaf wordt vooralsnog uitgegaan van de opbrengst zoals deze is vastgesteld op basis van het progressieve tarief. In september 2011 bedraagt het totaal aantal honden 957. Pagina 116 van 153

II. Gebonden heffingen Met ingang van het jaar 2006 hanteert de gemeente Vaals voor wat betreft rioolrecht en afvalstoffenheffing 100% kostendekkende tarieven. Dit betekent dat alle kosten die gemaakt worden voor het afvoeren / verwerken van het afval en de kosten i.v.m. het onderhoud aan en de aanleg van riolering volledig op de burgers worden door belast. Afvalstoffenheffing Sinds 2009 hanteert de gemeente Vaals voor de afvalinzameling het volume/frequentiesysteem (hierna Diftar). Bij dit systeem wordt de afvalstoffenheffing gebaseerd op een vast tarief en een variabel tarief. Het vaste tarief is afhankelijk van het type huishouden, waarbij alleenstaanden een lager tarief betalen dan meerpersoonshuishoudens. Het variabele tarief is afhankelijk van het aantal keer dat afval wordt aangeboden. Het volume/frequentiesysteem gaat van de volgende doelstellingen uit: – Afval zoveel mogelijk gescheiden in te zamelen of aan te (laten) leveren, dit vanuit het behalen van de milieudoelstellingen en vanwege kostenreductie; – Degene die de kosten veroorzaakt ook de rekening hiervoor te laten betalen (het principe “de vervuiler betaalt”); – Afval van “anderen”, die geen afvalstoffenheffing betalen, te weren; – Voorstellen voor toekomstige beleidsontwikkelingen te kunnen baseren en onderbouwen met (gemeten) gegevens. Om afvaltoerisme te voorkomen hebben de in Rd4 deelnemende gemeenten gekozen voor een uniform tariefbeleid voor het variabele deel (het ledigingstarief) van de afvalstoffenheffing (mate van financiële prikkel). De prikkel bij het volume-frequentiesysteem is naast de reductie van het aanbod van restafval, ook gericht op het minder aanbieden van het inzamelmiddel. Het tarievenbeleid ondersteunt dit en stimuleert het gebruik van de 240 liter container, om zodoende de aanbodfrequentie te verlagen en de hieraan gerelateerde logistieke kosten te verminderen. Derhalve zijn de volgende tarieven afgesproken: – 240 liter container rest- of gft-afval € 4,60 per aanbieding – 140 liter container rest- of gft-afval € 3,40 per aanbieding – aanbiedingen afvalzak (inzamelsysteem of gekenmerkte huisvuilzak) € 1,00 per aanbieding Voor wat betreft het vaststellen van het vaste deel is iedere gemeente autonoom. Hiermee kunnen de kosten van Rd4 en diverse (interne) gemeentelijke kosten verrekend worden. De gemeenteraad heeft met ingang van 2011 besloten om de vaste tarieven voor alleenstaanden en meerpersoonshuishoudens de komende jaren naar elkaar toe te laten groeien. De reden hiervoor is dat de dienst die hiertegenover staat bijna voor beide categorieën gelijk is waardoor een groot verschil niet meer gerechtvaardigd is. In onderstaande tabel wordt het effect op de tarieven weergegeven voor de komende vier jaar. Omschrijving Alleenstaande

2011 € 150,00

Stijgingspercentage Meerpersoonshuishouden Dalingspercentage

€ 245,00

2012

2013

2014

2015

€ 168,--

€ 184,--

€ 199,--

€ 199,--

12,00%

9,52%

8,15%

0,00%

€ 235,--

€ 260,--

€ 256,--

€ 251,--

– 4,08%

10,64%*

-1,54%

-1,95%

* In deze berekening is voor 2012 rekening gehouden met de vrijval van de reserve belastingtarieven ad € 104.000 uit 2010 (overschot op product afval). Voor de overige jaren is (vooralsnog) geen sprake van een vrijval van een reserve, waardoor de tarieven weer stijgen. De kosten van Rd4 blijven echter voor alle vier jaren nagenoeg gelijk. De stijging van de tarieven wordt veroorzaakt doordat een bijstelling van het aantal gezinnen heeft plaatsgevonden van 3.200 naar 2.990 (laatst bekende stand).

Rioolheffing Bij de vaststelling van de begroting 2011 bleek dat door de diverse reconstructies (Selzerbeeklaan, Prins Bernhardplein, Nieuwe Hertogenweg, Sjwats Jris, Camilluspark en Maastrichterlaan) het tarief voor de jaren 2011-2013 verhoogd diende te worden naar € 1,89. Doordat het aantal m3 dat door de burgers van Vaals verbruikt wordt is gedaald van 625.000 m3 naar 600.000 m3, dient het tarief ook voor de jaren 2012 en 2013 te worden bijgesteld naar € 1,97 om kostendekkend te blijven. Voor de jaren 2014 en 2015 betekent dit een tarief van € 2,16 per m3. De werkgroep belastingen presenteert in oktober een alternatief voorstel voor een andere verdeling van de kosten voor de rioolheffing. De te genereren opbrengst zal echter gelijk blijven. In deze paragraaf wordt vooralsnog uitgegaan van de “oude” heffingsmethodiek. Baatbelastingen De Baatbelastingen hebben een looptijd van 30 jaar. Wel kan de belastingschuldige de belastingschuld afkopen. Dit betekent dat het resterende bedrag in één keer kan worden afgelost. De baatbelasting gasvoorziening Vijlenstraat/Groenenweg wordt in 2014 voor het laatst geheven. Marktgelden Het marktgeld dient om de kosten van de markt te dekken. De raad heeft bij de vaststelling van de begroting 2004 Pagina 117 van 153

besloten om vanaf 2004 een kostendekkend tarief te hanteren. Leges De leges dienen om de kosten van de verleende diensten te dekken. Parkeergelden De opbrengsten bestaan uit de inkomsten van de parkeermeters, parkeergarage en de vaste parkeervergunningen.

3.

Gehanteerde tarieven en geraamde opbrengsten 2012

Raming belastingen legesopbrengsten 2012 Belastingsoort

Vastgestelde

Tarief in % Deelopbrengst

WOZ- waarde

Totale opbrengst

Onroerende zaakbelasting Eigenaar Gebruiker

Woningen

€ 831.990.900

0,1133 %

€ 942.646

Niet-woningen

€ 138.447.075

0,1711 %

€ 236.883

Niet-woningen

€ 114.307.585

0,1378 %

€ 157.516 € 1.337.045

Toeristenbelasting Overnachtingen

Campings

94.000

€ 1,16

€ 109.040

Overig

536.000

€ 1,22

€ 653.920

Totaal

630.000

€ 762.960

Hondenbelasting Tarieven

1 hond

€ 30,00

2 honden

€ 78,65

3 honden

€ 150,65

4 honden

€ 246,00

5 honden

€ 364,70

6 honden

€ 506,75

7 honden

€ 672,15

Totaal aantal honden sept 2011

957 honden

€ 31.300

Rioolrecht Waterverbruik in m3

600.000 m3 Vast Tarief

€ 1,97

€ 1.182.000

Afvalstoffenheffing

Aantal

Tarief per led. Deelopbrengst

Eenpersoonshuishouden

1687

€ 168,00

€ 283.416

Meerpersoonshuishouden

2990

€ 235,00

€ 702.650

140 liter container

55.867

€ 3,40

€ 189.948

240 liter container

15.874

€ 4,60

€ 73.020

60 liter

40.169

€ 1,00

€ 40.169 € 1.289.203

Baatbelasting Vijlenstraat/Groenenweg

€ 798

Melleschet/Rott/Hilleshagen

€ 1.133

Kerkstraat

€ 6.167

Maastrichterlaan/Wilhelminapl.

€ 6.371 Pagina 118 van 153

Raming belastingen legesopbrengsten 2012 € 14.469 Marktgeld Vaste plaats

m2 per maand

€ 5,62

€ 35.500 € 35.500

Legesopbrengst Bouw- en woningtoezicht

€ 105.000

Secretarieleges (publieksbalie)

€ 166.000 € 271.000

Parkeergelden Opbrengst Parkeergelden

€ 740.000

Totale opbrengsten gemeentelijke belastingen en leges 2012

4.

€ 5.663.477

Ontwikkeling van de totale lastendruk

Vergelijking lastendruk omringende gemeenten Bij de vergelijking tussen de verschillende gemeenten is de lastendruk 2012 in de gemeente Vaals vergeleken met de tarieven van de omliggende gemeenten over 2011 zoals deze in de “Coelo Atlas lokale lasten 2011” zijn opgenomen. Bij de bepaling van de lastendruk van de gemeente Vaals is uitgegaan van een woning met een gemiddelde WOZwaarde van € 147.000,-- (gebaseerd op een gemiddelde daling van 2,5%) een waterverbruik van 40 m3 (alleenstaande) en 130 m3 (meerpersoons) en 16 ledigingen inzamelmiddel (eenpersoonshuishouden) en 27 ledigingen inzamelmiddel (voor een meerpersoonshuishouden). Vergelijking gemeentelijke belastingdruk Heuvelland Gemeente

Éénpersoonshuishouden

Meerpersoonshuishouden

Vaals*

€ 468,--

€ 749,--

Simpelveld

€ 677,--

€ 786,--

Meerssen

€ 663,--

€ 844,--

Valkenburg

€ 559,--

€ 795,--

Voerendaal

€ 646,--

€ 704,--

Gulpen-Wittem

€ 651,--

€ 735,--

*Vaals tarieven 2012 De gemeenten Eijsden en Margraten zijn per 1 januari 2011 gefuseerd waardoor nog geen tarieven bekend waren in de Coelo atlas. Uit dit overzicht blijkt dat de lastendruk in Vaals voor wat betreft eenpersoonshuishoudens laag is. Een verklaring hiervoor is dat Vaals bij de afvalstoffenheffing een apart tarief voor eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens hanteert. Bij de ons omringende gemeenten wordt dit onderscheid veelal niet gemaakt. Zoals in hoofdstuk 2 (beleidskaders) aangegeven wordt in de komende jaren toegewerkt naar een kleiner verschil tussen alleenstaanden en meerpersoonshuishoudens bij het vaste deel van de afvalstoffenheffing. Ten aanzien van de lastendruk bij de meerpersoonshuishoudens zie je dat Vaals niet meer bovenaan staat. Het college zal op advies van de werkgroep belastingen een aantal voorstellen doen waarmee de lastendruk eerlijker verdeeld kan worden. Tevens wordt opgemerkt dat de lastendruk voor Vaals bepaald is op basis van de voorgestelde tarieven voor 2012 en bij de omringende gemeenten de lastendruk bepaald is op basis van de tarieven geldend voor het jaar 2011. Dus stijgingen van tarieven voor 2012 in deze gemeenten zijn niet meegenomen in het overzicht. In deze tijden van bezuinigingen is het vrijwel ondenkbaar dat de ons omringende gemeenten voor 2012 geen tariefsverhogingen zullen doorvoeren.

Pagina 119 van 153

Ontwikkeling lokale lastendruk Vaals 2011-2015 Soort belasting

2011

2012

2013

2014

2015

OZB-eigenaar

€ 159,00

€ 166,55

€ 174,93

€ 183,75

€ 193,01

Afvalstoffenheffing

€ 336,80

€ 326,80

€ 351,80

€ 347,80

€ 342,80

Rioolrecht

€ 245,70

€ 256,10

€ 256,10

€ 280,80

€ 280,80

Totaal

€ 741,50

€ 749,45

€ 782,83

€ 812,35

€ 816,61

100%

101,0%

105,6%

109,6%

110,1%

Relatieve wijziging t.o.v. 2011

5.

Kwijtschelding gemeentelijke belastingen

In de gemeente Vaals kan kwijtschelding worden aangevraagd voor de onroerende zaakbelastingen, de riool- en afvalstoffenheffing. Voor de overige belastingen wordt geen kwijtschelding verleend. Beoordeling van de kwijtscheldingsverzoeken vindt plaats op basis van de Leidraad Invordering Gemeentelijke belastingen van de Gemeente Vaals, welke is vastgesteld op 1 juni 2010 door het College van Burgemeester en Wethouders (laatste wijziging 5 juli 2011). De gemeentelijke Leidraad volgt grotendeels de landelijke wetgeving. Het grote verschil met de landelijke Leidraad is dat de gemeente Vaals een kwijtscheldingsnorm hanteert van 100% (landelijke norm is 90%) van de bijstandsuitkering, waardoor meer burgers voor kwijtschelding in aanmerking komen. In de praktijk betekent dit dat iedere burger met een inkomen op bijstandsniveau kwijtschelding ontvangt, mits hij geen vermogen heeft. Onder vermogen wordt verstaan spaargeld/auto/huis enz. In onderstaand schema zijn de kwijtscheldingsverzoeken over het belastingjaar 2011 tot en met de maand september verwerkt. Hierbij is een splitsing gemaakt tussen personen welke een uitkering bij de gemeentelijke sociale dienst ontvangen (Pentasz) en personen met inkomsten van overige instanties. Vanaf 2010 ontvangen de burgers die een uitkering van Pentasz hebben automatisch kwijtschelding. Ook worden vanaf 2009 de verzoeken die ingediend zijn tegen de aanslagen diftar apart vermeld. Kwijtscheldingen Soort

Aantal

Totaalbedrag aanslagen waarvoor kwijtschelding is gevraagd

Totaalbedrag verleende kwijtscheldingen

Totaalbedrag afwijzingen

Sociale zaken (Pentasz)

263

€ 83.136

€ 81.852

€ 1.284

Overige minima Huisvuil ledigingen*

197 *

€ 61.462

€ 49.002

€12.460

460*

€ 144.598

€ 130.854

€ 13.744

310 216 566 1.092

€ 96.501 € 64.735 € 18.540 € 179.776

€ 95.294 € 51.472 € 15.500 € 162.266

€ 1.207 € 13.263 € 3.040 € 17.510

Totaal 2009

869

€ 150.966

€ 120.058

€ 30.908

Totaal 2008

422

€ 163.682

€ 127.578

€ 36.104

Totaal 2007

389

€ 152.467

€ 136.449

€ 16.018

Totaal 2006

417

€ 154.614

€ 127.694

€ 26.920

Totaal 2005

398

€ 150.468

€ 116.945

€ 33.523

Totaal 2004

319

€ 107.367

€ 93.676

€ 13.691

Totaal 2011 (t/m sep excl. diftar) Vergelijking met voorgaande jaren 2010 Pentasz Overige minima Huisvuil ledigingen (Diftar) Totaal 2010

* Cijfers zijn niet volledig. De reguliere verzoeken zijn nagenoeg allemaal afgehandeld. De aanslagen Diftar (1e en 2e termijn) moeten echter nog afgehandeld worden. De verwachting is dat het totaal te verlenen bedrag voor kwijtschelding rond de € 170.000,-- uitkomt.

Pagina 120 van 153

6.

Overzicht tarieven lokale belastingen 2011-2015

Belastingtarieven per eenheid Belastingsoort

Tarief 2011

Tarief 2012

Tarief 2013

Tarief 2014

Tarief 2015

0,1060%

0,1133%

0,1190%

0,1250%

0,1313%

7%*

5%

5%

5%

Onroerende zaakbelasting Woningen - eigenaar Stijging t.o.v. voorgaand jaar Niet-woningen - eigenaar

0,1600%

0,1711%

0,1797%

0,1887%

0,1981%

Niet-woningen - gebruiker

0,1278%

0,1378%

0,1447%

0,1519%

0,1595%

8%*

5%

5%

5%

€ 1,97

€ 1,97

€ 2,16

€ 2,16

4,2%

0%

9,6%

0,0%

€ 168,00

€ 184,00

€ 199,00

€ 199,00

12,00%

9,52%

8,15%

0,00%

€ 235,00

€ 260,00

€ 256,00

€ 251,00

-4,08%

10,64%

-1,54%

-1,95%

Stijging t.o.v. voorgaand jaar * jaarlijkse indexering 5% en effect waardedaling/bezwaarschriften Rioolrecht Waterverbruik in m3

€ 1,89

Stijging t.o.v. voorgaand jaar Afvalstoffenheffing Een-persoonshuishouden

€ 150,00

Stijging t.ov. voorgaand jaar Meerpersoonshuishouden Daling t.o.v. voorgaand jaar

€ 245,00

Pagina 121 van 153

Pagina 122 van 153

Paragraaf


2012

Treasury Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

In deze paragraaf wordt ingegaan op de wijze van financiering van beleid en het beheersen van de financiële risico’s die met financiering gelopen worden. Dit taakveld wordt aangeduid met de naam treasuryfunctie, vandaar de naam treasury-paragraaf. De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma’s. De uitvoering ervan vereist snelle beslissingen in een complexer wordende gelden kapitaalmarkt. Aan de uitvoering van de treasuryfunctie zijn budgettaire consequenties verbonden, onder meer afhankelijk van het risicoprofiel. Treasury is het sturen en beheersen van, het verantwoorden over, en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Treasury is een belangrijke en complexe activiteit, waarbij het zeer belangrijk is bedachtzaam om te gaan met publieke middelen.

2.

Beleidskaders

Het beleid van Vaals ten aanzien van de treasuryfunctie is onlangs geactualiseerd en door de raad vastgesteld: * Treasurystatuut 2011 (rb. 19.09.2011) Dit Treasurystatuut is een afgeleide van de Wet financiering decentrale overheden (wet Fido), welke per 1 januari 2001 is ingesteld. In dit statuut is de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, organisatorische en financiële kaders, de informatievoorziening en de administratieve organisatie. Daarnaast is het treasurystatuut gebaseerd op de aangepaste Regeling Uitzettingen en Derivaten Decentrale Overheden (Ruddo). De Ruddo beperkt zich tot regelgeving omtrent het uitzetten van gelden. Middels het nieuwe Treasury Statuut is aangesloten op de landelijke weten regelgeving en beschikt de gemeente Vaals weer over een actuele beleidsnotitie op het gebied van Treasury. Een belangrijk punt uit het statuut is, dat het aangaan van leningen, uitzetten van middelen, hanteren van derivaten of het verlenen van garanties uitsluitend plaats mag vinden ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak. Daarnaast zet de gemeenten enkel gelden uit in de vorm van producten met een hoofdsomgarantie (hoofdsom is aan het einde van de looptijd minimaal intact) en met vastrentende waarden. De hoofdtaak van de gemeenteraad op het gebied van treasury is: – Het vaststellen, evalueren en eventueel bijstellen van treasurydoelstellingen, het treasurybeleid en globale richtlijnen en limieten. De hoofdtaak van het College op het gebied van treasury is: – Het uitvoeren van het treasurybeleid en het rapporteren aan de gemeenteraad over de uitvoering van dit beleid. Het vaststellen, uitvoeren en verantwoorden over treasury vindt plaats in de jaarlijkse begrotings- en rekeningcyclus. De treasury-plannen worden verwoord in de verplichte treasuryparagraaf van de begroting en worden door de gemeenteraad vastgesteld. De in de loop van het boekjaar te verwachten of vastgestelde afwijkingen worden verwerkt in de Bestuursrapportages. Aan het einde van het jaar wordt in de treasuryparagraaf van de jaarrekening door het college verantwoording afgelegd over het gevoerde treasurybeleid.

3.

Algemene ontwikkelingen

Interne ontwikkelingen Binnen het totaal aan beschikbare financiële middelen is het ook dit jaar weer mogelijk u meerjarig een sluitende begroting te presenteren. Ook staan een aantal (nieuwe) investeringen op de planning. Er worden een aantal werken (verder) uitgevoerd, waartoe reeds in voorgaande jaren is besloten, zoals de reconstructie Maastrichterlaan en een aantal rioolvervangingen en wegreconstructies . Verwezen wordt naar het hoofdstuk Financiële positie, onderdeel 3.6 “Investeringsprojecten” van deze begroting. Naast deze nog uit te voeren projecten is in het investeringsprogramma 2012 – 2015 (eveneens opgenomen in deze begroting) aanvullend een aantal nieuwe projecten / investeringen opgenomen. Dit betreft onder meer de investering om te komen tot een nieuwe Pagina 123 van 153

brandweerpost, de ontwikkelingen Julianaplein en diverse automatiseringsinvesteringen op basis van de projectbundel 2012-2015. Externe ontwikkelingen Externe ontwikkelingen beïnvloeden en zijn bepalend voor het geven van een rentevisie. Ontwikkelingen die de rente bepalen spelen zich voornamelijk buiten Nederland af. Zo heeft de Europese Centrale Bank (ECB) een grote invloed op de financiële markten van de Europese Gemeenschap. Ook de Centrale Bank van de Verenigde Staten (FED) is medebepalend voor Europa. De toekomstige ontwikkelingen op de gelden kapitaalmarkt zijn moeilijk in te schatten. Zeker met de recente onrust op de financiële markten is het geven van een rentevisie er niet makkelijker op geworden. Problemen in andere Euro-landen, dreiging van recessie, de onrust in het Midden Oosten zijn allemaal ontwikkelingen die de voorspelbaarheid van de stand van de rente bemoeilijken. Momenteel wordt er voor het komende jaar een lichte stijging van het rentepercentage verwacht, waarbij de rente over een jaar voor een 3-maands lening gemiddeld wordt ingeschat op 2 % en de rente voor een lening van 10 jaar wordt ingeschat op ongeveer 3,5%. In de meerjarenbegroting is uitgegaan van een rentepercentage van 2,5% voor kortlopende geldleningen (geldmarkt) en voor langlopende geldleningen (kapitaalmarkt) een rentepercentage van 4%. Voor het financieringstekort vallende binnen de kasgeldlimiet (rekening-courant) is een percentage van 2,5% aangehouden. De kasgeldlimiet geeft de toegestane ruimte aan voor de korte financiering en is een vastgesteld percentage van de omzet/exploitatie van de gemeente. Wij zullen de rente-ontwikkelingen goed blijven volgen en mochten zich in de loop van het jaar wezenlijke wijzigingen voordoen dan zullen wij dit in de Bestuursrapportages melden en financieel verwerken.

4.

Treasurybeheer

Risicobeheer Het risicobeheer geeft een samenvatting van het (verwachte) risicoprofiel van de organisatie en is het kernonderdeel van een treasuryparagraaf. Onder risico’s wordt ondermeer het renterisico op de vlottende schuld en het renterisico op de vaste schuld verstaan. Renterisico voor de vlottende schuld In dit onderdeel wordt de werkelijke omvang van de vlottende schuld getoetst aan de wettelijke norm van de Wet Fido. De risico’s op de vlottende schuld worden ingeperkt door het hanteren van de zgn. kasgeldlimiet. In 2012 bedraagt de toegestane kasgeldlimiet voor Vaals: (a) omvang van de jaarbegroting (exploitatie) per 01.01.2012 € 28.184.000 (b) bij ministeriële regeling vastgesteld percentage 8,5% Toegestane kasgeldlimiet voor 2012 € 2.396.000 Voor 2011 bedroeg de limiet € 2.505.000 De werkelijke netto vlottende schuld wordt getoetst aan de toegestane omvang van de kasgeldlimiet. Deze toets vindt maandelijks plaats. Indien de werkelijke omvang van de vlottende schuld lager is dan de toegestane kasgeldlimiet, is er sprake van ruimte. Indien de werkelijke omvang hoger is dan de wettelijke toegestane omvang, is er sprake van overschrijding. Overschrijding is toegestaan voor een periode van drie kwartalen. Na deze periode moet een plan worden opgesteld om tot consolidatie (kort geld omzetten in lang geld) over te gaan. De uitgaven van de in uitvoering genomen c.q. te nemen werken zullen in eerste instantie met vlottende middelen worden gefinancierd , waarna indien noodzakelijk en afhankelijk van het rentepercentage - overgegaan wordt tot consolidatie. Aangezien momenteel kort geld duidelijk goedkoper is dan lang geld zal in beginsel zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid om kortlopende leningen (kasgeld) af te sluiten, uiteraard binnen de mogelijkheden die de kasgeldlimiet heeft. Het per kwartaal aan de toezichthouder toezenden van informatie over de kasgeldlimiet is niet langer verplicht. Wel dient in de begroting inzicht te worden verstrekt over de uitputting van de kasgeldlimiet van de afgelopen vier kwartalen; waaruit volgt dat in elk kwartaal ruimte bestond binnen de kasgeldlimiet: Toets kasgeldlimiet Vlottende middelen

3e kwartaal 4e kwartaal 1e kwartaal 2e kwartaal 2010 2010 2011 2011 20.000

63.000

14.000

17.000

Vlottende schuld

1.762.000

39.000

3.238.000

-340.000

Gemiddelde netto vlottende middelen (+) / vlottende schuld (-)

1.742.000

-24.000

3.224.000

357.000

Kasgeldlimiet

2.405.000

2.405.000

2.396.000

2.396.000

663.000

2.381.000

-828.000

2.753.000

Ruimte (+) / overschrijding (-) kasgeldlimiet

Pagina 124 van 153

Renterisico van de vaste schuld De renterisiconorm is bestemd om het renterisico op de vaste schuld inzichtelijk te maken. De opbouw van de leningenportefeuille dient zodanig te zijn dat het renterisico uit hoofde van renteaanpassingen en herfinanciering van leningen in voldoende mate wordt beperkt. Voorkomen moet worden dat in enig jaar een onevenredig groot deel van de leningenportefeuille geherfinancierd moet worden of op basis van de leningvoorwaarden wordt beïnvloed door een herziening van de rente. De renterisiconorm kan als volgt worden bepaald: Rente-risiconorm en rente-risico's van de vaste schuld 2012– 2015 2012

2013

2014

2015

1a. Renteherziening op vaste schuld o/g

0

0

0

0

1b. Renteherziening op vaste schuld u/g

0

0

0

0

2. Netto renteherziening op vaste schuld (1a-1b)

0

0

0

0

3a. Nieuw aan te trekken vaste schuld o/g

4.000.000

3.000.000

4.000.000

3.500.000

3b. Nieuw aan te trekken vaste schuld u/g

0

0

0

0

4. Netto nieuw aan te trekken vaste schuld (3a-3b)

4.000.000

3.000.000

4.000.000

3.500.000

5. Betaalde aflossingen

3.540.000

3.340.000

3.100.000

2.400.000

6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5)

3.540.000

3.000.000

3.100.000

2.400.000

7. Renterisico op vaste schuld (2+6)

3.540.000

3.000.000

3.100.000

2.400.000

28.183.000

26.946.000

27.020.000

26.841.000

20%

20%

20%

20%

5.637.000

5.389.000

5.404.000

5.368.000

10. Rente-risiconorm

5.637.000

5.389.000

5.404.000

5.368.000

7. Renterisico op vaste schuld

3.540.000

3.000.000

3.100.000

2.400.000

11. Ruimte (+) / Overschrijding (-) (10 - 7)

2.097.000

2.389.000

2.304.000

2.968.000

Rente-risico

Rente-risiconorm 8. Begrotingstotaal 9. Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 10. Rente-risiconorm Toets rente-risiconorm

Met de belangrijke investeringen voor de komende jaren is bij het aantrekken van vaste geldleningen in de desbetreffende jaarschijven rekening gehouden. Zoals blijkt is op basis van de huidige leningenportefeuille voldoende ruimte aanwezig voor het aantrekken van vaste geldleningen binnen de rente-risiconorm. Financiering Bij de aan te trekken (langlopende) leningen als gevolg van investeringen lopen we een renterisico. De gemeente Vaals heeft de afgelopen 10 jaar in overwegende mate langlopende leningen afgesloten met een looptijd van 10 jaar. De projecten die met deze leningen gefinancierd worden hebben een afschrijvingstermijn oplopend tot 25 en 40 jaar. De jaarlijkse aflossingen zijn hierdoor hoger dan de jaarlijkse afschrijvingen; immers de leningen moeten in minder jaren terugbetaald worden dan dat de projecten/activa worden afgeschreven. De aflossingen en afschrijvingen zijn hierdoor niet in evenwicht, de uitgaven zijn hoger dan de kosten, met als gevolg een toegenomen liquiditeitsbehoefte. De reden dat voor leningen van 10 jaar is gekozen is dat het rentepercentage lager (en dus gunstiger) is dan bij leningen van bijvoorbeeld 25 jaar. Door in de toekomst te kiezen voor langlopende leningen met een langere looptijd, wordt toegewerkt naar het meer in evenwicht krijgen van de afschrijvingen en de aflossingen. Hierbij is het streven is om toekomstige leningen af te sluiten met een rentepercentage van maximaal 4%. In de begroting en meerjarenramingen is met dit percentage rekening gehouden. Voor de jaren 2012 t/m 2015 is ongeveer € 14.500.000 aan nieuwe leningen nodig. Het is het zaak om de rente goed in de gaten te houden. Bij het afsluiten van een lening van € 5.000.000 levert c.q. kost een afwijking van 0,5% in rentepercentage € 25.000 per jaar. Ook in de toekomst zal bij een dalende kapitaalmarktrente - rekening houdend met de contractuele bepalingen in de overeenkomsten van geldlening - zo optimaal mogelijk gebruik worden gemaakt van conversiemogelijkheden, waardoor hoogrentende leningen zoveel als mogelijk worden omgezet in laagrentende. Bij een aantal leningen is vervroegde aflossing contractueel niet mogelijk (het hoogste rentepercentage bedraagt 5,74 en vervroegd aflossen is bij deze lening niet mogelijk). Pagina 125 van 153

Pagina 126 van 153

Paragraaf


2012

Verbonden partijen Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

Deze paragraaf gaat in op de doelstellingen, activiteiten en de mate van financiële betrokkenheid van de samenwerkingsverbanden, waarin onze gemeente participeert en bestuurlijke invloed kan uitoefenen; de zogenaamde verbonden partijen. De verbonden partijen betreffen organisaties waarmee de gemeente • een bestuurlijk belang èn • een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt hier verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking stelt of heeft gesteld, die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Verbonden partijen kunnen zijn deelnemingen (bv. vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Naast “verbonden partijen” heeft de gemeente ook nog relaties met andere derden-partijen, die echter niet onder deze paragraaf vallen.

2.

Beleidskaders

Met de invoering van het dualisme is het besluit tot het participeren in een deelneming in principe niet meer aan de raad, het vormt een bestuurlijke beheerstaak voor het college. De raad stelt in deze paragraaf echter de kaders (visie) waarbinnen het college een dergelijke beheerstaak uitvoert. Deze kaders zijn overkoepelend af te leiden uit de criteria, zoals de raad die heeft gesteld ten aanzien van samenwerking. De raad streeft namelijk een pragmatische samenwerking na, waarbij voor het aangaan van een samenwerkingsverband duidelijk moet zijn dat haalbaar is: – een verhoging van de kwaliteit/deskundigheid – een verbetering van de effectiviteit – een verlaging van de kosten (schaalvoordeel). Daarnaast stelt de raad de volgende specifieke randvoorwaarden voor het aangaan van deelnemingen in verbonden partijen, te weten: • het participeren in een verbonden partij is alleen toegestaan indien daarmee een publieke (wettelijke) taak wordt gediend; • het participeren in een privaatrechtelijke rechtsvorm vindt uitsluitend plaats indien onderzocht en gemotiveerd is waarom uitvoering van beleidsvoornemens niet in een publieke rechtsvorm kunnen plaatsvinden. Vanuit de kaderstellende en controlerende taak van de raad moet bewaakt worden of het beleid van de verbonden partijen correspondeert met de doelstellingen die de raad in de betreffende programma’s heeft gesteld. De gemeente Vaals heeft geen aparte nota verbonden partijen, maar geeft haar visie over verbonden partijen in deze paragraaf weer. Uit het Verdiepingsonderzoek van de Provincie Limburg is geconstateerd dat Vaals voldoende voldoet aan de voorschriften gesteld aan de paragraaf verbonden partijen. De Provincie heeft echter ook o.a. de volgende aanbeveling gedaan: 'Breidt deze paragraaf uit met een meerjarig inzicht in ontwikkelingen, vermogenspositie en weerstandsvermogen per verbonden partij'. Teneinde deze aanbeveling op te volgen, zal de gemeente Vaals in de eerste helft 2012 een onderzoek uitvoeren gericht op de sturing op verbonden partijen. Hierin worden de aanbevelingen vanuit het Verdiepingsonderzoek meegenomen. Dit onderzoek zal of een art. 213a-gemeentewet-onderzoek zijn, of een onderzoek uitgevoerd door de rekenkamercommissie.

Pagina 127 van 153

3. Overzicht verbonden partijen De gemeente Vaals participeert in de volgende verbonden partijen: •

Gemeenschappelijke Regelingen (GR) - Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid-Limburg (WOZL) - Regionale Brandweer Zuid-Limburg - Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zuid-Limburg (GGD) en Geneeskundige hulpverlening ongevallen en rampen (GHOR) - Gemeenschappelijke Regeling Reinigingsdiensten Rd4 / NV Reinigingsdiensten Rd4 - Regionale Sociale Dienst Mergelland (Pentasz) - Omnibuzz

•

Deelnemingen - NV Licom - NV Bank Nederlandse Gemeenten - NV Waterleiding Maatschappij Limburg - Enexis Holding N.V. / Attero e.d. - NV Industriebank LIOF.

In onderstaand overzicht volgt verdere informatie aangaande de verbonden partijen: WERKVORZIENINGSSCHAP OOSTELIJK ZUID-LIMBURG

Gemeenschappelijke regeling

DOEL

Het op het gebied van werkgelegenheid e.d. ondersteunen van in het normale arbeidsproces moeilijk plaatsbare inwoners van de deelnemende gemeenten (daadwerkelijke uitvoering door NV Licom).

PARTIJEN

De gemeenten Beek, Brunssum, Eijsden-Margraten, Geleen/Sittard, GulpenWittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Simpelveld, Stein,Susteren, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen bestuur (wethouder Kompier)

FINANCIEEL BELANG

Kosten van werkvoorzieningschap worden gedragen door de deelnemende gemeenten. Het Schap is daarnaast financierder van Licom. Voor 2012 en volgende jaren is een bijdrage van € 21.000 aan het werkvoorzieningsschap in de begroting opgenomen.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Het bieden van werkgelegenheid en arbeidsrevalidatie, test- en trainingsmogelijkheden voor moeilijk in het normale arbeidsproces plaatsbare inwoners. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'inkomenszorg – sociale werkvoorziening' en zijn voornamelijk gericht op het bevorderen van de werkgelegenheid van moeilijk plaatsbare inwoners.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert gemeente in aanwezige schulden c.q. kosten liquidatieplan.

ONTWIKKELINGEN

Gezien de invoering van de Wet Werken naar Vermogen (WWNV) zal in de toekomst sprake zijn van één arbeidsmarktbeleid en niet langer een aparte SWkolom (WOZL / LICOM). Hoe de toekomstige rol van het WOZL, na de implementatie van de WWNV, zal gaan uitzien, is nog onduidelijk. Wel is het duidelijk dat het een heel andere rol zal zijn.

REGIONALE BRANDWEER ZUID-LIMBURG

Gemeenschappelijke regeling

DOEL

Door samenwerking van de deelnemende gemeenten een doelmatig en gecoördineerde uitvoering te bewerkstelligen van de werkzaamheden bedoeld in artikel 1 zesde lid van de Brandweerwet.

PARTIJEN

De gemeenten Beek, Brunssum, Eijsden-Margraten, Geleen/Sittard, GulpenWittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Simpelveld, Stein,Susteren, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen bestuur (burgemeester van Loo)

Pagina 128 van 153

FINANCIEEL BELANG

Kosten van de Regionale Brandweer worden gedragen door de deelnemende gemeenten. Er wordt een bijdrage per inwoner verstrekt, welke per beleidstaak verschilt. Voor 2012 wordt uitgegaan van een bijdrage van ruim € 520.000 inzake de Regionale brandweer Zuid-Limburg.


Het uitvoeren van de wettelijke taak van de brandweerzorg, in te delen in vier categorieën: Repressie (de hoofdtaak: het bieden van hulp), Preparatie (het voorbereiden op het bieden van hulp), Pro-actie & Preventie (advisering en het verzorgen van voorkomende maatregelen), Kwaliteits- / na-zorg (voorlichting, e.d.). De ze activiteiten staan in relatie tot thema 4 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'openbare orde en veiligheid', en zijn gericht op de veiligheid van de inwoners en bezoekers van Vaals.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in aanwezige schulden c.q. kosten van liquidatie.

ONTWIKKELINGEN

Sinds 1 januari 2009 is sprake van één brandweerkorps voor Zuid-Limburg. In het kader van de overdracht van de gemeenten naar de Regionale Brandweer ZuidLimburg is tussen 2009 en 2011 aanzienlijk progressie geboekt voor wat betreft het afhandelen van restpunten. De restpunten met de gemeente Vaals zijn afgerond, echter met de Parkstad-gemeenten is nog één groot restpunt aanwezig, namelijk het FLO-dossier, waar hopelijk eind 2011 een oplossing voor wordt gevonden. Daarnaast heeft de Brandweer vergelijkbaar aan de situatie bij de GGD en de andere gemeenschappelijke regelingen gewerkt aan het uitwerken van toekomstscenario's teneinde besparingen te realiseren met behoud van de (huidige) dienstverlening. Dit heeft voor Vaals geleid tot een lagere bijdrage ad € 15.000 per jaar ingaande 2012 en vanaf 2015 een aanvullende verlaging ad € 30.000 (dus € 45.000). Deze verlagingen zijn reeds verwerkt in de begroting 2012.

GGD en GHOR

Gemeenschappelijke regeling.

DOEL

De GGD is werkzaam op het terrein van de openbare gezondheidszorg met als doel de gezondheidssituatie van de inwoners van de regio Zuid-Limburg te verbeteren. Vanuit een collectieve en preventieve invalshoek vervult de GGD de volgende taken op het gebied van de openbare gezondheidszorg: beschermen, bewaken, bevorderen, signaleren, adviseren, opsporen en het bieden van een vangnet. De GGD ontwikkelt daarvoor een producten- en dienstenpakket waarin, naast de wettelijke verplichtingen, een keuzevrijheid voor gemeenten mogelijk is.

PARTIJEN

18 gemeenten in Zuid-Limburg

BESTUURLIJK BELANG

GGD → Lid Algemeen Bestuur (wethouder Vroemen) GHOR → Lid Algemeen Bestuur (burgemeester Van Loo)

FINANCIEEL BELANG

De deelnemende gemeenten nemen op basis van het PKA-model verplichte en aanvullende producten af tegen vastgestelde tarieven. Voor 2012 is een bijdrage van € 135.000 voor gezondheidszorg (aflopend tot € 127.000 in 2015) en € 14.000 voor Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen geraamd. Tevens is nog aanvullend voor de jaren 2012 t/m 2015 € 5.000 opgenomen voor Vangnet GGD en € 1.500 voor keuringskosten GGD ontheffing parkeerverbod. In 2012 zijn tevens incidenteel transitiekosten begroot – kosten noodzakelijk om de transitie naar de nieuwe situatie mogelijk (in het kader van toekomstscenario's rondom bezuinigingen) te maken.


Het uitvoeren van de collectieve preventie (de wettelijke WPG-taken), met extra aandacht voor gezondheidsrisico's voor de mens in de fysieke en sociale omgeving. Daarnaast het acuut optreden bij calamiteiten en het mede bewaken van de veiligheid in de regio. De activiteiten van de GGD staan in relatie tot thema 1 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'gezondheidszorg – preventieve gezondheidszorg', en zijn gericht op het bereikbaar / beschikbaar zijn van voorzieningen op het vlak van gezondheidszorg. De activiteiten van de GHOR staan in relatie tot thema 4 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'openbare orde en veiligheid – rampenbestrijding', en zijn gericht op de veiligheid van de inwoners en bezoekers van Vaals.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in aanwezige schulden c.q. Pagina 129 van 153

kosten van liquidatie. ONTWIKKELINGEN

Zowel voor wat betreft de GGD (4 scenario's) alsook de GHOR (3 scenario's) zijn toekomstscenario's opgesteld teneinde inhoudelijke en bezuinigingsgerelateerde doelstellingen te kunnen realiseren. Bij de GGD is door uw raad in juni 2011 gekozen voor scenario 2 (11% bezuiniging en focus op ambities uit gezondheidsnota). Bij de GHOR is door uw raad in september 2011 gekozen voor scenario 1 (8% bezuiniging en doorontwikkeling van de GHOR volgens de ingeslagen weg).

RD 4

Naamloze Vennootschap (NV) / Gemeenschappelijke Regeling

DOEL

Het tot stand brengen van een doelmatige, milieuhygiënische verantwoorde en marktconforme inzameling en verwerking van afvalstoffen, in het bijzonder - maar niet beperkt tot - bedrijfsafvalstoffen, het adviseren op het gebied van ontwikkeling en implementatie van milieubeleid, een en ander met inachtneming van het provinciaal milieubeleidsplan als bedoeld in de Wet milieubeheer en van het door de overheid gevoerde afvalstoffenbeleid.

PARTIJEN

De gemeenten Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Simpelveld, Vaals en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder ==> In het algemeen Bestuur zijn de deelnemende gemeenten met 1 lid vertegenwoordigd (Wethouder Verbeek).

FINANCIEEL BELANG

Deelneming in het aandelenkapitaal. Voor alle taken uitbesteed bij Rd4 worden de kosten op basis van prijzen per ton afval bij de deelnemende gemeenten in rekening gebracht. Aandeel Het aandelenkapitaal van € 4.490 (989 aandelen van nominaal groot € 4,54) is volledig afgeschreven. In 2011 is een bedrag van € 11.247 ontvangen, zijnde het dividend 2010.


De basisactiviteiten hebben te maken met de verwijdering van de huishoudelijke afvalstromen. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in het (op)halen (restafval, gft, papier, grof vuil, snoeiafval), straatvoorzieningen (glas, papier, textiel) en de overige diensten (servicepunt). Daarnaast bestaan nog diverse plusactiviteiten, zoals het runnen van het kringloopcentrum. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 2 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'afval', en zijn ondermeer gericht op het verminderen van de belasting op het milieu.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of wijziging takenpakket dient door de gemeente een schadeloosstelling plaats te vinden.

REGIONALE SOCIALE DIENST Gemeenschappelijke regeling. MERGELLAND (PENTASZ) DOEL

Werkzaam zijn op het gebied van het begeleiden van sociaal zwakkeren in het zoeken van werk en secundair, indien het werk geen bestaansminimum biedt, het helpen middels inkomensondersteunende maatregelen (kerntaken Werk, Inkomen en Zorg).

PARTIJEN

De gemeenten Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Meerssen en Vaals

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen Bestuur (Mw. J. Brans en dhr. Kersten); lid Dagelijks Bestuur (wethouder Kompier)

FINANCIEEL BELANG

De kosten van de Regionale Sociale Dienst Pentasz Mergelland worden gedragen door de deelnemende gemeenten. De bijdrage per deelnemende gemeente (voor de zogenaamde beheerskosten) wordt voor de personele kosten berekend op basis van het aantal bijstandscliënten en voor de materiële kosten op basis van het aantal inwoners. Voor 2012 is een bijdrage van € 956.962 in de beheerskosten geraamd, afnemend tot € 811.896 in 2015.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/

Het toeleiden naar werk, verzorgen van werkvoorzieningen op maat, het Pagina 130 van 153

EFFECTEN

verstrekken van uitkeringen, verzorgen van inburgeringstrajecten en scholing, zorgproducten (o.a. bijzondere bijstand) en verstrekken van informatie en advies. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'inkomenszorg', en zijn gericht op het helpen bij het zoeken naar werk en het bieden van inkomensondersteunende voorzieningen.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in de aanwezige schulden c.q. kosten van liquidatie.

ONTWIKKELINGEN

In september 2010 heeft uw raad het rapport “functioneren en effectiviteit sociale dienst”vastgesteld. Naar aanleiding van dit rapport is op het terrein van re-integratie (toeleiding naar betaald werk danwel maatschappelijke activering) een veel actievere samenwerking tussen Pentasz en de gemeente Vaals tot stand gekomen. Deze pragmatische samenwerking heeft de eerste contouren in 2011 gekregen en wordt gezien de eerste tussentijdse resultaten 2011 verder gecontinueerd en indien mogelijk verder geïntensiveerd.

OMNIBUZZ

Gemeenschappelijke regeling.

DOEL

Voorzien in een zo doelmatig mogelijke uitvoering van de samenwerking tussen de gemeenten op het gebied van Collectief Vraagafhankelijk Vervoer, welke voor de inwoners van de deelnemende gemeenten beschikbaar is.

PARTIJEN

11 gemeenten in Zuid-Limburg

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen Bestuur (Wethouder Vroemen)

FINANCIEEL BELANG

Alle kosten verband houdend met deze GR worden gedragen door de deelnemende gemeenten. De bijdrage per deelnemende gemeente wordt bepaald op basis van het aantal inwoners. Voor 2012 is een bedrag van € 202.564 als bijdrage geraamd, oplopend tot een bedrag van € 219.808 in 2015.


Het leveren van producten op het gebied van collectief en individueel vraagafhankelijk vervoer via het concept Regiotaxi Limburg. Het verzorgen van de administratie en de benodigde managementinformatie voor de gemeenten. Tevens het verzorgen van de coördinatie tussen alle betrokken partijen. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 1 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'maatschappelijke ondersteuning – vervoersvoorzieningen WMO', gericht op het welzijn van iedereen en het welzijn van specifieke doelgroepen in het bijzonder in de gemeente Vaals.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreding dient de gemeente een compensatie voor de exploitatiekosten, voor de resterende looptijd van de GR, te voldoen.

LICOM

Naamloze Vennootschap (NV)

DOEL

Uitvoering Wet sociale werkvoorziening met Schap via jaarlijks af te sluiten sociaaleconomisch convenant.

PARTIJEN

De gemeenten Brunssum, Gulpen/Wittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder (de 11 deelnemende gemeenten van het Werkvoorzieningschap participeren rechtstreeks in de NV). Het bestuurlijk belang bestaat via het werkvoorzieningschap.

FINANCIEEL BELANG

Het Maatschappelijk aandelenkapitaal bedraagt € 9.642.800 verdeelt in 45.614 aandelen van nominaal € 211,40. Dit nadat een afstempeling heeft plaatsgevonden waardoor de aandelen elk met € 166,75 nominaal zijn verlaagd. Aandeel: De gemeente Vaals heeft met een nominaal aandelenkapitaal van € 205.269 (971 aandelen van elk nominaal € 211,40), een aandelenverhouding van 2,13%. Het aandelenpakket is vanwege de bedrijfsresultaten van de NV in het verleden volledig afgeschreven.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/

Het oprichten, verwerven, in stand houden en exploiteren van bedrijven, zoals

Pagina 131 van 153

EFFECTEN

fabrieken, werkplaatsen en dienstverlenende instellingen ter uitvoering van de Wet Sociale werkvoorziening. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'inkomenszorg', en zijn gericht op het bevorderen van de werkgelegenheid voor moeilijk plaatsbare inwoners.

RISICO'S EN KANSEN

Doordat in het verleden reeds afschrijving van het aandelenpakket heeft plaatsgevonden, blijft het risico beperkt tot benodigde extra bijdragen bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV.

ONTWIKKELINGEN

Gedurende 2011 is gebleken dat Licom in zwaar weer zit. De resultaten alsmede het vermogen van Licom staan erg onder druk. Hierover is uw raad middels diverse raadsinformatiebrieven geïnformeerd. In het najaar van 2011 zal duidelijkheid komen over hoe de aandeelhoudende gemeenten van Licom de gerezen problemen gaan oplossen en welke consequenties dit heeft voor de deelnemende gemeenten. Verder heeft de Wet Werken naar Vermogen (WWNV), die per 1 januari 2013 ingaat, grote invloed voor Licom. In deze nieuwe wet worden drie regelingen samengevoegd: die voor de bijstand (waarvoor gemeenten al verantwoordelijk zijn via de Wet Werk en Bijstand (WWB)), die voor jonge arbeidsongeschikten (Wajong) en die voor de sociale werkvoorziening (WSW). Doordat het Rijk onvoldoende middelen overhevelt naar de gemeenten, komt de sociale werkvoorziening bij de Licom ook onder zware druk te liggen. In de komende jaren zullen de werkelijke effecten van deze nieuwe wet gaan blijken.

BANK NEDERLANDSE GEMEENTEN


DOEL

Uitoefening van het bedrijf van bankier ten dienste van overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang

PARTIJEN

Overheden en instellingen op het gebied van Volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs, cultuur en openbaar nut (publieke sector).

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

FINANCIEEL BELANG

Deelneming in het aandelenkapitaal. De bank is een structuurvennootschap. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en waterschappen. Aandeel: Het nominaal aandelenkapitaal bedraagt € 42.803 (17.121 aandelen van nominaal groot € 2,50). De boekwaarde van de aandelen bedraagt € 38.847. De gemeente ontvangt jaarlijks een dividend per aandeel. In 2011 is een bedrag van € 39.378 ontvangen, zijnde het dividend 2010.


Het verzorgen van kredietverlening, beleggingen, advisering, betalingsverkeer en ebanking, gebiedsontowikkeling en vastgoedontwikkeling voor en in samenwerking met overheidspartijen. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 4 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'financiering'.

RISICO'S EN KANSEN

Tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV hebben een negatief effect op de jaarlijks te ontvangen dividenduitkering. Daarnaast kunnen structureel negatieve bedrijfsresultaten tot een benodigde bijstelling van de boekwaarde van het aandelenkapitaal leiden.

ONTWIKKELINGEN

Momenteel wordt door de overheid de invoering van een bankenbelasting onderzocht. Invoering van de belasting zoals voorgesteld, leidt tot een flinke terugval van de winst voor de BNG. Een eerste berekening leidt tot een schatting van de bijdrage die BNG moet leveren in de orde van grootte van € 30 – 50 miljoen. Bovendien wordt de bedrijfsvoering van de bank belemmerd doordat het voor de bank duurder wordt, in te spelen op verwachte renteontwikkelingen. Kortom de verwachte dividenden voor alle gemeenten komen onder druk te staan bij invoering van een bankenbelasting.

WATERLEIDING MAATSCHAPPIJ LIMBURG


DOEL

Voorzien in de behoefte aan water in de provincie Limburg en aangrenzende Pagina 132 van 153

gebieden. PARTIJEN

Alle Limburgse gemeenten

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder

FINANCIEEL BELANG

Alleen de provincie Limburg en de in Limburg gelegen gemeenten kunnen aandeelhouder zijn. Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Er wordt geen dividend uitgekeerd. Aandeel: De nominale waarde van het gemeentelijk aandelenkapitaal bedraagt € 13.614 (3 aandelen van nominaal € 4.538). Dit aandelenkapitaal is volledig afgeschreven. Medio 2011 is het aantal aandelen gewijzigd van 4 naar 3, als gevolg van een herverdeling c.q. herschikking op basis van het aantal inwoners. De akte hieromtrent is op 12 augustus 2011 getekend.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES /EFFECTEN

Het verzorgen van de drinkwaterproductie- en distributie en het geven van voorlichting op het gebied van drinkwater. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 2 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'openbaar groen – gemeentegronden', en zijn ondermeer gericht op het onderhouden, instandhouden en verbeteren van de drinkwatervoorziening.

RISICO'S EN KANSEN

Doordat in het verleden reeds afschrijving van het aandelenpakket heeft plaatsgevonden en geen dividend wordt uitgekeerd, blijft het risico beperkt tot benodigde extra bijdragen bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV.

ENEXIS HOLDING


DOEL

Als gevolg van de invoering van de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) in Nederland diende Essent uiterlijk vòòr 1 januari 2011 gesplitst te worden in een netwerkbedrijf en een Productie- en Levering Bedrijf. Deze verplichte splitsing is echter al doorgevoerd per 30 juni 2009. Op basis van de wet zijn de publieke aandeelhouders van Essent N.V. voor exact hetzelfde aandelenpercentage aandeelhouder van Enexis. De vennootschap Enexis Holding N.V. heeft de volgende doelstellingen: a. het (doen) distribueren en het (doen) transporteren van energie, zoals electriciteit, gas, warmte en (warm) water; b. het in stand houden, (doen) beheren, (doen) exploiteren en (doen) uitbreiden van distributie en transportnetten in relatie tot energie; c. het doen uitvoeren van alle taken die ingevolge de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld; d. het binnen de wettelijke grenzen ontplooien van andere operationele en ondersteunende activiteiten.

PARTIJEN

Tal van gemeenten; Vaals is aangesloten bij VEGAL (Vereniging Gemeenten Aandeelhouders in Limburg binnen Enexis Holding)

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder; dit belang wordt waargenomen door Wethouder Kompier.

FINANCIEEL BELANG

Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Aandeel: Het nominale aandelenpakket bedraagt € 180.900 (180.900 aandelen van nominaal groot € 1). De boekwaarde van de aandelen is € 60.805. De gemeente ontvangt jaarlijks naar rato van het aantal aandelen een dividend. Daarnaast ontvangen de gemeenten nog een inconveniënten-toeslag. In 2011 is € 70.217 aan dividend 2010 en € 28.370 aan inconveniëntentoeslag ontvangen. De gemeente Vaals ontvangt daarnaast jaarlijks € 330.000 alszijnde rente over de uitgezette gelden.


Activiteiten op de gebieden van energievoorziening, communicatiesystemen en -diensten, zorg voor een schoon en gezond milieu en voorzieningen of diensten die met het vorenstaande samenhangen of daaraan verwant zijn. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld

Pagina 133 van 153

'economie – nutsbedrijven'. RISICO'S EN KANSEN

Het risico voor de aandeelhouders is relatief gering. Het nominaal aandelenkapitaal van Enexis Holding NV bedraagt € 149.682.196. Daarmee zijn op grond van de wet (art 2:81 BW) de verplichtingen en daarmee de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in totaliteit jengens Enexis Holding NV ook beperkt tot hun aandeel in dit bedrag.

ONTWIKKELINGEN

Enexis Holding N.V. opereert in een gereguleerde markt, onder toezicht van de Energiekamer. Op basis van de businessplannen wordt voor de komende jaren een relatief bescheiden winst verwacht.

ATTERO HOLDING (V/H ESSENT MILIEU HOLDING)


DOEL

Attero Holding zal optreden als houdstermaatschappij van Attero. Aangezien Attero geen onderdeel uitmaakte van de verkoop van Essent N.V. aan RWE is onderzocht of een seperate verkoop van Attero mogelijk was. De uiteindelijke resultaten van het verkoopproces waren teleurstellend waarna de Raad van Bestuur van Essent N.V., in overleg met de aandeelhouders van Essent N.V. hebben besloten het verkoopproces stop te zetten. De aandeelhouders van Essent N.V., waren al indirect aandeelhouder van Attero, maar zijn nu rechtstreeks aandeelhouder van Attero. Attero heeft ten doel: het deelnemen in vennootschappen die werkzaam zijn op het gebied van de afvalverwijdering en – verwerking, recycling/verwerking en het geschikt maken van afval tot producten voor hergebruik en energieopwekking.

PARTIJEN


BESTUURLIJK BELANG


FINANCIEEL BELANG

Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Aandeel: Het nominale aandelenpakket bedraagt € 1.809 (180.900 aandelen van nominaal groot € 0,01). De boekwaarde van de aandelen is € 1. De gemeente ontvangt jaarlijks naar rato van het aantal aandelen een dividend, in 2011 € 9.064 ontvangen alszijnde dividend 2010.


Activiteiten op de gebieden van afvalverwijdering en –verwerking en voorzieningen of diensten die met het vorenstaande samenhangen of daaraan verwant zijn. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'economie – nutsbedrijven'.

RISICO'S EN KANSEN

Het risico voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot het nominale aandelenkapitaal van Attero. Daarmee zijn op grond van de wet (art 2:81 BW) de verplichtingen en daarmee de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in totaliteit jegens Attero Holding NV ook beperkt tot hun aandeel in dit bedrag.

ONTWIKKELINGEN

De resultaten van Attero zullen de komende jaren onder druk komen te staan als gevolg van gewijzigde marktomstandigheden.

Pagina 134 van 153

PUBLIEK BELANG ELEKTRICITEITSPRODUCTIE

Besloten Vennootschap (BV)

DOEL

De rechter heeft, in kort geding, bepaald dat Essent haar 50%-belang, in economische zin, in N.V. Elektriciteits Productiemaatschappij Zuid-Nederland EPZ (“EPZ”), welke vennootschap onder meer eigenaar is van de kerncentrale te Borssele, niet mag worden mee verkocht aan RWE. Dit houdt in dat de Verkopende Aandeelhouders zowel het juridische als het economische eigendom van Essent haar 50%-belang in EPZ zullen verkrijgen en daarmee de rechten om de publieke belangen te borgen (naast de borging die uitgaat vanuit de Rijksoverheid via o.a. de Kernenergiewet en de voorschriften in de aan EPZ verleende vergunning). De vennootschap heeft ten doel: het feitelijk werkzaam zijn op het gebied van distributie en/of productie van electrische- en andere vormen van energie.

PARTIJEN


BESTUURLIJK BELANG


FINANCIEEL BELANG

Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Aandeel: Het nominale aandelenpakket bedraagt € 1.809 (180.900 aandelen van nominaal groot € 0,01). De boekwaarde van de aandelen is € 1. De gemeente ontvangt jaarlijks naar rato van het aantal aandelen een dividend, in 2010 € 18.128 ontvangen alszijnde dividend 2010.


Activiteiten op de gebieden van distributie en/of productie van electrische- en andere vormen van energie. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmabegroting; specifiek het beleidsveld 'economie – nutsbedrijven'.

SICO'S EN KANSEN

Het risico voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot het nominale aandelenkapitaal van PBE. Daarmee zijn op grond van de wet (art 2:81 BW) de verplichtingen en daarmee de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in totaliteit jengens PBEook beperkt tot hun aandeel in dit bedrag.

ONTWIKKELINGEN

Om onder de juridische procedures uit te komen, waarvan de uitkomsten onzeker waren en waarschijnlijk nog jaren zouden duren is door beid e aandeelhouders gekozen om een minnelijke schikking te regelen. Dat is in 2011 gelukt. Ondertekening van alle benodigde documenten heeft plaatsgevonden op 1 juli 2011. Closing van de deal vindt plaats op 30 september 2011 (o.a. uitvoeren due diligence onderzoek). Als alles positief is afgerond op 30 september 2011 ontvangt de gemeente Vaals circa € 1 miljoen uit de verkoop van haar belang PBE. Hierover is de raad middels een raadsinformatiebrief in juli 2011 geïnformeerd. Als daadwerkelijke verkoop heeft plaatsgevonden betekent dit dat Vaals ook niet meer participeert in de kerncentrale Borssele.

Special Purpose Vehicles (SPV's): Verkoop Vennootschap BV


DOEL

De Vennootschap heeft ten doel het uitoefenen van alle rechten en verplichtingen van haar aandeelhouders ten opzichte van Essent N.V. en RWE AG of hun rechtsopvolgers onder algemene of bijzondere titel, voortvloeiende uit de verkoopovereenkomst voor de verkoop van Essent N.V., welke rechten en verplichtingen de vennootschap via contractoverneming heeft verkregen van de aandeelhouders. Tevens heeft de Vennootschap tot doel het beheren of doen beheren van fondsen ter dekking van eventuele aansprakelijkheid van de aandeelhouders naar aanleiding van de verkoopovereenkomst voor de verkoop van Essent N.V.

PARTIJEN


BESTUURLIJK BELANG


FINANCIEEL BELANG

De gemeente Vaals heeft in deze vennootschap een deelneming in het

Pagina 135 van 153

aandelenkapitaal. Het nominale aandelenpakket bedraagt € 24 (2.417 aandelen van nominaal groot € 0,01), welke gelijk is aan de boekwaarde per deelneming. RISICO'S EN KANSEN

Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschappen.

ONTWIKKELINGEN

De looptijd van deze B.V. is afhankelijk van de periode dat claims onder deze escrow (lees bankrekening) kunnen worden ingediend en afgewikkeld. Op het beheerde geld zal een rentevergoeding worden uitgekeerd en een eventueel overschot op het einde komt geheel ten goede aan de Verkopende aandeelhouders. In 2011 is de 1e 50% van de general escrow uitgekeerd. General escrow bedroeg € 400 miljoen, waarvoor € 42 miljoen aan claims zijn ingediend. Daarom is € 358 miljoen uitgekeerd aan aandeelhouders, voor Vaals betekende dit een bedrag ad € 433.000. Uitkering van de 2e 50% van de general escrow zal plaatsvinden in 2015.

Vordering op Enexis BV


DOEL

De Vennootschap heeft ten doel het verkrijgen van de Bruglening. Tevens heeft de Vennootschap ten doel het beheren en administreren van de Back-to-Back leningen en Aandeelhoudersleningen, inclusief het uitvoeren van alle aan de Back-to-Back Leningen en Aandeelhoudersleningen verbonden rechten en verplichtingen.

PARTIJEN


BESTUURLIJK BELANG


FINANCIEEL BELANG

De gemeente Vaals heeft in deze vennootschap een deelneming in het aandelenkapitaal. Het nominale aandelenpakket bedraagt € 24 (2.417 aandelen van nominaal groot € 0,01), welke gelijk is aan de boekwaarde per deelneming.

RISICO'S EN KANSEN

Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschappen. Daarnaast loopt Vordering op Enexis beheerste risico's op Enexis Holding voor de niet-tijdige betaling van rente en/of aflossing en, in het ergste geval, faillissement van Enexis Holding.

ONTWIKKELINGEN

De vordering is vastgelegd in een leningovereenkomst bestaande uit vier tranches (3, 5, 7 en 10 jaar). De eerste tranche loopt af in 2012. Dit houdt in dat de komende jaren een stabiele inkomensstroom van rente zal ontstaan. Daarnaast zal vordering op Enexis BV samen met Enexis Holding NV ernaar streven, mede afhankelijk van de condities op de kapitaalmarkt, na verloop van tijd, (een deel van) de Vordering op Enexis te herfinancieren op de kapitaalmarkt, al dan niet via de uitgifte van obligaties.

CBL Vennootschap BV


DOEL

De vennootschap heeft ten doel het beheren of doen beheren van fondsen ter dekking van eventuele aansprakelijkheid van haar aandeelhouders in het kader van cross border leases naar aanleiding van de verkoopovereenkomst voor de verkoop van Essent N.V.

PARTIJEN


BESTUURLIJK BELANG


FINANCIEEL BELANG

De gemeente Vaals heeft in deze venootschap een deelneming in het aandelenkapitaal. Het nominale aandelenpakket bedraagt € 24 (2.417 aandelen van nominaal groot € 0,01), welke gelijk is aan de boekwaarde per deelneming.

Pagina 136 van 153

RISICO'S EN KANSEN


ONTWIKKELINGEN

De looptijd van deze B.V. is afhankelijk van de doorlooptijd van de nog openstaande CBL contracten en de claims die onder deze escrow (CBL-fonds) kunnen worden ingediend en afgewikkeld. Op het beheerde geld zal een rentevergoeding worden toegevoegd aan het fonds. Een eventueel overschot in het CBL-fonds komt op het einde voor 50% ten goede aan de Verkopende aandeelhouders.

Claim Staat Vennootschap BV Besloten Vennootschap (BV) DOEL

De vennootschap heeft ten doel het verstrekken van garanties, het verbinden van de vennootschap en het bezwaren van activa van de vennootschap ten behoeve van ondernemingen en vennootschappen waarmee de vennootschap in een groep is verbonden.

PARTIJEN


BESTUURLIJK BELANG


FINANCIEEL BELANG

De gemeente Vaals heeft in deze vennootschap een deelneming in het aandelenkapitaal. Het nominale aandelenpakket bedraagt € 24 (2.417 aandelen van nominaal groot € 0,01), welke gelijk is aan de boekwaarde per deelneming.

RISICO'S EN KANSEN


ONTWIKKELINGEN

De looptijd van deze B.V. is afhankelijk van de uitspraak in de gerechtelijke procedure. Een eventuele schadevergoeding komt geheel ten goede aan de Verkopende aandeelhouders.

Overige deelnemingen De Stichting Essent Sustainability Development heeft als doel het toezien op de status van het duurzaamheidscontract getekend tussen RWE en Essent, in het vervreemdingsproces van de aandelen Essent. De stichting heeft een puur toezichthoudende functie. In deze stichting is geen geld ingebracht, waardoor geen risico bestaat voor de deelnemers.

Pagina 137 van 153

Pagina 138 van 153

Paragraaf


2012

Grondbeleid Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

Grondbeleid heeft met name te maken met het proces waarbij grond door de gemeente wordt aangekocht, bouwrijp gemaakt en infrastructuur wordt aangelegd om vervolgens de grond te verkopen voor de bouw van woningen of bedrijven. Daarnaast kan grondbeleid ook behelzen het (strategisch) aankopen van grond (eventueel inclusief opstallen) om, gezien gewenste ontwikkelingen, in de toekomst via het gemeentebestuur in te kunnen brengen in bestemmingsplannen of andere projectmatige ontwikkelingsplannen, waarbij het gemeentelijke beleid het best tot zijn recht kan komen. Verder houdt de gemeente zich onder de noemer van grondbeleid ook bezig met meer reguliere zaken zoals verpachtingen e.d. Het grondbeleid heeft dus een grote invloed op en samenhang met de thema's Wonen & Verkeer (ontwikkeling woningbouwprojecten), Werk & Economie (economische component ==> realisatie winkelvoorzieningen, extra werkgelegenheid e.d.) en Bestuur & Dienstverlening (financiële component). Door de realisatie van een grondexploitatiegebied neemt het areaal aan wegen, openbaar groen en riolering toe. De bijbehorende onderhoudskosten (paragraaf ‘onderhoud kapitaalgoederen’) zullen hierdoor beïnvloed worden. Naast genoemde toename van lasten is ook sprake van een toename van baten (bijvoorbeeld algemene uitkering gemeentefonds, OZB, e.d.).

2.

Beleidskaders

2.1 Actief of passief grondbeleid Er bestaat verschil tussen enerzijds een actief en anderzijds een passief (of faciliterend) grondbeleid. Bij een actief grondbeleid verwerft de gemeente zelf de grond. De gemeente kan actief grondbeleid ook nog verder voeren door zelf zorg te dragen voor het bouwrijp maken van het gebied, het openbaar gebied aan te leggen en de bouwrijpe grond te verkopen. Bij een passief grondbeleid ligt de ontwikkeling in handen van een derde, waarbij de gemeenten voorwaarden stelt aan de ontwikkeling van grond in eigendom van deze derde. Mengvormen van actief en faciliterend grondbeleid zijn ook mogelijk. Veelal gaat het dan om PPS-constructies, waarbij de gemeente en een of meerdere private partijen samen voor de ontwikkeling van een gebied zorgen. 2.2 De financiële verordening Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincie en Gemeenten (BBV) en de verordening artikel 212 van de Gemeentewet worden beheersmatige aspecten in paragrafen behandeld. In artikel 11g van deze verordening is het kader aangegeven: Artikel 11g. Grondbeleid 1.In de paragraaf grondbeleid bij de begroting en de jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: a. de verwerving van gronden; b. de te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten. 2.Het college biedt de raad ten minste eens in de vier jaar een (bijgestelde) nota grondbeleid aan. De raad stelt de nota vast. In de nota wordt aandacht besteed aan: a. de strategische visie van het toekomstig grondbeleid van de gemeente; b. te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten; c. de verwerving en uitgifte van gronden; d. de uitgangspunten voor prijsstelling van de verkoop van gronden; e. de waardering van gronden; f. de methode van tussentijdse winstneming bij gronden. 2.3 Visie De gemeente Vaals wil gronden aan- en verkopen, waardoor de mogelijkheden tot woningbouw en bedrijfsvestigingsmogelijkheden gegarandeerd zijn en op een goede voedingsbodem kunnen rekenen. In de uitwerking van dit grondbeleid wordt een pro-actieve houding aangenomen binnen een acceptabel financieel risicoprofiel. De gemeente neemt initiatieven en pakt signalen uit de Vaalser samenleving op. Uitgangspunt van het gemeentelijk handelen in de komende jaren wordt in toenemende mate regievoering, waarbij de gemeente gewenste maatschappelijke effecten stuurt en realiseert. Dit vindt plaats door het stellen van uitgangspunten en randvoorwaarden en toetsing tijdens de realisatie (regiefunctie).

Pagina 139 van 153

2.4 Grondbeleid Het beleid dat de gemeente op hoofdlijnen voert, is vastgelegd in de nota Grondbeleid, die in april 2005 is vastgesteld door de Raad. In deze nota zijn voor de 3 fases van grondbeleid – de verwervingsfase, de beheerfase en de uitgiftefase – kaders en uitgangspunten aangegeven. Deze nota is tijdens de behandeling door de raad geamendeerd. Dit houdt concreet in dat de onderdelen 'Financieel kader in de verwervingsfase' en '(gebruik) Risico reserve in de uitgiftefase' van de nota grondbeleid niet zijn goedgekeurd. Als gevolg van deze amendering zullen dringende, strategische aankopen conform de wens van de raad middels raadsvoorstellen worden uitgewerkt en voorgelegd aan de raad. Doordat de noodzaak tot het aanhouden van een reserve grondbedrijf hierdoor is vervallen, heeft de raad in 2006 besloten de reserve grondbedrijf op te heffen. Op 15 september 2008 heeft de raad besloten tot gedeeltelijke aanpassing van de nota grondbeleid. De aanpassing betreft het niet langer verplicht stellen van een individuele taxatieplicht voor gronden tot 250m2. Het college wordt gemandateerd om voor deze gronden een jaarlijkse huurprijs per vierkante meter vast te stellen; gebaseerd op een jaarlijks uit te voeren (erkende) taxatie. De nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) en het nieuwe Besluit ruimtelijke ordening (Bro) zijn op 1 juli 2008 in werking getreden. Onderdeel hiervan is de nieuwe Grondexploitatiewet, die de gemeente ruimere bevoegdheden geeft om kosten van herinrichting van de openbare ruimte, aanleg van infrastructuur, maar ook planschades te verhalen op alle eigenaren in een gebied. Hieraan zijn echter strikte voorwaarden gesteld, zoals het opstellen van een exploitatieplan dat een grondexploitatie bevat en regels voor het omslaan van de kosten over verschillende uitgiftecategorieën. Kenmerkend voor de Grondexploitatiewet is het verplichte karakter van het kostenverhaal. Duidelijke voorkeur gaat uit naar kostenverhaal via een privaatrechtelijke overeenkomst met partijen. Als partijen er niet uitkomen, is een publiekrechtelijke stok achter de deur in de vorm van een exploitatieplan. 2.5 Verdiepingsonderzoek Uit het verdiepingsonderzoek 2009 door de Provincie naar grondbeleid is de volgende conclusie naar voren gekomen. De informatie over grondexploitaties in de begroting is van onvoldoende niveau en kan op onderdelen worden verbeterd. De financiële informatie over de verschillende plannen in de begroting is te beperkt. De provincie heeft ondermeer de volgende aanbevelingen gedaan: 1) Actualiseer de nota grondbeleid uit 2005; 2) Leg vanuit de nieuwe nota een duidelijke relatie met de strategische visie en de programma's uit de programmabegroting; 3) Geef een actuele prognose van de verwachte resultaten van de grondexploitatie; 4) Neem een onderbouwing op van de winstneming. Indien geen winstverwachtingen zijn, is dit ook relevante informatie; 5) Bewaak de voortgang van de projecten en neem maatregelen zodra tekorten dreigen; 6) Neem niet alleen in de jaarrekening maar ook in de begroting informatie op over de financiële afloop van de plannen. De punten 3 t/m 6 zijn reeds meegenomen in de jaarrekeningen 2009 en 2010 en de begrotingen 2011 en 2012. De eerste twee punten zullen worden meegenomen bij het opstellen van de nota grondbeleid. Actualisatie van deze nota zal in 2012 plaatsvinden, waarbij een relatie wordt gelegd met de gemeentelijke structuurvisie die nu wordt opgesteld.

3.

Financiële positie / Weerstandsvermogen

Grondbeleid heeft een grote financiële impact. De eventuele baten maar ook financiële risico's zijn van invloed op de algemene financiële positie van de gemeente. Risico's kunnen worden gelopen ondermeer tengevolge van of vloeien voort uit: –algemene markttendens, conjunctuur en renterisico's; –het niet of niet tijdig kunnen verwerven van grond in uitbreidingslocaties; –milieurisico's (bodemverontreiniging); –lagere grondopbrengsten danwel lagere opbrengststijgingen dan voorzien in een exploitatieberekening. Hoewel bij planontwikkelingen en exploitatieberekeningen getracht wordt de risico's zoveel mogelijk te minimaliseren, is het noodzakelijk een algemene buffer achter de hand te houden. Zie hiervoor paragraaf Risicomanagement en Weerstandsvermogen.

Pagina 140 van 153

4.

Overzicht lopende (bouw)grondexploitaties inclusief resultaatverwachting

Onderstaand volgt een overzicht van de onderhanden projecten van de gemeente Vaals. Boekwaarde per 31.12.2010

Verwachte boekwaarde per 31.12.2011

Resultaatverwachting

Von Clermontpark

€ 3.808.891

€ 2.000.000

€ 2.000.000 (verlies)

Eschberg Noord (3e fase)

€0

€0

€0

Vijlen / Lemiers

€ 318.722

€ 850.000

€ 613.000 (winst)

A] Von Clermontpark De doelstellingen van dit project zijn: opwaardering van de ruimtelijke kwaliteit, ombuiging van het dalende inwonersaantal en een meer evenwichtige mix van woningvoorraad en bevolkingssamenstelling. De oplevering van de commerciële ruimtes, de parkeergarage en de Wozoco's heeft in 2009 plaatsgevonden. Voor wat betreft de deelprojecten is in 2010 duidelijk geworden, dat de huidige projectontwikkelaar Situs deze twee complexen niet meer zal afbouwen. Verkoop / overdracht van de terreinen en hetgeen hiermee samenhangt is voor Situs bespreekbaar. In het najaar van 2011 zal gepoogd worden de gesprekken met Situs inzake de overdracht af te ronden. Parallel hieraan lopen informele, oriënterende gesprekken met partijen inzake de mogelijke overname van het project teneinde te komen tot herontwikkeling van het project Von Clermontpark. Het verwachte tekort op de grondexploitatie wordt bij deze begroting bijgesteld van circa € 1,3 miljoen (op basis van gesprekken met geïnteresseerde partij) tot circa € 2 miljoen (afhaken geïnteresseerde partij en gesprekken met andere potentiële overnamepartners). B] Eschberg Noord (3e fase) Het project Eschberg-Noord fase 3 bestaat uit een aantal deelprojecten, namelijk: – 10 vrije kavels voor 'eigen bouwers' => Er zijn acht kavels verkocht en op de resterende twee kavels ligt een optie. De bouwwerkzaamheden voor de eerste acht kavels zijn gestart danwel in specifieke gevallen gereed. – Realisatie van 21 projectmatige woningen door Grouwels Daelmans => Om het plan een nieuwe impuls te geven heeft Grouwels-Daelmans een verandering aangebracht in het ontwerp van de woningen; dit houdt in dat op de begane grond een slaap- en badkamer is toegevoegd in plaats van een garage. De verkoop van gewijzigde ontwerp is gestart. – Realisatie van 25 projectmatige woningen door BAM => Om dit plan weer vlot te trekken is voor een andere aanpak gekozen. BAM gaat het traject starten met Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. In het najaar van 2011 en 2012 worden mogelijke varianten hiervoor uitgewerkt. – Realisatie 17 appartementen door Krijntjes Europa BV => Deze woningen zijn momenteel in de verkoop, maar de vraag is gering. Vermoedelijk wordt de opzet gewijzigd, namelijk in eerste instantie inzetten op studentenwoningen met flexibiliteit om deze weer om te 'turnen' naar normale en/of grotere woningen. De eerste resultaten hiervan worden ook in 2012 verwacht. C] Woningbouw Vijlen / Lemiers De doelstelling van dit project is het realiseren van circa 40 woningen in Vijlen en circa 20 woningen in Lemiers. In eerste instantie wordt ingezet op 25 woningen in Vijlen en 10 woningen in Lemiers. Voor wat betreft Vijlen is de start van de bouwwerkzaamheden door de Woningstichting (Wozoco) en de verkoop van de vrije kavels voorzien voor het najaar 2011 danwel voorjaar 2012. Dit is afhankelijk wanneer de uitspraak van de Raad van State wordt ontvangen inzake het bestemmingsplan Vijlen. Bij een positieve uitspraak is het bestemmingsplan onherroepelijk en kan gestart worden met de verkoop van de vrije kavels en de bouw van het Woonzorgcomplex door de Woningstichting. Het project Vijlen sluit naar verwachting met een positief resultaat van naar verwachting circa € 613.000 (toevoeging aan de algemene reserve). Bij het project Lemiers heeft de gemeente sec. een rol in de 'vergunningensfeer' (dus geen kosten en opbrengsten). De beroepsprocedure tegen het bestemmingsplan loopt nog en het bestemmingsplan is dus nog niet onherroepelijk. Desalniettemin start de woningstichting voor eigen rekening en risico met de bouw van het woonzorgcomplex in Lemiers in het najaar van 2011.

Pagina 141 van 153

5.

Nog niet in exploitatie genomen gronden Boekwaarde per 31.12.2010

Verwachte boekwaarde per 31.12.2011

Von Clermontpark II

€ 1.025.130

€ 1.065.000

't Schanes

€ 883.987

€ 900.000

Julianaplein

€ 261.196

€ 400.000

Buitengebied incl. Drielandenpunt

€ 136.419

€ 160.000

a] Von Clermontpark II / b] 't Schanes Bij deze (nog niet lopende) grondexploitaties wordt jaarlijks rente toegerekend aan de reeds geactiveerde kosten. De geactiveerde kosten op deze beide projecten (een kleine 2 miljoen euro eind 2011) zullen in de toekomst terugverdiend moeten worden middels grondverkopen (danwel het afsluiten van exploitatie-overeenkomsten met derden). De verwachting is dat het project Von Clermontpark II pas in 2015/2016 wordt opgestart. Momenteel wordt nog een gedeelte van de opstallen op deze percelen aan derden verhuurd. Het project 't Schanes wordt meegenomen in het project Julianaplein. b] Julianaplein De doelstelling van dit project is het verbeteren van de leefbaarheid, aantrekkelijkheid en de omgevingskwaliteit van het centrum van Vaals. Dit uit zich in herstructurering van het woningaanbod, de combinatie van hoogwaardige woningbouw, retail, monumenten en openbare ruimte met goede verkeersontsluiting en voldoende parkeergelegenheid en logische routering van het kernwinkelgebied en historisch centrum. In het kader van het project Julianaplein vinden in het najaar van 2011 nog diverse onderzoeken (stedenbouwkundig en retail) plaats; concrete uitwerking hiervan is voorzien in het voorjaar van 2012, waarna vervolgens een samenwerkingsovereenkomst met de Woningstichting afgesloten zou kunnen worden. Voor de voorbereidende werkzaamheden van het project Julianaplein heeft de raad in december 2009 een krediet ad € 273.000 gevoteerd. Bij de begroting 2012 wordt dit bijgesteld tot € 400.000. In de begroting 2012 wordt rekening gehouden met een tekort op de grondexploitatie bij het project Julianaplein van € 1 miljoen. c] Buitengebied incl. Drielandenpunt Sinds 2009 is gestart met het project opwaardering / ontwikkeling buitengebied en drielandenpunt. Beide projecten zullen een eigen exploitatie-opzet krijgen. Via deze opzet zullen de te maken kosten, afgedekt moeten worden door opbrengsten (grondverkopen e.d.) uit de projecten. Voor wat betreft het buitengebied nemen de plannen steeds concretere vormen aan; de planvorming inzake het drielandenpunt verkeert nog steeds in de ontwikkelfase. Voor beide plannen kan nog geen uitspraak gedaan worden over verwachte exploitatie-resultaten etc. Bij toekomstige begrotingen zal dit nader worden geconcretiseerd. Voor de voorbereidende werkzaamheden van het buitengebied respectievelijk drielandenpunt heeft de raad in december 2009 een krediet ad € 95.000 respectievelijk € 77.000 gevoteerd.

Pagina 142 van 153

Paragraaf


2012

Onderhoud kapitaalgoederen 1.

Paragrafen

Inhoud paragraaf

Deze paragraaf gaat in op de (gewenste) onderhoudstoestand en de onderhoudskosten van infrastructuur (wegen, riolering), voorzieningen (groen, openbare verlichting, speelterreinen) en gebouwen binnen de gemeente Vaals. Deze uitgaven voor onderhoud komen in alle programma’s voor, maar met name in de thema's Wonen & Verkeer en Mens & Voorzieningen. Vaals heeft aan openbare ruimte o.a. 500.000 vierkante meter verharde weg (binnen en buiten bebouwde kom), 66.000 strekkende meter riolering, 156.000 vierkante meter openbaar groen in beheer en meer dan 20 gebouwen. De kwaliteit van de wegen, riolering, groen, gebouwen e.d. en het onderhoud ervan is bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de hoogte van de lasten. In de gemeente Vaals vormen de directe lasten voor het onderhoud van de kapitaalgoederen ongeveer 4 % van de begroting. Indien ook de zogenaamde indirecte lasten (zoals doorberekening loonkosten en kapitaallasten investeringen) voor onderhoud van de kapitaalgoederen worden geteld, is sprake van ongeveer 13%.

2.

Beleidskaders

Momenteel is er vooral sprake van vastlegging van de uitvoering en in mindere mate beleid in beheersprogramma’s, zoals: • Plan Bremen (meerjarenonderhoudsplan gebouwen) 2008 – 2017; • Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2009 – 2013 vastgesteld op 15 december 2008; • Meerjarenonderhoudsplan wegen 2005 – 2015 => medio 2010 geactualiseerd op basis van visuele inspectie; • Openbare verlichtingsplan (2004 t/m 2023 => plan ingaande 2006 gestart); • Groenstructuurplan 2010 – 2024. Al deze plannen zijn gericht op het instandhouden van de voorziening (bijvoorbeeld het gebouw) en het eigen beleidsveld (er is nog niet echt sprake van een integrale benadering / samenhang programma’s => bijvoorbeeld relatie van openbaar groen tot toerisme). Dit laatste – een integrale benadering – zal in de komende periode wel steeds meer van toepassing zijn door het groenstructuurplan en de beheersapplicaties wegen, riolering en groen. Gebouwen Het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen vindt plaats conform “plan Bremen”. Dit plan geeft de onderhoudswerkzaamheden (technisch onderhoud, preventief onderhoud, herstelonderhoud) weer die noodzakelijk zijn om de functie van het gebouw te kunnen blijven waarborgen. In april 2008 heeft bureau Bremen het onderhoudsplan voor de periode 2008 – 2017 opgeleverd. Ten behoeve van het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen is jaarlijks op basis van het “plan Bremen” € 300.000 beschikbaar. Meer- of minderlasten worden respectievelijk onttrokken dan wel toegevoegd uit/aan de voorziening onderhoud gebouwen. In de begroting 2012 gaan we ervan uit € 185.000 uit te geven voor onderhoud aan gemeentelijke gebouwen. Dit houdt in dat € 115.000 wordt toegevoegd aan de voorziening onderhoud gebouwen. Riolering De directe lasten voor het onderhoud van de riolering en pompgemalen bedragen jaarlijks ruim € 250.000. Eind 2008 is het nieuwe GRP voor de periode 2009 – 2013 opgesteld, die door de raad op 15 december 2008 is vastgesteld. Het onderhoud van de rioleringen zal gedurende de planperiode conform de kaders van dit plan plaatsvinden. In de begrote lasten voor 2012 is een bedrag ad € 25.000 opgenomen voor het opstellen van het Basis Riolerings Plan (BRP), hetgeen als voorloper dient van het GRP dat in 2013 moet worden vernieuwd. Hiervoor is in de begrote lasten 2013 reeds ook rekening gehouden met een bedrag ad € 25.000. De baten (rioolheffing) van het product riolering mogen maximaal 100% kostendekkend zijn. Een overschot aan baten of een tekort hieraan wordt dan toegevoegd danwel onttrokken uit de reserve riolering. In deze begroting 2012 gaan we ervan uit een tekort aan baten te hebben ad ruim € 15.000, dat wordt dus onttrokken uit de reserve riolering. Wegen In het voorjaar van 2010 is een nieuw meerjarenonderhoudsplan wegen 2010 – 2019 opgesteld. Binnen dit meerjarenonderhoudsplan is een tweetal aspecten nader uitgewerkt, namelijk: • kwalitatief onderhoud Pagina 143 van 153

•

Dit betreft een inventarisatie van de gebreken, die geconstateerd zijn tijdens de visuele inspectie. Vervolgens is middels een bepaald puntensysteem het onderhoud toebedeeld aan een bepaald jaar. Deze prognose is tot op 5 jaar in de toekomst betrouwbaar; cyclisch onderhoud Dit onderhoud is voornamelijk gebaseerd op de te verwachten levensduur van een weg en in mindere mate het jaar van aanleg. Indien een weg cyclisch onderhoud nodig heeft, dan betreft dit veelal een complete reconstructie van een weg (investeringsprogramma).

Kwalitatief onderhoud wordt dus jaarlijks als exploitatiepost in de begroting opgenomen, terwijl cyclisch onderhoud – indien hiervan sprake is – wordt opgenomen in het investeringsprogramma van de begroting. Om jaarlijkse fluctuaties te voorkomen voor wat betreft kwalitatief onderhoud wordt gebruik gemaakt van de egalisatievoorziening onderhoud wegen – infrastructuur. Het ene jaar is meer onderhoud nodig dan het andere jaar, dat als gevolg heeft dat meerlasten onttrokken worden uit de egalisatievoorziening en minderlasten worden toegevoegd hieraan. Ingaande 2011 is jaarlijks € 155.000 in de begroting opgenomen alszijnde kwalitatief onderhoud. In de begroting 2012 is in het dekkingsplan een post ad € 25.000 opgenomen inzake verlaging kwalitatief onderhoud wegen. Dit betekent dat vanaf 2012 structureel € 130.000 in de begroting staat voor kwalitatief onderhoud wegen. Verder is in de begroting 2012 € 34.000 opgenomen voor klein onderhoud en € 37.000 voor klachtenafhandeling. Openbare verlichting In de raadsvergadering van 3 oktober 2005 heeft de raad het beleidsplan openbare verlichting 2004-2023 vastgesteld. Binnen dit beleidsplan is de relatie tussen enerzijds de openbare verlichting en anderzijds de verkeersveiligheid, de sociale veiligheid en de leefbaarheid van de woonomgeving uitgewerkt. Dit behelst met name de (planmatige) vervanging en uitbreiding van openbare verlichting (lichtmasten). De uitvoering van het beleidsplan is sinds 2006 gestart. Het beleidsplan is financieel verwerkt in de begroting, inhoudende dat in de periode 2012 – 2015 jaarlijks € 33.150 beschikbaar is voor de uitvoering van het plan. Openbaar Groen De raad heeft op 13 juli 2009 het groenstructuurplan vastgesteld en voor de periode 2010 – 2019 ruim € 550.000 voor de uitvoering van projecten voortvloeiende uit dit plan beschikbaar gesteld (€ 55.000 per jaar). In 2012 wordt in het kader van het Groenstructuurplan vooral het verfraaien van de entree Kern Vijlen opgepakt, alsmede vindt een opwaardering het centrale deel Lemiers plaats. In de begroting 2011 is besloten om de jaarlijkse investering terug te brengen van € 55.000 naar € 35.000 en de looptijd te verlengen met 5 jaren. In 2012 is ongeveer € 347.000 opgenomen voor het onderhoud van openbaar groen. Als gevolg van een aanzienlijke verhoging van het areaal door de afronding van de reconstructies Rijksweg Lemiers, Maastrichterlaan en herinrichting Mergelland Oost (toename bermen → natuurbewust maaibeheer), inclusief een wijziging in de methode van onkruidbestrijding, stijgt dit bedrag in 2015 tot ongeveer € 390.000.

Pagina 144 van 153

Paragraaf


2012

Samenwerking Paragrafen Gemeenten bevinden zich in een tijdperk, waarin gecompliceerde en spoedeisende maatschappelijke en demografische vraagstukken een gecoördineerde aanpak vragen. Een krimpende bevolkingsomvang heeft zich de afgelopen jaren in onze regio doen gelden, hoewel de krimp momenteel langzaamaan tot stilstand komt. De beroepsbevolking zal in de komende jaren echter verder in omvang blijven dalen. Het zou veel beter uitkomen als lokaal dan wel regionaal over groei gesproken zou kunnen worden. Op de arbeidsmarkt doemen immers grote tekorten op. Sanering en sloop van woningen en voorzieningen zijn onvermijdelijk. Natuurlijk biedt krimp ook mogelijkheden om het anders te doen, kwaliteit toe te voegen. Met kwalitatieve, duurzame woningen en met een kwaliteitsslag in het onderwijs. Met spraakmakende, innovatieve zorg. De ruimte die ontstaat kan benut worden voor nieuwe functies en innovaties die meerwaarde voor de regio opleveren. Onderwerpen die verder reiken dan de gemeentegrens. De gemeente Vaals heeft nadrukkelijk partners nodig om dergelijke opgaven te realiseren. Naast de complexiteit van de samenleving neemt ook de financiële druk op de gemeentelijke huishouding steeds verder toe. In bepaald opzicht zal een regie en opschaling op regionaal (Zuid-Limburg) dan wel euregionaal niveau noodzakelijk zijn. De regio Zuid-Limburg heeft grote economische potenties, met de Chemelot Campus en de Maastricht Health Campus. En wat te denken van de euregionale ontwikkelingen met de RWTH-Campus bij onze buren in Aken. Samenwerking is dan ook hét middel om in de toekomst nieuwe uitdagingen aan te kunnen. Samenwerking is een wijze van procesvoering, welke zijn beslag zal krijgen in alle bestuurlijke programma's/portefeuilles. Met ingang van deze programmabegroting zal elk jaar in een speciale paragraaf uitgebreid aandacht worden besteed aan het thema samenwerking. Samenwerking in Zuid-Limburg In de afgelopen maanden is een nieuwe fase ingetreden voor wat betreft de samenwerking op Zuid-Limburgse schaal. Met name het onderzoek van de commissie Deetman (demografische krimp) en de ontwikkelingen rondom Brainport 2020 (economische ontwikkeling Noord-Brabant en Limburg) hebben hier een belangrijke rol in gespeeld. De 'aftrap' hiervoor is gegeven tijdens een bestuurlijke conferentie in De Polfermolen in november 2010, waarin werd uitgesproken om binnen afzienbare tijd innig te gaan samenwerken. Samenwerken op vrijwillige basis, maar niet vrijblijvend. Met de samenwerking willen de gemeenten een streep halen door de versnippering, verdeeldheid en concurrentie in bestuurlijk Zuid-Limburg. Er moet plaats gemaakt worden voor daadkracht en een overtuigend, gezamenlijk optreden van overheden en bedrijfsleven. Een gezamenlijke aanpak om de grote economische kansen te benutten en Zuid-Limburg te positioneren als een topregio; samen met de zorg en het onderwijs aan de slag om te zorgen voor voldoende kenniswerkers, die hier ook het juiste woon- en leefklimaat vinden om te wortelen. Naar aanleiding van de conferentie is een zogenaamde Taskforce Zuid-Limburg ingesteld, die de opdracht heeft gekregen om een Strategisch Ontwikkelingsprogramma op te stellen. Dit programma moet concrete projecten initiëren, die de komende jaren de leidraad vormen om Zuid-Limburg te etaleren als een regio die met eendracht en kracht aan een nieuwe, gezamenlijke toekomst werkt. In het strategisch ontwikkelingsprogramma zijn de volgende domeinen benoemd: 1. Economie 2. Wonen 3. Onderwijs 4. Zorg Deze domeinen dienen in nauwe onderlinge samenhang te worden opgepakt. De economische ontwikkeling (Brainport, Campus-ontwikkelingen) is bepalend voor de groei in de regio en geldt als vertrekpunt. De initiatieven in de overige domeinen zijn hier in meer of mindere mate van afgeleid. De structuur van deze regionale samenwerking op Zuid-Limburgse schaal dient de strategie te volgen. Het primaat en de verantwoordelijkheid ligt bij de centrumgemeenten Maastricht, Heerlen en Sittard-Geleen. Deze steden nemen het initiatief om andere gemeenten, publieke en private partijen te benaderen. Gemeenten bepalen zelf of en op welke wijze ze willen aanhaken. Vertegenwoordigers van bedrijfsleven, maatschappelijke instellingen, provincie en gemeenten gaan de komende periode aan de slag om de samenwerking in Zuid-Limburg verder gestalte te geven. Dat gebeurt in de stuurgroepen 'economie', 'wonen', 'zorg' en 'onderwijs'. Een Agendacommissie Zuid-Limburg zal zorgen voor de coaching van het nieuwe, verenigde Zuid-Limburg en bewaakt de samenhang en voortgang van de uitvoering van het Pagina 145 van 153

ontwikkelingsprogramma. Deze Agendacommissie zal bestaan uit de gouverneur, de burgemeesters van de 3 grote steden in Zuid-Limburg en een prominente vertegenwoordiger uit het bedrijfsleven. Het vermarkten van de regio Zuid-Limburg is één van de pijlers voor de succesvolle uitvoering van het Strategisch Ontwikkelingsprogramma. De kracht van de regio vormt de basis van zowel regiobranding als specifieke marketing. Dat verdient de steun van alle stakeholders. De regiobranding zal dan ook verbonden worden aan de realisatie van het Strategisch Ontwikkelingsprogramma. Hiermee is een begin gemaakt om structuur, aandachtspunten en projecten voor het nieuwe Zuid-Limburg op de kaart te zetten. Dat alleen is niet voldoende. De transitie van Zuid-Limburg noopt niet alleen tot maatwerk, maar vergt ook betrokkenheid van het Rijk. Met de uitvoering zijn jaren gemoeid. De noodzakelijke investeringen zijn te groot voor de gemeenten, de Provincie en de regio alleen. De bijzondere omstandigheden in Zuid-Limburg rechtvaardigen bijzondere maatregelen, zo concludeert de commissie Deetman en heeft ook minister Donner bevestigd. De regio zal dan ook nog dit jaar een convenant sluiten met het Rijk, waarin afspraken met het Rijk worden vastgelegd over bijdragen aan de transitie. Doel

In samenwerking met het bedrijfsleven, de zorg en het onderwijs de economische kansen benutten en Zuid-Limburg positioneren als een topregio, zorgen voor voldoende kenniswerkers, die hier het juiste woon- en werkklimaat vinden. Met minder mensen het niveau van welvaart en welzijn behouden en waar mogelijk verhogen. Waardevermeerdering door kwalitatieve groei.

Activiteiten

De stuurgroepen 'economie', 'wonen', 'zorg' en 'onderwijs' geven de samenwerking in Zuid-Limburg verder gestalte. Hieruit moeten concrete projecten naar voren komen. Een Agendacommissie bewaakt de samenhang en de voortgang.

Resultaten

Afsluiten van een convenant tussen de regio Zuid-Limburg en het Rijk (najaar 2011). Diverse projectplannen uit de domeinen.

Financiën

Voor uitvoering van mogelijke projecten zijn vooralsnog geen financiële middelen gevraagd/gereserveerd. Voor de Regiobranding Zuid-Limburg is nog eenmalig € 5.000 in 2012 beschikbaar. Een eventueel vervolg (ook financieel) is afhankelijk van een nadere evaluatie.

Samenwerking in Heuvelland Naast de ontwikkelingen rondom samenwerking op Zuid-Limburgse schaal kan voor Vaals de samenwerking in het gebied Heuvelland een belangrijke betekenis hebben. In dit verband fungeert Maastricht als centrumgemeente. Vooruitlopend op het uitwerken van het Strategisch Ontwikkelingsprogramma hebben de 3 Zuid-Limburgse centrumgemeenten al een aantal activiteiten ondernomen om de gezamenlijke bestuurskracht te vergroten. De gemeente Maastricht pakt daarbij nadrukkelijk haar rol als centrumgemeente voor het Heuvelland. Eind juni heeft de zogenaamde “Heuvelland-dag” plaatsgevonden, waarbij de colleges van de Heuvelland-gemeenten, op uitnodiging van Maastricht, een vervolg hebben gegeven aan het beraad, dat eerder in Mechelen en Rijckholt (eind 2009/begin 2010) heeft plaatsgevonden. De samenwerking in het Heuvelland is tot nu toe vooral operationeel van aard. Vanuit gelijkwaardigheid en gemeenschappelijkheid zijn de afgelopen jaren de volgende drie projecten geïnitieerd. a. Vlakfietsrouten/Groene Opgaven Doel is het terugbrengen van de authenticiteit in de kernen (de Groene Opgaven). Het project vlakfietsen is in een eindfase en wacht nog op concrete financiering van een aantal stroken fietspad (gemeenten, Provincie). b. Vitalisering Heuvelland Doel is het vitaliseren van het Heuvelland, bijvoorbeeld door het aanleggen van een geavanceerde digitale infrastructuur, waardoor monumenten en andere beeldbepalende gebouwen makkelijker een andere functie kunnen krijgen en daardoor behouden kunnen blijven. Dit beleid omvat een complementaire benadering van wonen, voorzieningen, bedrijventerreinen, kenniseconomie en kwaliteit van het landschap. Het project kent een voortvarende aanpak, waarin de Provincie inmiddels het voortouw heeft genomen. c. Euregionaal vestigingsklimaat Doel is het verminderen c.q. opheffen van allerlei grensbarrières welke de aantrekkelijkheid van het vestigen van nieuwe bewoners en bedrijven in deze regio voor een belangrijk deel in de weg staan. Samenwerken over de landsgrenzen is hiertoe de enige oplossing. De eerste concrete resultaten zijn inmiddels zichtbaar. Per 1 januari 2012 zal een informatie-/servicepunt voor grenspendelaars in Aken worden geopend, met een nadrukkelijke link naar het Heuvelland. Voor dit project liggen verzoeken tot co-financiering bij de verschillende partners (Heuvelland-gemeenten, Belgische en Duitse gemeenten en Provincie) voor.

Pagina 146 van 153

Kenmerkend van deze projecten is dat ze bij de eigenheid van deze regio horen. Alle projecten herbergen een lokale problematiek welke een regionale aanpak behoeft. Om die reden werd de gemeente Maastricht door de Heuvellandgemeenten opgeroepen om haar verantwoordelijkheid op te pakken en als centrumgemeente ervoor te zorgen dat deze projecten een plaats krijgen in de realisatie van de strategische agenda van Zuid-Limburg. Vooralsnog is daar nog niet veel van terecht gekomen. Er is de afgelopen periode veel discussie gevoerd over de plaats die deze 3 projecten moeten krijgen ten opzichte van dan wel naast de zogenaamde Gebiedsontwikkeling Maastricht-Valkenburg (GOMV). Deze beide gemeenten hebben de afgelopen 4 jaar samen met de Provincie een gezamenlijke visie op de genoemde gebiedsontwikkeling opgezet, waaraan concrete projecten zijn gekoppeld en co-financiering vanuit de Provincie is geregeld (via het Regiofonds). De colleges van de Heuvellandgemeenten zullen in overleg treden met de stuurgroep GOMV om deze samenwerking op te laten gaan in een bredere Heuvelland-agenda (inclusief de bovengenoemde 3 projecten). De Heuvelland-gemeenten hebben namelijk voldoende projecten die een gezamenlijke uitvoering en financiering vergen. Als aangehaakt kan worden dienen de gemeenten rekening te houden met een eigen bijdrage van de helft van de projecten proceskosten. Met de Provincie dient de discussie aangegaan te worden om de provinciale middelen in het Regiofonds te verruimen. Naast de zorg om de subregionale samenwerking (Heuvelland) in te bedden in een sterkere regionale samenwerking op niveau Zuid-Limburg, zijn de centrumgemeenten bezig met de ontwikkeling van een model van 'satellietgemeenten', waarbij de centrumgemeenten systeemgerelateerde werkzaamheden willen gaan verrichten voor de regiogemeenten, zonder dat de bestuurlijke autonomie in het geding is. Er worden momenteel mogelijkheden voor het opzetten van een (regionaal) shared service center onderzocht, waarbij vooral gekeken wordt naar de volgende uitvoerings- en ondersteunende processen: • ICT – inkoop van hardware • HRM/Personeel & Organisatie • Heffing en inning gemeentelijke belastingen • Onderzoek & Statistiek. Doel is het behalen van efficiencywinst, kostenbesparing en kwaliteitsverbetering. Men heeft een shared service center voor ogen als zijnde een interne uitvoeringsorganisatie van de 3 centrumgemeenten, welke de uitvoering op basis van een dienstverleningsovereenkomst kan verzorgen voor alle gemeenten in Zuid-Limburg. Op een nagenoeg gelijke wijze wordt onderzocht of een brede samenwerking mogelijk is via 1 uitvoeringsorganisatie voor alle milieutaken en de vergunningverlening en handhaving (de zogenaamde Regionale Uitvoeringsdienst). Op Heuvelland-schaal wordt bekeken op welke wijze de huidige 3 sociale diensten (Maastricht, Valkenburg en Pentasz) een grotere schaal zouden kunnen vormen. Doel

Het versterken van de eigenheid en kwaliteit van de regio Heuvelland door daadkrachtige samenwerking en strategische inbreng vanuit de centrumgemeente Maastricht.

Activiteiten

Overleg van de colleges van de Heuvellandgemeenten met Maastricht. Afspraken maken met de Provincie over de financieringsstructuur. Uitwerken van diverse projecten GOMV en de 3 Heuvellandprojecten. Uitwerken business-cases diverse onderdelen shared service center (centrumgemeenten).

Resultaten

Opstellen van een Heuvelland-agenda (2012). Diverse projectresultaten (onder andere start informatie-/servicepunt grensgangers in Aken. Business-cases onderdelen shared service center (begin 2012).

Financiën

Ten behoeve van een deel van de financiering van het nieuwe informatie-/servicepunt heeft Vaals ingaande 2012 structureel € 10.000 vrijgemaakt. Het grootste aandeel in de kosten wordt gedragen door de stad Aken. Daarnaast zijn echter ook bijdragen nodig van de andere partners (gemeenten in Heuvelland, België en Duitsland). Behalve de gemeente Gulpen-Wittem (€ 10.000) hebben de overige partners echter vooralsnog geen bijdragen beschikbaar gesteld. Voor de uitvoering van de overige 2 projecten zijn in onze begroting geen financiële middelen beschikbaar. Een eventuele participatie van Vaals zal eerst een bestuurlijk besluit en mogelijke kredietvotering nodig hebben.

Samenwerking Gulpen-Wittem en Vaals Een aantal jaren is hard getrokken aan het proces om samenwerking tussen de gemeenten Gulpen-Wittem, Vaals en Valkenburg a/d Geul tot een structureel succes te maken. In het voorjaar van 2011 is echter geconstateerd dat de verschillen in visie en cultuur zodanig groot zijn, dat een samenwerking met de gemeente Valkenburg a/d Geul voor de andere 2 gemeenten niet haalbaar is. Tijdens het afgelopen proces werd steeds meer duidelijk dat er een natuurlijke verbondenheid bestaat tussen GulpenWittem en Vaals. De gemeenteraden hebben aangegeven met elkaar te willen verkennen of deze verbondenheid kan resulteren in samenwerkingsvoordelen, efficiencybenutting, het oplossen van kwetsbaarheid, het bundelen van Pagina 147 van 153

krachten etc. Kortom: beoordeeld moet worden of een dergelijke samenwerking voldoende kritische massa heeft om toekomstige uitdagingen aan te kunnen en wat de eventuele uitgangspunten en reikwijdte van deze samenwerking zouden moeten zijn. Afgelopen september hebben de beide raden aangegeven dat de onderlinge samenwerking nog steeds van kracht is, echter dat de aard van de samenwerking zal veranderen. De raden streven niet langer direct naar een fusie van beide ambtelijke organisaties. De meerwaarde van de samenwerking moet beter tot uiting komen door pragmatisch en projectmatig samen te werken, geen ingewikkelde plannen en besluiten voor te bereiden, maar concrete resultaten laten zien. Als de schaalgrootte op onderdelen tekort schiet dan zal naar samenwerking met andere partijen worden gekeken. In december buigen de raden zich inhoudelijk over de insteek en reikwijdte van de samenwerking per beleidsveld. Gestreefd wordt naar een constructie van twee intensief samenwerkende gemeenten, die autonoom blijven en waarbij de lokale besturen voor het directe contact tussen burger en bestuur staan. De invulling van de couleur locale dient in beide gemeenten geborgd te zijn en gefaciliteerd te worden vanuit de centrale organisatie. Beleid wordt weliswaar vanuit de centrale organisatie ontwikkeld, maar dient in voldoende mate rekening te houden met de lokale verschillen in identiteit. Dat betekent dat de centrale organisatie in staat moet zijn om de verbondenheid te behouden met het lokale bestuur, de lokale samenleving en de diverse identiteiten. Door de ondersteunende processen volledig te harmoniseren in de centrale organisatie kunnen efficiencywinsten worden gerealiseerd. Daarbij dient per proces beoordeeld te worden of een uitbesteding (grotere gemeente dan wel private partij) niet nog een betere optie is, met name uit oogpunt van efficiency. Natuurlijk speelt er een aantal belangrijke regionale ontwikkelingen (zie hierboven de samenwerking Zuid-Limburg en Maastricht-Heuvelland) die van betekenis kunnen zijn voor de onderlinge samenwerking Gulpen-Wittem en Vaals, echter de raden beseffen ook dat de sturing/invloed op de voortgang van dat soort ontwikkelingen voor hen minimaal is. De onderlinge samenwerking vormt dan ook het juiste groeipad voor een verdere intensivering en uitbreiding op Zuid-Limburgse dan wel euregionale schaal. De voornaamste randvoorwaarde voor het slagen van een dergelijke nauwe samenwerking is van affectieve en emotionele aard. Het gaat om bestuurlijk commitment, politieke continuïteit, onderling vertrouwen, respect, openheid en duidelijkheid. Verborgen bestuurlijke agenda's of niet uitgesproken (afwijkende) meningen zijn echte boosdoeners in dit verband. Daarnaast is het nodig om voortdurend te werken aan het creëren/houden van draagvlak bij management en medewerkers. Doel

Met de voorgestelde samenwerking beogen de 2 gemeenten de verbinding met en de kwaliteit van de lokale samenleving te kunnen versterken door: – het vergroten van de strategische slagkracht – het stimuleren en faciliteren van nieuwe ontwikkelingen – het op een hoger niveau brengen van de dienstverlening.

Activiteiten

Insteek van de samenwerking is steeds geweest om vanuit de inhoud te werken en een vorm te kiezen die daarbij ondersteunend is. In de huidige fase blijkt dat er grote stappen voorwaarts gezet kunnen worden als de vorm voor samenwerking verder kan worden ingevuld. Het jaar 2012 zal vooral in het teken staan van het onderzoeken van de haalbaarheid (en vervolgens het treffen van voorbereidingen) van de gewenste vorm.

Resultaten

Voorjaar 2012 – opstellen en besluitvorming over businessplan samenwerking 2e helft 2012 – uitwerken samenwerking in deelplannen, treffen van voorbereidingen.

Financiën

Voor begeleiding en processturing van deze samenwerking is in beide gemeenten een budget van elk € 50.000 per jaar opgenomen voor 2012 en 2013 (was voorheen € 25.000 per jaar voor een periode van 4 jaar). Deze middelen worden onttrokken aan de algemene reserve.

Euregionale samenwerking Of het nu gaat om de transitie van de regio of de toekomst van Vaals, onze Euregionale positie en de daarmee samenhangende ontwikkelingen bieden grote kansen c.q. zijn hèt aanknopingspunt voor verdere activiteiten. Het is van belang de belemmeringen voor een optimale, grensoverschrijdende samenwerking eindelijk uit de weg te ruimen. Zuid-Limburg maakt immers deel uit van de internationale context van de Euregio. Grensoverschrijdend partnerschap biedt extra kansen voor een succesvolle transitie. De samenwerking tussen Chemelot Campus en de Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule (RWTH) in Aken is daar een duidelijk voorbeeld van. De gemeente Vaals wil de euregionale kansen langs een viertal lijnen aanpakken, te weten: a. afstemming woonbehoeften/ruimte Pagina 148 van 153

b. c. d.

arbeidsmarkt versterking vestigingsklimaat voor nieuwe inwoners en ondernemers euregionale werkgroep Charlemagne AG.

De euregionale oriëntatie krijgt steeds verder gestalte middels een uitbreiding van het netwerk alsmede de samenwerking met de euregionale partners. Met name het partnerschap met de stad Aken is daarbij van cruciaal belang. Op basis van een marktanalyse, opgezet met hulp van Akka Strategie & Management, zijn inmiddels een 4-tal projecten geïnitieerd. Bij de uitvoering daarvan wordt samengewerkt met partners als Parkstad Limburg, gemeente Heerlen, Stadt Aachen, Städteregion Aachen, Innitiatieve Aachen, Deutschsprachige Gemeinschaft, Regio e.V. (Grensgängerberatung), RWTH Aachen en de Woningstichting Vaals. Bij euregionale samenwerking moet rekenschap gegeven worden aan per land verschillende weten regelgeving en structuren, waardoor politieke gremia van de euregionale partners ook verschillend functioneren. Dit houdt het risico in dat besluitvorming en uitvoering mogelijk vertraging oplopen. Doel

Het duurzaam gebruik maken van kansen vanuit de euregionale ontwikkelingen om de positie op de arbeidsmarkt en het vestigingsklimaat voor nieuwe inwoners en ondernemers te versterken. Daarmee kunnen de negatieve gevolgen van de krimp voor een belangrijk deel worden ondervangen. De ontwikkelingen in en rondom de stad Aken, met name op het gebied van wonen en werken, zijn daarbij van groot belang.

Activiteiten

Verder uitbouwen van het euregionaal netwerk en de samenwerking met de partners middels een 4tal projecten, te weten “Grensinfopunt”, “Arbeidsmarkt”, “Marketingplan Vaals-Aken” en de “Euregionale werkgroep Charlemagne AG”.

Resultaten

Project Grensinfopunt (zie ook samenwerking Heuvelland): – operationeel in januari 2012: spreekuren/-dagen, informatie-/kennisdeling, workshops Project Arbeidsmarkt: – uitvoering 2012: vacature-uitwisseling, platform voor werkgevers, bemiddelaars en kandidaten Project Marketingplan Vaals-Aken: – uitvoering 2012: positief effect op aantrekkingskracht nieuwe inwoners en ondernemers Project Euregionale werkgroep Charlemagne AG: – uitvoering 2012: overkoepelend orgaan om samenwerking te faciliteren en te monitoren. Eind 2012 vindt een eerste evaluatie van de resultaten van deze projecten plaats.

Financiën

Voor de uitvoering van deze projecten is eenmalig een bedrag van € 35.000 beschikbaar. Afgesproken is dat bij de evaluatie eind 2012 beoordeeld zal worden of de middelen gecontinueerd worden middels een onttrekking aan de algemene reserve.

Pagina 149 van 153

Pagina 150 van 153

Paragraaf


2012

Krimp Paragrafen Op basis van prognoses blijkt dat de bevolking van Vaals in de komende 15 jaar zal krimpen met 13,3 % (prognoses Etil en CBS uit 2009). Kijkend naar 2035 zou de bevolking zelfs teruglopen van 9.785 inwoners (stand per 1/7/2011) naar 7.500 in 2035. Daarnaast zal het aantal ouderen (65+) in 2025 op basis van de prognoses ongeveer 40 % van de bevolking uitmaken (een verdubbeling van het huidige percentage); het aantal kinderen in de leeftijdscategorie tot 14 jaar daalt in dezelfde periode met 5 % (13,5 % => 8 % in 2025). Deze demografische ontwikkelingen (de bevolkingsdaling, maar nog meer de vergrijzing en ontgroening) hebben consequenties op tal van terreinen (maatschappelijke en economische voorzieningen, de sociale cohesie, arbeidsmarkt, wonen, onderwijs enz.) zich uitend in: • een veranderende kwantitatieve en kwalitatieve vraag naar woningen; • het draagvlak voor voorzieningen komt onder druk te staan (winkels, onderwijs, sport, zorg en welzijn); • dalende gemeentelijke inkomsten en gelijkblijvende of toenemende (beheers)uitgaven. In de strategische visie Vaals 2020 zijn de ambities voor de (middel-)lange termijn weergegeven. Deze strategische visie vormt een integraal, samenhangend concept om de toekomst tegemoet te treden. Deze ambities zijn gebaseerd op toekomstverwachtingen, kansen die we als gemeente zien en ook bedreigingen die we op ons zien afkomen. Eén van die bedreigingen betreft de reeds gememoreerde krimp van de bevolking (in totaal) en de steeds verder toenemende vergrijzing en ontgroening. Aan de andere kant zien we de Campus-ontwikkelingen aan Duitse zijde bij de RWTH als een duidelijke kans om onder andere de krimp met al zijn nadelige scenario's voor een deel het hoofd te kunnen bieden. De toekomstverwachtingen, de kansen en ook de bedreigingen in de strategische visie waren niet overal gebaseerd op gedegen onderzoek en analyses. Om een goede basis te kunnen vormen voor te ontwikkelen nieuw beleid en nieuwe plannen diende meer zekerheid te worden verkregen omtrent het realiteitsgehalte. Derhalve is een onderzoek naar de krimpgevolgen uitgevoerd door een extern bureau (Berenschot), hetgeen geresulteerd heeft in het zogenaamde Plan Vaals Krimpproof. Uit het onderzoek blijkt dat de aannames, veronderstellingen en inschattingen, zoals gemaakt in de strategische visie, juist zijn. Om goed te kunnen anticiperen op de gevolgen van de krimp wordt een mix van drie strategieën geadviseerd, te weten: a. bestrijden: tegengaan van de bevolkingsdaling, aantrekken van nieuwe inwoners b. bijstellen: accepteren van de bevolkingsdaling, ambities bijstellen en richten op het handhaven van de samenlevingskwaliteit c. benutten: verzilveren van kansen, bevolkingsdaling leidt bijvoorbeeld tot vermindering van de druk op de openbare ruimte. In de volgende matrix wordt aangegeven welke concrete plannen/activiteiten vanuit een bepaalde strategie worden voorgesteld. Actiepunten plan Vaals Krimpproof BESTRIJDEN

BIJSTELLEN

BENUTTEN

Inspelen op Campus-ontwikkeling:

Herstructureren woningvoorraad:

Ontwikkeling buitengebied:

* bestuurlijk en ambtelijk netwerk verbeteren

* opstellen herstructureringsplan met aandacht voor doorstroming in Vijlen en Lemiers

* gebiedsontwikkelingsplan buitengebied

Reorganiseren voorzieningen:

Zorg-/oudereneconomie:

* afstemmen met buurtplatforms

* ontwikkelen nieuwe woon-/zorg-/

* aanvullend woningbehoefte-onderzoek toekomstige werknemers RWTH

* Plan verbreding/promotie Toeristisch Product

* oplossen praktische belemmeringen

wellness-/recreatie-concepten Activeren in-actieven: * leer-/werktrajecten en stages

Pagina 151 van 153

In 2012 worden gerelateerd naar de aspecten “transformatie woningvoorraad” en “voorzieningen in evenwicht” en gekoppeld aan de drie strategieën uit het plan Vaals Krimpproof diverse acties opgepakt variërend van 'actief burgerschap', 'kanteling van de WMO' (programma Mens & Voorzieningen), woningbouw Vijlen/Lemiers, project Julianaplein (programma Wonen & Verkeer), Euregionale samenwerking (paragraaf Samenwerking). Al deze acties moeten in hun onderlinge samenhang ervoor zorgen dat de goede samenlevingskwaliteit gehandhaafd wordt en de (effecten van) bevolkingsdaling tegengegaan wordt. Onderstaand worden de belangrijkste projecten / activiteiten rondom de krimp weergegeven: • Maatschappelijke ondersteuning => Ten aanzien van de maatschappelijke ondersteuning is een aantal ontwikkelingen te onderscheiden. De toename van het aantal ouderen leidt tot een groter beroep op voorzieningen in het kader van de WMO. Als gevolg van de bezuinigingen van het Rijk (de overheveling van de AWBZ naar de WMO) en de druk op de gemeentelijke middelen vanwege de toenemende vraag naar individuele voorzieningen is het nodig om in de toekomst meer gebruik te maken van collectieve voorzieningen. Een goede inrichting van collectieve voorzieningen is hiervoor noodzakelijk, in Vaals krijgen die vorm binnen het project Vaals Helpt. Verder wordt gestart met de zogenaamde kanteling van de WMO. Deze kanteling is erop gericht om invulling te geven aan het compensatiebeginsel. Centraal hierbij staat een omslag van claim- en aanbodgericht werken (voorzieningen en hulpmiddelen) naar vraag- en resultaatgericht werken (participatie en zelfredzaamheid). Het WMO-loket is adequaat bemensd om de kanteling vorm te geven. • Actief burgerschap => Het werken met de buurtplatforms heeft o.a. als doel het verhogen van de betrokkenheid van burgers met hun medemens in de wijk en het verhogen van participatie en zelfredzaamheid van burgers. De buurtplatforms zijn een belangrijke partner om het beheer van gemeenschapsvoorzieningen op een andere, maatschappelijke manier ('vrijwilligers') te organiseren en zodoende deze voorzieningen ook betaalbaar te houden. • Euregionale samenwerking => Middels de Euregionale samenwerking moet Vaals optimaal in de gelegenheid zijn om de kansen die de Campus-ontwikkelingen aan Duitse zijde bij de RWTH bieden te kunnen pakken en zodoende een tegenwicht te kunnen bieden aan de krimp met al zijn nadelige scenario's. In 2012 vindt afstemming inzake woonbehoefte/ruimte plaats, start het grensinfopunt en vinden acties inzake arbeidsmarktbeleid plaats. • Woningbouw Vijlen/Lemiers => Vanuit de behandeling van de dorpsvisies Vijlen en Lemiers is een woonbehoefte-onderzoek gehouden. Uit dit onderzoek is gebleken, dat de kwaliteit en kwantiteit van de woningvoorraad in Vijlen en Lemiers niet voldoet aan de toekomstige behoefte. Naar aanleiding hiervan is gestart met de woningbouwopgaven Vijlen en Lemiers, onder andere inhoudend de realisatie van een Wozoco in Vijlen en zorgwoningen in Lemiers.

Pagina 152 van 153

Deel 4.

BIJLAGEN

Pagina 153 van 153

PROGRAMMABEGROTING 2012

Recommend Documents