Programmabegroting Programmabegroting

Programmabegroting 2012 – 2015

Programmabegroting 2012-2015

1

INHOUDSOPGAVE INLEIDING ...................................................................................................................................................................... 3 BESLUIT ............................................................................................................................................................................ 5 DEEL I Programma’s ................................................................................................................................................... 6 1. Volksgezondheid, welzijn, sport en onderwijs..........................................................................................7 2. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu.................................................................................12 3. Verkeer en vervoer............................................................................................................................................16 4. Veiligheid............................................................................................................................................................19 5. Regionale samenwerking/Sociale structuur ...........................................................................................21 6. Economische structuur ..................................................................................................................................23 7. Bestuur.................................................................................................................................................................25 8. De Volgerlanden...............................................................................................................................................27 9. Algemene dekkingsmiddelen.......................................................................................................................29 DEEL II Paragrafen ....................................................................................................................................................31 1. Weerstandsvermogen & risicoparagraaf ...................................................................................................32 2. Financiering.......................................................................................................................................................35 3. Lokale heffingen...............................................................................................................................................41 4. Onderhoud kapitaalgoederen.......................................................................................................................47 5. Grondbeleid .......................................................................................................................................................56 6. Verbonden partijen ..........................................................................................................................................62 7. Bedrijfsvoering ..................................................................................................................................................73 DEEL III FINANCIËLE BEGROTING ...............................................................................................................77 BIJLAGE 1 Toelichting prestatie-indicatoren ........................................................................................................91 BIJLAGE 2 Concernplanning raadsagendapunten 2012.....................................................................................99 BIJLAGE 3......................................................................................................................................................................101 BIJLAGE 4 Gebruikte afkortingen...........................................................................................................................105


2

INLEIDING. Voor u ligt de programmabegroting 2012. De programmabegroting is een belangrijk sturingsinstrument voor de raad en is het richtinggevend kader voor het college voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid in het komende begrotingsjaar. De raad stuurt en autoriseert het college op het niveau van de productgroepen. Het college is met het vaststellen van de programmabegroting gemachtigd tot het uitvoeren van het uitgestippelde beleid en het doen van uitgaven.

Financieel perspectief In onderstaand overzicht staan de wijzigingen na vaststelling van de programmabegroting 2012-2015 weergegeven. Zoals u kunt zien bieden wij uw raad een sluitende begroting 2012-2015 aan. De jaarschijf 2012 laat een voordelig saldo zien van € 271.000. In de financiële begroting wordt een nadere toelichting gegeven. - = voordeel Saldo meerjarenbegroting 2011-2014

2012 2.864.000 N

2013 4.057.000 N

2014 4.805.000 N

2015 4.629.000 N

Nieuw saldo meerjarenbegroting na kadernota 2012 Nieuw saldo meerjarenbegroting

327.000 V 271.000 V

291.000 V 268.000 V

15.000 N 112.000 V

9.000 V 40.000 V

Ambities Hoewel we u nu – ook in meerjarenperspectief – een sluitende begroting aanbieden, moeten we er ons van bewust zijn dat het financieel perspectief voor de komende jaren onzeker is. De effecten van de rijksombuigingen en decentralisatiediscussies zijn nog allerminst zeker. Voeg daarbij o.a. de onzekere ontwikkelingen op de woningmarkt en de op dit moment lastig te voorspellen (macro)economische ontwikkelingen en het moge duidelijk zijn dat ons een flinke klus te wachten staat om onze ambities te realiseren en gelijktijdig onze begroting duurzaam sluitend te houden. Toch willen wij als college deze onzekere economische tijden niet als excuus gebruiken om ons alleen maar op de financiële component van de begroting te richten. Als we de onzekerheid accepteren en voor vaststaand aannemen, dan biedt dat ook een fundament om onze ambities waar te maken. Deze ambities zijn gebaseerd op de uitgangspunten die zijn geformuleerd in het collegeprogramma. Voortbordurend op dit collegeprogramma staan wij ook in 2012 voor een actieve en veilige samenleving en een zo laag mogelijke lastendruk. Daarbij vinden wij eigen verantwoordelijkheid van inwoners, verenigingen, instellingen en bedrijven, een betrouwbare overheid, en een sociaal rechtvaardig beleid erg belangrijk. Wij voeren een effectief financieel beleid om dit mogelijk te maken. Zo zijn wij er in geslaagd om de lastendruk voor 2012 niet te verhogen (anders dan een trendmatige aanpassing). Daar zijn wij trots op. Wij zullen in 2012 nieuwe noodzakelijke investeringen doen in o.a. de infrastructuur om de economische structuur te versterken en de werkgelegenheid te laten stijgen. Daarnaast zullen deze investeringen ook een bijdrage leveren aan de instandhouding van een adequaat en acceptabel voorzieningenniveau, de bereikbaarheid van Hendrik-Ido-Ambacht verbeteren en de kwaliteit van wonen in onze gemeente naar een nog hoger niveau brengen. Doordat wij tijdig geanticipeerd hebben op de veranderende economische omstandigheden, zijn wij in staat deze investeringen te plegen en onze gemeente op een herkenbare, inventieve en aantrekkelijke wijze te blijven besturen.


3

Leeswijzer De begroting is in negen programma’s ingedeeld. Deze programma’s vormen een eerste ingang om meer over het voorgestelde beleid te weten te komen. Ten opzichte van de vorige begroting is de indeling in programma’s op zich niet gewijzigd. Om aan de wens van uw raad tegemoet te komen om meer grip te krijgen op de verbonden partijen, hebben wij per programma ook aangegeven over welke onderwerpen besluitvorming op regionaal niveau plaats vindt. De financiële stromen richting de verbonden partijen treft u aan in de paragraaf verbonden partijen. Elk programma wordt toegelicht aan de hand van telkens dezelfde onderdelen, te weten de programmadoelstelling, de prestaties die nagestreefd worden, een toelichting op de beleidsvoorstellen en een overzicht van de kosten en opbrengsten. De beleidsvoorstellen vloeien voort uit de acties die in het coalitieprogramma zijn benoemd. De acties zijn verdeeld naar acties die de bevoegdheid van de gemeenteraad betreffen (direct onder ‘Wat gaan we daarvoor doen?’) en acties die de bevoegdheid van het college betreffen (Overige acties). De programma’s worden gevolgd door een zevental paragrafen. Het is een wettelijke eis dat elke gemeente een aantal voorgeschreven paragrafen in de begroting opneemt. Deze paragrafen vormen een dwarsdoorsnede van de begroting op diverse terreinen. De financiële begroting volgt hierop. Hierin schetst het college de financiële positie van de gemeente.


4

BESLUIT De raad van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht; Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 13 september 2011 waarin de begrotingsstukken voor het dienstjaar 2012 ter vaststelling worden aangeboden; Gelet op artikelen 189, 190 en 191 van de Gemeentewet; Besluit: 1. 2. 3.

de programmabegroting van het dienstjaar 2012 vast te stellen; kennis te nemen van de meerjarenraming 2013 – 2015; de kredieten met betrekking tot de vervangingsinvesteringen beschikbaar te stellen zoals opgenomen in de financiële begroting onder ‘investeringen’.

Aldus besloten door de raad der gemeente Hendrik-Ido-Ambacht in zijn openbare vergadering van 31 oktober en 3 november 2011,

De griffier,


De voorzitter,

5

DEEL I Programma’s


6

1. Volksgezondheid, welzijn, sport en onderwijs Onze gemeente wordt gekenmerkt door een grote sociale cohesie en een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. De komende jaren zal dit verder worden gestimuleerd waarbij meer zal worden ingezet op ‘de kracht van de samenleving’. De mogelijkheden zullen worden onderzocht om meer over te laten aan het maatschappelijk middenveld en meer initiatief te leggen bij de burger. Profijtbeginsel en zelfredzaamheid zijn daarbij kernbegrippen. Bij de ontwikkeling van dat beleid zal bijzondere aandacht zijn voor kwetsbare groepen binnen onze samenleving. Het wijken buurtgericht werken zal als instrument worden ingezet voor het stimuleren en faciliteren van zelfredzaamheid en medeverantwoordelijkheid van de inwoners van Hendrik-Ido-Ambacht. Ook ‘zorg op maat’ zal ingezet worden als instrument voor individuele inwoners en/of specifieke doelgroepen, waarbij de regie zoveel mogelijk aan de individuele inwoner (‘klant’) wordt gelaten. Het huidige voorzieningenniveau zal verder worden versterkt, de ontwikkeling van brede scholen als een centrale voorziening in de buurt zal prioriteit krijgen. Samen met de maatschappelijke partners in Hendrik-Ido-Ambacht zijn we verantwoordelijk voor de maatschappelijke voorzieningen op het gebied van cultuur en recreatie, educatie en maatschappelijke zorg. Het gaat dan vaak om het in stand houden en zorgen voor goede mogelijkheden, faciliteiten en accommodaties.

Wat willen we bereiken ? • Versterken van het voorzieningenniveau • Inwoners doen mee in de samenleving indicator oordeel inwoners over voorzieningen: - culturele voorzieningen - sportvoorzieningen - onderwijs in het algemeen - gezondheidsvoorzieningen - welzijnsvoorzieningen sportdeelname deelname vrijwilligerswerk ervaren gezondheid lidmaatschap organisatie of vereniging onvoldoende sociale contacten

0-waarde

2011

61% 85% 77% 79% 41% 57% 31% 89% 83% 6%

49% 79% 73% 78% 33% -

ambitie 2013 t.o.v. 0-waarde gelijk gelijk stijging gelijk gelijk gelijk gelijk gelijk gelijk gelijk

Wat gaan we daar voor doen? Nota lokaal gezondheidsbeleid De nota “Lokaal gezondheidsbeleid”wordt in de eerste helft van 2012 ter besluitvorming voorgelegd aan de raad.


7

Nota WMO-beleid Het nieuwe WMO-beleidsplan wordt in de eerste helft van 2012 ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. De uitkomsten van de evaluatie van het lopende WMO-beleidsplan zullen hiervoor als input gebruikt worden. Ontwikkelen van een beleidskader voor de ondersteuning en faciliteren van sportverenigingen, als onderdeel van de nota accommodatiebeleid De ontwikkeling van het beleidskader zal plaatsvinden aan de hand van twee trajecten: 1. de ontwikkeling van een toekomstvisie voor het sportpark Schildman, waarbij de afstemming tussen de vraag naar en het aanbod van buitensportaccommodatie wordt geoptimaliseerd; 2. de uitvoering van een onderzoek naar het toekomstig eigendom, beheer en exploitatie van de gemeentelijke gebouwen. De visieontwikkeling m.b.t. het sportpark is gestart in 2011 en zal in 2012 worden afgerond. Het onderzoek m.b.t. gemeentelijke gebouwen zal in 2012 worden uitgevoerd. Uitwerken van scenario’s voor de toekomst van het zwembad Op basis van de besluitvorming over de bestuursopdracht Zwembadvoorziening in de Zwijndrechtse Waard wordt hier in 2012 verder aan gewerkt. Subsidiebeleid In 2011 is gestart met de voorbereidingen van de herziening van de Algemene Subsidieverordening (ASV). Deze zal in 2012 ter besluitvorming aan de raad worden aangeboden. Op basis van de ASV worden activiteiten gesubsidieerd, waardoor het gemeentelijk beleid gerealiseerd kan worden.

Overige acties: Uitvoering bezuinigingstaakstelling Welzijn en Onderwijs In het kader van de gemeentelijke bezuinigingstaakstelling 2011 – 2014 voor de uitgaven op het terrein van Onderwijs en Welzijn wordt vanaf 2012 uitvoering gegeven aan een structurele ombuiging. Deze maatregelen zijn gebaseerd op het haalbaarheidsonderzoek in 2011. Optimaliseren van het WMO-loket In samenhang met het regionale project Dienstverlening wordt gewerkt aan verdere verbetering van het WMO-loket. In de eerste plaats betreft het de optimalisering van de (digitale) informatievoorziening. Daarnaast worden in 2012 de mogelijkheden onderzocht van herhuisvesting van het fysieke WMO-loket met als doel de toegankelijkheid en bereikbaarheid van het loket te vergroten. De mogelijkheden zullen worden onderzocht om zowel het CJG als het WMO-loket te huisvesten in Cascade. Gemeentebreed kunstproject Ambachtelijke Kunst Met ingang van 2012 wordt de realisatie van kunst geïntegreerd in de projecten van de gemeentelijke structuurvisie en de financiering van de kunst zal daardoor ook gedekt worden vanuit deze projecten en mogelijk ook sponsoring. Bij deze nieuwe opzet zullen burgers, bedrijven en instellingen worden betrokken bij de ontwikkeling van kunst (community art en educatie). Hiermee wordt aangesloten bij de intenties het coalitieakkoord met betrekking tot kunst en cultuur en de recent vastgestelde cultuurnota.


8

Centrum voor Jeugd en Gezin Aan de hand van het door de raad vastgestelde Programma van Eisen zal in 2012 worden gewerkt aan de verdere doorontwikkeling van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is zowel organisatorisch als budgettair de spil van de zorgverlening rond jeugd en gezin. In samenhang met de noodzakelijke bezuinigingen op het gebied van onderwijs en welzijn zullen de taken van het CJG verder worden gestroomlijnd. Daarnaast zal onderzoek plaatsvinden naar optimalisering van de huisvestingssituatie door herhuisvesting van het CJG in Cascade. Uitvoering beleidskader voor ontmoetings- en sportplekken voor jongeren Ter uitvoering van de SJOP-nota (Stimulering Jongerenontmoetingsplekken) die in december 2010 door de raad als richtinggevend beleidskader is vastgesteld, zijn in 2011 de voorbereidingen gestart voor de realisatie van twee JOP’s . In 2011 is reeds één JOP gerealiseerd en in 2012 zal uitvoering worden gegeven aan de realisatie van tweede JOP. Brede School-ontwikkeling De Brede School-ontwikkeling vindt plaats via de realisatie van brede onderwijs- en welzijnsclusters (Integraal Huisvestingsplan) en de invoering van de combinatiefuncties en dagarrangementen. In 2012 worden de voorbereidingen van de ontwikkeling van de brede onderwijs- en welzijnsclusters in De Volgerlanden-Oost en het Centrumgebied voortgezet. Hierbij wordt aangesloten bij de leerlingenprognoses en leerlingenstromen, en de ontwikkelingen in de woningvoorraad. Deze voorbereidingen zullen in 2012 leiden tot programma’s van eisen voor de voorzieningen in beide wijken. Eveneens zal in 2012 de (personele) organisatie voor de dagarrangementen en combinatiefuncties verder worden opgebouwd. Door het realiseren van het verplichte aantal formatieplaatsen combinatiefuncties wordt het verkrijgen van rijkssubsidie gewaarborgd. Wonen-Zorg-Welzijn Met betrekking tot Wonen-Zorg-Welzijn zullen de prestatie-afspraken met Rhiant in 2012 worden geactualiseerd. Daarnaast wordt er vanuit de gemeente actief medewerking verleend aan een aantal initiatieven met betrekking tot de realisatie van woon-zorgclusters zoals het zorgcluster De Volgerlanden, de woonvoorziening Yulius in De Volgerlanden, de realisatie van een woon-zorgvoorziening voor de leeftijd 55+ (Kruidhof), een woonzorgvoorziening in Wielzate en een woonzorgvoorziening voor mensen met een beperking in Oostendam en een woonzorgvoorziening op Zuidwende (Yulius). De Kanteling De Kanteling is de naam van een landelijk VNG-project dat bedoeld is om een cultuuromslag te bewerkstelligen bij toekomstige gebruikers van individuele voorzieningen in het kader van de WMO en de professionals die zich bezighouden met de indicatiestelling voor deze voorzieningen. Het is de bedoeling dat het claimen van zorg door zorgbehoevende en de daaropvolgende indicatiestelling, in de toekomst plaatsmaakt voor het compenseren van een gebrek. In het kader van De Kanteling zullen in 2012 een aantal zaken op zowel regionaal als lokaal niveau worden opgepakt. Samen met de SDD en de Drechtstedengemeenten pakken we de volgende zaken op: 1.

Het uitwerken van de visie op de Wmo en de Kanteling, met de nadruk op de persoonlijke verantwoordelijkheid van burgers. aanpassen beleids- en juridisch kader Wmo (beleidsplannen, verordening, besluit en beleidsregels). 2. Het in kaart brengen van alles wat er is, gebeurt en ontwikkeld wordt op het terrein van maatschappelijke ondersteuning in buurten en gemeenten van de Drechtsteden. 3. Het vullen van een digitale, vraaggerichte sociale kaart Drechtsteden, die aansluit bij de businesscase Zorgplein (onderdeel van het regionale dienstverleningsconcept)


9

4. 5.

Het opzetten van een voorlichtingscampagne voor burgers en maatschappelijke organisaties over het gedachtegoed van De Kanteling. Arrangementen met uitkerings- en onderwijsinstanties: inzet van uitkeringsgerechtigden en stagiaires t.b.v. Wmo-doelen.

Lokaal pakken we de volgende zaken op: 1. Optmaliseren van het Wmo-loket 2. De uitbreiding van bestaande en het opzetten van vernieuwende algemene en collectieve diensten of voorzieningen. Actualiseren beheerplannen Voor 2012 staat het volgende plan ter actualisering op de agenda:  Onderhoudsplan sportvelden

Ontwikkelingen op regionaal niveau Transities AWBZ In 2009 is het Rijk begonnen met het overhevelen van de middelen voor activerende en ondersteunende begeleiding vanuit de AWBZ naar de WMO. In de komende jaren is het de bedoeling meer middelen vanuit de AWBZ naar de WMO over te hevelen. Tot nu toe zijn de overgehevelde middelen voldoende gebleken om de lokale maatregelen als gevolg van deze ontwikkeling te bekostigen. In regionaal verband wordt de decentralisatie van de functie begeleiding voorbereid. In 2012 zullen de eerste organisatorische uitwerkingen ter besluitvorming worden voorgelegd. Regionale aanbesteding leerlingenvervoer In de Drechtsteden worden na een gezamenlijke aanbestedingsprocedure in 2012 nieuwe contracten met vervoersbedrijven gesloten. Naast kwalitatieve afspraken worden scherpe prijsafspraken nagestreefd om de kosten van het leerlingenvervoer verder te beheersen en te verminderen. Beëindiging regionaal budget Regionale Agenda Samenleving (RAS) Per 1 januari 2013 zullen de RAS-middelen die aan de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht worden verstrekt voor de financiering van zorgtrajecten voor jongeren beëindigd. Voor onze gemeente betekent dit de beëindiging van een bijdrage van € 70.000. Vanuit de regio wordt overleg gevoerd met de provincie over mogelijke continuering van de activiteiten gericht op het voorkomen van instroom en het bevorderen van uitstroom uit de jeugdzorg. Transities Jeugdzorg In het regeerakkoord wordt de stelselherziening in de jeugdzorg aangekondigd. Het doel van deze herziening is om de effectiviteit van de jeugdzorg te verbeteren. Hiertoe zullen de volgende maatregelen worden genomen: De invoering van één financieringssysteem voor het huidige preventieve beleid, de huidige vrijwillige provinciale jeugdzorg, de jeugd LVG (licht verstandelijk gehandicapten) en jeugd-ggz. Het gefaseerd overhevelen van alle taken op het gebied van jeugdzorg naar de gemeenten. Het betreft dan de jeugd-GGZ (zowel AWBZ als Zorgverzekeringswet), de provinciale jeugdzorg, de gesloten jeugdzorg, de jeugdreclassering, de jeugdbescherming en licht verstandelijk gehandicapte jeugd. Preventie en vrijwillige hulpverlening dienen in goede afstemming met gedwongen hulpverlening georganiseerd te worden door (samenwerkende) gemeenten.


10

Het benoemen en gaan zien van de Centra voor Jeugd en Gezin als front office voor alle jeugdzorg van de gemeenten.

Wat mag het kosten ? (bedragen x € 1.000) VW SO Lasten perproduct groep Cultuur en recreatie Educati e Maatschappel ijk e zorg Bevolk ingszaken Totaal lasten VW SO

201 2

201 3

201 4

201 5

3.626 2.912 3.826 989 1 1 .353

3.623 2.804 3.756 990 1 1 .1 73

3. 642 2. 801 3. 714 1. 108 11 .265

3.626 2.746 3.734 1.018 1 1 .1 24

Baten per productgroep Cultuur en recreatie Educati e Maatschappel ijk e zorg Bevolk ingszaken Totaal baten VW SO

-531 -34 -1.304 -469 -2.338

-531 -34 -1.304 -469 -2.338

-531 -34 -1. 304 -469 -2.338

-531 -34 -1.304 -469 -2.338

Saldo VW SO

9.01 5

8.835

8.927

8.786


11

2. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu Onze gemeente groeit sterk. Wij blijven investeren in de (her)ontwikkeling van aantrekkelijke en leefbare woonwijken. Woonwijken die groen zijn van karakter en waarvan het groen goed wordt onderhouden. Wij hechten waarde aan een goed onderhoudsniveau van de openbare ruimte. In dit kader zullen wij expliciteren wat wij verstaan onder een ‘groene gemeente’. De vraag die hierbij opkomt is of we, gezien de huidige economische situatie, als gemeente in staat zijn het huidige onderhoudsniveau te handhaven wanneer we geen inzet vragen van gebruikers van de openbare ruimte. Wij willen de eigen verantwoordelijkheid van burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en verenigingen bij de inrichting en het beheer van de leefomgeving bevorderen, mede door het verder ontwikkelen van het wijken buurtgericht werken. Wij vinden het belangrijk dat, ondanks de groei van onze gemeente, het huidige woon- en leefklimaat en het herkenbare dorpse karakter van Hendrik-Ido-Ambacht worden bewaard. Dit programma geeft met name richting aan de ruimtelijke kwaliteit en ruimtegebruik. Onder dit programma vallen riolering, groen, lijkbezorging, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, reiniging en fysiek milieu.

Wat willen we bereiken ? • Handhaven van een verantwoord onderhoudsniveau van de openbare ruimte. • Verbeteren van de kwaliteit van de sociale woonomgeving. indicator schaalscore fysieke kwaliteit buurtvoorzieningen tevredenheid inwoners onderhoud waterpartijen schaalscore achteruitgang fysieke woonomgeving schaalscore sociale cohesie

0-waarde

2011

6,1

5,7

ambitie 2013 t.o.v. 0-waarde gelijk

51%

53%

gelijk

4,3

4,1

gelijk

6,4

6,2

stijging

Wat gaan we daar voor doen ? Actualiseren bestemmingsplannen In 2012 worden de bestemmingsplannen Landelijk gebied Sandelingen-Ambacht , Centrum en De Volgerlanden-West ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad. Het bestemmingsplan “Antoniapolder en een gedeelte van de Crezéepolder’ en het bestemmingsplan Ambachtsezoom zijn in 2012 in voorbereiding. De actualisatie van bestemmingsplannen loopt daarmee op schema. Ontwikkeling Centrumgebied Schoof-Cascade In 2011 vindt het haalbaarheidsonderzoek plaats naar de gewenste ontwikkelingen van het Centrumgebied Schoof-Cascade. Op basis van dat haalbaarheidsonderzoek zullen in 2012 vervolgstappen worden gezet. Voor de ontwikkeling van de brede-scholen-cluster in het centrumgebied zal in 2012 een Programma van Eisen worden vastgesteld (zie programma 1).


12

Verdere ontwikkeling bedrijventerrein Ambachtsezoom In 2011 is het Stedenbouwkundig Plan voor de Ambachtsezoom vastgesteld door de gemeenteraad. Op basis van dat plan zullen gesprekken worden gevoerd met het Waterschap over een verdere duurzame ontwikkeling van het gebied. Ook zal in 2012 gewerkt worden aan het bestemmingsplan Ambachtsezoom. Plan van Aanpak Frankepad-Grotenoord In 2011 zijn vanuit het Fonds Economisch Structuurversterking middelen beschikbaar gesteld voor het bedrijventerrein Frankepad-Grotenoord. De middelen zijn bedoeld voor het geschikt maken van dit gebied voor watergebonden bedrijvigheid. In 2012 zal in nauw overleg met de ROM-D een Plan van Aanpak worden vastgesteld voor dit ruimtelijk-economisch project. Actualiseren beleidplannen Voor 2012 staan de volgende plannen ter actualisering op de agenda:  Gemeentelijk riolerings-plan (GRP). Het GRP 2009-2013 zal al in 2012 worden geactualiseerd zodat in 2012 weer een actueel tarief voor de brede rioolheffing door de raad kan worden vastgesteld.  Groenstructuurplan.

Overige acties: Realisatiestrategie Om de 14 projecten uit de structuurvisie in samenhang met elkaar tot ontwikkeling te brengen is in 2011 een Realisatiestrategie voor de structuurvisie vastgesteld door de raad. Deze Realisatiestrategie zal jaarlijks worden geactualiseerd. Op basis van de Realisatiestrategie zal in 2012 gewerkt worden aan de volgende projecten uit de structuurvisie: - Centrumgebied Schoof-Cascade - Zuidwende Noord en Zuid - Bedrijventerrein Ambachtsezoom - Antoniapolder - Brede-scholen-cluster Jacobuslaan - Havenhoofd-Damstraat - 1-2-3-koopcentrum - Sophiapolder Ruime aandacht voor de bouw van betaalbare huur- en koopwoningen voor jongeren, starters, ouderen en gehandicapten bij de (her)ontwikkeling van woonwijken Dit onderwerp heeft ook in 2012 de continue aandacht. De gevolgen van de in 2011 doorgevoerde wijzigingen in de wetgeving met betrekking tot de toewijzing van huurwoningen blijft ook in 2012 een punt van aandacht. Afstemming vindt plaats op regionaal niveau. Dit kan leiden tot het maken / wijzigen van afspraken met corporaties. Huisvesting statushouders Ook in 2012 krijgen we vanuit het rijk een taakstelling opgelegd ten aanzien van de huisvesting statushouders. In samenwerking met woningcorporaties en stichting Vluchtelingenwerk wordt getracht tijdig aan deze taakstelling te voldoen.


13

Stimulering collectief particulier opdrachtgeverschap De mogelijkheden voor collectief particulier opdrachtgeverschap in de woningbouw zullen ook in 2012 actief worden gevolgd en zo mogelijk gestimuleerd. Daarbij zal met name gekeken worden naar de ontwikkeling van het woningbouwprogramma in De Volgerlanden. Op dit punt zal worden samengewerkt met woningbouwcorporaties. Stimuleren en faciliteren duurzame ontwikkeling en beheer Onder andere door middel van het energieprogramma Drechtsteden 2010-2013 is er voortdurend aandacht voor duurzame ontwikkeling en beheer. Bij de ontwikkeling van het bedrijventerrein Ambachtsezoom worden hoge eisen gesteld aan duurzaamheid. In het programma van eisen zijn diverse randvoorwaarden opgenomen, waaronder een versterking van de ecologische verbindingszone, een collectieve duurzame energievoorziening en alternatieve brandstoffen bij het geplande verkooppunt. Voor Volgerlanden-Oost wordt in samenwerking met HVC onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor een collectieve duurzame energievoorziening, vooruitlopend op het Drechtwarmtenet . Op het gebied van duurzaam bouwen wordt bij nieuwbouwwoningen het instrument GPR Gebouwen voorgeschreven. Dit systeem werkt door middel van het toekennen van punten op een vijftal thema’s: milieu, energie, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Voor de hele regio Drechtsteden is een ambitieniveau vastgesteld en dit zal er voor zorgen dat ook in de toekomst duurzame woningen worden gebouwd. Deltapoort Binnen het project Deltapoort wordt gewerkt aan een integrale gebiedsvisie. Een reeds ontwikkelde visie op verspreide glastuinbouw zal hiervan deel uitmaken. De visie is een belangrijk document voor de verdere ruimtelijke ontwikkeling van het gebied. Woonwagens In 2012 wordt verder uitvoering gegeven aan het collegebesluit van 2011 op basis van het haalbaarheidsonderzoek naar de vervanging van de woonwagens aan de Roelof Duijckstraat en mogelijke overdracht van eigendom en beheer aan een corporatie. Noordoevers Door de ROM-D wordt gewerkt aan de ontwikkeling van Noordoevers. Vanuit de gemeente vindt intensief overleg plaats met de ROM-D over de inhoudelijke en financiële ontwikkeling van dit gebied. De gemeente neemt daarbij haar verantwoordelijkheid voor dit project binnen de door de raad op 30 mei 2011 gestelde kaders. Deze kaders hebben met name betrekking op de verantwoordelijkheid voor het totale projectresultaat (ROM-D), de relatie met de ontwikkeling van het project De Volgerlanden, voorfinanciering (strategische grondaankopen) en de garantstelling door de gemeente. Een belangrijk ijkpunt /voorwaarde is de second opinion die in opdracht van het Drechtstedenbestuur wordt uitgevoerd en waarmee de haalbaarheid van het exploitatieplan Noordoevers wordt aangetoond. Actualiseren beheerplannen Voor 2012 staat het volgende plan ter actualisering op de agenda:  Beheerplan groenvoorzieningen  Beheer(zorg)plan bomen Calamiteitenplan riolering Met het calamiteitenplan riolering wordt in 2011 een start gemaakt door de afdeling BOR in samenwerking met de afdeling Bestuurszaken en het waterschap Hollandse Delta. De verwachting is dat dit plan in 2012 wordt afgerond.


14

Update waterplan De komende jaren dienen de maatregelen van het waterplan en de bijbehorende evaluatie tegen het licht te worden gehouden wegens de borging van doelmatigheid in de watersector. Als voorbereiding hierop zal in 2012 de koppeling tussen het rioolmodel van de gemeente en watersysteemmodel van het waterschap worden afgerond. De verwachting is dat hier doelmatige maatregelen uit zullen vloeien die gevolgen kunnen hebben voor het waterplan. In 2012 wordt door de afdeling Beheer Openbare Ruimte bericht of een update van het waterplan nodig is. Uitvoeren beleidsplan begraafplaatsen Opstellen advies over ruiming en herinrichting begraafplaatsen. De inventarisatie van mogelijk te ruimen graven is afgerond. Na besluitvorming in het vierde kwartaal 2011 kan het communicatietraject worden gestart. Nabestaanden dienen minimaal een jaar voordat er daadwerkelijk wordt overgegaan tot ruimen te worden geïnformeerd. In een vroeg stadium dient om die reden al op uitgebreide wijze de noodzakelijke aandacht aan communicatie te worden geschonken. Het streven is om in het 4e kwartaal van 2012 te starten met ruimen en herinrichten. Tarieven afvalstoffenheffing en exploitatie uitvaartcentrum Op basis van de jaarlijkse indexering van de tarieventabel is de afvalstoffenheffing opnieuw berekend en de daarin vastgestelde tarieven zijn vanaf 1 januari 2012 van kracht. Ook de tarieven van het uitvaartcentrum zijn opnieuw berekend Watergang In samenwerking met het waterschap zal in 2012 in het Baxpark een nieuwe verbinding tussen twee bestaande watergangen worden gerealiseerd door middel van de aanleg van een nieuwe duiker of watergang. Het waterschap stelt hier een bijdrage voor beschikbaar.

Wat mag het kosten ? (bedragen x € 1.000) VROM Lasten per productgroep Rioleri ng Groen RO en Vol kshuisvesting Reiniging Fysiek mili eu Grondexploitati es Totaal lasten VROM

201 2

201 3

201 4

201 5

1.820 1.981 2.625 3.210 562 5.378 1 5.576

1.926 1.882 2.600 3.093 547 6.177 1 6.225

2. 040 1. 880 2. 428 3. 095 548 4. 231 14.222

2.075 1.876 2.436 3.095 548 4.176 1 4.206

Baten per productgroep Rioleri ng Groen RO en Vol kshuisvesting Reiniging Fysiek mili eu Grondexploitati es Totaal baten VROM

-1.841 -458 -1.464 -3.146 0 -5.469 -1 2.378

-1.897 -458 -1.464 -3.198 0 -6.424 -1 3.441

-1. 972 -458 -1. 321 -3. 260 0 -4. 477 -11 .488

-2.034 -458 -1.313 -3.292 0 -4.292 -1 1 .389

3.1 98

2.784

2.734

2.81 7

Saldo VROM


15

3. Verkeer en vervoer Onze gemeente ligt ingeklemd tussen twee zeer drukke verkeersaders: de A15 en de A16. In toenemende mate ondervinden we hinder van de verkeersafwikkeling via deze rijkswegen. De bereikbaarheid van onze gemeente vanaf de A15 en de A16 verslechtert, door zowel de toename van de mobiliteit als door de groei van de gemeente. Deze problematiek verdient in hoge mate onze aandacht, vanwege het belang van een goede bereikbaarheid en toegankelijkheid van Hendrik-Ido-Ambacht. De komende vier jaar willen wij hier oplossingen voor vinden, de uitvoering hiervan voorbereiden en zorg dragen voor een goede aansluiting van ons wegenstelsel op de rijkswegen. Naast de bereikbaarheid vanaf de A15 en de A16 hechten wij zeer veel waarde aan de bereikbaarheid en toegankelijkheid van voorzieningen en woonwijken. Verkeersveiligheid speelt daarbij een belangrijke rol. Binnen het programma Verkeer en vervoer werken we aan de bereikbaarheid en toegankelijkheid. Onder dit programma worden verkeer, vervoer en waterstaat verantwoord. Wat willen we bereiken ? • Verbeteren van de bereikbaarheid van Hendrik-Ido-Ambacht en de wijken. • Verbeteren van het openbaar vervoer. • Verbeteren van de verkeersveiligheid. Indicator oordeel ondernemers over bereikbaarheid per auto oordeel inwoners over bereikbaarheid van de eigen gemeente en eigen wijk - bereikbaarheid buurt met auto - bereikbaarheid buurt vanaf de snelweg - doorstroming op hoofdwegen in gemeente oordeel inwoners bereikbaarheid gemeentelijke voorzieningen per fiets oordeel ondernemers over bereikbaarheid per openbaar vervoer oordeel inwoners over het openbaar vervoer aantal verkeersslachtoffers Parkeeroverlast

0-waarde

2011

ambitie 2013 t.o.v. 0-waarde stijging

7,6

7,4

7,7 8,2 7,1

-

8,2

-

stijging

6,9

6,1

stijging

62%

63%

stijging

28 20%

13 25%

daling daling

stijging

Wat gaan we daar voor doen ? Aantrekkelijker maken van het openbaar vervoer over water door het verplaatsen van de halte van de waterbus en de aansluiting op het fietsnetwerk, inclusief de aanleg van parkeerplaatsen In 2012 starten wij met de voorbereidingen om de halte van de Waterbus te verplaatsen van de Veerweg naar het Noordeinde. De daadwerkelijke verplaatsing zal in 2013 gerealiseerd worden. Deze nieuwe locatie


16

aan het Noordeinde wordt voorzien van voldoende parkeergelegenheid en zal prima aansluiten op het fietsnetwerk. Overige acties: Verbeteren van de toegangswegen van en naar de A15 In samenhang met de aanleg van het nieuwe wegtracé van het Noordeinde is het noodzakelijk dat aan het bestaande wegdeel groot onderhoud wordt uitgevoerd. Het betreft met name het weggedeelte tussen De Schenkel en het brugtracé. Voorafgaand aan de onderhoudswerkzaamheden zal worden onderzocht met welke aanvullende maatregelen de capaciteit van dit weggedeelte kan worden vergroot. Hierbij wordt gedacht aan uitbreiding van het aantal opstelstroken voor de verkeersregelinstallatie en een aanpassing van de technische installatie van deze verkeersregeling(en). Deze werkzaamheden zijn in het MIP ingepland voor 2016. Verbeteren van de toegangswegen van en naar de A16 De gemeente ondervindt in toenemende mate hinder van de verkeersafwikkeling op het kruispunt Hendrik Ydenweg - afrit A-16 (richting Rotterdam). De bereikbaarheid van de gemeente vanaf de rijksweg A-16 is in de loop der jaren slechter geworden door zowel de mobiliteitstoename, als door de groei van de gemeente. Aangezien het kruispunt is gelegen buiten de bebouwde kom is hiervan niet de gemeente, maar het Waterschap Hollandse Delta de wegbeheerder. Over de aanpassing van het kruispunt heeft ook in 2010 geregeld overleg met het waterschap plaatsgevonden en dit heeft inmiddels geresulteerd in de toezegging dat het waterschap het beoogde kruispunt in 2011 zal reconstrueren. In het overleg in 2011 met het waterschap zijn afspraken gemaakt over de reconstructie van het kruispunt en de verkeersregelinstallatie op het kruispunt van de Hendrik Ydenweg en de afrit uit de richting van Rotterdam. In mei 2012 rapporteren we over de stand van zaken. De aansluiting van de A16 vraagt intensief overleg met het Waterschap, gemeente Zwijndrecht en Rijkswaterstaat. Realisatie van het Noordeinde Fase 1, de aanleg van het Nieuwe Noordeinde vanaf de Veersedijk tot aan het Citadelterrein, is aan het begin van 2010 al gerealiseerd. In aansluiting hierop is de tweede fase in 2010 gedeeltelijk uitgevoerd, waarbij het wegvak van de Schenkel tot aan Grotenoord, inclusief de rotonde op de kruising met de Nijverheidsweg, is aangelegd. Het ontbrekende wegvak ter hoogte van het oude tracé van de Nieuwe Bosweg wordt in 2012 aangebracht. Tevens wordt in 2012 het zuidelijk deel van de aansluiting van het Noordeinde op de nieuw te realiseren rotonde aangelegd. Daarmee is het complete Noordeinde gerealiseerd. Vergroten van de verkeersveiligheid door het verder uitvoeren van het programma ‘Duurzaam veilig’ Uitvoering van verkeersmaatregelen op grond van de principes van duurzaam veilig (functionaliteit van wegen, homogeniteit en/of snelheid en richting, herkenbaarheid en voorspelbaarheid van wegen en gedrag, en statusonderkenning) Bij het opstellen en uitvoeren van het programma voor het groot onderhoud wordt telkens beoordeeld welke maatregelen en/of voorzieningen noodzakelijk c.q. wenselijk zijn ter verhoging van de verkeersveiligheid. De hiertoe benodigde werkzaamheden worden in de betreffende bestekken opgenomen en vervolgens door de aannemer uitgevoerd. 




17

 Wat mag het kosten ? (bedragen x € 1.000) Verkeer en vervoer Lasten per productgroep Verkeer,vervoer en waterstaat Totaal lasten Verkeer en v ervoer

201 2

201 3

201 4

201 5

4.054 4.054

3.868 3.868

3. 971 3.971

4.012 4.01 2

Baten per productgroep Verkeer,vervoer en waterstaat Totaal baten Verkeer en vervoer

-60 -60

-60 -60

-60 -60

-60 -60

3.994

3.808

3.91 1

3.952

Saldo Verkeer en Verv oer


18

4. Veiligheid Onze inwoners ervaren de gemeente als prettig en veilig om in te wonen. Uit de burgerpeiling blijkt dat onze inwoners zich veilig voelen in onze gemeente. Dat willen we graag zo houden! Veiligheid is een integraal thema dat de meeste programma’s raakt. Wij vinden dat Hendrik-Ido-Ambacht een gemeente moet zijn en blijven waarin iedereen zich veilig kan voelen. Wij willen dan ook permanent maximale aandacht geven aan de veiligheid in onze gemeente. Door samen te werken met vele partijen wordt maximale aandacht gegeven aan de veiligheid binnen onze gemeente. Veiligheid komt in vrijwel alle programma’s terug. Onder het programma veiligheid vinden we brandbestrijding, rampenbestrijding, APV, veiligheidsbeleid en veiligheidbevorderende maatregelen.

Wat willen we bereiken ? Handhaving van het huidige veiligheidsniveau Indicator onveiligheidsgevoel in de buurt schaalscore overlast vermogensdelicten overlast door groepen jongeren aantal aangiften en meldingen - absoluut - % t.o.v. totale bevolking

0-waarde

2011

15% 3,2 10%

19% 2,8 12%

1.002 3,8%

948 3,5%

ambitie 2013 t.o.v. 0-waarde gelijk gelijk gelijk gelijk

Wat gaan we daar voor doen? Geen activiteiten op raadsniveau.

Overige acties: Actueel houden van het rampenplan, dan wel het implementeren en actueel houden van het regionaal crisisplan en hiermee oefenen Het rampenplan van onze gemeente is actueel. Op 1 oktober 2011 is het Regionaal Crisisplan in werking getreden en is het rampenplan komen te vervallen Ontwikkelingen op regionaal niveau Het effectief en efficiënt implementeren van de Wet op de Veiligheidsregio’s De implementatie van de wet loopt op schema. Het regionaal risicoprofiel is inmiddels vastgesteld. Het regionaal crisisplan en het beleidsplan volgen. Daarnaast is er gestart met activiteiten welke wat verder op de planning staan, zoals het regionaliseren van de Brandweer per 1 januari 2013.


19

Zorgdragen dat de Brandweer Zwijndrechtse Waard in kan stappen in de Veiligheidsregio De Brandweer Zwijndrechtse Waard ontwikkelt zich goed. Inmiddels zijn ook de contouren zichtbaar van de geregionaliseerde Brandweer per 1 januari 2013. Brandweer Zwijndrechtse Waard zal daarin een cluster vormen. Sophiapolder In de kadernota 2012 zijn middelen beschikbaar gesteld voor de borging van de openbare orde en veiligheid in de Sophiapolder. De Sophiapolder is per 1 januari 2012 opengesteld voor het publiek. Wat mag het kosten ? (bedragen x € 1.000) Veiligheid Lasten per productgroep Orde en veili gheid Totaal lasten Veiligheid Baten per productgroep Orde en veili gheid Totaal baten Veiligheid Saldo Veiligheid


201 2

201 3

201 4

201 5

2.350 2.350

2.331 2.331

2. 336 2.336

2.332 2.332

-36 -36

-36 -36

-36 -36

-36 -36

2.31 4

2.295

2.300

2.296

20

5. Regionale samenwerking/Sociale structuur Wij willen vanuit onze zelfstandigheid en identiteit, herkenbaar participeren in regionale samenwerkingsverbanden. Daarbij zijn we, zoals we ook al in het begin van ons collegeprogramma hebben aangegeven, positief kritisch op die samenwerkingsverbanden, waarbij de maatstaf is dat samenwerking meerwaarde moet hebben voor onze inwoners, in de zin van kwaliteit, identiteit, functionaliteit, bereikbaarheid en financiën. De gemeente volgt de regionale ontwikkelingen actief op de voet. Dit programma bevat de baten en lasten van regionale samenwerking op het gebied van de Sociale Dienst, Drechtwerk en de algemene bijdrage aan de regiostaf Z.H.Z. De portefeuille sociale zaken is een regionale verantwoordelijkheid. Een groot aantal taken op het terrein van werk, zorg en inkomen heeft de gemeente, net als de andere gemeenten in de Drechtsteden, dan ook overgedragen aan de regionale uitvoeringsorganisatie, de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). Voor meer gedetailleerde informatie over de uitvoering van deze taken verwijzen wij u dan ook naar de meerjarenbegroting van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden, waarvan de begroting van de SDD integraal onderdeel uitmaakt. De SDD is dus een belangrijk vehikel in de realisatie van de gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden op deze beleidsterreinen, maar dit staat, vanzelfsprekend, niet los van de lokale taken zoals in programma 1 van onze gemeentelijke begroting zijn opgenomen. Verbinding van het regionale en het lokale sociale beleid is essentieel, en heeft dan ook bij voortduring onze aandacht. Andere samenwerkingsverbanden vindt u onder de functionele programma’s ( Onder programma 1 vallen Bureau Leerplicht en Vroegtijdig Schoolverlaten en de GGD. Onder programma 2 valt de Omgevingsdienst. Onder programma 4 valt de Veiligheidsregio en Brandweer Zwijndrechtse Waard. De kostenplaats bedrijfsvoering is er o.a. voor de SCD). In de paragraaf Verbonden Partijen vindt u een totaaloverzicht van alle verbonden partijen, waaronder dus ook de hierboven expliciet benoemde Drechtwerk en Zuid-Holland Zuid, inclusief een financieel overzicht.

Wat willen we bereiken ? • Inzet op nadrukkelijke sturing op kosten van de regionale samenwerkingsverbanden. • Verbetering van bestuurlijke besluitvorming in de regio.

Wat gaan we daar voor doen ? Geen activiteiten op raadsniveau.

Overige acties: Inzet op nadrukkelijke sturing op kosten van de regionale samenwerkingsverbanden De gemeente participeert op bestuurlijk en ambtelijk niveau actief in regionale samenwerkingsverbanden. De inzet is er ondermeer op gericht de regionale bezuinigingsopgave te verbinden aan de lokale ombuigingen. Opdrachtgeverschap, eigenaarschap en de regie van de gemeente op de regionale samenwerking worden versterkt om zo meer grip te krijgen op de taakuitvoering en ontwikkelingen in de regio. Maatstaf voor de regionale samenwerking is dat het meerwaarde heeft voor onze inwoners. Voorstellen en ontwikkelingen worden integraal op alle elementen kritisch beoordeeld en gewogen. Niet alleen op de kosten, maar zeker zo belangrijk de kwaliteit van producten en diensten die wij vanuit de


21

regionale samenwerkingsverbanden aangeleverd krijgen of waar wij als mede-eigenaar van die regionale samenwerkingsverbanden verantwoordelijk voor zijn. Bijdragen aan verbetering van bestuurlijke besluitvorming in de regio De succesfactoren voor een goed functionerende bestuurlijke hoofdstructuur zijn betrokkenheid, inhoud centraal, versterking van de regionale duale verhoudingen, verbetering van het van buiten naar binnen werken en verbetering van de organisatie van het regionale democratische proces. In 2012 levert onze gemeente daar onder meer een bijdrage aan door actieve participatie tijdens de Drechtstedendinsdag. De inhoudelijke programmering voor deze maandelijkse dinsdag voor colleges en gemeenteraden biedt mogelijkheden voor een verstevigde programmatische bestuurlijke samenwerking met als resultaat een daadkrachtige besluitvorming en uitvoering van concrete projecten. In 2011 zijn daar in de maandelijkse Drechtstedendinsdagen al goede ervaringen mee opgedaan en zijn resultaten van deze samenwerking merkbaar. Er wordt op ingezet dat maatschappelijke partners, bedrijfsleven en andere overheden actief en structureel betrokken zijn bij de samenwerking in de Drechtsteden. Meer nog dan in het verleden moet er via de regio naar buiten worden getreden, de voordelen van de regionale samenwerking duidelijk worden gemaakt én in gezamenlijkheid met alle partijen die voordelen worden verzilverd. In 2011 zijn in de Drechtsteden discussies gevoerd over een Toekomstperspectief op de Drechtsteden. De centrale inzet daarbij was intensivering van de samenwerking van de gemeenten: ‘de Drechtsteden als ware het één netwerkorganisatie’. Als vervolg op deze discussie worden in 2012 op ambtelijk niveau concrete acties ingezet (de zogenoemde proeftuinen op het gebied van Beleid en Dienstverlening) om de regio en de gemeenten tot een innovatieve, efficiënte en effectieve netwerkorganisatie door te ontwikkelen, dit vanuit en met behoud van de samenwerkingsgedachte van de Drechtsteden en de Drechtstedengemeenten. Onze gemeente participeert hierin actief.

Gewijzigde kostenverdeelsystematiek individuele voorzieningen Sociale Dienst Drechtsteden De financiering van de door de Sociale Dienst Drechtsteden uitgevoerde taak intake en indicatiestelling huishoudelijke zorg heeft de afgelopen jaren plaatsgevonden door budgetoverheveling van door gemeente ontvangen Rijksmiddelen voor uitvoering van de taak intake en indicatiestelling verstrekkingen huishoudelijke zorg naar de SDD. De bestuurscommissie Sociale Dienst Drechtsteden heeft in 2010 in principe ingestemd met het voorstel om met ingang van 2012 te starten met de afrekening van kosten voor de indicatiestelling huishoudelijke hulp op basis van feitelijk gebruik.

Wat mag het kosten ?

(bedragen x € 1.000) Regionale samenwerking Lasten per productgroep Regionale samenwerki ng Totaal lasten Regionale samenwerking

201 2

201 3

201 4

201 5

8.411 8.41 1

8.174 8.1 74

8.044 8.044

7.938 7.938

Baten per productgroep Regionale samenwerki ng Totaal baten Regionale samenwerking

-3.440 -3.440

-3.440 -3.440

-3.440 -3.440

-3.440 -3.440

Saldo Regionale samenwerking

4.971

4.734

4.604

4.498


22

6. Economische structuur Hendrik-Ido-Ambacht groeit, waardoor we willen blijven investeren in het aantal arbeidsplaatsen en het aantrekken van extra werkgelegenheid. Dit zullen wij vooral doen in Drechtstedenverband. Wij beschouwen economische ontwikkeling als een belangrijke voorwaarde voor het goed functioneren van onze gemeente. Deze ontwikkeling moet in evenwicht zijn met de rust en de ruimte die onze gemeente kenmerken. Daarom hebben wij volop aandacht voor het versterken van het vestigingsklimaat voor bedrijven in Hendrik-Ido-Ambacht en voor het bevorderen van de vestiging van duurzame en schone bedrijven in onze gemeente. Hendrik-Ido-Ambacht stimuleert en ondersteunt de ondernemerszin binnen de gemeente ter versterking van de economische vitaliteit. Dit programma bevat het economisch beleid en markten en standplaatsen.

Wat willen we bereiken ? • Versterken van het ondernemingsklimaat. • Groei van de werkgelegenheid. indicator oordeel ondernemers over ondernemingsklimaat aantal bedrijven aantal startende ondernemers aantal werkzame personen

0-waarde

2011

6,8

6,7


909 126 6.037

969 169 5.890

stijging stijging stijging

Wat gaan we daar voor doen ?

Overige acties: Mogelijkheden onderzoeken om startende ondernemers te stimuleren zich in Hendrik-IdoAmbacht te vestigen In overleg met de stichting Bedrijvencentrum Drechtsteden worden op dit moment de mogelijkheden onderzocht om een bedrijventerrein voor startende ondernemers op te zetten. Gekeken wordt naar de locatie van de voormalige gemeentewerf en een nieuw te realiseren verzamelgebouw op het bedrijventerrein Ambachtsezoom. Creëren van randvoorwaarden voor de horeca De vestiging van horecavoorzieningen draagt bij aan de verhoging van voorzieningenniveau in onze gemeente. Door het stellen van randvoorwaarden wordt in 2012 vanuit de gemeente dan ook meegewerkt aan de ontwikkeling van een aantal concrete initiatieven zoals een horecagelegenheid in Park Sandelingen en een horecagelegenheid bij de nieuwe aanlegplaats van de Waterbus.


23

Ontwikkelingen op regionaal niveau Stimuleren van aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. De regio Drechtsteden richt zich op actieve deelname aan de Economische Agenda voor de Zuidvleugel. De Drechtsteden zijn daarom onder andere actief betrokken bij het Schaalsprong programma Deltatechnologie/Maritiem. Eén van de hoofdpunten is het inzetten op een betere aansluiting onderwijsarbeidsmarkt dit sluit aan bij onze lokale ambitie. De arbeidsmarkt wordt in rap tempo krapper. De grote waterbouwers en ook maritieme en deltatechnologiebedrijfsven merken nu al dat er tekorten aan personeel dreigen, met name in technische beroepen. Er is dus een noodzaak om te investeren in het interesseren en opleiden van jonge mensen voor de watersector. In regionale samenwerking ondersteunen we de volgende activiteiten: - Het ontwikkelen van een regionaal sectorplan (Zuid-West Nederland) samen met onderwijsinstellingen (ROC's, HBO en WO) gericht op het verbeteren van de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt op regionaal niveau, onder andere op techniek/maritiem en nautisch onderwijs. Hierin zal ook invulling gegeven worden aan het opzetten van diverse Centres for Expertise in HBO en Centra voor Innovatief Vakmanschap in MBO. - Promotie van de sector techniek al op jonge leeftijd in het onderwijs (o.a. proeftuin maritieme innovatie, Science Centre Delft). - Het opzetten van universitaire programma's, ook gericht op niet-Nederlandse studenten (UNESCO-IHE). De regionale overheden bieden volop stagemogelijkheden en begeleiding. - Zorgen voor ondersteuning voor specifieke scholarships. De ambitie van de regio is om er 25 te ontwikkelen.

Wat mag het kosten ? (bedragen x € 1.000) Economische st ructuur Lasten per productgroep Economische Zaken Totaal lasten Economische structuur

201 2

201 3

201 4

201 5

353 353

342 342

345 345

345 345

Baten per productgroep Economische Zaken Totaal baten Economische st ructuur

-47 -47

-47 -47

-47 -47

-47 -47

Saldo Economische structuur

306

295

298

298


24

7. Bestuur De gemeenschap wordt gevormd door onze inwoners. Inbreng van en afstemming met onze inwoners bij de voorbereiding van beleid en maatregelen vinden we dan ook vanzelfsprekend. We betrekken burgers dan ook actief en tijdig bij beleid en uitvoering. Burgerparticipatie is een belangrijk instrument, maar geen doel op zich. Het moet ergens over gaan. En, minstens zo belangrijk, vooraf moet duidelijk zijn dat die inbreng voor alle betrokkenen toegevoegde waarde zal hebben en dat serieus zal worden genomen. Op het programma bestuur worden de kosten voor B&W, Raad en commissies, algemene voorlichting, internationale contacten, burgerparticipatie, publieke dienstverlening, rechtsbescherming en het personeelsrestaurant verantwoord.

Wat willen we bereiken ? • Verbetering van de dienstverlening van onze gemeente. • De gemeente betrekt inwoners actief en tijdig bij beleid en uitvoering indicator oordeel inwoners over kwaliteit van de dienstverlening oordeel inwoners over hun betrokkenheid bij de totstandkoming van gemeentelijke plannen oordeel inwoners over hun betrokkenheid bij de uitvoering van gemeentelijke plannen (WBW als verbindende factor)

0-waarde

2011


7,7

?

6,0

5,8

stijging

5,8

5,8

stijging

Wat gaan we daar voor doen ? Geen activiteiten op raadsniveau.

Overige acties: Verdere verbetering van de dienstverlening Het college streeft naar een goede publieke dienstverlening voor burgers,ondernemers en instellingen. Deze dienstverlening kan verder verbeterd worden door een betere c.q. grotere toegankelijkheid te realiseren via de verschillende kanalen (digitaal, post, telefoon, balie). Al deze dienstverleningskanalen zijn op een professionele wijze ingericht en zijn we kritisch op overbodige regelgeving. Daarbij is het onze ambitie dat burgers snel en zeker hun zaken kunnen regelen. Burgers weten wat ze mogen verwachten van de gemeente. Langs welk kanaal onze klanten ook het contact zoeken, over dezelfde producten krijgt men dezelfde informatie. We zijn daar aanspreekbaar op. Onze medewerkers stellen in hun handelen de klant centraal en zijn betrouwbaar, toegankelijk en hebben een groot verantwoordelijkheidsbesef.


25

Wijk- en buurtgericht werken/aanpak jongerenoverlast Wijk- en buurtgericht werken (Wbw) is er om de leefbaarheid in de wijk te verbeteren en de zelfredzaamheid en medeverantwoordelijkheid van inwoners te stimuleren en te faciliteren. Eind 2011 is Wbw organisatorisch verbonden met de aanpak voor overlastgevende jongeren. Hiervoor is destijds -in afstemming met betrokken partijen- een plan van aanpak opgesteld over hoe de problemen rondom hanggroepen aan te pakken. Een onderdeel van de aanpak is de aanschaf van 2 JOP’s (Baxpark en Sandelingen-Ambacht). Ook in 2012 zal deze aanpak om overlast van jongeren tegen te gaan worden voortgezet. Terugdringen administratieve lastendruk en regelgeving Bij de actualisatie van beleidsnota's wordt getracht de administratieve lastendruk en regelgeving voor burgers, bedrijven en instellingen te beperken. Nut en noodzaak van regels worden steeds kritisch afgewogen. Wat mag het kosten ? (bedragen x € 1.000) Bestuur Lasten per productgroep Bestuur Totaal lasten Bestuur

201 2

201 3

201 4

201 5

3.200 3.200

3.242 3.242

3. 321 3.321

3.390 3.390

Baten per productgroep Bestuur Totaal baten Bestuur

-121 -1 21

-105 -1 05

-105 -105

-105 -1 05

3.079

3.1 37

3.21 6

3.285

Saldo Bestuur

In de lasten van het programma Bestuur is jaarlijks een bedrag van € 25.000 beschikbaar voor onvoorziene incidentele uitgaven.


26

8. De Volgerlanden De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht werkt samen met buurgemeente Zwijndrecht aan de realisatie van de aantrekkelijke woningbouwlocatie De Volgerlanden. Hiermee voorzien we (mede) in de regionale woningbehoefte. Wij hechten waarde aan de verdere ontwikkeling van De Volgerlanden, mede in relatie tot de toekomstige ontwikkeling van het project Noordoevers (programma 2).

Wat willen we bereiken ? • Wervend woonmilieu met adequate voorzieningen. indicator schaalscore fysieke kwaliteit buurtvoorzieningen tevredenheid winkelaanbod schaalscore verloedering fysieke woonomgeving schaalscore sociale cohesie

0-waarde

2011


6,2

5,9

64% 3,4

85% 3,4

stijging daling

6,4

6,0

stijging

Wat gaan we daar voor doen ? Geen acties op raadsniveau.

Overige acties:

Samenwerking met buurgemeente Zwijndrecht Het project De Volgerlanden is gebaseerd op de samenwerkingsovereenkomst De Volgerlanden, gesloten eind jaren '90 tussen Hendrik-Ido-Ambacht en Zwijndrecht. Deze samenwerking is in 2011 herbevestigd en vernieuwd, na een intensief bestuurlijk traject, waarin niet alleen de financiële situatie van de grondexploitatie De Volgerlanden tegen het licht is gehouden, maar waarin ook een herbezinning van het woningbouwprogramma heeft plaatsgevonden. Ten aanzien van dat laatste hebben beide gemeentebesturen mogen constateren dat het programma inhoudelijk geen aanpassingen behoefde; wel bleek een verlenging van de afronding van de woonwijk tot 2021 noodzakelijk. De beide gemeenten hebben in de eerste helft van 2011 gezamenlijk het besluit genomen de samenwerking in het kader van De Volgerlanden voort te zetten en de sturing en financiële controle op het project en de realisatie van de woonwijk te verbeteren. Vanzelfsprekend wordt de samenwerking ook in 2012 in lijn met de gemaakte afspraken voortgezet. Kwaliteitsniveau De Volgerlanden opnieuw definiëren In de hernieuwde samenwerking zijn ook afspraken gemaakt over de kwaliteit van de woonwijk. Daarbij is nadrukkelijk uitgegaan van de oorspronkelijke doelstelling een woonwijk te ontwikkelen met een wervend woonmilieu. In de nadere afspraken die onderdeel uitmaken van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst is het begrip kwaliteit nader geduid met de termen: aantrekkelijk, duurzaam, adequaat en doelmatig. In de


27

verdere realisatie van De Volgerlanden zullen deze termen leidraad zijn voor de vormgeving van de woningen en openbare ruimte en voorzieningen. Winkelcentrum Hoog-Ambacht Op basis van het distributieplanologisch onderzoek (DPO) wijkwinkelcentrum Volgerlanden van 23 oktober 2003 en het DPO Winkelstructuur gemeente Hendrik-Ido-Ambacht van 23 oktober 2008 wordt in kader van het voorzieningenniveau in onze gemeente, belang gehecht aan een evenwichtig branchepatroon in het winkelcentrum. Realiseren zorgvoorzieningen De Volgerlanden. Met Rhiant zijn afspraken gemaakt over de realisatie van een zorgcluster in De Volgerlanden. In juli 2011 is de realisatie van het zorgcluster van start gegaan. Tevens wordt in november 2011 de zorgvoorziening van Yulius opgeleverd. Verkeersveiligheid Er zal een continue alertheid zijn op de verkeersveiligheid tijdens de bouw van De Volgerlanden, met name rond de scholenclusters. De verkeersveiligheid wordt opgenomen in programma’s van eisen en bestekken.

Wat mag het kosten ? (bedr agen x € 1.000) De Volgerlanden Lasten per productgroep - Grex Volgerl anden (exl.sto rtin g in r eser v es) - Mutati e onderhanden werk de Volgerlanden - Kunst de Volgerlanden Totaal lasten De Volgerlanden Baten per productgroep - Grex Volgerl anden - Mutati e onderhanden werk en Volgerl anden Totaal baten De Volgerlanden Saldo De Volgerlanden


201 2

201 3

201 4

201 5

12.163

5.745

3. 345

3.083

0 20 1 2.1 83

4.409 10 1 0.1 64

12. 693 10 16.048

8.163 10 1 1 .256

-7.616 -4.547 -1 2.1 63

-10.154 0 -1 0.1 54

-16. 038 0 -16.038

-11.246 0 -1 1 .246

20

10

10

10

28

9. Algemene dekkingsmiddelen

We dragen zorg voor een gezond financieel evenwicht op onze begroting. Voor wat betreft de heffingen die onze inwoners raken, wordt de totale lastendruk en het voorzieningenniveau in ogenschouw genomen. Onder algemene dekkingsmiddelen verstaan we beleggingen en deelnemingen, de Algemene uitkering, WOZ, de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen en de mutaties in de reserves.

Wat willen we bereiken ? • Goede communicatie met inwoners over gemeentelijke belastingen. Indicator positief oordeel van de inwoners over de besteding van belastinggeld door de gemeente

0-waarde

2011

7,1

6,1 (2011)


Wat gaan we daar voor doen ? Zorgdragen voor een gezond financieel evenwicht op onze begroting Voorop staat een solide financieel beleid dat tot doel heeft een sluitende meerjarenbegroting te behouden, zodat we onze toekomstige generatie een gedegen basis kunnen bieden. Om de begroting meerjarig in evenwicht te houden wordt kritisch gekeken naar onze uitgaven en wij vragen dat ook van onze verbonden partijen. In deze periode van financieel zwaar weer zullen doordachte keuzes gemaakt moeten worden. Bij leges, reiniging en riool wordt uitgegaan van 100% kostendekking. De algemene belastingen volgen de prijsindex. Eventuele verhogingen van de gemeentelijke belastingen moeten nadrukkelijk in relatie worden gebracht met de gemeentelijke voorzieningen, waarbij wij de totale lastendruk van de inwoners in het oog houden. Overige acties: Goede communicatie met inwoners over gemeentelijke belastingen Naar verwachting zal er bij de inwoners weinig draagvlak zijn voor lastenverzwaringen. Toch zijn er maatregelen nodig om een sluitende begroting te kunnen presenteren. Van belang is dat inwoners de noodzaak hiervan op zijn minst kunnen begrijpen. Goede, tijdige communicatie helpt daarbij. Met verschillende communicatiemiddelen zullen de inwoners zorgvuldig worden geïnformeerd over het hoe en waarom van de maatregelen. In 2012 zal - behalve de trendmatige aanpassing – geen verhoging van de lokale lasten plaats vinden


29

Wat mag het kosten ? (bedragen x € 1.000) Algemene dekkingsmiddelen

201 2

201 3

201 4

201 5

Lasten per productgroep Fi nanciering en al gemene dekk ingsmiddel en Mutati es toevoegi ngen aan reserves Meerjari g begrotingssaldo (+ is voordeel ) Totaal lasten Algemene Dekkingsmiddelen

144 176 271 591

179 283 268 730

213 266 112 591

-35 140 39 1 44

Baten per productgroep Fi nanciering en al gemene dekk ingsmiddel en Mutati es onttrekk ingen aan reserves Meerjari g begrotingssaldo (-/- is nadeel) Totaal baten Algemene Dekkingsmiddelen

-27.178 -310 0 -27.488

-26.477 -151 0 -26.628

-26. 426 -165 0 -26.591

-25.931 -155 0 -26.086

Saldo Algemene Dekkingsmiddelen

-26.897

-25.898

-26.000

-25.942

Een nadere specificatie van de algemene dekkingsmiddelen is te vinden in deel III van deze begroting bij het onderdeel ‘Financiële aspecten’.


30

DEEL II Paragrafen


31

1. Weerstandsvermogen & risicoparagraaf Inleiding Deze paragraaf geeft inzicht in (mogelijke) risico’s voor de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht en de weerstandscapaciteit om die risico’s op te vangen De risico’s Voor de beoordeling van de financiële positie van de gemeente zijn niet alleen de in of bij deze begroting gepresenteerde cijfermatige gegevens van belang, het eigen vermogen, de voorzieningen en de onbenutte belastingcapaciteit. Het college dient de raad ook inzicht te geven in de risico’s die niet in de begroting kunnen worden verwerkt. Bij de vaststelling van de begroting dient uw raad deze risico’s naar de laatste stand van zaken te bevestigen. Bij de inventarisatie van de risico’s in deze paragraaf betreft het de actuele risico’s die relevant zijn voor het weerstandsvermogen. Dit zijn die risico’s:  die niet op een andere manier zijn te ondervangen;  die een financieel nadelig gevolg kunnen hebben;  die relevant zijn (lees: risico van materieel belang);  die met redelijke zekerheid zich gaan voordoen en  niet direct beïnvloedbaar zijn. Voor de inventarisatie van de risico’s gelden de volgende criteria:  in het kader van het weerstandsvermogen zijn in principe alleen de financiële risico’s van toepassing waarvoor vooralsnog geen of onvoldoende beheersmaatregelen aanwezig zijn.  Voor invulling van het begrip ‘risico van materiële betekenis’ is gekozen voor een norm van 0,5% van de totale uitgaven van de gemeente, t.w. € 0,3 mln. Dus richten we ons op risico’s die redelijkerwijs een financiële impact kunnen hebben van € 0,3 miljoen of meer. Door clustering van een aantal kleinere risico’s binnen een programma, kan eventueel al te rigide hantering van het materialiteitsbegrip worden ondervangen.  Voor de beschouwing van de risico’s wordt een tijdshorizon gehanteerd van 4 jaar. De gehanteerde werkwijze. Per risico wordt er op hoofdlijnen toegelicht wat het risico behelst. Vervolgens vindt er op basis van de beschikbare informatie daar waar mogelijk een inschatting plaats omtrent de omvang van het risico en de mate van zekerheid dat het risico zich gaat voordoen. De mate van zekerheid wordt geduid met laag (30%), gemiddeld (50%) en hoog (80%). Daarnaast wordt er aangegeven of het risico structurele of incidentele gevolgen heeft. Daar waar er structurele gevolgen zijn, zullen indien dit risico zich voordoet structurele beheersmaatregelen genomen moeten worden. Eventuele incidentele gevolgen kunnen afgezet worden tegen incidentele beheersmaatregelen (onder andere de reserves).

Product Beschrijving risico

Structureel/incidenteel Risico omvang

Algemene uitkering, brede doel uitkeringen, specifieke uitkeringen De effecten van de rijksbezuingingen en de decentralisatiediscussies zijn voor de middellange termijn nog allerminst zeker. Deze effecten kunnen nadeliger zijn dan de €15,- per inwoner waarmee nu rekening gehouden wordt. De macro-economische ontwikkelingen zijn moeilijk te voorspellen, laat staan de effecten die deze ontwikkelingen op onze begroting kunnen hebben. Structureel/Incidenteel Voor deze risicoparagraaf houden we rekening met een extra nadelig effect ter grootte


32

Kans op optreden Maatregelen

Product Beschrijving risico

Structureel/incidenteel Risico omvang Kans op optreden Maatregelen

van 2% van onze Algemene Uitkering. Dit komt neer op € 400.000,- op jaarbasis We streven er naar om in 2 jaar de nadelige effecten van deze ontwikkelingen structureel in onze begroting te verwerken Gemiddeld (50%) Actief volgen en indien noodzakelijk maatregelen nemen tot bijsturing.

Regionale samenwerking Per verbonden partij hebben we de risicoparagraaf uit de eigen begroting van de betreffende verbonden partij geanalyseerd en daarbij gekeken of wij als eigenaar van de verbonden partijen op getrapte wijze de mogelijke effecten van die risico’s in onze igen risicoparagraaf moesten opnemen. Dit heeft geresulteerd in een cumulatief bedrag van ongeveer € 1.000.000,- wat afkomstig is van de GR Drechtsteden, GR Drechtwerk, GR ZHZ, GR Veiligheidsregio, GR Omgevingsdienst, het Koepelschap Buitenstedelijk Groen en het Recreatieschap IJsselmonde. Incidenteel / structureel Circa 1,0 mln Hoog (80%) Actief bewaken in de ambtelijk en bestuurlijke overlegvormen

Uit deze risico-inventarisatie blijkt dat we voor ongeveer 1,4 miljoen aan financiële risico’s lopen. Hier staat een weerstandscapaciteit tegenover. Weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Het weerstandsvermogen bestaat uit:  de weerstandscapaciteit, bestaande uit resp. het eigen vermogen, langlopende voorzieningen, de onbenutte belastingcapaciteit en garantstellingen  de eventuele risico’s die de gemeente loopt Het weerstandsvermogen kan dus niet los worden gezien van de risico’s. Het berekende profiel van risico’s is de optelsom van alle door het college benoemde risico’s. In een situatie van voldoende financiële manoeuvreerruimte is deze benadering meestal wel toereikend. Echter in de huidige economische tijd met tal van onzekerheden is het gewenst om de risico’s beter te preciseren en het weerstandsvermogen te herijken.


33

Voor onze gemeente is de weerstandscapaciteit als volgt samengesteld: W eerstandscapaciteit 201 2

Per inwoner

1) Reserves in clusief bestemm ingsr eser ves

21.922.900

2) A f: Bestem mingsr eser ves 3) Incidenteel beschik baar (1-2)

9.998.715 11 .924.1 85

432

25.000

1

Beschikbaar voor "O nvoor ziene uitgaven"

O nbenutte bel astingcapaciteit A fvalstoffenheffing 4) Kosten 6) af: O pbreng sten 7) Vr ije r uimte

3.209.555 3.146.100 63.455

2

R ioler ing 8) Kosten 9) bij: T oevoeging egali satiereserve riolerin g 10)af: Opbr en gsten 11) V rije ruimte

1.776.747 64.253 1.841.000 0

0

O ZB 12) O pbrengst volgens art. 12 n orm 13) O pbrengst volgens tarief H IA 14) V rije ruimte

5.476.165 4.436.000 1.040.165

37

49.291 46.633 2.658

0

1 .1 06.278

40

13.055.463

473

Mar kt gelden 15) Kosten m ar kt 16) O pbrengst mar kt 17) V rije ruimte Totaal vr ije r uimte Totaal w eer standsver mogen (Incidenteel + Str uct ur eel)

Relatie beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit Uit het bovenstaande blijkt dat voor ongeveer € 13,1 miljoen aan weerstandscapaciteit beschikbaar is. Dit is voldoende om als dekking te kunnen fungeren voor de materieel relevante risico’s.


34

2. Financiering Inleiding In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn onder andere het risicobeheer (met name rente- en kredietrisico), de financieringspositie, het kasbeheer en de informatievoorziening. Algemeen De uitvoering van de gemeentelijke financieringsfunctie dient plaats te vinden binnen de kaders zoals gesteld in de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido). In deze wetgeving staan vooral de transparantie en risicobeheersing centraal. De transparantie komt tot uitdrukking in voorschriften voor een verplicht financieringsstatuut en een financieringsparagraaf in begroting en jaarrekening. De risicobeheersing heeft betrekking op renterisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s, koersrisico’s en debiteurenrisico’s. Het begrip treasury kan worden gedefinieerd als het besturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Meer concreet gaat het om financiering van het beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden, het te allen tijde zorgen voor voldoende liquide middelen (waarbij een tijdelijk overschot, binnen zekere risicokaders, tegen een zo hoog mogelijk rendement wordt belegd), en het daarbij afdekken van met name rente- en kredietrisico’s. Binnen de financiële functie van de gemeente is het van belang het onderscheid te herkennen tussen de treasury- en de controlfunctie. Treasury zorgt voor de beschikbaarheid van geldmiddelen; de controlfunctie is belast met het toezicht en de bewaking van de aanwending ervan. Vanuit deze rollen is de focus bij treasury gericht op feitelijke in- en uitgaande kasstromen, terwijl de controlfunctie veelal redeneert in termen van baten en lasten. Benadrukt wordt dat de doelstelling van de treasuryfunctie van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht is dat deze uitsluitend de publieke taak dient en dat een prudent beleid gevoerd wordt binnen de kaders die zijn gesteld in de Wet fido. De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht heeft de advisering over en de uitvoering van haar treasurybeleid opgedragen aan het Servicecentrum Drechtsteden.


35

Ontwikkelingen Het afgelopen jaar heeft de renteontwikkeling het volgende beeld laten zien: Verloop rentetarieven 1 juli 2010 - 1 juli 2011 5,00%

10-jaars IRS 3-maands Euribor

Percentage

4,00%

3,00%

2,00%

1,00%

1-jul-11

1-jun-11

1-mei-11

1-apr-11

1-mrt-11

1-feb-11

1-jan-11

1-dec-10

1-nov-10

1-okt-10

1-sep-10

1-aug-10

1-jul-10

0,00%

Datum

In absolute cijfers:

Renteontwikkeling afgelopen jaar

Begin juli 2010

Actueel ten tijde van opstelling begroting 2012 (begin juli 2011)

Toe-/afname

Korte rente (3-maands Euribor), ca.

0,77%

1,55%

0,78%

Lange rente (10-jaars IRS), ca.

2,89%

3,45%

0,56%

Spreiding kort/lang

2,12%

1,90%

-0,22%

Omschrijving

Vanuit historisch perspectief mag het niveau van de korte rente per begin juli 2011 (ruim 1,5%) nog als laag worden gezien, dit ondanks het feit dat deze rente ten opzichte van een jaar geleden verdubbeld is. Het oplopen van de korte rente is mede veroorzaakt door de renteverhogingen die door de Europese Centrale Bank (ECB) vanaf april 2011 zijn doorgevoerd. Ook de lange rente (Interest Rate Swap, IRS) is in dezelfde periode opgelopen (circa 0,5%), maar in verhouding niet zo sterk als de korte rente. Vanaf het najaar van 2010 zijn de financiële markten in de ban van de Europese schuldencrisis. Omdat Nederland behoort tot de landen waarvan de staatsfinanciën als degelijk worden beschouwd is de rentestijging, die overigens in de begroting 2011 al was voorzien, beperkt gebleven. Vanaf april 2011 is de lange rente zelfs licht gedaald. Voor het komende jaar wordt door een aantal sector- en grootbanken gemiddeld de volgende rentebeweging voorzien, waarbij benadrukt moet worden dat dit een momentopname is die dagelijks wijzigt.


36

Renteverwachting komend jaar (rentevisie)

Actueel ten tijde van opstelling begroting 2012 (begin juli 2011)

Gemiddelde verwachting grootbanken van stand over 1 jaar

Toe-/afname

Korte rente (3-maands Euribor), ca.

1,55%

2,52%

0,97%

Lange rente (10-jaars IRS), ca.

3,45%

3,97%

0,52%

Spreiding kort/lang

1,90%

1,45%

-0,45%

Omschrijving

Opgemerkt moet worden dat banken bij het verstrekken van financiering, afhankelijk van de leninglooptijd, nog wel opslagen berekenen bovenop de IRS-niveaus zoals vermeld in voorgaande tabellen. Hoewel deze opslagen het afgelopen jaar wederom licht zijn gedaald zouden deze in de nabije toekomst wel weer eens op kunnen gaan lopen door de schuldencrisis en vanwege de voorgeschreven vermogensversterking door banken (Basel III-richtlijnen). Geconcludeerd kan worden dat banken het komende jaar oplopende renteniveaus verwachten, waarbij de korte rente naar verwachting sneller oploopt dan de lange rente. Dit zou betekenen dat het renteverschil tussen korte en lange rente kleiner wordt. Renterisico’s Renterisico’s kunnen vanuit Wet fido-optiek worden bezien op de korte en op de langere termijn. Renterisico op de korte schuld: de kasgeldlimiet Met de kasgeldlimiet is in de Wet fido een norm gesteld voor het maximum bedrag waarop de gemeente haar financiële bedrijfsvoering met kortlopende middelen (looptijd < 1 jaar) mag financieren. Deze norm bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal. Bovendien heeft de gemeente door middel van zogenoemde CAP’s het renterisico over een kortlopend te financieren bedrag van € 45 miljoen afgedekt op een niveau van 3,7%. Deze CAP’s hebben een looptijd tot respectievelijk eind 2014 (€ 15 miljoen) en eind maart 2016 (€ 30 miljoen). Omdat met dergelijke CAP’s een renterisico wordt afgedekt mag dit bedrag worden betrokken bij de beoordeling van de kasgeldlimiet. Indien de kasgeldlimiet (met inbegrip van de CAP’s) bij herhaling wordt overschreden dient er geconsolideerd te worden ofwel moet één en ander worden omgezet in langlopende financiering.


37

Met betrekking tot de kasgeldlimiet van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht wordt voor 2012 de volgende ontwikkeling verwacht:

Berekening kasgeldlimiet 201 2: Bed ragen x € 1.000 Begrotingstotaal 2012 Relevant percentage Kasgeldlimiet

€ €

58.110 8,5% 4.939

Kwartaalprognose/toets kasgeldlimiet 201 2: 1e kwartaal 2012 Totaal netto vlottende schuld € 46.300 Toegestane kasgeldlimiet € 4.939 C AP' s € 45.000 Ruimte (+ ) / Overschrijding (-) € 3.639 kasgeldlimiet (+ CA P's)

2e kwartaal 2012 € 46.300 € 4.939 € 45.000 €

3e kwartaal 2012 € 49.100 € 4.939 € 45.000

3.639 €

4e kwartaal 2012 € 49.100 € 4.939 € 45.000

839 €

839

Naar verwachting zal de gemeente in 2012 dus binnen de kasgeldlimiet opereren. De te betalen rente voor de korte financiering is in de begroting 2012-2015 geraamd op 2,75 % en voor lang geld op 4-4,5%. Renterisico op de langlopende schuld: de renterisiconorm De gemeente loopt renterisico op het moment dat nieuwe leningen moeten worden aangetrokken (herfinanciering) of als een renteherziening van toepassing is. Om het renterisico te beheersen is in de Wet fido de renterisiconorm geformuleerd. Het doel van deze norm is om overmatige afhankelijkheid van het renteniveau in één bepaald jaar te voorkomen, dit ter bescherming van de gemeentelijke financiële positie. Met deze norm bevordert de Wet fido een solide financieringswijze bij openbare lichamen. Conform voorschrift van de Wet fido wordt het renterisico in de navolgende tabel voor de komende vier jaren bepaald, terwijl de renterisiconorm alleen betrekking heeft op het totaal van de begroting van het komende jaar. De renterisiconorm bedraagt 20% van het begrotingstotaal. Aldus bedraagt deze norm voor de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht in 2012 € 12,8 miljoen. Blijkens de tabel wordt voldaan aan de norm. Bed rag en x € 1.000 Renterisico's Renteherzieningen Aflossingen Renterisico Berekening renterisiconorm Begrotingstotaal 2012 Percentage regeling Renterisiconorm 2012

€ € € €

201 2 - € 4.545 € 4.545 €

€

58.110 20% 11.622

Toetsing renterisico aan norm: Renterisico 2012 € Renterisiconorm 2012 € Onderschrijding €

4.545 11.622 7.077-

201 3 - € 14.545 € 14.545 €

201 4 - € 11.272 € 11.272 €

201 5 4.000 4.000

Het interne rente-omslagpercentage waarmee wordt gerekend voor de jaren 2012 tot en met 2015 is 3,7 %.


38

Financieringspositie Per 1 januari 2012 bedraagt de leningenportefeuille € 98,9 miljoen. Hiervan heeft € 59 miljoen betrekking op De Volgerlanden. In 2012 zal ruim € 4,5 miljoen. worden afgelost. Dit heeft nagenoeg geheel betrekking op De Volgerlanden. Om te blijven voldoen aan de kasgeldlimiet wordt op grond van de liquiditeitenplanning voorzien dat de gemeente in 2012 de volgende langlopende leningen moet opnemen:  € 15 miljoen t.b.v. de algemene dienst en  € 10 miljoen t.b.v. De Volgerlanden. Bij de daadwerkelijke invulling van deze financieringen zal rekening worden gehouden met de meerjarige renterisiconorm. Rekening houdend met deze nieuwe financieringen zal de leningenportefeuille per eind 2012 € 119,3 miljoen bedragen, onder te verdelen in € 64,5 miljoen voor De Volgerlanden en € 54,8 miljoen voor de algemene dienst. Ook in de jaren na 2012 zal een financieringsbehoefte bestaan. Deze behoefte komt vooral voort uit aflopende fixe-leningen in 2013 en 2014. Op dit moment is de verwachting dat deze geherfinancierd moeten worden. Kredietrisico’s Kredietrisicobeheersing richt zich op de kredietwaardigheid (en dus risicoprofiel) van de tegenpartijen bij financiële transacties. Kredietrisico’s kunnen worden gelopen vanuit uitzettingen of uit verleende garanties. Uitzettingen Onder uitzettingen worden verstaan verstrekte leningen en beleggingen. Naar verwachting zullen per eind 2012 de standen hiervan als volgt bedragen: Leningen aan woningcorporaties Woningfinancieringen gemeentepersoneel Lening aan ROM-D Beleggingen Spoorfonds Totaal

€ € € € €

0,2 mln 7,8 mln 3,5 mln 0,4 mln 11,9 mln

In 2003 heeft de gemeenteraad besloten dat het verstrekken van geldleningen aan plaatselijke instellingen geen gemeentelijke taak is. Voor zover passend binnen de vastgestelde kaders kunnen dergelijke instellingen gebruik maken van het gemeentelijke garantiebeleid voor een zo gunstig mogelijke financiering van maatschappelijke activiteiten, waardoor de besparing in de rentekosten ten gunste van die activiteiten kan worden ingezet. Gelet op de gemeentelijke financieringspositie zullen er naar verwachting in de periode 2012-2015 geen aanvullende uitzettingen van (tijdelijk overtollige) geldmiddelen plaatsvinden. Garantstellingen De gemeente loopt niet alleen kredietrisico op uitzettingen, maar ook op de geldleningen waarover een garantstelling is verstrekt. Naar verwachting zal de totale restantschuld van de gegarandeerde geldleningen per eind 2012 ruim € 79 miljoen bedragen. Dit kan als volgt worden gespecificeerd: Woningbouw Sociaal-maatschappelijke instellingen Overig Totaal


€ € € €

70,4 mln 0,5 mln 8,2 mln 79,1 mln

39

Van het hierboven weergegeven bedrag aan woningbouwgaranties verloopt € 61,2 miljoen (ofwel 86%) via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). De gemeente bekleedt in dit fonds een zogenoemde achtervangpositie, waaraan een relatief laag risicoprofiel verbonden is (indirect kredietrisico). De overige borgstellingen zijn te kenmerken als directe gemeentelijke kredietrisico’s. De grootste hiervan betreft een 1,28% aansprakelijkheid voor de financieringsportefeuille van HVC waaraan een bedrag van € 8,1 miljoen verbonden is. In bovenstaande opstelling zit nog geen borgstelling t.b.v. ROM-D begrepen. Hoewel de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht hiertoe tot een bedrag van circa € 851.000 inmiddels wel besloten heeft, is de besluitvorming hierover nog niet bij alle Drechtstedengemeenten afgerond. Pas nadat dit heeft plaatsgevonden zal de betreffende kredietfaciliteit door ROM-D kunnen worden opgenomen, waarna de borgstelling van kracht wordt. Liquiditeitrisico Het liquiditeitsbeheer betreft het financieren en eventueel uitzetten van middelen voor de perioden van maximaal één jaar. Via haar rekening-courant overeenkomst met de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) heeft de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht permanent beschikking over een kredietlimiet van € 22 miljoen. Debiteurenrisico Het debiteurenbeleid is gericht op het beperken van de uitstaande debiteurenomvang. Door middel van reguliere aanmaningsrondes, invorderingsacties en inning door middel van automatische incasso worden de risico’s beperkt gehouden. Ongeveer 68 % van het aantal huishoudens neemt deel aan de automatische incasso van de gemeentelijke belastingen. Jaarlijks vindt beoordeling plaats van de dubieuze debiteuren. Relatiebeheer De gemeente onderhoudt contacten met de BNG, Deutsche Bank, Rabobank en ING. Informatievoorziening Minimaal tweemaal per jaar vindt een overleg plaats met het Servicecentrum Drechtsteden over de voortgang en uitvoering van de treasuryzaken. Indien daartoe vanuit gemeente of vanuit SCD behoefte dan wel noodzaak wordt gevoeld vindt daarnaast ook contact op incidentele basis plaats. Voor zover relevant zullen door het SCD rapportages worden opgeleverd voor in- of extern gebruik.


40

3. Lokale heffingen Inleiding De lokale heffingen kunnen we onderscheiden in heffingen waarvan de besteding gebonden dan wel ongebonden is. Gebonden wil zeggen dat de besteding gerelateerd is aan een direct aanwijsbare tegenprestatie van de gemeente, zoals de afvalstoffenheffing, leges en de rioolheffing. Deze heffingen, ook wel retributies genoemd, worden verantwoord op de betreffende programma’s en niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Ongebonden lokale heffingen zijn zuivere belastingen, waar geen directe tegenprestatie tegenover staat. Het gaat hierbij om de onroerende-zaakbelastingen (OZB), hondenbelasting en precariobelasting. Deze heffingen zijn niet verbonden aan een inhoudelijk programma en behoren tot de algemene dekkingsmiddelen. Deze paragraaf heeft betrekking op beide heffingen. In het vervolg gaan wij achtereenvolgens in op:  Ontwikkelingen en rijksbeleid  Overzicht opbrengst gemeentelijke heffingen  Heffingen woonlasten (lokale lastendruk)  Overige lokale heffingen  Kwijtscheldingen

1. Ontwikkelingen en rijksbeleid OZB-tarieven De maximale stijging van de totale opbrengst OZB in Nederland wordt door het Rijk bepaald met de zgn. macronorm. In het Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen (Bofv) van 11 mei 2011 is deze voor het begrotingsjaar 2012 vastgesteld op 3,75% over € 3,063 miljard (de OZB-opbrengst op basis van de gemeentelijke begrotingen 2011). Het percentage van 3,75% is opgebouwd uit een reële trendmatige groei van het BBP van 1,25% en een inflatiepercentage van 2,5% (prijsontwikkeling Nationale Bestedingen op basis van het CEP2011). Dit betekent dat gemeenten de tarieven bij gelijkblijvende WOZ-waarden met gemiddeld 3,75% mogen laten stijgen. Precariobelasting op kabels, buizen en leidingen van nutsbedrijven Op verzoek van de Tweede Kamer is de minister van Binnenlandse Zaken gestart met de voorbereiding van een wetsvoorstel om te komen tot vrijstelling van precariobelasting op netwerken van nutsbedrijven. In overleg met de VNG en de Unie van Waterschappen wordt gezocht naar een uitwerking van het wetvoorstel, waarbij de gevolgen voor de decentrale overheden zo beperkt mogelijk worden gehouden. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een overgangstermijn voor de decentrale overheden die nu al precariobelasting heffen. Kwijtschelding privéschulden van ondernemers De Tweede Kamer heeft een wet aangenomen die gemeenten de mogelijkheid geeft kwijtschelding te verlenen van privéschulden van ondernemers die op bijstandsniveau leven. Wijziging van de kwijtscheldingsverordening kan noodzakelijk zijn. 2. Overzicht gemeentelijke belastingopbrengsten Onderstaande tabel geeft een overzicht, ingedeeld naar algemene dekkingsmiddelen en gebonden heffingen, met de geraamde opbrengst voor 2012 en 2011, evenals de verantwoorde opbrengsten over 2010 (bedragen x € 1.000,-). Wij merken op dat de verschillen tussen 2012 ten opzichte van 2011 geen


41

indicatie geven van de stijging of daling van de tarieven, maar van de totale opbrengst. Factoren zoals ontwikkelingen in de WOZ-waarde en areaaluitbreiding spelen hierbij een belangrijke rol.

Heffingssoort

Rekening Begroting na 201 0 wijz. 201 1

A lgemene dekkingsmiddelen (ongebonden heffingen) Onroerende-zaakbelastingen Hondenbelasting Precariobelasting Subtotaal Gebonden heffingen Afvalstoffenheffing Rioolheffing/-recht Lijkbezorgingsrechten Bouw leges Overige leges Marktgeld Subtotaal TOTA A L

Begroting 201 2

Mutatie 201 2 t.o.v. 201 1

4.091 138 0 4.229

4.282 132 48 4.462

4.436 140 115 4.691

154 8 67 229

3.058 1.473 323 493 534 36 5.91 7 1 0.1 46

2.950 1.645 394 707 523 42 6.261 1 0.723

3.066 1.673 450 1.000 574 43 6.806 1 1 .497

116 28 56 293 51 1 545 774

Procentueel aandeel per heffingssoort op totale opbrengst 2011 Marktgeld 0% Overige leges 5% Bouwleges 9% Lijkbezorgingsrechten 4%

Onroerende-zaakbelastingen 38%

Rioolheffing/-recht 15%

Hondenbelasting 1% Afvalstoffenheffing 27%

Precariobelasting 1%

In het begrotingsjaar is circa 20% van de inkomsten afkomstig uit lokale heffingen. De lokale heffingen vormen daarom een belangrijke inkomstenbron voor de gemeente.


42

3. Heffingen woonlasten (lokale lastendruk) Tot de woonlasten worden gerekend de OZB, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De woonlasten vormen het grootste deel van de opbrengst uit de gemeentelijke heffingen en daarmee grotendeels de lokale lastendruk. In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van de woonlasten volgens de Atlas van de lokale lasten van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) voor meerpersoonshuishoudens in euro’s weergegeven over de laatste vier jaren. In de kolom 2012 zijn de gevolgen van de belastingvoorstellen verwerkt.

OZB-eigenaar Afvalstoffenheffing Rioolheffing eigenaar Rioolheffing gebruiker Ontwikkeling lastendruk % stijging tov vorig jaar Gemiddelde woningwaarde

2008 261,00 340,00 85,00 40,00 726 2,1%

2009 262,00 305,00 90,00 42,00 699 -3,7%

201 0 262,00 305,00 94,00 44,00 705 0,9%

201 1 276,00 294,00 94,00 44,00 708 0,4%

201 2 281,52 299,88 98,76 46,20 726 2,6%

238.000

248.000

250.000

237.931

237.931*

* woningwaarde voor aanpassing met de gemiddelde waardeontwikkeling

Bij de berekening van de woonlasten voor 2012 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. Onroerende-zaakbelastingen + 2% Afvalstoffenheffing + 2% Rioolheffing + 5% Uit bovenstaande tabel blijkt dat de gemiddelde woonlasten in 2012 met 2,6 % zullen stijgen ten opzichte van het jaar ervoor. Hieronder treft u per heffing een toelichting aan. Onroerende-zaakbelastingen (OZB) De onroerende-zaakbelastingen (OZB) genereren de hoogste belastingopbrengst. De OZB worden gesplitst in een eigenarenbelasting voor woningen en niet-woningen en een gebruikersbelasting voor nietwoningen. De opbrengst vloeit naar de algemene middelen van de gemeente. De raad bepaalt de tarieven en daarmee het bedrag dat de belastingplichtigen moeten betalen. De heffingsgrondslag is de waarde van de onroerende zaak. Deze wordt vastgesteld volgens de regels van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). Voor 2012 gelden de WOZ-waarden met als waardepeildatum 1 januari 2011. Sinds 2009 wordt de OZB berekend naar een percentage van de WOZ-waarde van de onroerende zaak. Uitgangspunt bij het bepalen van de tarieven is de raming in de begroting van de meer- of minderopbrengst t.o.v. het jaar ervoor. Tevens dient rekening gehouden te worden met de WOZwaardeontwikkeling. De percentages voor 2012 kunnen pas berekend worden wanneer de ontwikkelingen (daling/stijging) van de WOZ-waarden bekend zijn. Deze zijn op dit moment onvoldoende bekend.


43

Onderstaande tabel laat zien hoe de OZB-tarieven zich in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld.

Eigenaar woning Eigenaar niet-woning Gebruiker niet-woning

2008 0,1100 0,2208 0,1768

2009 0,1057 0,2122 0,1699

201 0 0,1048 0,2122 0,1699

201 1 0,1160 0,2283 0,1828

Het bovenstaande tarief is uitgedrukt in een percentage. Dit percentage laat na vermenigvuldiging met de WOZ-waarde het te betalen bedrag aan OZB zien.

Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing wordt geheven ter dekking van de kosten voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval. Uitgangspunt is dat dit kostendekkend gebeurt. De tarieven hebben zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld (x € 1):

Meerpersoons Eenpersoons Stijging

2008 340,00 238,00

2009 305,00 214,00

201 0 305,00 214,00

201 1 294,00 207,00

201 2 299,88 211,20

2,5%

-10,2%

0,0%

-3,5%

2,0%

Rioolheffing Met ingang van 2010 is het rioolrecht ex artikel 229 van de Gemeentewet vervangen door de rioolheffing ex artikel 228a van diezelfde wet. Dit is het gevolg van de inwerkingtreding van de Wet verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken. Hiermee hebben gemeenten de mogelijkheid gekregen om naast de kosten van zorgplicht voor het afvalwater ook de kosten van de zorg voor het hemel- en grondwater te verhalen via de rioolheffing. Welke kosten via de nieuwe rioolheffing worden verhaald dient met het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) te zijn vastgesteld. De tarieven hebben zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld (x € 1):

Eigendom Gebruik meerpersoons Gebruik eenpersoons

2008 85,00 40,00 20,00

2009 90,00 42,00 21,00

201 0 94,00 44,00 22,00

201 1 94,00 44,00 22,00

201 2 98,76 46,20 23,10

Stijging

0,0%

5,5%

4,6%

0,0%

5,0%

Hendrik-Ido-Ambacht heft van eigenaren van panden een vast bedrag per jaar. Hierbij is 1 januari bepalend. Ook van gebruikers van panden wordt rioolheffing geheven. Eenpersoonshuishoudens betalen de helft van een meerpersoonshuishouden. Vergelijking andere gemeenten Om inzicht te krijgen in het algemene verloop van de hoogte van de woonlasten (OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing) is het goed een vergelijk met andere gemeenten te maken. Ook het landelijk gemiddelde is hierin opgenomen.


44

Vergelijking van woonlasten kan worden gemaakt met de Drechtstedengemeenten. Deze is gebaseerd op de actuele gegevens van de Digitale Atlas van de lokale lasten 2011 op www.coelo.nl en geeft de woonlasten van een meerpersoonshuishouden weer.

Gemeente

Gemiddelde tarief OZB RioolheffingA fvalstoffenTotaal Rangnr. W OZ-waarde OZB eigenaar eig/gebr heffing meerp.huish. Alblasserdam 214.220 0,1083 232 235 278 745 345 Dordrecht 179.829 0,1051 189 146 235 570 30 H.I. Ambacht 237.931 0,1160 276 138 294 708 283 Papendrecht 214.616 0,1081 232 204 222 658 161 Sliedrecht 194.508 0,0874 170 200 230 600 57 Zw ijndrecht 196.983 0,1127 222 196 280 698 268 231.855 0,0992 230 172 269 671 Landelijk gemiddelde De indicatie in de laatste kolom betekent hoe lager het rangnummer hoe lager de woonlasten. 4. Overige lokale heffingen Hondenbelasting De Gemeentewet regelt dat gemeenten een belasting op het houden van honden mogen heffen. De hondenbelasting is een zuivere belasting die, net als de onroerende-zaakbelastingen, naar de algemene middelen van de gemeente vloeit. In de Perepectiefnota voor de begroting 2010 is besloten de hondenbelasting als doelbelasting in te voeren. Precariobelasting De precariobelasting is een zuivere belasting. De opbrengst is afhankelijk van de lengte aan kabels, leidingen en buizen in de gemeentegrond. Lijkbezorgingsrechten De tarieven worden bepaald met als uitgangspunt kostendekkendheid. 5. Kwijtschelding Als een belastingplichtige als gevolg van financiële omstandigheden niet in staat is een belastingaanslag geheel of gedeeltelijk te betalen, kan gehele of gedeeltelijke kwijtschelding worden verleend. De regels voor het toekennen worden bepaald door de rijksoverheid. Deze regels komen erop neer dat kwijtschelding mag worden verleend aan belastingplichtigen die een inkomen hebben dat niet hoger ligt dan 90% van de bijstandsnorm. Gemeenten mogen hier in die zin van afwijken, dat deze inkomensgrens wordt verruimd naar 100% van de bijstandsnorm. Onze gemeente hanteert de zogeheten 100%-norm, wat betekent dat inwoners met een inkomen op bijstandsniveau in beginsel voor kwijtschelding in aanmerking komen. Er vindt ook een vermogenstoets plaats. Een groot deel van de kwijtscheldingen wordt geautomatiseerd getoetst. Het doel hiervan is om zo de administratieve lasten voor de burger te verminderen. Het kabinet heeft een wetsvoorstel aangenomen tot verruiming van de kwijtscheldingsnormen. Nadere regels en datum inwerkingtreding zijn nog niet bekend. Zodra hier meer duidelijkheid over is zullen nadere voorstellen worden gedaan.


45

Gemeenten mogen zelf bepalen voor welke belastingen kwijtschelding wordt verleend. Er kan kwijtschelding worden verleend voor:

Naar verwachting wordt in 2012 voor de volgende bedragen kwijtschelding verleend:

x € 1.000 Afvalstoffenheffing Rioolheffing

Werkelijk 2010 80 10

Begroting 2011 67 9

Begroting 2012 67 9

90

76

76

Totaal


46

4. Onderhoud kapitaalgoederen Onder kapitaalgoederen wordt onder andere verstaan: wegen, riolering, water, groen, gebouwen en afvalinzameling. Het beleid hierover staat in beleidsplannen, die per onderdeel worden opgesteld. Deze beleidsplannen bevatten de algemene kaders voor het kwaliteitsniveau van deze onderdelen. Vervolgens worden deze plannen weer vertaald in beheerplannen. De beleidsplannen worden voor periodes van 6 tot 10 jaar opgesteld. Beheerplannen hebben over het algemeen een cyclus van 4 jaar en kunnen actualisatie van het beleidsplan tot gevolg hebben. De beheerplannen vinden hun vertaling in jaarlijkse uitvoeringsplannen. In onderstaand overzicht zijn de diverse beleid- en beheerplannen vermeld. Onderdeel openbare ruimte 1. Wegen

2. Riolering

3. Water 4. Openbaar groen

5. Gebouwen 6. Afvalinzameling

Beleids- en beheerplan

Vastgesteld

Beleidsplan wegbeheer Gemeentelijk Verkeer- en Vervoersplan Beleidsplan openbare verlichting Beheerplan openbare verlichting Beleidsplan infrastructurele kunstwerken Beheerplan infrastructurele kunstwerken Beleidsplan verkeersvoorzieningen Beheerplan verkeersvoorzieningen Beleidsplan straatmeubilair Beheerplan straatmeubilair Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Rioolbeheerplan Basisrioleringsplan Grondwaterplan Stedelijk waterplan Baggerplan Beeldkwaliteitplan Groenstructuurplan Beleidsplan bomen zorgplan bomen (beheerplan) Beheerplan groenvoorzieningen Groene kaartmodel Beleidsplan begraafplaatsen Beheerplan begraafplaatsen Onderhoudsplan sportvelden Beleidsplan Buitenspelen, ja leuk! Speelruimteplan Beheerplan speelvoorzieningen Gebouwenbeheerplan Beleidsplan afvalinzameling Beleidsplan zwerfafval Zwerfafvalbeheerplan

2007 2009

Planning/ actualisering 2011 2019

2007 2007 2009

2015 2011 2014

2009

2014

2007 2007 2008 2008 2008 2009 2010 2009 2009 2009 2011 2000 2009 2006 2007 2011 2008 2008 2007 2005 2009 2010 2007 2003 2008 2010

2013 2013 2013 2013 2012 2013 2014 2013 2015 2013 2014 2012 2014 2015 2015 2017 2016 2013 2012 2015 2013 2014 2014 2012 2018 2015


47

Per discipline wordt een beleidsplan opgesteld en vervolgens een daar op gebaseerd beheerplan. Deze plannen worden onderling op elkaar afgestemd bij de jaarwerkplannen. Deze afstemming biedt de mogelijkheid problemen integraal te benaderen en de meest efficiënte oplossing te kiezen. Hiermee kan kapitaalvernietiging worden voorkomen. Beleids- en beheerplannen voor de openbare ruimte worden in de komende jaren telkens kritisch beschouwd op mogelijkheden tot bezuinigingen, ook in relatie met het gewenste kwaliteitsniveau van de gemeentelijke voorzieningen. Uitgangspunt voor het gewenste kwaliteitsniveau is dat de veiligheid en begaanbaarheid van de openbare ruimte op voldoende wijze gewaarborgd blijven.

1. Wegen 1.a Wegbeheer Beleidskader De algemene doelstelling voor het wegbeheer is het voeren van een duurzaam wegbeheer waarbij de veiligheid voor de verkeersdeelnemers in stand wordt gehouden. Comfort en aanzien van de weg spelen hierbij een beperkte rol. In het in 2007 geactualiseerde beleidsplan wegbeheer is als uitgangspunt voor wegbeheer vastgesteld, onderhoud op basisniveau, zodat er geen kapitaalvernietiging plaatsvindt. Onder het begrip basisniveau wordt verstaan: “Instandhouding op de langere termijn, uitgaand van een gemiddelde levensduur. Er wordt geen achterstand opgebouwd. Incidenteel zijn kleine achterstanden in onderhoud mogelijk. Eventueel onveilige situaties worden onmiddellijk aangepakt. Verzorgingsgraad voldoende, niet storend”. Binnen het beheer worden voorts drie prioriteitenniveaus onderscheiden, namelijk gebiedsontsluitingswegen, erftoegangswegen en woonstraten, waarbij wegen met grote verkeersintensiteiten intensiever worden onderhouden dan wegen met kleine intensiteiten. Financieel kader De financiële uitkomsten van het wegbeheerplan zijn in de meerjarenramingen vertaald en opgenomen onder het product ‘Wegen, straten en pleinen’ van het programma Verkeer en vervoer. Reserve wegenbeheer Het huidige wegenbeheerplan kent een financiële horizon van 30 jaar. Voor de uitvoering van dit plan is voorzien in een reserve wegbeheer, omdat niet elk jaar hetzelfde budget nodig is voor het (groot) onderhoud aan de wegen (egalisatie). Ontwikkelingen Vanuit de VINEX-locatie De Volgerlanden zal de komende jaren een aantal wegvakken voor overdracht naar de Algemene Dienst in aanmerking gaan komen, een en ander in samenhang met de voortgaande ontwikkeling van deze uitbreidingslocatie. Binnen de reservering voor areaaluitbreiding is hiermee rekening gehouden.

1.b Verkeer en vervoer Beleidskader In 2009 zijn in het kader van Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan voorkeurstructuren voor gemotoriseerd verkeer, openbaar vervoer en langzaam verkeer vastgesteld.


48

Voor gemotoriseerd verkeer heeft dit geleid tot een nieuw wegencategoriseringsplan (voorkeurstructuur voor de hoofdwegen). Hierin zijn mede de kaders voor een goede verkeersdoorstroming en veiligheid van woonstraten in het kader van Duurzaam Veilig vastgesteld. Binnen dit Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan is eveneens het parkeerbeleid opgenomen. Financieel kader Voor een betere doorstroming van het openbaar vervoer en de verbetering van de toegankelijkheid van de bushaltes door mensen met bewegingsbeperkingen zijn gelden beschikbaar gesteld waarop de subsidie vanuit de GDU gelden in mindering wordt gebracht.

1.c Openbare verlichting Beleidskader In 2007 is het beleids- en beheerplan voor de openbare verlichting bijgesteld. Het doel van het beleid voor de openbare verlichting is om ook bij duisternis aan de weggebruiker verkeers- en sociale veiligheid en comfort te bieden. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met milieuaspecten (lichtvervuiling, energieverbruik). Het doel voor het beheer van de openbare verlichting is deze installatie in stand te houden door effectief beheer en efficiënt onderhoud tegen zo laag mogelijke kosten. Financieel kader De kosten voor het beheren en onderhouden en vervangen van lichtmasten, armaturen en lampen voor de ruim 6500 lichtmasten binnen en buiten de bebouwde kom, zijn opgenomen onder het product “Openbare verlichting” van het Programma Verkeer en vervoer. Ontwikkelingen Naar aanleiding van de wettelijke verplichting om het beheer en onderhoud van openbare verlichting te scheiden, heeft een aantal gemeenten binnen de regio Zuid-Holland Zuid medio 2007 besloten samen te werken bij de uitvoering van deze taken. Voor de uitvoering van het beheer en de aansturing van de aannemer is door de gemeenten Bureau OV Lek-Merwede opgericht. In 2011 heeft er een evaluatie van het Bureau OV Lek-Merwede plaatsgevonden inclusief een vergelijk met de opzet in gemeente Dordrecht. In 2011 is besloten om de samenwerking met bureau OVL voort te zetten en om te zetten in een definitieve vorm van lichte GR.

1.d Infrastructurele kunstwerken Beleidskader Binnen deze openbare ruimte bevinden zich infrastructurele kunstwerken, die de kruising van (water)wegen of andere natuurlijke barrières mogelijk maken. Dit zijn onder andere bruggen, duikers, tunnels en viaducten. Vanuit het oogpunt van veiligheid en aanzien dienen deze onderdelen te worden beheerd en onderhouden. In het beleidsplan zijn de hoofdpunten van het beleid beschreven. Het huidige beleid is erop gericht de kunstwerken op het kwaliteitsniveau ‘basis’ te onderhouden. De bruggen rondom het gemeentehuis vormen een uitzondering, de betreffende kunstwerken aan de Weteringsingel en in het Burgemeester Baxpark moeten op kwaliteitsniveau ‘excellent’ beheerd worden. De uitgangspunten van het in 2009 door de raad vastgestelde beleidsplan zijn vervolgens in het beheergedeelte vertaald naar een plan van aanpak voor het onderhoud. Op basis van dit onderhoud en de in de toekomst noodzakelijke vervangingen, zijn de financiële consequenties hiervan nader bepaald en aangegeven.


49

Financieel kader Voor het onderhouden van kunstwerken (bruggen, duikers, viaducten, verwijderen graffiti) is binnen het product “Infrastructurele kunstwerken” van het Programma Verkeer en vervoer jaarlijks een budget beschikbaar.

1.e Verkeersvoorzieningen Beleidskader In 2007 is het beleidsplan Verkeersvoorzieningen vastgesteld. In het beleidsplan wordt een aantal onderdelen van de openbare ruimte benoemd, welke alle vallen onder de term verkeersvoorzieningen. Per onderdeel, zoals voor verkeersborden, straatnaamborden, ANWB borden, verkeersplaatjes en dergelijke zijn beleidsuitgangspunten geformuleerd. De verkeersvoorzieningen worden op het basisniveau onderhouden, waarbij niet wordt uitgegaan van een kwaliteitsdifferentiatie per gebied. Reden hiervan is dat verkeersvoorzieningen qua plaatsing, beheer en onderhoud moeten voldoen aan wettelijke bepalingen en landelijke richtlijnen. In het in 2007 vastgestelde beheerplan zijn de uitgangspunten voor de verkeersvoorzieningen vertaald naar een meerjarig plan van aanpak voor het onderhoud aan deze voorzieningen. Financieel kader Voor het onderhoud van verkeersvoorzieningen is structureel een budget beschikbaar binnen het product “wegen, straten en pleinen” van het Programma Verkeer en vervoer.

1.f Straatmeubilair Beleidskader Straatmeubilair zoals banken, afvalbakken, fietsenstallingen, abri’s is een wezenlijk onderdeel van de openbare ruimte. In het beleidsplan ‘straatmeubilair’, dat in 2008 door de raad is vastgesteld, wordt omschreven op welke wijze wordt omgegaan met het beheer en onderhoud van deze voorzieningen. Essentieel hierbij is de bepaling van het kwaliteitsniveau voor het onderhoud. Op basis van de landelijke wetgeving en richtlijnen worden de betreffende voorzieningen onderhouden op het kwaliteitsniveau ‘basis’. Het straatmeubilair in de representatieve zone wordt op een hoog kwaliteitsniveau onderhouden. In het in 2008 vastgestelde beheerplan zijn de uitgangspunten voor het straatmeubilair vertaald naar een plan van aanpak voor het onderhoud aan deze voorzieningen. Financieel kader Voor het onderhoud van straatmeubilair is een budget beschikbaar binnen het product “wegen, straten en pleinen” van het Programma Verkeer en vervoer.

2. Riolering Beleidskader De gemeente is verantwoordelijk voor de inzameling en het transport van afvalwater binnen haar grondgebied. Deze zorgplicht staat omschreven in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) en vloeit voort uit de Wet Milieubeheer. In het GRP 2009-2013 wordt de samenhang tussen de doelstellingen en de verschillende activiteiten op het gebied van de riolering en de daarvoor benodigde middelen verduidelijkt. De gemeentelijke zorgplicht met betrekking tot afvalwater, hemelwater en grondwater wordt daarbij beschreven. Het functioneren van de riolering wordt onder andere gewaarborgd door het plegen van onderhoud. Door het beheer en onderhoud planmatig uit te voeren en af te stemmen met andere werken in de openbare ruimte, wordt dit efficiënt uitgevoerd. De planmatige aanpak en afstemming zijn uitgewerkt in het


50

rioolbeheerplan. In het rioolbeheerplan zijn daarnaast de benodigde vervangingsinvesteringen op lange termijn in beeld gebracht. In het basisrioleringsplan is onder meer aandacht besteed aan wijzigingen in het stelsel door onder andere afkoppeling van verhard oppervlak en geplande uitbreiding, wijziging in de neerslaghoeveelheden als gevolg van klimatologische veranderingen. Met betrekking tot het grondwater is onze belangrijkste taak een goed inzicht verkrijgen in het grondwaterpeil met als doel het voorkomen en beperken van grondwateroverlast in kwantitatieve en kwalitatieve zin. Het grondwaterplan is in 2009 door de raad vastgesteld. Financieel kader De kosten en beheermaatregelen die verband houden met de doelen in het GRP, zijn in het rioolbeheerplan 2010-2014 uitgewerkt. De verbrede heffing dekt alle kosten die te maken hebben met onze zorgplicht voor het afvalwater, hemelwater en grondwater met een kostendekkend tarief. Voor een kostendekkende rioolheffing moet de rioolheffing in de jaren tot 2014 met 3% stijgen, exclusief inflatie. Voor het uitvoeren van verbetermaatregelen, om aan de doelstellingen te kunnen voldoen, worden jaarlijks conform het gemeentelijk rioleringsplan in de investeringsplanning bedragen opgenomen. Voor het beheer en onderhoud van rioleringen c.a. zijn budgetten beschikbaar onder het product “riolering” van het Programma Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu. Voorziening riolering Op 1 januari 2011 heeft de reserve riolering een saldo van circa € 3,2 mln.. Deze reserve werkt als een egalisatievoorziening en wordt gevoed met het verschil tussen de jaarlijkse exploitatiekosten van de riolering en de inkomsten uit rioolheffing. 3. Water

3.a Stedelijk waterplan Beleidskader Het doel van het waterplan is om te komen tot een goed beheersbaar en aantrekkelijk watersysteem met helder water van voldoende kwaliteit en gevarieerde veilige oevers dat op de gewenste gebruiksfuncties is afgestemd. In het in 2009 vastgestelde “Waterplan van H tot Z” is een uitvoeringsprogramma opgenomen om bovenstaand doel te bereiken. De gemeente en waterschap Hollandse Delta hebben opdracht gegeven de voortgang van de uitvoering van de maatregelen uit dit plan te evalueren en actualiseren. Op basis van de evaluatie heeft de raad in 2009 besloten een geactualiseerd uitvoeringsprogramma vast te stellen, rekening houdend met nationale en Europese weten regelgeving. Financieel kader De jaarlijkse kosten die verband houden met het uitvoeren van het stedelijk waterplan zijn opgenomen onder het product 'Waterwegen' binnen het programma Verkeer en vervoer. De kosten die verband houden met de uitvoering van dat plan worden jaarlijks geraamd op de investeringsplanning. De lasten van deze investering komen tot uitdrukking op het product 'waterwegen'. Ontwikkelingen De Unie van Waterschappen (UvW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben in 2011 een bestuursakkoord water ondertekend betreffende samenwerking in de waterketen. De doelstelling is om door intensievere samenwerking in de afvalwaterketen de komende jaren besparingen te realiseren. Uitgangspunt is dat de operationele kennis en ervaring op het gebied van de afvalwaterketen worden


51

gebundeld in regionale clusters. Dit kunnen riolerings-, afvalwaterbedrijven of andere gemeenschappelijke regelingen van gemeenten en/of waterschappen zijn. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is een eventuele scheiding tussen verantwoording voor de gemeentelijke zorgplichten, planvorming en beleid en de regionale uitvoering van operationele taken in het dagelijks beheer van de afvalwaterketen.

3.b Baggerplan Beleidskader Het baggeren en het daaraan ten grondslag liggende baggerplan is een belangrijke schakel in de gemeentelijke waterketen. Het in 2008 vastgestelde GRP, waarin beleid is aangegeven voor het beheer van riool-, hemel- en grondwater en het waterplan vormen een keten, die bijdraagt aan schoon oppervlaktewater in onze gemeente. Het baggerplan geeft inzicht in de beheeractiviteiten. Financieel kader De kosten voor het baggeren van watergangen zijn opgenomen onder het product “beheer en onderhoud waterwegen” van het Programma Verkeer en vervoer.

4. Groen

4.a Groenstructuurplan Beleidskader Het groenstructuurplan verdeelt onze gemeente in drie onderhoudszones. In 2011 is als uitwerking hiervan het Beeldkwaliteitplan groen vastgesteld. Voor de onderscheidende onderhoudszones in het Beeldkwaliteitplan is de kwaliteit Basis vastgesteld. Als uitwerking is hierop het beheerplan groen opgesteld en in 2007 vastgesteld waarin de jaarlijks te verrichten onderhoudswerkzaamheden zijn aangegeven. Het beheer en onderhoud van de gemeentelijke groenvoorzieningen vindt plaats op basis van het vastgestelde beeldkwaliteit- en beheerplan. Als beheerplan bomen is in 2006 het Zorgplan bomen vastgesteld waarbij alle bomen zijn geïnventariseerd en gelijktijdig een VTA controle is uitgevoerd. n 2001 is er een Groenstructuurvisie vastgesteld in het Groenstructuurplan. Het Groenstructuurplan verdeelt onze gemeente in drie onderhoudszones en vormt het beleidsmatig kader om te komen tot een gestructureerd groenbeleid. Een groenbeleid dat zich richt op het creëren van een balans tussen de kwaliteit en de beschikbare middelen. Het Groenstructuurplan biedt ook een kader voor ontwerp, (her)inrichting en het onderhoud van het openbaar groen. In 2008 is dit verder uitgewerkt door een boombeleidsplan op te stellen. Het beeldkwaliteitplan dat in 2011 is vastgesteld, geeft een visie op de gewenste visuele kwaliteit van de groenvoorzieningen in de openbare ruimte. Het geeft weer wat het onderhoudsniveau is van de ‘groene gemeente’; met andere woorden welke kwaliteit wordt er nagestreefd. Daarnaast zijn hier frequenties in opgenomen en zijn de kosten voor het onderhoud voor de komende jaren geraamd. Als beheerplan bomen is in 2006 het Zorgplan bomen vastgesteld waarbij alle bomen zijn geïnventariseerd en gelijktijdig een VTA controle is uitgevoerd. Deze wordt geactualiseerd worden na vaststelling van het beeldkwaliteitsplan voor de komende jaren. In 2009 is gestart met de invoering van het groene kaart model waarbij de kernwoorden: deregulering en efficiencyverbetering de basis vormen. Vergunning aanvragen voor het kappen van bomen is dan niet meer nodig, er is dan een lijst met bomen die niet gekapt mogen worden, gepubliceerd. De overige bomen mogen zonder vergunning gekapt worden. Dit vraagt wel extra toezicht maar levert op het gebied van deregulering voor bewoners een grote winst.


52

Financieel kader De budgetten voor het onderhoud van openbare groenvoorzieningen zijn opgenomen onder het product “groen” van het Programma Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu. Daarnaast vindt aanpassing van het onderhoudsbudget plaats bij uitbreiding en andere mutaties van het areaal. Ontwikkelingen Bij het vaststellen van het groenstructuurplan en beeldkwaliteitplan is gebleken dat het openbaar groen op een aantal locaties gerenoveerd of heringericht zou moeten worden. Deze locaties worden heroverwogen in het kader van de ombuigingen.

4.b Begraafplaatsen Beleidskader Bij de vaststelling van het Beeldkwaliteitplan groen is aangegeven dat door de bijzondere functie van de begraafplaatsen deze binnen de representatieve zone een goede kwaliteit moeten krijgen. De in 2008 vastgestelde beleids- en beheerplannen voor de begraafplaatsen geven naast deze uitgangspunten ook inzicht in de benodigde capaciteit voor begraven en bijzetten van urnen voor de komende jaren. Met behulp van deze gegevens kan worden aangegeven op welk moment graven geruimd moeten worden om voldoende capaciteit te behouden. Financieel kader De uitgaven van de begraafplaatsen zijn de laatste jaren hoger dan de inkomsten. De exploitatie van de begraafplaatsen wordt binnen de begroting op dit moment kostendekkend gemaakt door (structurele) onttrekking uit de voorziening ‘onderhoud begraafplaatsen’. In 2010 is de verordening begraafplaatsen opgesteld, waardoor eveneens transparantie in kostenopbouw is ontstaan. Onderzocht is hoe kostendekkendheid kan worden bereikt. Verwacht wordt dat in 2011 kostendekkende tarieven voor de exploitatie van de begraafplaatsen worden toegepast. Het beheer van de begraafplaatsen is in 2010 gewijzigd. Op vastgestelde tijden is een beheerder vanuit gemeente Zwijndrecht aanwezig. Deze begeleid en verzorgt de uitvaarten. Het uitvoeren van (groen-) onderhoudswerkzaamheden is ondergebracht bij een aannemer. Na een jaar vindt evaluatie plaats.

4.c Sportvelden Beleidskader Bij het onderhoud van sportvelden moet worden voldaan aan de ‘spelregels’ die gelden voor aanleg en onderhoud. Het kwaliteitsniveau van de velden dient afgestemd te zijn op de soort sport en de intensiteit van het gebruik. Het niet of niet tijdig uitvoeren van bepaalde onderhoudsmaatregelen kan gevolgen hebben voor het grasveld en dus voor de sportbeoefening. Het in 2007 vastgestelde Onderhoudsplan sportvelden omvat een gedetailleerde uitwerking van het regulier en groot onderhoud van de sportvelden op het sportpark. Er is rekening gehouden met de verschillen in het gebruik en de eigenschappen van de diverse velden, maar over het algemeen is gekozen voor een vrij uniforme aanpak voor het uitvoeren van de diverse onderhoudsmaatregelen. Financieel kader De onderhoudsmaatregelen en de daarbij behorende kostprijsberekening zijn per veld gespecificeerd. De budgetten voor het onderhoud van sportvelden zijn opgenomen onder het product “sportaccommodaties buiten/groen” van het Programma Volksgezondheid, welzijn, sport en onderwijs.


53

4.d Speelvoorzieningen Beleidskader In het in 2005 door de gemeenteraad vastgestelde beleidsplan Buiten spelen, Ja Leuk! is aan de hand van demografische gegevens van een wijk bepaald hoeveel speelvoorzieningen en welke soort speelelementen noodzakelijk zijn. Het op het beleidsplan aansluitende speelruimteplan is in 2009 geactualiseerd en door de raad vastgesteld. Dit kan aanleiding geven tot: - plaatsen van nieuwe speeltoestellen; - opheffen van bestaande speelplaatsen; - verandering van inrichting van bestaande speelplaatsen. In 2010 is het Beheerplan speelvoorzieningen 2010-2013 vastgesteld. In dit plan zijn de jaarlijks uit te voeren beheer- en onderhoudswerkzaamheden aan de speelvoorzieningen geïnventariseerd en begroot. Overeenkomstig het beheerplan wordt het kwaliteitsniveau van speelvoorzieningen gehandhaafd en de veiligheid van toestellen volgens de betreffende weten regelgeving is voldoende gewaarborgd. Financieel kader De jaarlijkse beheer- en onderhoudskosten van de speelplaatsen zijn vertaald in het product ‘speelvoorzieningen’ binnen het Programma Volksgezondheid, welzijn, sport en onderwijs.

6. Afval

6.a Afvalinzameling Beleidskader De gemeente is verantwoordelijk voor de inzameling van huishoudelijk afval binnen haar grondgebied. Deze zorgplicht staat omschreven in de afvalstoffenverordening en vloeit voort uit de Wet milieubeheer. In 2003 heeft de raad het afvalbeleidsplan en de keuze afvalinzamelsysteem vastgesteld. Naast de afvalstoffenverordening geldt voor de beleidscyclus afval het milieubeleidsplan en het landelijke afvalbeheerplan (LAP). Het LAP voorziet in het beleid over de verwijdering van in principe alle afvalstromen en de gehele verwijderingketen. Jaarlijks wordt gerapporteerd over de stand van zaken met betrekking tot afvalinzameling en het halen van de doelstellingen van het LAP. Financieel kader De kosten van het gescheiden inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval worden gedekt met een kostendekkende afvalstoffenheffing. Ontwikkelingen Met de beschikbaarstelling van minicontainers aan de inwoners worden de gescheiden inzamelingsmogelijkheden van oud papier en karton verruimd.

6.b Zwerfafval Beleidskader In 2008 heeft de raad met de vaststelling van het beleidsplan zwerfafval ingestemd met een ketenaanpak. Dit wil zeggen het opzetten van voorlichting- en bewustwordingscampagnes, het verbeteren van de gemeentelijke faciliteiten en, na een intensief communicatietraject, het inzetten van handhaving.


54

Financieel kader De kosten van het opruimen van zwerfafval zijn vertaald in het product ‘Wegen, straten en pleinen’ binnen het Programma Verkeer en vervoer.


55

5. Grondbeleid Algemeen De Wet ruimtelijke ordening (Wro), die op 1 juli 2008 in werking is getreden, biedt gemeenten instrumenten ten aanzien van kostenverhaal voor te realiseren plannen die afwijken van het geldende bestemmingsplan. De Wro biedt naast het privaatrechtelijke spoor van kostenverhaal nu ook de mogelijkheid om kosten te verhalen via een publiekrechtelijk spoor, het exploitatieplan. Het exploitatieplan wordt tegelijk met de planologische maatregel vastgesteld en doorloopt dezelfde procedure. Dit betekent dat tegen een exploitatieplan ook mogelijkheden zijn voor beroep en bezwaar door belanghebbenden. De gemeenteraad heeft op 30 mei 2011de Nota bovenplanse voorzieningen vastgesteld (voorheen Nota Bovenwijkse Voorzieningen). Het gemeentelijk beleid m.b.t. het verhalen van bovenplanse kosten is daarmee in overeenstemming gebracht met de uitgangspunten van de Wro. Ook is in 2011 de Nota Afwegingskader Strategische Verwervingen vastgesteld door het college. Uitvoering grondbeleid Binnen de gemeente is een aantal grondexploitaties actueel: De Volgerlanden, bedrijventerrein Ambachtsezoom en Parc Zuydwende (het voormalige Nebiprofa-terrein met de naast gelegen gronden). De aanleg van de weg Ambachtsezoom is gefinancierd vanuit de grondexploitaties De Volgerlanden, Ambachtsezoom en Parc Zuydwende. De Volgerlanden (beleidskader) Voor de ontwikkeling en realisatie van De Volgerlanden wordt gebruik gemaakt van het zogenaamde bouwclaimmodel. Hierbij worden de gronden in het plangebied door private partijen overgedragen aan de gemeente. De gemeente gaat daarbij overeenkomsten aan met private partijen. Verwervingen De verwervingen in het gebied De Volgerlanden-West zijn afgerond. In het gebied De Volgerlanden-Oost is nog plm. 2,0 hectare in bezit van private partijen. De aankoopgesprekken hierover zijn nog steeds gaande. Ook zullen in de toekomst enkele bij aankopen overgenomen pachtovereenkomsten ontbonden moeten worden. Hierover zijn vooralsnog geen bijzonderheden te vermelden. Zoals bekend hanteren wij hier de actieve grondpolitiek door zelf de verwerving ter hand te nemen. Omschrijving Totale plangebied (bruto) Areaal nog aan te kopen grond Areaal nog te verkopen grond

Oppervlakte 211,0 ha 2,0 ha 41,4 ha

Overdracht openbaar gebied naar Algemene Dienst Het plangebied De Volgerlanden bestaat uit een groot aantal fases. De ontwikkeling van het plangebied is over een langere reeks van jaren gespreid. In 2004 is een overdrachtsprotocol tot stand gekomen. Hierin is vastgelegd dat de openbare ruimte van het plangebied per (deel)fase naar de Algemene Dienst wordt overgedragen, gemiddeld genomen één jaar nadat de werkzaamheden rondom het woonrijp maken van de fase zijn afgerond en het werk in zijn totaliteit is opgeleverd. Gedurende dat jaar is het mogelijk om de areaaluitbreiding die hieruit voortkomt te verwerken in de beheerplannen voor de openbare ruimte (wegen, riolen, groen, water, openbare verlichting, speelvoorzieningen). Fase 1 Noord en fase 1 Zuid en


56

fase 3 (grotendeels) en de eerste clusters van fase 4 zijn inmiddels door de projectorganisatie aan de gemeentelijke organisatie overgedragen. De Volgerlanden (financieel kader) De raad van de gemeente Zwijndrecht heeft op dinsdag 19 april 2011 ingestemd met de samenwerkingsovereenkomst, nadere en aanvullende afspraken en de grondexploitatie “De Volgerlanden” 2011. Op maandag 9 mei 2011 heeft de raad van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht ingestemd met deze documenten. Daarnaast heeft de raad van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht de grondexploitatie "De Volgerlanden" 2011 vastgesteld. Deze grondexploitatie “De Volgerlanden” 2011 is het resultaat van grondige herziening van de exploitatie. De stagnerende Nederlandse woningbouwmarkt, een gevolg van de economische crisis, leidt tot problemen voor ontwikkelaars en dalende vastgoedprijzen. Daarnaast zorgen de vertragingen in de bouw voor oplopende rentekosten; het duurt immers langer voordat investeringen in grond tot inkomsten leiden. Ook “De Volgerlanden” blijft niet gevrijwaard van de negatieve effecten van de crisis. Een diepgaande herziening van de exploitatie was dan ook noodzakelijk. In het tweede halfjaar van 2010 is dan ook een intensief traject gevolgd waarin door de projectorganisatie “De Volgerlanden” alle onderdelen van de planvorming en de grondexploitatie tegen het licht zijn gehouden en de kosten en baten zijn herberekend. Bestuurlijk is de afspraak gemaakt dat 4 keer per jaar gerapporteerd wordt over de grondexploitatie “De Volgerlanden”. Deze grondexploitatie “De Volgerlanden 2011” is het resultaat hiervan en sluit per 1 januari 2011 met een negatief resultaat van € 0,9 miljoen. Bovenwijkse voorzieningen Met betrekking tot de voortgang van het project De Volgerlanden zijn afspraken gemaakt tussen de colleges van Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht. Belangrijk onderdeel in de set van afspraken was de overheveling per 1 januari 2011 van een aantal toekomstige investeringen in bovenwijkse projecten uit de grondexploitatie De Volgerlanden naar de algemene dienst van Hendrik-Ido-Ambacht, waardoor de zeggenschap over die projecten bij Hendrik-Ido-Ambacht is komen te liggen. In het verlengde van deze afspraak zijn de toekomstige stortingen vanuit het project De Volgerlanden in het Fonds Bovenwijkse Voorzieningen per diezelfde datum stopgezet. Bij de jaarrekening 2010 heeft de raad van Hendrik-IdoAmbacht een algemene reserve De Volgerlanden gevormd, waarin door de herziening op de grondexploitatie De Volgerlanden, een bedrag van € 8,8 miljoen kon worden gestort uit het bedrag wat de gemeente moest aanhouden voor haar deel in het negatieve saldo, maar wat door die herziening op de grondexploitatie, kon vrijvallen. Voor de bovenplanse projecten die uit de grondexploitatie De Volgerlanden naar Hendrik-Ido-Ambacht zijn overgeheveld vindt dekking plaats uit de algemene reserve De Volgerlanden en het Fonds Bovenwijkse Voorzieningen voor zover dat middelen bevat, in het verleden gestort, voor de betreffende bovenplanse projecten..

De VOC (Volgerlanden Ontwikkelings Combinatie) heeft de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht gedagvaard inzake de aansprakelijkheid voor schade als gevolg van zettingen in uitgeefbaar gebied van cluster 1.2 t/m 1.4 en 1.8 Noordvoeg. In een tussenvonnis heeft de rechtbank Dordrecht geoordeeld dat de gemeente aansprakelijk is voor de schade. Burgemeester en wethouders hebben hoger beroep ingesteld tegen het eindvonnis van de rechtbank Dordrecht. De Volgerlanden (risico’s) In het proces van het ontwikkelen van deze exploitatie “De Volgerlanden” spelen diverse risico’s een rol. Veel risico’s hebben direct invloed op het resultaat van deze exploitatie “De Volgerlanden”.


57

In de afgelopen jaren is, op aanbeveling van de accountant, de systematiek van risicomanagement tegen het licht gehouden en aangepast. Onderdeel daarvan is een aanvullende inventarisatie van de risico’s, inclusief prioritering van deze risico’s. Dit heeft geleid tot een risicotabel nieuwe stijl. Daarbij zijn voor deze risico’s beheersmaatregelen opgesteld. Bij een grondexploitatie geldt daarbij wel dat de risico’s zowel positief als negatief kunnen uitvallen. In onderstaande tabel is een samenvatting weergegeven van deze risicotabel en de beheersmaatregelen. Risico Stagnatie productie Afhankelijkheid samenwerkingspartijen Zettingbeperkende maatregelen Inverdieneffect Zettingen Rietbaan-bedrijven Planologie Resterende verwerving Ontwikkeling woningmarkt Zettingen uitgegeven gronden Wijziging normen

Risico Stagnatie productie

Afhankelijkheid samenwerkingspartijen Zettingbeperkende maatregelen

Inverdieneffect Rietbaan-bedrijven

Zettingen Planologie Resterende verwerving

Ontwikkeling woningmarkt Zettingen uitgegeven gronden Wijzigingen normen

Omschrijving Ontwikkelingen op de woningmarkt leiden tot stagnatie in de bouw of aanpassing woningbouwprogramma. Als gevolg van huidige financiële crisis zeer actueel geworden. De bouwproductie is mede afhankelijk van de snelheid van de markten / of samenwerkingspartners. Partieel / integrale voorbelasting "De Volgerlanden-Oost" in relatie met afspraken c.q. onderhandelingen markten/of samenwerkingspartijen. Het in de grondexploitatie geraamde inverdieneffect wordt niet gehaald. Extra (herstel)kosten uitgegeven gronden en de openbare ruimte als gevolg van zettingen (Volgerlanden West). Vertraging "De Volgerlanden-Oost" omdat Rietbaan bedrijven niet tijdig hun activiteiten staken. Vertraging in planontwikkeling als gevolg van vertraging in planologische procedures. Vertraging doordat resterende verwerving van percelen leidt tot vertraging in planprocedures en de bouw en oplevering woningen. Ontwikkelingen op de woningmarkt leiden tot stagnatie in de bouw of aanpassing woningbouwprogramma Kosten claims in het kader van zettingen op reeds uitgegeven gronden 1e fase Noord. Invoering van toekomstige normen voor externe veiligheid welke leiden tot grotere afstanden voor woningbouw. Beheersmaatregel Flexibel en gedifferentieerd verkavelen zodat op faseniveau nog enige flexibiliteit/differentiatie is en er tijdens de planontwikkeling keuzes gemaakt kunnen worden in segmenten en stedenbouwkundige uitwerking. De mogelijkheden vanuit de gesloten overeenkomsten worden nader onderzocht. Vervolgonderzoek doen naar eventuele noodzakelijk e inschakeling van andere (markt)partijen. Het risico op zettingen is niet te voorkomen zonder kostenverhogende maatregelen te treffen. Voor wat betreft de uit te geven gronden moeten met marktpartijen afspraken worden gemaakt dat zij bijdragen in de kosten in verband met het voorbelasten van deze uit te geven gronden. Actueel beeld maken van de resterende werkzaamheden en de restcapaciteit bepalen. Monitoring van de voortgang van het project Noordoevers voor wat betreft de verwervingdoor ROM-D van de huidige locaties van de Rietbaan-bedrijven. Analyse van de invloed van industrielawaai in de formele procedures op grond van de Wet ruimtelijke ordening Het opnemen van extra (herstel)kosten voor wat betreft de uitgegeven gronden en openbare ruimte in plangebied "West" (waaronder 1e fase Noord), inclusief mogelijke claims in de al uitgegeven gebieden Zorgdragen voor overleg met belanghebbenden zodat er geen vertraging kan ontstaan. Op dit moment is dat vooral RWS. De nog resterende gronden zijn pas over 4 a 5 jaar nodig. Voor die tijd moet het bestemmingsplan onherroepelijk zijn. Als verwerving niet den minne mogelijk is, kan een onteigeningsprocedure worden gestart. Actief blijven volgen van de ontwikkelingen op de woningmarkt en op deze ontwik kelingen daar waar mogelijk anticiperen Zie beheersmaatregelen bij "Zettingen". Geen concrete beheersmaatregelen voor nodig. Actief blijven volgen van de ontwikkelingen op dit gebied.

Bedrijventerrein Ambachtsezoom (beleidskader) Dit gebied wordt in de nabije toekomst omgevormd naar een hoogwaardig bedrijventerrein. Gezien de verwachte besluitvorming omtrent Kijfhoek zal de uitgifte van gronden pas in 2013 of later worden gestart. Om zoveel mogelijk sturing te kunnen geven aan het proces van transformatie van het grondgebruik in het plangebied, is besloten tot het voeren van een actieve grondpolitiek.


58

Omschrijving Oppervlakte Totale plangebied (bruto) 30,2 ha Gemeentelijk eigendom 14,4 ha Nog aan te kopen grond 15,8 ha Nog te verkopen grond 20,5 ha Bron: Actualisatie grondexploitatie Bedrijventerrein Ambachtsezoom d.d. 10 mei 2011 Bedrijventerrein Ambachtsezoom (financieel kader) Uitgangspunt voor de gemeente is uiteindelijk te komen tot een financieel economisch verantwoorde exploitatie. De eerste fase is in regie en voor risico van de gemeente. Voor de tweede fase is betrokkenheid van marktpartijen denkbaar. Vanwege het regionale belang zal de ontwikkeling van het bedrijventerrein mogelijk worden overgedragen aan ROM-D. De mogelijkheden worden nader onderzocht. Voordat het plangebied ontwikkeld kan worden, zal ook een aantal aspecten nog nader onderzocht moeten worden (bijvoorbeeld luchtkwaliteit/risicocontour Kijfhoek/archeologie /opervlaktewater in relatie tot het toepassen van groene daken). Deze aspecten vormen tegelijkertijd ook een risico op de haalbaarheid van de planontwikkeling. Het verwachte exploitatieresultaat op eindwaarde (per 31 december 2023) bedraagt € 17,9 miljoen positief. Bedrijventerrein Ambachtsezoom (risico’s) Ririsico’s, belangrijkste wijzigingen t.o.v. de grex 2010 1) Risicocontour Kijfhoek Al geruime tijd geldt er een provinciale bouwstop voor dit plangebied ivm de situatie rond rangeerterrein Kijfhoek. Inmiddels is de eindsituatie voor het rangeerterrein in beeld gebracht en kan de nieuwe milieuvergunning worden verleend. De betrokken partijen zijn dan ook overeengekomen dat de bouwstop wordt opgeheven. Er wordt een systeem ontwikkeld voor de monitoring van de gewenste bouwontwikkelingen. De door de gemeente gewenste ontwikkeling voor het bedrijventerrein is in de eindsituatie opgenomen en kan worden verwezenlijkt. 2) Voorbelasten De kosten van integraal voorbelasten zijn exclusief voorbereiding en toezicht circa € 7 miljoen hoger dan bij partieel voorbelasten. Dit wordt veroorzaakt door het moeten aankopen, aanvoeren en verwerken van alle grond die daarvoor noodzakelijk is. Op een later moment wordt duidelijk waar bebouwd zal gaan worden en wat de verhouding bebouwd versus onbebouwd zal zijn. Zodra daar meer duidelijkheid over verkregen zal zijn wordt nader bodemonderzoek uitgevoerd en aan de hand van de uitkomsten bezien of er nog locaties zijn waar alsnog extra voorbelasting moet worden toegepast. Om deze, eventueel, extra kosten en de marktrisico’s te dekken is een voorziening opgenomen van € 3, 2 miljoen. 3) Oppervlaktewater Door het verminderen van de m²-ers water is het uitgeefbare terrein toegenomen. Door het gebruik van groene daken, is de verwachting, dat er minder water nodig is om te voldoen aan de eisen van het waterschap en dat er dus meer grond beschikbaar is om uit te geven. Het risico bestaat dat dit niet voldoet aan de eisen van het waterschap. In het geval dat het waterschap niet akkoord gaat met de wateropvangcapaciteit dat nu in het plan is verwerkt, heeft dit gevolgen voor het aantal uitgeefbare m²-ers omdat deze capaciteit niet binnen het plan verder is te optimaliseren. Het verminderen van het aantal uitgeefbare m²-ers of het creëren van extra capaciteit buiten het plan


59

betekent extra kosten en zal het resultaat van de grondexploitatie verminderen.

Zuidwende en omgeving (beleidskader) Voor de ontwikkeling van dit gebied dient een aantal milieubelemmeringen (bodemverontreiniging/ luchtkwaliteit/externe veiligheid) opgeheven te worden, waarna een invulling voorgestaan wordt waarbij wonen en maatschappelijke doeleinden het hoofdbestanddeel zullen vormen. Dit gebied vormt de sluitsteen tussen de bestaande wijk Krommeweg en de nieuwe woonwijk De Volgerlanden. De gemeente heeft een deel van het gebied in eigendom, het overige deel is in handen van verschillende (markt)partijen. Voor het voormalige bedrijfsterrein Nebiprofa en het langparkeerterrein heeft de gemeente een overeenkomst getekend om de gemeentelijke gronden te verkopen aan een marktpartij ten behoeve van de realisatie van woningbouw. (Zuidwende noord ook bekend als Park Zuijdwende) Hiervan zijn inmiddels de Nota van Uitgangspunten, het Inrichtings Plan voor de Openbare Ruimte (IPOR) en de bouwplannen voor de woningen bekend. Voor de tweede locatie (Zuidwende zuid ook bekend als de Driehoek) is nog geen uitgewerkt plan beschikbaar. Met de vastgestelde Visie op de Entreezone als uitgangspunt wordt overleg gevoerd met verschillende partijen over verdere ontwikkeling van dit gebied. Oppervlakte Totale bruto plangebied 5,3 ha Eigendom gemeente 4,8 ha Eigendom marktpartij(en) 0,5 ha Bron: Actualisatie grondexploitatie Parc Zuydwende d.d. 17 april 2010

Zuidwende en omgeving (financieel kader) De grondexploitatie Zuidwende e.o. zal op basis van bestuurlijke besluitvorming uitgangspunt gaan vormen voor de verdere planontwikkeling en eventuele onderhandelingen met marktpartijen (voor de overdracht van het gemeentelijke grondbezit en het tot ontwikkeling brengen van de locatie overeenkomstig het beleidskader). Rekening houdend met de invloed van de kosten- en de batenstijging evenals de rentemutatie bedraagt het resultaat op eindwaarde ruim € 1,25 miljoen positief (per 31 december 2014). De contante waarde is ten opzichte van de grondexploitatie per 1 januari 2010 toegenomen met ongeveer € 0,26 en bedraagt circa € 1,1 miljoen. Zuidwende en omgeving (risico’s) Het is algemeen bekend dat in een grondexploitatie altijd financiële risico’s aanwezig zijn. Door redelijk conservatief te ramen en voor diverse posten voorzieningen op te nemen, is getracht om de risico’s zo goed mogelijk financieel in te dekken. In deze paragraaf wordt ingegaan op een aantal belangrijke risico’s en wordt aangegeven wat mogelijk het gevolg is van het optreden van het risico, zowel positief als negatief. Daarnaast worden zo mogelijk per risico beheersmaatregelen benoemd om risico’s uit te sluiten dan wel te beperken. Sanering Naar verwachting zal de driehoek Krommeweg, Zuidwende en Ambachtsezoom gesaneerd moeten worden. In de grondexploitatie is hiervoor een bedrag opgenomen van € 0,47 miljoen. Binnen dit budget kan naar verwachting de sanering van het gedeelte langparkeerterrein en de sanering van de wal worden


60

gedekt. Het risico bestaat dat de sanering meer kosten met zich mee zal brengen als gevolg van onvoorziene werkzaamheden. Planschade In de grondexploitatie is geen rekening gehouden met planschade. Naar verwachting maakt geen van de omliggende percelen kans op planschade. Planologische procedures Er bestaat een risico dat vertragingen in planologische procedures tot gevolg hebben dat er later gestart kan worden met het bouwrijp maken. Dit heeft als gevolg dat het project zal vertragen. Dit heeft effect op het financiële eindresultaat van de grondexploitatie van de rente over de boekwaarde (ca € 0,1 miljoen per jaar). Vrachtwagenparkeerterrein Het opheffen van het vrachtwagenparkeerterrein is bepalend voor de start van de voorbelasting. Het is een kritisch pad in de gehele planning. Indien het opheffen van het vrachtwagenparkeerterrein later plaats zal vinden dan in de planning is opgenomen, zal het project vertragen. Dit heeft effect op het financiële resultaat van de grondexploitatie van de rente over de boekwaarde (ca € 0,1 miljoen per jaar). Luchtkwaliteit Het risico bestaat dat voor de plannen in het plangebied “Zuidwende e.o.” een probleem ontstaat met de luchtkwaliteit. Hiertoe wordt nader onderzoek ingesteld. Daarbij zal rekening gehouden worden met het gemeentebrede Plan van Aanpak en de meest actuele regelgeving. Kijfhoek Het plangebied ligt deels (Zuidwende zuid) binnen de 10-8 contour en het invloedsgebied van de oude vergunning, waarin vooral het groepsrisico van belang is. Met de nieuwe milieuvergunning zullen de risicocontouren veranderen. Inmiddels zijn partijen overeengekomen dat de bouwstop kan worden opgeheven, hetgeen nog bekrachtigd moet worden. De door gemeentes aangedragen programma’s zouden dan gerealiseerd kunnen worden. Rente In de berekening van de grondexploitatie is rekening gehouden met een rentepercentage van 3,7%. Dit percentage is gebaseerd op het huidige financieringsbeleid van het concern en de inschatting hiervan in de toekomst. Er bestaat een risico dat dit percentage in de toekomst aangepast zal moeten worden. Door een aanpassing in de renteparameter zal het resultaat van de grondexploitatie negatief beïnvloed worden. Elke procent levert op dit moment een mutatie op het eindresultaat van ca € 0,08 miljoen. Normatieve raming Voor de raming van de kosten voor de maatschappelijke voorziening is een raming gemaakt op basis van normatieve gegevens. Het risico bestaat dat de kosten hoger (of lager) uit zullen vallen bij een definitief ontwerp.


61

6. Verbonden partijen Inleiding Verbonden partijen zijn die partijen waarmee de gemeente een bestuurlijke relatie heeft én waarin zij een financieel belang heeft. Een verbonden partij levert daarmee een bijdrage aan de realisatie van maatschappelijke doelen van de gemeente. Partijen waaraan alleen een financieel risico kleeft, worden verwerkt in de paragraaf ‘Weerstandsvermogen’. In dit hoofdstuk gaan we in op de doelstellingen, taken en financiële aspecten van de samenwerkingsverbanden waarin de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht participeert. Bij een deelneming participeert de gemeente in het risicodragend vermogen van een privaatrechtelijke rechtspersoon als aandeelhouder van de betreffende NV of BV. Hieronder wordt een opsomming gegeven van dergelijke samenwerkingsverbanden.

Verbonden partijen GR Drechtsteden GR Zuid-Holland Zuid GR Veiligheidsregio GR Natuur en recreatieschap IJsselmonde GR Koepelschap Buitenstedelijk groen Drechtwerk GR Halt ZHZ GR Openbare Verlichting

Deelnemingen ROM-D HVC (NV) Oasen (NV) Eneco Holding (NV) BNG (NV)

A. Verbonden partijen GR Drechtsteden De gemeenten in de Drechtsteden zijn gezamenlijk een netwerkstad en netwerkorganisatie op een aantal beleidsterreinen. Inhoudelijke samenwerking, afstemming en voorbereiding van beleid binnen de Drechtsteden vindt plaats op de beleidsterreinen Fysiek, Sociaal en Bestuur. Al een aantal jaren werken de Drechtsteden samen in gezamenlijke uitvoeringsorganisaties: Sociale Dienst Drechtsteden, Servicecentrum Drechtsteden, Gemeentebelastingen Drechtsteden, Onderzoekcentrum Drechtsteden, en de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden (ROM-D) als onderdelen van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden. Met die samenwerking zetten de gemeenten in op optimale dienstverlening aan de inwoners, organisatorische en financiële verbeteringen en presentatie van ‘De Drechtsteden’ naar buiten als economisch krachtige, goed bereikbare en leefbare regio. Zij doen dit elk met behoud van de eigen karakteristieke kenmerken. Daarnaast werken besturen en organisaties van de Drechtstedengemeenten ook samen met partijen in de regio, zoals het regionale bedrijfsleven, woningbouwcorporaties, het onderwijs, de gezondheidszorg, welzijnsorganisaties en culturele instellingen. Participeren in de samenwerking biedt de gemeenten kansen en vernieuwingen voor de regio en daarmee ook voor de inwoners. Deze diversiteit aan beleidsterreinen en uitvoeringstaken waarop in Drechtstedenverband wordt samengewerkt, is vanzelfsprekend merkbaar in de programma’s in onze gemeentelijke begroting.


62

Naam verbonden partij Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd)

GR Drechtsteden Dordrecht Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden heeft tot doel, binnen de kaders als genoemd in en voortvloeiend uit de GR Drechtsteden, draagvlak te creëren voor een evenwichtige ontwikkeling van het gebied. Ter verwezenlijking van deze doelstelling en met inachtneming van de autonomie van de deelnemende gemeenten, behartigt Drechtsteden de gemeenschappelijke regionale belangen op de volgende terreinen: - Fysiek (incl. economie) (volkshuisvesting, wonen, ruimtelijke ontwikkeling en ruimtelijk beheer, milieu, water, groen, publieke infrastructuur, economie, grondzaken, bereikbaarheid, recreatie en toerisme) - Sociaal (sociale zekerheid en –ontwikkeling, onderwijs en kennisinfrastructuur, sport en cultuur) - Bestuurlijke ontwikkeling en grotestedenbeleid - staf- en ondersteunende diensten en de bedrijfsvoering - sociaal- geografisch onderzoek Naast de hiervoor genoemde belangen heeft Drechtsteden als doelstelling zorg te dragen voor: a.

Financieel belang van de gemeente Risico’s

Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente Toekomstperspectief en ontwikkelingen


de efficiënte en effectieve heffing en invordering van belastingen, voor de heffing en invordering waarvan de gemeenteraden van de gemeenten belastingverordeningen en de kwijtscheldingsregels hebben vastgelegd, elk voor zover het hun gebied betreft; b. de uitvoering van de WOZ waaronder tevens wordt begrepen de administratie van vastgoedgegevens en het verstrekken van vastgoedgegevens aan de deelnemers en derden, elk voor zover het hun gebied betreft. De totale bijdrage van onze gemeente bedraagt € 9.3 mln. De risico’s waarvan de gemeente voor een deel mededrager is, bestaan in hoofdzaak uit de volgende zaken:  Tegoeden Landsbanki  Minder snelle afname klantenbestand SDD  Meer kosten extra werkplekken  Meerkosten ICT-applicaties  BTW-verrekening dienstverlening door SCD Alhoewel een voor een aantal risico’s nog een pm-post vermeld staat, zal - als al deze risico’s zich voor zouden doen - dat voor Hendrik-IdoAmbacht een kostenpost van ongeveer € 760.000,- betekenen. Vertegenwoordiging in het Drechtstedenbestuur (collegelid), Drechtraad (raadsleden fracties) en diverse portefeuillehoudersoverleggen (portefeuillehouders). In 2010 is in de Drechtsteden een intensieve discussie gestart over het perspectief op de toekomst van de Drechtsteden. In het traject Toekomstperspectief op de Drechtsteden wordt onderzocht of de

63

samenwerking in de Drechtsteden moet worden uitgebreid en wat de betekenis is van het doorgroeien van de Drechtsteden als ware het een netwerkorganisatie. Deze discussie wordt in 2012 voortgezet. Op basis van besluitvorming in het najaar van 2011 wordt in 2012 gestart met proeftuinen waarbij voor samenwerking beleid en dienstverlening.

GR Zuid-Holland Zuid, GR Omgevingsdienst en GR Veiligheidsregio Een groot deel van de gemeenschappelijke diensten van de regio Zuid-Holland Zuid heeft betrekking op (fysieke) veiligheid. Binnen de GR ZHZ functioneren de GGD, Bureau Leerplicht en Vroegtijdig Schoolverlaten (BLVS) en de Regionale Ambulance Voorziening (RAV). Daarnaast bestaat sinds 1 juli 2009 de GR Veiligheidsregio voor de Zuid-Hollandse gemeenten, een gevolg van de Wet veiligheidsregio’s. Ook onze gemeente maakt deel uit van deze veiligheidsregio. De veiligheidsregio beoogt de politieke, bestuurlijke en ambtelijke betrokkenheid tussen de 19 gemeenten van de regio te versterken op het gebied van veiligheid, met behoud van de kwaliteit en de inhoud van de dienstverlening. Hiervoor zijn de gemeenten de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio met elkaar aangaan. In deze veiligheidsregio zijn de brandweertaak en de taken op het terrein van de GHOR (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen) ondergebracht. De inhoudelijke taakuitvoering voor en dienstverlening aan de deelnemende gemeenten is door deze splitsing van taken in twee gemeenschappelijke regelingen niet veranderd. De overgang heeft ook geen gevolgen voor het budget. Per 1 januari 2011 is de Milieudienst opgegaan in de GR Omgevingsdienst.

Regio Zuid-Holland Zuid Naam verbonden partij Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd)




Dordrecht Gemeenschappelijke regeling De regio Zuid-Holland Zuid heeft ten doel vanuit de gedachte van verlengd lokaal bestuur een bijdrage te leveren aan het behartigen van gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten teneinde een evenwichtige ontwikkeling van het gebied als geheel te bevorderen, zowel in verhouding tot zijn omgeving als in provinciaal en nationaal verband. De totale bijdrage van onze gemeente aan de regio Zuid-Holland bedraagt voor 2012: € 561.000 De GR ZHZ geeft aan dat zij voor € 1.800.000,-.aam risico’s heeft geïnventariseerd. Zij heeft daar een weerstandsvermogen van € 2.900.000,- tegenover staan. Dat houdt in dat zij eventuele risico’s die zich daadwerkelijk voordoen, zelf kunnen opvangen. Vertegenwoordiging in het Algemeen Bestuur (collegelid) en het Raadsledenplatform (raadslid). Na uittreding van de Milieudienst op 1 januari 2011 en het ontstaan van de Veiligheidsregio op 1 januari 2009, is de discussie ontstaan over de toegevoegde waarde van de GR Zuid-Holland Zuid in deze vorm. Deze discussie zal in 2012 zijn beslag krijgen.

64




Naam verbonden partij Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd) Financieel belang van de gemeente Risico’s


Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Dordrecht Gemeenschappelijke regeling De regeling is opgericht ter uitvoering van de Wet veiligheidsregio’s en stelt zich ten doel te allen tijde een gezamenlijke effectieve en efficiënt georganiseerde slagkracht voor crisisbeheersing, rampenbestrijding, brandweerzorg en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen te kunnen leveren en deskundig en betrouwbare veiligheidsadviseur te zijn. De bijdrage voor 2012 is € 266.000 De GR VRZHZ geeft de volgende risico’s op:  Verlaging inwonersbijdragen deelnemers (een risico dat wij als deelnemer niet overnemen)  Afromen rijksdoeluitkering  Verlaging bijdragen veiligheidsberaad  Harmonisering HRM en rechtspositie  Blusboot  Frictie- en rafelkosten meldkamer  Ontvlechtingskosten regionalisering  Claims bij (nazorg) incidenten Voor een aantal risico’s geldt een pm-bedrag. Het risico van de verlaging van de inwonersbijdrage nemen we niet over. Dat maakt dat wij voor ons deel van de risico’s van de VR een bedrag van € 8.000,- moeten berekenen. De burgemeester zit in het AB van de Veiligheidsregio. In 2012 zal er verder gewerkt gaan worden aan de implementatie van eisen uit de wet Veiligheidsregio’s. Nadruk zal daarbij liggen op o.a. verbetering van crisis- en risicocommunicatie en het trekken van lessen uit eerdere incidenten.

Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid Dordrecht Gemeenschappelijke regeling De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid voert de wettelijke milieutaken uit voor de 19 gemeenten van Zuid-Holland Zuid en de provincie ZuidHolland. De totale bijdrage van onze gemeente aan de regio Zuid-Holland bedraagt voor 2012: € 314.000 (waarvan € 88.000 IWB en € 226.000 wettelijke taken milieu) De GR OD geeft de onderstaande zaken als risico aan:  Veranderende wetgeving  Kwaliteit en wijze van ondersteuning door SCD

65

  

Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente

Toekomstperspectief en ontwikkelingen

Tijdigheid en kwaliteit taakuitoefening i.r.t. financiële aansprakelijkheid Beschikbare personele capaciteit onder druk door vergrijzing adviestaken variëren in omvang met groei economie

De GR OD kwantificeert de risico’s zelf niet, maar geeft wel aan dat er een gewenst weerstandsvermogen moet zijn van € 1.079.000,-. Op dit moment hebben zij een weerstandsvermogen van € 469.720,-. Dit betekent dat er nu een bedrag van € 609.730,- te weinig aan weerstandsvermogen is bij de GR OD. Omgerekend betekent dit voor het deel van Hendrik-Ido-Ambacht dat er rekening gehouden moet worden met een bedrag van ongeveer € 35.000,-. De GR Zuid-Holland Zuid vertegenwoordigt de 19 gemeenten in het DB en AB van de Omgevingsdienst. In het DB van de Omgevingsdienst zitten 2 leden namens de Gr ZHZ en de gedeputeerde van Milieu van de provincie (tevens voorzitter). In het AB zitten 3 leden namens de GR ZHZ en 2 gedeputeerden. Door de toenemende druk op de budgetten van haar opdrachtgevers vanwege rijksbezuinigingen zal de Omgevingsdienst in 2012 verder op zoek gaan efficiencymogelijkheden binnen het brede domein van de uitvoering van omgevingstaken.

Drechtwerk De sociale werkvoorziening beoogt mensen met een arbeidsbeperking zinvol en passend bij hun mogelijkheden te laten deelnemen aan het arbeidsproces. Gemeentelijke overheden zijn bij wet verantwoordelijk voor de uitvoering van de sociale werkvoorziening. Sw-bedrijf Drechtwerk levert een bijdrage aan het realiseren van onze sociale doelstellingen uit de begroting. Daarnaast is ook de samenhang belangrijk met de WWB-taken die door de Drechtsteden zijn belegd bij de Sociale Dienst Drechtsteden. In 2009 en 2010 zijn door het Algemeen Bestuur belangrijke besluiten genomen over de toekomst van de sociale werkvoorziening en de uitvoeringsorganisatie Drechtwerk. Drechtwerk ontwikkelt zich van een productiebedrijf waar mensen werken met afstand tot de arbeidsmarkt, tot een marktgericht bedrijf met een gezonde bedrijfsvoering dat mensen de kans geeft zich te ontwikkelen. Daarnaast zijn veranderingen aangebracht in de aansturing en bedrijfsstructuur en -cultuur van Drechtwerk. Deze processen vragen continu aandacht van bestuur en directie van Drechtwerk. Daarnaast moest in de voorbije periode worden geconstateerd dat de bestuurlijke aansturing van het Sw-bedrijf complex en daarmee onvoldoende effectief en efficiënt was. De sturing op de sociaal-inhoudelijke opdracht en de sturing op de bedrijfsresultaten van Drechtwerk bleken te veel met elkaar vervlochten, hetgeen een integrale benadering van de onderkant van de arbeidsmarkt en versterking van de keten van arbeidsmarkt en participatiebeleid verhinderde. Hierop is in 2010 door het Algemeen Bestuur van Drechtwerk en de gemeenten besloten de twee rollen van de gemeenten, te weten opdrachtgever (de sociaal-inhoudelijke sturing) en eigenaar (de bedrijfsresultaten) bestuurlijk van elkaar te scheiden. De sociaal-inhoudelijke sturing is met ingang van 1 januari 2011 belegd binnen de GR Drechtsteden, waardoor de werkvelden van de Sociale Dienst Drechtsteden en Drechtwerk aan elkaar verbonden zijn. De gemeenten zijn via de GR Drechtsteden verbonden aan de sociaalmaatschappelijke opgave van de sociale werkvoorziening. Beoogd was per 1 januari 2011 Drechtwerk om te vormen tot een NV, en daarmee een verzakelijking van de sturing op het Sw-bedrijf te bewerkstelligen. De omvorming tot NV is echter eind 2010, in verband met een aantal organisatorische knelpunten die niet tijdig konden worden opgelost, opgeschort. In 2011 betekende dit dat voortzetting van de sturing op het


66

bedrijf Drechtwerk via een Algemeen Bestuur, inmiddels wel bestaande uit de portefeuillehouders financiën van de gemeenten. In de bestuurlijke aansturing van Drechtwerk is daarbij in 2011 ook in een Raad van Advies / Raad van Commissarissen voorzien, die vanuit hun expertises op het gebied van de sociale werkvoorziening en het openbaar bestuur, het Algemeen Bestuur en de directie van Drechtwerk adviseren. Inmiddels is van rijkswege een aantal stappen gezet in de richting van de invoering van een nieuwe Wet Werken naar Vermogen. Deze wet zal ook voor Sw-bedrijf Drechtwerk en voor de gemeenten consequenties in positionering en daarmee ook aansturing hebben. En ook al zijn de precieze implicaties van de wet op dit moment nog niet te duiden, wel is het gerechtvaardigd de vraag te stellen of de voorziene NV-vorming voor Drechtwerk in de toekomst een passende structuur zal zijn. In de tweede helft van 2011 zal hierover meer duidelijkheid moeten gaan ontstaan.

Naam verbonden partij Vestigingsplaats Rechtsvorm

Doel (openbaar belang dat wordt behartigd)

Financieel belang van de gemeente Risico’s Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente Toekomstperspectief en ontwikkelingen

Drechtwerk Dordrecht Sociaal-inhoudelijk opdracht is belegd bij de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Drechtwerk: NV Drechtwerk is opgericht om voor de deelnemende gemeenten uitvoering te geven aan de Wet sociale werkvoorziening. De algemene doelstelling van deze wet is om aan zoveel mogelijk voor de Wsw geïndiceerde inwoners van de aangesloten gemeenten een dienstbetrekking aan te bieden voor het verrichten van arbeid onder aangepaste omstandigheden. Aandeel Wsw’ers uit Hendrik-Ido-Ambacht ten opzichte van het totaal aantal Wsw’ers. In onze begroting is een budget voor ons aandeel opgenomen van € 132.000. Opdrachtgeversrol: via bestuurlijke vertegenwoordiging in de GR Drechtsteden Eigenaarsrol: wethouder financiën In 2011 en 2012 worden de uitwerking van de Wet Werken naar Vermogen die naar verluidt per 1 januari 2013 zal worden ingevoerd van rijkswege, en, in aansluiting daarop, de veranderingen in de organisatiestructuur en –cultuur en bestuurlijke aansturing verder ingebed.

GR Gemeenschappelijke Vuilverwerking Dordrecht en omstreken (Gevudo) Gevudo bezit 20 % van de aandelen van NV Huisvuilcentrale Noord-Holland, HVC te Alkmaar en behartigt en coördineert de belangen van de deelnemende gemeenten richting HVC. De GR Gevudo is aangegaan door de gemeenten Alblasserdam, Binnenmaas, Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Graafstroom, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Leerdam, Liesveld, Nieuw-Lekkerland, Papendrecht, Sliedrecht, Strijen, Zederik en Zwijndrecht. Het doel van de regeling is de belangen te behartigen van de deelnemers op het gebied van het op milieuhygiënisch verantwoorde wijze verwerken van huishoudelijke afvalstoffen afkomstig van de Drechtsteden, Alblasserwaard en Vijfheerenlanden en de Hoeksche Waard. Waar de regeling in het verleden daadwerkelijk actief was in het verzamelen en verwerken van huishoudelijk afval, wordt het doel nu feitelijk uitsluitend verwezenlijkt door het verwerven, beheren en vervreemden van aandelen in het kapitaal van de N.V. Huisvuilcentrale NoordHolland (HVC) en het partij zijn bij overeenkomsten tussen aandeelhouders van HVC. De GR Gevudo staat naar rato van haar deelname in HVC garant voor het nakomen van de verplichtingen die HVC


67

aangaat met betrekking tot de financiering van verbrandingsinstallaties. Hiervoor wordt een garantstellingprovisie ontvangen. De verdeelsleutel is het gemiddelde tonnage aangeleverd afval over de laatste 5 jaar. Zie verder onder deelneming HVC. Koepelschap Buitenstedelijk Groen en Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde Doel van het Koepelschap is een evenwichtige ontwikkeling en instandhouding van het buitenstedelijk groen als geheel en in verhouding tot zijn omgeving. Het Natuur- en Recreatieschap behartigt de bovenlokale belangen van openluchtrecreatie op het eiland IJsselmonde.

Naam verbonden partij

Koepelschap Buitenstedelijk Groen

Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd)

Schiedam Gemeenschappelijke Regeling Het Koepelschap heeft tot doel op basis van Rijks-, provinciaal en regionaal beleid in onderlinge samenhang een evenwichtige ontwikkeling en instandhouding van het buitenstedelijk groen als geheel in het gebied behorend tot de gemeenten Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Brielle, Capelle aan den IJssel, Hendrik-Ido-Ambacht, Hellevoetsluis, Krimpen aan den IJssel, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Westvoorne en Zwijndrecht en in de directe omgeving daarvan te bevorderen.


De bijdrage aan Koepelschap bedraagt in 2012 € 158.000

Naam verbonden partij

Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde

Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd)

Rotterdam Gemeenschappelijke Regeling Het Natuur- en Recreatieschap heeft tot doel de natuur- en recreatieschapsgebieden in of in de directe nabijheid van de gemeenten Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Brielle, Capelle aan den IJssel, Hendrik-Ido-Ambacht, Hellevoetsluis, Krimpen aan den IJssel, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Westvoorne en Zwijndrecht efficiënt en effectief te beheren. Financiering vindt plaats via Koepelschap

Financieel belang van de gemeente Risico’s Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente


Er worden geen risico’s genoemd. Een wethouder is lid van het Algemeen Bestuur Het Koepelschap is op dit moment in onderhandeling met een aantal gemeenten grenzend aan de thans deelnemende gemeente om deel te nemen aan de Gemeenschappelijke Regeling.

Er worden geen risico’s genoemd. Wethouder RO is lid van het dagelijks en algemeen bestuur van het NRIJ Een raadslid is lid van het Algemeen Bestuur van het NRIJ

68

In 2012 zullen de volgende, voor het schap nieuwe gebieden, extra aandacht vragen: Zuidpolder Barendrecht, Hooge Nesse, Landinrichtingsprojecten (gebied Donckse Velden 2b), Johannapolder, Buijtenland van Rhoon, Zuidelijk Randpark.

Toekomstperspectief en ontwikkelingen

.

Bureau Halt Deze regeling richt zich op het voorkomen en terugdringen van jeugdcriminaliteit. Naam verbonden partij Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd) Financieel belang van de gemeente Risico’s Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente Toekomstperspectief en ontwikkelingen

Bureau Halt Dordrecht Gemeenschappelijke regeling Halt Zuid-Holland Zuid Voorkomen en terugdringen van veel voorkomende jeugdcriminaliteit. Ook alternatieve straffen voor jongeren Geraamd budget € 7.000 Nvt Burgemeester – als representant van de Drechtsteden - zit in Stuurgroep Halt Door samenvoeging van de regionale Halt-bureaus is in 2007 de Gemeenschappelijke regeling Zuid-Holland-Zuid aangegaan. Onze raad heeft ingestemd met deelname aan deze regeling


Bureau Openbare Verlichting Hardinxveld-Giessendam Gemeenschappelijke Regeling 1. Het Bureau Openbare Verlichting behartigt de gemeenschappelijke en afzonderlijke belangen van de gemeenten op het gebied van het beheren en in stand houden van de openbare verlichting van de gemeenten. Het draagt zorg voor een zo doelmatig mogelijke uitvoering van taken en uitoefening van bevoegdheden op het voornoemde terrein. 2.

In het kader van haar doelstelling heeft het Bureau Openbare Verlichting als basistaken het: a. het administratief beheren van de bestanden van de openbare verlichting; b. het verzorgen van de totstandkoming van overeenkomsten tussen de gemeenten en externe aannemers voor het technische onderhoud van de openbare verlichting en het contractmanagement van die overeenkomsten; c. het coördineren en het voeren van de directie over de onderhoudswerkzaamheden van de openbare verlichting, uitgevoerd door derden;


69

d. het direct, of indirect via de gemeenten, fungeren als meldpunt voor storingen aan de Openbare Verlichting, het registreren van schades en het begeleiden van de schadeafwikkeling dan wel het beheer daarvan, indien uitbesteed; e. het voorbereiden van gezamenlijk beleid van de gemeenten op het gebied van beheer en onderhoud van de openbare verlichting en


f. het bieden van deskundige ondersteuning aan gemeenten op het gebied van beheer en onderhoud van de openbare verlichting; Jaarlijkse bijdrage op basis van hoeveelheid lichtmasten. In 2011 bedroeg de bijdrage € 62.370 N.v.t. Vertegenwoordiging in het bestuur (collegelid)

B. Deelnemingen ROM-D De ROM-D, de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden, is in 1999 opgericht om als uitvoeringsorganisatie de regionale economie in de Drechtsteden te versterken. In dat kader heeft zij ook als taak bedrijventerreinen te ontwikkelen en te herstructuren/revitaliseren. Daarnaast heeft de ROM-D tot taak bredere regionale economische ontwikkelingen te initiëren en grootschalige woningbouwlocaties te (her)ontwikkelen. In 2009 zijn in Drechtstedenverband besluiten genomen om de ROM-D daadkrachtiger en efficiënter te positioneren en de regionale samenwerking te intensiveren. In 2010 en 2011 zijn de nieuwe structuren van de bestuurlijke organisatie en de organisatie van de onderneming ROM-D ingevoerd. Daarmee is er een structuur waarin het Drechtstedenbestuur -het dagelijks bestuur van de Drechtsteden- stuurt op de uitvoering en versterking van de ROM-D, daartoe gemachtigd door de Drechtstedengemeenten, die elk aandeelhouder in de ROM-D zijn. Het Drechtstedenbestuur kan door zijn positie waar nodig snel anticiperen op ontwikkelingen en kan, vanuit zijn verantwoordelijkheid als regiobestuurder voor de Drechtsteden, de belangen behartigen voor de Drechtsteden als totaliteit en de gezamenlijke Drechtstedengemeenten. Verder is met een Raad van Commissarissen uit leden voorgedragen door de eigenaren van de ROM-D voorzien in de toezichthouder op de resultaten en bedrijfsvoering van de ROM-D-organisatie. Een ander belangrijk element in de nieuwe structuur van de ROM-D is de vorming van een fonds (ROM-D Capital) dat uitsluitend gevormd wordt door publieke middelen. Publieke partijen kunnen hierin investeren. Het opgebrachte kapitaal kan risicodragend ingezet worden in de projecten die onder aansturing van de directie van de ROM-D worden uitgevoerd. Een Investment Committee houdt toezicht op en geeft advies over de inzet van deze publieke gelden. De ROM-D maakt in 2011, door de economische crisis, moeilijke tijden door. Alle inspanningen van de eigenaren en opdrachtgevers en de directie van de ROM-D zijn erop gericht om goed door deze tijden heen te komen voor een stabiele, efficiënte en vooral effectieve regionale ontwikkelingsmaatschappij voor de Drechtsteden. De ROM-D is in de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht betrokken bij het project Noordoevers.


70

Naam deelneming Vestigingsplaats Rechtsvorm

Doel (openbaar belang dat wordt behartigd) Financieel belang van de gemeente Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente Toekomstperspectief en ontwikkelingen

Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden (ROM-D Dordrecht De structuren na invoering van de doorontwikkeling: 1.) ROM-D Holding N.V. 2.) ROM-D Beheer N.V. 3.) ROM-D Capital B.V. 4.) ROM-D C.V Het versterken van de economische ontwikkeling van de Drechtsteden. Kapitaaldeelname met stemrechten via volmacht aan het Drechtstedenbestuur. Hendrik-Ido-Ambacht: kapitaal: 140.989, stemrechten 4% Bestuurlijk: Drechtstedenbestuur heeft zitting in de Holding N.V., met gemeentelijke volmacht Versterking van de nieuwe structuur en inrichting van de ROM-D voor een stabiele en actieve ontwikkelingsmaatschappij voor de Drechtsteden.

HVC Alkmaar In deze gemeenschappelijke regeling is het aandelenbezit in de HuisVuilCentrale Alkmaar (HVC) ondergebracht na de verkoop van Gevudo N.V. aan HVC Door deze deelneming wordt een bijdrage geleverd aan een schoon en veilig Hendrik-Ido-Ambacht, hetgeen een van de doelstellingen uit het coalitieprogramma is. Deze doelstelling ligt onder het programma VROM (2). De eventuele tekorten van HVC Alkmaar worden vanwege de gemeenschappelijke regeling omgeslagen naar de aandeelhouders. Dit gebeurt naar rato van de procentuele deelname in het aandelenkapitaal. HVC heeft in 2009 een bod gedaan op de afvalinzamelaar Netwerk NV. Hiermee proberen zij hun dienstverlening te optimaliseren.

Naam deelneming Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd) Financieel belang van de gemeente Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente Toekomstperspectief en ontwikkelingen

HVC Alkmaar NV Het behartigen van de belangen van de in de GR deelnemende gemeenten voor het verwerken van het ingezamelde huishoudelijk afval. Deelname in HVC met 529 (20%) aandelen door GR Gevudo e.o. (dat wil zeggen 16 deelnemende gemeenten aan Gevudo). Deelname in algemene vergadering van aandeelhouders Overname van Netwerk NV

Eneco Van oudsher was het doel om publieke belangen te borgen op het gebied van energievoorziening. Als gevolg van de liberalisering van de energiesector wijzigt dit in de richting van een meer financieel belang.


71

Naam deelneming Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd) Financieel belang van de gemeente Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente Toekomstperspectief en ontwikkelingen

Eneco Holding N.V. Rotterdam NV Waarborg energievoorziening Aantal aandelen: 22.495 (0,5%). In de raming voor 2012 is € 316.378 aan dividend opgenomen. Als aandeelhouder

Oasen Het doel van deze deelneming is het borgen van publieke belangen met betrekking tot drinkwater. Naam deelneming Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd) Financieel belang van de gemeente

Oasen Zuid-Holland Gouda NV Drinkwater verzorging inwoners Hendrik-Ido-Ambacht


Als aandeelhouder

21 van de 748 uitgegeven aandelen (3%). In de raming voor 2012 is € 277,aan dividend opgenomen.

-

BNG De gemeente heeft een financieel belang in de Bank Nederlandse Gemeenten. Naam deelneming Vestigingsplaats Rechtsvorm Doel (openbaar belang dat wordt behartigd)

Financieel belang van de gemeente Bestuurlijk belang/ zeggenschap gemeente Toekomstperspectief en ontwikkelingen

Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Den Haag Naamloze vennootschap De Bank Nederlandse Gemeenten, opgericht in 1914, is een bank van en voor de overheid. De bank biedt financiële diensten aan, zoals kredietverlening, betalingsverkeer en advisering. De BNG heeft de hoogste rating voor kredietwaardigheid (triple A). De gemeente heeft 25.818 aandelen (0.05%) in haar bezit. In de ramingen voor 2012 is rekening gehouden met een dividend van € 27.616. Als aandeelhouder neemt de gemeente deel aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders -


72

7. Bedrijfsvoering

Inleiding In deze paragraaf worden de beleidsvoornemens en de stand van zaken op het gebied van bedrijfsvoering belicht. Onze gemeente opereert in een sterk veranderende omgeving waarin tal van ontwikkelingen een grote of minder grote impact hebben en waarin de zekerheden van vandaag morgen ‘zomaar’ weer op losse schroeven kunnen staan. De organisatie is daarom al een aantal jaren sterk in beweging en voortdurend gefocust op ontwikkeling en beperking tot kerntaken. Een turbulente omgeving vereist permanente aandacht en pro-activiteit. Personeel en Organisatie In 2011 is de strategische notitie personeel & organisatie “Het huis van de toekomst 2011-2015” vastgesteld. Het huis van de toekomst staat voor de organisatie waarin we werken. Om het bestaande huis te verbouwen tot het huis van de toekomst werken wij met de bouwplannen: - publieke dienstverlening - samenwerking - sturing - mensen.

Missie en visie



Structuur

Cultuur

Pgereedschap

Publieke dienstverlening In het proces van verbetering van de dienstverlening wordt volgens een drieluik geopereerd:  het oplossen van knelpunten (bijv. bereikbaarheid)  het inventariseren van landelijke, regionale en lokale projecten en deze uitzetten in tijd, geld en capaciteit  het doorontwikkelen van de organisatie. Deze 3 luiken vinden hun oorsprong in onze vastgestelde “ lokale visie op dienstverlening”. Met name het 1e en 2e luik geven aan wat wij als gemeente belangrijk vinden op het gebied van de dienstverlening. Hier prioriteren we als we keuzes maken. Het 3e luik – een eventuele doorontwikkeling van de organisatiewordt dan ook bepaald door het tempo en intensiteit waarmee de luiken 1 en 2 gerealiseerd worden.

Samenwerking Wij willen vanuit onze zelfstandigheid en identiteit herkenbaar deelnemen in regionale samenwerkingsverbanden en ons krachtig profileren. De mogelijkheden tot beïnvloeding van de ontwikkeling naar meer samenwerking binnen de Drechtsteden moet maximaal worden benut. Daarnaast moeten routinematige, uitvoerende taken zo veel als mogelijk worden ondergebracht bij (externe) organisaties die daarin gespecialiseerd zijn. Dat kan in de regio zijn, maar ook elders bijv. bij marktpartijen. We gaan alleen door met samenwerking daar waar het meerwaarde oplevert voor onze inwoners. Meerwaarde in de zin van kwaliteit, identiteit, functionaliteit, bereikbaarheid en financiën. Wij zoeken samenwerking op het meest optimale schaalniveau: soms lokaal, soms Zwijndrechtse Waard, soms Drechtsteden, soms elders of bij marktpartijen. Het tempo en inhoud van samenwerking is afhankelijk van bestuurlijke (on)mogelijkheden, regionale en maatschappelijke ontwikkelingen.


73

Sturing Wij willen kunnen sturen over alle activiteiten die binnen en buiten de grenzen van de organisatie onder verantwoordelijkheid van de gemeente worden uitgevoerd. Directe hiërarchische sturing is niet meer aan de orde en wordt vervangen door andere afspraken, waarin we effectief moeten optreden om onze doelstellingen te behalen. Andere organisaties zijn nodig om (delen van) deze doelstellingen te realiseren. Hoe wij kunnen sturen, is afhankelijk van de wijze waarop taken zijn overgedragen.

Mensen Om doelstellingen daadwerkelijk te realiseren zijn medewerkers nodig die samen met het gemeentebestuur in een solide organisatie willen werken aan een gemeente waar het goed wonen, werken en leven is. Medewerkers die elk met eigen kunde en kwaliteit een steentje bijdragen aan een herkenbaar, inventief en aantrekkelijke gemeente en die zich betrokken voelen bij de gemeente en haar omgeving. De juiste mensen op de juiste tijd op de juiste plaats!

P&O programma Om de bouwplannen uit te voeren zijn de strategische en tactische keuzes verwerkt in een P&O programma, dat bestaat uit de onderdelen structuur, cultuur en P-gereedschap. Wij sluiten hierbij bij de regionale kaders en het gemeenschappelijk fundament, zoals die in het HRprogramma Drechtsteden zijn vastgesteld. Die kaders zijn essentieel voor gezamenlijk werkgeverschap, dat binnen de netwerkorganisatie Drechtsteden wordt beoogd. Daarnaast hebben wij lokaal voor een aantal instrumenten gekozen die (nog) niet in het regionale HR programma zijn opgenomen. Belangrijke onderdelen uit het P&O programma 2012 zijn:

Bouwen van een flexibelere organisatie Om snel te schakelen in een dynamische omgeving en in te kunnen spelen op maatschappelijke en bestuurlijke ontwikkelingen moet een organisatie flexibel (mee) kunnen bewegen. Een stijl van bouwen die leidt tot een soort van “aardbevingsproof”: een stevig fundament maar gebouwd met flexibele materialen, zodat het huis niet omvalt bij de eerste de beste beweging. Wij vervullen onze taken door inzet van medewerkers uit de vaste kern, een flexibele schil en door uitbesteding. Door verdergaande samenwerking en aanpassing van ons aanstellingsbeleid kan de flexibele schil worden uitgebouwd. Daarnaast wordt met de inzet op flexibele medewerkers en wijzigingen in het aanstellingsbeleid de flexibiliteit in de vaste kern vergroot.

Projectbureau De Volgerlanden In 2011 is besloten tot een reorganisatie van het projectbureau De Volgerlanden. Het projectbureau zal zich concentreren op haar kerntaak: de realisatie van het project De Volgerlanden. Deze reorganisatie raakt de totale gemeentelijke organisatie. Ingezet zal worden op intensivering van de samenwerking tussen het projectbureau en de rest van de organisatie en een verdere professionalisering en positionering van de realisatie van complexe, ruimtelijke projecten. (al in 2012 afgerond dan niet noemen)

Vervolg cultuurtraject Hier In Ambacht In 2010 is het cultuurtraject Hier In Ambacht opgestart. Daarmee geven wij aan dat een aantal waarden in de organisatie nog kunnen groeien, waardoor de kwaliteit van werken toeneemt. Er zijn drie primaire waarden (speerpunten) benoemd: ‘ondernemerschap’, ‘samenwerken’ en ‘mens en taak in balans’. Uitwerking van de speerpunten vindt plaats door de medewerkers, waarbij zij voldoende gefaciliteerd worden door de afdelingshoofden. Daarna worden de speerpunten geborgd in een protocol, waarna ze onderwerp van


74

gesprek zijn in de cyclus van de personeelsgesprekken. Het uitwerkingsprogramma van het cultuurtraject wordt in een afzonderlijk traject uitgevoerd.

Strategische personeelsplanning (SPP) Met strategische personeelsplanning verkrijgen we inzicht in de vraag welk personeel de organisatie op korte en langere termijn nodig heeft, rekening houdend met ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de omgevingsfactoren. SPP richt zich niet alleen op kwantiteit maar ook op kwaliteit. Met behulp van een regionale methodiek wordt vanaf 2012 een personeelsplanning voor de komende drie jaar gemaakt.

Binnenhalen en behoud van (jong) talent Het realiseren van traineeplaatsen is een goede mogelijkheid om jong hoogopgeleide medewerkers in huis te halen en een aantal van hen ook aan ons te binden. Wij hebben daar regionale afspraken over gemaakt in een traineeprogramma. Zodra formatie en functies zich lenen tot inzet nemen wij deel aan dit programma. Daarnaast zetten wij intensief in op het behouden van talent dat al in ons huis werkzaam is.

Aanstellingsbeleid Het aanstellingsbeleid geven wij zodanig vorm, dat wij bij “de poort” afspraken kunnen maken over flexibiliteit en mobiliteit in dienstverbanden. Uitgangspunt wordt dat bij indiensttreding een tijdelijk dienstverband wordt aangeboden. Daarnaast willen wij nieuwe en (op vrijwillige basis) zittende medewerkers in algemene dienst aanstellen. Het doel hiervan is er voor te zorgen dat de interne mobiliteit vergroot wordt en dat de medewerkers optimaal inzetbaar zijn.

Inhuurbeleid Inhuur van personeel wordt kritische beoordeeld op nut en noodzaak. Er moet voor inhuur uitdrukkelijk verband worden gelegd tussen aanwezig en gewenste interne kennis en kunde, en in te huren expertise. Prestatieafspraken worden vastgelegd en geëvalueerd. Om kosten te besparen streven wij naar meer uitwisselingen met personeel uit de regio. Ook willen wij onderzoeken of meer inzet van eigen personeel bij tijdelijke taken mogelijk is door het instellen van een interne flexpool.

Opleiden en ontwikkelen Wij blijven investeren in de ontwikkeling van onze medewerkers om zo tot de medewerker van de toekomst te komen en een aantrekkelijk werkgever te zijn. Het strategisch opleidingsplan vormt de basis voor alle opleidingen. Daarnaast blijft het mogelijk opleidingen en trainingen te volgen gericht op de eigen loopbaan (en vakgebied) van de medewerker, zowel binnen als buiten de organisatie. Doorlopend hebben wij aandacht voor het gezondheidsbeleid (streefcijfer ziekteverzuim vermelden?) De bovengenoemde bouwplannen en uitwerking van het P&O programma worden regelmatig geëvalueerd (bijv. Medewerkers Tevredenheids Onderzoek) ) en daar waar nodig, bijgesteld. Informatisering Er zijn veel ontwikkelingen gaande op het gebied van informatievoorziening en automatisering. Het informatiebeleid staat in het teken van (en faciliteert) de verbetering van de publieke dienstverlening en de bedrijfsvoering. Goede informatievoorziening en ICT-faciliteiten maken het ook mogelijk dat steeds meer vragen op een snelle en adequate manier in behandeling kunnen worden genomen en op de juiste wijze worden afgehandeld. De gemeente ontwikkelt zich als het digitale portaal van de hele overheid en er vindt landelijke standaardisering van de elektronische dienstverlening plaats. Daar waar door wettelijke regelgeving processen geautomatiseerd moeten worden, zullen we dit in Drechtstedenverband oppakken. Als er op een andere wijze dan een wettelijke verplichting zich een


75

automatiseringsnnoodzaak voordoet, dan zullen we op lokaal niveau afwegen of en op welke schaalgrootte (alleen of in regionaal verband) invulling geven aan de noodzaak. Planning en control De beleidscyclus is de kapstok in het samenspel tussen raad, college en de ambtelijke organisatie. Uitgaande van politiek primaat en ambtelijke professionaliteit wordt samenhangend gewerkt aan het realiseren van de doelen uit de begroting. Het spreekt natuurlijk voor zich dat wij hierbij blijvend aandacht zullen besteden aan de aspecten interne controle, rechtmatigheid en getrouwheid van de cijfers. Verder werken wij – daar waar nodig -aan het permanent verbeteren van onze P&C-documenten. In 2012 zullen we specifiek inzoomen op de afstemming met onze regiopartners (o.a. SCD, GBD en SDD), het inbedden van de aangekondigde bezuinigingen in de P&C-documenten en het risicomanagement. Juridisch In 2011 is een organisatiebrede toets opgestart van al onze verordeningen. Deze toets zal in 2012 zijn afgerond. Resultaat van deze toets moet zijn een verbetering van de kwaliteit van onze verordeningen, maar ook de borging dat we permanent over actuele verordeningen beschikken. Communicatie Een belangrijk onderwerp voor communicatie in 2012 is de upgrade van de website van Hendrik-IdoAmbacht. Deze upgrade zorgt ervoor dat de website gemakkelijk meekan in de nieuwste online ontwikkelingen, waarvan we in de communicatie steeds meer gebruik maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het betrekken van inwoners bij het maken van beleid via nieuwe media of het online uitleggen en bekendmaken ervan. Neemt niet weg dat we de gebruikelijke communicatiemiddelen blijven inzetten om onze inwoners te informeren. Zo verschijnt het gemeentenieuws wekelijks in weekblad De Kombinatie, en komt er in 2012 wederom een gemeentegids uit, waarin we onze gemeentelijke organisatie presenteren en alle verenigingen en instellingen een plek krijgen. Uiteraard is deze gids ook online te raadplegen. Facilitair/huisvesting De in 2011 opgestarte verbouwing van de publiekshal zal in 2012 worden afgerond. SCD In 2011 heeft de evaluatie van het SCD plaatsgevonden. In het Bestuursplan dat ten grondslag heeft gelegen aan het SCD stond aangegeven dat er na 3 jaar geëvalueerd zou worden. Uit deze evaluatie is gebleken dat het SCD op onderdelen de beoogde doelen heeft bereikt, maar ook op een substantieel aantal onderdelen niet. Belangrijkste conclusies en de daarmee verbandhoudende aanbevelingen zijn dat er een zuiverdere invulling van de eigenaarsrol/opdrachtgeversrol/klantrol moet komen, er moet een duidelijkere en vooral betere managementstructuur komen en er moet een vereenvoudiging van de zeer complexe financierings- en doorbelastingstructuur komen. Over de eigenaarsconstructie zal in 2012 verder gesproken worden. De eerste interventies in de managementstructuur van het SCD zijn in 2011 al gepleegd en deze zullen eker in 2012 een vervolg krijgen. Als gemeente zullen we vooral van maatregelen die gericht zijn op laatst genoemde aspectgebied (de financieringsstructuur en wijze van doorbelasten) de effecten gaan merken. We zullen in 2012 al moeten gaan anticiperen op de nieuwe verrekensystematiek. Deze systematiek houdt in dat er een direct verband gaat bestaan tussen hetgeen er betaald wordt voor een SCD-product en dat wat we er voor terug krijgen. In de huidige systematiek wordt er per inwoner of fte verrekend. Dat gaat wijzigen. Dit pakt voor Hendrik-Ido-Ambacht nadelig uit. In 2012 zullen we ons al moeten gaan instellen op de nieuwe parameters die het SCD zal gaan hanteren en zullen we ervoor moeten zorgen dat we de meerkosten die hieruit voortvloeien voor ons, zich tot een minimum beperken.


76

DEEL III FINANCIËLE BEGROTING


77

1.

Inleiding

De financiële begroting bevat een nadere toelichting op de financiële positie van de gemeente. Begonnen wordt met een uiteenzetting over de ontwikkeling van de financiële positie na vaststelling van de meerjarenbegroting 2011 en verder. Vervolgens komen een aantal specifieke financiële aspecten aan de orde, zoals het totaal van baten en lasten per programma, de incidentele baten en lasten, een samenvatting van nieuwe en/of geïntensiveerde exploitatiekosten, investeringen en de reservepositie. NB In alle financiële tabellen zijn de bedragen afgerond op duizendtallen. Hierdoor kunnen in enkele eindtellingen afrondingsverschillen ontstaan. Dit heeft geen invloed op de ramingcijfers. 2.

Ontwikkeling financiële positie

Van Meerjarenbegroting 2011 naar Meerjarenbegroting 2012 Het financiële overzicht ziet er als volgt uit: Tabel 1 - = voor deel Saldo meer jarenbegr oting 201 1-2014

201 2 2.864.000 N

201 3 4.057.000 N

2014 4.805.000 N

2015 4.629.000 N

BW1 ombuigingen Drie O's N ota ombuigingen blz. 6 BW 3 aanv. kr ediet Sophiahal Kadernota 2012, correcties/ o,o & o Kadernota 2012, nieuw beleid Kadernota 2012, ombuigingsvoorstellen Kadernota 2012, reserver ing M.I.P.

-3.279.000 93.000 8.000 213.000 52.000 -251.000 -27.000

-4.246.000 93.000 8.000 99.000 42.000 -262.000 -82.000

-4.915.000 93.000 8.000 530.000 27.000 -337.000 -196.000

-4.760.000 93.000 8.000 672.000 12.000 -399.000 -264.000

Nieuw sal do meerjarenbegroting na kadernota 2012

327.000 V

291.000 V

15.000 N

9.000 V

-551.000

-921.000 424.000 662.000 -226.000

-1.301.000 432.000 864.000 -241.000

-1.313.000 440.000 1.092.000 -347.000

52.000 33.000

52.000 66.000

52.000 45.000

268.000 V

11 2.000 V

40.000 V

Meicirculaire R isico € 15 per inw. Financiering Lokale heffingen Drechtwerk Huuroprbremgst verhuur sportacc IHP Diver sen Nieuw sal do meerjarenbegroting

663.000 -209.000 45.000 15.000 93.000 271.000 V

Toelichting: Meicirculaire: Wij zijn in voorgaande jaren uitgegaan van een stapsgewijze verlaging van de algemene uitkering. Deze stapsgewijze verlaging hadden wij begroot op 7,5%. De ombuigingsmaatregelen van het Rijk waren toen niet nader omschreven en ingevuld. In de meicirculaire bleken de effecten van de algemene rijksmaatregelen anders uit te pakken. Dit komt omdat bij het samenstellen van de meicirculaire is uitgegaan van een economische groei van ruim 2%. Een aanname die op dit moment (augustus 2011) onzeker lijkt. Daarnaast moet opgemerkt worden dat het specifieke deel van de kabinetsplannen (decentralisaties) nog niet in concrete bedragen en dus effecten op onze algemene uitkering zijn te vertalen.


78

Risico € 15 per inwoner: Als gevolg van de te verwachten decentralisatie van rijkstaken heeft het Rijk in haar overleg met de VNG aangegeven dat de te verwachten effecten hiervan in de eerste jaren ongeveer € 15,- per inwoner zullen zijn. Feitelijk zat dit bedrag vorig jaar nog in de totale rijksbezuinigingen begrepen. Of dit bedrag toereikend is om deze effecten op te vangen, is onzeker. Financiering: Het blijft lastig om in een volatiele financieringsmarkt voor de middellange termijn hier betrouwbare uitspraken over te doen. Konden we vorig jaar nog een voordeel melden, volgens onze meest recente berekeningen komen we nu een stuk nadeliger uit. O.a. schommelingen in rentepercentages en het tempo van investeren liggen hier aan ten grondslag. Door het vormen van een egalisatiereserve willen we in de toekomst deze schommelingen op gaan vangen. Lokale heffingen: Naar aanleiding van de meest actuele woningbouwprognose De Volgerlanden en een nieuwe berekening van de woonlasten, blijkt dat we meer inkomsten aan lokale heffingen zullen genereren. Drechtwerk: Naar aanleiding van de primitieve begroting 2012 van Drechtwerk is het nodig gebleken een bedrag van € 45.000,- bij te ramen. Huuropbrengst verhuur sportaccommodatie IHP: Door het doorschuiven van het IHP is de huuropbrengst ook doorgeschoven.

Uitgangspunten Bij de berekening van de saldi in tabel 1 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. Tabel 2 Onderwerp Woningprognose Inwonerprognose Prijsstijging Loonstijging Omslagrente Kapitaallasten Algemene uitkering


2012 11.286 27.969 2% 2% 3,7 % Annuïtair Lopende prijzen

2013 11.449 28.267 2% 2% 3,7 % Annuïtair Constante prijzen



79

Van realisatie 2010 naar begroting 2011 naar begroting 2012 In navolgend overzicht worden aanmerkelijke verschillen tussen de begroting 2012 en de begroting 2011 en de realisatie 2010 toegelicht. Een aanmerkelijk verschil is een verschil groter dan € 50.000 en 10% op productgroepniveau. Tabel 3 - = voordeel Pr ogr amma 1. Volksgezondheid w elz ijn sport en on der wijs Productgr oep Cultuur en recr eatie Educatie Maatschappelijke zorg Bevolkingszaken Totaal

V er schil begr oting 2012 V er schil begr oting 2012 V erschil begr oting 2012 V erschil begr oting 2012 t. o. v. begr oting 2011 t. o. v. begr oting 2011 t .o.v. realisatie 201 0 t .o.v. realisatie 201 0 Lasten Baten Lasten Baten

437810521247-

975 89932-

1485.94029326.149-

15 6.207 158246.041

2. Volkshuisvesting , r uimtelijke or den ing en milieu Productgr oep Rioler ing Gr oen RO en Volkshuisvesting Reiniging Fy siek milieu Grondexploitaties Totaal

33020 24471 6 4.1114.588-

246 613421160 4.098 3.825

1851459321081035.378 3.904

3.441 128652 159 0 5.4691 .345-

3. Verkeer en ver voer Productgr oep Verkeer,vervoer en waterstaat Totaal

1.1591 .159-

3333-

263263-

12 12

231 231

11-

53 53

489 489

5. Regi onale samenw erkin g Productgr oep R egionale samenwerking Totaal

63 63

0 0

187 187

57 57

6. Econ omische str uctuur Productgr oep Economische Zaken Totaal

42 42

11-

70 70

33-

6 6

9696-

99 99

108108-

4. Veiligheid Productgr oep Orde en veiligheid Totaal

7. Bestuur Productgr oep Bestuur Totaal 8. Volgerlanden Productgr oep R O en Volkshuisvesting de Volgerlanden Totaal 9. Algemene dekkin gsmiddelen Productgr oep Financiering en alg.dekkingsmiddelen Totaal

1.8861 .886-

1.782 1 .782

198198-

9.150 9.150

12.26912.269-

14.364 14.364

8.0298.029-

8.233 8.233

Toelichting: Volksgezondheid, welzijn, sport en onderwijs Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: Educatie: De bij de nota ombuigingen voorgestelde bezuiniging voor schoolbegeleiding is ingevoerd op dit product als stelpost. Doordat het IHP is doorgeschoven zijn de huuropbrengsten ook later te verwachten, bij de winternota moet dit nog voor 2011 administratief verwerkt worden.


80

Maatschappelijke zorg: In de nota ombuigingen is een bezuinigingstaakstelling opgenomen voor onderwijs en welzijn. De brede doeluitkering jeugd en gezin is vanaf 2012 een decentralisatie uitkering. Het te ontvangen bedrag van het Rijk is hoger dan in 2011. De uitgaven zijn hierdoor met hetzelfde bedrag verhoogd. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: Cultuur en recreatie: Bij de nota ombuigingen zijn bezuinigingen opgenomen voor zowel Breedtesport als speeltoestellen. Hierdoor zijn er op deze producten ook minder uren geraamd. Educatie: Het verschil wordt veroorzaakt door verzelfstandiging van het openbaar basisonderwijs per 0101-2011. Maatschappelijke zorg: De brede doeluitkering jeugd en gezin is vanaf 2012 een decentralisatie uitkering. Het te ontvangen bedrag van het Rijk is hoger dan in 2010. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: Riolering: In de kadernota 2012 is een bedrag afgeraamd voor rioolaansluitingen. Hierin is de nieuwe planning van De Volgerlanden verwerkt. De baten (rioolheffing) zijn ook op de nieuwe planning aangepast. Per saldo resteert er op programma 9 een storting in de egalisatiereserve riolering. Groen: De hogere inkomsten worden veroorzaakt doordat de nieuwe aula is opgeleverd. Dit levert extra inkomsten op. RO en Volkshuisvesting: Het verschil wordt met name veroorzaakt doordat er vanaf 2012 minder bestemmingsplannen geactualiseerd worden. Daarnaast zijn er minder uren geraamd voor het aanvragen en toetsen van vergunningen. In 2011 waren er minder inkomsten voor de leges bouwvergunningen geraamd. Reiniging: Door toename van woning aantallen nemen zowel de baten als de lasten toe. Grondexploitaties: De bedragen bestaan uit de geraamde kosten en opbrengsten van de grondexploitaties bedrijventerrein Ambachtsezoom en Park Zuidwende. Deze lasten en baten verschillen doordat dit projecten in ontwikkeling zijn. De verschillen lopen budgettair neutraal. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: Riolering: Bij de kadernota 2011 heeft een aframing plaatsgevonden in verband met de aanpassing van het GRP (beheer en onderhoud riolering). De baten (rioolheffing) zijn op de nieuwe planning van De Volgerlanden aangepast. Bij het programmaverslag 2010 is de voorziening riolering vrijgevallen. In 2011 is hier een egalisatiereserve voor gevormd. Groen: Bij de nota ombuigingen is er bezuinigd op onderhoud groen. De lasten en baten voor lijkbezorging zijn hoger geraamd door de ingebruikname van de aula. RO en Volkshuisvesting: Het verschil wordt veroorzaakt doordat er vanaf 2012 minder bestemmingsplannen geactualiseerd worden. Daarnaast worden er geen kosten meer gemaakt voor Oostendam. In 2010 vielen de lasten en baten van de productgroep grondexploitaties onder de productgroep RO en Volkshuisvesting. Per saldo lopen die verschillen budgettair neutraal. Reiniging: Er heeft een tariefaanpassing plaatsgevonden op de afvalstoffenheffing in 2011 (lager dan in 2010) Bij de begroting 2011 zijn ombuigingsvoorstellen doorgevoerd. Fysiek milieu: In 2010 zijn er kosten gemaakt voor gevelisolatiematerialen in het kader van hogere waarde geluid woningen binnen geluidszone aan de Noord, zoals bij het programmaverslag 2009 is besloten. Voor de jaren 2011 en 2012 staan hier alleen uren op begroot. Grondexploitaties: In 2010 was dit nog geen aparte productgroep, maar vielen de producten binnen de productgroep RO en Volkshuisvesting. De bedragen bestaan uit de geraamde kosten en opbrengsten van de grondexploitaties bedrijventerrein Ambachtsezoom en Park Zuidwende. De verschillen lopen budgettair neutraal.


81

Verkeer en vervoer Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: Binnen deze productgroep zijn in de nota ombuigingen bezuinigingen opgenomen en doorgevoerd. Dit kon worden bereikt door groot onderhoud en/of reconstructies van wegen en straten te temporiseren. Een bedrag van € 150.000 is bij de jaarrekening 2010 via resultaatbestemming beschikking gesteld voor 2011, voor baggeren in verband met uitgestelde werkzaamheden door het Waterschap. Daarbij staat voor 2011 vanuit het fonds bovenwijkse voorzieningen een bijdrage van € 990.000 begroot voor reconstructie Noordeinde. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: Vanwege de extreme vorst en sneeuw over het seizoen 2009/2010 zijn extra kosten gemaakt. Daarbij zijn binnen dit product in de nota ombuigingen bezuinigingen opgenomen vanaf 2011. Veiligheid Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: Orde en veiligheid : Het verschil wordt veroorzaakt door de verwachte stijging van de bijdrage aan Brandweer Zwijndrechtse Waard, zoals opgenomen in de begroting 2011. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: Orde en veiligheid: In 2010 hebben we als Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht nog een afrekening van personele kosten uit 2009 betaald voor de Brandweer Zwijdrechtse Waard Regionale samenwerking Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: Regionale samenwerking: De lasten in 2012 zijn hoger dan in 2011. Dit wordt veroorzaakt door de bij- en aframingen die plaats hebben gevonden in de kadernota 2012. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: Regionale samenwerking: Door de nieuwe manier van kostenverrekening door de SDD, zoals toegelicht in de kadernota 2012, zijn de lasten hoger dan in 2010. In 2012 worden hogere inkomsten vanuit het ministerie van Sociale Zaken ontvangen. Economische structuur Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: Economische zaken: De hogere lasten in 2012 worden met name veroorzaakt doordat er op zowel markten en standplaatsen als op economische zaken meer uren zijn begroot. Bestuur Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: Bestuur: De extra baten bestaan uit diverse posten, zoals exploitatie gemeentewerf, voormalig wethouders. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: Bestuur: Er is een post voor areaaluitbreiding opgenomen. Daarbij zijn er meer uren geraamd. De baten bestaan uit diverse posten, zoals exploitatie gemeentewerf, voormalig wethouders.


82

De Volgerlanden Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: De bedragen op programma 8 bestaan voornamelijk uit de geraamde kosten en opbrengsten van de grondexploitatie De Volgerlanden. Deze lasten en baten verschillen doordat dit een project in ontwikkeling is. De verschillen lopen binnen het programma budgettair neutraal. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: De bedragen op programma 8 bestaan voornamelijk uit de geraamde kosten en opbrengsten van de grondexploitatie De Volgerlanden. Deze lasten en baten verschillen doordat dit een project in ontwikkeling is. De batenkant geeft in 2010 een enigszins vertekend beeld. Dat komt omdat de vrijval van het voorzien verlies in 2010 aan de batenkant is geboekt. De overige verschillen lopen binnen het programma budgettair neutraal. Algemene dekkingsmiddelen Verschil begroting 2012 t.o.v. begroting 2011: De verschillen worden veroorzaakt door mutaties in de reserves, een hogere opbrengst OZB en hogere inkomsten vanuit de Algemene Uitkering. Verschil begroting 2012 t.o.v. realisatie 2010: De verschillen worden veroorzaakt door mutaties in de reserves, een hogere opbrengst OZB en hogere inkomsten vanuit de Algemene Uitkering.

3.

Financiële aspecten

Overzicht baten en lasten programma’s De volgende tabel toont meerjarig de totale lasten en baten uitgesplitst naar programma’s. In tabel 4 worden baten en lasten per programma gepresenteerd exclusief de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Dit leidt tot het resultaat vóór bestemming. In de daarop volgende tabel 5 zijn de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves toegevoegd, wat leidt tot het resultaat na bestemming.


83

O ver zicht baten en l asten pr ogr amma's ( b edr ag en x € 1000 )

Tabel 4 P rogr ammaplan

2010 Ger ealiseer d

201 1 Begr oting na w ijziging t /m kader nota

2012 Begr oting

201 3 (meer jar en) begr oting


2015 (meerjar en) begrot ing

Pr ogr amma 1 VW SO Lasten Baten

17.502 -8.379

11.600 -2.305

11.353 -2.338

11.173 -2.338

11.265 -2.338

11.124 -2.338

Saldo

9.1 23

9.295

9.015

8.835

8.927

8.786

11.673 -11.033

20.166 -16.203

15.576 -12.378

16.225 -13.441

14.222 -11.488

14.206 -11.389

Pr ogr amma 2 VR OM Lasten Baten

Saldo

640

3.963

3.1 98

2.784

2.734

2.817

Pr ogr amma 3 Ver keer en ver voer Lasten Baten

4.317 -72

5.213 -27

4.054 -60

3.868 -60

3.971 -60

4.012 -60

Saldo

4.245

5.186

3.994

3.808

3.911

3.952

Pr ogr amma 4 Veiligheid Lasten Baten

2.297 -525

2.119 -35

2.350 -36

2.331 -36

2.336 -36

2.332 -36

Saldo

1 .772

2.084

2.314

2.295

2.300

2.296

Pr ogr amma 5 Regional e samenwer king Lasten Baten

8.179 -3.497

8.303 -3.440

8.411 -3.440

8.174 -3.440

8.044 -3.440

7.938 -3.440

Saldo

4.971

4.734

4.604

4.498

4.682

4.863

Pr ogr amma 6 Economische str uctuur Lasten Baten

283 -44

311 -46

353 -47

342 -47

345 -47

345 -47

Saldo

239

265

306

295

298

298

Pr ogr amma 7 Bestuur Lasten Baten

3.101 -13

3.194 -25

3.200 -121

3.242 -105

3.321 -105

3.390 -105

Saldo

3.088

3.169

3.079

3.1 37

3.216

3.285

Pr ogr amma 8 Vol gerl anden Lasten Baten

12.381 -21.313

14.069 -13.945

12.183 -12.163

10.164 -10.154

16.048 -16.038

11.256 -11.246

Saldo

-8.932

124

20

10

10

10

Pr ogr amma 9 A lgemene dek kingsmiddelen (exclusief PR151 4 mutat ies r eser ves en PR 151 9 r esultaat na best emming) Lasten Baten

1.447 -30.574

78 -27.366

144 -27.178

179 -26.477

213 -26.426

-35 -25.931

Saldo

-29.1 27

-27.288

-27.034

-26.298

-26.213

-25.966

Saldo l asten Saldo baten

61. 180 -75. 450

65.053 -63.392

57.624 -57.761

55.698 -56.098

59.765 -59.978

54.568 -54.592

R esultaat voor bestemming ( + is negat ief )

-1 4. 270

1 .661

-1 37

-400

-21 3

-24

Toelichting al gemene dek kingsmiddelen (ver w erk t in pr ogr . 9) en onvoor zien (ver w er kt in pr ogr . 7)

- lok ale h effingen (O ZB en h ondenbelasting) - h effing en invord.kn .gem.belastin gen - algem en e ui tker ing - afwik keling lasten en baten, balansposten voor g.jr. - voorzi en dubieuz e debiteuren - dividend (BNG, Eneco,O asen en N etwerk ) - w oningcor poraties - saldo kostenver deelstaat - saldo financieringsfunctie (kpl r en te en afsch r.) - in ci denteel onvoorziene uitgaven Totaal


2010 Ger ealiseer d

-4.229 77 -21.393 -330 216 -2.207 12 208 -1.481 0 -29. 127

201 1 Begr oting na w ijziging t /m kader nota -4.462 21 -20.709 0 0 -323 0 -568 -1.247 25 -27.263

2012 Begr oting

-4.691 -4 -21.040 0 0 -323 0 -20 -956 25 -27.009


-4.730 -4 -20.411 0 0 -323 0 -20 -810 25 -26.273


-4.854 -4 -20.366 0 0 -323 0 -9 -657 25 -26.1 88


-4.983 -4 -20.164 0 0 -323 0 -9 -483 25 -25.941

84

( b edr ag en x € 1000 )

Tabel 5 P rogr ammaplan

R esultaat voor bestemming ( + is negat ief )

2010 Ger ealiseer d

-1 4. 270

201 1 Begr oting na w ijziging t /m kader nota

2012 Begr oting




1 .661

-1 37

-400

-21 3

-24

77 -990 3.233 -62 34

77 0 64 0 0 -9

233 0 14 0 0 -12

233 0 0 -24 0 -14

108 0 3 0 0 -17

23

23

23

23

23

0

0

0

0

Toevoeging en ontt rek king aan r eser ves ger elat eerd aan pr ogramma Programma 1 - VW SO T oevoeving egalisatiereserve OBO via O SG O nttrekkin g egalisatier eser ve OBO vi a O SG Programma 2- V RO M T oevoeging reserve Her str. O osten dam O nttrekkin g reserve H erstr. O ostendam T oevoeging reserve Grondbedrijf algemeen O nttrekkin g reserve Gr ondbedrijf algem een T oevoeging reserve Bovenw ijkse Voorz ien ingen O nttrekkin g reserve Bovenw ijkse Voorzienin gen T oevoeging egalisatier eser ve r ioler ing O nttrekkin g egalisatier eser ve rioler ing T oevoeging egalisatier eser ve begr aafplaatsen O nttrekkin g egalisatier eser ve begraafplaatsen Programma 3 - Ver keer en Vervoer T oevoeging egalisatier eser ve w egbeheer O nttrekkin g egalisatier eser ve wegbeh eer T oevoeging egalisatier eser ve openbare verlichting Programma 5- R egion ale samen werk ing O nttrekkin g reserve Ink .deel FW I Programma 8- De Volger landen T oevoeging reserve Kunst Volgerlan den O nttrekkin g reserve Kunst V olgerlanden T oevoeging algemene r eser ve de Volgerlanden O nttrekkin g algemene reserve de Volgerlanden

1.625 -628

524 -227 223 -1.573 181 0

156

2.028 -10 228

-3

107 -107

4 -22 8.800 -126

12 0 0 -91

12 0 0 -129

10 0 0 -127

6 0 0 -138

T oevoeging A lgemene reserves O nttrekkin g Algem ene reserves

0 -1.446

91 -12.291

-10

-10

0

0

T oevoeging best.r eser ve Mandenm aken O nttrekkin g suppletie-uitkerin g ver deelsy steem O nttrekkin g reserve tr an sitiekosten SC D O nttrekkin g Best.reserve Spoorfonds T oevoeging egalisatier eser ve bestedin gsbeperkingen O nttrekkin g egalisatier eser ve bestedingsbeper kingen

0 -850 -120 -8 1.970

665 -728

0 -200

0 0

0 0

0 0

T otaal toevoegingen T otaal on ttrek kingen Saldo toevoeging/onttr ek kingen r eser ves

7.042 -4.972 2.070

12.927 -14.310 -1.383

176 -310 -134

283 -151 132

266 -165 101

140 -155 -15

-1 2. 200

277

-271

-268

-1 1 2

-39

Programma 9 - A lg.dekkin gsmiddelen

R esultaat na bestemming ( + is negat ief )


-91

85

Overzicht incidentele baten en lasten Voor de beoordeling van de meerjarige financiële positie is het belangrijk om inzicht te hebben in de incidentele baten en lasten. Dit zijn posten die niet langer dan 3 jaar in de begroting zijn opgenomen. Structurele lasten dienen gedekt te worden door structurele baten. In navolgende tabel zijn de incidentele baten en lasten (korter dan 4 jaar) opgenomen met een ondergrens van € 50.000. Tabel 6 Incidentel e baten O mschrijving O ver ige lasten en baten N oordoever s

Incidentele l asten 201 2

201 3

142.800

142.800

2014

201 5 O mschr ijving O verig e lasten en baten N oor doevers

A lgemene dekkingsmiddelen

Al gemene dekkingsmiddelen

M utaties r eser ves

Mutaties reserves

O nttrekking vanuit r eser ve suppletie-uitkerin g verdeelsy steem

200.000

Totaal

342.800

142.800

0

0 Tot aal

201 2

2013

129.500

129.500

129.500

1 29.500

201 4

201 5

0

0

Toelichting: Overige lasten en baten Noordoevers: dit betreft de kosten en opbrengsten voor de lening aan ROM-D. Suppletie-uitkering verdeelsysteem: bij de begroting 2010-2013 is besloten dit extra bedrag uit de Algemene Uitkering incidenteel in enkele jaren ten gunste van de exploitatie te laten komen. In deze opstelling is niet de mutatie in de reserve Riolering en Begraafplaatsen opgenomen, omdat dit een gesloten exploitatie betreft en geen invloed heeft op het exploitatieresultaat.

Investeringen In navolgend overzicht staan de investeringen getotaliseerd naar economisch en maatschappelijk nut en naar programma voor de jaren 2012-2015. In het raadsbesluit over deze meerjarenbegroting wordt verzocht de routine- en vervangingsinvesteringen voor het dienstjaar beschikbaar te stellen. Over de kredietverlening van twee investeringen is reeds eerder besloten in 2011. Voor de overige investeringen geldt dat de (kapitaal)lasten van deze investeringen reeds zijn verwerkt in de cijfers van deze meerjarenbegroting, maar de daadwerkelijke formele kredietverstrekking met een apart raadsvoorstel zal plaatsvinden.


86

Tabel 7 Meerjar ig investeringsplan 201 2 - 201 6 O mschr ijving invester ing

( bedr ag en x 1.000 ) r aadsbesl.

2012

vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging

2

2013

2014

2015

INVESTERINGEN MET EEN ECONO MISCH NUT Pr ogramma 1 - Volksgezondheid, welzijn, spor t en onder wijs Gymzaal Weteringsingel afzuiginstallatie Gymzaal Weteringsingel toplaag sportvloer Gymzaal Weteringsingel dakbedekking Gymzaal Weteringsingel vervangen CV ketel en boiler Gymzaal Bekestein, toplaag sportvloer CV ketel sporthal de Ridderhal Stelpost IH P 2015: school Volger landen Oost Bouquet: vervangen CV- en Regeling Bouquet: radiatoren en leidingen Dakbedekking Klimop Dakbedekking centrum Bekestein CV ketel centrum Bekestein Totaal programma 1 Pr ogramma 2 - Volkshuisvesting, r uimtelijke ordening en milieu Vervangen riolering T erugdringen van wateroverlast Vervangen drukrioler ingspompmen Vervangen gemalen Afkoppelen verhar d oppervlak Opzetten grondwatermeetnet T egengaan gr ondwateroverlast-situaties Herinrichting woonwagencentr um

vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging vervanging

Totaal programma 2 Kostenplaats Gemeentehuis: renovatie luchtbehandeling Gemeentehuis: CV / pompen Gemeentehuis: wandopeningen - electrische deuren Gemeentehuis: algemene verlichting Totaal kostenplaats

vervanging vervanging vervanging vervanging

Totaal invester ingen met een economisch nut

6 31

14 14 51

6 7.483

8 12 26 31 1 13

12 12

51

7.519

51

7.519

131

1.000 33 14

155

968 30 41 17 89

968 30 41

25 600

25

1.770

1 .153

89

84

84

34 153 106 293

1.967

1 .458

INVESTERINGEN MET EEN MAATSCHAPPELIJK NUT Pr ogramma 3 - Ver keer en vervoer Aansluiting Ond.R ijweg op Veersedijk (*) Aanleg rotonde Veersedijk/Jac.laan/Noor deinde (*) Doortrekken Antoniuslaan Aanleg rotonde Veersedijk - Rietlaan (*) Aansluiting Ond.R ijweg-Fontijnkruid / Buurtweg (*) Vervangen infrastructurele kunstwerken

30-05-11 30-05-11

400 1.350 2.500 600

vervanging

Totaal programma 3

1.750

3.231

1 .047

155

Totaal invester ingen met een maatschappel ijk nut

1.750

3.231

1 .047

155

(* ) dekkin g kap.lst u it algem en e reserv e Volgerlan den TO TAAL INVESTERINGEN

3.717

4.689

1 .098

7.674


87

Financieringsoverzicht In navolgend overzicht wordt de ontwikkeling van de financiering, de reserves en de voorzieningen weergegeven. Dit geeft een beeld van het financieringstekort c.q. -overschot. ( bedragen x € 1000)

Tabel 8 Financieringsover zicht

201 2 1-1

vermeerd verni/afschr mutaties (+ ) mutaties (-)

2012 31-1 2

2013 31-12

2014 31-1 2

2015 31-1 2

Investeringen Materiële vaste activa - maatschappelijk nut - economisch nut Financiële vaste activa

61.828 5.961 55.867 16.451

3.717 0 3.717 0

2.059 431 1.628 133

63.486 5.530 57.956 16.318

66.163 5.197 60.965 16.248

66.469 4.879 61.590 16.174

72.067 4.569 67.498 16.099

Totaal vaste activa

78.279

3.717

2.192

79.804

82.411

82.643

88.1 65

106.1 67

1 .779

0

107.946

100.780

87.944

77.209

184.446

5.496

2.192

187.750

183.191

170.587

1 65.374

Eigen ver mogen - algemene reserve - bestemmings- egalisatie reserves

21 .923 11.924 9.999

176 0 176

31 1 102 209

21.789 11.823 9.966

21 .920 11.684 10.236

22.021 11.557 10.464

22.005 11.419 10.587

Vreemd vermogen - voorzieningen - opgenomen langlopende geldleningen

99.617 754

24.999 0

4.644 99

11 9.973 655

115.334 561

113.967 467

1 09.873 373

98.863

25.000

4.545

119.318

114.772

113.500

109.500

Totaal financier ingsmiddel en

121 .540

25.175

4.955

141.762

137.254

135.988

1 31.879

Financieringstekor t - / overschot +

-62.906

19.681

-2.763

-45.988

-45.937

-34.599

-33.495

O nder handen wer k (incl. bouwgr ondexploitaties) Totaal vaste activa en onderhanden wer k

Financiering


88

Reserves en voorzieningen In navolgend overzicht wordt de omvang van de reserves en voorzieningen in meerjarig perspectief gepresenteerd. Tabel 9 Meer jarenover zicht r eser ves en voorzieningen Meerjarenover zicht reser ves en voor zieningen Al gemene reser ve Algemene reserve de Volgerlanden Algemene reserve Grondbedrijf Totaal algemene reser ves

( bedrag en x € 1000 )

201 2 01-01 Toevoeging Ontr ekking

31 -12

2013 31 -12

2014 31 -12

2015 31-1 2

3.250.485 8.673.700 0 11 .924.185

0 0 0 0

Effecten nalatensch. mw. Spoor-v.Tichelt R endement nalatensch. mw.Spoor-v.Tichelt Suppletie-uitkering verdeelsy steem Kunst Volgerlanden Nieuwbouwprojecten T ransitiekosten SCD Bestemm.reserve mandenmaken Bovenwijkse voorzieningen Totaal bestemmingsreserves

434.594 18.561 200.040 3.352 600.000 285.000 665.000 283.627 2.490.174

0 0 0 12.177 0 0 0 76.916 89.093

0 0 200.000 0 0 0 0 0 200.000

434.594 18.561 40 15.529 600.000 285.000 665.000 360.543 2.379.267

434.594 18.561 40 27.706 600.000 285.000 665.000 593.644 2.624.545

434.594 18.561 40 38.270 600.000 285.000 665.000 826.745 2.868.210

434.594 18.561 40 44.722 600.000 285.000 665.000 934.248 2.982.1 65

Egalisatiereserve bestedingsbeperkingen Egalisatiereserve begraafplaatsen Egalisatiereserve wegbeheer Egalisatiereserve openbare verlichting Egalisatiereserve riolering Totaal egalisatiereser ves

1.878.884 189.830 2.040.799 228.488 3.170.540 7.508.541

0 0 23.000 0 64.253 87.253

0 9.324 0 0 0 9.324

1.878.884 180.506 2.063.799 228.488 3.234.793 7.586.470

1.878.884 168.111 2.086.799 228.488 3.249.149 7.611.431

1.878.884 153.981 2.109.799 228.488 3.224.836 7.595.988

1.878.884 137.143 2.132.799 228.488 3.227.724 7.605.038

245.377 509.090 754.467

0 0 0

0 99.000 99.000

245.377 410.090 655.467

245.377 316.090 561.467

245.377 222.090 467.467

245.377 128.090 373.467

22.677.367

1 76.346

Huisvestingsvoorziening BO / VO Voormalig personeel Totaal voorzieningen Totaal reserves en voor zieningen


10.000 3.240.485 3.230.485 3.230.485 3.230.485 91.546 8.582.154 8.453.739 8.326.522 8.188.061 0 0 0 0 0 1 01.546 11.822.639 11 .684.224 11.557.007 11.418.546

409.870 22.443.843 22.481.667 22.488.672 22.379.216

89

EMU-saldo Op grond van de Europese begrotingsregels mag het landelijk EMU-tekort (het gezamenlijk tekort van het Rijk, lokale overheden en sociale fondsen) van de landen die participeren in de Economische Monetaire Unie niet boven de 3% uitkomen. Een goede informatievoorziening voor het Rijk is essentieel voor het monitoren en beheersen van het EMU-saldo. In navolgend overzicht wordt deze informatie voor wat betreft Hendrik-Ido-Ambacht gepresenteerd. Tabel 10 EMU-sal do 2011 -201 3

( bed ragen x € 1000 ) 2011

201 2

2013

incl.wijz. 1 2 3 4 5 6 7

Exploitatiesaldo voor toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves Afschrijvingen t.l.v. de exploitatie Bruto dotaties aan de post voorzieningen t.l.v. de exploitatie U itgaven aan investeringen in (im)materiele vaste activa die op de balans worden geactiveerd De in mindering op de onder 4 bedoelde investeringen gebrachte ontvangen bijdragen van het Rijk, de Provincies, de Eur opese U nie en overigen Ver koopopbrengsten uit desinvesteringen in (im)materiele vaste activa (tegen verkoopprijs) U itgaven aan aankoop van grond en de uitgaven aan bouwen woonrijp maken e.d.

8

Ver koopopbrengsten van grond (tegen verkoopprijs)

9

Betalingen ten laste van de voorzieningen

10

Betalingen die niet via de exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves worden gebracht en die nog niet vallen onder een van de andere genoemde Boekwinst bij verkoop van deelnemingen en aandelen

11b

Ber ekend EMU-saldo (+ 1+ 2+ 3-4+ 5+ 6-7+ 8-9-10+ 1 1b)


-1.661

137

400

1.938

2.187

2.142

236

99

99

7.253

3.717

4.689

1.251

0

0

0

0

0

23.441

17.541

11.955

7.552

11.659

11.701

0

0

0

0

0

0

0 -21.378

0 -7.1 76

0 -2.302

90

BIJLAGE 1 Toelichting prestatie-indicatoren Outcomedoelstellingen en indicatoren coalitieprogramma Hendrik-Ido-Ambacht 2010-2014 Programma 1: Volksgezondheid, welzijn, sport en onderwijs Wat willen we bereiken? - Behouden van het voorzieningenniveau. - Meer inwoners doen mee in de samenleving. indicator

definitie

bron

frequentie

nulmeting

oordeel inwoners over de volgende voorzieningen: - culturele voorzieningen - sportvoorzieningen - onderwijs in het algemeen - gezondheidsvoorzieningen - welzijnsvoorzieningen sportdeelname

% van de bevolking dat (zeer) tevreden is over betreffende gemeentelijke voorziening

Monitor leefbaarheid en veiligheid (OCD)/ Burgerpeiling (OCD)

2 of 4 jaarlijks

2009

4 jaarlijks

2009

4 jaarlijks

2009

4 jaarlijks

2009

4 jaarlijks

2009

4 jaarlijks

2009

deelname vrijwilligerswerk

ervaren gezondheid

lidmaatschap organisatie of vereniging onvoldoende sociale contacten

% van de bevolking dat sport

Participatiemonitor (OCD) % van de bevolking dat het Participatiemonitor afgelopen jaar vrijwilligerswerk (OCD) heeft gedaan % van de bevolking dat de Gezondheidsenquête eigen gezondheid als goed tot (GGD) uitstekend ervaart % van de bevolking dat lid is Participatiemonitor van een organisatie of (OCD) vereniging % van de bevolking dat zegt Participatiemonitor onvoldoende sociale contacten (OCD) te hebben


91

Programma 2: Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu Wat willen we bereiken? - Handhaven van een verantwoord onderhoudsniveau van de openbare ruimte. - Verbeteren kwaliteit van de sociale woonomgeving. indicator

definitie

schaalscore fysieke kwaliteit buurtvoorzieningen

samengestelde score van een Monitor leefbaarheid en aantal vragen. In de buurt veiligheid (OCD)/ is/zijn: Veiligheidsmonitor - de wegen, paden en pleintjes goed onderhouden - perken, plantsoenen en parken goed onderhouden - het buiten goed verlicht - goede speelplekken voor kinderen - goede voorzieningen voor jongeren

oordeel inwoners over onderhoud waterpartijen schaalscore achteruitgang fysieke woonomgeving

De laagste waarde van deze schaalscore bedraagt 0, de hoogste waarde is 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe beter de kwaliteit van de woonomgeving wordt ervaren. % van de bevolking dat (zeer) tevreden is over het onderhoud van waterpartijen samengestelde score van een aantal vragen die te maken hebben met de fysieke woonomgeving in debuurt: - bekladding van muren en/of gebouwen - rommel op straat - hondenpoep op straat - vernieling van straatmeubilair

bron

frequentie

nulmeting

2 of 4 jaarlijks

2009

Burgerpeiling (OCD)

2 of 4 jaarlijks

nnb

Monitor leefbaarheid en veiligheid (OCD)/ Veiligheidsmonitor

2 of 4 jaarlijks

2009

De laagste waarde van deze schaalscore bedraagt 0, de hoogste waarde is 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe ernstiger de respondenten verloedering ervaren.


92

schaalscore sociale cohesie

samengestelde score van een aantal vragen: - de mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks - de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om - de mensen wonenin een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is - men voelt zichthuis bij de mensen die in deze buurt wonen

Monitor leefbaarheid en veiligheid (OCD)/ Veiligheidsmonitor

2 of 4 jaarlijks

2009

De laagste waarde van deze schaalscore bedraagt 0, de hoogste waarde is 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe meer sociale samenhang in de woonomgeving wordt ervaren.


93

Programma 3: Verkeer en vervoer Wat willen we bereiken? - Verbeteren bereikbaarheid van Hendrik-Ido-Ambacht en de wijken. - Verbeteren openbaar vervoer. - Verbeteren verkeersveiligheid. indicator

definitie

oordeel ondernemers over bereikbaarheid per auto

rapportcijfer van ondernemers voor de bereikbaarheid van hun vestiging per auto nog nader uit te werken

oordeel inwoners over bereikbaarheid van de eigen gemeente en eigen wijk oordeel inwoners bereikbaarheid gemeentelijke voorzieningen per fiets oordeel ondernemers over bereikbaarheid per openbaar vervoer oordeel inwoners over het openbaar vervoer aantal verkeersslachtoffers

parkeeroverlast

bron

Gemeentelijk ondernemingsklimaat in de Drechtsteden (OCD) nieuwe indicator, op te vragen via Burgerpeiling (OCD) nog nader uit te werken nieuwe indicator, op te vragen via Burgerpeiling (OCD) rapportcijfer van ondernemers Gemeentelijk voor de bereikbaarheid van ondernemingsklimaat in hun vestiging per openbaar de Drechtsteden (OCD) vervoer % van de bevolking dat (zeer) Monitor leefbaarheid en tevreden is over het openbaar veiligheid (OCD)/ vervoer Burgerpeiling (OCD) totaal aantal Gemeente Hendrik-Idoverkeersslachtoffers Ambacht/ (gewonden + doden) Politie Zuid-Holland-Zuid % van de bevolking dat vindt Monitor leefbaarheid en dat parkeeroverlast vaak veiligheid (OCD)/ voorkomt Veiligheidsmonitor


frequentie

nulmeting

3 jaarlijks

2007

2 of 4 jaarlijks

pm

2 of 4 jaarlijks

pm

3 jaarlijks

2007

2 of 4 jaarlijks

2009

jaarlijks

2009

2 of 4 jaarlijks

2009

94

Programma 4: Veiligheid Wat willen we bereiken? - Handhaving van het veiligheidsniveau. indicator

definitie

bron

frequentie

nulmeting

onveiligheidsgevoel in de buurt

% van de bevolking dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt Samengestelde score op basis van aantal vragen naar het vóórkomen van: - fietsendiefstal - diefstal uit auto’s - beschadiging aan/diefstal vanaf auto’s - inbraak in woningen Hoe hoger de score op deze schaal (van 0 tot 10), hoe ernstiger men de overlast ervaart. % van de bevolking dat vindt dat overlast door groepen jongeren vaak voor komt -

Monitor leefbaarheid en veiligheid (OCD)/ Veiligheidsmonitor Monitor leefbaarheid en veiligheid (OCD)/ Veiligheidsmonitor

2 of 4jaarlijks

2009

2 of 4jaarlijks

2009

Monitor leefbaarheid en 2 of veiligheid (OCD)/ 4jaarlijks Veiligheidsmonitor Politie Zuid-Holland-Zuid jaarlijks

2009

schaalscore overlast vermogensdelicten

overlast door groepen jongeren aantal aangiften - absoluut - % t.o.v. totale bevolking


2009

95

Programma 6: Economische structuur Wat willen we bereiken? - Versterken van het ondernemingsklimaat. - Groei van de werkgelegenheid. indicator

definitie

rapportcijfer van ondernemers voor het ondernemingsklimaat aantal bedrijven totaal aantal vestigingen, inclusief vestigingen waar enkel parttimers (1-11 uur per week) werken aantal startende ondernemers oordeel ondernemers over ondernemingsklimaat

aantal werkzame personen

bron

frequentie

nulmeting

Gemeentelijk ondernemingsklimaat in de Drechtsteden (OCD) Bedrijvenregister Drechtsteden (OCD)

3 jaarlijks

2007

jaarlijks

1.1.2009

Kamer van Koophandel

jaarlijks

2009

jaarlijks

1.1.2009

frequentie

nulmeting

totaal aantal werkzame Bedrijvenregister personen(1-11 uur en ≥12 uur Drechtsteden (OCD) per week)

Programma 7: Bestuur Wat willen we bereiken? - Verbetering van de dienstverlening van onze gemeente. - De gemeente betrekt inwoners actief en tijdig bij beleid en uitvoering. indicator

definitie

waardering van bezoekers van de publieksbalie met betrekking tot de kwaliteit van dienstverlening, uitgedrukt in een rapportcijfer van 1 tot 10. % van de bevolking dat het oordeel inwoners over hun betrokkenheid bij de (helemaal) eens is met de stelling: totstandkoming van burgers worden voldoende gemeentelijke plannen betrokken bij totstandkoming van gemeentelijke plannen oordeel inwoners over % van de bevolking dat het hun betrokkenheid bij de (helemaal) eens is met de stelling: uitvoering van burgers worden voldoende gemeentelijke plannen betrokken bij de uitvoering van gemeentelijke plannen oordeel burgers over kwaliteit van de dienstverlening


bron

Benchmark Publiekszaken jaarlijks (VNG)

2009

nieuwe indicator, op te vragen via Burgerpeiling (OCD)

2 jaarlijks

pm

nieuwe indicator, op te vragen via Burgerpeiling (OCD)

2 jaarlijks

pm

96

Programma 8: De Volgerlanden Wat willen we bereiken? - Wervend woonmilieu met adequate voorzieningen. indicator

definitie

schaalscore fysieke kwaliteit buurtvoorzieningen

samengestelde score van een aantal Monitor leefbaarheid vragen. In de buurt is/zijn: en veiligheid (OCD)/ - de wegen, paden en pleintjes goed Veiligheidsmonitor onderhouden - perken, plantsoenen en parken goed onderhouden - het buiten goed verlicht - goede speelplekken voor kinderen - goede voorzieningen voor jongeren

tevredenheid winkelaanbod schaalscore verloedering fysieke woonomgeving

De laagste waarde van deze schaalscore bedraagt 0, de hoogste waarde is 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe beter de kwaliteit van de woonomgeving wordt ervaren. % van de bevolking dat (zeer) tevreden is met het winkelaanbod samengestelde score van een aantal vragen die te maken hebben met de fysieke woonomgeving in de woonbuurt: - bekladding van muren en/of gebouwen - rommel op straat - hondenpoep op straat - vernieling van straatmeubilair

bron

Monitor leefbaarheid en veiligheid (OCD) /Burgerpeiling (OCD) Monitor leefbaarheid en veiligheid (OCD)/ Veiligheidsmonitor

De laagste waarde van deze schaalscore bedraagt 0, de hoogste waarde is 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe ernstiger de respondenten verloedering ervaren. schaalscore sociale cohesie samengestelde score van een aantal Monitor leefbaarheid vragen: en veiligheid (OCD)/ - de mensen kennen elkaar in deze Veiligheidsmonitor buurt nauwelijks - de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om - ik woon in een gezellige buurt, waar


frequentie

nulmeting

nog niet bekend

2009

2 of 4 jaarlijks

2009

2 of 4 jaarlijks

2009

2 of 4 jaarlijks

2009

97

veel saamhorigheid is - ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen De laagste waarde van deze schaalscore bedraagt 0, de hoogste waarde is 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe meer sociale samenhang in de woonomgeving wordt ervaren.

Programma 9: Algemene dekkingsmiddelen Wat willen we bereiken? - Goede communicatie met inwoners over gemeentelijke belastingen. indicator

definitie

% van de bevolking dat het oordeel inwoners over besteding belastinggeld door (helemaal) eens is met de stelling: gemeente de gemeente doet voldoende voor het belastinggeld dat ik aan de gemeente betaal


bron

frequentie

nulmeting

Burgerpeiling (OCD)

2 jaarlijks

pm

98

BIJLAGE 2 Concernplanning raadsagendapunten 2012


99

Progr amma's: 1= VWSO 2= VROM 3= Verk eer en vervoer 4= Veiligheid 5=Regionale samenwerking 6= Ec. zak en 7= Bestuur 8= De Volgerlanden 10= Bedrijfsvoering

Concernplanning raadsagendapunten 2012

progr

pf h

productnaam

1 1 1 1 1 2 2

Vli Vli Vli Vli Vli Ve Ve

Openbare gezondheidszorg WMO Openbare gezondheidszorg Zwembad Subsidiebeleid Bestemmingsplannen Bestemmingsplannen

N ota lokaal gezondheidsbeleid N ota W MO -Beleid Stelselherziening jeugdzorg Uitwerking scenario's toek omst zwembad H erziening Algemene Subsidieverordening Vaststellen bestemmingsplan Centrum Vaststellen bestemmingsplan Landelijk gebied Sandelingen-Ambacht

2 2

Ve Ve

Bestemmingsplannen Bestemmingsplannen

Vaststellen bestemmingsplan Volgerlanden-W est Gebiedsvisie Deltapoort

2 2 2 2 3 6 7 7 7 9

Ve Ve Ve Ve Ve Sto Jon raad raad Fla

Bestemmingsplannen Volkshuisvest ing Riolering Openbaar groen Openbaar vervoer Economisch beleid Burgemeester Gemeenteraad en commissies Gemeenteraad en commissies Heffing en invordering van belast ing

Visie H avenhoofd/ Damst raat H erinrichting woonwagencent rum Gemeentelijk rioleringsplan Groenstru ctuurplan Plan van aanpak openbaar vervoer Plan van aanpak Frank epad-Grot enoord Burgerjaarverslag Protocol accountantscontrole 2012 Rapport van bevindingen programmaverslag 2011 Vaststelling verhoging van de belastingen bij de begroting

10 10 10 10 10

Fla Fla Fla Fla Fla

Kostenplaats bedrijfsvoering Kostenplaats bedrijfsvoering Kostenplaats bedrijfsvoering Kostenplaats bedrijfsvoering Kostenplaats bedrijfsvoering

Vaststellen tarieven leges en heffingen Kadernota voor de begroting 2013 Begroting 2013 Programmaverslag 2011 W internota 2012


onderwerp

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec ntb

100

BIJLAGE 3

Programma’s, productgroepen en producten In de begroting zijn alle gemeentelijke activiteiten geclusterd in programma’s. Een centraal kenmerk van een programma zijn de beoogde maatschappelijke effecten. Vanuit de programmabegroting wordt de productenraming opgebouwd, binnen de programma’s worden productgroepen onderscheiden die verder worden uitgesplitst naar producten. Binnen onze gemeente vigeren de volgende programma’s, productgroepen en producten. Programma 1 Volksgezondheid, welzijn, sport en onderwijs Productgroep/Producten Cultuur en recreatie  Kunstzinnige vorming  Sportbeleid  Bibliotheekwerk  Mediazaken  Recreatieve voorzieningen  Sportaccommodaties  Speelvoorzieningen  Zwembaden Educatie  Bijzonder basisonderwijs  Bijzonder voortgezet onderwijs  Openbaar basisonderwijs  Openbaar voortgezet onderwijs  Gemeenschappelijke uitgaven en inkomsten van het onderwijs Maatschappelijke zorg  Kinderdagopvang  Maatschappelijk werk  Openbare gezondheidszorg  Sociaal-cultureel werk  Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)  Accommodaties sociaal-cultureel werk Bevolkingszaken  Overige burgerzaken


101

Programma 2 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu Productgroep/Producten Riolering  Riolering  Verbrede heffing Groen  Lijkbezorging  Openbaar groen/parken/plantsoenen Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting  Bestemmingsplannen  Monumentenzorg  Ruimtelijke ordening/volkshuisvesting  Stedelijke vernieuwing  Vastgoedbeheer gemeente-eigendommen  Vastgoedregistratie  Bouw- en woningtoezicht Reiniging  Afvalstoffen/reinigingsrecht  Beleid afvalinzameling en -verwerking  Toezicht afval Fysiek milieu  Bodembescherming  Geluidshinder  Milieubeleid/-programma  Vergunningverlening en handhaving milieubeheer Grondexploitaties  Bedrijventerrein Ambachtsezoom  Park Zuidwende

Programma 3 Verkeer en vervoer Productgroep/Producten Verkeer, vervoer en waterstaat  Beleid verkeer, vervoer en waterstaat  Gladheidsbestrijding  Infrastructurele kunstwerken  Openbaar vervoer  Openbare verlichting  Verkeersmaatregelen  Waterwegen


102



Wegen, straten en pleinen

Programma 4 Veiligheid Productgroep/Producten Orde en veiligheid  Brandbestrijding  Rampenbestrijding  Regulering APV/bijzondere wetten  Veiligheidsbeleid  Veiligheidsbevorderende maatregelen

Programma 5 Regionale samenwerking Productgroep/Producten Regionale samenwerking  Regionale samenwerking

Programma 6 Economische structuur Productgroep/Producten Economische zaken  Economisch beleid  Markten en standplaatsen

Programma 7 Bestuur Productgroep/Producten Bestuur  Algemene lasten en baten bestuur  Algemene voorlichting  Burgemeester en wethouders  Gemeenteraad en commissies  Internationale contacten  Rechtsbescherming/advisering  Personeelsrestaurant  Gemeentewerf  Gemeentelijke ontwikkeling/burgerparticipaties  Publieke dienstverlening


103

Programma 8 De Volgerlanden Productgroep/Producten RO en volkshuisvesting De Volgerlanden  De Volgerlanden  Infocentrum De Volgerlanden

Programma 9 Algemene dekkingsmiddelen Productgroep/Producten Financiering en algemene dekkingsmiddelen  Woningcorporaties  Beleggingen en deelnemingen  Heffing en invordering gemeentelijke belastingen  WOZ  Algemene uitkering  Saldo kostenverdeelstaat  Mutaties reserves  Saldo rekening voor bestemming  Saldo rekening na bestemming  Lasten en batenafwikkeling voorgaande jaren Overige kostenplaatsen Productgroep/Producten Kostenplaatsen Kostenverdeelstaat  Kostenplaats Rente en Afschrijving  Kostenplaats Gemeentehuis  Kostenplaats Bedrijfsvoering  Kostenplaats De Volgerlanden


104

BIJLAGE 4 Gebruikte afkortingen AB APV ASV AWBZ B&W BBP BLVS BNG Bofv CEP CJG COELO DPO ECB Euribor Fido GBD GDU Gevudo GGD GGZ GHOR GOW GPR GR GRP GRD GREX GVVP HIA HOV HR HRM HVC ICT IRS ISV LVG MKB mln MT nnb NRIJ NV OCD OV OZB

Algemeen bestuur Algemene plaatselijke verordening Algemene subsidieverordening Algemene wet bijzondere ziektekosten Burgemeester en wethouders Bruto binnenlands product Bureau leerplicht en vroegtijdig schoolverlaten Bank Nederlandse Gemeenten Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen Centraal economisch plan Centrum voor jeugd en Gezin Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden Distributieplanologisch onderzoek Europese centrale bank Euro interbank offered rate Wet financiering decentrale overheden Gemeentelijke belastingen Drechtsteden Gebundelde doeluitkering Gemeenschappelijke vuilverwerking Dordrecht en omstreken Gemeenschappelijke gezondheidsdienst Geestelijke gezondheidzorg Geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen Gecoördineerd ouderenwerk Gemeentelijke praktijk richtlijn Gemeenschappelijke regeling Gemeentelijk rioleringsplan Gemeenschappelijke regeling Drechtsteden Grondexploitatie Gemeentelijk verkeer- en vervoersplan Hendrik-Ido-Ambacht Hoogwaardig Openbaar Vervoer Human resources Human resources management Huisvuilcentrale Informatie- en communicatietechnologie Intrest rate swap Investeringsfonds stedelijke vernieuwing Licht verstandelijk gehandicapten Midden- en kleinbedrijf miljoen Managementteam nog nader bepalen Natuur- en recreatieschap IJsselmonde Naamloze vennootschap Onderzoekscentrum Drechtsteden Openbare verlichting Onroerend zaakbelasting


105

P&C P&O PM RAS RAV RO ROM-D SCD SDD SJOP SoVo SPP VAO VINEX VNG VTA Wabo WBW WMO WOZ WSW Wsw WWB ZHZ

Planning en control Personeel en organisatie pro memorie Regionale agenda samenleving Regionale ambulancevoorziening Ruimtelijke ordening Regionale ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Sociale Dienst Drechtsteden Stimuleren jongerenontmoetingsplek Sociale voorzieningen Strategische personeelsplanning Vereniging ambachtse ondernemers Vierde nota ruimtelijke ordening extra Vereniging Nederlandse Gemeenten Visual Tree Assessment Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wijk- en buurtgericht werken Wet maatschappelijke ondersteuning Wet waardering onroerende zaken Waarborgfonds sociale woningbouw Wet sociale werkplaatsen Wet werk en bijstand Zuid-Holland Zuid


106

Programmabegroting Programmabegroting

Recommend Documents