KLEUR GELD UITGAVE VAN TRIODOS BANK - NO VAN

DE

KLEUR VAN GELD

UITGAVE VAN TRIODOS BANK - NO 112 - 2010 - WWW.TRIODOS.NL

IN DIT NUMMER: OUDER WORDEN IN STIJL WAT WE FINANCIEREN LUPINEBOON ALS VLEESVERVANGER PETER BLOM LID CLUB VANROME AMBACHTELIJK KANT STRAKS NAAR DE MAAN KUNST IN DE STAD

04

CLUB VAN ROME Peter Blom benoemd tot lid van De Club van Rome

06

OUDER WORDEN IN STIJL Comfortabele en liefdevolle woonomgeving voor ouderen

12

04 Matthijs Bierman:

PUMA VOORLOPER DUURZAME PRODUCTIE Puma heeft voorsprong op concurrentie als het gaat om duurzame productie

‘Eén beeld zegt meer dan 1.000 woorden’

14 De vegetarische slager

13

125.000 KG BIOLOGISCHE INGREDIENTEN De Kleinste Soepfabriek: ‘meer biologische producten met meer smaak’

inhoud

14

SPECIAALZAAK VOOR VLEESVERVANGERS Een slagerij met uitsluitend vegetarische producten

19

14% OVERGESTAPT NAAR ANDERE BANK Cijfers en feiten over ‘overstappen’

20

16

Samenwerking gemeente Amsterdam & Triodos Bank. Maarten van Poelgeest aan het woord.

07

AMBACHTELIJK KANT DE RUIMTE IN Uniek museum de Kantfabriek heeft hoge ambities

22

AL UW BANKZAKEN DUURZAAM GEREGELD Informatie over Sparen en Beleggen op een rij

fotografie cover MIEP JUKKEMA DE KLEUR VAN GELD informeert over de activiteiten van Triodos Bank en Triodos beleggingsfondsen. Het wordt gratis toegezonden aan klanten en relaties.

13 ‘Meer biologische producten met

meer smaak verkopen’

COLUMN MATTHIJS BIERMAN

NIEUWE UITGAVE VAN TRIODOS BANK

NIEUWS

4

1!

TRIODOS BANK OP DE EERSTE PLAATS

Welkom in De Kleur van Geld – de nieuwe uitgave van Triodos Bank. Het is de opvolger van het vertrouwde Triodosnieuws, dat al een hele tijd meeging en toe was aan een nieuwe vorm die beter past bij deze tijd. De tijd is rijp dat banken bij de afweging of zij in een bepaald bedrijf of project investeren, niet alleen kijken naar de vraag: valt hier geld te verdienen, maar ook naar de vraag: wat brengen we ermee teweeg? Met De Kleur van Geld willen we nadrukkelijker dan voorheen de aandacht vestigen op dit andere, nieuwe bankieren. Steeds meer mensen realiseren zich dat geld een ‘kleur’ heeft en kiezen er – net als u – voor hun geld te laten werken voor positieve maatschappelijke, ecologische en culturele ontwikkelingen. Daarmee kiest u voor financieel én voor maatschappelijk rendement. U geeft, anders gezegd, kleur aan uw geld. Welke, dat kunt u lezen en zien in De Kleur van Geld. In de artikelen laten we de mensen aan het woord die wij financieren, en nemen we u mee in onze afwegingen waarom we hen financieren. Het zal u opvallen dat er daarnaast veel ruimte is voor fotografie, omdat één beeld vaak meer zegt dan duizend woorden.

Triodos Bank is dit jaar op de eerste plaats geëindigd van het onderzoek naar bedrijfsreputaties dat zakenblad Incompany jaarlijks houdt onder meer dan vijfduizend zakelijke beslissers uit het bedrijfsleven. In categorieën als Betrouwbaar, Sympathiek en Transparant scoorde de bank beter dan andere Nederlandse organisaties. ‘Triodos Bank doet nooit ergens geheimzinnig over’, verklaart Arjen van Ulden van Blauw Research dat het onderzoek uitvoerde.

Directeur Triodos Bank Nederland [email protected]

LANCERING NIEUWE WEBSITE: TRIODOS.NL Triodos Bank groeit en dat betekent: tijd voor een nieuwe, meer klantvriendelijke website met een frisse, moderne en GROTE zakelijke uitstraling. De nieuwe INVESTERING site stelt ons in staat u nog beter te informeren over de keuzes

ENERGIE

De Club van Rome heeft directievoorzitter Peter Blom van Triodos Bank benoemd tot lid. Hij is uitgenodigd vanwege zijn buitengewone prestaties op het gebied van duurzaam bankieren en het vernieuwen van het bankwezen. Naast Wouter van Dieren is Blom de tweede Nederlander die lid is van deze club van maximaal 100 leden waaronder wetenschappers, economen, zakenmensen en (voormalig) staatshoofden die bekend werden door het baanbrekende rapport The Limits to Growth (Grenzen aan de groei, 1972). Hare Majesteit Koningin Beatrix en oudpremier Ruud Lubbers zijn erelid. Peter Blom: ‘Ik zal graag mijn bijdrage leveren aan het werk van deze Club, en wil me daarbij richten op de rol die de financiële wereld kan spelen in het realiseren van de noodzakelijke veranderingen. ’ WWW.CLUBOFROME.ORG

Het hoofdkantoor van Triodos Bank in Zeist.

.NL

ZONNE

ZIE WWW.TRIODOS.NL/NIEUWS OF

Ik wens u veel leesplezier! Matthijs Bierman

PETER BLOM LID VAN CLUB VAN ROME

NIEUWS

5

11% GROEI IN EERSTE HALFJAAR 2010 De eerste zes maanden van 2010 is het balanstotaal van Triodos Bank met ruim 11% gegroeid tot EUR 3,3 miljard. In dezelfde periode van 2009 bedroeg de groei 13%. De kredietportefeuille met leningen aan duurzame bedrijven en projecten groeide met 13%, wat in lijn is met de ambitieuze doelstelling voor 2010. Het aantal klanten stijgt met ruim 18.000 tot 260.000. 1 SEPTEMBER T/M 17 OKTOBER EEN, een koepel van 55 ontwikkelingsorganisaties, voert de grootste millenniumdoelencampagne tot dusver. Met nog vijf jaar te gaan tot 2015 vindt EEN dat Nederlanders lef moeten tonen. www.EEN.nl

Ampere Equity Fund investeert in duurzame energieprojecten in WestEuropa en heeft deze zomer een eerste investering gedaan in Frankrijk. Het gaat om een uniek zonne-energieproject bestaande uit 46 boerenschuren, waarvan de daken voorzien zijn van zonnepanelen. Ineo, 100% dochter van het Franse Gas De France-SUEZ, staat garant voor de hoogstaande technische constructie. De boeren kunnen de nieuwe schuren zowel gebruiken voor opslagruimte als om energie op te wekken. De verwachting is dat begin 2012 alle schuren zijn aangesloten op het elektriciteitsnet. Het Ampere Equity Fund is een van de institutionele beleggingsfondsen onder directie van Triodos Investment Management. Kijk voor meer informatie

25 T/M 31 OKTOBER Vanaf 25 oktober organiseren Puur! uit eten, de duurzame culinaire gids en Stichting Max Havelaar, verantwoordelijk voor het Fairtrade keurmerk, de Fairtrade Restaurant Week 2010. Restaurants in heel Nederland serveren deze week een FAIR menu. www.fairtraderestaurantweek.nl

WWW.TRIODOS.NL

die Triodos Bank maakt, de ondernemers die we financieren en de resultaten die we daarmee boeken. Ook internetbankieren wordt later dit jaar verbeterd; uiteraard houden wij u op de hoogte. Heeft u suggesties? Mail ze naar [email protected]

27 OKTOBER 2010 Tijdens de Fairtrade week vinden er meer activiteiten plaats om de aandacht te vestigen op Fairtrade. Zo is Triodos Bank betrokken bij de Max Havelaar Lecture die op 27 oktober bij de Erasmus Universiteit plaatsvindt. Kijk op www.maxhavelaarlecture.org voor meer informatie. T/M 31 DECEMBER 2010 Profiteert u van het speciale beauty & wellness Triodos-arrangement bij Easyfeeling te Doetinchem. Kijk voor de speciale lezersactie op de antwoordcoupon elders in deze uitgave of kijk op www.triodos.nl/ mijngeldgaatgoed

OUDER IN MIJN GELD GAAT GOED

SLINGERBOSCH

Ouder worden in stijl. Dat is de kortste omschrijving van zorgresidentie Slingerbosch, een kleinschalig zorghuis bij Bussum. Slingerbosch biedt ouderen met lichamelijke klachten of geheugenproblemen een comfortabele, liefdevolle woonomgeving. Slingerbosch is gevestigd in een klassiek landhuis. Uitgangspunten bij de zorg zijn persoonlijke aandacht en respect. Kijk voor meer informatie over dit project op www.triodos.nl/ mijngeldgaatgoed

Ouderen die permanente zorg nodig hebben, belanden vaak in een groot, onpersoonlijk verzorgingshuis. Maar het kan ook anders. Allereerst investeren reguliere verzorgingshuizen de laatste jaren in de bouw van kleinere, meer persoonlijke locaties. En ten tweede zijn naast de reguliere instellingen ook particuliere verzorgingshuizen sterk in opkomst. Kleinschaligheid, menselijke warmte, respect en een persoonlijke benadering staan er centraal. Nadeel van de particuliere ouderenzorg: er zijn extra kosten aan verbonden. De eigen bijdrage kan oplopen tot 3.000 euro per maand.

KWARTAAL DOSSIER

9

19,7%

15,3%

in 2020

in 2010

NEDERLAND VERGRIJST. in 2040 is een kwart van de bevolking 65 jaar of ouder. Dat leidt tot een toenemende druk op algemene voorzieningen waaruit de oude dag wordt betaald, zoals de algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (aWBZ). Wie goede zorg wil, zal daar in de toekomst steeds vaker zelf voor moeten betalen. Percentages bevolking 65+ (bron: CBS)

23, % 6

in 2030

fotografie hermien lam tekst TOBiaS reiJnGOUD

NOORD -zuID SPAREN Sparen voor later kan bij Triodos Bank op verschillende manieren. als u wilt sparen met dubbel rendement, dan is de noord-Zuid internet Spaarrekening van Triodos Bank wellicht iets voor u. met deze rekening spaart u tegen een prima rente en stimuleert u tegelijkertijd lokaal ondernemerschap in azië, latijns-amerika en afrika. Kleinschalige ondernemers krijgen zo de kans om een eigen bedrijf te starten of verder uit te bouwen, een inkomen te verdienen en werkgelegenheid te creëren. GA VOOR mEER INfOR mATIE EN DE mEEST AcTuELE RENTE TARIEVEN NAAR WWW.TRIODOS .NL

Persoonlijke aandacht ‘Vroeger waren hier de varkensstallen, nu staat er ons verzorgingshuis met achttien seniorenappartementen.’ Eip Aantjes nam ruim dertig jaar geleden de boerderij van zijn vader over in Hei- en Boeicop bij Leerdam. Aantjes: ‘We hadden vooral varkens. Om de varkenshouderij op lange termijn rendabel te houden, was schaalvergroting en intensivering onvermijdelijk. Dat stond me tegen. Daarom zijn we een jaar of tien geleden op zoek gegaan naar een alternatief voor het boerenbedrijf.’ Het echtpaar Aantjes vond dat alternatief in de particuliere ouderenzorg. Op het erf achter hun eeuwenoude boerderij bouwden ze een modern zorghuis: De Wilgenhoeve. De keuze voor de ouderenzorg lag voor de hand, want terwijl Eip boerde werkte echtgenote Carla Aantjes altijd al in de ouderenzorg. ‘Maar ik kreeg steeds meer moeite met de gang van zaken in de reguliere zorg’, vertelt Carla Aantjes. ‘Er is weinig tijd voor persoonlijke aandacht. Je komt als verzorgende vaak niet veel verder dan de basale dingen zoals wassen, aankleden en medicijnen geven. Er is geen tijd voor een praatje of voor echte persoonlijke aandacht.’ Dat laatste staat nu juist centraal in de zorg die Eip en Carla Aantjes samen met hun dertig medewerkers bieden aan de bewoners van De Wilgenhoeve. ‘We spelen zo veel mogelijk in op de wensen van onze bewoners’, zegt Carla. ‘Op die

manier geven we hen het gevoel dat ze echt iemand zijn.’ Warme bakkers De zorg voor ouderen die niet langer zelfstandig kunnen wonen, wordt in Nederland gewoonlijk betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Landelijk zijn er ongeveer 125.000 plaatsen in reguliere verzorgingshuizen beschikbaar. Het gaat om een- of tweepersoonsappartementen in instellingen met in totaal soms enkele honderden bewoners. Naast deze reguliere ouderenzorg komt de laatste jaren de particuliere ouderenzorg sterk op. Hierbij gaat het om kleine verzorgingshuizen met zo’n vijftien tot twintig appartementen. De Wilgenhoeve is er een van. Kenmerken van deze particuliere zorghuizen zijn kleinschaligheid, persoonlijke aandacht en warmte. ‘Particuliere woonzorgvoorzieningen zijn de warme bakkers onder de verzorgingshuizen. Kwaliteit staat centraal.’ Dat

zegt Peter Otten, voorzitter van NeVeP, de brancheorganisatie van particuliere woonzorghuizen. Er zijn ruim tweehonderd van deze particuliere huizen in Nederland en hun aantal neemt gestaag toe. ‘Het probleem in de reguliere ouderenzorg is dat de zorgtaak wordt opgeknipt in kleine onderdelen’, legt Otten uit. ‘Voor ieder onderdeel is een andere zorgverlener verantwoordelijk. De een komt de bewoner wassen, de ander kleedt hem aan, de derde verzorgt het eten, de vierde maakt het appartement schoon.’ En zo gaat het verder: de bewoner krijgt dagelijks veel mensen te zien die elk verantwoordelijk zijn voor een klein onderdeel van de zorg. Volgens Otten is deze bedrijfsmatige benadering weliswaar efficiënt maar maakt het de zorg onpersoonlijk. In de particuliere verzorgingshuizen wordt juist geprobeerd om de zorgtaken zo veel mogelijk in één hand te leggen. Otten: ‘De menselijke band tussen bewo-

‘We spelen zo veel mogelijk in op de wensen van onze bewoners. Op die manier geven we hen het gevoel dat ze echt iemand zijn.’ Carla Aantjes

KWARTAAL DOSSIER

Eigen middelen Particuliere ouderenzorg klinkt prachtig, maar er zijn voor de ouderen kosten aan verbonden. Een plek in een reguliere zorginstelling wordt gefi nancierd uit de AWBZ maar een appartement in een particulier verzorgingshuis moet uit eigen zak worden betaald. De kosten kunnen behoorlijk oplopen. Volgens Peter Otten van brancheorganisatie NeVeP beloopt de gemiddelde eigen bijdrage in de

11

319.312

211.768

WONEN OP DE mEERENbuRGh ‘ik wil hier best komen wonen, maar dan neem ik mijn pony mee.’ Dit zei een oudere man tijdens zijn kennismakingsgesprek bij De meerenburgh, een particuliere woonzorgvoorziening in leur bij nijmegen. Voor De meerenburgh was het geen probleem. De pony staat nu in de wei naast het huis. het tekent de filosofie achter het verzorgingshuis: persoonlijke en belevingsgerichte zorg. De meerenburgh heeft acht zorgstudio’s en is gevestigd in een woonboerderij uit 1740. het huis ligt in een landelijke omgeving. Op het grote eigen terrein is een fruitboomgaard, een bloementuin en een weide met dieren.

2030

DE WILGENhOEVE De Wilgenhoeve is een particulier verzorgingshuis in het Groene hart. het huis geeft menselijke zorg aan achttien senioren. De landelijke omgeving biedt vooral stilte en een weids uitzicht. ‘Precies waar onze bewoners behoefte aan hebben’, zegt initiatiefneemster Carla aantjes.

particuliere ouderenzorg zo’n 3.000 euro per maand. Dat bedrag is bedoeld voor de huur van het appartement en voor de servicekosten. De medische kosten van de bewoners worden vanzelfsprekend wel vergoed uit algemene middelen. Overigens is ook de reguliere ouderenzorg niet ‘gratis’: de AWBZ kent een inkomensafhankelijke eigen bijdrage. ‘Maar laten we er geen doekjes om winden’, zegt Peter Otten, ‘wie in de particuliere ouderenzorg terecht wil komen, heeft eigen middelen nodig.’ Toch bestrijdt Otten dat particuliere ouderenzorg alleen is weggelegd voor de ‘happy few’. ‘De achtergrond van de bewoners van particuliere huizen is zeer divers. Er zitten middenstanders tussen zoals slagers en bakkers. Maar ook aannemers, artsen en architecten.’ Veel mensen betalen hun eigen bijdrage uit het geld dat ze overhouden na verkoop van hun huis. Uiteraard is dat niet voor iedereen weggelegd en blijven veel mensen afhankelijk van de reguliere ouderenzorg. Het is volgens Otten daarom positief dat in die sector de laatste tijd in toenemende mate aandacht is voor de bouw van kleinschalige locaties. Die aandacht is niet zo verrassend, want de mondige burger van vandaag verwacht kwaliteit. Toch zet de vergrijzing van de Nederlandse bevolking de budgetten voor de reguliere ouderenzorg de komende jaren onder druk. Volgens Nelleke van Olst van Triodos Bank zal het in de toekomst steeds vaker voorkomen dat we zelf middelen opzij moeten zetten om goede ouderenzorg te garanderen. Het is de investering waard, want persoonlijke, warme zorg betaalt zich uit, zegt Van Olst. ‘Ik heb een keer gehoord dat cliënten in de particuliere ouderenzorg anderhalf tot twee jaar langer leven dan bewoners van grootschalige verzorgingshuizen.’

2010

GRAfIEKEN het aantal mensen van 65 jaar en ouder groeit en daarmee ook het aantal zorgvragers waaronder dementerenden (zie grafieken). Particuliere zorg is vernieuwend ten opzichte van de reguliere zorg. Triodos Bank financiert particuliere zorginitiatieven vanwege de aansluiting met de missie: levenskwaliteit. Bron: CBS

ners en personeel staat centraal, niet de efficiency van het proces.’ Ondanks zijn kritiek spreekt Peter Otten met waardering over de reguliere ouderenzorg. ‘Ook de mensen en de organisaties in de reguliere zorg zijn enorm betrokken bij hun werk en bij de ouderen die ze verzorgen.’ Bovendien ziet Otten ook in de reguliere zorg een tendens naar kleinschalige locaties. Maar ondanks dat zit men vaak klem door steeds kleinere budgetten en steeds minder personeel. ‘Er is weinig ruimte om de zaken anders aan te pakken’, aldus Otten. Dit laatste wordt onderschreven door Nelleke van Olst, accountmanager Zorg & Welzijn bij Triodos Bank. De bank werkt nauw samen met brancheorganisatie NeVeP en is fi nancieel betrokken bij ruim twintig particuliere verzorgingshuizen. Van Olst: ‘Bij alle activiteiten van Triodos Bank staat het verbeteren van de kwaliteit van leven voorop. Daarom investeert de bank in kleinschalige ouderenzorg. We willen een bijdrage leveren aan een waardige laatste levensfase.’ Waar de particuliere verzorgingshuizen zich wezenlijk verbinden met hun cliënten, zo doet Triodos Bank dat op haar beurt met de huizen. ‘We zijn intensief betrokken bij de ondernemers in de particuliere ouderenzorg’, aldus Van Olst. ‘We denken met ze mee en gaan een langjarige verbintenis met ze aan.’

10

Op onze website www.triodos.nl/ mijngeldgaatgoed vindt u een overzicht van alle projecten in de zorg sector die werken met behulp van financiering door Triodos Bank. in het kader van dit kwartaal dossier hebben we er een aantal uitgelicht. WWW.TRIODOS.NL/ mIJNGELDGAATGOED

KWARTAAL DOSSIER

NIEUwS

12

pUMA

MRI

SLAGKRACHT GOEDE DOELEN KAN BETER

EN TRIODOS SUSTAINABLE FUNDS

Om de milieubelasting in haar bedrijfstak stukje bij beetje terug te dringen propageert Drukkerij SSP het gebruik van een transparante ecofolie voor mailings. Deze folie wordt gemaakt op basis van plantaardige suikers en mag daarom gewoon in de biobak worden gestopt.

vASTGOED

ZUINIG MET ENERGIE

In 2009 liepen de opbrengsten uit eigen fondsenwerving van de Nederlandse goede doelen terug door de financiële crisis. De goede doelen verwachten ook in 2010 en 2011 zware jaren. Een oplossing kan worden gevonden door o.a. het eigen vermogen van goede doelen organisaties in te zetten in lijn met de doelstelling van de goede doelen. ‘Tweederde van de goede doelen in Nederland gebruikt hun eigen vermogen niet op een manier die hun doelstellingen maximaal ondersteunt’, zegt Albert van Zadelhoff, directeur private banking bij Triodos Bank. ‘Zij kijken bij de inzet van hun kapitaal vooral naar financieel rendement. Maar ze zouden daarnaast ook kunnen kijken naar het maatschappelijk rendement.’ Van Zadelhoff’s oplossing is Mission Related Investment: het vermogen geheel inzetten in lijn met de kernwaarden van het fonds. Een voorbeeld hiervan is het Kenniscentrum Cultuur en Ondernemen. Dit fonds laat zijn vermogen door Triodos Bank duurzaam beheren. Bovendien staat het fonds met dit vermogen borg voor leningen aan kunstenaars, de doelgroep van het kenniscentrum. Door deze borgstelling kan Triodos Bank kunstenaars financieren die zelf onvoldoende onderpand hebben, waardoor zij toch een zelfstandig bestaan kunnen opbouwen. Maximale inzet van vermogen dus. www.TRIODOS.NL/pRIvATEBANKING

Triodos Vastgoedfonds heeft een nieuwe huur- en servicecontractsvorm ontwikkeld om het energieverbruik van gebouwen te beperken. Deze contractsvorm is nu voor het eerst in Nederland toegepast bij een kantoorpand in Amersfoort. Normaal betaalt een huurder het energiebedrijf voor zijn energie, in Amersfoort wordt de energierekening aan het Triodos Vastgoedfonds betaald. Dat heeft daardoor als verhuurder belang bij investeringen in energiebesparing. Triodos Vastgoedfonds hoopt dat deze aanpak een voorbeeld is voor andere vastgoedbezitters. Taxateur Ronald Bausch van vastgoedexpert Jones Lang LaSalle taxeerde het pand in Amersfoort. Bausch: ‘Dit unieke huurcontract is een nieuwe dimensie op het gebied van waarderingen. Het verhoogt de waarde van het pand.’ www.TRIODOS.NL

De doelstelling van Kleinste Soepfabriek “meer biologische producten met meer smaak verkopen”, is ruimschoots gehaald: van 4000 kilo biologische soepingrediënten in 2005 naar 125.000 kilo in 2009!

Sportschoenenfabrikant Puma voldoet aan de strikte duurzaamheidscriteria van de Triodos Sustainable Funds voor beleggen in beursgenoteerde bedrijven. Puma is daarom opgenomen in het beleggingsuniversum van het fonds. Uit het onderzoek van het research team van Triodos Bank blijkt dat Puma op de concurrentie voorloopt als het gaat om duurzame productie. Puma is open over haar activiteiten en resultaten op dit gebied. Zo vermindert het bedrijf onder andere haar eigen watergebruik en afvalproductie. De productie van Puma is grotendeels uitbesteed aan leveranciers in ontwikkelingslanden. Ook aan hen stelt Puma eisen: het bedrijft vraagt haar toeleveranciers om de CO2 met een kwart terug te dringen. Daarnaast zet het bedrijf zich actief in voor arbeidsrechten. Puma laat onafhankelijk onderzoek doen naar de prestaties op dit gebied. De resultaten hiervan zijn openbaar. Puma is bovendien lid van de Fair Labour Association, een organisatie die opkomt voor de rechten van werknemers. www.TRIODOS.NL

Vier centimeter: dat is de grootte van de mazen van het net dat visser Leng Sophorn gebruikt in het Tonlé Sapmeer in Cambodja. Het is een van de criteria die microfinancieringsbank ACLEDA Bank hanteert bij haar kredietverlening aan vissers, om een gezonde en gevarieerde visstand voor toekomstige generatie vissers te garanderen.

Zorgboerderij De Schermer biedt dagbesteding aan verstandelijk gehandicapten, demente ouderen en vroeg dementerenden. De ambitie het bedrijf een sociaal karakter te geven was de sleutel voor Michel en Julia Broersen om, in 1998, te starten met een zorgboerderij. Michel en Julia: ‘Wij begeleiden de zorgvragers met enthousiaste vrijwilligers.’

www.triodos.nl/mijngeldgaatgoed Deze projecten financieren we met uw geld. Kijk voor meer informatie over deze en meer projecten op www.triodos.nl/mijngeldgaatgoed

DUURZAAM INNOVEREN

14

15

DE VEGETARISCHE SLAGER Pionieren zit Jaap Korteweg in het bloed. Hij was al de eerste boer van West-Brabant die biologisch ging telen. Nu opent hij binnenkort De Vegetarische Slager, Nederlands eerste speciaalzaak voor vleesvervangende producten. Kroketten, dimsum, shoarma, Thaise curry: keus te over. En zoals Jaap Korteweg zegt: ‘Vaak proeven mensen het verschil helemaal niet.’

fotografie PIROSCHKA VAN WOUW tekst NILS ELzENGA

Complimenten op het Binnenhof Het klinkt onmogelijk: een slagerij met uitsluitend vegetarische producten. Toch opent Jaap Korteweg dit najaar in Den Haag een winkel met de veelzeggende naam De Vegetarische Slager. Kortewegs geheim? Snacks en gerechten met Oosterse smaken, op basis van vleesvervangers die volgens hem nauwelijks van echt zijn te onderscheiden. ‘Vaak proeven mensen het verschil zelfs helemaal niet’, zegt de biologische boer. De respons op zijn producten is uitstekend. Zo nam de ondernemer met zijn producten deel aan de jaarlijkse vegetarische barbecue op het Binnenhof. Korteweg: ‘Wat een mals vlees’, is daar een veelgehoord compliment van Kamerleden. Topkok Marco Westmaas, met wie ik intensief samenwerk, krijgt van culinaire critici vergelijkbare reacties.’

PROJECT CV JAAP KORTEWEG (GEBOREN IN zEVENBERGEN, 1962) Na het volgen van de Middelbare Landbouwschool ging Jaap Korteweg op zijn achttiende werken in zijn vaders akkerbouwbedrijf in West-Brabant. Hij nam het bedrijf over en maakte het volledig biologisch. Een fusie met twee andere boerenbedrijven volgde en Jaap Korteweg is inmiddels vennoot in biologisch

Smaak is, samen met beleving, Kortewegs belangrijkste criterium. Uit onderzoek is gebleken: hoe meer vleesvervangers qua smaak en uiterlijk lijken op vlees, hoe beter de consument ze waardeert. Korteweg: ‘Mensen willen het liefst zo min mogelijk missen van de sensatie die het eten van vlees ze geeft. Ik snap dat heel goed, want ik was vroeger zelf een fervent vleeseter.’ Lupineboon als snack Dat veranderde eind jaren negentig door de varkenspest. Als reactie vormde Korteweg zijn West-Brabantse familieboerderij om tot een biologisch bedrijf. In de streek was hij de eerste akkerbouwer die biologisch ging boeren. Korteweg: ‘Een goed moment, want supermarkten kregen net belangstelling voor biologische producten.’

akkerbouwbedrijf BioTrio. Jaap is tevens oprichter en eerste voorzitter van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond, directielid en voorzitter van een agrarische windcoöperatie en bestuurslid van Kiemkracht, een organisatie ter bevordering van innovaties in de akkerbouw. Ook is hij eigenaar van een bedrijf dat landgoederen ontwikkelt.

Tegelijkertijd werd Korteweg vegetariër. ‘Vaak dacht ik: het moet in deze tijden van groeiende behoefte aan vleesvervangers toch mogelijk zijn om die zo te maken dat ze niet onderdoen voor echt vlees? Ik had alleen geen idee hoe ik zoiets zou moeten doen.’ Totdat Korteweg op het spoor kwam van een bedrijf dat uitvinder is van een vleesvervanger uit de bonen van de lupineplant. Die bonen worden in mediterrane landen al sinds het Romeinse Rijk gebruikt als ingrediënt in de keuken. In landen als Brazilië en Libanon zijn de bonen vooral populair als snack bij een biertje of een glas wijn. Voor Korteweg is nu een variant van de vleesvervanger gemaakt van geheel biologisch geteelde lupine. Voor zover Korteweg weet is zijn winkel vol lekkernijen op basis van vleesvervangers

TRIODOS INTERNET BETAALREKENING Klanten van Triodos Bank kunnen onder andere in de winkel van Jaap Korteweg makkelijk en veilig met de Triodos Wereldpas betalen. Meer informatie over de Triodos Internet Betaalrekening vindt u op www.triodos.nl/betalen

in Nederland de eerste in zijn soort. Zijn vertrouwen in het concept is groot. ‘Deze speciaalzaak, waarin we ook maaltijden gaan uitserveren en bezorgen, heeft de potentie om uit te groeien tot een keten van winkels.’ Waardevolle kennis en ervaring Onder andere Triodos Bank stond aan de basis van De Vegetarische Slager, zegt Korteweg. ‘Behalve de lening die ik bij de bank heb afgesloten, was ook kennisuitwisseling belangrijk. Zo weet mijn contactpersoon bij de bank voor De Vegetarische Slager veel van detailhandel, voor mij een nieuwe tak van sport. Hij heeft me onlangs in contact gebracht met de eigenaar van een aantal traiteurs, zodat ik ook van zijn ervaringen kan leren. Heel waardevol.’ WWW.DEVEGETARISCHESLAGER.NL

soCIaaL InVesteren

16

jonge kunstenaars ‘gEVEN kLEuR AAN dE sTAd’

De gemeente Amsterdam en Triodos Bank werken samen bij de financiering van broedplaatsen voor jonge kunstenaars. Wethouder Maarten van Poelgeest is de drijvende kracht achter het broedplaatsenbeleid van Amsterdam. fotografie HERMIEN LAM tekst TobIAs REIjNgoud

kunstenaars in kantoren ‘Jonge kunstenaars moet je financieel ondersteunen, anders worden ze de stad uit gedrukt. De huurprijzen van ateliers liggen in Amsterdam te hoog voor startende cultureel ondernemers.’ Wethouder Maarten van Poelgeest (ruimtelijke ordening) draait er niet omheen: starters in de culturele sector kunnen het financieel vaak niet alleen. Daarom subsidieert de gemeente Amsterdam sinds tien jaar jong talent. Dat gebeurt onder meer door het financieren van broedplaatsen: vaak oude kantoorgebouwen waar kunstenaars werkplaatsen kunnen vestigen. Ook de komende periode heeft de gemeente jaarlijks anderhalf miljoen euro uitgetrokken voor de subsidiëring van broedplaatsen. Maar Amsterdam doet meer dan subsidiëren alleen. Sinds kort werkt de gemeente samen met Triodos Bank om ook bancaire leningen voor startende kunstenaars mogelijk te maken. Dat gebeurt via het Borgstellingsfonds Broedplaatsen Amsterdam. Samenwerkende kunstenaars met een goed ondernemingsplan komen in aanmerking voor een lening. De gemeente staat voor een gedeelte van de leningen garant. Triodos Bank heeft al vele jaren ervaring met het financieren van kunstenaars. Het borgstellingsfonds vergroot de mogelijkheden van de bank. De omvang van het borgstellingsfonds is één miljoen euro

BorgsteLLIngsfonds BroedpLaatsen amsterdam De gemeente Amsterdam en Triodos Bank werken samen bij het financieren van broedplaatsen voor de creatieve sector in de hoofdstad. Sinds begin dit jaar hebben gemeente en bank het Borgstellingsfonds Broedplaatsen Amsterdam opgezet. De gemeente Amsterdam heeft één miljoen euro in dit borgstellingsfonds gestort. Hiermee kan Triodos Bank voor vier miljoen euro aan kredieten verstrekken. Het fonds is bedoeld voor kredieten vanaf 250.000 euro. De leningen kunnen onder meer worden aangevraagd door cultureel ondernemers en samenwerkende kunstenaars. Ze kunnen worden ingezet voor bijvoorbeeld de financiering van werkruimtes en ateliers. De bank beoordeelt de kredietaanvragen op dezelfde manier als die van ondernemers uit andere sectoren.

waarmee in totaal voor vier miljoen euro gefinancierd kan worden. Maarten van Poelgeest: ‘Jonge cultureel ondernemers komen vaak niet in aanmerking voor een lening bij een bank. Via het borgstellingsfonds zijn er veel meer mogelijkheden.’ krakerscultuur Volgens Van Poelgeest zijn broedplaatsen belangrijk voor de hoofdstad. ‘Ze zijn het zout in de pap en vergroten het culturele aanbod. In veel broedplaatsen zijn tentoonstelling te zien die je niet in de gevestigde galeries zult vinden.’ Volgens Van Poelgeest zie je dat bijvoorbeeld bij de broedplaats in het voormalige Volkskrantgebouw aan de Wibautstraat. ‘Daar vinden concerten en evenementen plaats die volledig buiten het geijkte culturele aanbod vallen. Een verrijking voor de stad. Eigenlijk vind je er de cultuur van de oude kraakpanden terug.’ Verbreding van het culturele aanbod is niet de enige functie van broedplaatsen, zegt de wethouder. ‘Broedplaatsen zijn ook van belang voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stad. Het beste voorbeeld is de voormalige NDSMscheepswerf aan het IJ. Daar is een paar jaar geleden de grootste broedplaats van de stad gerealiseerd. Die ontwikkeling heeft het hele gebied rond de werf op de kaart gezet en kleur gegeven. Broedplaatsen zijn dus echt in het belang van Amsterdam.’

Maarten van Poelgeest (1965) is sinds 2006 wethouder ruimtelijke ordening in Amsterdam. Eerder was hij gemeenteraadslid voor groenLinks. Eind jaren tachtig kreeg hij landelijke bekendheid als voorzitter van studentenvakbond LsVb.

‘Een broedplaats is een voedingsbodem voor ontluikend talent.’ Maarten van Poelgeest

HET NIEUWE BANKIEREN

SUCCESVOLLE SCHENKINGSACTIE ‘RED DE ZADEN’ In het lentenummer van Triodosnieuws vroegen wij met de jaarlijkse schenkingsactie uw aandacht voor Stichting Zaadgoed. Uw reacties komen nog steeds binnen en tot nu toe hebben wij 50.000 euro namens u kunnen overdragen aan Stichting Zaadgoed. De stichting kan nu haar veredelingsonderzoek voortzetten en gaat intensief samenwerken met Edith Lammerts van Bueren, hoogleraar biologische plantenveredeling Wageningen Universiteit. Wij danken u hartelijk voor uw bijdrage. KONINKLIJKE ONDERSCHEIDING Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk heeft voor de tweede keer de prestigieuze Queen’s Award for Enterprise gewonnen voor haar bijzondere bijdrage aan duurzaamheid. De jury van de Queen’s Award: ‘ook in economische mindere tijden heeft de bank haar groei doorgezet.’ De jury prijst de bank vooral vanwege haar rol als pionier in duurzaam bankieren. Meer informatie www.queensawardsmagazine.com SUCCESVOL BURGERINITIATIEF Het burgerinitiatief ‘Nederland krijgt nieuwe energie’ heeft 40.000 handtekeningen binnen. Daarmee is de grens om te worden voorgelegd aan de Tweede Kamer gehaald. Het initiatief wil dat Nederland overstapt op duurzame energie. Meteen na het zomerreces wordt het initiatief voorgelegd aan de Kamer. Triodos Bank heeft deze zomer via haar publicaties haar klanten opgeroepen dit initiatief van de meeste politieke partijen te steunen met een handtekening. De initiatiefnemers zijn de duurzaamheidscommissies van CDA, PvdA, VVD, GroenLinks, D66, Christenunie en SGP. Ze willen een deltawet om Nederland uiterlijk in 2050 onafhankelijk te maken van schaarse en vervuilende energiebronnen. Energiedeskundigen denken dat dit haalbaar is, en bovendien ook goed is voor de economie.

18

De recente emissie certificaten van aandelen van Triodos Bank was succesvol. De bank trok ruim 30 miljoen euro nieuw kapitaal aan, meer dan verwacht. Met de succesvolle emissie kan Triodos Bank verder investeren in duurzaamheid.

Slechts 3% van de bevolking in de 100 armste landen is momenteel verzekerd tegen onverwachte gebeurtenissen zoals ziekte, brand of overlijden. LeapFrog Financial Inclusion Fund wil hier verandering in brengen door microverzekeringen beschikbaar te maken voor miljoenen mensen in Azië en Afrika. De microfi nancieringsfondsen Triodos-Doen en Hivos-Triodos Fonds behoren tot de oprichtende aandeelhouders van dit initiatief.

Vier op de 10 klanten in Nederland zijn ontevreden over de dienstverlening van hun eigen bank (bron: Ernst & Young).

40%

14% VAN DE NEDERLANDERS HEEFT ZIJN BANK ONLANGS VERRUILD VOOR EEN ANDERE.

Op 9 oktober 2010 is het 30 jaar geleden dat Triodos Bank werd opgericht. Dit markeert niet alleen het succes van dertig jaar Triodos Bank maar vooral het succes van dertig jaar duurzaam bankieren.

MICROVERZEKERINGEN VOORZIEN IN BEHOEFTE

FEITEN & CIJFERS

19

Bijna 10% van de Nederlanders overweegt om over te stappen naar een andere bank (bron: Newcom, Bank en Consument, maart 2010).

9%

1

50%

OVERSTAP

VAN DE NEDERLANDERS STAPT NIET OVER NAAR EEN ANDERE BANK

De banken aangesloten bij de Global Alliance for Banking on Values hebben gezamenlijk het afgelopen jaar 250 miljoen dollar nieuw kapitaal aangetrokken. Daarmee kunnen o.a. meer microkredieten worden verstrekt. De Global Alliance for Banking on Values is vorig jaar opgericht door Triodos Bank en tien andere duurzame banken wereldwijd. De banken investeren in duurzaamheid en zijn betrokken bij het verlenen van microkredieten in ontwikkelingslanden. Het nieuwe kapitaal versterkt de positie van deze banken en maakt verdere investeringen mogelijk. Bij de alliantie zijn banken aangesloten uit onder meer de Verenigde Staten, Duitsland, Peru en Bangladesh. De alliantie heeft als ambitie om in 2020 duurzaam bankieren bereikbaar te maken voor een miljard mensen.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.GABV.ORG

In Nederland bestaat één interbancaire overstapservice die door alle banken wordt gebruikt.

De belangrijkste reden om niet naar een andere bank over te stappen is het vermeende administratieve werk (bron: Motivaction, oktober 2009).

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.LEAPFROGINVEST.COM.

DUURZAME BANKEN VERSTERKEN ZICH

Vertrouwen en service zijn de belangrijkste reden voor de overstap. Prijs komt pas op de derde plaats ( bron: Ernst & Young)

100.000

3

NEDERLANDERS MAAKTEN GEBRUIK VAN DE OVERSTAPSERVICE

MINUTEN

35%

Ruim éénderde van de betaalrekeninghouders van Triodos Bank heeft gebruik gemaakt van de overstapservice (bron: Triodos Bank 2010).

Overstappen naar een andere bank kost slechts drie minuten met behulp van het overstapformulier (bron: eigen meting Triodos Bank 2010).

In 2009 maakten 100.000 Nederlanders gebruik van de overstapservice (bron: NVB).

20

MIJN GELD GAAT GOED

21

NAAR DE MAAN

Ruimtekleding van kant In het kleine museum De Kantfabriek vloeit de geschiedenis van de textielindustrie die de streek eeuwenlang domineerde samen met moderne toepassingen van textiel. Dat wordt al meteen duidelijk na binnenkomst in de voormalige fabriekshal waar de collectie staat uitgestald. Je oog valt er direct op knaloranje kantwerk, dat doet denken aan de hoofddeksels die vrouwen in voorbije eeuwen droegen. Het is echter recent werk van de internationaal gevierde textielkunstenares Annet Couwenberg. De oranje objecten verbinden het verleden met het nu. ‘Neem bijvoorbeeld deze hoofdtooi’, zegt Jan Janssen, directeur van het museum. ‘Annet heeft zich ervoor laten inspireren door de traditionele Noord-Limburgse klederdracht.’ Via Couwenberg neemt De Kantfabriek deel aan een futuristisch project dat onderzoekt hoe mensen in 2050 leven op de maan. Een van de uitkomsten daarvan is te zien bij een antieke textielmachine in de hal. Die produceert op het eerste gezicht oubollig kant, maar gebruikt daarvoor wel draden van Aramide, dat lijkt op het bekendere Kevlar. ‘Dit kant’, zegt Janssen, ‘wordt straks getest in ruimtekleding.’

Triodos Cultuurfonds financiert door heel Nederland culturele instellingen. Een mooi voorbeeld van een door het fonds gefinancierde instelling is Museum de Kantfabriek in de Limburgse gemeente Horst aan de Maas.

fotografie MICHIEL WIJNBERGH tekst NILS ELZENGA

Vindt u het leuk om Museum De Kantfabriek zelf een keer te bezoeken? Speciaal voor lezers van De Kleur van Geld is er een aanbieding. Kijk voor de coupon elders in deze uitgave. Museum de kantfabriek Americaanseweg 8 5961 GP Horst

‘Dit op een antieke textielmachine geproduceerde kant wordt straks getest in ruimtekleding’ Jan Janssen

Oude ambachten laten herleven Aan een machine even verderop staat een oude man geconcentreerd te sleutelen. Hij is één van de drie mensen die het apparaat, een kantklosmachine uit 1928, nog kan bedienen. Gelukkig staan er verschillende jonge mensen klaar om het vak te leren. Janssen: ‘We willen kennis behouden die verloren dreigt te gaan en oude ambachten laten herleven.’ Daarbij spelen niet alleen leden van de stichting die dit museum beheert, maar ook kunstacademiestudenten en kunstenaars een belangrijke rol. Janssen wandelt naar een ruimte achterin de hal vol textielkunstwerken, van een collage over een onverwerkt oorlogsverleden tot vreemde vilten reuzeneieren. ‘De twaalf kunstenaars die eraan hebben meegewerkt exposeren over de hele wereld’, zegt Janssen. ‘Daar ben ik best trots op.’ Janssen is ook erg blij met het project dat studenten van de Rotterdamse kunstacademie en de Technische Universiteit Eindhoven binnenkort in het museum starten. De studenten gaan de mogelijkheden onderzoeken van de groeiende integratie tussen textiel, techniek en design. ‘Dat soort initiatieven zien we hier steeds meer’, weet Janssen. ‘Geregeld staan hier studenten voor de deur. Laatst nog twee, een uit Beieren en een uit Nieuw-Zeeland, die studeerden aan de Amsterdamse kunstacademie. Of ze hier mochten komen experimenteren, vroegen ze een tikje schuchter.’ En met een glimlach voegt hij eraan toe: ‘Het antwoord kun je inmiddels wel raden: ja natuurlijk!’ www.kANTfABRIEk.NL

BELEGGEN BIJ TRIODOs BANk Wit u meer weten over beleggen bij Triodos Bank? Kijk dan op www.triodos.nl of neem contact op met een van onze medewerkers via 030 6936511. www.triodos.nl/beleggen

22

BELEGGEN, SPAREN, BETALEN

COLOFON

BELEGGEN

DE KLEUR VAN GELD is een uitgave van Triodos Bank. redactie TAMARA RIJNEN, EWA SKOTNICKI.

RENDEMENTEN ULTIMO JULI 2010 BEREKEND DOOR VWD GROUP 3 MND

1 JAAR

3 JAAR GEM.

5 JAAR GEM.

-0,1

2,7

4,3

4,2

3,6

Triodos Cultuurfonds

2,2

5,5

5,3

nvt

nvt

Triodos Fair Share Fund2

0,3

11,9

7,5

6,7

nvt

Triodos Groenfonds2

0,6

2,9

4,1

2,2

3,4

Triodos Renewables Europe Fund3

0,6

3,9

4,4

nvt

nvt

Triodos Sustainable Bond Fund (v/h Triodos Meerwaarde Obligatiefonds)4

1,2

7,0

4,4

2,2

nvt

Triodos Sustainable Equity Fund (v/h Triodos Meerwaarde Aandelenfonds)4

-1,7

15,4

-8,5

-1,0

nvt

Triodos Sustainable Mixed Fund (v/h Triodos Meerwaarde Mixfonds)4

0,2

11,2

0,3

1,7

2,5

Triodos Sustainable Pioneer Fund3

-3,7

16,8

-6,4

nvt

nvt

Triodos Vastgoedfonds5

-0,2

-1,5

1,8

nvt

Certificaat Triodos Bank1 2

-2,4

fotografie HERMIEN LAM, LISETTE VAN DE PAVOORDT, ANNE TIMMER, MICHIEL WIJNBERGH,PIROSCHKA VAN DER WOUW. fotografie cover MIEP JUKKEMA

Rendement op basis van intrinsieke waarde, incl. herbelegging dividend. 2 Rendement op basis van intrinsieke waarde, incl.herbelegging dividend en excl. belastingvoordeel van maximaal 2,5%. 3 Rendement op basis van intrinsieke waarde. 4 Rendement op basis van transactieprijs, incl. herbelegging dividend. 5 Rendement op basis van herrekende intrinsieke waarde, incl.herbelegging dividend.

Wijzigingen Triodos Meerwaardefonds NV Tijdens de aandeelhoudersvergadering van 23 april 2010 is ingestemd met een samenvoeging van Triodos Meerwaardefonds en Triodos SICAV I, gevestigd in Luxemburg. Deze samenvoeging komt de internationale verkoop en de verdere groei van het fonds ten goede. Hierdoor kan meer invloed op bedrijven worden uitgeoefend en kunnen kosten worden bespaard. Het beleggingsbeleid van beide fondsen is identiek en wijzigt door de samenvoeging niet. Door de samenvoeging zijn de subfondsen van Triodos Meerwaardefonds vanaf 28 juni 2010 verder gegaan onder een andere naam: – Triodos Meerwaarde Aandelenfonds is geworden Triodos Sustainable Equity Fund. – Triodos Meerwaarde Mixfonds is gewordenTriodos Sustainable Mixed Fund. – Triodos Meerwaarde Obligatiefonds is geworden Triodos Sustainable Bond Fund. Disclaimer Informatie over de genoemde beleggingsfondsen is te raadplegen op www.triodos.nl. Hier vindt u onder meer de financiële bijsluiter en het prospectus. De beslissing om een fonds te kopen dient uitsluitend genomen te worden op basis van het prospectus. Kijk voor fondsspecifieke kosten en risico’s in het prospectus. De genoemde Triodos beleggingsfondsen zijn geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten.

13 Ecofolie voor mailings mag in de biobak.

SPAREN

06

druk DRUKKERIJ PASCAL, UTRECHT

TARIEVEN PER 1 SEPTEMBER 2010 WIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN MAAND SPAREN

INTERNET SPAREN

NOORD-ZUID INTERNET SPAREN

SPAAR DEPOSITO

KINDER TOEKOMST PLAN

ISSN nummer: 2210-8408

CULTUUR DEPOSITO

24 uur per dag uw saldo raadplegen en snel en gemakkelijk overboeken via internet met een extra hoge rente. Vanaf € 50.000,1,00% rente.

Sparen voor leningen aan kleine bedrijven in ontwikkelingslanden. Saldo informatie, overboeken en een extra hoge rente. Vanaf € 50.000,1,00% rente.

(Bij looptijd van 5 jaar). Duurzaam sparen voor een vaste periode en profiteren van een hoge rente. Naar keuze van 1 tot 10 jaar vast.

Sparen voor de toekomst van uw (klein)kind met een hoge rente. Nu met startpremie van € 10,- of een prentenboek cadeau.

0

(Bij looptijd van 5 jaar). Belastingvrij sparen, een vaste rente èn financiering van kunst en cultuurprojecten mogelijk maken. Ook looptijden van 3 en 10 jaar.

BETALEN

AL UW DAGELIJKSE BANKZAKEN DUURZAAM GEREGELD MET DE TRIODOS INTERNET BETAALREKENING. TRIODOS WERELDPAS €15,- PER JAAR, PER PAS, PER REKENINGHOUDER, PER 1 SEPTEMBER 2010. WIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN. KIJK VOOR HET COMPLETE OVERZICHT VAN DE TARIEVEN EN INFORMATIE OVER DE TRIODOS INTERNET BETAALREKENING OP WWW.TRIODOS.NL/BETALEN.

Uitgangspunten bij particuliere ouderenzorg zijn aandacht en respect.

DE KLEUR VAN GELD is gedrukt op 100% gerecycled papier.

85

Maandelijks een vast bedrag tussen € 10,- en € 500,- sparen en 24 uur per dag kosteloos over uw spaargeld beschikken.

Duurzame banken inversteren in duurzaamheid en zijn betrokken bij het verlenen van microkredieten in ontwikkelingslanden.

met medewerking van NOOR DRIESSEN, NILS ELZENGA, CAROLINE DE KONING, ESTHER DE KONING, TOBIAS REIJNGOUD, TJIBBE STELWAGEN, MAARTEN THIJS, GERA VAN WIJK, MARION ZANDERS.

1

OVER BELEGGEN

18

concept, ontwerp & art-direction STUDIO ROOM WWW.STUDIOROOM.NL

10 JAAR GEM.

OVER SPAREN Triodos Bank scoort bovengemiddeld bij spaarders op dienstverlening Uit onderzoek van de vergelijkingssite Independer.nl blijkt dat klanten met een spaarrekening bij Triodos Bank zeer tevreden zijn over de dienstverlening. Op prijs-kwaliteit behaalt Triodos Bank de op een na hoogste score (8,1). Op de aspecten klaar staan voor klanten, beloftes nakomen en snelheid van dienstverlening behaalt Triodos Bank zelfs de hoogste score van alle financiële dienstverleners. Kijk voor meer informatie op www.independer.nl

TRIODOS BANK Utrechtseweg 44 Postbus 55 3700 AB Zeist telefoon: 030 693 65 11 e-mail: [email protected] www.triodos.nl KvK Utrecht nr: 30062415. Druk- en zetfouten voorbehouden. Triodos Bank NV is geregistreerd bij de Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De in deze uitgave genoemde Triodos beleggingsfondsen zijn geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten. Informatie over de genoemde beleggingsfondsen is te raadplegen op www.triodos.nl of wordt u op verzoek kosteloos toegezonden.

copyright, © 2010

20 ‘Dit kant wordt straks getest in ruimtekleding’

35% VAN DE BETAALREKENINGIK PIN, IK CHIP, IK BETAAL MET iDEAL

HOUDERS HEEFT GEBRUIK GEMAAKT VAN DE OVERSTAPSERVICE. ZIE PAG. 19

WWW.TRIODOS.NL

TRIODOS BANK SCOORT 8,1 IN ONDERZOEK VAN INDEPENDER. NL. ZIE PAG. 22

MAAK VAN UW DUURZAME BANK UW DAGELIJKSE BANK GA NAAR WWW.TRIODOS.NL/BETALEN

UTRECHTSEWEG 44 POSTBUS 55 3700 AB ZEIST T +31 (0)30 693 65 11 [email protected] WWW.TRIODOS.NL