DE
KLEUR VAN GELD
Een uitgave van Triodos Bank - Nummer 121 - winter 2013 - www.triodos.be
IN DIT NUMMER: BOUWEN AAN DE TOEKOMST: DOSSIER SCHOLEN NATUURCENTRUM JALNA, EEN GROENE OASE TIEN JAAR PRIVATE BANKING TRIODOS DAG BRENGT MENSEN EN IDEEËN SAMEN
BOUW AAN TOEKO D KLE VA GE 05
Spaaractie
14
Jalna, een groene oase
13 Breng uw spaargeld in kaart
12
Kazerne Dossin
WEN N DE OMST DE EUR AN ELD inhoud
04
BOUWEN AAN DE TOEKOMST Voorwoord door Olivier Marquet, directeur Triodos Bank.
06
DOSSIER SCHOLEN Hoe kunnen scholen vandaag nog investeren in kwalitatieve en duurzame gebouwen?
12
TRIODOS-NIEUWS Actualiteit van uw bank.
13
BRENG UW SPAARGELD IN KAART Van vakantieverblijf tot muziektheater: vier gefinancierde projecten in beeld.
14
EEN GROENE OASE Het Verbond voor Vogelbescherming geeft haar natuurcentrum een flinke opknapbeurt.
16
“GELD IS EEN MIDDEL” Tien jaar Private Banking: een ontmoeting met onze eerste klant.
19
FEITEN EN CIJFERS Een vergelijking tussen duurzame banken en globale grootbanken.
20
DE GEZICHTEN VAN DE BANK De Triodos Dag brengt mensen en ideeën samen.
22
TRIODOS-GAMMA Onze duurzame spaar- en beleggingsproducten op een rij. DE KLEUR VAN GELD is een uitgave van Triodos Bank en wordt gratis verstuurd naar klanten en partners om hen te informeren over de activiteiten van de bank.
voorwoord
duurzame actualiteit
4
BOUWEN AAN DE TOEKOMST
TOOLBOX COACHT VZW’S WORD
In dit nieuwe nummer van De kleur van geld gaan we dieper in op de financiering van schoolgebouwen. Al van bij haar start financiert Triodos Bank scholen. We willen bijdragen aan een kwaliteitsvol onderwijs, want het is op school dat kinderen de rijkdom ontdekken van de wereld die ze op een dag zullen erven. Het is daar dat ze de nodige kennis opdoen om alle kansen te grijpen die de wereld te bieden heeft. De crisis bemoeilijkt de financiering van schoolgebouwen. Voor de banken gelden strengere liquiditeitseisen. Dat zet sommige banken, die erg afhankelijk zijn van de interbancaire markt, ertoe aan langetermijnkredieten in de sector te weigeren. Triodos Bank verleent uitsluitend kredieten dankzij het spaargeld van haar klanten, hetzij particulieren, hetzij verenigingen of bedrijven. Zo hebben we de bankencrisissen goed doorstaan en daardoor kunnen we ook vandaag ingaan op de wezenlijke noden van de samenleving, die van scholen in het bijzonder. Een studie van de Global Alliance for Banking on Values vergeleek onlangs waarde(n)gedreven banken zoals de onze met mondiale, ‘systemische’ banken. Daaruit bleek dat de eerste tijdens de voorbije tien jaar een veel grotere bijdrage leverden aan de reële economie (zie pagina 19). Die resultaten illustreren nog maar eens dat het mogelijk is om anders te bankieren, in dienst van de samenleving. Een gelukkig 2013! Olivier Marquet Directeur
FAN
OP FACEBOOK! Onlangs hebben we onze Facebookpagina gelanceerd. Projecten die we financieren, standpunten van de bank, nieuws over duurzaam bankieren … we zullen het allemaal met u delen. Word fan! www.facebook.com/triodos.be
De vzw Toolbox verenigt sinds 2003 managers en consultants die vrijwillig Belgische vzw’s coachen om zich verder te professionaliseren. Tien jaar na de oprichting hebben meer dan 150 verenigingen uit sociale sectoren (zoals gezondheidszorg, jeugd en integratie) begeleiding gekregen, bijvoorbeeld op het vlak van boekhouding, personeelsbeleid of organisatie. Alle opdrachten die tijdens die tien jaar vrijwillig uitgevoerd werden, komen in totaal overeen met een waarde van meer dan drie miljoen euro. Vandaag zijn er een honderdtal consultants en managers beschikbaar voor opdrachten in het hele land. ToolBox krijgt ondersteuning van Triodos Fonds, dat gefinancierd wordt dankzij de vrijgevigheid van Triodosklanten die hun interesten (of een deel daarvan) wegschenken en dankzij rechtstreekse giften. www.toolboxh2o.org
duurzame actualiteit
5
SPAARACTIE
DUURZAME ZIEKENHUISRENOVATIE
In Gosselies, ten noorden van Charleroi, is het ziekenhuis ‘Notre Dame de Grâce’ bezig met grootschalige renovatiewerken. De oude gebouwen zullen veel energiezuiniger worden dankzij duurzame technieken zoals doorgedreven isolatie van de gevel, superisolerende ramen en een verwarmingssysteem met warmtekrachtkoppeling. Ook het comfort voor de patiënten wordt verbeterd. Triodos Bank heeft de verbouwingen samen met andere banken gefinancierd. Het is het eerste ziekenhuis dat we financieren. Gezondheidszorg is een kernsector voor Triodos Bank, die veel projecten financiert met extra aandacht voor levenskwaliteit, zoals rusthuizen, wijkgezondheidscentra of gehandicaptenvoorzieningen. WWW.CNDG.BE
VOOR DRINKBAAR WATER IN CONGO. Driekwart van de Congolezen heeft geen toegang tot drinkbaar water. Om dat te veranderen, ondersteunt Geneeskunde voor de Derde Wereld (G3W) wijkcomités in Kinshasa en Lubumbashi. Zij installeren waterputten, ijveren voor betere watervoorzieningen en sensibiliseren de bevolking.
16/03/2012 KRINGWINKEL RETROBEURS Flanders Expo, Gent Sixtieslampen, zeldzame lp’s, retromeubels en andere mooie tweedehandsspullen: u vindt het voor een zachte prijs op de Kringwinkel Retrobeurs. Organisator is vzw Ateljee, de koepelorganisatie van Gentse kringwinkels. WWW.ATELJEE.INFO
19-21/04/2013 VALÉRIANE BRUSSEL Tour&Taxis, Brussel De Valériane-beurs van de milieuorganisatie Nature & Progrès verzamelt meer dan 100 bioproducenten en ecospecialisten in Tour & Taxis in Brussel. Er valt heel wat te ontdekken over biovoeding, duurzaam bouwen, hernieuwbare energie, duurzame kleding, ecotoerisme en meer. WWW.VALERIANE.BE/ BRUSSEL
© G3W
Steun hen en spaar vóór 28 februari 2013 minstens 1.000 euro extra, met als gestructureerde mededeling +++ 000/6122/01251+++. Per deelnemer schenken we 10 euro aan G3W. www.triodos.be/spaaractie2013
3-5/05/2013 PASSIVE HOUSE BEURS Tour&Taxis, Brussel De PassiveHouse Beurs is dé beurs voor energiezuinig bouwen, verbouwen en wonen. Dankzij meer dan 130 gespecialiseerde exposanten vinden zowel potentiële (ver)bouwers als bouwdeskundigen er antwoorden op hun vragen. Vrijdag is een dag speciaal voor professionelen. WWW.PASSIVEHOUSE.BE
Bouwen aan de toekomst NOOD AAN GRONDIGE RENOVATIES Het Séminaire de Floreffe in de buurt van Namen verbouwt haar kleuterklassen. Het gebouw voldeed niet meer aan de normen en de veiligheid van de kinderen was in gevaar. Een deel van het gebouw was ook al even niet meer in gebruik omdat het te vervallen was. Het geld voor een renovatie ontbrak, maar de school vond een oplossing via een nieuwe eigenaar met wie ze een erfpachtovereenkomst sloot. Zo kwamen er meer middelen vrij om renovatiewerken te financieren. Ook voor veel andere scholen is er creativiteit nodig om renovaties van gebouwen mogelijk te maken en een goede schoolwerking te garanderen. (Foto: Lisa Develtere)
DOSSIER scholen
Bouwen aan de toekomst tekst en foto’s LISA DEVELTERE
DOSSIER scholen
9
Bouwen aan de toekomst Wanneer leerkrachten en leerlingen moeten werken in vervallen schoolgebouwen waar de verf van de muren bladdert, komt ook de kwaliteit van het onderwijs in het gedrang. Maar waar halen scholen in tijden van crisis en overheidsbesparingen nog de middelen om te investeren in duurzame renovaties en gebouwen? Zoeken naar creatieve oplossingen is de boodschap. 211
Totaal uitstaande overheidswaarborgen voor de financiering van scholenbouw
miljoen euro AGIOn (Vlaams Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs)
420
miljoen euro Fonds de garantie des bâtiments scolaires (van de Federatie Wallonië-Brussel) Overheidsgarantie Wanneer een school een krediet aangaat bij een bank voor investeringen in schoolgebouwen, staat de overheid in voor de waarborg van dat krediet. Febelfin (de koepel van de financiële sector) heeft hiervoor samen met de bevoegde overheden een protocol getekend dat de modaliteiten van die kredieten vastlegt. Tot voor kort gold er in beide landsdelen een maximumrentevoet voor dat type financieringen. In de huidige economische context heeft dat als gevolg dat de winstmarge voor de bank beperkt is. Vandaar dat banken momenteel weinig kredieten toekennen onder het protocol. Aan Franstalige kant is de situatie onlangs veranderd: daar kunnen banken nu via openbare aanbestedingen scholen een marktconform krediet aanbieden. In Vlaanderen geldt nog altijd de oude regelgeving.
De Vrije Basisschool Zonnekind in Kalmthout bouwt momenteel een passiefkleuterschool. Dankzij die passiefbouw zal de school heel wat minder energiekosten hebben , zodat ze haar werkingstoelagen kan gebruiken voor louter pedagogische doelen. “Aan passiefbouw hangt wel een prijskaartje,” vertelt directeur Gino Van Gool. “Maar omdat we deel uitmaken van een pilootproject van de Vlaamse overheid rond passiefscholen, betaalt de overheid een groot deel van de extra kosten.” Voor het bedrag dat de school zelf moet bijdragen aan de bouwkosten, ging ze een krediet aan bij Triodos Bank. De Vlaamse overheid staat borg voor dat soort kredieten, maar legt financiële instellingen tegelijk een maximumrentevoet op. Van Gool: “We konden niet lenen bij onze huisbankier. Veel banken weigeren dossiers of beperken ze in looptijd omdat ze de winstmarge te beperkt vinden.” “Triodos Bank financiert scholen omdat een kwalitatief onderwijsnet, met plaats voor iedereen, cruciaal is voor de toekomst,” legt Vanessa Vanleene, Credit Manager bij Triodos Bank, uit. “We financieren onder meer energiezuinige schoolgebouwen of renovaties, niet enkel vanwege de lagere milieu-impact of het betere comfort, maar ook omdat scholen dankzij de besparing op hun energiefactuur meer kunnen investeren in hun pedagogische project.”
Ecologisch renoveren De Michaëlschool in Turnhout verhuisde enkele jaren geleden naar hun nieuwe laagenergiegebouw. Buiten is het ijskoud, binnen is het aangenaam warm en de lokalen baden in het licht. “De keuze om te verbouwen volgens ecologische principes paste helemaal in de ideologie van onze school,” vertelt Olivia Fierens, bestuurslid van deze steinerschool. “Oorspronkelijk huisde er een vleesverwerkend bedrijf in dit gebouw. De verbouwingen hebben het gebouw onherkenbaar veranderd. We hebben voluit gekozen voor ecologische materialen. Binnen zijn de muren afgewerkt met leem of klei en we hebben ook veel hout gebruikt.” Vroeger zat de school in een oud herenhuis enkele straten verderop. “We wisten dat het gebouw in slechte staat was, maar pas toen we het volledig leeghaalden om te verhuizen, zagen we hoe erg het eraan toe was,” zegt leerkracht Mai Marinus die al 26 jaar les geeft in de Michaëlschool. “Een
goed gebouw is heel belangrijk voor een school. In onze nieuwe klassen is er ruimte en de vierkante vorm van de klassen draagt ook bij tot een gevoel van samenzijn. Dat maakt het gemakkelijker om de aandacht van de leerlingen vast te houden. Ik ben heel blij met onze nieuwe school.” Hoe de school het nieuwe gebouw kon financieren? Aan de ene kant was er de opbrengst van de verkoop van het oude gebouw, maar aan de andere kant had de school doorheen de jaren met de hulp van de ouders ook al een zeker bedrag gespaard. Voor de verbouwingen kreeg ze overheidssubsidies en ging ze een krediet aan bij Triodos Bank. De vinger op de knip De afbetaling van het krediet gebeurt met de werkingsmiddelen van de school. Traditioneel vraagt de oudervereniging aan de ouders een gift om die werkingsmiddelen aan te vullen. De meeste ouders schenken een vrije bijdrage aan de school.
“De problematiek van de scholenbouw beïnvloedt op een substantiële manier de kwaliteit van ons onderwijs.” Dirk Vanstappen, directeur Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs
DOSSIER scholen
aantal leerlingen > Nederlandstalig onderwijs: 1.120.371 Franstalig onderwijs: 867.465 Duitstalig onderwijs: 13.537
aantal scholen > Nederlandstalig: 3.422 Franstalig: 2.613 Duitstalig: 76 Kleuteronderwijs, lager onderwijs, secundair onderwijs - bijzonder onderwijs inbegrepen Bron: www.statistiques.cfwb.be www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken
10
De school heeft dus middelen, maar daar blijft ze wel voorzichtig mee omspringen. “We wisten vooraf dat de kosten van de afbetaling er zouden zijn en het is dus ook een vaste post in onze begroting,” vertelt Mai Marinus. “We beheren onze middelen goed en we zijn financieel gezond, maar net als elke school moeten we ons bij elk project afvragen of het noodzakelijk is. We zouden nog meer hulp van de ouders kunnen gebruiken, maar ik merk dat het vandaag voor de ouders minder gemakkelijk is om geld te geven.” Ook bij de Vrije Basisschool Zonnekind worden er geen onnodige uitgaven gedaan, zegt directeur Gino Van Gool: “Momenteel weten we nog niet precies wat de bouw van de nieuwe school ons kost. Er zijn namelijk veel bijkomende uitgaven aan verbonden zoals bijvoorbeeld het huren van een klaslokaal voor de kleuters tijdens de werken. Voorlopig moeten we dus de vinger op de knip houden zonder dat de gewone werking van de school in het gedrang komt.” Creativiteit en rationaliteit “Ik denk dat iedereen het erover eens is dat meer geld voor scholenbouw onontbeerlijk is,” zegt Dirk Vanstappen, directeur van de Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs. “De problematiek van de scholenbouw beïnvloedt op een substantiële manier de kwaliteit van ons onderwijs. In een aangename en nette omgeving werken, is wel degelijk een groot verschil met in een lokaal zitten waar de verf van de muren bladdert en het plafond niet helemaal meer recht hangt. Het weegt op de werking van het personeel in de school en heeft invloed op het leertraject dat leerlingen in die school afleggen.”
“Na verloop van tijd weegt het ook op de leermiddelen die de school kan aankopen. Scholen kunnen verplicht zijn om investeringen te doen zonder subsidies, of om die aan te vullen met een grote lening. Dat betekent dat ze hun werkingsmiddelen moeten gebruiken om een lening af te betalen, in plaats van er studiemateriaal mee aan te schaffen. Dat beïnvloedt de werking van de school.” De vrije katholieke scholen konden vroeger veel meer terugvallen op de middelen van bisdommen, congregaties en parochies, zegt Dirk Vanstappen. “Daardoor konden sommige scholen zonder subsidies bouwen of verbouwen. Die geldkranen zijn ondertussen allemaal toegedraaid. Daardoor hebben we niet meer dezelfde investeringsmogelijkheden.” Momenteel wijst niets er op dat de overheid de middelen voor scholenbouw de volgende jaren substantieel zal verhogen. Om de kwaliteit van het Belgische onderwijs te behouden, moet er dus naar andere oplossingen gezocht worden. Zo gaan er stemmen op om meer over de schoolmuren heen te kijken en te zoeken naar mogelijke samenwerkingsverbanden. Sportclubs kunnen bijvoorbeeld geïnteresseerd zijn om buiten de schooluren gebruik te maken van de turnzaal. Omgekeerd kunnen lessen lichamelijke opvoeding ook elders plaatsvinden, bijvoorbeeld in gebouwen van de gemeente. Het zijn voorbeelden van mogelijke pistes die naar voren geschoven worden. Ze geven aan hoe scholen creativiteit aan de dag moeten leggen om de kwaliteit van hun onderwijs te verzekeren. www.zonnekind.org www.steinerschoolturnhout.be www.seminaire-de-floreffe.be
11
Meer dan tien jaar wachten op subsidies Scholen in Vlaanderen die een beroep willen doen op overheidssubsidies, kunnen een aanvraag indienen bij AGIOn, het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs. Als het gaat om grote werken voor een groot subsidiebedrag, moeten scholen veel geduld hebben. Omdat er elk jaar meer aanvragen dan beschikbare middelen zijn, groeit het aantal dossiers op de wachtlijst. De scholen die dit jaar aan de beurt zijn, dienden hun aanvraag al meer dan tien jaar geleden in. Momenteel wachten 1.894 scholen op subsidies. Het totale budget van al hun geplande werken is goed voor 3,1 miljard euro. In Wallonië en Brussel zijn de subsidies voor de scholenbouw op een andere manier georganiseerd. De nadruk ligt eerder op de subsidiëring van interesten op de leningen die scholen aangaan dan op kapitaalsubsidies (waarvan het aantal per jaar beperkt wordt).
DOSSIER scholen
“We hebben voluit gekozen voor ecologische materialen.” Olivia Fierens, bestuurslid van de Michaëlschool in Turnhout
TRIODOS-nieuws
12
KAZERNE DOSSIN, NIEUW MUSEUM OVER HOLOCAUST
HISTORISCHE
BRUSSELSE BIOSCOOP HERLEEFT
In december opende in Mechelen Kazerne Dossin, een nieuw museum over de Holocaust en de Mensenrechten. Het ligt tegenover de voormalige kazerne vanwaar de nazi’s 25.484 Joden en 352 Roma uit België en Noord-Frankrijk deporteerden naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. In het gebouw bevond zich tot voor kort een kleinschaliger museum. Kazerne Dossin is als museum bewust sober gehouden en laat de geschiedenis voor zich spreken met archiefstukken, foto’s, interviews, getuigenissen en verhalen van overlevenden. Het project werd gefinancierd door de Vlaamse overheid. Triodos Bank verleende een voorfinanciering voor subsidies. www.kazernedossin.eu
In hartje Brussel, aan de Anspachlaan, konden filmliefhebbers lange tijd hun hart ophalen in bioscoop ‘Pathé Palace’. Momenteel staat het art-nouveaugebouw leeg, maar grondige renovatiewerken zullen de historische filmzaal doen herleven. De heropening is gepland voor 2015, onder de naam ‘Le Palace’. Net als in de vorige eeuw wordt het een echte arthousebioscoop, met 4 filmzalen, ruimtes voor tentoonstellingen en lezingen, en een restaurant. Triodos Bank financiert het project, dat ook steun krijgt van de Federatie Wallonië-Brussel, de eigenaar van het gebouw.
© Olivier Papegnies
Hernieuwbare energie is al van bij het begin één van de specialiteiten van Triodos Bank. In België heeft de bank onlangs haar tweehonderdste windmolen gefinancierd. Eén van de recent gerealiseerde projecten is het eerste windpark van de nieuwe Vlaamse windenergieproducent Storm. Het gaat om twee windturbines met een mast van 100 meter hoog die werden opgetrokken in Wachtebeke (boven Gent). Met een totaal vermogen van 5 MW leveren ze voldoende groene stroom voor alle inwoners van het dorp. Zij kunnen als coöperant ook rechtstreeks investeren in het project en voordelig groene stroom afnemen, net als de inwoners van SintKruis-Winkel, Mendonk en Desteldonk. Triodos Bank heeft niet alleen het park in Wachtebeke gefinancierd, maar ook de twee windmolens die Storm dit jaar nog in Maasmechelen zal bouwen. Ook in dat project zullen de inwoners mee kunnen investeren als coöperant. www.storm.be
WWW.LEPALACE.BE © Christophe Ketels
200
WINDMOLENS
Het Centrum voor Basiseducatie in Gent geeft opleidingen aan volwassenen met een beperkte of onafgewerkte schoolloopbaan. Ze volgen er onder meer cursussen taal, rekenen, computervaardigheden en algemene vorming.
In de ‘Gîtes et salles de l’Am’ in de buurt van Rochefort kunnen toeristen en bedrijven zich herbronnen in een mooie, groene omgeving. Eén van de gebouwen op het domein is een laagenergiewoning. De ecologische aanpak blijkt ook uit het gebruik van bijvoorbeeld zonnepanelen en regenwaterrecuperatie.
Muziektheater Transparant uit Antwerpen verkent de artistieke grenzen van opera en muziektheater. Het productiehuis geeft hedendaagse makers van eigen bodem kansen om diverse vormen van muziektheater te creëren. (Foto’s: ‘Lilith’, copyright Pief Heyman)
Urbani uit Watermaal-Bosvoorde is gespecialiseerd in de ontwikkeling van duurzame, ecologische woonprojecten voor de huurmarkt, met bijvoorbeeld groene daken en extra aandacht voor energiebesparing en afvalsortering.
Breng uw spaargeld in kaart! Triodos Bank staat voor transparantie. U weet altijd welke projecten we financieren dankzij uw spaargeld: duurzame projecten met toekomst.
triodos.be
14
MILIEU
Jalna,
EEN GROENE OASE In natuureducatiecentrum Jalna kunnen liefhebbers van rust en natuur hun hart ophalen. Het centrum is eigendom van het Koninklijk Belgisch Verbond voor de Bescherming van de Vogels. Momenteel ondergaat het een grondige transformatie, om een verblijf voor bezoekers aangenamer te maken.
foto’s Johanna de Tessières & KBVBV - tekst Hippolyte Bertrand
“Op een dag vonden we een eikelmuis die hier op een kussen lag te slapen, een grappig gezicht.” De werkzaamheden zijn volop bezig in natuureducatiecentrum Jalna, en onze gids, Jean-Claude Beaumont, bruist van enthousiasme. De voorzitter van het Koninklijk Belgisch Verbond voor de Bescherming van de Vogels is ontzettend blij met de werkzaamheden die Triodos Bank heeft gefinancierd. De tijd heeft zijn sporen achtergelaten en de gebouwen hadden nood aan een grote opknapbeurt. Bovendien hebben de bezoekers ook hun verwachtingen. “Er is meer vraag naar comfort dan 20 jaar geleden. We hebben bijvoorbeeld tv-aansluitingen in de kamers geplaatst, want al zitten de mensen midden in de natuur, toch hebben ze de neiging om zich te vervelen,” voegt hij er glimlachend aan toe. Rijke biodiversiteit De organisatie erfde de locatie in 1994. De reeks aanpalende gebouwen ligt midden in een bijzonder rijk natuurreservaat van 15 hectare, in het mooie dorpje Heure-en-Famenne in de
15
90 jaar strijd
Het Koninklijk Belgisch Verbond voor de Bescherming van de Vogels (KBVBV) werd in 1922 opgericht door Antonia de Smet de Nayer en is de oudste nationale vereniging voor natuurbescherming. Oorspronkelijk ijverde de vereniging voor de bescherming van kleine vogels die nuttig zijn voor de landbouw. Een van de eerste strijdpunten was het verbod op een wrede praktijk: het blind maken van vinken voor zangwedstrijden. Ook heeft de bond hard gevochten voor een verbod op vogelvangst , dat er
provincie Namen. De plek behoorde vroeger toe aan een vereniging van Gentse leraren, enthousiaste natuurliefhebbers die er voor stadsscholen natuurexcursies organiseerden. “We hebben goed nagedacht voor we dit cadeau aannamen, want er was heel wat werk aan,” legt de heer Beaumont uit. Sindsdien worden er in Jalna bijna onafgebroken werken uitgevoerd. De daken werden vervangen, het brandveiligheidssysteem werd aangepast aan de normen, er werden gloednieuwe sanitaire installaties geplaatst en ook een ultramoderne keuken. Nu zijn de gemeenschappelijke en individuele kamers aan de beurt voor een grondige renovatie, hoofdzakelijk op het vlak van isolatie. Soms zorgt de plek voor verrassingen. “Toen we het verlaagde plafond in een van de kamers weghaalden, vonden we duizenden braakballen die een kerkuil er had achtergelaten. Daarom hebben we in die kamer een speciaal kistje geplaatst. Zo heeft de roofvogel een plek om zich te verschuilen en
kunnen bezoekers hem misschien observeren.” Braakballen bevatten overblijfselen die roofvogels niet hebben verteerd, zoals veren, haren of stukken bot van knaagdieren. Een bioloog zal ze analyseren om een inventaris te maken van de dieren die in het reservaat leven. De biodiversiteit is er namelijk bijzonder groot. Naast herten, vossen, steenmarters en eekhoorns leven er volgens tellingen wel 203 soorten spinnen, 223 soorten nachtvlinders, 56 soorten dagvlinders en 99 soorten vogels. En er komen maar liefst 559 soorten planten voor. Kortom, een groene oase. Sporen, vogelgezang en paardenbloemenconfituur In Jalna kunnen tot 60 mensen verblijven. Er komen schoolklassen, groepen natuurliefhebbers en ook gewoon vrienden naartoe, uit het hele land. Ter plaatse kunnen de gasten deelnemen aan activiteiten die op verzoek worden georganiseerd. Zo zijn er geleide bezoeken aan het reservaat, maar ook
uiteindelijk kwam in 1996. Maar “aangezien je vogels niet kan beschermen zonder ook de bomen waarin ze zitten te beschermen,” breidde de organisatie haar actieterrein snel uit naar andere probleemgebieden, zoals bodemverontreiniging of het gebruik van pesticiden. Als het nodig is, onderneemt het KBVBV ook juridische stappen. De organisatie voert verder internationale campagnes, momenteel bijvoorbeeld voor een Europees verbod op de jacht op kwartels en tortelduiven in Malta.
workshops rond een bepaald thema, zowel in het centrum als in de omgeving. Natuurverkenners kunnen op zoek gaan naar sporen van dieren. Vogelliefhebbers kunnen genieten van het gezang van de vele vogelsoorten. Wie interesse heeft in landbouw, kan een boerderij bezoeken, en liefhebbers van gastronomie leren tijdens een inwijding in de natuurlijke keuken paardebloemenconfituur of brandnetelsoep maken. En dat allemaal voor een redelijke prijs. De heer Beaumont windt er geen doekjes om dat de huidige transformatie het natuurcentrum aantrekkelijker moet maken voor het publiek. Momenteel trekt het niet genoeg bezoekers om rendabel te zijn. De organisatie hoopt dat het centrum uiteindelijk het hele jaar door volgeboekt zal zijn. “Maar het maakt ook deel uit van het erfgoed van de organisatie, en ik wil het in een betere toestand doorgeven dan die waarin we het aantroffen. Ook dat is duurzame ontwikkeling.” WWW.PROTECTIONDESOISEAUX.BE
ONTMOETING
16
‘GELD ALS HEFBOOM VOOR VERANDERING’ Dit jaar is het tien jaar geleden dat een Triodos-klant als eerste een contract voor duurzaam vermogensbeheer tekende bij Puilaetco Dewaay Private Bankers. Jan Terlinck wilde “een nuttige bestemming” geven aan zijn geld. Een gesprek.
foto Johanna de Tessières - tekst Paul Gérard
“Ik wilde dat mijn geld niet alleen financieel rendement zou opleveren, maar dat het ook maatschappelijk nut zou hebben. In onze samenleving hechten we te veel belang aan de korte termijn en het financiële. Daar moet verandering in komen. Gelukkig gaan steeds meer mensen anders denken. Eindelijk hoor je invloedrijke economen voor iets anders pleiten dan voor efficiënte markten, de positieve effecten van de vrije concurrentie of de volledige rationaliteit van marktspelers … Al die absurde clichés die zoveel schade hebben aangericht, maar die toch hardnekkig blijven voortbestaan.” Het juiste perspectief Jan Terlinck is een Brusselaar met een hart voor de natuur. Hij is penningmeester van Natagora Brussel (de Franstalige tegenhanger van Natuurpunt) en heeft heel Afrika doorkruist. Geld is voor hem niet het belangrijkste. “Natuurlijk kan je dat makkelijk zeggen als je zelf de middelen hebt. Ik heb dat geluk. Maar je moet geld in het juiste perspectief plaatsen: het is een middel, en geen doel op zich. Die filosofie vond ik ook terug bij Triodos Bank, aanvankelijk als spaarder. Midden jaren 90 ontdekte ik de Triodos-dagen (zie pagina’s 20-21). Ik vond het verrassend dat spaarders vooral geïnteresseerd waren in wat de bank met hun geld deed. Dat was precies wat ik zocht. En ik vind dat hetzelfde opgaat
voor Private Banking. Misschien is het bij spaargeld wel duidelijker, want dat gaat rechtstreeks naar duurzame projecten. Maar ik geloof dat je ook op de beurs een verandering teweeg kan brengen.” En zo werd Jan Terlinck eind 2002 de eerste klant van Triodos Bank die een contract voor duurzaam vermogensbeheer tekende bij Puilaetco Dewaay Private Bankers. Die dienst, waarvoor de twee banken samenwerken, is mogelijk vanaf een vermogen van 400.000 euro. De rollen zijn duidelijk verdeeld. Aan de ene kant neemt Triodos Investment Management (TIM), een dochteronderneming van Triodos Bank, beursgenoteerde bedrijven zorgvuldig onder de loep. Hun team selecteert bedrijven die voldoen aan een hele reeks eisen op ecologisch, sociaal en bestuursvlak. Op die manier stellen ze een ‘duurzaam beleggingsuniversum’ samen, de verzameling van alle bedrijven waarin belegd kan worden. Aan de andere kant neemt Puilaetco Dewaay het financiële luik op zich. Hun medewerkers beheren de portefeuilles. Afhankelijk van het risicoprofiel van klanten selecteren ze aandelen binnen het kader dat TIM heeft vastgelegd. Triodos Bank garandeert de duurzaamheid, Puilaetco Dewaay is verantwoordelijk voor het eigenlijke beheer. “Ik vind het fijn om twee
gesprekspartners te hebben,” zegt Jan Terlinck. “Nu krijg ik ten minste een antwoord als ik vragen heb over maatschappelijke onderwerpen, zoals over speculatie met grondstoffen. En ik zie dat er rekening mee wordt gehouden. Ieder zijn specialiteit.’ “Duurzaam en ook stabieler” En hoe ziet het financiële plaatje eruit, met de huidige economische crisis? “Voor mij is de vergelijking vrij eenvoudig te maken, want ik heb nog een andere portefeuille die elders wordt beheerd. Een erfenis … Allebei hebben ze een ‘neutraal’ beleggersprofiel. De afgelopen zeven jaar heb ik de vergelijking kunnen maken en het verschil is duidelijk: de duurzame portefeuille doorstaat de crisis veel beter dan de klassieke en haalt minder voordeel uit heroplevingen van de beurs. De eerste is met andere woorden stabieler dan de tweede, en dat stelt me gerust. Bovendien leverde de duurzame portefeuille tijdens die zeven jaar een iets beter rendement op. Natuurlijk gaat het om mijn specifieke geval. Je kunt daar geen algemene conclusie uit trekken. Maar het is toch opvallend.” Ondertussen hebben tientallen andere klanten voor duurzaam vermogensbeheer gekozen: particulieren maar ook bedrijven, vzw’s, congregaties en stichtingen.
“Eindelijk hoor je ook invloedrijke economen iets anders verkondigen dan absurde clichés over de efficiëntie van de markten en de vrije concurrentie.” Jan Terlinck is natuurkundig ingenieur, heeft altijd in de IT gewerkt en veel gereisd in Congo en Algerije. “Daar heb ik geleerd om het materialisme dat bij ons zo overheerst, te relativeren. Ik heb er gezien dat wie niet veel bezit, toch veel kan geven.” Sinds hij met brugpensioen is, heeft hij zijn jeugdliefde teruggevonden: de natuur.
ANDERS BANKIEREN
18
ALTERNATIEVEN VOOR DE ‘ZONDEN’ VAN BANKEN Houdt mijn bank van fiscale paradijzen? Speculeert ze veel? Of draagt ze net veel bij aan de reële economie? Het brede publiek staat meestal niet stil bij die vragen. De nieuwe website www.pechesbancaires.eu (voorlopig enkel nog in het Frans) wil daar verandering in brengen. Aan de hand van ‘de zeven hoofdzonden van banken’ geeft de site een rangschikking van banken die actief zijn in België. Triodos Bank en Bank Van Breda komen als beste uit het klassement. Naast verhelderende cijfers en grafieken ontbreekt ook een humoristische knipoog niet. Het doel: “de verkeerde praktijken van banken ontmaskeren en oplossingen voorstellen om de sector opnieuw zijn juiste rol terug te geven,” aldus Philippe Lamberts (foto), Europarlementslid voor écolo en initiatiefnemer achter de website. “De hervormingen die vandaag worden voorgesteld, maken geen komaf met de praktijken die aan de basis liggen van de huidige crisissen. Daarom lijkt het me absoluut noodzakelijk om geloofwaardige alternatieven naar voren te schuiven.” De Nederlandstalige versie van de website is gepland voor begin dit jaar. WWW.PECHESBANCAIRES.EU
DE GLOBAL ALLIANCE GROEIT Crédit Coopératif, een Franse specialist in de financiering van sociale economie, is het laatste nieuwe lid van de Global Alliance for Banking on Values (GABV) (zie ook hiernaast, p.19). Daarmee telt het netwerk nu 21 leden over de hele wereld, van de Verenigde Staten over Bolivië, Noorwegen of Italië tot Oeganda, Bangladesh en Australië. De GABV werd in 2009 opgericht door Triodos Bank en promoot een duurzame aanpak als het alternatief en de toekomst voor de financiële wereld. De ambitie is om tegen 2020 een miljard mensen te bereiken. www.gabv.org
100.000
Wist u dat u bij Triodos Bank de interesten op uw spaargeld kunt schenken aan een vereniging naar keuze? Het voorbije jaar schonken ongeveer 1.800 Triodos-spaarders in totaal 100.000 euro. Bijna de helft daarvan ging naar Triodos Fonds, dat maatschappelijke projecten in België steunt. Hartelijk dank!
1993-2013. Dit jaar is Triodos Bank 20 jaar actief in België, wat we zeker samen met u zullen vieren. Om een idee te geven van de groei in die 20 jaar: in 1994 (het eerste volledige jaar) had de bank 6 medewerkers en verleende ze een totaal kredietbedrag dat overeenkomt met 5 miljoen euro. Dat bedrag verleent de bank vandaag, nu ze 91 medewerkers telt, in … 8 dagen.
FEITEN & CIJFERS
19
Kredieten / Totale activa
72,5 %
Duurzame banken
72,4 %
Duurzame banken
42 %
‘Systemische’ banken
Deposito’s. Uit de studie van de GABV blijkt dat duurzame banken over meer spaargeld beschikken. Deposito’s van klanten zijn goed voor 72,5% van hun middelen, tegenover 42% bij grote systemische banken.
40,7 %
‘Systemische’ banken
12,2 %
Duurzame banken
10 %
‘Systemische’ banken
Solvabiliteit. Ook qua solvabiliteit scoren duurzame banken beter (12,2% Tier 1-ratio) dan systemische banken (10%).
10,8 %
‘Systemische’ banken
Duurzame banken
9,7 %
Rentabiliteit. De rentabiliteit is vergelijkbaar: over een periode van 10 jaar bedraagt het rendement op eigen vermogen bij de duurzame banken 9,7%, tegenover 10,8% bij de grote systemische banken.
NUTTIG De reële economie als
prioriteit. De Global Alliance for Banking on Values (GABV) is een wereldwijd netwerk van duurzame banken dat mee werd opgericht door Triodos Bank. De vereniging heeft een verhelderende studie gepubliceerd die de prestaties van duurzame banken vergelijkt met die van mondiale, ‘systemische’ banken. Daaruit blijkt dat duurzame banken veel meer bijdragen aan de reële economie. De kredieten die ze verlenen zijn goed voor 72,4% van hun activa, tegenover 40,7% bij de grootbanken. De volledige studie kunt u vinden op www.gabv.org.
20
ONTMOETINGEN, IDEEËN, INSPIRATIE Een grote bijeenkomst van spaarders, kredietklanten, partners, medewerkers en directieleden van de bank: dat is de Triodos Dag. Ze wisselen er allemaal informatie, ideeën en projecten uit met elkaar. Dat is ook het doel en de kracht van het evenement, dat in 2012 plaatsvond in Louvain-la-Neuve. foto’s Johanna de Tessières - tekst Paul Gérard
21
BRENG UW SPAARGELD IN KAART
Waarvoor wordt uw geld gebruikt? Het antwoord op die vraag vindt u op www.triodos.be: op een interactieve kaart kunt u het merendeel van de projecten terugvinden die dankzij uw spaargeld gefinancierd worden. Die bedrijven en organisaties staan op de kaart aangeduid met een korte beschrijving. Ook op de Triodos Dag krijgt u een antwoord op die vraag. De bank organiseert dat evenement elk jaar om diegenen die de bank maken tot wat ze is, samen te brengen. Op die dag ontmoeten spaarders ondernemers die dankzij hun spaargeld gefinancierd worden, maar ook organisaties die net zoals Triodos Bank werken aan duurzame ontwikkeling. De bank krijgt die dag een gezicht, of beter gezegd, veel gezichten, want de directie en heel wat medewerkers zijn er aanwezig om vragen van bezoekers te beantwoorden en met hen in gesprek te gaan.
Wanneer komt er een echte bankhervorming? Zijn de banken te groot geworden? Kan de banksector hervormd worden? Die vragen stonden centraal tijdens het debat op de Triodos Dag 2012 in Louvainla-Neuve. De panelleden waren Eric De Keuleneer, professor aan de Solvay Brussels School of Economics, Philippe Lamberts, Europarlementslid voor écolo en Olivier Marquet, directeur van Triodos Bank. Bekijk enkele videofragmenten op www.triodos.be/ triodosdag.
>
Persoonlijk contact en uitwisseling van ideeën De Triodos Dag zet op verschillende manieren dingen in beweging. De spaarders nemen deel aan het grote openingsdebat, bezoeken verschillende stands, doen mee aan workshops van hun keuze … kortom, ze informeren zich. Aan de andere kant leren onze kredietklanten en partnerorganisaties elkaar kennen, zodat ze ideeën en projecten met elkaar kunnen uitwisselen. En de medewerkers van de bank? Zij vormen de brug tussen beiden, als persoonlijk aanspreekpunt voor de vele aanwezige klanten. En dat is precies waar we naar streven. Want volgens Triodos Bank is de rol van een bank die van een bemiddelaar die projecten van kredietnemers financiert met geld dat spaarders haar toevertrouwen. Zo kunnen de deelnemers nieuwe contacten leggen en een en ander opsteken voor ze naar huis terugkeren. En zo draagt het evenement zelf ook bij tot duurzame ontwikkeling, het centrale thema van de dag. Na de Triodos Dag in Gent in 2011, vond de Triodos Dag vorig jaar in oktober plaats in Louvain-la-Neuve. Ongeveer 750 mensen namen eraan deel. De beste manier om te weten te komen wat een Triodos Dag precies inhoudt, is natuurlijk zelf deelnemen. Afspraak deze herfst in Brussel voor een extra bijzondere Triodos Dag, nu de bank haar 20-jarige bestaan in België viert.
“Op die dag krijgt de bank voor spaarders een gezicht, of beter: veel gezichten.”
SPAREN EN BELEGGEN
SPAREN Internet banking gratis Spaarformule
Rentevoet (*)
SPAARREKENING
0,60%
SPAARREKENING
0,60%
JUNIOR SPAARREKENING PLUS
minder dan 3.500 EUR 0,40% vanaf 3.500 EUR vanaf 12.500 EUR vanaf 25.000 EUR vanaf 75.000 EUR
TERMIJNREKENING
BOUW AAN TOEKO D KLE VA GE COLOFON
1 jaar
0,80%
2 jaar
1,10%
3 jaar
1,40%
4 jaar
1,70%
5 jaar
2,10%
6 jaar
2,20%
7 jaar
2,30%
8 jaar
2,35%
9 jaar
2,55%
10 jaar 2,80%
Getrouwheidspremie (*)
Minimumbedrag
0,30%
geen
0,60%
geen
0,30%
3.500 EUR
nvt
2.500 EUR
DE KLEUR VAN GELD is een publicatie van Triodos Bank, die gratis wordt verstuurd naar klanten en partners om hen te informeren over de activiteiten van de bank.
0,60%
0,65% 0,70%
0,75%
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Olivier Marquet, Hoogstraat 139/3, 1000 Brussel, België
GEMAAKT DOOR François Bertrand, Donna De Coeyere, Paul Gérard, Veerle Lauwers, Lieve Schreurs, Joris Smeets REDACTEURS Hippolyte Bertrand Lisa Develtere Paul Gérard Joris Smeets
(*) Op jaarbasis, volgens de tarieven van 14/01/2013, onder voorbehoud van wijzigingen. Kijk op de website voor de meest recente rentevoeten.
BELEGGEN CERTIFICATEN VAN AANDELEN
Concept & DESIGN Studio Room www.studioroom.nl
Certificaten van aandelen van Triodos Bank, een stabiele belegging die haar rentabiliteit door de jaren heen bewezen heeft. Meer info: 02 548 28 51 of www.triodos.be.
LAY-OUT Fé. soul conversation www.fesoulconversation.be
DUURZAME BELEGGINGSFONDSEN (*)
Details, kosten, voorwaarden en fiscaliteit op www.triodos.be. • Triodos Sustainable Pioneer Fund Bekroond als ‘Beste duurzame fonds 2012’ door
FOTO’S Johanna de Tessières Lisa Develtere
• Triodos Sustainable Mixed Fund Bekroond als ‘Beste Mixfonds EUR Neutraal 2012’ door Morningstar.
Drukker Symeta
DE KLEUR VAN GELD wordt gedrukt op 100% gerecycleerd papier en met vegetale inkten
• Triodos Sustainable Equity Fund • Triodos Sustainable Bond Fund
(*) Compartimenten van Triodos Sicav I, bevek naar Luxemburgs recht. Het prospectus, de ‘Essentiële beleggersinformatie’, de periodieke verslagen en de tarieflijst zijn gratis verkrijgbaar bij de financiële dienstverlener Triodos Bank (Belgisch bijkantoor) of bij uw distributeur. www.triodos.be/nl/particulieren/beleggen/beleggingsfondsen/
DUURZAAM VERMOGENSBEHEER
Triodos Bank Hoogstraat 139/3, 1000 Brussel T 02 548 28 28 F 02 548 28 29
[email protected] www.triodos.be Btw BE 0450.507.887 RPR Brussel
Personal Banking en Private Banking met de garantie van strikte duurzaamheidscriteria voor uw beleggingen. Onze specialisten helpen u graag verder op 02 548 28 34.
VOOR PROFESSIONELEN EN SOCIAL PROFIT Ook voor bedrijven, zelfstandigen en verenigingen heeft Triodos Bank een ruim gamma financiële producten en diensten: kredieten, spaarproducten of beleggingen. Lees er meer over op www.triodos.be
LENEN
Woonleningen voor passiefwoningen, lage-energiewoningen of ecologische renovaties. Onze specialisten helpen u graag verder op 02 549 59 70.
Informatie & Advies: 02 548 28 51 Kredieten: 02 548 28 10
Triodos Bank is gespecialiseerd in kredietverlening aan projecten,
organisaties en ondernemingen in ecologische, sociale en culturele sectoren. Ze biedt duurzame
spaar- en beleggingsformules
aan voor zowel particuliere als professionele klanten.
getty images
WEN N DE OMST DE EUR AN ELD
13
Breng uw spaargeld in kaart
20
Ontmoetingen, ideeën, inspiratie
6
Dossier scholen
16
“Geld als hefboom voor verandering”
VIND IK LEUK! Volg uw duurzame bank nu ook op Facebook:
www.facebook.com/triodos.be
WAAR GAAT MIJN SPAARGELD NAARTOE? Gooi mij niet weg. Geef me liever door aan vrienden, familie of kennissen. bedankt!
Bij Triodos Bank weet u wat we financieren met uw spaargeld: activiteiten met een positieve impact op het milieu en de samenleving. Ontdek ze op www.triodos.be.
SPAARACTIE Doe mee met onze jaarlijkse
spaaractie en steun Geneeskunde voor de Derde Wereld. In Congo werkt die ngo samen met de bevolking aan een betere toegang tot drinkbaar water. Alle info op: www.triodos.be/spaaractie
Triodos Bank Hoogstraat 139/3, 1000 Brussel Telefoon: 02 548 28 28 E-mail:
[email protected] Informatie & Advies: 02 548 28 51 Kredieten: 02 548 28 10
