Begrotingsscan Gemeente Drimmelen 2009

Begrotingsscan Gemeente Drimmelen 2009

Versie Datum Samengesteld door

: : april 2009 : Joke Lunenburg



Raadsbrief

Made, 10 februari ’09

Onderwerp:

Begrotingsscan

Portefeuillehouder:

Wethouder van Meggelen

Ambtelijke coördinatie:

Afdeling middelen

Steller:

Wethouder van Meggelen

Aanleiding: In het coalitieakkoord “Stabiliteit en daadkracht” van de nieuwe coalitie is als uitgangspunt opgenomen dat de coalitie voorstander is van het voeren van een strak financieel beleid en dat een begrotingsscan en geen kerntakendiscussie moet worden gevoerd.

Samenvatting/planning: In het algemeen gesteld is het doel bij een door de Provincie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken uit te voeren begrotingsscan driele dig: Ten eerste verschaft het de gemeente inzicht in de eigen financiële problemen; Ten tweede kan de begrotingsscan helpen om keuzen te maken bij ombuigingsoperaties of bij nieuwvoor-oud beleid discussies; tracht tevens de financiële functie van de gemeente te versterken en zo een mogelijke verdere cumulatie van financieel problematiek bij de gemeente te voorkomen; Ten derde biedt de begrotingsscan de mogelijkheid om, in geval van een kwetsbare financiële situatie, te verkennen of de gemeente aan de toelatingseisen van artikel 12 van de Financiële verhoudingswet voldoet. Door bovengenoemde instanties uit te voeren begrotingsscan is nadrukkelijk geen uitgebreide en diepgaande analyse. Het is een globale toets van de financiële positie van de gemeente. Het is ook geen beleidsadvies maar slechts een constatering van feiten en de daaruit te trekken conclusies. De begrotingsscan geeft geen pasklare oplossing voor eventuele problemen. De gemeente dient ze zelf op te lossen.


Werkwijze bij een onderzoek door Provincie en Min. Binnenlandse Zaken Hierbij bestaat de begrotingsscan uit drie analyses. Als eerste wordt gekeken naar de ontwikkeling van de financiële positie in de gemeente Drimmelen. Hiervoor wordt de begroting en de meerjarenbegroting, de jaarrekeningen en de weerstandscapaciteit aan een onderzoek onderworpen. In de tweede analyse wordt de belastingdruk van de gemeente Drimmelen vergeleken met de landelijke selectiegroep. In de derde analyse worden de nettolasten van de gemeente Drimmelen op clusterniveau vergeleken met zowel de toedeling van middelen uit het gemeentefonds als met de nettolasten van de landelijke selectiegroep. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de personeelsomvang en -kosten van de gemeente Drimmelen. De verschillen in formatie worden weergegeven tussen Drimmelen en de groottegroep, de selectiegroep en de groep met eenzelfde sociale structuur en centrumfunctie. De door de Provincie en Min. Van Binnenlandse Zaken uit te voeren analyses zijn te vatten in de volgende vier onderzoeksvragen: Vraag 1 Wat kan aan de hand van de gemeenterekeningen vanaf 2005, de begroting 2009 en de meerjarenraming over de financiële positie van de gemeente worden gezegd? Vraag 2 Doen zich tussen de gemeente Drimmelen en de landelijke selectiegroep overeenkomsten en verschillen voor ten aanzien van de belastingen en rechten en zo ja, in welke mate zijn deze verschillen te verklaren? Vraag 3 Hoe verhouden de nettolasten van de gemeente Drimmelen zich in 2009 ten opzichte van de clusters van de algemene uitkering? Vraag 4 Hoe verhouden de nettolasten van de gemeente Drimmelen zich in 2009 ten opzichte van de nettolasten van de landelijke selectiegroep? Bij de beantwoording van de onderzoeksvragen twee en vier wordt uitgegaan van een landelijke selectiegroep. Voor de samenstelling van deze selectiegroep wordt gezocht naar gemeenten die op basis van de verdeelstaven inwoners, woonruimten, klantenpotentieel lokaal, laag inkomsten en omgevingsadressendichtheid gemiddeld genomen zoveel mogelijk op Drimmelen lijken. Daarbij wordt gekeken naar: -gemeenten met een (zoveel mogelijk) vergelijke sociale structuur en centrumfunctie; -gemeenten uit dezelfde regio of provincie die zoveel mogelijk vergelijkbaar zijn. Voorgestane werkwijze door college van burgeme ester en wethouders van de gemeente Drimmelen Aangezien bij navraag is gebleken dat noch de provincie noch het ministerie bereid is voor de gemeente Drimmelen bovengenoemde begrotingsscan uit te voeren, heeft het college besloten voorlopig vraag 1 en vraag 3 binnen de eigen organisatie zelf uit te voeren alsmede te kijken naar de personeelsomvang en kosten.


1. Wat kan aan de hand van de gemeenterekeningen vanaf 2005, de begroting 2009 en de meerjarenraming over de financiële positie van de gemeente worden gezegd? 2. Hoe verhouden de nettolasten van de gemeente Drimmelen zich in 2009 ten opzichte van de clusters van de algemene uitkering? 3. Personeelsomvang en kosten Bovengenoemde werkzaamheden kunnen in de eerste week van maart 2009 worden afgerond. Het college van burgemeester en wethouders stellen in maart hun bevindingen op en zullen deze in de raad van april danwel mei a.s. ter kennis brengen.

Volgend informatiemoment: In april c.q. mei aanstaande zal de raad worden geïnformeerd van de bevindingen van het college van burgemeester en wethouders. Burgemeester en wethouders van Drimmelen, drs. C. Smits Secretaris

drs. G.L.C.M. de Kok Burgemeester


Aan de Raad

Aan de commissie:

Made, 28 april 2009

Datum vergadering: Agendapunt :

Raadsinformatieronde Informatiebijeenkomst : 7 mei 2009

Agendapunt:

Onderwerp:

begrotingsscan Portefeuillehouder:

Bijlagen:

Ter inzage:

J. van Meggelen

1.

2.

Ambtelijke coördinatie:

afdeling Middelen Steller:

Joke Lunenburg Samenvatting:

Bespreken begrotingsscan

VOORGESCHIEDENIS EN/OF AANLEIDING

In het coalitieakkoord “Stabiliteit en daadkracht” van de nieuwe coalitie is als uitgangspunt opgenomen dat de coalitie voorstander is van het voeren van een strak financieel beleid en dat een begrotingsscan en geen kerntakendiscussie moet worden gevoerd. DOEL VAN INFORMATIEVERSTREKKING

Ten eerste verschaft het de gemeente inzicht in de eigen financiële problemen; Ten tweede kan de begrotingsscan helpen om keuzen te maken bij ombuigingsoperaties of bij nieuw-voor-oud beleid discussies; tracht tevens de financiële functie van de gemeente te versterken en zo een mogelijke verdere cumulatie van financieel problematiek bij de gemeente te voorkomen; Ten derde biedt de begrotingsscan de mogelijkheid om, in geval van een kwetsbare financiële situatie, te verkennen of de gemeente aan de toelatingseisen van artikel 12 van de Financiële verhoudingswet voldoet. EVENTUELE BIJLAGEN OF STUKKEN TER INZAGE INFORMATIE VOOR DE GRIFFIE

De presentatie zal verzorgd worden door wethouder Van Meggelen. Mogelijk kan 1,5 tot 2 uur worden uitgetrokken. Faciliteiten worden nog gegeven.


Inhoudsopgave

pagina

Raadsbrief Raadsinformatieronde

Inleiding

2

Onderzoeksvraag 1: Wat kan aan de hand van de gemeenterekeningen vanaf 2005, de begroting 2009 en de meerjarenraming over de financiële positie van de gemeente worden gezegd?

3

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

3 5 6 6 8 9

Rekening- en begrotingsresultaat Bezuinigings- of ombuigingsoperaties uit de afgelopen jaren Verloop van de meerjarige begrotingssaldi De algemene uitkering begroting versus rekening Reservepositie en incidentele weerstandscapaciteit (IWC) De belastingcapaciteit en de normopbrengst ingevolge artikel 12 van de Fvw.

Onderzoeksvraag 2: Hoe verhouden de nettolasten van de gemeente Drimmelen zich in 2009 ten opzichte van de clusters van de algemene uitkering => de gemeente vergeleken met ´zichzelf´?

11

Onderzoeksvraag 3: Hoe verhouden de personeelsomvang en –lasten van de gemeente Drimmelen zich ten opzichte van de gemeenten in de landelijke selectiegroep?

15

4.

18

Conclusies en aanbevelingen

Bijlagen: Behorend bij onderdeel 1.1: 1.1.a. Rekeninganalyse 2005 1.1.b. Rekeninganalyse 2006 1.1.c. Rekeninganalyse 2007 1.1.d. Rekeninganalyse 2008 1.1.e. Overzicht kapitaalgoederen Behorend bij onderdeel 1.2: 1.2.a. Bezuinigingsrondes en een nadere analyse per jaar. Behorende bij onderdeel 1.5: 1.5 Weerstandvermogen Behorend bij onderdeel 2: 2.a De gemeente vergeleken met zichzelf 2009 2.b De gemeente vergeleken met zichzelf 2008 2.c De gemeente vergeleken met zichzelf 2007 2.d De clusterindeling

Pagina 1


Inleiding Tijdens de behandeling van de begroting in de raadsvergadering van 6 november 2008 is de raad toegezegd om een begrotingsscan uit te voeren. De mogelijkheid bestaat dat de Provincie in samenwerking met het ministerie BZK bij de individuele gemeente – op verzoek – een begrotingsscan uitvoert. Navraag bij de Provincie NoordBrabant leerde echter dat onze gemeente vooralsnog niet in aanmerking komt voor zo’n scan. Tot en met 2009 doet onze gemeente mee in een pilot die versoepeld toezicht door de Provincie beoogt. Een scan van onze begroting kan dus mogelijk weer vanaf 2010 plaatsvinden. Om toch uitvoering te geven aan de opdracht van de raad is een 3-tal – in onze ogen - belangrijke onderzoeksvragen uit de scan van het ministerie naar voren gehaald. In de raadsbrief van 12 februari jongstleden zijn deze aan de raad voorgelegd. De onderzoeksvragen luiden: 1.

Wat kan aan de hand van de gemeenterekeningen vanaf 2005, de begroting 2009 en de meerjarenraming over de financiële positie van de gemeente worden gezegd?

2.

Hoe verhouden de nettolasten van de gemeente Drimmelen zich in 2009 ten opzichte van de clusters van de algemene uitkering?

3.

Personeelsomvang en kosten

De bovengenoemde pilot betekent dat de Provincie onze begroting en tussentijdse wijzigingen niet expliciet controleert. Daartoe was tot voor kort ook geen reden. Onze jaarrekeningen sloten ruimschoots met een positief saldo af. Vanaf 2007 kwam daar verandering in. Zowel het saldo vóór als na bestemming duikelde onder de 0lijn. De tekorten betekenden een extra aanslag op de middelen in de Algemene Reserve. In tabel 1.5.a is een overzicht van het verloop van de reserves in beeld gebracht. De huidige stand van de Algemene Reserve baart ons zorgen. In de afgelopen jaren zijn diverse bezuinigings- of ombuigingsoperaties in de (meerjaren-)begroting verwerkt. In onderdeel 1.2. vindt u een opsomming terug. Ondanks deze taakstellingen laten de begrotingen geen extra (structurele) ruimte zien. Daarnaast laten de meerjarenramingen een grillig verloop zien (zie tabel 1.3). Is in het begrotingsjaar 2008 de jaarschijf 2011 nog zeer positief (€ 989.000); deze is in de primaire begroting 2009 nog € 331.000 en zelfs in het 1e kwartaal 2009 bijgesteld naar € 92.000 negatief! Onze grootste inkomstenpost – de algemene uitkering uit het gemeentefonds – is de laatste jaren aanzienlijk toegenomen. Daartegenover staat dat ook onze lasten aanzienlijk zijn toegenomen. In tabel 1.4.a vindt u een overzicht waarin over de laatste jaren de begrote en de werkelijk ontvangen uitkeringen zijn weergegeven. Om u tevens een idee te geven of de gemeente Drimmelen t.o.v. vergelijkbare gemeenten nu meer of minder uitkering per inwoner ontvangt is tabel 1.4.b. toegevoegd. Zoals hierboven is aangegeven is onze reservepositie niet rooskleurig. Toekomstige negatieve jaarrekeningresultaten kunnen nauwelijks meer worden opgevangen. De algemene reserve is vooralsnog wel voldoende om de nu bekende risico’s op te vangen (zie de tabellen 1.5.a en 1.5.b). Althans voor de risico’s met een incidenteel karakter. Risico’s met een structureel karakter vragen een structurele dekking. Een van de middelen hiervoor is de nog aanwezige belastingcapaciteit (zie onderdeel 1.6). Aan welke clusters geeft onze gemeente nu meer of minder uit ten opzichte van dezelfde clusters binnen de Algemene Uitkering? Deze vraag wordt zo goed als mogelijk is beantwoord onder het kopje: onderzoeksvraag 2. In bijlage 2.1 is een overzicht toegevoegd waarop de meer- c.q. mindere uitgaven per inwoner t.o.v. dezelfde clusters in de algemene uitkering, is aangegeven. Het blijkt niet eenvoudig te zijn om aan te geven waaraan de gemeente nu precies meer of minder binnen een bepaald cluster uitgeeft. Er is geen referentiekader indien de gemeente met zichzelf wordt vergeleken. Een mogelijk betere onderbouwing kan worden gegeven als dieper onderzoek en tevens in vergelijking met vergelijkbare gemeenten wordt gedaan. Een niet onbelangrijke factor binnen de begroting en binnen de organisatie van de gemeente is de personeelsomvang. De personeelsloonsom betreft een aanzienlijk deel van de begroting. In onderzoeksvraag 3 wordt hierop nader ingegaan. In 2007 is in het kader van de optimaliseringslag een formatiebenchmarkonderzoek uitgevoerd door Berenschot. Begin 2008 is de raad daarover geïnformeerd. Gebleken is dat de personeelsformatie van onze gemeente beduidend onder die van andere vergelijkbare gemeenten lag. Op grond van een nadere onderbouwing in de Voorjaarsnota 2008 heeft de raad een kleine extra formatieaanpassing toegewezen. In de tabellen 3.a t/m 3.c wordt duidelijk of deze extra formatie toereikend is om de gemeentelijke taken adequaat te kunnen (blijven) uitvoeren.

Pagina 2


Onderzoeksvraag 1: Wat kan aan de hand van de gemeenterekeningen vanaf 2005, de begroting 2009 en de meerjarenraming over de financiële positie van de gemeente worden gezegd? 1.1

Rekening- en begrotingsresultaat

Onderstaande tabel 1.1 laat zien dat het resultaat na bestemming aanzienlijk terugloopt van € 1,8 mln positief (rekening 2005) naar € 0,5 mln negatief (rekening 2008). Een nadere analyse van de respectievelijke jaarrekeningresultaten geeft aan dat er elk jaar vele incidentele wijzigingen zijn geweest, die het resultaat van de jaarrekening t.o.v. de begroting hebben beïnvloed. Op de bijlagen 1.1a t/m 1.1.d vindt u per jaar een analyse van de grootste afwijkingen. Tabel 1.1.a

Overzicht rekenings- c.q. begrotingssaldi vóór en na bestemming reserves

(x1.000); - = nadelig

Baten Lasten Resultaat lasten en baten voor bestemming Bestemming op basis van besluitvorming Stortingen in de reserves Onttrekkingen aan de reserves Restant te bestemmen resultaten (jaarresultaat)

Rekening Rekening Rekening Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 (primair) (primair) (primair) (primair) (primair) 36.197 -32.055 4.142

45.500 -37.244 8.256

40.441 -41.952 -1.511

46.814 -46.957 -143

41.319 -42.566 -1.247

41.721 -41.991 -270

42.398 -42.341 57

43.282 -42.773 509

43.437 -43.045 392

-3.749 1.430 1.823

-12.518 4.591 329

-1.987 2.936 -562

-11.670 11.296 -517**

-1.799 3.665 619

-914 1.621 437

-428 701 330

-509 647 647

-427 616 581

Per saldo toegevoegd (-), c.q. -7.927 949 -374 1.866 707 273 138 189 onttrokken (+) aan reserves ** Dit is het resultaat van de jaarrekening 2008, zonder de voorgestelde claims van in totaal € 415.000 en de in te stellen bestemmingsreserve Toerisme & Recreatie. In feite is het resultaat dus € 1.039.000 negatief. Dit is overigens vrijwel gelijk aan het bij de Najaarsnota 2008 gepresenteerde tekort van € 1.047.000.

Toelichting: Naast afwijkingen op structurele lasten en baten, worden ook elk jaar incidentele lasten en baten geboekt, die uiteindelijk het rekeningresultaat aanzienlijk kunnen beïnvloeden, zeker als dit ook wordt afgezet tegen het resultaat van de primitieve begroting. Zoals hierboven reeds is aangegeven, zijn op de bijlagen 1.1a t/m 1.1.d voor de jaren 2005 t/m 2008 de grootste afwijkingen nader toegelicht. In 2006 ontving de gemeente de dividenduitkering Intergas van € 11,7 mln. in verband met het herkapitaliseren van het vermogen. Deze middelen zijn - na onttrekking van circa € 1,5 mln voor maatschappelijk doeleinden gestort in de reserve vast kapitaal. De toegerekende rente komt ten gunste van de exploitatie (structureel; voorzover deze reserve intact blijft). De storting in en onttrekking aan de reserves is in 2008 aanzienlijk hoger dan in de andere jaren. In 2008 zijn op grond van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) voorzieningen en reserves omgezet. Jaarschijf 2009: Mede door de in 2007 in gang gezette structurele bezuinigingen (taakstelling van structureel € 400.000) en de aanzienlijke verhoging van de OZB-tarieven voor 2009, die uiteraard ook een structurele doorwerking heeft, begon de primaire begroting 2009 met een voordelig saldo van € 620.000. Inmiddels is dit saldo geslonken naar € 359.000 (t/m raadsbesluiten vergadering 23 april 2009). De meeste mutaties hebben een structurele doorwerking.

Pagina 3


Daarnaast heeft het College reeds besluiten genomen die nog aan de raad ter goedkeuring moeten worden voorgelegd (worden gepresenteerd in de Voorjaarsnota 2009). Als grote tegenvallers kunnen worden genoemd: de bijstelling van de Algemene Uitkering op grond van de actualisatie van 2008 (maartcirculaire; heeft structurele gevolgen), het door de BNG niet uit te keren dividend 2009, dat wel is begroot van € 142.000 (vooralsnog incidenteel), en de startnotitie algemeen jeugdbeleid. Dit betekent dat de saldi in 2009, 2010 en 2011 in de rode cijfers komen (dus negatief). De in de programmabegroting gepresenteerde activiteiten die als pm-post zijn opgenomen, zijn – voorzover nog niet reeds ingevuld - hierin uiteraard nog niet verwerkt. Maandelijks ligt voor de raad een overzicht ter inzage met de laatste stand van de (meerjaren-)begroting. Volledigheidshalve wordt onderstaand de stand van de begroting t/m de raadsvergadering van april 2009 in dit onderdeel opgenomen. Tabel 1.1.b Stand van de begroting 2009 en de meerjarenramingen 2010 t/m 2013 (stand per ultimo april 2009) lastenverzwaring = lastenverlichting = + Begr. wijz.

Programma / Bedrijfsvoering/ Exploitatieresultaat

Raadsbesluit

Omschrijving

U/I

Investering

Primaire begroting 2009 (Saldi)

2009

2010

2011

2012

2013

620.000

437.000

331.000

647.000

581.000

2009/1 Diversen 2008/16 Bedrijfsvoering

dec.2008/7 dec.2008/13

Najaarsnota 2008 Aanvullend krediet aanpassing huisvesting/ ARBO-normen Dekking uit reserve kapitaallasten Dekking uit reguliere exploitatie gemeentehuis(K.433.300)

U I I

148.500

Saldo t/m raad 18 december 2008 2009/2 2009/2

Zorg Ruimte en Wonen

jan.2009/6 jan.2009/8

Invoering basistakenpakket GGD voor de jaren 2009/2012 jaarlijkse bijdrage Waterschap voor onderhoud EVZ Dekking uit reserve Groenaanleg grondbedrijf

2009/2

Verkeer en Vervoer

febr.2009/10 Ontsluiting parkeerterrein Lidl Dekking uit reserve Bovenwijkse Voorzieningen GB

235.000- 230.000- 235.000- 236.000- 236.00014.355- 14.058- 13.761- 13.464- 13.1679.650 9.650 9.650 9.650 9.650 4.705 4.408 4.111 3.814 3.517 385.000

U U I

25.59019.81819.818

Saldo t/m raad 29 januari 2009

359.410 U I

207.000 25.59019.81819.818

96.000 25.59019.81819.818

411.000 25.59019.81819.818

345.000 25.59019.81819.818

181.410

70.410

385.410

319.410

181.410

70.410

385.410

319.410

40.00040.000

Saldo t/m raad 26 februari 2009

359.410

2009/3 Jeugd en jongeren

mrt. 2009/10 Bouw brede school/appartementen Oranjeplein Dekking uit verkoop Deelgebied 1 t/m 4 en Alg Reserve Grondb. Eenmalige kosten boekwaarde Zonzeelschool Dekking uit algemene reserve grondbedrijf Sociale infrastructuur renovatiekosten gymzaal Dekking uit algemene reserve Alg. Dienst Eenmalige kosten boekwaarde voormalig politiebureau Thd Dekking uit algemente reserve Alg.Dienst Vrijval kapitaallasten Zonzeelschool/voormalig politiebureau Storting vijval kap.lasten in de algemene reserve Saldo t/m raad 26 maart 2009 Veiligheid

april 2009/6

Jeugd en jongeren

B.&W. B.&W. B.&W. B.&W.

U I U I U I U I I U

185.649- 183.117- 180.586185.649 183.117 180.586

3.375.432 142.135142.135 44.33644.336 46.38746.387

359.410

ontvlechting brandweer

14.965 14.965181.410

14.687 14.407 14.128 14.687- 14.407- -14.128 70.410 385.410 319.410

138.540- 138.540- 138.540- -138.540

Saldo t/m raad 23 april 2009

359.410

Startnotitie Algemeen Jeugdbeleid BNG extra dividend aandelen maartcirculaire gemeentefonds Consequenties Algemene Uitkering *** Saldo incl. B.en W. voorstellen

142.02264.695280.000127.307-

42.870

68.130- 246.870

16.083-

24.288-

24.288-

24.288-

67.462-

69.102-

70.706-

-70864

40.675- 161.520- 151.876

180.870

85.718

*** Consequenties Algemene Uitkering: op grond van de VNG-brief van december 2008 is het nadeel voor onze gemeente berekend op € 380.000. In bovenstaande tabel is dit bedrag gecorrigeerd met € 100.000 stelpost reserve Algemene Uitkering. Om de mogelijk bij de meicirculaire uiteindelijke tegenvallers op te vangen, zijn de volgende in de begroting opgenomen compensatiemogelijkheden (structureel): • Stelpost compensatie loon- en prijsontwikkeling € 124.000 • Stelpost Algemene Uitkering (is als reserve opgenomen): € 100.000 • Schrappen behoedzaamheidreserve € 125.000 Totaal € 349.000 Mogelijk nog te compenseren (eea afhankelijk van meicirculaire): € 31.000

Pagina 4


Structureel is ook in onze begroting ook de post Onvoorzien opgenomen. Deze post is met ingang van 2009 nagenoeg gehalveerd en heeft nu de grootte van € 50.000. Deze post is bedoeld voor incidentele uitgaven die vooraf niet waren voorzien, daarnaast ook niet uitstelbaar èn niet vermijdbaar (volgens het zgn. principe van de 3 O’s).

Kapitaalgoederen De gemeente heeft te maken met een grote achterstand in onderhoud van diverse kapitaalgoederen. Voor wat betreft de producten Wegen, Riolering, en Baggeren bestaan beheerprogramma’s. Voor andere producten was dit tot in 2008 niet het geval. Het betreft dan: Openbare verlichting, Groen (bomen), Speelplekken, Civieltechnische kunstwerken en Verkeersmaatregelen. In de loop van 2008 zijn voor de producten Openbare verlichting, Groen en Speelplekken inmiddels plannen gemaakt en zijn de benodigde budgetten bekend. Overigens geeft het rapport van de Rekenkamer aan dat openbaar groen in onze gemeente een laag onderhoudsniveau heeft. Budget voor het product Speelplekken is volledig opgenomen in de begroting 2009 e.v. jaren. Voor Openbare verlichting is afgesproken dat gedurende de komende 5 jaar een inhaalslag gemaakt zal worden en is budget hiervoor opgenomen in de begroting. Budget voor uitvoering van achterstallig onderhoud voor Bomen is vanaf 2010 (gedurende 3 jaar) opgenomen in de begroting. Streven is om de beheerplannen voor Civieltechnische kunstwerken en verkeersmaatregelen inclusief benodigd budget aan te leveren bij de bespreking van de voorjaarsnota 2009. Eind 2008 is ook het beheerplan onderhoud gebouwen geactualiseerd en door de raad vastgesteld. Daarmee is ook de dotatie aan de voorzieningen verhoogd. Het beleidsplan (wat te doen met onze gebouwen?) is vooralsnog door de raad aangehouden. In bijlage 1.1.e is een opsomming van alle kapitaalgoederen opgenomen, uitgesplitst in de storting in de voorzieningen, in de nog niet in de begroting opgenomen kapitaalgoederen en in de investeringsvolumes. De twee nog niet in de begroting opgenomen kapitaalgoederen zijn: • Bebording en markeringen met een structurele storting in de voorziening van € 25.000; • Civiel-technische kunstwerken met een structurele storting in de voorziening van € 150.000. Tevens wordt opgemerkt dat het kapitaalgoed ‘baggeren’ weer moet worden geactualiseerd. De bijbehorende bedragen zijn nog niet bekend.

1.2

Bezuinigings- of ombuigingsoperaties uit de afgelopen jaren.

Zoals zoveel andere gemeenten heeft ook de gemeente Drimmelen de nodige bezuinigingsrondes gekend. Enerzijds worden in de loop van de tijd nieuwe projecten of beleidsactiviteiten toegevoegd. Anderzijds verdwijnen automatisch of bewust activiteiten uit de begroting. Om u een indruk te geven welke bezuinigingstaakstellingen onze gemeente heeft ondergaan, volgt hieronder een opsomming van de laatste jaren. Tabel 1.2.a Overzicht taakstellingen van de afgelopen jaren (bedragen x € 1.000). Besluit 1999 5-9-2002 12-9-2003 27-10-2005 okt/nov 2006 9-11-2006

Omschrijving 6% operatie Nulmeting 2002 Kadernota 2004 Begroting 2006 Heroverwegingen Begroting 2007 - Optimaliseringsslag

Vastgestelde volumestijging OZB

2000 127

2004 2005 2006 2007 381 381 381 381 2.596 2.895 2.783 2.596 559 589 601 601 Bijlage 3: Geen bezuinigingen, maar wel een lijst niet verwerkte items 662 251 127 254 381 2.817 3.835 3.753 3.578 4.491 5,00%

2001 254

1,75%

2002 381

2003 381 2.436

3,50% 35,00%

1,50%

2,50%

1,50% 12,70%

2008 381 2.596 601

2009 381 2.596 601

2010 381 2.596 601

598 354 4.530

376 368 4.322

370 362 4.310

2,85% 25,00%

2,00%

Opmerking: De bedragen die in cursief staan gemeld zijn een structurele doortrekking van het laatste bekende bedrag. Toelichting: In het overzicht is op de laatste regel de percentages van de volumestijgingen van de OZB-opbrengst aangegeven. In de jaren 2003, 2007 en 2009 zijn de tarieven aangepast met meer dan de gebruikelijke percentages.

Pagina 5


Geconcludeerd kan worden dat in een tijdsbestek van een kleine 10 jaar ruim 4 mln. aan ruimte in de begroting is gecreëerd. Daarbij moet worden vermeld dat dit zowel verlaging c.q. opheffen van uitgaven betreft als verhoging van de inkomsten; te denken valt aan verhoging van (belasting-)tarieven. In bijlage 1.2.a is een overzicht opgenomen van de verschillende bezuinigingsposten.

1.3.

Verloop van de meerjarige begrotingssaldi

Een begroting geeft het raamwerk aan voor het komende jaar. In onderstaande tabel is goed te zien dat tussen de meerjarige verwachting in enig jaar een groot verschil kan zitten met de verwachting voor dezelfde periode in een ander jaar. Een voorbeeld: het begrotingsaldo van schijf 2008 in de begroting 2005 (€ 919) is aanzienlijk hoger dan het saldo van schijf 2008 in de begroting 2008 (€ 4). Een ander voorbeeld: jaarschijf 2011 is in de begroting 2008 aanzienlijk hoger (€ 989) dan dezelfde jaarschijf in de begroting 2009 (€ 331). Indien het structureel begrotingssaldo negatief is in een bepaald jaar, is er geen sprake van materieel evenwicht in dat jaar. Er is sprake van duurzaam financieel evenwicht (DFE) als – met inachtneming van het risicoprofiel van de gemeente – aannemelijk is dat in beginsel de termijn van de meerjarenraming een situatie van materieel evenwicht ontstaat voor zowel het bestaande als het nieuwe beleid dat zich daarna, blijkens een volgende meerjarenraming, bestendigt. Vooralsnog is het wetsvoorstel waarin het criterium duurzaam financieel evenwicht is opgenomen, aangehouden tot de resultaten van de pilots in de provincies Limburg en NoordBrabant bekend zijn (versoepeld toezicht).

1.3.a

Tabel begrotingssaldi over de jaren 2005 –2012 (bedragen x € 1.000). jaarschijf

2005

2006

2007

2008

2009

2010

132-

112-

262

919

692-

30818-

260 171

715 333

668

4

478 620

587 437

2011

2012

989 331

647

begroting 2005 2006 2007 2008 2009

Dit zijn de begrotingssaldi zonder afdekking uit algemene reserve

Een (mede) onbetrouwbare component binnen de begroting en rekening zijn de inkomsten uit het gemeentefonds. In onderdeel 1.4 wordt hierop nader ingegaan.

1.4.

De algemene uitkering begroting versus rekening

De algemene uitkering geeft in de opeenvolgende jaren een stijgende lijn te zien. Dit heeft niet alleen te maken met loon- en prijsontwikkelingen, maar komt ook door het invoeren van nieuwe beleidsregels. De WMO en het verwerken van specifieke uitkeringen in de algemene uitkering zijn daarvan voorbeelden. Wellicht ten overvloede wordt opgemerkt dat de Algemene Uitkering een algemeen dekkingsmiddel vormt. Het is niet de bedoelding dat vanuit deze uitkering één op één middelen worden gerelateerd aan onze uitgaven. De raad kan op deze regel een uitzondering maken. Een voorbeeld hiervan zijn de middelen bestemd voor de Wmo. Het is niet uitgesloten dat t.z.t. – als er meer inzicht en ervaring is opgedaan met de activiteiten binnen de Wmo deze uitzondering weer vervalt. Overigens zijn de middelen voor de Wmo de enige middelen die door de raad zijn geoormerkt. Verder worden soms ook middelen voor één jaar of een beperkt aantal jaren beschikbaar gesteld voor bepaalde kortlopende (opstart-)activiteiten. Na deze vastgestelde periode worden de middelen weer opgenomen als algemene middelen. De raad beslist overigens over deze uitzonderingen. Tegenover een toename van de uitkering staat uiteraard ook een toename van de lasten.

Pagina 6


Tabel 1.4.a Overzicht algemene uitkering Gemeentefonds Jaar

Begroting

Rekening

2005 2006

13.011.100,00 14.242.800,00

12.800.415,00 14.117.135,00

2007 2008

16.401.520,00 17.755.250,00

16.320.430,00 17.781.918,00

2009

19.599.348,00

*

In de jaren 2005 t/m 2007 is in de begroting met een hogere uitkering uit het gemeentefonds gerekend dan uiteindelijk in de jaarrekening is verantwoord. Overigens ontvangt de gemeente een definitieve afrekening pas een aantal jaren later. De uitkering 2009 gaf volgens de mei- en septembercirculaire 2008 een rooskleurig beeld. Toch werd in de laatste circulaire al duidelijk dat de uitkering uit het fonds neerwaarts zou worden bijgesteld. Met vooruitziende blik is reeds een stelpost in onze begroting opgenomen van € 0,1 mln. (structureel). Tevens is een stelpost opgenomen van bijna € 124.000 voor inflatiecompensatie (loon- en prijsontwikkelingen; structureel). De economische situatie noodzaakte dat nieuwe afspraken moesten worden gemaakt. In december 2008 kondigde de VNG aan dat de Algemene Uitkering 2009 mogelijk neerwaarts zal worden bijgesteld op grond van teruglopende inflatie en voorgenomen loonmatiging. Dit betekende dat voor onze gemeente de uitkering ca. € 380.000 lager kan uitvallen dan in de primitieve begroting 2009 is opgenomen. In het financieel akkoord tussen Rijk en VNG van 17 april jongstleden zijn afspraken gemaakt over de ontwikkeling van het accres voor de jaren 2009 t/m 2011. Afgesproken is: • gemeenten ontvangen in 2009 het reële accres zoals dat bekend is gemaakt in de septembercirculaire 2008, te weten 4,54%; • voor de jaren 2010 en 2011 wordt het reële accres op 0% gesteld. Wel ontvangt de gemeente de compensatie voor de nominale ontwikkeling; • het nominale en het reële accres voor de jaren 2009-2011 liggen daarmee dus vast; • er volgt in de jaren 2009-2011 géén nacalculatie: de behoedzaamheidreserve wordt per direct afgeschaft. Voor de jaren 2009 t/m 2011 wordt deze volledig uitgekeerd (de behoedzaamheidreserve die nu in de begroting structureel is opgenomen, kan nu vrijvallen); • gemeenten zullen een beperkt aandeel hebben in de departementale bezuinigingen; • gemeenten ontvangen in 2009 en 2010 incidenteel € 90 mln; • gemeenten ontvangen in 2009 € 22 mln compensatie voor invoeringskosten van de WABO; • mochten de rijksuitgaven zich anders ontwikkelen dan is voorzien (bijvoorbeeld omdat rijksbezuinigingen in 2011 niet worden gehaald), dan treden beide instanties weer in overleg; • gemeenten proberen een stijging van de lokale lasten in 2010 te vermijden; • gemeenten zullen de deregulering nog verder aanscherpen. Voor gemeenten is met ingang van 2010 structureel € 130 mln beschikbaar om de extra kosten te compenseren die ontstaan als gevolg van de wetswijziging rond de alphahulpen en de tariefstijging bij de nieuwe aanbestedingsrondes voor huishoudelijke hulp. In verband met de gevolgen voor gemeenten van de pakketmaatregel AWBZ ontvangen gemeenten in het gemeentefonds in 2009 eenmalig € 29 mln en vanaf 2010 structureel € 127 mln. Tabel 1.4.b Ontwikkeling accres 2009-2011. Nominaal accres (%) Reëel accres (%) Incidentele bijdrage Invoeringskosten WABO Wmo (a.g.v. wetswijziging alphahulpen en tariefstijging Wmo (pakketmaatregel AWBZ)

2008 6,4 3,66

Pagina 7

2009 5,8 4,54 90 mln 22 mln 29 mln

2010 0,48 0 90 mln

2011 0,48 0

130 mln 127 mln

130 mln 127 mln


De gemeenten ontvangen uit het gemeentefonds ten minste wat is afgesproken in het bestuursakkoord uit 2007 (‘afspraak is afspraak’) . Daarnaast ontvangen de gemeenten dus extra incidentele bijdragen. De afspraak ‘samen de trap op en samen af’ is daarmee vooralsnog losgelaten. Dit betekent dat extra rijksuitgaven of extra rijksbezuinigingen niet ‘doorberekend’ worden in het gemeentefonds. Ondanks de moeilijke economische situatie zijn daarmee de financiële vooruitzichten voor gemeenten in tact gebleven. Voor wat betreft de komende CAO-afspraken voor gemeenteambtenaren wordt ingezet om loonmatiging te bewerkstelligen. Zie verder bij onderzoeksvraag 3. Om u een beeld te geven wat onze Algemene Uitkering per inwoner doet ten opzichte van vergelijkbare gemeenten wordt in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 1.4.b Algemene Uitkering per inwoner Gemeenten Drimmelen Veere Buren Laarbeek Geertruidenberg Werkendam

Centrumfunctie zonder zonder zonder weinig weinig weinig

Inwoners 26.623 21.998 25.727 21.783 20.742 26.415

Provincie Noord-Brabant Zeeland Gelderland Noord-Brabant Noord-Brabant Noord-Brabant

AU per inwoner 738 870 762 736 820 772

Gekozen is om gemeenten te selecteren die vergelijkbaar zijn met onze gemeente (meerdere kernen, goed tot redelijke sociale structuur en geen of weinig centrumgemeenten). Daarbij moet worden aangetekend dat gemeente Buren inmiddels de artikel 12- status heeft gekregen. Gemeente Veere scoort erg hoog; mogelijk komt dit door een groot buitengebied. Binnen de regio scoort ook gemeente Geertruidenberg erg hoog. Ten opzichte van onze gemeente ontvangt gemeente Geertruidenberg € 82 per inwoner meer. Dit betekent ruim € 2 mln. Mede doordat de hoogte van de AU schommelt (begroting versus jaarrekening), heeft dit gevolgen voor de hoogte van de algemene reserve en het weerstandvermogen.

1.5 Reservepositie en incidentele weerstandscapaciteit (IWC) Het incidentele weerstandsvermogen is het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen. Het structurele weerstandsvermogen dient om structurele tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande taken. De algemene reserve is de laatste jaren aanzienlijk aangesproken. Dit betekent dat wij meer uitgaven via de exploitatie dan er aan inkomsten binnenkwamen. Wij teren dus in. Dit heeft naast onze reservepositie ook gevolgen voor het weerstandsvermogen. Het totaal van de reserves is ruim voldoende. Als we alleen de algemene reserve (dus de vrij besteedbare ruimte) bezien, loopt het saldo hiervan drastisch terug van € 6,4 in 2005 naar € 2,2 ultimo 2008. Dit laatste saldo dient nog gecorrigeerd te worden met het resultaat van de jaarrekening 2008 van -/- € 0,5 mln. (excl. de voorgestelde claims; € 0,9 incl. de claims). Gezien onze steeds groter wordende lijst met mogelijke risico´s/tegenvallers is dit een verontrustende situatie. De gemeente mag zich wel gelukkig prijzen met een redelijk gevulde reserve vast kapitaal. De vrijkomende middelen uit het herkapitaliseren van de intergasgelden zijn in deze reserve gestort. Het aanwenden van deze reserve betekent echter een tekort creëren in de exploitatie (verminderen van toegerekende rente). Wat ook niet onbelangrijk is, is het feit dat onze gemeente inmiddels nauwelijks objecten meer heeft die te gelden gemaakt kunnen worden, zoals aandelen. Eveneens hebben wij geen florissant grondbedrijf. Wij moeten dus zuinig zijn op onze reserve vast kapitaal.

Pagina 8


Tevens verdienen onze egalisatiereserves onze aandacht. Ook hierin is goed zichtbaar dat deze reserves aanzienlijk teruglopen. Dit kan mogelijk consequenties geven voor de tarieven (reiniging/riool)voor de komende jaren! Tabel 1.5.a reservepositie en incidentele weerstandscapaciteit (IWC)

Bedragen x € 1000,--

2005 aanwezig

2006 aanwezig

2007 aanwezig

2008 aanwezig

Vast kapitaal Algemene reserve Bestemmingsreserve

8.251 6.443 9.281

18.600 3.416 10.055

18.600 3.336 9.367

18.600 2.202 9.134

2.249 26.224

2.168 34.238

1.834 33.137

1.321 31.257

1.823

329,00

-562

-517

28.047

34.567

32.575

30.740

Egalisatiereserve Totaal reserves Rekeningsaldo Totaal IWC

Het weerstandvermogen In onderstaande tabel is ons weerstandscapaciteit weergegeven, zoals die is opgenomen in de paragraaf Weerstandsvermogen van de jaarrekening 2008. In genoemde paragraaf zijn ook onze risico’s opgenomen en in tabelvorm de kans dat het risico zich voordoet. Tabel 1.5.b Weerstandvermogen Omschrijving Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve** De onbenutte belastingcapaciteit Post onvoorzien Stille reserves Totale weerstandscapaciteit

bedrag 1.163 550 50 Pm 1.763

** Hier is uitgegaan dat de voorgestelde claims door de raad zijn toegekend. Het saldo van de AR van ultimo 2008 is € 2.202.000 en het resultaat van de jaarrekening 2008 (inclusief claims) is € 1.039.000. Vrij besteedbaar deel van de AR is dus € 1.163.000

Ons weerstandscapaciteit is nog voldoende om de gekwantificeerde risico’s op te vangen. In samenvatting is e.e.a. weergegeven op bijlage 1.5

1.6.

De belastingcapaciteit en de normopbrengst ingevolge artikel 12 van de Fvw.

De financiële-verhoudingswet (Fvw) heeft als doel de algemene uitkering uit het gemeentefonds zo goed mogelijk te verdelen over de gemeenten, rekening houdend met kostenverschillen. Het belangrijkste principiële uitgangspunt hierbij is gelijke voorzieningencapaciteit bij gelijke OZB-tarieven. Om die reden is als onderdeel van de algemene uitkering uit het gemeentefonds een zogenaamde ‘inkomensmaatstaf’ ingevoerd. Deze inkomensmaatstaf houdt grosso modo in dat de waarde van de onroerende zaken in elke gemeente gedeeltelijk wordt verrekend (in mindering gebracht op de algemene uitkering) tegen een uniform rekentarief. Een van de vereisten om in aanmerking te komen voor aanvullende steun uit het gemeentefonds is dat de eigen heffingen (OZB, riool- en afvalstoffenheffing) voldoen aan het redelijk peil. De gemeente Drimmelen hanteert voor zowel de riool- als de afvalstoffenheffing een 100% kostendekkendheid. Het normtarief-OZB voor toelating tot artikel 12 van de Fvw bedraagt voor 2009 (afgerond) € 2,80 per € 2.500 WOZ-waarde1 of 0,1138% van de WOZ-waarde (ruim 3.100 mld.). In de begroting 2009 wordt uitgegaan van 1

In principe wordt er niet meer gerekend met tarieven en waarde per eenheid, maar met percentages.

Pagina 9


een inkomst van € 3,6 mln. en van bijna 1,5 mln. eenheden. De maximale belastingcapaciteit uitgaande van de art. 12-norm bedraagt dan t.o.v. de huidige gemeentelijke begrote opbrengst € 550.000. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de lastendruk voor een meerpersoonshuishouden in onze gemeente ten opzichte van omliggende gemeenten en ten opzichte van gemeenten uit de selectiegroep. Mede door de laatste forse verhoging van de OZB scoren wij inmiddels vrij hoog op de landelijke ranglijst (nr. 332) gemeentelijke woonlasten. Niet alleen ons OZB-percentage is nu veelal hoger dan in de omliggende gemeenten, ook het rioolrecht ligt hoger, met name in vergelijking met gemeenten uit de selectiegroep. Tabel 1.6.a. Gemeentelijke woonlasten 2009 op basis van meerpersoonshuishoudens (Coelo, Atlas van de lokale lasten 2009). meerpers. huishouden Tarief OZB Afvalstoffen Rangnummer woningen heffing

Gemeentelijk woonlasten

Rioolrecht

Drimmelen

€

708

332

0,0836% €

263

€

210

Moerdijk Geertruidenberg

€ €

602 620

97 141

0,0736% € 0,0767% €

270 235

€ €

203 200

Breda Oosterhout

€ €

670 695

250 305

0,0783% € 0,0928% €

343 276

€ €

123 171

Buren Laarbeek

€ €

727 613

363 119

0,0800% € 0,0668% €

280 264

€ €

179 143

Veere

€

535

21

0,0818% €

204

€

102

Begrotingsscan

Ter extra informatie zijn in onderstaande tabel onze tarieven OZB voor 2009 opgenomen. Tabel 1.6.b Tarieven 2008/2009 Tarief 2008

Tarief 2009

(oude systematiek)

(nieuwe systematiek)

in %

Woning eigendom

€ 1,72

€ 2,09

0,0836

Niet-woning gebruik

€ 2,28

€ 2,82

0,1128

Niet-woning eigendom

€ 2,83

€ 3,50

0,14

Pagina 10


Onderzoeksvraag 2: Hoe verhouden de nettolasten van de gemeente Drimmelen zich in 2009 ten opzichte van de clusters van de algemene uitkering => de gemeente vergeleken met ´zichzelf´?

De onderstaande analyse is gebaseerd op de nettolasten (lasten minus baten) van de clusters van onze primaire begroting 2009 enerzijds en op de clusters waarmee de algemene uitkering (AU) is opgebouwd anderzijds. De AU, gebaseerd op de Fvw (financiële verhoudingswet) geeft een globaal beeld van de verdeling van de kosten. Per gemeente kunnen de uitgaven verschillen door specifieke omstandigheden, omstandigheden die geen of een onvoldoende rol spelen in de verdeling van het gemeentefonds. Maar ook doelbewuste politieke beleidskeuzen kunnen voor een hoger of lager uitgavenpatroon zorgen. Gemeenten verschillen ook in de manier waarop met investeringen wordt omgegaan, zoals het direct afboeken van een reserve. Op bijlage 2.a vindt u een overzicht over 2009 waarin per cluster de nettolasten versus de inkomsten uit de AU in beeld zijn gebracht en het verschil tussen deze 2 grootheden uitgedrukt per inwoner. Bijlagen 2.b en 2.c geven dit overzicht aan over 2007 resp. 2008. In onderstaande tabel 2.1.a. vindt u de clusters waarbij meer wordt uitgegeven dan de AU aan inkomsten berekent in het jaar 2009 (op basis van de primaire begroting). In tabel 2.1.b. de clusters waaraan minder wordt uitgegeven. Tabel 2.1. a.

Afwijking van de nettolasten met de (norm) inkomsten van het gemeentefonds

Clusters waar vooral meer wordt uitgegeven t.o.v. inkomsten Algemene Uitkering

(Sub)cluster

Afwijking per inwoner Drimmelen € 31

Bestuursorganen

Algemene ondersteuning Openbare orde veiligheid

€8 en

€ 25

Reiniging

€4

Riolering

€ 11

Wegen en water

€ 10

Verklaring

Bij vergelijkbare gemeenten (zoals Buren, Geertruidenberg en Veere, maar ook bij grote gemeenten zoals Bergen op Zoom) zijn de nettolasten ook ongeveer in dezelfde mate overschreden. Over de gehele linie vindt in meerdere of mindere mate overschrijding plaats op dit cluster. Onvergelijkbaar omdat hierin het saldo van de kostenplaatsen is opgenomen. Hogere kosten als gevolg van een goed uitgeruste brandweer met nieuwe huisvesting en voertuigen. Tevens valt handhaving bij de gemeente Drimmelen onder dit cluster (zie ook bij fysiek milieu, tabel 1.2) Afwijking nettolasten t.o.v. AU: Onze gemeente wordt in de AU voor bijna 500.000 gekort (korting aan de inkomstenkant). Onze inkomsten zijn echter ten opzichte van onze uitgaven hoger in verband met de BTW toerekening in de tarieven (is korting Algemene Uitkering). Onze kostendekkendheid – wat we mogen toerekenen aan de tarieven van de afvalstoffenheffing – is maximaal. Het cluster reiniging is in de exploitatie budgettair neutraal (100% kostendekkendheid). Doordat de uitgaven van de gemeente Drimmelen per saldo lager zijn dan de hogere korting in de AU is er een ‘nadeel’ van € 4 per inwoner. Afwijking nettolasten t.o.v. AU: Ook hier geldt dat de Algemene Uitkering wordt gekort in verband met de toerekening van BTW aan de tarieven rioolrecht (zie verklaring cluster reiniging). Bij riolering worden ook maximaal alle kosten toegerekend aan de tarieven en is het cluster 100% kostendekkend (budgettair neutraal in de exploitatie). Wordt veroorzaakt door hogere kapitaallasten investering G.V.V.P. (2009: € 214.000; netto-investering na aftrek provinciale subsidies ca. € 2,9 miljoen; € 8 per inwoner). Is een politieke keuze geweest. Daarnaast wordt 50% toegerekend van de toeristenbelasting als voordeel op cluster Wegen (ca. € 60.000). Tevens is bij de kadernota ook een bedrag bij geraamd t.b.v. achterstallig onderhoud van de Openbare verlichting.

Pagina 11


Groen

b.

€ 43

Over Openbaar groen kan gemeld worden dat de rekenkamer in 2008 een uitvoerig onderzoek heeft gedaan over de periode 2002 t/m 2006. Conclusie was dat de gemeente Drimmelen goedkoper is geweest dan andere vergelijkbare gemeenten. Daarnaast is door de rekenkamer aangegeven dat toezicht en de gewenste werkvoorbereiding meer aandacht verdienen. Bij de kadernota is 1 fte hiervoor gevraagd; deze is echter niet gehonoreerd. Per saldo kost Openbaar Groen € 1,7 miljoen. Tevens wordt onder cluster Groen ook de kosten van de buitensportaccommodaties opgenomen. De verdeling qua kosten binnen cluster Groen zou een verdere verdieping behoeven om conclusies te kunnen trekken. Per saldo kost de buitensport ca. € 1 miljoen. Daarnaast wordt onder dit cluster ook de Waterrecreatie (per saldo € 0,7 ton) en Recreatie (per saldo € 1,9 ton) verantwoord. Beide zijn politieke keuzes (groen/blauwe gemeente). Ook heeft de raad gekozen om de netto-inkomsten van de toeristenbelasting weer te besteden (50% is verantwoord op cluster Wegen en water).

Clusters waar vooral minder wordt uitgegeven t.o.v. inkomsten Algemene Uitkering

(Sub)cluster

Fysiek milieu

Afwijking per inwoner Drimmelen € 20

Maatschappelijke zorg

€5

Educatie

€ 24

Verklaring

Een verklaring kan worden gevonden in het feit dat handhaving wordt verantwoord onder Openbare Orde en Veiligheid. Daarnaast is al eerder aangeven, ook in het kader van de benchmark Berenschot (formatieonderzoek 2007), dat milieu 1 fte te weinig heeft (juridisch medewerker: niet gehonoreerd). Voor de verschillen tussen afgelopen jaren 2007 (8), 2008 (-6) en 2009 (5) is geen verklaring te geven. De Wmo is immers per 2007 ingevoerd. Dit verklaart niet de uitschieter in 2008. Verklaring voor de gemiddeld lagere uitgaven is mogelijk het volgende: • een sobere Wmo -uitvoering, met name met betrekking tot de voormalige Wvg-voorzieningen; • de gemeentelijke bijdragen aan de GGD en RAV zijn conform de GR-afspraken; • Drimmelen kent een relatief beperkt aantal inburgeraars en derhalve lage kosten; • daarentegen kent Drimmelen een aanzienlijk aantal sociaal culturele accommodaties Het is moeilijk een verklaring te geven voor de lagere uitgaven voor het cluster educatie. Dit kan mogelijk het gevolg zijn dat in de primaire begroting 2009 de kapitaallasten voor de nog te bouwen brede scholen, zoals Oranjeplein en Lage Zwaluwe nog niet waren opgenomen. In de bijgestelde begroting worden deze kapitaallasten opgenomen. Een ander mogelijke verklaring zou kunnen zijn, dat het onderdeel Jeugd en Jongeren in de rijksuitkering onder educatie valt, maar bij de gemeentelijke uitgaven bij maatschappelijke zorg (sociaal cultureel werk, € 270.000) meegenomen is.

Pagina 12


Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing

€ 19

Bij de kadernota is het taakveld R.O uitgebreid met 2 fte. De benchmark van Berenschot gaf aan dat er een onderbezetting was van ca. 3 à 4 fte. Wat betreft de stadsvernieuwing en volkshuis -vesting heeft de gemeente nagenoeg geen uitgaven (alleen uren: 1 fte). De afwijking wordt daarnaast grotendeels veroorzaakt door het Grondbedrijf. Eventuele effecten van het Grondbedrijf staan qua resultaat op functie 980: mutaties reserves. Kortom verdient enige verdieping.

In het overzicht ‘de gemeente vergeleken met zichzelf’ (bijlage 2.a) zien we dat Drimmelen meer uitgeeft dan waarmee het gemeentefonds rekening houdt (voor 2009: € 25,3 mln. t.o.v. van € 23,1 mln.). Gemeente Drimmelen heeft volgens de uitgangspunten van het gemeentefonds een hoger voorzieningenniveau dan het gemeentefonds minimaal nodig acht. (Let wel: onder dit voorzieningenniveau wordt de gehele begroting verstaan en niet onze voorzieningen in de kernen!). Die hogere voorzieningencapaciteit wordt mogelijk gemaakt door de OEM 1 en door de inzet van reserves. Aantekening daarbij is dat de hogere uitgaven binnen het cluster bestuur niet direct tot een hoger voorzieningenniveau voor de burger leidt. Voor de goede orde is op bijlage 2.d een overzicht gegeven van de algemene clusterindeling, zoals deze wordt gehanteerd voor de vergelijking Algemene Uitkering versus clusters begroting (volgens de onderverdeling van de functies). Verder ligt er voor de clusters Openbare Orde en Veiligheid, Bestuursorganen en Groen een nadere onderverdeling in producten ter inzage.

Hoe staat de gemeente Drimmelen t.o.v. de andere gemeenten? Met behulp van de begrotingsanalyse van het ministerie bzk is voor de gemeenten Buren, Laarbeek, Veere, Geertruidenberg en Werkendam ook het verschil per inwoner tussen de nettolasten versus de inkomstenclusters binnen de Algemene Uitkering inzichtelijk gemaakt. Hoe scoren deze gemeenten op de clusters waarop onze gemeente meer of minder uitgeeft t.o.v. de inkomstenclusters binnen de Algemene Uitkering?

bestuursorganen algemene ondersteuning openbare orde en veiligheid fysiek milieu riolering groen wegen en water maatschappelijk zorg oudheid educatie

-31 -8 -25 20 -11 -43 -10

-43 -13 -28 -5 -40 -11 29

-10 -45 -15 5 6 -1 9

-14 -82 3 6 -3 -139 141

-12 -30 4 8 -13 -27 -39

-18 1 -5 9 -6 -12 -29

5 0 24

-25 -15 3

-15 -12 45

-30 -35 22

13 0 15

-13 -15 -5

1

W erk en da m

Ve er e Ge er tru ide nb er g

(bedragen per inwoner; + =minder uitgaven t.o.v. AU; - = meer uitgaven t.o.v. AU

La arb ee k

Dr im m ele n

Omschrijving

Bu re n

Tabel 2.2 Vergelijking selectiegemeenten: verschil per inwoner tussen nettolasten van de begrotingsclusters versus de inkomstenclusters Algemene Uitkering.

Onder OEM wordt verstaan: overige eigen middelen, zoals de overige gemeentelijke belastingen, de ontvangen dividenden en mutaties grondexploitaties.

Pagina 13


Toelichting op de tabel: (let wel: analyse is t.o.v. de inkomsten AU!) Cluster Bestuursorganen Algemene ondersteuning Openbare orde en veiligheid Fysiek milieu Riolering Groen Wegen en water

Maatschappelijke zorg Oudheid Educatie

Toelichting alleen gemeente Buren geeft meer uit per inwoner dan gemeente Drimmelen onze gemeente geeft beduidend minder uit dan de meeste andere gemeenten t.o.v. de AU op cluster OOV geeft Drimmelen beduidend meer uit, maar op cluster fysiek milieu beduidend minder. Mogelijk heeft dit te maken met de plaats waar ‘handhaving’ wordt geboekt. Zie opmerking bij OOV Onze gemeente scoort hier gemiddeld Gemeente Veere geeft aanzienlijk veel meer uit dan dat zij aan inkomsten uit de AU binnenkrijgt; gemeente Drimmelen geeft ook meer uit dan de meeste andere gemeenten Er worden grote verschillen geconstateerd. De ene gemeente geeft veel meer uit dan dat zij ontvangt, de andere gemeente juist veel minder. Gemeente Drimmelen scoort t.o.v. de andere gemeenten hier gemiddeld. De meeste andere gemeenten geven hier meer aan uit dan dat zij ontvangen. Alleen gemeente Geertruidenberg geeft minder uit dan dat zij ontvangen, zelfs minder dan onze gemeente De gemeenten Drimmelen en Geertruidenberg geven net zo veel uit als zij in de AU ontvangen. De overige gemeenten geven meer uit. Hier geven bijna alle gemeenten minder uit dan dat zij ontvangen, waarbij gemeente Drimmelen een goede 2 is.

Pagina 14


Onderzoeksvraag 3: Hoe verhouden de personeelsomvang en –lasten van de gemeente Drimmelen zich ten opzichte van de gemeenten in de landelijke selectiegroep?

De opbouw van de organisatie kan per gemeente verschillen (sectoren- en directiemodel; wel/geen leidinggevend middenkader). In 2007 heeft onze gemeente ook deelgenomen aan het formatieonderzoek van Berenschot. In januari 2008 is de raad hierover geïnformeerd. Conclusie uit het rapport van Berenschot is dat onze gemeente een formatie heeft dat op bepaalde onderdelen (clusters) onder de landelijk gemiddelde formatie zit op het betreffend onderdeel. In onderstaande tabel is uitgegaan van de gegevens van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP), zoals ze zijn opgenomen in de begrotingsanalyse van het ministerie bzk. Voor de begrotingsanalyse zijn voor het jaar t alleen de gegevens beschikbaar van het jaar t-2. Wordt bijvoorbeeld het jaar 2009 geanalyseerd dan betreft het de cijfers van ultimo 2007 (31 december 2007). Het aantal fte´s is inclusief burgemeester en wethouders en exclusief vrijwillige brandweer, raad en onderwijzend personeel. Uiteraard zijn in de tabel alleen het eigen personeel van de gemeente opgenomen en niet het inhuren van personeel. Verder wordt ook geen rekening gehouden met deelname aan gemeenschappelijke regelingen en inhuur van complete diensten. De onderstaande tabellen geven dan ook niet meer dan een indicatie. In de tabellen 3.a (analyse over 2008) en 3.b (analyse over 2009) is bij het onderdeel selectiegroep voor de buurgemeente Geertruidenberg gekozen. Overigens kan in de begrotingsanalyse van het ministerie onze gemeente met bijna elke andere gemeente worden vergeleken (of met een samengestelde groep van vergelijkbare gemeente). In tabel 3c is onze gemeente vergeleken met o.a. de selectiegroep, die bestaat uit de gemeenten die ook in de rapportages inzake de optimaliseringslag uit 2007 is geselecteerd. Deze gemeenten zijn Buren, Laarbeek en Veere. De gemeenten in de groep ‘soortgenoten’ hebben een goede sociale structuur, hebben geen centrumfunctie, bestaan uit meerdere kernen en zijn landelijk gelegen.

Tabel 3.a Analyse over 2008 met vergelijking gemeente Geertruidenberg als selectiegroep Analyse over 2008; stand per ultimo 2006

Vergelijk fte's en loonsom met selectiegemeenten, inwonergroottegroep en sscf -groep (exclusief G4, artikel 12 -gemeenten en waddengemeenten) Groep gemeente: selectiegroep groottegroep: sociale structuur - centrumfunctie:

Drimmelen 20,000 goed

-

50,000 zonder

gemiddeld aantal standaardde fte's per 1.000 viatie* inwoners 4.9 6.2 6.8 1.1 6.2 1.0

laagste waarneming

hoogste waarneming

6.2 4.4 4.2

gemiddelde loonsom per fte

6.2 10.0 9.9

37,422 39,640 38,832 38,943

laagste waarneming

hoogste waarneming

39,640 35,731 35,243

39,640 42,723 42,446

* De standaarddeviatie is de mate van spreiding van de waarnemingen ten opzichte van het gemiddelde. Een standaarddeviatie van nul is optimaal en wil zeggen dat alle waarnemingen gelijk zijn aan het gemiddelde. De waarnemingen binnen de grenzen van 1 maal standaarddeviatie vormen 66% van de totale waarnemingen.

Tabel 3.b Analyse over 2009 met vergelijking gemeente Geertruidenberg als selectiegroep Vergelijk fte's en loonsom met selectiegemeenten, inwonergroottegroep en sscf-groep (exclusief G4, artikel 12-gemeenten en gemiddeld aantal waddengemeenten) standaardde Groep fte's per 1.000 viatie*

inwoners gemeente: Selectiegroep G groottegroep:

Drimmelen 20,000

-

50,000

5.3 6.4 6.8

1.6

Analyse van 2009; stand per ultimo 2007 laagste waarneming

6.4 3.4

hoogste gemiddelde waarneming loonsom per fte

6.4 22.7

sociale structuur - centrumfunctie: goed - zonder 6.2 1.4 2.0 13.4 * De standaarddeviatie is de mate van spreiding van de waarnemingen ten opzichte van het gemiddelde. Een standaarddeviatie van nul is optimaal en wil zeggen dat alle waarnemingen gelijk zijn aan het gemiddelde. De waarnemingen binnen de grenzen van 1 maal standaarddeviatie vormen 66% van de totale waarnemingen.

Pagina 15

laagste waarneming

hoogste waarneming

39,150 40,513 40,364

40,513 37,270

40,513 44,825

40,378

35,564

43,843


Tabel 3.c Analyse over 2009 met vergelijking gemeenten Buren, Laarbeek, Veere als selectiegroep Vergelijk fte's en loonsom met selectiegemeenten, inwonergroottegroep en sscf-groep 2009 (exclusief G4, artikel 12-gemeenten en waddengemeenten) gemiddeld aantal standaardde laagste hoogste gemiddelde Groep fte's per 1.000 viatie* waarneming waarneming loonsom per fte inwoners gemeente: Drimmelen 5,3 39.150 selectiegroep: Buren, Laarbeek, Veere 6,5 1,3 5,6 8,0 40.379 groottegroep: 20.000 - 50.000 6,8 1,6 3,4 22,7 40.364 sociale structuur - centrumfunctie: goed - zonder 6,2 1,4 2,0 13,4 40.378 * De standaarddeviatie is de mate van spreiding van de waarnemingen ten opzichte van het gemiddelde. Een standaarddeviatie van nul is optimaal en wil zeggen dat alle waarnemingen gelijk zijn aan het gemiddelde. De waarnemingen binnen de grenzen van 1 maal standaarddeviatie vormen 66% van de totale waarnemingen.

laagste waarneming

38.237 37.270 35.564

hoogste waarneming

41.835 44.825 43.843

Personeelsomvang De personeelsomvang van onze gemeente in 2008 (cijfers van ultimo 2006) is 4,9 fte per 1.000 inwoners. Deze omvang ligt beduidend onder het gemiddelde niveau van de selectiegroep (= gemeente Geertuidenberg: 1,3 fte lager), het gemiddelde niveau van de groottegroep (1,9 formatieplaatsen lager) en het gemiddelde van de groep gemeenten met een zelfde soort sociale structuur en centrumfunctie (1,3 formatieplaatsen lager). Het verschil in formatieplaatsen per 1.000 inwoners is in 2009 (cijfers van ultimo 2007) ten opzichte van de andere categorieën ook aanzienlijk (met Geertruidenberg 1,1 fte lager, met de groottegroep 1,5 fte lager en met de groep gemeenten met een zelfde soort sociale structuur en centrumfunctie 0,9 fte lager). Een vergelijk met de selectiegroep, bestaande uit de gemeenten Buren, Laarbeek en Veere levert voor 2009 op dat onze gemeente zelfs 1,2 fte minder heeft. In de Voorjaarsnota 2008 (besproken in raadsvergadering juli 2008) is in de paragraaf bedrijfsvoering een overzicht aangegeven inzake de formatie die nodig is om de taken adequaat uit te kunnen (blijven) voeren. Daarbij is een goede onderbouwing aangegeven en tevens de consequenties wanneer de functie niet wordt ingevuld. De raad heeft echter aangegeven alleen de formatie te accorderen voor taken met een wettelijke grondslag. Bij de vaststelling van de Kadernota 2009 door de raad in augustus 2008 is ingestemd met een uitbreiding van de personeelsformatie met 7,5 fte ten behoeve van de uitvoering van wettelijk verplichte taken. Aangezien echter de laatste cijfers voor de begrotingsscan die van ultimo 2007 zijn (zie hiervoor) kan het effect van deze uitbreiding nog niet vergeleken worden met andere gemeenten. Een verhoging van de formatie met 7,5 fte betekent dat de formatie per 1.000 inwoners stijgt met circa 0,28 fte. Overigens is als gevolg van besluitvorming in het college in verband met de financiële situatie waarin de gemeente verkeert, van deze 7,5 fte ongeveer de helft ingevuld en is de rest vooralsnog “bevroren”. In onderstaande tabel is de formatie aangegeven, zoals wij deze in onze administratie hebben staan per 1 januari 2009. Als we de formatie van onze gemeente per 1.000 inwoners in tabel 3.c (analyse 2009 op cijfers van ABP van 31 december 2007: 5,3 fte) vergelijken met de formatie in tabel 3.d (aantal per 1-1-2008: 5,4 fte), wijkt dit 0,1 fte per 1.000 inwoners af. Mogelijke oorzaak is dat 2008 een nieuw kalenderjaar is en dat in de begroting een kleine extra formatie is toegevoegd t.o.v. 2007. Tabel 3.d. Overzicht formatie gemeente Drimmelen op grond van ‘eigen’ cijfers.

aantal inwoners aantal fte's aantal fte's per 1.000 inwoners

1-1-2008

1-1-2009

26.575

26.623

144,2

149,8

5,4

5,6

Pagina 16


De gemiddelde loonsom De gemiddelde loonsom is in gemeente Drimmelen voor 2009 met € 39.150 per formatieplaats gemiddeld lager dan gemeente Geertruidenberg (€ 1.357 ), eveneens met de andere selectiegroep Buren, Laarbeek en Veere (€ 1.229), gemiddeld lager dan de groottegroep (€ 1.214) en de groep met een zelfde soort sociale structuur en centrumfunctie (€ 1.228). Personeelsbudget gemeente Drimmelen De salariskosten, de belangrijkste en grootste component binnen het personeelsbudget, worden geraamd op basis van de werkelijke kosten, d.w.z. op basis van de huidige inschaling en, voorzover het schaalmaximum nog niet is bereikt, per 1 januari verhoogd met 1 periodiek. Daarnaast worden de premies werkgever/werknemer zoals die per april van enig jaar gelden gehanteerd. In onze begroting is reeds rekening gehouden met een loonstijging van 2% structureel vanaf 2009. Indien deze procentuele stijging met ingang van 2009 komt te vervallen (0-lijn) leidt dit tot de in onderstaand overzicht opgenomen verschillen ten opzichte van de in de voor 2009 en volgende jaren geraamde bedragen: 2009: euro 189.000 2010: euro 379.000 2011: euro 568.000 2012: euro 757.000. Indien de stijging per 1 juni 2009 niet vervalt, maar eerst per 1 januari 2010 zijn alle voordelen euro 189.000 lager. De algemene uitkering zal dan overigens ook worden verlaagd. Overigens zal de gemeente geconfronteerd worden met hogere premies voor het ABP op grond van het ABP herstelplan. Deze hogere premies zullen niet door het Rijk worden gecompenseerd. De overige personeelskosten worden voor zover mogelijk geraamd op basis van vooraf bekende bedragen. Daar waar de bedragen niet bekend zijn, wordt uitgegaan van het gemiddelde van de afgelopen 3 jaar.

Pagina 17


Conclusies en aanbevelingen In de raadsbrief en raadsinformatieronde is onder het doel van de begrotingsscan het volgende geformuleerd. 1e Verschaft de scan de gemeente inzicht in de eigen financiële problemen? 2e Kan de scan helpen om keuzen te maken bij ombuigingsoperaties of bij nieuw-voor-oud beleid discussies, kan de scan helpen de financiële functie van de gemeente te versterken en zo een mogelijke verdere cumulatie van financieel problematiek bij de gemeente te voorkomen? 3e Biedt de scan de mogelijkheid om, in geval van een kwetsbare financiële situatie, te verkennen of de gemeente aan de toelatingseisen van artikel 12 van de financiële verhoudingswet voldoet?

Conclusies: Uit de eerste onderzoeksvraag: ‘Wat kan aan de hand van de gemeenterekeningen vanaf 2005, de begroting 2009 en de meerjarenraming over de financiële positie van de gemeente worden gezegd?’ kunnen de volgende conclusies worden getrokken: 1.a. Het beeld van het resultaat van de jaarrekeningen geeft aan dat de gemeente Drimmelen de laatste jaren tekorten heeft. Deze worden voornamelijk veroorzaakt door incidentele lasten en niet zozeer door structurele lasten. Het meerjarenperspectief geeft eveneens een negatiever beeld dan dat wij zelf verwachten. Een belangrijke oorzaak is de huidige economische recessie. Denk daarbij aan mindere inkomsten uit de Algemene Uitkering en het niet uitkeren van dividend. 1.b. Veel kapitaalgoederen zijn de laatste jaren geactualiseerd, waarbij de bijdrage aan de voorziening zo veel mogelijk op peil is gebracht. Deze bijdragen drukten extra zwaar op de begroting. In het meerjarenperspectief zijn voor nog niet alle kapitaalgoederen de financiële consequenties opgenomen. 1.c. De afgelopen 10 jaar heeft de gemeente Drimmelen diverse bezuinigingsrondes, heroverwegingen, optimaliseringslagen doorgevoerd in de begroting. De rek is inmiddels uit de begroting. 1.d. Door de onlangs gemaakte afspraken tussen het Rijk en de VNG mogen wij voor de komende 3 jaar geen extra middelen verwachten in het gemeentefonds. Dit betekent dat er op voorhand geen ruimte is voor nieuw beleid. 1.f. Vooralsnog zijn er voldoende financiële middelen om risico’s op te vangen. De hoogte van de Algemene Reserve is niet rooskleurig. Deze reserve is voornamelijk bedoeld om zowel jaarrekeningtekorten als risico’s op te vangen. 1.g. In de tarieven voor de onroerendzaak-belastingen zit ten opzichte van de artikel 12-norm nog ruimte. Als wij echter kijken naar de huidige tarieven (%) en de gemeentelijke woonlasten ‘scoort’ onze gemeente hoger dan de omliggende gemeenten. Een verhoging van de tarieven en de gemeentelijke woonlasten wordt – mede in het licht van de huidige economische recessie - door het Rijk afgeraden.

Uit de tweede onderzoeksvraag: ‘Hoe verhouden de nettolasten van de gemeente Drimmelen zich in 2009 ten opzichte van de clusters van de algemene uitkering?’ kunnen de volgende conclusies worden getrokken: 2.a De gemeente Drimmelen geeft op bepaalde onderdelen meer uit en op een andere onderdelen minder ten opzichte van de inkomstenclusters van de Algemene Uitkering. 2.b. Een vergelijking trekken met gemeenten uit de selectiegroep kan niet zonder een verdere verdiepingslag te maken. Conclusies kunnen niet zo maar worden getrokken.

Uit de derde onderzoeksvraag: ‘Hoe verhouden de personeelsomvang en –lasten van de gemeente Drimmelen zich ten opzichte van de gemeenten in de landelijke selectiegroep?’ kan de volgende conclusie worden getrokken: 3. De formatieomvang van onze gemeente ligt per 1.000 inwoners iets beneden de omvang van de gemeenten in de selectiegroep. Dit beeld strookt met de uitkomst van het onderzoek van Berenschot in 2007, dat is gedaan in het kader van de optimaliseringslag. In laatstgenoemd onderzoek zijn de uitbestedingen en inhuurdiensten geëlimineerd. Hierdoor ontstaat er een meer zuivere vergelijking in formatieomvang.

Pagina 18


Aanbevelingen: 1. 2.

3.

Het is noodzakelijk om maatregelen te treffen die het meerjarenperspectief een rooskleuriger beeld te geven. Inzicht verkrijgen in de benodigde hoeveelheid geldmiddelen. Welke omvang is nodig (bedrag per inwoner) om het rooskleuriger meerjarenperspectief, zoals hierboven is geschetst, te realiseren? Gezocht kan worden in zowel de uitgaven – als de inkomstenkant. Er zullen principiële keuzes moeten worden gemaakt. Een kaasschaafmethode werkt niet meer! Waar wordt meer uitgegeven, waar willen wij minder gaan uitgeven? Meer onderzoek is nodig. Als voorbeeld kan worden gegeven dat bij elk cluster wordt aangegeven wat hieronder valt (welke producten?) en welke beleidsvrijheid de gemeente heeft (zie ook de ter inzage gelegde voorbeelden). Gezien de financiële situatie dient de gemeente vooralsnog zeer terughoudend te zijn met de invulling van de ‘bevroren’ door de raad toegekende formatie, die nu is opgenomen in de knelpuntenpot.

Pagina 19


Pagina 20


Bijlagen behorende bij begrotingsscan 2009

Pagina 21


Pagina 22


Bijlage 1.1.a Jaarrekening 2005 Resultaat na bestemming Algemene dienst Grondbedrijf Voordelig

408.926 1.414.220 1.823.146

Programma Veiligheid Projecten veiligheid Vrijwillige brandweer Huisvesting/materieel brandweer

voordelig 23.000

nadelig

25.000

i 15.000 s s

Programma Openbare ruimte Energiekosten openbare verlichting Stortkosten bermen en sloten Speelterreinen / speeltoestellen

74.000 31.000 30.000

s s i

Programma Verkeer en vervoer Subsidie verkeerseducatie

21.000

i

Programma Economische zaken Dividend Intergas

407.000

i

Programma Jeugd- en Jongeren Leerlingenvervoer Onderwijshuisvesting

32.000 i 59.000 i

Programma Wonen en woonomgeving Bouwvergunningen/-leges Programma Ruimtelijke ordening Grondbedrijf Programma Zorg Uitkeringen Fraudebestrijding uitkeringen Sociale werkvoorziening Software Sociale Zaken Opheffing RIO Programma Milieu Bodemsanering Moerdijk Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Voorziening dubieuze debiteuren Mutaties reserves Algemene Uitkering OZB

Pagina 23

110.000

i

1.414.000

i

60.000 83.000 36.000 37.000

i 22.000 s i i i

42.000

i

224.000 52.000

86.500 i i 202.000 i i


Bijlage 1.1.b Jaarrekening 2006 Resultaat na bestemming Algemene dienst Grondbedrijf Nadelig

72.718 256.174 328.892

Programma Bestuurlijke vernieuwing Urenverschuiving/onttrekkingen knelpuntenpot legesopbrengsten burgerzaken aanvullende storting APPA vertraging uitvoering bestuurlijke vernieuwing problematiek stemcomputers

voordelig

nadelig 117.000 57.000 26.000

40.000 46.000

Programma Veiligheid Urenverschuiving/onttrekkingen knelpuntenpot

i i i i i

126.000 i

Programma Openbare ruimte Energiekosten OV

Vertraging opstellen beleidsplan OV Lagere kapitaallasten agv vertaging provincie Vertraagde uitvoering speeltoestellen/skatebaan Minder opbrengsten riool en graven Programma Verkeer en vervoer Urenverschuiving/onttrekkingen knelpuntenpot Vertraging aanschaf software

42.000 22.000 61.000 22.000

s i i i 29.000 i

35.000 17.000

i i

Programma Economische zaken Lager superdividend

651.000 i

Programma Jeugd- en Jongeren Lagere schade-uitkering verzekering Lagere vervoersvraag leerlingenvervoer urenverschuiving incl. overhead onderwijskundige vernieuwing openbare basisschool Programma Wonen en woonomgeving Onverwachte toename bouwvergunningen Voorbereiding overdracht woonwagencentrum

27.000 17.000

34.000 i i 17.000 i i

36.000

i 19.000 i

115.000 114.000

i i

94.000 194.000

i i 62.000 i

156.000

i

minder uren/overhead vertraging besteding gelden vrijwilligersbeleid agv invoering 10.000 WMO

32.000 i i

Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Voorziening dubieuze debiteuren 86.000 Mutaties reserves 285.000 Algemene Uitkering

i i 125.000 i

Programma Ruimtelijke ordening Minder uren bestemmingsplannen, meer GB Resultaat GB

Programma Zorg Restant invoeringsbudget WMO Minder aanvragen uitkeringen

Urenverschuiving/onttrekkingen knelpuntenpot Programma Milieu Urenverschuiving/onttrekkingen knelpuntenpot Programma Sociale infrastructuur

Pagina 24


Bijlage 1.1.c Jaarrekening 2007 Resultaat na bestemming Algemene dienst Grondbedrijf Nadelig

Programma Bestuurlijke vernieuwing Urenverschuiving incl. lagere overhead legesopbrengsten burgerzaken betalingverplichting Regiofonds

-872.412 310.388 -562.024

voordelig 122.000 16.000 26.500

Programma Veiligheid Verschuiving overhead tussen OW en brandweer

nadelig i i i

45.000

Programma Openbare ruimte Gewijzigde werkwijze Toename van de overheadkosten (opslag op uurloon Toegenomen exploitatiekosten product Openbaar Groen Toegenomen exploitatiekosten product Openbaar Groen

i

173.000 115.000 81.000 52.000

s i i s

Programma Verkeer en vervoer Verkeer: parkeervoorzieningen Verkeer: uitvoering G.V.V.P. Verkeer: bijdrage markeringen en belijningen

75.000 19.500 12.000

i i i

Programma Economische zaken Deelname nutsbedrijven: Intergas Recreatie: toeristenbelasting Recreatie: vliegveld Seppe

85.000 12.000

277.000 i i i

Programma Jeugd- en Jongeren minder kapitaallasten provinciale subsidie binnen het product onderwijshuisvesting leerlingenvervoer urenverschuiving incl. overhead onderwijskundige vernieuwing openbare basisschool

30.000 34.000 30.000 17.000

Programma Ruimtelijke ordening Bouwzaken: bouwleges Bouwzaken: bouwvergunningen Bouwzaken: bijzonder handhavingtraject Stads- en dorpsvernieuwing: opheffen voorziening Monumenten: molen Zeldenrust Monumenten: restauratiesubsidies gemeentelijke monumenten Grondzaken Ruimtelijke Ordening

i i i 43.000 i i

6.000 171.000 12.000 40.000 31.000 12.000 78.000 34.000

Programma Zorg Minder aanvragen bijzondere bijstand Minder aanvragen rolstoelvoorzieningen Woningenaanpassing WVG

i i i i i i i i

31.000

i 20.000 s 39.000 i

Programma Milieu Reiniging (afvalstoffenheffing) Milieu: milieubeleidsplan Milieu: besluit externe veiligheid

87.000 24.000 10.000

i i i

Programma Sociale infrastructuur minder uren/overhead

62.000

i

Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Voorziening dubieuze debiteuren Mutaties reserves Algemene Uitkering Plaatselijke belastingen dividend

42.000 270.000 81.000 81.000 277.000

Pagina 25

i i i i i

Begrotingsscan Gemeente Drimmelen 2009 Jaarrekening 2008 Resultaat na bestemming Algemene dienst Grondbedrijf Nadelig

Programma Bestuurlijke vernieuwing Uren/uurtarief Publiekszaken Voorziening APPA Legesopbrengsten Juridische advieskosten Claims Diverse kleine verschillen per saldo Programma Veiligheid Overdracht brandweervoertuigen Grond voormalige brandweerkazerne Aanpassingskosten kazerne Inzet van brandweervrijwilligers Opleidingskosten brandweervrijwilligers Uren Diverse kleine verschillen per saldo Programma Openbare ruimte Wegen en verlichting Plantsoenen Speelterreinen Riolering Begraafplaatsen Diverse kleine verschillen per saldo Programma Verkeer en vervoer Verkeer: inventarisatie verkeersborden (claim) Verkeer: parkeervoorzieningen (claim) Verkeer: uitvoering G.V.V.P. (krediet) Diverse kleine verschillen per saldo Programma Economische zaken Bevordering bedrijfsleven/ werkgelegenheid Recreatie: w.o. toeristenbelasting Diverse kleine verschillen per saldo Programma Jeugd- en Jongeren Krediet 'Windhoek' Voorziening Voortijdig Schoolverlaten Brede school in Hooge Zwaluwe Huisvesting scouting Uren jeugdbeleid Uren leerplicht/leerlingenvervoer Uren openbaar onderwijs Planon Diverse kleine verschillen per saldo Programma Ruimtelijke ordening Monumenten Ruimtelijke ordening Bouwzaken Grondzaken Diverse kleine verschillen per saldo Programma Zorg Bijzondere bijstand Voorziening dubieuze debiteuren WWB Elektronisch kinddossier BTW WWB werkdeel WMO huishoudelijke verzorging Claims Uren Diverse kleine verschillen per saldo Programma Milieu Reiniging Hondenoverlastbestrijding Milieu Diverse kleine verschillen per saldo

Bijlage 1.1.d

-516.370 0 -516.370

voordelig

nadelig 349.000 22.000

24.000 8.000 20.000 13.000

46.000

47.000

144.000

75.000 i 90.000 i i 23.000 s 8.000 s i 7.000 i

i 55.000 i 54.000 i

369.000 102.000 2.000

11.000 61.000 20.000

92.000 1.000

36.000 15.500

i i

i i i 2.000 i

31.000 i i i

38.000 i 83.000 i i i 29.000 i 10.000 i 56.000 i 11.000 i 19.500 i

42.000 158.000 54.000 1.127.000 3.000

57.000 15.000 55.000 15.000 20.000 20.000

i i i i i i

i i i i i

18.000

i i i s i i 191.000 i i

30.000 20.000 314.000 5.000

i i i i

Programma Sociale infrastructuur

Pagina 26


Bijlage 1.1.e

Begrotingsscan 2009 d.d. 23 april 2009 Kapitaallgoederen (exploitatie en voorzieningen) Wegen Openbare verlichting Bebording en markeringen Verkeer (verkeersmaatregelen) Speelvoorzieningen Havens Gemeentelijke gebouwen Openbaar groen (incl. bermen/bermsloten+ noodzakelijk onderdeel bomenbeleidsplan) Riolering (exclusief kapitaallasten) Stedelijk water ( mag t.l.v.riolering worden gebracht) Onderwijshuisvesting Buitensportaccommodaties Kunst in de openbare ruimte Totaal generaal

2009 1.252.493 409.815 66.305 25.923 61.244 83.807 642.562

Raming begroting 2009 2010 2011 2012 1.271.280 1.290.350 1.309.705 413.067 683.368 686.719 67.300 68.309 69.334 26.312 26.707 27.107 62.163 63.095 64.042 85.064 86.340 87.635 649.800 657.147 664.604

2013 1.329.349 690.120 70.374 27.514 65.002 88.950 672.173

902.391 274.181 0 15.112 670.329 55.000 4.459.162

940.927 278.294 0 15.339 166.996 5.075 3.981.616

951.765 Inclusief bestek van de aannemer; voor groen bestaat geen voorziening 291.006 0 16.039 174.626 5.307 4.382.224

968.166 282.468 0 15.569 169.502 5.151 4.316.172

996.611 286.705 0 15.802 172.045 5.228 4.385.537

Opmerking: betreft groot en klein onderhoud, vervanging, vandalisme, schades etc. (exclusief uren, overhead, kapitaallasten, inspectiekosten) Kapitaalgoederen Bebording en markeringen Civiel-technische kunstwerken (bruggen, duikers etc.) Totaal generaal

Kapitaalgoederen (investeringvolumes) Wegen Openbare verlichting Bebording en markeringen Verkeer (verkeersmaatregelen) Speelvoorzieningen Havens Gemeentelijke gebouwen Openbaar groen (incl. bermen/bermsloten) Riolering Stedelijk water (baggeren; (mag ook t.l.v. riolering worden gebracht) Onderwijshuisvesting Buitensportaccommodaties Kunst in de openbare ruimte Totaal generaal

Nog niet opgenomen in begroting 2009 2010 2011 25.000 25.000 25.000 150.000 150.000 150.000 175.000 175.000 175.000

(inschatting) 2012 25.000 150.000 175.000

Opmerking 2013 25.000 Geschat tekort o.b.v. raming begroting (aanwezig budget) 150.000 Op basis van ruwe inschatting. 175.000

Raming investeringen (restantbudget rekening 2008) 2009 2010 2011 2012 2013 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 139.123 0 0 0 0 12.246 0 0 0 0 0 0 0 0 0 58.802 0 0 0 0 56.672 0 0 0 0 5.027.291 3.229.691 682.353 585.210 560.840 600.000 2.006.736 0 0 7.900.870

300.000 0 0 0 3.529.691

0 0 0 0 682.353

Opmerking: bedragen op basis van restantkredieten per 01.01.2009 en nieuwe investeringen 2009 e.v.

Pagina 27

0 0 0 0 585.210

0 0 0 0 560.840

Opmerking Geen investeringen. Geen investeringen. Geen investeringen. G.V.V.P. (schoolzones) Skatebaan Terheijden (uitbreiding) Geen investeringen. Renovatiewrkz. Gymzaal Terheijden / Romboutstraat Landschapsbeleidsplan (uitvoering) O.b.v. vastgestelde Waterbeleidsplan / GRP. Bedrag van € 400.000 in voorziening aanwezig (2007). Dongemond, Windhoek en Schittering Vervanginging middels voorziening Geen investeringen.


Bijlage 1.2.a pagina 1

Besluit 1999 5-9-2002 12-9-2003 27-10-2005 okt/nov 2006 9-11-2006

BEZUINIGINGEN IN DE TIJD (x 1.000) Omschrijving 6% operatie Nulmeting 2002 Kadernota 2004 Begroting 2006 Heroverwegingen Begroting 2007 - Optimaliseringsslag

Vastgestelde volumestijging OZB

6% operatie formatie Nulmeting 2002 Vervoers- en woonvoorziening WVG OZB Planon Kerntaken SWO Verminderen zwembad areaal vervallen stelpost "nieuw beleid" (ver)nieuwbouw gemeentehuis: investering afgrendelen op maximaal € 8miljoen en investering twee jaar uitstellen taakstellende reductie op personeel geen uitbreiding meldpunt/beheerder werf resuffling middelen geen uitbreiding publiekszaken front office vervallen POP`s;opleidingen;ontwikkelingen taakstelling gemeentewerf Havenmeester Drimmelen Geen uitvoering geven aan de notitie Kunst en Cultuur Bezuiniging cultuurbudget Geen formatieuitbreiding bibliotheek Tarief hondenbelasting +25% div

Kadernota 2004

Formatiebeheer en functiewaardering Integrale veiligheid Verhoging leges APV Budget brandweer personeel Onderhoud groen Onderhoud wegen Extra heffing precariorechten Verhogen bouwleges Beleidsplan watersport Drimmelen Halvering budget externe RO-adviezen Normering WVG Representatie bestuur Legionella Jeugd en Jongerenwerk / vluchtelingenwerk Totaal

2000 127

2004 2005 2006 2007 381 381 381 381 2.596 2.895 2.783 2.596 559 589 601 601 Bijlage 3: Geen bezuinigingen, maar wel een lijst niet verwerkte items 662 251 127 254 381 2.817 3.835 3.753 3.578 4.491 5,00%

2001 254

1,75%

2002 381

2003 381 2.436

3,50% 35,00%

85 843 180 25 100 250

240 120 34 41 30 109 22 12 45 16 24 32 228 2.436 25 15 10 35 81 65 20 40 18 10 205 5 5 25 559

Pagina 28

1,50%

2,50%

1,50% 12,70%

2008 381 2.596 601

2009 381 2.596 601

2010 381 2.596 601

598 354 4.530

376 368 4.322

370 362 4.310

2,85% 25,00%

2,00%


bijlage 1.2.a. Pagina 2 2007

2008

2009

2010

14 30 10 10

14 30 10 10

14 30 10 10

14 30 10 10

inzetten deel prov. Afkoopsom onderhoud weg indexering storting wegenfonds mbt wegen prov. positief aanbestedingsresultaat groen tarieven begraafplaats tarieven bouwleges opschonen activastaat bijdrage voorziening reiniging verlaging afvalstoffenheffing personele knelpunten

200

200 -20

-20

50 10 40 148 50 -50 150

10 40 132 50 -50 152

10 40 127 50 -50 155

10 40 119 50 -50 157

saldo

662

598

376

370

2007 25 19 5 16

2008 25 38 10 -

2009 25 38 10 -

2010 25 19 5 -

50

-

-

-

71

41

41

41

5

5-

6

17

35

35

35

35

25

25 1 15 6 10 8 3 31 94 6 6

25 1 2,6 6 10 8 3 31 95 6 6 15 5 1 368

25 1 2,5 6 10 8 3 31 95 5 6 20 5 1 362

Heroverweginge Bezuining personeelsblad en n 2006 burgerjaarverslag Overige onderwijsvoorzieningen subsidie st. vluctelingenwerk minder fin bijdrage doelgroep Kinderopvang

Optimaliseringsslag Hogere inkomsten bouwleges Overhead extra inhuur Grondbedrijf Overhead projectassistente Grondbedrijf Uitstel aanschaf brandweervoertuigen naar 2008 Correctie op kapitaallasten nota waarderen en afschrijven Geen rente bijschrijven op aantal reserves (excl. Grondbedrijf) Vervanging investeringen ICT (PC's / laptops) Aanbestedingsvoordeel bestek Bermen en Bermsloten Leerlingenvervoer Stedenbanden volledige selfsupporting budget juridische advisering Controle milieubelastende bedrijven klein onderhoud Asfaltverharding klein onderhoud Bebording en markeringen verhoging tarief voetveer BTW WMO vervoersvoorzieningen Leges bouwvergunningen Afstoten woonwagencentrum Made Studiekosten ICT Verkoop/verhuur snippergroen Arbeidsvoorwaarden (stagiaires/schades) Antwoordservice

251

5 1 354

Pagina 29


Bijlage 1.5

Weerstandsvermogen.

Relatie tussen weerstandscapaciteit en de risico’s, zoals deze zijn opgenomen in de paragraaf Weerstandsvermogen van de jaarrekening 2008. Weerstandscapaciteit (ultimo 2008) De weerstandscapaciteit is voor onze gemeente ultimo 2008 (jaarrekening; x € 1.000): Omschrijving Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve** De onbenutte belastingcapaciteit Post onvoorzien Stille reserves Totale weerstandscapaciteit

bedrag 1.163 550 50 Pm 1.763

** Hier is uitgegaan dat de voorgestelde claims door de raad zijn toegekend. Het saldo van de AR van ultimo 2008 is € 2.202.000 en het resultaat van de jaarrekening 2008 (inclusief claims) is € 1.039.000. Vrij besteedbaar deel van de AR is dus € 1.163.000

Risico’s

Overzicht van de risico’s zoals deze zijn samengevat in de paragraaf weerstandvermogen uit de jaarrekening 2008. Omschrijving Beleidsgestuurde contractfinanciering Brandweer paraatheid Objecten in de openbare ruimte Wet Maatschappelijke Ondersteuning - HV Wet Maatschappelijke Ondersteuning - Gehandicapten Wet Werk en bijstand Arbo- en milieuwetgeving Jeugdgezondheidszorg Wet Ketenaansprakelijkheid Planschade Bestemmingsplannen Behoedzaamheidsreserve Sociale werkvoorziening Veiligheidsregio Dierenasiel Collectief vervoer Aansprakelijkheidsstellingen Milieuaangelegenheden / WABO Bodemverontreiniging Gemeentegarantie t.b.v. BMD Te nemen maatregelen i.h.k.v. Arbeidsomstandighedenwet Wachtgeldverplichtingen ambtelijk personeel Wachtgeldverplichtingen voormalige bestuurders Kredietcrisis en het ABP

Risicoinschatting < 50% 50% > 50% 95.000 p.m. p.m. 100.000 75.000 141.000 p.m. p.m. p.m. 67.500 37.500 120.000 71.000 p.m. 2.500 140.000 37.500 p.m. p.m. p.m. p.m. 83.000 34.000 p.m.

Totaal

581.500

355.000 373.500

67.500

Uit dit overzicht blijkt dat de gekwantificeerde risico’s gezamenlijk binnen de algemene reserve zijn op te vangen ook als het huidige tekort 2008 ten laste van de Algemene Reserve komt. Een groot deel van bovenstaande risico’s hebben een structureel karakter en dienen dus met structurele middelen afgedekt te worden. Een mogelijkheid hiervoor is het verhogen van de inkomsten.

Pagina 30


Bijlage 2.a De gemeente vergeleken met zichzelf waarbij: 1) de OEM niet evenredig is verdeeld over de uitgavenclusters maar afzonderlijk zichtbaar is gemaakt 2) de mutaties reserves (functie 980) afzonderlijk zichtbaar is gemaakt 3) het saldo van de baten en lasten na bestemming (functie 990) niet aan het cluster Algemene ondersteuning is toegerekend maar afzonderlijk zichtbaar is gemaakt

2009

Gemeente Jaar Inwoners

Drimmelen 2009 26.623

Netto lasten Cluster ( x € 1.000 )

Gemeente fonds uitkering ( x € 1.000 )

Verschil ( x € 1.000 )

Verschil per inw. ( x € 1)

Inkomstenclusters

26.220

-23.135

3.085

116

Onroerende zaakbelasting Algemene uitkering Overige eigen middelen (OEM) Mutaties reserves

3.634 19.599 1.121 1.866

-3.492 -19.643 0 0

142 -44 1.121 1.866

5 -2 42 70

-25.318

23.133

-2.185

-82

-3.718 -1.961 -1.757

2.666 1.128 1.538

-1.052 -833 -219

-40 -31 -8

-11.901 -1.248 -5.855 -2.068 -2.214 -74 -442

12.418 1.172 5.989 2.713 2.092 73 379

517 -76 134 645 -122 -1 -63

19 -3 5 24 -5 0 -2

Bebouwing en omgeving -2.660 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing -476 Reiniging 404 Openbare orde en veiligheid -2.215 Fysiek milieu -373

2.940

280

11

970 -499 1.560 909

494 -95 -655 536

19 -4 -25 20

-7.039 -23 -3.214 -3.802

5.364 -259 2.080 3.543

-1.675 -282 -1.134 -259

-63 -11 -43 -10

0

0

-255 0 -195 -60

-255 0 -195 -60

-10 0 -7 -2

902

-2

900

34

Uitgavenclusters Bestuur Bestuursorganen Algemene ondersteuning Voorzienigen bevolking Werk en inkomen Maatschappelijke zorg Educatie Kunst en ontspanning Oudheid Bevolkingszaken

Openbare ruimte Riolering Groen Wegen en water Overigen Herindeling Suppletie OZB Diversen Saldo na bestemming

©

IFLO

Pagina 31


Bijlage 2.b De gemeente vergeleken met zichzelf waarbij: 1) de OEM niet evenredig is verdeeld over de uitgavenclusters maar afzonderlijk zichtbaar is gemaakt 2) de mutaties reserves (functie 980) afzonderlijk zichtbaar is gemaakt 3) het saldo van de baten en lasten na bestemming (functie 990) niet aan het cluster Algemene ondersteuning is toegerekend maar afzonderlijk zichtbaar is gemaakt

2008



Netto lasten Cluster ( x € 1.000 ) Inkomstenclusters




20.946

-20.732

214

8

2.862 17.465 1.226 -607

-3.201 -17.531 0 0

-339 -66 1.226 -607

-13 -2 46 -23

-22.196

20.733

-1.463

-55

Bestuur Bestuursorganen Algemene ondersteuning

-3.319 -1.908 -1.411

2.370 1.022 1.348

-949 -886 -63

-36 -33 -2

Voorzienigen bevolking Werk en inkomen Maatschappelijke zorg Educatie Kunst en ontspanning Oudheid Bevolkingszaken

-11.236 -1.169 -5.519 -2.012 -2.053 -80 -403

11.276 1.115 5.358 2.490 1.903 66 344

40 -54 -161 478 -150 -14 -59

2 -2 -6 18 -6 -1 -2

Bebouwing en omgeving -2.263 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing -426 Reiniging 491 Openbare orde en veiligheid -1.972 Fysiek milieu -356

2.592

329

12

859 -456 1.377 812

433 35 -595 456

16 1 -22 17

-5.378 198 -2.472 -3.104

4.886 -190 1.869 3.207

-492 8 -603 104

-18 0 -23 4

0

0

-391 0 -272 -119

-391 0 -272 -119

-15 0 -10 -4

-1.250

1

-1.249

-47

Onroerende zaakbelasting Algemene uitkering Overige eigen middelen (OEM) Mutaties reserves

Uitgavenclusters

Openbare ruimte Riolering Groen Wegen en water Overigen Herindeling Suppletie OZB Diversen Saldo na bestemming

©

IFLO

Pagina 32


Bijlage 2.c De gemeente vergeleken met zichzelf


2007


Netto lasten

Gecorrigeerde netto lasten ( x € 1.000 )

Cluster ( x € 1.000 ) Inkomstenclusters Eigen inkomsten Algemene uitkering

Uitgavenclusters Bestuur Bestuursorganen Algemene ondersteuning Voorzienigen bevolking Werk en inkomen Zorg Educatie Kunst en ontspanning Oudheid Bevolkingszaken Bebouwing en omgeving Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing Reiniging Openbare orde en veiligheid Fysiek milieu Openbare ruimte Riolering Groen Wegen en water Overigen Herindeling Suppletie OZB Diversen Saldo ©




20.888

19.108

-19.178

-70

-3

4.675 16.213

2.895 16.213

-3.301 -15.877

-406 336

-15 13

-20.886

-19.106

19.178

72

3

-2.887 -1.788 -1.099

-2.641 -1.636 -1.005

2.109 947 1.162

-532 -689 157

-20 -26 6

-10.737 -1.245 -5.087 -1.958 -1.961 -79 -407

-9.822 -1.139 -4.653 -1.791 -1.794 -72 -372

10.518 1.059 4.877 2.384 1.805 69 324

696 -80 224 593 11 -3 -48

26 -3 8 22 0 0 -2

-2.314

-2.117

2.228

111

4

-591 418 -1.793 -348

-541 382 -1.640 -318

811 -173 877 713

270 209 -763 395

10 8 -29 15

-4.948 155 -2.307 -2.796

-4.526 142 -2.110 -2.558

4.524 -71 1.791 2.804

-2 71 -319 246

0 3 -12 9

0

0

0

0

-201 0 -346 145

-201 0 -346 145

-8 0 -13 5

2

2

0

2

0

IFLO

Pagina 33


Clusterindeling 2009 Gemeentefonds cluster

Bijlage 2.d pagina 1 Basiscluster

Begrotingsfuncties

OZB

931, baten onroerende-zaakbelasting gebruikers

Inkomstenclusters Eigen inkomsten

932, baten onroerende-zaakbelasting eigenaren 941, lastenverlichting rijk Overige eigen middelen

212, openbaar vervoer

(exclusief mutaties reserves)

220, zeehavens 230, luchtvaart 310, handel en ambacht 311, baten markgelden 320, industrie 330, nutsbedrijven 340, agrarische productie en ontginning 341, overige agrarische zaken, jacht en visserij 830, bouwgrondexploitatie 911, geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar 913, overige financiële middelen 914, geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaar 933, baten roerende woon- en bedrijfsruimtenbelastingen 934, baten baatbelasting 935, baten forensenbelasting 936, baten toeristenbelasting (voor 50%) 937, baten hondenbelasting 938, baten reclamebelasting 939, baten precariobelasting

Mutaties reserves nvt Algemene uitkering

980, mutaties reserves die verband houden met de hoofdfuncties 0 tot en met 9 921, algemene uitkering gemeentefonds

Uitgavenclusters Werk en inkomen

Werk en inkomen

610, bijstandsverlening 611, werkgelegenheid 612, inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk 613, overige sociale zekerheidsregelingen vanuit het Rijk 614, gemeentelijk minimabeleid

Educatie

Onderwijshuisvesting

421, openbaar basisonderwijs, onderwijshuisvesting 423, bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting 431, openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting 433, bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting 441, openbaar voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting 443, bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting

Overige educatie

420, openbaar basisonderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 422, bijzonder basisonderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 430, openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 432, bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 440, openbaar voortgezet onderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 442, bijzonder voortgezet onderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 480, gemeenschappelijke baten en lasten van het onderwijs 482, volwasseneneducatie



620, maatschappelijke begeleiding en advies 621, vreemdelingen 622, huishoudelijke verzorging 630, sociaal/cultureel werk 641, tehuizen 650, kinderdagopvang 651, dagopvang gehandicapten 652, voorzieningen gehandicapten 711, ambulancevervoer 712, verpleeginrichtingen 714, openbare gezondheidszorg 715, jeugdgezondheidszorg, uniform deel 716, jeugdgezondheidszorg, maatwerkdeel

Pagina 34


Clusterindeling 2009

Bijlage 2.d pagina 2

Gemeentefonds cluster

Basiscluster

Begrotingsfuncties

Kunst en ontspanning

Kunst

540, kunst

Ontspanning

510, openbaar bibliotheekwerk 511, vormings- en ontwikkelingswerk 530, sport 580, overige recreatieve voorzieningen

Oudheid

Oudheid

541, oudheidkunde/musea

Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing

Volkshuisvesting

820, woningexploitatie/woningbouw 822, overige volkshuisvesting 823, bouwvergunningen

Ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing

810, ruimtelijke ordening 821, stads- en dorpsvernieuwing

Reiniging

Reiniging

Riolering

Riolering

721, afvalverwijdering en verwerking 725, baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing 722, riolering gecombineerd 726, baten rioolrechten 727, baten rioolheffing huishoudelijk-/bedrijfsafvalwater 728, baten rioolheffing grond- en hemelwater 729, huishoudelijk-/bedrijfsafvalwater 730, hemelwater 731, grondwater

Groen

Groen

531, groene sportvelden en terreinen 550, natuurbescherming 560, openbaar groen en openluchtrecreatie 724, lijkbezorging 732, baten begraafplaatsrechten

Wegen en water

Wegen

210, wegen, straten en pleinen 211, verkeersmaatregelen te land 214, parkeren 215, baten parkeerbelasting 936, baten toeristenbelasting (voor 50%)

Water

221, binnenhavens en waterwegen 223, veerdiensten 240, waterkering, afwatering en landaanwinning

Openbare orde en veiligheid

Openbare orde en veiligheid

120, brandweer en rampenbestrijding

Fysiek milieu

Fysiek milieu

723, milieubeheer

Bevolkingszaken

Bevolkingszaken

003, burgerzaken

Bestuursorganen

Bestuursorganen

Algemene ondersteuning

Algemene ondersteuning

140, openbare orde en veiligheid

004, baten secretarieleges burgerzaken 001, bestuursorganen 006, bestuursondersteuning raad en rekenkamer(functie) 002, bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders 005, bestuurlijke samenwerking 922, algemene baten en lasten 930, uitvoering Wet WOZ 940, lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen 960, saldo van kostenplaatsen 990, saldo van de rekening van baten en lasten na bestemming

Pagina 35


Pagina 36

Begrotingsscan Gemeente Drimmelen 2009

Recommend Documents