kleur geld uitgave van TRIODOS BANK - NO van

de

kleur van geld

uitgave van TRIODOS BANK - NO 116 - 2011 - WWW.TRIODOS.NL

IN DIT NUMMER: word mede-eigenaar van Triodos Bank BIologIsch hEEfT DE ToEkoMsT mariTiem avonTuur Dag vaN DE DUURzaaMhEID spelen meT voedsel INNovaTIEvE joNgERENhUlp swingen zonder muziek

14

Kleinschalige en persoonlijke jeugdzorg

05

voed is d bas d Kle va

Triodos Bank in The Big Apple

18

20 Muziek zit tussen je oren 13

Haantje de voorste in uganda

05

Mede-eigenaar Triodos Bank Investeer in een duurzame toekomst

08

Biologische landBouw Voedselproductie met respect voor natuur

13

aMBassadehoTel Met korting overnachten in 17e eeuws grachtenhuis

14

posiTief opvoeden Spirit helpt jongeren en gezinnen met opgroeien en opvoeden

16

inhoud

spelen MeT voedsel Interview met Olivier de Schutter over voedselspeculatie

18

Triodos Bank groeiT In het eerste halfjaar van 2011 is Triodos Bank gegroeid met 7%

20

senciTy-evenTs Mondiale muziek- en danssensatie voor dove en horende jongeren

22

al uw Bankzaken duurzaaM geregeld Alle informatie over sparen, beleggen en betalen op een rij

fotografie cover DAnA VAn Leeuwen De Kleur van Geld informeert over de activiteiten van Triodos Bank en Triodos beleggingsfondsen. Het wordt gratis toegezonden aan klanten en relaties.

COLUMN MATTHIJS BIERMAN

NiEUWS

4

VERBINDING

11-11-11 Voedsel is de basis van ons bestaan. Alleen al om die reden is de mens verbonden met de aarde. Het is dus van belang ons voedsel te produceren op een manier die recht doet aan die verbinding en die de balans met de aarde en de natuur respecteert. Triodos Bank zet zich met precies dat doel al ruim 30 jaar in voor duurzame voedselproductie. In dit nummer van De Kleur van Geld geven we u graag een indruk van de keuzes die we daarbij maken. Verbinding is ook in de andere sectoren waarin wij actief zijn een centraal thema. Mariënne Verhoef, bestuurder van jeugdzorgorganisatie Spirit in Amsterdam, vertelt hoe ze persoonlijke zorg aan jongeren biedt. Zorg waarbij een warme, menselijke band tussen hulpverlener en cliënt uitgangspunt is. Triodos Bank financiert de bouw van drie nieuwe, energiezuinige opvang­ huizen van Spirit. Ook kunt u in dit nummer meer lezen over de aandelenemissie van Triodos Bank. Deze aandelen zijn in feite certificaten van aandelen, die worden uitgegeven en beheerd door Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (SAAT). Het bestuur van SAAT treedt op als aandeelhouder en oefent het stemrecht uit namens alle certificaathouders. Op deze manier wordt het bijzondere karakter van onze bank ook op de lange termijn gewaarborgd. We wensen u veel leesplezier. Matthijs Bierman Directeur Triodos Bank Nederland [email protected]

Stichting Urgenda wil Nederland sneller duurzamer maken. Zij organiseert op 11 november 2011 de Dag van de Duur­ zaamheid. U kunt dan deelnemen aan verschillende activiteiten, of zelf iets organiseren met uw bedrijf, organisatie of school. Denk aan de start van een duurzaam project of evenement, een groene kortingsactie, een dag met alleen biologisch eten of een record­ poging. U kunt uw activiteit aanmelden op: www.dagvandeduurzaamheid.nl Wilt u geen activiteit organiseren, maar wel graag zelf een volgende sprong maken naar een duurzamere levensstijl? Ga dan naar www.ikspringover.nl en vink een van de thema’s aan: duurzaam voedsel, duurzame energie of mode. Hiermee maakt u kans op kaartjes voor hét duurzaamheidsevent van het jaar: De Nacht van de Duurzaamheid (vooraf­ gaand aan de Dag van de Duurzaamheid) op 10­11­11 in Amsterdam. Triodos Bank is lid van het platform Urgenda. WWW.dagvaNdEdUUrzaaMhEid.NL WWW.ikSpriNgOvEr.NL

1,5 MIlJARD

De Nederlandse overheid stimuleert het gebruik van fossiele energie met maar liefst 5,8 miljard euro per jaar. Dat geld gaat onder meer naar subsidies en belastingvoordelen voor producenten en grootverbruikers. De overheid heeft ruim vijftig regelingen waarmee de energiemarkt wordt gereguleerd en beïnvloed. Dit blijkt uit recent onderzoek van onderzoeksbureaus Ecofys en CE Delft, uitgevoerd in opdracht van Triodos Bank en Eneco. Uit het onder­ zoek blijkt ook dat de overheid duurzame energie met slechts 1,5 miljard euro per jaar stimuleert. “Die scheve verhouding zet een rem op de ontwikkeling van duurzame energie”, zegt Daniël Povel, directeur Energie en Klimaat van Triodos Bank. “Het stimuleren van fossiele energie is niet toekomstgericht. Fossiele energie is eindig, de toekomst is aan hernieuwbare bronnen zoals zon en wind. Bovendien heeft de markt behoefte aan transparant beleid dat op de lange termijn is gericht. Er is behoefte aan een eerlijk speelveld voor alle opwekkingstechnieken en het mee­ nemen van alle (vervuilende) kosten in de elektriciteitsprijs.” WWW.triOdOS.NL/rappOrt-ECOfyS

5

NiEUWS

Ny

21-9 TWEEDUIZENDVEERTIEN

WAT DeeD TrIODOS BANK IN NeW YOrK? De beurs lijkt soms wel de enige graadmeter van onze welvaart. Maar winst en verlies gaan niet alleen over geld. Wat je met geld teweeg brengt, is voor ons minstens zo belangrijk.

Op 21 september 2011, de Internationale Dag voor de Vrede, is in Utrecht en in Caïro de aftrap gegeven voor MasterPeace. MasterPeace staat voor samen vrede bouwen. Triodos Bank is samen met IKV Pax Christi en de Vrede van Utrecht 2013 een van de founding partners van dit bijzondere vredesproject. Na de aftrap vinden er drie jaar lang allerlei vredesactiviteiten en projecten plaats. Met als hoogtepunt een bijzonder concert naast de piramides in Egypte, op 21 september 2014.

24 SEptEMbEr 2011 Op de dag dat dit nummer van De Kleur van Geld verschijnt, reikt Triodos Bank de Hart­Hoofdprijs uit. Deze publieks­ prijs van 10.000 euro wordt dit jaar voor het eerst toegekend aan de meest vernieuwende en inspirerende duur­ zame ondernemer. De afgelopen weken kon er via www.triodos.nl/ harthoofd gestemd worden op de negen genomineerde ondernemers die allen zijn gefinan­ cierd door Triodos Bank. In dit nummer leest u het verhaal van een aantal van hen. Op de website publiceren we wie van de negen genomineerde ondernemers de prijs heeft gewonnen. WWW.triOdOS.NL/ harthOOfd

WWW.MaStErpEaCE.Org

Om onze nieuwe uitgifte van Certificaten van aandelen aan te kondigen, hebben we onze boodschap getoond op de bekendste tickertape ter wereld, die van Nasdaq in New York. Daar lieten we zien waar wij voor staan: een duurzame toekomst. Bekijk de film op triodos.nl

14 t/M 20 NOvEMbEr 2011 In de Puur Restaurant Week kun je bij honderden restaurants door heel Nederland genieten van een h’eerlijk 3­gangen diner. Restaurants zetten een ‘Puur Menu’ op de kaart waarbij biologisch, fairtrade en duurzame vis centraal staan. Een aantal van deze restaurants zijn gefinancierd door Triodos Bank. WWW.pUUrrEStaUraNtWEEk.NL

NiEUWE WiNdtUrbiNES OOStErSChELdEkEriNg Triodos Bank financiert de bouw van zeven nieuwe windturbines bij de Oosterscheldekering. Samen produceren ze jaarlijks gemiddeld ruim 60 miljoen kWh aan schone energie. Dat is voldoende voor het stroomverbruik van 18.500 huis­ houdens. De turbines komen te staan in drie windparken van ontwikkelaar E­Connection: Windpark Neeltje Jans, Windpark Roompotsluis en Windpark Roggeplaat. WWW.E-CONNECtiON.NL

De Terp Biologisch landbouwbedrijf De Terp uit Erichem is sinds 1984 actief in de biologische landbouw. Ooit begonnen als een klein biologisch tuinbouwbedrijfje op slechts één hectare, maar inmiddels uitgegroeid tot een volwaardig gemengd bedrijf van negentig hectare. De Terp kan met recht tot de pioniersbedrijven van de industrie gerekend worden met een nagenoeg gesloten kringloop van grondstoffen, voer en mest, en een mooie evenwichtige verdeling tussen akkerland, grasland, pompoenland, bos en vee. www.TrioDos.nl/ mijngelDgaaTgoeD

voe als voedsel als basis

eds s mijn gelD gelD gaaT gaaT goeD goeD

Voedsel is de basis van ons bestaan. Daarom is het van belang om ons voedsel duurzaam te produceren, met respect voor natuur en aarde. Biologische landbouw doet dat. Het is een duurzame benadering van de voedselproductie die de kwaliteit van de aarde versterkt. Triodos Bank zet zich al ruim 30 jaar in voor duurzame voedselproductie. Het marktaandeel van biologische voeding stijgt gestaag. Triodos Bank levert een constructieve bijdrage aan de toekomst door inspirerende, biologische koplopers in contact te brengen met bedrijven die zich duurzaam willen ontwikkelen.

fotografie michiel wijnbergh / wendela griffIoen-bogerd / Loef-Produkties tekst Tobias Reijngoud

Biologisch wordt gangbaar

9

KWarTaaLDOSSIEr

43,7

13%

Bron: monitor duurzaam voedsel 2010, cbs, lto noord advies

miljard

de totale voedselbesteding in nederland is in 2010 gelijkgebleven op 43,7 miljard euro.

2,4% op 2,4% van het totale landbouwoppervlakte wordt in nederland biologisch geboerd.

TrIODOS InTErnET bETaaLrEKEnIng wilt u al uw bankzaken duurzaam regelen en bijdragen aan een betere wereld? stap dan nu over op de triodos internet betaalrekening van triodos bank. hiermee kunt u wereldwijd kosteloos geld opnemen en betalen, gratis internetbankieren en online betalen met ideal. u opent een triodos internet betaalrekening heel eenvoudig via ww.triodos.nl of stuur de antwoordcoupon bij dit magazine in voor meer informatie. WWW.TrIODOS.nL/ bETaLEn

Toekomstbestendig Biologische landbouw was nog niet zo lang geleden de gangbare vorm van landbouw. Tot kort na de Tweede Wereldoorlog werden chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest slechts op kleine schaal gebruikt en waren akkerbouw, veelteelt en tuinbouw van nature natuurlijk. Gedurende de afgelopen 60 jaar is er echter een grote kloof ontstaan tussen natuurlijke productiemethoden en de huidige reguliere landbouw. Om een duurzame voedselvoorziening te realiseren, is het noodzakelijk om de landbouw te verduurzamen. Biologische landbouw moet weer gangbaar worden. Dat betekent niet terug naar vroeger. Integendeel. De afgelopen decennia is de kennis over duurzame productie­ methoden enorm toegenomen. Die kennis is essentieel voor het opbouwen van een duurzame, toekomstbestendige landbouw­ sector. Op basis van innovatieve inzichten kan de landbouwsector terug naar zijn biologische wortels. Triodos Bank investeert al sinds haar oprichting in biologische en duurzame landbouw. “Voedsel is letterlijk de basis van ons bestaan”, zegt Melanie Wals, accountmanager biologische voeding en landbouw van Triodos Bank. “Juist daarom is het cruciaal om de voedselproductie duurzaam vorm te

de besteding aan biologisch voedsel is in 2010 met 13% gestegen van 665,1 miljoen euro in 2009 naar 752,1 miljoen euro in 2010.

55 in nederland is er ruimte voor 55 extra nederlandse biologische melkveebedrijven.

geven. Biologische landbouw produceert voedsel op een manier die in balans is met natuur en aarde. Duurzame landbouw neemt geen hypotheek op de toekomst door de bodem uit te putten of het milieu te vervuilen met chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Door biologische landbouwbedrijven te financieren, levert Triodos Bank een bijdrage aan de verduurzaming van de voedselproductie.” Toewijding en aandacht Gerbranda State is een van de landbouwbedrijven die Triodos Bank al vele jaren financiert. Het bedrijf ligt in het weidse en stille landschap vlak achter de Waddenzeedijk bij Harlingen. Gerbranda State heeft een eeuwenoude geschiedenis. “Hier wordt al geboerd sinds de dertiende eeuw”, vertelt Asse Aukes. Aukes startte hier samen met een aantal vennoten in 1990 een biologisch­dynamisch bedrijf.

Asse en zijn vrouw Veronica Aukes zijn vandaag de dag vennoten in het bedrijf, samen met Sander en Marjolein Koster. Gerbranda State is een gemengd bedrijf met akkerbouw, tuinbouw en een geitenhouderij. Sinds zeven jaar is het bedrijf uitgebreid met een zorgboerderij. De keuze voor de biologisch­dynamische landbouw was voor Aukes en zijn vennoten vanzelfsprekend. “Een respectvolle en liefdevolle benadering van grond, gewassen en dieren: daar draait het om in de biologische en biologisch­ dynamische landbouw”, zegt Aukes. “Het is van belang dat je als boer een werkelijke relatie hebt met je grond, je gewassen en je dieren. Die toewijding en aandacht komt uiteindelijk terug in de kwaliteit van je producten.” Toewijding en aandacht betekent volgens Aukes ook dat een bedrijf niet te groot kan zijn. “Een reguliere boer die honderden hectares in z’n eentje bewerkt, verliest het contact met zijn grond.

“Biologische landbouw produceert voedsel op een manier die in balans is met natuur en aarde.” Melanie wals

10

KWarTaaLDOSSIEr

consumentenbesteding voeding 2010 graFIEKEn biologisch voedsel is het beste vertegenwoordigd in verse producten. dit blijkt als we de omzetaandelen van biologische voeding vergelijken met het aandeel in de totale markt. in de consumentenbeleving is de meerwaarde van biologische voeding het makkelijkst te begrijpen bij verse producten. bron: lei 2011

gerbranda state is een gemengd bedrijf met akkerbouw, tuinbouw en een geitenhouderij.

Bovendien kan hij alleen maar een groot areaal bewerken omdat hij gebruikmaakt van chemische bestrijdingsmiddelen. Als ik hier om me heen kijk, ervaar ik de hele wereld en al het leven als een groot wonder”, zegt Aukes. “Die ervaring is het uitgangspunt voor de manier waarop wij werken. Je hoort boeren vaak klagen over het weer. De ene keer is het te droog, dan te nat, dan te warm, dan te koud. Het is nooit goed. Dat klagen snap ik nooit zo goed. Volgens mij is het altijd mooi weer, alleen pást het je niet in alle gevallen. Vorige week waren we op het land bezig toen er een daverend onweer losbrak. Dat was vervelend omdat we ons werk niet konden afmaken. Maar we hebben wel vol ontzag gekeken naar het natuurgeweld. De verwondering over alles om je heen is essentieel als je werkt met de natuur.” Stimuleren Het marktaandeel biologische voeding in Nederland is een kleine drie procent. Dat percentage stijgt weliswaar gestaag maar er blijft nog een wereld te winnen. Triodos Bank zet zich in voor de verdere ontwikkeling van de biologische land­ bouw. De bank financiert erkende biologische landbouwbedrijven die het EKO­keurmerk voeren. Toch blijft de betrokkenheid van Triodos Bank niet beperkt tot deze gecertificeerde bedrijven, vertelt Niels Back, accountmanager biologische voeding en landbouw van Triodos Bank. “Het is belangrijk dat steeds meer bedrijven omschakelen op duurzame productiemethoden. Triodos Bank levert een bijdrage aan die beweging door de biologische koplopers die wij financieren in contact te brengen met bedrijven die nog niet zo ver zijn. Door onze jarenlange betrokkenheid bij de biologische land­ bouw hebben we een breed netwerk opgebouwd van vernieuwende en voor­ uitstrevende ondernemers. Samen met hen stimuleren we andere ondernemers om zich verder te verduurzamen.”

biologisch %

Een van de partijen waar de bank als financier al vele jaren mee samenwerkt is Stichting Loverendale. De stichting beheert een aantal biologische landbouwbedrijven in Zeeland, onder meer boerderij Loverendale ­ Ter Linde. Dat bedrijf werd in 1926 opgezet als een van de eerste biologisch­dynamische bedrijven ter wereld en het eerste van Nederland. Loverendale wil de langdurige inspanning van boeren om biologisch­ dynamische boerderijen te ontwikkelen, overdraagbaar maken op hun opvolgers. “Ons doel is het garanderen van de continuïteit van de bedrijven die we beheren”, legt Loverendale­directeur Frank Loef uit. “De gemiddelde leeftijd van de boeren loopt op. Velen behoren tot de babyboomgeneratie die de komende jaren met pensioen gaat. Onze organisatie wil ervoor zorgen dat de bedrijven voor de biologisch­dynamische landbouw behouden blijven, ook als de boer zelf stopt. Zo leveren wij een bijdrage aan een duurzame toekomst.”

totaal %

aardaPPelen, groente en fruit 12,6

Zuivel 6,5

aardaPPelen, groente en fruit 21,9

boter & kaas 5,7 eieren 0,8

Positieve beweging Biologische landbouw is over het algemeen extensiever dan de geïndustrialiseerde landbouw. Er is vaak meer grond en tijd nodig voor de productie van biologische producten. Dat werpt de vraag op of de hele wereld wel biologisch gevoed kan worden. “Daarover wordt verschillend gedacht”, zegt Melanie Wals van Triodos Bank. “Toch geeft onderzoek aan dat het kan, mits burgers bewust consumeren.” Duurzame, biologische landbouw heeft hoe dan ook de toekomst. Het is een niet te stoppen ontwikkeling. “Het is ook niet minder dan vanzelfsprekend dat we ons voedsel produceren op een manier die niet ten koste gaat van de aarde en van toekomstige generaties”, zegt Wals. Steeds meer consumenten kiezen bewust voor biologische producten. Dat is een krachtige en positieve beweging waar Triodos Bank zich ten volle aan verbindt.

vlees(waren) en vleesvervangers 13,5

Zuivel 17,1

boter & kaas 4,2 brood 7,0

eieren 3,2

koffie, thee en cacao 5,7 vis 2,0

vlees(waren) en vleesvervangers 14,9

brood 9,6 koffie, thee en cacao 4,0 vis 0,3

1.

overig voedsel 24,8

2.

overig voedsel 46,2

11

KWarTaaLDOSSIEr

> LOvErEnDaLE

loverendale is opgericht in 1926 als een van de eerste biologischdynamische landbouwbedrijven in de wereld. loverendale investeert in grond en gebouwen ten behoeve van biologischdynamische landbouwbedrijven.

DE grOEnE grIFFIOEn

de groene griffioen is een biologische educatieboerderij met zo’n 45 montbeliarde koeien, bijna 40 stuks jongvee, stieren, kippen, een biologische kaasmakerij en een winkel.

< gErbranDa STaTE

biologisch dynamisch landbouwbedrijf gerbranda state in Pietersbierum kiest bewust voor verbreding van de landbouw.

MEEr InFOrMaTIE OvEr DEzE PrOjEcTEn En anDErE DOOr TrIODOS banK gEFInancIErDE DuurzaME OnDEr­ nEMErS vInDT u OP WWW.TrIODOS.nL/ MIjngELDgaaTgOED

MaaTSchaP SLIngEnbErgh

joost en suzan slingenbergh kochten in februari 2010 een intensief vleeskuikenbedrijf waar 21 kippen per vierkante meter leefden. in een paar maanden bouwden ze dit bedrijf om tot een biologisch pluimveebedrijf waar nu zes kippen per vierkante meter een goed leven hebben.

12

nieuws

500

Jaar MaritiEM aVontuur

EnErgiEzuinigE

sportvelden De verlichting van sportvelden is een nieuw, duurzaam tijdperk ingegaan. Steeds vaker maken sportverenigingen gebruik van dynamische ledsystemen. Daarmee zijn forse besparingen op de energierekening mogelijk, onder meer door de verlichting van een complex exact af te stemmen op het gebruik. “De belangstelling neemt enorm toe,” zegt Marinus Jan Veltman van specialist LEDexpert. Dynamische ledverlichting heeft meerdere voordelen. Wanneer hockeyers bijvoorbeeld gedurende een training een veld maar voor de helft gebruiken, kan de andere helft met een klein beetje verlichting toe. En bij een tennispark is het mogelijk de verlichting te koppelen aan het systeem waarmee spelers een baan reserveren.

milieubewust

tranSport Een transporteur uitkiezen die de schadelijke uitstoot van zijn wagenpark zoveel mogelijk beperkt? Bedrijven met duurzame ambities kunnen dat sinds kort eenvoudig dankzij een speciale webtoepassing van Eyefreight. Eyefreight is een bedrijf dat, met een financiering van triodos Bank, oplossingen bedenkt voor het vergemakkelijken en (duurzaam) verbeteren van vrachtmanagement. De nieuwe toepassing maakt het bedrijven mogelijk geheel automatisch de uitstoot per transport uit te rekenen en hierop te sturen.

www.ledexpert.nl

Vaak organiseren bedrijven het goederentransport nog lokaal. “Met ons systeem kunnen ze inzicht krijgen in de werkwijze per vestiging en bijvoorbeeld transportvolumes effectiever bundelen”, aldus Wouter Lammerse van Eyefreight. www.eyefreight.com

Het Scheepvaartmuseum in amsterdam opent na een ingrijpende verbouwing op 2 oktober aanstaande weer de deuren. Het museum laat zien hoe de zee de nederlandse cultuur heeft bepaald. Via fascinerende, interactieve tentoonstellingen kan iedereen op zijn eigen manier 500 jaar maritieme geschiedenis ontdekken. Sfeervolle objecttentoonstellingen en speciale tentoonstellingen voor kinderen, zoals ‘zie je in de gouden Eeuw’ en ‘Het verhaal van de walvis’, tonen het beste uit de vooraanstaande collectie van Het Scheepvaartmuseum. triodos Cultuurfonds heeft het deel van de verbouwing gefinancierd dat zorg gaat dragen voor de commerciële inkomsten. Denk hierbij aan inkomsten uit horeca-activiteiten. Die inkomsten zijn belangrijk om minder afhankelijk te zijn van bijvoorbeeld subsidies, zegt Eric Holterhues, hoofd Kunst en Cultuur. “Wij faciliteren hiermee het cultureel ondernemerschap en bieden zo een alternatief voor de terugtredende overheid.” www.hetscheepvaartmuseum.nl met korting naar het scheepvaartmuseum? kijk op de coupon die bijgevoegd is bij de kleur van geld.

tien zorgvuldig gerestaureerde 17e eeuwse grachtenhuizen vormen het ambassade Hotel in amsterdam. Het staat bekend om de vele schrijvers die er verblijven en de bijzondere kunstcollectie. De bibliotheek omvat meer dan 3.000 boeken, gesigneerd door de auteurs tijdens hun verblijf. Een uniek lezersaanbod vindt u op de coupon bij dit nummer.

Met 105.000 leningklanten en 690.000 spaarklanten is Centenary Bank uitgegroeid tot marktleider in de microfinancieringssector in uganda. Een van de klanten is Kakembo Florence naijuka, die dankzij een lening van Centenary Bank haar kippenboerderij heeft uitgebreid met een nieuwe schuur en een waterput.

Het begon met een gedachte: een plek die bewoners verbindt en waar ze trots op zijn. Samen met gemeente, buurtbewoners en een ploeg mensen heeft Happy Megally in de nieuwe utrechtse wijk Leidsche rijn het anafora parkrestaurant en de Bosspeeltuin neergezet. Een voorbeeld van hoe aandacht, verbinding en vertrouwen leidt tot maatschappelijke winst.

Xpositron is broedplaats en amsterdams grootste zonnecentrale in één, die huisvesting biedt aan 90 creatieven. Een laboratorium, waar een mix van synergie en individuele doortastendheid niet alleen leidt tot prijswinnende architectuur, design, innovaties en kunst, maar ook tot een duurzame faciliteit met zelf opgewekte groene stroom.

triodos.nl/mijngeldgaatgoed Deze projecten financieren we met uw geld. Kijk voor meer informatie over deze en andere projecten op www.triodos.nl/mijngeldgaatgoed

duurzaam INNOVErEN

14

positief OPVOEdEN Jeugdzorginstelling Spirit helpt jongeren en gezinnen die problemen hebben met opgroeien en opvoeden. Spirit werkt in en om Amsterdam en begeleidt met 1.200 medewerkers jaarlijks ongeveer 7.000 jongeren. De instelling is daarmee een grote speler binnen de jeugdzorg. Toch is de zorg van Spirit kleinschalig en persoonlijk. Triodos Bank financiert de bouw van drie nieuwe huizen voor de opvang van jongeren met ernstige gedragsproblemen. De panden zijn energie­ zuinig gebouwd en voldoen aan strenge milieueisen.

fotografie Archivolt Architecten Bv / JAn-Willem steenmeiJer / mAculA productions tekst toBiAs reiJngoud

Persoonlijke zorg Spirit loopt voorop bij de vernieuwing van de jeugdzorg. “Persoonlijke zorg staat bij ons hoog in het vaandel”, vertelt Mariënne Verhoef, bestuurder van de jeugdzorginstelling in Amsterdam. “Onze jongeren en hun gezinnen hebben één vaste begeleider: de jeugdmaat­ schappelijk werker. Die is de spil in onze hulpverlening.” Door te werken met een vaste begeleider voorkomt Spirit dat jongeren te maken krijgen met steeds weer andere hulpverleners met elk hun eigen specialisme, intakegesprek en behandelplan. Verhoef: “Versnipperde begeleiding was tot voor kort een veelvoorkomend probleem in de jeugdzorg. Bij ons is dat verleden tijd.” De vaste jeugdmaatschappelijk werker bouwt in de loop van de tijd een persoonlijke band op met de jongere en zijn gezin. Hij bespreekt wat de problemen zijn en begeleidt de jongere

15

proJect cv marIëNNE VErhOEf mariënne verhoef (1959) is sinds 2006 lid van de raad van Bestuur van jeugdzorginstelling spirit. daarvoor was ze zeven jaar plaatsvervangend secretaris-generaal bij het ministerie van financiën. verhoef werkte verder als directeur op het ministerie van landbouw. Ze studeerde planologie aan de landbouwuniversiteit Wageningen.

zoveel mogelijk zelf. Verhoef: “Daar waar nodig schakelt hij andere deskundigen in voor de aanpak van specifieke problemen. Soms hebben jongeren bijvoorbeeld ernstige psychische klachten waar een psycholoog of psychiater bij nodig is. Maar ook dan blijft de maatschappelijk werker de coördinator.” De aanpak van Spirit past volgens Verhoef in deze tijd van overheidsbezuinigingen. “Ik zie de bezuinigen op zorg en welzijn vooral als een kans voor vernieuwing”, zegt ze. “Onze doelgerichte en persoonlijke aanpak voorkomt dat cliënten te maken krijgen met een hele batterij hulpverleners. We werken daardoor efficiënt en kunnen voor minder geld meer mensen helpen.”

we veel gezinnen begeleiden, hebben we een vaste groep medewerkers. Elk van hen heeft een aantal jongeren onder zijn hoede. Onze medewerkers komen vaak dagelijks in de wijk, kennen de mensen die er wonen en de problemen die er spelen.” Spirit werkt in de wijken nauw samen met scholen en club­ en buurthuizen. “Door samen op te trekken voorkomen we dat jongeren tussen wal en schip vallen”, zegt Verhoef. Spirit gaat uit van de eigen kracht van de jongeren en stimuleert hen om zelf hun problemen aan te pakken, samen met hun sociale omgeving. “Onze benadering is positief”, aldus Verhoef. “We kijken vooral naar wat mensen wél kunnen in plaats van naar hun beperkingen.”

Eigen kracht Spirit is bezig om de jeugdmaatschappelijk werkers zoveel mogelijk per wijk te organiseren. Verhoef: “In de wijken waar

duurzaam opvoeden Spirit begeleidt jongeren zoveel mogelijk in hun eigen omgeving. Maar sommigen hebben zulke ernstige gedragsproblemen

dat ze niet meer thuis kunnen wonen. Voor hen zijn er pleeggezinnen en (gezins)huizen. Momenteel bouwt Spirit drie huizen in Amsterdam waar vanaf volgend jaar 48 jongeren kunnen worden opgevangen. Triodos Bank is betrokken als financier. Verhoef: “Het zijn energiezuinige gebouwen. Daar hebben we bewust voor gekozen want duurzaamheid staat bij Spirit hoog op de agenda. We leren onze jongeren om verantwoord om te gaan met de aarde. Maar onze aandacht voor duurzaamheid gaat verder en heeft in feite betrekking op alles wat we doen. Door jongeren te helpen hun leven weer op orde te krijgen, zijn we eigenlijk duurzaam aan het opvoeden.” www.sPIrIt.Nl

lEEs dE uItgEbrEIdE VErsIE VaN dIt INtErVIEw OP www.trIOdOs.Nl/ dEklEurVaNgEld

16

interview

spelen meT voeDsel Speculatie door financiële instellingen drijft wereldvoedselprijzen op. Dat zegt Olivier de Schutter, VNvoedselrapporteur. Hoge voedselprijzen zijn dramatisch voor mensen in ontwikkelingslanden. De Schutter pleit voor ecologische landbouw. fotografie Tineke D’haese tekst Tobias reijngouD

explosief Olivier de Schutter, de speciale rapporteur voor het recht op voedsel van de Verenigde Naties, presenteerde onlangs een rapport over de explosieve groei van voedselprijzen. Forse prijsstijgingen zijn catastrofaal voor mensen in ontwikkelingslanden, omdat zij vaak het overgrote deel van hun huishoudbudget besteden aan voedsel. “Zij kunnen de prijsstijgingen niet opvangen en worden er letterlijk het slachtoffer van”, aldus De Schutter. Hij onderzocht de oorzaken van de prijsstijging in de afgelopen jaren. De Schutter: “Speculatie door onder meer banken, verzekeraars en pensioenfondsen speelt hierin een prominente rol.” Casino-economie Tot een aantal jaren terug waren voedselprijzen afhankelijk van de verhouding tussen vraag en aanbod. Viel de oogst tegen, dan stegen de prijzen. Was de oogst goed, dan daalden ze. De afgelopen jaren versoepelden overheden de regelgeving rond de wereldvoedselmarkt. Daardoor kregen kapitaalkrachtige beleggers invloed op de markt van agrarische producten. Vanaf 2004 lijken voedselprijzen in toenemende mate door de activiteiten van deze grote beleggers te worden bepaald. Financiële instellingen zien speculatie op de voedselmarkt als een manier om hun risico’s te spreiden. Zo dekken ze zich in tegen negatieve koersontwikkelingen op

financiële markten. De voedselprijzen zijn daarmee afhankelijk geworden van ontwikkelingen op financiële markten. De klassieke relatie tussen vraag en aanbod van voedsel is van minder groot belang geworden voor de prijsontwikkeling. De Schutter: “Door de invloed van speculatie gaan voedselprijzen op en neer en zijn ze onvoorspelbaar. Dat is gevaarlijk en leidt tot een soort casino-economie waarop geen peil te trekken is.” ecologisch en kleinschalig De Schutter pleit voor een hervorming van de regelgeving zodat de invloed van speculanten op de voedselprijzen kan worden beperkt. Maar betere regelgeving is volgens hem onvoldoende om in de toekomst een duurzame landbouwsector op te bouwen. De Schutter: “Om 9 miljard mensen te kunnen voeden in 2050, moeten we de meest efficiënte landbouwtechnieken toepassen die beschikbaar zijn. Dat betekent overstappen op ecologische en kleinschalige landbouw. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat ecologische landbouw de voedselproductie verbetert, zeker in arme landen.” De voedselproductie in ontwikkelingslanden kan er de komende tien jaar mee worden verdubbeld, meent De Schutter. Banken zoals Triodos Bank, hebben een belangrijke taak als financiers van de omslag naar een duurzame landbouwsector. www.triodos.nl/voedselspeCulatie

PROJECT CV olivier de sChutter Olivier de Schutter is sinds 2008 speciaal rapporteur voor het recht op voedsel van de Verenigde Naties. Hij is jurist en expert op het gebied van mensenrechten en studeerde aan de universiteit van Harvard. Voordat hij bij de VN in dienst trad, was hij secretaris-generaal van de International Federation for Human Rights.

“Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat ecologische landbouw de voedselproductie verbetert.” Olivier de Schutter

18

HET NIEUWE BANKIEREN

De Global Alliance for Banking on Values is een wereldwijd netwerk van toonaangevende duurzame banken, mede opgericht door Triodos Bank. Onlangs ontving dit netwerk een donatie van 200.000 dollar van de Rockefeller Foundation. Dit bedrag is bestemd om de mogelijkheden te onderzoeken voor een fonds dat in duurzame banken investeert. WWW.GABV.ORG

INVESTEREN IN TRIODOS BANK Triodos Bank groeit sterk en financiert met het geld van spaarders en beleggers veel verschillende duurzame bedrijven en projecten. Met een Certificaat van aandeel Triodos Bank investeert u in de bank zelf, waardoor de bank nog meer kredieten kan verstrekken. CERTIFICATEN VAN AANDELEN Als u investeert in Triodos Bank, ontvangt u Certificaten van aandelen. De Certificaten van aandelen zijn niet beursgenoteerd, maar wel verhandelbaar en alleen verkrijgbaar via Triodos Bank. SAAT Om de onafhankelijkheid en de duurzame missie van Triodos Bank te verankeren, zijn alle aandelen ondergebracht bij de Stichting Administratie Aandelen Triodos Bank (SAAT). MEER INFORMATIE OVER CERTIFICATEN VAN AANDELEN TRIODOS BANK OP WWW.TRIODOS.NL/ CERTIFICATEN

Gedurende de eerste zes maanden van 2011 is het balanstotaal van Triodos Bank met 7% gegroeid tot 3,7 miljard euro. In dezelfde periode van 2010 bedroeg de groei 11%. Deze gestage groei is een krachtig bewijs voor het succes en de robuustheid van het Triodos Bank bedrijfsmodel. Juist ook in lastige economische tijden. De kredietportefeuille met leningen aan duurzame bedrijven en projecten groeide met 12%, wat in lijn is met de ambitieuze doelstelling voor 2011. De winst van Triodos Bank is met 4% gestegen ten opzichte van dezelfde periode in 2010. De netto winst bedraagt 7,6 miljoen euro tegenover 7,2 miljoen euro in de eerste zes maanden van 2010. WWW.TRIODOS.NL/NIEUWS

BIJZONDERE FINANCIERINGSVORM Maximaal 28 autistische kinderen tussen de 3 en 12 jaar kunnen sinds eind augustus terecht in begeleidingscentrum Raeger. Deze kinderopvang op IJburg in Amsterdam is mogelijk gemaakt dankzij een bijzondere fi nancieringsconstructie: Triodos NSGK Borgstellingsfonds. Triodos Bank fi nanciert het project terwijl de Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind gedeeltelijk garant staat. Triodos Bank en NSGK gaan vaker samenwerken om vernieuwende initiatieven te realiseren die het welzijn bevorderen van kinderen met een beperking. WWW.NSGK.NL WWW.TRIODOS.NL/DEKLEURVANGELD

MEDE-EIGENAAR WORDEN

VAN TRIODOS BANK?

Dit kan door Certificaten van aandelen Triodos Bank aan te kopen. De Certificaten van aandelen zijn niet beursgenoteerd, maar wel dagelijks verhandelbaar en verkrijgbaar via de Triodos Bank vestigingen in Nederland, België, Groot Brittannië, Spanje en Duitsland. Met de lopende emissie van certificaten is in Spanje en België al meer dan 35 miljoen euro eigen vermogen opgehaald. Voor elke euro die we aan eigen vermogen aantrekken, kunnen we een veelvoud uitlenen aan duurzame ondernemers. Wij nodigen u graag uit om zelf certificaathouder te worden of, wanneer u dit al bent, Certificaten van aandelen bij te kopen. Zo blijft u verbonden met Triodos Bank en kunt u uw geld laten werken voor een betere wereld. WWW.TRIODOS.NL/CERTIFICATEN Als u belegt, loopt u financiële risico’s. Meer hierover leest u in de folder of in het prospectus, dat u vindt op www.triodos.nl of die u kosteloos kunnen worden toegezonden.

19

feiten & CiJfers

Aantal bedrijven in nederland.

75

Aantal euro’s verwerkt via de zakelijke betaalrekeningen in 2010.

MiljARD

270 DuizenD

Aantal betaalautomaten in nederland.

2

Bron: Triodos Bank, CBS, Detailhandel nederland 2011, McKinsey 2011, Gezamenlijke Toonbankinstellingen 2011

MiljARD

43% 17.625 Groei van het aantal zakelijke betaalrekeningen bij Triodos Bank in het afgelopen jaar.

Aantal transacties op zakelijke rekeningen bij Triodos Bank.

1,8 MiljOen

Aantal ondernemers die bankieren bij Triodos Bank (per 22 augustus 2011).

Aantal elektronische betalingen in 2010.

20

Rock ThE SEnSES Ronald Ligtenberg organiseert met zijn Stichting Skyway al weer negen jaar de zogenaamde Sencity muziek- en dansevents voor zowel dove als horende jongeren. Sencity is inmiddels uitgegroeid tot een wereldmerk, met events op vijf continenten. fotografie Skyway tekst COnniE LOhuiS

PROJECT CV Ronald ligtenbeRg Ronald Ligtenberg (37) startte in 2003 met de Stichting Skyway. Tot op heden hebben er wereldwijd al 32 Sencity events plaatsgevonden, en zijn evenveel trainingstrajecten voor dove en horende jongeren opgezet. Op 24 september vindt in de Maassilo te Rotterdam - en tegelijkertijd ook in Sao Paulo - weer een Sencity event plaats. Op 8 oktober aanstaande is Londen aan de beurt. De ervaring die Ligtenberg heeft opgedaan met zintuigenprikkeling zet hij nu ook commercieel in onder de naam 6Dcreations.

21

MiJn geld gaat goed

Uitdaging Ligtenberg organiseerde vroeger muziekevenementen in Rotterdam, maar kwam er al snel achter dat hij een nieuwe uitdaging nodig had om zichzelf verder te ontwikkelen. “Ik wilde het onmogelijke mogelijk maken en kwam toen op het idee om Sencity dansfeesten voor dove én horende jongeren te gaan organiseren”, zegt de bevlogen Ligtenberg. Met hulp van onder andere het Prins Bernhard Cultuurfonds, het VSB-fonds en donaties van de Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind werd de Stichting Skyway opgericht. De huisbankier werd Triodos Bank. Ligtenberg: “De bank had vertrouwen in ons project en was bereid om een krediet te verstrekken. Bij Skyway staat net als bij Triodos Bank winstbejag niet op de eerste plaats. De social return on investment is óók belangrijk.” Intussen heeft het concept de wereld veroverd. Het wordt van Johannesburg, Sao Paulo, Sydney en Miami tot Madrid, Londen en Rotterdam omarmd. gratis trainingstraject Voor de organisatie van ieder event waar ook ter wereld - worden minimaal tien jongeren via een trainingstraject uitgedaagd om het onmogelijke mogelijk te maken. Ligtenberg legt uit: “Het doel van onze stichting is om jongeren te laten denken in mogelijkheden, in plaats van in beperkingen. We nodigen dus dove én horende jongeren uit om een training te volgen, vanzelfsprekend gratis. Daarin leren ze allerlei aspecten van de organisatie van events. Op de achtergrond is een vangnet van professionals. Dit werkt enorm stimulerend. Na zo’n traject hebben de deelnemers een flinke dosis zelfvertrouwen. Met name de dove jongeren die de cursus hebben gevolgd zijn rolmodellen voor anderen. We hebben onszelf nu een nieuwe naam gegeven: de ‘possibilizers’!”

“Het doel van onze stichting is om jongeren te laten denken in mogelijkheden, in plaats van in beperkingen” Ronald Ligtenberg

Prikkelend Wat maakt een event nu geschikt voor doven? Ligtenberg weet er inmiddels alles van. “Ik heb vooral véél met doven gesproken. Zij weten als geen ander hoe hun zintuigen geprikkeld kunnen worden. Hoe ze het gevoel krijgen dat ze uit hun dak gaan. Zo hebben we panelen ontwikkeld die trillen, zetten we dansende gebarentolken in, vertonen we videobeelden, hebben we lichteffecten en een aromajockey verspreidt zelfs speciale geuren. Dennengeur past bijvoorbeeld bij rustige muziek en van mandarijnengeur worden mensen vrolijk.” En tot slot weet Ligtenberg uit ervaring dat Sencity ook voor horenden een sensationele ervaring is. www.stichtingskyway.nl

22

beleggen, sparen, betalen

COlOFOn

BELEggEN

de kleur van geld is een uitgave van Triodos Bank. redactie TaMaRa RIjNEN aNNE SCHERMER EWa SKOTNICKI MaaRTEN THIjS

renDeMenten UltIMO jUlI 2011 bereKenD DOOr vWD grOUp 3 MnD

5 jaar geM.

10 jaar geM.

4,2

4,2

4,2

3,6

Triodos Cultuurfonds

3,5

-0,6

4,4

nvt

nvt

Triodos Fair Share Fund2

1,9

4,5

7,4

6,7

nvt

Triodos groenfonds2

1,5

-0,5

3,1

2,5

2,7

Triodos Renewables Europe Fund1

4,1

-1,0

2,5

3,4

nvt

2

Triodos Sustainable Bond Fund3

2,6

1,2

4,8

2,9

4,3

Triodos Sustainable Equity Fund3

-4,3

5,9

-0,9

-1,3

-0,7

Triodos Sustainable Mixed Fund3 Triodos Sustainable Pioneer Fund

1

Investeer In een DUUrZaMe tOeKOMst Financieren van duurzaamheid loont. Dat bewijst Triodos Bank al sinds de oprichting in 1980. Investeer daarom in Triodos Bank door Certificaten van aandelen Triodos Bank te kopen, een solide belegging met een stabiel rendement (5 jaarsrendement ultimo juli 2011: 4,2% per jaar*). Met uw investering in onze bank zijn wij in staat meer duurzame ondernemers te financieren. Tot 15 oktober 2011 zonder transactiekosten bij aankoop.

3 jaar geM.

-0,1

Certificaat Triodos Bank1

Over beleggen

1 jaar geM.

Triodos Vastgoedfonds4

0,2

3,9

3,7

1,9

2,7

-6,6

-4,7

-4,6

nvt

nvt

3,6

3,6

-2,0

1,5

nvt

Rendement op basis van intrinsieke waarde. Rendement op basis van intrinsieke waarde, inclusief herbelegging dividend, exclusief belastingvoordeel (over 2011 maximaal 2,2% vervolgens een jaarlijkse stapsgewijze afbouw tot maximaal 1,2% m.i.v. 2014). 3 Rendement op basis van intrinsieke waarde, inclusief herbelegging dividend. 4 Rendement op basis van herrekende intrinsieke waarde, inclusief herbelegging dividend.

1

2

SPaREN

tarIeven per 29 aUgUstUs 2011 WIjZIgIngen vOOrbeHOUDen MaanD sparen

Internet sparen

nOOrD-ZUID Internet sparen

spaar DepOsItO

KInDer tOeKOMst plan

23 17 17 30 30

WWW.trIODOs.nl/ CertIFICaten *Resultaten uit het verleden vormen geen betrouwbare indicator voor de toekomst.

DIsClaIMer Informatie over de genoemde beleggingsfondsen is te raadplegen op www.triodos.nl Hier vindt u onder meer de financiële bijsluiter en het prospectus. De beslissing om een fonds te kopen dient uitsluitend genomen te worden op basis van het prospectus. Kijk voor fondsspecifieke kosten en risico’s in het prospectus.

Maandelijks een vast bedrag tussen € 10,- en € 500,- sparen en 24 uur per dag kosteloos over uw spaargeld beschikken.

24 uur per dag uw saldo raadplegen en snel en gemakkelijk overboeken via internet. Vanaf € 50.000,1,00% rente.

Sparen voor leningen aan kleine bedrijven in ontwikkelingslanden. Saldo informatie en overboeken via internet. Vanaf € 50.000,1,00% rente.

(Bij looptijd van 5 jaar). Duurzaam sparen voor een vaste periode en profiteren van een hoge rente. Naar keuze van 1 tot 10 jaar vast.

Sparen voor de toekomst van uw (klein)kind met een hoge rente. Nu met startpremie van € 10,- of een prentenboek cadeau.

BETaLEN

al UW DagelIjKse banKZaKen DUUrZaaM geregelD Met De trIODOs Internet betaalreKenIng. Wereldwijd pinnen, internetbankieren en maandelijks een rekeningafschrift met de Triodos Internet Betaalrekening. Voor slechts 20 euro per jaar per rekeninghouder, tarief per 1 januari 2011, wijzigingen voorbehouden. KIjK vOOr Het COMplete OverZICHt van De tarIeven en InFOrMatIe Over De trIODOs Internet betaalreKenIng Op WWW.trIODOs.nl/betalen

concept STuDIO ROOM WWW.STuDIOROOM.NL ontwerp HELDERgROEN BV WWW.HELDERgROEN.NL

Over sparen

KInDer tOeKOMst plan Duurzaam sparen voor uw kind of kleinkind? Open nu een Kinder Toekomst Plan, stort 100 euro of meer en ontvang het prentenboek ‘Kleine Ezel en de durfal’ of 10 euro cadeau.

met medewerking van SaNDRa BERgSTEIjN LauRa KIKKERT CONNIE LOHuIS CaROLINE DE KONINg EDDY STEENVOORDEN THOMaS STEINER TjIBBE STELWagEN TOBIaS REIjNgOuD gERa VaN WIjK MaRION ZaNDERS fotografen MaaRTEN VaN HOuTEN MICHIEL WIjNBERgH HaNS guLDEMOND WOuTER DE HEuS WILLIaM HOOgTEYLINg

WWW.trIODOs.nl/ KInDsparen KIjK Op WWW.trIODOs.nl / sparen vOOr Meer InFOrMatIe en De aCtIevOOrWaarDen.

HOge sCOre ‘Klaar staan vOOr Klant’ Triodos Bank staat in de top drie van het Independeronderzoek naar de tevredenheid onder spaarders. Triodos Bank scoorde het hoogst van alle banken op ‘klaar staan voor klant’ en ‘belofte nakomen’. WWW.InDepenDer.nl

Over verMOgen

prIvate banKIng Heeft u het vermogen om bij te dragen aan een duurzamere samenleving? Neemt u dan contact op met een relatiemanager van Triodos Bank Private Banking. WWW.trIODOs.nl/ prIvatebanKIng OF bel 030 693 65 05

fotografie cover DaNa VaN LEEuWEN druk DRuKKERIj PaSCaL, uTRECHT ISSN nummer: 2210-8408 DE KLEuR VaN gELD is gedrukt op 100% gerecycled papier. TRIODOS BaNK utrechtseweg 44 Postbus 55 3700 aB Zeist telefoon

030 693 65 11 e-mail

[email protected] www.triodos.nl KvK utrecht nummer

3006 2415 Druk- en zetfouten voorbehouden. Triodos Bank NV is geregistreerd bij de Nederlandsche Bank en de autoriteit Financiële Markten. De in deze uitgave genoemde Triodos beleggingsfondsen zijn geregistreerd bij de autoriteit Financiële Markten. Informatie over de genoemde beleggingsfondsen is te raadplegen op www.triodos.nl of wordt u op verzoek kosteloos toegezonden.

copyright, © 2011

dsel s de sis de eUR UR aN N 04

Dag van de duurzaamheid

13

Grootste zonnecentrale van Amsterdam

12

16

Speculatie op wereldvoedselmarkt

08

20% korting op WaT deed TriOdOs Bank in neW YOrk?

Zie pagina 5

gOOi MiJ nieT Weg. geef Me liever dOOr aan vrienden, faMilie Of kennissen. BedankT!

entreeprijs van het scheepvaartmuseum Zie pagina 12

Word medeeigenaar van Triodos Bank. Zie pagina 18

UTreCHTseWeg 44 pOsTBUs 55 3700 aB ZeisT 030 693 6511 [email protected] WWW.TriOdOs.nl