DE
KLEUR VAN GELD
Een uitgave van Triodos Bank - Nummer 118 - winter 2012 - www.triodos.be
IN DIT NUMMER: CREATIEF MET LEGE GEBOUWEN: DOSSIER STADSRENOVATIE LEREN RIJDEN MET JE HOOFD EEN TWEEDE LEVEN VOOR MUZIEKINSTRUMENTEN LoveMEATender: MAG HET WAT MINDER VLEES ZIJN?
05
Spaaractie
14
Rijden met je hoofd
CREATIEF MET LEGE GEBOUWEN DE KLEUR VAN GELD NO. 118 06
Stadsrenovatie
16
Music Fund geeft muziekinstrumenten een tweede leven
13 Breng uw spaargeld in kaart
inhoud
04
MET 50.000! Voorwoord door Olivier Marquet, directeur Triodos Bank.
06
DOSSIER STADSRENOVATIE Hoe leegstaande stadsgebouwen worden heruitgevonden.
12
TRIODOS-NIEUWS Actualiteit van uw bank.
13
BRENG UW SpAARGELD IN KAART Van kindercrèche tot architectenbureau: vier gefinancierde projecten in beeld.
14
MET LICHTE VOET Een cursus ecologisch rijden van Key Driving Competences.
16
INSTRUMENT ZOEKT MUZIKANT Music Fund geeft oude instrumenten een tweede leven in Afrika en het Midden-Oosten.
18
ANDERS BANKIEREN Nieuws uit de wereld van duurzaam bankieren.
20
ETEN ZONDER OOGKLEppEN De documentaire LoveMEATender pleit voor een andere veeteelt én andere eetgewoontes.
22
TRIODOS-GAMMA Onze duurzame spaar- en beleggingsproducten op een rij.
DE KLEUR VAN GELD is een uitgave van Triodos Bank en wordt gratis verstuurd naar klanten en partners om hen te informeren over de activiteiten van de bank.
VOORWOORD
DUURZAME ACTUALITEIT
WE ZIJN MET 50.000 !
4
SpAAR
2
En HELP vrouwEn ZondEr tHuis.
NIEUWE PARTNERS
wat is de rol van een bank? de opeenvolgende fi nanciële crisissen hebben duidelijk gemaakt dat die vraag vandaag relevanter is dan ooit. volgens ons is de kerntaak van een bank: met het geld van spaarders kredieten verlenen aan ondernemers. Het is niet de taak van een bank om het geld dat haar is toevertrouwd te beleggen in risicovolle en complexe fi nanciële producten, zonder link met de reële economie. daarom fi nancieren wij uitsluitend ondernemingen en activiteiten die we kennen en begrijpen. Bovendien fi nancieren wij uitsluitend die projecten die een positieve invloed hebben op het milieu, de levenskwaliteit en de menselijke waardigheid. daarbij is transparantie essentieel: wij vinden dat u als klant moet weten waarvoor uw geld wordt gebruikt. we geloven ook in een bank op mensenmaat, want groot en globaal zijn geen synoniem voor efficiënt. En we staan voor een langetermijnvisie. want het streven naar maximale winst op korte termijn leidt al te vaak tot het nemen van ongecontroleerde risico’s. Uiteraard moet een bank rendabel zijn, zodat ze zich verder kan ontwikkelen. maar winst is geen doel op zich. winst voor de samenleving is even belangrijk. Duurzaam, transparant, stabiel, rendabel, op mensenmaat en met een langetermijnvisie. dat is wat een bank voor ons moet zijn. En meer en meer mensen vinden zich daar in terug: onlangs hebben we de kaap van 50.000 Belgische klanten gerond. steeds meer fiere spaarders nemen in hun omgeving trouwens spontaan de rol op van ambassadeur van de bank. Een mooier compliment kunnen we ons uiteraard niet wensen. daarom, aan u allemaal, van harte bedankt! olivier marquet Directeur
OP ZOEK NAAR DE MEEST GROENE STARTER Onlangs is er een nieuw programma gelanceerd voor beginnende Brusselse ondernemers die een vernieuwend ecologisch project willen opstarten. De ‘Brussels Sustainable Economy Academy’ (BSE Academy) is een initiatief van het Brussels gewest en het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), en wordt gesteund door Triodos Bank. De kandidaten die de eerste selectieronde hebben gehaald, krijgen momenteel begeleiding van verschillende deskundigen die hen helpen om hun businessplan en financieel plan uit te werken. Eind mei zal een jury van specialisten het beste project uitkiezen. Dat krijgt begeleiding op maat tijdens het opstartjaar. Bovendien zal Triodos Bank met een ‘Triodos Sustainable Impact Award’ het project bekronen dat de meeste impact heeft op het vlak van duurzaamheid. WWW.BSEACADEMY.BE
Triodos Bank werkt al van bij het begin samen met verschillende organisaties die dezelfde waarden delen, zoals Vredeseilanden en Amnesty International. Sinds kort zijn er twee nieuwe partners bij gekomen: Broederlijk Delen en de Fietsersbond. Broederlijk Delen ondersteunt de eigen initiatieven van mensen in het Zuiden om onrecht en armoede te bestrijden. Structurele hulp gaat naar projecten van 180 partnerorganisaties in 15 landen, die zich inzetten voor een duurzame ontwikkeling van de landbouw en de mensenrechten van kleine boeren, inheemse volkeren, vrouwen en kinderen. Broederlijk Delen telt ruim 5.500 vrijwilligers in Vlaanderen. Haar Waalse tegenhanger ‘Entraide et Fraternité’ is al langer partner van de bank. Voor de Fietsersbond is de fietser de basisschakel van duurzame mobiliteit. Bijna 60 vrijwilligersafdelingen ijveren op lokaal niveau voor een fietsvriendelijke omgeving. Met meer dan 7.000 leden in Vlaanderen en Brussel, vertegenwoordigt de vereniging 23.500 fietsers. Beide organisaties krijgen een vergoeding van Triodos Bank voor de nieuwe spaarders die ze aanbrengen. Triodos-klanten kunnen ook de interesten van hun spaarrekening (of een deel ervan) aan de organisaties schenken. Een volledige lijst van alle partners van de bank vindt u op onze website. WWW.BROEDERLIJKDELEN.BE WWW.FIETSERSBOND.BE
DUURZAME ACTUALITEIT
5
Doe mee aan onze jaarlijkse GESLAAGDE spaaractie en steun opvanghuis TRIODOS DAG talita. Bij talita krijgen vrouwen in moeilijkheden IN GENT een tijdelijk onderdak en persoonlijke begeleiding, om zo een nieuwe start te maken in het leven.
Op een zonnige herfstdag in oktober hebben meer dan 500 klanten uit het hele land deelgenomen aan de jaarlijkse Triodos Dag. Die ging voor de eerste keer door in Gent, waar de Belgische vestiging van de bank in 1993 werd opgericht. Na geleide wandelingen door de stad volgden een lunchbuffet, debat en ontmoetingen in de pas gerenoveerde Oude Vismijn, een historisch gebouw in het centrum van de stad. De essentie van de Triodos Dag? Onze fiere spaarders, onze kredietklanten en onze medewerkers de kans geven om elkaar te ontmoeten. Van harte bedankt aan alle deelnemers. Dit jaar hopen we opnieuw velen van u te ontmoeten in een Waalse stad. U krijgt er later nog meer informatie over!
10/03/2012 KRINGWINKEL RETROBEURS FLANDERS EXpO, GENT Sixtieslampen, nostalgische meubels, retro-outfits, zeldzame lp’s, leuke boeken en andere mooie tweedehandsspullen: wie zoekt, die vindt het voor een zachte prijs op de Kringwinkel Retrobeurs. Organisator is vzw Ateljee, de koepelorganisatie van Gentse kringwinkels die zoals alle kringwinkels werkt aan sociale tewerkstelling, materiële hulpverlening en milieuzorg. WWW.ATELJEE.INFO
23-26/03/2012 BOIS & HABITAT, NAMEN Duurzaam, warm, natuurlijk … hout heeft heel wat troeven voor een woning. Als basisbouwmateriaal, voor het interieur, of bij de buitenafwerking. De beurs ‘Bois & Habitat’ in Namur Expo is de referentie op dat vlak. Heel wat specialisten stellen er de laatste evoluties en toepassingen voor. WWW.BOIS-HABITAT.BE © Olivier Papegnies
Spaar vóór 29 februari 2012 minstens 1.000 euro extra en gebruik de gestructureerde mededeling +++002/0122/01140+++. Per deelnemer schenken we 10 euro aan talita. meer informatie op: www.triodos.be/spaaractie.
20-22/04/2012 VALÉRIANE BRUSSEL TOUR&TAXIS, BRUSSEL De Valériane-beurs van de milieuorganisatie Nature & Progrès verzamelt meer dan 100 bioproducenten en ecospecialisten in Tour & Taxis in Brussel. U kunt er heel wat nieuws ontdekken over biovoeding, duurzaam bouwen, hernieuwbare energie, ecologische kleding, ecotoerisme en meer. WWW.VALERIANE.BE/ BRUSSEL
CREATIE MET DOSSIER STADSRENOVATIE
OUDE GEBOUWEN IN HET NIEUW
15% van de industriële gebouwen in Brussel staat leeg. In het centrale stadsdeel, dicht bij het kanaal, bedraagt het percentage zelfs 25%. Een onhoudbare situatie gezien de demografische, sociale en ecologische uitdagingen waar de stad voor staat. Vandaag worden er gelukkig steeds meer projecten opgestart om verlaten gebouwen een nieuwe bestemming te geven. Zo wordt het industriële patrimonium gerecycleerd, wat de omliggende wijken nieuw leven inblaast. Hoe valt van het oude iets nieuws te maken, om zo de stad te hertekenen? Een dossier. (foto: Johanna de Tessières)
Creatief met lege gebouwen
DOSSIER STADSRENOVATIE
9
15% van de industriële gebouwen in Brussel staat leeg: duizenden vierkante meters die wachten op een nieuwe bestemming. Vandaag staan er gelukkig verschillende ambitieuze renovatieprojecten in de steigers die de stad op een creatieve en duurzame manier recycleren. Ze bieden een antwoord op de sociale, demografische en ecologische uitdagingen waar de stad voor staat.
14,8%
(Bron : Observatoire des activités productives - Bureau BRAT)
45%
In Brussel staat 14,8% van de industriële gebouwen en opslagplaatsen leeg, samen goed voor 700.000 vierkante meter.
Van 1997 tot 2011 kreeg 1,4 miljoen vierkante meter industrieel terrein een nieuwe bestemming, waarvan 45% woningen, 23% kantoren, 17% voorzieningen zoals scholen en 13% kleinhandel.
Brussel telt 1 miljoen vierkante meter industrieterrein minder dan in 1997. Dat is een daling van 17% op 14 jaar tijd.
-17%
foto’s JOHANNA DE TESSIÈRES tekst FRÉDÉRIQUE MASQUELIER
CREATIEF MET LEGE GEBOUWEN
Brussel redden De huidige tendens om een nieuwe bestemming te geven aan oude gebouwen kwam er na een lange strijd van de werkgroep voor stedelijk onderzoek en actie, ARAU (Atelier de Recherche et d’Actions urbaines). “Rond de jaren 50 en 60 trokken de welgestelde bewoners weg uit Brussel, waar toen veel grote infrastructuurwerken werden uitgevoerd”, aldus directrice Isabelle Pauthier. De ‘verbrusseling’ begon: onteigeningen, de sloop van hele huizenblokken en de bouw van grote administratieve complexen. Totdat getraumatiseerde inwoners in de vroege jaren 70 hun stem lieten horen. Met slogans, betogingen en affiches pleitten ze voor renovaties in plaats van verdere vernietiging. Het resultaat: 80% van de gebouwen die de actievoerders verdedigden, werd gered.
Het industriële en commerciële erfgoed van Brussel wordt hergebruikt en heruitgevonden wanneer de gebouwen wisselen van eigenaar. Zo is de bierbrouwerij Wielemans-Ceuppens ‘Wiels’ geworden, een centrum voor hedendaagse kunst. De voormalige Warenhuizen Waucquez zijn nu omgetoverd tot het Belgisch Stripcentrum. De lijst van metamorfoses in de stad is lang: Tour & Taxis, de drukkerij Nimifi, de schoenenfabrieken van Bata, de Sint-Gorikshallen, de gebouwen van de krant Le Peuple en meer. De voornaamste reden om oude gebouwen een nieuwe bestemming te geven is heel eenvoudig en vanzelfsprekend: in een stad die zoals Brussel in volle groei is, kan je gebouwen niet leeg laten staan. Zeker als ze door hun architecturale waarde om een renovatie vragen. Toch neemt het aantal leegstaande industriële en commerciële panden sinds enkele jaren toe. Dat komt doordat de industrie langzaamaan is weggetrokken uit de stad. Maar ook doordat de verstedelijking snel om zich heen heeft gegrepen: bij gebrek aan ruimte heeft ze ook steeds meer van de omliggende omgeving opgeslorpt. 40 jaar geleden zouden leegstaande gebouwen zijn gesloopt om er iets nieuws neer te zetten. “Alles wat oud was, had toen een slechte reputatie”, zegt Christian Lasserre, vastgoedconsultant. “Oudere gebouwen werden al dan niet terecht geassocieerd met grauwe krottenwijken.” Sinds 1969 kwam daartegen verzet van ARAU (Atelier de Recherche et d’Action Urbaines), de werkgroep voor stedelijk onderzoek en actie. Die beweging strijdt
voor het behoud van een divers stadsbeeld, bescherming van het erfgoed en een mix van sociale klassen. Hun slogan was destijds: “Gooi niets weg, maar recycleer”. Een motto dat goed past bij de huidige dynamiek om oude gebouwen een nieuwe functie te geven, wat meer en meer wordt aangemoedigd nu Brussel voor nieuwe uitdagingen staat op sociaal, demografisch en ecologisch vlak. Leven in de brouwerij “De bierbrouwerij Belle-Vue is met zijn allures van een fort en z’n muren die naar hop en kersen roken, heel bekend bij de Brusselaars.” Aan het woord is Jean-Paul Pütz, projectontwikkelaar bij NelsonCanal en de nieuwe eigenaar van het gebouw. De bierbrouwerij staat sinds 1913 als een vesting aan de oever van het kanaal in Sint-Jans-Molenbeek. Maar ze verloor veel van haar allure toen het bierbrouwersconcern AB InBev besloot het gebouw te verkopen. Na verschillende omwegen en enkele heroriëntaties, is er nu een groot nieuw project op poten gezet. De werkzaamheden zijn afgelopen november van start gegaan. Brouwketels en gistingsvaten zullen er niet meer te
vinden zijn: het gebouw wordt in de toekomst gevuld met reizende jongeren en families. Er komt namelijk een hotel met 150 kamers dat zal worden uitgebaat door de Duitse keten Meininger. Een ommekeer die een hele uitdaging vormt op architecturaal vlak. “We willen de sfeer van het gebouw behouden”, legt architect Cédric De Lauw (A2M) uit. “De gevels en de hoge, originele plafonds blijven bewaard en ook het ruwe karakter van het gebouw blijft intact.” Een voorbeeld zijn de roestvrijstalen buizen waardoor vroeger bier vloeide, en die nu nog door de lobby van het hotel zullen lopen. De vele pilaren blijven ook bewaard. Daardoor waren er heel precieze berekeningen nodig voor de verdeling van de kamers, die in een slingerbeweging om de pilaren heen liggen. Een andere uitdaging is het licht, want de ruimtes zijn bijna 25 meter breed. Toch zegt De Lauw: “Het geheel is redelijk makkelijk om mee te werken: er zijn grote ruimtes, geen scheidingsmuren en geen trap in het midden. Daardoor kun je ermee doen wat je wilt.” Tot slot wordt het geheel ook opengetrokken om het te verbinden met de omliggende wijk. “De vertrekken van de bierbrouwer, een toevoegsel uit de
“Het gaat erom het gebouw opnieuw te integreren in de wijk. Om banen te creëren, maar ook om de plek te doen leven.” Jean-Paul Pütz, Nelson-Canal
DOSSIER STADSRENOVATIE
jaren 40 dat toch niet interessant is, wordt verwijderd. Op die manier kunnen we een groot plein maken aan de rand van het kanaal.” Aan beide kanten van dat plein komt ten slotte een toren van zeven verdiepingen met passiefappartementen, die zullen worden verkocht. Naast het plein komt ook een polyvalente zaal.
Een hotel voor iedereen Het hotelconcept van de Duitse groep Meininger maakt al sinds 1999 furore bij de Berlijnse jongeren. Ook in Wenen en Londen slaat het aan, en binnenkort volgen er ook hotels in Parijs, Amsterdam en Barcelona, telkens in levendige, eerder alternatieve wijken. Wat is kort samengevat het concept? Aan de ene kant de stijlvolle, eigentijdse renovatie van leegstaande gebouwen en aan de andere kant lage prijzen: vanaf 28 euro voor een eenpersoonskamer, 38 euro voor een tweepersoonskamer en rond de 10 euro voor een bed op een slaapzaal. Het toekomstige hotel in Brussel past perfect binnen dat plaatje. Meininger is enthousiast over de charme van de locatie en wil van het Brusselse hotel zelfs het ‘vlaggenschip’ van de groep maken. WWW.MEININGERHOTELS.COM
De wijk nieuw leven inblazen De renovatie van de brouwerij Belle-Vue zorgt ervoor dat erfgoed wordt beschermd en is meer dan een louter commercieel interessante investering. “Het gaat erom het gebouw opnieuw deel te laten uitmaken van de wijk”, verduidelijkt eigenaar Jean-Paul Pütz. “Om banen te creëren, maar ook leven rondom de plek.” Daarbij gaat speciale aandacht naar het milieu. “Het toekomstige hotel wordt een duurzaam gebouw,” vult De Lauw aan. “We zullen zoveel mogelijk rekening houden met de energiebalans, onder andere door het gebouw van binnenuit helemaal te bedekken met een isolatielaag van 20 centimeter.” “Ook op het vlak van mobiliteit zitten we goed”, gaat de eigenaar verder. “Het centrum ligt op 10 minuten wandelafstand. Er is een tramhalte vlakbij en we gaan ook een aanvraag indienen voor de aanleg van een Villo!-station.” Want ecologie heeft niet alleen te maken met energieverbruik. “Duurzaamheid kan vele vormen aannemen”, zegt Olivier Dubois, directeur van de kredietafdeling bij Triodos Bank, die het project meefinanciert. “Het kan gaan om het gebruik van milieuvriendelijke materialen, thermische zonne-energie maar ook om het stimuleren van het gebruik van openbaar vervoer.” Sommigen vragen zich echter af of de renovatie van oude gebouwen ecologisch wel verantwoord is, in tijden van passiefbouw
10
en een toenemend aantal groene technologieën in de nieuwbouw. Dubois: “In Brussel vertegenwoordigt het aantal nieuwe gebouwen dat in één jaar wordt gebouwd, minder dan 1% van alle gebouwen. 80% van de woningen waarin we over 20 jaar zullen wonen, staan er vandaag de dag al. Daar ligt dan ook de echte uitdaging.” Des te meer omdat bepaalde renovaties meer energie kunnen besparen dan nieuwbouw. Een voorbeeld is de recente renovatie van een gebouw in de Leopold III-laan in Evere. Dat werd begin jaren 80 gebouwd door het bedrijf Ericsson en wordt nu gebruikt door Electrolux. Het Zweedse concern heeft er een opslagruimte, een werkplaats, kantoren en een ‘innovation center’. Bannimo, een vastgoedonderneming die zich specialiseert in heroriëntatie en duurzame renovaties, heeft er een grote renovatie uitgevoerd, die meegefinancierd is door Triodos Bank. Het doel? Het energieverbruik van het complex zoveel mogelijk beperken, om zo te voldoen aan twee strikte energie- en isolatienormen: E60 en K20. De eerste waarde staat voor het energieverbruik, de tweede voor het niveau van de thermische isolatie. Die normen halen is een hele prestatie, als je weet dat de huidige reglementering de minder strenge waarden E70 et K45 oplegt voor nieuwe gebouwen. De werkzaamheden gingen in augustus 2010 van start en werden in juni 2011 afgerond, inclusief de uitbreiding van het gebouw. Damien Darche van Banimmo: “De locatie is heel goed bereikbaar en het terrein van 1,5 hectare biedt nog veel meer mogelijkheden voor ‘herontwikkeling’, of het nu voor Electrolux is of in een ander kader.” www.a2m.be www.banimmo.be
11
AANTAL BANEN IN DE INDUSTRIE IN BRUSSEL 1970 : 164.000
1991 : 67.000
2002 : 40.000 2011 : 30.000
In 40 jaar tijd is de tewerkstelling in de industrie in Brussel met 80% gedaald. Vandaag telt de stad nog 30.000 jobs in de industrie op een totaal van 700.000 werknemers. (Bron: Overzicht van productieactiviteiten - Bureau BRAT)
+200.000 BRUSSELAARS
De laatste voorspellingen gingen uit van een toename van de Brusselse bevolking met 200.000 bewoners tussen 2007 en 2020. (Bron : Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse - BISA)
NU EN STRAKS De oude brouwerij Belle-Vue langs het kanaal vormt nu een beetje de dode hoek van de kleine ring rond Brussel. Dat zal binnenkort veranderen wanneer het gebouw en het terrein worden omgetoverd tot een nieuw geheel, dat duurzaam wordt op verschillende vlakken. De 3D-plannen van het bureau A2M geven al een voorsmaakje.
DOSSIER STADSRENOVATIE
TRIODOS-NIEUWS
12
BIOSUPERMARKT UIT BIOSTROBALEN
20 JAAR
INTERCULTURELE DIALOOG
ECOpUUR is een coöperatie uit Nevele bij Gent, die gespecialiseerd is in een brede waaier duurzame energietechnieken. Ecopuur geeft advies en verzorgt de installatie van onder andere zonnepanelen, zonneboilers en ventilatie- en energiebeheersystemen.
DE KRUIDOTHEEK:
NATUURLIJK EN GEZOND
Het is misschien één van de mooiste supermarkten in de streek: de nieuwe winkel die de ‘Ferme à l’Arbre’ onlangs opende in Lantin bij Luik. Het gebouw van 350 vierkante meter is bovendien een 100% ecologisch laagenergiegebouw, gemaakt uit hout, leem en strobalen van biostro. De muren werden op 5 dagen gebouwd door Paille Tech, die zich specialiseert in ecologische prefabbouw met strobalen en leem. De familie Pâque die de boerderij leidt, is één van de pioniers van de biologische landbouw in Wallonië. Al sinds 1978 koopt de consument bij ‘Ferme à l’Arbre’ zijn producten rechtstreeks bij de producent. Michel Pâque: “Net als onze boerderij is de nieuwe winkel 100% bio. In de grotere ruimte is het aangenamer winkelen en we kunnen onze klanten er een nog uitgebreider gamma aanbieden!” Zowel de boerderij als Paille Tech zijn klant bij Triodos Bank. WWW.FERME-pAQUE.BE WWW.pAILLETECH.BE
In Halle opende onlangs De Kruidotheek de deuren, een kruidenwinkel voor al wie bewust op een natuurlijke manier omgaat met zijn of haar lichaam en gezondheid. U vindt er onder meer thee, kruiden en verzorgingsproducten, vaak bio of fair trade. Klanten krijgen er ook persoonlijk advies op maat. Eigenares Hilda De Baerdemaeker: “Vanuit mijn interesse voor biologische en natuurlijke voeding ben ik me gaan verdiepen in fytotherapie, de behandeling van gezondheidsklachten met kruiden. Ik volgde ook een cursus herborist, waarin je veel leert over planten en het menselijke lichaam. Zo heb ik een wereld ontdekt die zo oud is als de mens, maar die door de chemische revolutie jammer genoeg in de vergeethoek is beland. Met deze winkel heb ik van mijn passie mijn werk gemaakt.” Triodos Bank heeft de inrichting van De Kruidotheek gefinancierd. WWW.KRUIDOTHEEK.BE
Het kinderdagverblijf DE GOUDSBLOEM in Kessel-Lo bij Leuven zorgt voor kwaliteitsvolle kinderopvang en is gevestigd in een ruim en ecologisch ingericht pand.
© IYMF. Maarten Corbijn
‘Een stem geven aan de stemlozen’: aan die missie werkt de Internationale Stichting Yehudi Menuhin al meer dan 20 jaar door de interculturele dialoog te stimuleren via kunst. De grote violist en humanist Yehudi Menuhin (1916-1999) richtte zijn stichting op in Brussel, met als bekendste project het educatieve programma ‘MUS-E’, opgestart in 1991. Via kunstbeoefening in Europese lagere scholen bevordert het programma sociale en culturele integratie. Door de creatieve mogelijkheden van elk kind aan te spreken en dankzij de openheid voor verschillende culturen, draagt het programma bij aan de strijd tegen racisme, geweld en sociale uitsluiting. Al 55.000 kinderen, 550 lagere scholen en 1.000 kunstenaars namen deel aan het programma, in 11 verschillende landen. Voor haar impact won de stichting ook de internationale prijs Calouste Gulbenkian 2011, die de mooiste initiatieven bekroont op het vlak van respect voor culturele verschillen. Als financiële partner verleent Triodos Bank een voorfinanciering voor de subsidies van de Internationale Stichting Yehudi Menuhin. WWW.MENUHIN-FOUNDATION.COM
De boerderij LA FERME DORLOU in Wodecq in Henegouwen legt zich al meer dan 20 jaar toe op biologische landbouw. In de eigen boerderijwinkel zijn groenten, fruit, kazen, brood, eieren en vlees te koop. Toeristen kunnen ook logeren op de boerderij, in een gastenkamer of op een camping.
Het Brusselse architectenbureau STEKKE + FRAAS is gespecialiseerd in duurzaam en energiezuinig bouwen. Het bureau ontwierp ook Brutopia in Vorst, een ecologische groepswoning gecombineerd met handelsruimtes, een project dat het Brussels Instituut voor Leefmilieu (BIM) verkoos tot ‘Voorbeeldgebouw’ van 2009.
Breng uw spaargeld in kaart! Triodos Bank staat voor transparantie. U weet altijd welke projecten we financieren dankzij uw spaargeld: duurzame projecten met toekomst. Ontdek ze op WWW.BRENGUWSpAARGELDINKAART.BE
triodos.be
DUURZAAM INNOVEREN
14
15
MOTIVEREN! Sinds 2009 werkt Key Driving Competences samen met de Vakgroep Motivatiepsychologie van de Universiteit Gent. Die heeft bijvoorbeeld meegewerkt aan een vragenlijst die de aspirantecobestuurders aan het begin van de cursus krijgen voorgelegd, en opnieuw na afloop van een intensieve begeleiding van 21 dagen. Een waardevol document waarmee de motivatie van de deelnemers wordt gemeten en in stand gehouden.
MET LICHTE VOET Zolang een wereld zonder auto’s een utopie blijft, is een ‘proactieve’ rijstijl al een goede stap naar een meer duurzame mobiliteit. minder brandstofverbruik, minder risico op ongevallen en minder stress achter het stuur: er zijn heel wat voordelen. key driving Competences heeft er een unieke evaluatie- en opleidingsmethode voor uitgewerkt.
foto’s JOHANNA DE TESSIERES tekst HIPPOLYTE BERTRAND
Autofabrikanten leveren de laatste jaren veel inspanningen om het brandstofverbruik en de Co2-uitstoot van nieuwe wagens terug te dringen. maar die technologie alleen volstaat niet. de manier waarop je autorijdt, heeft ook een grote impact. Het is de specialiteit van de onderneming Key Driving Competences (kdC), die opleidingen geeft aan auto- en vrachtwagenbestuurders. “Bestuurders moeten leren hoe ze op de juiste manier met hun wagen moeten rijden, anders wordt maar liefst 40% van de mogelijke besparingen tenietgedaan”, zo vat Thierry delvaux, medeoprichter van kdC, het samen. Veranderingen in rijgedrag laten zich echter niet met een vingerknip opleggen. om nieuwe automatismen aan te leren, is heel wat werk nodig op het vlak van sensibilisering, motivering en (her)opleiding. Key Driving Competences is in ons land de pionier op het gebied van een ‘ecologische rijstijl’. de onderneming heeft een uniek
systeem ontwikkeld om de vaardigheden van een bestuurder op een objectieve manier te beoordelen. Het gaat om geavanceerde apparatuur die tijdens het rijden in ‘realtime’ meteen een hele reeks belangrijke indicatoren meet: het aantal keren dat je remt, de druk die je op het gaspedaal zet, de afstand die je aflegt zonder het gaspedaal in te drukken, het aantal keren dat je door- of terugschakelt, het toerental van de motor en zelfs het brandstofverbruik en de bijbehorende Co2-uitstoot. Zo krijgt de bestuurder als het ware een objectieve röntgenfoto van zijn rijgedrag. op basis daarvan kan de instructeur die punten aanpakken die het verschil kunnen maken. de cijfers spreken voor zich: zodra bestuurders zich de nieuwe rijstijl op langere termijn eigen hebben gemaakt, variëren de brandstofbesparingen tussen 5 en 10% voor vrachtwagenchauffeurs,
en tussen 8 en 14% voor autobestuurders. Het aantal ongevallen daalt tegelijk met 10 tot 20%. uitgedrukt in euro spreken de cijfers nog meer: bestuurders van bedrijfswagens kunnen zo’n 430 euro besparen, voor een vrachtwagen ligt de jaarlijkse besparing om en bij de 3.800 euro. Rijden met je hoofd de sleutel voor dat succes? anticiperen. wie verder vóór en om zich heen kijkt, gaat veiliger en minder vervuilend rijden. «Het is ook heel belangrijk om goed over het project te communiceren en het binnen het bedrijf te doen leven”, vult Thierry delvaux aan. “de deelnemers kunnen zelf de aspecten aanstippen die hen het meeste motiveren om de cursus te volgen. veiligheid komt op de eerste plaats, maar de milieudimensie wordt steeds belangrijker. voor velen speelt ook de uitdaging mee.” Aanvankelijk richtte Key Driving
KEY DRIVING COMpETENCES
Key Driving Competences is gevestigd in Heverlee (Leuven) en is sinds de oprichting in 2005 klant bij Triodos Bank. Inmiddels telt het bedrijf een 20-tal werknemers en werkt het daarnaast met een netwerk van zo’n 50 zelfstandige instructeurs. KDC bezit dochterondernemingen in Frankrijk en Nederland en via samenwerkingen is de onderneming ook actief in Spanje, Duitsland, Portugal en de Oost-Europese landen. In totaal werden er al meer dan 17.000 cursussen eco-
proactief rijgedrag gegeven. De methode van KDC begint met een theoretisch en een praktisch cursusonderdeel van een halve dag voor auto’s en een hele dag voor vrachtwagens. Op basis van de resultaten van een rit op een vast parcours wordt het rijgedrag van de deelnemers uitgebreid ontleed en gecorrigeerd. Vervolgens krijgen de bestuurders 21 dagen lang individuele en intensieve begeleiding. Tijdens de 12 maanden die daarop volgen, worden ze nog regelmatig gecontroleerd via een internettoepassing.
Competences zich vooral op de transportsector, maar stukje bij beetje heeft het bedrijf zijn klantenbestand uitgebreid, onder andere met drie grote bedrijven die bedrijfswagens verhuren. Ook de instructeurs van De Lijn en de TEC gebruiken de methode voor de buschauffeurs van het openbaar vervoer. nog een teken van erkenning: in 2009 nam de groep renault via haar dochteronderneming Renault Environnement een deelname in het kapitaal van kdC. De geleidelijke opkomst van elektrische auto’s biedt het bedrijf weer nieuwe perspectieven. Een aangepast systeem voor dat type wagen is zelfs al in gebruik. “dankzij eco-proactief rijgedrag gaat je batterij 20 tot 30% langer mee.” Een belangrijk argument, nu de beperkte rijtijd nog een obstakel is voor een grootschalig gebruik van elektrische voertuigen. WWW.KEYDRIVING.BE
ONTMOETING
16
Instrument
zoekt muzikant
In rijke landen liggen er veel muziekinstrumenten op zolders stof te verzamelen, terwijl elders in de wereld muzikanten ervan dromen om zo’n instrument te bespelen. Music Fund legt de link tussen de twee en geeft de instrumenten door. Een ontmoeting met oprichter Lukas Pairon. foto JOHANNA DE TESSIÈRES tekst PAUL GÉRARD
Lukas Pairon is directeur van Music Fund en van Ictus, een Brussels ensemble voor hedendaagse muziek. Tijdens een reis naar Palestina in 2002 ontstond zijn idee voor Music Fund. “Ik was er heengegaan om te kijken of er op de Westelijke Jordaanoever belangstelling was voor cursussen die de muzikanten van Ictus geven. Die cursussen hebben we ook gegeven, maar het viel onmiddellijk op dat de Palestijnse muzikanten vooral hard instrumenten nodig hebben. Of beter gezegd: instrumenten in goede staat.” In 2005 komen de eerste inzamelingen op gang, van bij het begin met veel succes. Lissabon, Berlijn, Brussel, Londen, Milaan, Parijs… telkens halen mensen honderden instrumenten uit de kast. “Een instrument schenken is vaak een emotionele zaak. Het is heel anders dan geld geven. Vaak hebben de schenkers het instrument zelf nog bespeeld, of anders iemand uit de familie, een kind of een ouder die er misschien niet meer is. Zo’n instrument doorgeven creëert denkbeeldige banden tussen mensen in verschillende hoeken van de wereld. Ik ben ervan overtuigd dat het iets losmaakt, vooral in het hoofd van de schenkers. Wanneer je weet dat het instrument dat je weggaf, nu wordt bespeeld in een muziekschool in Ramallah, dan schept dat een sterke band, iets dat ‘de Palestijnen’ veel minder abstract maakt. Mensen beseffen zo dat de Palestijnen niet te herleiden vallen tot het cliché van een arm volk dat eeuwig in conflict leeft, en dat er ook muzikanten en muziekscholen zijn in Palestina.” Schenken is goed, opleiden beter De ingezamelde instrumenten worden nagekeken, zo nodig hersteld, en vervolgens
verstuurd naar landen waar muzikanten ze nodig hebben. Meer dan 1.800 zijn er zo al aan een nieuw leven begonnen in Palestina, Israël, Congo en Mozambique. Maar daar stopt het project van Lukas Pairon niet. “Instrumenten naar daar brengen is natuurlijk prima, maar het heeft weinig zin als er ter plaatse niemand is om ze te onderhouden. Een instrument dat in een hoekje verdwijnt omdat er geen stemmer voorhanden is, dat is eigenlijk een vergiftigd geschenk. Het is dus zaak om reparateurs op te leiden die voor de instrumenten kunnen zorgen.” Belgische en Franse specialisten leiden daarom ter plaatse mensen op. De beste studenten kunnen met een studiebeurs een jaar lang instrumentenbouw studeren aan het ‘Institut technologique européen des métiers de la musique’ in Le Mans (Frankrijk). Na hun opleiding gaan die reparateurs ter plaatse aan de slag bij de partnerschool. Tot nu toe werden er al zes technici opgeleid. Zij werken nu in Maputo, Nablus, Ramallah en Kinshasa. “Dat is voor mij het belangrijkste: instrumenten kunnen stuk gaan, maar een vakopleiding is voor het leven.” Op die manier wordt het credo van Music Fund waargemaakt: muziek als middel voor ontwikkeling. “Let wel, ik zeg ‘ontwikkeling’, niet ‘vrede’. Als muziek alleen voor vrede kon zorgen, zou dat al lang geregeld zijn”, verzekert Lukas Pairon. “Wij kunnen het IsraëlischPalestijnse conflict echt niet oplossen met gitaren en violen. Maar instrumenten bezorgen aan muzikanten die ze nodig hebben, muziekopleidingen geven, reparateurs opleiden en zo werkgelegenheid
Lukas Pairon is directeur van Ictus, een ensemble voor hedendaagse muziek dat hij in 1994 mee oprichtte. In 2005 richtte hij Music Fund op. Dat project zamelde al 2.600 muziekinstrumenten in. 1.800 daarvan zijn gerestaureerd en hebben in het MiddenOosten en in Afrika zowel individuele muzikanten als muziekscholen gelukkig gemaakt: in Gaza, Ramallah, Nablus (Palestina), Maputo (Mozambique) en Kinshasa (Congo). De vzw heeft er ook vijf herstelateliers geopend. Nieuwe samenwerkingen zijn opgestart in Marokko, in Tétouan en Rabat. Music Fund krijgt steun van gerenommeerde mentoren zoals Axelle Red, Philippe Herreweghe en Daniel Barenboim en financiële steun van de Franse en Vlaamse Gemeenschap en van Buitenlandse Zaken op federaal niveau. Ook Triodos Fonds steunt Music Fund.
scheppen… op die manier zorgt Music Fund wél voor ontwikkeling. En dat kan misschien nog als voorbeeld dienen.” www.musicfund.be www.ictus.be
Workshops in Brussel en Gent En waarom niet in België? Dat is het laatste project van Lukas Pairon: in België een of meer workshops voor instrumentenbouw opzetten voor jonge Belgen met een andere etnische achtergrond, en dan vooral jongeren uit landen waar Music Fund al mee samenwerkt. “Het gaat om beroepen die kampen met een tekort aan ‘nieuw bloed’ en sommige jongeren hebben weinig of geen beroepsperspectieven: het moet dus mogelijk zijn de link tussen de twee te maken”, aldus Pairon, die al twee dergelijke initiatieven lanceerde. In Brussel werkt Music Fund samen met ‘La Maison de la
création’. In dat culturele centrum in het voormalige station van Laken maken jongeren uit de wijk muziek en theater. Ze werken er ook aan beeldende kunst. Music Fund leent hen instrumenten en geeft beginnersworkshops in het herstellen van muziekinstrumenten “om te kijken of de jongeren gemotiveerd zijn voor het vak.” In Gent werkt Music Fund samen met het educatieve muziekproject ‘De Ledebirds’ uit Ledeberg en met ‘wereldcultuurhuis’ De Centrale. Ook daar geeft Music Fund demonstraties in het herstellen en bouwen van instrumenten. www.maisondelacreation.org www.ledebirds.be www.decentrale.be
“Nee, je kunt de Palestijnen niet herleiden tot het cliché van een arm volk dat eeuwig in conflict leeft. Ja, er zijn ook muzikanten en muziekscholen in Palestina.”
Lukas Pairon, Music Fund
ANDERS BANKIEREN
FEITEN & CIJFERS
18
Het totale aantal leningen bij Triodos Bank op groepsniveau bedroeg 19.842 op 30/06/2011, een stijging van 28% op een jaar.
NATUUR STIJGT, ARMOEDE DAALT
MEER DAN 1.500 VERENIGINGEN Op FILANTROpIE.BE Op één jaar tijd registreerden er zich al meer dan 1.500 verenigingen op de nieuwe portaalsite Filantropie.be. Die brengt informatie over stichtingen en verenigingen met sociale doeleinden samen op één platform, om hen zo meer bekendheid geven. De site is gratis toegankelijk voor iedereen en richt zich zowel naar een breed publiek als naar verenigingen, overheden en potentiële donateurs. Filantropie.be is een initiatief van de Koning Boudewijnstichting en kwam tot stand met de steun van Triodos Bank en de Nationale Bank van België. Als partner van verenigingen en de social profit steunt Triodos Bank dit project dat bijdraagt tot grotere transparantie en verdere professionalisering in de sector. FILANTROpIE.BE
2,38
De beurs lijkt soms wel de enige graadmeter van onze welvaart. Maar winst en verlies gaan over veel meer dan geld alleen. Wat telt, is wat geld teweegbrengt. Om dat te onderstrepen, nam Triodos Bank één dag het beroemdste beursscherm ter wereld over: het NASDAQ-scherm op Times Square in New York. Daarop verschenen voor één keer stijgers als NATUUR, CULTUUR, en GELUK en dalers als ONGELIJKHEID, HEBZUCHT en ARMOEDE. De opmerkelijke actie van Triodos Bank Nederland is te bekijken op youtube ( ‘Triodos Bank neemt bekendste tickertape ter wereld over’).
MILJARD EURO
Het totale uitstaande kredietbedrag van Triodos Bank op groepsniveau bedroeg 2,384 miljard euro op 30/06/2011, een stijging van 27% op een jaar.
WWW.MAXHAVELAAR.BE
apoyo integral, een microfi nancieringsinstelling uit El Salvador, is sinds kort het 14e lid van de Global Alliance for Banking on values (gaBv), een wereldwijd netwerk van duurzame banken. integral fi nanciert bijna 50.000 kleine salvadoraanse ondernemers. na Bancosol uit Bolivia en mibanco uit Peru is het de derde Latijns-amerikaanse bank van het netwerk. de gaBv werd in 2009 opgericht door Triodos Bank en promoot duurzaam bankieren als oplossing voor de toekomst van de fi nanciële wereld. samen telt de groep meer dan 7 miljoen klanten wereldwijd, van mongolië tot amerika en van noorwegen tot Bangladesh. WWW.GABV.ORG
14
LEDEN
50.000 KLANTEN IN BELGIË
EEN HAVELAAR VOOR TRIODOS BANK triodos Bank is in 2011 bekroond met een ‘Havelaar’, de prijs die max Havelaar uitreikt aan bedrijven en organisaties die kiezen voor fairtradeproducten. Bij triodos Bank zijn koffie, thee, cacao en suiker 100% fair trade. vorig jaar organiseerde de bank ook een fairtrade-ontbijt in het kader van de ‘Fairtradeday’. Het label ‘Fairtrade max Havelaar’ garandeert dat producten voldoen aan internationale criteria op het vlak van fairtrade. Het zorgt er ondermeer voor dat producenten in het Zuiden correcte prijzen krijgen voor hun werk, zodat ze een betere toekomst kunnen uitbouwen.
+28%
Eind 2011 heeft Triodos Bank België de kaap van 50.000 klanten gerond, een stijging van 16% op een jaar.
100%
4.631 PROFESSIONELE KLANTEN
Alle kredieten van Triodos Bank gaan naar duurzame ondernemingen en activiteiten.
Het aantal ondernemingen en organisaties die bankieren bij Triodos Bank België (op 7/12/2011).
20
FOCUS
21
VAN VLEES EN BLOED
“Een Belg eet tijdens zijn leven gemiddeld ongeveer 5 koeien, 7 schapen, 42 varkens, 891 kippen, 43 kalkoenen en 24 konijnen.” Zo begint LoveMEATender, een documentaire van manu Coeman naar een idee van Yvan Beck, een realisatie van atProduction met de steun van de rtBF. die was onlangs te zien in de bioscoop en op tv op La une. ondertussen pikken verschillende verenigingen de film op en zo bereikt hij zijn doel: een debat over onze eetgewoontes op gang brengen. vlees is alomtegenwoordig op onze borden. toch was dat ooit anders. Pas in de naoorlogse periode begonnen we dagelijks vlees te eten. na de hongerperiode van 1940-44 werd vlees een teken van welvaart en rijkdom. de vraag groeide explosief, met een ongebreidelde industrialisering van de veeteelt als gevolg. En hoe je het ook bekijkt, de gevolgen zijn rampzalig. dieren worden gedegradeerd tot een productiemiddel. de veehouder slooft zich uit in een eindeloze race naar grotere volumes en meer rendement. de biodiversiteit op aarde neemt af en de vervuiling neemt toe. vlees is weliswaar goedkoper geworden, maar overmatige vleesconsumptie is schadelijk voor onze gezondheid. En internationaal gezien hebben boeren in het Zuiden te lijden onder de gesubsidieerde export van het noorden. Kortom, er zijn vele gedupeerden en maar enkele winnaars. de sector van de agrochemie natuurlijk, die haar meststoffen, pesticiden en andere productiemiddelen massaal op de markt brengt. maar bijvoorbeeld ook de transportsector, die zowel veevoer als versneden en ingevroren dieren van het ene continent naar het andere vervoert.
Elke dag vlees voor iedereen? Dat is onhoudbaar voor het milieu, voor de economie en voor onze eigen gezondheid. De documentaire ‘LovemEatender’ neemt zowel de intensieve veeteelt als onze overmatige vleesconsumptie op de korrel.
>
foto’s AT-PRODUCTION tekst PAUL GÉRARD
De gepensioneerde boer André Pochon vormt de rode draad in LoveMEATender. ‘Dédé’ wijst de intensieve veeteelt af op basis van zijn ervaring en gezond boerenverstand.
“als het over eetgewoontes gaat, raak je aan sterke familiale en culturele tradities.” Yvan Beck, coscenarist van ‘LoveMEATender’
Stilstaan bij wat je eet in 63 minuten beschrijft LoveMEATender de ontstellende transformatie die de veeteelt heeft doorgemaakt: van nuttige, plaatselijke activiteiten met respect voor de natuur, naar een prestatiegerichte wereldindustrie zonder oog voor levenskwaliteit. de documentaire bekritiseert die evolutie, al kozen de makers bewust voor een didactische en humoristische aanpak. “we hebben er heel erg op gelet dat de film geen ideologisch of ander etiket zou opgeplakt krijgen. de film moest voor iedereen toegankelijk zijn, mensen bewust maken van de problematiek en een debat op gang brengen,” zegt coscenarist Yvan Beck. de didactische aanpak is ook interessant voor scholen. “we willen vooral de jongeren bereiken, omdat zij het beste in staat zijn om hun eetgewoontes nog aan te passen. want onderschat niet dat je daarmee raakt aan sterke familiale en culturele tradities.” de film wil het publiek bewustmaken van de nood aan verandering en rekent daarbij op gezond verstand: het is tijd om terug te keren naar een verantwoorde veeteelt die vertrekt van kwaliteit, een gezonde landbouwgrond en korte productieketens, met respect voor dieren, mensen en de beschikbare natuurlijke hulpbronnen. tegelijk is het cruciaal om onze voedingsgewoontes te herzien, en te beseffen dat 7 miljard mensen onmogelijk elke dag vlees kunnen eten. WWW.LOVEMEATENDER.EU DVD TE KOOp Op WWW.BOUTIQUE.RTBF.BE
“ETEN ZONDER OOGKLEppEN” Een verandering van onze eetgewoontes: dat is waar de campagne ’Donderdag Veggiedag’ naar streeft. Het initiatief werd in 2009 gelanceerd door Gentenaar Tobias Leenaert en de vzw EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief), een groep gemotiveerde activisten die ijveren voor vegetarisme. Sindsdien hebben steeds meer steden, scholen en bedrijven zich aangesloten bij het initiatief van een dag zonder vlees, in Vlaanderen, in Brussel (met de ‘jeudi veggie’) en ook in het buitenland. Consumenten bewustmaken van de problematiek, dat is ook de doelstelling die Arnauld de Battice, directeur van AT-Production en producent van LoveMEATender, voor ogen had: “Het doel van deze film is de gevolgen van het hele raderwerk van de vleesindustrie te begrijpen en te tonen. Het is geen ideologisch manifest maar een pedagogisch hulpmiddel dat ervoor moet zorgen dat we zonder oogkleppen eten.” AT-Production en EVA vzw zijn allebei klant bij Triodos Bank. WWW.DONDERDAGVEGGIEDAG.BE WWW.JEUDIVEGGIE.BE WWW.AT-pRODUCTION .COM
SpAREN EN BELEGGEN
CREATIEF MET LEGE GEBOUWEN DE KLEUR VAN GELD NO. 118 COLOFON
SPAREN INTERNET BANKING GRATIS SpAARFORMULE
RENTEVOET (*)
GETROUWHEIDSpREMIE (*)
MINIMUMBEDRAG
SpAARREKENING
1%
0,25%
geen
SpAARREKENING
1%
0,50%
geen
0,25%
3.500 EUR
JUNIOR SpAARREKENING pLUS
TERMIJNREKENING
tot 3.500 EUR
0,75%
vanaf 3.500 EUR
1,00%
vanaf 12.500 EUR
1,05%
vanaf 25.000 EUR
1,10%
vanaf 75.000 EUR
1,15%
1 jaar
1,50%
2 jaar
1,70%
3 jaar
1,85%
4 jaar
2,35%
5 jaar
2,70%
6 jaar
3,00%
7 jaar
3,20%
nvt
DE KLEUR VAN GELD is een publicatie van Triodos Bank, die gratis verstuurd wordt naar klanten en partners om hen te informeren over de activiteiten van de bank.
REDACTEURS Hippolyte Bertrand Paul Gérard Frédérique Masquelier Joris Smeets
Certificaten van aandelen van Triodos Bank, een stabiele belegging die haar rendabiliteit door de jaren heen heeft bewezen. Meer info: 02 548 28 51 of www.triodos.be.
CONCEPT & DESIGN Studio Room www.studioroom.nl
Details, kosten, voorwaarden en fiscaliteit op www.triodos.be • TRIODOS SUSTAINABLE PIONEER FUND Bekroond als ‘Beste duurzame fonds 2011’ door
LAY-OUT Fé. soul communication & research www.fe-online.be
• TRIODOS SUSTAINABLE EQUITY FUND • TRIODOS SUSTAINABLE BOND FUND
• TRIODOS SUSTAINABLE MIXED FUND
DRUKKER Symeta
DE KLEUR VAN GELD wordt gedrukt op 100% gerecycleerd papier en met vegetale inkten
Personal Banking en Private Banking met de garantie van strikte duurzaamheidscriteria voor uw beleggingen. Onze specialisten helpen u graag verder op 02 548 28 34. .
LENEN
TRIODOS BANK Hoogstraat 139/3, 1000 Brussel Telefoon: 02 548 28 28 Fax: 02 548 28 29
[email protected] www.triodos.be Btw BE 0450.507.887 RPR Brussel
Woonleningen voor passiefwoningen, lage-energiewoningen of ecologische renovaties. Onze specialisten helpen u graag verder op 02 549 59 70.
VOOR pROFESSIONELEN Hebt u een eigen zaak of onderneming? Ook voor bedrijven en zelfstandigen heeft Triodos Bank een ruim gamma financiële producten en diensten: kredieten, spaarproducten of beleggingen. Lees er meer over op WWW.TRIODOS.BE
12
De Kruidotheek: natuurlijk en gezond
FOTO’S Johanna De Tessières
(*) Compartimenten van Triodos Sicav I, bevek naar Luxemburgs recht. Het vereenvoudigde prospectus, het prospectus, de periodieke verslagen en de tarieflijst zijn gratis verkrijgbaar bij de financiële dienstverlener Triodos Bank (Belgisch bijkantoor) of bij uw distributeur. www.triodos.be/nl/particulieren/beleggen/beleggingsfondsen/
DUURZAAM VERMOGENSBEHEER
13
GEMAAKT DOOR François Bertrand, Donna De Coeyere, Paul Gérard, Veerle Lauwers, Lieve Schreurs, Joris Smeets
BELEGGEN DUURZAME BELEGGINGSFONDSEN (*)
Triodos Dag in Gent
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Olivier Marquet, Hoogstraat 139/3, 1000 Brussel, België
2.500 EUR
(*) Op jaarbasis en volgens de tarieven van 01/01/2012, onder voorbehoud van wijzigingen. Kijk op de website voor de meest recente rentevoeten.
CERTIFICATEN VAN AANDELEN
05
Informatie & Advies: 02 548 28 51 Kredieten: 02 548 28 10 TRIODOS BANK is
gespecialiseerd in
kredietverlening aan projecten,
organisaties en ondernemingen in culturele, sociale en
ecologische sectoren. Ze
biedt duurzame spaar- en beleggingsformules aan
voor zowel particuliere als professionele klanten.
© coverfoto iStock
20
LoveMEATender
SPAAR EN HELP VROUWEN IN MOEILIJKHEDEN
Doe mee aan onze jaarlijkse spaaractie en steun opvanghuis Talita, waar vrouwen in moeilijkheden een tijdelijk onderdak en persoonlijke begeleiding krijgen, om zo een nieuwe start te maken in het leven. Ontdek er alles over op: WWW.TRIODOS.BE/SPAARACTIE
WAAR GAAT MIJN SPAARGELD NAARTOE? Bij Triodos Bank financiert uw spaargeld enkel activiteiten die bijdragen tot een duurzame samenleving. Ontdek ze op www.triodos.be
Gooi mij niet weg. Geef me liever door aan vrienden, familie of kennissen. bedankt!
KIES VOOR ELEKTRONISCHE REKENINGUITTREKSELS Vanaf midden maart kunt u ervoor kiezen om enkel nog elektronische rekeninguittreksels te krijgen. Dat is ecologischer, even veilig en zo geregeld met een muisklik in Internet Banking!
Triodos Bank Hoogstraat 139/3, 1000 Brussel Telefoon: 02 548 28 28 E-mail:
[email protected] Informatie & Advies: 02 548 28 51 Kredieten: 02 548 28 10
