Jaarstukken 2009 Gemeente Drimmelen

Jaarstukken 2009 Gemeente Drimmelen

Vastgesteld door B&W d.d. 1 juni 2010 Vast te stellen door gemeenteraad d.d. 1 juli 2010

2

Aan de leden van de gemeenteraad van de gemeente Drimmelen

Datum

1 juni 2010

Uw brief van Betreft

Aanbieding jaarstukken 2009

Ons kenmerk Beh. door Doorkiesnummer

W.W. van Mourik 0162-690255

Geacht raadslid, Voor u liggen de jaarstukken 2009 van de gemeente Drimmelen bestaande uit het jaarverslag en de jaarrekening. Met het jaarverslag legt ons college verantwoording af over de uitvoering van de programma’s. De jaarrekening geeft inzicht in de financiële gevolgen. Uw raad heeft in het huidige duale bestel een vertegenwoordigende, een kaderstellende en een controlerende rol. Bij de begroting liggen de accenten op de vertegenwoordigende en de kaderstellende rol. Met de jaarstukken geeft u invulling aan uw controlerende rol. Bij de programma’s in de begroting hebben wij vermeld wat we wilden bereiken, wat we ervoor zouden doen en wat het mocht kosten. Als verantwoordingsdocument geven wij in de programmaverantwoording antwoorden op de vragen zoals, wat hebben we in 2009 bereikt, wat hebben we daarvoor gedaan en -last but not least- wat heeft het gekost. De indeling van de programma’s is overeenkomstig de programmabegroting 2009.

Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van Drimmelen,

Drs. C. Smits Secretaris

drs. G.L.C.M. de Kok Burgemeester

4

Inhoudsopgave

Aan de Raad.............................................................................................................................................7

Programmaverantwoording 2009 .................................................................................11 1.

Relatie met de burger ....................................................................................................................12

2.

Veiligheid .......................................................................................................................................16

3.

Openbare Ruimte ..........................................................................................................................20

4.

Verkeer en vervoer ........................................................................................................................26

5.

Economische zaken en toerisme...................................................................................................30

6.

Jeugd en jongeren .........................................................................................................................36

7.

Ruimte en Wonen ..........................................................................................................................42

8.

Zorg................................................................................................................................................48

9.

Milieu..............................................................................................................................................54

10.

Sociale infrastructuur .....................................................................................................................60

11.

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien .................................................................................64

Paragrafen .....................................................................................................................................71 § A Weerstandsvermogen....................................................................................................................74 § B Lokale heffingen ............................................................................................................................84 § C Onderhoud kapitaalgoederen ........................................................................................................88 § D Financiering .................................................................................................................................108 § E Bedrijfsvoering .............................................................................................................................114 § F Verbonden partijen ......................................................................................................................120 § G Grondbeleid .................................................................................................................................132 § H Grote projecten ............................................................................................................................148 §I

Begrotingsrechtmatigheid ............................................................................................................156

Jaarrekening 2009 .................................................................................................................159 Bijlage SISA..........................................................................................................................................211

5

6

Aan de commissie:

Aan de Raad

Datum vergadering: Agendapunt :

Made, 1 juni 2010

Nummer raadsnota:

Raadsvergadering: 1 juli 2010

Onderwerp: Jaarstukken 2009 Portefeuillehouder: J. van Meggelen Ambtelijke coördinatie: afdeling Middelen Steller: W.W. van Mourik

Bijlagen: 1. Raadsbesluit 2. Jaarstukken 2009 3. Accountantsverklaring

Ter inzage: 1. rapport van bevindingen n.a.v. de controle van de jaarstukken 2009

Samenvatting: De jaarrekening sluit in financiële zin, per saldo, vrijwel overeenkomstig met het begrotingstekort welke in de laatste Bestuursrapportage werd aangegeven. U wordt echter wel gevraagd in te stemmen met het dekkingsvoorstel en de claims.

VOORGESCHIEDENIS Op 6 november 2008 is de programmabegroting 2009 vastgesteld en vervolgens gedurende 2009 financieel en beleidsmatig bijgesteld middels de Voor- en Najaarsnota. Tevens zijn de besluiten m.b.t. alle raadsbesluiten verwerkt in deze begroting. In 2010 is door de ambtelijke organisatie de jaarrekening opgesteld en door het college van B&W vastgesteld. Ingevolge uw opdracht zijn deze jaarstukken door onze accountant gecontroleerd. De bevindingen van de accountant zijn weergegeven in het ter zake uitgebrachte rapport dat wij op de gebruikelijke wijze voor u ter inzage hebben gelegd. WAT IS ER AAN DE HAND? Als sluitstuk van de planning & control cyclus 2009 zijn de jaarstukken over het boekjaar 2009 opgesteld, die u hierbij ter vaststelling worden aangeboden. WAT WILLEN WE BEREIKEN? Dat uw raad op een transparante wijze inzicht krijgt in de voortgang van de doelstellingen en de oorzaken van de afwijkingen. HOE PAST DIT BINNEN BELEID EN WETGEVING? De jaarrekening is opgesteld conform de Gemeente wet en het Besluit Begroten en Verantwoorden en tevens heeft een rechtmatigheidscontrole plaatsgevonden op alle door uw Raad vastgestelde verordeningen en externe weten regelgeving m.b.t. recht, hoogte en duur. HOE GAAN WE DIT DOEN? n.v.t. WIE ZIJN DE BETROKKEN PARTIJEN? n.v.t. WAAR MOETEN WE OP LETTEN? De jaarrekening sluit met een overschot van € 2.189.223,20. Daarnaast wordt uw raad verzocht in te stemmen met een aantal claims (€ 622.206) waarvoor door uw raad wel middelen beschikbaar zijn gesteld, maar de uitvoering niet in 2009 plaats heeft kunnen vinden. Van dit

bedrag heeft € 136.777 betrekking op oude claims waarmee u reeds bij de Najaarsnota heeft ingestemd waardoor bestedingen in 2010 konden doorlopen. De belangrijkste oorzaak van de positieve afwijking is dat tot en met 2020 de gemeente Drimmelen recht had op een vast dividend van het Hypotheekfonds Nederlandse gemeenten, maar dat dit in 2009 is gewijzigd in een rechtstreekse vordering op de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Hierdoor dient op grond van de BBV deze vordering als resultaat in 2009 te worden verantwoord waardoor nu eenmalig het jaarrekeningresultaat met € 742.389 positief wordt beïnvloed. Voorgesteld wordt dit bedrag te storten in een bestemmingsreserve en hieruit jaarlijks een bedrag te onttrekken gelijk aan het voormalige dividend zodat de meerjarenbegroting niet wordt beïnvloed. Na de vorming van de nieuwe bestemmingsreserve en de honorering van alle claims resteert er een overschot van ca. € 825.000 wat toegevoegd kan worden aan de Algemene Reserve ter verbetering van het weerstandsvermogen. Dit bedrag wijkt dus slechts € 16.000 af van het bij de Najaarsnota 2009 geprognosticeerde resultaat. Het begrotingsjaar 2009 begon al positief met een begrotingsoverschot van ruim € 0,6 miljoen. Middels de Najaarsnota 2008 halveerde dit voordeel o.a. a.g.v. het vervallen dividend Intergas en btw problematiek rondom de exploitatie van de culturele accommodaties. De Najaarsnota 2009 verbeterde vervolgens het begrotingssaldo met € 0,5 miljoen tot € 0,8 miljoen o.a. a.g.v. incidentele verhoging van de Algemene Uitkering, meevallende aanspraken op de WMO en een btw voordeel op het collectieve vervoer. Bij de opstelling van de jaarrekening is daar een aantal aanzienlijke verschillen bijgekomen van in totaal tot een bedrag van ca. € 1,4 miljoen. Een aantal elementen die deze afwijking veroorzaakt hebben, zijn: de voorgestelde claims, niet ingevulde vacatures vooruitlopend op de bezuinigingen, minder inhuur interim personeel, wijziging financiering participatiebudget, bijstelling waardering debiteuren, ecologische verbindingszones en de ten onrechte begrote storting in Planon. Naast deze grote afwijkingen, waren er een groot aantal kleinere voordelen. In de jaarrekening onder het onderdeel ‘Resultaatbestemming ‘ (vanaf blz. 167) wordt uitvoerig ingegaan op de achtergrond van de claims. De oorzaken van het jaarrekeningoverschot worden vanaf blz. 171 toegelicht onder ‘Toelichting resultaat’. Het dekkingsvoorstel is tevens opgenomen onder “Resultaatbestemming” . Naast de resultaatbestemming wordt uw Raad ook gevraagd om in te stemmen met begrotingsafwijkingen i.h.k.v. de rechtmatigheid, immers begrotingsrechtmatigheid is een van de rechtmatigheidsonderdelen. Bij de opstelling van de begroting heeft uw raad de budgetten per programma vastgesteld en tevens kredieten gevoteerd. In beginsel zijn alle uitgaven die deze bedragen overschrijden onrechtmatig. Indien uw Raad deze overschrijdingen autoriseert, omdat deze overschrijdingen binnen de vastgestelde beleidskaders vallen, worden de overschrijdingen niet als onrechtmatig beschouwd t.b.v. rechtmatigheidsverklaring. In paragraaf I Begrotingsrechtmatigheid (blz. 156) is aangegeven wat de oorzaken van de overschrijdingen zijn. HOE GAAN WE COMMUNICEREN? De jaarstukken worden na vaststelling gepubliceerd op de gemeentelijke website. WAT IS HET ADVIES VAN COMMISSIE De jaarstukken zijn behandeld in de vergadering van de onderzoekscommissie “Jaarrekening 2009” van 17 juni jl. Tijdens de vergadering zal mondeling verslag worden gedaan van de bevindingen van de commissie.

Burgemeester en wethouders van Drimmelen, drs. C. Smits Secretaris

8

drs. G.L.C.M. de Kok Burgemeester

De raad van de gemeente Drimmelen; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 1 juni 2010; gelet op de gemeentewet en het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten; Besluit: 1. 2. 3.

4. 5. 6.

Akkoord te gaan met de jaarstukken 2009 gemeente Drimmelen. De oude claims, conform besluitvorming Najaarsnota, te honoreren voor een bedrag van in totaal € 136.777 en het bedrag toe te voegen aan de reserve claims De volgende nieuwe claims te honoreren en te storten in de reserve claims: a. Overdracht pensioen wethouder (€ 19.720) b. Bewoners aan zet (Wijkbesturen) (€ 10.000) c. Civiele kunstwerken (€ 40.678) d. Bermen en bermsloten (€ 20.027) e. Gladheidbestrijding (€ 52.500) f. Extra parkeerplaatsen diverse woonwijken (€ 49.047) g. Essentiële herkenbaarheidskenmerken (€ 29.658) h. Elektronisch kinddossier (€ 3.152) i. WABO (€ 83.402) j. Eenmalige uitkering (€ 55.000) k. Risicomanagement (€ 12.500) l. Opschonen archief (€ 8.245) m. Keukentje raadzaal (€ 8.500) n. Beveiligingsplan (€ 18.000) o. Sluitplan (€ 25.000) p. Digitalisering verleende bouwvergunningen (€ 25.000) q. EGEM-I (€ 25.000) Een bestemmingsreserve “Voormalig hypotheekfonds” te vormen van € 742.388,80 en hieruit jaarlijks € 74.238,88 te onttrekken. Het resultaat na aftrek van de storting in de bestemmingsreserve “Voormalig hypotheekfonds” en reserve “claims” te storten in de Algemene Reserve Goedkeuren van de geconstateerde begrotingsafwijkingen i.h.k.v. de rechtmatigheid.

Made, 1 juli 2010 De raad voornoemd, Griffier,

Voorzitter,

mr. M.J.N. Schetters-Schuurbiers

drs. G.L.C.M. de Kok

9

10

Programmaverantwoording 2009

11

1.

Relatie met de burger

Wat willen we bereiken? De hoofddoelstelling van het programma ‘Relatie met de burger’ is: Het vergroten van het vertrouwen van de burgers in de gemeente. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 1.1 1.2 1.3 1.4

Het vasthouden, maar liever nog verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening Het meer betrekken van de burger bij de beleidsvorming Het maken van een cultuuromslag Het zijn van een betrouwbare partner

Wat gaan we daarvoor doen en wat hebben we bereikt? Het vasthouden, maar liever nog verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening 1.1.1 Uitbouwen frontoffice ‘nieuwe stijl’. In 2009 is een aantal ontwikkelingen geweest om de frontoffice ‘nieuwe stijl’ gestalte te geven. Zo is in 2009 een aantal werkprocessen beschreven en digitaal beschikbaar gemaakt. Dit behelst de afdelingsoverstijgende processen, waarbij duidelijk een knip is gelegd tussen de frontoffice en backoffice. Daarmee zijn een aantal zaken direct gerealiseerd: knippen tussen front- en backoffice is duidelijk en er wordt meer procesmatig gewerkt. Tevens zijn in 2009 keuzes gemaakt omtrent de positionering van het WMO-loket (frontoffice) en het TIC (Telefonisch Informatie Centrum), te weten bij de afdeling Publiekszaken. 1.1.2

Verdere uitbouw website. In 2010 wordt de structuur, navigatie en vormgeving van internet aangepast. De vervanging/verbetering van de website is van 2009 doorgeschoven naar 2010, omdat e met ingang van het 2 kwartaal 2010 er gewerkt gaat worden met een nieuwe versie van het contentmanagementsysteem (CMS), de sitemanager 4.0. De structuur en de navigatie worden hiermee geoptimaliseerd om zo te voldoen aan de eisen van de overheid en de vraag om informatie, interactieve producten en diensten van onze doelgroepen. De heldere structuur en de eenvoudige navigatie maken het mogelijk dat producten, diensten, nieuwsberichten en overige informatie eenvoudig vindbaar zijn voor onze bezoekers en zij eenvoudig een product of dienst kunnen afnemen. December 2009 is ReadSpeaker op onze website geïnstalleerd zodat mensen met een visuele beperking de mogelijkheid hebben de tekst van de website te laten voorlezen. e In 2009 is de werkgroep ‘digitalisering 1 fase’ gestart die zich bezig houdt met de doorontwikkeling van de producten en diensten en de elektronische formulieren. In 2010 wordt een groot aantal producten toegevoegd aan DigiD en wordt een groot aantal formulieren elektronisch gemaakt. Ook de backoffice wordt hier op ingericht (koppeling met Corsa e.d.). Projecten Programma Andere Overheid. Sinds 2009 is het mogelijk dat burgers via een abonnement op de hoogte worden gebracht van de bekendmakingen bij hen in de buurt. Per 28 december 2009 is de gemeente Drimmelen aangesloten op Antwoord voor Bedrijven. Ondernemers uit Nederland en heel Europa kunnen via een beveiligde lijn informatie, producten en diensten aanvragen om bijvoorbeeld een bedrijf te starten en krijgen ook via deze beveiligde lijn antwoord op hun vragen/verzoeken.

1.1.3

Invoering authentieke basisregistraties. Dit onderwerp is nader uitgewerkt in de paragraaf bedrijfsvoering.

1.1.4

Digitalisering Dit onderwerp is nader uitgewerkt in de paragraaf bedrijfsvoering.

12

1.1.5

Implementatie traject terugdringing administratieve lasten. In 2009 heeft een aanzienlijke vereenvoudiging in de regelgeving met betrekking tot de welstand plaatsgevonden. Een algehele herziening van de Algemeen Plaatselijke Verordening, waarin vereenvoudiging van de regelgeving een belangrijk onderdeel is, is voorbereid en zal begin 2010 het besluitvormingsproces in gaan. Met het realiseren van beide voorgaande onderwerpen is een grote slag gemaakt in het terugdringen van administratieve lasten.

Het meer betrekken van de burger bij de beleidsvorming 1.2.1 Trainingen schrijven kaderstellende notities voor ambtenaren. In 2009 zijn deze trainingen gegeven. In 2010 zal moeten worden bezien of deze uit het reguliere opleidingsbudget kunnen worden bekostigd. Wel wordt een training gegeven voor voorzitters tijdens informatiebijeenkomsten 1.2.2

Evaluatie aangepaste vergaderwijze. Evaluatie vond plaats. In 2010 zal een voorstel aan de raad worden voorgelegd met kleine aanpassingen, met name op het gebied van het betrekken van de burger bij de besluitvormingsprocessen.

1.2.3

Ontwikkelen toekomstvisie Drimmelen op weg naar 2015 Het ontwikkelen van een toekomstvisie maakt kerntakendiscussie.

onderdeel

uit

van

de

Het maken van een cultuuromslag 1.3.1 Het beschrijven van een tweede deel van de werkprocessen. Dit onderwerp is nader uitgewerkt in de paragraaf bedrijfsvoering. 1.3.2

Verzorgen van trainingen op het gebied van klantgericht schrijven. Deze training heeft, gelet op de andere organisatiebrede trainingen die in 2009 hebben plaatsgevonden, geen prioriteit gekregen. Voor 2010 staat deze training ingepland.

13

Wat heeft het gekost? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008

Prim. Begroting 2009

1.840.044

1.823.437

1.749.652

1.735.694

676.802

518.246

590.167

592.060

390.301

361.015

369.514

403.595

342.365

413.895

401.062

383.663

910.567

591.187

671.296

617.871

243.817

279.389

248.306

261.335

70.953

43.330

43.330

43.378

140.306

138.446

118.625

134.461

4.615.155

4.168.945

4.191.952

4.172.057

bestuursorganen bestuursondersteuning voormalig personeel voorlichting burgerzaken front-office burgerzaken back-office samenwerking griffie

Totaal bestuursorganen bestuursondersteuning voormalig personeel voorlichting burgerzaken front-office burgerzaken back-office samenwerking griffie

Totaal Totaal budget

1.000

505.366

na wijziging 2009

-

22.549

-

-

150

-

-

-

-

-

-

5.513

Realisatie 2009

-

475.262

428.774

518.409

-

7.971-

-

-

-

-

-

-

511.879

428.774

475.262

533.137

4.103.276

3.740.171

3.716.690

3.638.920

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’. Tabelinvesteringen: Krediet Bestuursorganen Raadsinfosysteem fase 2001

Restant eind 2008

108.907 108.907

Uitgaven Uitgaven tm Restant 2009 2009 eind 2009

5.234 5.234

-

103.673 103.673

5.234 5.234

De belangrijkste kredieten staan toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij de toelichting op de balans onder de Restant kredieten. Prestatie-indicatoren Programma 1 Afhandelingstermijn bezoekers frontoffice (m.b.v. klantbegeleidingssysteem); Afdoening brieven en e-mail binnen zes weken Aantal insprekers bij opinierondes Aantal bezoekers website per jaar Afname regelgeving 2 1

Werkelijk 2008 11 min

Begroot 2009 15 min

Werkelijk 2009 11 minuten

80%

1

25 n.v.t.

50 400.000 60%

41 252.000 n.v.t.

In het kader van doelmatigheidsonderzoeken College (213a gemeentewet) heeft in 2009 een onderzoek plaatsgevonden naar de postverwerking. De geleverde informatie inzake de afhandelingtermijn van documenten blijkt – volgens de onderzoekers – abusievelijk tot stand te zijn gekomen op basis van onjuiste aannames en deelselecties uit Corsa. De onderzoekers zijn werkzaam in de gemeente Oosterhout en deze gemeente werkt met een aparte module van Corsa om deze gegevens te kunnen generen en analyses erop toe te passen. Voor het onderhavige onderzoek hebben zij gebruik gemaakt van deze software. Gemeente Drimmelen heeft deze software niet aangekocht en zal deze – vooralsnog – niet aankopen. Onze gemeente werkt met kwartaalmanagementsrapportages. Hierin wordt het aantal te lang openstaande documenten opgenomen en gemanaged. Onderzocht zal worden of met de

14

prestatie-indicator: aantal brieven en e-mail dat niet binnen de vastgestelde termijn wordt afgedaan, een betere indicator is. 2

Omdat vereenvoudigen van regelgeving veel verschijningsvormen kent, denk aan afschaffen, vereenvoudigen en samenvoegen van producten, is de mate van vereenvoudiging niet in een percentage uit te drukken. Vandaar dat hierna n.v.t. is ingevuld. Achtergrondinformatie Inwoneraantal per ultimo 2009 Geboorten Overlijden Huwelijken Top 10 bezoekers front-office aanvraag paspoort verlenging rijbewijs aanvraag ID-kaart aanvraag nieuw rijbewijs Uittreksel GBA WMO Sociale zaken Aangifte verhuizing Overige burgerzaken bouwen en wonen

Werkelijk 2009 26.579 222 waarvan 45 geboorten in Drimmelen 211 waarvan 125 overlijdens in Drimmelen 85 2.933 2.385 2.225 1.514 1.008 866 645 627 529 521

Voor de eerste vier producten zijn alleen de producten zelf geteld, maar de burger moet er twee keer voor langskomen. Eén keer voor de aanvraag en één keer voor het ophalen. Deze aantallen moeten dus worden verdubbeld. De aantallen zijn niet compleet aangezien in 2009 niet is geregistreerd wie op afspraak kwam. Deels zit dat wel in de aantallen (bv. de mensen die op afspraak een paspoort kwamen aanvragen) maar deels ook niet. Het aantal huwelijken komt ook niet terug in de top 25, omdat de mensen voor een huwelijk niet aan de balie komen. Het aantal aangiften geboorten en overlijden loopt uit de pas met de cijfers van de backoffice burgerzaken. Dit komt omdat de frontoffice slechts aanneemt wie binnen de gemeentegrenzen is overleden of geboren, omdat daarvan aangifte gedaan moet worden bij onze loketten, terwijl de backoffice alle overlijden en geboorten, dus ook van mensen die buiten onze gemeentegrenzen zijn overleden of geboren, registreren. Werkelijk 2009 Onderscheidingen: Lid in de orde van Oranje Nassau Bronzen Bevers Raadsvragen Aantal gestelde artikel 37 vragen Aantal gestelde artikel 37a vragen

10 13

22 16

Best bezochte pagina’s op de website Nieuws Informatie Gemeente Drimmelen Burgerloket Organisatie Gemeenteraad Woningbouw

15

2.

Veiligheid

De hoofddoelstelling van het programma ‘Veiligheid’ is: Het verhogen van het algemene veiligheidsgevoel Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 2.1 2.2 2.3

Politie- en brandweerkorpsen op voldoende sterkte houden, voldoende geoefend houden en zoveel mogelijk komen tot regionale samenwerking Het bevorderen van de nalevingbereidheid Activiteiten in de openbare ruimte ordelijk en veilig laten verlopen

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? (Politie en) brandweerkorps(en) op voldoende sterkte houden, voldoende geoefend houden en zoveel mogelijk komen tot regionale samenwerking 2.1.1 De paraatheid van het korps bewaken. De paraatheid van de brandweer in Drimmelen was afgelopen jaar gegarandeerd. Enkel in de grote vakantieperiode dient het team Terheijden te worden ondersteund door de andere posten. Het korps is op sterkte, al hebben enkele vrijwilligers om uiteenlopende redenen de brandweer verlaten. Werving van nieuwe geschikte kandidaten blijft alle aandacht verlangen. De opkomsttijden zijn naar behoren te noemen. Diezelfde opkomsttijden zijn regionaal geëvalueerd en verschillend verruimd. Voor de gebieden waar onvoldoende aan de brandweerzorg kan worden voldaan, zullen alternatieve oplossingen een uitkomst moeten bieden. Denk daarbij aan voorlichting en/of een actief rookmelderbeleid. De burgemeester houdt samen met zijn collega bestuurders de gevolgen van de bezuinigingen bij de politie nauwlettend in de gaten. Dit vindt voor zover het gaat om korpsbrede zaken plaats in het Regionaal College. Duidelijk is dat het politiekorps Midden en West Brabant de komende jaren fors moet bezuinigen. In de districtelijke driehoek worden afspraken gemaakt over capaciteitsverdeling, inzet van de noodhulp en bereikbaarheid en beschikbaarheid. Momenteel is sprake van schaarste waardoor de mogelijkheid tot het uitoefenen van sturing op het politieapparaat voor lokale aangelegenheden tot een minimum is beperkt. Verder is er blijvende aandacht voor de inzet, de zichtbaarheid beschikbaarheid van de wijkagenten voor onze gemeente en het gezamenlijk terugdringen van negatieve trends op het gebied van veiligheid. 2.1.2

Uitwerken van het regionaal samenwerkingsverband. Toegewerkt is naar een regionaal samenwerkingsverband dat met ingang van 1 januari 2010 in werking is getreden. Alle personeel is overgegaan naar de regionale brandweer. Dat geldt ook voor alle materieel, bepakking en financiële middelen. Enkel de huisvesting is in eigendom gebleven van de gemeente.

2.1.3

Implementatie samenwerkingsovereenkomst 3 x rood met Oosterhout en Geertruidenberg Aan de samenwerkingsovereenkomst is formeel een eind gekomen. Echter de samenwerking met de gemeenten Geertruidenberg en Oosterhout wordt voortgezet in clustervorm onder de vlag van de regionale brandweer.

2.1.4

Huisvesting brandweerpost Lage Zwaluwe. De nieuw huisvesting van de brandweer in Lage Zwaluwe is succesvol afgerond. De samenwerking met de verschillende afdelingen van de gemeente en de inzet van de vrijwilligers heeft een prima onderkomen opgeleverd.

2.1.5

Opstellen van het oefenplan 2008/2009 Jaarlijks wordt conform een oefenplan het trainingsprogramma afgewerkt. De presentie wordt daarbij nadrukkelijk in de gaten gehouden. Afgelopen jaar is er wederom veel aandacht uitgegaan naar het realistisch oefenen met bezoeken aan het oefencentrum in Tilburg en op locatie de hulpverlening aan vrachtauto’s.

16

2.1.6

Versterken positie gemeente in Veiligheidsregio (3 x oranje). In 2009 is het samenwerkingsverband 3 x Oranje voortgezet en nader uitgewerkt. Begin 2009 is een grote oefening georganiseerd voor alle medewerkers van het actiecentrum Opvang en Verzorging. En eind 2009 is een gezamenlijke themamiddag Uitvaartverzorging gehouden. Daarnaast is het CoPI (Commando Plaats Incident), de overlegvorm samen met andere hulpdiensten op de plaats waar het incident plaats vindt, in 2009 verder vorm gegeven. De drie gemeenten draaien in gezamenlijk verband piket om zonodig de gemeente in het CoPI te vertegenwoordigen. Voor alle drie de gemeenten levert dit voordelen op waaronder een kostenbesparing. In 2009 heeft de vaccinatie tegen de Mexicaanse griep plaatsgevonden. Ook de inwoners van de gemeente Geertruidenberg zijn in de Amerhal gevaccineerd. Zowel de voorbereidingen als de daadwerkelijke inzet zijn in samenwerking met Geertruidenberg gedaan (voortgeborduurd op het samenwerkingsverband 3 x Oranje). Ook is er vanuit de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant een beroep gedaan op de ambtenaar rampenbestrijding van de gemeente Drimmelen om ondersteuning te bieden inzake de Mexicaanse Griep binnen het district Midden. Het Kennis- en BeheerTeam Termijnzorg heeft onder voorzitterschap van de gemeentesecretaris van Drimmelen en met medewerking van de ambtenaar rampenbestrijding regionale draaiboeken afgeleverd voor de deelprocessen Uitvaart en Schaderegistratie.

2.1.7

Oefenen en opleiden gemeentepersoneel i.v.m. de rampenbestrijding. Dit is nader uitgewerkt in de paragraaf Bedrijfsvoering.

Het bevorderen van de nalevingbereidheid 2.2.1

Opstellen en uitvoeren van het Handhavinguitvoeringsplan 2009. Handhavingsuitvoeringsprogramma 2009 is opgesteld en op 10 februari 2009 vastgesteld. De uitvoering is volgens planning verlopen. Er zijn echter minder controles uitgevoerd dan gepland. Dit komt doordat de implementatie van de Wabo meer tijd heeft gevergd en tevens het voorbereidende werk voor de uitvoering van een complexe handhavingskwestie. Ondanks het lagere aantal uitgevoerde controles zijn de doelstellingen van het HUP voor 90% behaald.

2.2.2

Invoeren nieuw gebruiksbesluit Het gebruiksbesluit is ingevoerd.

2.2.3

Opstellen naleefeffectrapportage De Naleefeffectrapportage 2008 is opgesteld. Naar aanleiding van de verkregen inzichten a.g.v. deze naleefeffectrapportage wordt geconcludeerd dat het naleefgedrag binnen de gemeente Drimmelen op een behoorlijk niveau ligt, omdat veel van de bezochte locaties (37%) op het moment van de eerste controle voldeden. Anderzijds is vastgesteld dat het merendeel van de overtredingen (48%) die geconstateerd zijn op het moment van de eerste hercontrole ongedaan zijn gemaakt. De overige 15 procent van de overtredingen worden ongedaan gemaakt nadat er een voornemen tot dwangsom is uitgegaan.

Activiteiten in de openbare ruimte ordelijk en veilig laten verlopen (Integrale aanpak van veiligheid en leefbaarheid in de gemeente Drimmelen) 2.3.1

Opstellen en uitvoering geven aan JUP 2009 Eind 2007 is de kadernota integrale veiligheid Drimmelen 2008-2011 door de raad vastgesteld. Aan de hand van deze kadernota wordt jaarlijks een Jaaruitvoeringsprogramma (JUP) opgesteld. Het Jaaruitvoeringsprogramma 2009 is door het college vastgesteld. Begin 2010 zal een evaluatie worden gemaakt. Middels deze evaluatie zal worden verantwoord welke zaken wel en welke niet of deels, inclusief een onderbouwde toelichting, zijn uitgevoerd.

2.3.2

Evenementennota Deze nota is vastgesteld in februari 2007. In 2008 en 2009 is verder uitvoering gegeven aan deze nota. Bovendien is medio 2008 het Regionaal Evenementenbeleid vastgesteld door het Regionaal College. Het doel van dit Regionaal Beleid is het implementeren van een bestuurlijk kader waarbinnen de ontwikkelingen van

17

evenementen met (verhoogde) veiligheidsaandacht in de regio Midden en West Brabant kunnen plaatsvinden, teneinde een efficiënt beslag op de capaciteit van de politie maar ook andere hulpdiensten in relatie tot de ingeschatte risico’s te bewerkstellingen alsmede te komen tot een eenduidige vergunningverlening. De aanbevelingen uit dit rapport zijn in 2009 zoveel mogelijk binnen onze procedures geïmplementeerd. Daarbij is en wordt door de gemeente Drimmelen een afweging gemaakt of het past binnen ons eigen evenementenbeleid, de deregulering en of het beleid klantvriendelijk is. 2.3.3

Formuleren van een horecabeleidsnota Momenteel heeft de gemeente Drimmelen nog geen horecabeleid. Toegezegd is dat middels een startnotitie horeca zal worden geïnventariseerd welke kaders moeten worden gesteld dan wel gewenst zijn. Vervolgens zou een nota worden opgesteld waarin meetbare doelen zijn opgenomen (SMART). In 2009 is echter veel beweging gekomen op het werkterrein van horecawetgeving en -beleid. De gemeente Drimmelen participeert in een landelijke pilot toezicht Drank- en Horecawet. Voorzien was dat medio 2010 het toezicht geheel bij de gemeenten komt te liggen. De wetswijziging is nog niet van kracht en de pilot is met één jaar verlengd. Ook op het gebied van alcoholpreventie zijn in 2009 allerlei initiatieven gestart waarin ook een rol is weggelegd voor veiligheid en handhaving. In 2009 is geparticipeerd in de werkgroep alcohol dat ook in 2010 zal worden vervolgd. De startnotitie is in 2009 dus niet opgesteld. In 2010 wordt voor een andersoortige opzet gekozen dan eerst was voorzien.

2.3.4

Deelname Regionale informatie- en expertisecentra (RIEC) Het kabinet geeft een hoge prioriteit aan de aanpak van de georganiseerde criminaliteit. Een van de middelen daartoe is de oprichting van zes regionale informatie- en expertisecentra, waarvan één in Brabant/Zeeland. Doelstelling van deze centra is gemeenten ondersteunen en faciliteren ten behoeve van een betere bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit. De oprichting hiervan leidt tot een verbetering van informatie-uitwisseling en bovenlokale – en integrale samenwerking. Vanuit meerdere disciplines, i.c. strafrecht, bestuursrecht en civielrecht kan de georganiseerde criminaliteit worden aangepakt. De gemeente Drimmelen heeft negen september 2009 het regionaal convenant RIEC meeondertekend

Wat heeft het gekost? Tabel financiële consequenties:

brandweer repressie brandpreventie rampenbestrijding openbare orde en veiligheid A.P.V. handhaving

Totaal lasten

brandweer repressie brandpreventie rampenbestrijding A.P.V. openbare orde en veiligheid handhaving

Totaal baten Totaal budget

Realisatie 2008


na wijziging 2009

Realisatie 2009

1.254.306

1.223.928

1.248.992

1.302.339

120.725

106.738

106.738

91.394

127.145

162.233

147.736

114.996

172.612

224.715

196.708

191.073

165.344

124.652

143.860

145.771

300.527

381.734

382.001

249.719

2.140.659

2.224.000

2.226.035

2.095.293

2.256

1.275

75.000

75.949

3.482

2.500

5.600

12.244

1.249

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

6.000

-

-

8

6.987

9.775

80.600

88.201

2.133.672

2.214.225

2.145.435

2.007.092

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’.

18

Tabelinvesteringen: Krediet brandrepressie Tankautospuit (3) Kazerne Lage Zwaluwe Bevelvoerderskaarten OGS-materialen Calamiteitenlaarzen (2009)

764.303 210.462 35.000 14.496 10.652 1.034.913

Restant eind 2008 8.329 183.794 4.775 12.832 n.v.t. 209.730

Uitgaven 2009

Uitgaven tm Restant 2009 eind 2009

8.175 190.265 1.450 11.609 211.499

764.148 216.933 31.675 13.274 1.026.030

155 6.4713.325 1.222 10.652 8.882

Prestatie-indicatoren

Brandveiligheidsadviezen bouwen milieuvergunning Controles evenementen i. h.k.v. brandveilheid Gecontroleerde gebruiksvergunningen panden Verstrekte gebruiksvergunningen panden

Werkelijk 2008 19

Begroot 2009 25

25 64 3

30

Oefeningen regulier 29 Oefeningen realistisch 1 Korpsleden in- en uit 6/2 Uitruktijden brand/hulpverlening (mate waarin wordt 85,0% voldaan aan de norm) Workshops i.h.k.v. rampenbestrijding 6 Gehouden oefeningen 0 Realisatie Handhavingsuitvoeringsplan 1 Waarschuwingen handhavingspartners in Biesbosch 95 periode 11 tot 1-10 Bekeuringen handhavingspartners in Biesbosch 155 periode 1-1 tot 1-10

29 1

APVvergunningen

336 < 2008

Controles van evenementen Bekeuringen “Brom effe normaal” Inbewaringstellingen i.h.k.v. de wet BOPZ Opgelegde huisverboden bij huiselijk geweld

16 104

5

80,0%

Werkelijk 2009 33 12 45 9 31 1 -/2 85,5%

8 3 1

6 8 0,9 199

250

197 309 55 2 0

19

3.

Openbare Ruimte

De hoofddoelstelling van het programma ‘Openbare ruimte’ is: Het schoon, heel en veilig houden van de woon- en werkomgeving in de gemeente met (zo mogelijk actieve) betrokkenheid van bewoners en bedrijven. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 3.1 3.2 3.3

Het schoon, heel en veilig houden van de woon-, recreatie- en werkomgeving in de gemeente Voorkomen van wateroverlast Vergroting (zo mogelijk actieve) betrokkenheid van bewoners en bedrijven

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Het schoon, heel en veilig houden van de woon-, recreatie- en werkomgeving in de gemeente 3.1.1

Wijkgerichte uitvoering van het beheer Het dagelijks onderhoud wordt gedeeltelijk door aannemers en gedeeltelijk door de eigen wijkteams uitgevoerd. Uitvoering van het dagelijks onderhoud wat door de eigen buitendienst wordt uitgevoerd, vindt sinds januari 2007 plaats vanuit wijkteams. Enerzijds vindt het werk planmatig plaats, anderzijds is de buitendienst belast met het afhandelen van meldingen. Hierdoor wordt meer maatwerk geleverd per wijk en wordt adequater ingespeeld op de afhandeling van meldingen. Er zijn 3 wijkteams werkzaam in de wijken : Hooge en Lage Zwaluwe, Wagenberg en Terheijden, Made en Drimmelen. Sinds juli 2008 is ook het preventief onderhoud pompen en gemalen in het kader van het rioolonderhoud weer onderdeel geworden van de werkzaamheden van de wijkteams. Ter compensatie van de uitvoering van deze taak zijn begin 2009 2 extra !GO/ WAVA medewerkers toegevoegd aan de buitendienst, op grond van besluitvoering in 2008. In de burgerenquête van begin 2009 is navraag gedaan naar een viertal onderdelen van de openbare ruimte (openbare verlichting, straatmeubilair, openbaar groen, straten). De verschillende onderdelen scoren allemaal een zes of hoger. In vergelijking met de enquête van 2005 is de score van het onderdeel Openbaar groen met 0,1 punt teruggelopen. De scores van de andere drie onderdelen zijn gelijk gebleven ofwel gestegen. Uitvoering van de werkzaamheden door de aannemers vindt plaats op grond van bestekken en kwaliteitsafspraken. De eigen dienst houdt toezicht op het naleven hiervan. Bij de uitvoering van de groenbestekken is het een feit dat de capaciteit al jaren te beperkt is om toezicht op een adequate wijze uit te voeren. Eind 2009 is daarom besloten om bij dit toezicht, de wijkvoormannen een ondersteunende/ informerende rol te gaan geven. Bij aanvang van de nieuwe bestekken (april 2010) zal hieraan uitvoering gegeven gaan worden. Naast het dagelijks onderhoud wordt structureel onderhoud uitgevoerd en vinden reconstructies plaats. Voor de rapportage hiervan verwijs ik naar de paragraaf Kapitaalgoederen. Ten aanzien van diverse objecten in de openbare ruimte is de afgelopen jaren gewerkt aan programma’s voor structureel -, en vervangingsonderhoud. Het betreft hier de producten: Openbare verlichting, speelplekken, civieltechnische kunstwerken en verkeersborden, omdat deze nog ontbraken. Zo is het beleidsplan Openbare verlichting in februari 2009 vastgesteld. Budgettair is gekozen voor temporisering zodat in de komende jaren de onderhoudsachterstand kan worden ingelopen. Voor speelplekken is vanaf de begroting 2009 structureel budget beschikbaar gesteld en is het onderhoud conform het beheerprogramma uitgevoerd (uitvoering van een enkele maatregel loopt door in 2010). De Civieltechnische kunstwerken zijn in 2009 geïnventariseerd en opiniërend in de raad besproken. De vraag of voor het onderhoud hiervan extra budget zal worden vrijgemaakt is verwezen naar de kerntakendiscussie die in 2010 zal worden gevoerd.

20

De inventarisatie van de verkeersborden is in 2009 afgerond. In 2010 zal eerst bezien worden welke eventueel kunnen worden verwijderd waarna een beheerplan zal worden samengesteld. 3.1.2

Verbetering van de werkprocessen rondom klachten afhandeling Het is onontkoombaar dat bewoners meldingen doen over de openbare ruimte. Dit zien we ook als een waardevolle aanvulling van betrokken bewoners, op zaken die de eigen medewerkers constateren. We kunnen immers niet overal altijd zijn. Deels afhankelijk van de weersomstandigheden wordt overlast ervaren van onkruid en overdadige groei van beplanting. Ook zijn het straatmeubilair, speeltoestellen, verkeersborden en bestrating aan slijtage onderhevig. Door een meer pro-actieve rol van de gemeente en het bieden van meer maatwerk wordt efficiënter beheer nagestreefd. Dit heeft niet altijd tot gevolg dat er minder meldingen komen. Immers, als bewoners merken dat adequaat gereageerd wordt op de meldingen, zullen ze ook eerder geneigd zijn om onvolkomenheden te melden. Daarbij valt in een omgeving die goed in orde is, een onvolkomenheid eerder op. Belangrijk is vooral om de meldingen binnen de beschikbare mogelijkheden op een correcte wijze en binnen de afgesproken termijn te behandelen. Met name op dit laatste is sterk gestuurd, met dien verstande dat een melding ofwel binnen 5 werkdagen verholpen wordt, ofwel de melder binnen deze termijn te horen krijgt wat er met de melding gebeurt. In de bovengenoemde burgerenquête zijn ook enkele vragen gesteld m.b.t. het meldpunt en de afhandeling van de meldingen. Hieruit blijkt dat inmiddels ruim de helft van de inwoners bekend is met het meldpunt. Ruim een vijfde deel van hen heeft contact gehad met het meldpunt. Hiervan heeft 70% aangegeven tevreden te zijn met de wijze waarop hun melding is afgehandeld.

Voorkomen van wateroverlast 3.2.1

Vaststelling van een integraal waterplan inclusief een nieuw GRP. In de raad van 24 mei 2007 is het “Waterbeleidsplan Gemeente Drimmelen waarin opgenomen het verbreed Gemeentelijk rioleringsplan 2007 t/m 2010” vastgesteld. Het nieuwe plan is medio 2010 gereed In dit plan zijn diverse inspannings-, en resultaatsverplichtingen opgenomen. Ter voorkoming van de wateroverlast zijn optimalisatiestudies en afkoppelplannen opgenomen. Uiteraard wordt ook aan alle “traditionele” verplichtingen, voortvloeiend uit het GRP, gevolg gegeven. In 2009 zijn op een aantal vlakken al maatregelen genomen in het kader van terugdringing van wateroverlast zoals afkoppelen van vrij verval riolering op bijvoorbeeld de locaties Groningenlaan, Grijzewijk en Kastanjelaan. Daarnaast zijn er een aantal projecten in gang gezet die in uitvoering worden genomen in 2010. Zie hiervoor ook de uitgebreide toelichtingen in de paragraaf C. Kapitaalgoederen op het onderdeel investeringen. Definitieve maatregelen en verplichtingen vanuit de Europese Kaderrichtlijn water zijn sinds 2009 bekend. Deze KRW maatregelen worden opgenomen in het nieuwe waterbeleidsplan.

3.2.2

Wegwerken achterstallig onderhoud watergangen en overdracht van het beheer van het stedelijk water aan het waterschap. In 2008 was de intentie om op basis van het vigerend baggerplan (2002 – 2009) het beleidsplan te actualiseren. Dit is noodzakelijk omdat de opgenomen rapportages van de bemonsterde waterbodems zijn verouderd. Deze kunnen niet meer dienen als uitgangpunt voor de noodzakelijke baggerwerkzaamheden. Gezien de vele raakvlakken met het op te stellen Waterbeleidsplan inclusief G.R.P. is besloten om het baggerplan gezamenlijk te laten uitvoeren door één ingenieursbureau. Derhalve zal het baggerplan pas in 2010 worden opgesteld. Het waterbeleidsplan wordt medio 2010 afgerond In 2009 zijn derhalve geen losse baggerprojecten utgevoerd. Uiteraard is er wel uitvoering gegeven aan de reguliere baggerwerkzaamheden.

21

3.2.3.

Waar, op basis van de capaciteit van het stelsel noodzakelijk, gescheiden stelsels aanleggen bij de ontwikkeling van woningbouwprojecten en bestaande wijken Daar waar er twijfel is over de capaciteit van de riolering ligt dit vaak aan de toename in verhard oppervlak op voornamelijk particuliere terreinen en de toename van intense buien. Om maatregelen te nemen ter voorkoming van water op straat situaties (welke binnen de vastgestelde definitie geen wateroverlast problemen zijn) zal de aanleg van gescheiden stelsels met eventueel infiltratievoorzieningen uitkomst bieden. Op basis van het vigerende B.R.P. (BasisRioleringsPlan) zijn een aantal water op straat situaties in beeld gebracht. In 2008 is gestart met een herberekening naar aanleiding van het actualiseren van het verhard oppervlak mede in het kader van de OAS-studies (Optimalisatie Afvalwater Studies). De uitkomsten hiervan zijn opgenomen in de BRP actualisatie van 2009. Daarnaast zal ook een Masterplan Afkoppelen worden opgesteld, tezamen met Waterbeleidsplan (zie punt 3.2.1.). Net als het waterbeleidsplan is dit medio 2010 gereed. Wat betreft het realiseren van gescheiden stelsels in combinatie met rioolvervangingen, wordt verwezen naar de voortgang van de diverse projecten c.q. vervangingsinvesteringen welke zijn opgenomen in paragraaf C. Kapitaalgoederen.Het betreft o.a. het voltooien van de Groningenlaan, de Grijzewijk en de Kastanjelaan. Nieuwbouwplannen worden altijd afgekoppeld. Dit kan onder andere door middel van een gescheiden stelsel plaatsvinden. In 2009 is bijvoorbeeld de Blaasjeshof te Made op basis van een gescheiden rioolstelsel aangelegd.

Vergroting (zo mogelijk actieve) betrokkenheid van bewoners en bedrijven 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4

Afstemming werkzaamheden/ beschikbare capaciteit In vier van de zes kernen een bewonersvertegenwoordiging Opstellen wijkjaarplannen Afstemmingsoverleg met partners Op 14 december 2006 heeft de gemeenteraad ingestemd met de “Visie wijkgericht werken in alle kernen”. Vervolgens is conform afspraak in 2007 een start gemaakt met het wijkgericht werken. De eerste stappen die hierin gezet zijn, waren de aanstelling van een Coördinator Wijkbeheer bij de afdeling openbare werken en een kanteling van de buitendienst van dezelfde afdeling waarbij (indertijd) een viertal wijkteams zijn samengesteld. Bij aanvang is gekozen voor een pragmatische start om bij wijze van experiment te starten met een werkwijze, deze na verloop van tijd te evalueren en waar nodig de werkwijze aan te passen. Uiteindelijke bedoeling van het wijkgericht werken is enerzijds om de bewoners meer te betrekken bij de voorbereiding en de uitvoering van het werk wat door de gemeente in de verschillende wijken wordt uitgevoerd en anderzijds door het meer integraal aanpakken van het werk met verschillende participanten, meer effect in de wijk te bewerkstelligen. De coördinator wijkbeheer Sinds januari 2007 is een coördinator wijkbeheer aan de afdeling Openbare werken toegevoegd. In de loop van 2009 heeft deze zich met name geconcentreerd op het opbouwen van netwerken in de verschillende wijken en het via wijkschouwen en wijkoverlegavonden doorgronden van de diverse wijkproblematieken. In 2008 is er één bewonersgroep in Drimmelen van start gegaan. Daarnaast heeft de dorpsraad in oprichting in Wagenberg zich bezig gehouden met het opstellen van statuten en een convenant. In 2009 is er in ieder dorp een bewonersavond geweest en is er in ieder dorp bewonersvertegenwoordiging, variërend van een dorpsraad in Wagenberg tot bewonersgroepen in de andere kernen. De bewonersgroepen hebben als doel om samen met gemeente en andere partners zoals woningstichting, politie, straathoekwerker en anderen te werken aan het verhogen van de leefbaarheid, veiligheid en sociale betrokkenheid in hun dorp. Bewoners worden op deze manier uitgenodigd zelf mee te denken en dingen op te pakken.

22

De bewonersgroepen halen hun actiepunten enerzijds uit de bewonersavonden, anderzijds uit de maatregelen die vanuit de verschillende partners in de wijk opgepakt gaan worden. De verschillende bewonersgroepen pakken ook steeds meer verbeterpunten op, waarbij de eigen verantwoordelijkheid van bewoners en het zelf de schouders eronder zetten belangrijk zijn. Themabijeenkomsten In 2009 zijn twee themabijeenkomsten gehouden voor de leden van de bewonersgroepen, waarbij in de eerste een toelichting op bestaand beleid werd gegeven en in de tweede de wijze van met elkaar communiceren besproken is. Beide bijeenkomsten zijn door de groepen zeer positief gewaardeerd: • Uitleg onderhoud groen Er zijn door bewoners op de verschillende bewonersavonden en door leden van de diverse bewonersgroepen veel vragen gesteld over het onderhoud van groen. Dit is de reden geweest om in oktober 2009 een bijeenkomst te organiseren waarop de beleidsmedewerker groen, samen met de opzichter/ uitvoerder uitleg hebben gegeven aan de leden van de bewonersgroepen over de verschillende soorten groen en de manier van onderhoud hiervan door de gemeente. Alle groepen hebben het boek over de beeldkwaliteiten mee gekregen. •

Verbeteren communicatie tussen bewoners en gemeente en andere instanties Ook dit kwam als een belangrijk punt naar voren bij bewoners en leden van de verschillende bewonersgroepen. Op 14 november is met alle leden van de bewonersgroepen, gemeente, woningstichtingen en politie een themabijeenkomst gehouden. Aan het eind van de bijeenkomst zijn de resultaten van de bijeenkomst aan het College van Burgemeester en Wethouders en de leiding van de woningstichtingen en welzijnswerk gepresenteerd. De bewonersgroepen hebben zich kort aan elkaar voorgesteld. Dit voorstellen heeft geleid tot het inspireren van elkaar. Uit de bijeenkomst zijn een drietal speerpunten naar voren gekomen, waar de komende tijd mee aan de slag gegaan wordt door de verschillende organisaties en de bewonersgroepen. Actiepunten die door de gemeente inmiddels zijn opgepakt zijn: In januari is een krant Dorpsgericht werken uitgegeven, via Carillon en website is uitleg verstrekt over de werkwijze van het Meldpunt en de werkwijze van de wijkteams en met WRT, TV extra en de Stem zijn contacten gelegd om in de maanden maart, april en mei extra aandacht aan de bewonersgroepen en hun werk te besteden.

Uitbreiding dorpsspreekuren In Lage Zwaluwe en Terheijden wordt één keer per maand een dorpsspreekuur gehouden door de coördinator Dorpsgericht werken en de wijkagent. In Hooge Zwaluwe wordt door de bewonersgroep zelf één keer per maand ’s morgens en ’s avonds een dorpsspreekuur georganiseerd. Ook de bewonersgroep in Made houdt één keer per maand een dorpsspreekuur. Samenwerking partners Een keer per maand vindt er per 2 dorpen overleg plaats met de coördinator Dorpsgericht werken, wijkagenten en woningstichtingen. Twee keer per jaar is er een overleg met de stuurgroep Dorpsgericht werken. Hierin zitten de leidinggevenden van de partners en een aantal mensen vanuit de gemeente. Ondersteuning projecten Het afgelopen jaar is er ondersteuning gegeven bij: het Drenkelingenkerkhofje; Rietaak in Drimmelen en de huiszwaluwentil in Drimmelen. Daarnaast zijn er bij de integrale projecten van de Grijze Wijk in Hooge Zwaluwe en Kalkvliet Vierhoven in Terheijden vanuit het Dorpsgericht werken, samen met de projectleider civiele techniek en de toezichthouder een aantal bewonersavonden geweest waarbij bewoners hun ideeën kenbaar konden maken. Ook bij andere (complexe) onderwerpen, waarbij bewoners ingeschakeld kunnen worden is het dorpsgericht werken ingezet: traject Dorpsstraat, Kerkstraat, Brugdam in Lage Zwaluwe overlast jongeren trapveld Baroniestraat in Terheijden verpaupering Burgemeester Smitsplein In september is gestart met het project ‘Bewoners aan Zet’. In 2009 is hier één idee voor ingediend.

23

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008 wegen en verlichting waterkering natuurbescherming plantsoenen speelterreinen riolering begraafplaatsen


na wijziging 2009

Realisatie 2009

Totaal lasten

2.499.875 90 1.618 1.824.282 153.002 1.900.547 172.227 6.551.641

3.228.550 1.696 1.774.089 151.075 2.375.920 152.656 7.683.986

3.553.478 1.696 1.876.324 151.855 2.120.532 155.125 7.859.011

3.122.066 1.325 1.942.312 109.159 2.203.290 190.066 7.568.218

Totaal baten

139.501 4.945 3.315.165 274.491 3.734.103

36.366 4.699 2.351.549 150.954 2.543.568

21.891 4.699 2.351.549 150.954 2.529.093

13.999 5.544 2.261.145 133.830 2.414.517

2.817.538

5.140.418

5.329.918

5.153.701

wegen en verlichting waterkering natuurbescherming plantsoenen speelterreinen riolering begraafplaatsen

Totaal budget

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’. Tabelinvesteringen: Krediet wegen en verlichting Uitbreiding voertuig !Go medewerkers openbaar groen landschapsbeleidsplan: groenvoorziening speelterreinen Aanleg/herpl. skatebaan Thd. riolering vrijverval riolering vrijverval riolering 2009 vervanging gemalen vervanging gemalen 2009 maatregelen vuilemissiespoor begraafplaatsen

Restant eind 2008 26.000

Uitgaven 2009

Uitgaven tm 2009

26.000

24.458

24.458

148.828

56.672

23.000

115.156

33.672

55.000

12.246

0

42.754

12.246

5.782.745 2.097.963 277.326 107.563 804.555 452.336 9.752.316

4.922.575 n.v.t. 150.533 n.v.t. 218.939 327.474 5.714.439

1.125.154 191.751 76.154 0 155.880 287.043 1.883.440

1.985.324 191.751 202.947 0 741.496 411.905 3.715.791

3.797.422 1.906.212 74.379 107.563 63.059 40.431 6.036.526

Voor toelichting op de kredieten zie hiervoor met name de paragraaf Kapitaalgoederen.

24

Restant eind 2009 1.542

Prestatie-indicatoren

Programma 3 Aantal meldingen: * Milieu * Openbaar groen * Openbare verlichting * Riolering * Wegen / trottoirs * Overigen Totaal aantal meldingen Afhandeling meldingen binnen 5 werkdagen: (*) * Milieu * Openbaar groen * Openbare verlichting * Riolering * Wegen / trottoirs * Overigen Totaal percentage meldingen binnen 5 werkdagen

Werkelijk 2008

Begroot 2009

Werkelijk 2009

197 1.021 62 142 662 258 2.342

186 1.014 80 366 899 287 2.832

77,66% 70,62% 40,32% 64,79% 51,21% 58,82% 63,27%

85,87% 71,07% 82,50% 86,03% 74,55% 71,13% 75,42%

80%

Bewonersvertegenwoordiging per kern 2 4 (*) = aantal openstaande meldingen op het einde van het jaar 2008: 3 en jaar 2009: 17.

6

25

4.

Verkeer en vervoer

De hoofddoelstelling van het programma ‘Verkeer en Vervoer’ is: Het programma Verkeer en Vervoer kent als doelstelling het bevorderen van een duurzaam veilige infrastructuur met voldoende aandacht voor leefbaarheid en bereikbaarheid. Het beleid van de gemeente Drimmelen is gericht op een goede bereikbaarheid van alle kernen, een leefbare woonomgeving en de veiligheid in het verkeer. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

het veilig gebruik van de gemeentelijke wegen garanderen voor langzaam en snel verkeer; het bevorderen van het gebruik van de fiets door het definiëren van een fietsnetwerk met bijbehorende eisen en het vervolgens aanpassen van de huidige fietspaden aan eerder genoemde eisen; een goede bereikbaarheid voor het gemotoriseerd verkeer door het optimaliseren van de inrichting van de wegen conform de wegencategorisering; beperken van de parkeeroverlast door middel van het volgen van eenduidige en heldere parkeernormen; het toegankelijk maken van het openbaar vervoer voor iedereen, ook voor minder validen; het verbeteren van de kennis op gebied van verkeer bij diverse groepen verkeersdeelnemers door een betere voorlichting en educatie.

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Straatmeubilair en bewegwijzering 4.1.1 Uitvoering geven aan het beleidsplan Bewegwijzering wat betreft de objectbewegwijzering in de diverse kernen Betreft het opstellen van uitvoeringsplannen per kern voor objectbewegwijzering. In Drimmelen is dit reeds gebeurd en uitgevoerd. Voor de overige kernen moeten nog uitvoeringsplannen worden opgesteld. In 2010 wordt hier een begin mee gemaakt.

4.1.2

Opstellen beleidsplan Straatmeubilair Is vanwege andere prioriteiten uitgesteld naar 2010.

Verkeersveiligheid 4.1.3 Planvorming, ontwerp en communicatie over duurzaam veilige inrichting 30 km/h zone Hoofdstraat – Raadhuisstraat – Molenstraat Is vanwege andere prioriteiten uitgesteld naar 2010.

4.1.4

Duurzaam veilige inrichting 60 km/h zone Moerdijkseweg Is vanwege andere prioriteiten uitgesteld naar 2010.

4.1.5

Duurzaam veilige inrichting 30 km/h-zone Hoofdstraat – Raadhuisstraat – Molenstraat te Terheijden Zie toelichting 4.1.3.

4.1.6

Restant uitvoering duurzaam veilige inrichting schoolomgeving Uitvoering is afgerond. Alleen de financiële afwikkeling (indienen eindafrekening bij provincie) moet nog plaatsvinden. Dit gebeurt in 2010.

4.1.7

Duurzaam veilige inrichting schoolomgeving Zie toelichting 4.1.6.

4.1.8

Aanpassen kruispunten Dahliastraat – Nieuwstraat, Geraniumstraat – Zuideindsestraat, Helkantsedijk – Moerseweg, Helkantsedijk – Kerkdijk De kruispunten Dahliastraat – Nieuwstraat en Geraniumstraat – Zuideindsestraat worden aangepast naar aanleiding van het woningbouwplan Prinsenpolder. In juni 2009 zijn de ontwerpen voor deze kruisingen voorgelegd aan de bevolking. Die hebben hierop kunnen reageren, waarna de ontwerpen zijn aangepast. Inmiddels zijn de de ontwerpen definitief. Uitvoering staat gepland voor 2 kwartaal 2010.

26

Voor de kruispunten Helkantsedijk – Moerseweg en Helkantsedijk – Kerkdijk zijn voorlopige ontwerpen gemaakt. Deze moeten nog voorgelegd worden aan de bevolking. 4.1.9

Diverse snelheidsremmende maatregelen naar aanleiding van verkeersmetingen op verschillende straten Betreft kleine verkeersmaatregelen, zoals een versmalling op de Stuivezandsestraat. Deze maatregelen worden alleen genomen indien de snelheidsmetingen uitwijzen dat er een structureel snelheidsprobleem is. Vindt doorlopend plaats.

Verkeersonderzoek 4.1.10 Onderzoek naar randweg om Hooge Zwaluwe Financiële middelen voor een onderzoek ontbreken. Het is daarom hoogst onzeker of dit onderzoek in 2010 wel plaatsvinden. Openbaar vervoer 4.1.11 Verdere uitvoering geven aan het project toegankelijk openbaar vervoer Eind 2008 / begin 2009 zijn de eerste 14 haltes in onze gemeente toegankelijk gemaakt. Er zijn er nog 50 te gaan. In 2010 wordt vervolg gegeven aan dit project. Parkeervoorzieningen 4.1.12 Uitbreiden parkeervoorzieningen in de Dreef, Geraniumstraat, wijk Merelhof / Valkenhof / Duivenhof, Onderstraat (Lage Zwaluwe), Vlasweel Zie hiervoor paragraaf C. Kapitaalgoederen – onderdeel Verkeer en vervoer (realisatie t.o.v. planning).

4.1.13

Verdere uitvoering geven aan het plan om de ontsluiting van het parkeerterrein Lidl te verplaatsen naar de Raadhuisstraat / Hoofdstraat en daarbij de nodige aanpassingen aan het kruispunt te doen. Project is uitgevoerd. Alleen de financiële afwikkeling (indienen eindafrekening bij provincie) moet nog plaatsvinden. Dit gebeurt in 2010.

Bebording en markering 4.1.14 Aanbrengen “Essentiële Herkenbaarheidskenmerken” op de Kanaalweg West, Brandestraat en Godfried Schalckenstraat Op de Kanaalweg West is de markering al aangebracht, op de Brandestraat en Godfried Schalckenstraat staat dit op de planning voor 2010.

4.1.15

Plan van aanpak maken voor vervangingsprogramma bebording Alvorens een vervangingsprogramma te kunnen maken, dient eerst bekend te zijn hoeveel borden er in de gemeente staan en wat de kwaliteit van de borden is. Deze inventarisatie van de verkeersborden is afgerond. De gegevens moeten echter nog in het beheersprogramma worden ingebracht. Het vervangingsprogramma zal dan in 2010 kunnen worden opgesteld.

Fietsvoorzieningen 4.1.16 Opknappen fietspad Brandestraat Zie hiervoor programma 3 (wegonderhoud).

4.1.17

Verbeteren fietsoversteek Bredaseweg Is uitgevoerd.

Voorlichting en educatie 4.1.18 Project Brabants verkeersveiligheidslabel Jaarlijks komen alle basisscholen en de gemeente driemaal samen in het kader van dit project. Daarbij wordt aandacht besteed aan verkeerseducatie, maar ook aan bijvoorbeeld verkeersveiligheid (veilige schoolomgeving). Gezamenlijk vinden diverse projecten plaats, zoals de fietsverlichtingsactie, het verkeersexamen, Veilig op Weg (dode hoek), etc. De gemeente heeft hierin een ondersteunende rol; de uitvoering ligt veelal bij de scholen.

4.1.19

Project BROEM/scootmobielcursus De werkgroep BROEM heeft afgelopen jaar succesvol een scootmobielcursus gehouden in het 3e kwartaal. Volgend jaar vindt weer een BROEM-dag plaats, een rijvaardigheidstraining voor 50-plussers. Het jaar daarop organiseren we weer een scootmobielcursus.

27

4.1.20

Project ‘Grip op gedrag in Lage Zwaluwe’ Inmiddels zijn diverse afspraken met bewoners en weggebruikers gemaakt over het gebied Dorpsstraat, Kerkstraat, Brugdam. In het tweede kwartaal heeft een inloopavond over dit onderwerp plaatsgevonden waar het plan gepresenteerd is. In het vierde kwartaal is het plan verder in detail uitgewerkt. In 2010 wordt bepaald wat wel en wat niet uitgevoerd gaat worden. Die maatregelen worden aansluitend uitgevoerd.

4.1.21

Project ‘Jong leren in het verkeer’ Project is ingediend voor Regionaal Uitvoeringsprogramma 2010 (cofinanciering). Uitvoering mag dan pas in 2010 plaatsvinden.

4.1.22

Fietsverlichtingsactie Heeft plaatsgevonden in het vierde kwartaal.

4.1.23

Verkeerscampagnes Vinden doorlopend plaats. Hierbij wordt aangesloten bij de regionale campagnekalender.

4.1.24

Aanschaf extra snelheidsinformatiedisplay Is reeds gebeurd.

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008 verkeer openbaar vervoer

Totaal lasten verkeer openbaar vervoer


Totaal budget

Realisatie 2009

622.769

683.423

802.157

71.821

17.157

280.641

283.545

694.590

700.580

1.082.798

984.832

2.727-

Totaal baten

na wijziging 2009

701.287

20.295

24.560

51.630

49.616

61

238.784

238.784

46.889

20.356

263.344

290.414

647.701

680.224

819.454

694.419

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’. Tabelinvesteringen:

Krediet verkeer Uitvoering GVVP

3.107.742 3.107.742

Restant eind 2008 139.123 139.123

Uitgaven Uitgaven tm Restant 2009 2009 eind 2009 143.351 143.351

3.111.970 3.111.970

Voor toelichting op de kredieten zie hiervoor met name de paragraaf Kapitaalgoederen.

28

-4.228 -4.228

Prestatie-indicatoren Programma 4

Werkelijk 2008 Onbekend

Aantal burgers tevreden over verkeerssituatie in afzonderlijke kernen (*) Verkeerstellingen (aantal) (*) zal bij volgende burgerenquête moeten worden vastgesteld.

64

Begroot 2009 > 70%

Werkelijk 2009 Onbekend 70

38

29

5.

Economische zaken en toerisme

De hoofddoelstelling van het programma Economische zaken en toerisme is: Bevorderen van de economische vitaliteit en werkgelegenheid in Drimmelen. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

5.6

Versterken van de arbeidsmarkt door vergroting van de samenwerking en afstemming tussen economische zaken en sociale zaken Versterken van de economische structuur, in het bijzonder door revitalisering van bestaande bedrijventerreinen en het verbeteren van de ontwikkelingskansen van de detailhandel in alle kernen Het initiëren van meer regionale samenwerking en het stimuleren van een actievere deelname aan regionale samenwerkingsverbanden (met name in de Amerstreek) ter versterking van de lokale economie Optimaliseren van de dienstverlening aan bedrijven Het toeristisch recreatief product en de gemeente “op de kaart zetten” en ontwikkelingen stimuleren / nieuwe impulsen geven, waarbij bijzondere aandacht voor de Linies rond Terheijden, Gebiedsplan wijde Biesbosch, verdere ontwikkeling van de haven van Lage Zwaluwe en uitwerking van het plan voor samenwerking in de Amerstreek Vergroten van het verblijfstoerisme

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Versterken van de arbeidsmarkt door vergroting van de samenwerking en afstemming tussen economische zaken en sociale zaken. 5.1.1 Ontwikkelen van initiatieven o.b.v. uitkomsten beleidsplan De uitvoering van het arbeidsmarktbeleid 2007-2010 is door de verschillende vakafdelingen en externe organisaties opgepakt.

5.1.2

Oprichten van het WerkgeversServicePunt Het WerkgeversServicePunt is overgegaan in het project Werklink. Zie programma Zorg, subdoelstelling 8.2.2

Versterken van de economische structuur, in het bijzonder door revitalisering van bestaande bedrijventerreinen en het verbeteren van de ontwikkelingskansen van de detailhandel in alle kernen

a. Stuivezand In 2009 is door middel van inspraak de ontwerp structuurvisie bedrijventerrein Stuivezand vertaald in een definitieve structuurvisie. Deze is in de gemeenteraadsvergadering van 28-012010 vastgesteld. In de programmabegroting 2009 zijn de vervolgtrajecten benoemd: • Aanleg van een waterbergingslocatie • Aanleg van een verbeterd gescheiden rioolstelsel • Het in beeld brengen van de mogelijkheden voor een kwaliteitsimpuls op private kavels • Het opstellen van een visie voor bedrijventerrein Stuivezand • Bestemmingsplanprocedure • In overleg met de winkeliersverenigingen vertalen van het DPO in concrete acties en speerpunten Door het vaststellen van de structuurvisie zullen bovengenoemde trajecten in 2010 opgepakt worden. b. Thijssenweg Aan de Thijssenweg is een ruimtelijke procedure afgerond voor een kleinschaligere invulling van een terrein met o.a. vier bedrijfskavels met bedrijfswoningen. Daarnaast is een wijzigingsprocedure gestart t.b.v. twee bedrijfsverzamelgebouwen. Aan diezelfde weg is de voormalige zoutopslagloods van de provincie doorverkocht aan een bedrijf met veel werkgelegenheid uit de eigen gemeente. Vanaf 2010 kunnen die personeelsleden weer werkzaam zijn binnen de gemeente. In combinatie met de doorverkoop van de zoutopslagloods is een plan in voorbereiding voor het aangrenzende perceel dat in eigendom was van de koper

30

van de zoutopslagloods. In 2009 is de bestemmingsplanprocedure nog niet opgestart om bedrijfsverplaatsing mogelijk te maken. Dit zal in 2010 verder geschieden. De huidige ontsluiting van de Thijssenweg kan in 2010 heringericht worden. De beschikbare middelen zijn daarvoor in de gemeenteraadsvergadering van 25 februari 2010 door de gemeenteraad ter beschikking gesteld. Het initiëren van meer regionale samenwerking en het stimuleren van een actievere deelname aan regionale samenwerkingsverbanden (met name in de Amerstreek) ter versterking van de lokale economie 5.3.1 Bijwonen bijeenkomsten SES West-Brabant en bijeenkomsten NV Rewin Tijdens de bijeenkomsten van SES West-Brabant en NV Rewin heeft ook in 2009 regionale afstemming plaatsgevonden.

5.3.2

Mede voorbereiden op te stellen regionale detailhandelsbeleid. In oktober 2009 heeft het college ingestemd met de Nota ‘Visie op de detailhandelsstructuur West-Brabant’. Daarnaast zal het bestaande regionale contactambtenarenoverleg Detailhandel tot een regionale Retailcommissie omgevormd worden. Eind 2009 is het opstellen van het convenant voor de detailhandelsnota in voorbereiding.

5.3.3

Deelname aan de werkgroep Werken van het regionale afstemmingsoverleg Tijdens de bijeenkomsten van de werkgroep Werken heeft ook in 2009 regionale afstemming plaatsgevonden.

5.3.4

Activiteiten o.b.v. beleidsplan Economische Zaken Wegens capaciteitsgebrek is er geen beleidsplan Economische Zaken.

Optimaliseren van de dienstverlening aan bedrijven 5.4.1 Uitbreiden accountmanagement De functie van bedrijvencontactfunctionaris vormt de spil voor het accountmanagement met het bedrijfsleven. Het één-loket principe geeft de (startende) ondernemers de mogelijkheid om zijn of haar vragen bij één contactpersoon in te dienen. Door het voeren van startersgesprekken heeft de startende ondernemer in één gesprek een duidelijk beeld van de mogelijkheden, vergunningen en regelgeving in de gemeente Drimmelen. In 2009 is de eerste editie van de bedrijvennieuwsbrief ‘Bedrijvig Drimmelen’ uitgegeven. Deze nieuwsbrief geeft een overzicht van alle ontwikkelingen, lokaal en regionaal, op het gebied van ondernemerschap.

5.4.2

Project deregulering Zie toelichting programma 1. Relatie met de burger, subdoelstelling “Het vasthouden, maar liever nog verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening”.

5.4.3

Verbetering dienstverlening via website In 2009 zijn de voorbereidingen getroffen om de landelijke programma’s ‘Antwoord voor Bedrijven’ en het “IMI” (Interne Markt Informatiesysteem) met gemeentelijke website te integreren. Met de link is het voor bedrijven mogelijk deze systemen te bezoeken. Vanaf 2010 zullen beide systemen actief worden.

5.4.4

Structureel overleg met het verenigd bedrijfsleven In 2009 is de nieuwe overlegstructuur verder vormgegeven. Met de clusters voor de diverse branches (Handel, Industrie & Dienstverlening, Detailhandel & Horeca, Toerisme & Recreatie en Agrarisch) vindt regelmatig overleg plaats. Daarnaast voert het Ondernemers Platform Drimmelen 2 maal per jaar overleg met het college van B en W.

31

Het toeristisch recreatief product en de gemeente “op de kaart zetten” en ontwikkelingen stimuleren / nieuwe impulsen geven, waarbij bijzondere aandacht voor de Linies rond Terheijden, Gebiedsplan wijde Biesbosch, verdere ontwikkeling van de haven van Lage Zwaluwe en uitwerking van het plan voor samenwerking in de Amerstreek. 5.5.1 Uitvoering geven aan project Linies te Terheijden Het project van de Kleine Schans in Terheijden is gestart door de Stichting Cultuurhistorie West Brabant. Het ontwerp en het conceptbestek zijn door adviesbureau Grontmij laten opgesteld en overhandigd aan de gemeente. In 2009 is de aangeleverde projectraming getoetst. Vervolgens is een mogelijke fasering opgesteld voor de uitvoer van dit project. Ook zijn in 2009 de eerste gesprekken gevoerd met (potentiële) subsidieverstrekkers. In 2010 zal dit project verder vorm krijgen.

5.5.2

Uitvoeren ontwikkelingsvisie haven Lage Zwaluwe 1e fase Zie toelichting paragraaf H. Grote projecten.

5.5.3

Opstellen en vaststellen nieuwe visie oude havens Drimmelen In 2009 zijn de voorbereidingen getroffen voor het opstellen van een ruimtelijke visie voor de oude havens en de kern Drimmelen.

5.5.4

Uitvoering geven aan het toeristisch beleidsplan Het Toeristisch Platform Drimmelen (TPD) en bijbehorende werkgroepen, hebben in 2009 verder vorm gekregen. Deze samenwerking tussen gemeente, bedrijfsleven en natuur- cultuurhistorische organisaties loopt zeer voorspoedig. Het TPD heeft het merk ‘Drimmelen, voortuin van de Biesbosch’ ontwikkeld, waarbij de website het eerste tastbare product is. Daarnaast is door het stimuleren van het bloemenrandenproject een goede aanvulling ontstaan op het wandel- en fietsrouteaanbod van de gemeente. Om samenwerking in de toeristisch recreatieve sector te bevorderen hebben diverse activiteiten plaatsgevonden. Een geslaagd voorbeeld is de Speeddate voor ondernemers. In 2009 zijn daarnaast de voorbereidingen getroffen voor het wandelknooppuntensysteem (oplevering mei 2010) en ontwikkeling ‘Bruine Bebording’. Ook op regionaal niveau hebben in 2009 verschillende ontwikkelingen plaatsgevonden. Zo is het project ’Brabant aan Zee’ (regie SES West-Brabant) ontwikkeld. ‘Brabant aan de Biesbosch’ richt zich voornamelijk op het stimuleren van het meerdaags verblijf en herhalingsbezoek. Om bovenstaande te realiseren speelt communicatie met de (potentiële) bezoeker een belangrijke rol. In 2009 heeft het samenwerkingverband, in een oplage van 35.000 stuks, een nieuwe toeristische regiokaart 2009/2010 uitgegeven. Daarnaast zijn de voorbereidingen getroffen voor het opzetten van een professionele streekproductenorganisatie en gezamenlijke opening van toeristisch seizoen 2010.

5.5.5

Website opzetten (Drimmelen en Brabant aan de Biesbosch) Medio 2009 is de website www.voortuinvandebiesbosch.nl gelanceerd. Deze site geeft de (potentiële) bezoeker/toerist van de gemeente in één oogopslag alle informatie die nodig is voor een verblijf in deze blauwgroene gemeente. Dit initiatief is door de ondernemers en organisaties van de gemeente Drimmelen zeer positief ontvangen. Ook voor seizoen 2010 zullen nieuwe elementen toegevoegd worden aan de site. De website is de tweede periode van 2009 goed bezocht. In 2009 is de website van ‘Brabant aan de Biesbosch’ goed bezocht. Uit de cijfers blijkt dat de website steeds meer bekendheid krijgt. De bezoekersaantallen zijn in vergelijking met 2008 gestegen met ruim 41%.

Vergroten van het verblijfstoerisme. 5.6.1 Stimuleren nieuwe initiatieven Zie toelichting onder 5.5.1. t/m 5.5.5. Waar mogelijk worden nieuwe initiatieven gestimuleerd.

5.6.2

32

Harmoniseren van tarieven gemeentelijke havens Wegens capaciteitsgebrek is in 2009 is de harmonisatie van de tarieven van de gemeentelijke havens niet uitgewerkt. In 2010 zal dit project verder vorm gegeven worden.

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008 industriehaven markten en standplaatsen bevordering bedryfsleven/werkgelegenhei deelname nutsbedrijven waterrecreatie recreatie recreatieschap de Biesbosch mediazaken


na wijziging 2009

Realisatie 2009

652

5.925

5.984

1.173

39.559

41.674

41.676

24.034

223.623

165.767

180.641

159.405

12.887

24.636

13.121

12.576

294.580

237.263

253.517

345.882

225.068

252.972

373.428

262.521

57.180

52.848

56.035

52.667

17.954

14.752

16.279

15.141

Totaal lasten

871.503

795.837

940.681

873.398

industriehaven markten en standplaatsen bevordering bedryfsleven/werkgelegenhei deelname nutsbedrijven waterrecreatie recreatie recreatieschap de Biesbosch mediazaken

13.948

15.433

15.434

14.552

16.304

21.399

21.399

18.025

4.000

-

-

-

-

-


270.480

160.080

123.544

134.140

134.140

106.415

58.136

57.170

52.170

51.670

20.898

20.576

26.229

26.229

-

-

507.310

408.798

249.372

216.890

364.193

387.039

691.310

656.508

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’. Tabelinvesteringen: Krediet

waterrecreatie Verbetering toeristische infrastructuur L.Z.

404.071 404.071

Restant eind 2008

38.459 38.459


26.915 26.915

392.527 392.527

11.544 11.544

33

Prestatie-indicatoren Werkelijk 2008

Begroot 2009

40%

70%

50%

90%

30% 10% 4

35% 4

4

20

15

15

300 <= 6 weken

225 <= 6 weken

240 <= 6 weken

Aantal bijgewoonde regionale bijeenkomsten Realisatie onderzoek modernisering regelgeving

7 100%

7 70%

12 100%

Realisatie wetwijzer en digitaal bedrijvenloket Aantal geplaatste documenten op Website Realisatie implementatie omgevingsvergunning

65% 60%

Programma 5

Werkelijk 2009

Verbeteren ondernemersklimaat

Mate van uitvoering revitalisering bedrijventerrein Stuivezand Fase in bestemmingsplanprocedure Stuivezand Realisatie plan voor private gebied Stuivezand Implementatie parkmanagement Stuivezand Aantal dat is deelgenomen aan regionale samenwerkingsverbanden Aantal bijgewoonde bijeenkomsten van Drimmelense ondernemersverenigingen Aantal klantencontacten Snelheid afhandeling verzoeken

Aantal informatiebrieven aan bedrijven (nieuwsbrieven) Realisatie evenement opening toeristisch seizoen

1 symposium

0

Realisatie lange termijn visie verdedigingswerken

75%

80%

Aantal subsidies REAP Aantal overnachtingen toeristenbelasting Aantal nieuwe initiatieven

34

0

65% 75%

1 0

1

1

1

0 2

35

6.

Jeugd en jongeren

De hoofddoelstelling van het programma Jeugd en Jongeren is: Het scheppen van voorwaarden c.q. stimuleren dat alle jongeren in de gemeente kansen hebben om op te groeien tot volwaardige burgers en deel te nemen aan de maatschappij. Tevens wordt extra inzet gepleegd om mogelijke achterstanden van jongeren op te sporen, te voorkomen en te beperken c.q. op te heffen. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Het behoud van de kwaliteit van de onderwijsvoorzieningen Inzicht verkrijgen in de mate van schooluitval en werkloosheid onder jongeren Behoud deelname jongeren aan maatschappelijke activiteiten zoals sport, muziek, cultuur en recreatie Versterken netwerken Jeugd en jongeren in de vorm van ketenzorg ten behoeve van vroegtijdige signalering en aanpak Bevorderen van een gezonde leefstijl van jongeren

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Het behoud van de kwaliteit van de onderwijsvoorzieningen 6.1.1 Uitvoering Integraal Huisvestings Plan Onderwijs (IHP) voor de periode 2007-2010 • Brede school Hooge Zwaluwe Voorjaar 2008 zijn de overeenkomsten met betrekking tot de realisering van de brede school in Hooge Zwaluwe getekend. Met woningstichting Goed Wonen zijn afspraken gemaakt voor de realisering van een brede school in combinatie met zorgwoningen met steunpunt en een buurtwinkel. Najaar 2009 is gestart met de bouw en naar verwachting wordt per schooljaar 2010-2011 de nieuwe school in gebruik genomen. De in 2009 bij het Rijk ingediende subsidieaanvraag voor brede scholen is afgewezen. • Vervangende nieuwbouw en brede school De Windhoek in Terheijden. De vervangende nieuwbouw van basisschool De Windhoek in Terheijden is voorjaar 2009 afgerond. In de brede school onder de naam De Wiekslag zijn naast de basisschool ook peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en consultatiebureau gehuisvest. Het door de gemeenteraad beschikbaar gestelde krediet is eind 2009 bij de Najaarsnota afgesloten. • Brede school De Zonzeel Terheijden Vervangende nieuwbouw van basisschool De Zonzeel in Terheijden maakt onderdeel uit van het de herontwikkeling van het Oranjeplein. Begin 2009 heeft de gemeenteraad ingestemd met de bouw van een nieuwe brede school in combinatie met appartementen en een krediet beschikbaar gesteld. De brede school bestaat uit basisschool De Zonzeel, bibliotheek, spelotheek en kunstuitleen. Voor de bouw van een brede school in combinatie met appartementen is een wijziging van de huidige bestemming in de vorm van een zogenaamde postzegelplanprocedure nodig. e Uitgaande van een minimale procedure zonder bezwaren kan naar verwachting 1 kwartaal 2011 gestart worden en kan de brede school medio2012 opgeleverd worden. Voorbereidingen zijn getroffen voor de tijdelijke huisvesting van basisschool De Zonzeel, zodat begin 2010 de tijdelijke huisvesting in gebruik genomen kan worden. De omwonenden zijn door middel van een aantal informatiebijeenkomsten geïnformeerd over de voortgang van het project. De afspraken met woningbouwcorporatie Volksbelang zijn vastgelegd in de vorm van een aantal overeenkomsten. Gezocht is naar alternatieve huisvesting van de Stichting Lokale Omroep Drimmelen. In dit kader worden de samenwerkingsmogelijkheden met de omroep van De Wijngaerd nader onderzocht. • Zwaluwe Brede school bij basisschool ’t Rietland in Lage Voorbereidingen zijn getroffen voor de ontwikkeling van een brede school bij basisschool ’t Rietland in Lage Zwaluwe als onderdeel van het project Lage Zwaluwe West. In de brede school worden voorzieningen opgenomen voor bibliotheekwerk, peuterspeelzaalwerk, buitenschoolse opvang en consultatiebureau. In 2009 is subsidie verkregen voor realisering van de brede school van zowel de Provincie als het Rijk. Voorjaar 2009 heeft Stichting De Waarden bij de gemeente een verzoek ingediend om de twee basisscholen in Lage Zwaluwe, te weten ’t Rietland en Willibrordus, samen te laten gaan op de locatie van ’t Rietland. Vervolgens zijn diverse varianten nader

36

•

•

onderzocht en bezien op financiële consequenties. Op grond van deze resultaten en het standpunt van het schoolbestuur van De Waarden heeft het college besloten een brede school te realiseren inclusief basisschool Willibrordus, uitgaande van een tweeonder-een kap school. De gemeenteraad heeft begin 2010 een krediet beschikbaar gesteld voor de brede school, uitgaande van subsidies, middelen Project Lage Zwaluwe West en een bijdrage van schoolbestuur De Waarden. Integrale visie IHP Bij de besluitvorming van het IHP 2007-2010 is een integrale visie als onderdeel van het IHP toegezegd met betrekking tot onder meer brede scholen en kinderopvang. De gemeenteraad heeft medio 2009 de visie op de brede school in Drimmelen vastgesteld. In 2010 wordt bij de verdere planvorming in de diverse kernen uitvoering gegeven aan deze visie. Aanpassing verordening leerlingenvervoer Op grond van een ingediende motie heeft de gemeenteraad tijdens de opinieronde van 12 maart 2009 aangegeven een verruiming van de verordening leerlingenvervoer te wensen met betrekking tot het vervoer naar de buitenschoolse opvang. De verordening is hierop aangepast en door de gemeenteraad juni 2009 vastgesteld.

Inzicht verkrijgen in de mate van schooluitval en werkloosheid onder jongeren 6.2.1 Bepalen streefsituatie met betrekking tot schooluitval en werkeloosheid onder jongeren De gemeente had onvoldoende inzicht in het aantal jongeren dat niet meer leerplichtig is en geen startkwalificatie behaalt. Eind 2008 is derhalve een nulmeting vroegtijdig schoolverlaters uitgevoerd over de periode 2005-2007. De beschikbare cijfers zijn te beperkt om conclusies te trekken. Derhalve zal de meting herhaald worden om te bezien in hoeverre extra maatregelen noodzakelijk zijn boven op het regionale beleid.

6.2.2 •

•

Uitvoering van taken Voortijdig Schoolverlaten. Breda is voor Drimmelen de RMC-gemeente die activiteiten coördineert en initiatieven ontplooit om voortijdig schoolverlaten aan te pakken. Zo worden risicojongeren extra begeleid bij hun overstap van het vmbo naar mbo, ROC-opleidingen creëren meerdere instapmomenten per jaar voor hun beroepsopleidingen en ook de ROC-opleidingen moeten voortaan een sluitende verzuimaanpak hebben om het verzuim terug te dringen. In 2007 is de kwalificatieplicht ingevoerd en stelt het Rijk middelen ter beschikking voor de uitvoering van de wet. In de RMC-gemeente Breda zijn hiertoe trajectbegeleiders aangesteld om de uitvoering van de kwalificatieplicht voor de 17- en 18 jarigen op het middelbaar beroepsonderwijs op te pakken. De kwalificatieplicht voor de jongeren in het regulier voortgezet onderwijs wordt uitgevoerd door de lokale leerplichtambtenaar. Drimmelen ontvangt hiervoor middelen van de RMC-gemeente Breda. In 2008 is een traject gestart gericht op verdere samenwerking in de regio WestBrabant op het gebied van leerplicht, kwalificatieplicht, RMC, registratie en administratie. Doelstelling is om de aanpak van voortijdig schoolverlaters in WestBrabant minder kwetsbaar, effectiever en efficiënter te maken. Besluitvorming vindt voorjaar 2010 plaats. Uitgangspunt voor Drimmelen is dat het budgettair neutraal moet plaatsvinden.

6.2.3 Uitvoering kwalificatieplicht. • Zie punt 6.2.2 Behoud deelname jongeren aan maatschappelijke activiteiten zoals sport, muziek, cultuur en recreatie 6.3.1 Uitvoering van per 2009 af te sluiten contracten met professionele jeugd- en jongerenorganisaties, voor jeugd en jongerenwerk, straathoekwerk en peuterspeelzaalwerk In 2009 is uitvoering gegeven aan de contracten met Surplus Welzijn (jeugd- en jongerenwerk en straathoekwerk) en Peuterspeelzaalwerk. Het straathoekwerk is op grond van het beleidsplan Jeugd en jongeren aanbesteed en gegund aan Surplus Welzijn.

6.3.2

Uitvoering Buurt-Onderwijs-Sport project (Bos), zie programma sociale infrastructuur Na de pilot van het BOS-project begin 2008 wordt inmiddels een tweetal schooljaren uitvoering gegeven aan het BOS-project in samenwerking met basisscholen en sportverenigingen. Inmiddels hebben bijna alle kinderen uit de groepen 5 t/m 8 deelgenomen aan het Kidsproject.

37

6.3.3

Uitvoering van nieuwbouw en renovatie van de huisvesting van de scoutingclubs in Made, Terheijden en Lage Zwaluwe De gemeenteraad heeft begin 2008 beleid vastgesteld voor de huisvesting van de scoutingclubs in de Gemeente Drimmelen. Ten laste van de reserve maatschappelijke knelpunten is een bedrag beschikbaar gesteld voor nieuwbouw van de scouting Made en renovatie van scouting Terheijden. De nieuwbouw voor scouting Lage Zwaluwe maakt onderdeel uit van het project Lage Zwaluwe West. De nieuwbouw in Made is afgerond, de renovatie in Terheijden is in 2009 gestart en wordt in 2010 afgerond. Tevens zijn in 2009 voorbereidingen zijn getroffen voor nieuwbouw in Lage Zwaluwe.

6.3.4

Uitvoering van de visie op muziekonderwijs. Centrum voor de Kunsten Amadeus verzorgt voor de gemeente Drimmelen het muziekonderwijs, waaronder individueel muziekonderwijs en muziekonderwijs voor harmonieën en fanfares (HAFA). In 2009 is uitvoering gegeven aan de visie op muziekonderwijs, zoals najaar 2007 door de gemeenteraad vastgesteld.

6.3.5

Uitvoering project Cultuureducatie. In 2007 is het project Cultuureducatie gestart voor de periode 2007-2008 met subsidie van de provincie gericht op het geven van een impuls aan cultuurbeleving van jeugd en jongeren. Door middel van een marktplaats wordt een verbinding gelegd tussen de vraag van scholen en het aanbod van cultuurorganisaties. Eind 2008 heeft de Provincie kenbaar gemaakt dat de regeling gecontinueerd wordt. Begin 2009 is de subsidieaanvraag van de Gemeente Drimmelen voor de periode 2009-2011door de Provincie gehonoreerd.

Versterken netwerken Jeugd en jongeren in de vorm van ketenzorg ten behoeve van vroegtijdige signalering en aanpak 6.4.1 Uitvoering van het beleidsplan jeugdbeleid 2008-2011 De gemeente is verantwoordelijk voor het preventieve jeugdbeleid en deze taak is verankerd in de Wmo. Voor een adequate uitvoering van deze wettelijke taak dient de gemeente uiterlijk per 2011 een Centrum voor Jeugd en Gezin te hebben en moeten zaken als een signaleringssysteem en schoolmaatschappelijk gerealiseerd zijn. Op grond van het in juni 2008 door de gemeenteraad vastgestelde beleidsplan Jeugd en jongeren 2008-2011 is in 2009 uitvoering gegeven aan de voorbereiding van een Centrum voor Jeugd en Gezin en zijn straathoekwerk en schoolmaatschappelijk werk aanbesteed. In aanvulling op het beleidsplan is een startnotitie algemeen jeugdbeleid opgesteld en voorjaar 2009 voorgelegd aan de gemeenteraad. Gelet op de huidige financiële positie van de gemeente kan slechts het gedeelte van de basisvariant, dat geen extra financiering vergt, uitgevoerd worden. Dit betekent een sobere uitvoering van het algemeen jeugdbeleid. De raad heeft bij behandeling van de Voorjaarsnota 2009 besloten geen middelen beschikbaar te stellen voor de makelaarsfunctie ten behoeve van uitvoering van de maatschappelijke stages. Dit heeft tot consequentie, dat uitvoering van de maatschappelijke stages vanuit de zijde van de gemeente slechts minimaal plaats kan vinden. Bij de behandeling van de begroting voor 2010 is besloten om het onderwerp maatschappelijke stages te betrekken bij de kerntakendiscussie, zodat er mogelijk voor de begroting 2011 middelen vrijgemaakt worden voor deze wettelijke taak ter hoogte van € 24.000. Bevorderen van een gezonde leefstijl van jongeren 6.5.1 Uitvoering geven aan de contracten met GGD en thuiszorgorganisaties In 2009 is uitvoering gegeven door de GGD aan het contract 2009. Met inwerkingtreding van de Wet publieke gezondheid kan er geen sprake meer zijn van vaste subsidierelatie met Thebe voor jeugdgezondheidszorg. De subsidierelatie met Thebe is opgezegd, waarbij 2009 een overgangsjaar is geweest. Drimmelen heeft zich in overleg met de regio West-Brabant beraden op de uitvoering en financiering van de jeugdgezondheidszorg per 2010. De instellingen voor jeugdgezondheidszorg hebben medio 2009 laten weten, dat zij bereid zijn om een samenwerkingsvorm aan te gaan die voldoet aan de door de gemeenten gestelde uitgangspunten en randvoorwaarden. De keuze van de samenwerkingsvorm vroeg echter meer tijd dan verwacht. Om die reden is besloten 2010 wederom als een overgangsjaar aan te merken, waarbij per 2011 de nieuwe rechtspersoon jeugdgezondheidszorg een feit moet zijn.

38

6.5.2

Uitvoering van een nieuw lokaal volksgezondheidsplan 2008-2011. Eind 2008 is de nieuwe nota volksgezondheid vastgesteld voor de periode 2008-2011. Het bevorderen van een gezonde leefstijl (voeding en bewegen) van jongeren is hierin als speerpunt meegenomen. Een ander belangrijk speerpunt in de nieuwe nota is het terugdringen en voorkomen van schadelijk alcoholgebruik door jongeren. In 2009 is een en ander uitgevoerd conform besluitvorming.

6.5.3

Implementatie en uitvoering van een elektronisch kindossier per 2009 in het kader van de jeugdgezondheidszorg. Organisaties op het gebied van jeugdgezondheidszorg, zoals de GGD West-Brabant en Thebe Jeugdgezondheidszorg, zijn vanaf 2009 wettelijk verplicht om met het Elektronisch Kinddossier (EKD), een gemeenschappelijk registratiesysteem, te gaan werken. Er zijn nog diverse knelpunten in de uitvoering.

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008


na wijziging 2009

Realisatie 2009

openbaar basisonderwijs huisvesting bijz. basisonderwijs bijzonder voortgezet onderwijs onderwijs verzorging jeugd- en jongerenwerk peuterspeelzalen Totaal lasten

1.336.015

1.287.750

1.322.735

1.538.328

1.173.650

915.708

1.182.250

1.134.094

151.842

158.225

159.465

155.730

690.393

667.467

720.509

628.487

312.065

359.437

587.769

584.007

168.153

167.813

171.900

165.312

3.832.117

3.556.400

4.144.627

4.205.959

openbaar basisonderwijs huisvesting bijz. basisonderwijs bijzonder voortgezet onderwijs onderwijs verzorging jeugd- en jongerenwerk peuterspeelzalen Totaal baten

904.766

946.489

Totaal budget

940.078

1.112.486

32.453

-

31.000

33.138

-

-

-

-

38.236

23.171

25.000

76.088-

4.342

91.930

99.315

5.432

5.660

5.660

5.601

985.229

1.067.250

1.101.053

1.183.372

2.846.887

2.489.150

3.043.574

3.022.587

108.237

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’. Tabelinvesteringen: Krediet

onderwijs openbaar basisonderwijs bijzonder basisonderwijs bijzonder voortgezet onderwijs

2.170.000 2.656.700 1.250.000 6.076.700

Restant eind 2008

Uitgaven 2009

352.086 2.656.700 17.649 3.026.436

350.394 986.806 17.938 1.355.138

Uitgaven tm Restant 2009 eind 2009

2.168.308 986.806 1.250.289 4.405.402

1.692 1.669.894 2891.671.298

Prestatie-indicatoren Werkelijk 2008 Tevredenheid onderwijsvoorzieningen Nulsituatie en streefcijfers voortijdig schooluitval Voortgezet onderwijs Nulsituatie en streefcijfers voortijdig schooluitval Middelbaar beroepsonderwijs

Begroot 2009

Werkelijk 2009

Doel

2%

2%

2%

5%

6%

4%

39

Overige informatie

Tevredenheid onderwijsvoorzieningen Deelname jongeren aan maatschappelijke activ. Aantal buurtnetwerken * ** ***

40

Werkelijk 2008 94% 65% 3

Werkelijk 2009 * ** 3 ***

geen meting in 2009, laatste gegevens burgerenquête 2006 Geen meting in 2009, uit de jeugdmonitor 0-11 jaar over het jaar 2008 blijkt, dat 87% lid is van een sportvereniging Vanaf 2009 is het signaleringssysteem zorg voor jeugd operationeel, waardoor na een overgangsfase van 1 jaar per 2010 de buurtnetwerken komen te vervallen.

41

7.

Ruimte en Wonen

De hoofddoelstelling van het programma Ruimte en Wonen is: Het behouden en versterken van een goede ruimtelijke kwaliteit en woonkwaliteit.

Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7. 7.8. 7.9.

Het versterken van de groen/blauwe identiteit van onze gemeente, o.a. door uitvoering te geven de revitalisering van de gemeentelijke havens, Binnenpolder in Terheijden, uitvoeringsplannen Wijde Biesbosch Een verhoging van de kwaliteit van de leef- en woonfunctie van de Drimmelense kernen Een duurzaam en vitaal buitengebied zoals vastgelegd in het gebiedsplan Wijde Biesbosch Bestemmingsplannen zijn actueel (niet ouder dan 10 jaar) en digitaal toegankelijk. Verbetering van de dienstverlening aan de burger door modernisering van regelgeving (samenvoegen of vereenvoudigen) Realiseren van het gemeentelijk woningbouwprogramma, waarvan 60% koop en 40% huur Meer betaalbare woningen realiseren voor de doelgroepen starters en senioren zowel in de huur- als koopsector Het scheppen van een veilig en leefbaar woonmilieu Versterken van het gemeentelijk bouwtoezicht

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Het versterken van de groen/blauwe identiteit van onze gemeente, o.a. door uitvoering te geven de revitalisering van de gemeentelijke havens, Binnenpolder in Terheijden, uitvoeringsplannen Wijde Biesbosch. 7.1.1 Actualiseren van de Structuurvisie Plus Zie toelichting 7.4.4.

7.1.2

Gebiedsplan Wijde Biesbosch verder uitwerken waaronder uitvoeringsplan Gat van den Ham (kavelruilproject). In het voorjaar van 2005 is het gebiedsplan voor de Wijde Biesbosch vastgesteld. Het gaat daarbij om de revitalisering van het landelijk gebied. Duurzaamheid en vitaliteit staan bij het gebiedsplan voorop. Het gebiedsplan Wijde Biesbosch is verder uitgewerkt d.m.v. uitvoeringsplannen, zoals ondermeer het Gat van de Ham, de Binnenpolder van Terheijden, Natte natuurparel Zonzeel etc.. In 2008 is het GebiedsMeerJarenProgramma Wijde Biesbosch 2009-2013 vastgesteld. In 2010 zal voor het eerst een gebiedsjaarverslag 2009 worden vastgesteld. Dit zal dan tevens input zijn voor de voortgang van de projecten die nog moeten worden gerealiseerd binnen de uitvoeringsperiode van het Gebiedsplan Wijde Biesbosch tot 2016. Het gebied Gat van de Ham is nader afgebakend en beschreven in het integraal gebiedsplan Gat van den Ham. Met het integrale en vrijwillige kavelruilproject is in 2009 gestart en geprobeerd wordt om meerdere doelen uit dit deelgebiedsplan te realiseren. De eerste fase van de Binnenpolder Terheijden is gerealiseerd. De voorbereiding voor de tweede fase van het hertel van de Binnenpolder staat voor 2010 op de planning. In 2009 is de Natte natuurparel Zonzeel hersteld. De aanleg van windmolens is in het kader van duurzame energie ook onderwerp in het gebiedsplan. De eventuele realisatie van nieuwe windmolens in dit kader is overgelaten aan de besluitvorming van de gemeenteraad in 2010.

42

7.1.3

Het realiseren van een ecologische verbindingszone. Voortkomend uit het revitaliseringplan Wijde Biesbosch staat de gemeente samen met het Waterschap Brabantse Delta voor de opgave om een aantal natte EVZ’s in de gemeente te realiseren. Om dit te realiseren heeft de gemeente Drimmelen begin 2009 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met het Waterschap Brabantse Delta. Hierin is o.a. grondverwerving, aanleg en onderhoud geregeld. Uitgangspunt is dat gestreefd wordt naar een duurzame realisatie van de natte EVZ’s. In de Raadsvergadering van 29 januari 2009 is ingestemd om in de Reserve Groenaanleg Grondbedrijf een beklemming van € 342.956 als taakstellend bedrag op te nemen voor de komende tien jaar voor het beheer en onderhoud van de gerealiseerde natte ecologische verbindingszones in deze periode. Naam EVZ Spoorzone Spoorstraat Zwaluwse haven (kreek) Gat van den Ham (kreek) Vloedspui (kreek) Emilia Bandijk Mark-Zwaluwse Haven De Mark Totaal

Lengte (km) 7,6 0,4 4,2 2,8 1,1 4,7 8,0 8,2 37,0

Lengte (km) uitgevoerd 31-12-2009 7,6 0,4 4,2 0,2 12,4

Een verhoging van de kwaliteit van de leef- en woonfunctie van de Drimmelense kernen 7.2.1 Realisatie van ruimtelijke projecten die recht doen aan de gebiedsspecifieke kwaliteiten van natuur, landschap en cultuurhistorie en een goed woonklimaat. De bestemmingsplannen Lage Zwaluwe-West en Prinsenpolder zijn vastgesteld. Voor het project Oranjeplein (bouw nieuwe school en appartementen) zijn voorbereidingen getroffen voor de planologische procedure. Voor het project Made-Oost hebben onderhandelingen over de grondposities geleid tot voortzetting van de bestemmingsplanprocedure. Het project Brede School in Hooge Zwaluwe is in uitvoering genomen.

7.2.2

Deelname aan werkgroepen Wonen, Welzijn, Zorg. In 2009 zijn vier bijeenkomsten georganiseerd in het kader van Wonen, Welzijn, Zorg door de Beleidsgroep WMO Ouderenproof. Ook is er overleg geweest met Stichting Ouderenproof over de invulling van actiepunten per kern.

7.2.3

Toezien op strijdig gebruik recreatiewoningen. Het beleid is destijds opgesteld in het kader van het project Biesbosch Marina Drimmelen. Aangezien dit niet is gebouwd, wordt (nog) niet toegezien op strijdig gebruik.

7.2.4

Beoordelen van verzoeken om mantelzorg en eventueel verstrekken van gedoogbeschikkingen Alle aanvragen zijn beoordeeld en betreffende aanvragers zijn geïnformeerd over de beoordeling. In 2009 zijn twee aanvragen behandeld.

Een duurzaam en vitaal buitengebied zoals vastgelegd in het gebiedsplan Wijde Biesbosch. 7.3.1 Gebiedsplan Wijde Biesbosch verder uitwerken waaronder uitvoeringsplan Gat van den Ham (kavelruilproject) Zie toelichting 7.1.1.

7.3.2.

Het realiseren van een ecologische verbindingszone. Zie toelichting 7.1.3.

43

Bestemmingsplannen zijn actueel en digitaal toegankelijk. 7.4.1 In procedure brengen van één bestemmingsplan voor het gehele buitengebied van de gemeente. Het opstellen van één bestemmingsplan voor het gehele buitengebied van de gemeente is uitgangspunt. In 2008 heeft een veldinventarisatie plaatsgevonden De concept nota van uitgangspunten is in 2009 opgesteld en besproken met de projectgroep en de klankbordgroep. In 2010 zal de nota van uitgangspunten door de gemeenteraad worden vastgesteld. Hierin zal ook het reguliere BIO (Buitengebied In Ontwikkeling) beleid worden opgenomen. Op basis van de nota van uitgangspunten zal vervolgens het voorontwerp bestemmingsplan gemaakt worden. Los van deze procedure zal in 2010 ook een aanvang gemaakt worden om extra ruimte aan ontwikkelingen in specifieke BIO gebieden mogelijk te maken. Hiervoor zijn slechts een beperkt aantal gebieden geschikt die voldoen aan de provinciale uitgangspunten die daarvoor gesteld worden. Voor de extra ruimte bovenop het reguliere BIO beleid wordt dan een tegenprestatie vereist.

7.4.2

Verder digitaliseren en toegankelijk maken van alle gemeentelijke bestemmingsplannen. In 2009 is een project DURP (digitale uitwisseling ruimtelijke projecten) opgestart om NIEUWE bestemmingsplannen te digitaliseren conform de nWro en conform de RO Standaarden 2008. Vanaf 2010 is elke gemeente verplicht om nieuwe bestemmingsplannen digitaal raadpleegbaar te maken via een landelijke website. De gemeente heeft hiervoor een softwareapplicatie aangeschaft en gezorgd voor het digitaal waarmerken van de plannen. Het eerste plan dat digitaal raadpleegbaar zal zijn, zal in 2010 op de landelijke website gezet worden. Bestaande bestemmingsplannen digitaal toegankelijk maken valt niet onder het project. Dit zal de komende jaren ter hand genomen worden.

7.4.3

Bijhouden register van vrijstellingen op basis van oude WRO (artikel 11, 15, 17, 19 WRO) en ontheffingen op basis van nieuwe Wro. Deze gegevens worden sinds april 2007 in een apart bestand bijgehouden. Alle verleende vrijstellingen en ontheffingen (dus ook die van voor april 2007) zijn op te vragen uit PROVAS.

7.4.4

Actualiseren van de Structuurvisie Plus. Bij het actualiseren van de Structuurvisie Plus worden alle ruimtevragers in beeld gebracht en in samenhang met elkaar bekeken. Dit gebeurt op structuurniveau. De ruimtevragers zijn wonen, werken, infrastructuur, recreatie en toerisme, landbouw en natuur en landschap. Het streven is om in de nieuwe raadsperiode in een open dialoog met de belanghebbende partijen tot een breed gedragen ontwikkelingsvisie voor onze gemeente te komen.

Verbetering van de dienstverlening aan de burger door modernisering van regelgeving (samenvoegen of vereenvoudigen). 7.5.1 Implementeren van de omgevingsvergunning in de gemeentelijk organisatie. Zie toelichting Programma 9. Milieu – onderdeel 9.1.2.

7.5.2

Uitvoeren project vereenvoudiging regelgeving. Zie toelichting programma 1. Relatie met de burger, subdoelstelling “Het vasthouden, maar liever nog verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening” – onderdeel 1.1.5.

Realiseren van het gemeentelijk woningbouwprogramma, waarvan 60% koop en 40% huur. 7.6.1 Het laten realiseren van woningen, waarvan 60% koop en 40% huur. Dit heeft de aandacht bij het realiseren van nieuwe projecten. Wanneer de projecten enige omvang hebben (meer dan 10 woningen), wordt aangedrongen op een realisatie van 60% koop en 40% huur. Ook als de ontwikkelende partij geen woningstichting is.

7.6.2

44

Cijfermatige woningbouwmonitor bijhouden en indien daar aanleiding voor is het aanpassen van het woningbouwprogramma. De woningbouwmonitor is voor iedereen toegankelijk via de gemeentelijke website. Deze wordt elk kwartaal herzien. Jaarlijks vindt terugkoppeling van het woningbouwprogramma plaats naar de provincie en afstemming met de regiogemeenten.

7.6.3

Actief samenwerken met woningstichtingen, zorginstellingen en bewonersorganisaties om de woningbouw te stimuleren door middel van structureel overleg. In 2009 is gestart met bestuurlijk overleg tussen de in onze gemeente werkzaam zijnde woningstichtingen en de gemeente. Daarnaast vindt geregeld overleg plaats met de afzonderlijke woningstichtingen (ook ambtelijk) en wordt deelgenomen aan de Beleidsgroep WMO Ouderenproof, waarin zorginstellingen en bewonersorganisaties deelnemen. Voor het opstellen van een nieuwe woonvisie zullen betrokken instellingen en bewonersorganisaties t.z.t. hun inbreng kunnen leveren.

7.6.4

Actualiseren van prestatieafspraken met de gemeentelijke Woningstichtingen. In 2009 zijn kleine tekstuele wijzigingen aangebracht. Nieuwe prestatieafspraken zullen gemaakt worden na vaststelling nieuwe woonvisie.

Meer betaalbare woningen realiseren voor de doelgroepen starters en senioren. 7.7.1 Uitvoering geven aan het startersbeleid. Wordt gedaan. Zie toelichting 7.7.2.

7.7.2

Het realiseren van starterswoningen. Hiervoor lopen enkele projecten: F-veld, Prinsenpolder en Made-Oost. Ook in andere projecten heeft dit de aandacht.

7.7.3

Het realiseren van seniorenwoningen. Hiervoor lopen enkele projecten: Beukenhof, Prinsenpolder en Made-Oost. Ook in andere projecten heeft dit de aandacht.

Het scheppen van een veilig en leefbaar woonbaar leefmilieu. 7.8.1 PKVW meenemen in bestemmingsplanontwikkeling Het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) wordt meegenomen in nieuwbouwprojecten waarvan de planontwikkeling in 2009 is opgestart. De effectieve uitvoering geschiedt door de desbetreffende stedenbouwkundige bureaus, welke onder nauwe begeleiding van het cluster ROV, zorgdragen voor de uitwerking van bestemmingsplannen.

7.8.2

Woningbouw en specifieke cursussen volgen op het gebied. Er zijn geen specifieke cursussen gevolgd op het gebied, aangezien het het meest efficiënt is om de uitwerking van PKVW weg te leggen bij de stedenbouwkundige bureaus, welke zorgdragen voor de uitwerking van bestemmingsplannen.

Het versterken van het gemeentelijk bouwtoezicht. 7.9.1 Het verhogen van het aantal preventieve bouwcontroles (controle tijdens de bouw). In 2007 is de capaciteit voor bouwtoezicht verhoogd van 0,6 tot 1,0 fte. De capaciteit voor bouwtoezicht is sindsdien echter niet verder uitgebreid, waardoor verhoging van het aantal preventieve controles niet mogelijk is.

7.9.2

Het uitvoeren van integrale handhavingscontroles (opsporing van illegale bouw). Het opsporen van illegale bouwwerken heeft in 2009 hoofdzakelijk plaatsgevonden n.a.v. meldingen. Wanneer een multidisciplinaire aanpak vereist is, worden deze controles integraal (door zowel een ambtenaar bouwtoezicht als een ambtenaar handhaving) uitgevoerd.

7.9.3

Het controleren van gereedmeldingen. In 2008 is een inhaalslag gemaakt met de controle op gereedmeldingen. Om dit uit te kunnen voeren binnen de beschikbare capaciteit zijn de controles minder diepgaand uitgevoerd als in de regel is gewenst. Dit heeft echter wel tot gevolg gehad dat meer controles op gereedmeldingen zijn uitgevoerd en een groot deel van de achterstand is weggewerkt.

7.9.4

Vaststellen bouwbeleidsplan. Dit plan dient als basis voor de uitvoering van werkzaamheden op het terrein van het gemeentelijk bouwen woningtoezicht. In het kader van de invoering van de Wabo, naar verwachting juli 2010 en de aangekondigde kwaliteitscriteria van VROM, is het raadzaam de exacte inhoud en e impact van deze regelingen af te wachten. In de 2 helft van 2010 zal daarom moeten worden bezien hoe het beste gestalte en invulling kan worden gegeven aan dit beleid.

45

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008 kadaster klokken en uurwerken monumenten ruimtelijke ordening woningbouw stads- en dorpsvernieuwing volkshuisvesting bouwzaken woonwagencentrum grondzaken

Totaal lasten kadaster klokken en uurwerken monumenten ruimtelijke ordening woningbouw stads- en dorpsvernieuwing volkshuisvesting bouwzaken woonwagencentrum grondzaken



na wijziging 2009

Realisatie 2009

11.002

-

-

-

16.854

8.195

9.985

8.605

115.770

62.326

75.488

68.549

741.428

406.186

517.287

787.436

5.400

16.813

17.251

6.130

17.579

17.148

17.148

17.148

103.390

100.477

198.065

109.281

834.578

711.043

755.064

701.447

18.311

7.619

7.978

15.178

7.437.168

1.579.309

11.284.029

9.922.111

9.301.478

2.909.116

12.882.294

11.635.886

-

-

-

-

-

-

-

2.080

4.250

4.250

1.665

166.272

53.468

53.468

171.443

10.283

6.738

6.738

10.419

-

-

-

-

-

109.282

103.292

206.413

131.822

819.492

612.600

458.600

442.263

6.227

6.670

6.670

6.398

7.565.511

1.236.746

13.453.425

11.164.867

8.679.147

2.023.764

14.189.564

11.928.876

622.331

885.352

1.307.269-

292.990-

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’. Tabelinvesteringen: Voor dit programma zijn geen investeringen in het investeringsplan opgenomen.

46

Prestatie-indicatoren Werkelijk 2008

Begroot 2009

Fase in bestemmingsplan-procedure b.p. buitengebied

Voorbereiding

Realisatie implementatie omgevingsvergunning inde organisatie Aantal geschrapte c.q. vereenvoudigde regels

Uitvoering

(Voor)ontwerpb estemmingsplan Implementatie

Programma 7 Aantal uitgevoerde uitvoerings-plannen Wijde Biesbosch Aantal uit werkgroepen voortvloeiende initiatieven

Uitvoering

Werkelijk 2009 3

Uitvoering Uitvoering

Realisatie startersbeleid Realisatie voorbereiding pilot goedkope starterswoningen

Uitvoering Begeleiding / uitvoering

Uitvoering

Uitvoering Begeleiding / uitvoering

Totaal aantal gerealiseerde woningen

104 (50 reguliere woningen, 54 wooneenhed en zorg)

+/- 100

21

6 8 8 0

23 25

0 8 6 0

Voorbereiding 360 4 20%

Realisatie

Voorbereiding 414 5 20%

Aantal gerealiseerde starterswoningen Aantal gerealiseerde seniorenwoningen Aantal gerealiseerde huurwoningen Aantal aan PKVW getoetste bouwvergunningen (nieuwbouw) Score uit burgerenquête t.a.v. leefbaarheid Realisatie bouwbeleidsplan Aantal bouwcontroles (incl. gereedmeldingen) Aantal stilleggingen Formatie bouwtoezicht als percentage van de totale formatie bwt

300 20%

47

8.

Zorg

De hoofddoelstelling van het programma Zorg is: De gemeente wil bevorderen dat ook kwetsbare groepen mee blijven doen aan de samenleving en wil voorkomen dat mensen in een kwetsbare positie terechtkomen. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 8.1 In 2010 is 75% van de klanten en mantelzorgers tevreden over de WMO dienstverlening (informatievoorziening, verleende zorg en ondersteuning) 8.2 Het beperken van het verstrekken van uitkeringen aan de doelgroep WWB-ers tot 30 jaar 8.3 In het kader van de modernisering van de WSW per 2008 wordt onderzoek gedaan naar een efficiëntere en effectievere uitvoering van de WSW 8.4 In 2007 is bekend in hoeverre Drimmelen ouderenproof is en welke stappen gezet moeten worden om alle kernen ouderenproof te maken 8.5 In 2010 is het welzijnswerk in de Gemeente Drimmelen versterkt door middel van onderlinge samenwerking 8.6 Met betrekking tot de uitvoering van de Wet Kinderopvang wordt per 2007 meer nadruk gelegd op handhaving van de wettelijke kwaliteitseisen 8.7 In 2008 is een nieuwe nota Volksgezondheid vastgesteld, waarin maatwerk is geregeld voor specifiek Drimmelense gezondheidsproblemen en de aanpak hiervan 8.8 In 2010 is er een toename van het aantal bereikte slachtoffers van huiselijk geweld door inzet van het steunpunt huiselijk geweld 8.9 Overige Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? In 2010 is 75% van de klanten en mantelzorgers tevreden over de Wmo dienstverlening (informatievoorziening, verleende zorg en ondersteuning) 8.1.1 Uitvoering Wmo-loket als onderdeel van de frontoffice van het gemeentehuis Bij de start van de Wmo per 2007 is het Wmo loket ingesteld, waar klanten met hun vragen over de Wmo terechtkunnen en aanvragen kunnen indienen voor individuele Wmo-voorzieningen, zoals gebruik van de deeltaxi en hulp bij het huishouden. Uit het eerste klanttevredenheidsonderzoeken in 2007 en 2008 blijkt dat de Wmoklanten tevreden zijn over de WMO-dienstverlening. De resultaten over 2009 worden medio 2010 verwacht. In 2009 is een protocol huisbezoek opgesteld, waarin is vastgelegd dat bij elke nieuwe aanvraag voor hulp bij het huishouden een huisbezoek zal worden afgelegd om tot een integrale indicatie te komen.

8.1.2

Verstrekking van individuele voorzieningen op grond van verordening en beleidsregels en periodieke evaluatie van de uitvoering van de verordening Op grond van de verordening en beleidsregels Wmo is in 2009 uitvoering gegeven aan verstrekking van de individuele voorzieningen. Najaar 2008 zijn de verordening en beleidsregels in overleg met het Platform Wmo geëvalueerd een aangepast. De verordening en beleidsregels zijn respectievelijk eind 2008 en begin 2009 vastgesteld. Ter voorbereiding op de wetswijziging Wmo per 2010 heeft in 2009 een nieuwe aanbesteding van de hulp bij het huishouden plaatsgevonden. Deze wetswijziging houdt in, dat de inzet van alfahulpen niet meer door zorgaanbieders als zorg in natura ingezet kan worden, maar enkel zal verlopen via een persoonsgebonden budget. De Europese aanbesteding heeft in samenwerking met de regio West-Brabant plaatsgevonden en heeft geresulteerd in 5 nieuwe zorgaanbieders per 2010. De bemiddeling en service rond de alfazorg-dienstverlening is bij SWO weggelegd. Eind 2009 hebben diverse informatiebijeenkomsten per kern plaatsgevonden om de klanten en hun hulpen te informeren over de wijzigingen per 2010 met als doel de overgang zo soepel mogelijk te laten verlopen. In 2009 zijn eveneens de hulpmiddelen en het collectief vervoer Europees aanbesteed.

8.1.3

Uitvoering geven aan cliëntenparticipatie In 2009 heeft periodiek overleg plaatsgevonden met het Platform Wmo en andere overlegorganen.

48

8.1.4

Uitvoering van het vierjarig beleidsplan Wmo De gemeenteraad heeft begin 2008 het vierjarig beleidsplan Wmo vastgesteld. Ook in 2009 is uitvoering gegeven aan het beleidsplan. Per maart 2009 is een nieuwe beleidsmedewerker Wmo gestart. De planning was om het beleidsplan eind 2009 tussentijds te evalueren en indien nodig bij te stellen. Gelet echter op het omvangrijke aanbestedingstraject van de hulp bij het huishouden is dit punt doorgeschoven naar 2010.

8.1.5

Uitvoeren van een jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek De gemeente is verplicht tot het uitvoeren van een jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek. Uit het eerste klanttevredenheidsonderzoek over de jaren 2007 en 2008 blijkt, dat de meest Wmo-klanten tevreden zijn over de WMOdienstverlening. De aandachtspunten worden opgepakt. De resultaten over het jaar 2009 worden medio 2010 verwacht. Wegens de beperkte informatie die de benchmarkonderzoeken opleveren, is besloten deze vanaf 2010 niet meer uit te voeren.

Het beperken van het verstrekken van uitkeringen aan de doelgroep WWB-ers tot 30 jaar 8.2.1 Uitvoering van Work First Het aantal jongeren, dat een beroep doet op de gemeente voor een WWB-uitkering, is beperkt. Toch is het wenselijk om jongeren zo snel mogelijk aan het werk te krijgen en e uit de uitkering te houden c.q. te krijgen. Derhalve is 3 kwartaal 2008 gestart met Work First, waarbij jongeren gestimuleerd worden om aan het werk te gaan. Het aantal klanten dat deelneemt aan Work First bij Wava/Go is tot op heden zeer beperkt.

8.2.2

Evaluatie van werkgeversservicepunt (WSP) en mogelijk vervolg Eind 2007 is een start gemaakt met het werkgeverservicepunt gericht op het matchen van vacatures en werkzoekenden in de regio Drimmelen, Oosterhout en Geertruidenberg. Begin 2009 is het werkgeverspunt geëvalueerd en is een doorstart gemaakt, waarbij ook Wava/Go is toegetreden tot het samenwerkingsverband. De nieuwe naam van het samenwerkingsverband is Werklink en een nieuw team van medewerkers is vanaf september 2009 actief vacatures gaan genereren voor onze doelgroepen. Inmiddels is al een aanzienlijk aantal WWB-klanten van de Gemeente Drimmelen geplaatst op reguliere banen.

In het kader van de modernisering van de WSW wordt onderzoek gedaan naar een efficiëntere en effectievere uitvoering van de WSW 8.3.1 Uitvoering van nieuwe WSW op grond van vastgesteld beleid en verordeningen Ter uitvoering van de wet Sociale Werkvoorziening heeft de gemeenteraad medio 2008 de verordeningen met betrekking tot cliëntenparticipatie en persoonsgebonden budget begeleid werken vastgesteld. Tevens zijn de uitgangspunten ten aanzien van het wachtlijstbeheer vastgesteld. Voor de uitvoering van de WSW ontvangt de gemeente per 2008 een jaarlijks budget van het Rijk voor uitvoering van de taakstelling in SW-plaatsingen. Het aantal WSW-ers vanuit Drimmelen blijft redelijk stabiel.

8.3.2

Haalbaarheidsonderzoek naar mogelijkheden en financiële consequenties van een ontbinding van de gemeenschappelijke regeling Wava door de 6 aangesloten gemeenten Voorjaar 2009 heeft de gemeenteraad ingestemd met de strategische nota “Een gemeenschappelijke toekomst voor mensenwerk”. Op grond hiervan is besloten om binnen de huidige GR WAVA samen te blijven werken en deze samenwerking in de toekomst waar mogelijk uit te breiden. Daarbij is ook besloten, dat de teugels aangehaald blijven en dat de continuering en uitdieping van de samenwerking zonder substantiële financiële risico’s gerealiseerd moet worden en binnen de afgesproken financiële kaders.

Per 2008 is bekend in hoeverre Drimmelen ouderenproof is en welke stappen gezet moeten worden om alle kernen ouderenproof te maken 8.4.1 Verankering resultaten project Ouderenproof Eind 2007 is de eindrapportage Ouderenproof aangeboden, hiermee is inzichtelijk gemaakt in hoeverre de Gemeente Drimmelen ouderenproof is en welke aanpassingen de komende jaren nodig zijn om alle kernen ouderenproof te maken. In samenspraak met de Stichting Ouderenproof Drimmelen is ook in 2009 uitvoering gegeven aan het actieplan voor de komende jaren.

49

8.4.2

Opstellen en uitvoeren van nieuwe nota ouderenbeleid De nota ouderenbeleid uit 2005 is in 2009 in samenspraak met alle ketenpartners herijkt tot de uitvoeringsnota “Zorgelozer ouder worden in Drimmelen, 2010-2013”. Het college heeft de nota vastgesteld en besloten uitvoering te geven aan de actiepunten waarvoor geen aanvullende middelen nodig zijn. De actiepunten die niet uitgevoerd kunnen worden binnen het beschikbare budget dienen afgewogen te worden bij de Kadernota en Kerntakendiscussie. Tijdens een informatiebijeenkomst is de gemeenteraad geïnformeerd over de nota.

8.4.3

Verdere planvorming m.b.t. diverse projecten Wonen, welzijn en zorg In 2009 is uitvoering gegeven aan de volgende projecten: zorg in combinatie met de brede school in Hooge Zwaluwe, verplaatsing van de Ganshoek in Lage Zwaluwe, ontwikkeling van een visie op het centrumgebied van Wagenberg en verbreding van de servicepunten (zoals in Terheijden en Made) naar de andere kernen.

In 2010 is het welzijnswerk in de Gemeente Drimmelen versterkt door middel van onderlinge samenwerking 8.5.1 Vervolgstappen met betrekking tot samenwerking van de welzijnsinstellingen in Drimmelen De welzijnsinstellingen in Drimmelen hebben reeds een samenwerkingspartner gevonden waardoor versterking heeft plaatsgevonden. Met betrekking tot de uitvoering van de Wet Kinderopvang wordt meer nadruk gelegd op handhaving van de wettelijke kwaliteitseisen 8.6.1 Uitvoering van de verordening kinderopvang en handhavingsbeleid kinderopvang In 2009 is uitvoering gegeven aan de gemeentelijke taken op het gebied van kinderopvang, zoals bijhouden van het openbaar register van kinderopvanginstellingen, subsidiëring aan de doelgroepen en handhaving van de kwaliteit. In 2008 is een nieuwe nota Volksgezondheid vastgesteld, waarin maatwerk is geregeld voor specifiek Drimmelense gezondheidsproblemen en de aanpak hiervan 8.7.1 Uitvoering van een nieuw vierjarig lokaal volksgezondheidsplan Eind 2008 is een nieuw vierjarig lokaal volksgezondheidsplan vastgesteld, waarin maatwerk is opgenomen voor specifiek Drimmelense ontwikkelingen en speerpunten. In 2009 heeft uitvoering plaatsgevonden, waaronder van het project jeugd en alcohol. Voor de uitvoering van de wet Collectieve Preventie Volksgezondheid worden met de GGD jaarlijkse productafspraken gemaakt. In 2010 is er een toename van het aantal bereikte slachtoffers van huiselijk geweld door inzet van het steunpunt huiselijk geweld 8.8.1 Publiciteitscampagne Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld Ook in 2009 is uitvoering gegeven aan de publiciteitscampagne met betrekking tot het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld. Zo is voorlichting gegeven aan de buurtnetwerken in Drimmelen en hebben alle huisartsen in West-Brabant een informatiepakket ontvangen.

8.8.2

Uitvoering geven aan de werkzaamheden door het Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld Per 2009 is de nieuwe Wet tijdelijk huisverbod bij huiselijk geweld in werking getreden. De nieuwe wet biedt gemeenten een wettelijk kader bij het realiseren van hun taken rondom preventie en aanpak huiselijk geweld. Het huisverbod biedt mogelijkheden om escalatie in een noodsituatie te voorkomen en hulp te bieden. De burgemeester is bevoegd om een huisverbod op te leggen aan degene van wie een dreiging van huiselijk geweld uitgaat. Voorwaarde is wel dat de opvang en hulpverlening afdoende is geregeld in de vorm van het Steunpunt huiselijk geweld West-Brabant. Derhalve zijn vanaf 2010 structureel middelen beschikbaar gesteld om het Steunpunt te continueren. In 2009 is een handleiding uitvoering Wet tijdelijk huisverbod opgesteld en zijn drie casemanagers aangesteld voor de directe inzet bij de hulpverlening na het opleggen van een huisverbod.

8.8.3

Uitvoering wet tijdelijk huisverbod bij huiselijk geweld Zie punt 8.8.2

8.8.4

Intensivering hulpverlening bij geweld in afhankelijkheidsrelaties Zie punt 8.8.2

50

Overige 8.9.1 Uitvoering vervolgtraject opsporing en controle WWB De gemeente Drimmelen ontvangt van het Rijk vanaf 2007 voor een periode van vier jaar gelden voor Opsporing en controle (Fraudeaanpak) door middel van een integratie-uitkering in het gemeentefonds. Inmiddels is binnen Sociale Zaken een stevige basis gelegd voor preventie en aanpak van fraude, die ook in 2009 verder geconcretiseerd en uitgevoerd is.

8.9.2

Uitvoering verordening Inburgering Drimmelen De uitvoering met betrekking tot inburgering is uitbesteed aan de stichting Vluchtelingenwerk Drimmelen. Duale trajecten, bestaande uit taalstudie en voorbereiding op de arbeidsmarkt, worden ingekocht bij Roc West-Brabant en diverse reïntegratiebedrijven. Op grond van gewijzigde wetgeving per 2009 is de verordening Inburgering Drimmelen niet meer van toepassing. De nieuwe wet legt de uitvoering van de Wet Inburgering bij het dagelijks bestuur, tenzij de gemeenteraad de uitvoering van betreffende wet via een verordening wenst te regelen.

8.9.3

Uitvoering nota armoedebeleid De gemeenteraad heeft medio 2008 ingestemd met de nota Armoedebeleid en extra middelen voor intensivering van het armoedebeleid. De speerpunten zijn gericht op beperking van armoede en verhoging van participatie aan de samenleving. In 2009 heeft uitvoering van de nota plaatsgevonden, waaronder subsidie aan de stichting Leergeld en de Voedselbank en uitbreiding uren schuldhulpverlening. Gelet op de economische recessie is er sprake van een forse toename van het aantal verzoeken om schuldhulpverlening. De wachtlijst is aanzienlijk gegroeid. De Gemeente Drimmelen werkt in de vorm van een Meldpunt Schuldhulpverlening samen met Surplus en de Gemeentelijke Kredietbank Breda. Voor 2009 en 2010 zijn de uren schuldhulpverlening derhalve tijdelijk uitgebreid.

8.9.4

Uitvoering nieuwe procedure bezwaren sociale zaken Per 2009 is gestart met de nieuwe procedure, waarbij de bezwaren sociale zaken aan de algemene bezwarencommissie ter advisering worden voorgelegd. Op grond van een tussentijdse evaluatie is geconcludeerd, dat de nieuwe werkwijze volledig is geïmplementeerd en heeft geleid tot een verhoging van de kwaliteit met betrekking tot behandeling van bezwaren.

8.9.5

Herijking WWB-beleid en verordeningen De in 2004 vastgestelde verordeningen en beleidsregels WWB zijn aan een herijking toe. In 2009 is in samenwerking met Oosterhout gestart met de herijking van het WWB-beleid. Ook de invoering per 1-10-2009 van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) vraagt om aanpassing en aanvulling van genoemde verordeningen. Derhalve worden medio 2010 alle aangepaste verordeningen, inclusief inbedding WIJ, ter besluitvorming aan de gemeenteraad voorgelegd.

8.9.6

Participatiebudget Per 1 januari 2009 is de Wet participatiebudget in werking getreden. Deze wet beoogt voor de gemeenten een samenhangende aanpak mogelijk te maken door zoveel mogelijk de schotten tussen de diverse op reïntegratie en participatie gerichte budgetten weg te nemen. De Wet participatiebudget regelt de ontschotting van participatiebudgetten waarmee de gemeentelijke middelen voor arbeidsreïntegratie, volwasseneneducatie en inburgering samenstromen in een specifieke uitkering. De Wet voorziet in een overgangsperiode van 2 jaar tot en met 2010. Eind 2009 is een start gemaakt met de ontwikkeling van nader beleid voor uitvoering van het participatiebudget.

51

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008 volwassenen- en basiseducatie bijstandsverlening werkeloosheids, werkgelegenheidsproj. inkomensvoorziening maatschappelijke begeleiding ouderenzorg zorg voor gehandicapten vluchtelingenzorg wmo kinderopvang WMO gehandicaptenvoorzieningen openb. gezondheidszorg

Totaal lasten volwassenen- en basiseducatie bijstandsverlening werkeloosheids, werkgelegenheidsproj. inkomensvoorziening maatschappelijke begeleiding ouderenzorg zorg voor gehandicapten vluchtelingenzorg wmo kinderopvang WMO gehandicaptenvoorzieningen openb. gezondheidszorg



na wijziging 2009

Realisatie 2009

543.276

526.965

283.654

283.833

2.132.539

2.324.852

2.575.894

2.356.300

2.940.602

3.123.252

3.260.836

3.138.096

255.649

211.965

263.250

252.896

204.097

210.305

208.207

208.100

283.991

296.414

289.340

294.336

5.718

5.988

2.748

4.590

8.768

105.805

112.349

95.132

2.165.277

2.268.251

2.202.280

2.277.043

16.820

39.476

34.686

25.869

1.740.209

1.538.092

1.572.486

1.660.370

1.030.409

910.720

934.530

856.232

11.327.356

11.562.085

11.740.261

11.452.797

539.313

519.000

279.549

279.550

1.358.028

1.362.795

1.686.172

1.456.157

2.573.677

2.824.967

3.011.146

3.309.664

235.209

225.483

240.162

233.848

-

-

-

1.150

1.150

1.002

1.868

5.795

2.935

3.813

95.177-

2.160

2.160

30.547

200.000

240.000

293.277

2.219

170.205 199.107

101.750

170.316

195.432

374.755

282.196

349.869

297.758

5.359.203

5.525.296

5.983.459

6.101.048

5.968.153

6.036.789

5.756.802

5.351.749

De financiële afwijkingen zijn per programma toegelicht in het onderdeel jaarrekening bij ‘toelichting resultaat’. Tabelinvesteringen: Voor dit programma zijn geen investeringen in het investeringsplan opgenomen.

52

Prestatie-indicatoren Werkelijk 2008 Tevredenheid klanten over de Wmo-dienstverlening Aanvraagprocedure Hulp bij het huishouden Voorzieningen Collectief vervoer Aantal Wmo-verstrekkingen: Vervoer, hulpmiddelen, woonaanpassingen Huishoudelijke zorg Aantal Wmo-aanvragen: Hulp bij het huishouden Rolstoelen Vervoer Woningaanpassingen Aantal WWB-uitkeringen:totaal Aantal WWB-uitkeringen:tot 30 jaar Aantal aanvragen WWB < 65 jaar Uitstroom < 65 jaar Aanmeldingen fraudeonderzoeken Aantal reintegratietrajecten Uitstroom naar werk Aantal WSW-ers Omvang wachtlijst WSW Aantal trajecten inburgering Gerealiseerde samenwerkingsverbanden welzijn

7 7,9 7 7 2.692 925 290 182 389 211 118 6 45 60 4 91 14 111

Begroot 2009

Werkelijk 2009

7 7,9 Komen begin 7 2010 7 beschikbaar 2.150 1.200

110 10

110

16

2.898 891 308 155 350 173 112 16 62 39 1 118 10 109 13 4 4

Percentage gecontroleerde kinderdagverblijven in het kader van handhaving

0,25

0,75

1

Percentage gerealiseerde BSO-en op/gelieerd aan basisscholen Aantal bereikte slachtoffers huiselijk geweld

80%

90%

90%

telefonische meldingen zorgmeldingen meldingen vanuit Dimmelen

Komen nog beschikbaar 252 235 3

53

9.

Milieu

De hoofddoelstelling van het programma Milieu is: Het bereiken van en onderhouden van een duurzame leefkwaliteit in Drimmelen met als uitgangspunt het doelbewust nemen van eigen verantwoordelijkheid. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 9.8

Waarborgen en streven naar verbetering van de milieukwaliteit van het eigen gemeentelijk grondgebied en uitvoering geven aan internationaal, nationaal en provinciaal beleid en regelgeving Meer aandacht voor duurzaamheid en bescherming van de fysieke leefomgeving De vervuiler betaalt. Het beperken van de hoeveelheid afval die de burgers aanbieden. Tevredenheid over de inzamelmethodiek bij de burgers Burgers en bedrijven zijn op de hoogte van doel en achtergronden van milieubeleid en zijn op de hoogte van wat er in de gemeente op milieugebied speelt Gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen reduceren tot nul Milieuhinderlijke bedrijven worden indien mogelijk uitgeplaatst Vermindering van de overlast van honden

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Waarborgen en streven naar verbetering van de milieukwaliteit van het eigen gemeentelijk grondgebied en uitvoering geven aan internationaal, nationaal en provinciaal beleid en regelgeving.

9.1.1

Uitvoering geven aan Milieu uitvoeringsprogramma 2009 Door capaciteitstekort bij de verantwoordelijke medewerker (vanwege werkzaamheden project Wabo) is het opstellen van het Milieu-uitvoeringsprogramma (MUP) in de loop van 2009 uitbesteed aan een extern bureau. Hierbij is gekozen voor het opstellen van een MUP voor 2009 én 2010. Omdat deze taak uitbesteed moest worden, was het MUP 2009/2010 pas in de zomer van 2009 gereed (en in het laatste kwartaal van 2009 vastgesteld). Tegelijk met het MUP 2009/2010 is het milieujaarverslag 2008 (tot medio 2009) opgesteld. Daaruit is gebleken dat de uitvoering van het Milieubeleidsplan 2007-2010+ en de daarin opgenomen meerjarenplanning op schema ligt. Het was tevens de bedoeling dat in 2009 actief gewerkt zou gaan worden met het monitoringsprogramma Milieustuur.nl (softwareprogramma). Met dit programma kunnen op eenvoudige wijze kwartaalrapportages en jaarverslagen gegenereerd worden. Vanwege capaciteitsgebrek is ook dit in 2009 niet echt van de grond gekomen. Wel heeft de leverancier van het programma de medewerkers, die met het programma moeten gaan werken, actief ondersteund met de invoering hiervan. Dit betekent dat de medewerkers nu zelfstandig met het programma moeten kunnen werken. Vanaf 2010 is het dan ook de bedoeling daadwerkelijk kwartaalrapportages op te stellen. Dit betekent ook dat er over het jaar 2009 nog een milieujaarverslag ‘oude stijl’ wordt opgesteld. Pas dan weten we echt of we met de uitvoering van het MUP 2009/2010 op koers liggen. Dit milieujaarverslag wordt in de loop van 2010 (medio 2010) opgesteld.

9.1.2

54

Implementeren van de omgevingsvergunning in de organisatie Het was de bedoeling dat de implementatie van de Wabo inclusief een eerste evaluatie zou zijn afgerond in 2009. Begin september heeft het Ministerie van VROM echter bekend gemaakt dat de inwerkingtreding van de Wabo wederom is uitgesteld, nu tot drie maanden na publicatie van de invoeringswet Wabo in de staatscourant. De verwachting is nu dat de Wabo per 1 juli 2010 in werking treedt.

Gelet op dit uitstel loopt ook het project door in 2010. Een aantal zaken kunnen namelijk niet te lang vóór de inwerkingtreding van de Wabo worden opgepakt. Te denken valt aan de aanpassing van gemeentelijke verordeningen, communicatieactiviteiten en opleidingen. Het college van burgemeester en wethouders (B&W) en de raad zijn hiervan op de hoogte gesteld. Het jaar 2009 heeft hierdoor met name in het teken gestaan van de implementatie van de Wabo. De uitvoering gebeurt via zes werkgroepen: 1. Samenwerking en documenten; 2. Wabo-werkproces en klantgerichtheid; 3. Handhaving; 4. Communicatie; 5. Digitalisering en ICT; 6. Standaarddocumenten. De volgende activiteiten zijn uitgevoerd: 1. Inventarisatie aan te passen gemeentelijke verordeningen; 2. Aanpassen mandaatlijst (vaststelling gebeurt rond de inwerkingtreding van de Wabo); 3. Het wabo-werkproces is gereed, inclusief werkafspraken en rolbeschrijvingen; 4. Er is een start gemaakt met de organisatorische inbedding van het wabowerkproces; 5. Nulmeting en verbeterplan handhaving is opgesteld en vastgesteld. Met de uitvoering van het verbeterplan wordt gewacht totdat de definitieve kwaliteitscriteria bekend zijn (B&W heeft tot dit uitstel besloten); 6. Eerste test OLO (Omgevingsloket Online); 7. Overleggen met waterschap en provincie over de dienstverleningsovereenkomst tussen gemeente en waterschap en tussen gemeente en provincie; 8. Actualiseren informatie over de Wabo op intranet en internet (structurele activiteit); 9. Opleidingsplan Wabo opgesteld. Een deel van dit opleidingsplan is reeds in 2009 uitgevoerd, namelijk de VROM-modules Wabo (theoretische basiskennis Wabo); 10. Standaarddocumenten. De standaardbrieven zijn gereed en worden in 2010 tijdens het proefdraaien met de Wabo getest en zonodig aangepast. 11. Aanbesteding en gunning nieuw vergunningensysteem Wabo (software) en start implementatie nieuw vergunningensysteem. 12. Afstemming met andere projecten (structurele activiteit). 9.1.3

Verder implementeren van externe veiligheid in de organisatie Een gemeentelijke beleidsvisie Externe Veiligheid is opgesteld en aan de gemeenteraad aangeboden ter vaststelling. Het voorstel om de beleidsvisie Externe Veiligheid vast te stellen is behandeld in de raad van 15 april 2010.

Meer aandacht voor duurzaamheid en bescherming van de fysieke leefomgeving. 9.2.1 Onderzoek naar juridische status lopende aanvraag voor realisatie van windmolens De juridische status is onderzocht en de raad is daarover middels een raadsbrief en raadsvoorstel geïnformeerd.

9.2.2

Onderzoeken en voorbereiden grootschalige DE-opties Het binnen de regio Breda gezamenlijk aanbesteden van groenafval ten behoeve van opwekking duurzame energie is gerealiseerd. In 2009 is gestart met de aanbesteding van het inzamelen van GFT-afval (provinciebreed) ten behoeve van het opwekken van duurzame energie. Dit wordt in 2010 voortgezet. Met betrekking tot windenergie moet eerst een uitspraak van de gemeenteraad rond de lopende initiatieven voor realisatie van windmolens worden afgewacht. Dan is pas duidelijk wat het vervolg moet zijn op windenergiegebied. Wel is de gemeente Drimmelen in het kader van de Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven aan de slag met windenergie door deelname aan de betreffende projectgroep.

55

9.2.3

Uitvoering geven aan de regionale projecten in het kader van de Stimuleringsregeling Lokaal Klimaatbeleid Pas in maart/april 2009 wist iedere gemeente binnen de regio Breda of zij in aanmerking kwam voor een uitkering op grond van de SLOK. Daarom heeft er pas in mei 2009 een startbijeenkomst plaatsgevonden. Vervolgens hebben in september de eerste overleggen plaatsgevonden van de projectgroepen m.b.t. de SLOK-projecten, die in 2009 opgestart zouden worden. Deze projectgroepen hebben een startdocument gemaakt en een nulmeting uitgevoerd. In 2010 en de daarop volgende jaren worden de projecten verder uitgevoerd. De gemeente Drimmelen neemt deel aan de projectgroep windenergie.

9.2.4

Verbreden duurzaamheid op andere beleidsterreinen Bestemmingsplan buitengebied: afhankelijk van de keuzes van de raad wordt duurzame energie eventueel meegenomen in de verdere procedure om te komen tot een bestemmingsplan buitengebied. Het realiseren van duurzame energie en energiebesparing bij nieuwbouwwoningen en bestaande woningbouw behoort tot de projecten in het kader van de SLOK en worden in dit kader ook daadwerkelijk opgepakt. In het kader van duurzaam bouwen is er in het laatste kwartaal van 2009 binnen regio Breda een pilot gestart, namelijk ‘maak je verbouwing duurzaam’. Dit is een virtueel informatiecentrum waar met name eigenaren van bestaande woningen terecht kunnen voor informatie en advies. Met dit informatiecentrum wordt een deel van het manifest Duurzaam Dongemond uitgevoerd. Tot slot worden bij projecten zoals Lage Zwaluwe West steeds meer rekening gehouden met duurzaamheidsaspecten (door het aangeven van duurzaamheidsdoelstellingen en een actieve inbreng van betrokken partijen).

De vervuiler betaalt. Het beperken van de hoeveelheid afval die de burgers aanbieden. 9.3.1 Permanente aandacht voor afvalinzamelsysteem Het afvalsysteem (Diftar) heeft continu aandacht. Dit geldt zowel voor de systematiek, de registratie van de ledigingen, de afvalhoeveelheden, de illegale dumpingen, de toeen/of afname van de hoeveelheden en kwaliteit van het aangeboden afval.

9.3.2

Realisatie ondergrondse afvalcontainers Oktober 2009 heeft het college middels een raadsbrief de gemeenteraad geïnformeerd dat door de economische recessie de totale realisatie (vervangen bovengrondse rolcontainers door ondergrondse perscontainers) wordt opgeschort tot financieel betere tijden.

9.3.3

Uitvoering geven aan het Verpakkingen Convenant Onze gemeente heeft in 2009 uitvoering gegeven aan het Verpakkingen Convenant. Hiertoe is een deelnemersovereenkomst afgesloten met de stichting Nedvang omtrent de afvalstromen oud papier, glas en kunststof afval. Voor deze afvalstromen krijgt onze gemeente een verwijderingsbijdrage. September 2009 is begonnen met de aparte inzameling van het verpakkingsplastic uit huishoudens.

Tevredenheid over de inzamelmethodiek bij de burgers. 9.4.1 Het permanent monitoren van de afvalinzameling Jaarlijks wordt de afvalinzameling gemonitord. Deze monitoring behelst de controle van toeen/of afname van de afvalstromen die huis-aan-huis en via de milieustraat worden ingezameld. Ook wordt hierbij gekeken naar de kwaliteit van het aangeboden afval. Het monitoren van de kostenaspecten van de storten verwerkingskosten van de deelstromen van de milieustraat is een continu proces.

9.4.2

Adequaat en snel afhandelen van klachten Terechte klachten betreffende de inzameling worden dezelfde dag of anders de andere dag afgehandeld.

9.4.3

Houden van een klanttevredenheidsonderzoek Met betrekking tot de afvalinzameling is er begin 2008 een bewonersonderzoek gehouden. Gebleken is dat de geënquêteerde bewoners tevreden zijn omtrent de afvalverwijdering in Drimmelen. Mogelijk dat de komende jaren er weer een bewonersonderzoek gaat plaatsvinden.

56

9.4.4

Verspreiden afvalwijzer Jaarlijks wordt een afvalkalender gemaakt en verspreid onder de huishoudens. Deze afvalkalender wordt eind van het voorafgaande jaar of in de eerste week van het nieuwe jaar bezorgd. Voor het jaar 2010 maakte de afvalkalender onderdeel uit van de gemeentegids.

Burgers en bedrijven zijn op de hoogte van doel en achtergronden van milieubeleid en zijn op de hoogte van wat er in de gemeente op milieugebied speelt. 9.5.1 Milieucommunicatie activiteiten volgend op jaarschijf milieubeleidsplan Diverse projecten zijn met succes uitgevoerd zoals: de jaarlijkse zwerfvuildag (ongeveer 200 deelnemers), basisschoolproject groene voetstappen ( deelname drie basisscholen), warme truiendag. Met de boomfeestdag zijn met een groep leerlingen van basisschool Den Duin bomen gepland in Made. In het kader van het onderwerp Biodiversiteit (Countdown 2010) zijn nieuwe inwoners middels informatie en bloemenzaad betrokken bij ons streven de achteruitgang van soorten een halt toe te roepen met als ambassadeur het Oranjetipje. In het gemeentehuis (publiekshal) en een 3 tal basisscholen zijn vlinderbakken neergezet waar de levenscyclus van levende vlinders kon worden gevolgd. Ook hebben een 3 tal scholen zich aangemeld om mee te doen met het vlinderproject dat regionaal is uitgezet. Tevens is door de gemeente vanuit het ANV financieel bijgedragen aan het project bloemrijke akkerranden. Om meer draagvlak te ontwikkelen voor Biodiversiteit is een werkgroep opgericht met betrokken organisaties uit de gemeente. Voor het ontwikkelen van bloemrijke akkerranden heeft een locatie school helpen inzaaien.

9.5.2

Actieve communicatie van milieu-informatie met name via Internet De gemeentelijke website is een goed medium om milieu-informatie te ontsluiten. Regelmatig wordt hier gebruik van gemaakt.

Gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen reduceren tot nul. 9.6.1 Vanaf 2012 géén chemische onkruidbestrijdingsmiddelen meer toepassen. In de Raadsvergadering van 17 april 2008 is de herziening van de onkruidbestrijdingsmethode op verhardingen behandeld. Daarbij is de keuze wel of niet chemisch bestrijden aan de orde geweest. In de Raadsvergadering van 6 november 2008 is besloten om getemporiseerd over te gaan op mechanische onkruidbestrijding. Middelen op basis van glyfosaat zijn volgens het besluit van het College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen (CTB) toegelaten tot 1 juli 2012. In 2012 zal het volledige budget beschikbaar komen zodat conform wetgeving het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen tot nul gereduceerd zal zijn. In 2009 is in de kernen Terheijden en Wagenberg het onkruid op de verharding mechanisch bestreden. Vanaf 2010 e.v. worden de werkzaamheden geïntegreerd in de reguliere plantsoenbestekken (zie onderdeel Groenbeheer). In 2010 en 2011 zal de mechanische onkruidbestrijding uitgebreid worden naar de kernen Hooge en Lage Zwaluwe. In 2012 zal dit vervolgens ook in de kernen Made en Drimmelen uitgevoerd worden. Milieuhinderlijke bedrijven worden indien mogelijk uitgeplaatst. 9.7.1 Overleg voeren met bedrijven om te komen tot verplaatsing. Mogelijkheden onderzoeken naar verplaatsingsmogelijkheden voor milieuhinderlijke bedrijven en daarvoor de noodzakelijke ruimtelijke procedures opstarten c.q. begeleiden. Gezamenlijk met de bedrijvenfunctionaris wordt dit structureel bijgehouden en waar mogelijk acties ondernomen. In 2009 hebben in dit verband geen ontwikkelingen plaatsgevonden. Vermindering van de overlast van honden. 9.8.1 Toezicht uitoefenen op regels Op 29 mei 2008 heeft de Raad besloten toezicht te gaan houden op kleine ergernissen zoals het toezicht op en de handhaving van het vastgestelde hondenbeleid, illegale dumpingen, zwerfafval en fout parkeren. In 2009 is hiertoe BOA-capaciteit (Buitengewoon Opsporingsambtenaar) ingehuurd van de Regionale Milieudienst WestBrabant. In 2010 is het contract met hen verlengd. In 2009 trad de BOA grotendeels alléén waarschuwend op. In 2010 zijn er al verschillende bekeuringen uitgedeeld.

57

9.8.2

Communicatie met betrekking tot regels voor honden In samenhang met de aanstelling van de BOA zijn in het weekblad het Carillon gedurende het jaar een aantal artikelen gepubliceerd waarin de regels voor honden nogmaals bekend zijn gemaakt. Deze regels hebben betrekking op de opruimen aanlijnplicht, verboden gebieden voor honden en losloopgebieden.

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties:

reiniging hondenoverlastbestrijding milieu ongediertebestrijding destructie

Totaal lasten reiniging hondenoverlastbestrijding milieu ongediertebestrijding destructie


Realisatie 2008


na wijziging 2009

Realisatie 2009

3.026.515

2.714.449

2.748.132

2.746.466

138.257

171.424

171.424

151.528

394.354

365.176

563.411

502.729

8.493

7.565

7.564

7.864

992

3.027

3.027

1.217

3.568.611

3.261.641

3.493.558

3.409.805

3.542.054

3.243.249

3.237.597

3.188.587

175.623

153.040

148.040

151.456

8.639

3.356

3.416

16.706

-

-

-

-

-

-

-

-

3.389.053

3.356.748

104.505

53.056

3.726.315 157.704-

3.399.645 138.004-


Tabelinvesteringen: Krediet

Reiniging Zwerfvuilvoertuigen

58

52.000 52.000

Restant eind 2008

52.000 52.000


-

-

52.000 52.000

Prestatie-indicatoren Programma 9 Aantal milieuvergunningen Aantal meldingen (art. 8.40 en 8.19 Wet Milieubeheer) Deelname aan provinciale projecten Externe Veiligheid Totaal vermogen Duurzame Energie Hoeveelheid afval per deelstroom

Afvalmonitor Sorteeranalyse Aantal afvalpublicaties Aantal klachten Afdoeningstermijn van klachten Uitgifte Afvalwijzer Aantal Publicaties in ‘t Carrillon Aantal via Website toegankelijke milieudocumenten Gebruikte hoeveelheid gebruikte onkruidbestrijdingsmiddelen Aantal uitgeplaatste bedrijven Aantal publicaties hondenoverlastbestrijding Aantal klachtbrieven hondenoverlast

Aantal klachtmeldingen hondenoverlast

Werkelijk 2008 7 34

Begroot 2009 10 60

Werkelijk 2009 10 16

2

2

2

3,10%

5% reductie in 4,24% 2010 In afvalmoni- In afvalmoni-tor In afvalmonitor tor 6x 2x Minus 10% < 1 week jaarlijks wekelijks 30

6x 2x Minus 5% < 6 weken jaarlijks wekelijks 30

6x 2x Minus 10% < 1 week jaarlijks wekelijks

200 liter

Reduceren tot nul in 2012 1 > 2008 10% minder dan in 2008

99 liter

2 1 10% minder dan in 2007

34

Aantal processen verbaal hondenoverlast

n.v.t.

Aantal overtredingen tegen regels hondenoverlastbestrijding

n.v.t.

0 2 6

5% reductie Op dit t.o.v. moment nog voorafgaand onbekend jaar In relatie B.O.A. N.v.t. / met ingang van 2010 In relatie B.O.A. N.v.t. / met ingang van 2010

59

10.

Sociale infrastructuur

De hoofddoelstelling van het programma Sociale Infrastructuur is: Het programma is gericht op voorzieningen ten behoeve van de sociale leefbaarheid in de kernen. Hierbij gaat het om het beschikbaar stellen van accommodaties en het subsidiëren van instellingen en organisaties die zich inzetten ten behoeve van leefbaarheid en participatie. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5

In 2010 voelen burgers zich nog net zo verantwoordelijk voor hun leefomgeving als gemeten bij de burgerenquête in 2006 In 2010 zijn jongeren in de Gemeente Drimmelen op de hoogte van de mogelijkheden die zij hebben om binnen de gemeente vrijwilligerswerk te doen en worden vormen van kennismaking met vrijwilligerswerk aangeboden In 2010 stoppen minder jongeren in de leeftijdsgroep van 12 tot 17 jaar met sporten dan bij het sportdeelname onderzoek uit 2005 het geval was In 2010 maken sportverenigingen gebruik van het inzetten van sport als middel tot integratie, fair play, jeugdparticipatie en gezondheid In 2010 is het voorzieningenniveau in de kernen versterkt door onder meer realisering van een brede school, nieuwe sportvoorziening, steunpunt en zorgwoningen

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt? In 2010 voelen burgers zich nog net zo verantwoordelijk voor hun leefomgeving als gemeten bij de burgerenquête in 2006. 10.1.1 Opknappen kunstwerken van de kunstwerken in Drimmelen De kunstkring Drimmelen heeft een onderhoudsplan gepresenteerd om de kunstwerken in de gemeente éénmalig op te knappen gedurende een aantal jaren. Ook in 2009 is in nauwe samenwerking met de kunstkring een aantal kunstwerken opgeknapt. Daarnaast wordt de gemeente wordt regelmatig geconfronteerd met vernielingen c.q. beschadigingen aan diverse kunstwerken in de openbare ruimte. De bestaande voorziening voor herstel van kunstwerken was ontoereikend om de herstelwerkzaamheden uit te kunnen voeren. Per 2009 zijn extra middelen beschikbaar gesteld (eenmalige bijdrage en verhoging jaarlijkse storting) en zijn enkele kunstwerken opgeknapt.

10.1.2

Uitvoering geven aan het adoptieplan kunstwerken Daar waar mogelijk wordt de buurt betrokken bij het onderhoud en terugplaatsen van een kunstwerk. Het adoptieplan kunstwerken moet de komende jaren nog verder uitgebouwd worden.

In 2010 zijn jongeren in de Gemeente Drimmelen op de hoogte van de mogelijkheden die zij hebben om binnen de gemeente vrijwilligerswerk te doen en worden vormen van kennismaking met vrijwilligerswerk aangeboden. 10.2.1. WMO-loket dan wel Centrum voor Jeugd en Gezin inrichten t.b.v. informatieverstrekking aan jongeren over vrijwilligerswerk. Dit actiepunt zou opgepakt worden als onderdeel van de uitvoering van het beleidsplan Wmo. Het is echter de vraag of er een goede manier gevonden kan worden om jongeren te informeren over het vrijwilligerswerk nu er geen middelen beschikbaar zijn voor een website en een vacaturebank (bezuinigingen vrijwilligersbeleid per 2010). Het college heeft in 2009 de visie op vrijwilligersbeleid en maatschappelijke stage vastgesteld. Daarbij is aangegeven dat er geen beleid ontwikkeld zal worden omdat budget voor uitvoering ontbreekt.

10.2.2

60

Maatschappelijke stages voor jongeren in samenwerking met het voortgezet onderwijs organiseren. Per schooljaar 2011-2012 is iedere leerling op het voortgezet onderwijs verplicht om een maatschappelijke stage te volgen. De gemeente heeft hierbij een regisserende taak. De gemeenteraad heeft bij behandeling van de Kadernota 2010 echter besloten, mede gelet op de financiële positie van de gemeente, hiervoor geen middelen beschikbaar te stellen. Dit heeft tot consequentie, dat uitvoering van de maatschappelijke stages vanuit de zijde van de gemeente slechts minimaal plaats kan vinden. De financiële en organisatorische verantwoording komt daarmee bij het schoolbestuur. Bij

de behandeling van de begroting 2010 heeft de gemeenteraad besloten om de financiële middelen voor maatschappelijke stages te heroverwegen bij de Kerntakendiscussie. In 2010 stoppen minder jongeren in de leeftijdsgroep van 12 tot 17 jaar met sporten dan bij het sportdeelname onderzoek uit 2005 het geval was. Uitvoering BOS-project. 10.3.1 Uitvoering BOS-project Na het uitvoeren van een pilot in de eerste helft van 2008, is opnieuw een KIDSprogramma uitgerold voor het schooljaar 2008-2009. Inmiddels hebben bijna alle kinderen uit de groepen 5 t/m 8 deelgenomen aan het KIDS-project. Vanwege de grote belangstelling is opnieuw een programmaopzet gemaakt tot medio 2010. Bij voldoende belangstelling kan ter afronding van het project ook in het schooljaar 2010-2011 een KIDS-programma draaien.

10.3.2

Uitvoering Sportnota Ook in 2009 is uitvoering gegeven aan de in 2005 door de gemeenteraad vastgestelde Sportnota. Eind 2010 wordt de nota geëvalueerd en bijgesteld, mede op grond van de resultaten van de Kerntakendiscussie.

10.3.3

Subsidie aan het Jeugdsportfonds (onderdeel armoedebeleid programma Zorg) De gemeenteraad heeft bij vaststelling van het Armoedebeleid middelen beschikbaar gesteld voor het Jeugdsportfonds. In goed overleg het Jeugdsportfonds is echter besloten om de middelen toe te voegen aan het budget voor de stichting Leergeld. Het doel van de inzet van betreffende gelden blijft hierbij gehandhaafd.

In 2010 maken sportverenigingen gebruik van het inzetten van sport als middel tot integratie, fair play, jeugdparticipatie en gezondheid. 10.4.1 Uitvoering BOS-project Zie punt 10.3.1

10.4.2

Uitvoering Sportnota Zie punt 10.3.2

In 2010 is het voorzieningenniveau in de kernen versterkt door onder meer realisering van een brede school, nieuwe sportvoorziening, steunpunt en zorgwoningen. 10.5.1 Inrichting en ingebruikname tijdelijke sportvoorziening in Lage Zwaluwe en start bouw van nieuwe sporthal Realisering van een nieuwe sporthal in Lage Zwaluwe ter vervanging van sporthal ’t Nieuwlandt maakt onderdeel uit van de planontwikkeling Lage Zwaluwe West. Najaar 2009 is de tijdelijke sportvoorziening in gebruik genomen en is sportzaal ’t Nieuwlandt gesloopt. Begin 2010 wordt gestart met de bouw van een nieuwe sporthal. Beheer en exploitatie van beide accommodaties zijn reeds overgedragen aan woningbouwcorporatie WSG.

10.5.2

Planvorming gymzaal als onderdeel van de planontwikkeling Oranjeplein Terheijden De gemeenteraad heeft op 26 maart 2009 ingestemd met herontwikkeling van het project Oranjeplein Terheijden. Besloten is om geen vooralsnog geen nieuwe gymzaal te bouwen in afwachting van nadere besluitvorming omtrent Het Puzzelbad, maar de huidige gymzaal te renoveren. Hiervoor zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld.

10.5.3

Planvorming m.b.t. vervanging gymzaal Romboutstraat Made De gymzaal Romboutsstraat in Made verkeert in een slechte staat van onderhoud waardoor de onderhoudskosten niet meer beheersbaar zijn. Vervanging is noodzakelijk. De afgelopen periode is gezocht naar mogelijkheden om budgettair neutraal vervanging te realiseren van de gymzaal op basis van een PPS-constructie met een externe partner. De gemeenteraad heeft op 23 april 2009 een motie aangenomen inzake gymzaal Romboutsstraat. De motie is vervolgens in oktober 2009 in een raadsbrief nader uitgewerkt. Hierbij zijn de volgende mogelijkheden onderzocht: het overdragen van een gymzaal aan een private partner dan wel het uitbreiden van sporthal De Amerhal. Vervolgens is op 17 december 2009 wederom een motie aangenomen ten aanzien van gymzaal Romboutsstraat/uitbreiding Amerhal. Hierbij is besloten om de behoefte aan sportvoorzieningen op middellange termijn in relatie tot de huidige aanwezige sportfaciliteiten in de gemeente inzichtelijk te maken in overleg met direct belanghebbenden. De resultaten van het onderzoek zullen worden betrokken bij de Kerntakendiscussie medio 2010.

61

In afwachting van de resultaten wordt de planvorming ten aanzien van de PPSconstructie met betrekking tot gymzaal Romboutsstraat getemporiseerd. 10.5.4

Uitvoering besluitvorming m.b.t. inzet gelden voor maatschappelijke knelpunten In 2009 heeft uitvoering plaatsgevonden conform besluitvorming gemeenteraad. In voorbereiding is de nieuwbouw van de kleedlokalen Voetbalvereniging Madese Boys. Om budgettaire redenen is bij het bestuur van VV Zwaluwe uitstel gevraagd voor de aanleg en een kunstgrasveld tot 2012.

10.5.5

Uitvoering besluitvorming m.b.t. vervolg exploitatieovereenkomsten Mayboom, Cour en Plexat. De gemeenteraad heeft op grond van een evaluatie van de afgelopen periode begin 2009 besloten het beheer en exploitatie van de sociaal culturele accommodaties De Cour in Terheijden, Plexat in Wagenberg en De Mayboom in Made aan te besteden in drie percelen voor de komende 10 jaar. De opdracht wordt gegund aan de inschrijver met de beste prijs-kwaliteitverhouding. Voor De Cour en Plexat is de aanbesteding medio 2009 afgerond. De aanbesteding van accommodatie De Mayboom vindt in 2010 plaats..

10.5.6

Uitvoering nieuw beleid subsidies volksfeesten en evenementen De beleidsregels voor volksfeesten, herdenkingen en evenementen zijn eind 2008 vastgesteld. In 2009 is conform uitvoering gegeven.

Wat heeft het gekost ?

openbaar bibliotheekwerk vrijwilligersbeleid muziekonderwijs volksontwikkeling zwembaden Binnen accommodaties sport sportzaken Buiten accommodaties sport kunst oudheidkunde volksfeesten/evenementen accommodaties sociaal cultureel werk

Totaal lasten openbaar bibliotheekwerk vrijwilligersbeleid muziekonderwijs volksontwikkeling zwembaden Binnen accommodaties sport sportzaken Buiten accommodaties sport kunst oudheidkunde volksfeesten/evenementen accommodaties sociaal cultureel werk


Realisatie 2008


na wijziging 2009

Realisatie 2009

498.240

510.549

509.239

511.186

1.176

10.167

7.369

1.221

119.545

127.842

124.407

124.834

85.442

81.042

78.031

77.509

466.341

482.995

481.072

479.249

833.042

883.756

845.028

786.985

176.946

180.073

193.080

178.394

404.816

1.107.426

1.241.386

785.949

63.406

89.146

109.407

114.269

21.205

23.298

25.157

25.053

102.226

104.452

95.510

86.512

869.051

818.115

916.728

926.609

3.641.435

4.418.861

4.626.414

4.097.769

15.935

19.758

19.758

19.550

-

-

-

-

82

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

360.342

297.227

291.096

276.060

38

28

28

28

98.478

100.182

97.488

132.956

15.658

-

15.350

15.982

6.162

6.421

6.421

6.353

-

-

170.601

177.432

218.919

238.648

667.296

601.048

649.060

689.577

2.974.140

3.817.813

3.977.353

3.408.192

-

-

Tabel financiële consequenties:


62

Tabelinvesteringen: Krediet Binnensport Renovatie gymzaal Romboutsstraat Kleedaccommodaties Madese Boys

Restant eind 2008

28.709 525.000 553.709


28.709 525.000 553.709

4.063 4.063

4.063 4.063

28.709 520.937 549.646

Prestatie-indicatoren Werkelijk 2008 Percentage inwoners dat zich verantwoordelijk voelt voor eigen leefomgeving Aantal opgeknapte kunstwerken

18

Begroot 2009

Werkelijk 2009 niet gemeten 16

Percentage jongeren (12-17 jaar) dat stopt met sporten Aantal jeugdleden sportverenigingen (t/m 17 jaar) Bereik sportkennismaking op basisscholen

8

8

Doel 94%

9 100% (2011) niet gemeten

7%

3.106

3.250

800%

100%

63

11.

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

De hoofddoelstelling van het programma Algemene Dekkingsmiddelen is: Het komen tot een structureel sluitende begroting. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 11.1 11.2

Het realiseren van een aanvaardbaar lastenniveau. Het goed benutten van bronnen.

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? 11.1

Het realiseren van een aanvaardbaar lastenniveau. Met inachtneming van de kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing en de rioolrechten is het beleid op de hoogte van de lokale heffingen gericht op een aanvaardbaar lastenniveau voor de burger. Voor de jaarlijkse lastendruk wordt zo veel mogelijk een bestendige lijn gehanteerd. Zie voor nadere toelichting op de lokale lasten en heffingen § B. Lokale heffingen.

11.1.1

Inflatiepercentages De lasten in de exploitatie stijgen elk jaar met een loon- en prijscomponent. In de zogenaamde mei/junicirculaire gemeentefonds van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt een indicatie voor de loon- en prijsontwikkeling aangegeven. De gegevens zijn afkomstig van het Centraal Planbureau. Deze percentages vormen de grondslag voor de berekening van de jaarlijkse verhoging van de OZB-tarieven. Voor 2009 zijn de volgende indices toegepast. Tabel 11.1.1a Indices Indices Kosten Onderhoudsvoorzieningen Salariskosten OZB Overige inkomsten Investeringen Bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen

2009 3,75% 3,75% 4,20% 25,00% 5,00% 2,75% 3,70%

Het negatieve beeld voor 2009 wordt door de regering doorgetrokken naar de jaren 2010-2014. Forse aanvullende maatregelen zijn nodig om de overheidsfinanciën weer op orde te krijgen. Deze maatregelen zullen voor de periode na 2011 gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het gemeentefonds. Door de huidige status van het kabinet komt de besluitvorming over de ontwikkeling van de accressen vanaf 2012 nu op zijn vroegst pas bij de septembercirculaire 2010 aan de orde. 11.1.2. Gemeentefonds Tegenover alle lasten die de gemeente heeft, staan ook inkomsten. De belangrijkste inkomstenbronnen bestaan uit de lokale belastingen en bijdragen van het rijk. De onroerende zaakbelastingen en de algemene uitkering zijn de belangrijkste. De hoogte van de algemene uitkering is gebaseerd op de fysieke en sociale structuur van de gemeente. Voor gemeente Drimmelen is de hoogte nauwelijks beïnvloedbaar. Mutaties in de algemene uitkering door rijksbeleid geven ook mutaties in de exploitatie. Wel heeft een toename van het aantal woningen (en inwoners) een positief effect op de hoogte. Deze toename wordt in de berekening (ook meerjarig) meegenomen.

64

Gemeenten krijgen van diverse ministeries specifieke uitkeringen. Deze specifieke uitkeringen mogen alleen worden besteed aan de omschreven taak (geoormerkte middelen). Daarnaast ontvangen gemeenten een algemene uitkering uit het gemeentefonds. Deze uitkering is vrij besteedbaar, hoewel een aantal wettelijke taken hier tegenover staan. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties brengt jaarlijks een aantal circulaires uit, waaronder de mei- en de septembercirculaire. De meicirculaire is gebaseerd op de Voorjaarsnota van het Rijk. In de septembercirculaire worden de laatste bijstellingen verwerkt op grond van de Miljoenennota. De uitgangspunten in de meicirculaire zijn voor gemeenten vooral belangrijk voor het opstellen van de eigen begroting en de meerjarenramingen. Naast bestuurlijke informatie geeft de circulaire ook informatie over de financiële ontwikkelingen. Op grond van genoemde circulaires kan de algemene uitkering van de gemeente worden berekend. De algemene uitkering kent twee belangrijke factoren die de omvang van de uitkering bepalen, te weten: het accres en de gemeentelijke taken. Via het accres worden de meer- of minderuitgaven van het Rijk gecompenseerd. Geeft het Rijk meer geld uit, dan krijgen gemeenten ook meer geld uit het fonds en andersom. Het accres is voor iedere gemeente gelijk. Per saldo geven de in 2009 ontvangen circulaires een negatief beeld te zien. Overzicht uitkeringen uit gemeentefonds (afgerond en x € 1.000) Circulaire 2009 AU volgens september-circ.2008 19.599 Mutaties december-circ 2008 50 Mutaties maartcirculaire 2009 -65 Stand maart 2009 (Berap I) 19.584 Mutaties meicirculaire 2009 AU op basis van mei-circ 2009

-167 19.417

Diverse nagekomen mutaties Mutaties septembercirculaire 2009 Totaal begroot AU 2009

40 80 19.537

Totaal rekening AU 2009 (Incl. maartcirculaire 2010)

19.518

Verschil tussen begroting en jaarrekening

-19

De belangrijkste mutaties betreffen: • Het, als gevolg van de economische crisis, tijdelijk (t/m 2011) buiten werking stellen van de normeringssystematiek. Zwaarwegende redenen hebben aanleiding gegeven het “samen de trap op, samen de trap af” principe tijdelijk los te laten. Ten aanzien van latere jaren (2012 e.v.) is afgesproken dat in principe de normeringssystematiek weer wordt ingevoerd, tenzij uit gedegen evaluatie blijkt dat betrokken partijen daar anders over denken. • Het in plaats daarvan afspreken van een nominale reeks bedragen (t/m 2011). • Het, mede als gevolg van het bovenstaande, eveneens tijdelijk buiten werking stellen van de behoedzaamheidreserve (kan in 2012 weer ingevoerd worden). • In 2009 ontvangen WABO (Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht) gelden. • In 2009 ontvangen extra WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) budget. • In 2009 ontvangen gelden in het kader van stimulering lokale klimaatinitiatieven. • Het in de loop van het jaar, zowel in- als extern, beschikbaar komen van (definitieve) gegevens omtrent verdeelmaatstaven.

65

11.1.3

Het aantal inwoners stijgt de komende jaren licht door de bouw van woningen in de kern Lage Zwaluwe Het aantal inwoners 2009 is t.o.v. 2008 met 26 afgenomen. Het aantal woningen bedraagt 11.316 en is t.o.v. 2008 met 11 toegenomen:

Burgers Woningen 11.1.4

31-12-2007 31-12-2008 31-12-2009 26.575 26.623 26.597 11.064 11.305 11.316

Lastendruk en kostendekkende tarieven De hoogte van de lokale lastendruk van de gemeente Drimmelen is een belangrijke factor voor haar burgers. Grote schommelingen in de jaarlijkse lasten zijn niet gewenst. Voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht zijn egalisatiereserves gecreëerd. Zo wordt een systeem van gesloten financiering met duurzame (100%) kostendekkendheid rioolrechten en afvalstoffenheffing verkregen. In de paragraaf Lokale heffingen wordt hier nader op ingegaan. Voor tariefegalisatie rioolheffing is op 1 januari 2009 in de reserve een bedrag beschikbaar van € 1.242.346. Uit deze reserve is in 2009 een bedrag van € 152.070 onttrokken. De stand per 31 december 2009 bedraagt derhalve € 1.090.276. Voor tariefegalisatie afvalstoffenheffing is op 1 januari 2009 een bedrag beschikbaar van € 38.922. Aan deze egalisatiereserve is in 2009 een bedrag van € 28.485 onttrokken. De stand per 31 december 2009 bedraagt derhalve € 10.437.

11.2

Het goed benutten van bronnen

Behalve de beperkt autonome tariefsstelling voor de lokale lasten, zoals in 11.1 is weergegeven, heeft de gemeente ook de beschikking over algemene reserves en in mindere mate over bestemmingsreserves, over het wel of niet activeren van kapitaalgoederen en de wijze waarop e.e.a. wordt verwerkt, en over de wijze waarop overtollige of benodigde middelen worden uitgezet c.q. worden aangetrokken. De gerealiseerde onttrekkingen en stortingen van de reserves in 2009 zijn verantwoord op het betreffende programma. In de paragraaf Treasury zijn de in 2009 uitgezette gelden verantwoord. De verordeningen van de lokale lasten met de bijbehorende tariefsstelling zijn in uw vergadering van december 2008 vastgesteld. Tevens zijn de verordeningen 212, 213 en 213a aangepast aan de actualiteit en in uw vergadering van maart 2009 opnieuw vastgesteld. Financieel kader Op 28 september 2006 heeft de raad het raadsprogramma 2006-2010 vastgesteld, inclusief de bijbehorende bijlage 1. In deze bijlage zijn randvoorwaarden opgenomen voor het financieel kader. Deze randvoorwaarden zijn onderwerp van gesprek geweest in de werkgroep Planning en Control op 30 augustus 2007. Het bleek dat niet alle randvoorwaarden goed uitvoerbaar waren. Deze zijn op onderdelen aangepast. Een nadere aanpassing vond plaats op grond van de aangenomen motie in uw raad van 3 juli 2008. In onderstaande randvoorwaarden zijn de wijzigingen verwerkt. Verder heeft de werkgroep u voorgelegd om in één document te rapporteren over het lopende jaar (de 1e bestuursrapportage) en de Kadernota. Beide documenten worden nu opgenomen in de zogenaamde Voorjaarsnota, die in juni/juli in uw raad wordt behandeld De 10 financiële randvoorwaarden zijn: 1. (Meerjaren-)begroting. Er zijn twee momenten in het jaar om integraal de begroting te bespreken: in het voorjaar bij de vaststelling van de Kadernota en in het najaar bij de behandeling van de Programmabegroting. Alle voorstellen die buiten deze twee momenten vallen, zullen door het College van voorlopige passende dekking worden voorzien. Alleen voorstellen die zijn voorzien van passende dekking kunnen tussentijds via de besluitvormende raadsvergaderingen worden bekrachtigd. Voorstellen waarbij GEEN of ONVOLDOENDE dekkingsmogelijkheden zijn, worden niet eerder in de besluitvormende raadsvergadering behandeld, dan dat hiervoor WEL afdoende middelen zijn gerealiseerd. 2. De meerjarenbegroting dient structureel sluitend te zijn. Nader uitgewerkt betekent dit: a. structurele middelen mogen structureel of incidenteel/eenmalig worden ingezet;

66

b. c.

incidentele middelen mogen uitsluitend incidenteel worden benut; er worden zoveel mogelijk geen structurele lasten in de begroting opgenomen zonder structurele dekking. 3. Het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen dient te zijn: a. er is een algemene reserve en een algemene risicoreserve, welke mede dient als buffer voor het opvangen van risico’s en onvoorziene tegenvallers; b. aan alle reserves en voorzieningen dient een gedegen bestedingsplan ten grondslag te liggen, dat wordt jaarlijks getoetst op actualiteit; c. de omvang van reserves en voorzieningen dient afgestemd te zijn op de daaraan gekoppelde bestemming. 4. Financiële mee- en tegenvallers: a. tegenvallers in de beleidsmatige sfeer worden in principe opgevangen binnen het desbetreffende Programma dan wel door het faseren van nieuw beleid en/of het snijden in bestaand beleid; b. tegenvallers in de bedrijfsvoering worden in principe opgevangen binnen de bedrijfsvoering, waarbij inzet van gelden beschikbaar gesteld voor beleid niet aan de orde is; c. tegenvallers, de normale bedrijfsvoering (alles wat binnen de begroting is voorzien) overstijgend, worden gedekt uit de algemene (risico)reserve; d. meevallers voor zover niet nodig ter compensatie van tegenvallers, worden betrokken bij de integrale afweging. Onder bedrijfsvoering wordt verstaan alles wat nodig is om een goede bedrijfsvoering te kunnen uitoefenen. Hieronder vallen de zgn. PIOFAH-taken (personeel, informatievoorziening, organisatie, financiën, automatisering en huisvesting), maar ook het beschikbare materieel. 5. Lokale lasten/heffingen: a. OZB alsook de overige gemeentelijke lasten en tarieven worden slechts verhoogd met een percentage dat is gebaseerd op de algemene kostenstijging, bestaande uit diverse componenten. Voor de gemeente Drimmelen zijn deze het gewogen gemiddelde van de verwachte inflatie en een inschatting van de loonkostenstijging van het ambtelijk apparaat; b. voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht geldt het systeem van gesloten financiering met duurzame (100%) kostendekkendheid. 6. Er dient een gezond weerstandvermogen te zijn om toekomstige risico’s te kunnen afdekken en dus dient evenwicht te bestaan tussen risico’s en afdekking. De incidentele weerstandscapaciteit dient voldoende te zijn om de incidentele financiële risico’s te bekostigen. Zodra financiële tegenvallers een structureel karakter krijgen – en dus niet meer als risico aangeduid kunnen worden - dienen deze in de exploitatiebegroting te worden verwerkt. 7. Financiering. De treasury-activiteiten van de gemeente zijn gericht op de uitoefening van de publieke taak. Ze dienen een prudent karakter te hebben en niet gericht te zijn op het genereren van inkomsten door het lopen van een overmatig renterisico. 8. Kapitaalgoederen (onderhoud): voor gemeentelijke goederen, die onderhevig zijn aan meerjarig duurzaam instandhouding en onderhoud dient: a. een actueel beleids-/beheersplan beschikbaar te zijn met een planningshorizon voor minimaal 4 jaar / een bestuursperiode; b. ten minste een minimaal kwaliteitsniveau gerealiseerd te worden. 9. Verbonden partijen: de gemeente neemt alleen deel in externe organisaties, indien daarmee aantoonbaar een gemeentelijk belang wordt gediend. 10. Grondbeleid: het actieve beleid heeft een dubbel oogmerk: a. het realiseren van de ruimtelijke doelstellingen op het gebied van sociaal beleid, volkshuisvesting, economie, onderwijshuisvesting etc. en b. het genereren van financiële middelen mede ter dekking van de aan plannen toe te rekenen kosten.

67

Wat heeft het gekost? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2008 Beleggingen Financiering Algemene uitkeringen Algemene baten en lasten Plaatselijke belastingen Saldo kostenplaatsen mutatie reserves Exploitatiesaldo

Totaal lasten Beleggingen Financiering Algemene uitkeringen Algemene baten en lasten Plaatselijke belastingen Saldo kostenplaatsen mutatie reserves Exploitatiesaldo

Realisatie 2009

2.735

2.735

2.735

-

10.272

27.663

25.150

11.869

110.971

12.873

14.020

-

51.522

0

335.504

384.873

388.957

395.799

400.767

8.725

345.262

569.297

11.669.675

1.798.517

6.816.397

14.2015.950.857

-

374.492

-

-

12.081.696

3.082.728

7.824.764

6.714.832

64.231

194.232

52.210

251.996

1.210.327

1.132.242

1.158.687

1.160.520

17.831.075

19.599.348

19.537.001

19.517.667

3.103.448

3.753.252

54.119

815.805

3.583.252

3.548.680

359.262

612.080

492.916

381.799

11.295.705

3.664.752

8.032.269

6.920.821

21.464

Totaal budget

na wijziging 2009

6.554

-

Totaal baten


620.000-

807.920-

-

33.885.512

28.335.905

32.102.534

32.597.289

21.803.816-

25.253.177-

24.277.770-

25.882.457-

Tabelinvesteringen: n.v.t.

Toelichting resultaat Tabel Algemene dekkingsmiddelen: Algemene dekkingsmiddelen


na wijziging 2009

Realisatie 2009

Afwijking

3.364.295 19.488.377 191.497 1.121.967 -51.522

3.187.453 19.524.128 49.475 1.131.024 54.119

3.147.914 19.503.647 249.261 1.135.370 480.301

39.53920.481199.786 4.346 426.181

-727.674

-884.301

396.000

Lokale middelen, waarvan de besteding niet gebonden is Algemene uitkeringen Dividend Saldo van de financieringsfunctie Onvoorzien Overige algemene dekkingsmiddelen

De belangrijkste afwijkingen zijn: Lokale middelen/ plaatselijke belastingen Algemene uitkeringen Dividend/ beleggingen Onvoorzien/ incidentele baten & lasten

€ 36.000 € 20.000 € 200.000 € 426.000

nadelig nadelig voordelig voordelig

Overige algemene dekkingsmiddelen Exploitatiesaldo Saldo Kostenplaatsen

€ 800.000 € 470.000

voordelig voordelig

Toevoeging onttrekking reserves Mutatie reserves

€ 246.000

nadelig

1.280.301

Lokale middelen/ plaatselijke belastingen Baten OZB € 35.000 nadelig De gebruikers van panden die niet in de categorie woningen vallen zijn belastingplichtig. Niet alle objecten leiden echter tot een aanslag. Voor leegstaande panden per 1 januari van het belastingjaar kan geen belasting worden opgeheven. Ook tengevolge van gerechtelijke uitspraken en vrijstellingen kan de uiteindelijke opbrengst achter blijven bij de prognoses waardoor nu de opbrengsten m.b.t gebruikers € 10.000 lager zijn. Door uitspraken op bezwaarschriften en gerechtelijke uitspraken worden regelmatig de grondslagen voor de belastingheffing verlaagd. Omdat de uitspraken in beroepsprocedures

68

door de rechtbank veelal na afloop van het belastingjaar plaats vinden, kan de uiteindelijke opbrengst in een belastingjaar lager uitvallen. Voor 2009 leidt dit tot een nadeel van € 25.000. Algemene uitkeringen De Algemene uitkering is per saldo € 20.000,- lager dan was geraamd (zie bovenstaande toelichting 11.1.2.Gemeentefonds). Beleggingen In verband met de liquidatie van IZA Nederland is besloten om ca. 90% van het totaal vermogen uit te keren aan de deelnemende gemeenten. De resterende 10% wordt uitgekeerd na de finale liquidatie die voorzien is medio 2013. Aan de gemeente Drimmelen is een bedrag uitgekeerd van bijna € 200.000,-. Dit bedrag was geraamd op Saldo Kostenplaatsen en heeft dus geen effect op het rekeningsaldo. Onvoorzien Voor de post onvoorzien was in de begroting 2009 een bedrag opgenomen van € 50.000,Ten laste van deze post zijn in 2009 gebracht: • Kosten viering 65 jaar bevrijding € 2.000,• Aanbrengen koeling Mer-ruimte € 7.800,• Sluitplan gemeentehuis € 25.000,Het restant van € 15.200,- is niet besteed en is vrijgevallen middels de Najaarsnota 2009. Incidentele baten & lasten Begin 2009 is er een directe vordering ontstaan op de BNG/ Hypotheekfonds Noord-Brabantse gemeenten (HNG). Waar tot op heden de termijnbedragen als jaarlijkse opbrengst werden verantwoord, is ultimo 2009 een vordering op de balans als financieel actief opgenomen voor een bedrag van € 742.389,- voor de nog resterende termijnen (2010 t/m 2019). Dit voordeel wordt betrokken in de resultaatbestemming. Voorgesteld wordt dit voordeel te storten in een nieuwe bestemmingsreserve en hieruit jaarlijks t/m 2020 een bedrag te onttrekken. In de jaarrekening dient het vorderingensaldo te worden gewaardeerd, rekening houdend met de inbaarheid van de vorderingen. Als gevolg de beoordeling op inbaarheid is de voorziening dubieuze debiteuren verhoogd met € 311.000. Bij de liquidatie van het Regionaal Archief West Brabant (RAWB) is men uitgegaan van het slechtste scenario. De eindafrekening valt in gunstiger (€ 19.000) uit dan in feite was berekend. Zie voor verdere toelichting de paragraaf Verbonden Partijen. De Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. keert jaarlijks een vast bedrag uit van € 24.000. Vanwege de teleurstellende resultaten wordt sedert 2008 het vaste bedrag niet meer uitgekeerd.

Overige algemene dekkingsmiddelen: Exploitatiesaldo Het begroot exploitatiesaldo voor 2009 bedraagt € 808.000 positief. Voor een toelichting van het werkelijk saldo wordt verwezen naar het onderdeel “Exploitatiesaldo 2009”. Saldo Kostenplaatsen Wijzigingen van de begroting op interne producten leiden tot een wijziging van de uurtarieven en de overhead welke verdeeld zou moeten worden over alle externe producten. Gezien de complexiteit van deze herverdeling is er voor gekozen deze wijzigingen te begroten op saldo kostenplaatsen. Hierdoor zijn er nu lasten begroot van in totaal € 569.000 welke bij de jaarrekening op basis van de nacalculatorische tarieven worden verdeeld over de externe producten. Oftewel hier een voordeel en op andere plaatsen een nadeel. Tevens was er een voordeel begroot vanwege een verschil tussen het renteomslagpercentage en de rekenrente van 3%. Nu blijkt het renteomslagpercentage hoger dan begroot te zijn waardoor hier een lager voordeel wordt gepresenteerd. Mutatie reserves In totaal is een bedrag van € 246.000 minder onttrokken uit de reserves dan was geraamd. In de jaarrekening bij het onderdeel Exploitatiesaldo 2009 is een overzicht gegeven van de diverse mutaties.

69

Algemene dekkingsmiddelen De gemeente kent de volgende niet bestedingsgebonden gemeentelijke heffingen: Prim. Begroting 2009 3.634.114 105.000 13.798 340

Onroerendezaakbelasting Toeristenbelasting Precariobelasting Baatbelasting riolering

3.753.252

na wijziging 2009 3.464.114 105.000 13.798 340

Realisatie 2009 3.429.482 105.205 13.653 340

3.583.252

3.548.680

Afwijking 34.632205 14534.572-

Bovenstaande bedragen sluiten aan met de Lokale heffingen zoals opgenomen in de recapitulatie. Naast bovenstaande inkomsten ontvangt de gemeente ook hondenbelasting. Deze inkomsten worden echter verantwoord op programma 9. Prim. Begroting 2009 153.040

Hondenbelasting (progr. 9)

na wijziging 2009 148.040

Realisatie 2009 146.141

Afwijking 1.899-

Dividend Verantwoord zijn de navolgende dividenden:

NV Brabant Water Bank Nederlandse gemeenten Intergas Exploitatiemaatschappij Hypotheekfds Noordbrabantse Gem.

Belang Nominaal Drimmelen 31-12-2009 1,300% 120.251,76 0,065% 82.646,99 6,700% 125.245,32 90,000% 477.194,90 0,00% 0,00%

Prim. Begroting 2009 194.232 160.080 24.504 74.238 453.054

na wijziging 2009 52.210 0 24.504 74.238 150.952

Realisatie 2009 52.210 0 0 74.238 126.448

Afwijking 0 0 0 -24.504 0 -24.504

Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. De Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. keert jaarlijks een vast bedrag uit van € 24.504. Vanwege de teleurstellende resultaten wordt sedert 2008 het vaste bedrag niet meer uitgekeerd. Zie ook de paragraaf weerstandsvermogen, onder risico's, onderdeel d. Van bovenstaande dividenden is alleen de BNG verantwoord onder ‘Beleggingen’ (zie recapitulatie) binnen het programma Algemene dekkingsmiddelen. ‘Beleggingen’ bestaat uit: Belang Nominaal Drimmelen 31-12-2009 0,065% 82.646,99

Bank Nederlandse gemeenten Financiering korter dan 1 jaar Financiering langer dan 1 jaar Totaal Beleggingen (aansluiting recapitulatie)

Prestatie-indicatoren n.v.t.

70

Prim. Begroting 2009 194.232 0 1.132.239 1.326.471

na wijziging 2009 52.210 5.000 1.153.687 1.210.897

Realisatie 2009 52.210 6.834 1.153.687 1.212.731

Afwijking 0 1.834 0 1.834

Paragrafen

71

72

Inleiding paragrafen In het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten is in artikel 9 bepaald dat de begroting naast de programma’s, paragrafen dient te bevatten waarin de beleidslijnen worden vastgelegd met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Paragrafen zijn ingesteld om een dwarsdoorsnede van de begroting te geven van onderwerpen die versnipperd in de begroting staan. De paragrafen maken een goede beoordeling van de financiële positie van de gemeente op de korte en langere termijn mogelijk. Actuele beleidsnota’s kunnen onderdeel uitmaken van de toelichting. In deze gevallen wordt verwezen naar de relevante beleidsnota’s.

73

§A

Weerstandsvermogen

Inleiding Het doel van de paragraaf weerstandsvermogen is inzicht te geven in de ontwikkelingen die van invloed zijn op de financiële positie van de gemeente Drimmelen. Tezamen met de meerjaren begrotingsruimte is het weerstandsvermogen een indicator voor de financiële gezondheid van een gemeente. Het weerstandsvermogen is te definiëren als het vermogen van de gemeente Drimmelen om financiële risico’s te kunnen opvangen teneinde de taken te kunnen voortzetten. Voor het weerstandsvermogen zijn de aanwezige weerstandscapaciteit en de risico’s van belang. De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en de mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om tegenvallers te kunnen dekken. De relevante risico’s voor het weerstandvermogen zijn die risico’s die niet anderszins zijn te ondervangen. Voor deze risico’s zijn geen voorzieningen getroffen of verzekeringen afgesloten. De in deze paragraaf genoemde risico’s kunnen wel van invloed zijn op de financiële weerbaarheid van de gemeente. Het weerstandsvermogen wordt ook wel weergegeven als de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s die de gemeente loopt. In het vervolg van deze paragraaf worden de weerstandscapaciteit en de risico’s binnen de gemeente Drimmelen nader uitgewerkt en toegelicht. Beleid Het bestaande beleid voor deze paragraaf is vastgelegd in de volgende beleidsnota: Nota reserves en voorzieningen gemeente Drimmelen, vastgesteld op 24 januari 2008. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit omvat de volgende onderdelen: Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve; De onbenutte belastingcapaciteit; De post onvoorzien; De (eventuele) stille reserves. Onderscheid kan worden gemaakt in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met incidentele weerstandscapaciteit wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat deze invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau. Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om structurele tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande taken. Bestemmingsreserves kunnen op grond van het vorenstaande geen onderdeel zijn van de weerstandscapaciteit. Aanwending van bestemmingsreserves in het kader van het weerstandsvermogen heeft tot gevolg dat de oorspronkelijk door uw raad gegeven bestemming komt te vervallen. Dit betekent dat voor de oorspronkelijk aangegeven bestemming een alternatieve dekking gezocht moet worden. Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve De algemene reserve is ingesteld om de continuïteit van de organisatie te waarborgen door als buffer te fungeren bij het tijdelijk opvangen van negatieve exploitatieresultaten en van onvoorziene interne alsook externe ontwikkelingen. De algemene reserve van de gemeente Drimmelen bestaat uit twee onderdelen: Vast kapitaal van de algemene dienst, waarvan de rente structureel ten gunste van de exploitatie komt en dus niet vrij aanwendbaar is en daardoor buiten beschouwing blijft voor de bepaling van de weerstandscapaciteit; Algemene reserve, die sinds de vaststelling van de nota reserves en voorzieningen gemeente Drimmelen (januari 2008) niet meer beklemd is. De algemene reserve behoeft vanaf 2009, op grond van het Gemeenschappelijk Toezicht Kader (GTK) ‘Zichtbaar toezicht’, niet meer te voldoen aan een minimale provinciale norm. Nagestreefd moet worden dat de algemene reserve toereikend is voor afdekking van de risico’s.

74

Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve is als volgt te berekenen: Omschrijving (x € 1.000) Saldo per 31-12-2009 Resultaat 2009 (voor bestemming) Reserve voormalig hypotheekfonds Claims jaarrekening 2009 Vrij te besteden algemene reserve

Bedrag 973 2.189 7426221.798

Stille reserves De stille reserves zijn activa die tegen nul of lager dan de opbrengstwaarde zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn. Het is niet in te schatten hoe groot eventuele stille reserves zijn. De bouwgrondexploitatie waarvoor reserves en voorzieningen zijn gevormd, blijven in onderstaande berekening buiten beschouwing. Het grondbeleid wordt in een aparte paragraaf beschreven. Onbenutte belastingcapaciteit De ruimte die gemeenten nog hebben om hun tarieven op te trekken, werd aangeduid met de onbenutte belastingcapaciteit. Bij de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit voor de OZB werd een relatie gelegd met de maximaal te heffen OZB. Op basis van de wijziging van de Gemeentewet waarbij de huidige bepalingen m.b.t. maximumtarieven en het stijgingspercentage zijn deze komen te vervallen. Hierdoor heeft het begrip maximale belastingcapaciteit geen waarde meer. Ten opzichte van de artikel 12 norm is er o.b.v. de begroting 2010 nog een structurele belastingcapaciteit van ruim € 700.000 oftewel ruim 20% stijging t.o.v. het volume 2010. Post onvoorzien De provincie had in het kader van het financieel toezicht een norm vastgesteld voor de minimale omvang van de post onvoorziene uitgaven. Deze norm is op grond van het Gemeenschappelijk Toezicht Kader (GTK) ‘Zichtbaar toezicht’ vervallen. Bij de begrotingsbehandeling 2009 is besloten (ombuigingsvoorstel) de post onvoorzien structureel te verlagen tot € 50.000.

Buiten beschouwing gelaten reserves Reserve grondbedrijf Het weerstandsvermogen van het grondbedrijf is te zien als een buffer die binnen een gemeente aanwezig moet zijn om de mogelijke risico’s in het kader van de door haar ondernomen activiteiten op te vangen. Het weerstandsvermogen is verder noodzakelijk om de bedrijfsactiviteiten voort te kunnen zetten.

Hiervoor is in de grondnota 2005 de volgende doelstelling van de algemene reserve grondbedrijf geformuleerd: “het opvangen van financiële tegenvallers en mogelijk het beschikbaar stellen van middelen voor het vormgeven van het faciliterend grondbeleid. Hierbij kan gedacht worden aan: strategische aankopen, bijdragen aan ontwikkeling (van derden) etc.”. Ingevolge de vereiste weerstandscapaciteit kan volgens het BBV het totale reservevolume van het grondbedrijf wat niet beklemd is, worden meegenomen. In de nota actualisatie reserve bovenwijkse voorzieningen is vastgesteld dat onder de vereiste weerstandscapaciteit de totale financiële vrije buffer wordt gerekend, die aanwezig moet zijn om de risico’s die het grondbedrijf loopt ook te kunnen afdekken als deze risico’s zich ook daadwerkelijk zouden voordoen. De onderdelen voor de berekening van de weerstandscapaciteit van het grondbedrijf van de gemeente dienen te bestaan uit: • Het nog vrij besteedbare deel van de algemene reserve grondbedrijf na stortingen en onttrekking op basis van raadsbesluiten (hieronder vallen ook de voorlopige winstnemingen) en na aftrek van de berekende risico’s; • Het vrij besteedbare deel van de reserve bovenwijkse voorzieningen. De totale vrije financiële positie van het grondbedrijf bedraagt per 31 december 2009 ruim € 1,2 miljoen. Zie voor de berekening van dit bedrag: § G Grondbeleid; B6. Financiële positie Grondbedrijf (weerstandscapaciteit).

75

De reserve groenaanleg heeft een reserveringsfunctie en biedt de mogelijkheid om gekoppeld 2 aan de uitgifte van grond voor rode (stedelijke) functies per m een bedrag in deze reserve te storten en dit bedrag in te zetten voor kwaliteitsverbetering in het buitengebied (inclusief kernrandzones). Het verwachte vrije besteedbare reserve groenaanleg bedraagt per 31 december 2011 ruim € 0,5 miljoen. Deze reserve wordt voor de bepaling van het weerstandscapaciteit van het grondbedrijf buiten beschouwing gelaten aangezien deze geheel beklemd is voor kwaliteitsverbetering in het buitengebied. Zie voor verdere toelichting § G Grondbeleid. Risico’s In deze paragraaf staan de risico’s vermeld die meegenomen worden bij de beoordeling van het weerstandsvermogen. Het gaat hierbij om risico’s groter dan € 10.000 die niet op een andere manier zijn te ondervangen. Risico’s die zich regelmatig voordoen en die meestal goed meetbaar zijn (reguliere risico’s) maken hier geen deel van uit. Voor deze risico’s zijn reeds voorzieningen gevormd of kunnen verzekeringen worden afgesloten. De risico’s binnen de gemeente Drimmelen worden jaarlijks bij de begroting en de jaarrekening geïnventariseerd. Hieronder zijn de belangrijkste risico’s opgenomen. De risico’s zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: a. b. c. d. e.

Risico’s voortvloeiende uit eigen beleid; Risico’s voortvloeiende uit wettelijke regelingen; Risico’s voortvloeiende uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties; Risico’s voortvloeiende uit het doen/nalaten van derden; Risico’s voortvloeiende uit niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen.

a. Risico’s voortvloeiende uit eigen beleid Beleidsgestuurde contractfinanciering De afgelopen jaren heeft, gelet op de financiële positie van de gemeente Drimmelen geen trendmatige verhoging plaatsgevonden van de subsidies aan de welzijns- en zorginstellingen. De financiële grenzen zijn hiermee bereikt en dit heeft inmiddels consequenties voor het takenpakket van betreffende instellingen (vermindering producten en uren). Bij de BCFafspraken (beleidsgestuurde contractfinanciering) voor de komende jaren dient ruimte gecreëerd te worden voor de instellingen om een weerstandsvermogen op te bouwen. Het risico voor de gemeente Drimmelen wordt maximaal geschat op € 95.000 structureel. Dit is 5% van de totale subsidies aan professionele organisaties. De kans dat de gemeente substantieel financieel moet bijdragen wordt als klein ingeschat. Diverse objecten in de openbare ruimte In de openbare ruimte zijn diverse objecten aanwezig (riolering, wegen, straatverlichting, bebording, bruggen, speelelementen enz.) welke vanuit gemeentewege zijn geplaatst, die ook vanuit gemeentewege (moeten) worden onderhouden en als de tijd rijp is, moeten worden vervangen (gemeente als wegbeheerder). Uitvoering van deze taken moet gezien worden als een wettelijke verplichting met gemeentelijke beleidsvrijheid. Bijvoorbeeld: De gemeente heeft een eigen verantwoordelijkheid in de keuze van wat voor weg wordt aangelegd (zandpad, asfalt). In alle gevallen zijn we wel verplicht de weg veilig te onderhouden. De gemeente kan zelf besluiten tot het inrichten van speelplekken, als ze echter zijn ingericht, zijn we verplicht om op basis van het Attractiebesluit onderhoud en beheer uit te voeren. Voor diverse objecten is sprake van een grote onderhoudsachterstand. Afhankelijk van de aard, is er sprake van een grotere/ kleinere mate van risico wat de gemeente loopt ten gevolge van deze achterstand De gemeente is beheerder van de openbare ruimte en in de zin van het Burgerlijk Wetboek, risicoaansprakelijk voor wat daarbinnen gebeurd. Bij inrichting en beheer moet rekening gehouden worden met diverse wettelijke voorschriften

De afgelopen jaren is hard gewerkt aan het in beeld brengen van de hoeveelheid, en de staat van onderhoud van de diverse objecten. Zonder dit beeld is het niet mogelijk om goed inzicht te geven in de kosten die voor onderhoud en vervanging van deze materialen noodzakelijk zijn. Inmiddels is dit beeld gereed voor : Riolering, wegen, speelvoorzieningen, Openbare verlichting, civiel technische kunstwerken en bomen. Voor verkeersmaatregelen is de inventarisatie gereed en zal begin 2010 een beheerprogramma worden gemaakt. Voor wat betreft de onderdelen Riolering, wegen en speelvoorzieningen zijn budgetten beschikbaar om het noodzakelijke dagelijks-, structureel en vervangingsonderhoud zodanig uit te voeren dat geen

76

onderhoudsachterstand ontstaat en daarmee, onder normale omstandigheden, geen risico’s in de zin van aansprakelijkheid hoeven te ontstaan. Voor wat betreft de Openbare verlichting geldt dat een groeiend budget in de meerjarenbegroting is opgenomen waardoor we, in de periode 2010-2014 aan de onderhoudsopgave kunnen gaan voldoen. Voor het bomenbestand is vanaf 2010 budget beschikbaar om in 3 jaar tijd de huidige onderhoudsachterstand in te kunnen gaan halen. Voor het onderdeel Civieltechnische kunstwerken geldt dat een budgetaanvraag op basis van de hoeveelheid objecten is aangevraagd maar vooralsnog niet is gehonoreerd. Voor wat betreft de verkeersmaatregelen geldt dat de prognose is dat het beschikbare budget voldoende zal zijn om in de loop van een paar jaar de achterstand in te kunnen halen. Voor deze laatste vier onderdelen geldt op dit moment dus nog dat we een verhoogd risico op aansprakelijkheidsproblemen lopen. Voor 3 onderdelen loopt dit risico in de komende 3 tot 4 jaar terug. Voor wat betreft de Civieltechnische kunstwerken zal dat vooralsnog niet het geval zijn. In de paragraaf Kapitaalgoederen wordt aangegeven welke budgetten jaarlijks nodig zijn om het onderhoud van de diverse producten te kunnen waarborgen en op deze manier mogelijke risico’s te beperken. Een inschatting geven van de kans dat we een dergelijk risico lopen en de kosten die daarmee gemoeid zijn is lastig. Het betreft in de meeste gevallen het risico van aansprakelijkheid. De kans dat iemand betrokken raakt in een verkeersongeval, omdat een verkeersbord niet meer de juiste reflectie heeft en daardoor minder zichtbaar is, in een storm een lichtmast of boom omvalt of iemand valt omdat een brugdek niet deugdelijk meer is, is moeilijk in te schatten. Daarbij is het nog moeilijker om aan te geven met wat voor gevolgschade/ letsel rekening gehouden moet worden. Vandaar dat in het financiële kader deze posten als p.m. zijn opgenomen. b. Risico’s voortvloeiende uit wettelijke regelingen Een aantal regelingen, die de gemeente uitvoert, heeft nog het karakter van een ‘openeindregeling’. Dit houdt in dat door externe factoren voordelige of nadelige afwijkingen kunnen optreden ten opzichte van de door de gemeente gemaakte ramingen. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Wet Werk en Bijstand, archeologische en de planschades zijn de belangrijkste openeindregelingen. Wet Maatschappelijke Ondersteuning - Huishoudelijke Verzorging Per 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning in werking getreden en is de gemeente naast de huidige WVG ook verantwoordelijk voor de huishoudelijke verzorging. De rijksvergoeding voor huishoudelijke verzorging is vanaf 2008 gebaseerd op een objectief verdeelmodel waarbij in 2009 een herverdeling heeft plaatsgevonden. De gemeente kan binnen bepaalde kaders een eigen bijdrage vragen voor huishoudelijke verzorging. Gemeente Drimmelen maakt maximaal gebruik van deze mogelijkheid. De verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Drimmelen 2007 en 2009 geeft aan op welke voorzieningen inwoners van de gemeente Drimmelen aanspraak kunnen maken op het gebied van vervoer, rolstoelen, woningaanpassingen en hulp bij het huishouden. Ook de individuele voorzieningen in het kader van de Wmo hebben een open eind karakter. Nog steeds zijn er diverse onzekerheden m.b.t. het Wmo-budget, zoals consequenties van de wetswijziging Wmo, nieuwe aanbesteding hulp bij het huishouden en de personele knelpunten op het terrein van de Wmo. Op basis van extrapolatie van de meest recente cijfers is het risico maximaal € 80.000 ondanks de in 2010 naar boven bijgestelde budgetten. Er is jurisprudentie over de hoogte van een PGB t.o.v. de tarieven voor zorg in natura. Als vaststaat dat de tarieven gelijk moeten zijn, zullen de tarieven voor HbH sterk stijgen waardoor de kosten maximaal met € 20.000 toenemen. Het totale risico m.b.t. Huishoudelijke Verzorging bedraagt dus maximaal € 100.000. Wet Maatschappelijke Ondersteuning – Gehandicaptenvoorzieningen In 2009 zijn zowel de Europese aanbestedingen voor hulpmiddelen als voor het vervoer door de Deeltaxi afgerond. Per 1 juli 2009 is er een nieuw leverancierscontract met Welzorg in samenwerking met 14 gemeenten en per 1 januari 2010 is er een nieuw vervoerscontract met Personenvervoer Zuid Nederland voor het vervoer per Deeltaxi. Beide contracten hebben niet tot een kostenverhoging geleid en zijn dus geen risico meer voor 2010. De verstrekking van hulpmiddelen is in 2009 licht gestegen en deze trend zal zich naar verwachting de komende jaren voortzetten. Oorzaak is een vergrijzende bevolking binnen het Drimmelense. In de begroting 2010 is rekening gehouden met een lichte groei waardoor het risico gering is.

77

Inherent aan deze vergrijzing in combinatie met het promoten van het blijven thuiswonen met eventuele aanpassingen, staat het budget voor de woonvoorzieningen onder druk. Vanaf 2007 is het niet meer mogelijk om voor grote woningaanpassingen een deel van de kosten te declareren. Het financiële risico van grote woningaanpassingen is op grond van historische declaraties maximaal € 75.000. De kans is groot dat er in een jaar een grote woningaanpassing voorkomt, maar niet voor het volledige bedrag. Wet Werk en Bijstand Met de invoering van de Wet Werk en Bijstand per 1 januari 2004 is het financiële risico voor het verstrekken van bijstandsuitkeringen vrijwel volledig op het bord van de gemeenten komen te liggen. Of de beschikbare budgetten, zoals het inkomensdeel voor de uitkeringen en het werkdeel voor de financiering van de activiteiten om het klantenbestand te activeren en uitstroom te bevorderen toereikend zijn, is sterk afhankelijk van de dagelijkse ontwikkelingen en de door het Rijk beschikbaar gestelde budgetten. Voor overschrijdingen is een voorziening gevormd welke een maximale omvang heeft van het maximale risico voor de gemeente van 10% van het budget WWB (€ 1.108.000) en 15% van budget BBZ/IOAZ (€ 141.000) voor één jaar. De voorziening heeft ultimo 2009 een saldo van ruim € 48.000. Het risico bedraagt vanaf 2010 € 141.000, omdat dit bedrag niet bij het Rijk gedeclareerd kan worden. In 2010 is dus € 48.000 van het risico afgedekt met de voorziening. De kans op tekorten is groot, zeker vanwege de gestage stroom aanvragen. Maar doordat met het volledige eigen risico reeds rekening is gehouden in de begroting 2010, heeft de WWB geen invloed heeft op het weerstandsvermogen. Arbo- en milieuwetgeving Zowel de huidige milieu- als arbowetgeving (onder andere: bouwstoffenbesluit, bouwprocesarbobesluit en maatregelen bij werken in uitvoering) is zodanig dat de gemeente er rekening mee dient te houden dat zij als eindverantwoordelijke c.q. opdrachtgever van werken aangesproken kan worden voor kosten die een gevolg zijn van mogelijke overtredingen of schadeclaims voortvloeiend uit eerder genoemde wetten en regelingen. Denk hierbij aan bodemverontreinigingen door grondwerken en gevolgen bouwprocesbesluit. De omvang van het risico is afhankelijk van het aantal en de hoogte van de ingediende aansprakelijkstellingen. Wet Ketenaansprakelijkheid De gemeente kan op grond van de Wet Ketenaansprakelijkheid aangesproken worden voor het niet afdragen van belastingen en premies sociale verzekeringen door aannemers. Over de werkingssfeer van de Wet Ketenaansprakelijkheid is inmiddels meer duidelijkheid ontstaan. In het kader van deze wet is de gemeente niet aansprakelijk als het gaat om de aanleg van gemeenschapsvoorzieningen, zoals wegen, rioleringen en watergangen in het openbaar gebied. Dit is het leeuwendeel van de projecten. Bij projecten die niet onder openbare voorzieningen vallen, is de wet wel volledig van toepassing. Hierbij valt te denken aan het ophogen van bouwterreinen en andere zaken die voor de verkoop bestemd zijn.

De omvang van het risico is dus niet erg groot. Om het risico te beperken kunnen maatregelen genomen worden. Naast het opvragen van verklaringen van goed betaalgedrag wordt gebruik gemaakt van zogenaamde G-rekeningen voor betalingen aan aannemers. Planschade (niet verantwoord in het grondbedrijf) In 2009 is er in totaal € 15.000 uitgekeerd aan planschadeclaims die niet bij de ontwikkelaars konden worden verhaald. De verwachting is dat het financiële risico ten aanzien van planschade in 2010 niet zal toenemen. Bestemmingsplannen De advieskosten van de regioarcheoloog bedroegen in 2009 ruim € 20.000. In 2010 zal een erfgoedkaart worden opgesteld. Aan de hand van deze kaart kan worden vastgesteld voor welke gebieden/projecten nader archeologisch onderzoek is vereist. De kosten voor de regioarcheoloog zullen in 2010 waar mogelijk worden doorgerekend aan de ontwikkelaars. Rijksbezuinigingen op de Algemene uitkering/Kerntakendiscussie Er bestaat veel onzekerheid over het toekomstig verloop van de economie en, in het kielzog daarvan, de overheidsfinanciën. Twintig ambtelijke werkgroepen hebben de opdracht gekregen om bezuinigingsvoorstellen te ontwikkelen ter grootte van het verwachte (december 2009) EMU saldo (€ 35 miljard). Hierbij is van belang op welke termijn deze bezuinigingen gerealiseerd moeten worden en wanneer deze starten. Het kabinet moet hierbij afwegen welke omvang aan bezuinigingen mogelijk is zonder de economische groei te ernstig te belemmeren. Anderzijds wenst de Europese Centrale bank dat het tekort in 2013 tot ten minste 3% is teruggebracht. De val van het kabinet en de bijbehorende verkiezingen maken deze materie nog complexer. Op

78

voorhand is het dus niet waarschijnlijk dat er in de komende jaren € 35 miljard bezuinigd gaat worden. Maar wat zijn nu de gevolgen voor het gemeentefonds ? Voor 2010 en 2011 is het helder. De gelijk trap op, gelijk trap af methode is buiten werking gesteld waardoor het gemeentefonds in die jaren niet meebeweegt met de rijksbegroting. Vanaf 2012 kan momenteel het gemeentefonds in het somberste scenario worden geconfronteerd worden met een korting van ca. € 3 miljard (10%) t.o.v. de meerjarenraming van het kabinet. Wat dit voor Drimmelen betekent is ongewis, maar zal zeker grote financiële gevolgen. Als uitgegaan wordt van korting van 5% kan dit voor Drimmelen leiden tot een structurele korting vanaf 2012 van ca. € 1 miljoen. De kans op een korting is hoog. Om deze financiële effecten en de huidige begrotingstekorten (€ 1,1 miljoen in 2014) op te lossen, loopt de kerntakendiscussie. Om deze reden wordt dit financiële risico niet meegenomen bij de beoordeling van het weerstandsvermogen. Behoedzaamheidreserve Gelet op de economische crisis waarin de wereld momenteel verkeert, zijn afspraken gemaakt tussen Rijk en gemeenten, omtrent de gevolgen hiervan voor de financiële verhouding. Een belangrijk gevolg van die afspraken is dat de huidige normeringssystematiek tot en met 2011 buiten werking wordt gesteld. In plaats daarvan is een nominale reeks bedragen afgesproken. Zwaarwegende redenen hebben aanleiding gegeven het “samen de trap op, samen de trap af” principe tijdelijk buiten werking te stellen. Als gevolg van dit alles komt ook de behoedzaamheidreserve (afzonderlijk deel van de algemene uitkering die, afhankelijk van de ontwikkeling van de uitgaven van het rijk, al dan niet tot uitkering komt) tijdelijk te vervallen. In 2012 kan deze weer worden ingevoerd, tenzij een tezijnertijd te houden evaluatie van de normeringssystematiek anders uitwijst.

c. Risico’s voortvloeiende uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties Gemeenschappelijke regelingen De gemeente heeft zich verplicht bij te dragen in eventuele nadelige saldi van een aantal gemeenschappelijke regelingen. De structuur van deze regelingen is veelal zo dat de gemeente individueel slechts beperkte invloed uit kan oefenen op de uitgaven. Inhoudelijk wordt op de gemeenschappelijke regelingen ingegaan in de § Verbonden partijen. Om de (financiële) invloed van de participanten te vergroten is in regionaal verband gewerkt aan spelregels welke de 19 West-Brabantse gemeenten zullen gaan hanteren ten opzichte van alle gemeenschappelijke regelingen. Dit heeft geleid tot de Kadernota Verbonden Partijen welke begin 2010 is vastgesteld. Een van de aandachtspunten hierbij is de door de gemeente Drimmelen ingebrachte constructie van "samen trap op/samen trap af". Insteek hierbij is dat een korting op het gemeentefonds (bijv. door de economische crisis) één op één doorwerkt naar de gemeenschappelijke regelingen. Overigens is het jaar 2010 in dit verband nog een overgangsjaar. Sociale werkvoorziening Eind 2006 heeft de gemeenteraad op grond van de resultaten van een extern bureau, de jaarrekening 2005 en de begroting 2007 van de Gemeenschappelijke Regeling Wava/Go een aantal besluiten genomen m.b.t. de financiële positie en de toekomst van de GR Wava/Go. Besloten is om de teugels aan te halen en hiermee het accent weer te leggen bij de uitvoering van de wettelijke taak, te weten het realiseren van passende arbeid en zorg voor de doelgroep. Hierdoor moet o.a. het financiële risico van de gemeentes afnemen. Tevens is toen besloten om de tekorten uit het verleden aan te zuiveren en jaarlijks extra bij te dragen ter afdekking van toekomstige tekorten. De deelnemende gemeenten, waaronder Drimmelen, hebben zich uitgesproken om het gemeentelijk opdrachtgeverschap als ‘preferred supplier’ te intensiveren. Dit door middel van (verdere) invulling quasi inbesteding. De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage per geplaatste WSW-er plus een bijdrage in het exploitatietekort. Uit de tussentijdse cijfers 2009 blijkt, dat de exploitatie binnen de begroting blijft met een lichte druk op het resultaat van plm. € 180.000 voor heel WAVA negatief i.v.m. de economische crisis. De (meerjaren)begroting 2010 e.v is realistisch van opzet, echter op het moment van samenstellen van deze jaarrekening is het nog onduidelijk in hoeverre de resultaten blijvend worden beïnvloed door de crisis. In 2009 heeft Gemeenschappelijke Regeling Wava/Go de omvang van het noodzakelijke Weerstandsvermogen bepaald. Op grond hiervan, het huidige weerstandsvermogen en het verwachte resultaat 2009 wordt het financiële risico op jaarbasis ingeschat op structureel € 70.000.

79

Veiligheidsregio Een heldere risicoanalyse van de GR veiligheidsregio Midden- en West Brabant ontbreekt momenteel. Dit heeft ook alles te maken met de doorontwikkeling welke in 2009 heeft plaatsgevonden. Wel hebben zich in 2009 een aantal ontwikkelingen voorgedaan die hun invloed (gaan) hebben op de financiële positie van de Veiligheidsregio: • Op 11 maart 2009 heeft het dagelijks Bestuur besloten de Brandweer een (binnen drie jaar te realiseren) taakstellende bezuiniging van € 930.000,-- op te leggen, zijnde een reductie van 15% op de overhead brandweer. Daarnaast is er een vacaturestop voor die overhead afgekondigd. Op termijn zal zich dit ook doorvertalen naar de gemeentelijke bijdrage. • Inmiddels worden op regionaal niveau initiatieven ontwikkeld om de “financiële grip” op de gemeenschappelijke regelingen te vergroten. Zo is onze gemeenteraad op 25 februari 2010 akkoord gegaan met de Nota Verbonden Partijen. Doelstelling van deze kadernota is te komen tot algemene uitgangspunten voor beleidsmatige en financiële aansturing van de Verbonden Partijen. • Doordat alle gemeenten voor 1 januari 2010 akkoord zijn gegaan met de nieuwe gemeenschappelijke regeling heeft de Veiligheidsregio de financiële middelen welke vanuit de rijksoverheid op basis van het afgesloten convenant beschikbaar werden gesteld kunnen verwerven. In z`n totaliteit gaat het hier over een bedrag van € 1,6 mio (convenantsgelden) Op dit moment kan dus niet bepaald worden wat de omvang van het financiële risico is.

d. Risico’s voortvloeiende uit het doen/nalaten van derden Aansprakelijkstellingen Er is in de samenleving een tendens van toenemend claimgedrag zowel van particulieren als van bedrijven. Ook het feit dat velen rechtsbijstand verzekerd zijn maakt dat ook de gang naar de rechtbank niet wordt geschuwd. De gemeente heeft echter een goede verzekering ter dekking van het aansprakelijkheidsrisico. De verzekeringsportefeuille zal in 2010 volledig worden gescreend en indien nodig worden geactualiseerd of gewijzigd. In 2009 is hiermee al een start gemaakt. Enkele thans nog lopende zaken geven aan dat verzekeringen op dit gebied hoewel niet goedkoop, zeker niet onmisbaar zijn. Juist de kleinere dossiers nemen in aantal toe en daarbij gaat het vaak om bedragen die beneden het eigen risico blijven en daarom door de organisatie zelf worden afgehandeld. De kosten hiervan liggen tussen de € 20.000 en € 40.000 met een kans van 100% op het minimale bedrag en 50% op het maximale bedrag. Milieuvergunningen / WABO Vernietiging van milieuvergunningen bij de Raad van State kan een schadeclaim tot gevolg hebben. De afgelopen jaren is dit niet aan de orde geweest, maar de mogelijkheid is er wel. Om wat voor bedragen het dan gaat, is niet aan te geven. Dit kan zeer uiteenlopen. Het risico wordt ingeschat op < 50%. Dit risico is er in de toekomst ook bij omgevingsvergunningen. Als het gaat om een samenhangend besluit en één onderdeel (bijvoorbeeld een in/uitritvergunning) kan niet, dan moet de hele vergunning geweigerd worden. Dit kan tot schadeclaims leiden. Dergelijke situaties kunnen zich ook voordoen bij het niet halen van de termijnen. Dit kan schadeclaims opleveren (van de aanvrager zelf of van belanghebbenden) wegens een van rechtswege verleende vergunning (bij de 8-wekentermijn) of een niet tijdig genomen besluit op een aanvraag. Ook hiervan zijn de financiële consequenties niet in te schatten. Dit kan zeer uiteenlopen. Het risico wordt vooralsnog ingeschat op < 50%.

Ingevolge de Waterwet, die per 22 december 2009 in werking is getreden, zijn de gemeenten bevoegd gezag geworden voor de indirecte lozingen. Dit betekent dat bij indirecte lozingen de gemeente een paragraaf en voorschriften op moet nemen in de milieuvergunning en met de inwerkingtreding van de Wabo in de omgevingsvergunning. Daarnaast is de gemeente belast met de bestuursrechtelijke handhaving. Het waterschap voert het toezicht uit, maar de gemeente legt eventueel bestuursrechtelijke sancties op. De eventueel daaruit voortvloeiende procedures (bezwaar en beroep) kunnen leiden tot schadeclaims (indien sanctiebeschikking wordt vernietigd). De financiële consequenties hiervan zijn niet in te schatten (kan van geval tot geval verschillen). Het risico wordt vooralsnog ingeschat op < 50%. Bodemverontreiniging In de raadsvergadering van november 2008 heeft de gemeenteraad besloten een krediet van € 292.000 uit de reserve van het Grondbedrijf beschikbaar te stellen voor de sanering van de Drimmelenseweg-Stationsstraat 50 te Made. In 2009 is begonnen met het vervaardigen van het saneringsplan dat inmiddels is goedgekeurd door de provincie. Ook is in 2009 begonnen met

80

het in eigen beheer besteksgereed maken van de sanering. Hiertoe zijn in 2009 een bemalingsadvies e.d. opgesteld. Verwacht wordt in het voorjaar van 2010 het saneringsbestek op de markt te zetten zodat net voor of na de zomer gestart kan worden met de daadwerkelijke sanering. Gemeentegarantie t.b.v. BMD In 2004 is bij besluit van het college, de raad gehoord, een gemeentegarantie verstrekt op een geldlening van de Exploitatie Maatschappij Nieuw jachthaven B.V. (hierna “Exploitatiemaatschappij”), ter grootte van € 10,8 miljoen. Indien de Exploitatiemaatschappij niet aan de betalingsverplichting van rente en aflossing kan voldoen, wordt de gemeente op grond van de verstrekte garantie hiervoor aangesproken. Om voldoende zicht te kunnen houden op dit potentieel risico, is aan de garantie de voorwaarde verbonden dat, overeenkomstig onze interne planning & control-cyclus, de Exploitatiemaatschappij gehouden is om tweemaal per jaar tussentijdse informatie te verschaffen over de voortgang van het project, inclusief de daarbij behorende financiële aspecten. Tevens is een eerste recht van hypotheek gevestigd ten behoeve van de gemeente op de onroerende zaken van de Exploitatiemaatschappij. Er bestaat dus een risico van maximaal € 10,8 miljoen waarop wij kunnen worden aangesproken, indien de Exploitatiemaatschappij niet aan haar betalingsverplichtingen uit hoofde van de hypothecaire geldlening kan voldoen. De procentuele kans dat dit risico zich verwezenlijkt, is op dit moment niet aan te geven. De laatste jaren konden met incidentele maatregelen (o.m. afstoten van activa) sluitende jaarrekeningen worden gepresenteerd. Deze mogelijkheden raken uitgeput. Gevreesd moet worden voor structurele tekorten bij ongewijzigde bedrijfsvoering. Mede daarom wordt momenteel getracht één of meerdere kopers te interesseren om het aandelenpakket van de gemeente in Biesbosch Marina Drimmelen over te nemen. Onderdeel van de verkooptransactie is wellicht herfinanciering van de onderneming, maar zeker het laten vervallen van de onderhavige gemeentegarantie. Hiermee wordt uiteraard bovenstaand risico opgeheven.

e. Risico’s voortvloeiende uit niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen Te nemen maatregelen i.h.k.v. Arbeidsomstandighedenwet Op grond van de Arbo-wet zijn bedrijven en instellingen verplicht een risico- inventarisatie en – evaluatie (RIE) uit te (laten) voeren. In 2008 heeft de eerste opname voor onze organisatie zowel voor het gemeentehuis alsmede alle buitenaccommodaties plaatsgevonden. Het plan van aanpak met de daarin de te nemen maatregelen naar aanleiding van eventueel geconstateerde risico’s is in 2009 opgesteld. Welke geldelijke middelen hiermede eventueel gemoeid zijn, worden zichtbaar zodra op basis van het plan van aanpak aandachtspunten worden uitgewerkt dan zijn al uitgevoerd binnen de bestaande budgetten. Afhankelijk van de urgentie wordt vanaf 2011 en de daarop volgende jaren nog meer duidelijkheid hierover verschaft. Op dit moment is de urgentie nog niet inzichtelijk. Voorzover noodzakelijk worden bij de Voorjaarsnota 2010/Kadernota 2011 aanvullend budget gevraagd voor 2011. De kans op kosten is hoog, maar de omvang is nog onbekend. Wachtgeldverplichtingen ambtelijk personeel Tot de kleine groep van oud-medewerkers die nog een beroep kunnen doen op de wachtgeldregeling behoren twee oud-medewerkers die momenteel geen of nauwelijks hiervan gebruikmaken. De reden hiervan is dat beiden elders werkzaam zijn. Alleen in de situatie dat er geen emplooi meer is, zal het recht op wachtgeld volledig herleven. Mocht dit laatste aan de orde zijn, dan zal hierbij op een bedrag gemoeid zijn van circa € 96.000. Tot op heden is er geen sprake geweest van herleven wachtgeld. De kans wordt gemiddeld geacht.

Indien als uitvloeisel van de kerntakendiscussie medewerkers hun baan verliezen, moet een beroep worden gedaan op hoofdstuk 10d “Voorzieningen bij werkloosheid”. De kosten voor WW en eventuele nawettelijke uitkeringen komen voor rekening werkgever, omdat wij eigen risicodrager zijn. Bovenstaande is afhankelijk van de besluitvorming van de Raad. Alvorens sprake kan zijn van baanverlies zal eerst de zogenaamde reïntegratiefase moeten zijn doorlopen. Vooraf is niet aan te geven welk bedrag er eventueel mee gemoeid is. Wachtgeld-/pensioenverplichtingen voormalige bestuurders De wachtverplichtingen van de gewezen bestuurders zijn opgenomen in de begroting c.q. meerjarenbegroting. Bij één gewezen wethouder, waarvan de uitkeringsperiode inmiddels is verstreken, is niet de volledige periode uitbetaald. Het risico is en blijft aanwezig dat alsnog uitbetaling van een gedeelte van de uitkering moet plaatsvinden. Bij volledige uitbetaling levert dit een kostenpost op van € 34.000. De kans wordt gemiddeld geacht.

81

In de begroting 2010 is geen rekening met mogelijke wijziging van de samenstelling van het college naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen. Het nieuwe college is qua omvang gelijk gebleven en is qua samenstelling beperkt gewijzigd waardoor de meerkosten aan uitkeringsverplichtingen beperkt zijn tot ca. € 65.000 in het eerste jaar. Wet APPA Voor gewezen bestuurders afgetreden na 2001 worden toekomstige pensioenverplichtingen jaarlijks bijgesteld en gereserveerd in de voorziening Wet Appa. De bijstelling/reservering via de Voorziening Wet APPA vindt zowel over de actieve als over de uitkeringstijd plaats voorzover sprake is van pensioenopbouw. De kosten pensioenopbouw over de actieve diensttijd worden jaarlijks geraamd in de begroting De pensioenopbouw over de wachtgeldtijd wordt na afloop ieder kalenderjaar bijgeraamd bij het opstellen van de Voorziening Wet APPA. Op basis van historische cijfers bedraagt het financiële risico max. € 50.000 per jaar met een gemiddelde kans.

In 2010 zal voorts aandacht worden besteed aan het kortlevenrisico bij bestuurders. Dit risico doet zich voor wanneer een wethouder of wachtgelder overlijdt voor de pensioengerechtigde leeftijd. Wettelijk wordt dan uitgegaan van de fictie dat deze wethouder/wachtgelder tot de pensioendatum bij de gemeente pensioenaanspraken heeft opgebouwd, welke onmiddellijk bij het overlijden tot uitbetaling dienen te komen. Dit vergt vaak veel geld. Om dit financiële risico ad te dekken wordt in 2010 nog onderzocht of daartoe een verzekering kan worden afgesloten. Om deze reden wordt het financiële risico op nihil gesteld. Kredietcrisis en het ABP Vanwege de kredietcrisis was het ABP genoodzaakt vanaf 1 juli 2009 de premies tijdelijk te verhogen. Omdat de dekkingsgraad ( waarde beleggingen) voor 2010 weer voldoende op peil is, kon de tijdelijke verhoging van de premies vanaf 1 januari 2010 achterwege blijven. Medio 2010 bekijkt het ABP bestuur of er toch nog sprake is van een tijdelijke premieverhoging. Mocht hiervan sprake zijn dan betekent dit een verhoging van de post salarissen. Een stijging van 1% premie brengt globaal € 60.000 meer met zich mee aan werkgeverslasten. De kans wordt gemiddeld geacht.

82

Samenvattend leiden bovenstaande risico’s tot het volgende overzicht. Omschrijving Beleidsgestuurde contractfinanciering Objecten in de openbare ruimte Wet Maatschappelijke Ondersteuning - HV Wet Maatschappelijke Ondersteuning - Gehandicapten Arbo- en milieuwetgeving Wet Ketenaansprakelijkheid Planschade Bestemmingsplannen Rijksbezuinigingen Sociale werkvoorziening Veiligheidsregio Aansprakelijkheidsstellingen Milieuaangelegenheden / WABO Bodemverontreiniging Gemeentegarantie t.b.v. BMD Te nemen maatregelen i.h.k.v. Arbeidsomstandighedenwet Wachtgeldverplichtingen ambtelijk personeel Wachtgeldverplichtingen voormalige bestuurders Wet APPA Kredietcrisis en het ABP Totaal

Risicoinschatting < 50% 50% > 50% 95.000 p.m. 100.000 75.000 p.m. p.m. 15.000 20.000 p.m. 70.000 p.m. 37.500 p.m. p.m. p.m. p.m. 96.000 34.000 65.000 50.000 60.000 281.000 356.500 80.000 308.500

Uit dit overzicht blijkt dat de gekwantificeerde risico’s gezamenlijk binnen de algemene reserve zijn op te vangen. Een groot deel van bovenstaande risico’s hebben een structureel karakter en dienen dus met structurele middelen afgedekt te worden.

83

§B

Lokale heffingen

Deze paragraaf heeft betrekking op zowel de heffingen waarvan de besteding is gebonden (retributieve heffingen) als heffingen waarvan de besteding vrij is (ongebonden). De onroerende zaakbelastingen, de hondenbelasting en de toeristenbelasting hebben het karakter van een algemeen dekkingsmiddel. Dat wil zeggen dat de opbrengst in principe vrij aanwendbaar is ter dekking van de algemene gemeentelijke kosten en een belangrijke inkomstenpost betekent naast de uitkering uit het gemeentefonds. De overige heffingen en rechten worden geheven om de kosten te verhalen die de gemeente maakt bij realisering en onderhoud van specifieke voorzieningen of verleende diensten. Hierbij wordt uitgegaan van 100% kostendekking. Dit betekent dat alle kosten die gemaakt worden volledig dienen te worden goedgemaakt in de tarieven. In de begroting is hiervan ook uitgegaan. Onderstaand treft u per heffing de relevante nadere toelichting aan. Onroerende zaakbelastingen en Wet WOZ 2008 0,0688 0,1132 0,0912 0,0688 0,2044

Percentage van heffingsgrondslag

zakelijk recht woningen zakelijk recht niet-woningen feitelijk gebruik niet-woningen Totaal woningen Totaal niet-woningen

2009 Mutatie in 0,0836 21,5 0,1400 23,7 0,1128 23,7 0,0836 21,5 0,2528 23,7

%

Met ingang van het belastingjaar 2007 wordt de waarde van alle onroerende zaken jaarlijks vastgesteld. De waardepeildatum voor de heffing 2009 was 1-1-2008. De getaxeerde waarden zijn gerelateerd aan de gerealiseerde verkopen omstreeks de waardepeildatum. Het tarief per eenheid wordt jaarlijks op basis van de gemiddelde waardeontwikkeling aangepast. Vanaf 2007 worden de werkzaamheden in het kader van de Wet WOZ en de OZB verricht door de gemeente Tilburg. Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing wordt geheven met betrekking tot de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen en is sinds 2003 gebaseerd op het Diftar principe. Deze heffing wordt binnen de gemeente Drimmelen aangemerkt als een 100% kostendekkende heffing. Uit ervaring blijkt dat de 140 ltr. gft-container jaarlijks gemiddeld 11 maal ter lediging wordt aangeboden en de 240 ltr. restfractie 13 maal. Hierop zijn onderstaande tarieven gebaseerd:

vastrecht tarief - per lediging gft containerinhoud 25 liter - per lediging gft containerinhoud 140 liter - per lediging ov.huish.afvalst. cont.-inh. 40 liter - per lediging ov.huish.afvalst. cont.-inh. 240 liter - per perceel bij verzamelcontainers Inzameling grove huishoudelijke afvalstoffen - per aanvraag - per 0,5 m³ Inzameling grof tuinaanval - per aanvraag Aanbieding op de milieustraat -grove huishoudelijke afvalstoffen per 10 kilogram - bouwen sloopafval per 10 kilogram - schoon puin per 10 kilogram

84

2008

2009

Mutatie in % nominaal

€ 127,56 € 0,77 € 3,45 € 1,22 € 5,87 € 100,90

€ 146,13 € 0,85 € 3,79 € 1,34 € 6,44 € 110,78

14,6 10,4 9,9 9,8 9,7 9,8

€ 18,57 € 0,08 € 0,34 € 0,12 € 0,57 € 9,88

€ 15,00 € 25,00

€ 15,00 € 25,00

-

€ 0,00 € 0,00

€ 40,00

€ 40,00

-

€ 0,00

€ 2,00 € 2,00 € 0,40

€ 2,00 € 2,00 € 0,40

-

€ 0,00 € 0,00 € 0,00

Rioolrechten

vast tarief - waterverbruik 0 – 250m³ : per m³ - waterverbruik 251 – 500m³: € 100 + per m³ - waterverbruik 501 – 1000m³: € 167,50 + per m³ - waterverbruik >1000m³: € 197,50 + per m³

2008

2009

€ 132,00 € 0,42 € 0,29 € 0,06 € 0,02

€ 147,40 € 0,42 € 0,29 € 0,06 € 0,02

Mutatie in % nominaal 11,7 -

€ 15,40 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00

De inning van de rioolrechten en de afvalstoffenheffing wordt verzorgd door Brabant Water, overigens geheel naar onze tevredenheid. Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken Met ingang van 1 januari 2008 is de Wet Verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken in werking getreden. Met deze wet heeft de gemeente er naast de reeds bestaande taken een nieuwe taak bij gekregen: zorgplicht voor gronden hemelwater. De wet creëert voor gemeenten een heffingsbevoegdheid (rioolheffing) die hen beter in staat stelt de kosten te verhalen die gepaard gaan met de gemeentelijke wateropgave. Het gaat hierbij onder andere over de kosten van het zogenaamde afkoppelen van schoon regenwater. Deze nieuwe heffing mag maximaal 100% kostendekkend zijn. Afkoppelen van schoon regenwater is een belangrijke maatregel om ervoor te zorgen dat het rioolstelsel bij hevige regen minder zwaar wordt belast en om de oppervlaktewaterkwaliteit te verbeteren. De wijze van financiering al dan niet middels een tariefsaanpassing van het -verbrederioolrecht (de nieuwe rioolheffing) moet nog nader worden bekeken. In 2009 is gestart met de uitwerking van de afkoppelvisie. Overigens kent de wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken voor de invoering van de nieuwe rioolheffing een overgangstermijn van 2 jaren. Per 1 januari 2010 is de nieuwe rioolheffing ingevoerd. Gemeenten krijgen tot 1 januari 2012 de tijd om een (nieuw) gemeentelijk rioleringsplan (GRP) op te stellen. In dit GRP staat een overzicht van de aanwezige voorzieningen in relatie tot de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater, plus de voorgenomen maatregelen op deze terreinen.

Hondenbelasting Het beleid is dat de kosten van hondenoverlastbestrijding en invordering hondenbelasting geheel gedekt kunnen worden uit de opbrengst hondenbelasting.

Belasting per hond Belasting per kennel

2008

2009

€ 66,52 € 248,04

€ 71,88 € 260,40

Mutatie in %

Nominaal

8,1 5

€ 5,36 € 12,36

Toeristenbelasting Met ingang van 2006 wordt watertoeristenbelasting en landtoeristenbelasting geheven. Met ingang van 2009 bedraagt het tarief watertoeristenbelasting per persoon per etmaal € 1,00. Het tarief landtoeristenbelasting is vastgesteld op € 1,00 per persoon per overnachting. Het tarief wordt uitsluitend berekend op verblijf van niet-ingezetenen van de gemeente. Met dagtekening 31 oktober 2009 zijn de voorlopige aanslagen toeristenbelasting 2009 opgelegd. Medio januari 2010 zijn de aangiftebiljetten over 2009 verzonden. Naar verwachting kunnen medio april 2010 de definitieve aanslagen 2009 worden opgelegd. Lastendruk De gemiddelde lastendruk per huishouding kan als volgt schematisch worden weergegeven: Belastingsoort Onroerende zaakbelastingen Rioolrechten (gemiddeld) Afvalstoffenheffing (gemiddeld) Milieustraat (gemiddeld) Totaal gemiddeld per huishouden

lastendruk 2008 € 182,32 € 177,36 € 241,82 € 20,23

lastendruk 2009 € 230,53 € 192,76 € 271,54 € 20,23

mutatie in%

nominaal

26,4 8,7 12,3 -

€ 48,21 € 15,40 € 29,72 € 0,00

€ 621,73

€ 715,06

15

€ 93,33

85

Bij de berekening van de lastendruk is de waarde van een woning voor de onroerende zaakbelastingen 2008 gesteld op € 266.400 en voor 2009 op € 275.750 (de gemiddelde waardestijging tussen deze jaren was 3,51%). Daarnaast zijn de rioolrechten en de afvalstoffenheffing gebaseerd op een gemiddeld tarief voor een huishouden in onze gemeente, op basis van het aantal huishoudens en de inkomsten.

Kwijtschelding Als een belastingplichtige niet beschikt over vermogen en/of voldoende betalingscapaciteit kan geheel of gedeeltelijk kwijtschelding van de opgelegde belastingen worden verleend. In de gemeente Drimmelen kan kwijtschelding worden aangevraagd voor de onroerende zaakbelasting, afvalstoffenheffing en rioolrechten. De gemeente volgt hierbij de landelijk te hanteren normen voor vermogen en inkomen. Over 2009 hebben 144 (2008; 175) personen kwijtschelding aangevraagd. Hiervan zijn 110 (2008; 138) aanvragen toegewezen en 34 (2008; 37) geheel of gedeeltelijk afgewezen. Het totaal bedrag dat is kwijtgescholden over 2009 bedraagt € 57.800 en is als volgt onderverdeeld over de belastingen: 2008 2009 Rioolrechten € 22.900 € 21.100 Afvalstoffenheffingen € 34.900 € 32.200 totaal kwijtschelding € 57.800 € 53.300 De bedragen die worden kwijtgescholden voor rioolrecht en afvalstoffenheffing worden in de tariefstelling meegenomen. Dit betekent uiteindelijk dat het bedrag aan verleende kwijtschelding voor rioolrecht en afvalstoffenheffing door de overige belastingbetalers moet worden opgebracht. Eventuele kwijtschelding van onroerende zaakbelasting komt voor rekening van de gemeente. Omdat het gebruikersdeel van deze belasting is afgeschaft en voor het eigenarendeel de vermogenstoets doorgaans negatief uitvalt, is de aanspraak op kwijtschelding van onroerende zaakbelasting nagenoeg nihil. In het najaar van 2009 is voor de eerste maal gebruik gemaakt van de diensten van het inlichtingenbureau van het Ministerie van Sociale zaken. Het inlichtingenbureau toetst uit diverse bestanden (UWV, belastingdienst, GSD en RDW) of er substantiële wijzigingen in inkomen zijn. Als deze toets negatief uitvalt, wordt de kwijtschelding automatisch voor het volgende jaar verleend. Hiermee wordt de administratieve lastendruk op de burger verminderd.

86

87

§C

Onderhoud kapitaalgoederen

De gemeente Drimmelen beheert ca. 385 ha aan openbare ruimte. Elke burger, inwoner, bezoeker en werknemer in de gemeente Drimmelen maakt gebruik van deze openbare ruimte voor diverse activiteiten zoals wonen, werken en recreëren. Voor deze activiteiten zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, kunstwerken, groen, straatmeubilair, verlichting en gebouwen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan zijn van invloed op de kwaliteit van het voorzieningenniveau, maar daarmee ook op de jaarlijkse lasten. Hieronder wordt voor de belangrijkste kapitaalgoederen een toelichting gegeven op het bestaande beleid en de ontwikkelingen in het jaar 2007: • Wegen • Openbare verlichting • Verkeer en vervoer • Riolering en stedelijk water • Baggeren havens • Openbaar groen • Gemeentelijke gebouwen • Onderwijshuisvesting • Buitensportaccommodaties • Kunst in de openbare ruimte Integrale projecten Bij de uitvoering van het onderhoud is ook in 2009 weer zoveel mogelijk getracht om werkzaamheden integraal uit te voeren (riolering, wegen, groen, openbare verlichting, verkeer). Tevens zijn de projecten waar nodig / mogelijk in samenspraak met de bewoners voorbereid. De werkzaamheden in de Groningenlaan zijn in de zomer van 2008 gestart en zijn in het tweede kwartaal van 2009 volledig afgerond. Voor de projecten “Grijze wijk” en Onderstraat in Hooge Zwaluwe, Kastanjelaan in Made, de Nieuwstraat in Wagenberg en Kalkvliet Vierhoven zijn de voorbereidingen eind 2008 gestart. De werkzaamheden aan de Onderstraat zijn inmiddels afgerond, de Kastanjelaan ( incl. parkeervoorzieningen Kastanjelaan, Olmenpad, Plataanstraat en Patronaatstraat ) wordt momenteel uitgevoerd en is nagenoeg gereed. In de Nieuwstraat te Wagenberg is de voorbereiding eind 2009 afgerond en is de start van de uitvoering gepland op 10 mei aanstaande. E.e.a. is wel afhankelijk van Brabant Water die vooraf hun leidingen vervangen. De werkzaamheden in de “Grijze wijk” zijn gestart. De verwachte oplevering is eind mei / begin juni 2010. Dit is wat later dan de oorspronkelijke planning, wat te maken heeft met de grote hoeveelheid “onwerkbare dagen” in de afgelopen winter. Het project reconstructie Kalkvliet/ Vierhoven heeft een wat langere voorbereidingstijd gekost, a.g.v. diverse belangentegenstellingen. Inmiddels is de voorbereiding afgerond en zal het project binnenkort worden aanbesteed. Verwachte start van de uitvoering is mei 2010. In het najaar 2010 zal dit project worden opgeleverd. In de loop van 2010 zal naar verwachting de voorbereiding starten van de Rozenbloemstraat, Stuivezand en Molenstraat (allen in Made) en de Ds. Jamesstraat, in Lage Zwaluwe. De planning is om al deze projecten in 2010 in uitvoering te nemen, met uitzondering van Stuivezand. Hier is de start van de werkzaamheden afhankelijk van een bestemmingsplanprocedure voor de waterberging. Wegen Het beleidskader met betrekking tot Wegen en verkeer is vastgelegd in de nota’s: Beheerbeleid wegen Drimmelen 2006-2010 Operationele planning wegen 2007 Beleidsuitgangspunten Voor de kwaliteit van de te beheren wegverharding zijn er allerlei richtlijnen die direct afgeleid zijn van beleidskeuzes die maatschappelijk als minimaal ervaren worden om de gebruikswaarde van de infrastructuur op peil te houden. De bijbehorende beleidskeuze wordt daarom het basiskwaliteitsniveau R (referentieniveau) genoemd.

88

Binnen het gehanteerde model worden steeds de minimale kosten berekend die verwacht mogen worden voor de uitvoering van de beheerwerkzaamheden. Het model biedt de mogelijkheid te rekenen met of zonder rehabilitatie (reconstructie). De beheerintensiteit voor wegen is afhankelijk van wegtype, kwaliteitsniveau en ondergrond. Voor de verhardingen wordt de beheerintensiteit bepaald door de beheercyclus, tot op zekere dag de gewone beheermaatregelen niet meer volstaan. Een stuk weginfrastructuur kan niet eindeloos onderhouden worden. Na een bepaalde periode voldoet het niet meer aan de eisen zodat het verstandiger is om een forsere ingreep te doen: rehabiliteren. De weg wordt opnieuw aangelegd waarna dezelfde beheercyclus weer aan de orde is. De kosten zijn de eeuwigdurende kosten. Dat wil zeggen: de kosten op de langere termijn, waarin alle elementen, inclusief de kosten die bijvoorbeeld eens in de 25 jaar voorkomen worden meegenomen. De berekende beheerkosten zijn de kosten die gemiddeld genomen elk jaar nodig zijn om de infrastructuur te laten functioneren conform het gekozen kwaliteitsniveau. Het gaat hier dus niet om de kosten op de korte of middellange termijn, waarmee bijvoorbeeld, in het geval van de gemeente Drimmelen, door dgDIALOG wordt gerekend, en waarin de kosten voor rehabilitatie niet zijn meegenomen. Immers de rehabilitaties worden in de meeste gevallen apart gefinancierd. De beheerskostensystematiek attendeert erop dat ook voor rehabilitaties middelen gereserveerd dienen te worden. Combinatie van de korte of middellange termijn, kosten van de beheerder en de kosten van rehabilitaties zouden gemiddeld genomen overeen dienen te komen met de berekende gemiddelde jaarlijkse kosten inclusief rehabilitatie. Juist omdat het om eeuwigdurende kosten gaat, moet de kwaliteit van de infrastructuur steeds zodanig zijn dat kapitaalvernietiging door uitstel van noodzakelijk onderhoud (gevolgschade) voorkomen wordt (gevolgschade leidt tot duurdere reparatiemaatregelen). Het niveau is voldoende hoog om, volgens de gangbare praktijk in Nederland, er van uit te kunnen gaan dat de beheerder in de regel juridisch niet terecht aansprakelijk gesteld kan worden. Om de beheerkosten te bepalen, is steeds de bestaande inrichting en functie van de onderdelen van de openbare ruimte als uitgangspunt gekozen. De keuze voor de herinrichting of ‘upgrading’ (functiewijziging) zit niet in de berekende beheerkosten. Functiewijziging zal in het algemeen leiden tot een wijziging van de benodigde middelen. In de kostenberekeningen blijven de volgende kosten buiten beschouwing: • Apparaatskosten; • Kosten van voorbereiding, administratie en toezicht (VAT); • BTW; • Kosten van calamiteiten en vandalisme; • Kosten voor eventuele schaden (ook de verhaalbare); • Mogelijke storten verwerkingskosten (waaronder teerhoudend asfalt); • Kapitaallasten van oudere investeringen; • Kosten van voorlichting; • Kosten van handhaving; • Kosten van controles en administratie van de onderhoudstoestand. Wegenbeheer In het voorjaar 2006 is het nieuwe Beleidsplan Wegenbeheer vastgesteld waarbij een stevige basis is gelegd voor het planmatig wegenonderhoud op middellange en lange termijn. Bij de actualisatie is een modulaire opbouw gerealiseerd waarin in principe alle relevante beleidsonderdelen ondergebracht kunnen worden. Uitgangspunt blijft handhaving van het huidige onderhoudsniveau voor zowel de wegen als de daarbij behorende onderdelen van de openbare ruimte. De voorziening wegenonderhoud is op dit niveau gebaseerd. Operationele planning De operationele planning wordt jaarlijks opgenomen in het afdelingsplan. Ook is het onderhoud van een aantal straten opgenomen in de integrale projecten. Enkele werkzaamheden zijn om verschillende redenen ook opgeschoven in de tijd.

Doordat grotendeels het achterstallig onderhoud op de asfaltwegen is weggewerkt, ligt de nadruk momenteel op het bebouwd gebied. Middels de gehanteerde wegensystematiek wordt op netwerkniveau het benodigde budget bepaald. Op basis van de globale visuele inspectie 2008 is het beschikbare budget voor de komende vijf jaar gemiddeld voldoende.

89

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Begroting Realisatie Groot’ onderhoud wegen (voorziening) 984.898 1.052.420 10.635 ‘Klein’ onderhoud wegen asfaltverhardingen 2.323 93.468 ‘Klein’ onderhoud wegen elementenverhardingen 99.486 Totaal exploitatie 1.089.001 1.154.230 * Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming (€ 984.898). Realisatie t.o.v. planning Zoals elk jaar is een asfaltbestek en meerdere elementenbestekken aanbesteed. Als gevolg van de vorstschade ontstaan door de winterperiode 2008/2009 is er extra onderhoud gedaan voor een bedrag van circa € 30.000. In samenwerking met verkeer zijn diverse kruisingen heringericht. Door de aanscherping van de arbeidsomstandigheden moet steeds meer straatwerk machinaal uitgevoerd worden. In 2009 is de Hoevensweg (Wagenberg) als eerste in de gemeente Drimmelen machinaal herbestraat. Naast diverse “kleinere” werken zijn als grote werkzaamheden te noemen: • Witte Weg/Koekoekweg omgevormd naar asfalt + proef rammelstrook • Bermversteviging Zanddijk • Wandelpad langs put Wagenberg • Steelovensedijk frezen + wapening en nieuwe deklaag • Bloemendaalse Zeedijk • Leeuwerikstraat • Flippenpad Diverse trottoirs (voornamelijk Hooge Zwaluwe). Verder participatie in integrale werken Kastanjelaan, Patronaatstraat, Grijze Wijk. Voor een aantal projecten zijn gelden gereserveerd wachtend op uitvoering (zie ook uitleg bij “Integrale projecten”). Openbare verlichting Beleidsuitgangspunten In de gemeente staan ca. 5.500 lichtmasten. Voor onderhoud is in 2005 een meerjarig onderhoudscontract afgesloten. Door technische veroudering, zonder vervanging, lopen de onderhoudskosten verder op. Met betrekking tot het beleidskader Openbare verlichting is het beleidsplan in de raadsvergadering van februari 2009 vastgesteld. Het beschikbare budget voor de komende vijf jaar is vooralsnog voldoende om het achterstallig onderhoud weg te werken en regulier onderhoud aan de openbare verlichtingsinstallatie uit te voeren. Op locaties met de hoogste prioriteit wordt de verlichting aangepakt en wordt voor wat betreft de Openbare verlichting meegelift in de integrale aanpak van projecten. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie

Begroting

Realisatie

Onderhoudscontract (groepsremplace) 137.820 137.819 Vervanging lichtmasten (voorziening) 297.815 66.035 Totaal exploitatie 435.635 203.855 * Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming (€ 297.815). Realisatie t.o.v. planning In 2009 zijn diverse vervangingen gerealiseerd. In integrale projecten is vervanging gerealiseerd aan de Onderstraat Hooge Zwaluwe en Brugdam Lage Zwaluwe (nieuwbouw). Daarnaast zijn diverse verplichtingen aangegaan. Een deel van de projecten is uitgesteld door de ingevallen winter. Andere projecten stonden al ingepland voor uitvoering in 2010.

90

Civiele kunstwerken Het beleidskader met betrekking tot Civiele kunstwerken is vastgelegd in de nota’s: • Beheerplan civiele kunstwerken en havens • Raadsvoorstel 18 mei 2009 Beleidsuitgangspunten In de nota “beheerplan civiele kunstwerken en havens” worden vier beheersvarianten genoemd. In de raadsvergadering van 18 mei 2009 is besloten het kwaliteitsniveau ‘Veilig’ te hanteren. Dit houdt in: • Veiligheid Onder de prioriteit veiligheid wordt verstaan of van het kunstwerk veilig gebruik kan worden gemaakt. Bepaalde schades of achterstallig onderhoud kunnen gevaarlijke situaties veroorzaken voor gebruikers. Door in onderhoudsprojecten te voorzien, kunnen gevaarlijke situaties worden voorkomen. Het moge duidelijk zijn dat aan veiligheid hoge eisen worden gesteld vanuit het oogpunt van de gebruiker. Tevens is het zo dat door hier voldoende aandacht aan te besteden claims in het kader van de aansprakelijkheid kunnen worden voorkomen. De veiligheid is bijvoorbeeld in het geding als brugdekplanken ontbreken of als de leuning loszit. Voor het wegwerken van achterstallig onderhoud, met de kwalificatie van onveilig, is éénmalig door de raad een budget beschikbaar gesteld van € 49.000 in 2009. Voor het systematisch oppakken van een onderhoud en beheersprogramma zijn momenteel geen financiële middelen beschikbaar. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Onderhoud civiele kunstwerken Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 50.470 9.192 50.470 9.192

Realisatie t.o.v. planning Een groot deel van de werkzaamheden is inmiddels gebeurd. Echter de slijtlagen op de bruggen moeten nog worden aangebracht (€ 13.000) en dient een damwandconstructie te worden aangebracht ( € 10.000) in Terheijden aan de Schans. Een bedrag van € 4.000 aan rekeningen is onderweg om te voldoen voor de uitvoering en werkzaamheden aan de schrikhekken (€ 5.000). Door de werkzaamheden die de buitendienst heeft uitgevoerd, is er een restant van € 9.000. Dit wordt ingezet voor de inspectieronde 2010. Verkeer en vervoer Het beleidskader met betrekking tot verkeer en vervoer is vastgelegd in de nota: Beleidsplan Verkeer en Vervoer (2006). Dit beleidsplan is de opvolger van het G.V.V.P. 1 (2000) Straatmeubilair en bewegwijzering Voor onderhoud van straatmeubilair en bewegwijzering zijn beperkte middelen voorhanden. Binnen het wijkgerichte beheer van de afdeling Openbare Werken worden de objecten onderhouden. Vanwege het ontbreken van een beleidskader voor straatmeubilair wordt er nu ad hoc gewerkt. Een te maken ‘Beleidsplan Straatmeubilair’ staat voor 2010 op de planning. In 2005 heeft reeds een heroverweging plaatsgevonden van noodzakelijk straatmeubilair. Wat weg kon, is toen zoveel mogelijk weggehaald. Na vaststelling van het Beleidsplan Straatmeubilair zal wederom bekeken worden of straatmeubilair verwijderd kan worden.

Voor objectbewegwijzering is in 2007 een richtlijn vastgesteld. Vanwege het aantal klachten over en verzoeken om objectbewegwijzering staat het maken van een uitvoeringsplan objectbewegwijzering, inclusief verwijzingen naar onze parkeerterreinen, op de planning voor 2010. Industriebewegwijzering is reeds bij alle bedrijventerreinen geplaatst. Ook bij en in het kassengebied in Made is deze vorm van bewegwijzering reeds geplaatst. Bebording en markering Middels een goede bebording en markering dient het juiste gedrag bij de verkeersdeelnemer teweeg worden gebracht. Een veilig, vlot en correct gebruik van het wegennet van de gemeente is daarbij het uitgangspunt.

91

Een meerjarenplanning voor het onderhoud van bebording is er nog niet. Hierdoor is veelal op ad hoc basis gewerkt hetgeen de kwaliteit van zowel het onderhoud als het beheer niet ten goede is gekomen. Om deze reden is eind 2005 een beheerprogramma aangeschaft. Met dit beheerprogramma kan jaarlijks een onderhoudsplan worden samengesteld op basis waarvan een financieel overzicht kan worden gemaakt voor de begroting. Dit programma dient echter nog gevuld te worden. Daarom heeft in 2009 een inventarisatie en inspectie van de verkeerstekens plaatsgevonden. Op basis van een nog te formuleren kwaliteitsniveau zal verder structureel jaarlijks vervanging van verouderde borden plaats moeten vinden teneinde aan het gewenste kwaliteitsniveau te voldoen. Dit is van belang om te voldoen aan wetgeving (Wegenverkeerswet) en om onderstaande consequenties te voorkomen: personele/ materiële consequenties: letsel bij personen dan wel schade aan voertuigen/ vaste objecten; financiële consequenties: schade aan gemeente-eigendommen en/of aansprakelijkheidsstellingen; onduidelijk beeld van te verwachten investeringen dan wel juridische consequenties; bescherming van gemeentelijke eigendommen kan in het gedrang komen, aansprakelijkheidsstellingen, rechtszaken, ontbreken van rechtskracht ten behoeve van handhaving. Qua markering is in 2007 gestart met het project ‘Toepassen Essentiële Herkenbaarheidskenmerken’. Hierbij gaat het om het toepassen van eenduidige markering op dezelfde typen wegen. In 2008 is gestart met het aanbrengen van de markering op de Tuinbouwweg en Brieltjensweg. In 2009 is een vervolg gegeven aan dit project door onder andere nieuwe markering op de Steelhovensedijk en Kanaalweg West. Voor 2010 staan de straten Brandestraat, Hoofdstraat en Bredaseweg (beide in Terheijden) op de planning. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Uitbreiding parkeerplaatsen Toegankelijke haltes (CVV-reserves) Kleine reconstructies wegen * Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 119.890 69.027 262.577 262.577 25.923 40.869 408.390 372.473

Investeringen Uitvoering G.V.V.P. Totaal exploitatie * betreft verkeerskundige aanpassingen.

Begroting Realisatie 3.107.742 3.111.970 3.107.742 3.111.970

Realisatie t.o.v. planning Uitbreiding parkeerplaatsen In 2007 is budget beschikbaar gesteld om parkeerplaatsen aan te leggen op de volgende straten: 1. Cederpad / Kastanjelaan / Olmenpad (Made) 2. Berkenhof (Terheijden) 3. Gomarusstraat (Wagenberg) 4. Patronaatstraat (Made) 5. Merelhof / Duivenhof / Valkenhof (Made) 6. Dreef (Made) 7. Geraniumstraat (Made) 8. Onderstraat (Lage Zwaluwe) 9. Vlasweel (Terheijden) In 2008 zijn diverse plannen voorbereid om tot uitbreiding van parkeerplaatsen in de diverse straten te komen. Concreet gaat het om de straten genoemd onder 1, 2, 3 en 4. Op de Berkenhof na, waar geen overeenstemming tussen de bewoners bestaat, zijn al deze plannen uitgevoerd. Het in 2007 beschikbaar gestelde budget was niet toereikend om ook in de straten genoemd onder 5 t/m 9 parkeervoorzieningen aan te leggen. Voor de Geraniumstraat wordt aansluiting gezocht bij het woningbouwplan Prinsenpolder, aangezien de Geraniumstraat een belangrijke route voor deze nieuwe woonwijk wordt. De doorgang mag hier niet teveel belemmerd worden door geparkeerde voertuigen. Voor de Onderstraat wordt een combinatie gezocht met het plan Lage Zwaluwe West.

92

Voor de andere straten is helaas nog geen zicht op verbetering, aangezien de financiële middelen hiervoor ontbreken. Inmiddels is in januari 2010 de parkeernota vastgesteld. Hierbij is tevens € 50.000 beschikbaar gesteld om weer enkele projecten uit te kunnen uitvoeren. Toegankelijke haltes Sinds 2008 is op diverse plekken in de gemeente gestart met het toegankelijk maken voor minder validen van de haltes. In 2008 is gestart met het uitvoeren van de eerste veertien haltes. Deze haltes worden volledig betaald uit het OV-investeringsfonds, een fonds dat gevuld is door gelden vanuit de Deeltaxi. Voor de Gemeente Drimmelen gaat het om een totaalbedrag van € 288.400. Dit volledige bedrag is inmiddels uitgekeerd.

Investeringen Uitvoering G.V.V.P. Op 25 september 2007 heeft het college ingestemd met opdrachtverlening aan het bedrijf SOAB voor het project 'Schoolzones Gemeente Drimmelen'. Dit project houdt in dat rondom alle basisscholen een schoolzone wordt gerealiseerd. Het project heeft tot doel om de verkeersveiligheid rondom de scholen verder te verbeteren, met als uiteindelijk doel het halen en brengen van kinderen met auto's te verminderen. Per school is een plan met maatregelen gemaakt, toegespitst op de unieke situatie rondom elke school. De totale kosten zijn geraamd op € 130.000. De werkzaamheden zijn op 19 januari 2009 gestart. Inmiddels is duidelijk dat een financiële bijdrage van de provincie van € 43.300 wordt ontvangen. Dit betekent dat dit project de gemeente in totaal € 86.700 gaat kosten. Conform besluit zijn deze kosten ten laste gebracht van het restantkrediet G.V.V.P. Inmiddels zijn de werkzaamheden helemaal afgerond en kan de eindafrekening bij de provincie worden ingediend. Dit zal in de loop van 2010 gebeuren. Riolering en stedelijk water Het beleidskader met betrekking tot Riolering en Water is vastgelegd in de nota’s: • GRP 2003-2007 • Waterbeleidsplan (waarin opgenomen het verbreed gemeentelijke rioleringsplan 2007 t/m 2010) • Baggerplan Gemeente Drimmelen (7 mei 2002, Witteveen & Bos / Waterschap Land van Nassau) Beleidsuitgangspunten G.R.P.: • Het algemene doel wordt in het kader van dit (V)GRP vertaald in de onderstaande zes doelen. o Inzameling van het binnen gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater; o Inzameling van het vrijkomend hemelwater en grondwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding; o Transport van het ingezamelde water naar een geschikt lozingspunt; o Ongewenste emissies naar oppervlaktewater, bodem en grondwater zoveel mogelijk voorkomen; o Zo min mogelijk overlast voor de omgeving veroorzaken (in de breedste zin van het woord); o Doelmatig beheer en een goed gebruik van de riolering. Waterbeleidsplan: • Duidelijk maken hoe Drimmelen integraal met water omgaat (referentiekader voor het beleid en werking van het watersysteem en de waterketen). In het waterbeleidsplan wordt daarom weergegeven hoe de gemeente Drimmelen haar watertaken de komende planperiode(n) vorm wil geven. • In dit plan komen alle in de Leidraad Riolering opgesomde “traditionele taken” terug. Door gebrek aan personeel en tijd kan echter geen uitvoering gegeven worden aan alle watertaken. In het plan wordt daarom een heldere prioritering (van maatregelen) gemaakt. • De verschillende verantwoordelijkheden helder beschrijven; Welke taken horen bij de gemeente en welke bij de overige waterbeheerders en welke veranderingen gaan hierin in de nabije toekomst optreden. • Helder in beeld te brengen hoe de verschillende “waterorganisaties” structureel samenwerken in de toekomst. • Een integrale lange termijnvisie en bijbehorende gebiedsdekkende streefbeelden bevatten.

93

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie ‘Klein’ Onderhoud vrij verval riolering ‘Klein’ Onderhoud drukriolering Totaal exploitatie Investeringen en voorzieningen A. Vervangingsinvesteringen vrij verval riolering Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2003 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2005 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2006 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2007 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2008 Project Stuivezand (riolering / wegen) Rioolvervanging Grijze Wijk Hooge Zwaluwe Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2009 Totaal A. Vervangingsinvesteringen vrij verval B. Vervanging persleidingen Persleiding Klaassenstraat (afgesloten) Totaal B. Vervanging persleidingen

Begroting 113.036 227.800 340.836 Begroting 1.318.320 918.487 718.487 918.487 993.963 615.000 1.608.963 7.091.707

-

Realisatie 139.247 238.906 378.152 Realisatie 1.309.168 341.102 247.753 54.331 32.970 1.985.324

-

C. Vervanging Gemalen vrij verval / drukriolering Vervanging Gemalen vrij verval / drukriolering Vervanging gemalen (mechanisch / elektrisch) Gaete, Plasstraat, Groenendijk, Zwingel Totaal C. Vervanging gemalen vrij verval / drukriolering

277.326

202.947

107.563 384.889

202.947

D. Maatregelen vuilemissiespoor Aanpassing overstort Hofstad Aanvullende maatregelen stelsels Terheijden / Wagenberg Verbrede zorgplicht IBA's Totaal D. Maatregelen vuilemissiespoor

211.815 66.140 526.600 804.555

195.705 20.159 525.632 741.496

E. Baggeren stedelijk water Baggerplan: uitvoering 2007 (voorziening) Baggerplan: uitvoering 2008 (investering) Baggerplan: uitvoering 2009 (investering) Totaal E. Baggeren stedelijk water

300.000 300.000 600.000

F. Veegmachine / bladveger inclusief aanpassingen werf Aanschaf veegmachine Aanpassing losplaats werf Aanschaf bladveger Totaal F. Veegmachine / bladveger incl. aanpass. werf

149.000 20.000 20.000 189.000

149.000 22.751 20.000 191.751

9.070.151

3.121.517

Totaal investeringen en voorzieningen

94

-

Realisatie t.o.v. planning Opstellen Waterbeleidsplan inclusief G.R.P., B.R.P. (BasisRioleringsPlan) en Masterplan afkoppelen. Conform planning is het Waterbeleidsplan inclusief G.R.P. naar voren gehaald van 2010 naar 2009 om parallel te kunnen lopen aan de definitieve maatregelen en verplichtingen vanuit de Europese Kaderrichtlijn water vanaf 2010. Helaas was de planning om het waterbeleidsplan af te ronden in 2009 iets te ambitieus. Het waterbeleidsplan vindt zijn afronding medio 2010. Uiteraard zal uitvoering gegeven blijven worden aan het vigerende plan wat nog steeds een geldigheidsduur heeft t/m 2010. Deelname OAS Het Waterschap is initiatiefnemer van de uitvoering van Optimalisatie Afvalwater Studies. Tijdens deze studies wordt er naar gestreefd om een optimale situatie in de waterketen te creëren voor minder meerkosten. Het gemeentelijke stelsel en afvoercapaciteit wordt afgestemd op de zuivering en de waterschapsgemalen. Als referentie wordt de basisinspanning, waterkwaliteitsspoor en de kaderrichtlijn water aangehouden. Gemeente Drimmelen participeert in drie OAS studies. Met de name die verwijzen naar de zuivering waarop de kernen lozen. Te weten OAS Dongemond (Made en Drimmelen), OAS Nieuwveer (Terheijden en wagenberg) en OAS Lage Zwaluwe (Lage en Hooge Zwaluwe). Op basis van diverse overleggen en voortschrijdend inzicht door samenwerking met omliggende gemeenten en het Waterschap is besloten tot het actualiseren van het verhard oppervlak. Dit is conform uitgevoerd in 2009. Implementatie KRW De Europese Unie heeft in 2000 de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) uitgevaardigd. De KRW heeft tot doel het verbeteren van met name de kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater in haar lidstaten. Zoals gezegd is de KRW een kaderrichtlijn. Dit houdt in dat in de KRW wel (ecologische en fysisch/chemisch) doelen zijn geformuleerd met betrekking tot de kwaliteit van verschillende watersystemen, maar dat de manier waarop deze doelen worden bereikt in grote mate wordt overgelaten aan haar deelstaten. Aan het niet halen van de doelen heeft de EU strenge sancties verbonden. Verschillende waterbeherende organisaties zijn overeengekomen dat de opgaven die uit de KRW voortvloeien door middel van een gezamenlijke inspanning moeten worden gerealiseerd. In dit kader participeert Drimmelen in de implementatie van de KRW voor het stroomgebied Maas samen met de andere gemeenten en het waterschap. Eind 2008 zijn de gemeentelijke maatregelen opgesteld in een samenwerkingsverband door en voor de diverse partijen c.q. belanghebbenden. Deze maatregelen zijn in 2008 vastgesteld door de raad in de vorm van een intentieverklaring. De vastgestelde maatregelen worden opgenomen in het waterbeleidsplan 2010 t/m 2015, zodat ook hieraan uitvoering gegeven kan worden. Exploitatie In totaal bedraagt de overschrijding op het ‘klein’ onderhoud van de vrijverval en de drukriolering tezamen ca. € 37.000. Dit wordt veroorzaakt door extra kosten als gevolg van zware vervuiling aan het rioolstelsel (ca. € 11.000), hogere kosten voor het elektriciteitsverbruik van de pompen-gemalen en de drukunits (ca. € 11.000). Daarnaast zijn ook de rioolgemalen en de putten minder gereinigd. Dit heeft geleidt tot hogere storings- en onderhoudskosten van de gemalen (ca. € 38.000). Hiertegenover staat een voordelig resultaat op minder bestede uren van afdeling Openbare Werken buitendienst met ca. € 50.000. De binnendienst echter heeft meer uren inclusief overhead gemaakt dan was geraamd (ca. € 24.000).

Investeringen en voorzieningen A. Vervangingsinvesteringen vrij verval riolering Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2003 Afgerond in 2009 zijn de rioolvervanging in de Groningenlaan, De Drentelaan en de Frieslandlaan. Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2005 Uitgevoerd en afgerond in 2009 zijn de rioolvervangingen in de Berkenlaan, Parklaan en Boslaan. Alsmede de Kastanjelaan De voorbereidingen van het project Stuivezand (raming € 518.000 + 350.000) zijn gaande. Afhankelijk van de vaststelling van het bestemmingsplan is de verwachting dat er gestart kan worden met de uitvoering eind 2010. Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2006 Op deze investering is in 2009 de rioolvervanging van de Onderstraat in Hooge Zwaluwe uitgevoerd. In Lage Zwaluwe is een start gemaakt met de voorbereiding van de rioolvervanging

95

in de Oudlandstraat. Dit project wordt definitief afgerond in 2010. De werkzaamheden m.b.t. de overige straten in Lage Zwaluwe (Vijverstraat, Dr. Dooremanstraat, Kruisstraat, Oudlandstraat, Kilstraat, Plasstraat) zullen worden gestart in 2010. Het merendeel betreft reparaties en het totaal zal worden geclusterd tot één project. Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2007 Van de voorgenomen investeringen is het project Kalkvliet, Vierhoven in voorbereiding. Voor riolering is een bedrag noodzakelijk van € 392.000 van een totale kostenraming van € 610.000. De Nieuwstraat is in voorbereiding en een informatieavond is gepland. De projectkosten zijn € 115.00 totaal en voor riolering € 87.000. De daadwerkelijke uitvoering van bovengenoemde projecten start tweede kwartaal van 2010. Hoekbeemden, Maarweide, Liesveld zullen naar waarschijnlijkheid extern worden voorbereid; start in 2010, aansluitend op Kalkvliet/ Vierhoven. Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2008 Uitvoering van het project Grijzewijk is gestart op 16 november 2009. Het project bestaat uit het vervangen van de riolering van de straten Wethouder Crezeelaan, Burgermeester Vlaklaan en Wethouder Marcuslaan. De totaalkosten van het project zijn € 640.000; voor riolering is € 613.000 benodigd. Afronding van de Grijzewijk is begin juni 2010. De werkzaamheden in de Ds. Jamesstraat en Dr. Schaepmanstraat te Lage Zwaluwe vinden plaats in 2010, zo ook in de Rozenbloemstraat, Patronaatstraat en de Prinsenpolderstraat. De Prinsenpolderstraat zal integraal worden uitgevoerd met de geplande woningbouw. De woningbouw is vertraagd en vandaar ook de rioolwerkzaamheden in de Prinsenpolderstraat. Project Stuivezand (riolering / wegen) Bij de inventarisatie bij de revitalisering van het industrieterrein is aan het licht gekomen dat er ‘water op straat’ situaties optreden. Om deze op te lossen tijdens de revitaliseringswerkzaamheden zijn drie varianten opgesteld door Grontmij. Gekozen is om de variant " afkoppelen in combinatie met retentiebassin" uit te voeren. Zodra de grondverwerving ten behoeve van het retentiebassin en het aangepaste bestemmingplan een feit is, kan worden begonnen met de civiele uitvoering van het project; het aanleggen van een verbeterd gescheiden rioolstelsel en het herstraten van een gedeelte van de Watertorenstraat, Eerste en Tweede industrieweg. De dekking van het krediet € 818.000 exclusief BTW geschiedt uit de reserve Grondbedrijf (€ 125.000), voorziening Onderhoud wegen (€ 175.000) en het onbeklemde gedeelte van het krediet "Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2005" (€ 518.000). voor de aankoop en inrichting is € 350.000 extra gereserveerd. B. Vervanging Persleidingen Persleiding Klaassenstraat Gezien de omvang van het krediet (€ 1.681) is besloten het krediet af te sluiten. Eventuele kosten zullen in de exploitatie worden verantwoord. C. Vervanging Gemalen vrij verval / drukriolering Riolering: vervanging gemalen In het kader van renovatie gemalen zijn op basis van technische levensduur voor 2005 enkele gemalen opgenomen. Na inspectie is gebleken dat de opgesomde gemalen aan vervanging toe zijn. De vervanging van de opgesomde gemalen zal als één werk worden aanbesteed. Inmiddels zijn de voorbereidende werkzaamheden afgerond (werkomschrijving en tekeningen). Door ontwikkelingen op telemetriegebied en nieuwe inzichten aangaande dubbele opstellingen is gewacht met de uitvoering, vandaar dat deze in 2010 plaats zal vinden. Aangaande de nieuwe inzichten is een verhoging van het krediet niet uit te sluiten

Vervanging gemalen (mechanisch / elektrisch) Gaete, Plasstraat, Groenendijk, Zwingel Dit project zal tegelijkertijd worden aanbesteed en uitgevoerd met het krediet ‘Vervanging gemalen’. D. Maatregelen vuilemissiespoor Aanpassing overstort Hofstad en Aanvullende maatregelen stelsels Terheijden / Wagenberg Deze maatregelen zijn aangepast tijdens het verplaatsen van de overstort aan de Hofstad. Het werk is inmiddels uitgevoerd en afgerond.

Verbrede zorgplicht IBA's Alle iba’s zijn ingericht en werken naar behoren. De iba’s zijn opgenomen in een jaarlijkse onderhoudsronde. E. Baggeren stedelijk water Baggeren bebouwd gebied 2007 (voorziening) en 2008 (investering) In 2008 is uitvoering gegeven aan het baggeren van Ganshoeksingel te Lage Zwaluwe.

96

De Ganzenweel te Terheijden is uitgesteld tot vaststelling baggerplan in 2010. De Brandput is gebaggerd (project vervanging riolering Groningenlaan – zie krediet Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2003). Bovenstaande genoemde projecten worden bekostigd uit de voorziening Baggeren stedelijk water 2007. Voor de projecten van 2008 (investeringskrediet) dient nog een uitvoeringsprogramma te worden opgesteld. Dit zal tegelijkertijd worden opgenomen met de herziening van het baggerplan in 2010. Deze werkzaamheden vinden plaats na gereedkoming van het baggerplan (hetgeen is opgenomen in het waterbeleidsplan) F. Veegmachine / bladveger inclusief aanpassingen werf Aanschaf veegmachine In 2009 is de veegmachine aangeschaft. De veegmachine wordt ingezet in alle kernen en levert veel positieve reacties op. In de loop van 2010 zal duidelijker worden hoe de inzet geoptimaliseerd kan worden en met welke kengetallen we in de toekomst gaan rekenen. Door de veegmachine frequent in te zetten, wordt minder zand en vervuiling afgevoerd naar het rioleringssysteem en oppervlaktewater. Hierdoor treedt minder vervuiling op van riolering, gemalen en oppervlaktewater. Aanschaf bladveger Na ervaring opgedaan te hebben met inhuur van een bladveger is in combinatie met de veegmachine een bladveger aangeschaft. Het is gebleken dat van deze bladveger tijdens de piek van het bladvalseizoen van grote betekenis is bij het opruimen van het blad. Ook hier is sprake van een preventieve maatregel ter voorkoming van verstoppingen en vervuiling van zowel het rioleringssysteem als het watersysteem. Aanpassingen gemeentewerf In 2009 is een losplaats gemaakt voor het storten van het veegvuil conform de hiervoor gestelde normen.

Baggeren havens Het beleidskader met betrekking tot Baggeren havens is vastgelegd in de nota’s : • Beleidsnota Baggerbeleidsplan (d.d. B&W 21 juli 2000; commissie Ruimtelijke Zaken 15 augustus 2000; raadsbesluit juni 2002 (jaarrekening 2001)) • Rapport Onderhoudsbaggeren Jachthavens Gemeente Drimmelen (Grontmij Advies & Techniek d.d. 31 mei 2000) Beleidsuitgangspunten De gemeentelijke havens, die door aanslibbing in hun functionaliteit worden aangetast, uit te kunnen baggeren. Dit betreft de havens die gemeentelijk bezit zijn t.w.: haven Drimmelen (oude haven Drimmelen, industriehaven Drimmelen), jachthaven Terheijden en binnen- en buitenhaven Lage Zwaluwe. De laatste baggerbeurten zijn geschied in het jaar 1996 en 1997. Het rapport is gebaseerd op een referentieperiode van tien jaar, wat tevens de voorgestelde baggerfrequentie is. In 2010 zal worden bezien in hoeverre slibaanwas is opgetreden en welke uitvoeringsmaatregelen hieruit voortkomen en of dit leidt tot herziening van het beleidsplan. Exploitatie Begroting Realisatie Storting voorziening baggeren diverse havens 67.256 0 Totaal exploitatie 67.256 0 Financiële vertaling in begroting en jaarrekening * Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming (€ 67.256). Realisatie t.o.v. planning In 2009 hebben er zich geen baggerwerkzaamheden voorgedaan. In 2010 zal een 0-meting plaats vinden van de diverse havens ter inventarisering van de hoeveelheid slib. Hiermee kan worden gestart direct nadat bekend is welke havens van de gemeente zijn en blijven.

97

Openbaar groen Het beleidskader met betrekking tot Openbaar groen is vastgelegd in de nota’s: • Groenbeleidsplan 2005-2015; Kwaliteit in beeld incl. beheercatalogus. • Bomenbeleidsplan gemeente Drimmelen • Groenstructuurplannen gemeente Drimmelen • Landschapsvisie gemeente Drimmelen • Landschapsbeleidsplan gemeente Drimmelen (kern Made en Drimmelen) • Groenonderhoudsplannen Beleidsuitgangspunten Beleidsuitgangspunten Groenbeleidsplan 2005-2015 ‘Kwaliteit in Beeld’ (vastgesteld 7 juni 2005): De gemeente streeft er naar om de komende jaren de groenstructuur in zowel bebouwde kom als in landelijk gebied binnen de gemeente Drimmelen duurzaam en kwalitatief in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren. De inrichting en het beheer zullen daarbij zijn gericht op een optimale gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde. Hierbij past op termijn een ecologische en milieuvriendelijke werkwijze. De visie bestaat vervolgens uit beleidsdoelstellingen ten aanzien van: 1. Omvang en samenstelling (gewenste inrichting van het groen) 2. Natuurlijk groen 3. Beheerkwaliteit (gewenste onderhoudsniveau en onderhoudsmethoden) 4. Veiligheid 5. Planmatig werken Rekenkamer In 2008 heeft de rekenkamercommissie de volgende vraag onderzocht: In hoeverre voldoet het gemeentelijk groenbeheer in de periode 2002-2007 aan de eisen van doeltreffendheid? Om het beleid te kunnen realiseren hebben het college en de raad middelen (in de vorm van financiën en activiteiten) ingezet. Bij deze inzet is gekeken naar doelmatigheid. In de Opinieronde van 11 december 2008 is besloten om de aanbevelingen uit het rekenkamerrapport Beeldverschillen over te nemen. Aan het college van burgemeester en wethouders is daarbij opgedragen een plan van aanpak op te stellen voor de uitvoering van de aanbevelingen en deze binnen 6 maanden aan de Raad aan te bieden. In de informatieve vergadering van 3 juni 2009 is een toelichting gegeven op het plan van aanpak voor de uitvoering van de aanbevelingen uit het rekenkamerrapport Beeldverschillen. Op 11 juni 2009 is in de opinieronde het plan van aanpak besproken. Bij de behandeling van de Voorjaarsnota is besloten om vooralsnog géén middelen beschikbaar te stellen voor uitvoering van het plan van aanpak. Bomenbeleidsplan Het onderwerp bomen is in het groenbeleidsplan summier uitgewerkt. Bomen zijn evenwel van groot belang voor een aansprekend landschap en voor een aangenaam stedelijk leef- en woonmilieu. Van alle groenelementen zijn bomen in feite het belangrijkst. Als uitwerking van het groenbeleidsplan is in 2008 een bomenbeleidsplan opgesteld. Op verzoek van de commissie Grondgebied is deze ter advisering voorgelegd aan de bomenstichting. Het bomenbeleidsplan is in de Raadsvergadering van 27 november 2008 vastgesteld. Voor 2010 e.v. is de uitvoering van het bomenbeleidsplan als nieuw beleid opgenomen in programma 3 Openbare ruimte.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Renovaties openbaar groen Totaal exploitatie


Investeringen Landschapsbeleidsplan: groenvoorziening Totaal investeringen


98

Realisatie t.o.v. planning De groenvoorzieningen die “functioneel” versleten zijn of waar gelijk opgetrokken dient te worden met civieltechnische werken (integrale benadering) worden als eerste aangepakt. In 2009 hebben, naast diverse kleinere objecten in de verschillende kernen, in de onderstaande straten hebben grotere groenrenovaties plaatsgevonden: • Made en Drimmelen: Antwerpsestraat, Berkenlaan, integraalproject Kastanjelaan en plantsoen rondom gemeentehuis • Voor de kernen Hooge en Lage Zwaluwe, Terheijden en Wagenberg staan in 2010 integrale projecten op de planning waar vanuit het groen in geparticipeerd zal worden. Zie toelichting integrale projecten. Groenbeheer De door de Raad op 30 juni 2005 vastgestelde beheercatalogus ‘Kwaliteit in beeld’ vormt het uitgangspunt voor de beschrijving van het onderhoudsniveau. In 2009 is de inventarisatie voor de plantsoenbestekken geactualiseerd. Op basis van de indeling van het dorpsgericht werken zijn drie bestekken gemaakt. Twee groenbestekken inclusief grasmaaien en onkruidbestrijding op verhardingen zijn, in samenspraak met het inkoopbureau, aanbesteed door middel van Europese procedure. Het derde bestek voor Made en Drimmelen is op basis van inbesteding enkelvoudig onderhands aanbesteed aan GR WAVA/GO. De onderhoudsbestekken worden voor twee jaar (2010 en 2011) aanbesteed met een optie van twee keer één jaar verlengen. Grasbestek Vanaf 2010 e.v. wordt het grasbestek geïntegreerd in de reguliere plantsoenbestekken (zie onderdeel Groenbeheer). Onkruidbestrijding verharding In de Raadsvergadering van 17 april 2008 is de herziening van de onkruidbestrijdingsmethode op verhardingen behandeld. Daarbij is de keuze wel of niet chemisch bestrijden aan de orde geweest. In de Raadsvergadering van 6 november 2008 is besloten om getemporiseerd over te gaan op mechanische onkruidbestrijding. Middelen op basis van glyfosaat zijn volgens het besluit van het College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen (CTB) toegelaten tot 1 juli 2012. In 2012 zal het volledige budget beschikbaar komen zodat conform wetgeving het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen tot nul gereduceerd zal zijn. In 2009 is in de kernen Terheijden en Wagenberg het onkruid op de verharding mechanisch bestreden. Vanaf 2010 e.v. worden de werkzaamheden geïntegreerd in de reguliere plantsoenbestekken (zie onderdeel Groenbeheer). In 2010 en 2011 zal de mechanische onkruidbestrijding uitgebreid worden naar de kernen Hooge en Lage Zwaluwe. Landschappelijke beplanting Deelname aan Stimuleringskader Groen Blauwe diensten Op 24 januari 2008 heeft de Raad besloten om deel te nemen aan het Stimuleringskader Groen Blauwe Diensten. Het Groen Blauw Stimuleringskader is bedoeld als aanvulling op landelijke subsidieregelingen als Programma Beheer. Daarom vallen gebieden binnen de Ecologische Hoofdstructuur buiten de regeling. Voor de gemeente Drimmelen is een werkkaart gemaakt waarop gebieden zijn aangegeven waar het geld met prioriteit wordt ingezet. Op 11 juni 2008 is door de deelnemende partijen het gebiedscontract ondertekent en op 1 juli 2008 is de nieuwe subsidieregeling o.a. binnen de gemeente Drimmelen opengesteld. De afspraken met de grondgebruikers worden in beginsel vastgelegd in 6 jarige overeenkomsten. Op dit moment is er een gebiedscoördinator vanuit de Provincie aangesteld om potentiële deelnemers (voornamelijk agrariërs) voor te lichten en te komen tot uitvoeringsovereenkomsten. De beschikbare gelden voor 2008 t/m 2010 zijn grotendeels al bestemd. Indien de Provincie akkoord gaat zal het beschikbaar gestelde budget voor 2011 naar 2010 verschuiven. Natte ecologische verbindingszones (EVZ) Voortkomend uit het revitaliseringplan Wijde Biesbosch staat de gemeente samen met het Waterschap Brabantse Delta voor de opgave om een aantal natte EVZ’s in de gemeente te realiseren. Om dit te realiseren heeft de gemeente Drimmelen begin 2009 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met het Waterschap Brabantse Delta. Hierin is o.a. grondverwerving, aanleg en onderhoud geregeld. Uitgangspunt is dat gestreefd wordt naar een duurzame realisatie van de natte EVZ’s. Dit betekent dat het Stimuleringskader Groen Blauwe diensten daaraan ondersteunend is. Gelet op de ingrijpendheid van de uitoefening van de overeenkomst is op de Informatiebijeenkomst van 29 oktober 2008 vooraf aan de definitieve ondertekening informatie aan de Raad gegeven. In de Raadsvergadering van 29 januari 2009 is ingestemd om in de Reserve Groenaanleg Grondbedrijf een beklemming van € 342.956 als taakstellend bedrag op te nemen voor de komende tien jaar voor het beheer en onderhoud van

99

de gerealiseerde natte ecologische verbindingszones in deze periode. In 2009 is de Ecologische verbindingszone Spoorzone en 4 percelen in Den Ham ingericht. Speelplekken Voor inrichting en onderhoud van speelvoorzieningen geldt het “Besluit veiligheid attractie-, en speeltoestellen“ van 1997. Buiten voorschriften m.b.t. de keuze van materialen legt dit besluit ook een periodieke veiligheidscontrole op van één keer per maand. Op grond hiervan wordt het dagelijks beheer uitgevoerd. De gemiddelde levensduur van een toestel ligt tussen de 10 en 20 jaar. Deze is afhankelijk van het soort speeltoestel, maar daarnaast ook van de wijze van gebruik. Voor speeltoestellen geldt als extra handicap dat ze erg gevoelig zijn voor vandalisme. Aan de ene kant kunnen speeltoestellen langer mee gaan dan de theoretische afschrijvingstijd en aan de andere kant kan een speeltoestel door omstandigheden ook eerder afgeschreven zijn. In de vervangingsinvesteringen zijn momenteel 226 speelelementen (zoals bijvoorbeeld zandbakken, doeltjes, klimtoestellen e.d.) opgenomen. Voor de komende vier jaar is voor structureel onderhoud en vervangingen een gemiddeld jaarlijks budget opgenomen van ca. € 36.000 exclusief BTW. Het onderhoud wordt (vandalisme daargelaten) uitgevoerd op basis van een tienjarig onderhouds-, en vervangingsprogramma. Begin april 2009 is een grote inspectie uitgevoerd. Het onderhouds- en vervangingsprogramma is hieraan getoetst. Op basis hiervan is specifiek onderhoud uitgevoerd en hebben een aantal vervangingen plaats gevonden. Opgemerkt dient te worden dat in de begroting géén middelen opgenomen zijn voor het aanleggen van nieuwe speelvoorzieningen. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Begroting Realisatie Storting voorziening speeltoestellen / -terreinen 36.000 11.325 Totaal exploitatie 36.000 11.325 • Onttrekkingen € 29.000 voor de jaren 2009 en 2010 t.l.v. reserve Bovenwijkse Voorzieningen (Grondbedrijf); • Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming (€ 36.000). Gemeentelijke gebouwen Het beleidskader met betrekking tot Gemeentelijke gebouwen is vastgelegd in de nota: E.e.a. is vastgelegd in diverse B&W nota’s. B&W nota globaal stappenplan inzake onderhoudsbeheersysteem Planon d.d. 19 april 2007. College heeft kennis genomen van stand van zaken en betrekt e.e.a. integraal bij het project optimaliseringslag 2007-2008. Eerste kwartaal 2008 actualisatie waardoor aanpassing storting noodzakelijk zal zijn om beleidsuitgangspunt te handhaven. B&W nota Beleidsplan Gemeentelijk vastgoed d.d 10 juli 2008. Besluitvorming over de benodigde jaarlijkse structurele verhoging van het onderhoudsbudget met € 160.280. Deze verhoging is geaccordeerd. In deze nota zijn tevens een aantal beleidskeuzes aangegeven met betrekking tot het gemeentelijk vastgoed. Met betrekking tot deze beleidskeuzes heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden. In raadsvergadering van oktober 2008 is de besluitvorming hierover aangehouden. In oktober 2009 is de raad in kennisgesteld van het beleidskader gemeentelijk vastgoed en aangegeven het beleidskader gemeentelijk vastgoed te betrekken bij de kerntakendiscussie Gemeente Drimmelen in het voorjaar van 2010. Beleidsuitgangspunten Het streven van het gemeentelijke gebouwenbeheer dient erop gericht te zijn het onderhoud van de gebouwde eigendommen te waarborgen op de “nulsituatie”. Hieronder wordt verstaan: een nulsituatie waarbij sprake is van een normale onderhoudscyclus en waarbij het gebouw of delen van het gebouw niet toe is/zijn aan vervanging als gevolg van achterstalling onderhoud en waarbij geen sprake is van noodzakelijke renovatie van (delen van) het gebouw. Voorzieningen onderhoud gebouwen De jaarlijkse storting in de onderhoudsvoorziening is structureel verhoogd tot € 630.000. Dit is geaccordeerd in de Kadernota 2009. Het is nog steeds aan de orde dat een aantal panden wordt afgestoten en wordt gesloopt, omdat deze deel uitmaken van een groter project. Indicatief zijn hier mogelijke opbrengsten voor aangegeven. Indicatieve opbrengst € 800.000. Bij de

100

berekening van de nieuwe jaarlijkse storting in de onderhoudsvoorziening is er rekening mee gehouden dat deze opbrengst ten gunste komt van de onderhoudsvoorziening. De woning Raadhuisstraat 32 te Hooge Zwaluwe is reeds verkocht. Beide andere woningen Prinsenpolderstraat 21 te Made en Hoofdstraat 37 te Terheijden zijn getaxeerd en zijn in de verkoop. Wat de overige panden betreft (Raadhuisstraat 5 te Hooge Zwaluwe Willem Snickerieme, Wilhelminastraat 2 te Made duivenlokaal en Batterij te Drimmelen garage) is er nog geen besluitvorming. Deze is doorgeschoven in het kader van de kerntakendiscussie. Het bestaande uitgangspunt huidig vastgoedbestand inclusief investeringen blijft gehandhaafd. Als gemeenschapshuis “Den Domp”, voormalig gemeentehuis Hooge Zwaluwe en gymzaal Terheijden eigendom blijven van de gemeente zal een extra onderhoudsvoorziening nodig zijn van ongeveer € 200.000 per jaar voor een periode van 10 jaar. Besluitvorming hieromtrent is eveneens doorgeschoven in het kader van de kerntakendiscussie. Mogelijke investeringen in de toekomst: • Panden zijn voorzien van een energielabel. Panden, die volgens de wet moeten zijn voorzien van een energielabel, hebben een energielabel. De voorstellen die zijn opgenomen in de diverse rapportages van het energielabel om het pand duurzaam te verbeteren zijn nog niet uitgewerkt en van een kostenopzet voorzien. Na afronding van de kerntakendiscussie in het voorjaar van 2010 worden deze werkzaamheden opgestart. • Aanpassingen aan wettelijke regelgeving gezien Volksgezondheid blijft altijd actueel. Wanneer eisen worden aangescherpt zal dit apart worden voorzien van een financiële onderbouwing. In 2009 zijn geen aanpassingen aan wettelijke regelingen uitgewerkt. Er is een Arbouw richtlijn voor het werken op daken boven een bepaalde hoogte. Diverse panden moeten worden voorzien van veiligheidsvoorzieningen. Er heeft nog geen inventarisatie met kostenopzet plaatsgevonden. Werkzaamheden aangehouden tot er duidelijkheid (kerntakendiscussie medio 2010) is over welke panden eigendom blijven van de gemeente. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Exploitatie (voorziening Planon) Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 1.122.512 877.179 1.122.512 877.179

Investeringen Begroting Realisatie Renovatiewerkzaamheden gymzaal Romboutsstraat 28.709 Totaal investeringen 28.709 0 • Het bedrag van de vermeerdering (kolom begroting) bestaat uit de navolgende onderdelen: € 571.300 reguliere storting Planon, € 255.000 extra storting kleedgebouwen Madese Boys (ten onrechte, doordat de gemeenteraad een krediet heeft gevoteerd), € 126.273 verkoop pand Nieuwstraat 2 te Made (dit dient conform beleid te worden gestort in Planon) en € 167.735 a.g.v. herschikking tussen onderlinge voorzieningen van Planon. Dit bedrag is ook in de realisatie opgenomen (vermindering) en doet derhalve niets. • De daadwerkelijke storting bedraagt € 867.512. De storting is € 255.000 lager dan was begroot i.v.m. correctie op de storting kleedgebouwen Madese Boys. • Het restantbedrag van de realisatie (na aftrek van de herschikking € 167.735 = vermeerdering en vermindering) ad € 709.443 betreft de werkelijke uitgaven welke gedaan zijn aan het onderhoud van de gebouwen. In oktober 2009 is de raad in kennisgesteld van het beleidskader gemeentelijk vastgoed en aangegeven het beleidskader gemeentelijk vastgoed te betrekken bij de kerntakendiscussie Gemeente Drimmelen in het voorjaar van 2010. Realisatie t.o.v. planning. De werkzaamheden die volgens het uitvoeringsprogramma zijn gepland in 2009 zijn niet volledig uitgevoerd, gelet op de inzet van de medewerkers gebouwenbeheer voor de bouw van de Brede School in Terheijden, voorbereiding nieuwbouw kleedaccommodatie v.v. Madese Boys en project Oranjeplein. In overleg met de betreffende afdelingen en de portefeuillehouder is de prioriteit van de door te schuiven werkzaamheden aan de orde gesteld.

101

Uitgevoerd zijn de volgende werkzaamheden: bedragen incl. BTW - BS Duinschool te Made renovatie speelplaats - Amerhal te Made vervangen vouwwand, tegelwerk, enz. - Peutersoos Terheijden (renovatie) - SCC Mayboom vervangen zinken goten - SCC de Cour te Terheijden - BS de Windhoek te Terheijden renovatie - Sporthal Driedorp te wagenberg - OC Zonzeel te Hooge Zwaluwe doorslaande deuren - BS de Zeggewijzer aanpassing verwarming i.v.m. renovatie - BS Rietland te Lage Zwaluwe rioolvernieuwing - Bierkelder te Terheijden buitenschilderwerk - Groot onderhoudswerkzaamheden div. panden - Mortuarium Made vernieuwen plafonds - Onderhoudscontracten gemeentehuis - Twister Made toiletrenovatie - Gemeentewerf Made, diverse groot onderhoudwerkzaamheden - Zuideindsestraat Made buitenschilderwerk - Gemeentewerf Terheijden, telefooncentrale en beplating - Bibliotheek Terheijden buitenschilderwerk - Gymzaal Terheijden buitenschilderwerk - BS Elsenhof dakbedekking en goten Totaal

€ 59.000,€ 67.000,€ 57.000,€ 7.000,€ 18.000,€ 121.000,€ 36.000,€ 9.000,€ 68.000,€ 10.000,€ 4.000,€ 15.000,€ 10.000,€ 54.000,€ 7.500,€ 7.000,€ 12.500,€ 8.000,€ 8.000,€ 11.000,€ 7.000,----------------€ 596.000,-

Het verschil tussen werkelijk uitgevoerd € 709.000 en het bedrag van € 596.000 zijnde € 113.000 betreft onderhoudscontracten en klein onderhoud werkzaamheden bij de gemeentelijke gebouwen. Uit het bovenstaande is op te merken dat een aantal werkzaamheden niet of deels zijn uitgevoerd. Deze werkzaamheden zijn doorgeschoven en verwerkt in geactualiseerde uitvoeringsprogramma 2010. Investeringen Renovatiewerkzaamheden gymzaal Romboutsstraat De gymzaal verkeert in een slechte staat van onderhoud waardoor de onderhoudskosten niet meer beheersbaar zijn. Vervanging is noodzakelijk. De afgelopen periode is gezocht naar mogelijkheden om budgettair neutraal vervanging te realiseren van de gymzaal. Vervanging van de gymzaal op basis van een PPS-constructie of uitbreiding sporthal Amerhal zijn mogelijke opties. De raad heeft op 17 december 2009 een motie aangenomen m.b.t. gymzaal Romboutsstraat/uitbreiding Amerhal. Voor de middellange termijn moet de behoefte aan de sportvoorziening in de gemeente Drimmelen in relatie tot de huidige sportfaciliteiten inzichtelijk gemaakt worden in overleg met belanghebbenden. De resultaten moeten betrokken worden bij de Kerntakendiscussie. Op grond hiervan vindt nadere besluitvorming plaats over de toekomst van gymzaal Romboutsstraat. In afwachting hiervan het krediet handhaven.

Gymzaal Terheijden: Vloerafwerking gymzaal De gymzaal Terheijden kan nu binnen Planon met de bestaande budgetten voldoende worden gerenoveerd waardoor het krediet bij de Najaarsnota 2009 is vervallen. Van volledige vervanging van de vloer is nu geen sprake meer, alleen reparatie. Indien op grond van de kerntakendiscussie wordt besloten tot verdere verlenging van de levensduur van het object, kan dan besloten worden tot een nieuwe kredietvotering voor en complete renovatie van het object. Onderwijshuisvesting Het beleidskader met betrekking tot Onderwijshuisvesting is vastgelegd in de nota Integraal Huisvestingsplan 2007-2011. Dit plan is in de raadsvergadering van 20 september 2007 vastgesteld als actualisering van het plan voor de periode 2003-2007. De uitvoering is een voortschrijdende taak van de gemeente. In 2010 wordt het nieuwe IHP vastgesteld. In onze gemeente zijn elf schoolgebouwen voor het basisonderwijs en één gebouw voor het voortgezet onderwijs aanwezig. De belangrijkste lopende of net afgeronde projecten zijn: nieuwbouw brede school De Windhoek te Terheijden, uitbreiding Dongemondcollege te Made, nieuwbouw van De Zonzeel te Terheijden, nieuwbouw brede school te Hooge Zwaluwe, verbouw ’t Rietland tot brede school te Lage Zwaluwe en de vervanging van de gymzalen Romboutsstraat te Made en Zonzeel te Terheijden.

102

Beleidsuitgangspunten Voldoen aan de wettelijke verplichting om de scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs binnen de gemeentegrenzen te voorzien van adequate huisvesting, volgens de wettelijke regelingen. Financiële vertaling in jaarrekening per 31/12/09: Investeringen Dongemondcollege St. Jan/Frederikhendrikschool Windhoek (incl. voorbereidingskrediet en BTW) Zonzeelschool Totaal investeringen

Begroting Realisatie 1.250.000 1.250.289 1.530.700 767.525 2.170.000 2.168.308 1.126.000 219.281 6.076.700 4.405.402

Realisatie t.o.v. planning Dongemondcollege In 2007 is de uitbreiding en verbouwing van het Dongemondcollege in Made voltooid. Hiermee is een bedrag van € 1.250.000 gemoeid geweest. De financiële afrekening heeft in het derde kwartaal van 2008 plaatsgevonden. Er lag echter nog een verzoek van het schoolbestuur tot herstel van de leidingen die lopen onder de aanbouw en het verbeteren van de ventilatie in enkele zorglokalen. Eind 2009 is als eerste de verbetering van de ventilatie opgepakt. Het restantkrediet van € 10.650,- is hiervoor aangewend. Het leidingwerk aanpassen teneinde aan de wettelijke eisen te voldoen, zal, wegens het ontbreken van financiële middelen, doorgeschoven worden naar 2010. Dit zal een onderdeel vormen van het integraal huisvestingsplan 2011-2014. Het krediet is afgesloten. Windhoek Ook is in 2007 gestart met de uitbreiding en verbouwing van de openbare basisschool de Windhoek te Terheijden tot een brede school, waarin tevens een consultatiebureau, peuterspeelzaal, kinderdagverblijf en een buitenschoolse opvang worden gehuisvest. De gemeenteraad heeft september 2007 hiervoor een krediet gevoteerd. In 2008 heeft de nieuwbouw plaatsgevonden en is gestart met renovatie van de bestaande school. Met de gebruikers, te weten de school, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en consultatiebureau zijn nadere afspraken gemaakt over gebruik en huur van de ruimten. Het project is voorjaar 2009 afgerond en in april 2009 is de school geopend. Alleen de buitenruimte en schoolplein dienen nog te worden aangepakt. Middelen ontbreken hiervoor echter vooralsnog; per abuis was dit niet meegenomen in de begroting destijds. De school is samen met de gebruikers bezig met fondsen- en sponsorwerving hiervoor. Het krediet is afgesloten. Brede school in Hooge Zwaluwe Met ingang van het schooljaar 2007-2008 is de gefuseerde bijzondere basisschool de Schittering (voorheen Sint Janschool en Frederik Hendrikschool) gehuisvest in de voormalige Frederik Hendrikschool en de daarbij geplaatste tijdelijke units. Hierdoor kon de fusie ook fysiek worden gerealiseerd. De raad heeft op 17 april 2008 ingestemd met afsluiting van een overeenkomst met Woningstichting Goed Wonen ter realisering van het project brede school Hooge Zwaluwe. De noodzakelijke procedure voor het wijzigen van het bestemmingsplan van de te realiseren brede school, zorgwoningen met steunpunt en winkelvoorziening is inmiddels afgerond. De vrijgekomen Sint Janschool aan de Burgemeester Godwaldtstraat is in 2009 gesloopt. Na de zomer 2009 is gestart met de bouw van de school. De bouw loopt volgens planning. De school zal in de zomer van 2010, dus voor de start van het schooljaar 2010-2011, worden geopend. Op dit moment nog geen redenen om aan te geven dat het beschikbare budget bijgesteld moet worden.De gemeentelijke bijdrage voor de nieuwbouw van de school bedraagt per saldo maximaal € 440.000. Brede School ’t Rietlandt-Willibrordus Lage Zwaluwe West In 2008 zijn voorbereidingen getroffen voor de brede school ’t Rietland als onderdeel van het project Lage Zwaluwe West. In 2008 is met de gebruikers, te weten onderwijs, bibliotheekwerk, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en consultatiebureau een programma van eisen opgesteld en zijn doorrekeningen gemaakt. Ook is in 2008 een vervolg gegeven aan de bestemmingsplanprocedure. In april 2009 was de uitwerking op schetsplanniveau redelijk ver afgerond. Echter, op 9 april 2009 heeft het schoolbestuur Stichting De Waarden een verzoek bij het college ingediend om de mogelijkheden ten aanzien van samenvoeging van beide scholen in Lage Zwaluwe verder te onderzoeken. Het schoolbestuur gaf aan dat de hoognodige renovatie van basisschool Willibrordus, in samenwerking met woningstichting Goed Wonen, niet

103

haalbaar bleek. Gevraagd werd of de mogelijkheid onderzocht kon worden of de Willibrordus bij de Brede School kon worden betrokken. In overleg zijn toen de een aantal scenario's opgesteld en door een extern adviesbureau nader onderzocht op haalbaarheid. Scenario 2b (fusie van beide scholen) bleek over het geheel genomen het beste en meest haalbare scenario. Het schoolbestuur heeft vervolgens op 14 december 2009, na een quick scan onder beide scholen, laten weten dat de tijd helaas nog niet rijp is voor een fusieschool. Er is te weinig draagvlak onder het personeel en de ouders. Dit heeft meer tijd nodig; temeer daar de scholen zowel qua onderwijsconcept als grondslag aanzienlijk verschillen. Een 2-onder-1 kapschool (scenario 3b) wordt echter wel door alle partijen als zeer wenselijk aangemerkt. Ruimtes zouden dan al wel zoveel mogelijk gedeeld kunnen worden. Voor realisatie van scenario 3b dient op de verdieping e een extra (15 ) lokaal bijgebouwd te worden én de personeelskamer moet worden gesplitst doormiddel van een flexibele wand. De speellokalen worden gedeeld, evenals de ingangen. Het schoolbestuur heeft uiteindelijk ingestemd met een eigen bijdrage van € 150.000,-. Hiermee zijn de meerkosten ten opzichte van scenario 2b afgedekt. De overige partijen kunnen zich goed vinden in deze opzet. Dit scenario betekent dat de locatie Willibrordus te zijner tijd vrij valt en gebruikt kan worden voor het realiseren van woningbouw. De provincie heeft hiertegen geen bezwaar. Met de geschatte opbrengst is dit scenario gedekt. In februari heeft de raad een positief besloten, zodat de bouw van de Brede School uiterlijk eind 2011 afgerond moeten zijn, dit is één van de subsidievoorwaarden van een ontvangen rijkssubsidie van € 0,5 miljoen. Oranjeplein Terheijden: Brede school Zonzeel In 2008 zijn, in nauwe samenwerking met de klankbordgroep, diverse varianten uitgewerkt ten behoeve van de herontwikkeling van het Oranjeplein in Terheijden, waaronder een nieuwe school, gymzaal, enkele maatschappelijke voorzieningen en woningbouw. Op 16 oktober 2008 heeft de gemeenteraad tijdens een opiniërende ronde bepaald nog niet tot besluitvorming over te kunnen gaan. De raad heeft nadrukkelijk verzocht om meerdere varianten voor te leggen, waarbij het uitgangspunt het bouwen van een nieuwe basisschool is. De raad heeft in de vergadering van 26 maart 2009 ingestemd met de bouw van een nieuwe brede school incl. bibliotheek en appartementen. Teneinde de nieuwbouw op de plek van de huidige Zonzeelschool te kunnen realiseren, diende er tijdelijke huisvesting voor de school gerealiseerd te worden, zodat de huidige school gesloopt kan worden. Het Oranjeplein, recht tegenover de huidige school, is daarvoor de meest geschikte locatie. Deze tijdelijke huisvesting is aanbesteed. Eén en ander bleef binnen het budget wat we hiervoor gereserveerd hadden. In februari 2010 zal de school, voor een periode van minimaal twee jaar, verhuizen naar deze tijdelijke voorziening. Naar verwachting is de nieuwbouw uiterlijk halverwege 2012 gerealiseerd. Eén en ander onder voorbehoud van procedures en eventuele bezwaren.

Buitensportaccommodaties Het beleidskader met betrekking tot Buitensportaccommodaties is vastgelegd in de nota’s: • Sportnota gemeente Drimmelen 2006 – 2010 vastgesteld in de Raad van 10 november 2005. • Actualisering overzicht meerjaren onderhoudsprogramma en vervangingsinvesteringen buitensportaccommodaties 2008 –2011(B&W 18 maart 2008) Beleidsuitgangspunten • Vervanging en onderhoud van primaire buitensportvoorzieningen. • NOS/NSF/ISA normen en gerelateerde normen van sportbonden als richtsnoer. • Op een adequaat, sober doch doelmatig niveau handhaven van de bestaande voorzieningen. T.b.v. het groot onderhoud/vervanging wordt jaarlijks een bedrag gestort in de voorziening t.l.v. de exploitatie. In 2009 is het jaarlijkse reguliere dotatiebedrag ten behoeve van deze voorziening met ruim € 31.000 verhoogd. Met de vaststelling van de Voorjaarsnota 2008 is tevens een indexatie van de opgenomen bedragen in de voorziening overeenkomen van 2,0% (inflatoire correctie). In 2007 was de storting incidenteel € 206.000 hoger t.b.v. kunstgras hockey Schietberg. Dit bedrag is beschikbaar gesteld o.b.v. besluitvorming over de besteding van de reserve Maatschappelijke knelpunten. In 2009 is gebleken dat dit geactiveerd had moeten worden waardoor de storting nu is teruggedraaid en het bedrag is gestort in de reserve kapitaallasten. In 2009 zijn wederom incidentele bedragen toegevoegd aan de voorziening t.l.v. de eerder genoemde reserve tot een totaalbedrag van € 375.800 (Kwarrenhoek en Heesterbosch).. Hierdoor is de voorziening de komende jaren toereikend om de geplande werkzaamheden uit te voeren.

104

Exploitatie Ruitersvaart Terheijden Ruitersvaart Terheijden (tennis) Schietberg Made Heesterbosch Wagenberg Kwarrenhoek Lage Zwaluwe Moerbos Hooge Zwaluwe Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 5.928 155.818 10.284 46.494 25.454 21.451 2.844 385.747 10.026 18.031 5.254 487.935 199.396

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening * Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming.

105

Realisatie t.o.v. planning Voor 2009 waren ingepland de volgende objecten: • Onderhoud schilderwerk trainingsveldverlichting (ged) voetbal en hockey Schietberg Made. e • Aanleg 2 kunstgrasveld hockey Schietberg Made • Beregeningsinstallatie voetbal Schietberg Made • Onderhoud hekwerken Schietberg Made • Herinrichting sportpark Ruitersvaart Terheijden (ruiming handbal en aanleg trainingsveld) • Cyclisch onderhoud drainage Ruitersvaart Terheijden • Aanleg kunstgrasveld Voetbal Lage Zwaluwe • Onderhoud schilderwerk trainingsveldverlichting Heesterbosch Wagenberg • Onderhoud schilderwerk trainingsveldverlichting Moerbos Hooge Zwaluwe Uitgevoerd zijn de volgende werken: • Aanleg 2e kunstgrasveld hockey Schietberg Made • Beregeningsinstallatie voetbal Schietberg Made • Herinrichting sportpark Ruitersvaart Terheijden (ruiming handbal en aanleg trainingsveld) • Cyclisch onderhoud drainage Ruitersvaart Terheijden Nog niet uitgevoerd/ verschoven naar 2010 e.v. zijn de volgende objecten: • Onderhoud schilderwerk trainingsveldverlichting (ged) voetbal en hockey Schietberg Made. e Door de aanleg van een 2 kunstgrasveld is gedeeltelijk nieuwe veldverlichting aangelegd. Voor de bestaande veldverlichting hockey zal samen met het benodigde schilderwerk voetbal Schietberg/Heesterbosch en Moerbos (zie onder) één opdracht worden opgesteld in de loop van 2010 • Onderhoud hekwerken Schietberg Made De onderhoudswerkzaamheden(vervanging) van het totale hekwerk van het sportpark de Schietberg is uitgesteld i.v.m. de bouw van de kleedaccommodatie en zal na de oplevering van de nieuwbouw ter hand worden genomen. • Aanleg kunstgrasveld Voetbal Lage Zwaluwe (2012) In overleg met de vereniging is op basis van de huidige norm en de verwachte (grotere) veldcapaciteitsbehoefte door een verdere aanwas van leden als gevolg van de ontwikkelingen Lage Zwaluwe West besloten, om het investeringsmomentum te verplaatsen naar 2012. • Onderhoud schilderwerk trainingsveldverlichting Heesterbosch Wagenberg Zie onder Schietberg • Onderhoud schilderwerk trainingsveldverlichting Moerbos Hooge Zwaluwe Zie onder Schietberg Kunst in de openbare ruimte Het beleidskader met betrekking tot Kunst is vastgelegd in de nota: • Beleidsplan “Samen sterk voor een kunstwerk”, onderhoudsplan 2006 – 2011 (vastgesteld door de gemeenteraad d.d. 14-12-2006). Beleidsuitgangspunten • In de periode 2006/2011 aan de hand van inventarisatie door de Kunstkring en het onderhoudsplan de onderhoudswerkzaamheden uitvoeren; • De kunstkring coördineert de onderhoudswerkzaamheden; • Werkzaamheden worden uitgevoerd in overleg met betrokken kunstenaars en door professionele kunstenaars; • De gemeente verricht handen spandiensten (o.a. regelen vervoer van kunstwerken als tijdelijke opslag aan de orde is, verrichten van klein onderhoud, onderhoud groen rondom kunstwerken).

106

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Exploitatie Totaal exploitatie Totaal investeringen * Realisatiebedrag is de werkelijke dotatie aan de voorziening.

Begroting Realisatie 55.000 33.192 55.000 33.192 n.v.t.

n.v.t.

Stand van zaken 2009 • In 2009 zijn de herstel/vernieuwingswerkzaamheden van het kunstwerk “Ontmoeting” op de rotonde Adelstraat/Iepenlaan//Patronaatstraat afgerond. Hiervoor was € 28.000 e beschikbaar. Kunstwerk is inmiddels voor de 3 keer vernield, waarop besloten is het totale kunstwerk te verwijderen en zal medio 2010, na herstel, herplaatst gaan worden op een andere, minder kwetsbare locatie. • Het kunstwerk “Beweging” in Made is hersteld. In afwachting van de ontwikkelingen rondom de Romboutstraat is het beeld tijdelijk opgeslagen bij de gemeente. e • Het bankje van Joris Gaymans was voor de 3 keer vernield. De herstelkosten waren dermate hoog dat in overleg met de kunstenaar gekozen is om het bankje in zijn geheel te verwijderen, voor rekening van de gemeente. • In Made en Drimmelen zijn conform onderhoudplan een 7-tal kunstwerken opgeknapt. Totale kosten ca. € 2.000. Nog te verwachten kosten in 2010 n.a.v. offertes 2009 • Eerder was rekening gehouden met een bedrag van € 13.000 dat in 2007 betaalbaar zou worden gesteld na herstel van drie stenen sculpturen in Wagenberg. Echter, er bestaat nog steeds onduidelijkheid over de mogelijkheden tot herstel. Het kunstwerk is verzekerd. Thans wordt onderzocht of verzekering de schade dekt en zal overgaan tot uitbetaling. • Het kunstwerk “de Rietsnijder” zal binnenkort teruggeplaatst worden op oude locatie. Er wordt een nieuwe sokkel vervaardigd en de omliggende bestrating zal enigszins aangepast worden. Verwachte kosten zijn nog niet bekend, doch komen ten laste van het budget rioolwerkzaamheden, omdat kosten het gevolg zijn van noodzakelijke vernieuwing van de riolering in het gebied. • Het Kunstwerk “Ik help zoveel als ik kan” in het Gaymansplantsoen is omgevormd tot een meer vandalisme bestendig kunstwerk. Begin 2010 zal het beeld worden teruggeplaatst op de oude locatie. Verwachtte kosten zoals begroot € 4.000. • Het opknappen van het beeld De Zeilpoort in Drimmelen zal dit jaar worden uitgevoerd. Verwachtte kosten € 200,-. Nog te offreren reparaties in 2010 • Het kunstwerk “Kabouters” dient nog teruggeplaatst te worden. Voor terugplaatsing dient nog een stenen sokkel vervaardigd worden. Kunstenaar heeft inmiddels tekening ingediend. Offerte is opgevraagd bij aannemer. • Reparatie/onderhoud diverse kunstwerken conform begrotingsplan. Opdracht dient nog gegund te worden en zal in overleg met de Kunstkring tot stand komen. Verwachtte kosten € 5.000. Ultimo 2009 heeft de voorziening een saldo van € 72.208. De verwachting is dat de voorziening toereikend is.

107

§D

Financiering

Treasury is het vakgebied dat zich bezighoudt met het besturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Iedere gemeente is ingevolge de in december 2000 van kracht geworden wet FIDO (Financiering Decentrale Overheden) verplicht een treasurystatuut vast te stellen. Het treasurystatuut van de gemeente Drimmelen is hernieuwd vastgesteld in de raadsvergadering van 26 juni 2008. Hierin worden de randvoorwaarden geschapen waaronder de treasury/financieringsfunctie wordt uitgeoefend. In deze financieringsparagraaf wordt de realisatie van de beleidsvoornemens zoals opgenomen in de programmabegroting 2009 ten aanzien van risicobeheer en de financieringspositie verantwoord. Het bestaande beleid voor deze paragraaf is vastgelegd in de beleidsnota: 1. Treasurystatuut (2008) A.

Risicobeheer

Ten behoeve van het risicobeheer wordt een analyse gegeven van de risicoaspecten die verbonden zijn aan de uitvoering van de treasuryfunctie binnen de gemeente Drimmelen. In algemene zin kunnen de relevante risico’s worden onderverdeeld in renterisico’s, kredietrisico’s, koersrisico’s en valutarisico’s. Onderstaand wordt een toelichting gegeven op het renterisico (A 1.) en het kredietrisico (A 2.). De overige vermelde risico’s zijn niet op onze gemeente van toepassing. A 1.

Renterisico’s Renterisico’s worden onderscheiden in het renterisico van de vlottende schuld (de kasgeldlimiet) en het renterisico van de vaste schuld (de renterisiconorm). A 1.1. Renterisico vlottende schuld: kasgeldlimiet De wet FIDO verplicht gemeenten om per drie maanden aan de toezichthouder (Provincie) een rapportage te verstrekken over de liquiditeitspositie. Hierbij wordt vastgesteld of sprake is van een vlottende schuld of van een overschot aan vlottende middelen. Aan de vlottende schuld is een maximum gesteld van 8,5% van het begrotingstotaal aan lasten vóór bestemming (dus afgezien van stortingen in reserves). Dit is de kasgeldlimiet. Als deze limiet gedurende twee achtereenvolgende kwartalen wordt overschreden, dient de financiering te worden omgezet in een langlopende lening. De kasgeldlimiet wordt jaarlijks vastgesteld aan de hand van de betreffende ministeriële regeling bij de wet FIDO. Voor 2009 komt het totaal aan lasten vóór bestemming voor de gemeente Drimmelen uit op circa € 44,4 miljoen. Op grond van deze gegevens is de volgende berekening worden opgesteld.

108

Berekening kasgeldlimiet per 31 december 2009 Omschrijving

( bedragen x € 1.000)

Begrotingstotaal m.u.v. functie 980

42.566

1. Toegestane kasgeldlimiet in procenten van de grondslag in een bedrag

8,50% 3.618

2. Omvang vlottende korte schuld Opgenomen gelden korten dan 1 jaar Schuld in rekening-courant Gestorte gelden door derden korten dan 1 jaar Overige geldleningen, niet zijnde vaste schuld

0 1.314 0 0

3. Vlottende middelen Contante in kas Tegoeden in rekening courant Overige uitstaande gelden korter dan 1 jaar 4. Toets kasgeldlimiet Totaal netto vlottende schuld (2) - (3) Toegestane kasgeldlimiet (1) Ruimte (+) c.q. overschrijding (-) (1) - (4)

0 0 0

1.314 3.618 2.304

In de loop van 2009 is de vlottende schuld geleidelijk gestegen naar maximaal ca. € 2 miljoen. Per ultimo 2009 was de schuld weer gedaald. Dit gehele bedrag is gefinancierd met rekening-courant krediet. De lage rentestand in rekening-courant is hier mede debet aan. Het renterisico op vlottende schuld is gering geweest. Mogelijk zal in 2010 er voor gekozen gaan worden om deze kortlopende schuld om te zetten een langlopende lening. A 1.2. Renterisico vaste schuld: rente risiconorm Vaste geldleningen worden doorgaans afgesloten voor een periode van 25 tot 40 jaar. De rente kent veelal een rentevaste periode van 10 jaar. Dit impliceert een risico dat na het verstrijken van de rentevaste periode de rentekosten fors kunnen toenemen door hogere rentepercentages. Dit renterisico kan niet worden uitgesloten. Als de tijdstippen waarop de rentevaste periode van diverse geldleningen aflopen, samenvallen in één boekjaar neemt het risico op een onevenredige toename van de rentekosten in dat jaar en de daaropvolgende (9) jaren toe. Hiervoor is een rente risiconorm vastgesteld die in de wet FIDO is bepaald op 20% van de stand van de vaste schuld per 1 januari. Concreet betekent dit dat het bedrag aan leningen dat in een bepaald jaar aan renteaanpassing onderhevig is niet meer mag bedragen dan 20% van de totale vaste schuld. De vaste schuld is hierbij gedefinieerd als de opgenomen leningen met een rentetypische looptijd groter of gelijk aan 1 jaar.

109

Aan de staat van langlopende geldleningen zijn voor 2009 de volgende gegevens ontleend: Omschrijving (exclusief financiering toegelaten instellingen) 1a. Renteherziening op vaste schuld o/g 1b. Renteherziening op vaste schuld u/g 2. Netto renteherziening op vaste schuld (1a-1b) 3a. Nieuwe aangetrokken vaste schuld 3b. Nieuwe verstrekte lange leningen 4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b)

( bedragen x € 1.000)

2.500 1.100 1.400

5. Betaalde aflossingen 6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7. Renterisico op vaste schuld (2+6)

744 744 744

Renterisiconorm 8. Stand van vaste schuld per 1 januari 9. Het bij Min. Regeling vastgesteld % 10. Werkelijk renterisiconorm

4.965 20% 993

Toets renterisiconorm 10. Werkelijk renterisiconorm 7. Renterisico op vaste schuld 10. Ruimte (+) c.q. overschrijding (-)

993 744 249

In 2009 heeft geen renteherziening op vaste geldleningen plaatsgevonden. Per 1 april 2009 is een vaste geldlening aangetrokken van € 2,5 miljoen waarvan € 1,1 miljoen aan een verbonden partij is geleend. Het renterisico van de gemeente Drimmelen blijft binnen de normen. A 2.

Kredietrisico’s Het kredietrisico bepaalt in welke mate de gemeente het risico loopt dat verplichtingen door een tegenpartij niet (tijdig) nagekomen kunnen worden als gevolg van insolventie en deficit (tekort). Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de wet FIDO stelt aan tegenpartijen en producten op de gelden kapitaalmarkt. Kredietrisico’s kunnen zich op twee manieren manifesteren. Ten eerste is er het risico dat direct wordt gelopen uit hoofde van door de gemeente verstrekte leningen en uitgezette beleggingen. Ten tweede is een kredietrisico aan de orde ten aanzien van verstrekte gemeentegaranties (ook wel borgstellingen genoemd). Dit laatste kan worden omschreven als een indirect kredietrisico. A 2.1 Kredietrisico op leningen en beleggingen De gemeente Drimmelen heeft uit hoofde van haar publieke taak in het verleden leningen verstrekt en beleggingen gerealiseerd. Deze verstrekkingen/beleggingen geschieden met inachtneming van de Wet Fido en het treasurystatuut. In het kader van de met de BNG gesloten kredietfaciliteit worden gelden die voor korte termijn belegging in aanmerking komen belegd bij de BNG of hun dochteronderneming BCM. Het kredietrisico op leningen en beleggingen is laag.

110

A 2.2 Kredietrisico ten aanzien van gemeentegaranties (borgstellingen) De gemeente Drimmelen staat jegens geldgevers borg voor de betaling van rente en aflossing op langlopende geldleningen die door organisaties, instellingen of verenigingen zijn aangetrokken die activiteiten verzorgen welke in het verlengde liggen van de gemeentelijke publieke taak. Deze borgstellingen beperken zich hoofdzakelijk tot de woningbouwverenigingen, sportverenigingen en Biesbosch Marina Drimmelen. Met betrekking tot de borgstellingen aan een groot gedeelte van de woningbouwverenigingen staat de gemeente Drimmelen garant als achtervang op het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Op basis van de jaarrekening 2009 kan het navolgende overzicht worden gegeven.

Gewaarborgde geldleningen (bedragen x € 1.000)

Restantbedrag per 31-dec-09

Aflossing 2009

Zorginstellingen Woningbouwverenigingen Sportverenigingen Garantieverleningen op grond van deelnemingen Woningbouwverenigingen onder WSW verband

3.057 5.101 108 9.581 121.176

170 621 13 488 2.235

Totaal

139.023

3.527

Als uitgangspunt hanteert de gemeente Drimmelen het volgende: ‘Geen gemeentegarantie verlenen voor geldleningen die worden aangegaan door derden (stichtingen en verenigingen) met uitzondering van de herfinanciering van reeds bestaande geldleningen waarvoor in het verleden gemeentegarantie is verleend en met uitzondering van geldleningen, aan te gaan door sportverenigingen, alsmede welzijnzorginstellingen, zulks onder voldoende zekerheid, telkens apart te beoordelen’. Het kredietrisico uit hoofde van de borgstellingportefeuille is, met uitzondering van de borgstelling voor de leningen van één deelneming, beperkt van omvang. B. Financieringspositie Financieringsfunctie Onder de financieringsfunctie valt het aantrekken van financiële middelen en eventueel uitzetten van tijdelijk overtollige gelden e.e.a. afhankelijk van het tempo waarin de programma’s binnen de door de raad vastgestelde kaders van de begroting uitgevoerd worden. De uitvoering van deze financieringsfunctie vereist snelle beslissingen in een complexe geldmarkt. Dit heeft budgettaire gevolgen, onder meer afhankelijk van het risicoprofiel. Onder de financieringsfunctie valt niet het garanderen van rente en aflossing van geldleningen aan derden. Algemene ontwikkelingen; rentebeleid Een belangrijke algemene ontwikkeling betreft de ontwikkeling op de gelden kapitaalmarkt en dan met name de rente op de kapitaalmarkt. Historisch gezien is de huidige rente op de kapitaalmarkt laag te noemen. Er zijn geen indicaties dat hierin op korte termijn een substantiële wijziging zal komen, maar daarentegen kan dit ook niet worden uitgesloten. Solvabiliteit Een oordeel over een vermogenspositie kan worden gevormd middels een bepaling van de solvabiliteitsratio. Solvabiliteit kan daarbij worden gedefinieerd als de mate waarin een instelling in staat is aan haar korte en lange termijn verplichtingen te voldoen. Deze maatstaf kan worden bepaald door de verhouding te bepalen tussen het eigen vermogen (reserves) en het vreemd vermogen (opgenomen financiering). Het spreekt voor zich dat de ratio wordt bepaald aan de hand van het eigen vermogen, omdat dat immers als buffer dient voor het opvangen van een eventuele strop.

111

Ten behoeve van de beoordeling van de solvabiliteit kan de onderstaande verhouding tussen eigen en vreemd vermogen per begin en eind 2009 worden gemaakt: Omschrijving

Eigen vermogen Vreemd vermogen Ratio (EV/VV)

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2008 31-12-2009 (bedragen x € 1.000) (bedragen x € 1.000) 36.376 16.096 226%

38.104 18.421 207%

De solvabiliteit is dus uitermate solide. Financiering vaste activa De gemeente Drimmelen bezit per 31 december 2009 voor een bedrag van € 49,8 miljoen aan vaste activa. Deze zijn gefinancierd door middel van € 6,7 miljoen aan opgenomen geldleningen en € 44 miljoen aan reserves en voorzieningen. Renteomslag De renteomslag wordt bij de begroting en bij de jaarrekening berekend aan de hand van: • de rentelasten van langlopende geldleningen; • de rentelasten van kortlopende leningen; • de rente van eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen); • het totaal geïnvesteerd vermogen (boekwaarde per 1 januari). Voor het jaar 2009 is de renteomslag voor de gemeente Drimmelen berekend op 1,4386 %. Bij de toerekening van rente op investeringen wordt in het jaar 2009 uitgegaan van een vast rentepercentage van 3%. Het voordelige verschil (administratief) tussen de toerekening van het rentepercentage en de renteomslag voor het jaar 2009 is berekend op ca. € 380.000.

C. EMU-saldo Medio 2007 is in het BBV de verplichting opgenomen om, mede ter bevordering van de bewustwording rond het begrip EMU-saldo – met name in slechte tijden - het EMU-saldo op te nemen in de gemeentelijke begroting, echter niet in de jaarrekening. De berekening van het EMUsaldo is niet opgenomen, omdat dit niet verplicht is en omdat andere rapportages deze berekening vervangen.

112

113

§E

Bedrijfsvoering

Algemeen Het wettelijke kader van de paragraaf bedrijfsvoering wordt gevormd door het BBV. Hierin wordt aangeven dat de bedrijfsvoeringparagraaf inzicht geeft in de stand van zaken en de beleidsvoornemen ten aanzien van de bedrijfsvoering. Daarnaast schrijft de Gemeentewet de doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken voor. In deze paragraaf worden de volgende taken belicht: • Personeel en organisatie • Informatisering en automatisering • Financiën (inclusief de kerntaken van de gemeente Drimmelen) • Huisvesting en facilitaire zaken • Onderzoeken inzake doelmatigheid en doeltreffendheid • Intergemeentelijke samenwerking • E-dienstverlening • Investeringen Personeel en organisatie Verbeterplan organisatie Halverwege 2009 is door de gemeenteraad eenmalig € 50.000 beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het programma "Drimmelen voor Elkaar". Reeds bij de start is door de gemeentesecretaris aangegeven dat hij zoveel mogelijk gebruik wil maken van bestaande budgetten bij de uitvoering van delen van het verbeterprogramma. Ook voor komend jaar zal dit uitgangspunt worden gehanteerd. Tot op heden is slechts een beperkte uitgave gedaan op het budget zijnde € 156,35. Gevraagd wordt dan ook het restant als claim naar 2010 mee te nemen. Personeelsformatie Per 31 december 2009 telde de organisatie 158,4 fte, waarvan per die datum 5,5 fte vacature ruimte is. Deze fte’s zijn merendeel een optelling van vrijval in uren verdeeld over de totale organisatie. Instroom en uitstroom: In 2009 zijn 14 medewerkers ingestroomd op ontstane vacatures en de uitgebreide informatie. Het aantal medewerkers dat de dienst heeft verlaten is in totaal 6. Inhuur externen In 2009 is de inhuur van tijdelijke krachten gehalveerd ten opzichte van 2008. Belangrijke reden is dat er geen sprake meer was van inhuur van interim managers. Ook het overgaan op een ander afwegingskader is hier debet aan. Opleidingen In 2009 zijn niet alle concernbrede trainingen uitgevoerd. Wel is gestart met de agressietrainingen voor het interventieteam en zullen in 2010 de overige afdelingen met publiekscontacten volgen. Het Management Development traject is in 2009 nagenoeg afgerond. Het totale budget is voor het merendeel gebruikt voor vakgerichte opleidingen. Ziekteverzuim en Arbo Het ziekteverzuim is in 2009 met een half procent afgenomen en staat nu op 6,02%. Dit percentage wordt met name veroorzaakt door een aantal langdurig zieken. Versterken positie gemeente in Veiligheidsregio (3 x oranje). In 2009 is het samenwerkingsverband 3 x Oranje voortgezet en nader uitgewerkt. Begin 2009 is een grote oefening georganiseerd voor alle medewerkers van het actiecentrum Opvang en Verzorging. En eind 2009 is er een gezamenlijke themamiddag Uitvaartverzorging gehouden. Daarnaast is het CoPI in 2009 verder vorm gegeven. De drie gemeenten draaien in gezamenlijk verband consignatiedienst. Voor alle drie de gemeenten levert dit voordelen op waaronder een kostenbesparing. In 2009 heeft de vaccinatie tegen de Mexicaanse griep plaatsgevonden. Ook de inwoners van de gemeente Geertruidenberg zijn in de Amerhal gevaccineerd. Zowel de voorbereidingen als de daadwerkelijke inzet zijn in samenwerking met Geertruidenberg gedaan (voortgeborduurd op het samenwerkingsverband 3 x Oranje). Ook is vanuit de Veiligheidsregio Midden- en West-

114

Brabant een beroep gedaan op de ambtenaar rampenbestrijding van de gemeente Drimmelen om ondersteuning te bieden inzake de Mexicaanse Griep binnen het district Midden. Het Kennis- en BeheerTeam Termijnzorg heeft onder voorzitterschap van de gemeentesecretaris van Drimmelen en met medewerking van de ambtenaar rampenbestrijding regionale draaiboeken afgeleverd voor de deelprocessen Uitvaart en Schaderegistratie. Rampenbestrijding. In het kader van de rampenbestrijding wordt het gemeentelijk personeel opgeleid en geoefend. In 2009 heeft in dat kader een 8-tal gemeentelijke medewerkers deel genomen aan diverse trainingen gericht op de specifieke rol van die medewerkers in de rampenbestrijdingsorganisatie. Voorts zijn er een 8-tal zeer diverse oefeningen geweest, variërend van een oefening met de communicator (de computer die mensen op kan roepen) tot het deelnemen als evacué aan een grootschalige oefening opvang en verzorging in regionaal verband en een oefening van het GBT (gemeentelijk beleidsteam). Het betrof hier oefeningen georganiseerd door de Veiligheidsregio, in het verband van de samenwerking 3 x oranje (Geertruidenberg, Oosterhout en Drimmelen) en door de eigen gemeente.

Informatievoorziening en automatisering ICT Op het gebied van informatievoorziening is in 2009 de aandacht voor een groot deel gericht geweest op ondersteuning van projecten die voortkomen uit het realisatieplan van het EGEM-I programma. In het EGEM-I programma zijn de voornaamste projecten opgenomen ter verbetering van de e-dienstverlening. Voor nader toelichting hierover wordt verwezen naar hoofdstuk G. E-dienstverlening; DigiDrim Digitalisering Digitalisering en het toepassen van digitale werken is een ontwikkelproces dat jaren in beslag neemt . In 2009 is de werkwijze uitgebreid met de mogelijkheid om gecreëerde documenten te registreren, te koppelen aan voorafgaande correspondentie zodat het postproces grotendeels digitaal kan worden afgehandeld. Daarnaast is en in samenwerking met archiefmedewerkers een start gemaakt met digitale dossiervorming en digitaal archiveren. Hierbij is vooralsnog rekening gehouden met de hybride situatie waarbij ook papieren documenten nog volgens de regels van de archiefwet worden gearchiveerd. Ook is in 2009 het daadwerkelijk digitaal afhandelen, fiatteren, van inkoopfacturen volledig operationeel gemaakt en is het bestuurlijke besluitvormingsproces op de nieuwe manier van vergaderen aangepast zodat dit proces met ingang van de nieuwe raadsperiode in gebruik genomen kan worden. Verder zijn op het gebied van digitalisering in 2009 voorbereidingen getroffen om RO- plannen (bestemmingsplannen) digitaal te kunnen ontsluiten. Ook is een start gemaakt met de voorbereiding om de bestaande bouwdossiers digitaal te maken. Verder zijn in het kader van digitaal werken nog een aantal verbeteringen doorgevoerd zoals het kunnen raadplegen van cycloramafoto’s. Processen Het beschrijven van een tweede deel van de werkprocessen. In 2009 zijn een vijftal belangrijke werkprocessen beschreven, te weten: • Bag (Wet Basis Administratie voor Adressen en Gebouwen) • Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) • Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) • Planning & Controlcyclus • Meldpunt

Om het procesgericht denken in onze organisatie te bevorderen en te laten beklijven zijn er 2 cursussen georganiseerd nl.: • de masterclass procesmanagement (voor het management) • de cursus procesmodelleren/procesdenken (voor de medewerkers) Inmiddels is een 25-tal generieke processen toegevoegd. Deze processen moeten wel door de gemeente Drimmelen worden aangepast, zodat ze overeenkomen met de werkelijke situatie binnen onze organisatie. Om de resultaten van de (generieke) procesbeschrijvingen te kunnen raadplegen is een speciale Website ontworpen die voor medewerkers via het intranet beschikbaar is. Beveiliging informatievoorziening c.a. Voor de beveiliging van de informatiestromen binnen het gemeentehuis c.a. is het noodzakelijk dat hiervoor een beveiligingsplan wordt opgesteld. Gezien de complexiteit en het specialisme zijn hiervoor in november 2009 bedrijven benaderd. Inmiddels is het werk gegund. De uitvoering

115

is begin 2010 gestart. Het beveiligingsbeleid en het daaraan gekoppeld beveiligingsplan worden maart/april opgeleverd. Het hiervoor gereserveerde en benodigde bedrag van € 18.000 dient als claim naar 2010 over te gaan. Financiën Kerntaken In 2009 is een aantal momenten geweest dat de financiële positie van onze gemeente in de raad tegen het licht is gehouden; tijdens de reguliere momenten (Voorjaarsnota, tussentijdse rapportages en begrotingsbehandeling), maar ook in raadsbrieven en in de aan u uitgereikte begrotingsscan. Daarnaast heeft de economische recessie de nodige financiële sporen achtergelaten. Dit heeft ertoe geleid dat u het college opdracht heeft gegeven een totaaloverzicht te maken met alle (kern)taken van onze gemeente. Op grond van dit document kan de nieuwe raad na de verkiezingen van maart 2010 aan de slag om de meerjarenbegroting minimaal sluitend te krijgen en mogelijk zelfs extra ruimte ter creëren voor nieuwe beleidswensen. Medio 2009 is de organisatie voortvarend aan de slag gegaan. Budgethouders hebben ‘hun product’ middels een format onderworpen aan diverse vragen, zoals: is het een wettelijke of autonome taak, kan het worden uitbesteed, kan het worden afgestoten, etc. Daarnaast is veel tijd besteed aan de wat complexere of politiek gevoelige onderwerpen, zoals producten in het kader van het voorzieningenniveau, beheerplannen, subsidies? De uitvoering van deze opdracht was vooraf niet gepland. Budgethouders en afdelingshoofden hebben de bijbehorende werkzaamheden naast hun reguliere werkzaamheden verricht. Maar uiteindelijk lag februari 2010 een document waarop de organisatie trots mag zijn. Risicomanagement In het kader van bestuurlijke transparantie is in het besluit begroting en verantwoording bepaald, dat risico`s in kaart gebracht moeten worden. De huidige financiële situatie van het Rijk en de gemeente zorgen er voor dat het belang van het continue hebben van inzicht in de financiële risico’s is toegenomen. Middels de paragraaf Weerstandsvermogen in de begroting en jaarrekening en middels tussentijdse rapportage bij de Voor- en najaarsnota wordt voldaan aan de wettelijke eisen, maar risicomanagement gaat verder. Ondanks de voornemens is risicomanagement in 2009 niet geïmplementeerd in de organisatie. Twee fabrikanten hebben een productpresentatie gegeven. Vanwege externe omstandigheden zijn deze presentaties meerdere keren verzet. In het najaar was er ten slotte geen ambtelijke capaciteit meer beschikbaar vanwege de Kerntakendiscussie. In 2010 zal besloten worden met welk softwarepakket gewerkt gaat worden en getracht zal worden, ondanks de tijdelijk verminderde ambtelijke capaciteit, om risicomanagement uit te rollen. Doordat het pakket niet is aangeschaft in 2010 is bij de resultaatbestemming/claims ook verzocht om de betreffende budgetten over te hevelen naar 2010.

Huisvesting en facilitaire zaken Gemeentehuis; sluitplan In de Najaarsnota 2009 is de raad akkoord gegaan met een bedrag van € 25.000 excl. btw ten laste van de post onvoorzien voor het uitvoeren van het sluitplan. Door de openheid van ruimten van het gebouw is gebleken dat het sluitplan aanpassing behoeft, zodat het gebouw optimaal beveiligd is bij gebruik hiervan buiten kantoortijden, bij calamiteiten en bij onderhoudswerkzaamheden. Inmiddels is een offerte gevraagd en zijn de voorbereidingswerkzaamheden in volle gang. Gevraagd wordt het genoemde bedrag als claim mee te nemen naar 2010. Archief (incl. Streekarchivariaat) Het project opschonen van de archieven van de voormalige gemeenten is opnieuw ter hand genomen door uitbesteden aan Albidigit. De verwachting is dat het werk ca. medio 2010 afgerond zal zijn. De benodigde gelden € 49.741,58 dienen dan ook als claim te worden opgenomen. Wanneer de archieven van de voormalige gemeenten zijn opgeschoond, worden deze - zonder tussenkomst van onze gemeente - direct overgedragen aan de archivaris. De archieven worden dan opgenomen in het archiefdepot te Tilburg. De bijdragen aan het Regionaal Archief Tilburg zullen dan uiteraard verhoogd moeten worden. Opschonen Drimmelens archief In 2009 is een eenmalig bedrag gevraagd van € 60.000 om de in 2006 en in 2007 gehouden acties 'wervelwind' (het opschonen van de 'eigen' afdelingsarchieven) te archiveren en op te

116

schonen. De bedoeling was om dit door inhuurkrachten te laten doen. Door de komst van een nieuwe medewerker op SODII-niveau en extra formatie, is besloten successievelijk de voorraad zelf weg te werken. Hier gaat wel een tijd overheen, maar de medewerkers wilden het zelf doen. Argumenten zijn: men weet wat er wordt gearchiveerd (kennis blijft in huis en met houdt zelf de controle). Bovendien is er onvoldoende werkruimte voor een extra kracht. Ondersteuning medewerkers DIV In 2009 is het bedrag van de claim geheel ingezet voor een inhuurkracht, waardoor een medewerkster DIV (Digitale Informatie Voorziening) zich kon inzetten voor de verdere implementatie van de digitale postafhandeling (Corsa).

213A Onderzoeken Bij raadsbesluit van 26 maart 2009 heeft de raad een geactualiseerde verordening ex. Art. 213A gemeentewet vastgesteld. Deze verordening verplicht ons college om jaarlijks onderzoek te doen naar de doelmatigheid en doeltreffendheid omtrent het gevoerde beleid. De verordening verplicht tot jaarlijks uitvoeren van een themagericht onderzoek. Voor de 213a onderzoeken heeft onze gemeente zich aangesloten bij de regionale samenwerking. Bij het vaststellen van de programmabegroting 2009 heeft uw raad bepaald dat in 2009 de WMO zou worden onderzocht. e Het doelmatigheidsonderzoek naar het proces WMO heeft in het 4 kwartaal 2009 plaatsgevonden. Op 9 februari 2010 heeft het college van B&W kennis genomen van het rapport. De algemene conclusie is dat het wmo-proces in de gemeente Drimmelen goed verloopt doch het proces wel vatbaar is voor een aantal verbeteringen. In de loop van maart/april 2010 zal het rapport aan uw raad worden aangeboden, inclusief de reactie van het college op de gedane aanbevelingen. Voor 2010 staat in onze gemeente het “dorpsgericht werken” als onderzoeksitem op het e e programma. Dit onderzoek zal in het 2 /3 kwartaal van 2010 plaatsvinden. Intergemeentelijke samenwerking Samenwerking 19 West-Brabantse gemeenten In de regionale samenwerking is Drimmelen op het gebied van de bedrijfsvoering deelnemer in een aantal projecten. In het overleg directeuren bedrijfsvoering worden de opdrachten verder uitgewerkt; veelal via werkgroepen waarin de desbetreffende ambtenaar plaatsneemt. Onderwerpen zijn (vooralsnog): • HRM • Inkoop • ICT • Belastingen HRM In 2009 is een vervolg gegeven op de verdere implementatie van het nieuwe salaris- en personeelsinformatie systeem Centric dat is aangeschaft met 11 omliggende gemeenten. Er is een start gemaakt met de uitrol van digitale management self service (MSS). Het management kan inmiddels de eigen afdelingsgegevens zoals formatie en verzuimgegevens digitaal raadplegen. Ook is gestart met Employee Self Service (ESS), wat inhoudt dat de medewerkers hun loonstrook digitaal ontvangen en hun eigen gegevens kunnen inzien.

Verder neemt Drimmelen deel aan het traineeproject West-Brabant. Een uniek project met als doelstelling jonge goed opgeleide afgestudeerden met weinig werkervaring drie keer voor een periode van zes maanden deel te laten nemen aan gemeentelijke en provinciale projecten. Drimmelen en Geertruidenberg hebben samen een trainee ingezet. In 2009 is het regionaal loopbaancentrum gestart. Individuele medewerkers en management hebben de weg gevonden naar het regionaal loopbaancentrum voor professioneel loopbaanadvies, outplacement, training, etc. Ander belangrijk onderdeel van het loopbaancentrum is de bevordering van mobiliteit en het matchen van vraag en aanbod van werk en medewerkers in de regio, zowel voor vaste als voor tijdelijke werkzaamheden Inkoop In 2009 zijn er diverse overleggen geweest tussen de 19 West-Brabantse gemeenten inzake het bereiken van synergie (het bundelen van krachten op het gebied van inkoopkennis, als ook het in gezamenlijkheid zo efficiënt mogelijk inkopen tegen een beste prijskwaliteit verhouding, alsmede het beperken of zelfs opheffen van de eigen kwetsbaarheid. Gemeente Breda speelt

117

hierin een voortrekkersrol. Het blijkt toch een moeizaam traject te zijn om zo veel gemeenten op één lijn te krijgen. Begin 2010 heeft een werkgroep een intentieverklaring tot regionale inkoopsamenwerking opgesteld. Ondertekening moet nog plaatsvinden. ICT De grote gemeenten binnen de regio West-Brabant hebben in 2009 diverse overleggen gevoerd. Met hele kleine stapjes worden vorderingen geboekt (in de conceptfase). Ons College heeft aangegeven welwillend te staan tegenover een samenwerking op dit gebied, met dien verstande dat dit nieuw te vormen samenwerkingsverband ook rekening houdt met onze betrokken personeelsleden en onze bestaande ICT-componenten (hardware/software). Vooralsnog speelt aanhaken door onze gemeente aan de groep grote gemeenten nog niet. Belastingen Enkele gemeenten binnen de regionale samenwerking hebben inmiddels besloten tot deelname aan de Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB). De startdatum van deze Gr staat gepland voor 1 januari 2012. Eind 2011 loopt ons contract met de gemeente Tilburg af. In de komende periode gaan wij bezien hoe en waar wij onze ‘WOZ/OZB/hondenbelasting’ willen onderbrengen.

E-dienstverlening; DigiDrim Projecten realisatieplan EGEM-I (NUP) In de afgelopen periode is de set basisvoorzieningen die in de periode tot aan 2015 moet worden gerealiseerd, uitgebreid tot ongeveer 20. Deze uitbreiding is verwoord in het NUP (het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid). Onderstaande, in 2009 aangemelde onderwerpen, zijn inmiddels in ontwikkeling genomen dan wel afgerond: E-toegang − − − − −

Internet (webrichtlijnen en verdere uitbreiding); (In bewerking) Samenwerkende catalogi; (gereed) Antwoord voor bedrijven / bedrijvenloket; (gereed) Mijn Overheid (Lokale PIP); (Voorbereiding gestart) Overheid heeft Antwoord (incl. 14+netnummer); (2009 voorbesprekingen; koppelen aan ontwikkeling KCC) E-authenticatie − DigiD-burger. (gereed) Nummers − Burgerservicenummer. (Nagenoeg gereed) Basisregistraties − Gemeentelijke Basisregistratie Personen (BRP/GBA); begin 2010 afgerond − Register Niet-Ingezetenen (RNI); (Nog niet gepland) − Nieuw Handelsregister (NHR); (bronhouder Kamer van Koophandel) e e − Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG); 1 fase 2009 uitgevoerd, 1 kwartaal 2010 gereed) − Basisregistratie Topografie (BRT); (nog niet gepland) − Basisregistratie grootschalige topografie (BGT voorheen GBKN). − Basisregistratie Kadaster (BRK); (bronhouder Kadaster) E-informatieuitwisseling e − Terugmeldvoorziening (TMV); (2009 uitgevoerd 1 kwartaal 2010 operationeel) Standaardisering Nederland open in verbinding (Noiv); In 2009-2010 beleid formuleren omtrent gebruik open standaarden en open source. In 2009 is de virtualisering van het serverpark gebaseerd op openstandaarden.

Frontoffice (Publiekszaken) Doorontwikkeling fysiek kanaal In 2009 is het opleidingsbudget eenmalig verhoogd waardoor een aantal medewerkers een aantal cursussen heeft kunnen volgen. Helaas is de verhoging niet structureel waardoor het probleem niet structureel kan worden opgelost. De behoefte aan korte cursussen en het volgen van bijblijfdagen zal blijven bestaan, zeker in een omgeving als een frontoffice waar men van veel verschillende zaken op de hoogte moet zijn terwijl weten regelgeving vaak veranderd.

118

Telefoniekanaal verder professionaliseren In de begroting 2009 is gevraagd om financiën voor het opzetten van een kennissysteem voor het verder professionaliseren van klantcontacten middels het telefoonkanaal. Dit is inmiddels onderdeel geworden van het realisatieplan EGEM-I welke door B&W en gemeenteraad is goedgekeurd. Aanschaf en implementatie van een kennissysteem staan thans gepland voor 2010, financiën hiervoor zijn ook beschikbaar in 2010. Processen: abonnement referentiemodellen NvvB Het procesgericht werken is in 2009 gestart onder leiding van Advante, die voor een groot aantal werkprocessen van de frontoffice beschrijvingen heeft gemaakt. Dit geldt voor een groot aantal repeterende werkzaamheden en ook voor afdelingsoverstijgende werkzaamheden waarbij duidelijk een knip is gelegd in de werkprocessen tussen frontoffice en backoffice.

Investeringen Krediet Huisvesting Gemeentehuis Vervanging tractie Vervanging tractie 2009

10.422.500 50.919 224.359

Uitgaven tm 2008

Restant eind 2008

10.220.712

201.788 50.919

72.145 130.679 58.084 3.531

173.214 8.86430.189 34.940

183.959 149.279

54.750 218.337

10.818.389

755.272

48.414 8.8643.239 11.866 79.517 5.739 1.189 59.857 377.251

-

Uitgaven 2009

Uitgaven tm 2009

Restant eind 2009

95.167

10.315.879

106.621

13.447 67.679

13.447 67.679

37.472 156.680

120.558 121.815 61.324 15.397 79.517 189.698 150.468 59.857 11.195.640

124.800 26.949 23.074 14.605 49.012 217.147 42.000 298.974 1.097.334

ICT Project Digitalisering Project Vervanging P.C.'s en laptops Project Vastgoed/BAG Vervanging servers Vervanging servers 2009 Vervanging overige hardware Vervanging overige software Vervanging overige software 2009 E-Dienstverlening 2009

245.359 121.815 88.273 38.471 94.122 238.709 367.615 42.000 358.831 12.292.973

119

§F

Verbonden partijen

Inleiding De paragraaf verbonden partijen geeft inzicht in de relaties en verbindingen van de gemeente met verbonden partijen. Van een verbonden partij is sprake wanneer bestuurlijke invloed wordt uitgeoefend en er financiële belangen mee gemoeid zijn. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel hebben in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld en dat bij financiële problemen de gemeente aangesproken kan worden. Concreet gaat het om deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Doel verbonden partijen Een gemeente kan bepaalde (wettelijke) taken zelf uitvoeren of de uitvoering regelen via een gemeenschappelijke regeling met een aantal regiogemeenten, omdat ze te klein is om deze taken zelf efficiënt en effectief uit te kunnen voeren of omdat het wettelijk verplicht is. De gemeente houdt wel de eindverantwoordelijkheid voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. Kernvragen zijn of de doelstellingen van de verbonden partijen nog steeds overeenkomen met die van de gemeente en/of de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd worden. Een tweede belang betreft het budgettaire beslag en de financiële risico’s die de gemeente met verbonden partijen kan lopen. De gemeente zal steeds moeten afwegen welke aanpak de beste garantie geeft dat de taak wordt uitgevoerd op een manier die de gemeente voor ogen heeft. De gemeente moet ook afwegen op welke manier de gemeente voldoende inhoudelijk en financieel toezicht, heeft op het uitvoeren van een taak. Wettelijk kader Het besluit Comptabiliteitsvoorschriften 1995 is, onder andere vanwege de Wet Dualisering Gemeentebestuur vervangen door het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (17 januari 2003). Aangegeven wordt dat een paragraaf ‘Verbonden partijen‘ onderdeel is van de programmabegroting. De paragraaf is gewenst vanwege de bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen en risico’s die worden veroorzaakt door deelname aan derde rechtspersonen, waarmee de gemeente een bestuurlijke en financiële belang heeft in deze rechtspersonen. Als gevolg van de bovenstaande voorschriften is in door de raad op 26 maart 2009 de ‘Verordening ex. Artikel 212 Gemeentewet’ vastgesteld conform artikel 212 van de gemeentewet. Artikel 19 van de verordening luidt: In de begroting en de jaarstukken wordt in de paragraaf verbonden partijen in elk geval ingegaan op (kaders voor het beleid voor het aangaan van) nieuwe verbonden partijen, het beëindigen van bestaande verbonden partijen, het wijzigen van bestaande verbonden partijen, de visie op de verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen, de wijze waarop de gemeente vertegenwoordigt wordt in het bestuur van de verbonden partijen, het openbaar belang per verbonden partij alsmede de financiële bijdrage aan de verbonden partij Beleid ten aanzien van verbonden partijen In regionaal verband is een nota Verbonden Partijen opgesteld welke in februari 2009 opiniërend in de Raad is besproken. In deze nieuwe Nota Verbonden Partijen zijn zeven kaderstellende spelregels benoemd m.b.t.: • Informatievoorziening • Bestuurlijke verantwoordelijkheid en vertegenwoordiging • Zitting in Dagelijks Bestuur • Actieve ondersteuning • Aangaan Verbonden Partij • Financieel instrumentarium • Zienswijze begrotingen en kennisname jaarrekening

120

Met betrekking tot dit laatste punt was voor de raad een zwaarwegend aspect dat het principe 1 “samen trap op; samen trap af” in de nota zou worden opgenomen. Zo zwaar zelfs dat de raad in haar vergadering van 26 februari 2009 unaniem een motie aannam waarin het college werd opgedragen om de zgn. “trap op/trap af-constructie” bij de overige partijen onder de aandacht te brengen. Na verwerking van alle ingebrachte op -en aanmerkingen heeft de Bestuurlijke regiegroep op 25 november jl. ingestemd met het ontwerp Kadernota Verbonden Partijen en inmiddels is deze in de raadsvergadering van 25 februari 2010 vastgesteld. Overzicht verbonden partijen Onze gemeente heeft met veel participanten een relatie die onder de verbonden partijen gerekend kunnen worden. In dit kader beperken wij ons in deze rapportage tot die partijen waarbij sprake is van een aanmerkelijk financieel en bestuurlijk belang. De belangrijkste verbonden partijen voor onze gemeente zijn: • Veiligheidsregio • Openbare Gezondheidszorg West-Brabant • Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord • Werkvoorzieningschap Werk Voor Allen • Recreatieschap Nationaal Park de Biesbosch • Sociaal Economische Samenwerking West-Brabant • Milieu en Afval Regio Breda Voorts neemt de gemeente deel in het maatschappelijk kapitaal (aandelen) van:

Deelneming N.V. Brabant Water Bank Nederlandse Gemeenten Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. Intergas Holding B.V.

Belang Nominaal bedrag Drimmelen (%) 31/12/2009 1,3 € 120.251,76 € 82.646,99 0,065 € 477.194,90 90 6,7 € 125.245,32

Hieronder zijn de belangrijkste ontwikkelingen in 2009 van de deelnemingen van de gemeente Drimmelen genoemd. N.V. Brabant Water Is ontstaan uit een fusie in 2002 tussen de waterleidingbedrijven West Noord-Brabant en Oost Brabant, heeft in 2009 geen dividend uitgekeerd en keert vooralsnog ook in de toekomst geen dividend uit. Bank Nederlandse Gemeenten In de jaarrekening 2009 wordt het in 2009 ontvangen dividend over 2008 verantwoord. De laatste jaren is enkele malen extra dividend uitgekeerd. Zo was er het voornemen om over 2009 een extra dividend uit te keren dat voor de gemeente Drimmelen een extra inkomst zou betekenen van € 130.000. Door de kredietcrisis is dit voornemen niet geëffectueerd. De nettowinst na belastingen van BNG over 2008 bedraagt EUR 158 miljoen (2007: EUR 195 miljoen). Over 2008 is een dividend vastgesteld van EUR 79 miljoen, een pay-out van 50 procent. Het dividend bedraagt EUR 1,42 per aandeel van EUR 2,50 (2007: EUR 1,75 per aandeel). Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. De Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. keert jaarlijks een vast bedrag uit van € 24.504. Vanwege de teleurstellende resultaten wordt sedert 2008 het vaste bedrag niet meer uitgekeerd. Op 26 juni 2008 heeft de raad van de gemeente Drimmelen aan ons college mandaat verleend om onderhandelingen te starten die moeten leiden tot verkoop van het gemeentelijk aandelenpakket in de Beheersmaatschappij c.q. verkoop van (delen van) de activa van de onderneming. In de raadsvergadering van 17 december 2009 heeft het college de gemeenteraad tussentijds geïnformeerd over het verloop van de exploitatie van de beheersmaatschappij en de stand van zaken met betrekking tot de voorgenomen verkoop van 1

Insteek hierbij is dat als de gemeente in financiële zin (o.a. als gevolg van de economische crisis) gekort wordt via het gemeentefonds dit moet doorwerken naar de Verbonden Partijen (lees gemeenschappelijke regelingen). In omgekeerde zin is er uiteraard ook sprake van doorwerking.

121

aandelen c.q. activa. Naar huidige inzichten zal in de loop van 2010 duidelijk worden of de onderhandelingen leiden tot een verkooptransactie. Zie ook de paragraaf weerstandsvermogen, onder risico's, onderdeel d. Intergas Holding B.V. Het dividend is afhankelijk gesteld van het bedrijfsresultaat. Eind november 2008 is de gemeente als aandeelhouder geïnformeerd over het feit dat de huidige verzekeraar (had AAA rating) van Intergas in financiële problemen is geraakt waardoor de investeerder m.b.t. de Cross Lease overeenkomst aanvullende zekerheden verlangt. Door de bank worden aanvullende eisen gesteld aan Intergas. Eén daarvan is dat de komende jaren de solvabiliteit omhoog moet naar meer dan 30% (2008 11,0%) Dit betekent dat Intergas zeker de komende vier à vijf jaar geen dividend mag uitkeren. Onze gemeente bezit momenteel 1.380 aandelen in Intergas Holding B.V. Veiligheidsregio Vestigingsplaats Tilburg De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Per 1 januari 2005 is de gemeenschappelijke regeling “Veiligheidsregio Midden - en West Brabant” in werking getreden. Een samenwerkingsverband tussen de brandweerregio Midden en West Brabant, de GHOR-organisatie en de Gemeenschappelijke meldkamer (GMK). Het doel van Veiligheidsregio is het bewerkstelligen van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde uitvoering van de werkzaamheden, bedoeld in artikel 1, zesde lid van de Brandweerwet 1985 en voorts het bevorderen van een goede hulpverlening bij ongevallen en rampen. Door de fusie van de drie voormalige brandweerregio’s is per 1 januari 2005 sprake van een regionale brandweer Midden - en West Brabant die territoriaal congruent is met de politieregio Midden - en West Brabant. Relatie met programma en doelstellingen De ontwikkelingen in de Veiligheidsregio dragen mede bij aan de hoofddoelstelling van het programma Veiligheid; het verhogen van het algemene veiligheidsgevoel. Met name waar het de subdoelstelling betreft waarin staat vermeld de politie- en brandweerkorpsen op voldoende sterkte te houden, voldoende geoefend te blijven en zoveel mogelijk te komen tot regionale samenwerking. Bestuurlijk belang De burgemeester vertegenwoordigt de gemeente in het AB van de Veiligheidsregio. In het AB zitten de portefeuillehouders van de 26 deelnemende gemeenten. Financieel belang en risico De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage per inwoner. Voor 2009 bedroeg de inwonerbijdrage voor de brandweer € 5,04; voor de GHOR € 1,33, voor de GMK € 1,09 (excl. randapparatuur C2000 en excl. Intekentaken) en voor de Organisatie Gemeenten € 0,62. Totaal voor de Veiligheidsregio bedroeg de bijdrage per inwoner € 8,08 (€ 251.145). Doordat bij de jaarrekening bleek dat het btwcompensabele deel van de bijdrage ruim € 10.000 groter was dan begroot, is de netto bijdrage lager. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

31-12-2008 € 2.827.503 31-12-2008 € 6.027.848

31-12-2009 € 1.385.176 31-12-2009 € 5.954.538

De geraamde vermogenspositie is op basis van de begroting 2010 en exclusief het vreemde vermogen dat zal moeten worden aangetrokken om per 1 januari 2010 de activa van de verschillende brandweerkorpsen over te nemen in het kader van de regionalisering van het beheer van de brandweer. Resultaat verbonden partij Resultaat 2008 verbonden partij € 286.327 batig voor bestemming

122

Ontwikkelingen Op 18 december 2008 is door het algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Midden- en WestBrabant een voorgenomen besluit genomen om te komen tot verdere regionalisering van de brandweer. In 2009 heeft de Veiligheidsregio Midden- en West Brabant zich verder doorontwikkeld om uiteindelijk te worden tot 1 concern, 1 werkgever en 1 rechtspositie. Zo heeft de raad van de gemeente Drimmelen op 23 april 2009 besloten deel te nemen aan de regionalisering van de brandweer conform de voorstellen van het Algemeen Bestuur. Dit alles heeft geresulteerd in een hogere bijdrage aan de veiligheidsregio voor onze gemeente van ± € 140.000,=. Daarnaast werd onze gemeente nog geconfronteerd met interne frictiekosten van € 156.000,=. Doordat alle gemeenten in de regio Midden- en West Brabant voor 1 januari 2010 akkoord zijn gegaan met de nieuwe gemeenschappelijke regeling (Drimmelen bij raadsbesluit van 26 november 2009) is optimaal gebruik gemaakt van de door de rijksoverheid beschikbaar gestelde financiële middelen. Zo kan worden geconcludeerd dat de doelstelling welke het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio voor ogen had ook daadwerkelijk in 2009 is gerealiseerd.

De regionalisering van de brandweer was in 2009 niet de enige ontwikkeling binnen de Veiligheidsregio. In het kader van de rampenbestrijding is in de gemeentelijke kolom hard gewerkt aan het regionaal optimaliseren van de gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie. De regionale Kennis- en Beheers- teams (KBT's) werken aan kennisvergroting, professionalisering, bereikbaarheid en onderlinge uitwisselbaarheid van sleutelfiguren in de rampenbestrijding. Inmiddels hebben de KBT's nieuwe draaiboeken opgesteld voor alle deelprocessen. Daarnaast is er voor Crisiscommunicatie, Opvang en Verzorging en Registreren van Slachtoffers een piketteam samengesteld. Daarnaast zijn er diverse waakvlamovereenkomsten afgesloten met derden die ten tijde van een ramp ondersteuning kunnen bieden aan gemeenten. Openbare Gezondheidszorg West-Brabant Vestigingsplaats Breda De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd De Openbare gezondheidszorg West-Brabant heeft als doel het inhoud geven aan de voor de deelnemende gemeenten noodzakelijke en de door de deelnemende gemeenten gewenste samenwerking op het terrein van de openbare gezondheidszorg. Het samenwerkingsverband omvat de volgende activiteiten: • Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst West-Brabant (GGD) • Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie bij Ongevallen en Rampen (GHOR) Relatie met programma en doelstellingen Programma Zorg. De gemeente Drimmelen heeft de zorg voor kwetsbare inwoners die onvoldoende in staat zijn om zelfredzaam te opereren, o.a. gezondheid of leefomstandigheden. De gemeentelijke taken richten zich op uitvoering van o.a. collectieve preventieve gezondheidszorg. Bestuurlijk belang Wethouder Krook vertegenwoordigde de gemeente in het Algemeen Bestuur van de Openbare Gezondheidszorg West-Brabant. Financieel belang en risico De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage per inwoner. Voor 2009 is de totale bijdrage voor de GGD vastgesteld op een bedrag van € 451.704, inclusief beleidsintensivering. Op 29 januari 2009 heeft de gemeenteraad ingestemd met het hernieuwd vastgestelde basistakenpakket van e de GGD 2009 – 2012. Ook heeft de gemeenteraad ingestemd met de 1 begrotingswijziging 2009 van de GROGZ betreffende de uitvoering en financiering van het Basistakenpakket 2009 – 2012 van de GGD West-Brabant. e Met de goedkeuring van de 1 begrotingswijziging is alleen voorzien in de benodigde financiering in 2009. Voor de uitvoering van het vastgestelde basistakenpakket voor de jaren 2010, 2011 en 2012 moeten extra middelen beschikbaar worden gesteld. In het meerjarenperspectief is hiermee rekening gehouden.

123

Elektronisch kinddossier (EKD) Voor de invoering van het EKD zijn door de rijksoverheid via het gemeentefonds specifieke middelen beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn echter niet toereikend voor de bekostiging van de totale kosten EKD. Daarom is besloten om voor 2009 en volgende jaren rekening te houden met een structurele bijdrage van € 48.000 per jaar voor de financiering van het EKD voor GGD en Thuiszorginstellingen in de regio. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2008 € 432.402 01-01-2008 € 19.379.000

31-12-2008 € -784.186 31-12-2008 23.913.000

Resultaat verbonden partij Resultaat 2008 verbonden partij € -1.216.000 Ontwikkelingen Bij de begrotingswijziging 2009 is besloten tot gefaseerde beleidsintensivering. Ingezet is op het actief benaderen van het basisonderwijs en netwerkpartners (m.n. maatschappelijk werk) om gezamenlijk tot zorgstructuren (zorgteams, ZAT’s) te komen. Aanvullend hierop wordt in 2010 ingezet op de invoering van zorgteams op het voortgezet onderwijs. Voorts is bij de begrotingswijziging 2009 besloten tot gefaseerde beleidsintensivering t.b.v. inzet voor SOA/HIV bestrijding. Deze inzet zat formatief bijna 40% onder de landelijke norm.

Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord Vestigingsplaats ’s-Hertogenbosch De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Op 26 mei 2005 heeft de gemeenteraad ingestemd met de nieuwe gemeenschappelijke regeling Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord. De gemeenschappelijke regeling werd met ingang van 1 november 2005 gerealiseerd. Hoewel de nieuwe Gemeenschappelijke regeling één organisatie is, bestaat deze uit twee aparte RAV’s, op schaal van de gelijknamige veiligheidsregio’s: RAV Midden/West-Brabant en RAV Brabant Noord. De regeling is gebaseerd op de Wet gemeenschappelijke regelingen en op de Gemeentewet. De GR RAV Brabant Midden-West-Noord heeft tot doel het verlenen of doen verlenen van ambulancezorg. Zij tracht dit doel te bereiken met alle wettelijke toegestane middelen, die daaraan een bijdrage kunnen leveren.

De GR RAV Brabant Midden-West-Noord heeft tot taak: • Het instellen en instandhouden van een Regionale Ambulancevoorziening ten behoeve van het werkgebied West- en Midden-Brabant en Brabant-Noord; • Het instandhouden van een meldkamer ambulancezorg ten behoeve van het werkgebied Midden-en West-Brabant en Brabant-Noord; • Het vaststellen en (doen) uitvoeren van het Regionaal Ambulance Plan van de regio’s Midden-en West-Brabant en Brabant-Noord; • Het (doen)leveren van een bijdrage aan de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen ten behoeve van de Veiligheidsregio Midden-en West-Brabant en de Hulpverleningsdienst Brabant-Noord. Relatie met programma en doelstellingen De programma’s Zorg en Veiligheid; een goed functionerende RAV dient de hoofddoelstelling van dit programma: het verhogen van het algemene veiligheidsgevoel. Tevens is het verweven in het programma Zorg. Bestuurlijk belang Wethouder Krook vertegenwoordigde de gemeente in het Algemeen Bestuur van GR RAV Brabant Midden-West-Noord.

124

Financieel belang en risico De gemeente Drimmelen betaalde in 2009 een bijdrage van € 10.417 in de meerkosten van een publieke organisatie, in de kosten van de Gemeenschappelijke Meldkamer/C2000. Ook betaalde de gemeente bij wijze van voorfinanciering een bijdrage in de kosten verbonden aan de regeling bezwarende beroepen van € 34.898.

Begin 2008 heeft College van Beroep voor het Bedrijfsleven uitspraak gedaan inzake de beslissing van de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) om de kosten van FLO (vervroegd uittreden) vanaf 2005 niet langer te vergoeden. De uitspraak houdt in, dat de Nza de kosten aan de publieke ambulancediensten moet vergoeden. Naar aanleiding hiervan heeft de Nza medio 2008 besloten om 60% van de berekende kosten betaalbaar te stellen. Door de publieke diensten is hiertegen bezwaar gemaakt omdat ze conform de rechtelijke uitspraak 100% van vergoeding willen ontvangen. In verband met onduidelijkheid over hoogte van de vergoeding heeft het Dagelijks Bestuur voorgesteld om de op basis van de huidige overgangsregeling voor 5 jaar (2009 t/m 2013) vastgestelde voorfinanciering van € 2,02 per inwoner te verlagen tot € 0,92 per inwoner, exclusief indexering. Op 1 juli 2009 heeft het Algemeen Bestuur met dit voorstel ingestemd met als resultaat een voordeel van € 29.195 voor de gemeente Drimmelen in de begroting 2009. Ook heeft het Algemeen Bestuur ingestemd met het voorstel om de meerkosten FLO 2006 tot en met 2008 (voor Drimmelen een bedrag van € 63.675) aan de gemeenten terug te storten. Het voordeel is verwerkt in het meerjarenperspectief van de begroting. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2008 € 771.532 31-12-2008 € 3.797.570 01-01-2008 € 17.842.586 31-12-2008 € 23.028.103

Resultaat verbonden partij Resultaat 2008 verbonden partij € 3.026.218 Ontwikkelingen Op 1 januari 2011 treedt de nieuwe Wet op de Ambulancezorg (WAZ) in werking, waarin het vergunningsstelsel is aangepast. Er komt per Veiligheidsregio één aanbieder van ambulancezorg, in de vorm van een regionale ambulancevoorziening. In 2010 worden de daartoe ingekomen aanvragen beoordeeld en de vergunningen toegewezen. De RAV MWN heeft een aanvraag ingediend maar de uitslag hiervan is nog niet bekend.

Werkvoorzieningschap Aanvullend werk Voor Allen (WAVA) Vestigingsplaats Oosterhout De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Het doel van het werkvoorzieningschap is het uitvoeren van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) in het rechtsgebied van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) door op een zo doelmatig mogelijke wijze de taken en bevoegdheden op het terrein van de gesubsidieerde arbeid en de arbeidsreïntegratie te behartigen. Het werkvoorzieningschap heeft voor de uitvoering van haar taken de werkmaatschappij !GO BV opgericht. Deze werkmaatschappij is onderdeel van WAVA Beheermaatschappij BV. De GR WAVA is de enige aandeelhouder van deze beheermaatschappij en kan zo sturing aan het gehele proces geven. De belangrijkste taak van de GR is toe te zien op een juiste uitvoering van de WSW. Hiertoe is met !GO een overeenkomst afgesloten (incl. verhuur onroerend goed en detachering personeel). Relatie met programma en doelstellingen De hoofddoelstelling van het programma Zorg is, dat de gemeente wil bevorderen dat ook kwetsbare groepen mee blijven doen aan de samenleving en wil voorkomen dat mensen in een kwetsbare positie terechtkomen. Onderdeel van deze hoofddoelstelling is de inzet van werkgelegenheidsmaatregelen, arbeidsreïntegratie en de invulling van de wettelijke taak op grond van de Wet sociale werkvoorziening (WSW). De GR WAVA is in regionaal verband in het leven geroepen om de gemeentelijke zorgplicht WSW en de reïntegratieplicht te kunnen vervullen.

125

Bestuurlijk belang De gemeente heeft één vertegenwoordiger, te weten wethouder mevr. M. Vos - Kroeze in het Algemeen Bestuur (AB) van WAVA. In dit AB zitten de portefeuillehouders van de zes deelnemende gemeenten. In het kader van de op handen zijnde nieuwe juridische structuur van WAVA zullen in de toekomst twee vertegenwoordigers vanuit het college van B&W van iedere gemeente in het Algemeen Bestuur vertegenwoordigd zijn. De gemeenteraad heeft op 13 december 2007 met deze statutenwijziging ingestemd. Een kleine tekstuele aanpassing van bedoelde concept statuten moet nog formeel geaccordeerd worden. Dit zal naar verwachting plaatsvinden in april 2010. Financieel belang en risico De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage per geplaatste WSW-er plus een bijdrage in het exploitatietekort. Voor 2009 is deze bijdrage in totaal geraamd op € 201.310,-. De bijdrage 2008 is in de primaire begroting geraamd op € 161.917,- (73 personen). Eind 2007 heeft het bestuur van WAVA de begroting 2008 aan de gemeente aangeboden. Op grond hiervan moest een aanvullende gemeentelijke bijdrage 2008 geraamd worden van € 118.962. Dit bedrag is goedgekeurd in de Voorjaarsnota 2008. Het geconsolideerde resultaat 2008 komt uit op een positief saldo van € 485.000. Bij de begroting 2008 was nog uitgegaan van een resultaat van nul. Ten opzichte van de begroting derhalve een beter resultaat van € 485.000. Ten opzichte van de begroting derhalve een beter resultaat van € 0,5 miljoen. In de vergadering van het Algemeen Bestuur d.d. 16 april 2008 is besloten om 50% van de meevaller binnen het bedrijf te laten voor het vormen van een financiële buffer en de resterende 50% te restitueren aan de participanten. Voor onze gemeente betekent dit een incidentele meevaller van € 31.000 in 2009. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen 1

01-01-2008 € 548.000 01-01-2008 € 14.809.000

1

31-12-2008 € 1.033.000 31-12-2008 € 6.768.000

na aanzuivering negatief resultaat

Resultaat verbonden partij Het resultaat over 2008 van GR WAVA geconsolideerd is € 1.950.000 negatief vóór de bijdrage van de deelnemende gemeenten in het resultaat en € 485.000 positief nà verwerking van deze bijdrage als bate. Ontwikkelingen Op 14 december 2006 heeft de gemeenteraad op grond van de resultaten van een extern bureau, de jaarrekening 2005 en de begroting 2007 van de Gemeenschappelijke Regeling Wava/Go een aantal besluiten genomen m.b.t. de financiële positie en de toekomst van de GR Wava/Go. Besloten is om de teugels aan te halen en hiermee het accent weer te leggen bij de uitvoering van de wettelijke taak, te weten het realiseren van passende arbeid en zorg voor de doelgroep. Tevens is besloten om de tekorten uit het verleden en het verwachte verlies voor 2006 aan te zuiveren en vanaf 2007 jaarlijks extra bij te dragen ter afdekking van toekomstige tekorten. De betreffende financiële transacties zijn/worden inmiddels afgehandeld. Voorts hebben de deelnemende WAVA-gemeenten, waaronder Drimmelen, zich uitgesproken om het gemeentelijk opdrachtgeverschap als ‘preferred supplier’ te intensiveren (bijv via contractcompliance/social return). Per 1 januari 2008 is fase 2 van de nieuwe wetgeving modernisering WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) in werking getreden. In nauwe samenwerking met Wava/Go en de deelnemende gemeenten zijn in 2008 verdere voorstellen ontwikkeld voor de uitvoering van de gemoderniseerde WSW. Op 26 juni 2008 heeft de gemeenteraad met deze voorstellen ingestemd (incl. verordening cliëntparticipatie WSW en verordening PGB begeleid werken WSW). Voor een toelichting op de aanvullende financiële risico’s wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen.

Natuur- en recreatieschap Nationaal Park de Biesbosch Vestigingsplaats Provinciehuis te ‘s-Hertogenbosch De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Het recreatieschap behartigt het belang van bescherming en ontwikkeling van natuurschoon, het bewaren en ontwikkelen van het landschappelijk karakter en de zorg voor en ontwikkeling van de recreatie.

126

Daartoe heeft het schap onder andere de volgende taken: • Het opmaken en vaststellen van beleids- en werkplannen. • Advisering en leveren van medewerking aan plannen van het Overleg orgaan Nationaal Park de Biesbosch en deelnemende gemeenten. • Verkrijgen van financiële middelen en subsidiëring van werken en het vaststellen van verordeningen. Relatie met programma en doelstellingen In programma Economische zaken, is als subdoelstelling in dit programma opgenomen: het op de kaart zetten de gemeente en het toeristisch en recreatief product en het ontwikkelen, stimuleren en het geven van nieuwe impulsen waarbij onder andere bijzondere aandacht wordt geschonken aan het Gebiedsplan Wijde Biesbosch. Bestuurlijk belang De gemeente Drimmelen heeft in het Algemeen Bestuur en in het Dagelijks bestuur één vertegenwoordiger zitten in de persoon van wethouder mevr. M. Vos - Kroeze. Op 24 mei 2007 is de gemeenteraad akkoord gegaan met de vaststelling van een nieuwe gemeenschappelijke regeling naar aanleiding van de uittreding van enkele participanten. Financieel belang en risico De gemeente Drimmelen draagt jaarlijks op basis van de gemeenschappelijke regeling Natuuren recreatieschap Nationaal Park de Biesbosch 25% bij in het negatieve saldo van het Natuuren recreatieschap NP de Biesbosch. De kosten hiervoor bedragen in 2009 € 31.025. Ten behoeve van de uitvoering en coördinatie van de beleidsgroep integrale veiligheid NP de Biesbosch ontvangt de gemeente van het recreatieschap jaarlijks een bedrag van € 4.538 op basis van het convenant beleidsgroep integrale veiligheid Biesbosch.

Het Biesbosch informatie centrum te Drimmelen is door het Natuur- en recreatieschap NP de Biesbosch overgedragen aan Staatsbosbeheer. Met betrekking tot de huur is in 2001 een regeling afgesproken tussen de gemeente en het recreatieschap over betaling van de huur. De gemeente Drimmelen neemt van 2001 tot en met 2005 de kosten van de huur van de grond van het bezoekerscentrum op zich. Vanaf 2006 tot 2010 is er sprake een afbouwregeling waarbij de gemeente haar bijdrage jaarlijks met 20% vermindert tot uiteindelijk nul in 2010. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2008 € 139.800 01-01-2008 € 47.482

31-12-2008 € 106.234 31-12-2008 € 5.617

Resultaat verbonden partij Resultaat 2008 verbonden partij € 3.334 Ontwikkelingen In 2006 zijn een aantal gemeenten uit de gemeenschappelijke regeling getreden. De Raad van de gemeente Drimmelen heeft besloten de deelname aan de GR voort te zetten. Overgebleven zijn de provincie, de gemeente Werkendam en de gemeente Drimmelen. Als grondgebiedgemeente moet de verantwoordelijkheid genomen worden en belangen behartigd worden. De gemeente kan meer haar stempel zetten op het toekomstig beleid. Halverwege 2007 zijn de gesprekken met het Hollandse Natuur- en recreatieschap en de gemeente Dordrecht weer opgang gekomen. Het streven is erop gericht om in 2010/2011 één parkschap te vormen.

Sociaal Economische Samenwerking West-Brabant Vestigingsplaats Het kantoor van SES West-Brabant is gevestigd in Roosendaal. De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Op basis van een gemeenschappelijke regeling werken de achttien West-Brabantse gemeenten samen in het openbaar lichaam SES West-Brabant aan een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde afstemming tussen de gemeenten op de sociaal economische beleidsterreinen in de ruimste zin van het woord. Dit betreft de beleidsterreinen economische zaken, bedrijventerreinen, arbeidsmarkt & werkgelegenheid en toerisme & recreatie.

127

Relatie met programma en doelstellingen In de programmabegroting 2009 staat in het programma Economische zaken o.a. vermeld dat we de lokale werkgelegenheid willen bevorderen. Om dit te monitoren worden jaarlijks werkgelegenheidsenquêtes uitgevoerd door SES en wordt beleidsmatig de bevordering van de werkgelegenheid in de regio ondersteund. Verder staat in de programmabegroting dat we ontwikkelingskansen willen voor de detailhandel in alle kernen. Er wordt gewerkt aan een regionale detailhandelsnota om op termijn de ongebreidelde groei van winkelvloeroppervlak in de regio te kunnen voorkomen. Tenslotte kan SES ondersteuning bieden bij ‘het op de kaart zetten’ van de gemeente Drimmelen als toeristisch recreatieve gemeente. Daarbij kunnen ontwikkelingen gestimuleerd worden en nieuwe impulsen krijgen. Bestuurlijk belang De gemeente Drimmelen werd in 2009 door wethouder mevr. M. Vos - Kroeze vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. Het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling SES West-Brabant wordt gevormd door de achttien West-Brabantse gemeenten. Uit het algemeen bestuur is een dagelijks bestuur van zeven leden geformeerd, dat standpunten en reacties formuleert namens de regio als resultaat van gezamenlijke afweging. In dezelfde structuur vertegenwoordigt wethouder Vos de gemeente Drimmelen ook in de uitvoeringsorganisatie NV REWIN. Naast de achttien West-Brabantse gemeenten is hierbij echter ook de Zeeuwse gemeente Tholen betrokken. Financieel belang en risico Financiering van de gemeenschappelijke regeling vindt plaats op basis van het aantal inwoners per gemeente. Begroot was een bedrag van € 76.504 en is uiteindelijk € 75.540 geworden. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2008 € 172.927 01-01-2008 € 1.223.791

31-12-2008 € 112.082 31-12-2008 € 1.426.745

Resultaat verbonden partij Resultaat 2008 verbonden partij -/- € 11.630 Ontwikkelingen Geen relevante ontwikkelingen.

Milieu en Afval Regio Breda (MARB) Vestigingsplaats Breda De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd De Gemeenschappelijke Regeling Milieu en Afval heeft als doel het bewerkstelligen van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde afstemming tussen de gemeenten op de beleidsterreinen milieu en afval en de uitvoering van gemeenschappelijke taken op het gebied van afval, alsmede het behartigen van de belangen van de deelnemende gemeenten bij de nazorg van de Regionale Stortplaats Zevenbergen en de Afvalstoffenberging Bavel-Dorst. Relatie met programma en doelstellingen In het coalitieprogramma “Samen realistisch vernieuwen” is aangegeven dat in het nieuwe milieubeleidsplan aandacht moet worden besteed aan duurzaamheid. Uit de startbijeenkomst met de relevante doelgroepen, ten behoeve van het opstellen van het milieubeleidsplan 2007-2010+, is uitdrukkelijk als wens naar voren gekomen dat aandacht moet worden besteed aan duurzaamheid. In het derde kwartaal van 2007 is het milieubeleidsplan 2007-2010+ vastgesteld. Hierbij heeft de raad het nieuwe milieubeleid bepaald en prioriteiten gesteld, afhankelijk van beschikbare personele en financiële middelen.

Duurzaamheid vormt de rode draad van het milieubeleidsplan. Een van de in het milieubeleidsplan genoemde activiteiten was het uitvoeren van een duurzaamheidsscan/ opstellen duurzaamheidsplan. In de begroting 2008 is voor het uitvoeren van de duurzaamheidsscan € 10.000 beschikbaar gesteld. Gelet op allerlei nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid heeft het college van burgemeester en wethouders op 26 februari 2008 echter besloten af te zien van het uitvoeren van een duurzaamheidsscan en het opstellen van een duurzaamheidsplan. In plaats daarvan is de intentie uitgesproken deel te nemen aan de Stimuleringsregeling Lokaal Klimaatbeleid.

128

Hierbij wordt de gemeente ondersteund door Milieu & Afval Regio Breda (MARB) en Senternovem. De gemeenteraad is over deze beleidswijziging via een raadsbrief (17 april 2008) geïnformeerd. MARB heeft inmiddels, samen met de gemeenten uit de regio, negen regionale projecten geformuleerd in het kader van de stimuleringsregeling. Deze projecten betreffen de gemeentelijke gebouwen, bestaande woningen en nieuwbouw, bedrijven en grootschalige DEopties. Door deelname aan al deze regionale projecten komt de gemeente in aanmerking voor een uitkering basispakket. Voor Drimmelen bedraagt deze circa € 90.000 voor vier jaar. Het is de bedoeling dat iedere gemeente de verkregen uitkering stort in een regionaal fonds. Dit fonds vormt het werkbudget, waaruit de salariskosten van de deelnemers uit de diverse projectgroepen en externe deskundigen betaald worden. Omdat het bij de Stimuleringsregeling gaat om cofinanciering, heeft dit volgens berekeningen van de MARB tot gevolg dat de gemeente Drimmelen jaarlijks circa € 20.000 in moet zetten aan eigen personeel of kosten. Indien de gemeente eigen menskracht inzet ten behoeve van de regionale projecten, dan ontvangt de gemeente dit geld deels terug. Gelet echter op het capaciteitstekort bij onze gemeente, zal deze inzet echter minimaal zijn. Naast de SLOK is in 2009 ook vorm gegeven aan duurzaamheid door het gezamenlijk inzamelen van groenafval ten behoeve van de opwekking van duurzame energie en door het in gang zetten van de pilot ‘maak je verbouwing duurzaam (informatiecentrum voor informatie en adviezen op het gebied van duurzaam bouwen)’. Bestuurlijk belang Onze gemeente werd in 2009 vertegenwoordigd door wethouder mevr. M. Vos - Kroeze in het Algemeen Bestuur van de MARB. In dit AB zitten portefeuillehouders van de 12 aangesloten gemeenten. Financieel belang en risico Gemeente Drimmelen betaalt jaarlijks een netto (na bcf) bijdrage van € 0,925 per inwoner. Voor 2009 resulteert dit in een begrote bijdrage van € 24.616. Binnen het kader van de transportkostenpooling (afvoer huis-aan-huis ingezamelde rest- en GFT-afval naar verwerker in Moerdijk) krijgt onze gemeente (afhankelijk van de ingezamelde en afgevoerde tonnages) in 2009 een bedrag uitgekeerd dat ligt rond de € 20.098.

De vermogenspositie van de MARB in 2008 was: Vermogenspositie Eigen vermogen 01-01-2008 € 1.693.381 31-12-2008 € 1.542.790 Vreemd vermogen (incl. voorz.) 01-01-2008 € 21.230.912 31-12-2008 € 21.802.624 Resultaat verbonden partij Resultaat 2008 € 121.128 positief (na bestemming) Ontwikkelingen Op afvalgebied loopt, via de MARB namens de aangesloten gemeenten, een onderzoek naar de ontwikkeling van de toekomstige gft-afval inzameling en verwerking in het perspectief van de beëindiging verwerkingscontracten gft-afval begin 2012. Hierbij wordt een koppeling gemaakt met de ontwikkelingen in de verwerkingstechniek (is vergisting naar duurzame energie toepassen mogelijk) in plaats van de huidige compostering en wat zijn de mogelijkheden in combinatie met torrefactie. Ook zal de inzamelmethodiek nader worden onderzocht. Gemonitord zal worden de ontwikkeling van de aanleverplicht op onderdelen (grof) huishoudelijk restafval en gft-afval. Op milieugebied is er reeds onderzoek naar de verwerking van biomassa en geluidssanering van woningen met een te hoge geluidsbelasting door wegverkeer binnen de bebouwde kom. Hier komen nog bij gebouwgebonden opties (duurzame energie), windenergie, monitoring duurzaam bouwen, natuuren milieueducatie en luchtkwaliteit.

Binnen het kader van de Brabantse samenwerking is er gekozen voor een samenwerking tussen MARB en Regionale MilieuDienst (RMD), genaamd DUO West-Brabant. De toegevoegde waarde van de ondersteuning door DUO West-Brabant is dat er op de schaal van de regio West-Brabant activiteiten worden ontplooid die bijdragen aan een duurzame samenleving. Daartoe is door de 19 deelnemende gemeenten op 8 december 2009 een convenant ondertekend.

129

In 2009 zijn in gezamenlijkheid twee aanbestedingstrajecten opgestart die in 2010 worden geëffectueerd, te weten de glasinzameling en GFT-inzameling per 2012. Voormalige verbonden partijen

Het beleid ten aanzien van verbonden partijen is kritisch, en elke gelegenheid die zich voordoet, wordt gebruikt om de huidige samenwerkingsvormen tegen het licht te houden. Voor de jaarrekening 2009 zijn een aantal voormalige verbonden partijen te noemen, waarmee we nog wel een relatie hebben in 2009, maar die gericht zijn op afbouw. Regionaal Archief West-Brabant Tot 2004 was deze archiefzorg toevertrouwd aan het Regionaal Archief West Brabant, locatie Oosterhout. Voor de gemeenschappelijke regeling is de jaar- en liquidatierekening vastgesteld. Daar enkele zaken met betrekking tot personele aangelegenheden niet geheel afgerond konden worden, is besloten om de gemeente Oosterhout aan te wijzen om zorg te dragen voor de uitvoering en kosten werkgeversplichten. Middels een overeenkomst zullen de kosten bij de (oud) deelnemers aan de gemeenschappelijke regeling in rekening gebracht worden. In december 2009 is door de gemeente Oosterhout de eindafrekening opgemaakt. Hierdoor is de liquidatie van de gemeenschappelijke regeling Regionaal Archief West-Brabant geheel afgerond en zijn er geen verdere financiële verplichtingen meer.

130

131

§G

Grondbeleid

Onder grondbeleid verstaan we het gehele instrumentarium dat de gemeente ter beschikking staat om de vastgestelde ruimtelijke, en deels ook economische, doelstellingen te realiseren. Een gemeente speelt bij de uitvoering van het grondbeleid een actieve of een faciliterende rol met uiteraard diverse gradaties daar tussen. A. Grondnota

Op 14 april 2005 heeft de raad een nieuwe Grondnota en de daarin genoemde beleidsregels c.q. spelregels vastgelegd. Deze Grondnota vormt het beleidskader waarbinnen activiteiten op het gebied van grondexploitatie plaatsvinden. Daarnaast maken ook externe factoren zoals de invoering van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), de nieuwe Wro en de wettelijke eisen op het gebied van rechtmatigheid dat een geformaliseerd beleidskader wenselijk is. De Grondnota gaat in op de volgende onderwerpen: • strategische visie rondom de grondexploitaties • beleidsregels rondom winstneming • reservepositie • risico-inschatting • grondprijzen • (budget voor) strategische verervingen • spelregels voor grondexploitaties • informatievoorziening • toerekening van apparaatskosten • control op het gebied van grondexploitaties • omgang met marktpartijen Van passief naar actief grondbeleid Een gemeente speelt bij de uitvoering van het grondbeleid een actieve of een faciliterende rol met uiteraard diverse gradaties daartussen. Van actief grondbedrijf is sprake als de gemeente zelf gronden aankoopt, zo nodig tijdelijk beheert en vervolgens uitgeeft. Het exploitatierisico is bij een actief grondbeleid maximaal. Hiertegenover staat dat substantiële winsten kunnen worden gegenereerd. In de praktijk blijkt echter dat ontwikkelaars veelal een dermate grondpositie innemen dat volledige planuitvoering door de gemeente niet mogelijk is. In Drimmelen is dit dikwijls het geval. Hierdoor wordt de gemeente in een andere, meer faciliterende rol gedwongen. De gemeente wordt dan verzocht het bestemmingsplan te herzien om het bouwen van nieuwe woningen, dan wel bedrijventerrein mogelijk te maken. In de meeste gevallen worden anterieure overeenkomsten op grond van de Wet ruimtelijke ordening en het Besluit ruimtelijke ordening met projectontwikkelaars afgesloten, voordat een bestemmingsplan wordt gewijzigd. Met deze overeenkomsten wordt voor zover mogelijk gezorgd voor een volledige verrekening van de gemeentelijke kosten en realisering van gemeentelijke doelstellingen. Ook het risico van planschade wordt middels de anterieure overeenkomst bij de ontwikkelaar in rekening gebracht. Dit gebeurt door tussenkomst van het grondbedrijf. Nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening i.c.m. Grondexploitatiewet Met ingang van 1 juli 2008 is de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening (Wro) en het nieuwe besluit Ruimtelijke Ordening (Bro) in combinatie met de nieuwe grondexploitatiewet (Grex) in werking getreden. Doelstelling van de nieuwe wet is een goede regeling voor kostenverhaal, binnenplanse verevening en enkele locatie-eisen bij particuliere projectontwikkeling. Deze zijn dus meerledig: • het duidelijk inkaderen van wettelijk privaatrechtelijk kostenverhaal; • verbetering publiekrechtelijk kostenverhaal; • wettelijke basis voor het stellen van locatie-eisen aan aanleg openbare ruimte; • de mogelijkheid tot het stellen van eisen aan sociale huur en particulier opdrachtgeverschap.

Op grond van de Grex kunnen gemeenten zowel via het privaatrechtelijke spoor als publiekrechtelijke spoor trachten het kostenverhaal en de ‘locatie-eisen’ te regelen. Het privaatrechtelijke spoor baseert zich op het principe dat de gemeente een overeenkomst sluit met de eigenaar van de desbetreffende, te ontwikkelen, gronden en in die overeenkomst het kostenverhaal regelt. Het publiekrechtelijke spoor heeft gestalte gekregen in de vorm van het exploitatieplan.

132

De Grex verplicht de gemeenten niet vóórafgaand aan het vaststellen van een exploitatieplan of daarna met eigenaren c.q. ontwikkelaars in onderhandelingen te treden om tot overeenkomsten te komen. Een gemeente mag ook direct kiezen voor het privaatrechtelijke spoor door middel van het sluiten van anterieure overeenkomsten. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat het overgrote deel van de gemeenten zullen proberen anterieure overeenkomsten af te sluiten. Het sluiten van overeenkomsten biedt meer voordelen, zoals: • meer zekerheid over tempo, aard en omvang van het bouwprogramma; • meer kans op hogere opbrengsten; • mogelijkheden tot verevenen; • meer regiezaken kunnen regelen; • mogelijkheden tot maatwerkafspraken; • andere aspecten ook te regelen, zoals grondoverdracht of exploitatie van vastgoed; • besparing bestuurlijke lasten en procedures. Verder is in artikel 6.24 Grex bepaalt dat B&W in de overeenkomst bepalingen kan opnemen inzake financiële bijdragen aan de grondexploitatie en de verrekening van planschades. Indien een gemeente dergelijke financiële bijdragen wil regelen, zal zij dit via een anterieure overeenkomst met een ontwikkelaar, te sluiten vóórafgaand aan de vaststelling van het exploitatieplan, moeten regelen. Daarnaast kan het college in een overeenkomst zaken regelen die niet in het exploitatieplan kunnen worden vastgelegd. Voor de gemeente geldt de verplichting een exploitatieplan vast te stellen in de volgende gevallen: • het verhaal van kosten van de grondexploitatie is niet anderszins verzekerd; • er is sprake van een ‘bouwplan’; • het bepalen van een tijdvak waarbinnen de exploitatie zal plaatsvinden of fasering van de uitvoering van werken en werkzaamheden is noodzakelijk; • het stellen van eisen voor werken en werkzaamheden voor het bouwrijp maken, de aanleg van nutsvoorzieningen en de inrichting van de openbare ruimte of regels omtrent het uitvoeren van deze werken en werkzaamheden is noodzakelijk; • de uitwerking van de regels met betrekking tot de uitvoerbaarheid is noodzakelijk. Het exploitatieplan dient gelijktijdig vastgesteld en bekendgemaakt te worden met het bestemmingsplan, de wijziging, het projectbesluit of het besluit waarop het betrekking heeft. De gemeente Drimmelen heeft in het jaar 2009 een exploitatieplan laten opstellen voor het project Lage Zwaluwe West. Dit exploitatieplan is gelijktijdig met het bestemmingsplan door de gemeenteraad vastgesteld op 29 oktober 2009 en daarna bekendgemaakt. Verder is door de gemeente Drimmelen in 2009 voor de overige projecten het privaatrechtelijke spoor bewandeld op basis van vrijwillige samenwerking met de diverse private partijen. Onder andere vanwege gewijzigde wetgeving is het noodzakelijk tot aanpassing van de huidige Grondnota over te gaan. Daarnaast worden in vergelijking met de Grondnota 2005 wijzigingen voorbereid in de wijze waarop het grondbedrijf zal samenwerken met de overige onderdelen van de gemeentelijke organisatie om de effectiviteit te vergroten. Voor zover mogelijk zal de samenwerking worden afgestemd op het projectmatig werken zoals dat door de gemeentelijke organisatie wordt nagestreefd. De ontwikkelingen in de jurisprudentie ten aanzien van staatssteun en aanbestedingen verplichten het grondbedrijf eveneens om wijzigingen aan te brengen in de werkwijze van het grondbedrijf. In 2010 wordt een geactualiseerde grondnota aan de raad aangeboden. StructuurvisiePlus In oktober 2008 is ambtelijk en in eigen beheer gestart met de actualisering van de StructuurvisiePlus. De nu geldende StructuurvisiePlus dateert van 29 november 2001 en heeft een looptijd tot 2015. Het plan zoals het er nu ligt is niet echt verouderd, maar vraagt mede in het licht van de wetsherziening een actualiseringslag. Bouwactiviteiten in 2009 Hiervoor wordt verwezen naar het programma Ruimte en Wonen.

133

Instellen nieuwe reserve Ruimtelijke ontwikkelingen Tot nu toe wordt bij exploitatieovereenkomsten een bijdrage voor de reserve Bovenwijkse voorzieningen en de reserve Groenaanleg in rekening gebracht. Deze systematiek is gebaseerd op de regelgeving van vóór 1 juli 2008. Op deze datum is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) en het nieuwe Besluit ruimtelijke ordening in combinatie met de nieuwe Grondexploitatiewet in werking getreden. In de Wro is de mogelijkheid opgenomen om in de exploitatieopzet bovenplanse kosten op te nemen voor meerdere locaties of gedeelten daarvan en deze kosten in de vorm van een bijdrage te verhalen. De kosten van bovenwijkse voorzieningen, die geheel of voor een gedeelte aan het project kunnen worden toegerekend, kunnen met de nieuwe wetgeving rechtstreeks aan een projectontwikkelaar in rekening worden gebracht als exploitatiebijdrage, in plaats van een bijdrage aan een reserve. Sinds de invoering van de Wro kan de gemeente ook een financiële bijdrage voor ruimtelijke ontwikkelingen opleggen in de vorm van een bijdrage aan een reserve Ruimtelijke ontwikkelingen. Bij de nieuwe geactualiseerde grondnota, welke in 2010 aan de gemeenteraad zal worden aangeboden, zal voorgesteld worden een nieuwe reserve Ruimtelijke ontwikkelingen in te stellen voor de projecten die ingevolge het nieuwe regime van de nieuwe Wro zijn toegepast. De criteria profijt, toerekenbaarheid en proportionaliteit zijn hierop van toepassing. In het jaar 2009 heeft de gemeente Drimmelen nog geen bijdragen geïnd ingevolge de afgesloten anterieure overeenkomsten op basis van de nieuwe wetgeving. De eerste bijdragen worden pas in 2010 verwacht (zie ook paragraaf G grondbeleid bij de programmabegroting 2010).

B. Financiële positie grondexploitatie

Ten behoeve van de bepaling van het weerstandsvermogen voor de grondexploitatie zijn de verwachte boekwaardes en financiële risico’s voor de plannen in beeld gebracht. Daarbij is er van uitgegaan dat de niet in exploitatie genomen gronden, dus indien er nog geen overeenkomst is getekend, als een risico aangemerkt kunnen worden. Daarnaast wordt tevens uitgegaan van (executie)waarden indien sprake is van eigen onroerend goed. Deze worden uiteraard in mindering gebracht op het te lopen risico (boekwaarden). Met andere woorden de opgesomde risico’s zijn berekend op basis van projectbeëindiging (reeds geïnvesteerde bedragen c.q. boekwaarden) en na aftrek van eventueel verkoop van goederen tegen minimaal te verwachten waarden (executiewaarden). Het risico is derhalve te kenmerken als een theoretisch maximaal risico (momentopname). B1. Stand van zaken eigen projecten

Dit betreft de exploitatie van eigen gronden van de gemeente Drimmelen waarbij geen gronden van derden betrokken zijn. De resultaten van deze eigen lopende projecten worden niet rechtstreeks ten laste of ten gunste gebracht van de jaarrekening grondbedrijf 2009, maar verantwoord via de boekwaarden welke zijn opgenomen in de balans. Hieronder is een totaal overzicht gegeven van begrote en werkelijke resultaten van zowel in exploitatie genomen gronden en niet in exploitatie genomen gronden, inclusief onderbouwingen. Begrote resultaten 2009 van de onderhanden werken, gronden in exploitatie Project Project nummer naam G.101 G.104 G.106 G.107 G.116 G.119

134

Boekwaarde Rentebij31-12-2008 schrijving

Lage Zwaluwe West Brieltjenspolder Made Vogelstraat III H Zwaluwe Kerkstraat Lage Zwaluwe Prinsenpolder Made Thijssenweg / Zoutopslag

-2.188.277 1.472 -267.711 -59.411

-65.648 44 -8.031 -1.782

-100.000

-3.000

Totaal

-2.613.927

-78.417

Begrote lasten

Begrote Begroot Overb Begrote Jaar van opbrengsten expl. NIEGGboekwaarde afsluiting resultaat IEGG 31-12-2009 3.758.663 -3.431.667 -1.926.929 2018 15.430 -5.000 -11.946 0 2009 232.063 43.679 0 2009 22.601 38.592 0 2009 -328.598 -328.598 2012 -103.000 2011 4.028.757

-3.436.667

70.325

-328.598

-2.358.527

Werkelijke resultaten 2009 van de onderhanden werken, gronden in exploitatie Project nummer

Project naam

Boekwaarde 31-12-2008

rentebijWerkelijke schrijving lasten

G.101 G.104 G.106 G.107 G.116 G.119

Lage Zwaluwe West Brieltjenspolder Made Vogelstraat III H Zwaluwe Kerkstraat Lage Zwaluwe Prinsenpolder Made Thijssenweg / Zoutopslag

-2.188.277 1.472 -267.711 -59.411

-65.648 44 -8.031 -1.782

3.306.680 16.188 147.845 52.352

-100.000

-3.000

12.384

Totaal

-2.613.927

-78.417

3.535.449

Werkelijke Werkelijk Overb Werkelijke Jaar van opbrengsten expl. NIEGGboekwaarde afsluiting resultaat IEGG 31-12-2009 -2.690.000 -1.637.245 2018 -5.000 -12.704 0 2009 43.679 -84.218 2010 8.841 0 2009 -342.118 -342.118 2012 -90.616 2011 -2.695.000

39.816

-342.118

-2.154.197

Onderbouwing van de gronden in exploitatie G.101 Lage Zwaluwe West Met het project Lage Zwaluwe West wil de gemeente de ruimtelijke inrichting van de kern Lage Zwaluwe een kwaliteitsimpuls geven en de leefbaarheid verhogen. Voor de realisatie van dit project is in december 2007 een exploitatieovereenkomst afgesloten tussen de gemeente, stichting WSG en Woningstichting Goed Wonen (tezamen vormend de Bouwcombinatie). Daarnaast heeft de overdracht van de grond plaatsgevonden tussen de gemeente, de Dienst der Domeinen en de Bouwcombinatie. Met de ondertekening van de exploitatie overeenkomst en de overdracht van de grond is een belangrijke stap gezet naar de realisering van dit omvangrijke bouwplan. Naast de bouw van ruim driehonderd woningen is in het plan opgenomen een nieuw zorgcentrum De Ganshoek, een nieuwe sporthal, nieuwe winkels en de uitbreiding van basisschool 't Rietland naar een brede school. In 2009 zijn in samenwerking met de bouwcombinatie verbeteringen in het plan aangebracht. Het totaal aantal woningen in het plan bedraagt nu circa 370.Tevens heeft met een aantal direct belanghebbenden overleg plaatsgevonden over de planuitwerking, zowel op initiatief van de gemeente, als van belanghebbenden. Dit is onder andere gebeurd met de omwonenden van de sporthal, het nieuwe winkelcentrum, de Onderstraat en met de Zwaluwse Ondernemersvereniging. Daarnaast heeft er regulier overleg plaatsgevonden met de toekomstige gebruikers van de sporthal, de Brede School en de Scouting en voert Woningstichting Goed Wonen gesprekken met mogelijke huurders van het nieuwe winkelcentrum. Met de overkoepelende klankbordgroep heeft periodiek overleg plaatsgevonden. In verband met de nieuwe Wet ruimtelijke ordening, die sinds 1 juli 2008 van kracht is, werd gelijktijdig met de vaststelling van het bestemmingsplan op 29 oktober 2009 ook een exploitatieplan vastgesteld en ter inzage gelegd. In het jaar 2009 zijn diverse kosten gemaakt voor het opstellen van het bestemmingsplan, grondoverdracht heeft plaatsgevonden voor de ruimte voor ruimte kavels en het voorschot subsidiebedrag van OCW voor het verwezenlijken van de brede school. Het bedrag van deze subsidie ad. € 500.000 is voorlopig op dit project verantwoord. Op 25 februari 2010 is een raadsbesluit genomen inzake het krediet brede school Lage Zwaluwe West als uitvloeisel van het bestemmingsplan Lage Zwaluwe West. Hierbij is uitgegaan dat het project gerealiseerd moet zijn op 31-12-2011 om te voldoen aan de regels voor het ontvangen van de diverse subsidies. Bij de Voorjaarsnota 2010 zal het een en ander verder worden doorberekend. Bij dit project wordt er vooralsnog van uitgegaan dat het budgettair neutraal verloopt, dus dat er geen risico aan verbonden is. G.104 Brieltjenspolder Made Eind 2008 zijn in de Brieltjenspolder te Made werkzaamheden verricht door afdeling Openbare Werken ten behoeve van aanleg van een vrachtwagenparkeerplaats. Nadat deze werkzaamheden waren afgerond zijn groenvoorzieningen in 2009 aangelegd en is het gehele project afgesloten met een verliesneming van € 12.704 (begrote verliesneming € 11.946) ten laste van de Algemene reserve grondbedrijf. G.106 Vogelstraat III Hooge Zwaluwe Bij de begrotingsopstelling 2009 werd ervan uitgegaan dat de werkzaamheden voor het woonrijp maken van De Wetering (inclusief natuurpark) zijn afgerond en het project in 2009 kon worden afgesloten met een winstneming ten bedrage van € 43.679. Bij de uitvoering van de aanleg van het natuurpark, gelegen ten zuiden van dit woningbouwproject, is huishoudelijk afval aangetroffen. Het betreft hier een, bij de gemeente en provincie bekende, voormalige stortplaats van huishoudelijk afval. De aard en omvang van deze voormalige stortplaats zijn bij geen van de partijen bekend. In maart 2010 is in overleg met de provincie Noord-Brabant besloten actie te ondernemen om de omvang van het probleem in beeld te brengen en te bespreken hoe hier verder (opruimen / niet opruimen / afdekken e.d.) mee zal worden omgegaan. Hiertoe is in overleg en door de gemeente aan de firma Rasenberg Milieutechniek te Terheijden opdracht gegeven om de

135

kwestie in beeld te brengen. De daaraan verbonden kosten bedragen circa € 3.000,- excl. BTW. Afhankelijk van de verder te ondernemen stappen kunnen de kosten hiervoor oplopen. Vooralsnog is bij de jaarrekening 2009 het geraamde winstbedrag (€ 43.679) verwerkt en het openstaande positieve boekwaardebedrag ad. € 84.218 (incl. BTW) wordt voorlopig gereserveerd voor afwikkeling voormalige stortplaats. G.107 Kerkstraat Lage Zwaluwe Het woningbouwproject is in 2009 afgesloten. Bij de begrotingsopstelling 2009 was uitgegaan van nog te verrichtten werkzaamheden woonrijp maken ten bedrage van € 22.600. Bij de afsluiting van het project is gebleken dat de totale lasten voor 2009 € 50.569 zijn. Op 31 december 2009 resteerde nog een positieve boekwaarde van € 8.841 die ten gunste van de Algemene reserve grondbedrijf als winstneming is gebracht, waarna het project definitief is afgesloten. Hierbij dient wel aangetekend te worden dat op het gehele project een winst was begroot van in totaal € 260.587. Het totale winstbedrag wat ten gunste van de algemene reserve grondbedrijf is geboekt bedraagt in totaliteit € 262.003. G.116 Prinsenpolder Made Zie toelichting hieronder: gronden niet in exploitatie. G.119 Thijssenweg / Zoutopslagloods In 2007 is door de gemeente de voormalige zoutopslagloods aangekocht van de provincie, waarna deze in 2008 is verkocht aan Zwaluwe B.V. In het raadsbesluit van 28 mei 2009 is vastgesteld dat een gedeelte van het verkoopbedrag aangewend en gereserveerd dient te worden voor toekomstige werkzaamheden aan kabels en leidingen. Een bedrag van € 100.000 is hiervoor gereserveerd. Bij de jaarrekening 2008 is hiermee met de tussentijdse winstneming reeds rekening gehouden. Op 25 februari 2010 is de raad definitief akkoord gegaan met de herinrichting van de Thijssenweg en zijn gelden ten laste van de reserve bovenwijkse voorzieningen beschikbaar gesteld. De lasten welke in 2009 op dit project zijn verantwoord, hebben betrekking op de voorbereidende kosten inzake de herinrichting van de Thijssenweg. Begrote resultaten 2009 van de onderhanden werken, gronden niet in exploitatie Project nummer

Project naam

G.110 G.110 G.111 G.113 G.114 G.115 G.116 G.118 G.118 G.120 G.121 G.122 G.124 G.125

Burg. Smitsplein Burg. Smitsplein Oranjeplein De Ligne Dorpsstraat Drimm Oude begraafplaatsen Made Prinsenpolder MadeWest Dahliastraat Made Dahliastraat Made Lisdodde Lage Zwaluwe Nieuwstraat 2 Made Ruitersvaartseweg Terh Woonwagencentrum Wberg Stuivezand bedrijventerr Totaal

Boekwaarde Rentebij31-12-2008 schrijving 2.451.531 -1.640.000 215.972 87.569 71.231 177.022 65.577 423.225

Begrote lasten

24.346 6.479 2.627 2.137 5.311 1.967 12.697

Begrote Begroot opbrengsten expl. resultaat

Overb NIEGGIEGG

Begrote boekwaarde 31-12-2009 2.556.354 -1.640.000 444.903 95.438 77.665 182.333 328.598 0 458.537 0 4.213 0 88.545 138.782 128.945

80.477 222.452 5.242 4.297 427.228 22.615

-1.949.370

2.110

63

41.807 133.301 98.076

1.254 3.999 2.943

2.040 -376 45.484 1.592 85.000

-110 -57.074

2.127.421

63.823

673.599

-2.006.554

1.126.000

376

1.348.828

328.598

Jaar van afsluiting onbekend voorziening onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend voorziening onbekend 2009 onbekend onbekend onbekend

2.535.715

Werkelijke resultaten 2009 van de onderhanden werken, gronden niet in exploitatie Project nummer

Project naam

G.110 G.110 G.111 G.113 G.114 G.115 G.116 G.118 G.118 G.120 G.121 G.122 G.124 G.125

Burg. Smitsplein Burg. Smitsplein Oranjeplein De Ligne Dorpsstraat Drimm Oude begraafplaatsen Made Prinsenpolder MadeWest Dahliastraat Made Dahliastraat Made Lisdodde Lage Zwaluwe Nieuwstraat 2 Made Ruitersvaartseweg Terh Woonwagencentrum Wberg Stuivezand bedrijventerr Totaal

Boekwaarde Rentebij31-12-2008 schrijving 2.451.531 -1.640.000 215.972 87.569 71.231 177.022 65.577 423.225

Werkelijke lasten

24.346

52.172

6.479 2.627 2.137 5.311 1.967 12.697

-161.418 6.737 2.264 96.287 35.316

Werkelijke Werkelijk opbrengsten expl. resultaat

-18.266

-1.406.750

900.800 -224.000

2.110

63

41.807 133.301 98.076

1.254 3.999 2.943

2.011 1.345 44.466 38.790 105.419

2.127.421

63.823

223.389

-1.345 -110

-1.406.860

657.189

Overb NIEGGIEGG

Werkelijke boekwaarde 31-12-2009 2.528.049 -1.640.000 42.767 96.933 75.632 182.333 342.119 0 471.238 -224.000 4.184 0 87.527 175.980 206.438 342.119

Jaar van afsluiting onbekend voorziening onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend voorziening onbekend 2009 onbekend onbekend onbekend

2.007.081

* - is positief resultaat / + is negatief resultaat

Onderbouwing van de gronden niet in exploitatie G.110 Burgemeester Smitsplein Made Na jarenlang overleg, voorbereiding van plannen en het doorlopen van de bestemmingsplanprocedure hebben de betrokken partijen Dura Vermeer en Woningstichting

136

Volksbelang richting de gemeente formeel aangegeven dat het uitgewerkte plan financieel niet haalbaar is. In juli 2009 hebben betreffende partijen aangegeven dat zij akkoord gaan met de beëindiging van de intentieovereenkomst. Ten behoeve van een eventuele verkoop van de gemeentelijke eigendommen op het Burgemeester Smitsplein kan op basis van reeds uitgevoerde taxaties een verkoopprijs worden vastgesteld, welke als basis kan dienen voor nadere onderhandelingen met externe partijen. De boekwaarde per 31-12-2009 bedraagt negatief € 2.528.049. De voorzieningen voor de te verwachte verliezen (inclusief Najaarsnota 2008) bedragen € 1.640.000, wat resulteert in een te negatief resultaat van € 888.049. Rekening houdende met een executiewaarde van de gemeentelijke eigendommen van € 850.000, is het risico, buiten de reeds getroffen voorziening, voor het project Burgemeester Smitsplein te ramen per 31-12-2009 op € 38.049. G.111 Oranjeplein Terheijden De gemeente Drimmelen heeft in samenwerking met woningbouwvereniging Volksbelang het initiatief opgepakt om te komen tot herontwikkeling van een aantal gebieden nabij het Oranjeplein te Terheijden. De aanleiding voor deze herontwikkeling is enerzijds gelegen in basisschool Zonzeel, een schoolgebouw dat verouderd is en in functioneel opzicht ook niet meer voldoet aan de eisen van deze tijd. Nieuwbouw van de basisschool is nodig om in de toekomst op een goede manier te kunnen onderwijzen. Anderzijds is een cluster van 16 seniorenwoningen aan de Brabantsstraat sterk verouderd. De bouwtechnische staat van de woningen is slecht, waardoor Volksbelang het voornemen heeft deze woningen te slopen en nieuwbouw te plegen. De twee bovengenoemde initiatieven vormen de basis van het project, maar in de loop van de tijd zijn meer deelgebieden betrokken geraakt, zoals de locatie van de bibliotheek en het voormalig politiebureau. Na een lang voortraject heeft de gemeenteraad tijdens de opiniërende raad op 16 oktober 2008 aangegeven meerdere varianten te willen zien voordat tot besluitvorming overgegaan kon worden. Hierbij diende bouw van basisschool De Zonzeel centraal te staan. Op 26 maart 2009 heeft de gemeenteraad vervolgens ingestemd met de bouw van een brede school en appartementen op basis van de zogenaamde variant 2b voor een bruto investering van € 3.375.432 met dekking van de lasten uit het grondbedrijf. Tevens heeft de raad ingestemd met de verkoop van een drietal deelgebieden in het kader van de herontwikkeling van de omgeving van het Oranjeplein, de opbrengsten komen ten gunste van de bouw van de brede school. Verdere projectontwikkeling vindt in 2010 plaats.

Door het vaststellen van het krediet op 26 maart 2009 is het Oranjeplein vooralsnog geen project meer voor het grondbedrijf. Bij de opstelling jaarrekening 2009 is daardoor het overgrote deel van de lasten overgeboekt naar het krediet Oranjeplein. Daarbij zijn diverse ambtelijke uren ten bedrage van € 18.266 opgenomen als verlies ten laste van de Algemene reserve Grondbedrijf. Dit als gevolg van de uren die in de afgelopen jaren zijn gemaakt voor diverse ontwikkelingsstrategieën. Per 31 december 2009 blijft er nog een negatieve boekwaarde staan van € 42.767. Deze negatieve boekwaarde zal in 2010 opgeheven worden ten gunste van de nog te ontwikkelen woningbouw nabij het Oranjeplein. In 2010 zal hiervoor nog een raadsvoorstel worden voorgelegd. G.113 De Ligne Made Het project De Ligne betreft de invulling van het gebied dat ligt ingeklemd tussen de Nachtegaalstraat, de Stuivezandsestraat, de huidige begraafplaats en het fietscrossterrein aan de Vinkenlaan te Made. In 2010 wordt onderzocht of realisatie van het plan doorgang kan vinden op enkel gemeentelijke grond. Bij de opstelling van de begroting 2009 is er van uitgegaan dat de lasten verwerkt worden op dit project. De baten kunnen niet opgenomen worden aangezien niets is ondertekend. De negatieve boekwaarde per 31-12-2009 bedraagt € 96.933. G.114 Dorpsstraat Drimmelen Bij de begrotingsopstelling van 2009 is men ervan uitgegaan dat de stedenbouwkundige visie in 2009 verder ontwikkeld zou worden. Het college heeft eind 2009 besloten dat voor de hele kern Drimmelen (inclusief havens) een integrale stedenbouwkundige visie dient te worden voorbereid. De locatie Dorpsstraat zal onderdeel uitmaken van deze totaalvisie. Bij de jaarrekening 2009 zijn enkel rentelasten en ambtelijke uren verantwoord. G.115 Oude begraafplaatsen Made In 2008 zijn de boekwaarden van de gemeentelijke begraafplaatsen aan de Julianastraat en Voogtstraat te Made door het grondbedrijf overgenomen van de algemene dienst. Dit in afwachting van beëindiging van het gebruik als begraafplaats. In 2009 is de boekwaarde enkel vermeerderd met de rentelast.

137

G.116 Prinsenpolderstraat / Vierendeel MadeWest Voor het gebied ten westen van de Prinsenpolderstraat te Made is een woningbouwproject voorbereid. Eind 2008 is het voorontwerpbestemmingsplan in procedure gebracht en in de maanden juni-juli 2009 heeft het voorontwerpbestemmingsplan ter visie gelegen. Het bestemmingsplan “Made, Prinsenpolder” is d.d. 26 november 2009 vastgesteld. Met de bouwcombinatie, bestaande uit woningstichting Volksbelang Made en stichting WSG Geertruidenberg, zijn de gebruikelijke overeenkomsten afgesloten, te weten: exploitatieovereenkomst, planschadeovereenkomst en een overeenkomst van aan- en verkoop van de openbare ruimte binnen het plangebied. In de exploitatieovereenkomst tussen de gemeente en de bouwcombinatie is afgesproken dat de helft van de koopsom van de gemeentegrond wordt voldaan op het moment dat de kadastrale overdracht van de grond plaats vindt. Het resterende gedeelte wordt voldaan op het moment dat het bestemmingsplan onherroepelijk is geworden. Echter, omdat niet alle grond vrij van huur geleverd kon worden (perceel paardenvereniging), werd naar rato het inmiddels ontvangen bedrag van € 1.368.750,00 overeengekomen. Het resterende te ontvangen bedrag wordt uiterlijk op het moment van onherroepelijk worden van het bestemmingsplan ontvangen, mits de paardenvereniging naar de nieuwe locatie verplaatst is. Naar verwachting zal de verplaatsing van de paardenvereniging in het najaar van 2010 plaatsvinden en wordt het bestemmingsplan nog in 2010 onherroepelijk. Na de vaststelling van het bestemmingsplan in november 2009 werd uitgegaan van de ontvangst van de helft van de grondverkopen waardoor tussentijds een winst genomen zou kunnen worden van € 1.126.000 ter dekking van het benodigde budget voor het Oranjeplein te Terheijden. Omdat ongeveer 80% werd ontvangen bij de overdracht van de grond, is ook maar een tussentijdse winst geboekt van € 900.800 (80% van € 1.126.000). De boekwaarde van dit project bedraagt door de tussentijdse winstneming per 31 december 2009 nog € 342.118 positief. Vermoedelijk wordt in 2010 het restant van de begrote winstneming in 2009 van € 225.200 (20% van € 1.126.000) geboekt ten gunste van de Algemene reserve grondbedrijf. G.118 Dahliastraat Made De voorbereidingen voor het opstellen van een bestemmingsplan hebben plaatsgevonden in 2009, zodat de planologische procedure naar verwachting in het voorjaar van 2010 opgestart kan worden. Als gevolg van de aankopen in de jaren 2006 en 2008 en de diverse beheerslasten is een negatieve boekwaarde van € 471.237 per 31 december 2009 ontstaan. Vanwege het latere tijdstip waarop de verworven grond als bouwgrond kan worden uitgegeven, wordt verwacht dat de uitgaven maar gedeeltelijk goedgemaakt zullen worden. Vooralsnog wordt er van uitgegaan dat de opbrengst van de bouwgrond, inclusief de bijdragen van derden, de lasten niet volledig zullen dekken. Bij de opstelling van de jaarrekening 2009 is voor dit te verwachte verlies een voorziening gevormd van € 224.000. G.120 Lisdodde Lage Zwaluwe Door woningstichting Goed Wonen is de procedure in gang gezet om aan de Kerkstraat te Lage Zwaluwe een woningbouwproject (Lisdodde) te verwezenlijken. In 2009 is gewerkt aan de verdere ontwikkeling van dit project. Onlangs, op 17 maart 2010, zijn de noodzakelijke overeenkomsten gesloten voor de realisatie van dit project. De bouwvergunning voor dit project werd reeds eerder afgegeven. Hoewel sprake is van een negatieve boekwaarde per 31 december 2009 is het risico nihil te noemen vanwege de grondpositie van de gemeente. G.122 Ruitersvaartseweg F-veld Terheijden Bijna drie jaar geleden is het F-veld te Terheijden aangedragen als mogelijke locatie voor de ontwikkeling van starterswoningen. Het F-veld ligt aan de noordzijde van de kern Terheijden en is in eigendom van de gemeente. Het plangebied wordt globaal begrensd door Klein Ruitersvaart, woningen aan de Vlierlaan en het E-veld (trainingsveld van SVT). Startersvereniging Dynamisch Jong Drimmelen heeft het initiatief genomen om middels Collectief Particulier Opdrachtgeverschap woningen voor starters te ontwikkelen. Door dit project kan worden voorzien in de behoefte van starterswoningen, zoals verwoord in de gemeentelijke Woonvisie 2004+. Op initiatief van de startersvereniging is in samenwerking met Woningstichting Volksbelang en in nauw overleg met de gemeente een schetsplan vervaardigd. Naast 20 koopwoningen voor starters is er ruimte voor 10 huurwoningen en 4 vrije sectorwoningen (duurder segment). Het ontwerp bestemmingsplan is eind december 2009 in procedure gebracht. Er zijn 25 zienswijzen tegen het plan ingediend en naar verwachting zal het bestemmingsplan in 2010 door de raad worden vastgesteld. De gemeente zal bouwrijpe grond leveren aan woningstichting Volksbelang, waarna de grond deels wordt doorgeleverd aan startersvereniging Dynamisch Jong Drimmelen. De grond voor de huurwoningen behoudt woningstichting Volksbelang zelf.

138

In de loop van 2010 zal de grondtransactie plaatsvinden. De gemeenteraad kan vermoedelijk in mei 2010 het bestemmingsplan en de exploitatieopzet voor dit project vaststellen. In 2009 zijn enkel lasten en ambtelijke uren verantwoord op dit project voor voorbereidende werkzaamheden. G.124 Woonwagencentrum De gemeente is al geruime tijd met Stichting WSG te Geertruidenberg in onderhandeling over de verkoop van het woonwagencentrum in Wagenberg. Als gevolg van een handhavingprocedure zijn de onderhandelingen nog niet afgerond. Naar alle waarschijnlijkheid kan de overdracht van het woonwagencentrum in 2010 plaatsvinden. In 2009 zijn ambtelijke uren en kosten voor het handhavingtraject ten laste van dit project geboekt. G.125 Stuivezand bedrijventerrein Al sinds de jaren ’90 is de gemeente Drimmelen voornemens het verouderde bedrijventerrein Stuivezand te herstructureren en een kwaliteitsimpuls te geven. In juni 2001 is door de gemeenteraad een voorbereidingskrediet gevoteerd. Het restantkrediet bedroeg eind 2004 € 57.075. Als gevolg van het BBV mocht dit krediet niet meer worden geactiveerd en wordt het restantkrediet sinds 2005 verantwoord binnen het grondbedrijf. Verder is in februari 2006 door het college besloten om voor de eerste fase van de herstructurering van het bedrijventerrein een krediet beschikbaar te stellen ad. € 818.000 voor de aanpak voor het zuidelijk deel van het openbare gebied. Dit is door de gemeenteraad in januari 2010 bekrachtigd. Dekking € 125.000 ten laste van de beschikbare ruimte in het weerstandsvermogen van het grondbedrijf; € 175.000 ten laste van voorziening onderhoud wegen; € 518.000 ten laste van krediet “maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2005”. Bij de Voorjaarsnota 2010 wordt deze begrotingswijziging in de administratie van het grondbedrijf verwerkt. In september 2007 heeft de gemeenteraad het besluit genomen, voor het herstructureren van het bedrijventerrein, tot het vestigen van Wet Voorkeursrecht Gemeenten op diverse percelen binnen het gebied. In 2010 zal hierover meer duidelijkheid ontstaan, waarna de gemeenteraad hierover wordt geïnformeerd. In juli 2009 heeft de gemeenteraad ingestemd met het in inspraak brengen van de ontwerpstructuurvisie en in samenspraak met een stedenbouwkundig bureau is een structuurvisie opgesteld. Deze structuurvisie is in de gemeenteraad van januari 2010 definitief vastgesteld. Verder heeft de gemeenteraad ingestemd met de randvoorwaarde dat de investeringen in het private gebied budgettair neutraal moeten plaatsvinden. De lasten welke in 2009 verantwoord zijn op dit project betreffen ambtelijke uren voor de opstelling van de structuurvisie en werkzaamheden inzake de afhandeling van reeds gevestigde Wet Voorkeursrecht Gemeenten op de diverse percelen.

B2. Stand van zaken projecten in ontwikkeling bij derden

Dit betreft de exploitatie van gronden met en zonder infrastructuur van derden waarbij geen gronden van de gemeente Drimmelen betrokken zijn. In 2009 zijn deze projecten rechtstreeks geboekt ten gunste c.q. ten laste van het resultaat grondbedrijf. Het totale negatieve resultaat van deze projecten in ontwikkeling bij derden ad. € 301.403 is geboekt ten laste van de Algemene reserve grondbedrijf.

139

Voor het jaar 2009 zijn de volgende lasten en baten begroot en verantwoord Omschrijving

Begroot Verantwoord bedrag bedrag 24.282 60.227 41.100 41.100 279.441 153.701 0 1.989 6.321 3.841 146.270 131.894 -257.363 0 -20.000 -5.000 -50.570 -50.570 -10.104 -10.104 -91.951 -25.675 -152.564 -103.699 156.714 103.699

Ambtelijke uren Aankoop gronden Bouwrijp maken Werken door derden Advieskosten Planschades Bijdrage bouwrijp maken bijdrage planschades Grondverkopen Bijdrage boete Bijdrage planvoorbereiding Bijdrage reserves stortingen reserves Totaal

71.576

301.403

Verschil begroot -35.945 0 125.740 -1.989 2.480 14.376 -257.363 -15.000 0 0 -66.276 -48.865 53.015 -229.827

Ambtelijke uren Door verdere professionalisering van het tijdsregistratie systeem worden de uren meer op de projecten verantwoord in plaats van op de exploitatie. Bouwrijp maken / werken door derden / bijdrage bouwrijp maken Bij de diverse projecten, welke in exploitatie zijn bij derden, heeft de gemeente in 2009 werken uitgevoerd in het kader van bouwrijp maken. Deze werkzaamheden zijn nog niet volledig afgewerkt, waardoor de lasten pas in 2010 doorbelast kunnen worden aan de ontwikkelaars. Dit betreft het totale verantwoorde bedrag van € 153.701. Daardoor zal in 2010 op een aantal projecten een positief saldo ontstaan. Planschades Als gevolg van woningbouw projecten kan de gemeente aansprakelijk gesteld worden voor planschades. Verhaal van (een deel van de) uitgekeerde planschades op ontwikkelaars was in het verleden niet altijd mogelijk, vanwege het ontbreken van een wettelijke basis daarvoor. Hieronder zijn de verschillen weergegeven inzake begrote en verantwoorde bedragen. Voor het jaar 2009 zijn de volgende planschades begroot en verantwoord Project nummer G.302 G.302 G.315 G.315 G.319 G.320

Project naam Zandstraat Blockmekerstraat Zandstraat Blockmekerstraat Brouwerijstraat 1a Wberg Brouwerijstraat 1a Wberg Pastoriestraat Made Rabobank Lage Zwaluwe

Begroot bedrag 74.270 -5.000 22.000 -15.000 50.000 0

Verantwoord bedrag 74.270 -5.000 0 0 20.384 37.240

Verschil begroot verantwoord 0 0 22.000 -15.000 29.616 -37.240

Totaal

126.270

126.894

-624

Bijdrage planvoorbereiding / bijdragen reserves / stortingen reserves Door het uitstellen van diverse projecten zijn nog niet alle bijdragen voor planvoorbereiding geïnd in 2009 welke wel begroot waren voor dat jaar. Dit betreft de projecten Antwerpsestraat en Oude Kerkstraat te Made. De bijdragen en stortingen ten behoeve van reserve bovenwijkse voorzieningen en reserve groenaanleg welke in 2009 wel begroot zijn, maar niet geïnd zijn: Antwerpsestraat Made, Geraniumstraat Made, Godfried Schalckenstraat Made, Oude Kerkstraat Made en Kleine Dreef te Terheijden.

Een aantal van de 300 projecten zullen na ondertekening van een overeenkomst in 2010 een 200-project worden (met infrastructurele werken). Hiertoe behoort ook het project Made-Oost (zie toelichting hieronder).

140

G.337 Kalverstraat / Voorstraat (Made Oost) Het woningbouwplan Made-Oost is gelegen aan de oostzijde van de kern Made. De woningbouwlocatie maakt onderdeel uit van een grotere blokstructuur die gevormd wordt door de Kalverstraat, de Zandstraat, de Voorstraat en de Plukmadestraat. In 2009 heeft het plan Made-Oost lange tijd in een impasse gezeten. De gemeente had een niet rechtsgeldige overeenkomst met een ontwikkelaar, waardoor het bestemmingsplan Made-Oost niet kon worden vastgesteld. Eén van de ontwikkelaars die de grond niet in eigendom had, was in een juridisch conflict geraakt met de verkopende partij van de grond. Hierover is door beide partijen privaatrechtelijk in 2009 een procedure gevoerd. De gemeente heeft lange tijd de hoop gekoesterd dat partijen er uit zouden komen. Pas eind 2009 is er een doorbraak gekomen welke er toe heeft geleid dat uiteindelijk in januari 2010 een rechtsgeldige projectrealisatie overeenkomst is getekend tussen gemeente en alle ontwikkelaars. Tevens is tussen de gemeente en een ontwikkelaar lange tijd onenigheid geweest over de invulling van een deel van het plangebied met vier Ruimte voor Ruimtewoningen. Het plan is uiteindelijk zo opgesteld er woningen als ruimte voor ruimte -kavels op de markt gezet kunnen worden, maar bij tegenvallende verkoop ook als reguliere vrije sectorwoning. Het bestemmingsplan zal in april 2010 door de raad worden vastgesteld. In 2009 zijn er enkel ambtelijke uren verantwoord tot een bedrag van € 11.186. Dit bedrag is meegenomen in de totale lasten voor de diverse projecten en zodoende verantwoord als negatief resultaat ten laste van de Algemene reserve grondbedrijf.

B3. Te verwachte risico’s projecten

Vanwege het feit dat sommige projectresultaten onzeker zijn door een nog niet definitief overeengekomen anterieure overeenkomst met derden is er een extra buffer nodig voor het afdekken van deze op dit moment negatieve planresultaten. Ook zijn inzake onderstaande projecten nog geen exploitatieopzetten vastgesteld. Veiligheidshalve is het wenselijk een reserve voor grondexploitatie aan te houden die gelijk is aan de negatieve planresultaten per 31 december 2009. Te verwachte risico's projecten Project nummer G.110 G.111 G.113 G.114 G.122 G.124 G.125 div

Project naam Burg. Smitsplein Oranjeplein De Ligne Dorpsstraat Drimm Ruitersvaartseweg Terh Woonwagencentrum Wberg Stuivezand bedrijventerrein planschades

Risico's

Totaal

executieStorting waarde voorziening 888.049 850.000 42.767 96.933 75.632 87.528 175.980 206.437 45.000 25.000

1.618.326

850.000

te verwachte risico's 38.049 42.767 96.933 75.632 87.528 175.980 206.437 20.000 0

743.326

De risico’s zijn berekend op basis van het stopzetten, dan wel geen doorgang vinden van de projecten waaraan nog geen definitieve overeenkomsten ten grondslag liggen. De negatieve boekwaarden zijn hiervoor leidend. Risico’s met betrekking tot nog af te sluiten anterieure overeenkomsten zijn niet in beeld gebracht omdat deze nog niet te bepalen zijn. B4. Resultaat grondbedrijf jaarrekening

Het resultaat van het grondbedrijf, voor en na bestemming, is als volgt te verdelen: eigen projecten van de gemeente Drimmelen, waarbij het resultaat ten gunste c.q. ten laste wordt gebracht van de boekwaarden. Deze boekwaarden worden verantwoord op de balans. Enkel de winst- c.q. verliesnemingen worden geboekt ten gunste c.q. ten laste van het resultaat grondbedrijf, alsmede eventueel te treffen voorzieningen voor verwachte verliesnemingen in de toekomst; eigen projecten, waarbij in het verleden wel de stortingen ten gunste van de reserve bovenwijkse voorzieningen en reserve groenaanleg zijn geboekt, maar niet ten laste van de boekwaarden op de balans zijn gebracht. projecten in ontwikkeling van derden, waarbij het resultaat rechtstreeks ten gunste c.q. ten laste van het resultaat van het grondbedrijf wordt geboekt; rechtstreekse lasten c.q. baten welke niet zijn toe te rekenen aan de diverse projecten.

141

Voor het jaar 2009 is het volgende resultaat, voor en na bestemming, begroot en verantwoord Omschrijving

Eigen projecten, in exploitatie genomen gronden Eigen projecten, niet in exploitatie genomen gronden Eigen projecten, niet in expl - voorziening Projecten in ontwikkeling bij derden Rechtstreekse boekingen, incl. ambtelijke uren Rechtstreekse boekingen, fictieve grondverkoop Correcties op boekwaarde balans, eigen projecten Totaal voor bestemming (zie programma 7) Projecten in ontwikkeling bij derden: reserveboekingen (zie programma 11) Totaal na bestemming

Begroot Verantwoord bedrag bedrag

85.138 -548.586 1.130.700 63.909

39.816 881.189 -224.000 -197.704 -98.259 363.600 435.249

Verschil begroot verantwoord 30.509 467.639 224.000 282.842 -450.327 767.100 -371.340

2.150.314

1.199.891

950.423

-156.714

-103.699

-53.015

1.993.600

1.096.192

897.408

70.325 1.348.828

Zoals in bovenstaand staat is opgenomen, is het resultaat van de projecten in ontwikkeling bij derden negatief ten laste van de exploitatie. Bij B2 stand van zaken projecten in ontwikkeling bij derden is een onderbouwing van dit negatieve resultaat gegeven. Voor het positieve resultaat (winsten verliesnemingen) voor de eigen projecten is dit verwoord onder B1. Stand van zaken eigen projecten. Het totaal overzicht van de werkelijke lasten en baten op het product 830 zijn: • Verliesneming afsluiting Brieltjenspolder -/- € 12.704 • Tussentijdse winstneming Vogelstraat III € 43.679 • Winstneming afsluiting Kerkstraat Lage Zwaluwe € 8.841 • Verliesneming Nieuwstraat 2 Made -/- € 1.345 • Verliesneming uren Oranjeplein Terheijden -/- € 18.266 • Tussentijdse winstneming Prinsenpolder € 900.800 • Voorziening t.b.v. verlies Dahliastraat Made -/- € 224.000 • Projecten in ontwikkeling bij derden -/- € 301.403 • Ambtelijke uren (rechtstreeks niet onder projecten) -/- € 98.259 • Fictieve grondverkoop Brede school Hooge Zwaluwe € 363.600 • Correcties op boekwaarden balans eigen projecten € 435.249 Totaal resultaat grondexploitaties na bestemming € 1.096.192 Toelichting Buiten de winsten verliesnemingen op de eigen projecten en het resultaat bij de projecten in ontwikkeling bij derden zijn uren verantwoord op het product 830 (€ 98.259), welke niet toe te rekenen zijn aan de diverse projecten, dit betekent een last op dit product. Daar staat wel tegenover dat door de fictieve grondverkoop Brede school Hooge Zwaluwe en de correcties op de balans deze exploitatie positief is beïnvloed.

B5. Reserves grondbedrijf in relatie tot de risico’s Algemene reserve Grondbedrijf De definitieve eindstand van de algemene reserve per 31 december 2009 is beïnvloed door het hierboven vermelde resultaat grondbedrijf en de beklemmingen die in de loop van de jaren door de gemeenteraad zijn bekrachtigd. Verder loopt de gemeente risico’s op de projecten welke nog niet definitief in exploitatie genomen zijn. De risico’s worden mede veroorzaakt door het niet mogen opnemen van toekomstige ontwikkelingen dien niet bekrachtigd zijn door het ondertekenen van definitieve overeenkomsten. Als buffer dient de Algemene reserve grondbedrijf.

142

Het negatieve resultaat van de eigen projecten ad. € 339.388 wordt verantwoord op de balans bij de voorraden. Overzicht algemene reserve Grondbedrijf Omvang per 31 december 2008 rente bijschrijving 3%

werkelijk geboekte mutaties beklemmingen begroting 2008 beklemmingen primaire begroting 2009 Oranjeplein raad maart 2009 resultaat eigen projecten, IEGG resultaat eigen projecten, NIEGG voorziening Dahliastraat Made resultaal projecten van derden rechtstreeks boekingen, incl ambtelijke uren corr reserveboekingen tlv boekwaarden

4.466.417 133.993 4.600.410 -79.991 -344.967 -1.268.135 39.816 881.189 -224.000 -301.403 -98.259 435.249 -960.501 3.639.909

werkelijke omvang per 31 december 2009

beklemmingen begroting 2008 beklemmingen begroting 2009 nog te nemen winsten nav jaarrekening 2009 afboeking nav jaarrekening 2009 beklemmingen begroting 2010 winstnemingen begroting 2010 verwacht resultaat grondbedrijf 2010

-29.217 -335.055 225.200 -42.767 -1.815.916 100.000 -175.551 -2.073.306 1.566.603

verwachte omvang per 31 december 2010 stortingen begroting 2011 winstnemingen begroting 2011 verwacht resultaat Grondbedrijf 2011 Totaal vrije reserve per 31-12-2011

551.300 500.000 -25.120 1.026.180 2.592.783

Toelichting algemene reserve grondbedrijf Op het totaal van de exploitaties van het grondbedrijf is een positief resultaat verantwoord van € 1.096.192 (zie hierboven resultaat grondbedrijf jaarrekening). De verminderingen uit de algemene reserve grondbedrijf wordt veroorzaakt door de beklemmingen die door de gemeenteraad in de afgelopen jaren zijn bekrachtigd. • De fictieve grondaankoop van de Brede school Hooge Zwaluwe dient ten laste van de algemene reserve grondbedrijf gestort te worden in de reserve kapitaallasten (raadsbesluit 6 maart 2008) € 363.600 • Onttrekking ten laste van de algemene reserve grondbedrijf voor de afboeking van de boekwaarde school Oranjeplein Terheijden (raadsbesluit 5 februari 2009) € 142.135 • Onttrekking ten laste van de algemene reserve grondbedrijf voor instellen van het krediet voor het Oranjeplein te Terheijden in 2009 (raadsbesluit 5 februari 2009) € 1.126.000 • Diverse beklemmingen volgens primaire begrotingen 2008 / 2009 tot een totaal bedrag van € 424.958 Totaal beklemmingen € 2.056.693 Totaal positief resultaat (na bestemming) € 1.096.192

Totaal uitnamen in 2009 Algemene reserve grondbedrijf

€

960.501

143

Bij de begrotingsopstelling 2010 is reeds een meerjarenperspectief opgesteld, waaruit blijkt dat er nog diverse beklemmingen en stortingen in het verleden door de gemeenteraad zijn bekrachtigd. Dit resulteert voor de jaren 2010 en 2011 van een vermindering op de algemene reserve van € 1.047.126, zodat de verwachte vrije algemene reserve per 31 december 2011 € 2.592.783 bedraagt. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen Grondbedrijf Naast de Algemene reserve grondbedrijf beschikt de gemeente over een bestemmingsreserve bovenwijkse voorzieningen. Deze reserve worden gevoed door een bijdrage van belanghebbenden die een woningproject in de gemeente Drimmelen willen realiseren. Deze reserve is nog gevoed vanuit de ‘oude’ regelgeving van vóór 1 juli 2008 en kan dus ook nog besteed worden volgens deze ‘oude’ regelgeving.

In de nota reserves en voorzieningen van de gemeente Drimmelen (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is het doel en onttrekking van deze bestemmingsreserve aangepast. In deze zelfde raadsvergadering zijn hierop de criteria voor de besteding / onttrekking van gelden uit deze reserve door de gemeenteraad in een afzonderlijk besluit vastgesteld. Eind 2009 heeft een actualisatie plaatsgevonden van de reserve bovenwijkse voorzieningen (bekrachtigd door de gemeenteraad op 28 januari 2010) waarbij is vastgesteld de eerder vastgestelde criteria voor onttrekking te verruimen. Verder is in deze nota vastgesteld dat het vrij besteedbare bedrag enkel te beklemmen voor de aanleg van parkeervoorzieningen en het restant van de reserve onbeklemd te laten. . Overzicht Reserve Bovenwijkse Voorzieningen Omvang per 31 december 2008 rente bijschrijving 3%

werkelijk geboekte mutaties stortingen diverse projecten beklemmingen begroting 2009

783.986 23.520 807.506 96.635 -132.194 -35.559 771.947


stortingen nog te ontvangen in 2010 beklemmingen kadernota 2009 beklemmingen raad jan 2010 beklemmingen raad febr 2010

252.033 -44.000 -175.000 -388.609 -355.576 416.371

verwachte omvang per 31 december 2010 stortingen nog te ontvangen in 2011 beklemmingen kadernota 2009 Verwachte omvang per 31 december 2011

273.965 -15.000 258.965 675.336

Bij de nota actualisatie reserve bovenwijkse voorzieningen zijn de risico’s in beeld gebracht. Daarbij zijn bij enkele stortingen die reeds zijn opgenomen bij de begroting een aantekening gemaakt van risicovol door het niet onherroepelijk worden van de bouwvergunning, dan wel door het nog niet definitief tekenen van de overeenkomst. Dit risicobedrag bedraagt € 307.662. Indien we met dit risico rekening houden bedraagt het vrij besteedbare deel van de reserve bovenwijkse voorzieningen per 31-12-2011: € 367.674. Dit bedrag kan ingevolge de nota actualisatie reserve bovenwijkse voorzieningen meegenomen worden ter dekking van het totale weerstandsvermogen van het grondbedrijf. Reserve Groenaanleg De Reserve Groenaanleg heeft een reserveringsfunctie en biedt de mogelijkheid om, gekoppeld 2 aan de uitgifte van grond, per m een bedrag in deze reserve te storten en dit bedrag in te zetten voor de realisatie van ‘groen’ projecten voortkomend uit het gebiedsplan Wijde Biesbosch. Op dit moment zijn twee projecten gestart: de ecologische verbindingszones en het agrarisch landschapsbeheer. Deze reserve dient volledig ten behoeve van ‘groene’ projecten besteed te worden.

144

Overzicht Reserve Groenaanleg Omvang per 31 december 2008 rente bijschrijving 3%

werkelijk geboekte mutaties stortingen diverse projecten beklemmingen EVZ werkelijk uitgegeven

385.955 11.579 397.534 7.064 -20.000 -12.936 384.598


stortingen nog te ontvangen in 2010 beklemmingen EVZ begr 2010 beklemmingen EVZ zones raad jan 09 deeln stimulkader groen/blauwe dnst

178.871 -117.259 -19.818 -21.000 20.794 405.392

stortingen nog te ontangen in 2011 beklemmingen EVZ in 2011

249.800 -40.818

verwachte omvang per 31 december 2011

208.982 614.374

Indien we bij deze reserve groenaanleg dezelfde risicovolle projecten als bij de reserve bovenwijkse voorzieningen kwantificeren, dienen we de verwachte omvang ook bij stellen. Dit risicobedrag kan voor deze reserve berekend worden op € 106.425. Indien we met dit risico rekening houden bedraagt het vrij besteedbare deel van de reserve groenaanleg per 31-12-2011 € 507.949. Agrarische gronden Naast de hiervoor genoemde gronden die al of niet in exploitatie zijn, heeft de gemeente agrarische gronden in bezit die verpacht worden. Deze gronden van in totaal 212.827 ha. 2 worden uit oogpunt van voorzichtigheid gewaardeerd op € 2,50 per m , wat resulteert in een balanswaarde van € 532.067. Verder heeft de gemeente Drimmelen in 2003 een perceel grond 2 aangekocht nabij het bedrijventerrein Stuivezand. Dit perceel is groot 5.120 m en is gewaardeerd in de balans voor € 182.666. Daarnaast zijn nog meer gronden in eigendom, zoals de zogenaamde restgronden. Momenteel heeft de gemeente nog geen sluitende registratie van de gemeentelijke eigendommen.

B6. Financiële positie Grondbedrijf (weerstandscapaciteit)

Weerstandvermogen is te zien als buffer die binnen een gemeente aanwezig moet zijn om de mogelijke risico’s in het kader van de door haar ondernomen activiteiten op te vangen. Hiervoor is in de grondnota 2005 de doelstelling van de algemene reserve geformuleerd en bij de nota actualisatie reserve bovenwijkse voorzieningen is vastgesteld dat het totale reservevolume van het grondbedrijf wat niet beklemd is wordt meegenomen om het weerstandscapaciteit te berekenen. De onderdelen voor de berekening van de weerstandscapaciteit van het grondbedrijf van de gemeente dienen te bestaan uit: • Het nog vrij besteedbare deel van de Algemene reserve Grondbedrijf na stortingen en onttrekking op basis van raadsbesluiten (hieronder vallen ook de voorlopige winstnemingen) en na aftrek van de berekende risico’s; • Het vrij besteedbare deel van de reserve Bovenwijkse Voorzieningen.

145

Om de vereiste weerstandscapaciteit te kunnen bepalen worden de risico’s per project benoemd en gekwantificeerd. Deze risico’s zijn reeds hierboven beschreven bij: B3. Te verwachten risico’s projecten (totaal bedrag van € 743.326). Ingevolge bovenstaande overzicht van de financiële positie Algemene reserve Grondbedrijf en de vrij te besteden reserve Bovenwijkse Voorzieningen is het volgende overzicht te maken: Financiële positie Algemene Reserve Grondbedrijf Vrije Algemene reserve Grondbedrijf per 31-12-2011 Risico's diverse projecten Nog vrij te besteden Algemene Reserve Grondbedrijf

Buffer opvangen tegenvallers (grondnota 2005) Vrije reserve bovenwijkse voorzieningen per 31-12-2011 Totaal verwachte weerstandscapaciteit 31-12-2011

2.592.783 -743.326 1.849.457 -1.000.000 849.457 367.674 1.217.131

Er kan geconcludeerd worden dat er bovenop de buffer van € 1,0 miljoen, welke in de Algemene reserve van het Grondbedrijf voorhanden dient te zijn ingevolge de grondnota 2005, er op dit moment beschikt kan worden over de vrij te besteden ruimte in de reserves van het grondbedrijf. Het verwachte totale vrij te besteden bedrag in het Grondbedrijf bedraagt per 31 december 2010 € 1.217.131. De vrij te besteden ruimte is minimaal voor het realiseren van taakstellingen in het kader van de woningbouw of voor bedrijventerreinen, denk daarbij aan de Wet Voorkeursrecht Gemeenten procedures voor bedrijventerrein Stuivezand. De speelruimte wordt nodig geacht om faciliterend op te kunnen treden op de grondmarkt. Daarbij valt te denken aan het leveren van een geldelijke bijdrage dan wel het afdekken van lasten c.q. een strategische aankoop door de gemeente. Verder dient overwogen te worden of het bufferbedrag van € 1,0 miljoen voldoende is voor het afdekken van risico’s en het waarborgen van speelruimte. Sinds 2005 zijn er diverse grote woningbouwprojecten van start gegaan of worden binnen afzienbare tijd gestart. In de geactualiseerde grondnota wordt dit verder onder de loep genomen en een standpunt geformuleerd. Hierbij dient in de grondnota ook rekening gehouden te worden dat een speelruimte van € 1,0 miljoen niet toereikend kan zijn voor actieve grondpolitiek en het opvangen van huidige of toekomstige risico’s in relatie tot de grotere woningbouwprojecten nu en in de toekomst.

146

147

§H

Grote projecten

Herinrichting Burgemeester Smitsplein

Portefeuillehouder Wethouder: J. van Meggelen Verantwoordelijk Projectleider: Afdeling Grondgebied: C. Segeren. De intentieovereenkomst tussen Dura Vermeer, Woningstichting Volksbelang en de gemeente is beëindigd. Ten behoeve van een eventuele verkoop van de gemeentelijke eigendommen op het Burgemeester Smitsplein kan op basis van reeds uitgevoerde taxatie een verkoopprijs bepaald welke als basis kan dienen voor nadere onderhandeling met externe partijen. Woningstichting Volksbelang onderzoekt de mogelijkheden om alsnog tot herontwikkeling van het Burgemeester Smitsplein te komen en overweegt om al dan niet een bod uit te brengen op het gemeentelijk eigendom op het Burgemeester Smitsplein. F-Veld

Portefeuillehouder Wethouder: J. van Meggelen Verantwoordelijk Projectleider: Afdeling Grondgebied: N. Stremme Bijna drie jaar geleden is het F-veld aangedragen als mogelijke locatie voor de ontwikkeling van starterswoningen. Dit F-veld ligt aan de noordzijde van de kern Terheijden en is in eigendom van de gemeente. Het plangebied wordt globaal begrensd door Klein Ruitersvaart, woningen aan de Vlierlaan en het E-veld (trainingsveld van SVT). Startersvereniging Dynamisch Jong Drimmelen heeft het initiatief genomen om middels Collectief Particulier Opdrachtgeverschap woningen voor starters te ontwikkelen. Door middel van dit project kan worden voorzien in de behoefte van starterswoningen, zoals verwoord in de gemeentelijke Woonvisie 2004+. Op initiatief van de startersvereniging is in samenwerking met Woningstichting Volksbelang een schetsplan opgesteld. Dit schetsplan is in nauw overleg met de gemeente vervaardigd. Naast 20 koopwoningen voor starters is er ruimte voor 10 huurwoningen voor starters en 4 vrije sectorwoningen. In november 2008 is het concept schetsplan gepresenteerd aan belanghebbenden. Dit schetsplan is verder uitgewerkt in een aangepast schetsplan en een concept voorontwerp bestemmingsplan. In mei 2009 is dit aangepaste plan wederom gepresenteerd aan belanghebbenden. Tijdens deze bijeenkomst bleken de meningen met name over de ontsluiting van het F-veld verdeeld. Op 10 september 2009 zijn ontsluitingsopties aan de opiniërende raad voorgelegd. Diverse opties zijn toegelicht. De voorkeur is toen uitgesproken voor het doortrekken van de Vlierlaan, zoals in de planvorming was opgenomen. Met deze uitspraak is het voorontwerp bestemmingsplan verder uitgewerkt naar een ontwerp bestemmingsplan. Het ontwerp bestemmingsplan is eind dec 2009 in procedure gebracht. Er zijn 25 zienswijzen tegen het plan ingediend en naar verwachting zal het bestemmingsplan in mei 2010 door de raad worden vastgesteld. De gemeente zal bouwrijpe grond leveren aan woningstichting Volksbelang, waarna de grond wordt doorgeleverd aan startersvereniging Dynamisch Jong Drimmelen. De grond voor de huurwoningen behoudt woningstichting Volksbelang zelf.

148

Brede School Hooge Zwaluwe

Portefeuillehouder Wethouder: K. Krook Verantwoordelijk Projectleider: Afdeling Maatschappelijke aangelegenheden: J. Schortemeijer Het project omvat samenvoeging van de twee huidige basisscholen in Hooge Zwaluwe tot een brede school in samenwerking met peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Ter verhoging van de leefbaarheid zullen de volgende aanvullende voorzieningen worden gerealiseerd: circa 30 zorgwoningen voor ouderen/gehandicapten, een steunpunt en een winkelvoorziening. De raadscommissies Grondgebied en Inwonerszaken hebben op 15 februari 2006 ingestemd met de voorbereidingen voor een nieuwe brede school in Hooge Zwaluwe in combinatie met zorgwoningen, een steunpunt en een buurtwinkel onder voorwaarde van een maximale gemeentelijke bijdrage van € 400.000 en € 44.715,- voor bijkomende kosten (besluit 22 januari 2008). In 2007 zijn de plannen verder uitgewerkt. De fusie van de basisscholen Sint Jan en Frederik Hendrik was per augustus 2007 een feit. Op verzoek van de scholen zijn per schooljaar 2007-2008 noodlokalen bij de Frederik Hendrikschool beschikbaar gesteld om de gefuseerde school samen met de peuterspeelzaal en de kinderopvang te huisvesten. De raad heeft op 17 april 2008 ingestemd met afsluiting van een overeenkomst met Woningstichting Goed Wonen ter realisering van het project brede school Hooge Zwaluwe. Met ingang van het schooljaar 2007-2008 is de gefuseerde bijzondere basisschool de Schittering (voorheen Sint Janschool en Frederik Hendrikschool) gehuisvest in de voormalige Frederik Hendrikschool en de daarbij geplaatste tijdelijke units. Hierdoor kon de fusie ook fysiek worden gerealiseerd. De formele grondoverdracht voor het eerste deel heeft plaatsgevonden begin 2009. De vrijgekomen Sint Janschool aan de Burgemeester Godwaldtstraat is in 2009 gesloopt. Na de zomer 2009 is gestart met de bouw van de school. De bouw loopt volgens planning. De school zal in de zomer van 2010, dus voor de start van het schooljaar 2010-2011, worden geopend. Op dit moment zijn geen redenen om aan te geven dat het beschikbare budget bijgesteld moet worden. T.a.v. de inrichting van de speelzaal is er een gering financieel knelpunt. Getracht zal worden dit binnen de bestaande budgetten op te vangen. Indien dit niet mogelijk is, wordt hiervan melding gemaakt bij de Voorjaarsnota. Oranjeplein Terheijden

Portefeuillehouder Wethouder: K. Krook Verantwoordelijk Projectleider: J. Schortemeijer (intern), J. Reinarz (extern) De gemeente Drimmelen heeft in samenwerking met woningbouwvereniging Volksbelang het initiatief opgepakt om te komen tot herontwikkeling van een aantal gebieden nabij het Oranjeplein te Terheijden. De aanleiding voor deze herontwikkeling is enerzijds gelegen in basisschool Zonzeel, een schoolgebouw dat verouderd is en in functioneel opzicht ook niet meer voldeed aan de eisen van deze tijd. Nieuwbouw van de basisschool was nodig om in de toekomst op een goede manier te kunnen onderwijzen. Anderzijds is een cluster van 16 seniorenwoningen aan de Brabantstraat sterk verouderd. De bouwtechnische staat van de woningen is slecht, waardoor Volksbelang het voornemen heeft deze woningen te slopen en nieuwbouw te plegen. De twee bovengenoemde initiatieven vormden de basis van het project , maar in de loop van de tijd zijn meer deelgebieden betrokken geraakt, zoals de locatie van de bibliotheek en het voormalig politiebureau. Na een lang voortraject heeft de gemeenteraad tijdens de opiniërende raad op 16 oktober 2008 aangegeven meerdere varianten te willen zien voordat tot besluitvorming overgegaan kon worden. Hierbij diende bouw van basisschool De Zonzeel centraal te staan. Op 26 maart 2009 heeft de gemeenteraad vervolgens ingestemd met de bouw van een brede school en appartementen op basis van de zogenaamde variant 2b voor een bruto investering van ruim € 3.3 miljoen. Tevens heeft de raad ingestemd met de verkoop van een drietal deelgebieden in het kader van de herontwikkeling van de omgeving van het Oranjeplein, de opbrengsten komen ten gunste van de bouw van de brede school.

149

De brede school bestaat uit basisschool De Zonzeel, Theek 5, de Speel-o-theek en de Kunstuitleen. De raad heeft besloten de gymzaal vooralsnog te renoveren. Voor de stichting Lokale Omroep Drimmelen dient nog alternatieve huisvesting gevonden te worden. Gewerkt wordt aan een overeenkomst met de stichting Volksbelang, waarna najaar 2009 gestart kan worden met de verdere voorbereidingen. Voor de bouw van een brede school in combinatie met appartementen is een wijziging van de huidige bestemming in de vorm van een zogenaamde postzegelplanprocedure nodig. In geval van de minimale variant duurt de RO-procedure en het onherroepelijk worden van de bouwvergunning ruim 30 weken en kan gestart worden met de aanbesteding. Begin 2011 kan dan aangevangen met de bouw, waarna medio 2012 de brede school in combinatie met appartementen opgeleverd kan worden. Uitgaande van bezwaren en een maximale variant duurt de procedure voordat gestart kan worden met aanbesteding ongeveer 2,5 jaar. Teneinde de nieuwbouw op de plek van de huidige Zonzeelschool te kunnen realiseren, is er tijdelijke huisvesting voor de school gerealiseerd, zodat de huidige school gesloopt kan worden. Het Oranjeplein, recht tegenover de huidige school, is daarvoor de meest geschikte locatie. Deze tijdelijke huisvesting is aanbesteed. Eén en ander bleef binnen het budget wat we hiervoor gereserveerd hadden. Sinds februari 2010 wordt de school, voor een periode van minimaal 2 jaar, gehuisvest in deze tijdelijke voorziening. Ontwikkeling haven Lage Zwaluwe

Portefeuillehouder Wethouder: M. Vos Verantwoordelijk Projectleider: Afdeling Grondgebied: S. van Dijk In 2009 heeft regelmatig overleg plaatsgevonden met direct belanghebbende partijen en met de klankbordgroepen op basis van een aangepaste conceptvisie. Naar aanleiding van dit overleg zijn diverse reacties binnengekomen met aandachtspunten en suggesties op onderdelen van de conceptvisie. Naar aanleiding van het overleg eind 2009 is de visie op enkele onderdelen aangepast. Nieuw in de bijgestelde concept structuurvisie is, dat binnen het mogelijke eindbeeld een aantal deelontwikkelingen of scenario’s zijn onderscheiden en bezien op hun consequenties en haalbaarheid. De scenario’s verschillen qua ambitieniveau en wat betreft de deelgebieden die worden aangepakt. Dit maakt het mogelijk om in de besluitvorming tot een bepaalde prioriteitsstelling en/of fasering te komen voor de ontwikkeling van het havengebied. Ontwikkeling Lage Zwaluwe West

Portefeuillehouder Wethouder: J. van Meggelen Verantwoordelijk Projectleider: Afdeling Grondgebied: H. van Steenoven Voor het plan Lage Zwaluwe-West zijn het bestemmingsplan en het exploitatieplan op 29 oktober 2009 door de raad gewijzigd vastgesteld. Inmiddels is de termijn van zes weken waarin provincie en Rijk kunnen reageren op de wijzigingen en beroep ingesteld kan worden bij de Raad van State verstreken. Een 4-tal belanghebbenden hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Met betrekking tot de verschillende onderdelen van het project kan vooralsnog op hoofdlijnen de volgende planning worden aangehouden. De onderdelen worden chronologisch behandeld. Fase 1 De Ganshoek. De bouw van de Ganshoek hangt met name af van het bestemmingsplan. De planvorming is ver afgerond en het grondwateronderzoek is geen belemmering. Dan kan de bouwaanvraag worden voorbereid. Afhankelijk van het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan kan in het derde kwartaal van 2010 worden gestart met het bouwrijpmaken voor de Ganshoek. De oplevering zal dan in 2012 plaatsvinden. Samen met deze bouw wordt direct het grootste deel van het plangebied bouwrijp gemaakt. Dat wil zeggen dat de watergangen, het riool, kabels en leidingen en een bouwweg worden aangelegd. Al het bouwverkeer zal overigens via deze bouwweg plaats moeten vinden; niet via de bestaande wegen in het dorp. Een uitzondering zal gemaakt moeten worden voor de herontwikkeling van de bestaande winkelstrip aan de Nieuwstraat.

150

Woningbouw. Afhankelijk van de markt op dat moment wordt een (groot) deel van de woningen ontwikkeld en in verkoop gebracht. In ieder geval zullen bij de bouw van de Ganshoek op zijn minst circa 70 woningen tegelijk worden gebouwd in de verschillende categorieën. Wellicht worden dit er circa 140 in Fase 1. Sporthal ‘t Nieuwland. De planontwikkeling van de sporthal is ver gevorderd. Op verzoek van de omwonenden hebben aanpassingen plaatsgevonden. Met de balletvereniging vindt nog overleg plaats over verhuizing uit Den Domp. De tijdelijke sporthal is al in gebruik. De oude sporthal is inmiddels gesloopt en naar verwachting wordt in het najaar van 2010 gestart met de nieuwbouw die voor aanvang van het schooljaar 2011/2012 gereed zal zijn. Fase 2 Winkelcentrum met nieuw dorpshart. Ter hoogte van ’t Rietland zal een nieuw winkelcentrum komen. Deze bouw zal medio 2011 starten en zal maximaal 3.000 m2 BVO winkels bevatten. Lokale ondernemers zullen voorrang krijgen bij vestiging. Tevens zullen circa 26 appartementen boven de woningen worden gerealiseerd. Er komt geen verbinding tussen het parkeerterrein en de Onderstraat op het verzoek van de omwonenden van de Onderstraat. Op het nieuwe plein zal de weekmarkt gevestigd worden en tevens zullen speelvoorzieningen worden aangebracht. Medio 2013 zal dit afgerond moeten kunnen zijn. Brede School ’t Rietland Voorbereidingen zijn getroffen voor de ontwikkeling van een brede school bij basisschool ’t Rietland in Lage Zwaluwe als onderdeel van het project Lage Zwaluwe West. In de brede school worden voorzieningen opgenomen voor bibliotheekwerk, peuterspeelzaalwerk, buitenschoolse opvang en consultatiebureau. In 2009 is subsidie verkregen voor realisering van de brede school van zowel de Provincie als het Rijk. Voorjaar 2009 heeft Stichting De Waarden bij de gemeente een verzoek ingediend om de twee basisscholen in Lage Zwaluwe, te weten ’t Rietland en Willibrordus, samen te laten gaan op de locatie van ’t Rietland. Vervolgens zijn diverse varianten nader onderzocht en bezien op financiële consequenties. Op grond van deze resultaten en het standpunt van het schoolbestuur van De Waarden heeft het college besloten een brede school te realiseren inclusief basisschool Willibrordus, uitgaande van een twee-onder-een kap school. De gemeenteraad heeft begin 2010 een krediet beschikbaar gesteld voor de brede school, uitgaande van subsidies, middelen Project Lage Zwaluwe West en een bijdrage van schoolbestuur De Waarden. Naar verwachting kan de brede school begin 2012 in gebruik genomen worden. Zoals in onze raadsbrief van 8 juli 2008 is aangegeven, zal na de verhuizing van een aantal functies uit Den Domp, dit gebouw gedeeltelijk gesloopt worden ten behoeve van woningbouw. Scouting Ten behoeve van de aanleg van het benodigde parkeerterrein voor de Brede School en het winkelcentrum zal de scouting moeten verhuizen. Hiervoor is een locatie beschikbaar naast de tennisvelden. De vrijstelling van het bestemmingsplan is van de provincie al ontvangen. Aangezien de scouting pas in de tweede fase hoeft te worden verhuisd zal de bouw begin 2011 starten. Woningen langs Ganshoeksingel Zodra de Ganshoek is verplaatst zal op deze plaats gestart worden met de bouw van circa 32 woningen. Dit kan starten als de Ganshoek is verhuisd. Fase 3 Deze fase bestaat uit woningbouw in het westelijk deel van het bestaande grasland. Zoals gezegd kan deze fase geheel of gedeeltelijk bij fase 1 worden betrokken. Deze fase bestaat uit circa 40 woningen en bevat ook het gedeelte voor particulier initiatief. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat deze fase uiterlijk najaar 2011 opgestart zou moeten worden, waarbij de afronding in het voorjaar van 2013 zou kunnen zijn. Fase 4 In deze fase worden de bestaande winkelstrip aan de Nieuwstraat herontwikkeld, alsmede de particuliere gronden langs de Onderstraat. In totaal kunnen hier circa 38 woningen worden gebouwd. Deze fase staat vooralsnog gepland voor de periode 2013-2014. Hiervoor is de medewerking van de huidige eigenaren nog nodig.

151

Fase 5 Aan het einde van het project zal de Oudeweg opnieuw worden ingericht. Wellicht dat deze fase deels zal samenvallen met fase 4. De uitvoering zal waarschijnlijk tussen 2014-2016 plaatsvinden. Hierbij zullen ook de parkeerplaatsen ten behoeve van de voetbalvereniging worden aangepast. Met de vereniging is hierover contact geweest en er zal een werkgroep worden gemaakt om dit uit te werken. Ruimte voor Ruimte. In het voorontwerpbestemmingsplan waren 33 Ruimte voor Ruimtekavels opgenomen. Gezien de sterk gewijzigde marktomstandigheden is ervoor gekozen om deze kavels te verkleinen. Op 28 april 2009 is hierover tussen de Bouwcombinatie, Ruimte voor Ruimte en de gemeente overeenstemming bereikt. De provincie heeft per brief aangegeven dat zij van mening zijn dat de ontwikkelvergoeding die zij hebben verstrekt terugbetaald dient te worden. Dit verzoek is schriftelijk afgewezen maar inmiddels is gebleken dat bestuurlijk overleg ten aanzien van dit onderwerp gewenst is. Zoals uit het voorgaande is gebleken, lag het accent op het afronden van het bestemmingsplan en het exploitatieplan. Daarnaast is het project de Brede School van start gegaan. In de overeenkomst met de Bouwcombinatie zijn alle financiële risico’s afgedekt voor de gemeente en is de capaciteit aanwezig om het gemeentelijke werk te verrichten, dan wel beperkt in te huren. Het project de Brede School is voor rekening en risico van de gemeente, zij het dat de Bouwcombinatie hieraan een bijdrage doet. Voor het overige dient de Brede School gerealiseerd te worden uit de grondexploitatie en subsidies. Zoals hiervoor is gemeld vindt met de klankbordgroep en de diverse belanghebbenden (omwonenden en gebruikers) regelmatig overleg plaats. Dit zal zo blijven tot het einde van het project. Van alle overleggen met omwonenden van enige omvang zal de presentatie met een kort verslag op de gemeentesite worden gezet. Dit is overigens niet het geval van overleggen met gebruikers, daarvan wordt alleen een verslag voor onderling gebruik van gemaakt. Project Omgevingsvergunning (Wabo)

Portefeuillehouder: Wethouder: M. Vos. Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Grondgebied, K. van der Spek. De beoogde datum voor inwerkingtreding van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) was aanvankelijk 1 januari 2010. Inmiddels is de inwerkingtreding van de Wabo uitgesteld tot 3 maanden na publicatie van de invoeringswet in het Staatscourant. De verwachting is dat de Wabo nu per 1 juli 2010 in werking treedt. Voor gemeenten is het de bedoeling dat vanaf de invoeringsdatum de Wabo is ingevoerd in de gemeentelijke organisatie. Met de komst van de Wabo is er voor het realiseren van een fysiek project (bouw, aanleg, oprichten, gebruik en sloop) sprake van één aanvraag, één loket, één bevoegd gezag, één procedure, één vergunning en één handhavend bestuursorgaan. Het invoeren van de Wabo in de gemeentelijke organisatie brengt nogal wat historische, administratieve en juridische veranderingen met zich mee. Daarom gebeurt de invoering van de Wabo via een project, dat bestaat uit twee fases: 1. Fase 1: opstellen van een implementatieplan voor de Wabo. Deze fase is in juni 2008 afgerond; 2. Fase 2: uitvoering van het implementatieplan (daadwerkelijke implementatie van de Wabo). Deze fase is gestart in juli 2008 en loopt door tot de inwerkingtreding van de Wabo. Het jaar 2009 heeft dus geheel in het teken gestaan van de implementatie van de Wabo. Dit gebeurt via zes werkgroepen: 1. Samenwerking en documenten (samenwerking met waterschap en provincie, aanpassen verordeningen en dergelijke); 2. Werkprocessen en klantgerichtheid; 3. Handhaving; 4. Communicatie (uitvoering communicatieplan); 5. Digitalisering en ICT; 6. Standaarddocumenten (brieven, beschikkingen e.d.). De volgende werkzaamheden zijn in 2009 verricht:

152

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Inventarisatie aan te passen gemeentelijke verordeningen; Aanpassen mandaatlijst (vaststelling gebeurt rond de inwerkingtreding van de Wabo); Het wabo-werkproces is gereed, inclusief werkafspraken en rolbeschrijvingen; Er is een start gemaakt met de organisatorische inbedding van het wabo-werkproces; Nulmeting en verbeterplan handhaving is opgesteld en vastgesteld. Met de uitvoering van het verbeterplan wordt gewacht totdat de definitieve kwaliteitscriteria bekend zijn (B&W heeft tot dit uitstel besloten); Eerste test OLO (Omgevingsloket Online); Overleggen met waterschap en provincie over de dienstverleningsovereenkomst tussen gemeente en waterschap en tussen gemeente en provincie; Actualiseren informatie over de Wabo op intranet en internet (structurele activiteit); Opleidingsplan Wabo opgesteld. Een deel van dit opleidingsplan is reeds in 2009 uitgevoerd, namelijk de VROM-modules Wabo (theoretische basiskennis Wabo); Standaarddocumenten. De standaardbrieven zijn gereed en worden in 2010 tijdens het proefdraaien met de Wabo getest en zonodig aangepast. Aanbesteding en gunning nieuw vergunningensysteem Wabo (software) en start implementatie nieuw vergunningensysteem. Afstemming met andere projecten (structurele activiteit).

De werkzaamheden, die in 2010 in het kader van het project nog worden opgepakt, zijn: 1. Aanpassen en besluitvorming gemeentelijke verordeningen; 2. Afronden dienstverleningsovereenkomsten met waterschap en provincie; 3. Monumentencommissie informeren over en begeleiden bij nieuwe werkwijze; 4. Nadere werkafspraken wabo-werkproces, aanpassen wabo-werkproces en afronding organisatorische inbedding; 5. Afronden standaarddocumenten; 6. Implementatie SquitXO (nieuw vergunningensysteem) in gemeentelijke organisatie inclusief instructie; 7. Aanschaf, plaatsing en implementatie nieuwe hardware ten behoeve van de Wabo; 8. Uitvoering communicatieplan: intranet en internet (structurele activiteiten), aanpassen productencatalogus en website, persgesprek, wabo-werkt-meeting, externe voorlichting; 9. Proefdraaien met de Wabo en verdiepingscursussen Wabo (lopen door na inwerkingtreding van de Wabo); 10. Evaluatie en overdracht van het project (inwerkingtreding Wabo – december 2010). Uitstel van de Wabo heeft dus tot gevolg dat het project doorloopt in 2010. Dit betekent ook dat er in 2010 nog kosten gemaakt moeten worden (zoals voor communicatie, uitbesteding regulier werk en dergelijke). Het restantbudget voor het project Wabo is in 2010 dus nog hard nodig.

Inventarisatie project: Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK)

Portefeuillehouder Wethouder: M. Vos. Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Grondgebied, K. van der Spek.

Op 30 september 2008 heeft B&W positief besloten op deelname aan de Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK). In het kader van het SLOK is het de bedoeling in de periode 2009 tot en met 2012 een negental projecten uit te voeren: 1. Regionaal duurzaam energieplan (grootschalige duurzame energieopties); 2. Aanpak nieuwe woningen (energiebesparing); 3. Aanpak bestaande huurwoningen (energiebesparing); 4. Aanpak bestaande particuliere woningen (energiebesparing); 5. Bewonerscampagne (gericht op energiebesparing); 6. Handhaving EPC woningen; 7. Energie in vergunningverlening en handhaving bedrijven; 8. De gemeente geeft het goede voorbeeld: nieuwbouw; 9. De gemeente geeft het goede voorbeeld: bestaande bouw. Deze projecten worden in regionaal verband, binnen MARB (Milieu & Afval regio Breda), uitgevoerd.

153

Op grond van het SLOK kan voor de uitvoering van deze projecten een uitkering aangevraagd worden. Voor de gemeente Drimmelen bedraagt deze € 91.694. Omdat het hier om een cofinancieringsregeling gaat, betekent dit dat de gemeente eenzelfde bedrag aan middelen en/of capaciteit in moet zetten. Bij de behandeling van de begroting 2009 heeft de raad aan deelname aan het SLOK een hoge prioriteit toegekend. Verder heeft de raad € 10.000 beschikbaar gesteld voor 2009 en voor de periode 2010 tot en met 2012 jaarlijks € 20.000. Tot slot heeft de raad bepaald dat het budget ad. € 10.000 in 2008 voor het uitvoeren van de duurzaamheidsscan wordt geclaimd voor deelname aan het SLOK in 2009 (het SLOK komt namelijk in de plaats van de duurzaamheidsscan). Op deze wijze is er voor de jaren 2009 tot en met 2012 jaarlijks een budget van € 20.000 beschikbaar. Senternovem heeft aangegeven positief te adviseren richting de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties over onze uitkeringsaanvraag. De Staatssecretaris wordt geadviseerd het uitkeringsbedrag te bepalen op € 91.694 en dit als volgt uit te keren: 1. In 2009 een percentage van 42% (€ 38.511); 2. In 2010 een percentage van € 37% (€ 33.927); 3. In 2011 een percentage van 21% (€ 19.256). Het jaarlijkse bedrag wordt in 50 termijnen per jaar vanuit het Gemeentefonds uitgekeerd. De eerste betaling geschiedt met terugwerkende kracht tot 1 januari 2009, na bekendmaking van de toe te kennen bedragen in de Gemeentefondscirculaire. Begin 2010 volgt de (formele) beschikking van Binnenlandse Zaken. Het M.A.R.B. (Milieu & Afval Regio Breda) heeft voorgesteld om de uitkering van het rijk en de eigen gemeentelijke bijdrage door te storten naar een fonds, dat beheerd wordt door het M.A.R.B. Met dit fonds wordt de uitvoering van de projecten betaald. Daarnaast wordt er per project een projectgroep geformeerd. Gemeenten, die deelnemen aan een projectgroep krijgen hiervoor een vergoeding (ook betaald uit het fonds). Jaarlijks legt het M.A.R.B. verantwoording af over de besteding van het fonds. Op 30 september 2008 is B&W akkoord gegaan met het voorstel de uitkering van het rijk en de eigen gemeentelijke bijdrage door te storten naar het M.A.R.B. Het besluit van B&W heeft tot gevolg dat jaarlijks na ontvangst van de uitkering SLOK, deze doorgestort moet worden naar het M.A.R.B. Daarnaast moet er jaarlijks een bedrag van € 23.580 bruto doorgestort worden naar het M.A.R.B. In maart/april 2009 hebben alle deelnemende gemeenten binnen de regio Breda te horen gekregen dat positief is geadviseerd op de SLOK-aanvraag. In mei 2009 heeft er daarom een startbijeenkomst plaatsgevonden waarmee de uitvoering van negen projecten formeel van start is gegaan. In september 2009 zijn de projectgroepen voor het eerst bijeen geweest. De gemeente Drimmelen neemt deel aan de projectgroep windenergie. Verder zijn voor de projecten, die in 2009 van start zijn gegaan, startdocumenten opgesteld en een nulmeting uitgevoerd. In 2010 wordt de uitvoering van de regionale projecten voortgezet.

154

155

§I

Begrotingsrechtmatigheid

Bij de rechtmatigheidcontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het BAPG wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als: “Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.” Indien een begrotingswijziging niet meer in het jaar zelf is voorgelegd zijn bestedingen boven het begrotingsbedrag strikt genomen onrechtmatig. Toch kan voor de accountant bij de controle vaststaan dat een aantal (begrotings)overschrijdingen binnen de beleidskaders van de gemeenteraad vallen. Door het vaststellen van de rekening door de raad waarin die uitgaven wel zijn opgenomen, worden de desbetreffende uitgaven alsnog geautoriseerd. Het gaat om overschrijdingen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad uitgezette beleid is gebleven. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen exploitatie (uitgaven op de programma’s) en kredieten. Exploitatie Bij het programma Jeugd en Jongeren is er sprake van lasten welke hoger zijn dan de begroting. Begroting 2009 jeugd en jongeren

4.144.627

Realisatie 2009 4.205.959,15

Verschil 61.331,89-

Per saldo wordt het budget van dit programma niet overschreden, doordat de hogere kosten worden gecompenseerd door hogere inkomsten. De overschrijding heeft volledig betrekking op het openbaar onderwijs. Een belangrijk deel (ca. € 92.000) wordt veroorzaakt door een wijziging van de voorzieningen onderwijs. Vanaf 2009 worden, voor zover de BBV dit toelaat, dezelfde voorzieningen gehanteerd als in de jaarrekening van het openbaar onderwijs. Hiervoor moeten bestaande voorzieningen gedeeltelijk vrijvallen en vervolgens worden deze bedragen gestort in de nieuwe voorzieningen. Deze stortingen zorgen dus voor de overschrijding. Daarnaast was er in het openbaar onderwijs sprake van meerdere langdurig zieken. De kosten van vervanging waren in deze omvang niet geraamd, maar kunnen wel gedeclareerd worden bij het Vervangingsfonds (€ 65.000). Om deze problematiek op te lossen is externe ondersteuning ingehuurd en zijn meerdere begeleidingstrajecten gestart. De kosten hiervan worden gedekt door een voorziening. Bovenstaande uitgavenoverschrijdingen passen dus binnen het door uw Raad uitgezette beleid en zijn hierom niet onrechtmatig. Kredieten Van het totale bedrag aan gevoteerde kredieten van € 33,4 miljoen is € 4,3 miljoen in 2009 gevoteerd en was het restant ouder. Van de resteert nog een bedrag van € 9,4 miljoen. Echter enkele kredieten zijn in heel beperkte mate overschreden voor in totaal € 16.033 waardoor deze uitgaven in principe onrechtmatig zijn. Het betreffen: Omschrijving Overschrijding 1. Brandweerkazerne De Zwingel 7 L.Zwaluwe € 6.471 Naar verwachting wordt er nog een creditnota ontvangen van € 7.200 m.b.t. de alarminstallatie. Na verwerking van de creditnota, wordt het krediet niet meer overschreden en is er geen sprake meer van onrechtmatigheid.

156

2. Uitvoering GVVP In 2010 wordt een subsidie ontvangen waardoor krediet dan afgesloten. 3. Uitbreiding Dongemondcollege 4. Na BCF: aanpassing losplaats werf 5. Vervanging bestelauto openbare Werken binnendienst 6. AO-printer (omg.verg) VJN'09 7. Doorontwikkeling website VJN'09

€ 4.227 zonder overschrijding kan worden € 289 € 2.751 € 1.845 € 308 € 141

De eerste twee overschrijdingen zijn niet onrechtmatig waardoor de onrechtmatigheid € 5.334 bedraagt. Gezien de omvang van de overschrijding wordt deze niet verder toegelicht.

157

158

Jaarrekening 2009

159

160

Recapitulatie (in € 1.000) Omschrijving programma relatie met de burger veiligheid openbare ruimte verkeer en vervoer economische zaken en toerisme jeugd en jongeren

Realisatie 2008 Baten

lasten

Prim. Begroting 2009 Saldo

Baten

Lasten

Begroting 2009 na wijziging

Saldo

Baten

Lasten

Realisatie 2009 Saldo

Baten

Lasten

Saldo

512

-4.615

-4.103

429

-4.169

-3.740

475

-4.192

-3.717

533

-4.172

-3.639

7

-2.141

-2.134

10

-2.224

-2.214

81

-2.226

-2.145

88

-2.095

-2.007

3.734

-6.552

-2.818

2.544

-7.684

-5.140

2.529

-7.859

-5.330

2.415

-7.568

-5.154

47

-695

-648

20

-701

-680

263

-1.083

-819

290

-985

-694

507

-872

-364

409

-796

-387

249

-941

-691

217

-873

-657 -3.023

985

-3.832

-2.847

1.067

-3.556

-2.489

1.101

-4.145

-3.044

1.183

-4.206

ruimte en wonen

8.679

-9.301

-622

2.024

-2.909

-885

14.190

-12.882

1.307

11.929

-11.636

293

zorg

5.359

-11.327

-5.968

5.525

-11.562

-6.037

5.983

-11.740

-5.757

6.101

-11.453

-5.352

milieu

3.726

-3.569

158

3.400

-3.262

138

3.389

-3.494

-105

3.357

-3.410

-53

667

-3.641

-2.974

601

-4.419

-3.818

649

-4.626

-3.977

690

-4.098

-3.408

24.224

-46.545

-22.320

16.028

-41.281

-25.253

28.910

-53.188

-24.278

26.803

-50.496

-23.693

sociale infrastructuur Subtotaal programma's

Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Dividend (beleggingen) Saldo financieringsfunctie Algemene uitkeringen Onvoorzien Lokale heffingen

64

-7

58

194

-3

191

52

-3

49

252

-3

249

1.210

0

1.210

1.132

-10

1.122

1.159

-28

1.131

1.161

-25

1.135

17.831

-12

17.819

19.599

-111

19.488

19.537

-13

19.524

19.518

-14

19.504

0

0

0

0

-52

-52

54

0

54

816

-336

480

3.103

-385

2.719

3.753

-389

3.364

3.583

-396

3.187

3.549

-401

3.148

Overige algemene dekkingsmiddelen

381

-9

372

-8

-720

-728

-315

-569

-884

382

14

396

Subtotaal alg. dekkingmiddelen

22.590

-412

22.178

24.671

-1.284

23.387

24.070

-1.008

23.062

25.676

-764

24.912

Resultaat voor bestemming

-142

-1.866

-1.216

1.219

Toevoeging onttrekking reserves relatie met de burger

58

0

58

veiligheid

59

0

59

openbare ruimte

54

0

26

0

26

26

0

26

54

67

-19

48

63

-19

44

86

-1.300

-1.214

626

626

941

-346

595

453

-10

443

verkeer en vervoer

193

0

193

140

140

252

0

252

249

0

249

economische zaken en toerisme

132

0

132

35

35

152

0

152

139

-62

77

jeugd en jongeren

521

0

521

194

194

1.791

-1.131

660

1.716

-1.131

585

888

569

1.504

-2.776

-1.272

2.279

-1.923

355

0

18

0

18

18

0

18

21

136

0

136

65

-1

64

ruimte en wonen

1.068

-1.076

-8

zorg

155

0

155

milieu

475

-544

-69

21

sociale infrastructuur

217

-255

-38

826

-255

571

539

0

539

536

-206

330

8.095

-8.482

-387

621

-1.224

-603

2.185

-2.546

-360

1.006

-2.492

-1.486

236

-12

223

258

258

421

0

421

372

-107

265

11.296

-11.670

-374

3.665

1.866

8.032

-6.816

1.216

6.921

-5.951

970

algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bedrijfsvoering/intern Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

-516

-319

-1.799

0

0

2.189

De gepresenteerde cijfers betreffen het saldo van het programma. Een positief cijfer is per saldo een inkomstenpost. Een negatief cijfer is een kostenpost.

161

Balans per 31 december 2009 Bedragen x € 1.000 ACTIVA

Ultimo 2009

Ultimo 2008

Vaste activa Immateriële vaste activa -Kosten verbonden aan het sluiten van geldlen. en het saldo van agio en disagio -Kosten van onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa -Investeringen met een economisch nut -Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa -Kapitaalverstrekkingen aan: -deelnemingen -gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen -overige verbonden partijen -Leningen aan: -woningbouwcorporaties -deelnemingen -overige verbonden partijen -Overige langlopende leningen u/g -Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van een jaar of langer -Bijdragen aan activa in eigendom van derden

0 0 0

2 0 2

46.118 40.978 5.140

45.404 40.019 5.385

3.144

1.343

819 5 0 0

819 5 0 0

441 0 0 1.127 742 10

480 0 0 27 0 12

Totaal vaste activa

49.263

46.748

571

230

Vlottende aciva Voorraden - Grond- en hulpstoffen -niet in exploitatie genomen bouwgronden -overige gronden hulpstoffen -Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie -Gereed product en handelsgoederen -Vooruitbetalingen Vorderingen -Vorderingen op openbare lichamen -Verstrekte kasgeldleningen -Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen -Overige vorderingen -Overige uitzettingen

2.722 0 -2.154 3 0 5.076 0 0 0 5.055 21

Liquide middelen -Kassaldi -Bank- en girosaldi -Kruisposten

4 180

Overlopende activa -Nog te ontvangen/vooruitbetaalde bedragen Totaal vlottende activa

741

Totaal - generaal

162

2.842 0 -2.614 1 0 4.509 0 0 0 4.486 23 184

389 0 388 0

741

597 597

6.572

5.724

55.835

52.472

PASSIVA

Ultimo 2009

Ultimo 2008

Vaste passiva Eigen vermogen -Algemene reserve : Algemene Reserve (s) -Bestemmingsreserves -Reserves van het grondbedrijf -Resultaat na bestemming -Algemene Dienst -Grondbedrijf Voorzieningen -Voorzieningen voor verplichtingen,verliezen en risico's -Onderhoudsegalisatievoorzieningen -Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van een jaar of langer -Obligatieleningen -Onderhandse leningen van: -binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen -binnenlandse banken en overige financiële instellingen -binnenlandse bedrijven -overige binnenlandse sectoren -Waarborgsommen -Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten

35.406 18.649 11.961 4.796

36.892 20.802 10.454 5.636

2.189 2.189

-516 -516

5.583 1.018 4.320 244

5.352 935 4.040 377

6.720

4.965

0 0 6.720 0 0 0

Totaal vaste passiva

0 4.965 0 0 0

49.898

46.692

Vlottende passiva Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan een jaar -Kasgeldleningen -Bank- en girosaldi -Overige schulden

Overlopende passiva -Nog te betalen/vooruit ontvangen bedragen Totaal vlottende passiva Totaal - generaal Gewaarborgde geldleningen Garantstellingen

4.398 0 1.494 2.903

3.852 0 0 3.852

1.539 1.539

1.928 1.928

5.937

5.779

55.835

52.472

17.847 121.176

19.139 120.409

163

Grondslagen voor waardering

De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de onderscheiden posten en onderdelen van de jaarrekening zijn als volgt: De immateriële vaste activa betreffen activa die niet stoffelijk van aard zijn en evenmin als financiële vaste activa kunnen worden aangemerkt. Zij zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met een eventuele subsidie en bijdrage van derden en uit reserves en/of voorzieningen, alsmede verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen. De materiële vaste activa zijn altijd stoffelijk van aard, m.u.v. software. Ze worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met eventuele subsidies en bijdragen van derden en bijdragen uit reserves en/of voorzieningen. Daarnaast zijn de jaarlijkse afschrijvingen op basis van geschatte gebruiks- of nuttigheidsduur in mindering gebracht. De hierboven beschreven zogenaamde netto-methode wordt nog gehanteerd voor investeringen gedaan tot ultimo 1998. Inmiddels wordt conform de nota waardering en afschrijving (december 2006) de bruto-methode gehanteerd. Als gevolg hiervan zullen beide methoden enige tijd naast elkaar bestaan. Op basis van de nota waardering en afschrijving worden uitgaven kleiner dan € 10.000 of de jaarlijkse kapitaallasten minder dan € 1.000 niet meer geactiveerd. Afschrijving van de activa vindt plaats vanaf het moment, dat de investering nut oplevert. De afschrijvingen geschieden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. De waardering van de financiële vaste activa vindt als volgt plaats: • de leningen u/g tegen de nominale waarden, verminderd met de aflossingen; • de deelnemingen tegen verkrijgingsprijs; • de bijdragen in activa in eigendom van derden tegen de nominale waarde verminderd met afschrijvingen. De voorraden zijn gewaardeerd tegen historische kosten. Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzieningen voor dubieuze vorderingen worden in mindering gebracht op de vordering. Ook de liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De waardering van de reserves, de voorzieningen en de kortlopende schulden vindt plaats tegen nominale waarde. De leningen u/g worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met de aflossingen t/m 2009. Ook voor de verantwoording in de exploitatie is de nominale waarde als grondslag gehanteerd. Grondslagen voor resultaatbepaling

Onder baten worden verstaan de baten die rechtstreeks aan het jaar zijn toe te rekenen en die in het jaar als gerealiseerd kunnen worden beschouwd. De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Baten worden verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn geleverd c.q. de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.

164

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen

Contract openbare verlichting De aanbesteding van het onderhoud van de openbare verlichting heeft in 2005 niet volgens de (Europese) aanbestedingsregels plaatsgevonden. Het betreft een contract met een totale waarde van € 1,1 miljoen, voor een periode van tien jaar. Onderzocht is of ontbinding van deze overeenkomst mogelijk was. Eenzijdig kan de nietigheid van deze overeenkomst niet worden ingeroepen aangezien het proceduregebrek de andere partij niet kan worden verweten. Tevens is bezien of de overeenkomst in overleg zodanig kon worden aangepast dat de strijdigheid met de aanbestedingsregels kon worden opgeheven dan wel beperkt. Hieraan wilde de wederpartij niet meewerken. Indien zich in de toekomst door bijvoorbeeld wijziging van omstandigheden mogelijkheden voordoen zal alsnog de mogelijkheid worden bezien de overeenkomst aan te passen. Lease containers Na het doorlopen van een Europese aanbestedingsprocedure heeft de gemeente Drimmelen een overeenkomst gesloten (ca. € 0,25 miljoen) voor de levering van minicontainers (en chips) t.b.v. de invoering van Diftar. De overeenkomst is in werking getreden op 1 oktober 2002 en eindigt op 30 september 2012. Aansluitend is voor dezelfde looptijd als die van het containercontract, een full-service contract afgesloten met dezelfde leverancier. Doel hiervan was het afdekken van mogelijke financiële risico's voor de gemeente en daarnaast het afkopen van alle inspanningsverplichtingen voor de gemeente betreffende reparatie en vervanging van containers. Exploitatiesaldo 2009 Saldo van baten en lasten excl. mutaties reserves Begroot € 1.215.874 Werkelijk € 1.219.259 Mutatie reserves Begroot Werkelijk Verschil

lasten baten € 2.435.132 voordelig

€ 1.215.872 € 969.965

onttrekking per saldo onttrekking per saldo € 245.904 nadelig

Jaarrekeningsaldo

€ 2.189.223 voordelig

Omschrijving Mutaties algemene reserve Grondbedrijf Mutaties reserve Groenaanleg (Grondbedrijf) Mutaties reserve Bovenwijkse Voorz. (Grondbedrijf) Mutaties reserve opleidingen personeel Mutaties reserve Riolering Mutaties reserve Toerisme en recreatie Mutaties reserve Toerisme en recreatie Mutaties reserve kapitaallasten Mutaties reserve tijdelijke inhuur personeel Mutatie reserve e-dienstverlening Diverse kleine afwijkingen Totaal De mutatie reserves betreffen in hoofdlijnen:

Bedrag € € € € € € € € € € € €

9.000369.000265.00057.000156.000 39.00062.000521.000 50.00048.00024.000246.000-

minder onttrokken minder onttrokken minder onttrokken meer gestort meer onttrokken minder onttrokken meer gestort minder gestort meer gestort minder onttrokken meer gestort nadelig

Algemene Reserve Grondbedrijf De afwijking kent verschillende oorzaken: • In de primaire begroting was een bedrag voor rentebijschrijving begroot op basis van een lagere boekwaarde op de algemene reserve dan de werkelijke boekwaarde zoals opgenomen in de jaarrekening 2008. (-/- € 25.000). • Voor het invoeren van de omgevingsvergunning (Wabo) was een bedrag beklemd voor 2009 van € 49.000, waarbij in 2009 maar een bedrag via de exploitatie is betaald van € 20.000 (-/- € 29.000).

165

•

•

Voor het oplossen van de bodemsanering aan de Drimmelenseweg is een totaal krediet beschikbaar gesteld van € 292.000, waarbij voor 2009 is uitgegaan van een lastenbedrag van € 15.000. Er zijn kosten gemaakt van € 7.000, waardoor er dus minder uit de reserve is onttrokken (-/- € 8.000). Het restant van de onttrekkingen kan gerelateerd worden aan de exploitaties van de diverse projecten (zowel eigen projecten, als ook projecten van derden). Voor een specificatie van het bedrag wordt verwezen naar het paragraaf grondbeleid (+ € 897.408) en correctie van de grondverkopen brede school Hooge Zwaluwe (-/- € 767.100). Dit resulteert in een totaal meer onttrokken uit de algemene reserve GB van € 130.000.

Reserve Groenaanleg Grondbedrijf De aanleg ecologische verbindingszones is totaal begroot ten bedrage van € 342.956. Dit bedrag is een beklemming welke in de loop van de jaren word besteed. (-/- € 343.000). Abusievelijk is het gehele bedrag als onttrekking opgenomen terwijl de uitgaven niet zijn geraamd. De grondkavelruil Gat van den Ham is niet volledig afgewikkeld in 2009. De definitieve overdracht geschiedt pas in 2010. (-/- € 17.000). De beklemming voor EVZ zones is voor tien jaar in de raadsvergadering vastgesteld. Deze beklemming diende pas in 2010 begroot te worden in plaats van 2009 (-/- € 20.000). Verder zijn niet alle bijdragen geïnd kunnen worden in 2009 door uitstel van diverse projecten door derden (€ 11.000). Reserve Bovenwijkse voorzieningen Grondbedrijf In eerste instantie was de planning voor de herstructurering ontsluiting van Thijsseweg begroot voor 2009. Hiervoor was een bedrag in de raadsvergadering van mei 2009 geaccordeerd van € 304.000. Door diverse onderzoeken zijn deze werkzaamheden verschoven naar 2010 en is in de raadsvergadering van februari 2010 een extra krediet beschikbaar gesteld (-/- € 304.000). De werkzaamheden voor de parkeervoorzieningen Lidl Terheijden kosten minder (-/- € 1.800) Verder zijn niet alle bijdragen geïnd kunnen worden in 2009 door uitstel van diverse projecten door derden (€ 41.620). Reserve opleidingen personeel Jaarlijks wordt een percentage van de loonsom opgenomen in de begroting (exploitatie) ten behoeve van de opleidingen, cursussen, workshops, seminars e.d. voor het personeel. Dit kunnen individuele cursussen zijn op grond van het functioneringsgesprek, maar ook organisatiebrede activiteiten. Om o.a. (meerjarig) gemaakte afspraken te kunnen nakomen (kalenderjaar begroting en opleidingsjaar lopen niet synchroon) en het restant in enig jaar beschikbaar te houden voor het personeel is deze reserve gevormd conform de nota reserves en voorzieningen. In 2009 zijn enkele organisatiebrede opleidingen zoals een agressietraining niet uitgevoerd. Om het verzuimpercentage te verlagen wordt een training verzuimgesprekken opgevoerd voor het MT, deze zijn echter niet geraamd in 2010. Uit het verbeterplan is de training 360 graden feedback (aanspreken op gedrag) opgevoerd, ook deze was niet eerder geraamd. Door het overschot van het opleidingsbudget te storten in de reserve is het mogelijk om bovenstaande trainingen in 2010 te realiseren. Reserve Riolering In totaal was er een storting geraamd inclusief alle wijzigingen van ca. € 4.000. Bij de jaarrekening is er nu werkelijk een bedrag van € 152.000 onttrokken. Abusievelijk is er bij eerste bestuursrapportage van 2009 teveel afgeraamd m.b.t. onderuitputting van de lopende kredieten. Voor een uitvoerige toelichting hierop inclusief de overige exploitatieposten wordt verwezen naar paragraaf C. Kapitaalgoederen. Reserve Toerisme en recreatie Het overschot van 2008 en eerdere jaren bedroeg € 116.811. Dit bedrag is opgenomen om in 2009 te gaan besteden. Hiervan is € 77.641 daadwerkelijk besteed. Derhalve resteert een bedrag van € 39.170. Daarnaast bedraagt het overschot 2009 van de netto-toeristenbelasting inclusief de werkelijke uitgaven € 61.965. Dit bedrag wordt conform beleid gestort in de reserve. Per saldo is er derhalve een nadeel van ca. € 101.000 (voordeel op programma 5. Economische zaken en toerisme) Reserve Kapitaallasten Van een groot aantal investeringen worden de kapitaallasten gedekt door een onttrekking uit de reserve kapitaallasten. Bij reeds in gebruik genomen investeringen liggen de kapitaallasten vast, maar bij nog lopende investeringen zijn de kapitaallasten afhankelijk van de voortgang van de investering waardoor ook de onttrekking kan afwijken van de begroting. Een belangrijke oorzaak van het verschil is een extra dotatie in de reserve doordat aanleg van een hockeyveld in Made niet te laste van de voorziening buitensport, gebracht mag worden op grond van de

166

BBV, maar geactiveerd moet worden. Een andere oorzaak heeft betrekking op het krediet m.b.t. de Brede School in Hooge Zwaluwe. Ten behoeve van de Brede school in Hooge Zwaluwe heeft de Raad een krediet gevoteerd. In 2009 is dit krediet administratief verhoogd vanwege de grondtransacties; deze grondtransacties zullen echter grotendeels pas in 2010 worden geëffectueerd. De Brede School is nog niet opgeleverd waardoor de kapitaallasten lager zijn en dus nu ook de onttrekking uit de reserve kapitaallasten (€ 68.000). Reserve tijdelijke inhuur personeel Deze bestemmingsreserve vormt een buffer om knelpunten in de vaste formatie van de organisatie op enig moment in het lopend jaar op te vangen. Hiervoor is een regulier budget beschikbaar en wordt gevuld middels vacaturegelden. In 2009 waren er minder moeilijk invulbare vacatures en langdurig ziekteverzuim wat niet door de organisatie was op te vangen. Hierdoor is het nu mogelijk om een deel van het overschot toe te voegen aan de reserve. De reserve heeft nu de maximale omvang bereikt. Reserve E-dienstverlening In totaal was er een onttrekking geraamd van € 71.000. De werkelijke onttrekking over 2009 bedraagt € 23.000. Per saldo dus een lagere onttrekking van € 48.000 ten opzichte van de raming. Belangrijkste afwijkingen: • Digitaal klant dossier € 20.000 • Basisregistratie GBA € 14.000 • nWRO/DURP € 7.000 • WABO € 5.000 Het verschil met de raming is toegelicht op het onderdeel toelichting resultaat op de interne producten. Resultaatbestemming

Bovenstaande afwijkingen leiden dus tot een saldo van € 2.189.223 positief. Begin 2010 is informatie ontvangen dat er een directe vordering is ontstaan op de BNG / Hypotheekfonds Noord-Brabantse gemeenten (HNG) wat gevolgen heeft voor het resultaat 2009. Waar tot op heden de termijnbedragen als jaarlijkse opbrengst werden verantwoord, is ultimo 2009 een vordering op de balans als financieel actief opgenomen voor een bedrag van € 742.389,- voor de nog resterende termijnen (2010 t/m 2020). Dit heeft geleid tot een incidentele baat, maar tevens zijn de toekomstige dividenden vervallen. Om het begrotingssaldo van de komende jaren niet te beïnvloeden, wordt voorgesteld de incidentele baat te storten in de bestemmingsreserve “Voormalig hypotheekfonds” en jaarlijks hieruit € 74.238,88 te onttrekken. Bij de voorafgaande jaarrekening zijn claims gehonoreerd welke in 2009 niet volledig zijn besteed. Deze saldi zijn nu vrijgevallen ten gunste van het resultaat (€ 245.700). Van enkele van deze claims heeft uw raad reeds bij de Najaarsnota besloten dat deze claims ook nog ingezet mogen worden in 2010. Het gaat hier om de claims: 1. Inventarisatie / opstellen bestekken openbaar groen € 45.436 (Programma 3. Openbare ruimte) (*) 2. Opschonen archief € 41.497 (zie ook toelichting Paragraaf Bedrijfsvoering) 3. Verbeterplan organisatie € 49.844 (Zie ook toelichting Paragraaf Bedrijfsvoering) Deze claims worden in de resultaatbestemming meegenomen, omdat de restantbedragen bij de Najaarsnota nog niet bekend waren. (*) De actualisatie van de inventarisatie van de plantsoenen is nagenoeg afgerond. Om echter de gegevens van de bermen en bermsloten en de boomgegevens op te nemen in het inventarisatieprogramma is de verwachting dat het resterend budget in 2010 noodzakelijk zal zijn. Voor een goede aansturing van de aannemers en eigen dienst is een actuele groeninventarisatie, die goed bij te houden is, van groot belang. Naast bovenstaande drie claims zijn de, middels een claim bij de jaarrekening 2008 beschikbaar gestelde middelen t.b.v. ‘Extra parkeerplaatsen diverse woonwijken’ niet volledig besteed. Het restant van deze claim (€ 49.047) wordt nu weer als nieuwe claim ter besluitvorming aangeboden.

167

Een aantal reguliere budgetten (€ 533.429) zijn a.g.v. diverse oorzaken niet in 2009 besteed en in veel gevallen zijn de kosten onvermijdelijk in 2010. Hierom is het zeer wenselijk deze bedragen naar 2010 over te hevelen d.m.v. een claim Claims Oude claims goedgekeurd bij Najaarsnota Nieuwe claims Totaal claims

Bedrag € € €

136.777,00 485.429,00 622.206,00

Hierdoor wordt besluitvorming gevraagd over de volgende resultaatbestemming Resultaatbestemming Positief jaarrekeningsaldo Claims Bestemmingsreserve voormalig hypotheekfonds Ten gunste van de Algemene Reserve

Bedrag € € € €

2.189.223,21 622.206,00742.388,80824.628,41

Toelichting nieuwe claims Programma 1. Relatie met de burger

1. Overdracht pensioen wethouder (€ 19.720) Vanwege overdracht opgebouwde pensioenrechten over uitkeringstijd van een gewezen wethouder is extra budget benodigd. Kosten kunnen niet worden ontrokken uit de voorziening Wet APPA omdat deze daar niet zijn geraamd. 2. Bewoners aan zet (Wijkbesturen) (€ 10.000) Dit project is in september 2009 geïntroduceerd. Achteraf bleek dit niet het juiste moment voor de introductie van dit project. Er is eind 2009 één aanvraag ingediend. Verder hebben een aantal mensen informatie gevraagd, maar het ging dan vooral om activiteiten die in het voorjaar/ zomer plaats zullen vinden. Inmiddels zijn er 3 projecten gehonoreerd die in totaal een bijdrage van € 1.850 krijgen. We willen bewoners ook in 2010 stimuleren om zelf initiatieven te ontwikkelen om de leefbaarheid, veiligheid en sociale betrokkenheid te verhogen. Het is de bedoeling dat de bewoners de bewonersinitiatieven ZELF, in overleg met de gemeente, uitvoeren. Daarbij is het voor de bewoners belangrijk deze initiatieven/ projecten financieel ondersteund worden door de gemeente. Op deze manier worden bewoners gestimuleerd en voelen ze zich serieus genomen door de gemeente. Per initiatief is er een maximaal bedrag van € 1.000 beschikbaar.De eerste aanvraag was een restauratie van een Jeu de Boulesbaan in Wagenberg. De twee laatste aanvragen betroffen een aanvraag voor het opzetten en onderhouden van een website voor de bewonersgroepen Made en Drimmelen. Door het opzetten van een eigen site wordt de communicatie richting de verbeterd. Tevens wordt op deze manier de naamsbekendheid van de verschillende bewonersgroepen en het Dorpsgericht werken meer onder de aandacht gebracht. Inmiddels is er vanuit meerdere kanten informatie ingewonnen om aanspraak te maken op het budget vanuit ‘Bewoners aan zet’.Het project is pas in september 2009 gestart. Om een helder beeld te krijgen welk budget we nodig hebben voor dit project willen we voor 2010 deze claim leggen om vervolgens voor de toekomst een structureel bedrag in de begroting op te nemen. Programma 3. Openbare ruimte

3. Civiele kunstwerken (€ 40.678) Het aanbrengen van de slijtlagen was niet mogelijk aan het eind van 2009 in verband met de weersomstandigheden. De asfalt dient te worden aangebracht bij goed, warm weer. Dit zal dan ook in mei 2010 gebeuren. Daar de constructie en de uitvoering van de damwand (Terheijden aan de Schans) separaat diende te worden bekeken en er een akkoord moest zijn met de omwonende is de uitvoering vertraagd. Het aanbrengen van de damwand dient vorstvrij te gebeuren. Het akkoord is getekend, de constructie is bekend. Uitvoering in april / mei 2010. Omdat gekozen is voor het kwaliteitsniveau “veilig” (Zie paragraaf Kapitaalgoederen) dient elk jaar een inspectie van de kunstwerken plaats te vinden. Deze is in augustus / september 2010 gepland.

168

4. Bermen en bermsloten (€ 20.027) In 2010 gaat het Waterschap Brabantse Delta baggeren herstelwerkzaamheden uitvoeren aan waterlopen, grenzend aan gemeentelijke eigendommen. Ingevolge de Verordening waterhuishouding Noord-Brabant 2005 en de Keur van Waterschap Brabantse Delta, moeten de eigenaren van aan een waterloop grenzende gronden de vrijkomende baggerspecie ontvangen die bij het onderhoud vrijkomt. Eind december 2009 en in januari 2010 is de gemeente hierover geïnformeerd. Voor het verwijderen en afvoeren van de vrijgekomen baggerspecie is in de meerjarenbegroting géén bedrag opgenomen. Voorgesteld wordt de onderuitputting 2009 te gebruiken voor deze niet voorzienbare kosten. 5. Gladheidbestrijding (€ 52.500) In de winterperiode van 2009-2010 heeft de eigen dienst minder uren dan geraamd kunnen besteden aan het onderhoud van de landschappelijke beplanting en het bosplantsoen. Dit door hun inzet op de gladheidbestrijding in de periode tussen december en half maart. Het alsnog uitvoeren van de geplande onderhoudswerkzaamheden is geraamd op € 25.000. Daarnaast is gebleken dat er voor, naar schatting, een bedrag van € 27.500 schade aan de wegen in beheer bij de gemeente Drimmelen is ontstaan. Hier is geen rekening mee gehouden in de budgetbepaling voor 2010. Voorgesteld wordt om dit bedrag extra te storten in de voorziening onderhoud wegen. Programma 4. Verkeer en Vervoer

6. Extra parkeerplaatsen diverse woonwijken (€ 49.047) Van dit bedrag zijn parkeerplaatsen aangelegd in de Kastanjelaan e.o. en Patronaatstraat. De werkzaamheden hiervoor zijn pas recent (in 2010) afgerond. Dientengevolge is de eindafrekening van de aannemer nog niet binnen. Kortom, het werk is al wel uitgevoerd maar dient nog financieel afgerekend te worden. Daarom dient het bedrag beschikbaar te blijven in 2010. 7. Essentiële herkenbaarheidskenmerken / wegmarkeringen (€ 29.658) In 2009 is minder EHK-markering aangebracht dan verwacht. De bedoeling was om de markering te vernieuwen op de Kanaalweg West, Brandestraat en Godfried Schalckenstraat. Alleen op de Kanaalweg West is dit gebeurd. De Brandestraat staat nu op de planning voor 2010; dit hangt samen met een besluit over het verplaatsen van de komgrens (raadsbesluit). Van de Godfried Schalckenstraat is inmiddels bekend dat ook het asfalt onderhoud behoeft. Kortom, er wordt eerst opnieuw geasfalteerd en dan pas de markering vernieuwd. Er staat echter ook nog een onderzoek gepland naar drie kruispunten op de Godfried Schalckenstraat, waar mogelijk een andere vormgeving wenselijk zou zijn. Eerst dient dit onderzoek plaats te vinden. Dat staat op de planning voor 2010. Daarna zal een plan gemaakt worden voor de hele Godfried Schalckenstraat. Het niet vernieuwen van de markering op de Brandestraat en Godfried Schalckenstraat betekent een overschot op de post 'markeringen' van ongeveer € 10.000. Daarnaast heeft de provincie in 2009 een bedrag van bijna € 19.000 aan subsidie uitgekeerd voor het aanbrengen van de EHK op o.a. de Brieltjensweg (in 2008 uitgevoerd). Dit bedrag vormt samen met het overschot het totale bedrag van € 29.658. Dit bedrag dient beschikbaar te blijven in 2010 om o.a. de markering te vernieuwen op de Brandestraat. Programma 8. Zorg

8. Elektronisch kinddossier (€ 3.152) De financiering van het digitaal dossier is een gedeelde verantwoordelijk van rijk en gemeenten. Met de VNG zijn afspraken gemaakt over de aanwending van middelen die resteren na liquidatie van de Stichting EKD.nl. Deze middelen zijn middels de Algemene uitkering in november 2009 incidenteel beschikbaar gesteld als extra bijdrage voor gemeenten in de kosten van invoering van het digitaal dossier. Voor Drimmelen is dit een bedrag van € 3.152. Verwacht wordt dat de uitvoerende instantie in 2010 aan de gemeenten zal verzoeken dit bedrag aan hen over te maken. Daar dit bedrag in 2009 is ontvangen en ten gunste van het rekeningresultaat 2009 komt, is dit bedrag in 2010 niet meer beschikbaar. Om deze reden wordt dus nu een claim ingediend.

169

Programma 9. Milieu

9. Wabo: inhuur derden t.b.v. bestandsbeheer (€ 83.402) Dit budget is bij de Voorjaarsnota 2009 beschikbaar gesteld voor het overzetten van milieubestanden naar het nieuwe vergunningensysteem SquitXO. In het kader van de Wabo is er namelijk één vergunningensysteem aangeschaft voor alle wabo-vergunningen. Bij de Voorjaarsnota 2009 is voor de aanschaf van dit systeem budget beschikbaar gesteld. Daarna (zomer 2009) kon de feitelijke aanbesteding pas doorlopen worden. Vervolgens heeft het nog enige tijd geduurd voordat de daadwerkelijke opdrachtverstrekking een feit was, omdat de leverancier van SquitXO nog veel te verwerken opdrachten had liggen (is namelijk een van de weinige leveranciers van dergelijke systemen). De daadwerkelijk opdrachtverstrekking heeft in oktober 2009 plaatsgevonden. Begin december heeft een eerste overleg plaatsgevonden over de aanpak en de planning. Hierdoor wordt SquitXO pas in 2010 daadwerkelijk ingevoerd. Dit heeft ook tot gevolg dat de milieubestanden pas in 2010 kunnen worden overgezet naar SquitXO. Om wabo-proof te kunnen werken, is het de bedoeling dat vanaf de inwerkingtreding van de Wabo met één vergunningensysteem wordt gewerkt. Daarom is het noodzakelijk dat alle milieubestanden worden overgezet naar het nieuwe systeem (SquitXO). Inmiddels is al wel offerte opgevraagd en opdracht verstrekt voor de tot nu toe bekende werkzaamheden. De kosten hiervan komen neer op ca. € 40.000. Omdat het gaat om een nieuw systeem en de bestanden handmatig moeten worden overgezet, kunnen nog onvoorziene werkzaamheden voorvloeien uit het overzetten van de bestanden. Gelet hierop en op de reeds aangegane financiële verplichting wordt verzocht het totale budget mee te nemen naar 2010. Bedrijfsvoering

10. Eenmalige uitkering ( €55.000) Het College van Arbeidszaken en de vakbonden zijn op 8 maart jl. niet tot een akkoord gekomen over een CAO gemeenten. In april 2010 heeft daarom op advies van het College van Arbeidszaken een eenmalige uitkering van 1% plaatsgevonden betrekking hebbende op de af te sluiten CAO 2009 (€ 55.000). Voorgesteld wordt vooruitlopend op de vaststelling van de CAO hiervoor een claim te vormen. 11. Risicomanagement (€ 12.500) Ondanks de voornemens, is risicomanagement in 2009 niet geïmplementeerd in de organisatie. Twee fabrikanten hebben een productpresentatie gegeven. Vanwege externe omstandigheden zijn deze presentaties meerdere keren verzet. In het najaar was er ten slotte geen ambtelijke capaciteit meer beschikbaar vanwege de Kerntakendiscussie. In 2010 zal besloten worden met welk softwarepakket gewerkt gaat worden en getracht zal worden, ondanks de tijdelijk verminderde ambtelijke capaciteit, om risicomanagement uit te rollen. Doordat het pakket niet is aangeschaft in 2009, wordt nu verzocht om de betreffende budgetten over te hevelen naar 2010. 12. Opschonen archief (€ 8.245) Deze claim van in totaal € 49.742 bestaat uit een deel oude claim van € 41.497 waarvan bij de Najaarsnota besloten is dat deze ook in 2010 besteed mag worden en een deel nieuwe claim (€ 8.245). Door persoonlijke omstandigheden heeft het bedrijf, waaraan het opschonen van de archieven van de voormalige gemeenten was gegund, het werk niet kunnen afmaken. Deze activiteiten zijn inmiddels aan een ander bedrijf gegund. De verwachting is dat dit opschonen medio 2010 wordt afgerond. Wanneer de archieven van de voormalige gemeenten zijn opgeschoond, worden deze - zonder tussenkomst van onze gemeente - direct overgedragen aan de archivaris. De archieven worden dan opgenomen in het archiefdepot te Tilburg. 13. Keukentje raadzaal (€ 8.500) In december is opdracht verstrekt om de ruimte naast de raadzaal aan te passen tot een keukentje. Het bedrijf, waaraan deze werkzaamheden zijn gegund, heeft deze werkzaamheden nog niet uitgevoerd. 14. Beveiligingsplan (€ 18.000) Voor de beveiliging van de informatiestromen binnen het gemeentehuis c.a. is het noodzakelijk dat hiervoor een beveiligingsplan wordt opgesteld. Gezien de complexiteit en het specialisme zijn hiervoor in november 2009 bedrijven benaderd. Inmiddels is het werk gegund. De uitvoering is begin 2010 gestart. Het beveiligingsbeleid en het daaraan gekoppeld beveiligingsplan worden maart/april opgeleverd. Het hiervoor gereserveerde en benodigde bedrag van € 18.000 dient als claim naar 2010 over te gaan.

170

15. Sluitplan (€ 25.000) Bij de (vernieuw)bouw van het gemeentehuis is rekening gehouden met een bepaald sluitplan. Door de openheid van ruimten van het gebouw is gebleken dat het sluitplan aanpassing behoeft, zodat het gebouw optimaal beveiligd is bij gebruik hiervan buiten kantoortijden, bij calamiteiten en bij onderhoudswerkzaamheden. Bij de Najaarsrapportage bent u akkoord gegaan voor aanpassing sluitplan van € 25.000 exclusief btw. met als dekking de post onvoorzien 2009. In het eerste kwartaal 2010 wordt een en ander aangepast (autorisaties en fysieke aanpassingen). Het bedrag van € 25.000 dient dan ook als claim te worden aangemerkt. 16. Digitalisering verleende bouwvergunningen (€ 25.000) In de begroting was rekening gehouden met het digitaliseren van de verleende bouwvergunningen. Door onvoorziene omstandigheden - zijnde het aanpassen van de technische eisen wegens sterk verbeterde methode om te digitaliseren - is het project nog niet aanbesteed. Daarom wordt verzocht het bedrag ad. € 25.000 mee te nemen naar 2010. 17. E-dienstverlening Wabo, geoormerkt deel Algemene Uitkering (€ 25.000) Bij de Voorjaarsnota 2009 is € 10.000 beschikbaar gesteld in het kader van EGEM-I ten behoeve van ondersteuning en uitbesteding van reguliere werkzaamheden bij het project Wabo zelf. Omdat de inwerkingtreding van de Wabo uitgesteld is en het project dus doorloopt in 2010, zal dit budget in 2010 nog gebruikt gaan worden. Daarnaast is in het kader van de EGEM-I voor de Wabo bij de Voorjaarsnota een bedrag ad. € 32.500 beschikbaar gesteld voor de aanschaf van een nieuw vergunningensysteem. Hiervan is € 25.000 geoormerkt bij de Algemene Uitkering. Pas na de besluitvorming rond de Voorjaarnota kon de daadwerkelijke aanbesteding worden doorlopen (zomer 2009). Vervolgens heeft de daadwerkelijke opdrachtverstrekking enige tijd geduurd omdat de door ons gekozen leverancier veel te verwerken opdrachten had liggen. De leverancier (Roxit) is namelijk een van de weinige leveranciers van dergelijke systemen. Dit heeft ertoe geleid dat pas in oktober 2009 de opdrachtverstrekking is afgerond. Daarnaast heeft pas begin december 2009 een eerste gesprek over de aanpak en planning plaats kunnen vinden. Hierdoor zal SquitXO pas in 2010 daadwerkelijk worden geïmplementeerd. Uit oogpunt van efficiency, overzicht, de wettelijke bepalingen ingevolge de Wabo en aanverwante regelgeving en het feit dat er geen vervolgen worden gemaakt op de huidige vergunningensystemen voor milieu en bouwen, is het noodzakelijk dat er één nieuw vergunningensysteem komt voor de wabo-vergunningen (omgevingsvergunning). Daarnaast is er reeds opdracht verstrekt en zijn er dus financiële verplichtingen aangegaan. Daarom wordt verzocht het bedrag ad. € 25.000 mee te nemen naar 2010.

Toelichting resultaat

In deze paragraaf worden per programma de oorzaken van de belangrijkste financiële afwijkingen per programma aangegeven. Programma 1. Relatie met de burger Lasten Baten Saldo

Realisatie 2008 4.615.155 511.879 4.103.276

Prim. Begroting 2009 4.168.945 428.774 3.740.171

De belangrijkste afwijkingen zijn: Uren/uurtarief Publiekszaken Gewezen wethouders Wet APPA Rijbewijsleges Dorpsgericht Werken Diverse kleine verschillen per saldo

na wijziging 2009 4.191.952 475.262 3.716.690

€ 43.000 € 36.000 € 42.000 € 23.000 € 22.000 € 4.000 € 78.000

Realisatie 2009 4.172.057 533.137 3.638.920

Saldo 19.895 Voordelig 57.875- Voordelig 77.770 Voordelig

voordelig voordelig nadelig voordelig voordelig nadelig voordelig

Toelichting afwijkingen De lagere kosten hebben vooral betrekking op het personeelslastenbudget. Als gevolg van ziekte zijn er met name door de afdeling Publiekszaken minder uren verantwoord, maar wel tegen een hoger gemiddeld uurtarief. Tevens was de uitkering aan een gewezen wethouder lager a.g.v. nieuwe neveninkomsten. Per de toestand 31 december 2009 dient de pensioenvoorziening Wet APPA volgens actuariële berekening een saldo te hebben van € 946.000. Het saldo van de voorziening kent echter per die datum een saldo van € 904.000. Dit resulteert in een tekort van € 42.000 a.g.v. lagere

171

rekenrente t.o.v. voorgaande jaren, bijstelling reserve vanwege hogere levensverwachting en bijstelling doordat pensioenopbouw over uitkeringstijd is meegenomen. De rijbewijsleges in 2009 waren € 23.000 hoger dan begroot, met name door het verplicht omwisselen van het bromfietscertificaat voor een bromfietsrijbewijs (eenmalig!). In het kader van het dorpsgericht werken zijn er subsidies van o.a. de provincie ontvangen t.b.v. het Drenkelingenkerkhofje. Met deze baten was geen rekening gehouden. Voorgesteld wordt € 10.000 van te bedrag middels een claim beschikbaar te houden voor 2010. Programma 2. Veiligheid

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 2.140.659 2.224.000 2.226.035 6.987 9.775 80.600 2.133.672 2.214.225 2.145.435

De belangrijkste afwijkingen zijn: Uren handhaving Opleiding rampenbestrijding Vrijwillige Brandweer naar VR Pilot drank en horeca Diverse kleine verschillen per saldo

€ 127.000 € 32.000 € 40.000 € 23.000 € 4.000 € 138.000

Realisatie 2009 2.095.293 88.201 2.007.092


voordelig voordelig nadelig voordelig nadelig voordelig

Toelichting afwijkingen Het voordeel bij Handhaving komt deels door een nog niet ingevulde vacature en door het feit dat de juridische backoffice minder zaken heeft behandeld in het kader van het handhavingsproces. Dit is het resultaat van het goede naleefgedrag van de bedrijven en inwoners binnen de gemeente Drimmelen. Het budget t.b.v. opleiding van de rampenbestrijdingsorganisatie is grotendeels niet besteed, doordat de bewuste opleiding / themadag niet doorging wegens te weinig animo in de regio. Hierdoor zijn er tevens minder uren besteed aan rampenbestrijding De grootste overschrijding heeft betrekking op de overgang van de brandweer naar de Veiligheidsregio. Doordat de brandweervrijwilligers zesmaal per jaar achteraf de vergoeding ontvangen en vanaf 1-1-2010 zij de vergoeding van de regio ontvangen, drukt de vergoeding over heel 2009 en de laatste twee maanden van 2008 nu op 2009 waardoor de lasten nu € 40.000 hoger zijn dan begroot. De gemeente Drimmelen heeft in 2008 en 2009 samen met Geertruidenberg aan de pilot Drank en Horeca deelgenomen. De hiervoor door de Rijksoverheid beschikbaar gestelde middelen zijn niet volledig besteed. De middelen zijn niet volledig besteed door aanloopproblemen en personele wisselingen. De helft van deze middelen is voor Drimmelen waardoor er nu een incidenteel voor is van € 23.000. Programma 3. Openbare ruimte Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 6.551.641 7.683.986 7.859.011 3.734.103 2.543.568 2.529.093 2.817.538 5.140.418 5.329.918

De belangrijkste afwijkingen zijn: Wegen en verlichting Plantsoenen Speelterreinen Riolering Begraafplaatsen

€ 424.000 € 65.000 € 42.000 € 173.000 € 52.000 € 176.000

Realisatie 2009 7.568.218 2.414.517 5.153.701

Saldo 290.793 114.576 176.217

Voordelig Nadelig Voordelig

voordelig nadelig voordelig nadelig nadelig voordelig

Toelichting afwijkingen Wegen en verlichting Het merendeel van het voordelig saldo is het gevolg van het niet uitvoeren van de verbreding van de Thijsseweg (ca. € 304.000). Deze kosten worden gedekt uit de reserve Bovenwijkse voorzieningen (raadsbesluit) en derhalve staat op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien een lagere onttrekking uit de reserve van een even groot bedrag (budgettair neutraal).

172

Het overige verschil wordt grotendeels veroorzaakt door een lagere urenbesteding van de binnendienst (ca. € 30.000) en de buitendienst (ca. € 121.000) van de afdeling Openbare Werken (verschuiving binnen het programma: zie ook Plantsoenen en Speelterreinen). Echter op het onderdeel Gladheidbestrijding valt een grote overschrijding te constateren van ca. € 81.000 (bestaande uit meerkosten zout/zand ca. € 20.000 en een hogere urenbesteding afdeling Openbare Werken ca. € 61.000). In de begroting heeft de raad een éénmalig bedrag ter beschikking gesteld van € 45.000. Hiervan is maar een klein deel in 2009 uitgegeven. Wel zijn er al diverse verplichtingen aangegaan. Derhalve wordt voorgesteld het restantbedrag van ca. € 41.000 te beklemmen (zie toelichting Claims). Plantsoenen De overschrijding op Plantsoenen is de oorzaak van een hogere urenbesteding van zowel de binnen- (ca. € 45.000) als de buitendienst van afdeling openbare werken (ca. € 106.000). Deze urenoverschrijdingen betreffen voornamelijk verschuivingen binnen het programma zelf (zie Wegen en verlichting en Speelterreinen). Naast deze overschrijding zijn er nog een drietal grote onderuitputtingen te noemen: Ecologische verbindingszones (€ ca. € 20.000), Inventarisatie / opstellen bestekken openbaar groen (oude claim: ca. € 45.000) en bermen en bermsloten (ca. € 20.000 a.g.v. lagere storten verwerkingskosten). Tegenover de ecologische verbindingszones staat op programma 11. ook een lagere onttrekking uit de reserve Groenaanleg Grondbedrijf (budgettair neutraal). Daarnaast zijn op de twee andere onderuitputtingen een claim gelegd (zie toelichting Claims). Speelterreinen De onderschrijding is het gevolg van een lagere urenbesteding door de afdeling Openbare werken binnendienst (ca. € 8.000 ) en buitendienst (ca. € 34.000). Zie ook toelichting Plantsoenen. Riolering Per saldo is er op Riolering een nadeel van € 173.000. Het merendeel hiervan wordt veroorzaakt door een lagere rioolopbrengst dan was geraamd van ca. € 141.000. Het overig deel van ca. € 32.000 is verklaard in de paragraaf C. Kapitaalgoederen op onderdeel Riolering en stedelijk water – Exploitatie. Tegenover het nadeel is er ook een hogere onttrekking uit de egalisatiereserve dan is geraamd op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien op Mutaties reserves. Begraafplaatsen De overschrijding op begraafplaatsen wordt grotendeels veroorzaakt door een lagere opbrengst grafrechten dan was geraamd van ca € 17.000 en een hogere urenbesteding inclusief overhead van ca. € 18.000 als gevolg van uitvoering van diverse projecten (w.o. ruiming oude begraafplaatsen). Tevens is er een overschrijding op de kapitaallasten van ca. € 18.000. Echter hiertegenover staat ook een hogere onttrekking uit de reserve op programma 11. Programma 4. Verkeer en vervoer

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 694.590 700.580 1.082.798 46.889 20.356 263.344 647.701 680.224 819.454

Realisatie 2009 984.832 290.414 694.419


De belangrijkste afwijkingen zijn: Verkeer: Uitbreiding parkeerplaatsen (claim) € 49.000 voordelig Verkeer: Wegmarkeringen (claim) € 30.000 voordelig Verkeer: Ureninzet afdeling Openbare Werken € 58.000 voordelig Verkeer: Kleine verkeerskundige reconstr. € 15.000 nadelig € 125.000 voordelig Toelichting afwijkingen Verkeer: Uitbreiding parkeerplaatsen (claim) Een voordelig verschil wordt veroorzaakt doordat het project “Uitbreiding parkeerplaatsen” (€ 75.000; raadsbesluit 20-09-2007) is vertraagd. In 2008 is een bedrag uitgegeven van ca. € 14.000. Over het restantbedrag van ca. € 61.000 was bij de rekening 2008 een claim gelegd t.b.v. uitvoering in 2009. In 2009 is echter een bedrag hiervan besteed ter grootte van ca. € 12.000. Grotendeels zijn de werkzaamheden uitgevoerd, maar zullen de eindafrekeningen pas in 2010 ontvangen worden (projecten Kastanjelaan en Patronaatstraat). Derhalve wordt voorgesteld om over het restant wederom een claim te leggen (ca. € 49.000). De dekking voor

173

het project geschiedt middels een onttrekking uit de bestemmingsreserve Claims voorgaande jaren, welke verantwoord is op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (zie ook toelichting “Claims 2009”). Verkeer: Wegmarkeringen (claim) Het voordelig verschil wordt veroorzaakt doordat er minder aan EHK (Essentiële HerkenbaarheidsKenmerken) markeringen is uitgevoerd dan verwacht (ca. € 11.000). De bedoeling was om de markering te vernieuwen op de Kanaalweg West, Brandestraat en Godfried Schalckenstraat. Alleen op de Kanaalweg West is dit gebeurd. De Brandestraat staat nu op de planning voor 2010. Van de Godfried Schalckenstraat is inmiddels bekend dat ook het asfalt onderhoud behoeft. Kortom, er wordt eerst opnieuw geasfalteerd en dan pas wordt de markering vernieuwd. Er staat echter ook nog een onderzoek gepland naar drie kruispunten op de Godfried Schalckenstraat, waar mogelijk een andere vormgeving wenselijk zou zijn. Eerst dient dit onderzoek plaats te vinden (planning 2010). En daarnaast heeft de provincie een bedrag van ca. € 19.000 aan subsidie uitgekeerd voor het aanbrengen van de EHK op o.a. de Brieltjensweg. Voorgesteld wordt om het overschot (inclusief subsidie) als claim 2009 op te nemen (zie ook toelichting “Claims 2009”). Verkeer: Ureninzet afdeling Openbare Werken In totaal is er een onderuitputting ureninzet van afdeling Openbare werken binnendienst met € 30.000 en de buitendienst met € 28.000 (inclusief overhead). De lagere ureninzet zijn beiden meer besteed in programma 3. Openbare ruimte en zijn o.a. het gevolg van vertraagde uitvoering uitbreiding parkeerplaatsen, minder uitgevoerde verkeerstellingen, lagere urenbesteding aan bebording en markeringen etc. Verkeer: Kleine verkeerskundige reconstructies Per saldo is er een overschrijding van ca. € 15.000 op uitvoering kleine reconstructies wegen. Dit wordt veroorzaakt doordat er nog een vordering openstaat van € 7.000 op de woningstichting Goed Wonen m.b.t. uitvoering parkeerplaatsen Julianastraat in Hooge Zwaluwe. Daarnaast is er een overschrijding als gevolg van de eenmalige aanschaf van een snelheidsinformatiedisplay van ca € 5.000. Dit apparaat is aangeschaft met subsidie (80%). Die subsidie wordt echter pas in 2010 uitgekeerd. Programma 5. Economische zaken en toerisme

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 871.503 795.837 940.681 507.310 408.798 249.372 364.193 387.039 691.310

De belangrijkste afwijkingen zijn: Recreatie: inzet toeristenbelasting Recreatie: hogere kapitaallasten Recreatie: Biesbosch Marina Drimmelen Diverse kleine verschillen per saldo

€ 101.000 € 27.000 € 40.000 € 1.000 € 35.000

Realisatie 2009 873.398 216.890 656.508

Saldo 67.283 32.482 34.801


voordelig nadelig nadelig voordelig voordelig

Toelichting afwijkingen Recreatie: inzet toeristenbelasting Bij de jaarrekening 2008 is het overschot van € 116.811 als claim opgenomen en is er een egalisatiereserve Toerisme en recreatie gevormd. Van het overschot is in totaal voor een bedrag van ca. € 78.000 aan projecten uitgevoerd. Per saldo dus een onderschrijding van ca. € 39.000. Tegenover deze lagere uitgave staat ook op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen (Mutaties reserves) ook een lagere onttrekking uit de reserve als nadeel. Daarnaast bedraagt het “resultaat” met betrekking tot de netto-opbrengst Toerisme en recreatie over 2009 ca. € 62.000. Dit overschot (onderuitputting) wordt gestort in de egalisatiereserve Toerisme en recreatie en is ook als zodanig op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien verantwoord (hogere storting: nadeel op programma 11; per saldo budgettair neutraal voor de rekening). Recreatie: hogere kapitaallasten Een overschrijding van ca. € 26.000 aan hogere kapitaallasten wordt veroorzaakt door de uitgaven op het krediet Verbetering toeristische infrastructuur Lage Zwaluwe. De jaarlijkse uitgaven op het krediet worden ineens ten laste gebracht van de bestemmingsreserve Verbetering toeristische infrastructuur Lage Zwaluwe.

174

Op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen (onderdeel Mutaties reserves) staat ook hetzelfde bedrag als een hogere onttrekking; derhalve per saldo budgettair neutraal voor de rekening. Recreatie: Biesbosch Marina Drimmelen Het gemeentelijk aandelenpakket in de Beheer maatschappij Biesbosch Marina Drimmelen wordt te koop aangeboden. Hierbij wordt gebruikt van de diensten van rentmeesterskantoor Houdringe te Assen. Voor de werkzaamheden is een bedrag van ca. € 16.000 uitgegeven. Daarnaast wordt, gelet op de resultaten van de onderneming, voor 2009 geen dividendopbrengst meer geraamd (ca. € 24.000). Programma 6. Jeugd en jongeren

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 3.832.117 3.556.400 4.144.627 985.229 1.067.250 1.101.053 2.846.887 2.489.150 3.043.574

De belangrijkste afwijkingen zijn: Uren t.b.v. Openbaar Onderwijs Overige uren Brede School De Schittering Leerlingenvervoer Diverse kleine verschillen per saldo

€ 21.000 € 7.000 € 79.000 € 12.000 € 18.000 € 21.000

Realisatie 2009 4.205.959 1.183.372 3.022.587

Saldo 61.332- Nadelig 82.319- Voordelig 20.987 Voordelig

nadelig nadelig voordelig nadelig nadelig voordelig

Toelichting afwijkingen De urenbesteding t.b.v. het openbaar onderwijs was aanzienlijk hoger dan begroot a.g.v. problematiek rondom enkele langdurig zieken. Met name de diverse onderwijshuisvestingsprojecten hebben per saldo ook nog tot een beperkte overschrijding geleid (€ 7.000). De grootste afwijking heeft betrekking op de Brede School De Schittering doordat deze nog niet is opgeleverd. Hierdoor zijn de kapitaallasten lager. Doordat deze lasten worden gedekt uit de reserve heeft deze onderschrijding per saldo geen gevolgen voor het rekeningresultaat. De kosten van het leerlingenvervoer zijn hoger dan begroot door een toename van individuele ritten in de laatste maanden van dit jaar, voor kinderen die speciaal onderwijs genieten op een onderwijsinstelling ver buiten onze gemeentegrenzen. Programma 7. Ruimte en wonen Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 9.301.478 2.909.116 12.882.294 8.679.147 2.023.764 14.189.564 622.331 885.352 1.307.269-

De belangrijkste afwijkingen zijn: Ruimtelijke ordening Woningbouw / Volkshuisvesting Bouwzaken Grondzaken Diverse kleine verschillen per saldo

€ 152.000 € 29.000 € 37.000 € 926.000 € 2.000 € 1.014.000

Realisatie 2009 11.635.886 11.928.876 292.990-

Saldo 1.246.409 Voordelig 2.260.688 Nadelig 1.014.279- Nadelig

nadelig voordelig voordelig nadelig nadelig nadelig

Toelichting afwijkingen Ruimtelijke Ordening De overschrijding op Ruimtelijke ordening is het gevolg van een hogere urenbesteding inclusief een hoger werkelijk uurtarief inclusief overhead van ca. € 174.000 dan was geraamd. Een deel hiervan is het gevolg van een urenverschuiving van Woningbouw en Volkshuisvesting (zie toelichting hieronder: € 29.000). Het overige deel betreft werkelijke uren (inclusief overhead) die als gevolg van formatie-uitbreiding afdeling Grondgebied (2 fte) o.b.v. rapport Promess gemaakt zijn. De geraamde kosten hiervan zijn opgenomen op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen – onderdeel Saldo kostenplaatsen. Tevens dient opgemerkt te worden dat ook op programma 11. voor deze uitbreiding als dekkingsmiddel € 100.000 wordt onttrokken uit de Algemene reserve van het Grondbedrijf (zie ook toelichting paragraaf G. Grondbeleid).

175

Daarnaast is er een onderschrijding op geraamde uitgaven t.b.v. herziening bestemmingsplan buitengebied met € 21.000. De kosten hiervan worden conform vastgesteld beleid bekostigd uit de bestemmingsreserve Bestemmingsplannen. Met andere woorden op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen is er een even groot nadeel (per saldo budgettair neutraal). Voor de uitvoering van de ecologische verbindingszone (EVZ) Gat van den Ham was een bedrag geraamd van € 28.100. Hiervan is in 2009 € 10.500 betaald en is er een onderschrijding van € 17.600 (voordeel). De uitgaven voor de realisatie van de EVZ’s worden bekostigd uit de reserve Groenaanleg. Tegenover het voordeel staat dus een nadeel op programma 11. – onderdeel Mutaties reserves (budgettair neutraal). De overige verschillen betreffen: lagere advertentiekosten € 10.000 (voordeel; efficiënter gebruik van de ruimte), uitgekeerde planschade € 15.500 (niet-verhaalbare planschade) en kosten doorbelasting egem-i € 10.500. Hiervan worden de kosten planschades onttrokken conform vastgesteld beleid uit de Algemene Reserve en is de raming van de kosten voor egemi opgenomen op Saldo kostenplaatsen (programma 11.) Woningbouw / Volkshuisvesting Het verschil op Woningbouw (€ 15.000) en Volkshuisvesting (€ 14.000) wordt veroorzaakt door een lagere urenbesteding van de afdeling Grondgebied. Dit is o.a. het gevolg van het feit dat de woonvisie niet in 2009 is herzien en omdat het taakveld Volkshuisvesting belast is als projectleider van het project DURP (digitalisering van de bestemmingsplannen). Deze uren zijn verantwoord op Ruimtelijke ordening. Bouwzaken Als gevolg van de economische crisis en een afwachtende houding op de markt, zijn er vertragingen in de ontwikkelingen van grote woningbouwplannen. De vergunningverlening van een groot deel van deze plannen word door geschoven naar de jaren 2010 en 2011. Hierdoor zullen ook de legesopbrengsten van deze plannen opschuiven naar volgende jaren. De eerder verwachte boven gemiddelde opbrengst uit kleinere bouwplannen is met name in het laatste kwartaal van 2009 iets terug gelopen. De dempende werking van de hogere inkomsten uit kleinere plannen om het tekort van de grotere plannen te compenseren, is daarom ook minder geweest. Het gevolg is dat er een lagere opbrengst bouwleges is van ca. € 16.000 (nadeel). Daarnaast zijn er minder uren (inclusief overhead) besteedt van ca. € 9.000 (voordeel) en zijn er minder externen ingehuurd (constructieberekeningen € 3.400 en akoestische rapportages etc. € 4.900). In het 2e kwartaal van 2009 is een nieuw welstandsbeleid vastgesteld, waarbij het overgrote gedeelte van de gemeente als welstandsvrij is aangemerkt. Vanaf dat moment zijn er geen diensten meer zijn afgenomen van Welstandszorg Noord-Brabant en is er een kostenbesparing van € 18.900. Het overige verschil wordt verklaard door lagere advertentiekosten (ca. € 4.600 voordeel; efficiënter gebruik van de ruimte) en een lagere doorbelasting van de automatiseringslasten (ca. € 12.500: lagere softwarekosten pakket ECS SQUIT vanwege uitstel WABO). Grondzaken Het verwachte voordelige resultaat van het Grondbedrijf was gecalculeerd op een nettobedrag van € 1.993.600 (inclusief stortingen en onttrekking uit de reserves; verantwoordt op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien). Het werkelijke voordelige resultaat van het Grondbedrijf bedraagt echter € 1.096.192 (incl. stortingen en onttrekking uit de reserves). Het voordelige saldo valt derhalve ca. € 897.408 lager uit dan de raming. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar § G Grondbeleid en de toelichting op de balans. Op programma 7. Ruimte en wonen is er een nadelig verschil van € 950.422 op Grondexploitaties. Dit is te verklaren door een nadelig verschil op de projecten door derden tot een bedrag van € 282.842: hoofdzakelijk door het nog niet doorbelasten van de kosten voor het bouwrijp maken van de diverse projecten en door het uitstellen van bouwactiviteiten het nog niet kunnen innen van bijdragen van planvoorbereiding en reserves. Verder is een negatief verschil gerealiseerd in de rechtstreekse boekingen van € 667.580. Dit is te verklaren doordat er minder ambtelijke uren rechtstreeks op dit product geboekt zijn, maar op de projecten; door de correcties op de reserves ten laste van de boekwaarden van diverse projecten, door een lagere winstneming op het project Prinsenpolder en grondopbrengsten brede school Hooge Zwaluwe nog niet geheel verwezenlijkt. Voor een verder toelichting wordt verwezen naar § G Grondbeleid. Daarnaast bedraagt het voordelige saldo op overige grondzaken € 23.783. De uren van de medewerker grondzaken zijn niet geheel op dit product verantwoord, door werkzaamheden voor de opstelling van de P&C cyclus van het grondbedrijf, alsook voor diverse beleidsmatige activiteiten voor het grondbedrijf (nota actualisatie reserve bovenwijkse voorzieningen en grondnota).

176

Programma 8. Zorg Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 11.327.356 11.562.085 11.740.261 5.359.203 5.525.296 5.983.459 6.036.789 5.756.802 5.968.153

De belangrijkste afwijkingen zijn: Participatiebudget WMO woonvoorzieningen WMO huishoudelijke verzorging

€ 448.000 € 34.000 € 9.000 € 405.000

Realisatie 2009 11.452.797 6.101.048 5.351.749


voordelig nadelig nadelig voordelig

Toelichting afwijkingen Met ingang van 2009 is de verantwoordingssystematiek m.b.t. het participatiebudget gewijzigd. Tot 2009 bleef 75% van de door het Rijk beschikbare middelen beschikbaar voor het volgende jaar als het niet besteed was. Hierdoor was er geen grote noodzaak om alle beschikbare rijksmiddelen volledig te besteden. Hierdoor liep dit bedrag jaarlijks op. In 2009 is het percentage teruggebracht van 75% tot 25%. Om te voorkomen dat hierdoor meer dan € 4 ton terugbetaald zou moeten worden, is er een onderzoek gestart naar de bestedingsmogelijkheden van het participatiebudget. Hieruit is naar voren gekomen dat een belangrijk deel van de geschreven uren nu ten laste van dit budget gebracht mogen worden. Hierdoor zijn nu de reguliere resterende middelen van 2009 en vorige jaren vrijwel volledig verantwoord. Dit voordeel is dus grotendeels eenmalig. Gezien de omvang van het voordeel heeft er vroegtijdige en expliciete toetsing door de accountant plaatsgevonden op dit onderdeel. Gedurende 2009 leek de omvang van de WMO woningaanpassingen geringer te zijn dan het beschikbare budget. Dit was aanleiding om bij de Najaarsnota een bedrag van € 40.000,- af te ramen, waarbij onvoorzienbaar was dat in de laatste maanden de verstrekkingen door enkele forse toekenningen zijn toegenomen. Hierdoor werd het beschikbare budget ten slotte met € 34.000 overschreden. Ten behoeve van de WMO Huishoudelijke Verzorging heeft het Rijk middels de Algemene Uitkering bijna € 2,1 miljoen beschikbaar gesteld t.b.v. de verstrekkingen en de uitvoering. De verstrekkingen blijken nu bij de jaarrekening € 62.000 hoger dan geraamd door enerzijds een aanzienlijke aframing bij de Najaarsnota en tevens is het aantal PGBhouders minder sterk toegenomen dan te verwachten was op grond van landelijke ontwikkelingen. Tegenover deze hoger kosten (€ 62.000), staat een hogere opbrengst uit eigen bijdrages (€ 53.000). Dit wordt o.a. veroorzaakt door een hoger aantal aanvragers van voorzieningen met hogere inkomens en een hoger vastgesteld uurtarief. Om in de toekomst sterke afwijkingen t.o.v. de begroting te voorkomen, wordt er vanaf 2010 maandelijks een koppeling gelegd tussen de aantallen WMO cliënten, de uitgaven en het beschikbare budget zodat tijdig afwijkingen zichtbaar worden. De kosten zullen altijd blijven afwijken van het budget omdat de kosten grotendeels afhankelijk zijn van aanvragen en indiceringen. Programma 9. Milieu

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 3.568.611 3.261.641 3.493.558 3.726.315 3.399.645 3.389.053 157.704138.004104.505

De belangrijkste afwijkingen zijn: Reiniging Hondenoverlastbestrijding Milieu Diverse kleine verschillen per saldo

€ 47.000 € 23.000 € 74.000 € 1.500 € 51.500

Realisatie 2009 3.409.805 3.356.748 53.056

Saldo 83.753 32.305 51.449


nadelig voordelig voordelig voordelig voordelig

Toelichting afwijkingen Reiniging Het verschil van de uitgaven (ca. € 1.700) is te verwaarlozen. Aan de inkomstenkant vallen de werkelijk opbrengsten met ca. € 49.000 nadeliger (lager) uit. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een lagere opbrengst van de Diftar afvalstoffenheffing. Een oorzaak hiervoor kan

177

gevonden in het invoeren van de kunststofinzameling in het vierde kwartaal van 2009 waardoor er minder via de minicontainers is aangeboden (en derhalve lagere opbrengsten). Hondenoverlastbestrijding Het verschil wordt grotendeels veroorzaakt door lagere uitgaven t.o.v. de raming ca. € 19.900: lagere urenbesteding van de afdeling Openbare Werken buitendienst (ca. € 11.500; vanwege ziekte en onderhoud faëcalienzuiger), lagere onderhouden brandstofkosten (€ 4.000; o.a. vanwege minder inzet faëcalienzuiger) en lagere heffing/invorderingskosten (ca. € 4.400; minder aanslagen honden). Daarnaast is een oude faëcalienzuiger verkocht voor ca. € 5.300 (incidentele baat) en vallen de baten van de hondenbelasting met ca. € 1.900 lager uit dan was geraamd. Het saldo (voordeel) wordt conform vastgesteld beleid gestort in de egalisatiereserve Hondenoverlastbestrijding. Dit is derhalve een nadeel op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien – onderdeel Mutaties reserves. Per saldo voor de rekening budgettair neutraal. Milieu: Wabo / omgevingsvergunning / SLOK / externe veiligheid Grotendeels wordt de onderschrijding op Milieu (ca. € 74.000) veroorzaakt door het niet benutten van het budget ten behoeve van de Wabo (inhuur derden t.b.v. bestandsbeheer € 83.402). Voorgesteld wordt om dit bedrag te beklemmen voor 2010 door middel van een claim (zie toelichting Claims). Daarnaast is er ook een onderuitputting op de Wabo van ca. € 29.000. Deze kosten worden bekostigd uit de reserve van het Grondbedrijf, of te wel dit leidt op programma 11. tot een lagere onttrekking uit de reserves (budgettair neutraal). Tevens zijn ten behoeve van de uitvoering van voorgenoemd project meer uren gemaakt door de organisatie (ca. € 53.000 overschrijding). Hierbij moet gemeld worden dat door de deelname aan de werkgroep Windenergie (SLOK) de gemeente een vergoeding heeft ontvangen van de Milieu & Afval Regio Breda van ca. € 5.000. Tevens is een subsidie ontvangen van € 15.000 i.k.v. Externe veiligheid. In het kader van de uitvoering van het project zijn de kosten van e-dienstverlening doorbelast (overschrijding van ca. € 15.500). De raming van deze kosten zijn opgenomen op programma 11. Saldo kostenplaatsen (derhalve een voordeel op programma 11.) Milieu: Overige Voor de bodemsanering Drimmelenseweg te Made (€ 292.000, raad 6 november 2008, dekking reserve Grondbedrijf) was de inschatting dat we voor 2009 ca. € 15.000 aan kosten zouden gaan maken. In werkelijkheid is dit een bedrag geweest van ca. € 7.000, derhalve een onderschrijding van € 8.000. De kosten hiervan worden gedekt uit de reserve van het Grondbedrijf (lagere onttrekking op programma 11.; budgettair neutraal). Voor wat betreft geluidhinder zijn er in 2009 zijn geen onderzoeken benodigd geweest (ca. € 5.500 voordeel). Programma 10. Sociale infrastructuur Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 3.641.435 4.418.861 4.626.414 667.296 601.048 649.060 3.977.353 2.974.140 3.817.813

De belangrijkste afwijkingen zijn: Lagere storting Planon Vrijval voorziening buitensport Uren beheer binnensport Uren onderhoud/beheer buitensport Diverse kleine verschillen per saldo

€ 255.000 € 206.000 € 76.000 € 68.000 € 36.000 € 569.000

Realisatie 2009 4.097.769 689.577 3.408.192


voordelig voordelig voordelig voordelig nadelig voordelig

Toelichting afwijkingen Het positieve saldo van dit programma wordt o.a. veroorzaakt door een ten onrechte begrote storting in Planon van € 255.000. Deze storting heeft betrekking op de kleedlokalen van de Madese Boys. Door de kredietvotering was de storting in Planon niet meer nodig. Een andere grote oorzaak is de vrijval van de voorziening buitensport, doordat op grond van de BBV de vervanging van een hockeyveld niet ten laste van de voorziening mag komen, maar geactiveerd moeten worden. Tegenover deze vrijval staat een storting in de reserve kapitaallasten van gelijke omvang. Tevens waren er minder uren beheer van de binnensportaccommodaties (€ 76.000) en onderhoud van de buitensportaccommodaties (€ 68.000). De oorzaken bij de binnensport zijn divers: (langdurig) ziekte, ouderschapsverlof, een beter lopend planningssysteem en de overdracht van ’t Nieuwlandt. De oorzaken bij de buitensport zijn met name de duurzamere onderhoudsprogramma’s en langdurige afspraken over onderhoud door verenigingen.

178

Programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2008 2009 2009 12.081.696 3.082.728 7.824.764 33.885.512 28.335.905 32.102.534 25.253.177- 24.277.77021.803.816-

Realisatie 2009 6.714.832 32.597.289 25.882.457-

Saldo 1.109.933 Voordelig 494.755- Voordelig 1.604.687 Voordelig

Toelichting resultaat is beschreven onder Programma 11 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Interne producten

Personeelslasten Overige personeelslasten Huisvesting en facilitaire zaken Automatisering en informatievoorziening Financiën E-dienstverlening

€ 38.000 € 153.000 € 157.000 € 29.000 € 51.000 € 74.000

voordeel voordeel voordeel voordeel voordeel voordeel

Personeelslasten Het reguliere personeelslastenbudget van ca. € 10,2 miljoen vertoont nagenoeg geen afwijking (€ 38.000). De voornaamste oorzaken zijn de niet in 2009 afgeronde CAO onderhandelingen (€ 100.000), minderkosten gewezen bestuurders vanwege nieuwe inkomsten (€ 36.000) en twee maanden extra vergoeding vrijwillige brandweer (€ 40.000) doordat betaling altijd twee maanden achterloopt en nu per 1 januari de brandweer is opgegaan in de Veiligheidsregio. Tevens waren de loonkosten Openbaar Onderwijs € 97.000 hoger doordat er veel tijdelijke vervanging van personeel heeft plaatsgevonden. Deze kosten zijn echter gedeclareerd bij het Vervangingsfonds. Deze inkomsten staan verantwoord bij het Openbaar Onderwijs op programma 6 Jeugd.

Wel kent het budget inhuur derden een overschot van € 172.000 door enerzijds verhoogde vrijval vacaturegelden en lagere werkelijke kosten inzet derden dan geraamd. Bij de Voorjaarsnota is de verwachte uitkering liquidatie gemeenschappelijk regeling IZA verwerkt. Deze opbrengst is toen begroot onder de salariskosten en nu verantwoord onder het programma Algemene Dekkingsmiddelen. Per saldo geen afwijking, maar op dit budget nu een nadeel van € 200.000. Overige personeelslasten Het voordeel kent een tweetal belangrijke onderdelen: opleidingskosten (€ 57.000) en verbeterplan/organisatieontwikkeling (€ 69.000). De opleidingskosten zijn lager doordat er minder opleidingen zijn gevolgd dan aanvankelijk in het opleidingsplan 2009 was aangegeven. Deze opleidingen zijn doorgeschoven naar 2010; het restant budget tot een bedrag van € 57.000 wordt daarom conform de nota reserves en voorzieningen gestort in de reserve POP. De kosten van het project “Drimmelen voor elkaar” zijn lager dan geraamd vanwege een andere aanpak (projectgroepen) en meer zelfwerkzaamheid. De overige kleinere voordelen zijn o.a. minder overwerk (10) en minder wervingskosten (9). Door bovenstaande storting beïnvloeden de overige personeelslasten het jaarrekeningsaldo dus met € 96.000 Huisvesting en facilitaire zaken In december 2009 is opdracht verstrekt voor het leveren en plaatsen van een keuken (€ 9.000) in de ruimte naast de raadzaal. Gezien de levertijd kon dit niet in 2009 gerealiseerd worden. Voor de beveiliging van de informatiestromen binnen het gemeentehuis c.a. is het noodzakelijk dat hiervoor een beveiligingsplan (€18.000) wordt opgesteld. Gezien de complexiteit en het specialisme zijn hiervoor in november 2009 bedrijven benaderd. Inmiddels is het werk gegund. De uitvoering is begin 2010 gestart. Door een vertraagde uitvoering is een onderuitputting te constateren op de kapitaallasten Gemeentehuis ten grootte van € 6.000 (voordelig). Er is gebleken dat het sluitplan aanpassing behoeft, zodat het gebouw optimaal beveiligd is bij gebruik hiervan buiten kantoortijden, bij calamiteiten en bij onderhoudswerkzaamheden. Bij de Najaarsrapportage bent u akkoord gegaan voor aanpassing sluitplan van € 25.000. In het eerste kwartaal 2010 wordt een en ander aangepast (autorisaties en fysieke aanpassingen).

Door persoonlijke omstandigheden heeft het bedrijf, waaraan het opschonen van de archieven van de voormalige gemeenten was gegund, het werk niet kunnen afmaken. Deze activiteiten

179

zijn inmiddels aan een ander bedrijf gegund. De verwachting is dat dit opschonen medio 2010 wordt afgerond. Voordeel € 50.000. Tevens zijn hierdoor minder kantoorbenodigdheden aangeschaft € 5.000. Op de post archief en bodediensten zijn lasten (€ 93.000) vanuit de knelpuntenpot doorbelast, zie toelichting knelpuntenpot. Het aantal meerkopieën op de post reproductie is beduidend minder. Voorts zijn voor het grootformaat nieuwe apparaten aangeschaft, waardoor het onderhoud ook een stuk goedkoper is. Daardoor zijn er ook minder kosten (€ 8.000). De representatiekosten zijn € 5.000 lager dan begroot. De raming voor 2009 was gebaseerd op extra inzet voor programmeren van telefooncentrale e.d. Dit is niet nodig gebleken € 10.000,-. Voor de tellertikken van de vaste telefoon heeft de gemeente samen met andere gemeenten een contract afgesloten, dit levert extra voordeel op (€ 10.000). De rest (€ 5.000) bestaat uit een verzameling van kleine verschillen. Automatisering en informatievoorziening Bij het virtualiseren van het serverpark zijn door derden extra werkzaamheden verricht. Daarnaast is ondersteuning ingehuurd tijdens de vakantieperiode van systeembeheer. Dit heeft geleid tot een tekort van € 13.000. Door afdeling Middelen zijn meer uren gemaakt op de posten Automatisering en informatievoorziening dan geraamd wat in zijn totaliteit een overschrijding geeft van € 12.000. Er zijn meer lasten (€ 17.000) doorbelast vanuit E-dienstverlening dan begroot dit is toegelicht onder E-dienstverlening. Door een vertraagde uitvoering is er een onderuitputting te constateren op de kapitaallasten ten grootte van € 69.000 (voordelig). Financiën De verschillende afdelingen hebben minder uren verantwoord (€ 17.000). De medewerkers hebben de werkzaamheden binnen de programma’s verantwoord. Het overige verschil wordt veroorzaakt door lagere doorbelastingen bovenstaande hulpkostenplaatsen. E-dienstverlening In het kader van E-dienstverlening en de inrichting van het “Klant Contact Centre” is het ook voor het Digitale Klant Dossier noodzakelijk dat in de frontoffice informatie hieruit beschikbaar komt. Nadere uitwerking (€ 20.000) van het project koppeling Digitalisering Klant Dossier en daarmee de koppeling van de uitkeringsadministratie aan de frontoffice (KCC) wordt opgepakt zodra aan de voorwaarden van koppeling kan worden voldaan. Qua kosten is het project n/wro/DURP goedkoper uitgevallen dan vooraf ingeschat is. De cursus voor de medewerkers is veel goedkoper uitgevallen dan geraamd (€ 7.000). De inhuur voor het project basisregistratie GBA loopt door in 2010 omdat de deskundige in het laatste kwartaal van 2009 onvoldoende beschikbaar (€ 14.000) was en de implementatie van de GBA als basisregistratie doorloopt in 2010. De inwerkingtreding van de Wabo is wederom uitgesteld, namelijk tot 3 maanden na publicatie van de invoeringswet en aanverwante regelgeving in het Staatscourant (de inwerkingtreding wordt verwacht rond 1 juli 2010). Hierdoor loopt het project Wabo ook door in 2010 omdat een aantal werkzaamheden niet te lang voor de inwerkingtreding kunnen worden opgepakt. Gedacht moet dan worden aan communicatieactiviteiten, cursussen en aanpassen en vaststellen van verordeningen (€ 30.000). De lagere incidentele kosten en lagere kapitaallasten zorgen voor een lagere onttrekking uit de reserves (€ 54.000) waardoor E-dienstverlening een positief effect op het jaarrekeningsaldo heeft van € 12.000.

180

Toelichting balans (bedragen x € 1.000,--) VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa

De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2009

31-12-2008

0 0

Kosten van onderzoek en ontwikkeling Totaal

2 2

De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden afgeschreven in 5 jaar. Dit is vastgesteld in de nota afschrijvingsbeleid conform het Besluit Begroting en Verantwoording. Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2009: Boekwaarde 1-1-2009

Kosten van onderzoek en ontwikkeling Totaal

Investeringen

2 2

Afschrijvingen

Bijdragen van derden

2 2


0 0

Het betreft hier een tweetal investeringen waarop lineair wordt afgeschreven.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Investeringen met economisch nut Investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte Totaal

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008 40.978 40.019 5.140 5.385 46.118 45.404

In het BBV artikel 59 is beschreven het onderscheid tussen investeringen met een (beperkt) economisch nut en investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met een economisch nut. Het is hierbij niet relevant of de investering in zijn geheel kan worden terugverdiend.

181

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen met economisch nut weer: Boekwaarde 1-1-2009

Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Vervoersmiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal

Investeringen

Afschrijvingen



486 23.508

1.093

1.171

370

486 23.060

9.137 1.207

1.306 105

296 192

5

10.147 1.115

2.090 3.591 40.019

529 697 3.730

297 433 2.389

9 -2 382

2.313 3.857 40.978

Van de gronden is € 70.251 uitgegeven in erfpacht. De bedrijfsgebouwen worden grotendeels lineair afgeschreven m.u.v. 15 activa (grotendeels schoolgebouwen uit eind jaren zeventig) waarvan de boekwaarde nog € 1.579.134 bedraagt. De grond- weg-, en waterkundige werken betreffen grotendeels investeringen in het rioleringsstelsel. Daarbij wordt meestal de annuïtaire afschrijvingsmethode gehanteerd (€ 8.782.167). De vervoersmiddelen worden volledig lineair afgeschreven. De machines, apparaten etc. worden lineair afgeschreven m.u.v. de rioleringsinvesteringen (€ 615.123). De overige vaste activa worden eveneens lineair afgeschreven, m.u.v. enkele investeringen m.b.t. zwembad de Randoet (€ 698.861), aanleg kunstgras tennisbanen (€ 3.809) en een tiental investeringen welke worden gedekt uit de tarieven (€ 1.029.600) Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan de investering. De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen met economisch nut (> € 50.000) staan in onderstaand overzicht vermeld: Beschikbaar

Werkelijk

Cummulatieve

gesteld krediet

besteed in 2009

uitgaven

Verbw. brandw.post Zwingel, LZ Vernbw. de Windhoek (brede school) Bouwkst. St.Jan/Fr.Hendrik Bouw brede school Zonzeel Verpl. overstort Hofstad Maatr. n.a.v. rioolinspectie 2003 Maatr. n.a.v. rioolinspectie 2005 Maatr. n.a.v. rioolinspectie 2006 Bus dubbelcabine + laadkraan Nwb.gem.huis/werkpl.-arbo Mixed workload machine Inr. brandw.post Zwingel, LZ Aanschaf veegmachine Herstr./ruiming oude begrpl. Made

156 2.170 1.531 964 212 1.318 918 719 78 149 80 55 149 239 21.388 30.126

Overige

136 350 1 219 154 698 141 227 56 96 80 54 149 244 431 3.036

163 2.168 1 219 196 1.309 341 248 56 113 80 54 149 201 14.638 19.936

Restant

-7 2 1.530 745 16 9 577 471 22 36 1 38 6.750 10.190

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut weer: Boekwaarde 1-1-2009 Gronden en terreinen Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Overige materiële vaste activa Totaal

Investeringen

Afschrijvingen



0 3.466 1.919 5.385

0

166 166

232 179 411

Op gronden en terreinen wordt niet afgeschreven. De grond- weg-, en waterkundige werken worden grotendeels lineair afgeschreven, m.u.v. Reconstructie Sluizeweg (€ 29.081). Op overige materiële vaste activa wordt uitsluitend lineair afgeschreven.

182

3.234 1.906 5.140

De volgende investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn in het boekjaar geactiveerd: Afschrijvings termijn

Uitvoering GVVP Landsch.bel.plan: groenvoorz.

20 jaar 30 jaar

Reserve

Beschikbaar gesteld krediet

kap.lst -

Werkelijk Cummulatieve besteed in 2009 uitgaven

3.108 149 3.257

Totaal

143 23 166

3.112 115 3.227

Restant

-4 34 30

Restant kredieten

Per saldo resteert een bedrag van € 9,4 miljoen. Deze gelden zijn via raadsbesluiten beschikbaar gesteld. In onderstaand overzicht geven wij u per programma de stand van de kredieten per balansdatum. Krediet Programma 1 Programma 2 Programma 3 Programma 4 Programma 5 Programma 6 Programma 7 Programma 8 Programma 9 Programma 10 Programma 11 Interne produkten Totaal investeringen

108.907 1.034.913 9.752.316 3.107.742 404.071 6.076.700 52.000 553.709

Uitgaven tm 2008 103.673 814.531 1.832.351 2.968.619 365.612 3.050.264 -

Uitgaven 2009 211.499 1.883.440 143.351 26.915 1.355.138 4.063

Uitgaven tm 2009 103.673 1.026.030 3.715.791 3.111.970 392.527 4.405.402 4.063

12.292.973 33.383.331

10.818.389 19.953.439

377.251 4.001.657

11.195.640 23.955.096

Restant eind 2009 5.234 8.882 6.036.526 4.22811.544 1.671.298 52.000 549.646 1.097.334 9.428.236

Van het totale bedrag aan gevoteerde kredieten van € 33,4 miljoen is € 4,3 miljoen in 2009 gevoteerd en was het restant ouder. De uitgaven in 2009 waren dus vrijwel gelijk aan het gevoteerde bedrag. Van de afgesloten kredieten (€ 5,3 miljoen) resteert nu per saldo € 64.000. Van de niet afgesloten kredieten (€ 28,0 miljoen) resteert nog een bedrag van € 9,4 miljoen. De belangrijkste kredieten afgesloten kredieten zijn: Verbrede zorgplicht IBA’s Uitbreiding Dongemondcollege Vernieuwbouw de Windhoek (brede school)

Gevoteerd € 0,526 miljoen € 1,25 miljoen € 2,17 miljoen

Restant < € 1.000 < € 1.000 < € 1.000

Voor toelichting op deze kredieten zie de paragraaf Kapitaalgoederen Enkele afgesloten kredieten vertonen geringe overschrijdingen. Dit betreffen: Uitbreiding Dongemond € 289 Aanpassing losplaats werf € 2.751 De belangrijkste lopende kredieten zijn: Gevoteerd Restant Programma Jeugd en Jongeren St. Jan/Frederikhendrikschool € 1,53 miljoen € 0,8 miljoen Het project realisatie Brede School Hooge Zwaluwe (De Schittering) betreft de samenvoeging van twee basisscholen in Hooge Zwaluwe tot één gefuseerde brede school De Schittering in samenwerking met peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Ter verhoging van de leefbaarheid wordt tevens gerealiseerd: circa 30 zorgwoningen voor ouderen/gehandicapten; een steunpunt en een winkelvoorziening. De bouw van de Brede School De Schittering door Woningstichting Goed Wonen loopt volgens planning: de akte van levering grond is de notaris gepasseerd. In februari is de school gesloopt. Vervolgens zal de rest van de locatie aan de Burgemeester Godwaldstraat geleverd worden. De school zal in juni van 2010 en dus voor de start van het schooljaar 2010-2011 worden geopend. Op dit moment is er geen reden om aan te nemen dat het beschikbare budget ontoereikend is. Voor verdere informatie wordt verwezen naar de paragraaf Kapitaalgoederen en de Grote Projecten.

183

Oranjeplein Zonzeelschool (2009) € 1,13 miljoen € 0,9 miljoen De raad heeft op 26 maart 2009 ingestemd met het voorstel tot de realisatie van vervangende nieuwbouw voor de Zonzeelschool in Terheijden. In dit gebouw zal ook de bibliotheek, kunstuitleen en speel-o-theek worden ondergebracht. Tevens worden er in hetzelfde gebouw (1e verdieping) 18 appartementen gerealiseerd. Teneinde de nieuwbouw op de plek van de huidige Zonzeelschool te kunnen realiseren, diende er tijdelijke huisvesting voor de school gerealiseerd te worden, zodat de huidige school gesloopt kan worden. Het Oranjeplein, recht tegenover de huidige school, is daarvoor de meest geschikte locatie. Deze tijdelijke huisvesting is aanbesteed en eind januari 2010 gerealiseerd. Eén en ander bleef binnen het budget wat we hiervoor gereserveerd hadden. In februari 2010 zal de school, voor een periode van minimaal 2 jaar, verhuizen naar deze tijdelijke voorziening. Medio 2012 zou de nieuwe school gerealiseerd moeten zijn (onder voorbehoud van de bestemmingsplanprocedure). Budgettair zijn er geen afwijkingen in vergelijking tot de begroting. T.a.v. de btw zullen er in 2010 definitieve afspraken worden gemaakt met de Belastingdienst. Programma Economische zaken Verbetering toeristische infrastructuur L.Z. € 0,40 miljoen € 0,01 miljoen Aangezien dit project doorloopt in 2010 is het niet mogelijk om Het krediet “Verbetering toeristische infrastructuur Lage Zwaluwe” af te sluiten. De concept-structuurvisie is 21 oktober 2009 gepresenteerd aan gemeenteraad en de meest belanghebbenden (informatieve bijeenkomst). De visie is vervolgens op enkele onderdelen aangepast. Nieuw in de bijgestelde concept structuurvisie is, dat binnen het mogelijke eindbeeld een aantal deelontwikkelingen of scenario’s zijn onderscheiden en bezien op hun consequenties en haalbaarheid. De scenario’s verschillen qua ambitieniveau en wat betreft de deelgebieden die worden aangepakt. Dit maakt het mogelijk om in de besluitvorming tot een bepaalde prioriteitsstelling en/of fasering te komen voor de ontwikkeling van het havengebied. Het besluitvormingsproces zal naar verwachting in 2010 plaatsvinden. Programma Sociale infrastructuur Kleedaccommodaties Madese Boys € 0,53 miljoen € 0,53 miljoen De nieuwbouw, de secundaire voorzieningen incluis, is gegund aan de laagste inschrijver. Aanbesteding is begeleid door Inkoopbureau i.s.m. Stichting de Schietberg. Start van de nieuwbouw verwacht in april 2010; afronding krediet in december 2010. De bijdrage van de gemeente is maximaal gelijk aan het restant van het krediet. Programma Openbare ruimte Riolering € 8,35 miljoen Voor een uitgebreide toelichting paragraaf C. Kapitaalgoederen.

€ 5,95 miljoen

Begraafplaatsen € 0,45 miljoen € 0,04 miljoen Op 9 december 2004 heeft de gemeenteraad ingestemd met het opstellen van een inventarisatie en het voorbereiden van een ruimingsvoorstel voor de oude begraafplaatsen aan de Julianastraat en Vooghtstraat te Made. Indertijd is hiervoor een specialistisch bureau ingeschakeld omdat we zelf de kennis niet in huis hebben. Op basis van de door hen opgestelde tussenrapportage heeft de Raad op 9 november 2006 het besluit genomen om tot een gedeeltelijke ruiming te komen van de oude begraafplaatsen. De oude begraafplaatsen Vooghtstraat en Julianastraat zijn in 2009 gedeeltelijk geruimd. In het eerste kwartaal van 2010 vindt nog de afronding van werkzaamheden en financiën plaats. Interne producten Nieuwbouw gemeentehuis € 10,4 miljoen € 0,1 miljoen Momenteel worden nog een aantal zaken welke nog om afwerking resp. realisering vragen, opgepakt. De verwachting is dat krediet medio 2010 kan worden afgesloten.

Vervanging diverse softwarepakketten De belangrijkste softwareontwikkelingen zijn:

€ 0,52 miljoen

€ 0,27 miljoen

Softwarepakket Burgerzaken Cipers Vervanging van de applicatie Bevolkingsadministratie is uitgesteld tot 2010. Windows Office 2000 (o.b.v. update) Vervanging van de Kantoorautomatiseringsoftware MS-Office 2000 is gepland in 1e helft 2010. Helpdesk Dit krediet is benodigd voor verbetering van het facilitaire beheer van het gemeentehuis. De uitvoering zal in 2010 ter hand genomen worden. Op dit moment zijn offertes opgevraagd.

184

Planning & control software De aanschaf van het planning en control systeem is in aanbouw en wordt 2010 opgeleverd. Overige ICT € 0,46 miljoen € 0,21 miljoen Het betreft vervanging technische infrastructuur en servers (€ 0,18 miljoen) en Vastgoedinformatiesysteem (€ 0,03 miljoen). E-dienstverlening De belangrijkste ontwikkelingen zijn:

€ 0,36 miljoen

€ 0,3 miljoen

Smartboards/ CAD-stations/ Kleurenscanner AO (omgevingsvergunning) In verband met uitstel van de Wabo is de daarvoor benodigde apparatuur nog niet aangeschaft. Dit zal in het 1e halfjaar 2010 zijn beslag krijgen. Op dit moment wordt ervan uitgegaan dat de Wabo per 1-7-2010 in werking zal treden. Mid-office In het kader van het Nationaal Uitvoerings Programma elektronische dienstverlening voor de overheid wordt gewerkt aan een verbeterplan om aan de wetgeving te kunnen voldoen. Uitvoering zal gefaseerd plaatsvinden al naar gelang de relevante wetgeving dit vereist. Eind 2009 is ter voorbereiding op de toepassing van een Midoffice het project upgrade/vervanging van Civision Basisregistratie naar Gegevensmakelaar opgestart en zal in de loop van 2010 geïmplementeerd worden. Het goed functioneren van de gegevensmakelaar is een van de voorwaarden voor het goed kunnen gebruiken van een Midoffice-appliatie. Aansluitend aan de ingebruikname van de gegevensmakelaar zal een keuze gemaakt worden voor een Midofficeapplicatie. Tot die tijd kleinschalige midoffice functionaliteiten, als deze eerder beschikbaar moeten zijn gebaseerd worden op de software van de Website. In 2015 moet het gehele programma zijn uitgevoerd. Zaakgericht werken CORSA Na de ingebruikname van het DocumentManagementSysteem Corsa als postverwerkingssysteem wordt 2010 een doorstart gemaakt met zaakgericht werken. Zaakgericht werken is ook een van de voorwaarden om status en voortgangsinformatie te kunnen leveren over te leveren producten en/of diensten. Invoering van zaakgericht werken is dan ook een belangrijke ontwikkeling in de verbeterslag elektronische dienstverlening en zal 2010 gefaseerd worden ingevoerd. Om dit mogelijk te maken wordt eerst in het eerste kwartaal van 2010 een upgrade van Corsa uitgevoerd. Aansluitend zal zaakgericht werken worden opgepakt. Antwoord @ burger Planning is om in 2010 dit budget te gaan benutten. Het betreft de aanschaf van een kennisbank. Thans zitten we in de oriëntatiefase (wat is er te koop, is het mogelijk om samen te werken en eventueel regionaal iets aan te schaffen).

185

Financiële vaste activa

De financiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: Boekwaarde 1-1-2009

Kapitaalverstrekkingen aan: deelnemingen gemeenschappelijke regelingen Leningen aan: woningbouwcorporaties Overige langlopende geldleningen u/g Overige uitzettingen Bijdrage activa in eigendom van 3den Totaal

Investeringen

819 5

Afschrijv./ aflossingen

-

480 27 12 1.343

1.100 742 1.842



-

-

819 5

39 2 41

-

441 1.127 742 10 3.144

De investering van € 742 betreft de vordering HNG. De verdere uitsplitsing van de kapitaalverstrekkingen / diverse leningen zijn als volgt: Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2009

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2009

Deelnemingen Deelneming NV Intergas Deelneming NV Waterleidingmij. Aandelenkapitaal Exploitatie Maatschappij Jachthaven Aankoop aandelen Beheersmij. Cum.pref.aandelen Bouwfonds Aandelen BNG Waardepapieren sociale Zorg Totaal

125 120

-

-

-

125 120

116 361 4 83 10 819

-

-

-

116 361 4 83 10 819

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2009

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2009

Gemeenschappelijke regelingen Deelname in de NV RWI

5

-

-

-

5

Totaal

5

-

-

-

5

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2009

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2009

Woningbouwcorporaties Diverse bouwen grondkosten

480

-

39

-

441

Totaal

480

-

39

-

441

Boekwaarde 1-1-2009

Overige langlopende leningen Kosten verleende gemeentegaranties Depotstorting PTT Made *Lening BMD (25 jr, zie paragraaf financiering)*

Investeringen

23 4

1.100 1.100

-

Totaal

27

Boekwaarde

Afschrijv./ aflossingen

Investe-


-

Afschrijv./

-

Bijdragen

1-1-2009


23 4 1.100 1.127


Overige uitzettingen

*Deposito-overeenkomst BNG (vm. HNG) Totaal

186

-

742 742

-

-

742 742

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2009

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2009

Bijdrage aan activa in eigendom derden Bijdrage huisvesting Schuttersgilde

12 12

Totaal

-

2 2

-

10 10

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden

De in de balans opgenomen voorraden (op grond van artikel 36 BBV) worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: 31-12-2009

Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd naar: niet in exploitatie genomen bouwgronden overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder gronden in explo Gereed product en handelsgoederen Vooruitbetalingen Totaal

31-12-2008

2.722 2.1543 -

2.842 2.6141 -

571

230

Van de niet in exploitatie genomen bouwgronden kan het volgend overzicht worden gegeven:

Burg. Smitsplein Made Voorziening Burg Smitsplein Oranjeplein

Boekwaarde

Rentebij-

Investe-

Desinves-

winstuit-

Naar

Boekwaarde

Verwervings-

31-12-2008

schrijvingen

ringen

teringen

name/verlies

gronden in

31-12-2009

prijs per m2

dekking

exploitatie

2.452

24

52

-

-

(1.640)

2.528

216

6

-

(18)

-

43

De Ligne

87

3

7

-

-

-

97

Dorpsstraat Drimmelen

71

2

2

-

-

-

75

177

5

-

-

-

182

901

342

-

-

-

471

Oude begraafplaatsen Made Prinsenpolder Made Dahliastraat Made

(161)

66

2

96

(1.407)

423

13

35

-

2

0

2

-

Voorziening Dahliastraat Made

(224)

Lisdodde Lage Zwaluwe Nieuwstraat 2 Made Ruitersvaartseweg Terh

-

1.810,89

(1.640)

-

-

1

42

1

45

-

Woonwagencentrum Wberg

133

Stuivezand bedrijventerrein

98

4

39

-

3

106

(224) -

(1)

46,88

-

4 -

-

-

88

-

-

176

-

-

207

169,90

Geraniumstraat Made

183

-

-

-

-

-

183

35,68

Agrarische gronden

532

-

-

-

-

-

532

2,50

658

342

Totalen gronden niet in exploitatie

2.842

63

224

(1.407)

2.722

187

Van de onderhanden werken, waaronder gronden in exploitatie kan het volgend overzicht worden gegeven: Boekwaarde

Rentebij-

Investe-

Op-

Winstuit-

Van

Boekwaarde

31-12-2008

schrijvingen

ringen

brengs-

name/verlies-

gronden niet

31-12-2009

ten

dekking

in exploitatie

Lage Zwaluwe West Brieltjenspolder Vogelstraat lll deel 2 en 3 Kerkstrt. Lage Zw. Prinsenpolder Made Zoutopslag / Thijssenweg Totalen grond in exploitatie

-2.188

-66

3.307

-2.690

0

1

0

16

-5

-12

0

-1.637 0

-268

-8

148

0

44

0

-84

-59

-2

52

0

9

0

0

0

0

0

0

0

-342

-342

-100

-3

12

0

0

0

-91

-2.614

-79

3.535

-2.695

41

-342

-2.154

Van de post gereed product en handelsgoederen kan het volgend overzicht worden gegeven:

De in de balans opgenomen voorraden (op grond van artikel 36 BBV) worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008 2 1

Voorraad eigen verklaringen Voorraad rijbewijzen Voorraad parkeerkaarten Totaal

1

0

3

1

Vorderingen

De in de balans opgenomen vorderingen (op grond van het BBV) worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008 Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening courantverhoudingen met niet financiële instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen Totaal

-

-

5.055 21

4.486 23

5.076

4.509

De gemeente heeft een lening verstrekt van € 30.000 aan de vereniging Fanfarecorps “Concordia”. De lening wordt afgelost in 20 jaarlijkse termijnen van € 1.500. Het schuldrestant per 31 december 2009 bedraagt € 21.000. De overige vorderingen bestaan uit de volgende onderdelen: Boekwaarde 31-12-2009


Debiteuren -/- dubieuze debiteuren Verstrekte leenbijstand e.d. sociale zaken Nog te vorderen gemeentelijke belastingen Tilburg Overigen

4.707 204 103 41

4.175 186 73 52

Totaal

5.055

4.486

188

Eind 2009 is de voorziening dubieuze debiteuren opnieuw bepaald. Dit heeft geleid tot een verlaging van de waardering debiteuren met € 311.000. De toename van het de debiteurensaldo wordt met o.a. veroorzaakt door nog te ontvangen bedragen van Brabant Water inzake de afvalstoffenheffing en een bedrag inzake de Brede school Hooge Zwaluwe. Liquide middelen

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: Boekwaarde 31-12-2009

BNG Rabobank Postbank ABN/Amrobank Bank openb.onderwijs Kas Totaal

0 38 123 1 18 4 184


342 38 7 1 0 389

Doordat de gemeente het bestuur vormt van het openbaar onderwijs dienen ook de banksaldi van de openbare school opgenomen te worden in de jaarrekening. Dit was tm 2008 nagelaten. De mutaties op deze bankrekeningen zijn beperkt. De banksaldi zijn met terugwerkende kracht vanaf 1-1-2009 opgenomen in de jaarrekening. Daar de uitgaven met name betrekking op materiele instandhouding heeft dit ook geleid tot een correctie op de voorziening materiele instandhouding (zie ook toelichting voorzieningen onderwijs/stelselwijziging). Overlopende activa

De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden: Boekwaarde 31-12-2009


Nog te ontvangen voorschotbedragen van Europese en Nederlandse overheidslichamen (art 40a) Overige nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen

0 579 161

0 496 101

Totaal

741

597

189

VASTE PASSIVA Eigen vermogen

Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten:

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008

Algemene reserves Bestemmingsreserves Reserves van het Grondbedrijf Resultaat

18.649 11.961 4.796 2.189

20.802 10.454 5.636 -516

Totaal

37.595

36.376

Het verloop in 2009 wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven: Saldo

Bestemm

31-12-2008

Rente

Overige

Onttrek-

Saldo

resultaat

toevoe-

toevoe-

kingen

31-12-2009

2008

gingen

gingen

-

-

Algemene reserves Vast kapitaal van de alg. dienst Algemene reserve Totaal algemene reserves

18.599 2.202

-1.039

20.802

-1.039

35

924-

36

35

36

17.676

260-

973

1.184-

18.649

1.090

Bestemmingsreserves Egalisatiereserve riolering

1.242

-

-

152-

Egalisatiereserve reiniging

39

-

-

28-

-

-

Egalisatiereserve begraafplaatsen Egalisatiereserve hondenoverlastbestrijding Res.verbetering infrastr.haven L Zwaluwe Reserve behoud gem. monumenten

39

-

248

-

-

1

10 -

-

40

27-

221

52

-

-

8-

45

Reserve inconv.uitkering Intergas

652

-

-

82-

569

Reserve herziening bestemmingsplannen

193

57-

177

Reserve regionale brandweer Reserve maatschappelijke knelpunten Reserve tijdelijke inhuur personeel Reserve kapitaallasten

9

-

-

223

-

486

617-

50

-

50

7.706 -

Reserve POP

-

Reserve Toerisme en recreatie

-

Totaal bestemmingsreserves

41

-

Reserve claims voorgaande jaren

Reserve e-dienstverlening

9-

231 416 117

10.454

-

590-

9.309

-

416-

-

57

-

62 171

231

93 100

1.963

523

-

-

2.830

78-

57 101

23-

148

2.078-

11.961

Reserves grondexploitatie Algemene bedrijfsreserve grondbedrijf

4.466

134

1.779

2.739-

3.640

Reserve bovenwijkse voorzieningen

784

24

97

132-

772

Reserve groenaanleg

386

12

7

20-

385

Totaal reserves grondexploitatie Totaal reserves

5.636

0

169

1.883

2.892-

4.796

36.892

-516

435

4.749

-6.154

35.406

Onder bestemming resultaat staan de toevoegingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaande boekjaar.

190

Toelichting algemene reserves, bestemmingsreserves, en reserves grondexploitatie Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende onderdelen: • Algemene reserve : exploitatie en bedrijfsreserves algemene dienst • Bestemmingsreserves • Reserves van het grondbedrijf • Resultaat na bestemming Reserves Voor een specificatie van alle reserves wordt verwezen naar de afzonderlijke staat van reserves die als bijlage van de beheersrekening is opgenomen. In deze staat zijn ook de claims op de reserves van de lopende investeringen en van de voorgenomen investeringen opgenomen.

Van het totaalverloop van de reserves kan het volgende overzicht worden gegeven (bedragen x € 1.000): Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: rentebijschrijving t.l.v. exploitatie t.l.v. reserves

36.892 435 2.093 2.655 5.183 42.076

Af:

resultaatbestemming 2008 t.g.v. exploitatie t.g.v. reserves

516 4.830 1.323 6.670 35.406

Saldo per 31.12.2009 Vast kapitaal van de algemene dienst Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: t.g.v. reserves Saldo per 31.12.2009

17.676 18.599 923 17.676

Toelichting: De vermindering van de reserve betreffen onttrekkingen ten behoeve van de reserves edienstverlening (€ 171.000), kapitaallasten (e-dienstverlening € 267.000) en maatschappelijke knelpunten (€ 485.845). Doelstelling: Deze reserve is een afgezonderd vermogensbestanddeel van de algemene reserve, en maakt een belangrijk onderdeel uit bij het bepalen van het weerstandsvermogen van onze gemeente. De rente (3%, dit jaar € 557.984) wordt gebruikt als permanente inkomensfunctie. Algemene reserve Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: rentebijschrijving vermeerdering t.l.v. reserves

973 2.202 35 36 71

Af: resultaatbestemming 2008 verminderingen t.g.v. exploitatie

1.039 261 1.300

Saldo per 31.12.2009

973

191

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie betreft: Vrijval van een drietal claims (reserve claims voorgaande jaren)

36

De verminderingen van de Alg.reserve t.g.v. de exploitatie hebben betrekking op: Project O’plein/Zonzeel (renovatie gymzaal) 44 Project O’plein/Zonzeel (extra afschrijving) 47 Planschades 16 Vertraging bouwleges 154 Doelstelling: De algemene reserve dient o.a. voor: • Het waarborgen van continuïteit; • Het opvangen van echt onvoorziene uitgaven, zoals schadeclaims, garanties geldleningen etc.; • Het afdekken van incidentele tekorten van enig jaar (om schommelingen in de exploitatie op te vangen); • Eenmalige uitgaven en als dekking voor investeringen (geen vervangingsinvesteringen); • Het opvangen van potentiële risico’s. De algemene reserve maakt deel uit van het weerstandvermogen en heeft geen specifieke oorsprong. Bestemmingsreserves

Doelstelling bestemmingsreserves Overige bestemmingsreserves worden ingesteld voor een specifiek doel. Als er een beleidswijziging optreedt, kan de gemeenteraad nog besluiten de bestemming te veranderen. Er zijn bestemmingsreserves gevormd voor enkele specifieke doeleinden zoals monumentenbeleid, bestemmingsplannen, dekking kapitaallasten etc. Deze bestemmingsreserves dienen idealiter in omvang een zelfde niveau te hebben als de omvang van de beoogde bestemming of investering en zijn hiervoor dan ook beklemd. Aan de bestemmingsreserve kapitaallasten wordt 3% rente toegevoegd. De rentecomponent van de te dekken investeringen bedraagt eveneens 3%. Egalisatiereserve riolering Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: verminderingen t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

1.090 1.242 152 1.090

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve riolering, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. De vermindering van de reserve betreft het saldo tekort van de exploitatie (per saldo € 152.070). Doelstelling: De reserve dient ter egalisering van tekorten en overschotten van de lopende exploitatie ten einde stabiliteit in het te heffen rioolrecht te realiseren. Egalisatiereserve reiniging Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: verminderingen t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

192

10 39 28 10

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve reiniging, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. De vermindering van de reserve betreft het saldo van het tekort van de exploitatie (per saldo, € 28.485) Doelstelling: De reserve dient voor de opvang van tussentijdse schommelingen in het uitgavenpatroon voor de afvalstoffen tussen de primitieve begroting en de werkelijke exploitatie. Het tarief is voor 100% kostendekkend. Egalisatiereserve begraafplaatsen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Saldo per 31.12.2009

0 0 0

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve begraafplaatsen, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. Daar de reserve geheel leeg is, kunnen de exploitatietekorten niet meer onttrokken worden uit de reserve. Doelstelling: De egalisatiereserve begraafplaatsen vormt een reserve om ervoor te zorgen dat de begraafplaatsen voor 100% kostendekkendheid in de exploitatie opgenomen kunnen worden. Egalisatiereserve hondenoverlastbestrijding Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: vermeerderingen t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

40 39 1 40

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve hondenoverlastbestrijding, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. De vermeerdering van de reserve t.l.v. de exploitatie betreft het saldo van het overschot op de exploitatie (€ 1.203). Doelstelling: De reserve dient ter egalisering van tekorten en overschotten op de exploitatie hondenoverlast bestrijding. Reserve verbetering infrastructuur haven Lage Zwaluwe Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

221

248 27 221

Toelichting: De vermindering van de reserve t.g.v. exploitatie betreft de kapitaallasten van krediet Verbetering toeristische infrastructuur haven Lage Zwaluwe (€ 26.915). De reserve is nog beklemd voor € 11.544 vanwege bovenstaand krediet. Doelstelling: Het toerisme in de kern Lage Zwaluwe te stimuleren middels het aantrekkelijk maken van de haven.

193

Reserve behoud gemeentelijke monumenten Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

45 52 7 45

Toelichting: Dit jaar is er een bedrag van € 13.000 geraamd voor de verstrekking van subsidies voor het behoud van gemeentelijke monumenten. Overschotten en tekorten in een jaar worden gestort of onttrokken uit de hiervoor ingestelde reserve. In 2009 is er per saldo voor € 7.636 onttrokken. Doelstelling: Te komen tot egalisatie van subsidieaanvragen voor het behouden en eventueel restaureren van panden en objecten, geen rijksmonumenten zijnde, doch voor de gemeente wel van belang om te behouden. Deze panden zijn na een positief advies van de gemeentelijke monumentencommissie aangewezen als gemeentelijk monument. Reserve Inconv. uitkering Intergas Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

569 652 83 569

Toelichting: De vermindering van de reserve t.g.v. de exploitatie betreft een onttrekking ter dekking van de jaarlijkse bijdrage Intergas aan de exploitatie (€ 82.262) t/m 2016. Deze reserve is in zijn geheel beklemd. Doelstelling: Derving van de jaarlijkse inkomsten uit de inconveniëntenuitkering door Intergas op te vangen. Intergas keerde tot 2002 aan zijn aandeelhouders, waaronder de gemeente Drimmelen, jaarlijks een zogenaamde inconveniëntenuitkering uit als vergoeding voor het hebben van ondergrondse leidingen in de gemeente. Reserve herziening bestemmingsplannen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

177 193 41 234 57 177

Toelichting: De vermeerdering ten laste van de exploitatie betreft de storting t.l.v. exploitatie bestemmingsplannen 2009 (€ 40.500) De vermindering ten gunste van de exploitatie betreft uitgaven in het kader van het bestemmingsplan buitengebied (in totaliteit € 57.175). De reserve is in zijn geheel beklemd. Doelstelling: In het kader van het B.B.V. mogen immateriële activa niet meer worden afgeschreven. Ook de kosten van bestemmingsplannen behoren tot de immateriële activa ondanks het feit dat een bestemmingsplan in principe een geldigheidsduur heeft van 10 jaar. De kosten die met bestemmingsplannen gemoeid zijn aanzienlijk en fluctueren per jaar sterk. Om deze kosten te egaliseren is deze reserve gevormd.

194

Reserve regionale brandweer Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: resultaatbestemming 2008 Saldo per 31.12.2009

0 9 9 0

Toelichting: Niet van toepassing. Doelstelling: Ter dekking van incidentele uitgaven om de verdere professionalisering van de vrijwillige brandweer gestalte te geven. Reserve Maatschappelijke knelpunten Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. reserves Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

93 224 486 617 93

Toelichting: Bij de vaststelling van de begroting 2007 is besloten € 1 miljoen euro van het ‘super’ dividend Intergas niet te storten in het vaste kapitaal, maar hiervoor een bestemmingsreserve te vormen. In de raadsvergadering van 1 maart 2007 zijn de criteria bepaald waaraan de inzet van de reserve moet voldoen. De vermeerdering heeft betrekking op een storting vanuit de reserve Vast Kapitaal (€ 485.845). Daarnaast is er in 2009 voor in totaliteit € 616.775 uit de reserve gehaald (eenmalige extra dotaties buitensportaccommodaties Kwarrenhoek en Heesterbosch ad resp. € 365.800 en € 10.000, projectgroep AED € 7.500, en huisvesting scouting Made € 233.475). Doelstelling: Met de inzet van de reserve maatschappelijke knelpunten wordt een bijdrage geleverd aan het oplossen van maatschappelijke knelpunten in de gemeente Drimmelen op het terrein van welzijn, gezondheid, leefbaarheid, cultuur en sport. Reserve tijdelijke inhuur personeel Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

100 50 50 100

Toelichting: In 2009 is er minder gebruik gemaakt van derden o.a. minder vacatures. Hierdoor is het budget ‘knelpuntenpot’ niet volledig besteed. Hierdoor kan de reserve in 2009 tot aan het maximum worden gevuld. Doelstelling: De bestemmingsreserve vormt een buffer om knelpunten in de vaste formatie van de organisatie op enig moment gedurende het jaar op te vangen. In de exploitatie is een zogenaamde knelpuntenpot opgenomen die wordt gevuld door vacaturegelden en aanvullingen als gevolg van langdurige ziekte. De voeding kan op enig moment lager zijn dan het benodigd bedrag. Overschotten komen in principe ten gunste van de reserve. Conform de nota reserves en voorzieningen moet de minimale omvang van deze reserve € 50.000 bedragen en mag deze maximaal € 100.000 bedragen.

195

Reserve kapitaallasten Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: rentebijschrijving t.l.v. reserves

9.309 7.706 231 1.599 1.830 227 9.309

Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

Toelichting: Dit is de enige bestemmingsreserve waar rente aan wordt toegevoegd (€ 231.171). De vermeerdering t.l.v. reserves komt voor € 267.000 ten laste van de reserve Vast Kapitaal (edienstverlening), € 206.000 ten laste van reserve maatschappelijke knelpunten en voor de overige ten laste van de Algemene Reserve van het Grondbedrijf (project O’plein/Zonzeelschool € 1.126.000 en grond school Hooge Zwaluwe 363.600). De vermindering t.l.v. de exploitatie hebben betrekking op: reguliere onttrekkingen (kapitaallasten) € 567.140 en een onttrekking in het kader van “Ontwikkeling brede school H.Z.” ad € 22.979 (Voor- en Najaarsnota). Doelstelling: Gevormd ter dekking van de kapitaallasten van geaccordeerde investeringen met economisch nut. Reserve claims voorgaande jaren Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: resultaatbestemming 2008 t.l.v. exploitatie Af: t.g.v. exploitatie t.g.v. reserves Saldo per 31.12.2009

0 0 416 -/- 798 -/- 382 418 -/- 36 0

Toelichting: Per saldo is er € 379.738 t.g.v. de exploitatie gekomen. Alle claims die bij de resultaatbestemming zijn gevormd, zijn in deze jaarrekening weervolledig vrijgevallen ongeacht de uitgaven. Daarnaast zijn een drietal vrijgevallen claims (in totaliteit € 36.000) middels besluitvorming bij de Najaarsnota direct terug in de Algemene Reserve gestort. Het restant bedrag aan claims voorgaande jaren loopt derhalve per saldo op nul. Doelstelling: Gelden uit voorgaand boekjaar beschikbaar houden voor de voorgenomen activiteiten. Reserve POP Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

57 0 57 57

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie heeft betrekking op storting in de reserve van het betreffende overschot (per saldo, € 56.807) op de jaarrekening 2009. Op grond van de nota reserves en voorzieningen mag de reserve maximaal een omvang hebben van € 100.000. Doelstelling: Gelden beschikbaar houden voor opleidingskosten van het personeel. Jaarlijks wordt 1,8 % van de loonsom opgenomen in de begroting (exploitatie) ten behoeve van opleidingen, cursussen, workshops, seminars e.d. voor het personeel. Dit kunnen individuele cursussen zijn op grond van het POP-gesprek, maar ook organisatiebrede activiteiten. Om o.a. (meerjarig) gemaakte afspraken te kunnen nakomen (kalenderjaar begroting en opleidingsjaar lopen niet synchroon) en het restant in enig jaar beschikbaar te houden voor het personeel is de egalisatiereserve gevormd.

196

Reserve toerisme- en recreatie Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: resultaatbestemming 2008 t.l.v. exploitatie Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

101 0 117 62 179 78 101

Toelichting: Bij de jaarrekening 2008 is besloten om overschotten van de netto-opbrengst toeristenbelasting te storten in een hiervoor nieuw te vormen bestemmingsreserve. De vermeerdering ten laste van de exploitatie betreft de storting van het resultaat 2009 (€ 61.965). De vermindering ten gunste van de exploitatie betreft dekking kosten claim 2008 (€ 77.641). Doelstelling: Verbeteren c.q. optimaliseren van het toeristische voorzieningenniveau. Reserve e-dienstverlening Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. reserves Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

148 0 171 23 148

Toelichting: De vermeerdering ten laste van de reserve betreft een storting vanuit de reserve Vast Kapitaal ad € 171.000 conform de Voorjaarsnota 2009. De vermindering van de reserve ten gunste van de exploitatie betreft: Dekking kosten project basisregistratie GBA € 11.252, project nWRO/DURP € 3.841 en project zaakgericht werken (Corsa/DMS) € 8.000. Doelstelling: Ter dekking van incidentele uitgaven om de verdere professionalisering van de elektronische dienstverlening gestalte te geven.

197

Reserves van het grondbedrijf

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de jaarrekening van het Grondbedrijf, welke is opgenomen als bijlage. Algemene bedrijfsreserve Grondbedrijf Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: rentebijschrijving t.l.v. exploitatie Af:

t.g.v. exploitatie t.g.v. reserves Saldo per 31.12.2009

3.640 4.467 134 1.779 1.250 1.490 3.640

Toelichting: De vermeerderingen t.l.v. de exploitatie hebben betrekking op: - Inbreng grond school Hooge Zwaluwe (€ 363.600); - Winstnemingen 2009 (€ 953.321); - Correctie stortingen reserves t.l.v. boekwaarde (€ 435.249). De verminderingen t.g.v. de exploitatie hebben betrekking op: - invoering authentieke basisregistratie; prim. begroting 2009 (€ 120.000); - beleidsmedewerker RO t/m 2010; prim. begroting 2009 (€ 124.967); - formatie-uitbreiding 2 fte; prim. begroting 2009 (€ 100.000); - bodemsanering Drim.weg; Najaarsnota 2009 (€ 6.945); - restant 2008 vastgoed BAG; Najaarsnota 2009 (€ 42.887); - omgevingsvergunning/wabo; Najaarsnota 2009 (€ 20.159); - duurzaamheidsscan; Najaarsnota 2009 (€ 10.000); - extra afschrijving restant boekwaarde Zonzeelschool; wz. 3/2009 (€ 142.135). - Verliesnemingen 2009 (€ 32.315); - Voorziening Dahliastraat (€ 224.000); - Negatief resultaat exploitaties 2009 (€ 399.663). De verminderingen t.g.v. reserves hebben betrekking op: - storting in de reserve kapitaallasten ten behoeve van een tweetal investeringen (project Oranjeplein/Zonzeelschool € 1.126.000 en school Hooge Zwaluwe € 363.600) Doelstelling: Aan de algemene bedrijfsreserve Grondbedrijf worden de volgende bestemmingen volgens de vastgestelde grondnota 2005 gegeven: • Het waarborgen van de continuïteit van het grondbedrijf; • Het opvangen van financiële tegenvallers in exploitaties; • Het beschikbaar stellen van middelen voor het vormgeven van het faciliterende grondbeleid; • Het opvangen van potentiële risico’s; Reserve opslag grote werken Grondbedrijf Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: rentebijschrijving t.l.v. exploitatie Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

772 784 23 97 904 132 772

Toelichting: De vermeerdering van de reserve heeft betrekking op: Reserve opslag gr.werken (GB, bovenw. voorz.); prim. begroting 2009 (€ 96.635). De verminderingen van de reserve hebben betrekking op: Parkeeronderzoek centrum Thd.; wz. 2/2009 (€ 38.194); Uitbreiding parkeervoorzieningen woongebieden; prim. begroting 2009 (€ 15.000); Onderhoud speelterreinen; prim. begroting 2009 (€ 29.000); Kunstobjecten; prim. begroting 2009 (€ 50.000).

198

Doelstelling: Een bijdrage te genereren in de kosten van grote infrastructurele werken die mede het gevolg zijn van gerealiseerde woningbouw. Deze werken hebben een bovenwijks karakter en kunnen dan ook niet uitsluitend ten laste van een bestemmingsplan worden gebracht. Reserve groenaanleg grondbedrijf Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: rentebijschrijving t.l.v. exploitatie Af : t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

385 386 12 7 405 20 385

Toelichting: De vermeerdering van de reserve heeft betrekking op: reserve groenfonds (GB); prim. begroting 2009 (€ 7.064). De verminderingen van de reserve hebben betrekking op: aanleg faunapassage Sluizeweg; Najaarsnota/2009 (€ 9.500); Gat v/d Ham; Najaarsnota/2009 (€ 10.500). Doelstelling: Het bieden van de mogelijkheid om gekoppeld aan de uitgifte van grond (stedelijke) functies per m2 een bedrag in deze reserve te storten en dit bedrag in te zetten voor kwaliteitsverbetering in het buitengebied (inclusief kernrandzones)

199

VOORZIENINGEN Het verloop van de voorzieningen in 2009 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: Saldo

Toevoe-

31-12-2008

gingen

Vrijval

Aanwen-

Saldo

dingen

31-12-2009

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's Voorziening wet APPA Voorziening kunst Risicofonds woningbouw Totaal voorz. verplichtingen, verliezen en risico's

842

122

0

-17

946

50

55

0

-33

72

0

0

0

0

0

935

177

0

-93

1.018

1.142

Voorzieningen voor onderhoud Voorziening onderhoud gebouwen PLANON Voorzieningen buitensportaccomodaties Voorziening groot onderhoud wegen Voorziening baggerfonds havens Voorziening onderhoud openbare verlichting Voorziening baggeren bebouwd gebied

1.152

865

2

-877

440

526

0

-405

560

1.143

985

0

-1.052

1.076

565

67

0

0

632

35

298

0

-66

267 300

300

0

0

0

0

36

0

-11

25

3.634

2.777

2

-2.412

4.001

Egalisatievoorziening inkomensdeel WWB

130

-87

0

0

43

Voorziening nazorg stortplaats Zevenbergen

276

0

0

0

276

Totaal egalisatievoorzieningen

406

-87

0

0

320

Voorziening speeltoestellen/speelloc. Totaal voorzieningen voor onderhoud Egalisatievoorzieningen

Onderwijs Voorziening mat. instandhouding openbare school

66

15

0

-27

53

105

1

0

-4

102

Voorziening jubilea openbaar onderwijs

15

4

0

0

19

Voorziening BAPO openbaar onderwijs

10

0

0

0

10

Voorziening onderhoud openbaar onderwijs

60

0

0

0

60

256

20

0

-32

244

Voorziening schoolbudget openbare scholen

Totaal onderwijs Rijksgelden Voorziening rijksgelden voortijdige schoolverlaters

0

0

0

0

0

Voorziening "Bos"gelden

0

0

0

0

0

Totaal rijksgelden

0

0

0

0

0

5.232

2.887

2

-2.537

5.584

Totaal voorzieningen

Voor een specificatie van alle voorzieningen wordt verwezen naar de afzonderlijke staat van voorzieningen die als bijlage bij de beheersrekening is opgenomen. Van het totaalverloop van de voorzieningen kan het volgende overzicht worden gegeven (bedragen x € 1.000): Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie stelselwijziging RMC en BOSgelden stelselwijziging onderwijs Af: t.g.v. aanwending Saldo per 31.12.2009

200

5.352 2.889 -138 18 8.121 2.537 5.584

Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor: verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is doch redelijkerwijs te schatten en bestaande risico’s op balansdatum terzake van verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt maar de oorsprong hebben in het begrotingsjaar of een eerder begrotingsjaar en de voorziening strekt tot kostenegalisatie Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moet worden. Alle voorzieningen zijn voor de daarvoor bestemde doelen in zijn geheel beklemd. Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Voor een verdere specificatie wordt verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen die als een aparte bijlage is opgenomen in de jaarrekening 2009.

Voorziening wet APPA Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie

946 842 122 964 18 946

Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft de jaarlijks vastgestelde storting 2009 vanuit de exploitatie (€ 121.564) o.b.v. de jaarlijkse actuariële berekeningen. De aanwending betreft de pensioenkosten van een viertal oud wethouders. Doelstelling: Toereikende voorziening aanleggen voor pensioenrechten van de wethouders als gevolg van de sinds 2001 gestelde verplichting in de Wet APPA. De financiële gevolgen van de waardeoverdracht van pensioenen van wethouders te waarborgen. Voorziening kunst Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

72 50 55 105 33 72

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft de jaarlijks vastgestelde reguliere storting (€ 5.000) vanuit de exploitatie plus eenmalig € 50.000. De vermindering van de voorziening betreft met name kosten voor onderhoud, herstel en reparatie, en vernieuwing van kunstwerken in de openbare ruimte (€ 33.192). Voor verdere toelichting zie Paragraaf Kapitaalgoederen. Doelstelling: Deze voorziening is bestemd voor het opknappen van kunstwerken in de openbare ruimte van de gemeente Drimmelen. Hiervoor is door Stichting Kunstkring Drimmelen een onderhoudplan opgesteld. Voorziening risico verbonden partijen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

0 43 43 0

Toelichting:

201

De vermindering van de voorziening betreft de eindafrekening (€ 23.633) van het regionaal archief West-Brabant en de vrijval van het restant van de voorziening (€ 19.105). Voorziening wordt middels deze jaarrekening opgeheven. Doelstelling: Deze voorziening heeft tot doel aanwijsbare financiële risico's af te dekken welke de gemeente loopt door deelname aan gemeenschappelijke regelingen en andere verbonden partijen. Onderhoudsegalisatievoorzieningen Deze voorzieningen worden gevormd door een zestal onderhoudsvoorzieningen en een zevental egalisatievoorzieningen. Voor een verdere specificatie wordt verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen die als een aparte bijlage is opgenomen in de jaarrekening 2009. Voorzieningen onderhoud Tot deze voorzieningen behoren:

Voorziening onderhoud gebouwen PLANON Voorziening buitensportaccommodaties Voorziening groot onderhoud wegen Voorziening baggerfonds havens Voorziening onderhoud openbare verlichting Voorziening baggeren bebouwd gebied Voorziening speeltoestellen/-locaties

Voorziening onderhoud gebouwen Planon Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

1.142 1.152 867 2.019 877 1.142

Toelichting: Zie voor verdere toelichting in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. Doelstelling: Deze voorziening is via het gebouwenbeheersysteem, planon, erop gericht het onderhoud van de gemeentelijke eigendommen te waarborgen op een situatie waarbij sprake is van een normaal onderhoudscyclus en waarbij achterstallig onderhoud wordt voorkomen. Voorz groot onderhoud buitensportaccommodaties Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

560 440 526 405 560

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft: Naast de jaarlijkse vastgestelde (geïndexeerde) storting vanuit de exploitatie (primair, € 617.935, gedurende het jaar gecorrigeerd naar € 487.935 in verband met een reeds in 2008 gedane storting in het kader van vervroegde uitvoering Buspo) hebben dit jaar ook extra bijdragen (storting ontvangen bijdragen derden ad € 38.236) vanuit de exploitatie plaatsgevonden. De vermindering van de voorziening betreft diverse uitgaven ten behoeve van buitensportaccommodaties (€ 199.396) en vrijval van de voorziening (€ 206.000) t.b.v. een hockeyveld dat nu wordt geactiveerd. Voor een meer uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. Doelstelling: Deze voorziening is bedoeld voor het kunnen plegen van vervangingsinvesteringen en het uitvoeren van cyclisch groot onderhoud aan de primaire buitensportaccommodaties.

202

Voorziening groot onderhoud wegen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

1.076 1.143 985 2.128 1.052 1.076

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft: De jaarlijks vastgestelde storting t.l.v. de exploitatie (primair voor 2009 nog bepaalt op € 1.112.938 maar op basis van indexering en behaald aanbestedingsvoordeel bij de Voorjaarsnota aangepast naar in totaal € 984.898). De vermindering van de voorziening betreft uitvoering groot onderhoud gemeentelijke wegen n.a.v. de jaarlijkse inspectie van deze wegen (€ 1.052.420). Doelstelling: Deze voorziening is bedoeld voor het uitvoeren van groot onderhoud aan de gemeentelijke wegen met asfalt- en elementenverhardingen, zowel binnen als buiten de kom. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een zgn. wegenbeheersplan (referentieperiode 5 jaar) Voorziening baggerfonds havens Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

632 565 67 632

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie betreft de jaarlijks vastgestelde geïndexeerde storting t.l.v. de exploitatie (primair € 65.708, bij Voorjaarsnota op basis van verdere indexering aangepast naar in totaal € 67.256). Doelstelling: De gemeentelijke havens, die door aanslibbing in hun functionaliteit worden aangetast, uit te kunnen baggeren. Dit betreft de havens die in gemeentelijk bezit zijn te weten: oude haven Drimmelen, industriehaven Drimmelen, jachthaven Terheijden en de jachthaven Lage Zwaluwe. Voorziening onderhoud openbare verlichting Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

267 35 298 66 267

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie betreft de middels de begroting 2009 jaarlijks vastgestelde storting t.l.v. de exploitatie (€ 297.815). De vermindering van de voorziening betreft diverse uitgaven ten behoeve van vervanging lichtmasten (€ 66.035). In 2007 is een beleidsplan Openbare Verlichting opgesteld voor het in beeld brengen van de juiste omvang en onderhoudstoestand c.q. mogelijkheden / besparingen vervanging van armaturen en eventuele omschakeling wit / geel licht. Doelstelling: Deze voorziening is bedoeld voor vervangen van lichtmasten en armaturen.

203

Voorziening baggeren bebouwd gebied Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Saldo per 31.12.2009

300 300 300

Toelichting: Vanaf 2008 mogen in het kader van de nieuwe water wetgeving, kosten van baggeren stedelijk water worden toegerekend aan riolering. Doordat er in 2007 al diverse toezeggingen waren gedaan (met name in Zwaluwe) is er destijds veiligheidshalve voor gekozen in 2008 een kleine € 400.000 in de voorziening te laten staan. Hiervan is in 2008 is in totaliteit nog € 100.335 uitgegeven. In 2009 hebben verder geen mutaties meer plaats gevonden i.v.m. opstellen nieuw baggerplan (2010); is onderdeel van waterbeleidsplan. Resterend bedrag momenteel € 299.543. Doelstelling: Het baggeren van functioneel stedelijk water binnen de bebouwde kom. Voorziening speeltoestellen-locaties Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2009

25 0 36 11 25

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie betreft de middels de begroting 2009 jaarlijks vastgestelde storting t.l.v. de exploitatie (€ 36.000). De vermindering van de voorziening betreft diverse uitgaven ten behoeve van het maken en instandhouden van speelvoorzieningen (€ 11.325). Doelstelling: Voorziening ten behoeve van het maken en instandhouden van speelvoorzieningen ten behoeve van actieve recreatie van kinderen in diverse leeftijdscategorieën (behoudens oudere jeugd). Egalisatievoorzieningen Deze voorzieningen worden gevormd door een tweetal egalisatievoorzieningen. Voor een verdere specificatie wordt verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen die als een aparte bijlage is opgenomen in de beheersrekening.

Egalisatievoorziening Inkomensdeel WWB Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2009

43 130 -/- 87 43

Toelichting: De mutaties van de voorziening betreffen: Het per saldo resterende verschil in tussen de rijksvergoeding WWB en de werkelijke uitgaven (m.u.v. uren). In totaliteit is er in 2009 een bedrag van € 86.705 onttrokken. Wegens gewijzigde wetgeving en de kostenontwikkeling is het de verwachting dat in 2010 de voorziening uitgeput zal zijn. Doelstelling: Het opvangen van het eigen risico lumpsumvergoeding WWB inkomensdeel. Het eigen risico bedraagt in 2009 10% van de WWB lumpsum voor de bijstandsuitgaven 65- en 65+ verhoogd met 15% van de lumpsum van de IOAW, IOAZ en Bbz 2004.

204

Voorziening nazorg stortplaats Zevenbergen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Saldo per 31.12.2009

276 276 276

Toelichting: Niet van toepassing Doelstelling: In verband met de financiële onzekerheden rond de definitieve vaststelling door het College van G.S. van het doelvermogen voor de nazorg van de stortplaats Zevenbergen is besloten deze bedragen hiervoor onderdeel uit te laten maken van de voorziening reiniging, maar deze separaat te presenteren totdat volledig zeker is dat de bedragen ten gunste van de gemeente komen. Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting

Deze voorzieningen worden gevormd door: onderwijsgelden rijksgelden Voor een verdere specificatie wordt verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen die als een aparte bijlage is opgenomen in de beheersrekening. Voorzieningen onderwijs De voorzieningen onderwijs zijn gevormd door nog niet bestede rijksgelden voor specifieke doeleinden.

Voorz materiële instandhouding openbare scholen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie stelselwijziging Af: aanwending stelselwijziging Saldo per 31.12.2009

53 108 15 18 141 28 60 53

Toelichting: Om ervoor te zorgen dat er een betere aansluiting ontstaat tussen de jaarrekening van het openbaar onderwijs en de gemeentelijke jaarrekening, zijn er binnen de BBV voorschriften enkele nieuwe voorzieningen gevormd door herschikking van bestaande voorzieningen. Deze wijzigingen worden in de toelichting aangeduid als stelselwijziging, daar met terugwerkende kracht per 1 januari 2009 deze wijzigingen zijn doorgevoerd. In de diverse overige toelichtingen (voorzieningen onderwijs) wordt hier kortheidshalve verder niet op in gegaan. De vermeerdering ten laste van de exploitatie betreft naast het exploitatieoverschot Klaverblad (€ 12.065) en exploitatietekort Windhoek (€ 2.782), een restant vergoeding geïndiceerde leerlingen 2008 en 2009 (Windhoek) ad in totaliteit € 12.202, en bankmutaties (€ 3.047), dekking kosten Dyade (Windhoek € 6.190 en Klaverblad € 3.462). De aanwending van de voorziening betreft diverse uitgaven voor ’t Klaverblad en De Windhoek (in totaliteit, € 27.498). Doelstelling: De voorziening is bedoeld voor niet-jaarlijkse uitgaven zoals klein onderhoud, schilderwerk, vervanging vloerbedekking, vervanging lesmethoden etc van de beide vestigingen van de openbare school. In onze gemeente hebben we twee vestigingen van de openbare school te weten: ’t Klaverblad en De Windhoek.

205

Voorziening schoolbudget openbare scholen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending stelselwijziging Saldo per 31.12.2009

102 130 1 131 4 25 102

Toelichting: De vermeerdering ten laste van de exploitatie betreft: Storting t.l.v. exploitatie ad € 949. De aanwending betreft de dekking kosten jubilea (€ 4.086). Vanaf 2009 wordt er een deel van de voorziening specifiek benoemd voor jubilea. Doelstelling: De uitgaven ten behoeve van diverse onderdelen die in het budget personeels- en arbeidsmarktbeleid (schoolbudget) zijn opgenomen te kunnen dekken. Voorziening jubilea openbaar onderwijs Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: t.l.v. exploitatie stelselwijziging Saldo per 31.12.2009

19 0 4 15 19

Toelichting: De vermeerdering ten laste van de exploitatie betreft reguliere storting ter dekking van kosten jubilea (€ 4.086). Doelstelling: Op grond van de onderwijs-CAO heeft iedere werknemer die in dienst is bij het onderwijs een wettelijk recht op een jubileumgratificatie als men voldoet aan gestelde vereisten m.b.t. dienstjaren. Om aan deze financiële verplichtingen te kunnen voldoen is het voor onze gemeente als schoolbestuur van de openbare scholen noodzakelijk om een voorziening jubileum te hanteren. Voorziening BAPO openbaar onderwijs Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: stelselwijziging Saldo per 31.12.2009

10 0 10 10

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft: Herschikking van (onderwijs)geld in 2009 als gevolg van een stelselwijziging (€ 9.672). Doelstelling: BAPO staat voor Bevordering ArbeidsParticipatie Ouderen. Het is een vorm van arbeidsurenvermindering (afbouw van arbeidsduur) voor ouder personeel in het primair onderwijs met het doel om de werkdruk op oudere leeftijd te beperken. Voor het onderwijspersoneel van onze openbare scholen is het mogelijk om uren te sparen die zij later kunnen opnemen. Om dit financieel mogelijk te maken is het noodzakelijk om daarvoor een voorziening te hanteren waaruit de loonkosten kunnen worden betaald op het moment dat van de BAPO-regeling gebruik wordt gemaakt.

206

Voorziening onderhoud openbaar onderwijs Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Bij: stelselwijziging Saldo per 31.12.2009

60 0 60 60

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft: Herschikking van (onderwijs)geld in 2009 als gevolg van een stelselwijziging (€ 60.183). Doelstelling: Voor de onderhoudsactiviteiten van de openbare school die zijn opgesomd bij het onderdeel gebouwonderhoud van de jaarlijkse programma’s van eisen is een onderhoudsplanning opgesteld door de afdeling Grondgebied. Deze planning bestrijkt een periode van 10 jaar en wordt periodiek geactualiseerd. Vanwege de noodzaak tot het beheersmatig omgaan met de rijksmiddelen voor onderhoud van de schoolgebouwen De Windhoek en ’t Klaverblad is deze planning tot stand gekomen. Op grond van deze onderhoudsplanning wordt de omvang van de jaarlijkse dotatie bepaald. Voorzieningen rijksgelden De voorzieningen rijksgelden zijn gevormd door nog niet bestede rijksgelden voor specifieke doeleinden. Als deze gelden niet besteed worden, geldt een terugbetalingsregeling aan het Rijk.

Voorziening rijksgelden voortijdige schoolverlaters Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Stelselwijziging Saldo per 01.01.2009

0 106 -106 0

Toelichting: Op grond van de BBV dient de voorziening met terugwerkende kracht per 1-1-2009 te wijzigen in een ‘vooruitontvangen’ bedrag en wordt daardoor gepresenteerd in de balans onder de vlottende passiva. Voorziening “Bos” gelden Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2009 Stelselwijziging Saldo per 01.01.2009

0 32 -32 0

Toelichting: Op grond van de BBV dient de voorziening met terugwerkende kracht per 1-1-2009 te wijzigen in een ‘vooruitontvangen’ bedrag en wordt daardoor gepresenteerd in de balans onder de vlottende passiva.

207

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van een jaar of langer

Onder de vaste passiva behoren de vaste schulden met een rentetypische looptijd van een jaar of langer. Op deze post worden de geldleningen die zijn afgesloten ter financiering van de gemeentelijk activiteiten verantwoord, alsmede de waarborgsommen. De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt:

Boekwaarde 31-12-2009 Obligatieleningen Onderhandse leningen van: binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstell binnenlandse banken en overige financiële instell binnenlandse bedrijven overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenk

Boekwaarde 31-12-2008 0 0 4.965 0 0 0 0

6.720

Totaal

6.720

4.965

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het boekjaar. Saldo 1-1-2009

Vermeerderingen

Onderhandse leningen Waarborgsommen

4.965 0

2.500 -

Totaal

4.965

2.500

Aflossingen

744 744

Saldo 31-12-2009 6.720 0 6.720

De totale rentelast voor het boekjaar met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 309.077. In de paragraaf Financiering wordt ingegaan op de vermeerderingen.

Vlottende passiva

Onder de vlottende passiva behoren de netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan een jaar en de overlopende passiva. Deze zijn als volgt opgenomen: 31-12-2009

Bank- en girosaldi Schulden korter dan een jaar overlopende passiva Totaal

31-12-2008

1.494 2.903 1.539 5.936

Het bedrag Bank en girosaldo betreft ‘roodstand’ BNG ultimo 2009.

208

0 3.852 1.928 5.780

De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden: Boekwaarde 31-12-2009

Crediteuren Verstrekte uitkeringen e.d. sociale zaken W.V.G. Kruisposten overige Totaal


2.867 27

3.569 4 10 262 7 3.852

2 8 2.903

De post kruisposten is t.o.v. 2009 sterk afgenomen met name (€ 261.950) a.g.v. doorbetaling van middelen welke van het ministerie van VROM zijn ontvangen. De overlopende passiva bestaan uit de volgende onderdelen:

Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen

Boekwaarde Boekwaarde 2009 2008 1.230 1.452 309 476

Totaal

1.539

1.928

De onderverdeling van de in de balans opgenomen Vooruitontvangen bedragen (art 49. lid b) is als volgt:

Overig vooruitontvangen Art 49 lid 2: Cultuureducatie Randvoorzieningen Geindiceerde leerlingen WWB-werkdeel Brede doeluitkering Jeugd Trekkingsrecht Openbaar vervoer invest Spec. Uitkering schuldhulpverlening BOS gelden RMC gelden Provincie subsidie koopwoningen Totaal

Saldo Ontvangsten 2008 19.813 1.331 2.026 586 6.894 302.273 50.550 94.584 31.930 106.273 614.931

1.195 6.439 10.640 49.251 12.934 20.181 34.230 65.000 201.201

Uitgaven 19.813 2.026 586 6.894 302.273 50.550 94.584

30.185 506.912

Saldo 2009 1.331 1.195 6.439 10.640 49.251 12.934 52.111 110.319 65.000 309.220

Deze vooruitontvangen bedragen art 49 lid 2 betreffen de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. De sterke afname is het gevolg van de wijziging van de declaratiesystematiek van het participatiebudget (WWB werkdeel).

209

Waarborgen en garanties

Het bij de balans vermelde bedrag voor verstrekte gewaarborgde geldleningen kan als volgt naar de diverse aard van instellingen gespecificeerd worden: Oorspronkelijk Percentage Restant begin Restant eind bedrag borgstelling jaar 2009 jaar 2009 Stg de Wijngaard Woningstichting Volksbelang Diverse overige woningstichtingen Exploitatiemij. Jachthaven Diverse sportverenigingen Totaal

2.170 5.632 2.503 11.185 232 21.722

100% 100% 100% 100% 100%

1.488 5.279 2.182 10.069 121 19.139

1.366 5.101 1.691 9.581 108 17.847

Het bij de balans vermelde bedrag voor verstrekte garanties (als achtervang bij de W.S.W.) kan als volgt naar de diverse aard van instellingen gespecificeerd worden: Oorspronkelijk Percentage Restant begin Restant eind jaar 2009 jaar 2009 bedrag borgstelling Woningstichting Volksbelang (20) Woningstichting Goed Wonen (22) WSG Geertruidenberg (11) Woonzorg Nederland (2) Totaal

67.399 19.317 48.475 1.363 136.554

100% 100% 100% 100%

62.688 14.396 42.854 471 120.409

62.457 17.051 41.312 356 121.176

Met een garantie van het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) kunnen corporaties voordelige leningen afsluiten op de kapitaalmarkt. Het WSW is namelijk de hoogste rating toegekend (AAA) door zowel Standard & Poor’s als Moody’s Investors Service. Gemeenten hebben hierbij een achtervangpositie. Zij vormen samen met het Rijk de tertiaire zekerheid in de zekerheidsstructuur van het WSW. In het kort; corporaties kunnen zich aansluiten bij het WSW, waardoor zij tegen zo laag mogelijke kosten en zo gunstig mogelijke condities toegang hebben tot de kapitaalmarkt. De primaire zekerheid wordt gevormd door het eigen vermogen van de aangesloten corporaties. De secundaire zekerheid wordt gevormd door het vermogen van het WSW. Het totale garantiefonds van het WSW bedraagt medio 2007 € 2,6 miljard. De tertiaire zekerheid wordt dus gevormd door Rijk en gemeenten samen. Indien noodzakelijk moeten Rijk en gemeenten op verzoek van het WSW een renteloze lening verstrekken. Sinds de oprichting van het WSW in 1983 is er geen claim geweest en is er noch op de secundaire, noch op de tertiaire zekerheid een beroep gedaan. Bij ieder verzoek voor een lening door een corporatie trekt het WSW de financiële positie van de corporatie na en verleent de lening slechts indien het vermogen van de corporatie voldoende dekking biedt. Daarnaast worden alle corporaties jaarlijks door het WSW, in samenwerking met het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), gescreend. Het CFV voert namens het ministerie de financiële controle op corporaties.

210

Bijlage SISA

211

212

Regeling stimulering aanpassing Gemeenten h i ti b d h l Provinciale beschikking en/of verordening

Aantal afgeronde projecten in 2009

Aard Controle (20)

Eindverantwoording Ja/Nee (19)

Toelichting afwijking (18)

versie (1.3) 18-2-2010

Overige (17)

Te verrekenen met Provincie / Wgr (16)

Te verrekenen met het Rijk (15)

Overige besteding (14)

Besteed t.l.v. provinciale of Wgr+ middelen (13)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (12)

Overige ontvangsten (11)

0

Ontvangen van Rijk (10)

0

Besteed bedrag 2009 Percentage van de verstrekte bijdrage 2009 dat is gebruikt voor het in dienst nemen vast personeel EV

Gemeenten (SiSa tussen medeover-heden)

Beginstand 2009 (9)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)

Juridische grondslag (4)

Specifieke uitkering (3) Regeling brede scholen 2009

Realisatie (8)

17

22B Programma externe veiligheid (EV)

Afspraak (7)

OCW VROM

Nummer (2)

Departement (1)

SiSa-verantwoordingsbijlage 2009 voor uitkeringen van alle departementen excl. EZ

R €0

R

Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1 1478410

25,00%

n.v.t.

Besteed bedrag 2009 VROM

27

Subsidieregeling aanpak zwerfafval Subsidieregeling aanpak zwerfafval

Gemeenten

€ 15.643

n.v.t.

D2 Ja

R

Ja

R

Totaal subsidiabele kosten 2009 Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1 ZAB07012 Andere subsidies van het Rijk of de Europese Commissie ontvangen?

€0

Kolom (7) en (8): wel of niet ontvangen Kolom (11): bedrag van ontvangst Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1

R Basisproject: Plan van aanpak bestuurlijk vastgesteld? Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.

1 ZAB07012 Plusproject/ proeftuinproject: Projectevaluatie uitgevoerd?

1

1

D1

Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1 WWI

50C Investering stedelijke vernieuwing (ISV)

Provinciale beschikking en/of verordening

Project-gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)

D1 Besteed bedrag tot en met 2009 Investeringsbudget (kolom 7) Correcties (kolom 17) Per beschikking besteding voor alle doelstellingen verantwoorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één doelstelling in te vullen.

1 1225752/1290024

€0

€0

€0

n.v.t.

n.v.t.

Nee

D1: aantall en R:euro’ s

Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen) Alleen in te vullen na afloop project Per beschikking alle activiteitenverantwoorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één activiteit in te vullen. 1 VenW

59B Brede doeluitkering verkeer en vervoer

Provinciale beschikking en/of verordening

Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)

D1 Besteed bedrag 2009 Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.

1 B-W-24-09

€ 133.612

€0

n.v.t.

Ja

R

2 B-W-25-09

€ 26.032

€0

n.v.t.

Ja

R

3 B-N-05-09

€ 42.999

€0

n.v.t.

Ja

R

€0

€0

n.v.t.

Ja

4 B-W-001-06 SZW

SZW

72

74

Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Wet werk en bijstand (WWB)

Wet werk en bijstand

Gemeenten

Gemeenten

R

Het totaal aantal geïndiceerde inwoners van uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat én beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2009.

114,00

R

Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren.

6,00

R

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren

94,00

R

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren.

2,00

R

Totaal uitgaven inkomensdeel inclusief WIJ

€ 1.325.801

Nvt

waarvan categorie jonger dan 65 jaar

€ 1.263.454

Nvt

Pagina 1 van 3

(inkomensdeel)

Totaal ontvangsten (niet-rijk) inkomensdeel inclusief WIJ

€ 70.650

waarvan categorie jonger dan 65 jaar

€ 70.377

Aard Controle (20)



Overige (17)




versie (1.3) 18-2-2010

Nvt Nvt

Omvang van het in 2008 uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld (=Terug te betalen aan het Rijk).

(werkdeel overgangsindicator)





Beginstand 2009 (9)

Realisatie (8)

Afspraak (7)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)


Specifieke uitkering (3)

Nummer (2)

Departement (1)


€0

R

De verantwoording vindt plaats op basis van het kasstelsel. Er worden uitsluitend uitgaven verantwoord die gedaan zijn tot en met 31 december 2008 en waarvan de rechtmatigheid in 2008 niet kon worden vastgesteld. Voor zover de rechtmatigheid van deze uitgaven niet kan worden aangetoond, wordt het bedrag teruggevorderd van gemeenten.

SZW

75

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), art werkloze werknemers (IOAW) 54

SZW

76

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ), art gewezen zelfstandigen (IOAZ) 54

SZW

78

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004)

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (art. 54)

Uitgaven IOAW 2009

Ontvangsten IOAW (niet-rijk) 2009 Uitgaven IOAZ 2009

€0

Ontvangsten IOAZ (niet-rijk) 2009 Uitvoeringskosten IOAZ 2009

€0

79

SZW

82

Wet Werkloosheidsvoorziening (WWV)

Wet Werkloosheidsvoorziening

Gemeenten

Participatiebudget

Wet participatiebudget

Gemeenten

Verantwoording op basis van baten en lasten stelsel

R

€ 57.179

R R

€ 1.159

R R

Totaal uitgaven 2009 (excl. Bob)

€ 15.173

R

Totaal uitgaven kapitaalverstrekking 2009 (excl. Bob) Totaal ontvangsten 2009 (excl. Bob) (excl. rijk)

€ 198.078

R

Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking 2009 (excl. Bob) (excl. rijk)

SZW

€ 150.241

€ 341

R

€ 51.225

R

Totaal uitvoeringskosten 2009 (excl. Bob)

€ 22.422

R

Totaal uitgaven Bob 2009 Totaal ontvangsten Bob (excl. Rijk) 2009

€0 €0

R R

Totaal uitvoeringskosten Bob 2009 Ontvangsten 2009 (niet-rijk)

€0 €0

R R

Meeneemregeling WWB: overheveling overschot/tekort van WWB-werkdeel 2008 naar Participatiebudget 2009

€ 302.273

R

€ 10.640

R

Omvang van het in het jaar 2008 nietbestede bedrag WWB-werkdeel dat meegenomen is naar het Participatiebudget van 2009 óf Omvang van het in het jaar 2008 rechtmatig bestede bedrag WWB-werkdeel als voorschot op het Participatiebudget van 2009 (bij overheveling van een tekort wordt een negatief getal ingevuld) Reserveringsregeling: overheveling overschot/tekort van 2009 naar 2010 Omvang van het in het jaar 2009 nietbestede bedrag dat wordt gereserveerd voo het participatiebudget van 2010. Dit bedrag is exclusief het bedrag dat een gemeente ten onrechte niet heeft uitgegeven aan educatie bij een roc; hiervoor geldt geen reserveringsregeling (het ten onrechte nietbestede wordt teruggevorderd door het rijk). óf Omvang van het in het jaar 2009 rechtmatig bestede bedrag participatiebudget als voorschot op het Participatiebudget van 2010 (bij overheveling van een tekort wordt een negatief getal ingevuld)

Lasten WWB-werkdeel 2008 die in 2008 niet hebben geleid tot een kasbetaling

Totaal lasten Participatiebudget 2009

€0

€ 1.126.378

R

Het is niet toegestaan om reeds in 2008 op titel van het WWB-werkdeel verantwoorde uitgaven dubbel te verantwoorden. De opgave is dus exclusief lasten 2009 die in 2008 hebben geleid tot een kasbetaling ten laste van het WWB-werkdeel, omdat deze lasten al in de verantwoording WWBwerkdeel 2008 zijn verantwoord

Waarvan lasten 2009 van educatie bij roc’s Baten WWB-werkdeel 2008 die in 2008 niet hebben geleid tot een kasontvangst

Pagina 2 van 3

€ 279.550

R €0

R

Totaal baten (niet-rijk) Participatiebudget

€ 22.863

Aard Controle (20)


versie (1.3) 18-2-2010


Overige (17)








Beginstand 2009 (9)

Realisatie (8)

Afspraak (7)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)


Specifieke uitkering (3)

Nummer (2)

Departement (1)


R

De opgave is exclusief baten 2009 die in 2008 hebben geleid tot een kasontvangst ten bate van het WWB-werkdeel, omdat deze baten al in de verantwoording WWBwerkdeel 2008 zijn verantwoord.

Waarvan baten 2009 van educatie bij roc's

€0

R

Terug te betalen aan rijk

€0

R

Omvang van het aan het rijk terug te betalen bedrag, dat wil zeggen het in het jaar 2009 niet-bestede bedrag voor zover dat de reserveringsregeling overschrijdt, alsmede het in het jaar 2009 ten onrechte niet-bestede bedrag aan educatie bij roc’s Regelluwe bestedingsruimte Gemeenten participatiebudget 2009 (artikelen 11a en 11b Besluit participatiebudget)

Het aantal in 2009 gerealiseerde duurzame plaatsingen naar werk van inactieven

Beschikkingen

Regelluw besteed bedrag 2009

13

R

Dit onderdeel moet door alle gemeenten worden ingevuld. Indien ingevuld met een nul, dan bestaat er voor 2010 geen recht op regelluwe bestedingsruimte.

Gemeenten

€0

R

€0

R

Dit onderdeel dient uitsluitend ingevuld te worden door de gemeenten die voorfinanciering hebben aangevraagd SZW VWS

83 87

Kaderwet SZW-subsidies Schuldhulpverlening Regeling Buurt, Onderwijs en Sport Tijdelijke stimuleringsregeling buurt, onderwijs en sport (BOS)

Gemeenten Gemeenten

Besteed bedrag 2009 Per beschikking alle activiteitenverantwoorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één activiteit in te vullen. 1

0

1

576328-06/7495 "meer stilstaan bij bewegen" BOS project 3e tranche

JenG

94

Brede doeluitkering Centra voor jeugd en gezin (BDU CJG)

Tijdelijke regeling CJG

Gemeenten

Besteed bedrag 2009 aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.

Pagina 3 van 3

€ 386.868

Minder Nee projecturen en activi-teiten a.g.v. geringere behoefte in het veld.

D

Nee

R

Bijlage Accountantsverklaring

217

Aan de gemeenteraad van de gemeente Drimmelen Postbus 19 4920 AA MADE

Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2009 van de gemeente Drimmelen, bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de programmarekening over 2009 met de toelichtingen, gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Drimmelen is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven, en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting, en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante weten regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 213, lid 2 van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten en met inachtneming van het normenkader zoals dit op 17 december 2009 door de gemeenteraad is vastgesteld voor de controle van de jaarrekening 2009. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de weten regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de gemeente. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het college van burgemeester en wethouders van de gemeente heeft gemaakt, een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening, alsmede een evaluatie van het normenkader voor rechtmatigheid zoals vastgesteld door de gemeenteraad op 17 december 2009 en de operationalisering van het normenkader voor rechtmatigheid in de beheersorganisatie van de gemeente. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. Deze goedkeuringstolerantie is door de gemeenteraad bij raadsbesluit van 17 december 2009, vastgesteld.

218

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de gemeente Drimmelen een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2009 als van de activa en passiva per 31 december 2009 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten.

Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Verklaring betreffende regelgevende instanties

andere

wettelijke

voorschriften

en/of

voorschriften

van

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 213, lid 3 onder d Gemeentewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Breda, 1 juni 2010 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: Drs. W. Veldhuis RA

219

Jaarstukken 2009 Gemeente Drimmelen

Recommend Documents