CONCEPT Jaarstukken 2008 Gemeente Drimmelen

CONCEPT Jaarstukken 2008 Gemeente Drimmelen

Vastgesteld door B&W d.d. 26 mei 2009 Vast te stellen in raadsvergadering d.d. 25 juni 2009

2

Inhoudsopgave

Aan de Raad.......................................................................................................................... 7

Programmaverantwoording 2008............................... 11 1.

Relatie met de burger................................................................................................... 12

2.

Veiligheid ..................................................................................................................... 16

3.

Openbare Ruimte......................................................................................................... 20

4.

Verkeer en vervoer....................................................................................................... 24

5.

Economische zaken en toerisme.................................................................................. 28

6.

Jeugd en jongeren ....................................................................................................... 32

7.

Ruimte en Wonen ........................................................................................................ 36

8.

Zorg ............................................................................................................................. 42

9.

Milieu ........................................................................................................................... 48

10. Sociale infrastructuur.................................................................................................... 54 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien ................................................................ 58

Paragrafen ................................................................................... 63 § A Weerstandsvermogen .................................................................................................. 66 § B Lokale heffingen........................................................................................................... 78 § C Onderhoud kapitaalgoederen ....................................................................................... 82 § D Financiering ............................................................................................................... 100 § E Bedrijfsvoering ........................................................................................................... 106 § F Verbonden partijen..................................................................................................... 112 § G Grondbeleid ............................................................................................................... 124 § H Grote projecten .......................................................................................................... 134 §I

Begrotingsrechtmatigheid........................................................................................... 142

Jaarrekening 2008 ............................................................... 145 Recapitulatie ..................................................................................................................... 146 Balans per 31 december 2008 ......................................................................................... 147

4

Grondslagen voor waardering............................................................................................ 149 Grondslagen voor resultaatbepaling .................................................................................. 149 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen........................................................ 150 Exploitatiesaldo 2008......................................................................................................... 150 Resultaatbestemming ........................................................................................................ 151 Toelichting resultaat........................................................................................................... 157 Toelichting balans.............................................................................................................. 169

Bijlage stelselwijziging......................................................................201 Bijlage SISA .......................................................................................202 BIJLAGE ACCOUNTANTSVERKLARING .........................................207

5

6

Aan de commissie:

Aan de Raad

Datum vergadering: Agendapunt :

Made, 25 mei 2009

Nummer raadsnota:

Raadsvergadering: 25 juni 2009

Onderwerp: Programmarekening 2008 Portefeuillehouder: J. van Meggelen Ambtelijke coördinatie: afdeling Middelen Steller: W.W. van Mourik

Bijlagen: 1. Raadsbesluit 2. Jaarstukken 2008 3. Accountantsverklaring

Ter inzage: 1. rapport van bevindingen n.a.v. de controle van de jaarstukken 2008

Samenvatting: De jaarrekening sluit in financiële zin, per saldo, vrijwel overeenkomstig met het begrotingstekort welke in de laatste Bestuursrapportage werd aangegeven. U wordt echter wel gevraagd in te stemmen met het dekkingsvoorstel en de claims.

VOORGESCHIEDENIS Op 1 november 2007 is de programmabegroting 2008 vastgesteld en vervolgens gedurende 2008 financieel en beleidsmatig bijgesteld middels de twee bestuursrapportages. Tevens zijn de besluiten m.b.t. alle raadsvoorstellen verwerkt in deze begroting. In 2009 is door de ambtelijke organisatie de jaarrekening opgesteld en door het college van B&W vastgesteld. Ingevolge uw opdracht zijn deze jaarstukken door onze accountant gecontroleerd. De bevindingen van de accountant zijn weergegeven in het terzake uitgebrachte rapport dat wij op de gebruikelijke wijze voor u ter inzage hebben gelegd. WAT IS ER AAN DE HAND? Als sluitstuk van de planning & control cyclus 2008 zijn de jaarstukken over het boekjaar 2008 opgesteld, die u hierbij ter vaststelling worden aangeboden. WAT WILLEN WE BEREIKEN? Dat uw raad op een transparante wijze inzicht krijgt in de voortgang van de doelstellingen en de oorzaken van de afwijkingen. HOE PAST DIT BINNEN BELEID EN WETGEVING? De jaarrekening is opgesteld conform de Gemeente wet en het Besluit Begroten en Verantwoorden en tevens heeft een rechtmatigheidscontrole plaatsgevonden op alle door uw Raad vastgestelde verordeningen en externe weten regelgeving m.b.t. recht, hoogte en duur. HOE GAAN WE DIT DOEN? n.v.t.

WIE ZIJN DE BETROKKEN PARTIJEN? n.v.t.

De raad van de gemeente Drimmelen; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d.14 april 2009; gelet op de gemeentewet en het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten; Besluit: 1. 2. 3. 4. 5.

6.

7. 8. 9.

Akkoord te gaan met de jaarstukken 2008 gemeente Drimmelen. De reserve regionale brandweer (€ 9.439,39) op te heffen. Het exploitatiesaldo van € 516.370,42 negatief, te dekken door een onttrekking uit de Algemene Reserve. De Bestemmingsreserve Toerisme en recreatie van € 116.811 ten laste van de Algemene Reserve te vormen. De volgende ‘oude claims’ claims te honoreren: a. Herijking beleid WWB (€ 10.596) b. Inventarisatie verkeersborden (€ 11.042) c. Extra parkeerplaatsen diverse woonwijken (€ 60.890) d. WMO beleidsplan (€ 7.500) e. Digitalisering documenten (€ 19.872) f. Opschonen archief (€ 27.146) De volgende nieuwe claims te honoreren: a. Burgerenquête en bestuurlijke vernieuwing (€ 13.500) b. Relatiegeschenkenbeleid (€ 7.200) c. Wijkbesturen (€ 5.600) d. Pilot toezicht Drank en horeca (€ 18.800) e. 3 x oranje / rampenbestrijding (€ 3.000) f. Inventarisatie / opstellen bestekken openbaar groen (€ 64.777) g. Herplant bomen (€ 9.764) h. Waterpartij Ganzeweel Terheijden (€ 9.700) i. Herijking beleid WWB (€ 10.000) j. Opschonen archief (€ 14.351) k. Management Development-traject (€ 22.000) De volgende wenselijke claims te honoreren: a. Budget opleidingen (€ 50.000) b. Organisatieontwikkeling (€ 50.000) De claims van in totaal € 415.738,00, te dekken door een onttrekking uit de Algemene Reserve. Goedkeuren van de geconstateerde begrotingsafwijkingen i.h.k.v. de rechtmatigheid.

Made, 25 juni 2009 De raad voornoemd, Griffier,

Voorzitter,

mr. M.J.N. Schetters-Schuurbiers

drs. G.L.C.M. de Kok

9

10

Programmaverantwoording 2008

11

1.

Relatie met de burger

Wat willen we bereiken? De hoofddoelstelling van het programma ‘Relatie met de burger’ is: Het vergroten van het vertrouwen van de burgers in de gemeente. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 1.1 1.2 1.3 1.4

Het vasthouden, maar liever nog verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening Het meer betrekken van de burger bij de beleidsvorming Het maken van een cultuuromslag Het zijn van een betrouwbare partner

Wat gaan we daarvoor doen en wat hebben we bereikt? Het vasthouden, maar liever nog verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening 1.1.1 Uitbouwen frontoffice ‘nieuwe stijl’. In 2008 is een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. Hierin scoorde de gemeente Drimmelen een ruime zeven. Op onderdelen, onder andere klantvriendelijkheid, werd hoger gescoord; gemiddeld een 7,5. Medewerkers hebben de opleiding ‘medewerker Publiekszaken’ met succes afgerond en worden ingezet op de diverse producten van de frontoffice. Ook is het protocol ‘telefonische bereikbaarheid’ vastgesteld. Er heeft een evaluatie van het nieuwe dienstverleningsconcept plaatsgevonden, welke heeft geleid tot een plan van aanpak voor verdere optimalisering en professionalisering van de dienstverlening van de frontoffice. Deze zal in 2009 nader worden uitgewerkt en geïmplementeerd. 1.1.2 Verdere uitbouw website. Verbeterplan Intranet e In 2008 is een start gemaakt met het verbeterplan Intranet. Het plan is in het 1 kwartaal van 2009 afgerond. Het verbeterplan voor Intranet is enerzijds gericht op een betere invulling van gereedschappen voor medewerkers zoals werkprocessen, protocollen, handleidingen en servicegerichte onderdelen en nieuwsplaatsing. Hierdoor wijzigt de structuur en vormgeving. Anderzijds richt het verbeterplan zich op het creëren van een groter draagvlak in de organisatie. Verbeterplan Internet In 2008 zijn in de huidige website aanvullingen (zoals verordeningen, beleidsnota’s, woningbouwprojecten/ bestemmingsplannen, millenniumpagina) aangebracht en verbeteringen (zoals een update van de te downloaden formulieren (na screening overzichtelijk weergegeven)) doorgevoerd. Daarnaast is in 2008 besloten per 1 januari 2009 enkele modules aan te schaffen en te implementeren. Het betreft hier de evenementenkalender, archiefweb (verplicht volgens de Archiefwet) en een uitgebreidere nieuwsgenerator (de nieuwsberichten worden ingedeeld per maand). Eind 2008 is een eerste opzet gemaakt voor een nieuwe website die onze identiteit (een blauwgroene gemeente) uitstraalt. Een website met een duidelijke en heldere structuur waarin al onze producten, diensten, nieuwsberichten en dergelijke makkelijk vindbaar zijn voor onze bezoekers. De nieuwe website wordt gerealiseerd in de loop van 2009. Ook is er een start gemaakt met een verbeterplan Productencatalogus en formulieren. De informatie over de producten en diensten wordt in 2009 door een format op een duidelijke en eenduidige wijze aan de bezoeker en ook aan de baliemedewerkers ontsloten. De formulieren worden na screening (in 2008) zoveel mogelijk interactief gemaakt. Projecten Programma Andere Overheid In 2007 is de gemeente Drimmelen gestart met de projecten Samenwerkende Catalogi en Bekendmakingen. In 2008 zijn de projecten WABO, Antwoord voor Bedrijven/dienstenrichtlijn en Decentrale Regelgeving gestart. Het cluster Communicatie is nauw betrokken bij de ontwikkeling hiervan. Via de website zullen de producten en diensten die hieruit voortvloeien worden ontsloten zodat we aan de landelijke eisen voldoen.

12

1.1.3 Invoering authentieke basisregistraties. Dit onderwerp is nader uitgewerkt in de paragraaf bedrijfsvoering. 1.1.4 Digitalisering Dit onderwerp is nader uitgewerkt in de paragraaf bedrijfsvoering. 1.1.5 Implementatie traject terugdringing administratieve lasten. In 2008 is door het bureau Sira een 61-tal producten (dit zijn vergunningen, ontheffingen e.d.) onderzocht op dereguleringsmogelijkheden. In het najaar van 2008 is het advies hierover ontvangen. Er is sprake van een tweedeling in de onderzochte producten, t.w. een eerste tranche waarin 28 producten zijn onderzocht en getoetst aan de inmiddels, door de Kamer van Koophandel West-Brabant vastgestelde Best Practices. Het advies van Sira met betrekking tot deze producten zal in de eerste helft van 2009 worden omgezet in een implementatieplan en ook daadwerkelijk ingevoerd gaan worden. Hierbij zal gestreefd worden om zo veel als mogelijk aan te sluiten bij de producten zoals die in de andere deelnemende gemeenten worden geïmplementeerd. De producten die in de tweede tranche zijn onderzocht, zullen in een later stadium en na afstemming in West-Brabants verband omgezet worden in implementatievoorstellen. Het meer betrekken van de burger bij de beleidsvorming In 2008 komen de volgende zaken aan de orde: 1.2.1 Trainingen schrijven kaderstellende notities voor ambtenaren. In 2008 vonden diverse trainingen plaats in het kader van burgerparticipatie. De andere vergaderwijze is toegelicht en er is instructie gegeven over de daarbijbehorende nieuwe formats. 1.2.2 Vervolg oriëntatie en implementatie anders vergaderen. In het kader van het traject bestuurlijke vernieuwing is in 2008 de aangepaste vergaderwijze ingevoerd. Bij die andere vergaderwijze moet niet alleen worden gedacht aan het anders organiseren van de vergadercyclus, maar ook aan een gedragswijziging bij alle betrokkenen. Het doel is de burger meer aan het woord te laten en meer te betrekken bij de lokale politiek. De eerste ervaringen zijn positief. 1.2.3. Vormgeven van het burgerinitiatief. De raad heeft de invoering ervan geparkeerd totdat de aangepaste vergaderwijze medio 2009 is geëvalueerd. 1.2.4 Ontwikkelen toekomstvisie Drimmelen op weg naar 2015 Door het college is medio 2008 besloten de ontwikkeling van een toekomstvisie eerst in 2010 op te pakken, gelet op de kosten en ambtelijke uren die met een dergelijke ontwikkeling gepaard gaan. Het maken van een cultuuromslag 1.3.1 Het beschrijven van een tweede deel van de werkprocessen. In 2008 is het beschrijven van de meest relevante werkprocessen verder opgepakt.: a. op basis van interviews met het management is het procesmodel opgesteld waarin de verschillende procesclusters in hun samenhang zijn gepresenteerd; b. de proceseigenaren en de processen op hoofdniveau alsmede de prioritering zijn in overleg met het management vastgesteld; c. De BAG-processen zijn volledig in beeld gebracht; die van de WABO vergen een iets langere doorlooptijd; d. Op basis van de gestelde prioritering worden momenteel de processen die zowel de front- als de backoffice raken alsmede de processen inzake P&C-cyclus in beeld gebracht e e. In het 1 kwartaal 2009 worden cursusdagen verzorgd voor de direct betrokken medewerkers en het management f. In de loop van 2009 zal het procesbeheer moeten worden ingebed in de organisatie

13

1.3.2 Verzorgen van trainingen op het gebied van klantgericht schrijven. Hieraan is in 2008 geen uitvoering gegeven. Het is de bedoeling hier in 2009, tegelijk met de invoering van het Document Management Systeem nadere invulling aan te geven. 1.3.3 Interne raadscommunicatie; Werkgroep Raads/Bestuurs-Informatie-Systeem Interne raadscommunicatie richt zich vooral op het bestuurlijke besluitvormingsproces, de procedures en werkwijzen van de informatie- en opinierondes en de raad. De werkgroep bestaat uit raadsleden, portefeuillehouder automatisering en ambtenaren en adviseert omtrent de digitale communicatie tussen gemeentelijk apparaat en de raad. Deze is in 2008 niet bijeen geweest in afwachting van de invoering van het nieuwe Document managementsysteem (DMS). Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties:

bestuursorganen bestuursondersteuning voormalig personeel voorlichting burgerzaken front-office burgerzaken back-office samenwerking griffie

Totaal lasten

Realisatie 2007

Prim. Begroting 2008

na wijziging 2008

Realisatie 2008

1.729.244

1.785.129

1.866.706

1.840.044

605.117

606.205

645.700

676.802

298.820

273.249

365.511

390.301

379.195

363.843

363.661

342.365

522.296

496.947

533.081

910.567

334.284

297.975

307.652

243.817

36.154

40.183

71.011

70.953

42.846

123.119

129.686

140.306

3.947.955

3.986.650

4.283.008

4.615.155

bestuursorganen bestuursondersteuning voormalig personeel voorlichting burgerzaken front-office burgerzaken back-office samenwerking griffie

5.320

-

-

188

-

-

-

-

-

-

-

493.442

-

405.806

480.499

505.366

1.966-

4.911

5.490

5.513

-

-

-

-

-

-

496.983

410.717

485.989

511.879

3.450.972

3.575.933

3.797.019

4.103.276

Totaal baten Totaal budget

1.000

Tabelinvesteringen: Krediet Bestuursorganen Raadsinfosysteem fase 2001

Restant eind 2007

108.907 108.907

Uitgaven 2008

5.234 5.234

Uitgaven tm Restant 2008 eind 2008

-

103.673 103.673

5.234 5.234

Prestatie-indicatoren:

Afhandelingstermijn bezoekers frontoffice (m.b.v. klantbegeleidingssysteem); Afdoeningstermijnen brieven en e-mail (nog te ontwikkelen) Aantal insprekers bij commissievergaderingen Aantal bezoekers website per kwartaal Afname regelgeving

14

Werkelijk 2006 n.v.t.

Werkelijk 2007 11 min

Begroot 2008 15 min

Werkelijk 2008 11 min

21 30 63.000 20.000 100.000 3% 25% * Is niet in eenduidig cijfer aan te geven

25 *

15

2.

Veiligheid

De hoofddoelstelling van het programma ‘Veiligheid’ is: Het verhogen van het algemene veiligheidsgevoel Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 2.1 Politie- en brandweerkorpsen op voldoende sterkte houden, voldoende geoefend houden en zoveel mogelijk komen tot regionale samenwerking 2.2 Het bevorderen van de nalevingbereidheid 2.3 Activiteiten in de openbare ruimte ordelijk en veilig laten verlopen Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? (Politie en) brandweerkorps(en) op voldoende sterkte houden, voldoende geoefend houden en zoveel mogelijk komen tot regionale samenwerking 2.1.1 De paraatheid van het korps. Afgelopen jaar heeft met name het op sterkte houden van het brandweerkorps door middel van werving nieuwe leden constant de aandacht gehad. Twee leden hebben het korps verlaten en zes nieuwe leden zijn in dienst getreden. 2.1.2 Uitwerken van het regionaal samenwerkingsverband. Door middel van een intentieverklaring heeft het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio op 27 maart 2008 aangegeven om uiterlijk voor 1 januari 2010 te komen tot een definitief besluit over de regionalisering van het beheer van de brandweer. Begin juli 2008 is door het Algemeen Bestuur een bestuurlijke “pitsstop” afgekondigd gedurende de zomer van 2008. Er is een externe deskundige aangesteld om het proces te re-designen. Op 18 december jl. heeft het Algemeen Bestuur een voorgenomen besluit genomen om te komen tot het regionaliseren van het beheer van de brandweer. De organisatorische en financiële inrichting van de nieuwe brandweerorganisatie zijn in kaart gebracht. De financiële consequenties van de ontvlechting van de brandweer uit de gemeentelijke organisatie zijn bekend. 2.1.3 Implementatie samenwerkingsovereenkomst 3 x rood met Oosterhout en Geertruidenberg. De implementatie van 3xrood is een feit. Afgelopen jaar is verder gewerkt aan het nog verder samenwerken in 3xrood-verband. Met name op het gebied van bedrijfsvoering is veel aandacht besteed aan de onderlinge samenwerking. 2.1.4 Huisvestingsonderzoek brandweerpost Lage Zwaluwe. De huisvesting voor de brandweerpost Lage Zwaluwe is afgelopen jaar afgerond. De definitieve locatie is bekend en wordt gehuurd. De benodigde middelen zijn beschikbaar gesteld en momenteel worden de voorbereidingen getroffen om het gebouw in het voorjaar 2009 aan te passen / te verbouwen. De grond van de oude locatie zal daarom pas in 2009 i.p.v. in 2008 worden overgedragen. 2.1.5 Opstellen van het oefenplan 2007/2008 Is gebeurd en geïmplementeerd. 2.1.6 Versterken positie gemeente in Veiligheidsregio (3 x oranje). In 2008 is het samenwerkingsverband 3 x Oranje voortgezet en nader uitgewerkt. Onder andere de voorbereidingen voor een thema- / oefendag zijn gestart. Deze thema- / oefendag vindt plaats op 19 februari 2009. Daarnaast zijn allerlei ontwikkelingen op het gebied van het CoPI (Commando Plaats Incident) door de werkgroep 3 x Oranje opgepakt. Het streven is om de consignatiedienst en de inzet van de gemeentelijke CoPI-medewerkers gezamenlijk op te pakken. Dit wil zeggen dat er één CoPI-medewerker van één van de drie gemeentes consignatiedienst heeft voor de drie gemeenten.

16

2.1.7 Oefenen en opleiden gemeentepersoneel i.v.m. de rampenbestrijding. In 2008 zijn door het ambtelijk personeel en bestuurders de volgende opleidingen gevolgd: • 12 x Verkorte Basisopleiding Rampenbestrijding • 11 x Cursus met betrekking tot het Smartboard (kamer burgemeester) • 1 x Cursus Oefenleider • 2 x Vervolgopleiding Rampenbestrijding • 1 x Mediacontacten in crisissituaties • 1 x Themadag ‘Geen ramp, wel een GBT’ Daarnaast hebben vier personen deelgenomen aan een basisinstructie voor het CoPI (Coördinator Plaats Incident). In 2008 hebben geen oefeningen plaatsgevonden, daar de Copi functionarissen pas eind 2008 zijn aangesteld. Wel is gestart met de voorbereiding voor een themadag die in februari 2009 plaatsvindt. Het bevorderen van de nalevingbereidheid 2.2.1 Opstellen en uitvoeren van het Handhavinguitvoeringsplan 2008. Het jaar 2008 was in een aantal opzichten een overgangsjaar. De oorzaken hiervan zijn de invoering van het activiteitenbesluit en het gebruiksbesluit en het implementatieproces van de Wabo binnen onze organisatie. De invoering per 1 januari 2008 van het Activiteitenbesluit is de belangrijkste oorzaak. In 2008 moest proefondervindelijk vastgesteld gaan worden wat de invoering van het Activiteitenbesluit zou gaan betekenen voor het handhavingsteam, maar ook voor de juridische capaciteit en de capaciteit van de vergunningverleners. Daarom heeft het handhavingsteam zijn werkzaamheden in 2008 aan de hand van een beperkt handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) uitgevoerd. In dit beperkte HUP waren alle reguliere werkzaamheden zoals de voorgaande jaren opgenomen zodat deze voor het jaar 2008 waren gewaarborgd. Er zijn in verhouding met de voorgaande jaren dan ook geen afwijkingen te benoemen. De resultaten over het jaar 2008 zullen later dit jaar te lezen in de naleefeffectrapportage 2008. Activiteiten in de openbare ruimte ordelijk en veilig laten verlopen (Integrale aanpak van veiligheid en leefbaarheid in de gemeente Drimmelen) 2.3.1 Opstellen JUP 2008 Op 29 januari 2008 is het JUP (jaaruitvoeringsprogramma) 2008 door het college vastgesteld. In dit jaaruitvoeringsprogramma zijn de activiteiten per veiligheidsveld voor het jaar 2008 opgesomd en uitgewerkt. Bovendien zijn in dit document de prioriteiten, zoals deze door de gemeenteraad zijn aangegeven, in de kadernota Integrale Veiligheid Drimmelen, opgenomen. Op 15 januari 2009 is de evaluatie van het JUP 2008 door het college vastgesteld en ter kennisname aan de gemeenteraad aangeboden. In deze evaluatie worden de verrichte werkzaamheden en resultaten uit het jaaruitvoeringsprogramma verantwoord. 2.3.2 Het veiligheidsdenken in de gemeente integraal verder uitwerken. Als gevolg van de noodzaak om te komen tot resultaten op de veiligheidsvelden zoals deze zijn genoemd in de kadernota Integrale Veiligheid, is samenwerking en in het bijzonder interne samenwerking een vereiste. Op verschillende terreinen, denk daarbij aan jeugd, alcohol- en drugsgebruik en multi-probleem gezinnen wordt door de gemeente samen met de bovenlokale partners en omliggende gemeenten gewerkt aan ketengerichte aanpak. Inmiddels is zowel intern als extern de noodzaak duidelijk geworden dat integraal samenwerken op het gebied van veiligheid een must is. 2.3.3. Instandhouden waterpolitie De instandhouding van de waterpolitie is gegarandeerd zolang de gemeente Drimmelen bereid is de exploitatiekosten van het bureau van de waterpolitie in Drimmelen op zich te nemen. 2.3.4

Uitvoering geven aan creatieve en preventieve projecten om de jeugdoverlast tot een minimum te beperken. Op dit gebied wordt intensief de samenwerking gezocht met de wijkcoördinator van de gemeente Drimmelen. Als het gaat om daadwerkelijke uitvoering van projecten dan is deze taak meer gelegen bij het jeugd- en jongerenwerk, vaak in samenwerking met de beleidsmedewerker Jeugd en de wijkcoördinator. Vanuit openbare orde participeert de gemeente Drimmelen in de districtelijke werkgroep jeugd en overlast en in de districtelijke begeleidingscommissie die zich bezig houdt met de opzet en implementatie van het districtelijke

17

convenant “De Verbinding”. Dit convenant heeft tot doel de kwaliteit van de verschillende ‘zorgketens’ te verbeteren en koppelingen tot stand te brengen. 2.3.5 Implementatie veiligheidsstructuur. De kadernota Integrale Veiligheid zou naadloos moeten aansluiten op andere beleidsnota’s die raakvlakken hebben met veiligheid. Hiermee wordt de integraliteit bevorderd. Op het terrein van volksgezondheid en jeugdbeleid wordt hier al aandacht aan geschonken hetgeen resulteert in steeds intensievere samenwerking. Wat gaat het kosten ? Tabel financiële consequenties:

brandrepressie brandpreventie rampenbestrijding openbare orde en veiligheid A.P.V.

Totaal lasten

brandrepressie brandpreventie rampenbestrijding A.P.V. openbare orde en veiligheid


Realisatie 2007


na wijziging 2008

Realisatie 2008

1.009.019

153.419

1.222.792

1.254.306

104.755

515.467

95.859

120.725

93.040

120.158

160.034

127.145

475.891

1.094.355

604.183

473.139

116.067

96.459

119.148

165.344

1.798.773

1.979.858

2.202.016

2.140.659

5.849

-

168.063

2.256

3.806

2.500

5.129

3.482

-

-

-

1.249

-

-

-

-

8.450

5.000

5.000

-

18.105

7.500

178.192

6.987

1.780.668

1.972.358

2.023.824

2.133.672

Tabelinvesteringen: Krediet brandrepressie Tankautospuit (3) Kazerne Lage Zwaluwe Bevelvoerderskaarten OGS-materialen

18

756.303 210.462 35.000 14.496 1.016.261

Uitgaven Uitgaven tm 2008 2008 755.973 26.668 7012 1664,5 791.318

755.973 26.668 30.225 1.665 814.531

Restant eind 2008 329 183.794 4.775 12.832 201.730

Prestatie-indicatoren

Aantal brandveiligheids adviezen bouwen milieuvergunning Aantal controles evenementen in het kader van brandveilheid Aantal gecontroleerde gebruiksvergunningen panden

Aantal verstrekte gebruiksvergunningen panden

Aantal oefeningen regulier Aantal oefeningen realistisch Aantal korpsleden in- en uit Uitruktijden brand/hulpverlening (mate waarin wordt voldaan aan de norm) Aantal workshops i.h.k.v. rampenbestrijding Aantal gehouden oefeningen Cijfers politie (nog te ontwikkelen) Realisatie Handhavingsuitvoeringsplan

Werkelijk 2006 11

Werkelijk 2007 19

Begroot 2008 25

Werkelijk 2008 19

36

39

50

25

67

69

4

6

5

3

29 2

29 1 -/7 88%

29 1 80%

29 1 6/2 85%

8 3

6 0

85% 8 2

64 (waarvan 5 door brandweer 59 door handhaving)

Geplande controles 100 % uitgevoerd; start Activiteitenbesluit succesvol

Aantal waarschuwingen handhavings-partners in Biesbosch

337

Aantal bekeuringen handhavingspartners in Biesbosch

261

250

155 periode 1-1 tot 1-10

Aantal evenementenvergunningen

300

325 Vermoedelijk aanzienlijk lager dan voorgaande jaren a.g.v. invoering meldingensy steem in APV

Totaal aantal vergunninge n op basis van de APV: 336, waarvan 42 meldingen

Aantal controles van evenementen Resultaten “Brom effe normaal”

32

25

16 Aantal controles is niet bijgehouden

- aantal gecontroleerde bestuurders brom- en snorfietsen - aantal bekeuringen Resultaten aanpak drugsoverlast op straat

95 periode 11 tot 1-10

180

180

72 33 keer procesverbaal 10 waarschuwingen

65 27 aanhoudingen 39 x soft-drugs 14 x harddrugs

-104 Was in 2008 geen speerpunt bij politie en is niet bijgehouden

19

3.

Openbare Ruimte

De hoofddoelstelling van het programma ‘Openbare ruimte’ is: Het schoon, heel en veilig houden van de woon- en werkomgeving in de gemeente met (zo mogelijk actieve) betrokkenheid van bewoners en bedrijven. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 3.1 3.2 3.3

Het schoon, heel en veilig houden van de woon-, recreatie- en werkomgeving in de gemeente Voorkomen van wateroverlast Vergroting (zo mogelijk actieve) betrokkenheid van bewoners en bedrijven

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Het schoon, heel en veilig houden van de woon-, recreatie- en werkomgeving in de gemeente 3.1.1. Er wordt een scala van werkzaamheden uitgevoerd in het kader van het schoon, heel en veilig houden. Gedeeltelijk gebeurt dit door de eigen dienst, hierover later meer, daarnaast gebeurt dit, via aanbesteding, door de aannemerij. Het werk wat wordt aanbesteed is voor een deel planmatig en is aanbesteed in (langdurige) onderhoudscontracten. Bijvoorbeeld de onderhoudscontracten openbaar groen. Daarnaast zijn regelmatig op incidentele basis werkzaamheden aanbesteed. Het betreft hier zaken die door de eigen dienst gaandeweg het jaar worden gesignaleerd ofwel die via het een melding worden aangegeven en waar de eigen dienst niet de middelen/ mogelijkheden voor heeft. Bijvoorbeeld grotere onderhoudswerkzaamheden aan bestrating, straatreiniging e.d.. Voor wat betreft de eigen dienst geldt dat sinds januari 2007 is gewerkt in 4 wijkploegen. Vooruitlopend op een totale evaluatie is in april 2008 besloten om van 4 wijkteams naar 3 wijkteams te gaan waarbij de capaciteit beter afgestemd is op de vraag vanuit de verschillende wijken. Iedere ploeg heeft een wijk tot hun aandachtsgebied en is verantwoordelijk voor het uitvoeren van een scala van werkzaamheden in het kader van het Schoon, Heel en Veilig houden van hun wijk. Een algehele (interne) evaluatie (inclusief wijkbeheer) is in de raadsvergadering van 26 juni aan de raad aangeboden. Een externe evaluatie zal worden meegenomen in het klanttevredenheidsonderzoek van 2009 teneinde een eerste effectmeting van het werken in de wijkteams te kunnen uitvoeren. Werkcultuur Gedurende de afgelopen jaren is veel aandacht besteed aan het werken in de wijkteams en wat er van de medewerkers hierbinnen wordt verwacht. Inmiddels betreft het hier een geaccepteerde en daarmee reguliere wijze van werken. Openbare verlichting Behandeling van het beleidsplan Openbare Verlichting heeft plaatsgevonden in de commissievergadering van mei 2008. Het stuk is inmiddels ter besluitvorming voorgelegd in de raadsvergadering van 26-2-2009 . Op grond van de bespreking in de commissie is besloten om bij de begroting voor 2009 e.v. budget op te nemen ten behoeve van het structureel-, en vervangingsonderhoud. Meldpunt Het aantal meldingen zegt niet direct iets over de kwaliteit van de openbare ruimte, of over de tevredenheid van de burgers. Doordat de medewerkers van de gemeente vaker in de wijken zijn, schoon, heel en veilig als aandachtsgebied hebben en de wijk steeds beter leren kennen, is het mogelijk om preventiever te werk te gaan. Echter de veelvuldige aanwezigheid roept ook extra verwachting en daarmee vragen op. Zeker als burgers merken dat het zin heeft om zaken te melden (want ze worden vervolgens goed afgewerkt), zullen ze eerder een nieuwe melding doen. Vandaar dat we bij het verbeteren van het werkproces rondom de afhandeling van meldingen, ons niet zozeer hebben geconcentreerd op het verminderen van het aantal meldingen. Het streven is er meer op gericht geweest om meldingen af te handelen binnen de afgesproken termijn van 5 werkdagen en indien dit niet lukt, hierover duidelijk te communiceren met de melder. Inmiddels zijn een aantal stappen gezet om

20

versnelling in de afhandeling en communicatie hierover met de burger te verbeteren. Een afhandelpercentage van 80% binnen de afgesproken termijn wordt nagestreefd. Hierin zijn inmiddels grote stappen voorwaarts gezet, maar nog niet op alle gebieden is het mogelijk gebleken dit percentage te halen. In 2009 zal hiermee onverminderd worden voortgegaan. 3.1.5

Integraal werken. In 2008 zijn bijvoorbeeld de Berkenlaan e.o. te Made en de Groningenlaan e.o. te Lage Zwaluwe op een integrale wijze aangepakt: In deze projecten zijn buiten de riolering en de wegprofielen ook de openbare verlichting, groenstructuren en verkeersmaatregelen gelijktijdig aangepakt. In dergelijke projecten is in nauw overleg met belanghebbenden gewerkt. In de tweede helft van 2008 is een integrale projectenplanning vastgesteld voor uitvoering in 2009.

Voorkomen van wateroverlast 3.2.1 Vaststelling van een integraal waterplan en een nieuw Gemeentelijke Riolerings Plan (GRP). In de raad van 24 mei 2007 is het “Waterbeleidsplan Gemeente Drimmelen waarin opgenomen het verbreed Gemeentelijk rioleringsplan 2007 t/m 2010” vastgesteld. In dit plan zijn diverse inspannings-, en resultaatsverplichtingen opgenomen. Ter voorkoming van de wateroverlast zijn optimalisatiestudies en afkoppelplannen opgenomen. Uiteraard wordt ook aan alle “traditionele”verplichtingen, voortvloeiend uit het GRP, gevolg gegeven. In 2008 zijn op een aantal vlakken al maatregelen genomen in het kader van terugdringing van wateroverlast zoals afkoppelen van vrij verval riolering op bijvoorbeeld de locaties Berklaan, Parklaan, Boslaan en daarnaast zijn er een aantal projecten in gang gezet die in uitvoering worden genomen in 2009. Zie hiervoor ook de uitgebreide toelichtingen in de paragraaf C. Kapitaalgoederen op het onderdeel investeringen. Tevens zijn er maatregelen genomen op het gebied van oppervlaktewater door het waterschap Brabantse Delta in combinatie met de gemeente. Zoals het vergroten van waterlopen en duikers te lage Zwaluwe. Definitieve maatregelen en verplichtingen vanuit de Europese Kaderrichtlijn water zullen in 2009 bekend zijn. Mede om die reden zal in 2009 ons waterplan worden herzien zodat we parallel lopen met de KRW-maatregelen vanaf 2010. 3.2.2

Wegwerken achterstallig onderhoud watergangen en overdracht van het beheer van het stedelijk water aan het waterschap. In 2008 was de intentie om op basis van het vigerend baggerplan (2002 – 2009) het beleidsplan te actualiseren. Dit is noodzakelijk omdat de opgenomen rapportages van de bemonsterde waterbodems zijn verouderd. Deze kunnen niet meer dienen als uitgangpunt voor de noodzakelijke baggerwerkzaamheden. Gezien de vele raakvlakken met op te stellen Waterbeleidsplan inclusief G.R.P. is besloten om het baggerplan gezamenlijk te laten uitvoeren door één ingenieursbureau. Derhalve zal het baggerplan pas in 2009 worden opgesteld. In 2008 is uitvoering gegeven aan het baggeren van Ganshoeksingel te Lage Zwaluwe en daarnaast is ook de brandput lage Zwaluwe en Vlasweel te Terheijden in voorbereiding genomen. Beide zullen in 2009 uitgevoerd worden.

3.2.3

Waar, op basis van de capaciteit van het stelsel, noodzakelijk gescheiden stelsels aanleggen bij de ontwikkeling van woningbouwprojecten en bestaande wijken. Daar waar er twijfel is over de capaciteit van de riolering ligt dit vaak aan de toename in verhard oppervlak op voornamelijk particuliere terreinen en de toename van intense buien. Om maatregelen te nemen ter voorkoming van water op straat situaties (welke binnen de vastgestelde definitie geen wateroverlast problemen zijn) zal de aanleg van gescheiden stelsels met eventueel infiltratievoorzieningen uitkomst bieden. Op basis van het vigerende B.R.P. (BasisRioleringsPlan) zijn een aantal water op straat situaties in beeld gebracht. In 2008 is gestart met een herberekening naar aanleiding van het actualiseren van het verhard oppervlak mede in het kader van de OAS-studies (Optimalisatie Afvalwater Studies). De uitkomsten hiervan zullen worden opgenomen in de rapportage die in 2009 verschijnt (B.R.P.). Daarnaast zal ook een

21

Masterplan Afkoppelen worden opgesteld, tezamen met Waterbeleidsplan (zie punt 3.2.1.) in 2009 worden opgesteld. Wat betreft het realiseren van gescheiden stelsels in combinatie met rioolvervangingen, wordt verwezen naar de voortgang van de diverse projecten c.q. vervangingsinvesteringen welke zijn opgenomen in paragraaf C. Kapitaalgoederen. Het betreft o.a. industrieterrein Stuivezand te Made, Groningenlaan en omgeving te Lage Zwaluwe, Wethouder Crezeelaan en omgeving te Hooge Zwaluwe, Kalkvliet en omgeving te Terheijden. Nieuwbouwplannen worden altijd afgekoppeld. Dit kan onder andere door middel van een gescheiden stelsel plaatsvinden. In 2008 is bijvoorbeeld de Wetering te Hooge Zwaluwe op basis van een gescheiden rioolstelsel aangelegd. Vergroting (zo mogelijk actieve) betrokkenheid van bewoners en bedrijven 3.3.1. In mei 2008 is het eerste wijkjaarplan voor Hooge en Lage Zwaluwe gepresenteerd. Door het ontbreken van een goed netwerk in de wijk betreft het nog een jaarplan wat door de gemeente met de verschillende in de wijk werkende organisaties is samengesteld. De betrokkenheid van de bewoners is beperkt gebleven tot de bewonersavond en de wijkschouw. Voor wijken waar een bewonersoverleg aanwezig is, zal dit in de loop van 2009 in overleg met de bewonersoverleggen voor 2010 opgesteld worden Om goed uitvoering te kunnen gaan geven aan het wijkgericht werken is het noodzakelijk om in de verschillende wijken een overlegstructuur op te bouwen met de verschillende partners. Op deze manier wordt het mogelijk om meer structureel te kijken naar de wijk, de problematiek, de maatregelen en de prioriteit hierin. De coördinator wijkbeheer heeft het afgelopen jaar zich voornamelijk bezig gehouden met het organiseren van netwerken met de verschillende belanghebbenden in de wijken. Dit heeft inmiddels in een aantal wijken (Wagenberg, Drimmelen en Made ) al geresulteerd in bewonersoverleggen. In Drimmelen is er de werkgroep “Hart van Drimmelen”. In Made is een avond wijkgericht werken gehouden voor buurtverengingen, verankeringsgroep Ouderenproef en huurdersvereniging. Als gevolg hiervan heeft in 2009 heeft een bewonersavond wijkgericht werken in Made plaatsgevonden. Bewoners hebben geparticipeerd in de voorbereiding en uitvoering van deze avond. In januari 2009 is de Dorpsraad Wagenberg officieel van start gegaan. Het streven is om in 2009 in 5 van de 6 kernen een bewonersoverleg te hebben. In alle dorpskernen is in 2008 een wijkschouw gehouden. In de kernen Terheijden en Lage Zwaluwe is er maandelijks een wijkspreekuur gehouden. De stuurgroep wijkgericht werken is 1 keer bij elkaar geweest om te bespreken hoe we verder gaan met de integrale samenwerking met de partners politie, woningbouw, gemeente en bewoners. Met de verschillende partners vindt maandelijks een overleg plaats om elkaar goed te informeren. Tot nu toe gebeurde dit incidenteel Evaluatie wijkbeheer In de raadsvergadering van 26 juni is de evaluatie van het eerste jaar wijkbeheer voorgelegd. Hierin zijn tevens aanbevelingen voor de toekomst gedaan.

22

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2007 wegen en verlichting waterkering natuurbescherming plantsoenen speelterreinen riolering begraafplaatsen


2.364.312

wegen en verlichting waterkering natuurbescherming plantsoenen speelterreinen riolering begraafplaatsen

2.540.930

496

496

90

783

1.722

1.722

1.618

1.849.514

1.675.851

1.769.405

1.824.282

111.128

99.925

99.279

153.002

1.820.860

1.844.312

2.296.531

1.900.547

146.853

137.101

137.095

172.227

6.268.289

6.845.458

6.551.641

1.948

35.144

36.586

139.501

-

-

-

-

-

-

-

-

4.609

4.945

4.609

-

-

1.967.411

Totaal budget

2.499.875

6.293.449

905.369

Totaal baten

Realisatie 2008

2.508.882

-

Totaal lasten

na wijziging 2008

2.041.902

-

-

3.341.895

3.315.165

97.980

137.102

137.102

274.491

2.972.708

2.218.757

3.520.192

3.734.103

3.320.741

4.049.532

3.325.266

2.817.538

Tabelinvesteringen: Krediet wegen en verlichting gladheidsbestrijding kruispunt Wagenberg Uitbreiding voertuig !Go medewerkers openbaar groen landschapsbeleidsplan: groenvoorziening speelterreinen Aanleg/herpl. skatebaan Thd. riolering luchtfoto's / onderlegerbeelden vrijverval riolering vervanging gemalen maatregelen vuilemissiespoor baggerplan begraafplaatsen

Restant eind 2007

28.210 426.309 26.000

10.495 253.297 26.000

148.828

55.611

55.000

55.000

17.000 5.484.426 384.889 1.044.505 300.000 452.336 8.367.503

17.000 5.318.020 384.889 363.512 300.000 276.359 7.060.183

Uitgaven 2008

Uitgaven tm 2008

10.118 253.187 -

27.833 426.199 -

377 110 26.000

92.156

56.672

42.754

12.246

16.926 860.170 126.793 768.383 124.862 2.486.076

74 4.624.256 258.096 276.122 300.000 327.474 5.881.427

1.06142.754 16.926 693.764 126.793 87.390 51.1151.178.756

Restant eind 2008

Prestatie-indicatoren Begroot 2008 Tevredenheid burger met Openbare Ruimte Verlaging van het aantal meldingen

Werkelijk 2008

Doel 7,0 * -20% #

* zal bij volgende burgerenquête moeten worden vastgesteld. In het voorjaar van 2009 wordt de burgerenquête uitgevoerd waarna de cijfers beschikbaar komen. # zie ook toelichting onderdeel 3.1.1.

23

4.

Verkeer en vervoer

De hoofddoelstelling van het programma ‘Verkeer en Vervoer’ is: Het programma Verkeer en Vervoer kent als doelstelling het bevorderen van een duurzaam veilige infrastructuur met voldoende aandacht voor leefbaarheid en bereikbaarheid. Het beleid van de gemeente Drimmelen is gericht op een goede bereikbaarheid van alle kernen, een leefbare woonomgeving en de veiligheid in het verkeer. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

het veilig gebruik van de gemeentelijke wegen garanderen voor langzaam en snel verkeer; het bevorderen van het gebruik van de fiets door het definiëren van een fietsnetwerk met bijbehorende eisen en het vervolgens aanpassen van de huidige fietspaden aan eerder genoemde eisen; een goede bereikbaarheid voor het gemotoriseerd verkeer door het optimaliseren van de inrichting van de wegen conform de wegencategorisering; beperken van de parkeeroverlast door middel van het volgen van eenduidige en heldere parkeernormen; het toegankelijk maken van het openbaar vervoer voor iedereen, ook voor minder validen; het verbeteren van de kennis op gebied van verkeer bij diverse groepen verkeersdeelnemers door een betere voorlichting en educatie.

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Straatmeubilair en bewegwijzering 4.1.1 Opstellen beleidsplan Bewegwijzering met uitvoeringsplannen per kern Na een overleg op 16 mei 2008 is de ANWB gevraagd een offerte uit te brengen voor het opstellen van een gemeentebreed bewegwijzeringsplan. Dit zou (deels) betaald worden uit de claim ‘inkomsten toeristenbelasting’ (€ 10.000). De ANWB heeft na enkele weken aangegeven vanwege personeelstekort de opdracht niet dit jaar meer te kunnen uitvoeren. In het bewegwijzeringsplan zouden de volgende vormen van bewegwijzering aan bod komen: autobewegwijzering (de bekende ANWB-borden), fietsbewegwijzering, objectbewegwijzering en parkeerbewegwijzering. Industriebewegwijzering maakt geen onderdeel uit van het plan, omdat hiervoor een apart traject is gevolgd en deze vorm van bewegwijzering inmiddels geplaatst is. Inmiddels is de offerte van de ANWB binnen en staat opdrachtverlening op de planning voor het 1e kwartaal van 2009. Verkeersveiligheid 4.1.2 Aanbrengen aanvullende snelheidsremmende maatregelen op Dorpsstraat en aanpassen kruising Gaete / Molendijk Voor de kruising geldt dat de voorrangsregeling opgeheven wordt. Dit moet via een verkeersbesluit. Dit verkeersbesluit staat gepland voor het 1e kwartaal 2009. Op de Dorpsstraat in Lage Zwaluwe zijn geen fysieke snelheidsremmende maatregelen mogelijk. Er is nu ingezet op gedragsbeïnvloeding in combinatie met visuele infrastructurele maatregelen. Hiervoor is het ingenieursbureau Oranjewoud ingehuurd. Zij hebben ervaring met dergelijke opdrachten (bijv. Grip op gedrag in de gemeente Werkendam). Inmiddels hebben zij een rapport opgeleverd met verschillende maatregelen die in de Dorpsstraat, Kerkstraat en Brugdam mogelijk zijn. Een deel van de maatregelen wordt nu uitgewerkt tot ontwerpen. Deze worden vervolgens besproken met de geformeerde werkgroep. Na eventuele aanpassing worden de maatregelen gepresenteerd aan de rest van de bewoners van deze straten. 4.1.3

24

Inrichting Stationsweg Drimmelen 30 km/h zone Plan is om de kruispunten op de Stationsweg (binnen de bebouwde kom) aan te passen. Een informatieavond hierover heeft op 7 oktober 2008 plaatsgevonden Voor dit project is subsidie aangevraagd en gekregen. Aanbesteding en gunning zijn uitgesteld tot het 1e kwartaal van 2009, uitvoering in het 2e kwartaal.

4.1.4

Duurzaam veilige inrichting 60 km/h zone Moerdijkseweg Uit de evaluatie van de 60 km/u zone is gebleken dat het doel van snelheidsremming niet gehaald is en aanvullende snelheidsremmende maatregelen nodig zijn. Planvoorbereiding is uitgesteld tot 2009. Vervolgens is het de bedoeling om dit project op te nemen in het Regionaal Uitvoeringsprogramma 2010; daartoe dient het ontwerp inclusief kostenraming voor september 2009 gereed te zijn.

4.1.5

Duurzaam veilige inrichting 30 km/h zone Hoofdstraat – Raadhuisstraat – Molenstraat te Terheijden Planvoorbereiding is uitgesteld tot 2009. Vervolgens is het de bedoeling om dit project op te nemen in het Regionaal Uitvoeringsprogramma 2010; daartoe dient het ontwerp inclusief kostenraming voor september 2009 gereed te zijn.

4.1.6

Duurzaam veilige inrichting schoolomgeving De schoolzones worden inmiddels aangelegd. Op 19 januari 2009 is gestart bij basisschool Den Duin. Het gehele 1e kwartaal van 2009 zullen de werkzaamheden duren.

Verkeersonderzoek 4.1.7 Onderzoek naar randweg om Hooge Zwaluwe Tot nader order uitgesteld. Bij de behandeling van de kadernota is besloten om hiervoor geen budget vrij te maken. Openbaar vervoer 4.1.8 Haalbaarheidsonderzoek 2e buurtbus Hooge en Lage Zwaluwe Vervallen. Ingezet wordt op toegankelijk openbaar vervoer, zodat het huidige openbaar vervoer beter te gebruiken wordt voor mensen met een handicap. Wanneer gehandicapten als maatgevend worden genomen, zal de kwaliteit van het huidige openbaar vervoer verbeteren. De noodzaak van een 2e buurtbus wordt daarmee minder. 4.1.9

Begeleiden proef goedkoper OV Vervallen; provincie heeft ervoor gekozen een pilot provinciebreed te doen i.p.v. verschillende pilots in onder andere onze gemeente.

4.1.10

Verdere uitvoering geven aan het project toegankelijk openbaar vervoer Planvorming gereed, informatieavond heeft op 22 april 2008 plaatsgevonden. 15 haltes werden hier gepresenteerd. Over 11 haltes zijn geen opmerkingen gemaakt. De 4 overige haltes waar opmerkingen over gemaakt zijn, zijn aangepast op basis van de gemaakte opmerkingen. Eén halte (halte Kerkdijk in Helkant) is komen te vervallen op verzoek van de bewoners. Aanbesteding is op 28 oktober geweest, uitvoering is inmiddels gestart, loopt door in 2009 (1e kwartaal). Tweede kwartaal wordt gebruikt voor de financiële afronding van deze eerste 14 haltes en om ontwerpen te maken voor de volgende ong. 14 haltes.

Parkeervoorzieningen 4.1.11 Uitbreiden parkeervoorzieningen in diverse woonwijken / straten Gomarusstraat uitgevoerd, wijk Kastanjelaan e.o. en Patronaatstraat plan gereed, uitvoering wordt voorbereid. Berkenhof en Dennenhof inloopavonden voor gehouden. Inmiddels een nieuwe parkeernota met kredietaanvraag in voorbereiding. Zie onderstaand. 4.1.12

Opstellen parkeernota Concept-parkeernota is in 2008 opgesteld en in januari 2009 ter opiniering aan de raad voorgelegd. Komt in de raadsvergadering van april 2009 ter vaststelling.

4.1.13

Ontsluiting parkeerterrein Lidl verplaatsen naar Raadhuisstraat / Hoofdstraat In juni 2008 is hierover een informatieavond geweest. De reacties zijn deels in het ontwerp verwerkt. Inmiddels heeft er de raad in de vergadering van 26 februari 2009 een krediet gevoteerd. Naar verwachting zal de uitvoering in het tweede kwartaal 2009 plaatsvinden.

25

Bebording en markering 4.1.14 Uitvoering geven aan het project “Essentiële Herkenbaarheidkenmerken” Op Brieltjensweg en Tuinbouwweg uitgevoerd. In 2009 wordt hier een vervolg aan gegeven, op de Brandestraat, Kanaalweg West en Godfried Schalckenstraat. Project is opgenomen in het Regionaal Uitvoeringsprogramma 2009. 4.1.15

Plan van aanpak maken voor vervangingsprogramma bebording Alvorens een plan van aanpak te kunnen maken, dient eerst de inventarisatie van de verkeersborden afgerond te worden. Voor de inventarisatie is inmiddels een offerte opgevraagd en ontvangen. Vanwege de aanbestedingsregels zullen nog 2 offertes worden opgevraagd. Daarna opdrachtverlening aan de goedkoopste. Uitvoering 2e kwartaal.

Fietsvoorzieningen 4.1.16 Uitvoering geven aan het Actieplan Fietsvoorzieningen Meegenomen in project “regionaal fietsnetwerk’. Uit het project volgt een lijst met knelpunten. Uitvoering vanaf 2009. 4.1.17

Haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheid voor een fietsoversteek richting de Biesbosch. Overgeheveld naar taakveld ‘Toerisme en recreatie’.

Voorlichting en educatie 4.1.19 Project Brabants verkeersveiligheidslabel Doorlopend. 4.1.20

Project BROEM In 2008 is nog een BROEM-dag geweest. Vanwege een teruglopend aantal aanmeldingen willen we in 2009 een scootmobielcursus organiseren. Het is de bedoeling om BROEM (verkeersvaardigheidscursus voor 50+) en de scootmobielcursus elke keer om en om te doen, dus het ene jaar BROEM en het andere jaar scootmobielcursus.

4.1.21

Fietsverlichtingsactie Wordt elk jaar regionaal opgepakt.

4.1.22

Meeliften bij diverse campagnes Wordt elk jaar regionaal opgepakt.

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2007 verkeer openbaar vervoer

Totaal lasten verkeer openbaar vervoer


26


na wijziging 2008

Realisatie 2008

634.656

709.313

749.452

38.194

10.978

154.395

622.769 71.821

672.850

720.291

903.847

694.590

41.574

40.773

21.635

57

61

144.200

49.616

41.630

40.834

165.835

46.889

631.219

679.457

738.012

647.701

2.727-

Tabelinvesteringen: Krediet

Restant eind 2007

Uitgaven 2008


verkeer Uitvoering GVVP Kruising Zeggelaan / Provinciale weg

3.107.742 212.663 3.320.405

179.432 212.663 392.095

40.309 212.663 252.972

2.968.619 212.663 3.181.282

139.123 139.123

Prestatie-indicatoren Werkelijk 2007 Aantal burgers tevreden over verkeerssituatie in afzonderlijke kernen Verkeerstellingen (aantal)

Begroot 2008

Werkelijk 2008

Doel > 70%

70

70

64

* zal bij volgende burgerenquête moeten worden vastgesteld. In het voorjaar van 2009 wordt de burgerenquête uitgevoerd waarna de cijfers beschikbaar komen.

27

5.

Economische zaken en toerisme

De hoofddoelstelling van het programma Economische zaken en toerisme is: Bevorderen van de economische vitaliteit en werkgelegenheid in Drimmelen. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

5.6

Versterken van de arbeidsmarkt door vergroting van de samenwerking en afstemming tussen economische zaken en sociale zaken Versterken van de economische structuur, in het bijzonder door revitalisering van bestaande bedrijventerreinen en het verbeteren van de ontwikkelingskansen van de detailhandel in alle kernen Het initiëren van meer regionale samenwerking en het stimuleren van een actievere deelname aan regionale samenwerkingsverbanden (met name in de Amerstreek) ter versterking van de lokale economie Optimaliseren van de dienstverlening aan bedrijven Het toeristisch recreatief product en de gemeente “op de kaart zetten” en ontwikkelingen stimuleren / nieuwe impulsen geven, waarbij bijzondere aandacht voor de Linies rond Terheijden, Gebiedsplan wijde Biesbosch, verdere ontwikkeling van de haven van Lage Zwaluwe en uitwerking van het plan voor samenwerking in de Amerstreek Vergroten van het verblijfstoerisme

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Versterken van de arbeidsmarkt door vergroting van de samenwerking en afstemming tussen economische zaken en sociale zaken. 5.1.1

In samenwerking met de gemeente Oosterhout, het CWI en het UWV is het WerkgeversServicePunt opgestart. Er is een informatiebijeenkomst geweest en er is afstemming geweest met de werkmakelaar.

Versterken van de economische structuur, in het bijzonder door revitalisering van bestaande bedrijventerreinen en het verbeteren van de ontwikkelingskansen van de detailhandel in alle kernen. 5.2.1

In 2008 zijn de mogelijke modellen voor een nieuwe visie voor bedrijventerrein Stuivezand verder geconcretiseerd en doorgerekend. Daarnaast heeft er een onderzoek plaatsgevonden naar de behoefte naar bedrijfshuisvesting. Tevens is gekeken naar eventuele verplaatsingsmogelijkheden van enkele bedrijven bij een eventuele toekomstige uitbreiding van bedrijventerrein Brieltjenspolder.

5.2.2

Aan de Thijssenweg is een ruimtelijke procedure gestart voor een kleinschaligere invulling van het terrein van V.d. Reijt met o.a. vier bedrijfskavels met bedrijfswoning. Daarnaast is een wijzigingsprocedure gestart t.b.v. twee bedrijfsverzamelgebouwen. Aan diezelfde weg is de voormalige zoutopslagloods van de provincie doorverkocht aan een bedrijf met veel werkgelegenheid uit de eigen gemeente. Vanaf 2010 kunnen die personeelsleden weer werkzaam zijn binnen de gemeente. In combinatie met de doorverkoop van de zoutopslagloods is een plan voorbereid voor het aangrenzende perceel dat in eigendom was van de koper van de zoutopslagloods. In 2009 kan de bestemmingsplanprocedure worden gestart om o.a. een bedrijfsverplaatsing mogelijk te maken, waardoor de milieuhinder in de kern Wagenberg kan afnemen. De huidige ontsluiting van de Thijssenweg kan heringericht worden, nadat de daarvoor benodigde middelen ter beschikking zijn gesteld.

5.2.3

Er is een bijstelling van de visie van de Louisepolder in voorbereiding als onderdeel van de totale visie voor het gebied in en rondom de haven van Lage Zwaluwe. Aangezien de haalbaarheid van de intensivering van deze polder t.b.v. bedrijvigheid nog onzeker is, wordt in het kader van het plan Lage Zwaluwe West een wijzigingsbevoegdheid opgenomen voor een eventuele toekomstige uitbreiding van De Zwingel.

28

5.2.4

Op bedrijventerrein Brieltjenspolder heeft in overleg met de vrachtwagenchauffeurs een herinrichting van de vrachtwagenparkeerplaats plaatsgevonden. Hierbij is zonder verlies van vrachtwagenplaatsen eenderde van het terrein vrijgemaakt en verhuurd aan de bedrijvenvereniging. Zij verhuren deze door aan afzonderlijke ondernemers, waarvan door de groei van de onderneming het personeel niet meer op eigen terrein kon parkeren. Daarnaast is samen met de bedrijvenvereniging geïnvesteerd in de tweede fase van de groenstructuur.

5.2.5

In overleg met bedrijvenvereniging ’t Spijck is gekeken naar beveiligingsmogelijkheden op het gelijknamige bedrijventerrein in Terheijden. Met name als gevolg van te hoge beheerskosten van twee onderzochte systemen heeft dit nog niet tot het gewenste resultaat geleid.

Het initiëren van meer regionale samenwerking en het stimuleren van een actievere deelname aan regionale samenwerkingsverbanden (met name in de Amerstreek) ter versterking van de lokale economie. 5.3.1

Tijdens de bijeenkomsten van SES West-Brabant en NV Rewin heeft ook in 2008 regionale afstemming plaatsgevonden. Hierbij is o.a. een regionale detailhandelsvisie in voorbereiding.

Optimaliseren van de dienstverlening aan bedrijven. 5.4.1

Voorbereidingen voor het kunnen houden van een onderzoek naar de ruimtebehoefte onder bedrijven zijn gestart t.b.v. de kernen Made, Drimmelen, Terheijden en Wagenberg. Voor de kernen Hooge en Lage Zwaluwe heeft dit onderzoek t.b.v. Lage Zwaluwe West en de Havenplannen reeds plaatsgevonden.

5.4.2

In een groot aantal West Brabantse gemeenten is voor 32 producten (waar de gemeente bewind of medebewind over voert) gekeken naar dereguleringsmogelijkheden. Bij de 28 producten die ook van toepassing zijn op de gemeente Drimmelen is daarbij aangesloten. Daarnaast is voor 33 extra producten voor ondernemers en burgers ook naar dereguleringsmogelijkheden gekeken. De komende jaren zullen de implementatievoorstellen van deze producten verder worden uitgewerkt.

5.4.3

Betere dienstverlening via de gemeentelijke internetsite heeft plaatsgevonden d.m.v. toevoeging van o.a. de link antwoord voor bedrijven, een inventarisatieformulier voor bedrijfshuisvesting, het DPO en een schema voor startende ondernemers.

5.4.4

In 2008 heeft een evaluatie plaatsgevonden over de afstemming met het verenigd bedrijfsleven. Dit heeft er toe geleid dat er een nieuwe overlegstructuur is gekomen, met clusters voor de diverse branches. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de branches Handel, Industrie & Dienstverlening, Detailhandel & Horeca, Toerisme & Recreatie en Agrarisch.

Het toeristisch recreatief product en de gemeente “op de kaart zetten” en ontwikkelingen stimuleren / nieuwe impulsen geven, waarbij bijzondere aandacht voor de Linies rond Terheijden, Gebiedsplan wijde Biesbosch, verdere ontwikkeling van de haven van Lage Zwaluwe en uitwerking van het plan voor samenwerking in de Amerstreek. 5.5.1

Ontwikkelingsvisie haven Lage Zwaluwe 1e fase. Er zal gestreefd worden naar het starten van de bestemmingsplanprocedure (na consultatie van de diverse betrokken partijen). Na de reactie van de provincie heeft in het kader van de haven in Lage Zwaluwe overleg plaatsgevonden met belanghebbenden om te kunnen komen tot een bijstelling van de visie. Nadat de bijgestelde visie is voorgelegd aan de betrokken overheidsinstanties, zal prioriteit worden gegeven aan de inrichting van een deel van het havenhart, namelijk het Degaterrein.

5.5.2

Uitvoering geven aan het toeristisch beleidsplan met daarin (o.a.) regionale samenwerking (verdedigingslinies en Brabant aan de Biesbosch). In maart 2008 heeft de gemeenteraad ingestemd met de toeristisch recreatieve beleidsnota “Drimmelen aan de Biesbosch”. In 2008 zijn de eerste stappen gezet om

29

deze beleidsnota (en bijbehorend projectenplan) tot uitvoer te brengen. Zo is o.a. het Toeristisch Platform Drimmelen opgericht (zie 5.5.3). Het project van de Kleine Schans in Terheijden is opgestart door de Stichting Cultuurhistorie West Brabant. Zij zijn de aanjager van dit project. Inmiddels hebben zij het ontwerp en het conceptbestek door adviesbureau Grontmij laten opstellen. Het ontwerp en conceptbestek zijn eind 2008 aangeboden aan de gemeente. In 2009 zal dit project verder vorm krijgen. In maart 2008 heeft het college van B en W besloten tot voortzetting van het project ‘Brabant aan de Biesbosch’. Het doel van dit project is het vergroten van de economische spin-off rondom het thema ‘De Biesbosch”. ‘Brabant aan de Biesbosch’ richt zich voornamelijk op het stimuleren van het meerdaags verblijf en herhalingsbezoek. Om bovenstaande te realiseren speelt communicatie met de (potentiële) bezoeker een belangrijke rol. In 2008 is de website van ‘Brabant aan de Biesbosch’ goed bezocht. Uit de cijfers blijkt dat de website steeds meer bekendheid krijgt. Zo zijn de bezoekersaantallen van 2008 ten opzichte van 2007 toegenomen.Verder zijn er in 35.000 toeristische regiokaarten 2008/2009 uitgegeven. Deze kaart wordt door zowel ondernemers als bezoekers als erg positief ervaren 5.5.3

Samenwerking / platform toeristische branche (+ natuur en cultuur) In het beleidsplan staat het advies om het ‘Toeristisch Platform Drimmelen’ (TPD) te vernieuwen en te reactiveren. Dit is inmiddels gebeurd. Er is een enthousiaste en fanatieke groep mensen samengesteld die op hoofdlijnen de uitvoer van de beleidsnota en actieplan sturen. Het platform bestaat uit een brede vertegenwoordiging van ondernemers en organisaties die actief zijn in de toeristisch recreatieve sector. Om concrete projecten te ontwikkelen en uit te voeren zijn 6 werkgroepen opgericht. Deze werkgroepen richten zich op een specifiek onderdeel van de toeristisch recreatieve sector. Zo is er een werkgroep opgericht voor watersport, kunst/cultuurhistorie, routenetwerken, verblijfsmogelijkheden, promotie en informatieverstrekking en het versterken van horeca en detailhandel. Iedere werkgroep heeft een voorzitter, deze voorzitters zitten ook in het TPD. Daarnaast bestaan de werkgroepen uit ondernemers en vertegenwoordigers van verschillende organisaties. Door de brede vertegenwoordiging ontstaat een breed draagvlak voor het toeristisch recreatieve beleid van de gemeente Drimmelen.

5.5.4

Profilering gemeente Drimmelen (o.a. jaarlijkse opening toeristisch seizoen Drimmelen Zoals in 5.5.3 staat beschreven is er vanuit het TPD een werkgroep promotie en communicatie opgericht. Zij zijn sinds het derde kwartaal van 2008 erg actief. Zo zijn de voorbereidingen gedaan voor het opzetten van een toeristische website en wordt er gekeken hoe de toeristische informatievoorziening kan worden verbeterd. In 2009 zullen hiervan concrete resultaten zichtbaar worden. Om meer draagvlak te creëren bij de toeristische ondernemers en organisaties is op 19 november een symposium georganiseerd. Tijdens het symposium zijn zowel de beleidsnota, het TPD en de werkgroepen gepresenteerd. Met een opkomst van 65 deelnemers, voornamelijk ondernemers, was het een geslaagd symposium.

5.5.5

Openluchtrecreatie / verblijfsrecreatie. Organisatie van routegebonden recreatie Zie beantwoording 5.5.1 tot 5.5.4

5.5.6

Waar mogelijk worden nieuwe initiatieven gestimuleerd. De beleidsnota bevat een aantal projecten die zich richten op stimulering van innovatie in de toeristisch recreatieve sector.

Vergroten van het verblijfstoerisme. Zie toelichting onder 5.5.1. t/m 5.5.5.

30

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2007 industriehaven markten en standplaatsen bevordering bedrijf/ werk deelname nutsbedrijven waterrecreatie recreatie recreatieschap de Biesbosch mediazaken

Totaal lasten industriehaven markten en standplaatsen bevordering bedrijf/ werk deelname nutsbedrijven waterrecreatie recreatie recreatieschap de Biesbosch mediazaken



na wijziging 2008

Realisatie 2008

3.980

13.312

3.908

652

38.566

34.352

34.352

39.559

165.087

181.026

188.794

223.623

29.804

23.535

23.535

12.887

294.388

237.741

299.444

294.580

139.281

197.268

318.407

225.068

53.159

55.002

54.580

57.180

16.060

16.674

18.674

17.954

740.325

758.910

941.694

871.503

14.113

15.434

15.292

13.948

18.253

20.667

20.667

16.304

-

-

-

4.000

29.561

277.100

270.480

270.480

121.717

127.278

128.141

123.544

63.705

60.117

59.753

58.136

20.748

20.576

20.898

20.898

-

-

-

-

268.097

521.172

515.230

507.310

472.228

237.738

426.463

364.193


waterrecreatie Verbetering toeristische infrastructuur L.Z. Aanleg fietspad buitendijk L.Zwaluwe

Restant Uitgaven Uitgaven tm Restant eind 2007 2008 2008 eind 2008

404.071 468.280 872.351

52.082 50.919 103.001

13.623 1.000 14.623

365.612 418.361 783.973

38.459 49.919 88.378


Realisatie beleidsplan EZ Verbeteren ondernemersklimaat

Mate van uitvoering revitalisering bedrijventerrein Stuivezand Fase in bestemmingsplanprocedure Stuivezand Realisatie plan voor private gebied Stuivezand Implementatie parkmanagement Stuivezand Aantal dat is deelgenomen aan regionale samenwerkingsverbanden Aantal bijgewoonde bijeenkomsten van Drimmelense ondernemersverenigingen Aantal klantencontacten Snelheid afhandeling verzoeken

Werkelijk 2006 Score 5,9 (= gem. benchmark EZ 2005)

Werkelijk 2007 -

Begroot 2008

Werkelijk 2008

20%

30%

50%

40%

20%

40%

70%

50%

0% 0% 4

10% 10% 4

50% 20% 4

30% 10% 4

8

8

20

20

Bij beste 10% landelijke benchmark EZ

200 200 300 300 <= 6 weken <= 6 weken <= 6 weken <= 6 weken

Aantal bijgewoonde regionale bijeenkomsten Realisatie onderzoek modernisering regelgeving

7 10%

7 30%

7 100%

7 100%

Realisatie wetwijzer en digitaal bedrijvenloket Aantal geplaatste documenten op Website Realisatie implementatie omgevingsvergunning

25% 0% n.v.t.

100% 50% 20%

80% 80%

65% 60%

Aantal informatiebrieven aan bedrijven (nieuwsbrieven) Realisatie evenement opening toeristisch seizoen

0

1

2

0

1x

1x

0

1 symposium

Realisatie lange termijn visie verdedigingswerken

20%

40%

100%

75%

1 3

3

1 p.m.

1 0

Aantal subsidies REAP Aantal overnachtingen toeristenbelasting Aantal nieuwe initiatieven

Doel

jaarlijks

31

6.

Jeugd en jongeren

De hoofddoelstelling van het programma Jeugd en Jongeren is: Het scheppen van voorwaarden c.q. stimuleren dat alle jongeren in de gemeente kansen hebben om op te groeien tot volwaardige burgers en deel te nemen aan de maatschappij. Tevens wordt extra inzet gepleegd om mogelijke achterstanden van jongeren op te sporen, te voorkomen en te beperken c.q. op te heffen. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Het behoud van de kwaliteit van de onderwijsvoorzieningen Inzicht verkrijgen in de mate van schooluitval en werkloosheid onder jongeren Behoud deelname jongeren aan maatschappelijke activiteiten zoals sport, muziek, cultuur en recreatie Versterken netwerken Jeugd en jongeren in de vorm van ketenzorg ten behoeve van vroegtijdige signalering en aanpak Bevorderen van een gezonde leefstijl van jongeren

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Het behoud van de kwaliteit van de onderwijsvoorzieningen 6.1.1 In 2008 is verdere uitvoering gegeven aan het IHP (2007-2010) • De raad heeft op 17 april 2008 ingestemd met afsluiting van een overeenkomst met Woningstichting Goed Wonen ter realisering van het project brede school Hooge Zwaluwe. De noodzakelijke procedure voor het wijzigen van het bestemmingsplan van de te realiseren brede school, zorgwoningen met steunpunt en winkelvoorziening is begin 2008 in gang gezet. In 2008 zijn verder de nodige vervolgstappen gezet, zoals contractondertekening, aanvragen sloopvergunning en voorbereiding grondoverdracht. In 2009 wordt naar verwachting de bestemmingsplanprocedure afgerond en worden de nodige voorbereidingen getroffen voor de nieuwbouw. • In 2008 zijn, in nauwe samenwerking met de klankbordgroep, diverse varianten uitgewerkt ten behoeve van de herontwikkeling van het Oranjeplein in Terheijden, waaronder een nieuwe school, gymzaal, enkele maatschappelijke voorzieningen en woningbouw. Op 16 oktober 2008 heeft de gemeenteraad tijdens een opiniërende ronde bepaald nog niet tot besluitvorming over te kunnen gaan. De raad heeft nadrukkelijk verzocht om meerdere varianten voor te leggen, waarbij het uitgangspunt het bouwen van een nieuwe basisschool is. Besluitvorming wordt verwacht voorjaar 2009. • De gemeenteraad heeft september 2007 een krediet gevoteerd voor vervangende nieuwbouw en brede school De Windhoek in Terheijden. In 2008 heeft de nieuwbouw plaatsgevonden en is gestart met renovatie van de bestaande school. Met de gebruikers, te weten school, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en consultatiebureau zijn nadere afspraken gemaakt over gebruik en huur van de ruimten. Het project wordt voorjaar 2009 afgerond. • In 2008 zijn voorbereidingen getroffen voor de brede school ’t Rietlandt als onderdeel van het project Lage Zwaluwe West. In 2008 is met de gebruikers, te weten onderwijs, bibliotheekwerk, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en consultatiebureau een programma van eisen opgesteld en zijn doorrekeningen gemaakt. Ook is in 2008 een vervolg gegeven aan de bestemmingsplanprocedure.

Inzicht verkrijgen in de mate van schooluitval en werkloosheid onder jongeren 6.2.2 In beeld brengen nulsituatie met betrekking tot schooluitval en werkeloosheid onder jongeren. • Eind 2008 is een nulmeting vroegtijdig schoolverlaters uitgevoerd over de periode 2005-2007. De gemeenteraad is via een raadsbrief op de hoogte gesteld. De beschikbare cijfers zijn te beperkt om conclusies te trekken. Derhalve zullen najaar 2009 de cijfers van schooljaar 2007-2008 naast de nulmeting gelegd worden om te bezien in hoeverre extra maatregelen noodzakelijk zijn boven op het regionale beleid.

32

6.2.3 •

Uitvoering van het project Voortijdig Schoolverlaten. Breda is voor Drimmelen de RMC-gemeente die activiteiten coördineert en initiatieven ontplooit om voortijdig schoolverlaten aan te pakken. Zo worden risicojongeren extra begeleid bij hun overstap van het VMBO naar MBO, ROC-opleidingen creëren meerdere instapmomenten per jaar voor hun beroepsopleidingen en ook de ROCopleidingen moeten voortaan een sluitende verzuimaanpak hebben om het verzuim terug te dringen.

6.2.4 •

Uitvoering kwalificatieplicht. Per schooljaar 20007 is de kwalificatieplicht ingevoerd en stelt het Rijk middelen ter beschikking voor de uitvoering van de wet. In de RMC-gemeente Breda worden hiertoe trajectbegeleiders aangesteld om de uitvoering van de kwalificatieplicht voor de 17- en 18 jarigen op het middelbaar beroepsonderwijs op te pakken. De kwalificatieplicht voor de jongeren in het regulier voortgezet onderwijs wordt uitgevoerd door de lokale leerplichtambtenaar. Drimmelen ontvangt hiervoor middelen van de RMC-gemeente Breda.

Behoud deelname jongeren aan maatschappelijke activiteiten zoals sport, muziek, cultuur en recreatie 6.3.2 Uitvoering van per 2008 af te sluiten contracten met professionele jeugd en jongerenorganisaties, waaronder Blitz, Trema en Peuterspeelzaalwerk. • In 2008 is uitvoering gegeven aan de contracten met Surplus Welzijn (Blitz), Trema en Peuterspeelzaalwerk. Per 2008 is Blitz opgegaan in Surplus Welzijn, om de toekomst van het jeugd- en jongerenwerk in Drimmelen te verstevigen. De stichting Peuterspeelzaalwerk Drimmelen heeft gekozen voor samenwerking met Stichting Katholiek Onderwijs Drimmelen. 6.3.3 •

Uitvoering Buurt-Onderwijs-Sport project (Bos), zie programma sociale infrastructuur In 2008 is uitvoering gegeven aan het Bos-project , waarbij het accent ligt op kennismaking met sport op de basisscholen. Schooljaar 2008-2009 hebben 8 basisscholen deelgenomen aan het BOS-project.

6.3.4

In overleg met scouting en particuliere organisaties een oplossing zoeken voor het huisvestingsprobleem van de scoutingclubs. De gemeenteraad heeft op 6 maart 2008 ingestemd met het huisvestingsbeleid voor de scouting. De scoutingclubs uit Made en Terheijden ontvangen een bijdrage uit de reserve maatschappelijke knelpunten ten behoeve van nieuwbouw en onderhoud. Verplaatsing van de scouting in Lage Zwaluwe maakt integraal onderdeel van het project Lage Zwaluwe West.

•

6.3.5 •

Uitvoering van de visie op muziekonderwijs. In 2008 is uitvoering gegeven aan de visie op muziekonderwijs, zoals door de gemeenteraad najaar 2007 is vastgesteld.

6.3.6 •

Uitvoering project Cultuureducatie. In 2007 is het project Cultuureducatie gestart voor de periode 2007-2008 met subsidie van de Provincie gericht op het geven van een impuls aan cultuurbeleving van jeugd en jongeren. Door middel van een marktplaats wordt een verbinding gelegd tussen de vraag van scholen en het aanbod van cultuurorganisaties. Eind 2008 heeft de Provincie kenbaar gemaakt dat de regeling gecontinueerd wordt. Voor de periode 2009-mei 2011 wordt derhalve opnieuw een subsidieaanvraag bij de Provincie, zodat het project door kan gaan.

6.3.7

Uitvoering besluitvorming m.b.t. inzet gelden voor maatschappelijke knelpunten (waaronder verzoeken scouting) Uitvoering is gegeven aan het raadsbesluit t.a.v. inzet gelden voor maatschappelijke knelpunten in de Gemeente Drimmelen.

Versterken netwerken Jeugd en jongeren in de vorm van ketenzorg ten behoeve van vroegtijdige signalering en aanpak 6.4.1 Uitvoering beleid Jeugd en Jongeren, najaar 2007 vast te stellen door de gemeenteraad. De gemeenteraad heeft juni 2008 het beleidsplan Jeugd en jongeren 2008-2011 vastgesteld, waaronder voorbereiding en realisering van een Centrum voor Jeugd en

33

Gezin, realisering van schoolmaatschappelijk werk voor het basisonderwijs en uitbreiding van het straathoekwerk. De Raad heeft het college verzocht om voorjaar 2009 en aanvulling op het beleidsplan te presenteren ten aanzien van het algemeen jeugdbeleid. De aanbestedingsprocedures met betrekking tot het schoolmaatschappelijk werk en straathoekwerk zijn in 2008 doorlopen en hebben inmiddels geleid tot gunning van de opdracht. 6.4.2

Voorbereiding en uitvoering van diverse projecten zoals Bemoeizorg en signaleringssysteem Zorg voor Jeugd. In 2008 heeft uitvoering plaatsgevonden van de project Bemoeizorg en per 2008 is het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd van start gegaan.

Bevorderen van een gezonde leefstijl van jongeren 6.5.1 Uitvoering geven aan de contracten met GGD en thuiszorgorganisatie voor 2008. In 2008 is uitvoering gegeven door de GGD en Thebe aan de contracten 2008. 6.5.2

Uitvoering van een nieuw lokaal volksgezondheidsplan 2008-2011. De Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid verplicht gemeenten elke vier jaar een nota volksgezondheid vast te stellen. Eind 2008 heeft de gemeenteraad de nieuwe nota volksgezondheid 2008-2011 vastgesteld. In de nota zijn beleidsvoornemens en speerpunten op het gebied van lokaal volksgezondheidsbeleid voor de komende vier jaar geformuleerd.

6.5.3

Voorbereiden van de invoering van een elektronisch kindossier per 2009 in het kader van de jeugdgezondheidszorg. Vanaf 2009 zijn organisaties als GGD en Thuiszorg verplicht om met het elektronisch kinddossier te werken. Gemeenten en organisaties zijn verantwoordelijk voor uitvoering en financiële consequenties. In 2008 heeft de GGD de regierol op zich genomen en zijn de kosten voor de gemeente verwerkt in de begroting.

34

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2007


openbaar basisonderwijs bijzonder basisonderwijs bijzonder voortgezet onderwijs onderwijsverzorging jeugd- en jongerenwerk peuterspeelzalen Totaal lasten

1.114.513

1.094.058

1.198.750

1.336.015

939.973

921.798

1.182.076

1.173.650

151.571

162.329

162.329

151.842

660.403

666.121

564.241

690.393

222.957

304.378

344.212

312.065

160.124

162.164

171.466

168.153

3.249.542

3.310.848

3.623.074

3.832.117

openbaar basisonderwijs bijzonder basisonderwijs bijzonder voortgezet onderwijs onderwijsverzorging jeugd- en jongerenwerk peuterspeelzalen Totaal baten

836.502

812.002

864.196

904.766

54.708

5.000

37.945

32.453

-

-

-

33.826

23.309

13.000

38.236

35.786

99

50.649

4.342

5.373

5.480

5.432

5.432

966.195

845.890

971.222

985.229

2.283.347

2.464.958

2.651.852

2.846.887

Totaal budget

na wijziging 2008

Realisatie 2008

-


Uitgaven 2008

Uitgaven tm 2008

Restant eind 2008

1.817.914 1.232.351 3.050.264

352.086 1.644.000 10.649 2.006.736

Begroot 2008

Werkelijk 2008

Nulsituatie

Nulsituatie 2% VO 5% MBO

onderwijs openbaar basisonderwijs bijzonder basisonderwijs bijzonder voortgezet onderwijs

2.170.000 1.644.000 1.243.000 5.057.000

1.522.897 23.343 1.546.240

Prestatie-indicatoren Tevredenheid onderwijsvoorzieningen Nulsituatie en streefcijfers voortijdig schooluitval

Deelname jongeren aan maatschappelijke activiteiten Aantal buurtnetwerken

Werkelijk 2006 94%

65% 2

Werkelijk 2007

3

3

3

35

7.

Ruimte en Wonen

De hoofddoelstelling van het programma Ruimte en Wonen is: Het behouden en versterken van een goede ruimtelijke kwaliteit en woonkwaliteit.

Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7. 7.8. 7.9.

Het versterken van de groen/blauwe identiteit van onze gemeente, o.a. door uitvoering te geven de revitalisering van de gemeentelijke havens, Binnenpolder in Terheijden, uitvoeringsplannen Wijde Biesbosch Een verhoging van de kwaliteit van de leef- en woonfunctie van de Drimmelense kernen Een duurzaam en vitaal buitengebied zoals vastgelegd in het gebiedsplan Wijde Biesbosch Bestemmingsplannen zijn actueel (niet ouder dan 10 jaar) en digitaal toegankelijk. Verbetering van de dienstverlening aan de burger door modernisering van regelgeving (samenvoegen of vereenvoudigen) Realiseren van het gemeentelijk woningbouwprogramma, waarvan 60% koop en 40% huur Meer betaalbare woningen realiseren voor de doelgroepen starters en senioren zowel in de huur- als koopsector Het scheppen van een veilig en leefbaar woonmilieu Versterken van het gemeentelijk bouwtoezicht

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? 7.1.1 Het versterken van de groen/blauwe identiteit van onze gemeente, o.a. door uitvoering te geven de revitalisering van de gemeentelijke havens, Binnenpolder in Terheijden, uitvoeringsplannen Wijde Biesbosch. Het gebiedsplan Wijde Biesbosch is verder uitgewerkt d.m.v. uitvoeringsplannen Gat van den Ham en de Kleine Schans. In 2008 is hier middels deelprojecten verder uitvoering aan gegeven. Het gebied Gat van de Ham is nader afgebakend en beschreven in het integraal gebiedsplan Gat van den Ham. Met het integrale en vrijwillige kavelruilproject wordt geprobeerd om meerdere doelen uit dit deelgebiedsplan te realiseren. De gemeente tracht met name natte EVZ’s te realiseren. In het nieuw op te stellen bestemmingsplan Buitengebied zal het gebiedsplan geborgd worden. 7.1.2. (Gedeeltelijk) actualiseren van de structuurvisieplus In 2008 is een eerste aanzet gemaakt met het opstellen van een kaderstellende notitie t.b.v. de gedeeltelijke actualisering van de SV+. 7.1.3 Het ter hand nemen en aanleggen van een ecologische verbindingszone (EVZ’s) Voor het waterschap Brabantse Delta zijn in 2008 twee ruimtelijke procedures doorlopen om belangrijke delen van de EVZ Spoorzone en de EVZ Mark – Zwaluwse Haven te kunnen realiseren. Tevens is een wijzigingsprocedure doorlopen voor delen van de oostelijke spoorzone. Daarnaast zijn gronden verworven t.b.v. het kunnen realiseren van EVZ’s in het gebied Gat van den Ham t.b.v. integrale kavelruil. Met het ingestelde stimuleringskader groen blauwe diensten wordt de aanleg van EVZ’s door agrariërs en particulieren gestimuleerd. Verder is gewerkt aan het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst met het waterschap om de gecombineerde opdracht voor de EVZ’s voortvarend op te kunnen pakken. De gemeente heeft een bijdrage aan het waterschap geleverd t.b.v. de aanleg van een faunapassage in de Sluizeweg.

36

7.2.1

Een verhoging van de kwaliteit van de leef- en woonfunctie van de Drimmelense kernen. Realisatie van ruimtelijke projecten waarbij zowel volkshuisvestings-, economische, milieu, ruimtelijke als maatschappelijke aspecten onderdeel uitmaken van de (integrale) planontwikkeling, met als belangrijkste uitgangspunt een inrichting die recht doet aan de gebiedsspecifieke kwaliteiten van natuur, landschap en cultuurhistorie en een goed woonklimaat. Er ligt een nadrukkelijke koppeling met het gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid zoals dat is neergelegd in de Woonvisie 2004+ en de evaluatie van de Woonvisie 2004+. In 2008 is gewerkt aan grotere woningbouwprojecten zoals Lage Zwaluwe-West, herinrichting Oranjeplein/Zonzeel, Made-oost en de ontwikkeling van Prinsenpolder. Met het project Brede School te Hooge Zwaluwe en de daarin opgenomen voorzieningen wordt een bijdrage geleverd aan het verhogen van de leefbaarheid in deze kern. Kleinere plannen zoals de Kloosterstraat, Blasiuskerk, Brugdam zijn in uitvoering gebracht, en plannen zoals Plukmadehof, Beukenhof en Zusterflat hebben de ruimtelijke procedure in 2008 grotendeels doorlopen en staan op het punt van uitvoering. Individueel heeft de gemeente in 2008 haar medewerking verleend aan enkele verzoeken tot mantelzorg.

7.3.1

Een duurzaam en vitaal buitengebied zoals vastgelegd in het gebiedsplan Wijde Biesbosch. Zie activiteit bij 7.1.1.

7.4.1

Bestemmingsplannen zijn actueel en digitaal toegankelijk. Het opstellen van één bestemmingsplan voor het gehele buitengebied van de gemeente is uitgangspunt. In 2008 heeft een veldinventarisatie plaatsgevonden, is de nota van uitgangspunten opgesteld en is de BIO visie (Buitengebied In Ontwikkeling) opgesteld.

7.4.2

Verder digitaliseren en toegankelijk maken van alle gemeentelijke bestemmingsplannen. De digitaliseringseis van de nWro is per 1 juli 2009 verplicht. In 2008 is bekeken hoe de huidige bestemmingsplannen eenvoudig kunnen worden gedigitaliseerd en waar mogelijk worden ontsloten.

7.4.3

Bijhouden register van vrijstellingen (artikel 11, 15, 17, 19 WRO). Een overzicht van de gevoerde vrijstellingen is bijgehouden en beschikbaar.

7.4.4

Gedeeltelijk actualiseren van de StructuurvisiePlus. Zie activiteit bij 7.1.2.

Verbetering van de dienstverlening aan de burger door modernisering van regelgeving (samenvoegen of vereenvoudigen). 7.5.1 Implementeren van de omgevingsvergunning in de gemeentelijk organisatie. Zie toelichting grote projecten. Realiseren van het gemeentelijk woningbouwprogramma, waarvan 60% koop en 40% huur. 7.6.1 Het laten realiseren van woningen, waarvan 60% koop en 40% huur. Overeenkomstig hetgeen gesteld in de Woonvisie 2004+ wordt dit percentage verdeeld over de woningbouwprojecten nagestreefd. De percentageverhoudingen kunnen per project verschillen. Dit is vaak afhankelijk van de grondeigendomssituatie. De genoemde percentageverhoudingen zijn dan ook geen blauwdruk voor elk plan. Over 2008 gezien wordt het percentage 40% huur niet gehaald. Dit percentage ligt over 2008 gezien op 17 %. 7.6.2

Cijfermatige woningbouwmonitor bijhouden en indien daar aanleiding voor is het aanpassen van het woningbouwprogramma. In 2008 is de cijfermatige woningbouwmonitor continue bijgehouden en geactualiseerd.

37

7.6.3

Actief samenwerken met woningstichtingen, zorginstellingen en bewonersorganisaties om de woningbouw te stimuleren door middel van structureel overleg. Er heeft veelvuldig overleg plaatsgevonden met externe overlegpartners om zo goed mogelijk invulling te geven aan (zorg)woningbouwprojecten.

7.6.4

Actualiseren van prestatieafspraken met de gemeentelijke Woningstichtingen. De prestatieafspraken worden jaarlijks tegen geactualiseerd en vastgesteld. Zo ook in 2008, wat heeft geleid tot nieuwe prestatieafspraken.

Meer betaalbare woningen realiseren voor de doelgroepen starters en senioren. 7.7.1 Uitvoering geven aan het startersbeleid. De notitie startersbeleid vastgesteld door de raad is als toetsingskader gehanteerd bij diverse woningbouwprojecten over 2008. 7.7.2

Het realiseren van starterswoningen. De notitie startersbeleid en de notitie Sturingscriteria woningbouwlocaties zijn door de raad vastgesteld en als toetsingskader gehanteerd bij diverse woningbouwprojecten over 2008, met als insteek het meer sturen op de doelgroepen van beleid. Dit impliceert meer bouwen voor doelgroepen starters en senioren. In 2008 is het plan Brouwerijstraat Wagenberg (Rabobank) opgeleverd dat voorziet in starters- en seniorenwoningen.

7.7.3

Het realiseren van seniorenwoningen. Het plan Brouwerijstraat Wagenberg voorziet deels in seniorenwoningen. Daarnaast is in Made het plan Blasiuskerk opgeleverd dat grotendeels voorziet in levensloopbestendige woningen, welke geschikt zijn voor senioren.

Het scheppen van een veilig en leefbaar woonbaar leefmilieu. 7.8.1 Starten met toepassen Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) bij nieuwbouwprojecten woningbouw en specifieke cursussen volgen op het gebied. Het woningbouwproject van Woningstichting Volksbelang op de hoek Adelstraat / Meidoornlaan te Made is het eerste project waarop bij de bouwvergunning getoetst is op het politiekeurmerk. Vanwege de ondercapaciteit bij het cluster bouwen woningtoezicht en de focus die op plantoetsing lag zijn nog geen cursussen op dit gebied gevolgd. 7.8.2

Infrastructuur en groeninrichting als maatwerk aanbrengen. Uitgangspunt voor alle woningbouwplannen is dat er nadrukkelijk aandacht zal zijn voor de kwaliteit van de inrichting van de infrastructuur, de inrichting van de openbare ruimte (kwaliteitseisen, duurzaamheid) en voldoende groen in de plannen. Dit vanuit de gedachte dat deze in belangrijke mate bijdragen aan een goede leefomgeving en daarmee ook woonbeleving.

Het versterken van het gemeentelijk bouwtoezicht. 7.9.1 Vaststellen bouwbeleidsplan. Door het openstaan van vacatures binnen het cluster bouwen en wonen gedurende heel 2008 is het noodzakelijk geweest voor de beleidsmedewerker bouwen woningtoezicht meer tijd heeft besteed aan het ondersteunen van collega’s bij het behandelen van bouw aanvragen. Hierdoor is het aantal uren dat aan beleidstaken is besteed substantieel beperkt. De resterende uren voor beleidstaken zijn voornamelijk toegepast voor het ontwikkelen van een gewijzigde Welstandsnota. Gevolg is echter dat het bouwbeleidsplan is doorgeschoven op de planning. In het tweede kwartaal van 2009 zal weer een aanvang worden gemaakt met het uitwerken van het bouwbeleidsplan. 7.9.2

Het verhogen van het aantal preventieve bouwcontroles (controle tijdens de bouw). In 2007 is de capaciteit voor bouwtoezicht opgeschroefd van 0,6 tot 1,0 fte. In 2008 is de capaciteit voor bouwtoezicht echter niet uitgebreid, waardoor verhoging van het aantal preventieve controles niet mogelijk is.

7.9.3

Het uitvoeren van integrale handhavingscontroles (opsporing van illegale bouw) Het opsporen van illegale bouwwerken heeft in 2008 hoofdzakelijk plaatsgevonden n.a.v. meldingen. Wanneer een multidisciplinaire aanpak vereist is worden deze controles integraal (door zowel een ambtenaar bouwtoezicht als een ambtenaar handhaving) uitgevoerd.

38

7.9.4

Het controleren van gereed meldingen In 2008 is een inhaalslag gemaakt met de controle op gereed meldingen. Om dit uit te kunnen voeren binnen de beschikbare capaciteit zijn de controles minder diepgaand uitgevoerd als in de regel is gewenst. Dit heeft echter wel tot gevolg gehad dat meer controles op gereed meldingen zijn uitgevoerd en een groot deel van de achterstand is weggewerkt.

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties:

kadaster klokken en uurwerken monumenten ruimtelijke ordening woningbouw stads- en dorpsvernieuwing volkshuisvesting bouwzaken woonwagencentrum grondzaken

Totaal lasten kadaster klokken en uurwerken monumenten ruimtelijke ordening woningbouw stads- en dorpsvernieuwing volkshuisvesting bouwzaken woonwagencentrum grondzaken


Realisatie 2007


na wijziging 2008

Realisatie 2008

10.406

18.798

19.048

11.002

8.486

7.076

7.163

16.854

112.737

67.414

73.939

115.770

634.487

371.258

546.370

741.428

7.640

5.093

5.115

5.400

18.377

17.579

17.579

17.579

96.388

99.493

108.888

103.390

579.477

688.282

777.982

834.578

25.940

16.762

16.725

18.311

6.291.184

1.397.449

9.671.715

7.437.168

7.785.123

2.689.204

11.244.524

9.301.478

-

-

1.500

-

4.117

4.250

1.750

2.080

160.831

53.468

129.147

166.272

9.952

10.332

11.357

10.283

39.968

-

-

-

111.212

103.292

108.241

109.282

275.726

600.000

817.287

819.492

27.760

6.405

6.227

6.227

6.599.782

1.041.120

10.926.580

7.565.511

7.230.849

1.818.867

12.000.589

8.679.147

554.274

870.337

756.066-

622.331


monumenten Restauratie Molen "De Arend"

30.882 30.882

Restant eind 2007

193 193

Uitgaven 2008

0 -


30.690 30.690

193 193

39


Aantal uitgevoerde uitvoerings-plannen Wijde Biesbosch Aantal uit werkgroepen voortvloeiende initiatieven Fase in bestemmingsplan-procedure b.p. buitengebied

Werkelijk 2006 0

Werkelijk 2007

-

Begroot 2008 1 1

Inventarisa- Voorbereitiefase ding

Conceptvoorontwerp Realisatie implementatie omgevingsvergunning inde Oriëntatie- In uitvoering Uitvoering organisatie fase Aantal geschrapte c.q. vereenvoudigde regels Voorberei- In uitvoering Uitvoering ding Realisatie startersbeleid Startnotitie Uitvoering Realisatie voorbereiding pilot goedkope Ontwikke- In uitvoering Begelei-ding starterswoningen ling Totaal aantal gerealiseerde woningen

63

Aantal gerealiseerde starterswoningen Aantal gerealiseerde seniorenwoningen Aantal gerealiseerde huurwoningen Aantal aan PKVW getoetste bouwvergunningen (nieuwbouw) Score uit burgerenquête t.a.v. leefbaarheid Realisatie bouwbeleidsplan

6 -

Aantal bouwcontroles (incl. gereedmeldingen) Aantal stilleggingen Formatie bouwtoezicht als percentage van de totale formatie bwt

40

Voorbereiding

10%

Werkelijk 2008

53

Voorbereiding Uitvoering Uitvoering Uitvoering Begeleiding / uitvoering

150

104 (50 reguliere woningen, 54 wooneenhe den zorg)

70

6 8 8 0

17 1

60 150

Voorbereiding 304 6 18%

Realisatie 287 10 20%

Voorbereiding 360 4 20%

41

8.

Zorg

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? In 2010 is 75% van de klanten en mantelzorgers tevreden over de Wmo dienstverlening (informatievoorziening, verleende zorg en ondersteuning) 8.1.1 Uitvoering WMO-loket als onderdeel van de frontoffice van het gemeentehuis Bij de start van de Wmo per 2007 is het Wmo loket ingesteld, waar klanten met hun vragen over de Wmo terecht kunnen en aanvragen kunnen indienen voor individuele Wmo-voorzieningen, zoals gebruik van de deeltaxi en hulp bij het huishouden. 8.1.2

Verstrekking van individuele voorzieningen op grond van verordening en beleidsregels en periodieke evaluatie van de uitvoering van de verordening Op grond van de verordening en beleidsregels Wmo is in 2008 uitvoering gegeven aan verstrekking van de individuele voorzieningen. Najaar 2008 zijn de verordening en beleidsregels in overleg met het Platform Wmo geëvalueerd. De gemeenteraad heeft eind 2008 de herziene verordening Wmo 2009 vastgesteld. De aangepaste beleidsregels worden begin 2009 ter besluitvorming aan het college voorgelegd.

8.1.3

Uitvoering geven aan cliëntenparticipatie In 2008 heeft periodiek overleg plaatsgevonden met het Platform Wmo en andere overlegorganen.

8.1.4

Uitvoering van het vierjarig beleidsplan WMO De gemeenteraad heeft begin 2008 het vierjarig beleidsplan Wmo vastgesteld, dat de basis biedt voor de uitvoering van de Wmo de komende jaren. Per maart 2008 is een projectleider Wmo gestart ten behoeve van de uitvoering van het beleidsplan.

8.1.5

Uitvoeren van een jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek De gemeente is verplicht tot het uitvoeren van een jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek. Uit het eerste klanttevredenheidsonderzoek over het jaar 2007, dat voorjaar 2008 is gepresenteerd, blijkt dat ruim 90% van de Wmo-klanten tevreden is over de Wmo-dienstverlening.

Het beperken van het verstrekken van uitkeringen aan de doelgroep WWB-ers tot 30 jaar 8.2.1 Start van Work First Het aantal jongeren, dat een beroep doet op de Gemeente voor een WWB-uitkering, is beperkt. Toch is het wenselijk om jongeren zo snel mogelijk aan het werk te krijgen en uit te uitkering te houden c.q. te krijgen. Derhalve is medio 2008 gestart met Work First voor de doelgroep tot 35 jaar bij Wava-Go met Work First, waarbij ook jongeren gestimuleerd worden aan om het werk te gaan. 8.2.2

42

Uitvoering van het werkgeversservicepunt In samenwerking met de gemeenten Oosterhout en Geertruidenberg, CWI en UWV zijn afspraken gemaakt om de zogenaamde ketenaanpak te verstevigen gericht op toestroom naar werk en het beperken van een uitkeringsaanvraag. Eind 2007 is in dit kader het werkgeversservicepunt (WSP) gestart gericht op het matchen van vacatures en werkzoekenden in de regio Drimmelen, Oosterhout en Geertruidenberg. Begin 2008 is het WSP geopend. Het werkgeverservicepunt wordt begin 2009 geëvalueerd en vindt besluitvorming plaats over continuering.

In het kader van de modernisering van de WSW wordt onderzoek gedaan naar een efficiëntere en effectievere uitvoering van de WSW 8.3.1 Voorbereiding en implementatie van de nieuwe WSW Per 2008 is de nieuwe Wet Sociale Werkvoorziening in werking getreden, gericht op een modernisering van de sociale werkvoorziening. De belangrijkste kenmerken van de nieuwe wet zijn de versterking van de positie van de SW-geïndiceerden en de vergroting van de gemeentelijke verantwoordelijkheid. Ter uitvoering van de wet heeft de gemeenteraad medio 2008 de verordeningen met betrekking tot cliëntenparticipatie en persoonsgebonden budget begeleid werken vastgesteld, tevens zijn de uitgangspunten ten aanzien van het wachtlijstbeheer vastgesteld. Voor de uitvoering van de Wsw ontvangt de gemeente per 2008 een jaarlijks budget van het Rijk voor uitvoering van de taakstelling in SW-plaatsingen. 8.3.2

Haalbaarheidsonderzoek naar mogelijkheden en financiële consequenties van een ontbinding van de gemeenschappelijke regeling Wava door de 6 aangesloten gemeenten De afgelopen jaren zijn reeds diverse maatregelen genomen om tot een gezonde financiële positie van Wava/Go te komen, zoals het afstoten van panden, uitstel aflossing van de achtergestelde lening en het bevriezen van de jaarlijks aflopende gemeentelijke bijdrage. Ook zijn “de teugels aangehaald” en beperkt Wava/Go zich tot haar kerntaken. Voorjaar 2008 heeft de raad ingestemd met de begroting 2008 van de WAVA en is de exploitatiebijdrage verhoogd. Uit de tussentijdse cijfers 2008 blijkt dat WAVA binnen bedoelde begroting blijft met zelfs een voorzichtige schatting op een gunstiger resultaat. De ontwerpbegroting 2009 is eind 2008 vastgestel. Najaar 2008 is een visie voor de toekomst opgesteld, waarin ook de consequenties van ontbinding door de zes aangesloten gemeenten wordt meegenomen. Voorjaar 2009 wordt de visie aan de gemeenteraad voorgelegd.

Per 2008 is bekend in hoeverre Drimmelen ouderenproof is en welke stappen gezet moeten worden om alle kernen ouderenproof te maken 8.4.1 Afronding project ouderenproof en besluitvorming over vervolgacties Begin 2008 is het eindrapport Ouderenproof aangeboden. Hiermee is inzichtelijk gemaakt in hoeverre de Gemeente Drimmelen ouderenproof is en welke aanpassingen de komende jaren nodig zijn om alle kernen ouderenproof te maken. In samenwerking met de verankeringsgroep is in 2008 een start gemaakt met de uitvoering van de verbeterpunten. 8.4.2

Uitvoering van de nota ouderenbeleid, inclusief afstemming met de WMO, en het in beeld brengen van de jaarlijkse stand van zaken In 2008 is uitvoering gegeven aan de “Nota Ouderenbeleid Drimmelen inbeeld 20052008”. In overleg met alle relevante organisaties is eind 2008 een start gemaakt met herijking van het ouderenbeleid. Besluitvorming vindt voorjaar 2009 plaats.

8.4.3

Verdere planvorming m.b.t. de volgende projecten: zorg in combinatie met de brede school in Hooge Zwaluwe, verplaatsing van de Ganshoek in Lage Zwaluwe, pilot woonservicezone in Lage Zwaluwe en verbreding naar de andere kernen en opwaardering van de steunpunten in Wagenberg en Made. In 2008 is uitvoering gegeven aan genoemde projecten.

In 2010 is het welzijnswerk in de Gemeente Drimmelen versterkt door middel van onderlinge samenwerking 8.5.1 Op grond van de intentieverklaringen vervolgstappen uitzetten met betrekking tot samenwerking van de welzijnsinstellingen in Drimmelen Op grond van het onderzoeksrapport “Samenwerking welzijnsinstellingen Drimmelen” zijn in 2008 de nodige vervolgstappen gezet tot versterking van de welzijnsorganisaties in Drimmelen. Per 1 januari 2008 is Blitz opgegaan in Surplus Welzijn (stichting de Markenlanden). De stichting Peuterspeelzaalwerk Drimmelen, Stichting Katholiek Onderwijs Drimmelen en de gemeente hebben eind 2007 een intentieverklaring ondertekend gericht op het nader onderzoeken van de samenwerkingsmogelijkheden. Het onderzoekstraject is 2008 afgerond, verdere uitvoering vindt plaats in 2009. Stichting Vluchtelingenwerk Drimmelen werkt inmiddels intensief samen met de collega-instellingen in Geertruidenberg en Werkendam. Gestreefd wordt naar verdere bestuurlijke samenwerking.

43

De Stichting Welzijn Ouderen (SWO) is een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met Zorgcentrum De Wijngaerd en Woningstichting Volksbelang ten behoeve van de verbetering van de dienstverlening aan Ouderen in Drimmelen. SWO is in 2008 verhuisd naar gezondheidscentrum het Vierendeel in Made, waarbij de gemeenteraad heeft ingestemd met een verhoging van de subsidie ten behoeve van de huisvesting. Zo zijn voordelen gecreëerd voor ouderen op het gebied van zorg en dienstverlening. Met betrekking tot de uitvoering van de Wet Kinderopvang wordt meer nadruk gelegd op handhaving van de wettelijke kwaliteitseisen 8.6.1 Uitvoering van de verordening kinderopvang en handhavingsbeleid kinderopvang In 2008 is uitvoering gegeven aan de gemeentelijke taken op het gebied van kinderopvang, zoals bijhouden van het openbaar register van kinderopvanginstellingen, subsidiëring aan de doelgroepen en handhaving van de kwaliteit. 8.6.2

Bemiddelen en faciliteren m.b.t. realisering van buitenschoolse opvang op iedere basisschool Vanaf schooljaar 2007-2008 zijn de schoolbesturen verplicht buitenschoolse opvang aan te bieden indien daar behoefte aan is. De buitenschoolse opvang in de Gemeente Drimmelen is inmiddels toereikend. De kinderopvangorganisaties in Drimmelen zijn in overleg met de sportverenigingen met betrekking tot aanvullende mogelijkheden voor buitenschoolse opvang.

In 2008 is een nieuwe nota Volksgezondheid vastgesteld, waarin maatwerk is geregeld voor specifiek Drimmelense gezondheidsproblemen en de aanpak hiervan 8.7.1 Uitvoering van een nieuw vierjarig lokaal volksgezondheidsplan De Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid verplicht gemeenten elke vier jaar een nota volksgezondheid vast te stellen. Eind 2008 heeft de gemeenteraad de nieuwe nota volksgezondheid 2008-2011 vastgesteld. In de nota zijn beleidsvoornemens en speerpunten op het gebied van lokaal volksgezondheidsbeleid voor de komende vier jaar geformuleerd. In 2010 is er een toename van het aantal bereikte slachtoffers van huiselijk geweld door inzet van het steunpunt huiselijk geweld 8.8.1 Uitvoering geven aan de publiciteitscampagne Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld In 2008 is uitvoering gegeven aan de publiciteitscampagne, de Gemeente Drimmelen heeft onder andere in de hal van het gemeentehuis aandacht gevraagd voor het Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld. 8.8.2 Uitvoering geven aan de werkzaamheden door het Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld Het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld is in 2003 op projectbasis van start gegaan en heeft een looptijd tot en met 2009. Voorjaar 2008 heeft het college ingestemd met het project Versterking aanpak huiselijk geweld. Dit project is gericht op implementatie van de Wet tijdelijk huisverbod bij huiselijk geweld, het intensiveren van hulpverlening bij geweld in afhankelijkheidsrelaties en een onderzoek naar de beschikbare en gewenste opvangcapaciteit. Overige 8.9.1 Uitvoering vervolgtraject fraudeaanpak De gemeente Drimmelen ontvangt van het Rijk vanaf 2007 voor een periode van vier jaar gelden voor Opsporing en controle (Fraudeaanpak) door middel van een integratie-uitkering in het gemeentefonds. Binnen sociale zaken is een van de casemanagers vrijgemaakt voor een tweetal dagen per week voor fraudepreventie. Inmiddels is binnen Sociale Zaken een stevige basis gelegd voor preventie en aanpak van fraude, die de komende jaren verder geconcretiseerd en uitgevoerd wordt. 8.9.2

44

Uitvoering verordening Inburgering Drimmelen Uitvoering heeft in 2008 plaatsgevonden op basis van de Verordening Inburgering Drimmelen, die voorjaar 2007 door de gemeenteraad is vastgesteld. De uitvoering met betrekking tot trajectgeleiding en voorlichting is uitbesteed aan de stichting Vluchtelingenwerk Drimmelen. Duale trajecten, bestaande uit taalstudie en voorbereiding op de arbeidsmarkt, worden ingekocht bij ROC West Brabant en diverse reïntegratiebedrijven.

8.9.3

Herijking minimabeleid De gemeenteraad heeft medio 2008 ingestemd met de nota middelen voor intensivering van het armoedebeleid op het Leergeld, Jeugdsportfonds, Voedselbank, uitbreiding uren voorlichting op scholen. In 2009 zal een onderzoek consequenties van de Drimmelenpas.

Armoedebeleid en extra gebied van de stichting schuldhulpverlening en plaatsvinden naar de

8.9.4

Herijking procedure bezwaren sociale zaken De gemeentelijke werkwijze met betrekking tot de behandeling van bezwaren sociale zaken was aan een herijking toe. Op grond van een extern advies heeft het college besloten om per 2009 de bezwaarschriften sociale zaken af te laten handelen door de algemene bezwarencommissie van de Gemeente Drimmelen. Najaar 2008 zijn de nodige voorbereidingen getroffen voor de implementatie per 2009, waaronder vaststelling door de gemeenteraad van de aangepaste verordening bezwaar, werving extra leden voor de bezwarencommissie en aanstelling van een extra secretaris.

8.9.5

Uitvoering Generaal Pardon Drimmelen heeft extra huisvestingstaakstelling gekregen in het kader van het generaal pardon. Uitvoering verloopt volgens planning.

8.9.6

Voorbereiding en invoering DKD en éénmalige gegevensuitvraag Werk en Inkomen Het Digitaal Klant Dossier is vanaf het eerste kwartaal 2008 operationeel.

8.9.7

Uitvoering van per 2008 afgesloten contracten met de professionele welzijnsorganisaties In 2008 is uitvoering gegeven aan de afgesloten contracten met diverse organisaties, zoals SWO, en Surplus Welzijn.

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2007 volwassenen- en basiseducatie bijstandsverlening werkeloosheid-/werkgelegenh inkomensvoorziening maatschappelijke begeleiding ouderenzorg zorg voor gehandicapten vluchtelingenzorg wmo kinderdagopvang WMO gehandicaptenvoorzieningen gezondheidszorg

Totaal lasten volwassenen-/basiseducatie bijstandsverlening werkeloosheid-/werkgelegenh inkomensvoorziening maatschappelijke begeleiding ouderenzorg zorg voor gehandicapten vluchtelingenzorg wmo kinderdagopvang WMO gehandicaptenvoorzieningen gezondheidszorg



na wijziging 2008

Realisatie 2008

515.095

508.113

547.426

543.276

2.273.735

2.360.079

2.254.039

2.132.539

1.847.475

3.290.216

3.039.278

2.940.602

275.352

318.403

259.565

255.649

197.000

202.603

202.103

204.097

286.858

274.407

278.523

283.991

8.016

4.895

4.895

5.718

145.773

102.527

173.616

8.768

2.087.926

2.111.774

2.280.616

2.165.277

19.868

42.433

32.433

16.820

1.569.312

1.485.311

1.538.658

1.740.209

884.823

894.129

1.060.525

1.030.409

10.111.233

11.594.890

11.671.677

11.327.356

508.378

500.000

539.313

539.313

1.359.104

1.452.539

1.369.808

1.358.028

393.118

3.054.000

2.686.686

2.573.677

259.606

291.764

232.918

235.209

-

-

-

-

9.076

1.150

2.146

2.219

2.834

2.715

2.715

1.868

120.301

28.338

99.427

95.177-

227.415

229.310

207.873

-

-

-

-

236.397

98.890

191.140

199.107

170.205

374.485

328.794

362.920

374.755

3.490.714

5.987.500

5.694.946

5.359.203

6.620.519

5.607.390

5.976.731

5.968.153

45

Tabelinvesteringen: Voor dit programma zijn geen kredieten opgenomen in de jaarrekening.

Prestatie-indicatoren Tevredenheid WMO-dienstverlening Aantal WMO-verstrekkingen (Vervoer, hulpmiddelen, woonaanpassingen), huishoudelijke zorg) *2 Aantal Wmo-aanvragen (idem) Aantal WWB-uitkeringen (incl. IOAW, IOAZ en Bbz) * tot 30 jaar Aantal WSW-ers Aantal kindplaatsen dagopvang Aantal kindplaatsen buitenschoolse opvang Percentage gecontroleerde kinderdagverblijven in het kader van handhaving

Werkelijk 2007 94% 2.241

Begroot Werkelijk 2008 2008 50% *1 2.150 2.200

760 119

1.200 110

11 115

115

13

25%

Aantal door GGD uitgevoerde inspectieonderzoeken

75

25%

80%

75

75

*1 voorjaar 2009 worden de resultaten van het klanttevredenheidsonderzoek Wmo bekend *2 Aanvragen Wmo 2008 Verstrekkingen Wmo 2008 Rolstoelen 187 Hulpmiddelen 400 Vervoer 399 Pashouders Wmo 1.100 Woonvoorzieningen 252 Senioren 100 Huishoudelijke zorg 407 Huishoudelijke zorg 600

46

6 109 190 250 25%

12

Percentage gerealiseerde BSO-en op basisscholen Aantal bereikte slachtoffers huiselijk geweld

1.245 118

47

9.

Milieu

De hoofddoelstelling van het programma Milieu is: Het bereiken van en onderhouden van een duurzame leefkwaliteit in Drimmelen met als uitgangspunt het doelbewust nemen van eigen verantwoordelijkheid. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 9.8

Waarborgen en streven naar verbetering van de milieukwaliteit van het eigen gemeentelijk grondgebied en uitvoering geven aan internationaal, nationaal en provinciaal beleid en regelgeving Meer aandacht voor duurzaamheid en bescherming van de fysieke leefomgeving De vervuiler betaalt. Het beperken van de hoeveelheid afval die de burgers aanbieden. Tevredenheid over de inzamelmethodiek bij de burgers Burgers en bedrijven zijn op de hoogte van doel en achtergronden van milieubeleid en zijn op de hoogte van wat er in de gemeente op milieugebied speelt Gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen reduceren tot nul Milieuhinderlijke bedrijven worden indien mogelijk uitgeplaatst Vermindering van de overlast van honden

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? Waarborgen en streven naar verbetering van de milieukwaliteit van het eigen gemeentelijk grondgebied en uitvoering geven aan internationaal, nationaal en provinciaal beleid en regelgeving. 9.1.1. Uitvoering geven aan het Milieu-uitvoeringsprogramma 2008 Het Milieu-uitvoeringsprogramma 2008 (MUP 2008) is tegelijk met het milieubeleidsplan 2007-2010+ vastgesteld. Naar aanleiding van het milieujaarverslag 2007 heeft echter wel een bijstelling van het MUP 2008 plaatsgevonden (vastgesteld door B&W op 8 juli 2008). In 2008 is het softwarepakket milieustuur.nl aangeschaft om de realisatie van het milieubeleidsplan te kunnen monitoren. Eind september 2008 hebben alle betrokken medewerkers een instructie over het gebruik gehad. Vanaf 2009 zal het instrument daadwerkelijk worden ingezet ten behoeve van de monitoring. Hiermee kunnen ook op eenvoudige wijze kwartaalrapportages en milieujaarverslagen gegenereerd worden. Ten behoeve van de realisatie van het MUP 2008 hebben we dit instrument nog niet kunnen inzetten. Verantwoording over de realisatie van het MUP 2008 vindt dus nog plaats via het milieujaarverslag 2008, dat in de eerste helft van 2009 zal worden opgesteld. 9.1.2

48

Implementeren van de omgevingsvergunning in de organisatie (project) Eind november 2007 is gestart met het project, dat uit 2 fases bestaat: opstellen implementatieplan en uitvoeren implementatieplan. De eerste fase bestond uit een kwantitatieve analyse (soort, aantal en samenloop van vergunningen, die onder de Wabo komen te vallen) en een kwalitatieve analyse (interviews met medewerkers, MTleden en collegeleden over huidige werkwijze, samenwerking, cultuur en ambities, raadsbijeenkomst: uitleg over de Wabo en verwachtingen raad m.b.t. de Wabo in beeld brengen). Naar aanleiding van deze kwantitatieve- en kwalitatieve analyse zijn er actiepunten geformuleerd. Door deze uit te voeren, wordt de omgevingsvergunning in de organisatie ingevoerd. De resultaten van de kwantitatieve – en kwalitatieve analyse en de actiepunten zijn opgenomen in het implementatieplan. Naast het implementatieplan is er ook een communicatieplan opgesteld.

De eerste fase is in mei/juni 2008 afgerond. Daarna is gestart met de tweede fase van het project (uitvoeren implementatieplan). Dit gebeurt door 5 werkgroepen: 1. Samenwerking en documenten (aanpassen beleidsstukken en verordeningen, samenwerkingsafspraken maken met provincie en waterschap). 2. Werkprocessen en klantgerichtheid (behoefte-onderzoek burgers en bedrijven, ambitiebepaling, wabo-werkproces opstellen inclusief rollen, taken, bevoegdheden en competenties). 3. Handhaving (uitvoering 0-meting en opstellen en uitvoeren verbeterplan). 4. Communicatie (uitvoeren communicatieplan). 5. Digitalisering en ICT (aansluiting op de landelijke voorziening, inventarisatie huidige vergunningen- en registratiesystemen, aan de hand van het nieuwe werkproces inventariseren benodigde hardware en software, aanschaffen en implementeren benodigde hardware en software). De werkgroepen zijn druk bezig met de uitvoering. Omdat de inwerkingtreding van de Wabo uitgesteld is tot 1 januari 2010 loopt het project ook door in 2009. Streven is het project in juni/juli 2009 zover mogelijk af te ronden. Daarna kan worden proefgedraaid. 9.1.3

Verder implementeren van Externe Veiligheid in de organisatie (deelname aantal projecten). In oktober heeft er een coachingsochtend plaats gevonden als opmaat voor het ontwikkelen van een EV-beleidsplan. Er is een werkgroep geformeerd die het Externe veiligheidsbeleidsplan gaat opzetten. Dit wordt ondersteunt door SRE-milieudienst. In 2009 wordt dit afgerond. De nota Routering gevaarlijke stoffen is vastgesteld door de raad. Op basis van deze nota is besloten geen route gevaarlijke stoffen aan te wijze in Drimmelen. Tevens is het project risicocommunicatie opgestart ook dit project wordt in 2009 afgerond. Ook structureel wordt aandacht aan Externe veiligheid besteedt zoals in bestemmingsplannen, milieuhandhaving, vergunningverlening bij (LPG-) tankstations. In 2008 is de Risicokaart verder bijgewerkt.

9.1.4

Bijhouden milieusituatie risicovolle bedrijven. Dit heeft structureel aandacht .

9.1.5

Opstellen milieujaarverslag Over het jaar 2007 is er een milieujaarverslag opgesteld. Dit milieujaarverslag heeft geleid tot een bijstelling van het MUP 2008. Het milieujaarverslag en het aangepaste MUP 2008 zijn op 8 juli 2008 door B&W vastgesteld.

9.2.1

9.2.2

Meer aandacht voor duurzaamheid en bescherming van de fysieke leefomgeving Onderzoek juridische status lopende aanvraag voor realisatie van windmolens Ten aanzien van het huidige gemeentelijk windbeleid zal de vraag aan de gemeenteraad worden voorgelegd om zich uit te spreken ten aanzien van het huidige beleid en de voorkeur van de raad. In de overwegingen zal worden ingegaan op de gevolgen t.a.v. de lopende aanvraag (juridische status) voor realisatie van windmolens. Onderzoek doen naar alternatieve vormen van duurzame energie Dit wordt in regionaal verband opgepakt (West-Brabant, met ondersteuning van Milieu&Afval Regio Breda). Dit vloeit voort uit de door alle gemeenten binnen WestBrabant ondertekende Verklaring van Dussen. In deze verklaring zijn intenties afgesproken met betrekking tot het realiseren van duurzame energie, energiebesparing, het samen aanvragen van subsidies en dergelijke. In 2008 is met name gewerkt aan het opstellen van een regionaal projectenprogramma energie waarmee de gemeenten binnen de regio Breda een uitkering kunnen aanvragen op grond van de Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven (zie ook 9.2.3). In 2008 is ook gestart met de aanbesteding van het groenafval ten behoeve van biomassa. Dit traject wordt in 2009 afgerond.

49

9.2.3

Houden van een duurzaamheidsscan voor Drimmelen. Dit was een activiteit in het kader van het milieubeleidsplan 2007-2010+ gemeente Drimmelen. Gelet op de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid is besloten (B&W-besluit van 26 februari 2008) af te zien van het uitvoeren van een duurzaamheidsscan en het opstellen van een duurzaamheidsplan. In plaats daarvan is een aanvraag ingediend voor een uitlering op grond van de Stimuleringsregeling Lokaal Klimaatbeleid (co-financieringsregeling). Hierbij wordt de gemeente ondersteund door Milieu & Afval regio Breda en Senternovem. De aanvraag voor deze regeling is tegelijk een soort plan van aanpak met betrekking tot duurzame energie, energiebesparing, duurzaam bouwen en dergelijke. Als de aanvraag wordt gehonoreerd, kan worden gestart met de uitvoering. Deze loopt van 2009 t/m 2012.

9.2.4

Op basis van de duurzaamheidsscan opstellen van een plan van aanpak voor Drimmelen. Zie 9.2.3.

9.2.5

Verbreden duurzaamheid in andere beleidsterreinen. Indien de aanvraag op basis van de Stimuleringsregeling Lokaal Klimaatbeleid wordt gehonoreerd , dan krijgt duurzaamheid ook aandacht bij bijvoorbeeld woningbouw. Dit gebeurt door uitvoering te geven aan projecten, zoals energiebesparing bij bestaande woningen en nieuwbouw. Daarnaast is door de gemeenten Drimmelen, Geertruidenberg en Oosterhout en een vijftal woningcorporaties een convenant afgesloten met als doel het stimuleren van duurzaam bouwen. Tot slot is in het milieubeleidsplan een relatie gelegd tussen het nieuwe bestemmingsplan buitengebied en mogelijkheden op het gebied van duurzame energie. Op deze wijze wordt gestimuleerd dat duurzaamheid ook aandacht krijgt op de beleidsterreinen woningbouw, bestemmingsplannen en dergelijke. In 2008 is er op dit gebied dus nog niet veel gebeurd. Dit zal met name in 2009 en de jaren daarna aandacht krijgen.

De vervuiler betaalt. Het beperken van de hoeveelheid afval die de burgers aanbieden. Het doel van afvalinzameling en meer in het bijzonder van Diftar is het verminderen van de hoeveelheid in te zamelen afval door afvalpreventie en een betere scheiding, waardoor recycling mogelijk wordt. Daarnaast wordt er naar gestreefd om de afvalstoffenheffing, dan wel de lastendruk voor de inwoners te verminderen. Om te voorkomen dat afval op ongewenste wijze wordt afgevoerd (o.a. illegale dumpingen) zal het verscherpt toezicht hierop worden gecontinueerd. 9.3.1

Permanente aandacht voor afvalinzamelsysteem. Net als in 2008 zal er in 2009 permanente aandacht zijn voor de inzamelsystematiek en – resultaten. Hiervoor wordt de afvalinzameling continue gemonitord. Er wordt tweemaal per jaar een sorteeranalyse uitgevoerd op de scheiding en waar nodig wordt de systematiek voor separate stromen aangepast c.q. bijgesteld. Ook de afvalhoeveelheden per deelstroom worden continue gemonitord. Voor 2009 geldt een afname van het afvalaanbod met 5%.

9.3.2

Uitvoering geven aan het Verpakkingen Convenant: organiseren van een separate inzameling van kunststof verpakkingen. De implementatie van de separate inzameling e van kunststof verpakkingen zal in het 3 kwartaal (september) van 2009 worden ingevoerd.

Tevredenheid over de inzamelmethodiek bij de burgers. 9.4.1 Het houden van sorteeranalyses Tweemaal per jaar wordt er een afvalsorteeranalyse gehouden en een permanente monitoring van de afvalhoeveelheden per deelstroom. De resultaten hiervan geven meer inzicht in het scheidingsgedrag van de inwoners en kunnen mogelijk aanleiding geven voor het aanbrengen van wijzigingen c.q. aanpassingen in de inzamelsystematiek. 9.4.3

50

Aantal klachten Het aantal klachten is een maatstaf voor de organisatie van de huisvuilinzameling en de tevredenheid van de burgers daarover. De afhandeling van klachten is er op gericht om deze snel en adequaat af te handelen en hierover terug te koppelen naar de klager.

9.4.4

Houden van een burgertevredenheidsonderzoek Eind 2007-begin 2008 is er een burgertevredenheidsonderzoek gehouden. Dit onderzoek dient als nulmeting voor de komende jaren, gerekend vanaf 2008. De uitslag van het burgertevredenheidsonderzoek was positief te noemen. Na 2010 zal er wederom een burgertevredenheidsonderzoek worden gehouden.

Burgers en bedrijven zijn op de hoogte van doel en achtergronden van milieubeleid en zijn op de hoogte van wat er in de gemeente op milieugebied speelt. 9.5.1 Milieucommunicatie-activiteiten volgend op jaarschijf milieubeleidsplan Tal van projecten zijn uitgevoerd zoals de zwerfvuildag, basisscholen project groene voetstappen, warme truiendag, nacht van de nacht. Voor de basisscholen is het educatieve schip van stichting Reinwater aangemeerd geweest in Lage Zwaluwe. Gestart is met project Countdown 2010. In December heeft de officiele ondertekening plaatsgevonden. In 2009 zal hiervoor acties en beleid worden ontwikkeld. 9.5.2

Actieve communicatie van milieu-informatie met name via internet

Gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen reduceren tot nu. 9.6.1 Geleidelijk minder chemische onkruidbestrijdingsmiddelen toepassen In 2008 is nog gedurende het hele jaar gewerkt met de werkwijze DOB (Duurzaam Onkruid Beheer), welke voldoet aan recente wetgeving. Middels DOB wordt 'kwaliteitsniveau B' nagestreefd. Dit betekent selectief en gecontroleerd gebruik van chemische middelen, beperkt aangevuld met mechanische methode. De raad heeft bij vaststelling van de begroting 2009 besloten om vanaf 2009 getemporiseerd over te gaan op mechanische onkruidbestrijding volgens kwaliteitsniveau B zodanig dat per 1 januari 2012 overal mechanisch onkruid wordt verwijderd. Milieuhinderlijke bedrijven worden indien mogelijk uitgeplaatst. 9.7.1 Mogelijkheden onderzoeken naar verplaatsingsmogelijkheden voor milieuhinderlijke bedrijven en daarvoor de noodzakelijke ruimtelijke procedures opstarten c.q. begeleiden. Gezamenlijk met de bedrijvenfunctionaris wordt dit structureel bijgehouden en waar mogelijk acties ondernomen. In 2008 heeft in dit verband geen ontwikkelingen plaatsgevonden. Vermindering van de overlast van honden. 9.8.1 Communicatie met betrekking tot regels voor honden. Uitvoering geven aan meer toezicht en meer communicatie met betrekking tot regels voor honden. Momenteel zijn de mogelijkheden tot handhaving zeer beperkt. Afhankelijk van de inzet van BOA-capaciteit, zie punt 9.8.2, kan uitvoering gegeven worden aan meer en doelmatig toezicht. Conform afspraak is in het Carillon enkele keren aandacht besteed aan de gemeentelijke regels m.b.t. de hondenuitlaat. 9.8.2

Toezicht uitoefenen op regels (BOA’s) Als gevolg van een amendement is het raadsvoorstel hiervoor in november 2007 aangehouden. Het aan het amendement aangepaste raadsvoorstel is behandeld in de raadsvergadering van 29 mei 2008.Door gebrek aan capaciteit binnen de formatie Groen bij de afdeling Openbare Werken is het nog niet mogelijk geweest om uitvoering te geven aan het besluit. Begin 2009 zal dit worden opgepakt.

51

Wat heeft het gekost ? Tabel financiële consequenties:

reiniging hondenoverlastbestrijding milieu ongediertebestrijding destructie

Totaal lasten reiniging hondenoverlastbestrijding milieu ongediertebestrijding destructie


Realisatie 2007


na wijziging 2008

Realisatie 2008

2.288.206

2.449.022

2.891.885

3.026.515

145.648

154.064

160.013

138.257

341.852

346.145

706.774

394.354

4.152

5.972

9.265

8.493

678

5.786

5.403

992

2.780.537

2.960.989

3.773.340

3.568.611

2.788.379

2.939.437

3.377.473

3.542.054

145.631

154.063

177.394

175.623

26.112

1.928

6.801

8.639

-

-

-

-

-

-

-

-

3.561.667

3.726.315

2.960.122

3.095.428

179.585-

134.439-

211.673

157.704-

Tabelinvesteringen: Voor dit programma zijn geen kredieten opgenomen in de jaarrekening.

Prestatie-indicatoren Aantal milieuvergunningen Aantal meldingen (art. 8.40 en 8.19 Wet Milieubeheer) Deelname aan provinciale projecten Externe Veiligheid Totaal vermogen Duurzame Energie

Hoeveelheid afval per deelstroom

Afvalmonitor Sorteeranalyse Aantal afvalpublicaties Aantal klachten Afdoeningstermijn van klachten Uitgifte Afvalwijzer Aantal Publicaties in ‘t Carrillon Aantal via Website toegankelijke milieudocumenten Gebruikte hoeveelheid gebruikte onkruidbestrijdingsmiddelen Aantal uitgeplaatste bedrijven Aantal publicaties hondenoverlastbestrijding Aantal klachtbrieven hondenoverlast

Aantal klachtmeldingen hondenoverlast

Werkelijk 2006 30 75

Werkelijk 2007 15 75

Begroot 2008 10 75

Werkelijk 2008 7 34

Doel

5

3

1

2

1

Onbekend

2,70%

Onbekend

Onbekend

5% reductie in 2010

10 60

In afvalmoni- In afvalmoni- In afvalmoni- In afvalmoni- In afvalmonitor tor tor tor tor 6x 2x < 6 weken jaarlijks wekelijks 10

6x 2x Minus 10% < 6 weken jaarlijks wekelijks 20

6x 2x Minus 10% < 6 weken jaarlijks wekelijks 30

6x 2x Minus 10% < 1 week jaarlijks wekelijks

6x 2x Minus 10% < 1 week jaarlijks wekelijks

700 liter

< 700 liter

600 liter

200 liter

-

2

Reduceren tot nul 2

4 2 > 2007 1 10% minder 10% minder 10% minder dan in 2006 dan in 2007 dan in 2007

62

60

54

34

10% reductie t.o.v. voorafgaand jaar

Aantal processen verbaal hondenoverlast

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Aantal overtredingen tegen regels hondenoverlastbestrijding

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

In relatie B.O.A. In relatie B.O.A.

52

53

10.

Sociale infrastructuur

De hoofddoelstelling van het programma Sociale Infrastructuur is: Het programma is gericht op voorzieningen ten behoeve van de sociale leefbaarheid in de kernen. Hierbij gaat het om het beschikbaar stellen van accommodaties en het subsidiëren van instellingen en organisaties die zich inzetten ten behoeve van leefbaarheid en participatie. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5

In 2010 voelen burgers zich nog net zo verantwoordelijk voor hun leefomgeving als gemeten bij de burgerenquête in 2006 In 2010 zijn jongeren in de Gemeente Drimmelen op de hoogte van de mogelijkheden die zij hebben om binnen de gemeente vrijwilligerswerk te doen en worden vormen van kennismaking met vrijwilligerswerk aangeboden In 2010 stoppen minder jongeren in de leeftijdsgroep van 12 tot 17 jaar met sporten dan bij het sportdeelname onderzoek uit 2005 het geval was In 2010 maken sportverenigingen gebruik van het inzetten van sport als middel tot integratie, fair play, jeugdparticipatie en gezondheid In 2010 is het voorzieningenniveau in de kernen versterkt door onder meer realisering van een brede school, nieuwe sportvoorziening, steunpunt en zorgwoningen

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt? In 2010 voelen burgers zich nog net zo verantwoordelijk voor hun leefomgeving als gemeten bij de burgerenquête in 2006. 10.1.1 Opknappen kunstwerken van de kunstwerken in Drimmelen De kunstkring heeft in 2008 diverse kunstwerken in Drimmelen laten opknappen op grond van het vastgestelde onderhoudsplan kunstwerken. De gemeente is de laatste jaren regelmatig geconfronteerd met vernielingen c.q. beschadigingen aan diverse kunstwerken in de openbare ruimte. De bestaande voorziening voor herstel van kunstwerken is ontoereikend om de herstelwerkzaamheden uit te kunnen voeren. De gemeenteraad heeft derhalve in 2008 ingestemd met het verhogen van de voorziening onderhoud kunstwerken openbare ruimte per 2009(incidenteel € 50.000 te onttrekken aan het fonds bovenwijkse voorzieningen en een jaarlijkse storting in de voorziening van € 5.000 met indexering). 10.1.2 Uitvoering geven aan het adoptieplan kunstwerken In 2008 is hier geen aandacht aan besteed in verband met het ontbreken van ambtelijke capaciteit en tijd bij de kunstkring. Voor 2009 wordt aansluiting gezocht bij het wijkgericht werken, aangezien de wijkcoördinator met bewoners afspraken wil maken over het onderhoud van de eigen leefomgeving. Kunstwerken worden hierbij betrokken. In 2010 zijn jongeren in de Gemeente Drimmelen op de hoogte van de mogelijkheden die zij hebben om binnen de gemeente vrijwilligerswerk te doen en worden vormen van kennismaking met vrijwilligerswerk aangeboden. 10.2.1 WMO-loket inrichten t.b.v. informatieverstrekking aan jongeren over vrijwilligerswerk Dit onderdeel wordt meegenomen bij de realisering van een Centrum voor Jeugd en Gezin in Drimmelen. De Gemeente Drimmelen heeft van het Rijk de opdracht gekregen om per 2011 een centrum voor Jeugd en Gezin te realiseren, waaronder een fysiek loket voor ouders en jongeren. 10.2.2. Vrijwilligersstages organiseren c.q. maatschappelijke stages voor jongeren In 2011 wordt de maatschappelijke stage verplicht en de gemeente zal zich hierop voor moeten bereiden. Het rijk heeft hiervoor middelen beschikbaar gesteld aan gemeenten (via de algemene uitkering). In 2008 is gestart met de eerste voorbereidingen. In 2010 stoppen minder jongeren in de leeftijdsgroep van 12 tot 17 jaar met sporten dan bij het sportdeelname onderzoek uit 2005 het geval was. Uitvoering Bos-project. 10.3.1 Uitvoering Bos-project In 2007 is een aangepast plan opgesteld voor het Buurt-Onderwijs-Sport project (Bos), gericht op stimulering van het sportgebruik door jongeren. In 2008 is uitvoering gegeven aan het Bosproject. Inmiddels hebben bijna alle kinderen uit groep 5 t/m 8 deelgenomen aan het Kidsproject. Het kidsproject biedt een actief kennismakingsprogramma voor kinderen op de basisscholen.

54

10.3.2 Uitvoering Sportnota In 2008 is verdere uitvoering gegeven aan de sportnota. De gemeenteraad heeft in het kader van financiële reserve maatschappelijke knelpunten besloten om éénmalig een extra dotatie toe te voegen aan de onderhoudsvoorziening buitensport in de onderhoudsvoorziening Planon. Hiermee kan een aantal knelpunten in de buitensport opgelost worden. In 2008 is uitvoering gegeven aan de voorbereidingen voor uitvoering van deze besluiten Ook zijn in 2008 verdere stappen gezet m.b.t. vervanging c.q. de toekomst van een aantal binnensportaccommodaties. In 2010 maken sportverenigingen gebruik van het inzetten van sport als middel tot integratie, fair play, jeugdparticipatie en gezondheid. 10.4.1 Uitvoering Bos-project Zie punt 10.3.1 Uitvoering Sportnota 10.4.2 Zie punt 10.3.2 In 2010 is het voorzieningenniveau in de kernen versterkt door onder meer realisering van een brede school, nieuwe sportvoorziening, steunpunt en zorgwoningen. 10.5.1 Inrichting en ingebruikname tijdelijke sportvoorziening in Lage Zwaluwe en start bouw van nieuwe sporthal Realisering van een nieuwe sporthal in Lage Zwaluwe ter vervanging van sportzaal ’t Nieuwlandt maakt onderdeel uit van de planontwikkeling Lage Zwaluwe West. De realisering van een nieuwe sporthal en inrichting van een tijdelijke accommodatie maken onderdeel uit van de overeenkomst die Gemeente Drimmelen eind 2007 heeft afgesloten met de Bouwcombinatie voor uitvoering van het project Lage Zwaluwe West. In 2008 is de Ro-procedure voor de nieuwe sporthal vervolgd en in overleg met de gebruikers en de Bouwcombinatie zijn voorbereidingen getroffen voor inrichting en ingebruikname van de tijdelijke en bouw van de nieuwe sporthal. 10.5.2 Planvorming gymzaal als onderdeel van de planontwikkeling Oranjeplein Terheijden Vervanging van de gymzaal in Terheijden maakt procesmatig integraal onderdeel uit van het project Oranjeplein. De gemeenteraad heeft het college eind 2008 opdracht gegeven nieuwe varianten uit te werken voor de herontwikkeling van het Oranjeplein. Voorjaar 2009 vindt naar verwachting besluitvorming plaats over het project Oranjeplein, waaronder toekomstige acties met betrekking tot de gymzaal. 10.5.3 Planvorming m.b.t. vervanging gymzaal Romboutstraat Made De gymzaal Romboutsstraat in Made verkeert in een slechte staat van onderhoud waardoor de onderhoudskosten niet meer beheersbaar zijn. Vervanging is noodzakelijk. De afgelopen periode is gezocht naar mogelijkheden om budgettair neutraal vervanging te realiseren van de gymzaal. De gemeente is in gesprek met een externe partner voor de vervanging van de gymzaal op basis van een PPS-constructie. Besluitvorming vindt naar verwachting voorjaar 2009 plaats. 10.5.4 Besluitvorming m.b.t. verzoek Madese Boys De huidige accommodatie van voetbalvereniging Madese Boys is gedateerd en voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. Door een extra ledenaanwas was tevens behoefte aan meer kleedaccommodatie. De gemeenteraad heeft derhalve medio 2008 ingestemd met nieuwbouw van 14 kleedlokalen van voetbalvereniging Madese Boys ten laste van reserve maatschappelijke knelpunten en dekking van de meerkosten in de begroting 2009. 10.5.5. Besluitvorming m.b.t. behoud dan wel afstoten van enkele gemeentelijke gebouwen De gemeenteraad heeft najaar 2008 het voorstel voor het gemeentelijk vastgoedbeleid behandeld. Gelet op diverse onduidelijkheden heeft de raad geen besluit genomen over het beleid, maar het college verzocht om met een aanvullende visie op het gemeentelijk vastgoed te komen. De raad heeft bij vaststelling van de begroting 2009 ingestemd met verhoging van de jaarlijkse dotatie van Planon. 10.5.6. Evaluatie exploitatieovereenkomsten m.b.t. De Mayboom, De Cour en Plexat De tienjarige exploitatieovereenkomsten met Sportijn Drimmelen voor de sociaal culturele accommodaties De Mayboom, De Cour en Plexat eindigen in 2009 en 2010. In 2008 zijn de overeenkomsten door de stichting Zet geëvalueerd. De raad is najaar 2008 geïnformeerd over de evaluatie en het vervolgtraject. De gemeenteraad heeft zich tijdens het opiniërende debat eind 2008 uitgesproken voor aanbesteding van de exploitatie van de drie accommodaties. Besluitvorming en uitvoering van het besluit vindt in 2009 plaats.

55

Wat heeft het gekost? Tabel financiële consequenties: Realisatie 2007


na wijziging 2008

Realisatie 2008

472.967

491.978

502.408

498.240

1.172

11.073

20.637

1.176

120.037

123.304

123.304

119.545

openbaar bibliotheekwerk vrijwilligerswerk muziekonderwijs volksontwikkeling zwembaden binnensport accommodaties sportzaken buitensportaccommodaties kunst oudheidkunde volksfeesten/evenementen accomm. soc.cultureel werk

Totaal lasten

85.406

88.170

85.442

475.516

475.521

466.341

866.014

956.624

913.177

833.042

153.970

165.694

165.391

176.946

948.788

537.870

434.187

404.816

50.115

40.250

43.410

63.406

22.763

22.162

22.232

21.205

96.578

79.918

92.682

102.226

774.638

810.161

909.640

869.051

4.071.318

3.799.956

3.790.760

3.641.435

38.484

19.094

15.935

15.935

-

-

-

163

163

163

82

-

-

-

-

-

-

-

-

341.654

381.560

347.838

360.342

openbaar bibliotheekwerk vrijwilligerswerk muziekonderwijs volksontwikkeling zwembaden binnensport accommodaties sportzaken buitensportaccommodaties kunst oudheidkunde volksfeesten/evenementen accomm. soc.cultureel werk

47

38

38

38

100.274

101.248

98.001

98.478

9.215

12.634

15.658

15.658

6.083

6.204

6.204

6.162

-

-

-

-

172.931

181.902

174.329

170.601

668.850

702.843

658.166

667.296

3.402.468

3.097.113

3.132.594

2.974.140


91.987 472.290


Restant eind 2007

Uitgaven Uitgaven tm Restant 2008 2008 eind 2008

Binnensport Renovatie gymzaal Romboutsstraat Gymzaal Terheijden: Vloerafwerking gymzaal

28.709 30.094

28.709 30.094

58.803

58.803

-

-

28.709 30.094

-

58.803

Prestatie-indicatoren Percentage inwoners dat zich verantwoordelijk voelt voor eigen leefomgeving Aantal opgeknapte kunstwerken Percentage jongeren (12-17 jaar) dat stopt met sporten Aantal jeugdleden sportverenigingen (t/m 17 jaar) Bereik sportkennismaking op basisscholen

*1 *2

56

Werkelijk 2007 p.m. 11

Begroot 2008

Werkelijk 2008

Doel 94%

p.m.

100% (2011) 7%

3.122

3.250

p.m. *1

16

10%

18

8 *2

100%

Het Bos-project ,waaronder het Kidsproject, is pas in 2008 gestart Voorjaar 2008 zijn 3 basisscholen gestart met het Kidsproject Schooljaar 2008-2009 nemen 8 basisscholen deel aan het Kidsproject (te weten totaal 1169 leerlingen). Dit betekent dat 3 basisscholen nog niet deelnemen aan het project.

57

11.

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

De hoofddoelstelling van het programma Algemene Dekkingsmiddelen is: Het komen tot een structureel sluitende begroting. Het programma kent de volgende subdoelstellingen: 11.1 11.2

Het realiseren van een aanvaardbaar lastenniveau. Het goed benutten van bronnen.

Wat zouden we daarvoor doen en wat hebben we bereikt ? 11.1

Het realiseren van een aanvaardbaar lastenniveau. Tegenover alle lasten die de gemeente heeft, staan ook inkomsten. De belangrijkste inkomstenbronnen bestaan uit de lokale belastingen en bijdragen van het rijk. De onroerende zaakbelastingen en de algemene uitkering zijn de belangrijkste. De hoogte van de algemene uitkering is gebaseerd op de fysieke en sociale structuur van de gemeente. Voor gemeente Drimmelen is de hoogte nauwelijks beïnvloedbaar. Mutaties in de algemene uitkering door rijksbeleid geven ook mutaties in de exploitatie. Wel heeft een toename van het aantal woningen (en inwoners) een positief effect op de hoogte. Deze toename wordt in de berekening (ook meerjarig) meegenomen.

11.1.1

Het aantal burgers 2008 is t.o.v. 2007 met 48 toegenomen. Het aantal woningen bedraagt 11.305 en is t.o.v. 2007 met 241 toegenomen: Burgers Woningen

11.1.2

2007 26.575 11.064

2008 26.623 11.305

2009 26.626 11.349

De hoogte van de lokale lastendruk van de gemeente Drimmelen is een belangrijke factor voor haar burgers. Grote schommelingen in de jaarlijkse lasten zijn niet gewenst. Voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht zijn egalisatiereserves gecreëerd. Zo wordt een systeem van gesloten financiering met duurzame (100%) kostendekkendheid rioolrechten en afvalstoffenheffing verkregen. In de paragraaf Lokale heffingen wordt hier nader op ingegaan. Voor tariefegalisatie rioolheffing is op 1 januari 2008 in de reserve een bedrag beschikbaar van € 1.299.992. Van deze voorziening is voor 2008 een bedrag van € 57.646 onttrokken. De stand per 31 december 2008 bedraagt derhalve € 1.242.346. Voor tariefegalisatie afvalstoffenheffing is op 1 januari 2008 een bedrag beschikbaar van € 504.895. Van deze egalisatiereserve is voor 2008 een bedrag van € 465.973 onttrokken. De stand per 31 december 2008 bedraagt derhalve € 38.922. De lasten in de exploitatie stijgen elk jaar met een loon- en prijscomponent. In de zogenaamde mei/junicirculaire gemeentefonds van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt een indicatie voor de loon- en prijsontwikkeling aangegeven. De gegevens zijn afkomstig van het Centraal Planbureau. Deze percentages vormen de grondslag voor de berekening van de jaarlijkse verhoging van de OZB-tarieven. In de Kadernota voor 2008 is een structureel inflatiepercentage aangegeven van 2,1%. Op grond van de septembercirculaire is dit percentage aangepast naar 2,85 %. Dit percentage wordt o.a. gebruikt voor de berekening van de tarieven OZB, hondenbelasting, marktgelden. In de paragraaf Lokale heffingen wordt een en ander verder toegelicht.

11.2.1

Het goed benutten van bronnen

11.2.2

Behalve de beperkt autonome tariefsstelling voor de lokale lasten, zoals in 11.1 is weergegeven, heeft de gemeente ook de beschikking over algemene reserves en in mindere mate over bestemmingsreserves, over het wel of niet activeren van kapitaalgoederen en de wijze waarop e.e.a. wordt verwerkt, en over de wijze waarop overtollige of benodigde middelen worden uitgezet c.q. worden aangetrokken.

58

De gerealiseerde onttrekkingen van de reserves in 2008 zijn verantwoord op het betreffende programma. In de paragraaf Treasury zijn de in 2008 uitgezette gelden verantwoord.

Resultaat van de voor 2008 geplande activiteiten: • Het actualiseren van de bestaande nota reserves en voorzieningen. Deze nota is in het laatste kwartaal van 2007 geactualiseerd en door de raad geaccordeerd in zijn vergadering van 24 januari 2008. Alle onderhavige reserves en voorzieningen zijn gescreend op doel/bestemming, voeding/onttrekking, tijdpad (indien relevant) enz. Dit heeft geleid tot diverse mutaties. Deze mutaties zijn in 2008 verwerkt . • Het actualiseren van het treasurystatuut. In uw vergadering van 26 juni 2008 heeft u het geactualiseerde statuut goedgekeurd. • Verordeningen van de lokale lasten. Deze heeft u in de raad van december 2007 vastgesteld.

Algemene uitkering uit Gemeentefonds Gemeenten krijgen van diverse ministeries specifieke uitkeringen. Deze specifieke uitkeringen mogen alleen worden besteed aan de omschreven taak (geoormerkte middelen). Daarnaast ontvangen gemeenten een algemene uitkering uit het gemeentefonds. Deze uitkering is vrij besteedbaar, hoewel een aantal wettelijke taken hier tegenover staan. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties brengt jaarlijks een aantal circulaires uit, waaronder de mei- en de septembercirculaire. De meicirculaire is gebaseerd op de Voorjaarsnota van het Rijk. In de septembercirculaire worden de laatste bijstellingen verwerkt op grond van de Miljoenennota. De uitgangspunten in de meicirculaire zijn voor gemeenten vooral belangrijk voor het opstellen van de eigen begroting en de meerjarenramingen. Naast bestuurlijke informatie geeft de circulaire ook informatie over de financiële ontwikkelingen. Op grond van genoemde circulaires kan de algemene uitkering aan de gemeente worden berekend. De algemene uitkering kent twee belangrijke factoren die de omvang van de uitkering bepalen, te weten: het accres en de gemeentelijke taken. Via het accres worden de meer- of minderuitgaven van het Rijk gecompenseerd. Geeft het Rijk meer geld uit, dan krijgen gemeenten ook meer geld uit het fonds en andersom. Het accres is voor iedere gemeente gelijk. Alle in 2008 ontvangen circulaires gaven, per saldo (excl. hoeveelheidverschillen), een positief beeld te zien. Overzicht uitkeringen uit gemeentefonds (afgerond en x € 1.000) Circulaire

2008

AU volgens september-circ.2007

17.465

Mutaties december-circ 2007

n.v.t.

Mutaties maartcirculaire 2008

-143

Stand maart 2008 (Berap I)

17.322

Mutaties meicirculaire 2008

286

AU op basis van mei-circ 2008

17.608

Diverse nagekomen mutaties

23

Mutaties septembercirculaire 2008

124

Totaal begroot AU 2008

17.755

Totaal rekening AU 2008

17.831

Verschil tussen primitieve begroting en jaarrekening

76

59

De belangrijkste mutaties betreffen: • De accrescijfers (n.b.: geprognosticeerde groei rijksuitgaven, gemeentefonds groeit mee) geven zowel in de mei- als in de septembercirculaire nog een zeer rooskleurig beeld te zien. Het kabinet investeert fors in duurzame ontwikkeling (bijvoorbeeld in wijken en de kwaliteit van het onderwijs) en bevordert het gebruik van duurzame energie en het openbaar vervoer met als doel een beter milieu. • Verhogen uitkeringsfactor mede als gevolg van het aanpassen van verdeelmaatstaven (bijstandontvangers, leerlingen, o.z.b.) • Inhouding behoedzaamheidreserve. Het voornemen om met ingang van 2008 de inhouding met betrekking tot deze reserve te halveren is vooralsnog niet gerealiseerd. • Het in de loop van het jaar, zowel in- als extern, beschikbaar komen van (definitieve) gegevens omtrent verdeelmaatstaven. • Zowel dit als volgend jaar wordt er, in het kader van een “pilot” toezicht (een en ander in samenwerking met de gemeente Geertruidenberg), een integratieuitkering Drank & Horecawet ontvangen. • In 2008 is er, op basis van het amendement Tang/Spekman, extra geld beschikbaar gesteld voor armoedebestrijding. Deze middelen zijn bedoelt om huishoudens met een laag inkomen éénmalig extra te ondersteunen met een bedrag van € 50. Meerjarenperspectief Het positieve beeld voor 2008 wordt door de regering doorgetrokken naar de jaren 2009-2013. Dit komt tot uitdrukking in het stijgende verloop van de uitkeringsfactor. De meicirculaire 2009, waarin alle (negatieve) gevolgen voor 2009 en volgende jaren van de kredietcrisis nog moeten worden verwerkt, wordt daarentegen met angst en beven tegemoet gezien. Financieel kader Op 28 september 2006 heeft de raad het raadsprogramma 2006-2010 vastgesteld, inclusief de bijbehorende bijlage 1. In deze bijlage zijn randvoorwaarden opgenomen voor het financieel kader. Deze randvoorwaarden zijn onderwerp van gesprek geweest in de werkgroep Planning en Control op 30 augustus 2007. Het bleek dat niet alle randvoorwaarden goed uitvoerbaar waren. Deze zijn op onderdelen aangepast. Een nadere aanpassing vond plaats op grond van de aangenomen motie in uw raad van 3 juli 2008. In onderstaande randvoorwaarden zijn de wijzigingen verwerkt. Verder heeft de werkgroep u voorgelegd om in één document te rapporteren over het lopende jaar (de 1e bestuursrapportage) en de Kadernota. Beide documenten worden nu opgenomen in de zogenaamde Voorjaarsnota, die in juni/juli in uw raad wordt behandeld De 10 financiële randvoorwaarden zijn: 1. (Meerjaren-)begroting. Er zijn twee momenten in het jaar om integraal de begroting te bespreken: in het voorjaar bij de vaststelling van de Kadernota en in het najaar bij de behandeling van de Programmabegroting. Alle voorstellen die buiten deze twee momenten vallen, zullen door het College van voorlopige passende dekking worden voorzien. Alleen voorstellen die zijn voorzien van passende dekking kunnen tussentijds via de besluitvormende raadsvergaderingen worden bekrachtigd. Voorstellen waarbij GEEN of ONVOLDOENDE dekkingsmogelijkheden zijn, worden niet eerder in de besluitvormende raadsvergadering behandeld, dan dat hiervoor WEL afdoende middelen zijn gerealiseerd. 2. De meerjarenbegroting dient structureel sluitend te zijn. Nader uitgewerkt betekent dit: a. structurele middelen mogen structureel of incidenteel/eenmalig worden ingezet; b. incidentele middelen mogen uitsluitend incidenteel worden benut; c. er worden zoveel mogelijk geen structurele lasten in de begroting opgenomen zonder structurele dekking. 3. Het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen dient te zijn: a. er is een algemene reserve en een algemene risicoreserve, welke mede dient als buffer voor het opvangen van risico’s en onvoorziene tegenvallers; b. aan alle reserves en voorzieningen dient een gedegen bestedingsplan ten grondslag te liggen, dat wordt jaarlijks getoetst op actualiteit;

60

c.

de omvang van reserves en voorzieningen dient afgestemd te zijn op de daaraan gekoppelde bestemming. 4. Financiële mee- en tegenvallers: a. tegenvallers in de beleidsmatige sfeer worden in principe opgevangen binnen het desbetreffende Programma dan wel door het faseren van nieuw beleid en/of het snijden in bestaand beleid; b. tegenvallers in de bedrijfsvoering worden in principe opgevangen binnen de bedrijfsvoering, waarbij inzet van gelden beschikbaar gesteld voor beleid niet aan de orde is; c. tegenvallers, de normale bedrijfsvoering (alles wat binnen de begroting is voorzien) overstijgend, worden gedekt uit de algemene (risico)reserve; d. meevallers voor zover niet nodig ter compensatie van tegenvallers, worden betrokken bij de integrale afweging. Onder bedrijfsvoering wordt verstaan alles wat nodig is om een goede bedrijfsvoering te kunnen uitoefenen. Hieronder vallen de zgn. PIOFAH-taken (personeel, informatievoorziening, organisatie, financiën, automatisering en huisvesting), maar ook het beschikbare materieel. 5. Lokale lasten/heffingen: a. OZB alsook de overige gemeentelijke lasten en tarieven worden slechts verhoogd met een percentage dat is gebaseerd op de algemene kostenstijging, bestaande uit diverse componenten. Voor de gemeente Drimmelen zijn deze het gewogen gemiddelde van de verwachte inflatie en een inschatting van de loonkostenstijging van het ambtelijk apparaat; b. voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht geldt het systeem van gesloten financiering met duurzame (100%) kostendekkendheid. 6. Er dient een gezond weerstandvermogen te zijn om toekomstige risico’s te kunnen afdekken en dus dient evenwicht te bestaan tussen risico’s en afdekking. De incidentele weerstandscapaciteit dient voldoende te zijn om de incidentele financiële risico’s te bekostigen. Zodra financiële tegenvallers een structureel karakter krijgen – en dus niet meer als risico aangeduid kunnen worden - dienen deze in de exploitatiebegroting te worden verwerkt. 7. Financiering. De treasury-activiteiten van de gemeente zijn gericht op de uitoefening van de publieke taak. Ze dienen een prudent karakter te hebben en niet gericht te zijn op het genereren van inkomsten door het lopen van een overmatig renterisico. 8. Kapitaalgoederen (onderhoud): voor gemeentelijke goederen, die onderhevig zijn aan meerjarig duurzaam instandhouding en onderhoud dient: a. een actueel beleids-/beheersplan beschikbaar te zijn met een planningshorizon voor minimaal 4 jaar / een bestuursperiode; b. ten minste een minimaal kwaliteitsniveau gerealiseerd te worden. 9. Verbonden partijen: de gemeente neemt alleen deel in externe organisaties, indien daarmee aantoonbaar een gemeentelijk belang wordt gediend. 10. Grondbeleid: het actieve beleid heeft een dubbel oogmerk: a. het realiseren van de ruimtelijke doelstellingen op het gebied van sociaal beleid, volkshuisvesting, economie, onderwijshuisvesting etc. en b. het genereren van financiële middelen mede ter dekking van de aan plannen toe te rekenen kosten. Post onvoorzien Voor de post onvoorzien was in de begroting 2008 een bedrag opgenomen van € 125.715. Ten laste van deze post zijn in 2008 gebracht: - Inhuur waarnemend afdelingshoofd GG € 113.000 - bijdrage in de kosten samenwerking SKOD/Peuterspeelzalen € 5.902 - Het restant van € 6.813 is niet besteed en is vrijgevallen middels de Najaarsnota.

61

Wat heeft het gekost? Tabel financiële consequenties:

Beleggingen Financiering Algemene uitkeringen Algemene baten en lasten Plaatselijke belastingen Saldo kostenplaatsen mutatie reserves Exploitatiesaldo


10.482 8.465 440.676 1.0801.987.095

Totaal lasten Beleggingen Financiering Algemene uitkeringen Algemene baten en lasten Plaatselijke belastingen Saldo kostenplaatsen mutatie reserves Exploitatiesaldo

Prestatie-indicatoren n.v.t.

8.223

9.223

6.554

3.658

3.658

-

14.861

15.556

11.869

126.447

732

-

379.949

369.524

384.873

253.010

1.489.898

8.725

606.749

14.068.226

11.669.675

125.293

2.971

-

1.518.190

15.959.788

12.081.696

581.281

65.324

64.231

64.231

1.326.857

1.269.260

1.200.607

1.210.327

16.320.430

17.465.074

17.755.251

17.831.075

-

-

3.093.474

3.107.368

3.103.448

109.450

668.954

762.607

359.262

2.935.849

1.380.488

13.546.621

11.295.705

-

Tabelinvesteringen: n.v.t.

Realisatie 2008

42.609

2.989.208

Totaal budget

na wijziging 2008

2.488.247

-

Totaal baten

62

Realisatie 2007

-

1.050.471

21.464

24.263.074

23.942.574

37.487.157

33.885.512

21.774.827-

22.424.384-

21.527.369-

21.803.816-

Paragrafen

63

Inleiding paragrafen In het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten is in artikel 9 bepaald dat de begroting naast de programma’s, paragrafen dient te bevatten waarin de beleidslijnen worden vastgelegd met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Paragrafen zijn ingesteld om een dwarsdoorsnede van de begroting te geven van onderwerpen die versnipperd in de begroting staan. De paragrafen maken een goede beoordeling van de financiële positie van de gemeente op de korte en langere termijn mogelijk. Actuele beleidsnota’s kunnen onderdeel uitmaken van de toelichting. In deze gevallen wordt verwezen naar de relevante beleidsnota’s.

64

65

§A

Weerstandsvermogen

Inleiding Het doel van de paragraaf weerstandsvermogen is inzicht te geven in de ontwikkelingen die van invloed zijn op de financiële positie van de gemeente Drimmelen. Tezamen met de meerjaren begrotingsruimte is het weerstandsvermogen een indicator voor de financiële gezondheid van een gemeente. Het weerstandsvermogen is te definiëren als het vermogen van de gemeente Drimmelen om financiële risico’s te kunnen opvangen teneinde de taken te kunnen voortzetten. Voor het weerstandsvermogen zijn de aanwezige weerstandscapaciteit en de risico’s van belang. De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en de mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om tegenvallers te kunnen dekken. De relevante risico’s voor het weerstandvermogen zijn die risico’s die niet anderszins zijn te ondervangen. Voor deze risico’s zijn geen voorzieningen getroffen of verzekeringen afgesloten. De in deze paragraaf genoemde risico’s kunnen wel van invloed zijn op de financiële weerbaarheid van de gemeente. Het weerstandsvermogen wordt ook wel weergegeven als de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s die de gemeente loopt. In het vervolg van deze paragraaf worden de weerstandscapaciteit en de risico’s binnen de gemeente Drimmelen nader uitgewerkt en toegelicht. Beleid Het bestaande beleid voor deze paragraaf is vastgelegd in de volgende beleidsnota: Nota reserves en voorzieningen gemeente Drimmelen, vastgesteld op 24 januari 2008. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit omvat de volgende onderdelen: Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve; De onbenutte belastingcapaciteit; De post onvoorzien; De (eventuele) stille reserves. Onderscheid kan worden gemaakt in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met incidentele weerstandscapaciteit wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat deze invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau. Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om structurele tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande taken. Bestemmingsreserves kunnen op grond van het vorenstaande geen onderdeel zijn van de weerstandscapaciteit. Aanwending van bestemmingsreserves in het kader van het weerstandsvermogen heeft tot gevolg dat de oorspronkelijk door uw raad gegeven bestemming komt te vervallen. Dit betekent dat voor de oorspronkelijk aangegeven bestemming een alternatieve dekking gezocht moet worden. Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve De algemene reserve is ingesteld om de continuïteit van de organisatie te waarborgen door als buffer te fungeren bij het tijdelijk opvangen van negatieve exploitatieresultaten en van onvoorziene interne alsook externe ontwikkelingen. De algemene reserve van de gemeente Drimmelen bestaat uit twee onderdelen: Vast kapitaal van de algemene dienst, waarvan de rente structureel ten gunste van de exploitatie komt en dus niet vrij aanwendbaar is en daardoor buiten beschouwing blijft voor de bepaling van de weerstandscapaciteit; Algemene reserve, die sinds de vaststelling van de nota reserves en voorzieningen gemeente Drimmelen (januari 2008) niet meer beklemd is. De algemene reserve behoeft vanaf 2009, op grond van het Gemeenschappelijk Toezicht Kader (GTK) ‘Zichtbaar toezicht’, niet meer te voldoen aan een minimale provinciale norm.

66

Nagestreefd moet worden dat de algemene reserve toereikend is voor afdekking van de risico’s. Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve is als volgt te berekenen: Omschrijving (x € 1.000) Bedrag Saldo per 31-12-2008 Resultaatbestemming Vrij besteedbare Algemene Reserve

2.202 -1.039 1.163

Stille reserves De stille reserves zijn activa die tegen nul of lager dan de opbrengstwaarde zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn. Het is niet in te schatten hoe groot eventuele stille reserves zijn. De bouwgrondexploitatie waarvoor reserves en voorzieningen zijn gevormd, blijven in onderstaande berekening buiten beschouwing. Het grondbeleid wordt in een aparte paragraaf beschreven. Onbenutte belastingcapaciteit De ruimte die gemeenten nog hebben om hun tarieven op te trekken, werd aangeduid met de onbenutte belastingcapaciteit. Bij de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit voor de OZB werd een relatie gelegd met de maximaal te heffen OZB. Op basis van de wijziging van de Gemeentewet waarbij de huidige bepalingen m.b.t. maximumtarieven en het stijgingspercentage zijn komen te vervallen. Hierdoor heeft het begrip maximale belastingcapaciteit geen waarde meer. Indien de onbenutte belastingcapaciteit wordt berekend door het verschil te nemen tussen het tarief 2009 en het normtarief-OZB (€ 2,80) voor toelating tot artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet (Fvw) bedraagt deze ruim € 550.000 o.b.v. 1.496.753 eenheden. Post onvoorzien De provincie had in het kader van het financieel toezicht een norm vastgesteld voor de minimale omvang van de post onvoorziene uitgaven. Deze norm is op grond van het Gemeenschappelijk Toezicht Kader (GTK) ‘Zichtbaar toezicht’ vervallen. De omvang van de post onvoorzien is voor 2008 nog gebaseerd op de provinciale norm en bedraagt € 125.715. Bij de begrotingsbehandeling 2009 is besloten (ombuigingsvoorstel) de post onvoorzien structureel te verlagen tot € 50.000. Buiten beschouwing gelaten reserves Reserve grondbedrijf De Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf dient als buffer voor het opvangen van financiële tegenvallers en potentiële risico’s van grondexploitaties, het waarborgen van de continuïteit van het grondbedrijf, alsmede het beschikbaar stellen van middelen voor het vormgeven van faciliterend grondbeleid. Het saldo van deze reserve bedraagt per 31 december 2008 ruim € 4,4 miljoen. De Reserve Bovenwijkse Voorzieningen heeft de functie om gelden te besteden ten behoeve van voorzieningen van openbaar nut voorzover de binnen het exploitatiegebied liggende onroerende zaken door deze voorzieningen direct dan wel indirect gebaat zijn. Het saldo van deze reserve bedraagt per 31 december 2008 ca. € 0,8 miljoen. De Reserve Groenaanleg heeft een reserveringsfunctie en biedt de mogelijkheid om gekoppeld aan de uitgifte van grond voor rode (stedelijke) functies per m2 een bedrag in deze reserve te storten en dit bedrag in te zetten voor kwaliteitsverbetering in het buitengebied (inclusief kernrandzones). Het verwachte saldo van deze reserve bedraagt per 31 december 2008 ca. € 0,4 miljoen. Deze bovengenoemde reserves worden voor de bepaling van het weerstandscapaciteit buiten beschouwing gelaten, aangezien de risico’s welke uit het grondbedrijf voortvloeien afgedekt kunnen worden uit de bovengenoemde reserves. Zie voor verdere toelichting § G Grondbeleid met betrekking tot de risico’s en het verloop van de reserves in de jaren 2009 en 2010.

67

Risico’s In deze paragraaf staan de risico’s vermeld die meegenomen worden bij de beoordeling van het weerstandsvermogen. Het gaat hierbij om risico’s groter dan € 10.000 die niet op een andere manier zijn te ondervangen. Risico’s die zich regelmatig voordoen en die meestal goed meetbaar zijn (reguliere risico’s) maken hier geen deel van uit. Voor deze risico’s zijn reeds voorzieningen gevormd of kunnen verzekeringen worden afgesloten. De risico’s binnen de gemeente Drimmelen worden jaarlijks bij de begroting en de jaarrekening geïnventariseerd. Hieronder zijn de belangrijkste risico’s opgenomen. De risico’s zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: a. b. c. d. e.

Risico’s voortvloeiende uit eigen beleid; Risico’s voortvloeiende uit wettelijke regelingen; Risico’s voortvloeiende uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties; Risico’s voortvloeiende uit het doen/nalaten van derden; Risico’s voortvloeiende uit niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen.

a. Risico’s voortvloeiende uit eigen beleid Beleidsgestuurde contractfinanciering De afgelopen jaren heeft, gelet op de financiële positie van de gemeente Drimmelen geen trendmatige verhoging plaatsgevonden van de subsidies aan de welzijns- en zorginstellingen. De financiële grenzen zijn hiermee bereikt en dit heeft inmiddels consequenties voor het takenpakket van betreffende instellingen (vermindering producten en uren). Bij de BCFafspraken (beleidsgestuurde contractfinanciering) voor de komende jaren dient ruimte gecreëerd te worden voor de instellingen om een weerstandsvermogen op te bouwen. Het risico voor de gemeente Drimmelen wordt maximaal geschat op € 95.000. Dit is 5% van de totale subsidies aan professionele organisaties. De kans dat de gemeente substantieel financieel moet bijdragen wordt als klein ingeschat. Brandweer Paraatheid Nog altijd staat de paraatheid/opkomsttijden van de brandweerposten erg onder druk. De beschikbaarheid van de vrijwilligers, met name tijdens kantooruren, blijft een punt van aandacht. Onderzocht wordt wat de mogelijke (financiële) consequenties van oplossingen zijn voor de toekomst. Om te blijven voldoen aan de gestelde opkomstnormen voor de brandweer (gemiddeld acht minuten) is de kans groot dat geïnvesteerd moet worden in de vrijwillige brandweer om vooral tijdens de kantooruren de paraatheid te blijven garanderen. Het betreft hier met name de werving en opleidingskosten. De omvang van het financiële risico is moeilijk in te schatten omdat niet altijd even duidelijk en tijdig bekend is wanneer er korpsleden het korps voortijdig verlaten. Wel wordt op een aantal oplossingsvarianten gestudeerd (mede in relatie met samenwerking ‘3 x rood’). Diverse objecten in de openbare ruimte In de openbare ruimte zijn diverse materialen aanwezig welke vanuit gemeentewege zijn geplaatst, die ook vanuit gemeentewege (moeten) worden onderhouden en als de tijd rijp is, moeten worden vervangen (gemeente als wegbeheerder). Uitvoering van deze taken moet gezien worden als een wettelijke verplichting met gemeentelijke beleidsvrijheid. Bijvoorbeeld: De gemeente heeft een eigen verantwoordelijkheid in de keuze van wat voor weg wordt aangelegd (zandpad, asfalt). In alle gevallen zijn we wel verplicht de weg veilig te onderhouden. De gemeente kan zelf besluiten tot het inrichten van speelplekken, als ze echter zijn ingericht, zijn we verplicht om op basis van het Attractiebesluit onderhoud en beheer uit te voeren. Van nog niet alle producten bestaat op dit moment een volledig beeld van de hoeveelheid, en de staat van onderhoud ervan. Zonder dit beeld is het niet mogelijk om goed inzicht te geven in de kosten die voor onderhoud en vervanging van deze materialen noodzakelijk zijn. Toch is duidelijk dat bij een aantal materialen sprake is van een grote onderhoudsachterstand. Afhankelijk van de aard, is er sprake van een grotere/ kleinere mate van risico wat de gemeente loopt ten gevolge van deze achterstand De gemeente is beheerder van de openbare ruimte en in de zin van het Burgerlijk Wetboek, risicoaansprakelijk voor wat daarbinnen gebeurd.

68

Bij inrichting, onderhoud en beheer moet rekening gehouden worden met o.a.: • De Wegenwet van 1930 • De Wegenverkeerswet van 1994 • Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 • Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer • Wet geluidshinder • Bouwstoffenbesluit • Wet milieubeheer • Waterschapskeur • Reglement op de watergangen Noord Brabant • Wet telecomvoorzieningen • Wet energiedistributie artikel 16 • Besluit veiligheid attractie-, en speeltoestellen van 1997 In het verleden bestond door het ontbreken van een inventarisatie en daaraan gekoppelde beheerprogramma’s geen goed beeld van het totaal van de benodigde kosten voor het uitvoeren van het onderhoud. Het beschikbare budget was leidend. De afgelopen jaren hebben areaaluitbreidingen in meerdere gevallen niet geleid tot uitbreiding van de beheerbudgetten (bv. uitbreiding verkeersborden in verband met nieuwe regelgeving, roep om meer banken, bijplaatsen van lichtmasten in het kader van sociale veiligheid). Ook zijn in het kader van de grondexploitatie, maatregelen uitgevoerd zonder hierbij de beheerbudgetten aan te passen (bv. speelplekken in nieuwbouwprojecten). Daarnaast heeft het doorgevoerde indexpercentage meerdere jaren niet gelijk op gelopen met de daadwerkelijke indexering die bij de uitbesteding van werk door de aannemer aan ons wordt doorberekend. Het effect is dat de verhouding tussen de aantallen te onderhouden elementen en de beschikbare budgetten is scheefgegroeid en adequaat onderhoud niet meer mogelijk is. Het betrof hier in jan 2008 nog de volgende producten: Openbare verlichting, verkeersvoorzieningen, civiel technische kunstwerken en speelvoorzieningen. In 2008 zijn voor de producten Openbare Verlichting en Speelvoorzieningen de beheerprogramma’s samengesteld. De financiële effecten hiervan zijn meegenomen in de begroting 2009. Voor wat betreft het product Openbare Verlichting geldt dat in de loop van de komende vijf jaar de opgelopen achterstand zal kunnen worden ingelopen. Voor de producten Verkeersmaatregelen en Civieltechnische kunstwerken geldt dat hiervoor in de loop van de eerste helft 2009 de gegevens beschikbaar zullen komen t.b.v. bespreking in het kader van de begroting 2010. In de paragraaf Kapitaalgoederen wordt aangegeven welke budgetten jaarlijks nodig zijn om het onderhoud van de diverse producten te kunnen waarborgen en op deze manier mogelijke risico’s te beperken. Een inschatting geven van de kans dat we een dergelijk risico lopen en de kosten die daarmee gemoeid zijn is lastig. Het betreft in de meeste gevallen het risico van aansprakelijkheid. De kans dat iemand betrokken raakt in een verkeersongeval omdat een verkeersbord niet meer de juiste reflectie heeft en daardoor minder zichtbaar is, in een storm een lichtmast omvalt, of een kind van een speelelement valt omdat het niet deugdelijk meer is, is moeilijk in te schatten. Daarbij is het nog moeilijker om aan te geven met wat voor gevolgschade/ letsel rekening gehouden moet worden. Vandaar dat in het financiële kader deze posten als p.m. zijn opgenomen. b. Risico’s voortvloeiende uit wettelijke regelingen Een aantal regelingen, die de gemeente uitvoert, heeft nog het karakter van een ‘openeindregeling’. Dit houdt in dat door externe factoren voordelige of nadelige afwijkingen kunnen optreden ten opzichte van de door de gemeente gemaakte ramingen. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Wet Werk en Bijstand, de behoedzaamheidreserve en de planschades zijn de belangrijkste open-eindregelingen. Wet Maatschappelijke Ondersteuning - Huishoudelijke Verzorging Vanaf 2008 is het budget voor huishoudelijke verzorging gebaseerd op een objectief verdeelmodel; dit impliceert herverdeeleffecten welke over drie jaren worden verdeeld. De gemeente kan binnen bepaalde kaders een eigen bijdrage vragen voor huishoudelijke verzorging. De verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Drimmelen 2008 geeft aan op welke voorzieningen inwoners van de gemeente Drimmelen aanspraak kunnen maken op het gebied van vervoer, rolstoelen, woningaanpassingen en hulp bij het huishouden. Ook de individuele voorzieningen in het kader van de WMO hebben een open eind karakter. Nog

69

steeds zijn er diverse onzekerheden m.b.t. het WMO-budget, zoals consequenties van de wetswijziging WMO, nieuwe aanbesteding hulp bij het huishouden en de personele knelpunten op het terrein van de WMO. Het maximale financiële risico wordt begroot op 10% van het totale budget hbh/wmo, te weten € 200.000. Voor het weerstandsvermogen kan worden uitgegaan van € 100.000 met een gemiddelde kans. Wet Maatschappelijke Ondersteuning – Gehandicaptenvoorzieningen Het aantal verstrekte gehandicaptenvoorzieningen blijft de laatste jaren ongeveer gelijk. Dit geldt ook voor de budgetten, die gemiddeld met het voor de marktsector geldende indexcijfer stijgen. Vanaf 2007 is het niet meer mogelijk om voor grote woningaanpassingen een deel van de kosten te declareren. Het financiële risico van grote woningaanpassingen is op grond van historische declaraties maximaal € 75.000. De kans is groot dat er in een jaar een grote woningaanpassing voorkomt, maar niet voor het volledige bedrag. Wet Werk en Bijstand Met de invoering van de Wet Werk en Bijstand per 1 januari 2004 is het financiële risico voor het verstrekken van bijstandsuitkeringen vrijwel volledig op het bord van de gemeenten komen te liggen. Of de beschikbare budgetten, zoals het inkomensdeel voor de uitkeringen en het werkdeel voor de financiering van de activiteiten om het klantenbestand te activeren en uitstroom te bevorderen toereikend zijn, is sterk afhankelijk van de dagelijkse ontwikkelingen en de door het Rijk beschikbaar gestelde budgetten. Voor overschrijdingen is een voorziening gevormd welke een maximale omvang heeft van het maximale risico voor de gemeente van 10% van het budget WWB (€ 1.108.000) en 15% van budget BBZ/IOAZ (€ 141.000) voor één jaar. Naar verwachting zal de voorziening eind 2009 volledig uitgeput zijn. Het risico bedraagt vanaf 2010 € 141.000, omdat dit bedrag niet bij het Rijk gedeclareerd kan worden. De kans hierop is groot. Arbo- en milieuwetgeving Zowel de huidige milieu- als arbowetgeving (onder andere: bouwstoffenbesluit, bouwprocesarbobesluit en maatregelen bij werken in uitvoering) is zodanig dat de gemeente er rekening mee dient te houden dat zij als eindverantwoordelijke c.q. opdrachtgever van werken aangesproken kan worden voor kosten die een gevolg zijn van mogelijke overtredingen of schadeclaims voortvloeiend uit eerder genoemde wetten en regelingen. Denk hierbij aan bodemverontreinigingen door grondwerken en gevolgen bouwprocesbesluit. De omvang van het risico is afhankelijk van het aantal en de hoogte van de ingediende aansprakelijkstellingen. Jeugdgezondheidszorg De Eerste Kamer heeft op 7 oktober de Wet publieke gezondheid (Wet PG) aangenomen. Deze wet is op 1 december 2008 in werking getreden. De Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (Wcpv) gaat, tezamen met de Infectieziektewet en de Quarantainewet, op in deze nieuwe wet. Met de inwerkingtreding van de Wet PG kan er geen sprake meer zijn van een subsidierelatie. De verwijzing naar een limitatieve lijst van zorgorganisaties die toegelaten zijn om de JGZ te mogen uitvoeren is komen te vervallen. De subsidierelaties die de gemeente Drimmelen heeft met organisaties die geen GGD zijn en (onderdelen van) de JGZ uitvoeren, dienen daarom zo snel mogelijk te worden beëindigd. De Algemene wet bestuursrecht bepaalt echter dat hierbij een redelijke termijn in acht moet worden genomen. Als gevolg hiervan hebben wij besloten om met ingang van 1 januari 2009 de subsidierelatie met Thebe JGZ BV op te zeggen met inachtneming van een overgangstermijn van één jaar. Concreet betekent dit dat Thebe in 2009, mits deze organisatie met haar offerte binnen het daarvoor beschikbare budget blijft, nog subsidie ontvangt van de gemeente Drimmelen voor de uitvoering van het Basistakenpakket JGZ. In 2009 beraadt de gemeente Drimmelen zich over hoe de uitvoering en financiering van de Jeugdgezondheidszorg na 2009 vorm krijgen. Wet Ketenaansprakelijkheid De gemeente kan op grond van de Wet Ketenaansprakelijkheid aangesproken worden voor het niet afdragen van belastingen en premies sociale verzekeringen door aannemers. Over de werkingssfeer van de Wet Ketenaansprakelijkheid is inmiddels meer duidelijkheid ontstaan. In het kader van deze wet is de gemeente niet aansprakelijk als het gaat om de aanleg van gemeenschapsvoorzieningen, zoals wegen, rioleringen en watergangen in het openbaar gebied. Dit is het leeuwendeel van de projecten. Bij projecten die niet onder openbare voorzieningen vallen, is de wet wel volledig van toepassing. Hierbij valt te denken aan het ophogen van bouwterreinen en andere zaken die voor de verkoop bestemd zijn. De omvang van het risico is dus niet erg groot. Om het risico te beperken kunnen maatregelen genomen worden. Naast het opvragen van verklaringen van goed betaalgedrag wordt gebruik gemaakt van zogenaamde G-rekeningen voor betalingen aan aannemers.

70

Planschade De gemeenten worden in toenemende mate geconfronteerd met verzoeken om vergoeding van planschade ten gevolge van bestemmingsplanwijzigingen. Omdat de gemeente Drimmelen verhoudingsgewijs meer woningbouw realiseert middels herstructurering en inbreiding is het risico van planschade evenredig hoger. Het beleid is erop gericht de risico’s van planschade zo mogelijk mede af te wentelen op projectontwikkelaars. Als gevolg van een eerdere wijziging van de Wet Ruimtelijke Ordening (artikel 49 WRO) was het reeds mogelijk overeenkomsten te sluiten met de verzoekers tot wijziging van een bestemmingsplan om zodoende de schade te verhalen. Zowel bij ontwikkeling van bouwplannen door marktpartijen als bij een eigen ontwikkeling is het vast beleid om een risicoinventarisatie planschade uit te voeren. Daarmee wordt de mogelijk te verwachten planschade kwantitatief in beeld gebracht. Voorts diende als gevolg van de wetswijziging WRO (artikel 49) door een aanvrager planschadevergoeding een drempelbijdrage te voldoen alvorens zijn verzoek in behandeling wordt genomen. Per 1 juli 2008 is de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening van kracht geworden. Er zijn geen grote veranderingen doorgevoerd ten opzichte van de eerdere wetgeving. De belangrijkste verandering is dat de vergoeding van planschade wordt beperkt. Er is niet langer sprake van volledige vergoeding maar van tegemoetkoming. Schade die valt binnen het normale maatschappelijke risico wordt niet meer vergoed. Dit “eigen risico” is gesteld op minimaal 2% van de waarde van de onroerende zaak. Verder moet de aanvraag voor de tegemoetkoming in de schade een onderbouwing van de hoogte van de tegemoetkoming inhouden. Bij actualisering van bestemmingsplannen valt niets overeen te komen. Elke aanpassing in een geactualiseerd plan dat voor iemand negatieve gevolgen kan hebben, is een potentiële schadeclaim. Dit kan zowel volgen uit een beperking van bouwmogelijkheden als uit een verruiming van de mogelijkheden. Zeker gezien de nagestreefde uniformering met de daaraan gekoppelde wens om potentiële (ver)bouwers zo min mogelijk te beperken, is het aantal mogelijke claims groot. Planschadeclaims volgden voornamelijk na een reguliere bestemmingsplanwijziging of een zelfstandige projectprocedure (nu projectbesluit). Vroeg of laat zal er een trend ontstaan om ook bij kleinere vrijstellingsprocedures (ontheffingen) te gaan claimen. Op basis van historische gegevens ligt het financiële risico tussen de € 50.000 en € 75.000 (excl. Grondbedrijf) met een grote kans. Uitvoering van een project in het kader van Externe veiligheid betreffende LPG-tankstations kan tot gevolg hebben dat een drietal tankstations moeten worden gesaneerd of dat bij woningen in de directe omgeving beperkingen moeten worden opgelegd waarvoor planschade kan worden aangevraagd. Momenteel wordt bekeken welke opties mogelijk zijn. Bestemmingsplannen In 2007 is een wettelijke verplichting ontstaan binnen de Ruimtelijke Ordening om archeologische onderzoeken te gaan uitvoeren. In samenspraak met de deelnemende gemeenten via het regiobureau Breda is een regioarcheoloog voor in eerste instantie drie jaar in dienst getreden. De regioarcheoloog zal adviseren inzake bestemmingsplannen, vooronderzoek, vervolgonderzoek, beleidszaken en publiekszaken. De gemeente zal diensten afnemen op basis van voorhanden zijnde plannen en vrijstellingsprocedures. Het aantal voorgedragen plannen ter beoordeling bepaalt de bij te dragen kosten aan de regioarcheoloog. Er wordt uitgegaan van het principe ‘De Verstoorder betaalt’. Dit wil zeggen dat de kosten worden doorberekend aan de ontwikkelaar. Mogelijkerwijs kan dit leiden tot een toename aan advieskosten. Op dit moment vindt in regionaal verband onderzoek plaats om dit zo efficiënt mogelijk te organiseren. Op basis van de archeologische waardekaart is de inschatting dat het financiële risico voor onze gemeente beperkt is (€ 25.000-€ 50.000 met een geringe kans). Bovendien kan, afhankelijk van de uitkomsten van een archeologisch onderzoek, altijd besloten worden om (woningbouw)plannen niet verder te ontwikkelen als de financiële risico’s naar verwachting te groot zullen zijn. Behoedzaamheidreserve De behoedzaamheidreserve is een afgezonderd deel van de algemene uitkering die, afhankelijk van de ontwikkeling van de uitgaven van het rijk, al dan niet wordt uitgekeerd. Het voornemen (Rijk) deze behoedzaamheidreserve m.i.v. 2008 te halveren is, door omstandigheden, nog niet geëffectueerd. In de begroting wordt er vooralsnog van uitgegaan dat 50% (ruim € 120.000) van de behoedzaamheidreserve uiteindelijk wordt uitgekeerd. Dit in overeenstemming met de laatste informatie uit de septembercirculaire 2008. Het is ook mogelijk dat de gemeente meer of minder dan 50% ontvangt. Het maximale risico hieromtrent kan dus oplopen tot € 120.000.

71

c. Risico’s voortvloeiende uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties Gemeenschappelijke regelingen De gemeente heeft zich verplicht bij te dragen in eventuele nadelige saldi van een aantal gemeenschappelijke regelingen. De structuur van deze regelingen is veelal zo dat de gemeente individueel slechts beperkte invloed uit kan oefenen op de uitgaven. Inhoudelijk wordt op de gemeenschappelijke regelingen ingegaan in de paragraaf verbonden partijen. Sociale werkvoorziening Eind 2006 heeft de gemeenteraad op grond van de resultaten van een extern bureau, de jaarrekening 2005 en de begroting 2007 van de Gemeenschappelijke Regeling Wava/Go een aantal besluiten genomen m.b.t. de financiële positie en de toekomst van de GR Wava/Go. Besloten is om de teugels aan te halen en hiermee het accent weer te leggen bij de uitvoering van de wettelijke taak, te weten het realiseren van passende arbeid en zorg voor de doelgroep. Tevens is besloten om de tekorten uit het verleden en het verwachte verlies voor 2006 aan te zuiveren en jaarlijks extra bij te dragen ter afdekking van toekomstige tekorten. De deelnemende gemeenten, waaronder Drimmelen, hebben zich uitgesproken om het gemeentelijk opdrachtgeverschap als ‘preferred supplier’ te intensiveren. Per 1 januari 2008 is fase 2 van de nieuwe wetgeving modernisering WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) in werking getreden. In nauwe samenwerking met Wava/Go en de deelnemende gemeenten zijn in 2008 verdere voorstellen ontwikkeld voor de uitvoering van de gemoderniseerde WSW. Op 26 juni 2008 heeft de gemeenteraad met deze voorstellen ingestemd (incl. beleid en verordening cliëntparticipatie WSW en verordening PGB begeleid werken WSW). Uit de tussentijdse cijfers 2008 blijkt dat WAVA binnen de begroting blijft met zelfs een voorzichtige schatting op een gunstiger resultaat (= minder negatief resultaat over geheel 2008 van plm. € 400.000,- over gehele WAVA–regio). Uit de aangeboden (meerjaren) begroting 2009 ev van WAVA blijkt dat er “slechts” een aanvullende exploitatiebijdrage van onze gemeente nodig is van € 32.000,-. De daarop volgende jaren wordt er gegroeid naar een situatie, dat geen extra bijdrage meer nodig is en dat WAVA binnen de reguliere gemeentelijke bijdrage zou kunnen blijven. Bedoelde meerjarenraming heeft het college en de gemeenteraad eind december 2008 voor kennisgeving aangenomen. WAVA/!GO is op de goede weg van herstel, maar er is slechts een eerste stap gezet in de richting van een bedrijf dat met behulp van de WSW-subsidie en de afgesproken gemeentelijke bijdrage in staat is budgettair neutraal te werken. Dit betekent dat het effect van de operatie “teugels aanhalen” duidelijk zijn effecten begint te krijgen. Daar de laatste jaren al meerdere malen een aanzienlijke financiële injectie (aanzuivering negatief vermogen en extra exploitatiebijdrage) heeft plaatsgevonden wordt op basis van recente cijfers het financiële risico op jaarbasis ingeschat op structureel € 71.000,Veiligheidsregio De Veiligheidsregio Midden- en West Brabant is volop in ontwikkeling. Alle kolommen werken binnen de gestelde kaders aan de verdere regionalisering en professionalisering van de Veiligheidsregio. In maart 2008 heeft de Veiligheidsregio een convenant gesloten met het ministerie van BZK. Eén van de eisen uit het convenant is voltooiing van de regionalisatie van de brandweer voor 31 december 2009. Aan dit convenant heeft het ministerie gelden gekoppeld voor de realisatie van de gestelde eisen. Met name de doorontwikkeling van de brandweer zal niet geheel gedekt worden door deze financiële impuls. De financiële consequenties van ontvlechting, personele aangelegenheden en verbetering van het kwaliteitsniveau zijn inmiddels bekend. In de begroting 2010 en volgende jaren zal dekking moeten worden gezocht voor de per saldo hogere lasten van ruim € 138.000,-. Op dit moment is niet bekend wat de ontwikkeling van de (extra) kosten zijn op regionaal niveau in relatie tot het meerjarenperspectief. Dit is een financieel risico. Tevens is het BTW compensatiefonds een financieel risico m.b.t. het terugbetalen van de BTW over kazernes jonger dan 10 jaar. Als het definitieve standpunt van het Ministerie van Financiën gaat luiden dat gemeenten BTW moeten terugbetalen zal vanuit de veiligheidsregio een krachtig signaal uitgaan naar de Minister van BZK teneinde dit te voorkomen. Dierenasiel De gemeente Drimmelen maakt gebruik van de diensten van het Dierenasiel Breda e.o. voor de uitvoering van de wettelijke taak inzake de opvang van zwerfdieren. Het dierenasiel in huidige staat is verouderd en voldoet niet meer aan de eisen zoals deze wettelijk zijn vastgeld in het Honden- en kattenbesluit. Om aan dit voornoemde besluit te voldoen is nieuwbouw noodzakelijk gebleken. De gemeente Breda heeft als centrumgemeente de bouwplannen getoetst. De bouwplannen zijn door de gemeente Breda betiteld als sober en doelmatig. Momenteel vindt overleg plaats op ambtelijk en bestuurlijk niveau over de wijze van financiering van het wettelijk deel (€2,5 mln.=70,1%) Het bovenwettelijk deel (€1,1 mln. = 29,1%) is voor

72

rekening van het dierenasiel. Een deel van dit bedrag (€0,25 mln.) kan het dierenasiel zelf bijdragen. De overige €0,83 mln. moet gefinancierd worden door derden. Voor een groot deel van dit zijn er toezeggingen, maar er zijn nog geen bedragen ontvangen waardoor het nog onduidelijk is of gemeenten ook voor dit deel een regeling moeten treffen met het dierenasiel. Ons aandeel over het bovenwettelijk deel van €0,83 mln. komt neer op een bedrag van ongeveer € 50.000,- hetgeen een last van € 2.500 per jaar met zich mee brengt. Collectief vervoer Ten aanzien van de begroting 2010 voor het kleinschalig collectief vervoer (Deeltaxi) zijn er twee ontwikkelingen, die een financieel risico vormen. Ten eerste wordt momenteel een nieuwe Europese aanbesteding voor een nieuw vervoerscontract voorbereid. Hoewel binnen het oude contract sprake is van indexering van de kosten, is niet helemaal duidelijk of als gevolg van de gunning de kosten sterker stijgen dan in de begroting gehanteerde indexering. De verwachting is dat dit niet gebeurt, maar er is een risico dat de aanbieders een inhaalslag voor eventuele verliezen of geringe winstmarges willen compenseren. Vermoedelijk wordt het risico enigszins afgeremd door in de aanbesteding een clausule op te nemen dat de gunning niet plaatsvindt indien de kosten een bepaald plafond te boven gaan. Een en ander is echter nog niet uitgekristaliseerd en dient als risico te worden vermeld. Naar verwachting dient 10% van het vervoersbudget van het collectief vervoer ten bedrage van € 50.000 als risico aangemerkt te worden. Een tweede ontwikkeling betreft de openbaar vervoersubsidie die de gemeente ontvangt. Binnen het samenwerkingsverband van achttien gemeenten in West-Brabant tezamen met provincie Noord-Brabant wordt invulling gegeven aan een regionale Deeltaxi. Buiten de Wmo doelgroep kunnen ook senioren voor een gereduceerd tarief en vrije reizigers voor een meer marktconform commercieel tarief deelnemen aan deze vervoersvorm (ten aanzien van de vrije reizigers, zet de provincie financiële middelen in, waardoor gebruik van de Deeltaxi voor vrije reizigers toch nog aanzienlijk aantrekkelijker is dan een particuliere taxi). Door de bundeling van verschillende vervoerssoorten in één systeem kent de provincie al jaren een openbaar vervoersubsidie toe. De provincie ontvangt zelf van de centrale overheid een brede doeluitkering om het openbaar vervoer binnen de provincie vorm te geven. Een deel van dit geld komt dus ten goede aan het vervoersysteem van de Deeltaxi, omdat met dit systeem een omvangrijke groep gebruikers wordt bediend. Sedert een aantal jaren laat de provincie weten dat de brede doeluitkering ten behoeve van de Deeltaxi wordt bevroren. Nu gaan er geluiden op dat de provincie de doeluitkering tot 2015 volledig wil afbouwen om middelen te genereren voor trajecten van gratis of zeer sterk gereduceerd openbaar vervoer. De provincie kan dit opleggen, omdat zij de verantwoordelijke autoriteit zijn op het terrein van het openbaar vervoer binnen de provinciale grenzen voor het Stads-, Buurt- en Streekvervoer. Momenteel wordt een jaarlijkse subsidie ontvangen van € 90.000,-. Er dient ernstig rekening te worden gehouden met een volledige afbouw en dit is als risico aan te merken. d. Risico’s voortvloeiende uit het doen/nalaten van derden Aansprakelijkstellingen Er is in de samenleving een tendens van toenemend claimgedrag zowel van particuliere als van bedrijven. Ook het feit dat velen rechtsbijstand verzekerd zijn maakt dat ook de gang naar de rechtbank niet wordt geschuwd. De gemeente heeft echter een goede verzekering ter dekking van het aansprakelijkheidsrisico. De verzekeringsportefeuille zal in 2009 volledig worden gescreend en indien nodig worden geactualiseerd of gewijzigd. Enkele thans nog lopende zaken geven aan dat verzekeringen op dit gebied hoewel niet goedkoop, zeker niet onmisbaar zijn. Juist de kleinere dossiers nemen in aantal toe en daarbij gaat het vaak om bedragen die beneden het eigen risico blijven en daarom door de organisatie zelf worden afgehandeld. De kosten hiervan liggen tussen de € 20.000 en € 35.000 met een kans van 100% op het minimale bedrag en 50% op het maximale bedrag. Milieuvergunningen / WABO Vernietiging van milieuvergunningen bij de Raad van State kan een schadeclaim tot gevolg hebben. De afgelopen jaren is dit niet aan de orde geweest, maar de mogelijkheid is er wel. Om wat voor bedragen het dan gaat, is niet aan te geven. Dit kan zeer uiteenlopen. Het risico wordt ingeschat op < 50%. Dit risico is er straks ook bij omgevingsvergunningen. Als het gaat om een samenhangend besluit en één onderdeel (bijvoorbeeld een in/uitritvergunning) is niet mogelijk, dan moet de hele vergunning geweigerd hebben. Dit kan tot schadeclaims leiden. Dergelijke situaties kunnen zich ook voordoen bij het niet halen van de termijnen Dit kan schadeclaims opleveren (van de aanvrager zelf of van belanghebbenden) wegens een van rechtswege verleende vergunning (bij

73

de acht-wekentermijn) of een niet tijdig genomen besluit op een aanvraag. Ook hiervan zijn de financiële consequenties niet in te schatten. Dit kan zeer uiteenlopen. Het risico wordt vooralsnog ingeschat op < 50%. Bodemverontreiniging In algemene zin geldt dat voor de gemeente er altijd een financieel risico aanwezig is van saneringen van (on)bekend zijnde locaties met bodemverontreiniging en van het verwerken van vrijkomende licht verontreinigde grond in ontwikkelingsgebieden. De algemeen gestelde risico’s zijn vooraf niet aan te geven en worden sterk bepaald door factoren als eigendomssituatie, oorzaak van de bodemverontreiniging, eigen werken waar vrijkomende grond in kan worden verwerkt en dergelijke. Naast de bodemverontreiniging aan de Drimmelenseweg te Made, is er ook een bodemverontreiniging aan de Stationsstraat (ter hoogte van huisnummers 17-19) te Made aan het licht gekomen. Deze bodemverontreiniging is in het verleden ontstaan door een benzinestation met afleverzuilen dat gevestigd was op het adres Stationsstraat 19 (nu C 1000 3 gevestigd). Van de openbare grond is ter plaatse circa 40 m ernstig verontreinigd. De huidige eigenaar van het perceel Stationsstraat 19 wijst i.v.m. verjaring (juridisch gezien) de aansprakelijkheid af. De door de gemeente bij de provincie aangevraagde beschikking betreffende vaststellen ernst en noodzaak spoedige sanering is ontvangen. Op basis van artikel 37 van de Wbb stelt de provincie vast dat, gelet op het huidige gebruik van deze ernstige verontreinigde bodem, er géén sprake is van zodanige risico’s voor mens, plant of dier, dan wel van verspreiding van deze verontreiniging dat spoedige sanering noodzakelijk is. Binnen dit geval van bodemverontreiniging gelden alleen enkele gebruiksbeperkingen. Er mag geen verontreinigde grond worden ontgraven en/of geen verontreinigd grondwater worden onttrokken zonder toestemming van het bevoegd gezag, zijnde de provincie. Gemeentegarantie t.b.v. BMD In 2004 is bij besluit van het college, de raad gehoord, een gemeentegarantie verstrekt op een geldlening van de Exploitatie Maatschappij Nieuw jachthaven B.V. (hierna “Exploitatiemaatschappij”), ter grootte van € 10,8 miljoen. Indien de Exploitatiemaatschappij niet aan de betalingsverplichting van rente en aflossing kan voldoen, wordt de gemeente op grond van de verstrekte garantie hiervoor aangesproken. Om voldoende zicht te kunnen houden op dit potentieel risico, is aan de garantie de voorwaarde verbonden dat, overeenkomstig onze interne planning & control-cyclus, de Exploitatiemaatschappij gehouden is om tweemaal per jaar tussentijdse informatie te verschaffen over de voortgang van het project, inclusief de daarbij behorende financiële aspecten. Tevens is een eerste recht van hypotheek gevestigd ten behoeve van de gemeente op de onroerende zaken van de Exploitatiemaatschappij. Er bestaat dus een risico van maximaal € 10,8 miljoen waarop wij kunnen worden aangesproken indien de Exploitatiemaatschappij niet aan haar betalingsverplichtingen uit hoofde van de hypothecaire geldlening kan voldoen. De procentuele kans dat dit risico zich verwezenlijkt, is op dit moment niet aan te geven. De laatste jaren konden met incidentele maatregelen (o.m. afstoten van activa) sluitende jaarrekeningen worden gepresenteerd. Deze mogelijkheden raken uitgeput. Gevreesd moet worden voor structurele tekorten bij ongewijzigde bedrijfsvoering. Mede daarom wordt momenteel wordt getracht één of meerdere kopers te interesseren om het aandelenpakket van de gemeente in Biesbosch Marina Drimmelen over te nemen. Onderdeel van de verkooptransactie is wellicht herfinanciering van de onderneming, maar zeker het laten vervallen van de onderhavige gemeentegarantie. Hiermee wordt uiteraard bovenstaand risico opgeheven. e. Risico’s voortvloeiende uit niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen Te nemen maatregelen i.h.k.v. Arbeidsomstandighedenwet Op grond van de Arbo-wet zijn bedrijven en instellingen verplicht een risico-inventarisatie en – evaluatie (RIE) uit te (laten) voeren. In 2008 heeft de eerste opname voor onze organisatie zowel voor het gemeentehuis alsmede alle buitenaccommodaties plaatsgevonden. Het plan van aanpak met de daarin de te nemen maatregelen naar aanleiding van eventueel geconstateerde risico’s krijgt in 2009 zijn beslag. Welke bedragen hiermede eventueel gemoeid zijn, wordt zichtbaar zodra op basis van het plan van aanpak aandachtspunten worden opgepakt. Afhankelijk van de urgentie wordt nog in 2009 dan wel in de daarop volgende jaren duidelijkheid hierover verschaft.

74

Wachtgeldverplichtingen ambtelijk personeel Tot de kleine groep van oud-medewerkers die nog een beroep kunnen doen op de wachtgeldregeling behoren twee oud-medewerkers die momenteel geen of nauwelijks hiervan gebruikmaken. De reden hiervan is dat beiden elders werkzaam zijn. Alleen in de situatie dat er geen emplooi meer is, zal het recht op wachtgeld volledig herleven. Mocht dit laatste aan de orde zijn, dan zal hierbij op jaarbasis een bedrag gemoeid zijn van circa € 83.000. Wachtgeld-/pensioenverplichtingen voormalige bestuurders De wachtverplichtingen van de gewezen bestuurders zijn opgenomen in de begroting c.q. meerjarenbegroting. Bij één gewezen wethouder, waarvan de uitkeringsperiode inmiddels is verstreken, is niet de volledige periode uitbetaald. Het risico is en blijft aanwezig dat als nog uitbetaling van een gedeelte van de uitkering moet plaatsvinden. Bij volledige uitbetaling levert dit een kostenpost op van ca. € 34.000. Voor gewezen bestuurders afgetreden na 2001, worden toekomstige pensioenverplichtingen jaarlijks bijgesteld en gereserveerd in de voorziening Wet Appa. De bijstelling/reservering vindt in eerste instantie alleen plaats over de actieve diensttijd. Deze kosten zijn reeds opgenomen in de begroting. De pensioenopbouw over de wachtgeldtijd kan pas na afloop van de totale uitkeringsperiode inzichtelijk worden gemaakt. De hiermede gepaard gaande kosten kunnen dan pas in de begroting worden verwerkt. Bij acht gewezen wethouders, afgetreden voor 2001, krijgen we deels vanaf 2010 te maken met pensioenverplichtingen. De jaarlijkse extra kosten zullen vanaf 2010 en volgende jaren in de begroting worden meegenomen. In 2009 zal voorts aandacht worden besteed aan het kortlevenrisico bij bestuurders. Dit risico doet zich voor wanneer een wethouder of wachtgelder overlijdt voor de pensioengerechtigde leeftijd. Wettelijk wordt dan uitgegaan van de fictie dat deze wethouder/wachtgelder tot de pensioendatum bij de gemeente pensioenaanspraken heeft opgebouwd, welke onmiddellijk bij het overlijden tot uitbetaling dienen te komen. Dit vergt vaak veel geld. Om dit financiële risico af te dekken wordt in 2009 nog onderzocht of daartoe een verzekering kan worden afgesloten. Kredietcrisis en het ABP De kredietcrisis heeft grote gevolgen voor de pensioenfondsen. De waarde van de beleggingen is fors gedaald, waardoor de verhouding tussen de verplichtingen en de voorzieningen verslechtert. De Nederlandse Bank (toezichthouder op pensioenen) eist dat de dekkingsgraad van een fonds 105% is. Dat wil zeggen dat tegenover een waarde van 100 verplichtingen er een waarde van 105 voorzieningen in het fonds moet zijn. Op dit moment is de dekkingsgraad van het ABP lager dan de vereiste 105%. Het ABP moet daarom een herstelplan maken. In dit herstelplan moet het ABP aangeven welke maatregelen men denkt te nemen om de dekkingsgraad weer te laten stijgen. Een van de mogelijkheden is om de premie te verhogen. Deze te verhogen premie komt voor 70% voor rekening van de werkgever. Dit zou indien hiervoor wordt gekozen een extra kostenpost kunnen opleveren. Hier tegenover staat dat de gemeente hier mogelijk middels de Algemene uitkering voor gecompenseerd wordt.

75

Samenvattend leiden bovenstaande risico’s tot het volgende overzicht. Omschrijving Beleidsgestuurde contractfinanciering Brandweer paraatheid Objecten in de openbare ruimte Wet Maatschappelijke Ondersteuning - HV Wet Maatschappelijke Ondersteuning - Gehandicapten Wet Werk en bijstand Arbo- en milieuwetgeving Jeugdgezondheidszorg Wet Ketenaansprakelijkheid Planschade Bestemmingsplannen Behoedzaamheidsreserve Sociale werkvoorziening Veiligheidsregio Dierenasiel Collectief vervoer Aansprakelijkheidsstellingen Milieuaangelegenheden / WABO Bodemverontreiniging Gemeentegarantie t.b.v. BMD Te nemen maatregelen i.h.k.v. Arbeidsomstandighedenwet Wachtgeldverplichtingen ambtelijk personeel Wachtgeldverplichtingen voormalige bestuurders Kredietcrisis en het ABP

Risicoinschatting < 50% 50% > 50% 95.000 p.m. p.m. 100.000 75.000 141.000 p.m. p.m. p.m. 67.500 37.500 120.000 71.000 p.m. 2.500 140.000 37.500 p.m. p.m. p.m. p.m. 83.000 34.000 p.m.

Totaal

581.500

355.000 373.500

67.500

Uit dit overzicht blijkt dat de gekwantificeerde risico’s gezamenlijk binnen de algemene reserve zijn op te vangen ook als het huidige tekort 2008 ten laste van de Algemene Reserve komt. Een groot deel van bovenstaande risico’s hebben een structureel karakter en dienen dus met structurele middelen afgedekt te worden. Een mogelijkheid hiervoor is het verhogen van de inkomsten.

76

77

§B

Lokale heffingen

Deze paragraaf heeft betrekking op zowel de heffingen waarvan de besteding is gebonden (retributieve heffingen) als heffingen waarvan de besteding vrij is (ongebonden). De onroerende zaakbelastingen, de hondenbelasting en de toeristenbelasting hebben het karakter van een algemeen dekkingsmiddel. Dat wil zeggen dat de opbrengst in principe vrij aanwendbaar is ter dekking van de algemene gemeentelijke kosten en een belangrijke inkomstenpost betekent naast de uitkering uit het gemeentefonds. De overige heffingen en rechten worden geheven om de kosten te verhalen die de gemeente maakt bij realisering en onderhoud van specifieke voorzieningen of verleende diensten. Hierbij wordt uitgegaan van 100% kostendekking. Dit betekent dat alle kosten die gemaakt worden volledig dienen te worden goedgemaakt in de tarieven. In de begroting is hiervan ook uitgegaan. Onderstaand treft u per heffing de relevante nadere toelichting aan.

Onroerende zaakbelastingen en Wet WOZ

zakelijk recht woningen per € 2.500 zakelijk recht niet-woningen per € 2.500 feitelijk gebruik niet-woningen per € 2.500 Totaal woningen Totaal niet-woningen

2007

2008

€ 1,74 € 2,81 € 2,26 € 1,74 € 5,07

€ 1,72 € 2,83 € 2,28 € 1,72 € 5,11

Mutatie in nominaal % -/- 1,14 -/- € 0,02 0,71 € 0,02 0,88 € 0,02 -/- 1,14 -/- € 0,02 0,79 € 0,04

Met ingang van het jaar 2007 wordt jaarlijks de waarde van alle onroerende zaken vastgesteld. De waardepeildatum voor 2008 was 1-1-2007. De waarden zijn gebaseerd op de gerealiseerde verkopen omstreeks de waardepeildatum. Het tarief per eenheid wordt op basis van de gemiddelde waardeontwikkeling tussen de onderscheidene peildata 1 januari 2005 en 1 januari 2007 aangepast. Vanaf 2007 worden de werkzaamheden in het kader van de Wet WOZ en de OZB verricht door de gemeente Tilburg. Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing wordt geheven met betrekking tot de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen en is sinds 2003 gebaseerd op het Diftar principe. Deze heffing wordt binnen de gemeente Drimmelen aangemerkt als een 100% kostendekkende heffing. Uit ervaring blijkt dat de 140 ltr. gft-container jaarlijks gemiddeld 9 maal ter lediging wordt aangeboden en de 240 ltr. restfractie 13 maal. Hierop zijn onderstaande tarieven gebaseerd:

vastrecht tarief - per lediging gft containerinhoud 25 liter - per lediging gft containerinhoud 140 liter - per lediging ov.huish.afvalst. cont.-inh. 40 liter - per lediging ov.huish.afvalst. cont.-inh. 240 liter - per perceel bij verzamelcontainers Inzameling grove huishoudelijke afvalstoffen - per aanvraag - per 0,5 m³ Inzameling grof tuinaanval - per aanvraag Aanbieding op de milieustraat -grove huishoudelijke afvalstoffen per 10 kilogram - bouwen sloopafval per 10 kilogram - schoon puin per 10 kilogram

78

2007

2008

Mutatie in % nominaal

€ 127,56 € 0,74 € 3,31 € 1,18 € 5,67 € 100,90

€ 127,56 € 0,77 € 3,45 € 1,22 € 5,87 € 100,90

6,72 4,05 4,22 3,38 3,52 -

€ 8,57 € 0,03 € 0,14 € 0,04 € 0,20 -

€ 15,00 € 25,00

€ 15,00 € 25,00

-

-

€ 40,00

€ 40,00

-

-

€ 1,90 € 1,90 € 0,30

€ 2,00 € 2,00 € 0,40

5,26 5,26 33,33

€ 0,10 € 0,10 € 0,10

Rioolrechten

vast tarief - waterverbruik 0 – 250m³ : per m³ - waterverbruik 251 – 500m³: € 100 + per m³ - waterverbruik 501 – 1000m³: € 167,50 + per m³ - waterverbruik >1000m³: € 197,50 + per m³

2007

2008

€ 124,68 € 0,40 € 0,27 € 0,06 € 0,02

€ 132,00 € 0,42 € 0,29 € 0,06 € 0,02

Mutatie in % nominaal 5,87 5 7,4 -

€ 7,32 € 0,02 € 0,02 -

De inning van de rioolrechten en de afvalstoffenheffing wordt verzorgd door Brabant Water, overigens geheel naar onze tevredenheid. Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken Met ingang van 1 januari 2008 is de wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken in werking getreden. Met deze wet heeft de gemeente er naast de reeds bestaande taken een nieuwe taak bij gekregen: Zorgplicht voor gronden hemelwater. De wet creëert voor gemeenten een heffingsbevoegdheid (rioolheffing) die hen beter in staat stelt de kosten te verhalen die gepaard gaan met de gemeentelijke wateropgave. Het gaat hierbij onder andere over de kosten van het zogenaamde afkoppelen van schoon regenwater. Deze nieuwe heffing mag maximaal 100% kostendekkend zijn. Afkoppelen van schoon regenwater is een belangrijke maatregel om ervoor te zorgen dat het rioolstelsel bij hevige regen minder zwaar wordt belast en om de oppervlaktewaterkwaliteit te verbeteren. De wijze van financiering al dan niet middels een tariefsaanpassing van het verbrede- rioolrecht (de nieuwe rioolheffing) moet nog nader worden bekeken. In 2009 zal gestart worden met de uitwerking van de afkoppelvisie. De verdere uitwerking omtrent de financiering zal dan bij de begroting 2010 aan de orde komen. Overigens kent de wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken voor de invoering van de nieuwe rioolheffing een overgangstermijn van 2 jaren: uiterlijk 1 januari 2010 dient de nieuwe rioolheffing ingevoerd te worden. Gemeenten krijgen tot 1 januari 2012 de tijd om een (nieuw) gemeentelijk rioleringsplan (GRP) op te stellen. In dit GRP staat een overzicht van de aanwezige voorzieningen in relatie tot de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater, plus de voorgenomen maatregelen op deze terreinen. Hondenbelasting Het beleid is dat de kosten van hondenoverlastbestrijding en invordering hondenbelasting geheel gedekt kunnen worden uit de opbrengst hondenbelasting.

Belasting per hond Belasting per kennel

2007

2008

€ 66,72 € 241,20

€ 66,52 € 248,04

Mutatie in %

Nominaal

2,69 2,83

€ 1,80 € 6,84

Toeristenbelasting Met ingang van 2006 wordt Watertoeristenbelasting en Landtoeristenbelasting geheven. Het tarief Watertoeristenbelasting bedraagt per persoon per etmaal € 0,85. Het tarief Landtoeristenbelasting is bepaald op € 0,85 per persoon per overnachting. Het tarief wordt uitsluitend berekend op verblijf van niet-ingezetenen van de gemeente. Met dagtekening 30 september 2008 zijn de voorlopige aanslagen toeristenbelasting 2008 opgelegd. Medio januari 2009 zijn de aangiftebiljetten over 2008 verzonden. Naar verwachting kunnen medio mei 2009 de definitieve aanslagen 2008 worden opgelegd.

79

Lastendruk De gemiddelde lastendruk per huishouding kan als volgt schematisch worden weergegeven: Belastingsoort Onroerende zaakbelastingen Rioolrechten Afvalstoffenheffing (gemiddeld) Milieustraat (gemiddeld) Totaal gemiddeld per huishouden

lastendruk 2007 € 177,50 € 167,88 € 237,63 € 19,22

lastendruk 2008 € 182,32 € 177,36 € 241,82 € 20,23

mutatie in%

nominaal

2,72 5,65 1,76 5,26

€ 4,82 € 9,48 € 4,19 € 1,01

€ 602,23

€ 621,73

3,24

€ 19,50

Bij de berekening van de lastendruk is de waarde van een woning voor de onroerende zaakbelastingen 2007 gesteld op € 254.900 en voor 2008 op € 266.400 (de gemiddelde waardestijging tussen deze jaren was 4,5%). Daarnaast zijn de rioolrechten en de afvalstoffenheffing gebaseerd op een gemiddeld tarief voor een huishouden in onze gemeente, op basis van het aantal huishoudens en de inkomsten.

Kwijtschelding Als een belastingplichtige niet beschikt over vermogen en/of voldoende betalingscapaciteit kan geheel of gedeeltelijk kwijtschelding van de opgelegde belastingen worden verleend. In de gemeente Drimmelen kan kwijtschelding worden aangevraagd voor de onroerende zaakbelasting, afvalstoffenheffing en rioolrechten. De gemeente volgt hierbij de landelijk te hanteren normen voor vermogen en inkomen. Over 2008 hebben 175 (2006; 162) personen kwijtschelding aangevraagd. Hiervan zijn 138 (2007;130) aanvragen volledig toegewezen en 32 (2007;37) afgewezen. Het totaal bedrag dat is kwijtgescholden over 2008 bedraagt € 57.800 en is als volgt onderverdeeld over de belastingen: 2008 2007 Rioolrechten € 18.000 € 22.900 € 34.900 Afvalstoffenheffingen € 31.600 totaal kwijtschelding € 49.600 € 57.800 De bedragen die worden kwijtgescholden voor rioolrecht en afvalstoffenheffing worden in de tariefstelling meegenomen. Dit betekent uiteindelijk dat het bedrag aan verleende kwijtschelding voor rioolrecht en afvalstoffenheffing door de overige belastingbetalers moet worden opgebracht. Eventuele kwijtschelding van onroerende zaakbelasting komt voor rekening van de gemeente. Omdat het gebruikersdeel van deze belasting is afgeschaft en voor het eigenarendeel de vermogenstoets doorgaans negatief uitvalt, is de aanspraak op kwijtschelding van onroerende zaakbelasting nihil.

80

81

§C

Onderhoud kapitaalgoederen

De gemeente Drimmelen beheert ca. 385 ha aan openbare ruimte. Elke burger, inwoner, bezoeker en werknemer in de gemeente Drimmelen maakt gebruik van deze openbare ruimte voor diverse activiteiten zoals wonen, werken en recreëren. Voor deze activiteiten zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, kunstwerken, groen, straatmeubilair, verlichting en gebouwen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan zijn van invloed op de kwaliteit van het voorzieningenniveau, maar daarmee ook op de jaarlijkse lasten. Hieronder wordt voor de belangrijkste kapitaalgoederen een toelichting gegeven op het bestaande beleid en de ontwikkelingen in het jaar 2007: • Wegen • Openbare verlichting • Verkeer en vervoer • Riolering en stedelijk water • Baggeren havens • Openbaar groen • Gemeentelijke gebouwen • Onderwijshuisvesting • Buitensportaccommodaties • Kunst in de openbare ruimte Wegen Het beleidskader met betrekking tot Wegen en verkeer is vastgelegd in de nota’s: Beheerbeleid wegen Drimmelen 2006-2010 Operationele planning wegen 2007 Beleidsuitgangspunten Voor de kwaliteit van de te beheren wegverharding zijn er allerlei richtlijnen die direct afgeleid zijn van beleidskeuzes die maatschappelijk als minimaal ervaren worden om de gebruikswaarde van de infrastructuur op peil te houden. De bijbehorende beleidskeuze wordt daarom het basiskwaliteitsniveau R (referentieniveau) genoemd. Binnen het gehanteerde model worden steeds de minimale kosten berekend die verwacht mogen worden voor de uitvoering van de beheerwerkzaamheden. Het model biedt de mogelijkheid te rekenen met of zonder rehabilitatie (reconstructie). De beheerintensiteit voor wegen is afhankelijk van wegtype, kwaliteitsniveau en ondergrond. Voor de verhardingen wordt de beheerintensiteit bepaald door de beheercyclus tot op zekere dag de gewone beheermaatregelen niet meer volstaan. Een stuk weginfrastructuur kan niet eindeloos onderhouden worden. Na een bepaalde periode voldoet het niet meer aan de eisen zodat het verstandiger is om een forsere ingreep te doen: rehabiliteren. De weg wordt opnieuw aangelegd waarna dezelfde beheercyclus weer aan de orde is. De kosten zijn de eeuwigdurende kosten. Dat wil zeggen: de kosten op de langere termijn, waarin alle elementen, inclusief de kosten die bijvoorbeeld eens in de 25 jaar voorkomen worden meegenomen. De berekende beheerkosten zijn de kosten die gemiddeld genomen elk jaar nodig zijn om de infrastructuur te laten functioneren conform het gekozen kwaliteitsniveau. Het gaat hier dus niet om de kosten op de korte of middellange termijn, waarmee bijvoorbeeld, in het geval van de gemeente Drimmelen, door dgDIALOG wordt gerekend, en waarin de kosten voor rehabilitatie niet zijn meegenomen. Immers de rehabilitaties worden in de meeste gevallen apart gefinancierd. De beheerskostensystematiek attendeert erop dat ook voor rehabilitaties middelen gereserveerd dienen te worden. Combinatie van de korte of middellange termijn, kosten van de beheerder en de kosten van rehabilitaties zouden gemiddeld genomen overeen dienen te komen met de berekende gemiddelde jaarlijkse kosten inclusief rehabilitatie. Juist omdat het om eeuwigdurende kosten gaat, moet de kwaliteit van de infrastructuur steeds zodanig zijn dat kapitaalvernietiging door uitstel van noodzakelijk onderhoud (gevolgschade) voorkomen wordt (gevolgschade leidt tot duurdere reparatiemaatregelen).

82

Het niveau is voldoende hoog om, volgens de gangbare praktijk in Nederland, er van uit te kunnen gaan dat de beheerder in de regel juridisch niet terecht aansprakelijk gesteld kan worden. Om de beheerkosten te bepalen, is steeds de bestaande inrichting en functie van de onderdelen van de openbare ruimte als uitgangspunt gekozen. De keuze voor de herinrichting of ‘upgrading’ (functiewijziging) zit niet in de berekende beheerkosten. Functiewijziging zal in het algemeen leiden tot een wijziging van de benodigde middelen. In de kostenberekeningen blijven de volgende kosten buiten beschouwing: • Apparaatskosten; • Kosten van voorbereiding, administratie en toezicht (VAT); • BTW; • Kosten van calamiteiten en vandalisme; • Kosten voor eventuele schaden (ook de verhaalbare); • Mogelijke storten verwerkingskosten (waaronder teerhoudend asfalt); • Kapitaallasten van oudere investeringen; • Kosten van voorlichting; • Kosten van handhaving; • Kosten van controles en administratie van de onderhoudstoestand. Wegenbeheer In het voorjaar 2006 is het nieuwe Beleidsplan Wegenbeheer vastgesteld waarbij een stevige basis is gelegd voor het planmatig wegenonderhoud op middellange en lange termijn. Bij de actualisatie is een modulaire opbouw gerealiseerd waarin in principe alle relevante beleidsonderdelen ondergebracht kunnen worden. Uitgangspunt blijft handhaving van het huidige onderhoudsniveau voor zowel de wegen als de daarbij behorende onderdelen van de openbare ruimte. De voorziening wegenonderhoud is op dit niveau gebaseerd. Operationele planning De operationele planning wordt jaarlijks opgenomen in het afdelingsplan. Ook is het onderhoud van een aantal straten opgenomen in "combinatiewerken". Enkele werkzaamheden zijn om verschillende redenen ook opgeschoven in de tijd. Doordat grotendeels het achterstallig onderhoud op de asfaltwegen is weggewerkt, ligt de nadruk momenteel in het bebouwd gebied. Middels de gehanteerde wegensystematiek wordt op netwerkniveau het benodigde budget bepaald. Op basis van de globale visuele inspectie 2008 is het beschikbare budget voor de komende vijf jaar gemiddeld voldoende. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Exploitatie Groot’ onderhoud wegen (voorziening) ‘Klein’ onderhoud wegen asfaltverhardingen ‘Klein’ onderhoud wegen elementenverhardingen Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 833.576 *803.072 10.334 1.452 89.689 91.693 933.599 896.218

Investeringen Kruispunt Wagenberg (afgesloten) Kruising Zeggelaan / Provinciale weg (afgesloten) luchtfoto's/onderlegerbeelden (afgesloten) Totaal Investeringen

Begroting Realisatie 426.309 426.199 212.663 212.663 17.000 16.926 655.972 655.788

* Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de werkelijke dotatie aan de voorziening (€ 958.456) is hoger dan de raming (€ 833.576). De hogere storting van € 124.800 is het gevolg van ontvangen vergoedingen van herstraatwerkzaamheden Casema en een eindafrekening buitengebied Moerdijk. Realisatie t.o.v. planning Het onderhoudsprogramma zoals opgenomen in het afdelingsplan is grotendeels gerealiseerd of projecten zijn opgenomen als integraal project. Zolang deze nog niet zijn uitgevoerd blijft het hiervoor benodigd budget hiervoor beschikbaar.

83

Uitgevoerde projecten: Diverse trottoirs en fietspaden (Wagenbergsesstraat / Molendijk), reconstructie BerkenlaanParklaan, Zwaluwseweg, Park gemeentehuis, printbeton rotondes, spoorwegovergangen. Tevens is een jaarlijks onderhoudsbestek asfalt uitgevoerd. Investeringen Kruispunt Wagenberg en Kruising Zeggelaan / Provinciale weg De bijdragen aan de provincie voor de beide projecten zijn inmiddels voldaan. De afrekening heeft plaatsgevonden. Middels de Najaarsnota 2008 is het krediet al met € 26.100 verlaagd. Het krediet kan worden afgesloten. Luchtfoto's/onderlegerbeelden In het kader van de GBKN zijn de luchtfoto’s van 2007 aangekocht. De informatiehoefte in het kader van o.a. BAG maakt het noodzakelijk om jaarlijks te kunnen beschikken over actuele luchtfoto’s. Mede door het meeliften met de GBKN zijn de uitgaven met een bedrag van ca. € 23.000 lager uitgevallen. Bij de Najaarsnota 2008 is dit bedrag van het krediet afgeraamd. Alle werkzaamheden zijn uitgevoerd en derhalve kan het krediet worden afgesloten. Openbare verlichting Beleidsuitgangspunten In de gemeente staan ca. 5.500 lichtmasten. Voor onderhoud is in 2005 een meerjarig onderhoudscontract afgesloten. Door technische veroudering, zonder vervanging, lopen de onderhoudskosten verder op. Met betrekking tot het beleidskader Openbare verlichting is het beleidsplan in de raadsvergadering van februari 2009 vastgesteld. Het beschikbare budget voor de komende vijf jaar is vooralsnog voldoende om het achterstallig onderhoud weg te werken en regulier onderhoud aan de openbare verlichtingsinstallatie uit te voeren. Op locaties met de hoogste prioriteit wordt de verlichting aangepakt en wordt voor wat betreft de Openbare verlichting meegelift in de integrale aanpak van projecten. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Onderhoudscontract (groepsremplace) Vervanging lichtmasten (voorziening) Totaal exploitatie

Begroting 128.888 102.010 230.898

Realisatie 125.396 *135.215 260.611

* Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming (€ 102.010).

Realisatie t.o.v. planning Er zijn straatsgewijs lichtmasten vervangen in Prinsenpolderstraat, Nieuwelaan (Made) en Vogelstraat (Hooge Zwaluwe). Integraal is uitgevoerd Berkenlaan-Parklaan. In het Park bij het gemeentehuis is faunavriendelijke verlichting geplaatst middels groene led-verlichting. Verkeer en vervoer Het beleidskader met betrekking tot verkeer en vervoer is vastgelegd in de nota: Beleidsplan Verkeer en Vervoer (2006). Dit beleidsplan is de opvolger van het G.V.V.P. 1 (2000) Uit dit beleidsplan volgden een aantal acties waarmee eind 2006, begin 2007 gestart is. Zo is bijvoorbeeld een Actieplan fietsvoorzieningen opgesteld, met als resultaat een maatregelenpakket inclusief prioriteitstelling. Dit plan vormde de input voor het Regionaal Fietsnetwerk, waarin alle regionale hoofdfietsroutes en knelpunten zijn opgenomen. Een andere actie uit het beleidsplan was het opstellen van een halteactieplan, met als resultaat een prioriteringsplan voor het aanpassen van alle haltes binnen de gemeente in het kader van het project “Toegankelijk Openbaar Vervoer”.

84

Inmiddels zijn de eerste veertien haltes aangepast aan de toegankelijkheidseisen. De overige haltes worden in 2009, 2010 en 2011 aangepast. Straatmeubilair en bewegwijzering Voor onderhoud van straatmeubilair en bewegwijzering zijn beperkte middelen voorhanden. In 2005 heeft een heroverweging plaatsgevonden van noodzakelijk straatmeubilair. Wat weg kon, is toen zoveel mogelijk verwijderd. Het huidige niveau zal worden gehandhaafd en binnen het wijkgerichte beheer van de afdeling Openbare Werken zullen de objecten worden onderhouden. Vanwege het ontbreken van een beleidskader voor straatmeubilair wordt nu ad-hoc gewerkt. Een op te stellen ‘Beleidsplan Straatmeubilair’ staat voor 2010 op de planning.

Ook voor bewegwijzering ontbreekt een uitvoeringsplan. In 2008 is een begin gemaakt met het opstellen hiervan voor uitvoering door het opvragen van een offerte bij de ANWB, welke inmiddels is ontvangen. In 2009 wordt het plan verder afgemaakt en in uitvoering gebracht. Verkeersveiligheid Tot 2006 zijn in het kader van Duurzaam Veilig diverse 30 km/u-zones en 60 km/u-zones ingericht. Veelal betrof dit een sobere inrichting. Nu, een aantal jaren later, blijkt dat de sobere inrichting niet altijd leidt tot het gewenste resultaat. Zo zijn inmiddels aanvullende, snelheidsremmende maatregelen getroffen op de doorgaande route door Hooge Zwaluwe. Terheijden en Wagenberg volgen in 2010. Speciale aandacht is afgelopen jaar uitgegaan naar een duurzaam veilige inrichting van de omgeving rond alle basisscholen binnen onze gemeente. Hiertoe worden zogenaamde schoolzones aangebracht. De voorbereiding hiervan heeft in 2008 plaatsgevonden. Begin 2009 is gestart met de uitvoering. Parkeervoorzieningen De afgelopen jaren is het aantal klachten over een tekort aan parkeervoorzieningen in woonwijken toegenomen. Dit is begrijpelijk, aangezien het autobezit flink is toegenomen sinds de bouw van het grootste deel van de woonwijken. Daarnaast was er geen structureel budget om parkeervoorzieningen aan te leggen. Eind 2007 is gestart met een inhaalslag welke de komende jaren zal worden voortgezet. Bebording en markering Middels een goede bebording en markering dient het juiste gedrag bij de verkeersdeelnemer teweeg gebracht te worden. Een veilig, vlot en correct gebruik van het wegennet van de gemeente is daarbij het uitgangspunt. Een uitvoeringsplan omtrent bebording en markering is er nog niet. Hierdoor is veelal op ad-hoc basis gewerkt hetgeen de kwaliteit van zowel het onderhoud als het beheer niet ten goede is gekomen. Om deze reden is eind 2005 een beheerprogramma aangeschaft. Met dit nieuwe beheerprogramma zal nadat de inventarisatie is afgerond, jaarlijks een onderhouden beheerprogramma worden samengesteld op basis waarvan een financieel overzicht kan worden gemaakt voor de begroting. In januari 2006 is gestart met de inventarisatie van de aanwezige verkeersborden als uitgangspunt voor het beheerprogramma. Door omstandigheden is deze inventarisatie stopgezet in het tweede kwartaal van 2009 zal dit afgerond worden. Op basis van (een nog te formuleren) kwaliteitsniveau zal verder structureel jaarlijks vervanging van verouderde borden plaats moeten vinden teneinde aan het gewenste kwaliteitsniveau te voldoen. Dit is van belang om te voldoen aan wetgeving (Wegenverkeerswet) en om onderstaande consequenties te voorkomen: personele/ materiele consequenties: letsel bij personen dan wel schade aan voertuigen/ vaste objecten; financiële consequenties: schade aan gemeente-eigendommen en/of aansprakelijkheidsstellingen onduidelijk beeld van te verwachten investeringen dan wel juridische consequenties: o Bescherming van gemeentelijke eigendommen kan in het gedrang komen, aansprakelijkheidsstellingen, rechtszaken, ontbreken van rechtskracht ten behoeve van handhaving.

Qua markering is in 2007 gestart met het project ‘Toepassen Essentiële Herkenbaarheidskenmerken’. Hierbij gaat het om het toepassen van eenduidige markering op dezelfde type wegen. De aanbesteding hiervoor heeft in 2007 plaatsgevonden. Het eerste deel van de markering is in 2008 aangebracht op de Tuinbouwweg en Brieltjensweg. In 2009 zal een vervolg worden gegeven aan dit project.

85

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Exploitatie Uitbreiding parkeerplaatsen Toegankelijke haltes (CVV-reserves) Kleine reconstructies wegen * Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 75.000 14.112 144.200 49.616 25.923 22.347 245.123 86.075

Investeringen Uitvoering G.V.V.P. Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 3.107.742 2.928.310 3.107.742 2.928.310

* betreft verkeerskundige aanpassingen.

Realisatie t.o.v. planning Uitbreiding parkeerplaatsen In 2008 zijn diverse plannen voorbereid om tot uitbreiding van parkeerplaatsen in diverse straten te komen. Concreet gaat het om de straten Kastanjelaan, Cederpad, Olmenpad, Plataanstraat en Patronaatstraat. Ook voor de Berkenhof ligt er inmiddels een plan. Met uitzondering van de het aanbrengen van parkeervakken in de Gomarusstraat te Terheijden wat in 2008 is uitgevoerd moeten al deze plannen nog uitgevoerd worden. Dat zal in 2009 plaatsvinden. Het restantbedrag wordt als een claim opgenomen. Toegankelijke haltes Sinds 2008 is op diverse plekken in de gemeente gestart met het toegankelijk maken voor minder validen van de haltes. In 2008 is gestart met het uitvoeren van de eerste veertien haltes. Deze haltes worden volledig betaald uit het OV-investeringsfonds, een fonds dat gevuld is door gelden vanuit de deeltaxi. Voor de Gemeente Drimmelen gaat het om een totaalbedrag van € 288.400, De helft hiervan is als voorschot reeds uitbetaald in 2008 om de eerste rekeningen te kunnen bekostigen. Aangezien de uitvoering nog niet gereed is, zijn nog niet alle rekeningen binnen en betaald. Het restantbedrag wordt opgenomen in de balans en is dus ook nog in 2009 beschikbaar. Voor 1 juli 2009 moet het gehele project afgerond zijn. Kleine reconstructies wegen In de Julianastraat zijn bij de seniorenwoningen parkeervakken aangelegd voor een bedrag van € 14.000. Hiervan is de helft betaald door de woningstichting Goed Wonen aangezien bij de bouw van de seniorenwoningen eigenlijk al parkeervakken gerealiseerd hadden moeten worden. Daarnaast is in 2008 een kruispuntplateau aangelegd op de kruising Thijssenweg / Vogelstraat in verband met een te hoge snelheid op de Thijssenweg te Wagenberg en een onopvallende kruising (€ 7.000). In de Wethouder Dubbelmanstraat is ook een drempel aangepast aangezien deze niet meer voldeed aan de huidige richtlijnen (€ 3.800) en in de parkeerstrook bij de Patronaatstraat te Made zijn witte kruisen aangebracht ter hoogte van de uitritten in verband met het parkeren voor deze uitritten. Investeringen Uitvoering G.V.V.P. Op 25 september 2007 heeft het college ingestemd met opdrachtverlening aan het bedrijf SOAB voor het project 'Schoolzones Gemeente Drimmelen'. Dit project houdt in dat rondom alle basisscholen een schoolzone wordt gerealiseerd. Het project heeft tot doel om de verkeersveiligheid rondom de scholen verder te verbeteren, met als uiteindelijk doel het halen en brengen van kinderen met auto's te verminderen. Per school is een plan met maatregelen gemaakt, toegespitst op de unieke situatie rondom elke school. De totale kosten zijn geraamd op € 130.000. De werkzaamheden zijn op 19 januari 2009 gestart. Inmiddels is duidelijk dat we kunnen rekenen op een financiële bijdrage van de provincie van € 43.300; dit betekent dat dit project de gemeente in totaal € 86.700 gaat kosten. In het G.V.V.P. was het aanpassen van de schoolomgeving opgenomen als p.m.-post. Nu er inzicht is in de kosten, is het logisch deze ten laste te brengen van het restantkrediet G.V.V.P.

86

Riolering en stedelijk water Het beleidskader met betrekking tot Riolering en Water is vastgelegd in de nota’s: • GRP 2003-2007 • Waterbeleidsplan (waarin opgenomen het verbreed gemeentelijke rioleringsplan 2007 t/m 2010) • Baggerplan Gemeente Drimmelen (7 mei 2002, Witteveen & Bos / Waterschap Land van Nassau) Beleidsuitgangspunten G.R.P.: • Het algemene doel wordt in het kader van dit (V)GRP vertaald in de onderstaande zes doelen. o Inzameling van het binnen gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater; o Inzameling van het vrijkomend hemelwater en grondwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding; o Transport van het ingezamelde water naar een geschikt lozingspunt; o Ongewenste emissies naar oppervlaktewater, bodem en grondwater zoveel mogelijk voorkomen; o Zo min mogelijk overlast voor de omgeving veroorzaken (in de breedste zin van het woord); o Doelmatig beheer en een goed gebruik van de riolering. Waterbeleidsplan: • Duidelijk maken hoe Drimmelen integraal met water omgaat (referentiekader voor het beleid en werking van het watersysteem en de waterketen). In het waterbeleidsplan wordt daarom weergegeven hoe de gemeente Drimmelen haar watertaken de komende planperiode(n) vorm wil geven. • In dit plan komen alle in de Leidraad Riolering opgesomde “traditionele taken” terug. Door gebrek aan personeel en tijd kan echter geen uitvoering gegeven worden aan alle watertaken. In het plan wordt daarom een heldere prioritering (van maatregelen) gemaakt. • De verschillende verantwoordelijkheden helder beschrijven; Welke taken horen bij de gemeente en welke bij de overige waterbeheerders en welke veranderingen gaan hierin in de nabije toekomst optreden. • Helder in beeld te brengen hoe de verschillende “waterorganisaties” structureel samenwerken in de toekomst. • Een integrale lange termijnvisie en bijbehorende gebiedsdekkende streefbeelden bevatten. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie ‘Klein’ Onderhoud vrij verval riolering ‘Klein’ Onderhoud drukriolering Totaal exploitatie

Begroting 106.487 229.093 335.580

Realisatie 123.260 218.308 341.568

87

Investeringen en voorzieningen A. Vervangingsinvesteringen vrij verval riolering Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2003 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2005 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2006 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2007 Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2008 Project Stuivezand (riolering / wegen) Totaal A. Vervangingsinvesteringen vrij verval B. Vervanging persleidingen Persleiding Klaassenstraat (afgesloten) Totaal B. Vervanging persleidingen C. Vervanging Gemalen vrij verval / drukriolering Vervanging Gemalen vrij verval / drukriolering Vervanging gemalen (mechanisch / elektrisch) Gaete, Plasstraat, Groenendijk, Zwingel Totaal C. Vervanging gemalen vrij verval / drukriolering D. Maatregelen vuilemissiespoor Aanpassing overstort Hofstad Aanvullende maatregelen stelsels Terheijden / Wagenberg Verbrede zorgplicht IBA's Basis meetprogramma Vervangen oude onderstations door CARs onderstations Totaal D. Maatregelen vuilemissiespoor E. Baggeren stedelijk water Baggerplan: uitvoering 2007 (voorziening) Baggerplan: uitvoering 2008 (investering) Totaal E. Baggeren stedelijk water Totaal investeringen en voorzieningen

Begroting

Realisatie

1.318.320 918.487 718.487 918.487 1.608.963 0 5.482.744

610.843 200.035 21.102 28.190 0 0 860.170

1.681 1.681

0 0

277.326

126.793

107.563 384.889

0 126.793

211.815 138.140 511.600 98.475 84.475 1.044.505

42.026 20.159 523.432 98.775 83.992 768.384

400.000 300.000 700.000

100.335 0 100.335

7.613.819

1.855.682

Realisatie t.o.v. planning Opstellen Waterbeleidsplan inclusief G.R.P., B.R.P. (BasisRioleringsPlan) en Masterplan afkoppelen. Conform planning is het Waterbeleidsplan inclusief G.R.P. naar voren gehaald van 2010 naar 2009 om parallel te kunnen lopen aan de definitieve maatregelen en verplichtingen vanuit de Europese Kaderrichtlijn water vanaf 2010. Het Masterplan zal ook in 2009 worden uitgevoerd en dient mede als input voor het opstellen van het Waterbeleidsplan. Daarnaast is gestart met het actualiseren van het verhard oppervlakte naar aanleiding van de OAS-studies (Optimalisatie Afvalwater Studies). Deze berekeningen zullen mede als basis dienen voor het opstellen van het B.R.P. in 2009. Deelname OAS Het Waterschap is initiatiefnemer van de uitvoering van Optimalisatie Afvalwater Studies. Tijdens deze studies wordt er naar gestreefd om een optimale situatie in de waterketen te creëren voor minder meerkosten. Het gemeentelijke stelsel en afvoercapaciteit wordt afgestemd op de zuivering en de waterschapsgemalen. Als referentie wordt de basisinspanning, waterkwaliteitsspoor en de kaderrichtlijn water aangehouden. Gemeente Drimmelen participeert in drie OAS studies. Met de name die verwijzen naar de zuivering waarop de kernen lozen. Te weten OAS Dongemond (Made en Drimmelen), OAS Nieuwveer (Terheijden en wagenberg) en OAS Lage Zwaluwe (Lage en Hooge Zwaluwe). Op basis van diverse overleggen en voortschrijdend inzicht door samenwerking met omliggende gemeenten en het Waterschap is besloten tot het actualiseren van het verhard oppervlak (zie ook programma 3. Openbare Ruimte – onderdeel 3.2.3.)

88

Implementatie KRW De Europese Unie heeft in 2000 de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) uitgevaardigd. De KRW heeft tot doel het verbeteren van met name de kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater in haar lidstaten. Zoals gezegd is de KRW een kaderrichtlijn. Dit houdt in dat in de KRW wel (ecologische en fysisch/chemisch) doelen zijn geformuleerd met betrekking tot de kwaliteit van verschillende watersystemen, maar dat de manier waarop deze doelen worden bereikt in grote mate wordt overgelaten aan haar deelstaten. Aan het niet halen van de doelen heeft de EU strenge sancties verbonden. Verschillende waterbeherende organisaties zijn overeengekomen dat de opgaven die uit de KRW voortvloeien door middel van een gezamenlijke inspanning moeten worden gerealiseerd. In dit kader participeert Drimmelen in de implementatie van de KRW voor het stroomgebied Maas samen met de andere gemeenten en het waterschap. Eind 2008 zijn de gemeentelijke maatregelen opgesteld in een samenwerkingsverband door en voor de diverse partijen c.q. belanghebbenden. Deze maatregelen zijn in 2008 vastgesteld door de raad in de vorm van een intentieverklaring. Exploitatie De jaarlijkse reiniging en inspectie van 10% van het gehele vrijverval stelsel heeft volgens planning plaatsgevonden. De resultaten worden beoordeeld en maatregelen na inspectie worden uitgevoerd. In 2008 is meer onderhoud c.q. reparatie en vervangingen gepleegd aan de straatkolken. Dit heeft geleidt tot hogere uitgaven qua materiaalkosten en meer inzet eigen uren van de buitendienst Openbare werken. Bij de rapportage van 2007 is gebleken dat de keuze om onderhoud door derden te laten uitvoeren kostbaarder was dan geraamd. Op grond hiervan is besloten per 1 juli 2008 het preventief onderhoud gemalen weer door de eigen dienst te laten uitvoeren. Daarnaast is een scherpere controle op de uitvoering van het verhelpen van storingen doorgevoerd. Per saldo zijn de totale onderhoudskosten binnen de raming gebleven. Investeringen en voorzieningen A. Vervangingsinvesteringen vrij verval riolering Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2003 Tijdens de rioolinspectie 2003 is gebleken dat de riolering in de Groningenlaan toe is aan vervanging alsmede de Drentelaan, Frieslandlaan. Gezien de optredende wateroverlastproblemen wordt bij de vervanging van het huidige gemengde stelsel een gescheiden stelsel aangelegd. Inmiddels zijn de werkzaamheden gestart (en worden medio 2009 afgerond). Bij de eerste Bestuursrapportage 2008 is een geraamd tekort gemeld van € 200.000. Op basis van huidige inzichten blijkt dat het reeds opgehoogde krediet nogmaals een tekort geeft van ca. € 200.000. Dit wordt veroorzaakt doordat de situatie in het veld anders is dan op de tekeningen staat aangegeven. In het veld is een leiding gevonden die de afvoering verzorgt onder bebouwing i.p.v. de aangenomen / getekende situatie waarin de afvoer via oppervlaktewater plaats vindt. Momenteel wordt onderzocht wat de technische mogelijkheden zijn waaruit extra maatregelen zullen voortvloeien. Het krediet dient derhalve te worden opgehoogd met € 200.000. De jaarlijkse investeringsbedragen zijn een gemiddelde uit het vastgestelde G.R.P. Gezien de omvang van de vervangingen van krediet ‘Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2008’ (€ 1.608.963) kan deze verlaagd worden met € 200.000. Per saldo verloopt het budgettair neutraal. Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2005 Krediet gebruiken voor verbetering, aanleggen gescheiden stelsels, reparatie en vervanging naar aanleiding van uitgevoerde inspecties en beoordelingen. Voor Made betreft dit werkzaamheden aan de stelsels in de Berkenlaan, Parklaan, Boslaan en Kastanjelaan. Van de eerstgenoemde drie locaties zijn inmiddels de werkzaamheden afgerond en is de Kastanjelaan in voorbereiding. Het restant van het krediet zal worden aangewend voor de uitvoering van het project Stuivezand (raming € 518.000). Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2006 Krediet gebruiken voor verbetering, aanleggen gescheiden stelsels, reparatie en vervanging naar aanleiding van uitgevoerde inspecties en beoordelingen. Voor Lage Zwaluwe betreft dit werkzaamheden aan de stelsels in de Vijverstraat, Dr. Dooremanstraat, Kruisstraat, Oudlandstraat, Kilstraat, Plasstraat en daarnaast wordt in Hooge Zwaluwe de Onderstraat vervangen (momenteel in uitvoering). Vanwege de verlate uitbreiding van de cluster riolering worden de resterende projecten gestart en uitgevoerd in 2009.

89

Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2007 Krediet gebruiken voor verbetering, aanleggen gescheiden stelsels, reparatie en vervanging naar aanleiding van uitgevoerde inspecties en beoordelingen. Voor Wagenberg en Terheijden betreft dit werkzaamheden aan de stelsels in de Nieuwstraat, Vierhoven, Kalkvliet, Hoekbeemden, Maarweide, Liesveld. De drie eerstgenoemde locaties zijn momenteel in voorbereiding en worden naar verwachting uitgevoerd in 2009. Voor de laatste drie locaties zal de voorbereiding worden gestart medio 2009. Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2008 Gezien de hoeveelheid aan projecten en de aanstaande uitbreiding van de cluster Riolering is bij de eerste Bestuursrapportage voorgesteld om deze vervangingsinvestering door te schuiven naar 2009. De planning is om de stelsels in straten Wethouder Crezeelaan, Burgermeester Vlaklaan en Wethouder Marcuslaan te Hooge Zwaluwe en de straten Ds. Jamesstraat en Dr. Schaepmanstraat te Lage Zwaluwe te gaan vervangen in 2009. Tevens zullen ook de stelsels van een aantal locaties in Made worden vervangen: Rozenbloemstraat, Patronaatstraat en de Prinsenpolderstraat. Wat betreft de Prinsenpolderstraat kan gemeld worden dat dit integraal wordt bezien met het te starten woningbouwproject in 2009. Daarnaast wordt voorgesteld dit krediet met ca. € 200.000 af te ramen t.b.v. het krediet Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2003. Project Stuivezand (riolering / wegen) Bij de inventarisatie bij de revitalisering van het industrieterrein is aan het licht gekomen dat er ‘water op straat’ situaties optreden. Om deze op te lossen tijdens de revitaliseringswerkzaamheden zijn drie varianten opgesteld door Grontmij. Gekozen is om de variant "afkoppelen in combinatie met retentiebassin" uit te voeren. Zodra de grondverwerving ten behoeve van het retentiebassin een feit is, kan worden begonnen met de civiele uitvoering van het project; het aanleggen van een verbeterd gescheiden rioolstelsel en het herstraten van een gedeelte van de watertorenstraat, Eerste en Tweede industrieweg. De dekking van het krediet € 818.000 exclusief BTW geschiedt uit de reserve Grondbedrijf (€ 125.000), voorziening Onderhoud wegen (€ 175.000) en het onbeklemde gedeelte van het krediet "Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2005" (€ 518.000).

B. Vervanging Persleidingen Persleiding Klaassenstraat Gezien de omvang van het krediet (€ 1.681) is besloten het krediet af te sluiten. Eventuele kosten zullen in de exploitatie worden verantwoord.

C. Vervanging Gemalen vrij verval / drukriolering Riolering: vervanging gemalen In het kader van renovatie gemalen zijn op basis van technische levensduur voor 2005 enkele gemalen opgenomen. Na inspectie is gebleken dat de opgesomde gemalen aan vervanging toe zijn. De vervanging van de opgesomde gemalen zullen als één werk worden aanbesteed. Inmiddels zijn de voorbereidende werkzaamheden afgerond (werkomschrijving en tekeningen). In het eerste kwartaal van 2009 zullen de werkzaamheden worden aanbesteed. Het krediet kan met € 26.000 worden afgeraamd, daar een aantal kosten al zijn meegenomen met de uitvoering van het krediet ‘Vervangen oude onderstations door CARs onderstations’. Vervanging gemalen (mechanisch / elektrisch) Gaete, Plasstraat, Groenendijk, Zwingel Dit project zal tegelijkertijd worden aanbesteed en uitgevoerd met het krediet ‘Vervanging gemalen’.

D. Maatregelen vuilemissiespoor Aanpassing overstort Hofstad / n. Aanvullende maatregelen stelsels Terheijden / Wagenberg Na een jarenlange gang naar de rechtszaal als belanghebbende in de zaak tussen een particulier en het waterschap is uiteindelijk het waterschap in het gelijk gesteld en heeft de gemeente Drimmelen de noodzakelijke vergunningen verkregen. Het destijds ingeschakelde ingenieursbureau heeft de werkzaamheden weer opgepakt en aanvullende, noodzakelijke onderzoeken zijn uitgevoerd. In het tweede kwartaal van 2008 zijn deze voorbereidende werkzaamheden gestart en zal dit resulteren in uitvoering van de werkzaamheden in de eerste helft van 2009.

90

Het krediet ‘Aanvullende maatregelen stelsels Terheijden / Wagenberg’ betreft het aanpassen van interne en externe overstortdrempels in Wagenberg. Dit project heeft een directe relatie met het krediet ‘Aanpassing overstort Hofstad’ en zal derhalve gelijktijdig worden uitgevoerd. Verbrede zorgplicht IBA's Bij de raming van het project is bepaald dat elke particulier die een iba moest gaan gebruiken een eigenbijdrage van € 750 moest betalen. Het merendeel heeft betaald. Momenteel wachten wij echter nog op de betaling van 4 iba gebruikers (€ 3.000). De overschrijding is veroorzaakt door het oplossen van technische problemen die aan het licht zijn gekomen na de onderhoudstermijn. Dit kon gebeuren omdat na opstarten van een iba het systeem enkele maanden nodig heeft om zich te stabiliseren en dat de monstername één keer per jaar plaats gevonden heeft. Daarnaast zijn enkele ingrijpende maatregelen noodzakelijk geweest om de werking te kunnen blijven garanderen. Hiervoor moeten nog enkele kosten worden gemaakt. Het krediet is bij de eerste Bestuursrapportage 2008 met een bedrag van € 19.500 verhoogd. Gezien de nog te nemen maatregelen is de verwachting dat het krediet nogmaals met € 5.000 moet worden verhoogd. Vervangen oude onderstations door CARs onderstations De werkzaamheden zijn uitgevoerd. Het krediet kan worden afgesloten. Basis meetprogramma De werkzaamheden zijn uitgevoerd. Het krediet kan worden afgesloten.

E. Baggeren stedelijk water Baggeren bebouwd gebied 2007 (voorziening) en 2008 (investering) In 2008 is uitvoering gegeven aan het baggeren van Ganshoeksingel te Lage Zwaluwe. De Ganzenweel te Terheijden zal in het tweede kwartaal 2009 uitgevoerd worden. Daarnaast zal ook de Brandput worden gebaggerd (project vervanging riolering Groningenlaan – zie krediet Maatregelen n.a.v. beoordeling rioolinspectie 2003). Bovenstaande genoemde projecten worden bekostigd uit de voorziening Baggeren stedelijk water 2007. Voor de projecten van 2008 (investeringskrediet) dient nog een uitvoeringsprogramma te worden opgesteld. Dit zal tegelijkertijd worden opgenomen met de herziening van het baggerplan in 2009.

Baggeren havens Het beleidskader met betrekking tot Baggeren havens is vastgelegd in de nota’s : • Beleidsnota Baggerbeleidsplan (d.d. B&W 21 juli 2000; commissie Ruimtelijke Zaken 15 augustus 2000; raadsbesluit juni 2002 (jaarrekening 2001)) • Rapport Onderhoudsbaggeren Jachthavens Gemeente Drimmelen (Grontmij Advies & Techniek d.d. 31 mei 2000) Beleidsuitgangspunten De gemeentelijke havens, die door aanslibbing in hun functionaliteit worden aangetast, uit te kunnen baggeren. Dit betreft de havens die gemeentelijk bezit zijn t.w.: haven Drimmelen (oude haven Drimmelen, industriehaven Drimmelen), jachthaven Terheijden en binnen- en buitenhaven Lage Zwaluwe. De laatste baggerbeurten zijn geschied in het jaar 1996 en 1997. Het rapport is gebaseerd op een referentieperiode van tien jaar, wat tevens de voorgestelde baggerfrequentie is. In 2009 zal worden bezien in hoeverre slibaanwas is opgetreden en welke uitvoeringsmaatregelen hieruit voortkomen en of dit leidt tot herziening van het beleidsplan. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Exploitatie Storting voorziening baggeren diversen havens Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 65.456 0 65.456 0

* Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming (€ 65.456).

Realisatie t.o.v. planning In 2008 hebben er zich Beleidsuitgangspunten.

geen

baggerwerkzaamheden

voorgedaan.

Zie

toelichting

91

Openbaar groen Het beleidskader met betrekking tot Openbaar groen is vastgelegd in de nota’s: • Groenbeleidsplan 2005-2015; Kwaliteit in beeld • Bomenbeleidsplan gemeente Drimmelen • Groenstructuurplannen gemeente Drimmelen • Landschapsvisie gemeente Drimmelen • Landschapsbeleidsplan gemeente Drimmelen (kern Made en Drimmelen) • Groenonderhoudsplannen Beleidsuitgangspunten Beleidsuitgangspunten Groenbeleidsplan 2005-2015 ‘Kwaliteit in Beeld’ (vastgesteld 7 juni 2005): De gemeente streeft er naar om de komende jaren de groenstructuur in zowel bebouwde kom als in landelijk gebied binnen de gemeente Drimmelen duurzaam en kwalitatief in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren. De inrichting en het beheer zullen daarbij zijn gericht op een optimale gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde. Hierbij past op termijn een ecologische en milieuvriendelijke werkwijze. De visie bestaat vervolgens uit beleidsdoelstellingen ten aanzien van: 1. Omvang en samenstelling (gewenste inrichting van het groen) 2. Natuurlijk groen 3. Beheerkwaliteit (gewenste onderhoudsniveau en onderhoudsmethoden) 4. Veiligheid 5. Planmatig werken Bomenbeleidsplan Het onderwerp bomen is in het groenbeleidsplan summier uitgewerkt. Bomen zijn evenwel van groot belang voor een aansprekend landschap en voor een aangenaam stedelijk leef- en woonmilieu. Van alle groenelementen zijn bomen in feite het belangrijkst. Als uitwerking van het groenbeleidsplan is in 2008 een bomenbeleidsplan opgesteld. Op verzoek van de commissie Grondgebied is deze ter advisering voorgelegd aan de bomenstichting. Het bomenbeleidsplan is in de Raadsvergadering van 27 november 2008 vastgesteld. Voor 2010 e.v. is de uitvoering van het bomenbeleidsplan als nieuw beleid opgenomen in programma 3 Openbare ruimte. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Renovaties openbaar groen Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 84.226 75.969 84.226 75.969

Investeringen Landschapsbeleidsplan: groenvoorziening Totaal investeringen

Begroting Realisatie 148.828 92.156 148.828 92.156

Realisatie t.o.v. planning De groenvoorzieningen die “functioneel” versleten zijn of waar gelijk opgetrokken dient te worden met civieltechnische werken (integrale benadering) worden als eerste aangepakt. In 2008 hebben, naast diverse kleinere objecten in de verschillende kernen, in de onderstaande straten groenrenovaties plaatsgevonden: • Hooge en Lage Zwaluwe: groenstrook Van Duivenvoordestraat en groenwerkzaamheden Ganshoeksingel. • Made en Drimmelen: integraal project Berkenlaan en omgeving, beplantingsstroken Fresiastraat, Geraniumstraat en Nieuwelaan, groot onderhoud Parkbos en groenvoorziening speeltuin Hezelaar. Landschapsvisie/Deelname aan Stimuleringskader Groen Blauwe diensten Op 24 januari 2008 heeft de Raad besloten om deel te nemen aan het Stimuleringskader Groen Blauwe Diensten. Het Groen Blauw Stimuleringskader is bedoeld als aanvulling op landelijke subsidieregelingen als Programma Beheer. Daarom vallen gebieden binnen de Ecologische Hoofdstructuur buiten de regeling. Voor de gemeente Drimmelen is een werkkaart gemaakt waarop gebieden zijn aangegeven waar het geld met prioriteit wordt ingezet. Aan deze gebieden zijn pakketten gekoppeld waarmee de kwaliteitsverbetering bereikt zou kunnen worden. Een voorbeeld van een pakket is

92

het pakket “Bloemrijke rand” waarmee een gevarieerde kruidachtige en bloemrijke vegetatie in de akkerranden wordt gerealiseerd. Afspraken over het uitvoeringsprogramma zijn vastgelegd in een gebiedscontract. Het aandeel van de aanleg en onderhoud van natte ecologische verbindingszone (hoofdaders) is op maximaal 15% van het beschikbare budget gesteld. Indien het animo voor deze dienst dit percentage van het budget overschrijdt, neemt de veldcoördinatie contact op met de betreffende financiers om te beoordelen of en hoe deze dienstverlening kan worden gefinancierd. Op 11 juni 2008 is door de deelnemende partijen het gebiedscontract ondertekend en op 1 juli 2008 is de nieuwe subsidieregeling o.a. binnen de gemeente Drimmelen opengesteld. De afspraken met de grondgebruikers worden in beginsel vastgelegd in zesjarige overeenkomsten. In het eerste kwartaal van 2009 wordt duidelijk hoe groot de animo tot deelname is. Realisatie natte ecologische verbindingszones (EVZ) Voortkomend uit het revitaliseringsplan Wijde Biesbosch staat de gemeente samen met het Waterschap Brabantse Delta voor de opgave om een aantal natte EVZ’s in de gemeente te realiseren. Om de natte ecologische verbindingszones in de gemeente Drimmelen te realiseren is een samenwerkingsovereenkomst tussen het Waterschap Brabantse Delta en de gemeente Drimmelen opgesteld. Hierin wordt o.a. grondverwerving, aanleg en onderhoud geregeld. Uitgangspunt is dat gestreefd wordt naar een duurzame realisatie van de natte EVZ’s. Dit betekent dat het Stimuleringskader Groen Blauwe diensten daaraan ondersteunend is. Het college is tekeningsbevoegd. Gelet op de ingrijpendheid van de uitoefening van de overeenkomst is op de Informatiebijeenkomst van 29 oktober 2008 vooraf aan de definitieve ondertekening informatie aan de Raad gegeven. In de Raadsvergadering van 29 januari 2009 is ingestemd om in de Reserve Groenaanleg Grondbedrijf een beklemming van € 342.956 als taakstellend bedrag op te nemen voor de komende tien jaar voor het beheer en onderhoud van de gerealiseerde natte ecologische verbindingszones in deze periode. In 2009 zal de Ecologische verbindingszone Spoorzone en 4 percelen in Den Ham ingericht worden. Investeringen Landschapsbeleidsplan: groenvoorziening Op 24 januari 2008 heeft de Raad besloten om deel te nemen aan het Stimuleringskader Groen Blauwe Diensten. Daarbij heeft de Raad besloten om in 2008 en 2009 een bedrag van € 20.000 inclusief BTW in te zetten uit het krediet Landschapsbeleidsplan: groenvoorziening. Vanuit de provincie wordt hiervoor nog een rekening gestuurd. In 2009 wordt tevens bekeken welke projecten vanuit Landschapsbeleidsplan uitgevoerd kunnen worden. Het krediet kan nog niet worden afgesloten. Gemeentelijke gebouwen Het beleidskader met betrekking tot Gemeentelijke gebouwen is vastgelegd in de nota: E.e.a. is vastgelegd in diverse B&W nota’s. B&W nota globaal stappenplan inzake onderhoudsbeheersysteem Planon d.d. 19 april 2007. College heeft kennis genomen van stand van zaken en betrekt e.e.a. integraal bij het project optimaliseringslag 2007-2008. Eerste kwartaal 2008 actualisatie waardoor aanpassing storting noodzakelijk zal zijn om beleidsuitgangspunt te handhaven. B&W nota Beleidsplan Gemeentelijk vastgoed d.d 10 juli 2008. Besluitvorming over de benodigde jaarlijkse structurele verhoging van het onderhoudsbudget met € 160.280. Deze verhoging is geaccordeerd. In deze nota zijn tevens een aantal beleidskeuzes aangegeven met betrekking tot het gemeentelijk vastgoed. Met betrekking tot deze beleidskeuzes heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden. In raadsvergadering van oktober 2008 is de besluitvorming hierover aangehouden. Dit zal naar verwachting nu eind 2009 plaatsvinden. Beleidsuitgangspunten Het streven van het gemeentelijke gebouwenbeheer dient erop gericht te zijn het onderhoud van de gebouwde eigendommen te waarborgen op de “nulsituatie”. Hieronder wordt verstaan: een nulsituatie waarbij sprake is van een normale onderhoudscyclus en waarbij het gebouw of delen van het gebouw niet toe is/zijn aan vervanging als gevolg van achterstalling onderhoud en waarbij geen sprake is van noodzakelijke renovatie van (delen van) het gebouw.

93

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Uit herijking in 2004 kwam reeds naar voren dat om het gewenste onderhoudsniveau te kunnen handhaven, een verhoging van de storting in de voorziening noodzakelijk is welke nu vanaf 2009 plaatsvindt Exploitatie Exploitatie (voorziening Planon) Exploitatie (Planon: Maatschappelijke Knelpunten) Totaal exploitatie Investeringen Renovatiewerkz.gymz.Romboutsstraat Gymzaal Terheijden: Vloerafwerking gymzaal Restauratie Molen "De Arend" (afgesloten) Totaal investeringen

Begroting

Realisatie

470.337 -255.000 215.337

352.472 0 352.472

Begroting Realisatie 28.709 0 30.094 0 30.882 30.690 89.685 30.690

* Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is € 134.053 hoger dan de raming van € 215.337. Dit wordt veroorzaakt door verkoop van pand Nieuwstraat 2 te Made voor een bedrag van € 126.273 en een bedrag van € 7.780 ten behoeve van het Onderwijs.

Realisatie t.o.v. planning De werkzaamheden die volgens het uitvoeringsprogramma zijn gepland in 2008 zijn niet volledig uitgevoerd, gelet op de inzet van een medewerker gebouwenbeheer voor de bouw van de Brede School in Terheijden gedurende geheel 2008 en het uitblijven van besluitvorming inzake beleidsplan gemeentelijk vastgoed. In overleg met de betreffende afdelingen en portefeuillehouder is de prioriteit van de door te schuiven werkzaamheden aan de orde gesteld. In 2007 was de storting incidenteel € 255.000 hoger in verband met deelrestauratie en uitbreiding centrale kleedaccommodatie v.v. Madese Boys. Dit bedrag is beschikbaar gesteld op basis van besluitvorming over de besteding van de reserve Maatschappelijke knelpunten. Echter mede gezien de groei van het ledenaantal v.v. Madese Boys is er overleg gaande voor mogelijke nieuwbouw en zijn de middelen tijdelijk teruggevloeid naar de reserve Maatschappelijke knelpunten in afwachting van de besluitvorming. Voor 2008 waren de volgende werkzaamheden gepland: Enkele groot onderhoudswerkzaamheden molen “de Arend” te Terheijden. Vervangen Cv-ketel en schilderwerk “de Cour” te Terheijden. Diverse schilderwerken gemeentewerf te Terheijden. Binnen-, buitenschilderwerk enz. Peutersoos te Terheijden. Vervangen diverse doorslaande binnendeuren en buitenschilderwerk Zonzeel te Hooge Zwaluwe. Buitenschilderwerk Raadhuisstraat 32 te Hooge Zwaluwe. Buitenschilderwerk Den Domp te Lage Zwaluwe. Binnen- en buitenschilderwerk gemeentewerf te Made. Reparatie betonkolommen, herstel goten, vernieuwen ketels, vernieuwen inbraakdetectie Mayboom te Made. Vernieuwen flexibele wanden, hang- en sluitwerk, facelift vloer Amerhal te Made. Gootvervanging en herstel straatwerk Elsenhof te Wagenberg. Straatwerken BS Duinschool te Made. Buitenschilderwerk Plexat te Wagenberg. Buitenschilderwerk Driedorp te Wagenberg. Diverse renovatie werkzaamheden OBS de Windhoek te Terheijden. Uitgevoerd zijn de volgende werkzaamheden; -

94

Diverse werkzaamheden gemeentehuis te Made. Reparatie betonkolommen Mayboom te Made. Vervangen cv-ketels Mayboom te Made Vernieuwen cv-ketel Baroniecollege te Made. Vernieuwen deur gemeentewerf Terheijden Plexat tegelvloer verdieping Voorbereidende werkzaamh. Nieuwbouw kleedlokalen Madese Boys

€ 19.000,€ 5.300,€ 8.330,€ 2.975,€ 2.618,€ 2.380,€ 5.866,-

-

Dakherstel en vernieuwen waterleiding Driedorp te Wagenberg Herstel werk uurwerken Blasiuskerk en klok aan Dorpsstraat Buitenschilderwerk Den Domp Lage Zwaluwe Stuifhoek te Made aanpassen riolering. Ventilatievoorzieningen Duinschool te Made Dakrenovatie OBS de Windhoek te Terheijden Straatwerk en gootvervanging Elsenhof Buitenschilderwerk Raadhuisstraat 32 te Hooge Zwaluwe Totaal

€ 7.735,€ 6.783,€ 14.000,€ 3.500,€ 2.300,€ 46.000,€ 12.000,€ 3.200,€ 141.987,-

Het verschil tussen werkelijk uitgevoerd € 352.472 en het bedrag van € 141.987 is opgebouwd uit extra stortingen in Planon als gevolg van verkoop pand Nieuwstraat 2 te Made voor een bedrag van € 126.273 en het restant van € 84.212 betreft onderhoudscontracten en klein onderhoud werkzaamheden bij de gemeentelijke gebouwen. Uit het bovenstaande is op te merken dat een aantal werkzaamheden niet of deels zijn uitgevoerd. Deze werkzaamheden zijn doorgeschoven en verwerkt in geactualiseerde uitvoeringsprogramma 2008-2010. Investeringen Renovatiewerkzaamheden gymzaal Romboutsstraat en Gymzaal Terheijden: Vloerafwerking gymzaal In het kader van mogelijke ontwikkelingen zijn deze werkzaamheden niet uitgevoerd. Vooralsnog wordt voorgesteld het krediet niet af te sluiten totdat er meer duidelijkheid is over de toekomst van de beide objecten. Restauratie Molen "De Arend" De werkzaamheden zijn uitgevoerd en de subsidie is zijn ontvangen. Echter uit het meerjarenplan komt naar voren dat er voor de komende 6 jaar ongeveer € 100.000 benodigd is voor groot onderhoud. Bij het opstellen van het geactualiseerde onderhoudsplan 2008-2017 zijn deze werkzaamheden opgenomen in Planon. Het restantkrediet kan worden afgesloten. Onderwijshuisvesting Het beleidskader met betrekking tot Onderwijshuisvesting is vastgelegd in de nota Integraal Huisvestingsplan 2007-2011. Dit plan is in de raadsvergadering van 20 september 2007 vastgesteld als actualisering van het plan voor de periode 2003-2007. De uitvoering is een voortschrijdende taak van de gemeente. In onze gemeente zijn elf schoolgebouwen voor het basisonderwijs en één gebouw voor het voortgezet onderwijs aanwezig. De belangrijkste lopende of net afgeronde projecten zijn: nieuwbouw brede school De Windhoek te Terheijden, uitbreiding Dongemondcollege te Made, nieuwbouw van De Zonzeel te Terheijden, nieuwbouw brede school te Hooge Zwaluwe, verbouw ’t Rietland tot brede school te Lage Zwaluwe en de vervanging van de gymzalen Romboutsstraat te Made en Zonzeel te Terheijden. Beleidsuitgangspunten Voldoen aan de wettelijke verplichting om de scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs binnen de gemeentegrenzen te voorzien van adequate huisvesting, volgens de wettelijke regelingen. Financiële vertaling in begroting en jaarrekening per 1/1/09:

Investeringen Dongemondcollege St. Jan/Frederikhendrikschool Windhoek (incl. voorbereidingskrediet en BTW) Totaal investeringen

Begroting Realisatie 1.243.000 1.232.351 1.644.000 0 2.170.000 1.817.914 5.057.000 3.050.265

Realisatie t.o.v. planning e Op de renovatie Windhoek na is alles volgens plan gerealiseerd. Renovatie wordt 1 kwartaal 2009 afgerond.

95

Dongemondcollege In 2007 is de uitbreiding en verbouwing van het Dongemondcollege in Made voltooid. Hiermee is een bedrag van € 1.232.000 gemoeid geweest. Er ligt echter nog een verzoek van het schoolbestuur tot herstel van de leidingen die lopen onder de aanbouw. De werkzaamheden hieraan zijn gepland in de zomervakantie 2009. Het restantkrediet van € 10.650,- kan hiervoor aangewend worden. Windhoek Ook is in 2007 gestart met de uitbreiding en verbouwing van de openbare basisschool de Windhoek te Terheijden tot een brede school, waarin tevens de peuterspeelzaal, een kinderdagverblijf en een buitenschoolse opvang worden gehuisvest. De gemeenteraad heeft september 2007 een krediet gevoteerd voor vervangende nieuwbouw en brede school. In 2008 heeft de nieuwbouw plaatsgevonden en is gestart met renovatie van de bestaande school. Met de gebruikers, te weten de school, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en consultatiebureau zijn nadere afspraken gemaakt over gebruik en huur van de ruimten. Het project wordt voorjaar 2009 afgerond. De nieuwe Brede School wordt in april 2009 geopend. Het gevoteerde krediet is toereikend. Brede school in Hooge Zwaluwe Met ingang van het schooljaar 2007-2008 is de gefuseerde bijzondere basisschool de Schittering (voorheen Sint Janschool en Frederik Hendrikschool) gehuisvest in de voormalige Frederik Hendrikschool en de daarbij geplaatste tijdelijke units. Hierdoor kan de fusie ook fysiek worden gerealiseerd. De vrijgekomen Sint Janschool aan de Burgemeester Godwaldtstraat is – ter voorkoming van kraken – tijdelijk in beheer gegeven van een interim vastgoedbeheerbedrijf. De raad heeft op 17 april 2008 ingestemd met afsluiting van een overeenkomst met Woningstichting Goed Wonen ter realisering van het project brede school Hooge Zwaluwe. De noodzakelijke procedure voor het wijzigen van het bestemmingsplan van de te realiseren brede school, zorgwoningen met steunpunt en winkelvoorziening is begin 2008 in gang gezet. In 2008 zijn verder de nodige vervolgstappen gezet, zoals contractondertekening, aanvragen sloopvergunning en voorbereiding grondoverdracht. In 2009 wordt naar verwachting de bestemmingsplanprocedure afgerond en worden de nodige voorbereidingen getroffen voor de nieuwbouw. De gemeentelijke bijdrage voor de nieuwbouw van de school bedraagt € 400.000. ’t Rietlandt In 2008 zijn voorbereidingen getroffen voor de brede school ’t Rietlandt als onderdeel van het project Lage Zwaluwe West. In 2008 is met de gebruikers, te weten onderwijs, bibliotheekwerk, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en consultatiebureau een programma van eisen opgesteld en zijn doorrekeningen gemaakt. Ook is in 2008 een vervolg gegeven aan de bestemmingsplanprocedure. De ontwikkelingen rondom het Oranjeplein in Terheijden zijn in 2008 verder gegaan. In 2008 zijn, in nauwe samenwerking met de klankbordgroep, diverse varianten uitgewerkt ten behoeve van de herontwikkeling van het Oranjeplein in Terheijden, waaronder een nieuwe school, gymzaal, enkele maatschappelijke voorzieningen en woningbouw. Op 16 oktober 2008 heeft de gemeenteraad tijdens een opiniërende ronde bepaald nog niet tot besluitvorming over te kunnen gaan. De raad heeft nadrukkelijk verzocht om meerdere varianten voor te leggen, waarbij het uitgangspunt het bouwen van een nieuwe basisschool is. De raad heeft in de vergadering van 26 maart 2009 ingestemd met de bouw van een nieuwe brede school incl. bibliotheek en appartementen Buitensportaccommodaties Het beleidskader met betrekking tot Buitensportaccommodaties is vastgelegd in de nota’s: • Sportnota gemeente Drimmelen 2006 – 2010 vastgesteld in de Raad van 10 november 2005. Beleidsuitgangspunten • Vervanging en onderhoud van primaire buitensportvoorzieningen. • NOS/NSF/ISA normen en gerelateerde normen van sportbonden als richtsnoer. • Op een adequaat, sober doch doelmatig niveau handhaven van de bestaande voorzieningen.

96

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Exploitatie Totaal exploitatie Totaal investeringen

Begroting Realisatie 279.576 149.465* 279.576 149.465 n.v.t.

n.v.t.

* Realisatiebedrag is het werkelijk bedrag aan uitgaven op de voorziening; de dotatie aan de voorziening is even hoog als de raming.

Het nieuwe onderhouds- en investeringsoverzicht (Buspo) is in april 2008 door het college vastgesteld. T.b.v. het groot onderhoud/vervanging wordt jaarlijks een bedrag gestort in de voorziening t.l.v. de exploitatie. Vanaf 2009 wordt de dotatie in de voorziening ruim € 31.000 verhoogd. In de Voorjaarsnota 2008 is overgenomen dat de indexatie van de voorziening wordt aangepast aan de kostenontwikkeling (2% i.p.v. 1%). In 2007 was de storting incidenteel € 206.000 hoger t.b.v. kunstgras hockey Schietberg. Dit bedrag is beschikbaar gesteld o.b.v. besluitvorming over de besteding van de reserve Maatschappelijke knelpunten. In 2009 zullen wederom incidentele bedragen worden toegevoegd aan de voorziening t.l.v. de eerder genoemde reserve (€ 505.800). Hierdoor is de voorziening de komende jaren toereikend om de geplande werkzaamheden uit te voeren. Realisatie t.o.v. planning Voor 2008 waren ingepland de volgende objecten: Groot onderhoud hekwerk Schietberg Schilderonderhoud trainingsveldverlichting Heesterbosch Onderhoud hekwerk Ruitersvaart Terheijden Uitgevoerd zijn de volgende werken: • Vervanging dug-outs sportpark Moerbos Hooge Zwaluwe • Onderhoud hekwerk Ruitersvaart Terheijden • Vervanging pompput en verbreding watergang Ruitersvaart Terheijden • Aanleg veldverlichting Mixed Up Wagenberg (t.l.v. maatschappelijke knelpunten) • Beregeningsinstallatie sportpark Moerbos Hooge Zwaluwe • Beregeningsinstallatie sportpark Heesterbosch Wagenberg Totaal

€ 10.050 € 14.281 € 7.648 € 10.087 € 24.937 € 8.955 € 75.958

Qua uitvoering doorgeschoven naar 2009: • Onderhoud schilderwerk trainingsveldverlichting Schietberg e • Aanleg 2 kunstgrasveld met veldverlichting en hekwerk hockey Schietberg • Vervanging en uitbreiding beregeningsinstallatie voetbal Ruitersvaart • Herinrichting trainingsveld met veldverlichting voetbal Ruitersvaart Zie ook: Actualisering overzicht meerjaren onderhoudsprogramma investeringen buitensportaccommodaties 2008 –2011 van 12 maart 2008

en

vervangings-

Kunst in de openbare ruimte Het beleidskader met betrekking tot Kunst is vastgelegd in de nota: • Beleidsplan “Samen sterk voor een kunstwerk”, onderhoudsplan 2006 – 2011 (vastgesteld door de gemeenteraad d.d. 14-12-2006). Beleidsuitgangspunten • In de periode 2006/2011 aan de hand van inventarisatie door de Kunstkring en het onderhoudsplan de onderhoudswerkzaamheden uitvoeren; • De kunstkring coördineert de onderhoudswerkzaamheden; • Werkzaamheden worden uitgevoerd in overleg met betrokken kunstenaars en door professionele kunstenaars; • De gemeente verricht handen spandiensten (o.a. regelen vervoer van kunstwerken als tijdelijke opslag aan de orde is, verrichten van klein onderhoud, onderhoud groen rondom kunstwerken).

97

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening Exploitatie Exploitatie Totaal exploitatie

Begroting Realisatie 1.449 *6.483 1.449 6.483

Totaal investeringen

n.v.t.

n.v.t.

* Realisatiebedrag is de werkelijke dotatie aan de voorziening.

Realisatie t.o.v. planning In 2008 zijn de volgende actiepunten opgepakt: • Het kunstwerk “Papieren” in Made is hersteld. • Het kunstwerk “Bruidspaar” in Hooge Zwaluwe is schoongemaakt. Herstelwerkzaamheden hebben enigszins vertraging opgelopen ten opzichte van de planning. Zo kon het kunstwerk “Beweging”, niet meer in 2008 worden opgeknapt. Dit wordt 2009 (opdracht is ultimo 2008 verleend). De drie sculpturen in Wagenberg zijn nog opgeslagen. Er wordt gewacht op een technisch advies m.b.t. de beste mogelijkheid tot herstel. De voorziening is financieel toereikend: ultimo 2008 bedroeg deze € 48.500.

98

99

§D

Financiering

Treasury is het vakgebied dat zich bezighoudt met het besturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Iedere gemeente is ingevolge de in december 2000 van kracht geworden wet FIDO (Financiering Decentrale Overheden) verplicht een treasurystatuut vast te stellen. Het treasurystatuut van de gemeente Drimmelen is hernieuwd vastgesteld in de raadsvergadering van 26 juni 2008. Hierin worden de randvoorwaarden geschapen waaronder de treasury/financieringsfunctie wordt uitgeoefend. In deze financieringsparagraaf wordt de realisatie van de beleidsvoornemens zoals opgenomen in de programmabegroting 2008 ten aanzien van risicobeheer en de financieringspositie verantwoord. Het bestaande beleid voor deze paragraaf is vastgelegd in de beleidsnota: 1. Treasurystatuut (2008) A. Risicobeheer Ten behoeve van het risicobeheer wordt een analyse gegeven van de risicoaspecten die verbonden zijn aan de uitvoering van de treasuryfunctie binnen de gemeente Drimmelen. In algemene zin kunnen de relevante risico’s worden onderverdeeld in renterisico’s, kredietrisico’s, koersrisico’s en valutarisico’s. Onderstaand wordt een toelichting gegeven op het renterisico (A 1.) en het kredietrisico (A 2.). De overige vermelde risico’s zijn niet op onze gemeente van toepassing. A 1.

Renterisico’s Renterisico’s worden onderscheiden in het renterisico van de vlottende schuld (de kasgeldlimiet) en het renterisico van de vaste schuld (de renterisiconorm). A 1.1. Renterisico vlottende schuld: kasgeldlimiet De wet FIDO verplicht gemeenten om per drie maanden aan de toezichthouder (Provincie) een rapportage te verstrekken over de liquiditeitspositie. Hierbij wordt vastgesteld of sprake is van een vlottende schuld of van een overschot aan vlottende middelen. Aan de vlottende schuld is een maximum gesteld van 8,5% van het begrotingstotaal aan lasten vóór bestemming (dus afgezien van stortingen in reserves). Dit is de kasgeldlimiet. Als deze limiet gedurende twee achtereenvolgende kwartalen wordt overschreden, dient de financiering te worden omgezet in een langlopende lening. De kasgeldlimiet wordt jaarlijks vastgesteld aan de hand van de betreffende ministeriële regeling bij de wet FIDO. Voor 2008 komt het totaal aan lasten vóór bestemming voor de gemeente Drimmelen uit op circa € 39,4 miljoen. Op grond van deze gegevens is de volgende berekening worden opgesteld.

100

Berekening kasgeldlimiet per 31 december 2008 Omschrijving

( bedragen x € 1.000)

Begrotingstotaal m.u.v. functie 980

39.415

1. Toegestane kasgeldlimiet in procenten van de grondslag in een bedrag

8,50% 3.350

2. Omvang vlottende korte schuld Opgenomen gelden korten dan 1 jaar Schuld in rekening-courant Gestorte gelden door derden korten dan 1 jaar Overige geldleningen, niet zijnde vaste schuld 3. Vlottende middelen Contante in kas Tegoeden in rekening courant Overige uitstaande gelden korter dan 1 jaar 4. Toets kasgeldlimiet Totaal netto vlottende schuld (2) - (3) Toegestane kasgeldlimiet (1) Ruimte (+) c.q. overschrijding (-) (1) - (4)

0 0 0 0

0 388 0

-388 3.350 3.738

De gemeente Drimmelen heeft in 2008 nooit een vlottende schuld > € 1 miljoen gehad. Er behoefden dan ook geen externe financieringsmiddelen anders dan rekeningcourant krediet te worden ingezet. Het renterisico op vlottende schuld is hierdoor uitermate gering geweest. A 1.2. Renterisico vaste schuld: rente risiconorm Vaste geldleningen worden doorgaans afgesloten voor een periode van 25 tot 40 jaar. De rente kent veelal een rentevaste periode van 10 jaar. Dit impliceert een risico dat na het verstrijken van de rentevaste periode de rentekosten fors kunnen toenemen door hogere rentepercentages. Dit renterisico kan niet worden uitgesloten. Als de tijdstippen waarop de rentevaste periode van diverse geldleningen aflopen, samenvallen in één boekjaar neemt het risico op een onevenredige toename van de rentekosten in dat jaar en de daaropvolgende (9) jaren toe. Hiervoor is een rente risiconorm vastgesteld die in de wet FIDO is bepaald op 20% van de stand van de vaste schuld per 1 januari. Concreet betekent dit dat het bedrag aan leningen dat in een bepaald jaar aan renteaanpassing onderhevig is niet meer mag bedragen dan 20% van de totale vaste schuld. De vaste schuld is hierbij gedefinieerd als de opgenomen leningen met een rentetypische looptijd groter of gelijk aan 1 jaar.

101

Aan de staat van langlopende geldleningen zijn voor 2008 de volgende gegevens ontleend: Omschrijving (exclusief financiering toegelaten instellingen)

( bedragen x € 1.000)

1a. Renteherziening op vaste schuld o/g 1b. Renteherziening op vaste schuld u/g 2. Netto renteherziening op vaste schuld (1a-1b)

0 0 0

3a. Nieuwe aangetrokken vaste schuld 3b. Nieuwe verstrekte lange leningen 4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b)

0 0 0

5. Betaalde aflossingen 6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7. Renterisico op vaste schuld (2+6)

1.139 0 0

Renterisiconorm 8. Stand van vaste schuld per 1 januari 9. Het bij Min. Regeling vastgesteld % 10. Werkelijk renterisiconorm

6.104 20% 1.221

Toets renterisiconorm 10. Werkelijk renterisiconorm 7. Renterisico op vaste schuld 10. Ruimte (+) c.q. overschrijding (-)

1.221 0 1.221

In 2008 heeft geen renteherziening op vaste geldleningen plaatsgevonden. Overigens heeft de gemeente Drimmelen een relatief lage vaste schuldpositie en dientengevolge ook lage rentekosten. Uit het bovenstaande mag de conclusie worden getrokken dat het renterisico op de vlottende en vaste schuld beperkt is. A 2.

Kredietrisico’s Het kredietrisico bepaalt in welke mate de gemeente het risico loopt dat verplichtingen door een tegenpartij niet (tijdig) nagekomen kunnen worden als gevolg van insolventie en deficit (tekort). Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de wet FIDO stelt aan tegenpartijen en producten op de gelden kapitaalmarkt. Kredietrisico’s kunnen zich op twee manieren manifesteren. Ten eerste is er het risico dat direct wordt gelopen uit hoofde van door de gemeente verstrekte leningen en uitgezette beleggingen. Ten tweede is een kredietrisico aan de orde ten aanzien van verstrekte gemeentegaranties (ook wel borgstellingen genoemd). Dit laatste kan worden omschreven als een indirect kredietrisico. A 2.1 Kredietrisico op leningen en beleggingen De gemeente Drimmelen heeft uit hoofde van haar publieke taak in het verleden leningen verstrekt en beleggingen gerealiseerd. Deze verstrekkingen/beleggingen geschieden met inachtneming van de Wet Fido en het treasurystatuut. In het kader van de met de BNG gesloten kredietfaciliteit worden gelden die voor korte termijn belegging in aanmerking komen belegd bij de BNG of hun dochteronderneming BCM. Hierdoor durven we te stellen dat het kredietrisico erg laag is.

102

A 2.2 Kredietrisico ten aanzien van gemeentegaranties (borgstellingen) De gemeente Drimmelen staat jegens geldgevers borg voor de betaling van rente en aflossing op langlopende geldleningen die door organisaties, instellingen of verenigingen zijn aangetrokken die activiteiten verzorgen welke in het verlengde liggen van de gemeentelijke publieke taak. Deze borgstellingen beperken zich hoofdzakelijk tot de woningbouwverenigingen, sportverenigingen en Biesbosch Marina Drimmelen. Met betrekking tot de borgstellingen aan een groot gedeelte van de woningbouwverenigingen staat de gemeente Drimmelen garant als achtervang op het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Op basis van de jaarrekening 2008 kan het navolgende overzicht worden gegeven.

Gewaarborgde geldleningen (bedragen x € 1.000)

Restantbedrag per 31-dec-08

Aflossing 2008

Zorginstellingen Woningbouwverenigingen Sportverenigingen Garantieverleningen op grond van deelnemingen Woningbouwverenigingen onder WSW verband

3.227 5.722 121 10.069 120.409

216 679 10 486 12.624

Totaal

139.548

14.015

Als uitgangspunt hanteert de gemeente Drimmelen het volgende: ‘Geen gemeentegarantie verlenen voor geldleningen die worden aangegaan door derden (stichtingen en verenigingen) met uitzondering van de herfinanciering van reeds bestaande geldleningen waarvoor in het verleden gemeentegarantie is verleend en met uitzondering van geldleningen, aan te gaan door sportverenigingen, alsmede welzijnzorginstellingen, zulks onder voldoende zekerheid, telkens apart te beoordelen’. Het kredietrisico uit hoofde van de borgstellingportefeuille wordt minimaal geacht. B.

Financieringspositie

Financieringsfunctie Onder de financieringsfunctie valt het aantrekken van financiële middelen en eventueel uitzetten van tijdelijk overtollige gelden e.e.a. afhankelijk van het tempo waarin de programma’s binnen de door de raad vastgestelde kaders van de begroting uitgevoerd worden. De uitvoering van deze financieringsfunctie vereist snelle beslissingen in een complexe geldmarkt. Dit heeft budgettaire gevolgen, ondermeer afhankelijk van het risicoprofiel. Onder de financieringsfunctie valt niet het garanderen van rente en aflossing van geldleningen aan derden. Algemene ontwikkelingen; rentebeleid Een belangrijke algemene ontwikkeling betreft de ontwikkeling op de gelden kapitaalmarkt en dan met name de rente op de kapitaalmarkt. Tengevolge van de wereldwijde kredietcrisis is de rente op de kapitaalmarkt drastisch gedaald. Er is vooralsnog geen zicht op herstel. Solvabiliteit Een oordeel over een vermogenspositie kan worden gevormd middels een bepaling van de solvabiliteitsratio. Solvabiliteit kan daarbij worden gedefinieerd als de mate waarin een instelling in staat is aan haar korte en lange verplichting te voldoen. Deze maatstaf kan worden bepaald door de verhouding te bepalen tussen het eigen vermogen (reserves) en het vreemd vermogen (opgenomen financiering). Het spreekt voor zich dat de ratio wordt bepaald aan de hand van het eigen vermogen, omdat dat immers als buffer dient voor het opvangen van eventuele stroppen. Ten behoeve van de beoordeling van de solvabiliteit kan de verhouding tussen eigen en vreemd vermogen per begin en eind 2008 worden gemaakt berekend:

103

Omschrijving

Eigen vermogen Vreemd vermogen Ratio (EV/VV)

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2007 31-12-2008 (bedragen x € 1.000) (bedragen x € 1.000) 36.518 17.261 212%

36.376 16.096 226%

De solvabiliteit is dus uitermate solide. Financiering vaste activa De gemeente Drimmelen bezit per 31 december 2008 voor een bedrag van € 46,7 miljoen aan vaste activa. Deze zijn gefinancierd door middel van € 5,0 miljoen aan opgenomen geldleningen en € 41,7 miljoen aan reserves en voorzieningen. Renteomslag De renteomslag wordt bij de begroting en bij de jaarrekening berekend aan de hand van: • de rentelasten van langlopende geldleningen; • de rentelasten van kortlopende leningen; • de rente van eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen); • het totaal geïnvesteerd vermogen (boekwaarde per 1 januari). Voor het jaar 2008 is de renteomslag voor de gemeente Drimmelen berekend op 1,3264 %. Bij de toerekening van rente op investeringen wordt in het jaar 2008 uitgegaan van een vast rentepercentage van 3%. Het voordelige verschil (administratief) tussen de toerekening van het rentepercentage en de renteomslag voor het jaar 2008 is berekend op ca. € 359.000.

C. EMU-saldo Medio 2007 is in het BBV de verplichting opgenomen om, mede ter bevordering van de bewustwording rond het begrip EMU-saldo – met name in slechte tijden - het EMU-saldo op te nemen in de gemeentelijke begroting, echter niet in de jaarrekening. De berekening van het EMUsaldo is niet opgenomen omdat dit niet verplicht is en omdat andere rapportages deze berekening vervangen.

104

105

§E

Bedrijfsvoering

Algemeen Het wettelijke kader van de paragraaf bedrijfsvoering wordt gevormd door het BBV. Hierin wordt aangeven dat de bedrijfsvoeringparagraaf inzicht geeft in de stand van zaken en het resultaat aangeeft van de beleidsvoornemen ten aanzien van de bedrijfsvoering. Daarnaast schrijft de Gemeentewet de doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken voor en gaat deze in op de rekenkamer. De gemeente Drimmelen is volop in beweging en heeft veel ambitie en daarnaast worden door burgers en overheden eisen gesteld op het gebied van transparantie, betrouwbaarheid, rechtmatigheid, responsiviteit etc. Om aan deze eisen te voldoen en uitvoering te geven aan de ambities uit de programma’s is de kwaliteit van de bedrijfsvoering een belangrijke factor. Onderscheiden worden de terreinen personeel en organisatie, informatisering en automatisering, financiën en facilitaire zaken en huisvesting. Personeel en Organisatie Instroom, doorstroom, uitstroom In 2008 zijn in totaal 10 vacatures ontstaan om uiteenlopende redenen. Het ging hierbij om overlijden van een medewerker, het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, vertrek naar andere organisaties of door invulling van vacatures door interne kandidaten. Van deze vacatures waren er drie op management niveau. De vacature gemeentesecretaris is in september ingevuld, de kandidaten voor de functies manager Publiekszaken en Grondgebied waren in december bekend. In 2008 hebben 11 medewerkers de dienst verlaten en zijn 18 medewerkers in dienst gekomen. Het verschil in aantal ligt aan het feit dat een aantal vacatures reeds in 2007 waren ontstaan. Personele knelpunten Door omstandigheden van diverse aard hebben we wederom tijdelijke krachten moeten inhuren. Aan het einde van het jaar waren nog 23 krachten actief. De inzet had enerzijds te maken met langdurige zieken, zwangerschapsen bevallingsverlof, korter werken en anderzijds door extra taken die werden opgedragen en waarvoor onvoldoende capaciteit of specifieke kennis beschikbaar was. Er is een inventarisatie opgesteld over het aantal externen en voor welke activiteiten zij zijn ingehuurd. Opleidingen In 2008 is een start gemaakt met de in-company training projectmatig werken. De notitie projectmatig werken in Drimmelen is geactualiseerd en er is een workshop gehouden met college en MT ter voorbereiding op de trainingen. Daarnaast is voor een groep medewerkers een cursus Excel georganiseerd. Het budget is met name ingezet voor vakgerichte opleidingen, kennis verkrijgen bij het wijzigen van (wettelijke) taken en noodzakelijke certificeringen. Het Management Development traject is vanwege de vacatures in het management stop gezet en zal worden afgerond in 2009. Loopbaantraining Ook in 2008 heeft wederom een loopbaantraining plaatsgevonden. Hieraan hebben 11 medewerkers deelgenomen. Doelgroep is de medewerker die al wat langer in onze gemeente werkt en die wil veranderen zonder er een concrete invulling aan te geven. Het resultaat van de loopbaantraining is geweest dat de medewerkers gerichte opleidingen zijn gaan volgen afgestemd op hun kwaliteiten en een constant veranderende organisatie als een kans zien in plaats van een bedreiging. Het heeft tevens geleid tot meer beweging in de organisatie middels interne doorstroom naar andere functies. Samenwerking 19 West-Brabantse gemeenten In de regionale samenwerking is Drimmelen deelnemer in een aantal projecten. Veel tijd en energie is geïnvesteerd in de implementatie van het nieuwe salaris- en personeelsinformatie systeem Centric dat is aangeschaft met 11 omliggende gemeenten. Eenzelfde automatiseringspakket heeft als doel onderlinge uitruil en vervanging mogelijk te

106

maken met deze 11 gemeenten. Daarnaast zal het nieuwe software pakket meer efficiency en kwaliteit brengen voor dit onderdeel van P&O, de managers en de medewerkers. Verder neemt Drimmelen deel aan het traineeproject West-Brabant. Een uniek project met als doelstelling jonge goed opgeleide afgestudeerden met nog weinig werkervaring drie keer voor een periode van zes maanden deel te laten nemen aan gemeentelijke en provinciale projecten. Drimmelen en Geertruidenberg hebben samen een trainee ingezet voor het project accommodatiebeleid. Aan het einde van het jaar is het regionaal loopbaancentrum opgericht. Doel van dit regionaal loopbaancentrum is onder andere het zichtbaar maken van talenten, het stimuleren van de mobiliteit, het aanbieden van professioneel loopbaanadvies en van trainingen en het besparen van inhuur derden. Belangrijk aspect is hierbij het matchen van vraag en aanbod van werk en medewerkers in de regio, zowel voor vaste als voor tijdelijke werkzaamheden. Ziekteverzuim en Arbo Het ziekteverzuim is in 2008 toegenomen. Momenteel is het verzuimpercentage 6,58%. Dit percentage wordt met name veroorzaakt door een aantal langdurig zieken.

In het kader van Arbo is een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uitgevoerd voor het gemeentehuis. Bij het op te stellen plan van aanpak voor de uitvoering zal tevens de RI&E van de buitenaccommodaties worden betrokken. Automatisering en informatievoorziening ICT/Digitalisering Op het gebied van de digitalisering heeft 2008 in het teken gestaan van het (verder) leren werken met digitale post. Er zijn voorbereidingen getroffen om het in de organisatie mogelijk te maken zelf gecreëerde documenten en uitgaande post te registreren, te koppelen aan ingekomen post en dossiers te vormen. Ter ondersteuning van dit proces zijn voor de belangrijkste documentprocessen kenniskaarten gemaakt welk weer op hun beurt de basis vormen voor het Documentair Structuur Plan. Ook zijn standaard sjablonen ontwikkeld die er voor zorgen dat automatisch koppelingen worden gelegd tussen de persoonsgegevens (GBA) en de documenten en dossiers. Er is dus veel tijd besteed aan de inrichting van het softwarepakket. Soms was dit een moeizaam en langdurig proces; veel vooral technische problemen moesten worden opgelost. In 2008 is een start gemaakt met het automatiseren van het proces van afdoening inkoopfacturen. De facturen worden gescand en digitaal aan de budgethouder aangeboden die hiermee in staat is de factuur te beoordelen en te fiatteren. Technische aspecten zijn debet aan het feit dat dit traject aanzienlijke vertraging heeft opgelopen. Daarnaast is in 2008 het bestuurlijke besluitvormingsproces aangepakt. Alle documenten die een rol spelen in het gemeentelijk besluitvormingsproces, van College t/m Raad zijn hierbij betrokken. Doordat dit samen viel met een verandering in de vergaderstructuur heeft dit meer ontwikkeltijd gekost. De huidige planning is dat het systeem 1 mei 2009 operationeel zal zijn.

Bij de voorbereiding op de uitvoering van de verschillende projecten heeft ICT een belangrijke bijdrage geleverd. Denk hierbij aan: WABO (invoering van de omgevingsvergunning) BAG (invoering van de Basisadministratie Adressen en Gebouwen) DURP (o.a. digitaliseren van bestemmingsplannen) Op het gebied van systeemsoftware is in 2008 het gehele serverpark met betrekking tot de Windows- en Novellomgeving gevirtualiseerd. Kortweg betekent dit dat de opslagcapaciteit onbeperkt uitgebreid kan worden en dat de werking van verschillende applicaties onafhankelijk van elkaar beheerd kunnen worden. De verbinding met de dislocaties vergt nog de nodige aandacht. De telefoon- en internetverbinding moet worden verbeterd. In 2009 wordt een voorstel ter verbetering voorbereid. In vervolg op de aanmelding om deel te nemen aan het EGEM-I programma zijn in 2008 diverse werkgroepen geformeerd om te komen tot een realisatieplan (afronding in april/mei 2009). In dit plan zit een overzicht, samenhang en houvast in het veranderingsproces naar digitale dienstverlening met betrekking tot de ‘andere overheid’ opgesloten.

107

Financiën Rekenkamer De ingestelde Rekenkamer heeft in 2008 in het onderzoeksplan aangegeven dat in 2008 een drietal onderzoeken uitgevoerd zouden gaan worden: Optimalisatie subsidies (groot onderzoek) Kredietbeheer (klein onderzoek) Uitvoering 213a college onderzoeksprogramma (klein onderzoek, uitbesteed)

In werkelijkheid is in het najaar van 2008 het rapport ‘Beeldverschillen’ opgeleverd. Dit betrof een onderzoek naar het groenbeheer over de periode 2002 tot en met 2006. De hoofdconclusie van dit rapport was dat niet voldaan werd aan de eisen van doeltreffendheid. Wel is geconstateerd door de rekenkamercommissie dat in deze periode doelmatig is gewerkt. Het resultaat is dat er wel doelen zijn, maar zij zijn niet specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgeboden (SMART). Verder bestaan er aandachtspunten ten aanzien van het toezicht, de informatievoorziening (zowel intern ambtelijk als naar Raad en College). Het onderzoek ‘Uitvoering 213a ‘ is in de tweede helft 2008 uitgevoerd. Het rapport ‘De toren gecontroleerd’ is na hoor en wederhoor’ in januari 2009 gepubliceerd (Raad 26 maart 2009). De Rekenkamercommissie heeft de volgende aanbevelingen gedaan: Verbeter bij toekomstige onderzoeken de leesbaarheid en de transparantie naar het grote publiek en gebruik een normenkader. Stel een protocol voor 213a-onderzoek op. Dat laatste is geen wettelijk vereiste, maar een protocol zou kunnen bijdragen aan het voorkomen van stapeling en dubbeling. Gebruik criteria aan de hand waarvan onderzoeksonderwerpen geselecteerd dienen te worden. In november 2008 is gestart met het onderzoek naar het kredietbeheer en bevindt zich nog in de onderzoeksfase. Publicatie van het rapport wordt verwacht in april 2009. Het onderzoek ‘Optimalisatie subsidies’ wordt doorgeschoven naar 2009. De rekenkamer stelt over 2008 nog een zelfstandig jaarverslag voor 1 april 2009. Planning & Control Vanaf de start van deze raadsperiode is aandacht geweest voor verbetering van de bestaande planning & controlcyclus. Dit heeft tot wijzigingen geleid in 2008. In 2008 zijn daarom de concept Kadernota en de Berap I in de Voorjaarsnota samengevoegd tot één document welke voor de zomervakantie werd behandeld. Vervolgens werd de definitieve kadernota, met aanvullingen n.a.v. de behandeling van de concept kadernota, vastgesteld in augustus. In augustus werd tevens een tussentijdse Bestuursrapportage (Berap 1½) aangeboden, omdat de Najaarsnota pas in december werd vastgesteld. De tussentijdse Bestuursrapportage i.c.m. de Najaarsnota in december hebben geleid tot een actueler financieel beeld zonder veel extra ambtelijke inzet. Deze werkwijze is succesvol en blijft daarom in deze vorm gehandhaafd. Het tweemaal agenderen van de Kadernota waarbij de definitieve besluitvorming in augustus plaatsvindt, heeft niet geleid tot een kwaliteitsverbetering, maar heeft wel een heel groot beslag gelegd op de ambtelijke capaciteit. Daarnaast leidt besluitvorming in augustus tot vertraging in de opstelling van de begroting. Om deze redenen zal voortaan de kadernota worden geïntegreerd in de Voorjaarsnota en vindt definitieve besluitvorming plaats voor de zomervakantie. Werkgroep Planning en Control De raadswerkgroep P&C is ook weer in 2008 een aantal keren bijeen geweest. Op 14 februari is een nieuwe opzet P&C-cyclus aan de orde geweest. Hoe kon de raad in een vroeg stadium al betrokken worden bij en mogelijke sturing geven aan de invulling van de conceptbegroting? De geformuleerde uitgangspunten zijn middels een voorstel aan de raad aangeboden in zijn vergadering van 6 maart en geaccordeerd. Afgesproken is om de 1e bestuursrapportage en de Kadernota in één document te verwerken. Dit is de Voorjaarsnota geworden. Verder is afgesproken om in augustus de bestuursrapportage 1½ en de aangepaste Kadernota (waarin de eventuele voorstellen van de raad zijn verwerkt) te behandelen en in december de 2e bestuursrapportage. Op 5 juni is in de werkgroep de te houden burgerenquête besproken. Aandachtspunt hierbij was tevens om diverse enquêtes meer op elkaar af te stemmen en in te plannen, zodat enquêtemoeheid en/of doublures worden voorkomen. Het overleg op 23 oktober stond in het teken van de evaluatie van de gewijzigde P&C-cyclus. Verder is in de werkgroep afgesproken

108

dat de werkgroep vervolgens een sluimerend bestaan zal hebben. Mocht er aanleiding voor zijn, dan komt de werkgroep weer bijeen. Facilitair Huisvesting De huidige huisvesting van het gemeentelijk apparaat is nu ruim een jaar in gebruik. In december 2008 heeft de raad een aanvullend krediet geaccordeerd voor het oplossen van diverse knelpunten, zoals voor bouwkundige voorzieningen, aanschaf meubilair e.d. De beveiliging moet nog nader worden bezien. Normaliter voor een gewoon kantoorgebouw zou de installatie heel goed voldoen, maar bij een gemeentehuis is er ook sprake van gebruik buiten de normale kantooruren. Dit vergt de nodige aanpassingen. Post- en archief. Zoals bij ICT reeds is verwoord heeft het jaar 2008 in het teken gestaan van implementatie en uitrol van het Document Management Systeem (DMS) Corsa. In verband met de invoering van het DMS was het in geringe mate nodig om extra personeel in te zetten voor de reguliere archiefwerkzaamheden. Ten aanzien van het opschonen van de archieven van de voormalige gemeenten moet helaas geconstateerd worden, dat dit niet is afgerond. Dit komt doordat het bedrijf, waaraan deze activiteiten waren uitbesteed, gestopt is wegens het overlijden van de directie. Consumptieve verzorging Voor het eerst is ervaring opgedaan met het uitbesteden van de catering. Dit heeft er voor gezorgd dat meer medewerkers gebruik zijn gaan maken van de lunchmogelijkheden in het praathuis. Telefoon Bij de ingebruikname van het gemeentehuis is ook een nieuwe telefooncentrale in gebruik genomen. In verband met het nieuwe kantoorconcept was het noodzakelijk, dat de bereikbaarheid van de medewerkers en de afhandeling van telefoongesprekken anders gestructureerd moest worden. Hiervoor zijn per afdeling plannen gemaakt en ingevoerd.

Interne communicatie De interne communicatie naar medewerkers is verbeterd. Er zijn twee nieuwe communicatiemiddelen ontwikkeld naast het intranet en afdelingsoverleg. Het eerste middel is de maandelijkse lunchbijeenkomst. Hiervoor worden alle medewerkers uitgenodigd om gezamenlijk te lunchen. Ondertussen worden er presentaties gegeven over nieuw beleid of nieuwe projecten en worden nieuwe managers of wethouders voorgesteld. Het tweede communicatiemiddel is een digitale nieuwsbrief, de DrimMelding. Deze is in 2008 ontwikkeld in samenwerking met de gemeentesecretaris en wordt vanaf januari 2009 per e-mail verstuurd aan medewerkers. Hierdoor is een platform voor het college en het MT gecreëerd om medewerkers persoonlijk en gelijktijdig te informeren en betrekken bij gezamenlijke doelstellingen. Rechtmatigheid en doelmatigheid Rechtmatigheid De rechtmatigheidtoets 2008 beperkt zich tot de financiële rechtmatigheid, d.w.z. dat voorwaarden zoals gesteld in eigen interne regelgeving alleen tot het toetsingskader behoren voor zover het bepalingen betreft inzake recht, hoogte en duur. De eigen controle op rechtmatigheid is door de organisatie nog verder verankerd ten opzichte van vorig jaar. Helaas is de door de werkgroep Planning en Control voorgestelde uitbreiding (met bijvoorbeeld termijnen) niet gerealiseerd. Doelmatigheid In de raadsvergadering van 24 januari 2008 heeft de raad ingestemd met het onderzoeksplan 2008 inzake de in 2008 uit te voeren doelmatigheidsonderzoeken. Het betreft hier de volgende onderzoeken: 1. doelmatigheidsonderzoek inzake het nieuwe dienstverleningsconcept “frontoffice” en 2. onderzoek naar een doelmatige aanpak van het proces dienstverlening.

109

In het kader van de regionale samenwerking zijn/worden beide onderzoeken uitgevoerd door externe auditoren. Het onderzoek vermeld onder punt 1 heeft in de 1e helft van 2008 plaatsgevonden en is ter kennisname, ter lezing, voorgelegd aan de raad (zie leesstukken raad d.d. 2 oktober 2008) De aanbevelingen uit dit rapport zijn meegenomen in het overdrachtsdocument van de afdeling Publiekszaken zodat het nieuwe management deze verder kan implementeren op de afdeling. In het 4e kwartaal 2008 is het tweede onderzoek – postverwerking- opgestart. Het plan van aanpak en het daarbij behorende normen- en toetsingskader is vastgesteld in de B&W vergadering d.d. 2.12.2008. Het onderzoek in de vorm van interviews en dossieronderzoek loopt momenteel nog. De planning is dat eind maart een eerste conceptrapportage beschikbaar is. In de paragraaf bedrijfsvoering van de begroting 2009 is uw raad medegedeeld dat in 2009 een doelmatigheidsonderzoek zal worden gehouden ten aanzien van de WMO. Het Inkoopbureau in opdracht van de Gemeente Drimmelen Het inkoopbureau adviseert en begeleidt de gemeente Drimmelen bij individuele aanbestedingstrajecten. In 2008 heeft het inkoopbureau de gemeente Drimmelen begeleid bij de trajecten: catering, skatebaan, werken veiligheidskleding, onderhoud van de grassportvelden, schoonmaak van gemeentehuis en werf, huisvuil inzameling, milieu dienstverlening, ruiming begraafplaatsen, kunstgrashockeyveld, straathoekwerk, schoolmaatschappelijk werk en veegwagen. Het inkoopbureau rapporteert over wat er gedaan wordt aan de gemeente. Dit gebeurt in de vorm van twee evaluaties per jaar. Daarnaast wordt er een inkoopscan gemaakt middels de binnengekomen facturen van het voorafgaande jaar. Door het uitvoeren van een scan kan het inkoopbureau de gemeente adviseren over verschillende mogelijkheden en kansen op het gebied van inkoop en aanbesteding. Het inkoopbureau wordt door de gemeente Drimmelen ook gebruikt als vraagbaak. Gevraagd en ongevraagd adviseert het inkoopbureau de gemeente op het gebied van inkoop en aanbestedingsvraagstukken. Tevens begeleidt het inkoopbureau de gemeenten welke zijn aangesloten bij gezamenlijke trajecten. In deze gevallen wordt de individuele behoeften van alle deelnemende gemeenten gecombineerd. In dit geval kan er een economisch voordeel gehaald worden en/of de gemeenten staan sterker tegen de opdrachtnemer. De gemeente Drimmelen bepaald in voorkomende gevallen per traject of er met een gezamenlijk traject wordt meegedaan. De gemeente Drimmelen heeft in 2008 meegedaan met de trajecten abonnementen beheer, accountantscontrole, digitalisering bouwdossiers, kantoorartikelen, Wmo-hulpmiddelen, biomassa, deeltaxi. Investeringen

Krediet

Restant eind 2007

Uitgaven 2008

Uitgaven tm 2008

Restant eind 2008

10.220.712

201.788

Huisvesting Gemeentehuis Vervanging tractie

10.422.500

605.070

36.014

36.014

403.282 -

-

36.014

ICT Project Digitalisering Project Vervanging P.C.'s en laptops Project Vastgoed/BAG Vervanging servers Vervanging overige hardware Vervanging overige software

110

436.537 121.815 216.064 46.557 233.647 367.615 11.880.749

304.389 8.864110.375 43.026 92.816 250.982 1.433.808

103.617 29.377 43.127 32.645 612.049

235.765 130.679 135.065 3.531 183.959 149.279 11.058.990

200.772 8.86480.998 43.026 49.688 218.337 821.759

111

§F

Verbonden partijen

Inleiding De paragraaf verbonden partijen geeft inzicht in de relaties en verbindingen van de gemeente met verbonden partijen. Van een verbonden partij is sprake wanneer bestuurlijke invloed wordt uitgeoefend en er financiële belangen mee gemoeid zijn. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel hebben in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld en dat bij financiële problemen de gemeente aangesproken kan worden. Concreet gaat het om deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen.

Doel verbonden partijen Een gemeente kan bepaalde (wettelijke) taken zelf uitvoeren of de uitvoering regelen via een gemeenschappelijke regeling met een aantal regiogemeenten, omdat ze te klein is om deze taken zelf efficiënt en effectief uit te kunnen voeren of omdat het wettelijk verplicht is. De gemeente houdt wel de eindverantwoordelijkheid voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. Kernvragen zijn of de doelstellingen van de verbonden partijen nog steeds overeenkomen met die van de gemeente en/of de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd worden. Een tweede belang betreft het budgettaire beslag en de financiële risico’s die de gemeente met verbonden partijen kan lopen. De gemeente zal steeds moeten afwegen welke aanpak de beste garantie geeft dat de taak wordt uitgevoerd op een manier die de gemeente voor ogen heeft. De gemeente moet ook afwegen op welke manier de gemeente voldoende inhoudelijk en financieel toezicht, heeft op het uitvoeren van een taak.

Wettelijk kader Het besluit Comptabiliteitsvoorschriften 1995 is, onder andere vanwege de Wet Dualisering Gemeentebestuur vervangen door het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (17 januari 2003). Aangegeven wordt dat een paragraaf ‘Verbonden partijen‘ onderdeel is van de programmabegroting. De paragraaf is gewenst vanwege de bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen en risico’s die worden veroorzaakt door deelname aan derde rechtspersonen, waarmee de gemeente een bestuurlijke en financiële belang heeft in deze rechtspersonen. Als gevolg van de bovenstaande voorschriften is in door de raad in november 2003 de ‘Financiële verordening gemeente Drimmelen’ vastgesteld conform artikel 212 van de gemeentewet. Artikel 21 van de verordening luidt: In de begroting en de jaarstukken wordt in de paragraaf verbonden partijen in elk geval ingegaan op nieuwe verbonden partijen, het beëindigen van bestaande verbonden partijen, het wijzigen van bestaande verbonden partijen en eventuele problemen bij bestaande verbonden partijen.

Beleid ten aanzien van verbonden partijen In de raadsvergadering van 2 oktober 2003 heeft de raad een opiniërend debat gehouden inzake de beleidsnota Verbonden Partijen. De raad heeft deze nota omarmd als een richtinggevend instrument. Doel van de nota is: verbetering van de afstemming tussen en met de diverse belanghebbende externe partijen; • bezien hoe de (interne) gemeentelijke organisatie beter kan worden afgestemd op de informatieverstrekking vanuit de externe partijen; • verbetering van de financiële beheersbaarheid; • tijdige informatie over ongewenste beleidsmatige en vooral financiële risico’s.

112

In de raadsvergadering van 3 maart 2005 zijn door de raad de financiële kaders t.b.v. gemeenschappelijke regelingen vastgesteld. Bij deze financiële kaders is aansluiting gezocht met de systematiek van het gemeentefonds. Hierbij zijn de bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen gekoppeld aan de ontwikkelingen van het accres van het gemeentefonds. Hiermede is een koppeling gelegd naar een onafhankelijke parameter en vindt geen bemoeienis plaats met de bedrijfsvoering van de samenwerkingsverbanden. In regionaal verband wordt in 2009 een nieuwe ‘Nota Verbonden partijen’ opgesteld. Onderdeel van deze nota zijn zeven kaderstellende spelregels aangaande: • De informatieplicht • Bestuurlijke verantwoordelijkheid en vertegenwoordiging • Zitting in Dagelijks Bestuur • Actieve ondersteuning • Zienswijze begrotingen en kennisname jaarrekeningen • Aangaan Verbonden Partijen • Financieel instrumentarium De concept nota is behandeld in de opinieronde van 12 februari 2009.

Overzicht verbonden partijen Onze gemeente heeft met veel participanten een relatie die onder de verbonden partijen gerekend kunnen worden. In dit kader beperken wij ons in deze rapportage tot die partijen waarbij sprake is van een aanmerkelijk financieel en bestuurlijk belang. De belangrijkste verbonden partijen voor onze gemeente zijn: • Veiligheidsregio • Openbare Gezondheidszorg West-Brabant • Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord • Werkvoorzieningschap Werk Voor Allen • Recreatieschap Nationaal Park de Biesbosch • Sociaal Economische Samenwerking West-Brabant • Milieu en Afval Regio Breda Voorts neemt de gemeente deel in het maatschappelijk kapitaal (aandelen) van: Deelneming N.V. Brabant Water Bank Nederlandse Gemeenten Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. Intergas Holding B.V.

Belang Nominaal bedrag Drimmelen (%) 31/12/2008 1,3 € 120.251,76 € 82.646,99 0,065 € 477.194,90 90 6,7 € 125.245,32

Hieronder zijn de belangrijkste ontwikkelingen in 2008 van de deelnemingen van de gemeente Drimmelen genoemd. N.V. Brabant Water Is ontstaan uit een fusie in 2002 tussen de waterleidingbedrijven West Noord-Brabant en Oost Brabant, heeft in 2008 geen dividend uitgekeerd en keert vooralsnog ook in de toekomst geen dividend uit. Bank Nederlandse Gemeenten Het dividend van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten is jarenlang stabiel. Onder druk van de Minister van Financiën wordt echter bezien of de BNG een hoger dividend uit kan keren. Het laatst vastgestelde reguliere dividend bedroeg € 1,75 per aandeel. In de jaarrekening 2008 wordt het in 2008 ontvangen dividend over 2007 verantwoord. Of de kredietcrisis ingrijpende gevolgen zal hebben op de dividenduitkering over 2008 zal in de loop van 2009 moeten blijken. Daarnaast is het zeer de vraag of het voornemen van de aandeelhouders om ten laste van de reserves over 2009 een extra dividend uit te keren van € 130.000 zal worden geëffectueerd. Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. De Beheermaatschappij Jachthaven Drimmelen B.V. keert jaarlijks een vast bedrag uit van € 24.504. Op 26 juni 2008 heeft de raad van de gemeente Drimmelen besloten tot het verlenen van een mandaat aan het college om de onderhandelingen aan te gaan om tot enige vorm van

113

verkoop van de gemeentelijk aandelen in de Beheersmaatschappij te komen. Eerst in de loop van 2009 zullen resultaten van onderhandelingen bekend worden. Zie ook de paragraaf weerstandsvermogen, onder risico's, onderdeel d. Intergas Holding B.V. Onze gemeente bezit momenteel 1.380 aandelen in Intergas Holding B.V. In het dienstjaar 2008 wordt de in 2008 ontvangen dividenduitkering over 2007 ad. € 270.480 verantwoord. Het dividend is afhankelijk gesteld van het bedrijfsresultaat. Eind november 2008 is de gemeente als aandeelhouder geïnformeerd over het feit dat de huidige verzekeraar (had AAA rating) van Intergas in financiële problemen is geraakt waardoor de investeerder m.b.t. de Cross Lease overeenkomst aanvullende zekerheden verlangt. Onderhandelingen voor aanvullende zekerheden lopen. Door de bank worden aanvullende eisen gesteld aan Intergas. Eén daarvan is dat de komende jaren de solvabiliteit omhoog moet naar meer dan 30% (nu 11,0%) Dit betekent dat Intergas zeker de komende vier à vijf jaar geen dividend mag uitkeren.

Veiligheidsregio Vestigingsplaats Tilburg De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Per 1 januari 2005 is de gemeenschappelijke regeling “Veiligheidsregio Midden - en West Brabant” in werking getreden. Een samenwerkingsverband tussen de brandweerregio Midden en West Brabant, de GHOR-organisatie en de GMK. Het doel van Veiligheidsregio is het bewerkstelligen van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde uitvoering van de werkzaamheden, bedoeld in artikel 1, zesde lid van de Brandweerwet 1985 en voorts het bevorderen van een goede hulpverlening bij ongevallen en rampen. Door de fusie van de drie voormalige brandweerregio’s is per 1 januari 2005 sprake van een regionale brandweer Midden - en West Brabant die territoriaal congruent is met de politieregio Midden - en West Brabant. Relatie met programma en doelstellingen De ontwikkelingen in de Veiligheidsregio dragen mede bij aan de hoofddoelstelling van het programma Veiligheid genoemd in de programmabegroting; het verhogen van het algemene veiligheidsgevoel. Met name waar het de subdoelstelling betreft waarin staat vermeldt de politie- en brandweerkorpsen op voldoende sterkte te houden, voldoende geoefend te blijven en zoveel mogelijk te komen tot regionale samenwerking. Bestuurlijk belang De burgemeester vertegenwoordigt de gemeente in het AB van de Veiligheidsregio. In het AB zitten de portefeuillehouders van de 26 deelnemende gemeenten. Financieel belang en risico De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage per inwoner. Op het moment van samenstellen van de gemeenterekening was de jaarrekening van de Veiligheidsregio nog niet beschikbaar. Voor 2008 is de inwonerbijdrage voor de brandweer € 4,624 voor de GHOR € 1,237, voor de GMK € 1,054 (excl. randapparatuur C2000 en excl. intekentaken) en voor de Organisatie Gemeenten € 0,61. Totaal voor de Veiligheidsregio bedraagt de bijdrage per inwoner € 7,595. In totaal betekent dit een bijdrage van de gemeente Drimmelen aan de Veiligheidsregio MWB van € 236.934 (incl. € 35.222 randapparatuur C2000) . Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2007 € 2.422.850 01-01-2007 € 12.388.984

31-12-2007 € 2.154.436 31-12-2007 € 10.980.065

Resultaat verbonden partij Resultaat 2007 verbonden partij € 546.235 Geraamd resultaat 2008 verbonden partij € 0 Ontwikkelingen

De raad heeft in juni 2008 kennis genomen van de begroting Veiligheidsregio 2009. Dit betrof een kale begroting aangezien in deze begroting geen nieuw beleid was opgenomen. De veiligheidsregio heeft een visie opgesteld die dient als een leidend en richtinggevend

114

document. Eén van de belangrijkste en ingewikkelde zaken uit deze visie is de, in 2006 door het Algemeen Bestuur vastgestelde, plan van aanpak “Doorontwikkeling brandweer”. Doel van dit proces is om per 31 december 2009 te komen tot één geïntegreerde brandweerorganisatie, waarin op effectieve wijze de gehele veiligheidsketen wordt vormgegeven en beheerd. In maart van 2008 heeft het bestuur van de Veiligheidsregio hierover een convenant gesloten met het ministerie van BZK. Door het ministerie zijn naast de gestelde eisen, aan de veiligheidsregio gelden beschikbaar gesteld om het voornoemde proces binnen de termijn te realiseren. Het bestuur heeft een stuurgroep belast met de opdracht om voorstellen in deze te ontwikkelen. In het personeelsbeleid in het bijzonder en in de doorontwikkeling van de brandweer in zijn algemeenheid schuilen financiële risico's. Deze risico's zijn inmiddels kwantificeerbaar maar nog niet meegenomen in de begroting 2009. Ze dienen in het project, dat door de Regionale Brandweer wordt uitgevoerd, te worden meegenomen. Op 18 december 2008 is door het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Midden- en WestBrabant een voorgenomen besluit genomen tot regionalisering van de Brandweer. Hiermee is het voornemen vastgesteld om één brandweerorganisatie (Brandweer Midden- en West-Brabant) in het leven te roepen die zich kenmerkt door: • Een éénhoofdige leiding; • Al het brandweerpersoneel in regionale dienst, met één rechtspositie voor beroepsmedewerkers en één rechtspositie voor vrijwilligers; • Het hebben van eindverantwoordelijkheid voor beheer en inkoop van materieel op regionaal niveau. Het besluit van het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Midden- en West- Brabant moet worden gevolgd door besluiten van de gemeenteraden van de 26 deelnemende gemeenten. De intentie is uitgesproken dat alle raden uiterlijk in de maand april van 2009 een besluit zullen hebben genomen. De doorontwikkeling van de brandweer is niet de enige ontwikkeling binnen de Veiligheidsregio. Alle kolommen in de Veiligheidsregio ontwikkelen zich, hetgeen ook o.a. opgenomen is in de eisen van het Convenant. In het kader van de rampenbestrijding wordt in de gemeentelijke kolom hard gewerkt aan het regionaal optimaliseren van de gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisaties (project Optigem). De gemeentelijke staf en kennis- en beheersteams werken aan kennisvergroting, professionalisering, bereikbaarheid en onderlinge uitwisselbaarheid van sleutelfiguren in de rampenbestrijding. Openbare Gezondheidszorg West-Brabant Vestigingsplaats Breda De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd De Openbare gezondheidszorg West-Brabant heeft als doel het inhoud geven aan de voor de deelnemende gemeenten noodzakelijke en de door de deelnemende gemeenten gewenste samenwerking op het terrein van de openbare gezondheidszorg. Het samenwerkingsverband omvat de volgende activiteiten: • Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst West-Brabant (GGD) • Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie bij Ongevallen en Rampen (GHOR) Relatie met programma en doelstellingen Programma Zorg. De gemeente Drimmelen heeft de zorg voor kwetsbare inwoners die onvoldoende in staat zijn om zelfredzaam te opereren, o.a. gezondheid of leefomstandigheden. De gemeentelijke taken richten zich op uitvoering van o.a. collectieve preventieve gezondheidszorg. Bestuurlijk belang Wethouder Krook vertegenwoordigt de gemeente in het Algemeen Bestuur van de Openbare Gezondheidszorg West-Brabant. Financieel belang en risico De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage per inwoner. Voor 2008 is de totale inwonerbijdrage voor de GGD vastgesteld op een bedrag van € 416.440. In de vergadering van 3 april 2008 is de indexering 2009 vastgesteld op 5,55% en de facturering van de extra afname THZ (schatting circa € 171.000) op basis van extra structurele rijksbijdrage. Over de voorgestelde beleidsintensivering heeft geen besluitvorming plaatsgevonden, omdat alle gemeenten de prioritering hierin op basis van de inhoud willen laten plaatsvinden.

115

Besloten is om de beleidsintensivering middels begrotingswijzigingen voor te leggen in de eerstvolgende bestuursvergadering. Elektronisch kinddossier (EKD) Voor de gemeente Drimmelen bedroegen de invoeringskosten EKD in 2007 incidenteel € 53.263 en structureel € 2.711, in totaal een bedrag van € 55.974. Voor 2008 is de gemeentelijke bijdrage berekend op € 33.130. In totaal hebben GGD en thuiszorgorganisaties over 2007 en 2008 een extra gemeentelijke bijdrage gevraagd van € 89.104 ten behoeve van de invoering van het EKD. Daarnaast wordt voor de jaren 2009 en volgende rekening gehouden met een structurele bijdrage van € 48.000 per jaar. Voor de invoering van het EKD zijn door de rijksoverheid via het gemeentefonds specifieke middelen beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn echter niet toereikend ter dekking van de totale kosten EKD. Zoals hierboven vermeld is er voor 2007/2008 nog een aanvullend bedrag gevraagd van € 89.104 (incidenteel en structureel). Voor de jaren 2009, 2010 en 2011 is een aanvullende bijdrage gevraagd van ca. € 13.000 per jaar. Op grond van het voorgaande heeft de gemeenteraad op 26 juni 2008 besloten om de nog te dekken kosten ad € 54.604 over 2007/2008 in te brengen bij de Kadernota. Tevens is besloten om voor de jaren 2009, 2010 en 2011 rekening te houden met een aanvullende bijdrage van ca. € 13.000 ten behoeve van het EKD. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2007 € -1.913.254 01-01-2007 € 12.684.424

31-12-2007 € 432.000 31-12-2007 € 19.379.000

Resultaat verbonden partij Resultaat 2007 verbonden partij € 229.000. Ontwikkelingen Voor de extra dienstverlening van de GGD is besloten om nog geen besluit te nemen in afwachting van nadere prioriteitsstelling door de gemeente. Middels een begrotingswijziging in het najaar worden deze alsnog aan de gemeenten voorgelegd. Vooruitlopend op de uitkomst hiervan heeft de gemeenteraad op 26 juni 2008 besloten om gelet op de financiële situatie van de gemeente niet akkoord te gaan met een hogere bijdrage (ca. € 75.645) voor extra dienstverlening en nieuwe wensen, voortkomend uit de productdiscussie voor 2009.

Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord Vestigingsplaats ’s-Hertogenbosch De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Op 26 mei 2005 heeft de gemeenteraad ingestemd met de nieuwe gemeenschappelijke regeling Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord. De gemeenschappelijke regeling werd met ingang van 1 november 2005 gerealiseerd. Hoewel de nieuwe Gemeenschappelijke regeling één organisatie is, bestaat deze uit twee aparte RAV’s, op schaal van de gelijknamige veiligheidsregio’s: RAV Midden/West-Brabant en RAV Brabant Noord. De regeling is gebaseerd op de Wet gemeenschappelijke regelingen en op de Gemeentewet. De GR RAV Brabant Midden-West-Noord heeft tot doel het verlenen of doen verlenen van ambulancezorg. Zij tracht dit doel te bereiken met alle wettelijke toegestane middelen, die daaraan een bijdrage kunnen leveren.

De GR RAV Brabant Midden-West-Noord heeft tot taak: • Het instellen en instandhouden van een Regionale Ambulancevoorziening ten behoeve van het werkgebied West- en Midden-Brabant en Brabant-Noord; • Het instandhouden van een meldkamer ambulancezorg ten behoeve van het werkgebied Midden-en West-Brabant en Brabant-Noord; • Het vaststellen en (doen) uitvoeren van het Regionaal Ambulance Plan van de regio’s Midden-en West-Brabant en Brabant-Noord; • Het (doen)leveren van een bijdrage aan de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen ten behoeve van de Veiligheidsregio Midden-en West-Brabant en de Hulpverleningsdienst Brabant-Noord.

116

Relatie met programma en doelstellingen De programma’s Zorg en Veiligheid; een goed functionerende RAV dient de hoofddoelstelling van dit programma: het verhogen van het algemene veiligheidsgevoel. Tevens is het verweven in het programma Zorg. Bestuurlijk belang Wethouder Krook vertegenwoordigt de gemeente in het Algemeen Bestuur van GR RAV Brabant Midden-West-Noord. Financieel belang en risico De gemeente Drimmelen betaalt een bijdrage van € 4.223 in de meerkosten als gevolg van de publieke rechtspositie van de medewerkers van de RAV. Daarnaast betaalt de gemeente een bij wijze van voorfinanciering een bijdrage in de kosten verbonden aan de regeling bezwarende beroepen van € 51.523.

Om de bestaande knelpunten op het gebied van voorzieningenniveau en financiën op te lossen heeft het Rijk onder bepaalde voorwaarden extra middelen toegezegd. Eén van deze voorwaarden was een nieuwe gemeenschappelijke regeling voor de RAV. De gemeenteraad van Drimmelen heeft hiermee ingestemd alsook met het besluit om mee te werken aan de sanering van de voormalige RAV. Met als doel om niet langer een financiële bijdrage beschikbaar te hoeven stellen in de exploitatiekosten van de ambulancevoorziening. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2007 € 61.841 01-01-2007 € 18.818.182

31-12-2007 € 771.532 31-12-2007 € 17.524.472

Resultaat verbonden partij Resultaat 2007 verbonden partij € 709.511 Ontwikkelingen Met ingang van 1 januari 2005 is de beleidsregeling voor Functioneel Leeftijdsontslag (FLO) gewijzigd door de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza). Als gevolg hiervan werd het vervroegd uittreden niet meer vergoed door het Nza. Naar aanleiding van een kort geding heeft het Nza begin 2006 een voorlopige overgangsregeling vastgesteld. Hierdoor worden de kosten we vergoed van de medewerkers die tot en met 2004 met FLO zijn. Voor medewerkers die vanaf 2005 gebruik maken van de Regeling bezwarende beroepen is een beperkt budget beschikbaar gesteld. De kosten van deze regeling zijn echter beduidend hoger. Het Algemeen Bestuur heeft op 5 april 2007 besloten om voor de hele RAV regio voor een periode van vijf jaar een vast bedrag per inwoner per jaar op te nemen ter voorfinanciering van de meerkosten van de regeling bezwarende beroepen. Het bedrag is € 1,94 per inwoner inclusief indexering 2009 (Drimmelen € 53.677 ). Indien na vijf jaar blijkt, dat een positief saldo resteert, dan zal dit saldo met de gemeentelijke bijdrage worden verrekend. In december 2007 heeft de mondelinge behandeling plaatsgevonden van de door de publieke ambulancediensten tegen de Nza en minister van VWS aangespannen rechtszaak betreffende de financiering van het overgangsrecht FLO in de tarieven. Begin 2008 heeft het College Beroep voor het bedrijfsleven uitspraak gedaan en de publieke diensten in het gelijk gesteld. Op dit moment is de RAV in afwachting van de op grond van de uitspraak, gewijzigde tariefbeschikking van de Nza en in hoeverre deze tegemoet komt aan de bezwaren van de publieke diensten. Zodra deze tariefbeschikking is afgegeven en doorgerekend wordt duidelijk in hoeverre de gemeentelijke voorfinanciering door de gemeenten noodzakelijk blijft.

Werkvoorzieningschap Aanvullend werk Voor Allen (WAVA) Vestigingsplaats Oosterhout De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Het doel van het werkvoorzieningschap is het uitvoeren van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) in het rechtsgebied van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) door op een zo doelmatig mogelijke wijze de taken en bevoegdheden op het terrein van de gesubsidieerde arbeid en de arbeidsreïntegratie te behartigen. Het werkvoorzieningschap heeft voor de uitvoering van haar taken de werkmaatschappij !GO BV opgericht. Deze werkmaatschappij is onderdeel van WAVA Beheermaatschappij BV. De GR WAVA is de enige aandeelhouder van

117

deze beheermaatschappij en kan zo sturing aan het gehele proces geven. De belangrijkste taak van de GR is toe te zien op een juiste uitvoering van de WSW. Hiertoe is met !GO een overeenkomst afgesloten (incl. verhuur onroerend goed en detachering personeel). Relatie met programma en doelstellingen De hoofddoelstelling van het programma Zorg is, dat de gemeente wil bevorderen dat ook kwetsbare groepen mee blijven doen aan de samenleving en wil voorkomen dat mensen in een kwetsbare positie terechtkomen. Onderdeel van deze hoofddoelstelling is de inzet van werkgelegenheidsmaatregelen, arbeidsreïntegratie en de invulling van de wettelijke taak op grond van de Wet sociale werkvoorziening (WSW). De GR WAVA is in regionaal verband in het leven geroepen om de gemeentelijke zorgplicht WSW en de reïntegratieplicht te kunnen vervullen. Bestuurlijk belang De gemeente heeft één vertegenwoordiger, te weten wethouder Vos in het Algemeen Bestuur (AB) van WAVA. In dit AB zitten de portefeuillehouders van de zes deelnemende gemeenten. In het kader van de op handen zijnde nieuwe juridische structuur van WAVA zullen in de toekomst twee vertegenwoordigers vanuit het college van B&W van iedere gemeente in het Algemeen Bestuur vertegenwoordigd zijn. De gemeenteraad heeft op 13 december 2007 met deze statutenwijziging ingestemd. Een kleine tekstuele aanpassing van bedoelde concept statuten moet nog formeel geaccordeerd worden. Financieel belang en risico De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage per geplaatste WSW-er plus een bijdrage in het exploitatietekort. De bijdrage 2008 is in de primaire begroting geraamd op € 161.917,- (73 personen). Eind 2007 heeft het bestuur van WAVA de begroting 2008 aan de gemeente aangeboden. Op grond hiervan moet een aanvullende gemeentelijke bijdrage 2008 geraamd worden van € 118.962. Dit bedrag is goedgekeurd in de Voorjaarsnota 2008. Uit de tussentijdse cijfers 2008 blijkt dat WAVA binnen bedoelde begroting blijft met zelfs een voorzichtige schatting op een gunstiger resultaat (= minder negatief resultaat over geheel 2008 van plm. € 400.000,- over gehele WAVA–regio). WAVA/!GO is op de goede weg van herstel, maar er is slechts een eerste stap gezet in de richting van een bedrijf dat met behulp van de WSWsubsidie en de afgesproken gemeentelijke bijdrage in staat is budgettair neutraal te werken. Dit betekent dat het effect van de operatie “teugels aanhalen” duidelijk zijn effecten begint te krijgen. Vermogenspositie 1 Eigen vermogen 01-01-2007 € 548.000 Vreemd vermogen 01-01-2007 € 24.760.000 1 na aanzuivering negatief resultaat

1

31-12-2007 € 548.000 31-12-2007 € 14.827.000

Resultaat verbonden partij Het resultaat over 2007 van GR WAVA geconsolideerd is € 3.480.000 negatief vóór de bijdrage van de deelnemende gemeenten in het resultaat en € 0 na verwerking van deze bijdrage als bate. Ontwikkelingen Op 14 december 2006 heeft de gemeenteraad op grond van de resultaten van een extern bureau, de jaarrekening 2005 en de begroting 2007 van de Gemeenschappelijke Regeling Wava/Go een aantal besluiten genomen m.b.t. de financiële positie en de toekomst van de GR Wava/Go. Besloten is om de teugels aan te halen en hiermee het accent weer te leggen bij de uitvoering van de wettelijke taak, te weten het realiseren van passende arbeid en zorg voor de doelgroep. Tevens is besloten om de tekorten uit het verleden en het verwachte verlies voor 2006 aan te zuiveren en vanaf 2007 jaarlijks extra bij te dragen ter afdekking van toekomstige tekorten. De betreffende financiële transacties zijn/worden inmiddels afgehandeld. Voorts hebben de deelnemende WAVA-gemeenten, waaronder Drimmelen, zich uitgesproken om het gemeentelijk opdrachtgeverschap als ‘preferred supplier’ te intensiveren (bijv via contractcompliance/social return). Per 1 januari 2008 is fase 2 van de nieuwe wetgeving modernisering WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) in werking getreden. In nauwe samenwerking met Wava/Go en de deelnemende gemeenten zijn in 2008 verdere voorstellen ontwikkeld voor de uitvoering van de gemoderniseerde WSW. Op 26 juni 2008 heeft de gemeenteraad met deze voorstellen ingestemd (incl. verordening cliëntparticipatie WSW en verordening PGB begeleid werken WSW). Voor een toelichting op de aanvullende financiële risico’s wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen.

118

Natuur- en recreatieschap Nationaal Park de Biesbosch Vestigingsplaats Provinciehuis te ‘s-Hertogenbosch De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Het recreatieschap behartigt het belang van bescherming en ontwikkeling van natuurschoon, het bewaren en ontwikkelen van het landschappelijk karakter en de zorg voor en ontwikkeling van de recreatie. Daartoe heeft het schap onder andere de volgende taken: • Het opmaken en vaststellen van beleids- en werkplannen. • Advisering en leveren van medewerking aan plannen van het Overleg orgaan Nationaal Park de Biesbosch en deelnemende gemeenten. • Verkrijgen van financiële middelen en subsidiëring van werken en het vaststellen van verordeningen. Relatie met programma en doelstellingen In programma Economische zaken, is als subdoelstelling in dit programma opgenomen: het op de kaart zetten de gemeente en het toeristisch en recreatief product en het ontwikkelen, stimuleren en het geven van nieuwe impulsen waarbij onder andere bijzondere aandacht wordt geschonken aan het Gebiedsplan wijde Biesbosch. Bestuurlijk belang De gemeente Drimmelen heeft in het Algemeen Bestuur en in het Dagelijks bestuur één vertegenwoordiger zitten in de persoon van wethouder Vos. Op 24 mei 2007 is de gemeenteraad akkoord gegaan met de vaststelling van een nieuwe gemeenschappelijke regeling naar aanleiding van de uittreding van enkele participanten. Financieel belang en risico De gemeente Drimmelen draagt jaarlijks op basis van de gemeenschappelijke regeling Natuuren recreatieschap Nationaal Park de Biesbosch 25% bij in het negatieve saldo van het Natuuren recreatieschap NP de Biesbosch. De kosten hiervoor bedragen in 2008 € 30.232. Ten behoeve van de uitvoering en coördinatie van de beleidsgroep integrale veiligheid NP de Biesbosch ontvangt de gemeente van het recreatieschap jaarlijks een bedrag van € 4.538 op basis van het convenant beleidsgroep integrale veiligheid Biesbosch.

Het Biesbosch informatie centrum te Drimmelen is door het Natuur- en recreatieschap NP de Biesbosch overgedragen aan Staatsbosbeheer. Met betrekking tot de huur is in 2001 een regeling afgesproken tussen de gemeente en het recreatieschap over betaling van de huur. De gemeente Drimmelen neemt van 2001 tot en met 2005 de kosten van de huur van de grond van het bezoekerscentrum op zich. Vanaf 2006 tot 2010 is er sprake een afbouwregeling waarbij de gemeente haar bijdrage jaarlijks met 20% vermindert tot uiteindelijk nul in 2010. Dit bedrag is geïndexeerd en voor 2009 € 5.895. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2007 € 182.139 01-01-2007 € 70.091

31-12-2007 € 139.800 31-12-2007 € 47.482

Resultaat verbonden partij Resultaat 2007 verbonden partij € 6.774. Ontwikkelingen Onlangs zijn een aantal gemeenten uit de gemeenschappelijke regeling getreden. De Raad van de gemeente Drimmelen heeft besloten de deelname aan de GR voort te zetten. Overgebleven zijn de provincie, de gemeente Werkendam en de gemeente Drimmelen. Als grondgebiedgemeente moet de verantwoordelijkheid genomen worden en belangen behartigd worden. De gemeente kan meer haar stempel zetten op het toekomstig beleid. Halverwege 2007 zijn de gesprekken met het Hollandse Natuur- en recreatieschap en de gemeente Dordrecht weer opgang gekomen. Het streven is erop gericht om in 2010/2011 één parkschap te vormen.

Sociaal Economische Samenwerking West-Brabant Vestigingsplaats Het kantoor van SES West-Brabant is gevestigd in Roosendaal.

119

De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd Op basis van een gemeenschappelijke regeling werken de achttien West-Brabantse gemeenten (ca. 677.000 inwoners) samen in het openbaar lichaam SES West-Brabant aan een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde afstemming tussen de gemeenten op de sociaal economische beleidsterreinen in de ruimste zin van het woord. Dit betreft de beleidsterreinen economische zaken, bedrijventerreinen, arbeidsmarkt & werkgelegenheid en toerisme & recreatie. Relatie met programma en doelstellingen In de programmabegroting 2008 staat o.a. vermeld dat we de lokale werkgelegenheid willen bevorderen. Om dit te monitoren worden jaarlijks werkgelegenheidsenquêtes uitgevoerd door SES en wordt beleidsmatig de bevordering van de werkgelegenheid in de regio ondersteund. Verder staat in de programmabegroting dat we ontwikkelingskansen willen voor de detailhandel in alle kernen. Er wordt gewerkt aan een regionale detailhandelsnota om op termijn de ongebreidelde groei van winkelvloeroppervlak in de regio te kunnen voorkomen. Tenslotte kan SES ondersteuning bieden bij ‘het op de kaart zetten’ van de gemeente Drimmelen als toeristisch recreatieve gemeente. Daarbij kunnen ontwikkelingen gestimuleerd worden en nieuwe impulsen krijgen. Bestuurlijk belang De gemeente Drimmelen wordt door wethouder Vos vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. Het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling SES West-Brabant wordt gevormd door de achttien West-Brabantse gemeenten. Uit het algemeen bestuur is een dagelijks bestuur van zeven leden geformeerd, dat standpunten en reacties formuleert namens de regio als resultaat van gezamenlijke afweging. In dezelfde structuur vertegenwoordigt wethouder Vos de gemeente Drimmelen ook in de uitvoeringsorganisatie NV REWIN. Naast de achttien West-Brabantse gemeenten is hierbij echter ook de Zeeuwse gemeente Tholen betrokken. Financieel belang en risico Financiering van de gemeenschappelijke regeling vindt plaats op basis van het aantal inwoners per gemeente. Begroot was een bedrag van € 62.111 en is uiteindelijk € 61.671 geworden. Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2007 € 213.414 01-01-2007 € 1.322.113

31-12-2007 € 172.927 31-12-2007 € 1.223.791

Resultaat verbonden partij Resultaat 2007 verbonden partij -/- € 18.963 Ontwikkelingen Geen relevante ontwikkelingen.

Milieu en Afval Regio Breda (MARB) Vestigingsplaats Breda De reden waarom de gemeente participeert c.q. het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd De Gemeenschappelijke Regeling Milieu en Afval heeft als doel het bewerkstelligen van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde afstemming tussen de gemeenten op de beleidsterreinen milieu en afval en de uitvoering van gemeenschappelijke taken op het gebied van afval, alsmede het behartigen van de belangen van de deelnemende gemeenten bij de nazorg van de Regionale Stortplaats Zevenbergen en de Afvalstoffenberging Bavel-Dorst. Relatie met programma en doelstellingen In het coalitieprogramma “Samen realistisch vernieuwen” is aangegeven dat in het nieuwe milieubeleidsplan aandacht moet worden besteed aan duurzaamheid. Uit de startbijeenkomst met de relevante doelgroepen, ten behoeve van het opstellen van het milieubeleidsplan 2007-2010+, is uitdrukkelijk als wens naar voren gekomen dat aandacht moet worden besteed aan duurzaamheid. In het derde kwartaal van 2007 is het milieubeleidsplan 2007-2010+ vastgesteld. Hierbij heeft de raad het nieuwe milieubeleid bepaald en prioriteiten gesteld, afhankelijk van beschikbare personele en financiële middelen.

120

Duurzaamheid vormt de rode draad van het milieubeleidsplan. Een van de in het milieubeleidsplan genoemde activiteiten was het uitvoeren van een duurzaamheidsscan/ opstellen duurzaamheidsplan. In de begroting 2008 is voor het uitvoeren van de duurzaamheidsscan € 10.000 beschikbaar gesteld. Gelet op allerlei nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid heeft het college van burgemeester en wethouders op 26 februari 2008 echter besloten af te zien van het uitvoeren van een duurzaamheidsscan en het opstellen van een duurzaamheidsplan. In plaats daarvan is de intentie uitgesproken deel te nemen aan de Stimuleringsregeling Lokaal Klimaatbeleid. Hierbij wordt de gemeente ondersteund door Milieu & Afval Regio Breda (MARB) en Senternovem. De gemeenteraad is over deze beleidswijziging via een raadsbrief (17 april 2008) geïnformeerd. MARB heeft inmiddels, samen met de gemeenten uit de regio, negen regionale projecten geformuleerd in het kader van de stimuleringsregeling. Deze projecten betreffen de gemeentelijke gebouwen, bestaande woningen en nieuwbouw, bedrijven en grootschalige DEopties. Door deelname aan al deze regionale projecten komt de gemeente in aanmerking voor een uitkering basispakket. Voor Drimmelen bedraagt deze circa € 90.000 voor vier jaar. Het is de bedoeling dat iedere gemeente de verkregen uitkering stort in een regionaal fonds. Dit fonds vormt het werkbudget, waaruit de salariskosten van de deelnemers uit de diverse projectgroepen en externe deskundigen betaald worden. Omdat het bij de Stimuleringsregeling gaat om cofinanciering, heeft dit volgens berekeningen van de MARB tot gevolg dat de gemeente Drimmelen jaarlijks circa 20.000 in moet zetten aan eigen personeel of kosten. Indien de gemeente eigen menskracht inzet ten behoeve van de regionale projecten, dan ontvangt de gemeente dit geld deels terug. Gelet echter op het capaciteitstekort bij onze gemeente, zal deze inzet echter minimaal zijn. Om duurzaamheid goed van de grond te krijgen kan dan het beste vanaf 2009 voor 4 jaar jaarlijks € 20.000 gereserveerd worden. Bestuurlijk belang Onze gemeente wordt vertegenwoordigd door wethouder Bakker in het Algemeen Bestuur van de MARB. In dit AB zitten portefeuillehouders van de 12 aangesloten gemeenten. Financieel belang en risico Begroot was dat de gemeente Drimmelen een bijdrage van € 0,905 per inwoner zou betalen. Het Algemeen Bestuur heeft echter op 2 juli 2008 besloten een deel van het positieve resultaat 2007 te bestemmen voor een korting van 40% op de bijdrage 2008. Hierdoor bedroeg de bijdrage € 14.428 i.p.v. € 24.047. Binnen het kader van de transportkostenpooling (afvoer huis-aan-huis ingezamelde rest- en GFT-afval naar verwerker in Moerdijk) heeft onze gemeente (afhankelijk van de ingezamelde en afgevoerde tonnages) in 2008 een bedrag uitgekeerd gekregen van € 19.196 (begroot € 19.679). Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd vermogen

01-01-2007 € 1.545.270 01-01-2007 € 20.949.651

31-12-2007 € 1.693.381 31-12-2007 € 21.230.912

Resultaat verbonden partij Resultaat 2007 verbonden partij € 287.966 (na bestemming) Ontwikkelingen Op afvalgebied loopt, via de MARB namens de aangesloten gemeenten, een onderzoek naar de ontwikkeling van de toekomstige gft-afval inzameling en verwerking in het perspectief van de beëindiging verwerkingscontracten gft-afval begin 2012. Hierbij wordt een koppeling gemaakt met de ontwikkelingen in de verwerkingstechniek (is vergisting naar duurzame energie toepassen mogelijk) in plaats van de huidige compostering en wat zijn de mogelijkheden in combinatie met torrefactie. Ook zal de inzamelmethodiek nader worden onderzocht. Gemonitord zal worden de ontwikkeling van de aanleverplicht op onderdelen (grof) huishoudelijk restafval en gft-afval. Op milieugebied is er reeds onderzoek naar de verwerking van biomassa en geluidssanering van woningen met een te hoge geluidsbelasting door wegverkeer binnen de bebouwde kom. Hier komen nog bij gebouwgebonden opties (duurzame energie), windenergie, monitoring duurzaam bouwen, natuuren milieueducatie en luchtkwaliteit.

Voormalige verbonden partijen

121

Het beleid ten aanzien van verbonden partijen is kritisch, en elke gelegenheid die zich voordoet, wordt gebruikt om de huidige samenwerkingsvormen tegen het licht te houden. Voor de jaarrekening 2008 zijn een aantal voormalige verbonden partijen te noemen, waarmee we nog wel een relatie hebben in 2008, maar die gericht zijn op afbouw. Havenschap Moerdijk Het doel van het havenschap is het doen aanleggen en exploiteren van een complex industrieterreinen en havens in de gemeente Moerdijk. Per 1 januari 2004 is de gemeente Drimmelen gezamenlijk met de gemeente Breda uitgetreden en is dus niet meer vertegenwoordigd. De Raad van Bestuur heeft, bij besluit van 29 maart 2004, ingestemd met het verzoek tot uittreding zonder dat een uittreedvergoeding betaald behoeft te worden. De belangrijkste voorwaarde verbonden aan het uittreden is een garantstelling voor tekorten gedurende de jaren 2004 tot en met 2008 voor een maximum van € 475.000. Regionaal Archief West-Brabant De zorg voor oudarchief is in 2004 ondergebracht bij het Regionaal Archief Tilburg (R.A.T.). Verschillende archiefdelen zijn reeds overgebracht naar Tilburg. Tot 2004 was deze archiefzorg toevertrouwd aan het Regionaal Archief West Brabant, locatie Oosterhout. Voor de gemeenschappelijke regeling is de jaar- en liquidatierekening vastgesteld. Daar enkele zaken met betrekking tot personele aangelegenheden niet geheel afgerond zijn, is besloten om de gemeente Oosterhout aan te wijzen om zorg te dragen voor de uitvoering en kosten werkgeversplichten. Middels een overeenkomst zullen de kosten bij de (oud) deelnemers aan de gemeenschappelijke regeling in rekening gebracht worden. De financiële consequenties zullen naar verwachting in 2011 beëindigd zijn. Sinds september 2006 het Regionaal Archief Tilburg organisatorisch ondergebracht bij de Stichting Mommerskwartier. Hiermede heeft Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant ingestemd. Voor de met de gemeente Tilburg afgesloten dienstverleningsovereenkomst heeft dit geen gevolgen.

122

123

§G

Grondbeleid

Onder grondbeleid verstaan we het gehele instrumentarium dat de gemeente ter beschikking staat om de vastgestelde ruimtelijke, en deels ook economische, doelstellingen te realiseren. Een gemeente speelt bij de uitvoering van het grondbeleid een actieve of een faciliterende rol met uiteraard diverse gradaties daar tussen. Grondnota Op 14 april 2005 heeft de raad een nieuwe Grondnota en de daarin genoemde beleidsregels c.q. spelregels vastgelegd. Deze Grondnota vormt het beleidskader waarbinnen activiteiten op het gebied van grondexploitatie plaatsvinden. Daarnaast maken ook externe factoren zoals de invoering van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de wettelijke eisen op het gebied van rechtmatigheid dat een geformaliseerd beleidskader wenselijk is. De Grondnota gaat in op de volgende onderwerpen: • strategische visie rondom de grondexploitaties • beleidsregels rondom winstneming • reservepositie • risico-inschatting • grondprijzen • (budget voor) strategische verwervingen • spelregels voor grondexploitaties • informatievoorziening • toerekening van apparaatskosten • control op het gebied van grondexploitaties • omgang met marktpartijen Van passief naar actief grondbeleid Strategisch gezien is het voor de gemeente Drimmelen erg moeilijk om een actieve grondpolitiek te voeren, gezien de huidige grondmarkt en de gemeentelijke grondpositie. Hierbij dient echter rekening gehouden te worden dat op een groot aantal locaties reeds posities zijn ingenomen door andere partijen, waarmee de mogelijkheden tot actieve grondpolitiek, zeker op korte termijn, worden beperkt. Als gevolg van het negatieve jaarresultaat 2008 en de beklemmingen is de vrije reservepositie afgenomen. (zie ook toelichting Balans).

Van actief grondbeleid is sprake als de gemeente zelf gronden aankoopt, zo nodig tijdelijk beheert en vervolgens uitgeeft. Het exploitatierisico is bij een actief grondbeleid maximaal; hiertegenover staat dat er substantiële winsten kunnen worden gegenereerd. In de praktijk blijkt echter dat ontwikkelaars veelal een dermate grondpositie innemen dat volledige planuitvoering door de gemeente niet mogelijk is. In Drimmelen is dit vaak het geval. Hierdoor wordt de gemeente in een andere, meer faciliterende rol gedwongen. De gemeente wordt dan verzocht het bestemmingsplan te herzien om het bouwen van nieuwe woningen op grond van de exploitatieverordening met projectontwikkelaars af te sluiten. Deze overeenkomsten zijn gebaseerd op volledige verrekening van de gemeentelijke kosten en realisering van diverse gemeentelijke doelstellingen. Het risico van planschade kan worden afgedekt door het afsluiten van planschadeovereenkomsten. In 2008 zijn nog planschadevergoedingen uitgekeerd, welke in het verleden niet zijn afgedekt door een planschadeovereenkomst. Op basis van verzoeken tot planschadevergoeding is in 2008 een bedrag van ruim € 31.000 toegekend, waarvan een bedrag van € 15.000 verhaald is op de ontwikkelaars. De gemeente Drimmelen heeft een forse ambitie op het gebied van de woonomgeving, wat met name resulteert in een taakstelling van 600 te bouwen woningen voor de periode 2005-2008 en voor de periode tot en met 2015 nog eens 425 woningen. Daarnaast wil de gemeente Drimmelen een actievere rol gaan spelen in het kader van het doelgroepenbeleid (met name starters en senioren). Voorgenomen is dan ook om, waar mogelijk, een actievere grondpolitiek te gaan voeren. Bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen In januari 2008 heeft de gemeenteraad ingestemd met de criteria voor besteding van gelden uit de bestemmingsreserve Bovenwijkse Voorzieningen. Concreet betekent dit dat expliciet besloten is wanneer en op welke wijze gelden aan de reserve onttrokken kunnen worden.

124

Nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening i.c.m. Grondexploitatiewet Met ingang van 1 juli 2008 is de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening (Wro) en het nieuwe besluit Ruimtelijke Ordening (Bro) in combinatie met de nieuwe grondexploitatiewet (Grex) in werking getreden. Doelstelling van de nieuwe wet is een goede regeling voor kostenverhaal, binnenplanse verevening en enkele locatie-eisen bij particuliere projectontwikkeling. Deze zijn dus meerledig: • het duidelijk inkaderen van wettelijk privaatrechtelijk kostenverhaal; • verbetering publiekrechtelijk kostenverhaal; • wettelijke basis voor het stellen van locatie-eisen aan aanleg openbare ruimte; • de mogelijkheid tot het stellen van eisen aan sociale huur en particulier opdrachtgeverschap.

Op grond van de Grex kunnen gemeenten zowel via het privaatrechtelijke spoor als publiekrechtelijke spoor trachten het kostenverhaal en de ‘locatie-eisen’ te regelen. Het privaatrechtelijke spoor baseert zich op het principe dat de gemeente een overeenkomst sluit met de eigenaar van de desbetreffende, te ontwikkelen, gronden en in die overeenkomst het kostenverhaal regelt. Het publiekrechtelijke spoor heeft gestalte gekregen in de vorm van het exploitatieplan. De Grex verplicht de gemeenten niet vóórafgaand aan het vaststellen van een exploitatieplan of daarna met eigenaren c.q. ontwikkelaars in onderhandelingen te treden om tot overeenkomsten te komen; een gemeente mag ook direct kiezen voor het privaatrechtelijke spoor. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat het overgrote deel van de gemeenten zullen proberen overeenkomsten af te sluiten. Het sluiten van overeenkomsten biedt meer voordelen, zoals: meer zekerheid over tempo, aard en omvang van het bouwprogramma; meer kans op hogere opbrengsten; mogelijkheden tot verevenen; meer regiezaken kunnen regelen; mogelijkheden tot maatwerkafspraken; andere aspecten ook te regelen, zoals grondoverdracht of exploitatie van vastgoed; besparing bestuurlijke lasten en procedures. Verder is in artikel 6.24 Grex bepaald dat burgemeester en wethouders in de overeenkomst bepalingen kunnen opnemen inzake financiële bijdrage aan de grondexploitatie alsmede op basis van vastgestelde structuurvisies aan ruimtelijke ontwikkelingen alsmede bepalingen inzake de verrekening van zogenaamde planschades. Wil een gemeente een dergelijke financiële bijdrage regelen krijgen zij dit niet via het exploitatieplan; een gemeente zal dit via een overeenkomst met een ontwikkelaar, te sluiten vóórafgaand aan de vaststelling van het exploitatieplan, moeten regelen. Daarnaast kunnen burgemeester en wethouders in een overeenkomst zaken regelen die niet in het exploitatieplan kunnen worden vastgelegd. Voor de gemeente geldt de verplichting een exploitatieplan vast te stellen in de volgende gevallen: het verhaal van kosten van de grondexploitatie is niet anderszins verzekerd; er is sprake van een ‘bouwplan’; het bepalen van een tijdvak waarbinnen de exploitatie zal plaatsvinden of fasering van de uitvoering van werken en werkzaamheden is noodzakelijk; het stellen van eisen voor werken en werkzaamheden voor het bouwrijp maken, de aanleg van nutsvoorzieningen en de inrichting van de openbare ruimte of regels omtrent het uitvoeren van deze werken en werkzaamheden is noodzakelijk; de uitwerking van de regels met betrekking tot de uitvoerbaarheid is noodzakelijk. Een besluit over het al dan niet vaststellen van een exploitatieplan dient gelijktijdig genomen en bekendgemaakt te worden met het bestemmingsplan, de wijziging, het projectbesluit of het besluit waarop het betrekking heeft. De gemeente Drimmelen heeft op dit moment (bij de opstelling van de jaarrekening 2008) nog onvoldoende ervaring met het opstellen van een exploitatieplan. Voor de gemeente Drimmelen dient het privaatrechtelijke spoor als uitgangspunt genomen te worden (zie ook de voordelen welke hierboven vernoemd zijn). Het andere voordeel wat hierbij te benoemen is zeer zeker de ervaring en er kan nog geen conclusie aan verbonden worden of het publiekrechtelijke spoor, dus via vaststelling van een exploitatieplan, zowel in het voordeel of in het nadeel van de gemeente werkt. Overeenstemming op basis van vrijwillige samenwerking blijft dus voorop staan.

125

Bouwactiviteiten in 2008 Biesbosch Marina Drimmelen Met uitzondering van de beoogde bouwactiviteiten door Biesbosch Marina Drimmelen, zijn geen bouwactiviteiten ondernomen in de kern Drimmelen. Vogelstraat III te Hooge Zwaluwe In 2007 is het overgrote deel van de uit te geven gronden verkocht. Hierdoor is bij de opstelling van de jaarrekening 2007 reeds een voorlopig batig saldo van € 270.000 verantwoord (dit is 50% van de geprognosticeerde winst). In 2008 is aangevangen met de werkzaamheden inzake het woonrijp maken. In 2009 wordt het Natuurgebied ten zuiden van het plangebied verder aangelegd. De kosten worden op dit moment geactualiseerd en in 2009 zal hierover verder gerapporteerd worden waarna het plan afgesloten kan worden Kruisstraat – Onderstraat te Lage Zwaluwe In 2008 is het bestemmingsplan Kruisstraat - Onderstraat verder woonrijp gemaakt, inclusief de aanleg van een speeltuintje, en wordt in 2008 definitief afgesloten. Lage Zwaluwe West te Lage Zwaluwe Met het project Lage Zwaluwe West wil de gemeente de ruimtelijke inrichting van de kern Lage Zwaluwe een kwaliteitsimpuls geven en de leefbaarheid verhogen. Inzake de realisatie van dit project is in december 2007 een exploitatieovereenkomst afgesloten tussen de gemeente, stichting WSG en Woningstichting Goed Wonen (tezamen vormend de Bouwcombinatie). Ook heeft de overdracht van de grond plaatsgevonden tussen de gemeente, de Dienst der Domeinen en de Bouwcombinatie. Met deze ondertekening is een belangrijke stap gezet naar de realisering van dit omvangrijke bouwplan. Naast de bouw van ruim tweehonderd woningen is in het plan opgenomen een nieuw zorgcentrum De Ganshoek, een nieuwe sporthal, nieuwe winkels en de uitbreiding van basisschool 't Rietland naar een brede school. In 2008 zijn in samenwerking met de bouwcombinatie verbeteringen in het plan aangebracht. Het totaal aantal woningen in het plan bedraagt nu circa 320.Tevens heeft met een aantal direct belanghebbenden overleg plaatsgevonden over de planuitwerking, zowel op initiatief van de gemeente, als van belanghebbenden. Dit is gebeurd met betrekking tot de omwonenden van de sporthal, het nieuwe winkelcentrum, de Onderstraat en met de Zwaluwse Ondernemersvereniging. Daarnaast heeft er regulier overleg plaatsgevonden met de toekomstige gebruikers van de sporthal, de Brede School en de Scouting en is Goed Wonen gestart met het voeren van gesprekken met mogelijke huurders van het nieuwe winkelcentrum. Met de overkoepelende klankbordgroep heeft in augustus 2008 overleg plaatsgevonden. In verband met de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening, die sinds 1 juli van kracht is, wordt ook een exploitatieplan vastgesteld en ter inzage gelegd. Lisdodde te Lage Zwaluwe Op dit moment wordt gewerkt aan de verdere ontwikkeling van het woningbouwproject de Lisdodde in Lage Zwaluwe. In 2008 zijn de procedures hiervoor in gang gezet. Met de initiatiefnemer worden onderhandelingen gevoerd over de noodzakelijke overeenkomsten voor de realisatie van het project.

Verder ontwikkeling in Lage Zwaluwe inzake woningbouwprojecten is aan de Lisdodde. In 2008 worden de procedures hiervoor in gang gezet. Projecten in ontwikkeling bij derden Brugdam te Lage Zwaluwe In 2008 heeft de gemeente een exploitatie-, als planschadeovereenkomst afgesloten met woningstichting Goed Wonen voor de herontwikkeling van de locatie aan de Brugdam 8,10,11,13,14 en 15 te Lage Zwaluwe. Op deze locatie worden acht twee-onder-een-kap woningen en één vrijstaande woning gerealiseerd. De bouwvergunningen zijn reeds onherroepelijk, waardoor de verschillende bijdragen in 2008 bij de woningstichting zijn gedeclareerd. Burgemeester Smitsplein te Made Op 22 december 2005 heeft de gemeenteraad besloten tot het realiseren van 51 woningen aan het Burgemeester Smitsplein te Made. De financiële consequenties hiervan zijn in 2007 verder uitgekristalliseerd en het was de bedoeling in 2008 tot verdere realisering van dit plan over te gaan. Echter, het uitwerken van het voorlopig ontwerp tot een definitief ontwerp bleek meer tijd te vragen dan was ingeschat. Bovendien kwam naar voren dat de door de bouwcombinatie eerder bedachte eenvoudige bouwmethode voor de parkeergarage niet toepasbaar is. De

126

gecalculeerde bouwaanneemsom is gezien de verzwaarde wettelijke energieprestatie-eisen, de hoge stijgingen in de bouwkosten in de afgelopen jaren en de veel duurdere ondergrondse parkeergarage, aanzienlijk gestegen en staat, naar de mening van de bouwcombinatie, niet in verhouding tot de zeer beperkte opbrengstenstijging. Daarom heeft de bouwcombinatie aangegeven dat het plan financieel niet haalbaar is. Eind 2008 heeft de bouwcombinatie het college hierover geïnformeerd, waarna een bestuurlijk overleg heeft plaatsgevonden. Het college beziet momenteel haar eigen uitgangspunten die bij de start van dit project zijn benoemd. De planning is momenteel afhankelijk van de te maken keuze. De Ligne te Made Het project De Ligne betreft de invulling van het gebied dat ligt ingeklemd tussen de Nachtegaalstraat, de Stuivezandsestraat, de huidige begraafplaats en het fietscrossterrein aan de Vinkenlaan te Made. Het plan voorziet, naast uitbreiding van de algemene begraafplaats, in het oprichten van 34 woningen, betreffende: 8 vrije kavels, 12 patiowoningen, 8 rijtjeswoningen (huur, via Woningstichting Volksbelang) en 6 starterswoningen. Naar verwachting zal de ruimtelijk procedure voor dit project in 2009 worden voortgezet. Prinsenpolderstraat te Made Voor het gebied ten westen van de Prinsenpolderstraat te Made wordt op dit moment een woningbouwproject voorbereid.

In maart 2007 is een eerste visie gepresenteerd voor woningbouwontwikkeling, onder meer starterswoningen, rijtjeswoningen, twee-onder-een-kapwoningen, vrije kavels en patiowoningen. Eind 2008 is de planologische procedure (bestemmingsplan) opgestart. Daarnaast werden met de bouwcombinatie WSG – Volksbelang de onderhandelingen voortgezet over het aangaan van de noodzakelijke overeenkomsten voor de realisatie van het project. De bij de gemeente in bezit zijnde ruwe gronden zullen aan de bouwcombinatie worden overgedragen. Made Oost Het woningbouwplan Made-Oost is gelegen aan de oostzijde van de kern Made. De woningbouwlocatie maakt onderdeel uit van een grotere blokstructuur die gevormd wordt door de Kalverstraat, de Zandstraat, de Voorstraat en de Plukmadestraat. Op basis van de opgestelde verkaveling, welke is opgenomen in het voorontwerpbestemmingsplan, biedt het gebied ruimte aan circa 151 woningen. 43% van deze woningen (exclusief Ruimte voor Ruimte) zal gerealiseerd worden in de sociale sfeer. In 2008 heeft de vertaalslag van voorontwerp naar ontwerpbestemmingsplan plaatsgevonden. Het ontwerpbestemmingsplan heeft in de zomermaanden ter inzage gelegen. Slechts 5 mensen hebben een zienswijze op het plan ingediend. Het plan dient door de raad te worden vastgesteld, maar er hebben zich tussentijds complicaties voorgedaan. Een van de vier ontwikkelaars heeft een projectrealisatieovereenkomst getekend, maar is formeel geen eigenaar van de grond. Hierdoor is de overeenkomst vooralsnog niet rechtsgeldig. Daarnaast hebben twee ontwikkelaars binnen het plan nog geen overeenstemming met elkaar over de invulling van de Ruimte voor Ruimte woningen. Alles wordt in het werk gesteld om deze belemmeringen weg te nemen. Op dit moment is er nog geen oplossing in zicht en kan derhalve het bestemmingsplan nog niet worden vastgesteld. Plukmadehof In maart 2007 heeft de gemeenteraad ingestemd met het verzoek voor het oprichten van 20 zorgappartementen en 18 grondgebonden startershuurwoningen op een binnenplein begrensd door de Lucia Eijckenstraat, Plukmadestraat en de Kalverstraat te Made. Hiervoor is een vrijstellingsprocedure artikel 194, vierde lid opgestart. Op 16 september 2008 is bouwvergunning verleend aan woningstichting Volksbelang voor het oprichten van deze appartementen en woningen. Met de grondwerkzaamheden is in februari 2009 een aanvang gemaakt. Op dit moment staat nog beroep open bij de rechtbank tegen de verleende bouwvergunning. Het is vooralsnog onduidelijk of er beroep is aangetekend. De termijn voor het indienen van beroep eindigt op 19 maart 2009. Adelstraat hoek Meidoornlaan In oktober 2007 zijn de overeenkomsten ondertekend tussen de gemeente en woningstichting Volksbelang voor het woningbouwproject welke gesitueerd wordt op de hoek Adelstraat /Meidoornlaan te Made. Dit plan voorziet in 26 appartementen en twee twee-onder-een-kap woningen. De bouwvergunningen zijn reeds onherroepelijk, waardoor de verschillende bijdragen in 2008 bij de woningstichting zijn gedeclareerd.

127

Godfried Schalckenstraat / Van den Houtstraat Op de hoek van de Godfried Schalckenstraat / Van den Houtstraat is een eerste plan gepresenteerd voor de bouw van 33 woningen, te weten 16 grondgebonden woningen en 17 appartementen. Er ligt een schetsplan voor het oprichten van 16 grondgebonden woningen en 17 appartementen op de percelen Godfried Schalckenstraat 40, 42, 44 te Made. In 2008 is het plan gepresenteerd aan de bevolking en de raad. Het plan werd redelijk positief ontvangen. De welstandscommissie heeft het plan echter tot twee keer afgewezen en kan slechts toetsen aan bestaande welstandscriteria. Inmiddels wordt een nieuw welstandstoetsingskader opgesteld. Kleinere projecten in ontwikkeling Kleinere projecten in ontwikkeling bij derden in de kern van Made, waarbij de bouwvergunningen reeds onherroepelijk zijn en de bijdragen in 2007 en 2008 zijn geïnd zijn op dit moment: Blasiuskerk, Kloosterstraat 18, Marktstraat 27 en Nieuwstraat 21-23-25 te Made.

Andere kleinere projecten die nog in een ontwikkelingsfase lopen in de kern van Made zijn: Achter de Dreef, Antwerpsestraat 9b, Haagstraat 12, Nieuwstraat 60 en Hoefkensstraat / Notariskantoor. Oranjeplein te Terheijden Het plan Oranjeplein omvat de herontwikkeling van een viertal locaties aan het Oranjeplein en de Brabantstraat te Terheijden. Met dit plan wil de gemeente samen Woningstichting Volksbelang nieuwbouw voor basisschool de Zonzeel realiseren en invulling geven aan volkshuisvestingsbeleid door onder andere te bouwen voor de doelgroepen starters en senioren. In het project Oranjeplein werd vooralsnog uitgegaan van de realisatie van 17 geschakelde woningen, 1 vrijstaande woning, 52 appartementen, een basisschool en een bibliotheek. In 2008 is het plan Oranjeplein volop in beweging geweest. De eerste helft van 2008 is gebruikt om alle financiële aspecten van het gewenste stedenbouwkundig plan nader uit te zoeken en samen met woningstichting Volksbelang te komen tot een goede verdeling van inspanningen, lasten en risico's. Duidelijk is dat het plan voor de gemeente niet, zoals aanvankelijk beoogd was, budgettair te realiseren is. De onderhandelingen met Volksbelang hebben geleid tot een overeenkomst, die door het college september 2008 is geaccepteerd onder voorbehoud instemming gemeenteraad. De ruimtelijke onderbouwing van de voorkeursvariant heeft van augustus tot medio september als artikel 19.2 procedure ter visie gelegen. Omdat er een vormfout in de ter visie legging heeft plaatsgevonden heeft deze eind oktober opnieuw plaatsgevonden. Bij de bespreking van de voorkeursvariant in de opiniërende raad op 16 oktober 2008, heeft de gemeenteraad aangegeven meerdere varianten te willen zien voordat tot besluitvorming overgegaan kan worden. Hierbij dient bouw van basisschool De Zonzeel centraal te staan. De raad heeft tevens aangegeven teleurgesteld te zijn in het feit dat het project niet budgettair neutraal kon worden ingevuld. In november heeft het college een aantal onderzoeksvragen uitgezet. Hierbij is zij tot de conclusie gekomen dat op basis van de leerlingenprognose, de beoordeling van de benodigde m2 multifunctionele ruimte en de mogelijkheid tot benutting van andere ruimten binnen het plangebied en de kern, er minder bruto vloer oppervlak nodig is om de school en de overige organisaties te huisvesten. De gemeente werkt al lange tijd met woningstichting Volksbelang aan het realiseren van het project Oranjeplein en op grond van bovengenoemde feiten zijn er uiteindelijk een 4-tal varianten geselecteerd en bestudeerd. Daarbij is geconstateerd dat de bouw van het appartementencomplex, met parkeergarage, aan de zuidzijde van het plein een fors beslag legt op de financiële planexploitatie en dat met name een groot deel van de omwonenden grote bezwaren hiertegen hebben. Besloten is deze variant niet meer voor te leggen aan de gemeenteraad. Uitgangspunt voor de verdere planontwikkeling is realisering van basisschool De Zonzeel, waarbij de overige plandelen in het plangebied Oranjeplein een financiële bijdrage dienen te leveren aan de realisatie van de school al dan niet aangevuld met uitbreiding voor multifunctionele ruimte. In maart 2009 heeft definitieve besluitvorming door de raad plaatsgevonden. F-veld te Terheijden Op dit moment vinden er onderhandelingen plaats over het voetbalveld te Terheijden, het zogenaamde F-veld. Voor het F-veld in Terheijden is een voorkeursmodel uitgewerkt door de startersvereniging waarin wordt voorzien in de bouw van 20 koopwoningen en 10 huurwoningen voor starters en 4 middeldure koopwoningen. Over de 20 koopwoningen zijn reeds afspraken gemaakt in een intentieovereenkomst; voor de 10 huurwoningen gelden de prestatieafspraken. Over de verkoop van de gronden voor de overige 4 koopwoningen dienen nog nadere afspraken gemaakt te worden met Woningstichting Volksbelang. Besluitvorming hierover moet nog plaatsvinden. Het voorontwerpbestemmingsplan wordt in

128

2009 in procedure gebracht. Vaststelling van het bestemmingsplan zal begin 2010 kunnen plaatsvinden. Zeggelaan te Terheijden (vml zusterflat) In Terheijden is een project in ontwikkeling aan de Zeggelaan (de vml. zusterflat). Dit project voorziet in 30 huurwoningen en wordt gerealiseerd door de woningstichting Volksbelang. De bouwvergunning is onherroepelijk, waardoor de grondoverdracht in 2008 heeft plaatsgevonden. De bijdragen zullen in 2009 worden gedeclareerd. Postweg te Wagenberg In Wagenberg is een project in ontwikkeling aan de Postweg 15. Dit project voorziet in 34 diverse woningen (en het nieuwe, aangepaste gebouw van het zorgcentrum).

Actuele prognoses van de te verwachten resultaten van de onderhanden werken, waaronder gronden in exploitatie Bij de samenstelling van de jaarstukken 2008 van de gemeente heeft een actualisatie van deze paragraaf plaatsgevonden. De te verwachten resultaten zijn hierboven weergegeven. De resultaten zijn berekend tegen contante waarde per 1 januari 2009. Prognose

Brieltjenspolder Vogelstraat III Kerkstraat LZwaluwe Zoutopslag/Thijsseweg Totaal

Boekwaarde

Te maken kosten

31-12-08 2 26859100- nihil

Verwachte Verwacht opbrengst expl. resultaat* 5-

115 50

nihil 1 nihil

315310100266-

Jaar van afsluiting

2009 2009 2009 2009

* - is positief resultaat / + is negatief resultaat

Onderbouwing van de onderhanden werken Het totale overzicht van de boekwaarden per 31 december 2008 van onderhanden werken is opgenomen in de balanstoelichting onder vlottende activa. In de hierboven vermelde prognose is uitgegaan van de projecten, welke reeds in exploitatie zijn en waarvan uitgegaan wordt dat er winst c.q. verlies behaald wordt. Voor toelichting op de tussentijdse winstnemingen zie verder in deze paragraaf.

De overige projecten zijn allen in de afrondende fases, waarbij wordt aangetekend dat winstc.q. verliesnemingen bij deze projecten minimaal zijn, met uitzondering van het project zoutopslag / Thijssenweg te Wagenberg en het project Vogelstraat III te Hooge Zwaluwe. In Berap II 2008 werd een winstneming van € 79.000 gedaan t.a.v. de Zoutopslag aan de Thijsseweg en € 180.000 ten aanzien van het project Vogelstraat III te Hooge Zwaluwe. In 2007 is de zoutopslagloods door de gemeente aangekocht, met dien verstande dat er vooralsnog vanuit wordt gegaan dat geen verlies c.q. winst op dit project wordt gerealiseerd. Onderbouwing van de niet in exploitatie genomen bouwgronden Het totale overzicht van de boekwaarden per 31 december 2008 van de niet in exploitatie genomen bouwgronden is opgenomen in de balanstoelichting onder vlottende activa. Bij de begroting 2008 is uitgegaan dat het Burgemeester Smitsplein een verliesgevend project is. In 2005 is reeds een voorziening voor dit project getroffen van € 1.040.000. Daarnaast is deze voorziening in 2008 op basis van voortschrijdend inzicht in Berap II 2008 met € 600.000 verhoogd waardoor de totale voorziening momenteel € 1.640.000 bedraagt. De berekeningen, welke bij de begroting 2008 zijn gehanteerd, waren gebaseerd op de conceptovereenkomsten 2005. In 2008 is echter geconstateerd dat de markt het waarschijnlijk niet toelaat extra variabele inkomsten uit het project te genereren. Op basis van deze conclusie is de voorziening met € 600.000 verhoogd. Door de voorziening die reeds in 2005 en onlangs in 2008 is getroffen is het risico aanzienlijk beperkt.

Verder is bij de begroting 2008 uitgegaan van een eventueel risico bij gronden welke gelegen zijn aan de Geraniumstraat te Made. Deze gronden zijn gewaardeerd tegen een boekwaarde van € 183.000 (€ 35,75 per m2). Het risico hierbij is dat de gronden relatief hoog gewaardeerd zijn terwijl de bestemming nog niet vaststaat.

129

Bij de taakstelling van het project Lage Zwaluwe West is opgenomen dat zij de projectexploitatie bij beëindiging van de exploitatieovereenkomst een neutraal saldo oplevert. Bij de overige projecten wordt ervan uitgegaan dat de te ontwikkelen planvarianten in alle gevallen tot een kostendekkende exploitatie zullen leiden of dat er in 2009 meer duidelijkheid zal komen inzake de exploitaties. Dat laatste geldt niet voor het project Oranjeplein te Terheijden waarover reeds afzonderlijke besluitvorming heeft plaatsgevonden. Reserves grondbedrijf in relatie tot de risico’s Algemene reserve Grondbedrijf De eindstand van de algemene reserve 31 december 2008 wordt beïnvloed door zowel de toekomstige (goed in te schatten) winstnemingen, beklemmingen die in de loop van de jaren door de gemeenteraad zijn bekrachtigd, alsmede door de risico’s welke de gemeente loopt op de projecten welke nog niet definitief in exploitatie genomen zijn. De toekomstige winstnemingen zijn hierboven weergegeven bij de actuele prognoses van de te verwachten resultaten van de onderhanden werken, waaronder gronden in exploitatie. De risico’s worden mede veroorzaakt door het niet mogen opnemen van toekomstige ontwikkelingen die niet bekrachtigd zijn door het ondertekenen van definitieve overeenkomsten. Overzicht algemene bedrijfsreserve Algemene bedrijfsreserve (voor resultaatbestemming) rentebijschrijving 2009

4.466.417 133.993 4.600.410 266.000 4.866.409

Verwacht exploitatieresultaat (zie prognose) beklemmingen 2008/2009/2010: * BAG Vastgoed (2008 - 2009) * omgevingsvergunning (2008) * duurzaamheidscan (2008) * Beleidsmedewerker RO (2009 - 2010) * personele uitbreiding rapport Promess (2009-2010) * kunstobjecten (2009) * exploitatiesaldo grondbedrijf prim begroting 2009 * exploitatiesaldo grondbedrijf prim begroting 2010 * bodemsanering Drimmelenseweg (2008) Totaal beklemmingen Totaal risico's niet in exploitatie genomen gronden Totaal vrije algemene reserve Grondbedrijf

-162.887 -49.376 -10.000 -187.451 -200.000 -50.000 -662.812 -595.894 -292.000 -2.210.420 2.655.989 896.734 1.759.255

Bij de kadernota 2009 is uitgegaan van een benodigde buffer van € 1.500.000 om risico’s op te kunnen vangen. In het overzicht hierboven is aangegeven dat de risico’s welke in beeld gebracht kunnen worden € 897.000 bedragen, zodat er een vrij te besteden ruimte resteert van € 603.000. Hierbij dient aangetekend te worden dat het risicoprofiel aan een continu veranderingsproces onderhevig is. Als er nieuwe projecten aandienen en andere projecten op non actief worden gesteld c.q. afgesloten met een negatieve boekwaarden heeft dit effect op de vrij besteedbare ruimte. Gezien de huidige crisistijd lopen we een verhoogd risico indien de markt terugloopt. De algemene reserve heeft dus ook een soort bufferfunctie naar de toekomst toe. Naast de genoemde afdekking van risico’s wordt een buffer (werkkapitaal) aangehouden van € 1 miljoen voor eventuele aankopen c.q. opstarten van nieuwe projecten in de komende jaren. Deze speelruimte wordt nodig geacht om faciliterend op te kunnen treden op de grondmarkt. Daarbij valt te denken aan het leveren van een geldelijke bijdrage dan wel het afdekken van lasten c.q. een strategische aankoop door de gemeente.

130

Financiële positie Algemene Reserve Grondbedrijf Totaal vrije algemene reserve Grondbedrijf Restant benodigd voor opvangen risico's Werkkapitaal tbv grondpolitiek (grondnota 2005) Nog vrij te besteden Algemene Reserve Grondbedrijf

1.759.225 -603.000 -1.000.000 156.225

Hieruit kan worden geconcludeerd dat de vrij te besteden ruimte minimaal is voor het realiseren van taakstellingen in het kader van de woningbouw of voor bedrijventerreinen. Het werkkapitaal wordt nodig geacht om faciliterend op te kunnen treden op de grondmarkt. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen Grondbedrijf Naast de bedrijfsreserve grondbedrijf beschikt de gemeente over een reserve Bovenwijkse Voorzieningen en een reserve Groenaanleg. Per 31 december 2008 beloopt de reserve “Bovenwijkse Voorzieningen” € 783.986. De reserve wordt gevoed uit verkoop van gronden voortvloeiend uit de diverse projecten in exploitatie of door specifieke bijdragen van derden. De reserve heeft de functie om gelden te besteden ten behoeve van voorzieningen van openbaar nut voorzover de binnen het exploitatiegebied liggende onroerende zaken door deze voorzieningen direct dan wel indirect gebaat zijn. Deze reserve is nog gevoed vanuit de ‘oude’ regelgeving van vóór 1 juli 2008 en kan dus worden besteed volgens deze ‘oude’ regelgeving. Vaststelling criteria voor besteding van gelden uit deze reserve zijn door de gemeenteraad in mei 2008 vastgesteld. Overzicht Reserve Bovenwijkse Voorzieningen Omvang per 31 december 2008 rentebijschrijving 2009 Stortingen diverse projecten 2009 Stortingen diverse projecten 2010

783.986 23.520 807.506 227.203 363.360 590.563 1.398.069

beklemmingen * kunstobjecten (kadernota 2009) * speelterreinen (kadernota 2009) * parkeeronderzoeken (kadernota 2009) * ontsluiting parkeerterrein Lidl (raad febr.2009)

-50.000 -58.000 -75.000 -40.000 -223.000

Nog te besteden Reserve Bovenwijkse Voorzieningen

1.175.069

Reserve Groenaanleg De reserve Groenaanleg heeft per 31 december 2008 een saldo van € 385.955. De reserve heeft een reserveringsfunctie en biedt de mogelijkheid om gekoppeld aan de uitgifte van grond per m2 een bedrag in deze reserve te storten en dit bedrag in te zetten voor de realisatie van “groene” projecten voortkomend uit het gebiedsplan Wijde Biesbosch. Op dit moment zijn twee projecten gestart: de ecologische verbindingszones en het agrarisch landschapsbeheer.

131

Overzicht Reserve Groenaanleg Omvang per 31 december 2008 rentebijschrijving 2009 Stortingen diverse projecten 2009 Stortingen diverse projecten 2010

385.955 11.579 397.534 39.988 113.093 153.081 550.615

Beklemmingen * ecologische verbindingszones EVZ (raad jan09) * deeln stimulkader groen/blauwe dst (begr2009) * bijdrage faunapassage Sluizeweg (raad nov2008)

-342.956 -42.000 -9.500

-394.456 Nog te besteden Reserve Groenaanleg

156.159

Agrarische gronden Naast de hiervoor genoemde gronden die al of niet in exploitatie zijn, heeft de gemeente agrarische gronden in bezit die verpacht worden. De boekwaarde van deze gronden, die in totaal 21.28.27 ha beloopt, is eerder uit een oogpunt van voorzichtigheid afgewaardeerd naar € 2,50 per m2. Overigens zijn daarnaast meer gronden in eigendom, waaronder zogenaamde restgronden. Momenteel heeft de gemeente nog geen sluitende registratie van de gemeentelijke eigendommen.

132

133

§H

Grote projecten

Herinrichting Burgemeester Smitsplein Portefeuillehouder Wethouder: J. van Meggelen Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Grondgebied, C. Segeren

Reeds geruime tijd wordt er gewerkt aan herontwikkeling van het Burgemeester Smitsplein in Made. Eind 2007 is het bestemmingsplan hiervoor door Gedeputeerde Staten goedgekeurd. Het plan is reeds onherroepelijk. Het schetsplan voor de bebouwing is in opdracht van de bouwcombinatie (bestaande uit Dura Vermeer en Woningstichting Volksbelang) in vervolg hierop verder uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Het uitwerken van het voorlopig ontwerp tot een definitief ontwerp bleek vervolgens meer tijd te vragen dan was ingeschat. Bovendien kwam naar voren dat de door de bouwcombinatie eerder bedachte eenvoudige bouwmethode voor de parkeergarage niet toepasbaar is. De gecalculeerde bouwaanneemsom is gezien de verzwaarde wettelijke energieprestatie-eisen, de hoge stijgingen in de bouwkosten in de afgelopen jaren en de veel duurdere ondergrondse parkeergarage, aanzienlijk gestegen en staat niet in verhouding met de zeer beperkte opbrengstenstijging. De bouwcombinatie heeft dan ook aangegeven dat het plan financieel niet haalbaar is. Eind september 2008 heeft de bouwcombinatie het college hierover geïnformeerd, waarna in oktober 2008 bestuurlijk overleg heeft plaatsgevonden. Het college heeft eind 2008 een formele reactie van de bouwcombinatie ontvangen. Het college beziet haar eigen uitgangspunten die bij de start van dit project zijn benoemd. De planning is geheel afhankelijk van de te maken keuze. F-Veld Portefeuillehouder Wethouder: J. van Meggelen Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Grondgebied, N. Stremme

Voor het F-veld in Terheijden is een voorkeursmodel uitgewerkt door de startersvereniging. Er wordt gewerkt aan een eerste exploitatieopzet aan de hand van het concept stedenbouwkundig plan van het F-veld. In dit gebied zijn 20 koopwoningen en 10 huurwoningen voor starters en 4 middeldure koopwoningen opgenomen. Over de 20 koopwoningen zijn reeds afspraken gemaakt in een intentieovereenkomst; voor de 10 huurwoningen gelden de prestatieafspraken. Over de overige 4 koopwoningen dienen nog nadere afspraken gemaakt te worden met Woningstichting Volksbelang. Besluitvorming hierover moet nog plaatsvinden. Volgens planning zal het voorontwerpbestemmingsplan in het 3e kwartaal van 2009 in procedure kunnen worden gebracht. Vaststelling van het bestemmingsplan zal begin 2010 kunnen plaatsvinden. Brede School Hooge Zwaluwe Portefeuillehouder Wethouder: K. Krook Verantwoordelijk Projectleider: Afdeling Maatschappelijke aangelegenheden, J. Schortemeijer

Het project omvat samenvoeging van de twee huidige basisscholen in Hooge Zwaluwe tot een brede school in samenwerking met peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Ter verhoging van de leefbaarheid de volgende aanvullende voorzieningen realiseren: circa 30 zorgwoningen voor ouderen/gehandicapten; een steunpunt en een winkelvoorziening. De raadscommissies Grondgebied en Inwonerszaken hebben op 15 februari 2006 ingestemd met de voorbereidingen voor een nieuwe brede school in Hooge Zwaluwe in combinatie met

134

zorgwoningen, een steunpunt en een buurtwinkel onder voorwaarde van een maximale gemeentelijke bijdrage van € 400.000 en € 44.715,- voor bijkomende kosten (besluit 22 januari 2008). In 2007 zijn de plannen verder uitgewerkt. De fusie van de basisscholen Sint Jan en Frederik Hendrik was per augustus 2007 een feit. Op verzoek van de scholen zijn per schooljaar 2007-2008 noodlokalen bij de Frederik Hendrikschool beschikbaar gesteld om de gefuseerde school samen met de peuterspeelzaal en de kinderopvang te huisvesten. De raad heeft op 17 april 2008 ingestemd met afsluiting van een overeenkomst met Woningstichting Goed Wonen ter realisering van het project brede school Hooge Zwaluwe. De noodzakelijke procedure voor het wijzigen van het bestemmingsplan van de te realiseren brede school, zorgwoningen met steunpunt en winkelvoorziening is begin 2008 in gang gezet. Op 28 mei hebben de gemeente en WGW de contracten ondertekend. De formele grondoverdracht voor het eerste deel heeft plaatsgevonden begin 2009. Tevens is de sloopvergunning van de voormalige Sint Janschool verleend. De school zal medio maart 2009 daadwerkelijk worden gesloopt. Het bestek is gereed en hierover is op hoofdlijnen overeenstemming bereikt met het schoolbestuur en de gemeente. De aanbesteding van de bouw is reeds afgerond: Breda Bouw gaat de brede school bouwen. Na afronding van de bestemmingsplanprocedure zal WGW net voor of anders net na de zomer kunnen starten met de bouw van de brede school. Volgens planning wordt de nieuwe school m.i.v. schooljaar 20102011 betrokken. Herstructurering Oranjeplein Terheijden Portefeuillehouder Wethouder: K. Krook Verantwoordelijk Projectleider: Extern ingehuurd: F. Veldkamp

Herstructurering van het Oranjeplein voorziet in de realisatie van een nieuwe school; een bibliotheek; de vervanging van bejaardenwoningen alsmede de realisering van starters-, senioren- en doorstroomwoningen. De gemeente Drimmelen heeft in samenwerking met woningbouwvereniging Volksbelang het initiatief opgepakt om te komen tot herontwikkeling van een aantal gebieden nabij het Oranjeplein te Terheijden. De aanleiding voor deze herontwikkeling is enerzijds gelegen in basisschool Zonzeel, gesitueerd in een schoolgebouw dat verouderd is en in functioneel opzicht ook niet meer voldoet aan de eisen van deze tijd. Nieuwbouw van de basisschool is nodig om in de toekomst op een goede manier te kunnen onderwijzen. Anderzijds is een cluster van 16 seniorenwoningen aan de Brabantstraat sterk verouderd. De bouwtechnische staat van de woningen is slecht, waardoor Volksbelang het voornemen heeft deze woningen te slopen en nieuwbouw te plegen. De twee bovengenoemde initiatieven vormen de basis van het project , maar in de loop van de tijd zijn meer deelgebieden betrokken geraakt. De bibliotheek heeft aangegeven interesse te hebben in verplaatsing richting Oranjeplein en de bebouwing van het voormalig politiebureau en twee belendende woningen kunnen eveneens bij de ontwikkeling worden betrokken. Hiermee wordt het gehele Oranjeplein onderwerp van studie en kunnen kansen voor het plein worden benut. Ook de gymzaal is verouderd en er ontstaat een probleem door gezamenlijke kleedruimte van zwemmers en gebruikers van de gymzaal. Vanaf december 2006 vindt een stedenbouwkundige studie plaats om te komen tot een ruimtelijk samenhangend beeld op en om het Oranjeplein met bijzondere aandacht voor de diverse functies die binnen het plangebied gesitueerd dienen te worden. Uitgangspunt daarbij is het versterken van de ruimtelijke structuur van het plangebied en het verbeteren van een aantal voorzieningen. Het Oranjeplein dient hierbij een centrale positie in te nemen. In de gebieden buiten het Oranjeplein staat de woonfunctie centraal. Het jaar 2007 is gebruikt om nadrukkelijk in samenspraak met de betrokken maatschappelijke groeperingen (klankbordgroep) behoeften in beeld te brengen of op basis van bovengenoemde uitgangspunten een maatschappelijk, ruimtelijk en financieel haalbaar plan te realiseren viel. Na een interactief proces van gemeente, Woningstichting Volksbelang en de klankbordgroep is gekomen tot een stedenbouwkundig plan wat door de betrokken partijen acceptabel werd gevonden. Dit stedenbouwkundig plan is eind 2007 gepresenteerd aan omwonenden en geïnteresseerden en aan de politiek.

135

De eerste helft van 2008 is gebruikt om alle financiële aspecten van het gewenste stedenbouwkundig plan nader uit te zoeken en samen met woningstichting Volksbelang te komen tot een goede verdeling van inspanningen, lasten en risico's. Duidelijk is dat het plan voor de gemeente niet, zoals aanvankelijk beoogd was, budgettair te realiseren is. De onderhandelingen met Volksbelang hebben geleid tot een overeenkomst, die door het college september 2008 is geaccepteerd onder voorbehoud instemming gemeenteraad. De ruimtelijke onderbouwing van de voorkeursvariant heeft van augustus tot medio september als artikel 19.2 procedure ter visie gelegen. Omdat er een vormfout in de ter visie legging heeft plaatsgevonden heeft deze eind oktober opnieuw plaatsgevonden. Bij de bespreking van de voorkeursvariant in de opiniërende raad op 16 oktober 2008, heeft de gemeenteraad aangegeven meerdere varianten te willen zien voordat tot besluitvorming overgegaan kan worden. Hierbij dient bouw van basisschool De Zonzeel centraal te staan. De raad heeft tevens aangegeven teleurgesteld te zijn in het feit dat het project niet budgettair neutraal kon worden ingevuld. In november heeft het college een aantal onderzoeksvragen uitgezet. Hierbij is zij tot de conclusie gekomen dat op basis van de leerlingenprognose, de beoordeling van de benodigde m2 multifunctionele ruimte en de mogelijkheid tot benutting van andere ruimten binnen het plangebied en de kern, er minder bruto vloer oppervlak nodig is om de school en de overige organisaties te huisvesten. De gemeente werkt al lange tijd met woningstichting Volksbelang aan het realiseren van het project Oranjeplein en op grond van bovengenoemde feiten zijn er uiteindelijk een 4-tal varianten geselecteerd en bestudeerd. Daarbij is geconstateerd dat de bouw van het appartementencomplex, met parkeergarage, aan de zuidzijde van het plein een fors beslag legt op de financiële planexploitatie en dat met name een groot deel van de omwonenden grote bezwaren hiertegen hebben. Besloten is deze variant niet meer voor te leggen aan de gemeenteraad. Uitgangspunt voor de verdere planontwikkeling is realisering van basisschool De Zonzeel, waarbij de overige plandelen in het plangebied Oranjeplein een financiële bijdrage dienen te leveren aan de realisatie van de school al dan niet aangevuld met uitbreiding voor multifunctionele ruimte. De raad heeft in de vergadering van 26 maart ingestemd met de bouw van een nieuwe brede school incl. bibliotheek en appartementen. Uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning Portefeuillehouder Wethouder: K. Krook Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Maatschappelijke Aangelegenheden, E. Landa

Het beleidsplan Wmo is op 24 januari 2008 vastgesteld door de gemeenteraad. Per maart 2008 is een projectleider gestart voor de uitvoering van het vierjarige beleidsplan. Voorjaar 2008 zijn de resultaten van de benchmark en klanttevredenheidsonderzoek Wmo bekend geworden. De eerste resultaten van beide verplichte onderzoeken zijn positief te noemen. De uitvoering van het project Wmo verloopt volgens planning. Wel dient melding gemaakt te worden van eventuele financiële risico’s. Gelet op een aantal onzekere factoren is nog niet duidelijk in hoeverre het beschikbare budget toereikend zal zijn om de kosten te financieren. De verordening en beleidsregels vormen de juridische basis voor de gemeentelijke verstrekking van individuele voorzieningen (vervoer, hulpmiddelen, woningaanpassingen, hulp bij het huishouden). Op grond van ervaringen de eerste periode zijn in 2008 de verordening en beleidsregels geëvalueerd en aangepast. De gemeente heeft in 2008 regelmatig overleg gevoerd met het Wmo-platform. Het platform, waarin alle groeperingen van de Wmo zijn vertegenwoordigd, adviseert de gemeente over de uitvoering van de Wmo. In 2008 zijn 1.245 Wmo-aanvragen ingediend bij de gemeente, 187 rolstoelen, 399 vervoer, 252 woonvoorzieningen en 407 huishoudelijke zorg. In totaal zijn in 2008 2.200 Wmo-verstrekkingen gedaan.

136

Authentieke basisregistraties Portefeuillehouder Wethouder: J. van Meggelen Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Openbare Werken, H. Ribbers

Vanaf mei 2008 is daadwerkelijk een start gemaakt met de implementatie van de BAG binnen de gemeente Drimmelen. Naast het feit dat er intern iemand is vrijgemaakt voor 50% is er extra capaciteit ingehuurd om de benodigde werkzaamheden uit te voeren. Momenteel wordt er nog hard aangewerkt om de benodigde gegevens te complementeren en controleren om aan de gevraagde kwaliteit te voldoen. Het is duidelijk geworden dat deze activiteiten meer tijd vergen dan in eerste instantie voorzien. Het is wel de verwachting dat het project binnen de gestelde financiële kaders kan worden afgerond. Daarvoor is het wel noodzakelijk dat het restantbedrag 2008 van € 42.887 beschikbaar komt voor 2009. In 2009 is een bedrag opgenomen van € 120.000 (dekking reserve Grondbedrijf). Met VROM is inmiddels afgesproken dat wij voor 1 juli VROM berichten wanneer de gemeente Drimmelen aan kan sluiten op de Landelijke Voorziening.Vanaf 1 januari 2009 is ook de WOZ een basisadministratie. Duidelijk is dat een groot aantal activiteiten samen oplopen. Daarom is het logisch dat beide gegevensadministraties op één locatie worden beheerd wil er sprake zijn van efficiënt werken. Ontwikkeling haven Lage Zwaluwe Portefeuillehouder Wethouder: M. Vos Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Grondgebied, R. Smolders

De nieuwe schetsen van de Louisepolder zijn gereed en er is een workshop gehouden met de bewoners van de Flierstraat over de mogelijkheden voor de Vegetaspolder. De belangrijkste informatie voor het opstellen van een bijgestelde visieschets is nu gereed. De nieuwe schets wordt opgesteld en daarna besproken met alle belangenpartijen. Daarnaast kunnen de milieuaspecten en de gevolgen van natura 2000 nu bekeken worden. Nadat er vervolgens een bijgestelde exploitatieopzet is gemaakt kunnen de stukken voor een ambtelijke reactie aan de provincie worden voorgelegd en ter besluitvorming aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Ontwikkeling Lage Zwaluwe West Portefeuillehouder Wethouder: J. van Meggelen Verantwoordelijk Projectleider: Extern ingehuurd: R. Scheffer

Het plan Lage Zwaluwe-West staat nu op het punt dat op korte termijn het bestemmingsplan door het college ter visie zal worden gelegd. Hierbij zullen alle indieners van inspraakreacties reactie ontvangen van het college. Over de verwerking van de inspraak zal een aparte raadsbrief worden gezonden. In deze raadsbrief zal ook aandacht worden geschonken aan de aantallen woningen, met de differentiatie en de fasering. Overigens zal in verband met de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening, die sinds 1 juli van kracht is, ook een exploitatieplan ter inzage worden gelegd. Door WSG en Goed Wonen zijn de afgelopen maanden verbeteringen in het plan aangebracht in samenwerking met de gemeente. Het totaal aantal woningen in het plan bedraagt nu circa 320.Tevens heeft met een aantal direct belanghebbenden overleg plaatsgevonden over de planuitwerking, zowel op initiatief van de gemeente, als van belanghebbenden. Dit is gebeurd met betrekking tot de omwonenden van de sporthal, het nieuwe winkelcentrum, de Onderstraat en met de Zwaluwse Ondernemersvereniging. Daarnaast heeft er regulier overleg plaatsgevonden met de toekomstige gebruikers van de sporthal, de Brede School en de Scouting. Goed Wonen is gestart met het voeren van gesprekken met mogelijke huurders van het nieuwe winkelcentrum. Met de overkoepelende klankbordgroep heeft in augustus 2008 overleg plaatsgevonden.

137

Met betrekking tot de verschillende onderdelen van het project kan op hoofdlijnen de volgende planning worden aangehouden. De onderdelen worden chronologisch behandeld. Bestemmingsplan en exploitatieplan. Het college zal deze plannen medio 1 april 2009 ter visie leggen. Afhankelijk van de aard en hoeveelheid zienswijzen die worden ingediend kunnen deze plannen door de raad in haar vergadering van 18 juni, of de volgende vergadering worden aangeboden ter vaststelling. Daarna worden de plannen zes weken ter inzage gelegd voor beroep bij de Raad van State. Dan wordt duidelijk of bouwvergunningen kunnen worden afgegeven. Fase 1 De Ganshoek. De bouw van de Ganshoek hangt met name af van het bestemmingsplan. De planvorming is ver afgerond en hangt alleen nog af van het laatste grondwateronderzoek. Dan kan de bouwaanvraag worden voorbereid. Afhankelijk van het bestemmingsplan kan najaar 2009 worden gestart met de Ganshoek. De oplevering zal dan in 2012 plaatsvinden. Samen met deze bouw wordt direct het grootste deel van het plangebied bouwrijp gemaakt. Dat wil zeggen dat de watergangen, het riool, kabels en leidingen en een bouwweg worden aangelegd. Al het bouwverkeer zal overigens via deze bouwweg plaats moeten vinden; niet via de bestaande wegen in het dorp. Een uitzondering zal gemaakt moeten worden voor de herontwikkeling van de bestaande winkelstrip aan de Nieuwstraat. Woningbouw. Afhankelijk van de markt op dat moment wordt een (groot) deel van de woningen ontwikkeld en in verkoop gebracht. In ieder geval zullen bij de bouw van de Ganshoek op zijn minst circa 70 woningen tegelijk worden gebouwd in de verschillende categorieën. Wellicht worden dit er circa 140 in Fase 1. Sporthal ‘t Nieuwlandt. De planontwikkeling van de sporthal is ver gevorderd. Op verzoek van de omwonenden hebben aanpassingen plaatsgevonden. Met de balletvereniging vindt nog overleg plaats over verhuizing uit Den Domp. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het inpassen van een tribunevoorziening. Voor de tijdelijke voorziening is het plan rond. De verhuizing naar de tijdelijke voorziening kan naar alle waarschijnlijkheid in het 3e kwartaal 2009 plaatsvinden. Dan kan ook de sloop van de sporthal plaatsvinden direct na de zomer starten. De start van de nieuwbouw zal april 2010 zijn. Fase 2 Winkelcentrum met nieuw dorpshart. Ter hoogte van ’t Rietland zal een nieuw winkelcentrum komen. Deze bouw zal medio 2010 starten en zal maximaal 3.000 m2 BVO winkels bevatten. Lokale ondernemers zullen voorrang krijgen bij vestiging. Tevens zullen circa 26 appartementen boven de woningen worden gerealiseerd. Naar aanleiding van verzoek van omwonenden is het bouwblok 6 meter naar het noorden verschoven. Tevens wordt er op dit moment door de Bouwcombinatie een massastudie gemaakt betreffende het winkelcentrum qua volume, architectuur, situering, ontsluiting etc. Tevens komt er geen verbinding tussen het parkeerterrein en de Onderstraat op het verzoek van de omwonenden van de Onderstraat. Op het nieuwe plein zal de weekmarkt gevestigd worden en tevens zullen speelvoorzieningen worden aangebracht. Medio 2012 zal dit afgerond moeten kunnen zijn. Brede School ‘t Rietland Met de planvorming van de Brede School is samen met de beoogde gebruikers (basisschool, consultatiebureau, kinderopvang en bibliotheek) een start gemaakt, waaronder het afstemmen van bouwkosten en dekking en de exploitatieopzet. Afgesproken is dat in de zomer van 2012 de school er moet staan. Met de provincie is het overleg opgestart om zicht te krijgen op subsidies voor dit deelproject. Naar verwachting kan de bouw starten einde 2010. Zoals in onze raadsbrief van 8 juli 2008 is aangegeven zal na de verhuizing van een aantal functies uit Den Domp, dit gebouw gedeeltelijk gesloopt worden ten behoeve van woningbouw. Scouting Ten behoeve van de aanleg van het benodigde parkeerterrein voor de Brede School en het winkelcentrum zal de scouting moeten verhuizen. Hiervoor is een locatie beschikbaar naast de tennisvelden. De vrijstelling van het bestemmingsplan is van de provincie al ontvangen. Aangezien de scouting pas in de tweede fase hoeft te worden verhuisd zal de bouw in de zomer van 2010 starten.

138

Woningen langs Ganshoeksingel Zodra de Ganshoek is verplaatst zal op deze plaats gestart worden met de bouw van circa 32 woningen. Dit kan 2012 starten als de Ganshoek is verhuisd. Fase 3 Deze fase bestaat uit woningbouw in het westelijk deel van het bestaande grasland. Zoals gezegd kan deze fase geheel of gedeeltelijk bij fase 1 worden betrokken. Deze fase bestaat uit circa 40 woningen en bevat ook het gedeelte voor particulier initiatief. Uiterlijk najaar 2011 zou deze fase opgestart moeten worden, waarbij de afronding in het voorjaar van 2013 zou kunnen zijn. Fase 4 In deze fase worden de bestaande winkelstrip aan de Nieuwstraat herontwikkeld, alsmede de particuliere gronden langs de Onderstraat. In totaal kunnen hier circa 38 woningen worden gebouwd. Deze fase staat gepland voor de periode 2013-2014. Hiervoor is de medewerking van de huidige eigenaren nog nodig. Fase 5 Aan het einde van het project zal de Oudeweg opnieuw worden ingericht. Wellicht dat deze fase deels zal samenvallen met fase 4. De uitvoering zal waarschijnlijk tussen 2013-2015 plaatsvinden. Zoals uit het voorgaande is gebleken ligt de komende maanden voor de gemeente het accent op het afronden van het bestemmingsplan en het exploitatieplan. Daarnaast is het project de Brede School van start gegaan. In de overeenkomst met de Bouwcombinatie zijn alle financiële risico’s afgedekt voor de gemeente en is de capaciteit aanwezig om het gemeentelijke werk te verrichten, dan wel beperkt in te huren. Het project de Brede School is voor rekening en risico van de gemeente, zij het dat de Bouwcombinatie hieraan een bijdrage doet. Voor het overige dient de Brede School gerealiseerd te worden uit de grondexploitatie en subsidies. Communicatie Zoals hiervoor is gemeld vindt met de klankbordgroep en de diverse belanghebbenden (omwonenden en gebruikers) regelmatig overleg plaats. Dit zal zo blijven tot het einde van het project. Van alle overleggen met omwonenden van enige omvang zal de presentatie met een kort verslag op de gemeentesite worden gezet. Dit is overigens niet het geval van overleggen met gebruikers, daarvan wordt alleen een verslag voor onderling gebruik van gemaakt. Project Omgevingsvergunning (Wabo) Portefeuillehouder Wethouder: M. Vos Verantwoordelijk Projectleider: Afd. Grondgebied, K. van der Spek

Voor 2008 is € 100.000 beschikbaar gesteld ten behoeve van het project omgevingsvergunning. Het budget mag worden aangewend voor externe ondersteuning en voor het uitbesteden van regulier werk, indien dit als gevolg van het project omgevingsvergunning in het gedrang komt. Het was de bedoeling dat de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), de wettelijke basis voor de omgevingsvergunning, per 1 januari 2009 in werking zou treden. De inwerkingtreding is echter uitgesteld tot 1 januari 2010. Dit heeft tot gevolg dat het project ook nog in 2010 doorloopt. MT, B&W en raad zijn geïnformeerd over de aangepaste planning van het project. In de planning is ook een extra stap opgenomen, namelijk “proefdraaien”. Het project bestaat uit twee fases: 1. Opstellen implementatie- en communicatieplan; 2. Uitvoeren implementatie- en communicatieplan. Fase 1 is in november 2007 gestart en in mei 2008 afgerond. Hierbij is de gemeente ondersteund door SRE Milieudienst. Hieraan is inmiddels € 21.438 uitgegeven. Ook is het opstellen van het communicatieplan uitbesteed, evenals regulier werk van het cluster communicatie. Hieraan is een bedrag van € 8.325,35 uitgegeven.

139

Inmiddels is de tweede fase in volle gang. Dit gebeurt via 5 werkgroepen: 1. Samenwerking en documenten (aanpassen beleidsstukken, verordeningen e.d. aan de Wabo, maken werkafspraken met provincie en waterschap); 2. Werkprocessen en klantgerichtheid (ambitiebepaling klantgerichtheid en opstellen wabowerkproces); 3. Handhaving (aansluiten handhaving op de Wabo); 4. Communicatie (uitvoeren communicatieplan); 5. Digitalisering en ICT (inventarisatie benodigde software en hardware en implementatie hiervan). Ook bij deze fase wordt de gemeente ondersteund door SRE Milieudienst. Hiervoor zijn we reeds een financiële verplichting aangegaan van € 15.000, waarvan reeds € 6.984,90 is uitgegeven (t.b.v. de werkzaamheden in 2008). Begin 2009 is er een behoefte-onderzoek klantgerichtheid/Wabo verricht onder burgers en bedrijven (nodig voor de ambitiebepaling) . Dit onderzoek is uitbesteed aan Blauw Research. De rekening ad. € 13.876 hiervoor is inmiddels betaald. De werkzaamheden, die in 2009 in het kader van het project nog worden opgepakt zijn: 1. Ambitiebepaling met betrekking tot het vergunningenproces; 2. Bepalen definitief wabo-werkproces, de verschillende rollen, taken en bevoegdheden; 3. Aanpassen verordeningen, mandaatregeling, beleidsstukken; 4. Opstellen en vastleggen afspraken met provincie en waterschap; 5. Uitvoeren communicatieplan; 6. In beeld brengen kosten benodigde hardware en software, vragen budget/dekkingsmiddelen en implementatie van de software en hardware. 7. Proefdraaien met het nieuwe proces en hulpmiddelen. Uitstel van de Wabo heeft dus tot gevolg dat het project doorloopt in 2009. Dit betekent ook dat de ondersteuning van SRE Milieudienst doorloopt in 2009. Daarnaast moeten er naar verwachting reguliere werkzaamheden van de projectleider worden uitbesteed en wellicht ook nog communicatieactiviteiten. Het restant budget is in 2009 dus nog hard nodig, zodat per 1 januari 2010 de omgevingsvergunning is ingevoerd in de gemeentelijke organisatie.

140

141

§I

Begrotingsrechtmatigheid

Bij de rechtmatigheidcontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het BAPG wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als: “Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.” Indien een begrotingswijziging niet meer in het jaar zelf is voorgelegd zijn bestedingen boven het begrotingsbedrag strikt genomen onrechtmatig. Toch kan voor de accountant bij de controle vaststaan dat een aantal (begrotings)overschrijdingen binnen de beleidskaders van de gemeenteraad vallen. Door het vaststellen van de rekening door de raad waarin die uitgaven wel zijn opgenomen, worden de desbetreffende uitgaven alsnog geautoriseerd. Het gaat om overschrijdingen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad uitgezette beleid is gebleven. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen exploitatie (uitgaven op de programma’s) en kredieten. Exploitatie Bij twee programma’s is er sprake van lasten welke hoger zijn dan de begrote lasten.

relatie met de burger jeugd en jongeren

Begroting 2008

Realisatie 2008

Verschil

4.283.008

4.615.155

332.146-

3.623.074

3.832.117

209.042-

Programma Relatie met de burger De overschrijding op programma ‘Relatie met de burger’ wordt voor € 349.000 veroorzaakt door verantwoording van meer uren op dit programma. Dit betreft met name een aanzienlijk hoger uurtarief van een afdeling a.g.v. ziekte en vacatures waardoor (duurder) personeel moest worden ingehuurd. Deze budgetoverschrijding is opgevangen binnen het totale personeelskostenbudget. Bovenstaande uitgavenoverschrijding past dus binnen het door uw Raad uitgezette beleid en is hierom niet onrechtmatig. Programma Jeugd en Jongeren De overschrijding op het programma Jeugd en Jongeren heeft verschillende oorzaken: Hogere kapitaallasten (€ 38.000) welke echter niet veroorzaakt zijn door een kredietoverschrijding, maar door eerdere ingebruikname (december i.p.v. januari). Bij de Najaarsnota werd hier nog niet van uitgegaan. Op grond van een uitgebrachte notitie van de commissie BBV werd er bij de Najaarsnota vanuit gegaan dat een voorziening omgezet moest worden in een reserve. Dit bleek, a.g.v. recente uitspraken van de commissie BBV, bij het opstellen van de jaarrekening een onjuiste interpretatie waardoor er nu een nadeel van € 83.000 naar voren komt op dit programma en een voordeel op het programma Algemene dekkingsmiddelen (geen storting in de reserve). Ten slotte zijn aan dit programma meer personeelskosten (€ 95.000) doorbelast welke met name voortkomen uit beleidsontwikkeling Jeugd en het traject kwaliteitsverbetering openbaar onderwijs. Deze budgetoverschrijding is opgevangen binnen het totale personeelskostenbudget. Een belangrijk deel van de overschrijding (€ 67.000) werd pas zichtbaar bij de jaarrekening daar dit niet het gevolg was besteding van meer uren, maar a.g.v. een hoger gemiddeld werkelijk uurtarief (ziekteverzuim, zwangerschapsverlof, invulling vacatures etc.). Bovenstaande uitgavenoverschrijdingen zijn (m.u.v. het grotere aantal uren) rechtmatig daar de uitgaven passen binnen het door uw Raad uitgezette beleid. Kredieten Van het totale bedrag aan gevoteerde kredieten van € 30,7 miljoen is € 5,5 miljoen in 2008 gevoteerd en was het restant ouder.

142

Van de afgesloten kredieten (€ 1,6 miljoen) resteert nu per saldo € 52.000. Echter drie kredieten zijn in heel beperkte mate overschreden voor in totaal € 885 waardoor deze uitgaven in principe onrechtmatig zijn. Gezien de omvang van de overschrijding wordt deze niet verder toegelicht. Van de lopende kredieten (€ 29,1 miljoen) vertonen twee kredieten een overschrijding. 1. Project vervanging P.C.'s en laptops (€ 8.863,03) In verband met diefstal zijn nieuwe PC's aangeschaft. Met deze aanschaf is het krediet overschreden. Van de diefstal is aangifte gedaan en bij de verzekeringsmaatschappij gemeld. Begin 2009 heeft de verzekeringsmaatschappij aangegeven tot uitkering over te gaan waardoor bij de Voorjaarsnota het krediet zonder overschrijding kan worden afgesloten. 2. Verbrede zorgplicht IBA's (€ 11.831) Deze overschrijding is veroorzaakt door het oplossen van technische problemen die aan het licht zijn gekomen na de onderhoudstermijn. Dit kon gebeuren, omdat na opstarten van een IBA (Individuele Behandeling Afvalwater) het systeem enkele maanden nodig heeft om zich te stabiliseren en dat de monstername één keer per jaar plaats gevonden heeft. Daarnaast zijn enkele ingrijpende maatregelen noodzakelijk geweest om de werking te kunnen blijven garanderen. Hiervoor moeten nog enkele kosten voor worden gemaakt. Het krediet is bij eerste Bestuursrapportage 2008 met een bedrag van € 19.500 verhoogd. Gezien de nog te nemen maatregelen is de verwachting dat het krediet nogmaals met € 15.000 moet worden verhoogd. Bij de Najaarsnota 2008 was van een overschrijding van het krediet nog geen sprake waardoor ook niet verzocht is een aanvullend krediet te voteren. In de Voorjaarsnota 2009 zal nu alsnog aan u worden voorgesteld het krediet te verhogen. Bovenstaande uitgavenoverschrijdingen passen dus binnen het door uw Raad uitgezette beleid en zijn hierom niet onrechtmatig.

143

144

Jaarrekening 2008

145

Recapitulatie (in € 1.000) Omschrijving programma relatie met de burger veiligheid openbare ruimte verkeer en vervoer economische zaken en toerisme jeugd en jongeren

Raming begrotingsjaar vóór wijziging Baten

lasten

Raming begrotingsjaar ná wijziging

Saldo

Baten

Lasten

Realisatie 2008

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

411

-3.987

-3.576

486

-4.283

-3.797

512

-4.615

-4.103

8

-1.980

-1.972

178

-2.202

-2.024

7

-2.141

-2.134

2.219

-6.268

-4.050

3.520

-6.845

-3.325

3.734

-6.552

-2.818

41

-720

-679

166

-904

-738

47

-695

-648

521

-759

-238

515

-942

-426

507

-872

-364 -2.847

846

-3.311

-2.465

971

-3.623

-2.652

985

-3.832

ruimte en wonen

1.819

-2.689

-870

12.001

-11.245

756

8.679

-9.301

-622

zorg

5.988

-11.595

-5.607

5.695

-11.672

-5.977

5.359

-11.327

-5.968

milieu

3.095

-2.961

134

3.562

-3.773

-212

3.726

-3.569

158

703

-3.800

-3.097

658

-3.791

-3.133

667

-3.641

-2.974

15.650

-38.070

-22.420

27.752

-49.279

-21.527

24.224

-46.545

-22.320

sociale infrastructuur Subtotaal programma's

Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Dividend (beleggingen) Saldo financieringsfunctie Algemene uitkeringen Onvoorzien Lokale heffingen

65

-8

57

64

-9

55

64

-7

58

1.269

-4

1.266

1.201

-4

1.197

1.210

0

1.210

17.465

-15

17.450

17.755

-16

17.740

17.831

-12

17.819

0

-126

-126

0

-1

-1

0

0

0

3.093

-380

2.714

3.107

-370

2.738

3.103

-385

2.719

Overige algemene dekkingsmiddelen

669

-378

291

1.813

-1.493

320

381

-9

372

Subtotaal alg. dekkingmiddelen

22.562

-911

21.651

23.941

-1.892

22.049

22.590

-412

22.178

Resultaat voor bestemming

-770

522

-142

Toevoeging onttrekking reserves relatie met de burger veiligheid openbare ruimte

0

0

0

58

0

58

58

0

58

42

0

42

59

0

59

59

0

59

0

0

0

479

-1.302

-823

86

-1.300

-1.214

127

0

127

213

0

213

193

0

193

30

0

30

131

0

131

132

0

132

jeugd en jongeren

217

0

217

1.806

-1.328

478

521

0

521

ruimte en wonen

499

-135

363

965

-2.132

-1.167

1.068

-1.076

-8

0

0

0

240

0

240

155

0

155

verkeer en vervoer economische zaken en toerisme

zorg milieu sociale infrastructuur algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bedrijfsvoering/intern Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

0

0

0

819

-536

283

475

-544

-69

12

0

12

162

-255

-93

217

-255

-38 -387

82

-471

-389

82

-471

-389

8.095

-8.482

372

0

372

8.532

-8.044

489

236

-12

223

1.380

-607

774

13.547

-14.068

-522

11.296

-11.670

-374

4

0

De gepresenteerde cijfers betreffen het saldo van het programma. Een positief cijfer is per saldo een inkomstenpost. Een negatief cijfer is een kostenpost.

146

-516

Balans per 31 december 2008 Balans per 31 december 2008 Bedragen x € 1.000 ACTIVA

Ultimo 2008

Ultimo 2007

Vaste activa Immateriële vaste activa -Kosten verbonden aan het sluiten van geldlen. en het saldo van agio en disagio -Kosten van onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa -Investeringen met een economisch nut -Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa -Kapitaalverstrekkingen aan: -deelnemingen -gemeenschappelijke regelingen -Leningen aan: -woningbouwcorporaties -deelnemingen -overige verbonden partijen -Overige langlopende leningen u/g -Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van een jaar of langer -Bijdragen aan activa in eigendom van derden

2 2

3 3

45.404 39.848 5.556

43.691 38.030 5.662

1.343

1.359

819 5

819 5

480 0 0 27 0 12

491 0 0 29 0 14

Totaal vaste activa

46.748

45.053

230

52

Vlottende aciva Voorraden - Grond- en hulpstoffen -niet in exploitatie genomen bouwgronden -overige gronden hulpstoffen -Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie -Gereed product en handelsgoederen -Vooruitbetalingen Vorderingen -Vorderingen op openbare lichamen -Verstrekte kasgeldleningen -Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen -Overige vorderingen -Overige uitzettingen Liquide middelen -Kassaldi -Bank- en girosaldi -Kruisposten Overlopende activa -Nog te ontvangen/vooruitbetaalde bedragen Totaal vlottende activa Totaal - generaal

2.842 0 -2.614 1 0

222 0 -173 2 0 4.509

0 0 0 4.486 23

4.789 0 0 0 4.765 24

389 0 388 0

2.451 1 2.432 18

597 597

1.433 1.433

5.724

8.726

52.472

53.779

147

PASSIVA

Ultimo 2008

Ultimo 2007

Vaste passiva Eigen vermogen -Algemene reserve : Algemene Reserve (s) -Bestemmingsreserves -Reserves van het grondbedrijf -Resultaat na bestemming -Algemene Dienst -Grondbedrijf Voorzieningen -Voorzieningen voor verplichtingen,verliezen en risico's -Onderhoudsegalisatievoorzieningen -Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van een jaar of langer -Obligatieleningen -Onderhandse leningen van: -binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen -binnenlandse banken en overige financiële instellingen -binnenlandse bedrijven -overige binnenlandse sectoren -Waarborgsommen -Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten

36.892 20.802 10.454 5.636

37.080 21.936 9.367 5.778

-516 -516 0

-562 -872 310

5.352 935 4.040 377

6.850 882 5.632 336

4.965

6.104

0

0

0 4.965 0 0 0 0

0 6.104 0 0 0 0

Totaal vaste passiva

46.692

49.472

Vlottende passiva Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan een jaar -Kasgeldleningen -Bank- en girosaldi -Overige schulden

Overlopende passiva -Nog te betalen/vooruit ontvangen bedragen Totaal vlottende passiva Totaal - generaal Gewaarborgde geldleningen Garantstellingen

148

3.852 0 0 3.852

2.512 0 0 2.512

1.928 1.928

1.795 1.795

5.779

4.307

52.472

53.779

19.139 120.409

20.530 88.408

Grondslagen voor waardering De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de onderscheiden posten en onderdelen van de jaarrekening zijn als volgt: De immateriële vaste activa betreffen activa die niet stoffelijk van aard zijn en evenmin als financiële vaste activa kunnen worden aangemerkt. Zij zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met een eventuele subsidie en bijdrage van derden en uit reserves en/of voorzieningen, alsmede verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen. De materiële vaste activa zijn altijd stoffelijk van aard, m.u.v. software. Ze worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met eventuele subsidies en bijdragen van derden en bijdragen uit reserves en/of voorzieningen. Daarnaast zijn de jaarlijkse afschrijvingen op basis van geschatte gebruiks- of nuttigheidsduur in mindering gebracht. De hierboven beschreven zogenaamde netto-methode wordt nog gehanteerd voor investeringen gedaan tot ultimo 1998. Inmiddels wordt conform de nota waardering en afschrijving (december 2006) de bruto-methode gehanteerd. Als gevolg hiervan zullen beide methoden enige tijd naast elkaar bestaan. Op basis van de nota waardering en afschrijving worden uitgaven kleiner dan € 10.000 of de jaarlijkse kapitaallasten minder dan € 1.000 niet meer geactiveerd. Afschrijving van de activa vindt plaats vanaf het moment, dat de investering nut oplevert. De afschrijvingen geschieden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. De waardering van de financiële vaste activa vindt als volgt plaats: • de leningen u/g tegen de nominale waarden, verminderd met de aflossingen; • de deelnemingen tegen verkrijgingsprijs; • de bijdragen in activa in eigendom van derden tegen de nominale waarde verminderd met afschrijvingen. De voorraden zijn gewaardeerd tegen historische kosten. Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzieningen voor dubieuze vorderingen worden in mindering gebracht op de vordering. Ook de liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De waardering van de reserves, de voorzieningen en de kortlopende schulden vindt plaats tegen nominale waarde. De leningen u/g worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met de aflossingen t/m 2007. Ook voor de verantwoording in de exploitatie is de nominale waarde als grondslag gehanteerd. Bij besluit van 10 juli 2007 tot wijziging van het Besluit begroting en verantwoording Provincies en gemeente is artikel 44, 2e lid gewijzigd. Deze wijziging heeft tot gevolg dat de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren niet meer tot de voorzieningen worden gerekend. Als gevolg van deze wijziging is de beginbalans aan de passiefzijde per 1 januari 2008 gewijzigd. Een specificatie hiervan is opgenomen in de bijlage ‘Stelselwijziging’ Grondslagen voor resultaatbepaling Onder baten worden verstaan de baten die rechtstreeks aan het jaar zijn toe te rekenen en die in het jaar als gerealiseerd kunnen worden beschouwd. De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Baten worden verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn geleverd c.q. de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.

149

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Contract openbare verlichting De aanbesteding van het onderhoud van de openbare verlichting heeft in 2005 niet volgens de (Europese) aanbestedingsregels plaatsgevonden. Het betreft een contract met een totale waarde van € 1,1 miljoen, voor een periode van tien jaar. Onderzocht is of ontbinding van deze overeenkomst mogelijk was. Eenzijdig kan de nietigheid van deze overeenkomst niet worden ingeroepen aangezien het proceduregebrek de andere partij niet kan worden verweten. Tevens is bezien of de overeenkomst in overleg zodanig kon worden aangepast dat de strijdigheid met de aanbestedingsregels kon worden opgeheven dan wel beperkt. Hieraan wilde de wederpartij niet meewerken. Indien zich in de toekomst door bijvoorbeeld wijziging van omstandigheden mogelijkheden voordoen zal alsnog de mogelijkheid worden bezien de overeenkomst aan te passen. Lease containers Na het doorlopen van een Europese aanbestedingsprocedure heeft de gemeente Drimmelen een overeenkomst gesloten (ca. € 0,25 miljoen) voor de levering van minicontainers (en chips) t.b.v. de invoering van Diftar. De overeenkomst is in werking getreden op 1 oktober 2002 en eindigt op 30 september 2012. Aansluitend is voor dezelfde looptijd als die van het containercontract, een full-service contract afgesloten met dezelfde leverancier. Doel hiervan was het afdekken van mogelijke financiële risico's voor de gemeente en daarnaast het afkopen van alle inspanningsverplichtingen voor de gemeente betreffende reparatie en vervanging van containers. Exploitatiesaldo 2008 Saldo van baten en lasten excl. mutaties reserves Begroot € 521.604,54 Werkelijk € 142.401,11 Mutatie reserves Begroot Werkelijk Verschil

€ 521.604,54 € 373.969,31

Jaarrekeningsaldo

baten lasten € 664.005,65 nadelig storting per saldo storting per saldo € 147.635,23 voordelig € 516.370,42 nadelig

De mutatie reserves betreffen in hoofdlijnen: Omschrijving Mutaties reserves Grondbedrijf Mutaties reserve hondenoverlast Mutaties reserve Riolering Mutaties reserve Reiniging Mutaties reserve kapitaallasten Mutaties reserve personele knelpunten Mutatie reserve voortijdig schoolverlaten Diverse kleine afwijkingen

Bedrag € € € € € € € € €

678.000,00 16.000,00395.000,0043.000,00114.000,0050.000,0084.000,00 3.635,00 147.635,00

voordelig nadelig nadelig nadelig nadelig nadelig voordelig voordelig nadelig

Reserve Grondbedrijf Voor een uitvoerige toelichting op de reserve inclusief het verloop en het resultaat voor 2008 wordt kortheidshalve verwezen naar de paragraaf G. Grondbeleid en Toelichting algemene reserves, bestemmingsreserves, en reserves grondexploitatie. Reserve Riolering In totaal was er een onttrekking geraamd inclusief alle wijzigingen van ca. € 452.000. Het werkelijk saldo bedraagt een tekort van € 57.646. Per saldo dus een lagere onttrekking van € 395.000 ten opzichte van de raming. Hierbij moet worden vermeld dat de berekening is gebaseerd is op uitgaven inclusief BTW. Grotendeels wordt dit veroorzaakt door een

150

onderuitputting van de kapitaallasten (ca. € 294.000). Voor een uitvoerige toelichting hierop inclusief de overige exploitatieposten wordt verwezen naar paragraaf C. Kapitaalgoederen. Reserve Reiniging In totaal was er een onttrekking geraamd inclusief alle wijzigingen van ca. € 509.000. Het werkelijk resultaat over 2008 bedraagt een tekort van € 466.000 welke onttrokken wordt uit de egalisatiereserve. Per saldo dus een lagere onttrekking van € 43.000 ten opzichte van de raming. Hierbij moet worden vermeld dat de berekening ten behoeve van de resultaatbepaling is gebaseerd op uitgaven inclusief BTW. Het verschil met de raming is toegelicht op het onderdeel Toelichting resultaat op programma 9. Milieu. Reserve Kapitaallasten Van een groot aantal investeringen worden de kapitaallasten gedekt door een onttrekking uit de reserve kapitaallasten. Bij reeds in gebruik genomen investeringen liggen de kapitaallasten vast, maar bij nog lopende investeringen zijn de kapitaallasten afhankelijk van de voortgang van de investering waardoor ook de onttrekking kan afwijken van de begroting. Een tweetal investeringen hebben geleid tot een lagere onttrekking: voorplein gemeentehuis en brede school Hooge Zwaluwe. Ten behoeve van de Brede school in Hooge Zwaluwe heeft de Raad in april 2008 een aanvullend bedrag ter beschikking gesteld van € 44.715. Hiervan moet nog € 36.000 worden uitgegeven en blijft in de reserve kapitaallasten. Deze afwijking heeft dus per saldo geen effect op het jaarrekeningsaldo. Reserve personele knelpunten In 2008 was het de verwachting dat de reserve personele knelpunten volledig ingezet zou moeten worden om tegenvallers a.g.v. moeilijk invulbare vacatures, ziekte en zwangerschapsverlof op te vangen. Deze reserve mag maximaal € 50.000 bedragen en wordt, indien de personeelskosten minder zijn dan begroot, bij de jaarrekening aangevuld tot dit maximum. Hiervan was in 2008 sprake waardoor de storting in deze reserve hoger was dan begroot. Reserve voortijdig schoolverlaten Op grond van een uitgebrachte notitie van de commissie BBV werd er bij de Najaarsnota uitgegaan dat de voorziening Voortijdig Schoolverlaten omgezet zou moeten worden in reserve. Nu blijkt dit toch niet het geval te zijn, daar de beschikbaar gestelde middelen terugbetaald behoeven te worden. Dit leidt tot een nadeel in het programma Jeugd en voordeel bij de reserves omdat de storting in de reserve vervalt.

van een niet een

Resultaatbestemming Bovenstaande afwijkingen leiden dus tot een saldo van € 516.370,42 negatief. Het hierin begrepen resultaat van de grondexploitatie bedroeg € 493.171 negatief (inclusief storting reserves). Een deel van dit resultaat is bestemd, want dit uitgaven betreffen die gedekt worden uit de netto-opbrengsten toeristenbelasting. Voorgesteld wordt deze gelden (€ 116.811) te storten in de bestemmingsreserve ‘Toerisme en recreatie’. Voor een bedrag van € 45.996 was reeds een claim gevormd bij voorafgaande jaarrekeningen. Bij de voorafgaande jaarrekening zijn claims gehonoreerd welke niet volledig zijn besteed in 2008. Deze saldo zijn nu vrijgevallen ten gunste van het resultaat (€ 118.200). Daar deze zaken in 2009 uitgevoerd gaan worden, wordt nu weer voorgesteld het budget naar 2009 over te hevelen. Een aantal reguliere budgetten (€ 154.341) zijn a.g.v. diverse oorzaken niet in 2008 besteed en in veel gevallen zijn de kosten onvermijdelijk in 2009. Hierom is het zeer wenselijk deze bedragen ook naar 2009 over te hevelen d.m.v. een claim Bestemmingsreserve Toerisme (*) € 116.811 Oude claims € 137.046 Nieuwe claims € 178.692 Wenselijke uitgaven € 100.000 Totaal € 532.549 (*) oude claim 2006/2007 ( € 52.401) en nieuw 2008 (€ 64.410)

151

Hierdoor wordt besluitvorming gevraagd over de volgende resultaatbestemming Resultaatbestemming Bedrag Negatief jaarrekeningsaldo Opheffen reserve regionale brandweer Vormen bestemmingsreserve Toerisme Claims Ten laste van de Algemene Reserve

€ € € € €

516.370,429.439,39 116.811,00415.738,001.039.480,03-

Onderstaand is gespecificeerd aangegeven waarvoor de bestemmingsreserve Toerisme wordt gevormd en worden de verschillende claims toegelicht. Bestemmingsreserve Toerisme 1. Bewegwijzering (€ 10.000) In 2009 zal een verbeteringsslag worden gemaakt ten aanzien van de bewegwijzering in de gemeente. De afgelopen jaren was hier namelijk geen beleid voor vastgesteld. Hierdoor was er geen sprake van uniformiteit. De gemeenteraad heeft in april ingestemd met de 'richtlijn objectbewegwijzering'. Daarin staat voor objectbewegwijzering duidelijk welke objecten wel in aanmerking komen voor bewegwijzering en welke niet. Om zoekverkeer te voorkomen is het van belang dat de bewegwijzering in de hele gemeente wordt bekeken en desnoods aangepast. Er is gestart met de kern Drimmelen, aangezien de noodzaak door de gewijzigde verkeerssituatie daar het hoogst is. De kosten worden gedekt uit de netto-opbrengst toeristenbelasting. 2. Opknappen toeristische fietsroutes/-paden (€ 10.000) De gemeenteraad heeft in september 2006 het beleidsplan verkeer en vervoer vastgesteld. Onderdeel was ook het fietsnetwerk, dat hierdoor ook vastgesteld is. Zowel vanuit toeristisch oogpunt als vanuit dagelijks gebruik is het wenselijk de fietsvoorzieningen uit het fietsnetwerk op een niveau te brengen dat voldoet aan de vastgestelde kwaliteitseisen (bijv. fietspad langs het Gat van den Ham). Het vastgestelde fietsnetwerk is in principe een utilitair netwerk, maar er is wel degelijk een overlap met toeristische fietsroutes. Voor toeristische fietsroutes die in het fietsnetwerk voorkomen is het wenselijk om ze dusdanig op te knappen zodat ze aan de kwaliteitseisen voldoen. De voorbereiding zal in 2009 plaatsvinden. In 2010 zal begonnen worden met de uitvoer. De kosten worden gedekt uit de netto-opbrengst toeristenbelasting. 3. Wandelknooppuntensysteem (€ 30.000) Het SES West-Brabant is, in samenwerking met verschillende partijen, gestart met de ontwikkeling en realisatie van een recreatief toeristisch wandelroutenetwerk. In de Baronie en een deel van de Brabantse Delta is inmiddels ruim 900 kilometer lengte opgeleverd. De gemeente Drimmelen valt in fase 2 van dit plan. In het conceptplan voor fase 2 wordt onze gemeente genoemd als locatie waar het wandelknooppuntensysteem in 2009/2010 gerealiseerd zal worden. De geschatte kosten voor de gemeente Drimmelen zijn € 30.000. De kosten worden gedekt uit de netto-opbrengst toeristenbelasting. 4. NP De Biesbosch toeristisch recreatief plan (€ 34.000) "De volgende projecten worden zowel in het plan van Nationaal Park De Biesbosch als in de gemeentelijke beleidsnota Toerisme en Recreatie vermeld. Met deze investering wordt bijgedragen aan beide plannen. De kosten worden gedekt uit de netto-opbrengst toeristenbelasting. Haalbaarheidsstudie fietsoversteek Biesbosch/ watertaxi De Biesbosch is een uniek gebied waar goed gerecreëerd kan worden. Echter, het gebied is nu alleen met de boot bereikbaar. Dagjesmensen zonder boot kunnen de Biesbosch niet bereiken. Om dit gebied nog beter te benutten, is het wenselijk een haalbaarheidsstudie te doen naar de mogelijkheid om een fietsoversteek naar de Biesbosch te creëren. Ook een verbinding met de kern Geertruidenberg, waarmee nu slechts één fietsverbinding bestaat, biedt vele mogelijkheden voor de toerist die in onze gemeente verblijft. Eerst dient een studie gedaan te worden naar de haalbaarheid van deze verbinding. Ook het stimuleren van innovatie in zowel de Horeca, watersport en verblijfsaccommodatie sluiten goed aan op de projecten uit de beleidsnota.

152

Financiering: De kosten voor de uitvoer van de korte termijn acties van het beleidsplan bedragen € 800.000,De uitvoer van deze acties geschied in 3 jaar (periode 2008-2010). De totale kosten voor de gemeente bedraagt € 50.000 voor de periode 2008-2010. In het kader van voorfinanciering wordt aan de gemeente verzocht om ineens het bedrag over te maken in 2009. De kosten kunnen ten laste worden gebracht van de netto-opbrengst toeristenbelasting. € 34.000,- zal gefinancierd worden door deze claim, het restant van € 16.000 zal gefinancierd worden uit de opbrengsten van de toeristenbelasting 2009. 5. "Fort De Kleine Schans” (€ 25.000) In het raadsprogramma staat het herstel van fort De Kleine Schans vermeld. Dit is verdeeld in twee onderdelen: Herstel (€ 30.000) (in 2008 ruim € 5.000 al uitgegeven) De eerste fase van dit project zal gericht zijn op het herstel van De Kleine Schans. Hier zullen voornamelijk grondwerkzaamheden worden uitgevoerd. Er zijn in 2008 al wat voorbereidende metingen verricht. Ook heeft de Stichting Cultuurbehoud West-Brabant een visie en bestek ontwikkeld voor de Kleine Schans. Naast het herstel wordt ook de toeristische invulling (€ 30.000) genoemd in het raadsprogramma. Dit zal gefinancierd worden uit de inkomsten toeristenbelasting 2009. 6. Thematische fietsroutes (€ 5.000) Ook een onderdeel van het beleidsplan verkeer was het uitbreiden van het aantal thematische fietsroutes in de gemeente.Thematische fietsroutes kunnen een impuls aan de dagrecreatie geven. De gemeente kan hiervoor het initiatief nemen, maar heeft medewerking nodig van andere partijen, zoals het Routebureau Brabant. In samenwerking met de Agrarische Natuur Vereniging zal in 2009/2010 een route ontwikkeld worden die langs de nog aan te leggen bloemenranden zal leiden. De kosten worden gedekt uit de netto-opbrengst toeristenbelasting. 7. Stimuleren verblijfsrecreatie/ workshop ondernemers (€ 2.811) Eén van de projecten uit de beleidsnota is het stimuleren van innovatieve verblijfsrecreatie. In samenwerking met de gemeente Geertruidenberg zal gekeken worden wat de mogelijkheden zijn om deze sector te informeren en te stimuleren. Onder andere wordt gedacht wordt aan het organiseren van workshops. De kosten worden gedekt uit de netto-opbrengst toeristenbelasting. In totaal wordt er een claim gelegd van € 116.811 welke gedekt wordt uit de netto-opbrengst van de toeristenbelasting (punt 1. t/m 7.). Vermeld moet worden dat dit inclusief het niet bestede gedeelte is van de claims van voorgaande jaren. ‘Oude’ claims Programma Zorg

8. Herijking beleid WWB (€ 10.596) Het beschikbare budget a.g.v. de bij de jaarrekening 2007 ingediende claim m.b.t. invoering Digitaal Kinddossier is niet besteed, omdat werkzaamheden binnen de reguliere taakstelling hebben plaatsgevonden. Gevraagd wordt deze middelen naar 2009 door te schuiven t.b.v. herijking beleid WWB. Externe medewerkers (Oosterhout) waren hiervoor in 2008 nog niet beschikbaar. Herijking beleid vindt daarom momenteel plaats. Programma Verkeer en vervoer

9. Inventarisatie verkeersborden (€ 11.042) De inventarisatie is noodzakelijk om een beheerplan te kunnen maken gecombineerd met een doorkijk voor de komende jaren wat betreft de kosten om de kwaliteit van de voorziening te kunnen waarborgen. De inventarisatie van verkeersborden zou aanvankelijk gecombineerd worden met een inventarisatie van de openbare verlichting en de plantsoenen. In de loop van 2008 is ervoor gekozen dit toch apart te doen. Er is toen een offerte opgevraagd bij het bedrijf dat in 2005 ook al een deel van de verkeersborden heeft geïnventariseerd. Het geoffreerde bedrag bleek het beschikbare budget te overschrijden. Daarnaast dienen bij een bedrag hoger dan € 10.000 volgens het aanbestedingsbeleid drie offertes te worden opgevraagd. Nu hebben we dus één offerte, maar de andere twee offertes moeten we nog opvragen. Om die redenen heeft de opdrachtverlening niet in 2008 kunnen plaatsvinden.

153

10. Extra parkeerplaatsen diverse woonwijken (€ 60.890) In 2008 zijn diverse plannen voorbereid om tot uitbreiding van parkeerplaatsen in diverse straten te komen. Concreet gaat het om de straten Kastanjelaan, Cederpad, Olmenpad, Plataanstraat en Patronaatstraat. Ook voor de Berkenhof ligt er inmiddels een plan. Al deze plannen moeten nog uitgevoerd worden. Dat zal in 2009 plaatsvinden. De samenstelling van de plannen heeft plaatsgevonden in samenspraak met de bewoners (is ook mede oorzaak van de lange doorlooptijd). Bij niet uitvoeren hiervan zullen wij hen hiervan op de hoogte moeten worden. Programma Sociale infrastructuur

11. WMO beleidsplan (€ 7.500) De claim 2007 van € 9.564 m.b.t. vrijwilligersondersteuning is niet besteed. Hiervan is € 7.500 benodigd voor inkoop van een website wat een actiepunt was in het Wmo beleidsplan (planning najaar 2008/voorjaar 2009). Deze website moet nog worden ingekocht in 2009. Daarom wordt de € 7.500 opnieuw opgenomen als claim voor 2009. Bedrijfsvoering

12. Digitalisering documenten (€ 19.872) Begin 2007 is gestart met de invoering van de digitale postafhandeling van ingekomen poststukken. Ondersteuning is gegeven door een medewerkster postregistratie en een medewerkster DIV (Digitale Informatie Voorziening). Om hun reguliere werkzaamheden op te vangen is uw Raad bij de eerste bestuursrapportage 2007 akkoord gegaan met een budget van € 36.000 om capaciteit in te huren. Enerzijds heeft de hele implementatie vertraging opgelopen; anderzijds is het inhuren voor met name archiefwerkzaamheden niet altijd gemakkelijk gebleken. Voor inhuur is in 2008 een bedrag van € 2.628 uitgegeven (eind 2008). Deze inhuur loopt door naar 2009. Voorgesteld wordt het resterende bedrag van € 19.872 in 2009 in te zetten. 13. Opschonen archief (€ 27.146) Deze claim van in totaal € 41.497 bestaat uit een deel oude claim (€ 27.146) en een deel nieuwe claim (€ 14.351). In het kader van de Archiefwet dienen alle bescheiden ouder dan twintig jaar overgedragen te worden aan de archivaris (Regionaal Archief Tilburg / RAT). Om aan deze verplichting te voldoen dienen de archieven van de voormalige gemeenten bewerkt, opgeschoond, geïnventariseerd en toegankelijk gemaakt te worden. Daarnaast dienen de archieven in zuurvrij materiaal verpakt te worden. Gezien de beperkte ruimte in de archiefkelder van het gemeentehuis dient een opschoning plaats te vinden. Door persoonlijke omstandigheden heeft het bedrijf, waaraan het opschonen van de archieven van de voormalige gemeenten was gegund, het werk niet kunnen afmaken. Voor een andere oplossing wordt gezocht. ‘Nieuwe’ claims Programma Relatie met de burger

14. Burgerenquête en bestuurlijke vernieuwing (€ 13.500) In verband met het uitstel van de invoering van de aangepaste wijze van vergaderen (per 1-92008 in plaats van 1-1-2009) zijn minder kosten gemaakt voor de begeleiding ervan. In 2009 loopt nog een begeleidings-/opleidingstraject van de voorzitters van de rondes. Tevens staat in 2009 nog een evaluatie van die aangepaste vergaderwijze op stapel en dienen nog onderdelen van bestuurlijke vernieuwing (burgerparticipatie en -initiatief) nog te worden ingevoerd. Tot slot is de burgerenquête uitgesteld tot 2009. Een rekening voor de uitvoeringskosten van ca. € 5.000 is in 2009 nog te verwachten. In verband met bovenstaande wordt een claim ingediend op de restantoverschotten. In totaal € 13.500.

154

15. Relatiegeschenkenbeleid (€ 7.200) Voorgesteld wordt het restantbudget 2008 te reserveren voor de aanschaf van een basisvoorraad relatiegeschenken, conform het relatiegeschenkenbeleidsplan. Dit stond gepland voor 2008, maar is uiteindelijk in januari 2009 vastgesteld a.g.v. ziekte bij het cluster communicatie. Het budget 2008 is nodig om in 2009 relatiegeschenken aan te schaffen, omdat het budget representatie voor 2009 alleen niet toereikend is om een goede basisvoorraad voor de lange termijn aan te schaffen. Dan kunnen we een goede start maken om het relatiegeschenkenbeleid uit te voeren en scherp in te kopen voor de komende jaren, om zodoende het 'hapsnap' aanschaffen van te dure geschenken voor de korte termijn te voorkomen. 16. Wijkbesturen (€ 5.600) Aanvankelijk was voor Wijkbesturen € 10.000 begroot. In de kadernota is hier € 10.000 extra voor beschikbaar gesteld. Voorgesteld wordt om op € 5.600 hiervan een claim te leggen t.b.v. het Drenkelingenkerkhofje in Hooge Zwaluwe. Er is voor € 4.000 toegezegd voor het bouwen van het Drenkelingenkerkhofje in Hooge Zwaluwe. De rest wordt gereserveerd voor onvoorziene kosten, de communicatie en de officiële ingebruikname van het Drenkelingenkerkhofje. De werkgroep Drenkelingenkerkhofje is in 2008 druk bezig geweest met de voorbereidingen voor het herbouwen van het baarhuisje. Het afgelopen jaar is ook gezocht naar meerdere sponsors. In het derde kwartaal is duidelijk geworden dat de sponsoring rond is en waren alle plannen uitgewerkt. Omdat het bouwen van het baarhuisje door vrijwilligers wordt gedaan, is gekozen om dat in het voorjaar van 2009 te doen. Programma Veiligheid

17. Pilot toezicht Drank en horeca (€ 18.800) In 2008 en 2009 loopt de pilot ‘Toezicht Drank en horeca’. Middels de Algemene uitkering wordt gedurende deze twee jaren een bedrag van € 75.000 ontvangen voor Drimmelen en Geertruidenberg. Voor deze periode is personeel ingehuurd. Door personele omstandigheden zijn in 2008 niet de werkzaamheden verricht die beoogd werden. In 2009 zal daarom een inhaalslag worden gemaakt. Het restant van de Rijkssubsidie moet worden overgeheveld naar 2009 om alsnog de pilot te kunnen volbrengen. Met de organisatie die met benodigde personeel levert, zijn reeds afspraken gemaakt over de besteding van de resterende middelen. Indien de gemeente de resterende middelen niet besteedt zal dit hoogst waarschijnlijk terugbetaald moeten worden aan het Rijk. 18. 3 x oranje / rampenbestrijding (€ 3.000) De uitgaven ten behoeve van de rampenbestrijding, zoals voorzien in de begroting voor 2008 hebben vertraging opgelopen. Enerzijds is dit veroorzaakt doordat in april van 2008 de functie van ambtenaar rampenbestrijding overgegaan is op een nieuwe medewerker. Deze nieuwe medewerker moest ingewerkt worden en zag zich geconfronteerd met achterstanden. Anderzijds is dit het gevolg van het feit dat de samenwerking op het gebied van de rampenbestrijding tussen Geertruidenberg, Oosterhout en Drimmelen, 3 x oranje genaamd, m.n. op het gebied van het al dan niet doen van gezamenlijke aanschaffingen, vertraging heeft opgelopen. Dientengevolge resteert nog een bedrag van circa € 3.000 dat in 2008 niet besteed is. Gevraagd wordt dit bedrag bij de vaststelling van de jaarrekening 2008 beschikbaar te stellen voor 2009 voor diverse aanschaffingen om de gemeentelijke rampenstaf goed te kunnen laten functioneren. Programma Openbare ruimte

19. Inventarisatie / opstellen bestekken openbaar groen (€ 64.777) Door capaciteitsproblemen is de voorbereiding voor de actualisatie van de inventarisatie en het opstellen van nieuwe onderhoudsbestekken vertraagd waardoor nog géén opdracht verstrekt kon worden en het lopende contract is met 1 jaar verlengd. De actualisatie van de groeninventarisatie blijft noodzakelijk omdat deze de basis vormt voor het maken van een volledig en inzichtelijk bestek. Daarnaast dient het onderhoudsbestek geëvalueerd te worden en op basis daarvan herzien te worden. Bij de toenemende openbare (Europese) aanbestedingen zijn de eisen die gesteld worden aan het bestek en de bijbehorende inventarisatie vele malen hoger dan in het verleden bij meervoudig onderhandse aanbesteding. Een niet volledig en actuele inventarisatie levert een niet getrouw bestek op wat noodzaak is voor aansturing en controle van de aannemers.

155

20. Herplant bomen (€ 9.764) Betreft herplant van bomen die wegens veiligheid al gerooid zijn. Vertraagde uitvoering van der herplant heeft plaatsgevonden in maart 2009. Is feitelijk een verplichting uit 2008 Het betreft kastanjes voormalige Raadhuis Made, Raadhuisstraat Hooge Zwaluwe en Antwerpsestraat Made. 21. Waterpartij Ganzeweel Terheijden (€ 9.700) Betreft het herprofileren van het talud aan de Ganzeweel te Terheijden. Inmiddels is in 2008 de opdracht verstrekt voor een bedrag van € 9.700 exclusief BTW. De werkzaamheden kunnen pas in 2009 worden uitgevoerd. Derhalve het verzoek om het bedrag van 2008 over te hevelen naar 2009. Programma Zorg

22. Herijking beleid WWB (€ 10.000) De gemeente Drimmelen heeft van Divosa/Coördinatiepunt ICT bedragen ontvangen voor de implementatie van het Digitaal KlantDossier per 2008. De werkzaamheden hebben plaatsgevonden binnen de huidige capaciteit. Gevraagd wordt deze middelen naar 2009 door te schuiven t.b.v. herijking beleid WWB. Externe medewerkers (Oosterhout) waren hiervoor in 2008 nog niet beschikbaar. Herijking beleid vindt daarom momenteel plaats. Deze middelen worden in combinatie met de ‘oude claim’ herijking beleid WWB ingezet. Bedrijfsvoering

23. Opschonen archief (€ 14.351) Deze claim van in totaal € 41.497 bestaat uit een deel oude claim (€ 27.146) en een deel nieuwe claim (€ 14.351). Voor verder toelichting zie 13. 24. Management Development-traject (€ 22.000) In 2008 zijn verplichtingen aangegaan voor het Management Development-traject waarop nog een restant verplichting rust van globaal € 22.000 waarvan de werkzaamheden in 2009 worden uitgevoerd. Daarom wordt voorgesteld een deel van het overschot knelpuntenpot te bestemmen voor bovenstaand doel. Claims wenselijke uitgaven Gedurende het jaar is aangegeven dat verwacht werd dat het personeelskostenbudget niet toereikend zou zijn. Door de raad zijn toen middelen beschikbaar gesteld. Nu blijkt een bedrag van ruim € 180.000 niet besteed te zijn, mede doordat niet alle vacatures zijn ingevuld en tijdelijke vervanging goedkoper/korter is ingevuld. Voorgesteld wordt hiervan € 50.000 middels een claim beschikbaar te houden in 2009 t.b.v. opleidingen en € 50.000 voor organisatieontwikkeling. 25. Budget opleidingen (€ 50.000) Sinds enkele jaren is het budget voor opleidingen niet toereikend. De te volgen opleidingen zijn met name gericht om bij te blijven en voldoende kennis te hebben in de vakgebieden en om te zorgen dat certificeringen (i.h.k.v. Arbo) worden gecontinueerd. Daarom wordt voorgesteld een deel van het overschot knelpuntenpot te bestemmen voor bovenstaand doel. 26. Organisatieontwikkeling (€ 50.000) Het betreft hier het uit te werken verbeteringsplan, die de gemeentesecretaris inmiddels aan het college heeft gepresenteerd ter verhoging van de kwaliteit en efficiency van de organisatie, waarbij ook de aandachtspunten uit de door de raad vastgestelde motie VVV worden betrokken. Daarom wordt voorgesteld een deel van het overschot knelpuntenpot te bestemmen voor bovenstaand doel.

156

Toelichting resultaat In deze paragraaf worden per programma de oorzaken van de belangrijkste financiële afwijkingen per programma aangegeven. Programma 1 Relatie met de burger relatie met de burger

Lasten Baten Saldo

Realisatie 2007 3.947.955 496.983 3.450.972

De belangrijkste afwijkingen zijn: Uren/uurtarief Publiekszaken Voorziening APPA Legesopbrengsten Juridische advieskosten Claims Diverse kleine verschillen per saldo

Prim. Begroting na wijziging 2008 2008 3.986.650 4.283.008 410.717 485.989 3.575.933 3.797.019

€ 349.000 € 22.000 € 24.000 € 8.000 € 20.000 € 13.000 € 306.000

Realisatie 2008 4.615.155 511.879 4.103.276

Saldo 332.146- Nadelig 25.890- Voordelig 306.257- Nadelig

nadelig nadelig voordelig voordelig voordelig voordelig nadelig

Toelichting afwijkingen De budgetoverschrijding betreft vrijwel volledig overschrijding van het personeelslastenbudget (€ 349.000 doordat het werkelijke uurtarief van de afdeling Publiekszaken aanzienlijk hoger ligt dan begroot. De afdeling Publiekszaken werd in 2008 geconfronteerd met meerdere langdurige vacatures, waaronder deze van afdelingshoofd. Deze meerkosten zijn begroot, echter niet functioneel. Dit leidt hier tot een budgetoverschrijding en in Programma Algemene dekkingsmiddelen (overschot knelpuntenpot) en andere programma’s (inzet vacaturegelden t.b.v. afdeling Publiekszaken) tot een overschot . Tevens was geen rekening gehouden met de rentebijschrijving op de contante waarde voorziening wet APPA (€ 22.000). Tegenover deze nadelen staan enkele kleinere voordelen; meer legesopbrengsten (€ 24.000), lagere juridische advieskosten (€ 8.000) en claims (relatiegeschenken € 7.200, bestuurlijke vernieuwing € 13.500 ) Programma 2 Veiligheid veiligheid

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2007 2008 2008 1.798.773 1.979.858 2.202.016 18.105 7.500 178.192 1.780.668 1.972.358 2.023.824

De belangrijkste afwijkingen zijn: Overdracht brandweervoertuigen Grond voormalige brandweerkazerne Aanpassingskosten kazerne Inzet van brandweervrijwilligers Opleidingskosten brandweervrijwilligers Uren Diverse kleine verschillen per saldo

€ 75.000 € 90.000 € 46.000 € 23.000 € 8.000 € 47.000 € 7.000 € 110.000

Realisatie 2008 2.140.659 6.987 2.133.672

Saldo 61.357 Voordelig 171.205 Nadelig 109.848- Nadelig

nadelig nadelig voordelig nadelig nadelig voordelig nadelig nadelig

Toelichting afwijkingen In de begroting was rekening gehouden met de overdracht van een drietal brandweervoertuigen vanwege aanschaf van nieuwe voertuigen. Wegens vertraging definitieve oplevering, verschuift de opbrengst naar begin 2009. Dit leidt echter wel tot een nadeel in 2008 van € 75.000. Verwacht werd de ondergrond van de voormalige brandweerkazerne in Lage Zwaluwe nog in 2008 over te dragen. Daar de nieuwe locatie pas medio december in gebruik is genomen, is de grond van de oude locatie nog niet verkocht. De opbrengst zal in de loop van 2009 worden gegenereerd (€ 90.000). Hier tegenover staan lagere aanpassingskosten van de nieuwe locatie (€ 46.000) In 2008 was de inzet van brandweervrijwilligers hoger dan begroot (€ 23.000). In de praktijk worden de vrijwilligers niet alleen ingezet bij uitrukken en oefeningen. Het is noodzakelijk om de vrijwilligers ook steeds meer te betrekken bij de voorbereiding van oefeningen en het onderhoud van het materieel. Daarnaast nemen ook de verplichte realistische oefenuren steeds meer toe. In 2009 zal de inzet van de vrijwilligers nauwkeurig worden gevolgd om

157

overschrijdingen in de jaarrekening van deze omvang te voorkomen. Door bovenstaande is tevens het budget opleidingskosten overschreden met € 8.000. Een bijkomende oorzaak is gelegen in het feit dat de regio voorheen de kosten van opleidingen achteraf (aan het einde van het studiejaar) factureerde en tegenwoordig aan het begin van het studiejaar/opleiding. Hierdoor is er sprake van een inhaaleffect. Door vrijval van de reserve Regionale brandweer, welke bedoeld o.a. was voor het opvangen van hogere incidentele professionaliseringsuitgaven kan de overschrijding van de opleidingskosten worden gedekt. Verantwoording van per saldo minder uren heeft geleid tot een voordeel van € 47.000. Dit voordeel kan gesplitst worden in : Rampenbestrijding € 28.000 voordeel minder oefeningen en vacature Handhaving € 109.000 voordeel vacature, verschuiving met APV, betere naleving A.P.V. € 47.000 nadeel meer evenementenaanvragen, verschuiving Handhaving APV, implementatie evenementenbeleid Diverse uren € 43.000 nadeel Programma 3 Openbare ruimte

openbare ruimte

Lasten Baten Saldo

De belangrijkste afwijkingen zijn: Wegen en verlichting Plantsoenen Speelterreinen Riolering Begraafplaatsen Diverse kleine verschillen per saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2007 2008 2008 6.293.449 6.268.289 6.845.458 2.972.708 2.218.757 3.520.192 3.325.266 3.320.741 4.049.532

€ 144.000 € 55.000 € 54.000 € 369.000 € 102.000 € 2.000 € 508.000

Realisatie 2008 6.551.641 3.734.103 2.817.538

Saldo 293.817 Voordelig 213.911- Voordelig 507.728 Voordelig

voordelig nadelig nadelig voordelig voordelig voordelig voordelig

Toelichting afwijkingen Wegen en verlichting Vanwege de inzet ten behoeve van het project BAG/vastgoed is er per saldo op het taakveld Wegen en verlichting een onderschrijding van de uren afdeling Openbare werken binnendienst met ca. € 10.000. Voor de buitendienst valt er een onderschrijding van ca. € 92.000 te constateren welke grotendeels wordt veroorzaakt door een lagere urenbesteding aan product Straatvegen voor een bedrag van ca. € 45.000. Dit is te wijten aan de verlate aanschaf van de veegmachine (voor het overige verschil zie onderdeel Plantsoenen). Naar aanleiding van de evaluatie van het Wijkgericht werken is in de raad van 26 juni 2008 besloten om uitbreiding te honoreren van 3fte !Go medewerkers inclusief voertuig. Vanwege een latere invulling en het nog niet aanschaffen van een extra voertuig is er een onderuitputting voor 2008 van ca. € 20.000. Het overige voordelig saldo op het programma van ca. € 22.000 is veroorzaakt door diverse kleinere posten zoals gladheidbestrijding (€ 7.000, minder vorst, minder aankoop zout), straatmeubilair en bewegwijzering (€ 8.000, minder onderhoudskosten en schades) en lagere kapitaallasten (€ 7.000). Plantsoenen Een groot deel van de overschrijding is het gevolg van een hogere urenbesteding inclusief hogere doorbelasting (overhead) van de afdeling Openbare werken binnendienst (€ 57.000) met name als gevolg van werkzaamheden ten behoeve van het opstellen Bomenbeleidsplan, Ecologische Verbindings Zones en meer uren ten behoeve van verstrekken kapvergunningen als de buitendienst (€ 70.000) met name in verband met het inhalen van de snoeiachterstand van het bosplantsoen in de diverse kernen. De hogere ureninzet van de buitendienst bij openbaar groen zijn ten koste gegaan van de inzet van de uren op wegen en verlichting en voornamelijk op straatvegen.Tevens betreft de kostenstijging ook voor een deel een hogere doorbelasting (overhead) dan was geraamd. Daarnaast is in 2008 een bedrag gevraagd voor inventarisatie / opstellen bestekken openbaar groen voor een bedrag van ca. € 64.000. Deze is echter niet besteed en als een claim opgenomen. Tevens is een bedrag van ca. € 9.000 niet besteed ten behoeve van herplant van bomen op diverse locaties (renovatie groen). Dit is ook als een claim opgenomen (zie voor een uitvoerige toelichting Claims 2008).

158

Speelterreinen In 2008 is door de afdeling Openbare werken buitendienst meer onderhoud uitgevoerd dan was geraamd (betreft voornamelijk vervangen van het zand van de valbeveiliging en het vervangen van het zand van de zandbakken). Dit heeft geleidt tot een hogere urenbesteding van ca. € 45.000 (inclusief een hogere doorbelasting). Het overige verschil is te wijten aan hogere kapitaallasten € 4.000 en diverse overige posten ten grootte van een bedrag € 5.000. De kapitaallasten waren abusievelijk niet begrotingstechnisch verwerkt, echter hiertegenover staat ook een onttrekking uit de reserve welke op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien is verantwoord (per saldo budgettair neutraal, betreft Skatebaan Terheijden). De overige kosten betreffen o.a. hogere inspectiekosten van de speeltoestellen en locaties voor een bedrag van ca. € 2.000 (meer speelobjecten dan in opdracht was aangenomen) en hogere urenbesteding van de afdeling Openbare werken binnendienst met ca. € 3.000 als gevolg van inventarisatie en meerjarenraming ten behoeve van instellen voorziening Onderhoud speelterreinen (kadernota 2009). Riolering Het voordelig verschil op riolering wordt grotendeels veroorzaakt door twee factoren, nl. lagere kapitaallasten als gevolg van vertraagde uitvoering (€ 294.000) en lagere advies en onderzoekskosten (€ 78.000). De lagere advies en onderzoekskosten zijn het gevolg van o.a. vertraging in de OAS-studies door te late aanlevering van gegevens van andere deelnemende gemeenten. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar Paragraaf C. Kapitaalgoederen. Opgemerkt dient te worden dat aan de inkomstenkant een bedrag van ca. € 1.300.000 is opgenomen (zowel begroot na wijziging als werkelijke uitgave) als gevolg van een correctie van de egalisatievoorziening naar een egalisatiereserve (herschikking). Begraafplaatsen In de Berap-2 2008 en middels een afzonderlijk raadsbrief is voorgesteld de gronden van de oude begraafplaatsen in de Julianastraat en de Voogthstraat te “verkopen” voor een bedrag van € 177.022 aan het Grondbedrijf. Deze verkoop moet functioneel worden verantwoord en derhalve is er een voordeel van € 177.000 op het programma. Hiertegenover staat dat dit voordeel is opgenomen als nadeel voor het Grondbedrijf en als dusdanig in het resultaat van het Grondbedrijf verwerkt is welke per saldo is opgenomen op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien door middel van een onttrekking uit de reserve (budgettair neutraal). Voor het uitvoeren van de diverse projecten zoals uitbreiding columbarium, herstructurering / ruiming oude begraafplaatsen etc. zijn meer uren besteed dan was geraamd. Dit leidt tot een overschrijding van de uren van afdeling Openbare werken binnendienst (inclusief hogere doorbelasting) van in totaal ca. € 16.000. Daarnaast zijn er kostenoverschrijdingen op de algemene begraafplaats Leeuwerikstraat met € 9.000 als gevolg van hogere elektriciteitskosten, hogere onderhoudskosten (meer ureninzet !GO) en hogere kapitaallasten. Tevens heeft er een extra storting van € 10.000 plaatsgevonden in de voorziening Planon. Dit betreft de verdeling van de inkomsten van de verkoop van het pand Nieuwstraat 2 te Made. De grafrechten geeft een lagere opbrengst te zien van ca. € 40.000 (nadeel). Programma 4 Verkeer en vervoer verkeer en vervoer

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2007 2008 2008 672.850 720.291 903.847 41.630 40.834 165.835 631.219 679.457 738.012

De belangrijkste afwijkingen zijn: Verkeer: inventarisatie verkeersborden (claim) € 11.000 Verkeer: parkeervoorzieningen (claim) € 61.000 Verkeer: uitvoering G.V.V.P. (krediet) € 20.000 Diverse kleine verschillen per saldo € 2.000 € 90.000

Realisatie 2008 694.590 46.889 647.701

Saldo 209.257 118.946 90.311

Voordelig Nadelig Voordelig

voordelig voordelig voordelig nadelig voordelig

Toelichting afwijkingen Verkeer: Inventarisatie verkeersborden (claim) Een voordelig verschil wordt veroorzaakt doordat de claim “Inventarisatie verkeersborden” (€ 11.042) van voorgaand jaar niet is besteed. Over het bedrag wordt een claim gelegd (zie toelichting “Claims 2008”). De dekking voor het project geschiedt middels een onttrekking uit de bestemmingsreserve Claims voorgaande jaren, welke verantwoord is op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Verkeer: parkeervoorzieningen (claim)

159

Een voordelig verschil wordt veroorzaakt doordat het project “Uitbreiding parkeerplaatsen” (€ 75.000; raadsbesluit 20-09-2007) is vertraagd. In 2008 is een bedrag uitgegeven van ca. € 14.000. Over het restantbedrag van ca. € 61.000 wordt wederom een claim gelegd (zie toelichting “Claims 2008”). De dekking voor het project geschiedt middels een onttrekking uit de bestemmingsreserve Claims voorgaande jaren, welke verantwoord is op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Verkeer: uitvoering G.V.V.P. Tevens is door een onderuitputting op het krediet “Uitvoering G.V.V.P.” een onderschrijding op de kapitaallasten ten grootte van ca. € 19.500. Voor een uitvoerige verklaring voor de vertraging wordt verwezen naar § C. Kapitaalgoederen – onderdeel Verkeer en vervoer (Realisatie t.o.v. planning). Programma 5 Economische zaken en toerisme economische zaken

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2007 2008 2008 740.325 758.910 941.694 268.097 521.172 515.230 472.228 237.738 426.463

De belangrijkste afwijkingen zijn: Bevordering bedrijfsleven/ werkgelegenheid Recreatie: w.o. toeristenbelasting Diverse kleine verschillen per saldo

€ 31.000 € 92.000 € 1.000 € 62.000

Realisatie 2008 871.503 507.310 364.193

Saldo 70.191 7.921 62.270


nadelig voordelig voordelig voordelig

Toelichting afwijkingen Bevordering bedrijfsleven/ werkgelegenheid De overschrijding is veroorzaakt door een hogere urenbesteding inclusief een hogere werkelijk uurloon en overhead van taakveld Economische zaken. De hogere urenbesteding is het gevolg van taakverschuivingen gedurende het jaar van taakveld Toerisme naar Economische zaken. Recreatie: w.o. toeristenbelasting Bij de jaarrekening 2006 en 2007 zijn de overschotten van de niet bestede netto-opbrengst toeristenbelasting als claim opgenomen voor een bedrag van € 64.500 en € 20.405. Deze bedragen zijn in 2008 ten dele besteed (uitgaven € 32.500). Daarnaast is ook in 2008 per saldo een onderuitputting op de inzet van de netto-opbrengst toeristenbelasting van ca. € 64.400. Over het restantbedrag van claims 2006 en 2007 ad. € 52.400 en 2008 ad € 64.400 wordt voorgesteld diverse claims te leggen (zie toelichting “Claims 2008”, totaalbedrag € 116.811). Daarnaast kan worden opgemerkt dat de werkelijk ontvangen toeristenbelasting hoger uitvalt dan was geraamd met € 18.000, welke verantwoord is op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Programma 6 Jeugd en jongeren jeugd en jongeren

Lasten Baten Saldo


De belangrijkste afwijkingen zijn: Krediet 'Windhoek' Voorziening Voortijdig Schoolverlaten Brede school in Hooge Zwaluwe Huisvesting scouting Uren jeugdbeleid Uren leerplicht/leerlingenvervoer Uren openbaar onderwijs Planon Diverse kleine verschillen per saldo

€ 38.000 € 83.000 € 36.000 € 15.500 € 29.000 € 10.000 € 56.000 € 11.000 € 19.500 € 195.000

Realisatie 2008 3.832.117 985.229 2.846.887

Saldo 209.042- Nadelig 14.007- Voordelig 195.035- Nadelig

nadelig nadelig voordelig voordelig nadelig nadelig nadelig nadelig nadelig nadelig

Toelichting afwijkingen De afwijking wordt voor een groot deel veroorzaakt door de hogere kapitaallasten krediet 'Windhoek' (€ 38.000). Doordat de werkzaamheden verder gevorderd zijn dan waarmee in de begroting financieel rekening werd gehouden, zijn de kapitaallasten nu hoger dan begroot. Het is dus geen kredietoverschrijding.

160

Op grond van een uitgebrachte notitie van de commissie BBV werd er bij de Najaarsnota van uitgegaan dat de voorziening Voortijdig Schoolverlaten omgezet zou moeten worden in een reserve. Nu blijkt dit toch niet het geval te zijn, daar de beschikbaar gestelde middelen niet terugbetaald behoeven te worden. Dit leidt tot een nadeel van € 83.000 op dit product. Hier tegenover staat dat de storting in de reserve vervalt, waardoor het per saldo geen financiële gevolgen heeft. Ten behoeve van de Brede school in Hooge Zwaluwe heeft de Raad in april 2008 een aanvullend bedrag ter beschikking gesteld van € 44.715. Hiervan moet nog € 36.000 worden uitgegeven en blijft in de reserve kapitaallasten. Deze afwijking heeft dus per saldo geen effect op het jaarrekeningsaldo. In de begroting is rekening gehouden met een bijdrage aan de scouting in Terheijden van € 78.000. Hiervan is in 2008 slechts 80% bevoorschot. Het restant van € 15.500 blijft beschikbaar in de reserve maatschappelijke knelpunten. Per saldo heeft dit geen effect op het jaarrekeningsaldo. Ten behoeve van de ontwikkeling van de jeugdnota, voorbereidingen CJG en invoering Zorg voor Jeugd zijn er meer uren besteed (€ 29.000). Tevens is er door taakverschuivingen in 2008 meer formatie beschikbaar is gekomen voor uitvoering leerplicht en leerlingenvervoer (€ 10.000) De urenbesteding t.b.v. het openbaar onderwijs was aanzienlijk hoger dan begroot. Ten eerste wordt de ondersteuning van het openbaar onderwijs op het gebied van personele aangelegenheden nu ook hier verantwoord. Daarnaast heeft de verdere implementatie van de lumpsumfinanciering meer uren gekost. Tevens is er dit jaar een traject in gang gezet tot verandering en verbetering van de organisatie van het openbaar onderwijs. Voor de uitvoering van genoemd traject wordt gebruik gemaakt van de dienstverlening van Edux Onderwijsadviseurs en het verbetertraject maar heeft tevens geleid tot inzet van meer ambtelijke uren . A.g.v. de verkoop van een pand zijn aanvullende stortingen gedaan in de voorziening Planon. Dit heeft op dit programma geleid tot een nadeel (hogere incidentele storting) van € 11.000. Dit nadeel wordt binnen de begroting gecompenseerd d.m.v. de verkoopopbrengst. Programma 7 Ruimte en wonen

ruimte en wonen

Lasten Baten Saldo

De belangrijkste afwijkingen zijn: Monumenten Ruimtelijke ordening Bouwzaken Grondzaken Diverse kleine verschillen per saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2007 2008 2008 7.785.123 2.689.204 11.244.524 7.230.849 1.818.867 12.000.589 554.274 870.337 756.066-

€ 42.000 € 158.000 € 54.000 € 1.127.000 € 3.000 € 1.378.000

Realisatie 2008 9.301.478 8.679.147 622.331

Saldo 1.943.045 Voordelig 3.321.442 Nadelig 1.378.397- Nadelig

nadelig nadelig nadelig nadelig voordelig nadelig

Toelichting afwijkingen Monumenten In 2008 is er een extra bedrag van ca € 35.000 gestort in de voorziening Planon ten behoeve van de monumenten als gevolg van verkoop pand Nieuwstraat 2 te Made. Daarnaast zijn er hogere uitgaven van de urenbesteding van afdeling Grondgebied inclusief overhead als gevolg van extra overleggen voor diverse gecompliceerde bouwplannen en sollicitatieprocedure voor een nieuw commissielid voor de monumentencommissie (ca. € 7.000). Ruimtelijke Ordening De overschrijding op Ruimtelijke ordening is het gevolg van een hogere urenbesteding inclusief een hoger werkelijk uurtarief inclusief overhead van ca. € 170.000 dan was geraamd. Daarnaast is er een terughoudend beleid gevoerd ten aanzien van het inwinnen van externe adviezen, wat geresulteerd heeft in ca. € 11.000 voordeel. Bouwzaken Door het openstaan van o.a. vacatures voor bouwplantoetsing vanwege de grote krapte op de arbeidsmarkt zijn er minder kosten gemaakt voor vast personeel van in totaal € 47.000 (voordeel). In 2008 is door Publiekszaken meer tijd besteed aan het product bouwvergunningen dan geraamd, welke met name kan worden verklaard door de verdere doorvoering van het nieuwe frontoffice concept. Tevens is het werkelijke uurtarief van de afdeling Publiekszaken aanzienlijk hoger dan begroot (zie hiervoor de toelichting op Programma 1. Bestuurlijke

161

vernieuwing). Dit heeft tezamen geresulteerd in een overschrijding van € 109.000. Het restant van € 8.000 betreft lagere advertentiekosten (€ 2.000) en urenbesteding door afdeling Middelen (€ 6.000). Grondzaken Het verwachte nadelig resultaat van het Grondbedrijf was gecalculeerd op een nettobedrag van € 681.021 (inclusief stortingen en onttrekking uit de reserves; verantwoordt op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien). Het werkelijk nadelig resultaat van het Grondbedrijf bedraagt echter € 587.142 (incl. stortingen en onttrekking uit de reserves). Het nadelig saldo valt derhalve ca. € 94.000 lager uit dan de raming. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar § G Grondbeleid en de toelichting op de balans.

Op programma 7. Ruimte en wonen is er een nadelig verschil van € 1.127.000 op Grondzaken. Dit is te verklaren door het niet verwezenlijken van de grondopbrengst brede school Hooge Zwaluwe voor een bedrag van € 1.244.000. Hiertegenover staat dat op programma 11. een zelfde bedrag als voordelig verschil staat. De overdracht zal naar verwachting in 2009 plaatsvinden. Het overige verschil is te verklaren doordat er minder uren zijn gerealiseerd dan was geraamd (€ 72.000). Daarnaast bedraagt het voordelig resultaat van overige grondzaken ca. € 45.000. Dit wordt veroorzaakt door een lagere inhuur externe adviseurs (€ 4.000), meer grondverkopen dan was geraamd (€ 29.500) en een lagere urenbesteding van afdeling Grondgebied (€ 11.500). Programma 8 Zorg zorg

Lasten Baten Saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2007 2008 2008 10.111.233 11.594.890 11.671.677 3.490.714 5.987.500 5.694.946 6.620.519 5.607.390 5.976.731

De belangrijkste afwijkingen zijn: Bijzondere bijstand Voorziening dubieuze debiteuren WWB Elektronisch kinddossier BTW WWB werkdeel WMO huishoudelijke verzorging Claims Uren Diverse kleine verschillen per saldo

€ 57.000 € 15.000 € 55.000 € 15.000 € 20.000 € 20.000 € 191.000 € 18.000 € 9.000

Realisatie 2008 11.327.356 5.359.203 5.968.153

Saldo 344.322 335.743 8.579


voordelig voordelig voordelig voordelig voordelig voordelig nadelig voordelig voordelig

In het vierde kwartaal zijn extra middelen uit het gemeentefonds toegevoegd ten behoeve van de eindejaarsuitkering van € 50,- per gezin aan de sociale minima op basis van het amendement van Tang/Spekman. Deze toevoeging bedraagt € 50.000,- hiervan is € 11.000 besteed. Ook de overige uitgaven voor bijzondere bijstand bleven achter bij de begroting a.g.v. minder aanvragen (€ 18.000) Jaarlijks wordt de voorziening dubieuze debiteuren WWB bepaald o.b.v. de saldi uitstaande vorderingen. Dit jaar valt € 15.000 vrij wat niet begroot was. De WWBwerkdeelregeling (Reïntegratie gelden) dienen incl. btw te worden verantwoord richting het Rijk. In de administratie worden de kosten echter exclusief btw vastgelegd waardoor er een voordeel ontstaat van € 21.000. Niet alle kosten zijn met btw belast en er tevens sprake van een regeling waarbij budgetten van vorige jaren gedeeltelijk naar het volgende jaar meegenomen mogen worden waardoor inschatting van het voordeel wordt bemoeilijkt. In de raadsvergadering van 26 juni 2008 heeft de invoering van het elektronisch kinddossier (EKD) op de agenda gestaan. Toen is besloten om de extra bijdrage 2008 van € 55.000 af te wegen bij de Kadernota in september. In later stadium is door de Raad besloten dat er geen afweging plaatsvindt en de voorstellen van die vergadering gehonoreerd zouden worden. Abusievelijk is echter bij Berap 1½ (onderdeel van de Kadernota) het budget nogmaals toegekend. Met de uitvoering van de WMO Huishoudelijke verzorging is een bedrag gemoeid van ca. € 1,9 miljoen. De werkelijke uitgaven, excl. de personeelslasten, zijn € 20.000 lager dan begroot. De oorzaken hiervan zijn divers, waarvan de belangrijkste zijn: minder uitgekeerde Persoonsgebonden budget en sociale verstrekkingen (€ 103.000) waardoor ook minder eigen bijdrage wordt ontvangen (€ 56.000), niet begrote uitgaven collectieve preventie (€ 13.000). Voorgesteld wordt de reserve WMO huishoudelijke verzorging op te heffen, omdat de omvang van de reserve geen verhouding meer staat tot het budget en tevens heeft de formatie-

162

uitbreiding t.b.v. de WMO ook geleid tot urenverantwoording op overige WMOvoorzieningen zodat een zuivere bepaling van de reserve niet mogelijk meer is. Binnen het programma wordt voorgesteld claims te leggen op niet bestede gelden m.b.t. het Digitaal Kinddossier en personele knelpunten sociale zaken voor in totaal € 20.000. De enige grote budgetoverschrijding betreft de inzet van ambtelijke uren. Deze overschrijding is heeft echter voor het jaarrekeningsaldo geen effect daar het slechts een verschuiving van budgetten betreft. Het voordeel is grotendeels verantwoord op programma Algemene dekkingsmiddelen, omdat daar de bijraming loonkosten/overhead staan. De personeelslasten/overhead welke aan dit programma zijn besteed zijn aanzienlijk hoger mede a.g.v. verschuiving van programma Sociale infrastructuur. Het betreft o.a. extra ureninzet voor het opstellen van de nota volksgezondheid, het verbeteringstraject WAVA, intensivering van reïntegratie werkzoekenden en formatie-uitbreiding WMO waardoor meer overhead wordt toegerekend aan het programma. Programma 9 Milieu

milieu

Lasten Baten Saldo

De belangrijkste afwijkingen zijn: Reiniging Hondenoverlastbestrijding Milieu Diverse kleine verschillen per saldo

Realisatie Prim. Begroting na wijziging 2007 2008 2008 2.780.537 2.960.989 3.773.340 2.960.122 3.095.428 3.561.667 134.439211.673 179.585-

€ 30.000 € 20.000 € 314.000 € 5.000 € 369.000

Realisatie 2008 3.568.611 3.726.315 157.704-


voordelig voordelig voordelig voordelig voordelig

Toelichting afwijkingen Reiniging (afvalstoffenheffing) Het verschil is veroorzaakt door hogere opbrengsten afvalstoffenheffing (€ 90.000), glas (€ 43.000), vergoeding huisvuilinzameling restafval, GFT (€ 50.000) en een lagere opbrengst oud papier € 17.000), per saldo een hogere inkomst van ca. € 166.000. De uitgavenkant is daarentegen ca. € 134.000 meer nadelig dan geraamd. De hogere uitgaven hebben betrekking op een hogere urenbesteding van de afdeling Openbare werken buitendienst inclusief een hogere overhead doorbelasting van in totaal € 132.000. Het overige nadelig verschil van € 2.000 bestaat uit o.a. lagere stortkosten. Opgemerkt dient te worden dat aan de inkomstenkant een bedrag van ca. 505.000 is opgenomen (zowel begroot na wijziging als werkelijke uitgave) als gevolg van een correctie van de egalisatievoorziening naar een egalisatiereserve (herschikking). Hondenoverlastbestrijding Het verschil wordt grotendeels veroorzaakt door lagere uitgaven t.o.v. de raming met ca. € 22.000. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een lagere urenbesteding van de afdeling Openbare Werken buitendienst en geen inhuur van een B.O.A. Daarnaast heeft er in 2008 een herschikking plaatsgevonden van de egalisatievoorziening Hondenoverlastbestrijding naar een egalisatiereserve waardoor het beginbedrag van de voorziening ad. € 29.000 is gecorrigeerd, waardoor de werkelijke inkomsten hoger zijn dan de werkelijke uitgaven. Milieu: bodemsanering Het positief verschil van het taakveld Milieu bedraagt per saldo € 314.000 voordelig. Dit wordt veroorzaakt door bodemsanering van de Drimmelenseweg te Made (€ 292.000, raad 6 november 2008, dekking reserve Grondbedrijf) welke pas medio 2009 uitgevoerd zal worden. De onttrekking uit de reserve Grondbedrijf is verantwoord op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Milieu: omgevingsvergunning Van het geraamde budget van € 100.00 is ca. € 51.000 besteed. Bedoeling was dat het project eind 2008 zou zijn afgerond omdat dan de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in werking zou treden. De inwerkingtreding van de Wabo is echter uitgesteld tot 1 januari 2010, waardoor het project ook doorloopt in 2009. Het project wordt gedekt vanuit de reserve Grondbedrijf. Het restantbedrag zal in 2009 worden aangewend. De onttrekking uit de reserve Grondbedrijf is verantwoord op programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Milieu: overige posten

163

Het overige verschil wordt veroorzaakt door een hogere urenbesteding inclusief een hogere doorbelasting van de overhead mede als gevolg van project omgevingsvergunning (ca. € 21.000). Tevens zijn er ook hogere onderzoekskosten gemaakt als gevolg van het bodemonderzoek verontreiniging aan de Stationsstraat 17 en 19 te Made voor een bedrag van € 8.000. Programma 10 Sociale infrastructuur

sociale infrastructuur

Lasten Baten Saldo


De belangrijkste afwijkingen zijn: Vrijwilligersbeleid/claim Sport- en speeltoestellen ‘t Nieuwlandt Uitbreiding biljartruimte Mayboom Uren afdeling Maatschappelijke Aangelegenh Planon Compensabele btw exploitatiebijdrage Diverse kleine verschillen per saldo

€ 16.000 € 14.500 € 14.000 € 7.500 € 105.000 € 55.000 € 51.000 € 20.000 € 158.000

Realisatie 2008 3.641.435 667.296 2.974.140


voordelig voordelig voordelig nadelig voordelig nadelig voordelig voordelig voordelig

Toelichting afwijkingen Van het budget vrijwilligersbeleid is in 2008 € 16.000 niet uitgegeven. Dit bedrag bestaat uit het reguliere budget voor vrijwilligersondersteuning ad € 6.000 en een extra bedrag, zijnde een claim uit 2007 ad € 10.000. Van dit bedrag is € 7.500, benodigd voor inkoop van een website (claim). In 2008 is het budget sporten speeltoestellen van diverse sportaccommodaties niet volledig benut (€ 14.500). De belangrijkste afwijking betreft de vervanging van de achterwanden van de goals in de Amerhal. Deze vervanging vindt plaats in 2009. In 2008 zijn i.v.m. de vervanging van ’t Nieuwlandt de kosten van de tijdelijke sporthal in rekening gebracht bij de projectontwikkelaar. Er zijn in 2008 meer kosten in rekening gebracht (€ 14.000) dan waarmee in de jaarrekening 2007 werd rekening gehouden. Besloten is ten laste van de reserve Maatschappelijke knelpunten financieel bij te dragen aan een uitbreiding van de biljartruimte van de Mayboom tot een bedrag van maximaal € 65.000. In 2008 is in totaal een bedrag van € 55.000 ter beschikking gesteld. De verwachting was echter dat er in 2008 € 47.500 zou worden besteed en de rest in 2009. Hierdoor waren de kosten dus in 2008 € 7.500 hoger dan waarmee in de begroting 2008 rekening was gehouden. Daar deze kosten ten laste van de reserve komen heeft dit geen gevolgen voor het jaarrekeningsaldo. De urenafwijking is verspreid over alle producten en wordt veroorzaakt langdurig ziekte, vacatures, ouderschapsverlof en verschuivingen naar het programma Zorg. In 2008 is er een extra bedrag van ca € 55.000 gestort in de voorziening Planon ten behoeve van enkele accommodaties. Dit nadeel wordt binnen de begroting gecompenseerd d.m.v. de verkoopopbrengst van het pand aan de Nieuwstraat 2 te Made In tegenstelling tot eerdere berichten is de btw m.b.t. exploitatiebijdrage van de Mayboom, Cour en Plexat toch compensabel waardoor de netto-exploitatie € 51.000 lager is dan begroot. Programma 11 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

alg. dekkingsmiddelen en onvoorzien Lasten Baten Saldo

De belangrijkste afwijkingen zijn: Algemene uitkeringen Plaatselijke belastingen Mutatie reserves Exploitatiesaldo Beleggingen Saldo Kostenplaatsen Algemene uitkeringen

164

Realisatie Prim. Begroting 2007 2008 2.488.247 1.518.190 24.263.074 23.942.574 21.774.82722.424.384-

€ 76.000 € 19.000 € 147.000 € 1.026.000 € 16.000 € 1.078.000

na wijziging 2008 15.959.788 37.487.157 21.527.369-

Realisatie 2008 12.081.696 33.885.512 21.803.816-

voordelig nadelig nadelig nadelig voordelig voordelig

Saldo 3.878.092 3.601.644 276.447


De Algemene uitkering is per saldo € 76.000 hoger dan was geraamd (zie onderstaande toelichting “Algemene uitkering” en programma 11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien). Plaatselijke belastingen Wet Woz € 19.000 nadelig De primaire werkzaamheden verband houdende met de uitvoering van de Wet Woz worden vanaf 2007 door de gemeente Tilburg verricht. Er wordt nog beslag gelegd op ambtelijke capaciteit in Drimmelen vanwege aanvullende werkzaamheden zoals informatieverstrekking vanuit bouwen woningtoezicht m.b.t. nieuwbouw, verbouw, sloop etc. en werkzaamheden verband houdende met het servicepunt dat in de gemeente Drimmelen is ingericht waar de eenvoudige vragen worden beantwoord. Baten toeristenbelasting € 18.000 voordelig Toeristenbelasting wordt geheven op basis van aangifte van belastingplichtigen. De belastingplicht kan pas worden vastgesteld na afloop van het seizoen nadat alle aangiften zijn ontvangen. Over het belastingjaar 2007 is uiteindelijk € 16.000 meer toeristenbelasting ontvangen dan bij de jaarrekening 2007 werd aangenomen. OZB gebruik woningen/ OZB excl. gebruik woningen € 21.000 nadelig Het verschil wordt veroorzaakt doordat meer bezwaarschriften zijn ontvangen die gehonoreerd werden dan in eerste instantie was geschat. Mutatie reserves In totaal is een bedrag van € 147.000 meer onttrokken uit de reserves dan was geraamd. Bij het onderdeel Exploitatiesaldo 2008 is een overzicht gegeven van de diverse mutaties. Verschil wordt grotendeels veroorzaakt door: Reserve Grondbedrijf € 1.056.000 voordelig Bodemsanering € -292.000 nadelig Authentiek basisregistratie € - 180.000 nadelig Omgevingsvergunning € -100.000 nadelig Mutaties reserve hondenoverlast € -16.000 nadelig Verkoop nieuwstraat 2 Made € 126.000 voordelig Div. GB € 68.000 voordelig Mutaties reserve riolering € - 395.000 nadelig Mutaties reserve reiniging € - 43.000 nadelig Mutaties reserve kapitaallasten € - 114.000 nadelig Mutaties reserve personele knelpunten € - 50.000 nadelig Mutaties reserve voortijdig schoolverlaten € 84.000 voordelig Diverse kleine afwijkingen € 4.000 voordelig Exploitatiesaldo Het begroot exploitatiesaldo voor 2008 bedraagt € 1.047.000 negatief. Voor een toelichting van het werkelijk saldo wordt verwezen naar het onderdeel “Exploitatiesaldo 2008”.

Op basis van het debiteurenbestand kan een deel van de voorziening Dubieuze debiteuren vrijvallen (€ 21.000). Bovenstaande mutaties leidden ertoe dat het onderdeel “Exploitatiesaldo” met een nadeel sluit van € 1.026.000. Saldo Kostenplaatsen Wijzigingen van de begroting op interne producten leiden tot een wijziging van de uurtarieven en de overhead welke verdeeld zou moeten worden over alle externe producten. Gezien de complexiteit van deze herverdeling is er voor gekozen deze wijzigingen te begroten op saldo kostenplaatsen. Hierdoor zijn er nu lasten begroot van in totaal € 1.490.000 welke bij de jaarrekening op basis van de nacalculatorische tarieven worden verdeeld over de externe producten. Oftewel hier een voordeel en op andere plaatsen een nadeel. Tevens was er een voordeel begroot vanwege een verschil tussen het renteomslagpercentage en de rekenrente van 3%. Nu blijkt het renteomslagpercentage hoger dan begroot te zijn waardoor hier een lager voordeel wordt gepresenteerd.

165

Algemene dekkingsmiddelen De gemeente kent de volgende niet bestedingsgebonden gemeentelijke heffingen:

Onroerendezaakbelasting Toeristenbelasting Precariobelasting Baatbelasting riolering Vergoeding Wet WOZ Invorderingskn OZB Totaal plaatselijke belastingen

Prim. Begroting 2008 2.862.176 87.000 12.699 340 2.962.215 128.149 3.102 3.093.466

na wijziging 2008 2.862.176 112.000 15.145 340 2.989.661 117.707 3.107.368

Realisatie 2008 2.841.059 129.691 14.651 340 2.985.741 117.708 3.103.449

Afwijking 21.11717.691 4950 3.9201 3.920-

Bovenstaande bedragen sluiten aan met de Lokale heffingen zoals opgenomen in de recapitulatie. De vergoeding wet WOZ evenals de invorderingskosten OZB zijn geen gemeentelijke heffingen, maar wel een inkomst a.g.v. de gemeentelijke heffingen (OZB). Naast bovenstaande inkomsten ontvangt de gemeente ook hondenbelasting. Deze inkomsten worden echter verantwoord op programma 9.

Hondenbelasting (progr. 9)

Prim. Begroting 2008 154.063

na wijziging 2008 148.063

Realisatie 2008 146.292

Afwijking 1.771-

Algemene uitkering

Algemene uitkering

Prim. Begroting 2008 17.465.074

na wijziging 2008 17.755.251

Realisatie 2008 17.831.075

Afwijking 75.824

Periodiek worden de verwachtingen omtrent de hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds bijgesteld op basis van de gedurende het begrotingsjaar ontvangen circulaires. In 2008 zijn circulaires uitgebracht in maart, mei, september, en december. De belangrijkste mutaties hadden onder meer betrekking op ontwikkeling gemeentefonds (accres en uitkeringsbasis), inhouding behoedzaamheidreserve, aanpassing WMO budget, invoeringskosten WABO (omgevingsvergunning), decentralisatie uitkering Drank & Horecawet (pilot project), en decentralisatie uitkering Tang/Spekman (extra gelden armoedebestrijding). Gedurende het boekjaar en in de daarop volgende jaren worden geraamde aantallen op diverse onderdelen (zoals bijvoorbeeld aantal inwoners, aantal minderheden, aantal uitkeringsgerechtigden etc) definitief. De begroting is voor het laatst bijgesteld op basis van de septembercirculaire aan de hand van de op dat moment bekende parameters. Daarnaast zijn ook nabetalingen over voorgaande jaren (2006 + € 43.000 en 2007 + € 36.000) ontvangen. Door deze voortdurende aanpassingen kan geen nauwkeurige raming van de algemene uitkering worden gemaakt en zullen jaarlijks afwijkingen blijven bestaan. Het ontstane verschil wordt dan ook veroorzaakt door informatie (nagekomen afrekeningen voorgaande jaren c.q. wijziging in gehanteerde maatstaven) welke pas na de septembercirculaire bekend is geworden. Dividend Verantwoord zijn de navolgende dividenden: Belang Nominaal Drimmelen 31-12-2008

NV Brabant Water Bank Nederlandse gemeenten Intergas Exploitatiemaatschappij Hypotheekfds Noordbrabantse Gem.

166

1,300% 0,065% 6,700% 90,000% 0,00%

120.251,76 82.646,99 125.245,32 477.194,90 0,00%

Prim. Begroting na wijziging 2008 2008

65.324 277.100 24.504 74.238 441.166

64.231 270.480 24.504 74.238 433.453

Realisatie Afwijking 2008

64.231 270.480 24.504 74.238 433.453

0 0 0 0 0 0

Intergas Holding B.V. Onze gemeente bezit 1.380 aandelen in Intergas Holding B.V. In het dienstjaar 2008 is de in 2008 ontvangen dividenduitkering over 2007 ad. € 270.480 verantwoord. Het dividend is afhankelijk gesteld van het bedrijfsresultaat. Eind november 2008 is de gemeente als aandeelhouder geïnformeerd over het feit dat de huidige verzekeraar (had AAA rating) van Intergas in financiële problemen is geraakt waardoor de investeerder m.b.t. de Cross Lease overeenkomst aanvullende zekerheden verlangt. Onderhandelingen voor aanvullende zekerheden lopen. Door de bank worden aanvullende eisen gesteld aan Intergas. Eén daarvan is dat de komende jaren de solvabiliteit omhoog moet naar meer dan 30% (nu 11,0%) Dit betekent dat Intergas zeker de komende vier à vijf jaar geen dividend mag uitkeren. Van bovenstaande dividenden is alleen de BNG verantwoord onder ‘Beleggingen’ (zie recapitulatie) binnen het programma Algemene dekkingsmiddelen. ‘Beleggingen’ bestaat uit: Belang Nominaal Drimmelen 31-12-2008

Bank Nederlandse gemeenten 0,065% Financiering korter dan 1 jaar Financiering langer dan 1 jaar Totaal Beleggingen (aansluiting recapitulatie)

82.646,99

Prim. Begroting na wijziging 2008 2008

65.324 0 1.269.260 1.334.584

64.231 25.000 1.175.607 1.264.838

Realisatie Afwijking 2008

64.231 36.039 1.174.289 1.274.558

0 11.039 -1.319 9.720

Financiering korter dan een jaar Het tijdstip waarop betalingen moeten worden gedaan is in belangrijke mate vooraf nauwelijks te voorspellen terwijl dit wel sterk bepalend is voor de liquiditeitspositie. Voor de lange termijn worden, als de noodzaak zich aandient, vaste geldleningen aangetrokken waarmee stabiliteit in de rentekosten kan worden bereikt. Voor de korte termijn wordt gebruikt gemaakt van kasgeldleningen bij tijdelijke tekorten c.q. deposito's bij tijdelijke overschotten. In de primaire begroting worden geen kosten/opbrengsten van kasgeldleningen/deposito's geraamd. Bij de tussentijdse rapportages wordt, als hier aanleiding voor is, een mutatie opgenomen. Potentiële rente-inkomsten worden niet eerder geraamd dan het tijdstip waarop met zekerheid gesteld kan worden dat de inkomsten daadwerkelijk worden gegenereerd. Onvoorzien In de begroting is in het programma algemene dekkingsmiddelen een post voor onvoorziene uitgaven opgenomen van € 125.715. De raming is gebaseerd op richtlijnen van de provincie zijnde: 0,6% van de som van alle verdeelmaatstaven (rekening houdend met de aftrekpost OZB) en de inkomstenmaatstaf OZB van de algemene uitkering. In het begrotingsjaar zijn de volgende begrotingswijzigingen ten laste van onvoorzien gebracht: - Inhuur waarnemend afdelingshoofd GG € 113.000 - bijdrage in de kosten samenwerking SKOD/Peuterspeelzalen € 5.902 - Het restant van € 6.813 is niet besteed en is vrijgevallen middels de Najaarsnota. Interne producten Personeelslasten Overige personeelslasten Huisvesting en facilitaire zaken Automatisering en informatievoorziening Financiën Kapitaallasten

€ 195.000 € 82.000 € 32.000 € 104.000 € 88.000 € 351.000

voordeel nadeel voordeel voordeel voordeel voordeel

Personeelslasten Het reguliere personeelslastenbudget van ca. € 8,9 miljoen vertoont nagenoeg geen afwijking (€ 7.000). Wel kent het budget inhuur derden, de zogenaamde ‘knelpuntenpot’, een overschot van € 188.000 door enerzijds verhoogde vrijval vacaturegelden (inclusief uitbreidingen tweede halfjaar 2008) en lagere werkelijke kosten inzet derden dan geraamd. Hiervan wordt € 12.000 gestort in de bestemmingsreserve tijdelijke inhuur personeel zodat het saldo weer uitkomt op het afgesproken bedrag van € 50.000. Voorgesteld wordt middels een drietal claims een bedrag van € 122.000 beschikbaar te houden voor 2009. Overige personeelslasten Het nadeel wordt grotendeels veroorzaakt door inzet van meer en duurdere uren (€ 72.000) a.g.v. tijdelijke uitbreiding formatie, extra inzet diverse medewerkers vanwege implementatie nieuw pakket PSM per 1 januari 2009. Tevens was het noodzakelijk om a.g.v. zwangerschapsen bevallingsverlof externen in te huren.

167

Ondanks budgetaanpassingen bij de tussentijdse rapportages bleek het wervingsbudget ontoereikend a.g.v. moeilijk invulbare vacatures (€ 22.000). Tegenover deze nadelen staat minder overwerkvergoeding (€ 26.000) wat waarschijnlijk te maken heeft met opnames tijd voor tijd. Huisvesting en facilitaire zaken Door een vertraagde uitvoering is een onderuitputting te constateren op de kapitaallasten Gemeentehuis ten grootte van € 24.000,- (voordelig). Met het afsluiten van een nieuw contract voor het schoonmaken van het gemeentehuis is een besparing bereikt van € 5.000,-. Bij de ingebruikname van het gemeentehuis hebben we veel storingen e.d. gehad aan de beveiligingsinstallatie. Hiervoor is de oorspronkelijke begroting opgehoogd. Gaandeweg zijn de storingen minder geworden, waardoor het bijgeraamd bedrag niet geheel benodigd is. Voordeel € 5.000,-. Het opschonen van de archieven van de voormalige gemeenten is voortijdig beëindigd (bedrijf is gestopt). Deze gelden moeten gereserveerd blijven voor het afmaken van het opschonen van de betreffende archieven. Voordeel € 41.000,-. Voor de vaste telefonie is een contract afgesloten waarbij de belminuten ingekocht worden bij een ander bedrijf Telegrootverbruik. Dit heeft een besparing opgeleverd van € 10.000,-. De netto kosten van het inkoopbureau waren € 20.000,- lager dan begroot, doordat meer uren konden worden toegerekend aan specifieke inkooptrajecten. Door het opnieuw aanbesteden van de catering is een besparing bereikt (€ 6.000). Door afdelingen zijn minder uren gemaakt op de Huisvesting en facilitaire zaken dan geraamd wat in zijn totaliteit een voordeel geeft van € 90.000,-. De rest (€ 10.000) bestaat uit een verzameling van kleine verschillen. Automatisering en informatievoorziening Een aantal onderwerpen m.b.t. software die op de planning stonden om in 2008 geïmplementeerd en in gebruik te hebben, zijn nog niet uitgevoerd. Derhalve vallen de volgende begrote exploitatielasten vrij: koppeling vastgoed met de frontoffice (€ 15.000), Facilityservices (€ 3.000) en Helpdesk (€ 3.000). De uitvoering van virtualisering van de servers omvatte tevens een aanzienlijke uitbreding van kennis waardoor de standaard bijscholing niet is doorgegaan wat heeft geleid tot een voordeel van € 5.000,-. Door afdeling Middelen zijn meer uren gemaakt op de posten Automatisering en informatievoorziening dan geraamd wat in zijn totaliteit een overschrijding geeft van € 27.000,Door een vertraagde uitvoering een onderuitputting te constateren op de kapitaallasten ten grootte van € 101.162,- (voordelig). Financiën Ten behoeve van de digitalisering is bij de jaarrekening 2007 een claim gehonoreerd van € 22.500,-. De implementatie heeft vertraging opgelopen. Anderzijds is het inhuren voor met name archiefwerkzaamheden niet altijd gemakkelijk gebleken. Voor inhuur is in 2008 een bedrag van € 2.500,- uitgegeven. Deze inhuur loopt door naar 2009. Het resterende bedrag van € 20.000,- willen wij benutten om de inhuur voort te zetten (claim). De kosten Financiële administratie zijn lager dan begroot a.g.v. en lagere controlekosten (€ 6.000) en de verschillende afdelingen hebben hier minder uren verantwoord (€ 9.000). De medewerkers hebben de werkzaamheden binnen de programma’s verantwoord. Het overige verschil wordt veroorzaakt door lagere doorbelastingen bovenstaande hulpkostenplaatsen. Kapitaallasten De kapitaallasten waren in 2008 ruim € 350.000 lager dan begroot. Onderuitputting ("vertraagde investeringen", met name op het gebied van riolering, drukriolering, hardware, en software) is hiervan de voornaamste oorzaak (€ 370.000). Voor een toelichting van het kredieten wordt verwezen naar het onderdeel restant kredieten (toelichting balans). Daarnaast was er in de begroting uitgegaan van een beperkt financieringstekort van € 23.000 waarvan in de werkelijkheid geen sprake was.

168

Toelichting balans (bedragen x € 1.000,--) VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

2 2

Kosten van onderzoek en ontwikkeling Totaal

3 3

De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden afgeschreven in 5 jaar. Dit is vastgesteld in de nota afschrijvingsbeleid conform het Besluit Begroting en Verantwoording. Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2008: Boekwaarde

Investe-

Afschrij-

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

vingen

van derden

31-12-2008

Kosten van onderzoek en ontwikkeling Totaal

3 3

1 1

2 2

Het betreft hier één actief welke lineair nog één jaar wordt afgeschreven. Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Totaal

Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

39.848

38.029

5.556 45.404

5.662 43.691

In het BBV artikel 59 is beschreven het onderscheid tussen investeringen met een (beperkt) economisch nut en investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met een economisch nut. Het is hierbij niet relevant of de investering in zijn geheel kan worden terugverdiend. De investeringen met economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld:

Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Vervoersmiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal

Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

315 23.508 9.137 1.207 2.090 3.591 39.848

315 22.724 8.713 616 1.888 3.773 38.029

169

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen met economisch nut weer:

Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Vervoersmiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal

Boekwaarde

Investe-

Afschrij-

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

vingen

van derden

31-12-2008

315 22.724

1.953

1.169

315 23.508

8.713 616

727 756

303 165

9.137 1.207

1.888 3.773 38.029

467 278 4.181

265 382 2.284

78 78

2.090 3.591 39.848

Van de gronden is € 70.251 uitgegeven in erfpacht. De bedrijfsgebouwen worden grotendeels lineair afgeschreven m.u.v. 15 activa (grotendeels schoolgebouwen uit eind jaren zeventig) waarvan de boekwaarde nog € 1.687.288 bedraagt. De grond- weg-, en waterkundige werken betreffen grotendeels investeringen in het rioleringsstelsel. Daarbij wordt meestal de annuïtaire afschrijvingsmethode gehanteerd (€ 7.657.604). De vervoersmiddelen worden volledig lineair afgeschreven. De machines, apparaten etc. worden lineair afgeschreven m.u.v. de rioleringsinvesteringen (€ 614.035). De overige vaste activa worden eveneens lineair afgeschreven, m.u.v. enkele investeringen m.b.t. zwembad de Randoet (€ 759.641), aanleg kunstgras tennisbanen (€ 7.362) en een negental investeringen welke worden gedekt uit de tarieven (€ 1.067.052) Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan de investering. De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen met economisch nut (> € 50.000) staan in onderstaand overzicht vermeld: Beschikbaar

Werkelijk

Cummulatieve

gesteld krediet

besteed in 2008

uitgaven

Nwb.gem.huis/park.garage Vernbw. de Windhoek (brede school) Maatr. n.a.v. rioolinspectie 2003 Maatr. n.a.v. rioolinspectie 2005 3 tankautospuits Kruising Zeggelaan/Prov.weg Verv.onderstations door Cars Overige

7.197 2.170 1.318 918 756 213 84 13.906 26.562

381 1.523 445 200 756 213 51 534 4.103

7.305 1.818 611 200 756 213 84 6.617 17.604

Restant

108352 707 718 7.289 8.958

De investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde ultimo

Gronden en terreinen Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Overige materiële vaste activa Totaal

170

31-12-2008

171 3.466 1.919 5.556

31-12-2007

171 3.445 2.046 5.662

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut weer: Boekwaarde

Investe-

Afschrij-

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

vingen

van derden

31-12-2008

171

Gronden en terreinen Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Overige materiële vaste activa Totaal

3.445 2.046 5.662

171 254 39 293

233 166 399

3.466 1.919 5.556

Op gronden en terreinen wordt niet afgeschreven. De grond- weg-, en waterkundige werken worden grotendeels lineair afgeschreven, m.u.v. Reconstructie Sluizeweg (€ 56.070). Op overige materiële vaste activa wordt uitsluitend lineair afgeschreven. De volgende investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn in het boekjaar geactiveerd: Afschrijvings termijn

Aanleg fietspad buitendijk L.Zw. Kruispunt Wagenberg Uitvoering GVVP Landsch.bel.plan: groenvoorz.

30 jaar 40 jaar 20 jaar 30 jaar

Reserve

kap.lst -

Totaal

Beschikbaar gesteld krediet

468 426 3.108 149 4.151

Werkelijk Cummulatieve besteed in 2008 uitgaven

1 253 40 1293

418 426 2.969 92 3.905

Restant

50 139 57 246

Restant kredieten Per saldo resteert een bedrag van € 9,2 miljoen. Deze gelden zijn via raadsbesluiten beschikbaar gesteld. In onderstaand overzicht geven wij u per programma de stand van de kredieten per balansdatum. Programma

Programma 1 Programma 2 Programma 3 Programma 4 Programma 5 Programma 6 Programma 7 Programma 8 Programma 9 Programma 10 Programma 11 Interne produkten

Totaal

Krediet

Uitgaven tm 2007

Uitgaven 2008

Restant

108.907 1.016.261 8.367.503 3.320.405 872.351 5.057.000 30.882 58.803 11.880.749 30.712.861

103.673 23.213 1.307.320 2.928.310 769.350 1.504.025 30.690 10.446.941 17.113.522

791.318 1.178.756 252.972 14.623 1.546.240 612.049 4.395.956

5.234 201.730 5.881.427 139.123 88.378 2.006.736 193 58.803 821.759 9.203.382

Van het totale bedrag aan gevoteerde kredieten van € 30,7 miljoen is € 5,5 miljoen in 2008 gevoteerd en was het restant ouder. Van de afgesloten kredieten (€ 1,6 miljoen) resteert nu per saldo € 52.000. Van de niet afgesloten kredieten (€ 29,1 miljoen) resteert nog een bedrag van € 9,2 miljoen. De belangrijkste lopende kredieten zijn: Gevoteerd Restant Progr. 2 - Tankautospuiten € 0,8 miljoen € 0,0 miljoen De wagens zijn geleverd, doch er wordt momenteel overleg gevoerd over de wijze van afwerking. Nog niet alle rekeningen zijn betaalbaar gesteld. Naar verwachting zal er sprake zijn van een geringe overschrijding van het krediet. Begin 2009 zal hierop worden teruggekomen. Progr. 3 - Riolering/gemalen/baggerplan € 7,0 miljoen € 5,5 miljoen Het restant van € 5,5 miljoen is grofweg in vijf onderdelen te splitsen: vervangingsinvesteringen vrijverval riolering (€ 4.622.574), vervanging persleidingen (€ 1.681), vervanging gemalen

171

vrijverval/drukriolering (€ 258.096), maatregelen vuilemissiespoor (€ 276.121) en Baggeren stedelijk water (€ 300.000). Voor een uitvoerige toelichting op de kredieten wordt verwezen naar § C. Onderhoud kapitaalgoederen – onderdeel Riolering. Progr. 3 - Begraafplaatsen € 0,5 miljoen € 0,3 miljoen Op 9 december 2004 heeft de gemeenteraad ingestemd met het opstellen van een inventarisatie en het voorbereiden van een ruimingsvoorstel voor de oude begraafplaatsen aan de Julianastraat en Vooghtstraat te Made. Indertijd is hiervoor een specialistisch bureau ingeschakeld omdat we zelf de kennis niet in huis hebben. Op basis van de door hen opgestelde tussenrapportage heeft de Raad op 9 november 2006 het besluit genomen om tot een gedeeltelijke ruiming te komen van de oude begraafplaatsen. De oude begraafplaats Vooghtstraat is tussen december 2008 en maart 2009 gedeeltelijk geruimd. Deze begraafplaats wordt bij betere weersomstandigheden ingezaaid met gras. Half maart wordt de aanbesteding van de gedeeltelijke ruiming van de begraafplaats Julianastraat bekend. De verwachting is dat uiterlijk 20 april 2009 de aannemer begint zodat voor 1 juli 2009 de werkzaamheden afgerond zijn. Tevens is de urnenmuur middels een leerlingenproject gebouwd. Rekeningen volgen nog. De uitbreiding van het columbarium is binnen het gestelde krediet gerealiseerd. Progr. 4 - G.v.v.p. € 3,1 miljoen € 0,1 miljoen Op 25 september 2007 heeft het college ingestemd met opdrachtverlening aan het bedrijf SOAB voor het project 'Schoolzones Gemeente Drimmelen'. Dit project houdt in dat rondom alle basisscholen een schoolzone wordt gerealiseerd. Het project heeft tot doel om de verkeersveiligheid rondom de scholen verder te verbeteren, met als uiteindelijk doel het halen en brengen van kinderen met auto's te verminderen. Per school is een plan met maatregelen gemaakt, toegespitst op de unieke situatie rondom elke school. De totale kosten zijn geraamd op € 130.000. De werkzaamheden zijn op 19 januari 2009 gestart. Inmiddels is duidelijk dat we kunnen rekenen op een financiële bijdrage van de provincie van € 43.300; dit betekent dat dit project de gemeente in totaal € 86.700 gaat kosten. In het G.V.V.P. was het aanpassen van de schoolomgeving opgenomen als p.m.-post. Nu er duidelijkheid is over de kosten, is het logisch deze ten laste te brengen van het restantkrediet G.V.V.P. Progr. 6 - Vernieuwbouw de Windhoek € 2,2 miljoen € 0,4 miljoen De gemeenteraad heeft op 20 september 2007 een bouwkrediet beschikbaar gesteld voor de brede school De Windhoek. De vernieuwbouw bestaat uit het vervangen van de noodlokalen, aanbouw van een ruimte voor kinderopvang en buitenschoolse opvang. De bouw is eind 2007 gestart en is eind 2008 afgerond. Naar verwachting is de renovatie circa half maart klaar. Op dit moment schatten we in dat het beschikbare budget toereikend is voor de werkzaamheden. Voor verdere informatie zie § C. Onderhoud kapitaalgoederen – onderwijshuisvesting. Progr. 6 - Uitbreiding Dongemondcollege € 1,2 miljoen € 0,0 miljoen Project is afgerond. Het krediet was toereikend. Er ligt echter nog een verzoek van het schoolbestuur tot herstel van de leidingen die lopen onder de aanbouw. De werkzaamheden hiervoor zijn gepland in de zomervakantie 2009. Het overschot van ruim € 10.000,- is bestemd voor de kosten die hieruit voortvloeien. Progr. 6 - St. Jan/Frederikhendrikschool € 1,6 miljoen € 1,6 miljoen Het project loopt op schema: de akte van levering grond is de notaris gepasseerd. Goed Wonen zal de overdrachtsbelasting en de notaris betalen. Daarna is de sloop van de school (begin februari) begonnen. In onze opdracht wordt dit door Goed Wonen uitgevoerd. Daarna zal ook de rest van die locatie aan de Burgemeester Godwaldstraat geleverd worden. Het krediet is inclusief een bedrag van € 1.244.000 voor grondoverdracht. Volgens afspraak zal de gemeentelijke financiële bijdrage in dit project niet hoger zijn dan € 400.000. Voor verdere informatie zie § C. Onderhoud kapitaalgoederen – onderwijshuisvesting. Intern - Nieuwbouw gemeentehuis € 10,4 miljoen € 0,2 miljoen In het kader van de evaluatie huisvesting heeft de raad op 18 dec. 2008 een aanvullend krediet beschikbaar gesteld t.b.v. uitbreiding van werkplekken en aanpassingen i.v.m. ARBOomstandigheden. Het aantal werkplekken is inmiddels uitgebreid en tevens is de bestickering van de glazen wanden uitgevoerd. De lichtschaal; de aanpassing van de W-installatie en de toegankelijkheid van de technische ruimte zijn inmiddels gerealiseerd. De komende periode zal het accent komen te liggen op het realiseren van de E.H.B.O.-ruimten; het aanpassen van het beveiligingsplan; het aanbrengen van de zonwering; aankleding raadszaal en het realiseren van een leeskamer t.b.v. de raad in de Publiekshal.

172

Intern - Digitalisering / workflow € 0,4 miljoen € 0,2 miljoen Het project digitalisering omvat tevens een workflow management systeem. Momenteel wordt de fase waarin de afdeling zelf documenten registreert afdelingswijs uitgezet. Het eerste interne proces dat gedigitaliseerd in gebruik genomen wordt, is het proces van verwerking van inkoopfacturen. Dit is per 1-1-2009 operationeel. De workflow die te maken heeft met de processen rondom de bestuurlijke besluitvorming is op dit moment in ontwikkeling. Het gedeelte t/m de besluitvorming van het College is gereed en hier zal op korte termijn de veranderende omgeving van vergaderen m.b.t. het raadsvoorstellen en besluiten aan worden toegevoegd. De invoering van digitalisering documenten en werkprocessen raakt de gehele organisatie, daarom is nauwgezet overleg nodig tussen de verschillende disciplines om de samenhang tussen de projectonderdelen te bewaken. Intern - vervanging diverse softwarepakketten De belangrijkste softwareontwikkelingen zijn:

€ 0,4 miljoen

€ 0,2 miljoen

Softwarepakket Burgerzaken Cipers Het genoemde bedrag is gebaseerd op vervanging van de bestaande producten/investering. Bestaande Cipers is in deze vorm niet volledig gereed om te kunnen voldoen aan de eisen die gesteld worden aan een basisregistratie. Hiervoor moet ook Cipers worden uitgebreid of vervangen. Momenteel kan nog niet worden bepaald of het bedrag van de genoemde vervangingsinvestering toereikend zal zijn i.v.m. de aanvullende eisen. Vanwege de relatie met de projecten van invoering overige Basisregistraties moet dit in nauwe samenwerking hiermee worden uitgevoerd. Dit project moet nog worden opgestart. Windows Office 2000 (o.b.v. update) Sinds 2002 wordt ter ondersteuning van de kantoorautomatisering gebruik gemaakt van de Office 2000 suite (Word, Excel, Powerpoint) van Microsoft. De steeds maar veranderende omgeving maakt het noodzakelijk de systemen regelmatig te updaten. In 2009 wordt overwogen de office omgeving te vernieuwen. Hierbij zal worden onderzocht of een opensource product realiseerbaar is. Deze onderzoeken zullen in samenwerking met andere gemeente worden gedaan. Het genoemde budget is momenteel gebaseerd op vervanging van de MS-Office suite naar een hogere release (Bijv MS-office 2007). Softwarepakket Onderwijs info.systeem Dit betreft een vervangingsinvestering voor het software pakket voor leerlingadministratie. Over dit onderwerp zijn plannen om hiervoor een regionale oplossing te creëren. De verwachting is dat dit 2009 wordt uitgewerkt en 2010 operationeel gemaakt kan worden. Intern -overige ICT € 0,5 miljoen € 0,2 miljoen Het betreft vervanging technische infrastructuur en servers (€ 0,09 miljoen) en Vastgoedinformatiesysteem (€ 0,08 miljoen).

Financiële vaste activa

De financiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Kapitaalverstrekkingen aan: deelnemingen gemeenschappelijke regelingen Leningen aan: woningbouwcorporaties Overige langlopende geldleningen u/g Bijdrage activa in eigendom van 3den Totaal

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2008

819 5

-

491 29 15 1.359

-

11 2 3 16

-

819 5

-

480 27 12 1.343

173

De verdere uitsplitsing van de kapitaalverstrekkingen / diverse leningen zijn als volgt:

Deelnemingen Deelneming NV Intergas Deelneming NV Waterleidingmij. Aandelenkapitaal Exploitatie Maatschappij Jachthaven Aankoop aandelen Beheersmij. Cum.pref.aandelen Bouwfonds Aandelen BNG Waardepapieren sociale Zorg Totaal

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2008

125 120

-

-

-

125 120

116 361 4 83 10 819

-

-

-

116 361 4 83 10 819

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2008

Gemeenschappelijke regelingen Deelname in de NV RWI

5

-

-

-

5

Totaal

5

-

-

-

5

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2008

Woningbouwcorporaties Diverse bouwen grondkosten

491

-

11

-

480

Totaal

491

-

11

-

480

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2008

Overige langlopende leningen Lening muziekschool Halderberghe Kosten verleende gemeentegaranties Depotstorting PTT Made

2 23 4 29

Totaal

Bijdrage aan activa in eigendom derden Bijdrage huisvesting Schuttersgilde

Totaal

174

-

2 2

-

0 23 4 27

Boekwaarde

Investe-

Afschrijv./

Bijdragen

Boekwaarde

1-1-2008

ringen

aflossingen

van derden

31-12-2008

15 15

-

3 3

-

12 12

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden

De in de balans opgenomen voorraden (op grond van artikel 36 BBV) worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

Grond en hulpstoffen, gespecificeerd naar: niet in exploitatie genomen gronden

2.842

overige gronden hulpstoffen

222

-

Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie

-

(2.614)

Gereed product en handelsgoederen

(173)

1

Vooruitbetalingen

-

Totaal

230

2 51

Van de niet in exploitatie genomen bouwgronden kan het volgend overzicht worden gegeven:

Lage Zwaluwe West Burg. Smitsplein Made Voorziening Burg Smitsplein

Boekwaarde

Rentebij-

31-12-2007

schrijvingen

Investe- Desinves-

(2.285)

(69)

2.359

40

ringen

1.240 53

teringen

(1.075)

winstuit-

Naar

Boekwaarde

Verwervings-

name/verlies

gronden in

31-12-2008

prijs per m2

dekking

exploitatie

-

-

(1.040)

2.188 -

(600)

0 2.452

Oranjeplein

56

2

158

-

-

-

De Ligne

54

2

32

-

-

-

88

Dorpsstraat Drimmelen

62

2

8

-

-

-

71

0

0

177

-

-

-

177

Begraafplaats Vooghtstraat Vierendeel-, Prinsenpolderstrt Dahliastraat 75a / 76

216

18

1

47

-

-

-

66

284

9

131

-

-

-

423

Lisdodde Lage Zwaluwe

1

0

1

-

-

2

126

-

(0)

-

-

-

42

-

-

-

-

-

133

-

-

-

133

Nieuwstraat 2 Made

-

-

249

Ruitersvaartseweg Terh

-

-

42

Stuivezand bedrijventerr

-

-

Woonwagencentrum Wberg

-

-

(375)

1.756,11

(1.640)

44,52

169,90

Stuivezand (werkkrediet)

-

-

110

(12)

-

-

98

Geraniumstraat Made

183

-

-

-

-

-

183

35,68

Agrarische gronden

532

-

-

-

-

-

532

2,50

Totalen gronden niet in exploitatie

222

(15)

2.382

(1.462)

(474)

2.188

2.842

Ter toelichting is het volgende te vermelden: Lage Zwaluwe West Het plan betreft de invulling van het gebied tussen de Ganshoeksingel en de Kruisstraat te Lage Zwaluwe. Het gebied zal door derden (Stichting WSG en Woningbouwstichting Goed Wonen, tezamen “De Bouwcombinatie”) tot ontwikkeling worden gebracht. Hiervoor is per 17 december 2007 een exploitatieovereenkomst afgesloten tussen de gemeente, stichting WSG en Woningstichting Goed Wonen. De taakstelling is dat de projectexploitatie bij beëindiging van de exploitatieovereenkomst een neutraal saldo oplevert. In het plan heeft de gemeente circa 3 ha. grond in eigendom waar geen boekwaarde tegenover staat. Dit perceel grond is verkocht in 2 december 2007 verkocht aan “De Bouwcombinatie” voor € 2.633.946 (€ 51,- per m ). Dit heeft geleid tot een forse positieve boekwaarde per 31 december 2008. Binnen het project zullen nog een aantal kosten moeten worden gemaakt, waaronder de bouw van de Bredeschool. Informatie en besluitvorming hierover volgt in de loop van 2009. Burg. Smitsplein te Made Ten laste van 2005 is een voorziening getroffen van € 1.040.000 ter afwaardering van de boekwaarde van het plan. Daarnaast is dit bedrag op basis van voortschrijdend inzicht in 2008 verhoogd met € 600.000. De voorziening is gebaseerd op een inschatting van het verlies en het genoemde bedrag is op de boekwaarde in mindering gebracht.

175

Het financiële eindresultaat van het plan is in een aantal opzichten nog onzeker als gevolg van de eerder aangehaalde ontwikkelingen en afhankelijk van de keuze(s) die met betrekking tot dit project zullen worden gemaakt. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat de getroffen voorziening toereikend is. Afhankelijk van de te maken keuze zal de verdere kosten – baten analyse worden geactualiseerd en opgesteld. Het bestemmingsplan is inmiddels vastgesteld door de gemeenteraad. Oranjeplein te Terheijden Naar verwachting zal in 2009 meer duidelijkheid komen inzake de bouwontwikkeling aan het Oranjeplein te Terheijden. De samenwerkingsovereenkomst alsmede de ruimtelijke procedure worden voorbereid en na ondertekening van de overeenkomst zal de procedure voor verdere planontwikkeling worden opgestart. De boekwaarde per 31-12-2008 betreft hoofdzakelijk advies en beheerskosten. De Ligne te Made Het plan betreft de invulling van het gebied dat ligt ingeklemd tussen de Nachtegaalstraat, de Stuivezandestraat, de huidige begraafplaats en het fietscrossterrein aan de Vinkenlaan te Made. Naar verwachting zal de ruimtelijk procedure voor dit project in 2009 worden voortgezet. Het plan betreft een kleiner project en hoe het financiële resultaat van het plan eruit zal zien is op dit moment moeilijk in te schatten. Dorpsstraat te Drimmelen Vooralsnog is nog niet duidelijk hoe het plan verder ontwikkeld zal worden en wat daarvan de financiële gevolgen zijn. Oude Begraafplaatsen te Made In Berap II 2008 is besloten de begraafplaatsen voor een bedrag van € 177.022,00 onder te brengen in het Grondbedrijf. Aangezien dit project voorlopig 10 jaar geen doorgang kan vinden (de begraafplaats dient nog minimaal 10 jaar in gebruik te blijven) zal de boekwaarde geleidelijk worden afgeboekt ten laste van de exploitatie. Vierendeelstraat / Prinsenpolderstraat te Made De Bestemmingsplan procedure is in 2007 opgestart. In het najaar van 2008 zijn de onderhandelingen met de bouwcombinatie over de uitvoering van het project voortgezet. Naar verwachting worden in het eerste halfjaar van 2009 de noodzakelijk overeenkomsten opgesteld en ondertekend. In dat kader zal ook een exploitatieberekening worden gemaakt. Momenteel kan over de uitkomsten daarvan nog niets gezegd worden. Dahliastraat 75a/76 te Made In 2006 zijn het pand Dahliastraat 75a en het perceel Dahliastraat 76 aangekocht. Verder is in 2008 het opstal Dahliastraat 82 aangekocht, wat in dit project verder wordt doorberekend. De woningen Dahliastraat 75a en 82 zijn inmiddels gesloopt en naar verwachting kan het perceel Dahliastraat 75a, na opstelling van een gebiedsvisie en wijziging van het bestemmingsplan, als grond voor woningbouw verkocht worden. Wat hiervan het financiële resultaat zal zijn, is bij de samenstelling van de jaarrekening 2008 nog niet duidelijk. Lisdodde lage Zwaluwe Op dit moment wordt gewerkt aan de verdere ontwikkeling van het woningbouwproject de Lisdodde in Lage Zwaluwe. In 2008 zijn de procedures hiervoor in gang gezet. De kosten die hier verantwoord zijn betreffen advies en onderzoekskosten inclusief ambtelijke uren. Nieuwstraat 2 te Made Het pand Nieuwstraat 2 te Made is in 2008 aangekocht en weer verkocht met een positief resultaat van ca. € 126.000. Dit bedrag is ten gunste van de voorziening Planon geboekt. Ruitersvaartseweg Terheijden (F-Veld) Op dit moment vinden er onderhandelingen plaats over het voetbalveld te Terheijden, het zogenaamde F-veld. Het voorontwerpbestemmingsplan wordt in 2009 in procedure gebracht. Vaststelling van het bestemmingsplan zal begin 2010 kunnen plaatsvinden. De kosten die hier verantwoord zijn betreffen advies en onderzoekskosten inclusief ambtelijke uren. Woonwagencentrum Wagenberg In verband met de onderhandelingen van de toekomstige verkoop van het woonwagencentrum te Wagenberg zijn ambtelijk uren en personeelskosten van derden in 2008 op de balans verantwoord. Verwachting is dat de verkoop zal plaatsvinden in 2009, welke de kosten ruimschots dekken.

176

Bedrijventerrein Stuivezand (werkkrediet) De raad heeft een krediet beschikbaar gesteld van € 68.067 (raadsbesluit d.d. 28.06.2001). Tot op heden is een bedrag uitgegeven van ca. € 98.000 vanwege diverse externe onderzoeken en het nog niet kunnen innen van de UEB-subsidie van € 40.500 bij doorgang van het project. Geraniumstraat te Made Het betreffende perceel grond à 5.120 m2 diende eerst als mogelijke ruilgrond bij de revitalisering van het bedrijventerrein Stuivezand. Momenteel is voor de grond in de Geraniumstraat geen aanwending. De boekwaarde van de grond is relatief hoog, maar zou bij een eventuele bedrijfsvestiging wel goedgemaakt kunnen worden. Agrarische gronden De oppervlakte agrarische grond met een boekwaarde die de gemeente in eigendom heeft, beloopt 21.28.17 ha. Eerder heeft een afwaardering van de grond plaats gevonden naar een niveau van € 2,50 per m2. Deze afwaardering ad € 583.000 is in mindering op de boekwaarde gebracht. Voor de agrarische gronden worden pachten ontvangen.

Van de onderhanden werken, waaronder gronden in exploitatie kan het volgend overzicht worden gegeven: Boekwaarde

Rentebij-

Investe-

31-12-2007

schrijvingen

ringen

Op-

Winstuit-

brengs- name/verliesten

Lage Zwaluwe West

Van

Boekwaarde

gronden niet

31-12-2008

in exploitatie

dekking

0

0

0

0

0

-2188

-2188

Kerkstrt. Wagenb.

-4

0

0

0

4

0

0

t Spijck

-2

0

2

0

0

0

0

Brieltjenspolder

-28

-1

30

0

0

0

1

Kruisstrt. / Onderstrt.

-28

-1

9

0

19

0

0

-549

-16

333

-215

180

0

-268

Vogelstraat lll deel 2 en 3 Kerkstrt. Lage Zw.

-58

-2

0

0

0

0

-59

Antw.strt. 4a

-61

-2

25

0

38

0

0

t Doeltje Terheijden

-21

-1

45

0

-23

0

0

Zoutopslag / Thijssenweg

576

17

12

-785

79

0

-100

173-

5-

2.188-

2.614-

Totalen grond in exploitatie

456

1.000-

297

Ter toelichting is het volgende te vermelden: Lage Zwaluwe West Voor toelichting zie toelichting op ‘niet in exploitatie genomen bouwgronden’ Bedrijventerrein Brieltjenspolder te Made Verwacht wordt dat in 2009 de resterende werkzaamheden (vrachtwagenparkeerplaats en groenaanleg) in het bedrijventerrein Brieltjenspolder plaats zullen vinden en dat het plan in dat jaar afgesloten kan worden. Vogelstraat III te Hooge Zwaluwe In de kern Hooge Zwaluwe werd de locatie aan de Vogelstraat / Wetering verder woonrijp gemaakt en zijn alle gronden binnen het project verkocht. De aanleg van het natuurgebied ten zuiden van het plangebied zal in de loop van 2009 geschieden, waardoor het project in een afrondende fase verkeert. Kerkstraat te Lage Zwaluwe Alle grond voor dit plan is in 2006 verkocht. Rekeninghoudend met de nog te maken kosten in 2008 is vooruitlopend op de afsluiting van het plan in de jaarrekening 2006 een winst verantwoord van circa € 253.000. Verder wordt er nog rekening gehouden met kosten voor woonrijp maken van € 45.000. De boekwaarde van € 58.000 is hiervoor toereikend en naar het zich laat aanzien kan in 2009 dit project definitief worden afgesloten. ’t Doeltje te Terheijden Dit project is in 2008 afgesloten met een verlies van € 23.469.

177

Zoutopslag / Thijssenweg te Wagenberg In 2007 is de Zoutopslagloods, gelegen aan de Thijssenweg 8A te Hooge Zwaluwe aangekocht van de provincie Noord-Brabant. De Zoutopslagloods werd in 2008 verkocht en momenteel worden de mogelijkheden en de daaraan verbonden financiële consequenties met het omliggende gebied in kaart gebracht.

Van de post gereed product en handelsgoederen kan het volgend overzicht worden gegeven: Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

Voorraad eigen verklaringen Voorraad rijbewijzen Voorraad parkeerkaarten

1

1

0

1

Totaal

1

2

-

Vorderingen

De in de balans opgenomen vorderingen (op grond van het BBV) worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:

Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening courantverhoudingen met niet financiële instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen Totaal

Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

-

-

4.486 23

4.765 24

4.509

4.789

De gemeente heeft een lening verstrekt van € 30.000 aan de vereniging Fanfare-Corps “Concordia”. De lening wordt afgelost in 20 jaarlijkse termijnen van € 1500. Het schuldrestant per 31 december 2008 bedraagt € 22 .500,-De overige vorderingen bestaan uit de volgende onderdelen: Boekwaarde 31-12-2008

Boekwaarde 31-12-2007

Debiteuren -/- dubieuze debiteuren Verstrekte leenbijstand e.d. sociale zaken Nog te vorderen gemeentelijke belastingen Tilburg Overigen

4.175 186 73 52

4.410 216 115 24

Totaal

4.486

4.765

178

Liquide middelen

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

BNG Rabobank Postbank ABN/Amrobank Kruisposten Kas Totaal

Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

342 38 7 1 0 389

2.187 173 71 1 18 1 2.451

Overlopende activa

De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden: Boekwaarde 31-12-2008


Nog te ontvangen voorschotbedragen van Europese en Nederlandse overheidslichamen (art 40a) Overige nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen

0 496 101

0 1.329 104

Totaal

597

1.433

VASTE PASSIVA Eigen vermogen

Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: Boekwaarde 31-12-2008


Algemene reserves Bestemmingsreserves Reserves van het Grondbedrijf Resultaat na bestemming Algemene dienst Grondbedrijf

20.802 10.454 5.636

21.936 9.367 5.778

-516 0

-872 310

Totaal

36.376

36.518

179

Het verloop in 2008 wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven: Saldo

Bestemm

31-12-2007

Rente

Overige

Onttrek-

Saldo

resultaat

Effect Nota res. &

Saldo per

toevoe-

toevoe-

kingen

31-12-2008

2007

voorz.

1-1-2008

gingen

gingen

Algemene reserves algemene dienst Vast kapitaal van de alg. dienst Algemene reserve Totaal algemene reserves algemene dienst

18.599

0

0

18.599

0

0

0

3.336

278

-1.537

2.077

62

214

152

18.599 2.202

21.936

278

-1.537

20.677

62

214

152

20.802

Bestemmingsreserves Egalisatiereserve riolering

0

0

1.300

1.300

0

0

58

1.242

Egalisatiereserve reiniging

0

0

505

505

0

0

466

39

Egalisatiereserve begraafplaatsen

0

0

0

0

0

0

0

0

Egalisatiereserve hondenoverlastbestrijding

0

0

29

29

0

9

0

39

Reserve B.C.F.

1.010

-1.010

0

0

0

0

0

0

Reserve nieuwbouw gemeentehuis

1.167

0

-1.167

0

0

0

0

0

Res.verbetering infrastr.haven L Zwaluwe

262

0

0

262

0

0

14

248

3.383

0

-3.383

0

0

0

0

0

704

0

-704

0

0

0

0

0

1.203

0

-1.203

0

0

0

0

0

62

0

0

62

0

0

10

52

Reserve inconv.uitkering Intergas

734

0

0

734

0

0

82

652

Reserve herziening bestemmingsplannen

201

0

0

201

0

41

48

193

Reserve huisvesting onderwijs Reserve nieuwbouw brandweerkazerne Made Reserve GVVP Reserve behoud gem. monumenten

Reserve regionale brandweer Reserve maatschappelijke knelpunten Reserve tijdelijke inhuur personeel Reserve kapitaallasten Reserve WMO-huish.verzorging Reserve claims voorgaande jaren Reserve POP Totaal bestemmingsreserves

29

0

-19

9

0

0

0

9

492

0

0

492

0

0

268

223

38

0

0

38

0

12

0

50

0

0

7.800

7.800

234

432

760

7.706

82

0

0

82

0

0

82

0

0

170

213

383

0

0

383

0

0

0

0

0

0

0

0

0

9.367

-840

3.371

11.898

234

494

2.171

10.454

5.268

0

0

5.268

158

0

960

4.466

508

0

0

508

15

260

0

784

2

0

0

2

0

384

0

386

5.778

0

0

5.778

173

645

960

5.636

37.080

-562

1.834

38.353

470

1.353

3.283

36.892

Reserves van het grondbedrijf Algemene bedrijfsreserve grondbedrijf Reserve opslag grote werken Reserve groenaanleg Totaal reserves grondbedrijf Totaal reserves

Onder bestemming resultaat staan de toevoegingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaande boekjaar.

Toelichting algemene reserves, bestemmingsreserves, en reserves grondexploitatie Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende onderdelen: • Algemene reserve : exploitatie en bedrijfsreserves algemene dienst • Bestemmingsreserves • Reserves van het grondbedrijf • Resultaat na bestemming Reserves Voor een specificatie van alle reserves wordt verwezen naar de afzonderlijke staat van reserves die als bijlage bij deze jaarrekening is opgenomen. In deze staat zijn ook de claims op de reserves van de lopende investeringen en van de voorgenomen investeringen opgenomen.

180

Van het totaalverloop van de reserves kan het volgende overzicht worden gegeven (bedragen x € 1.000): Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: rentebijschrijving t.l.v. exploitatie t.l.v. reserves herschikking res. & vz.

37.080 470 1.353 0 1.834 3.657 40.737

Af:

resultaatbestemming 2007 t.g.v. exploitatie t.g.v. reserves

562 3.283 0 3.845 36.892

Saldo per 31.12.2008 Vast kapitaal van de algemene dienst Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Saldo per 31.12.2008

18.599 18.599 18.599

Toelichting: Niet van toepassing. In 2009 zal er een bedrag van € 495.910 worden gestort in de reserve maatschappelijke knelpunten. Doelstelling: Deze reserve is een afgezonderd vermogensbestanddeel van de algemene reserve, en maakt een belangrijk onderdeel uit bij het bepalen van het weerstandsvermogen van onze gemeente. De rente (3%, dit jaar € 557.984) wordt gebruikt als permanente inkomensfunctie. 2.202

Algemene reserve Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: resultaatbestemming 2007 rentebijschrijving Vermeerdering t.l.v. exploitatie Vermeerdering t.l.v. reserve

3.336 278 62 214 0 554 3.891

Af:

verminderingen t.g.v. exploitatie herschikking res. & vz. verminderingen t.g.v. reserve

Saldo per 31.12.2008

152 1.537 0 1.689 2.202

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie betreft: • Vertraging bouwleges jaarrekening 2007 (Voorjaarsnota) 214 De verminderingen van de Alg.reserve t.g.v. de exploitatie hebben betrekking op: • Samenwerking W-Brabant+Tholen (Regiofonds, Voorjaarsnota) 27 • Parkeervoorzieningen (Voorjaarsnota) 75 • Planschades (Voorjaarsnota) 36 • Planschades (Najaarsnota) 14 Verder zijn er cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) een tweetal bedragen overgeheveld naar nieuw gevormde reserves (reserve kapitaallasten € 1.324.053 en reserve claims voorgaande jaren € 212.942)

181

Doelstelling: De algemene reserve dient o.a. voor: • Het waarborgen van continuïteit; • Het opvangen van echt onvoorziene uitgaven, zoals schadeclaims, garanties geldleningen etc.; • Het afdekken van incidentele tekorten van enig jaar (om schommelingen in de exploitatie op te vangen); • Het opvangen van potentiële risico’s. De algemene reserve maakt deel uit van het weerstandvermogen, en heeft geen specifieke oorsprong. Bestemmingsreserves

Doelstelling bestemmingsreserves Overige bestemmingsreserves worden ingesteld voor een specifiek doel. Als er een beleidswijziging optreedt, kan de gemeenteraad nog besluiten de bestemming te veranderen. Er zijn bestemmingsreserves gevormd voor enkele specifieke doeleinden zoals monumentenbeleid, bestemmingsplannen, dekking kapitaallasten etc. Deze bestemmingsreserves dienen idealiter in omvang een zelfde niveau te hebben als de omvang van de beoogde bestemming of investering en zijn hiervoor dan ook beklemd. Aan de bestemmingsreserve kapitaallasten wordt 3% rente toegevoegd. De rentecomponent van de te dekken investeringen bedraagt eveneens 3%. 1.242

Egalisatiereserve riolering Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: herschikking res. & vz. Af: verminderingen t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

0 1.300 58 1.242

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve riolering, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. De vermindering van de reserve betreft het saldo tekort van de exploitatie (per saldo, € 57.646). Doelstelling: De reserve dient ter egalisering van tekorten en overschotten van de lopende exploitatie ten einde stabiliteit in het te heffen rioolrecht te realiseren. Egalisatiereserve reiniging Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: herschikking res. & vz. Af: verminderingen t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

39 0 505 466 39

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve reiniging, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. De vermindering van de reserve betreft het saldo van het tekort van de exploitatie (per saldo, € 465.973. Doelstelling: De reserve dient voor de opvang van tussentijdse schommelingen in het uitgavenpatroon voor de afvalstoffen tussen de primitieve begroting en de werkelijke exploitatie. Het tarief is voor 100% kostendekkend. Op deze reserve ligt een jaarlijkse beklemming van ongeveer € 90.000 inzake het leasecontract minicontainers voor de periode 2003 tot en met 2012.

182

0

Egalisatiereserve begraafplaatsen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Saldo per 31.12.2008

0 0

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve begraafplaatsen, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. Daar de reserve geheel leeg is, kunnen de exploitatietekorten niet meer onttrokken worden uit de reserve. Doelstelling: De egalisatiereserve begraafplaatsen vormt een reserve om ervoor te zorgen dat de begraafplaatsen voor 100% kostendekkendheid in de exploitatie opgenomen kunnen worden. Egalisatiereserve hondenoverlastbestrijding Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: herschikking res. & vz. Bij: vermeerderingen t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

39 0 29 9 39

Toelichting: Met ingang van 2008 wordt de egalisatiereserve hondenoverlastbestrijding, cfm. de nota reserves en voorzieningen van december 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve (voorheen voorziening) gezien. De vermeerdering van de reserve t.l.v. de exploitatie betreft het saldo van het overschot op de exploitatie (€ 9.346). Doelstelling: De reserve dient ter egalisering van tekorten en overschotten op de exploitatie hondenoverlast bestrijding. 0

Reserve BTW Compensatie Fonds Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: resultaatbestemming 2007 Saldo per 31.12.2008

1.010 1.010 0

Toelichting: Gezien het feit dat deze reserve met ingang van 2008 geen beklemming meer behoeft, is bij de verwerking van de resultaatbestemming jaarrekening 2007 voorgesteld de resterende middelen toe te voegen aan de Algemene Reserve. Reserve nieuwbouw gemeentehuis Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

0 1.167 1.167 0

Toelichting: Cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is het restant bedrag (€ 1.166.981) van deze reserve overgeheveld naar de reserve kapitaallasten (nieuw). Doelstelling: Het waarborgen van de financiële gevolgen voor de (ver)nieuwbouw van het gemeentehuis. De raad heeft in 2005 een krediet ad € 8,5 miljoen gevoteerd (inmiddels via diverse begrotingswijzigingen opgehoogd tot € 10,4 miljoen) waarvan een gedeelte t.l.v. deze reserve komt.

183

Reserve verbetering infrastructuur haven Lage Zwaluwe Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

248

262 14 248

Toelichting: De vermindering van de reserve t.g.v. exploitatie betreft de kapitaallasten van het krediet Verbetering toeristische infrastructuur haven Lage Zwaluwe (€ 13.623) De reserve is nog beklemd voor € 38.459 vanwege bovenstaand krediet. Doelstelling: Het toerisme in de kern Lage Zwaluwe te stimuleren middels het aantrekkelijk maken van de haven.

Reserve huisvesting onderwijs Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

0 3.383 3.383 0

Toelichting: Cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is het restant bedrag (€ 3.382.710) van deze reserve overgeheveld naar de reserve kapitaallasten (nieuw). Doelstelling: De onderwijshuisvesting binnen wettelijke kaders te waarborgen. De reserve werd gevoed door een jaarlijkse storting. De kapitaallasten voor investeringen zoals nieuwbouw, uitbreidingen en verbouwingen, eerste inrichting van eventueel nieuwe scholen etc. werden uit deze reserve gedekt. Dit voor zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs. Reserve nieuwbouw brandweerkazerne Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

0 704 704 0

Toelichting: Cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is het restant bedrag (€ 703.765) van deze reserve overgeheveld naar de reserve kapitaallasten (nieuw). Doelstelling: Ter dekking van de investeringslasten ten behoeve van de brandweerkazerne aan de Nieuwelaan te Made. Reserve gemeentelijk verkeersveiligheidsplan (G.V.V.P.) Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

0

1.203 1.203 0

Toelichting: Cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is het restant bedrag (€ 1.203.189) van deze reserve overgeheveld naar de reserve kapitaallasten (nieuw).

184

Doelstelling: De reserve G.V.V.P. is bedoeld voor afronding van het G.V.V.P. 1, een programma waar nadruk lag op fysieke maatregelen ter verbetering van de verkeersveiligheid en als opstart voor het G.V.V.P. 2. De uitwerking van het G.V.V.P. plan bevindt zich in een eindfase. De subsidiebedragen van het rijk in het kader van het inrichten van 30 en 60 km zones zijn in deze reserve gestort. 52

Reserve behoud gemeentelijke monumenten Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

62 10 52

Toelichting: Per jaar is in de begroting een bedrag van € 10.000 opgenomen voor de verstrekking van subsidies voor het behoud van gemeentelijke monumenten. Gezien de beperkte aanspraken is in 2008 besloten om alleen nog de tekorten in een jaar uit de reserve te onttrekken. Er vinden dus geen dotaties meer plaats. Conform de besluitvorming van de Najaarsnota 2008 is € 10.000 onttrokken. Doelstelling: Te komen tot egalisatie van subsidieaanvragen voor het behouden en eventueel restaureren van panden en objecten, geen rijksmonumenten zijnde, doch voor de gemeente wel van belang om te behouden. Deze panden zijn na een positief advies van de gemeentelijke monumentencommissie aangewezen als gemeentelijk monument. 652

Reserve Inconv. uitkering Intergas Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

734 82 652

Toelichting: De vermindering van de reserve t.g.v. de exploitatie betreft: ter dekking van de jaarlijkse bijdrage Intergas aan de exploitatie (€ 82.262) t/m 2016. Deze reserve is in zijn geheel beklemd. Doelstelling: Derving van de jaarlijkse inkomsten uit de inconveniëntenuitkering door Intergas op te vangen. Intergas keerde tot 2002 aan zijn aandeelhouders, waaronder de gemeente Drimmelen, jaarlijks een zogenaamde inconveniëntenuitkering uit als vergoeding voor het hebben van ondergrondse leidingen in de gemeente. 193

Reserve herziening bestemmingsplannen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

201 40 241 48 193

Toelichting: De vermeerdering ten laste van de exploitatie betreft storting t.l.v. exploitatie bestemmingsplannen 2008 (€ 40.500) De vermindering ten gunste van de exploitatie betreft uitgaven in het kader van het bestemmingsplan buitengebied (Najaarsnota 2008 , in totaliteit € 48.471) De reserve is in zijn geheel beklemd.

185

Doelstelling: In het kader van het B.B.V. mogen immateriële activa niet meer worden afgeschreven. Ook de kosten van bestemmingsplannen behoren tot de immateriële activa ondanks het feit dat een bestemmingsplan in principe een geldigheidsduur heeft van 10 jaar. De kosten die met bestemmingsplannen gemoeid zijn aanzienlijk en fluctueren per jaar sterk. Om deze kosten te egaliseren is deze reserve gevormd. 9

Reserve regionale brandweer Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

29 19 9

Toelichting: Cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is een deel van de reserve benodigd ter dekking van de kapitaallasten van het krediet “bevelvoerderskaarten” (€ 19.115) en daarvoor overgeheveld naar de reserve kapitaallasten (nieuw). Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld wordt het restant te laten vrij vallen. Doelstelling: Ter dekking van incidentele uitgaven om de verdere professionalisering van de vrijwillige brandweer gestalte te geven. 223

Reserve Maatschappelijke knelpunten Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

492 268 223

Toelichting: Bij de vaststelling van de begroting 2007 is besloten € 1 miljoen euro van het ‘super’ dividend Intergas niet te storten in het vaste kapitaal, maar hiervoor een bestemmingsreserve te vormen. In de raadsvergadering van 1 maart 2007 zijn de criteria bepaald waaraan de inzet van de reserve moet voldoen. In totaal is er, na besluitvorming in maart 2008 over huisvesting scouting, een bedrag beschikbaar gesteld van € 1.495.910 waarvan € 1 miljoen in de reserve is gestort en er in 2009 nog een storting plaatsvindt van € 495.000 ten laste van het vast kapitaal. In 2008 is voor in totaliteit € 138.348 uit de reserve gehaald (onder meer € 62.062 t.b.v scouting Terheijden en € 54.998 t.b.v. biljart Mayboom). Daarnaast is € 130.000 toegevoegd aan de voorziening buitensport t.b.v. het herinrichting velden Ruitersvaart. Doelstelling: Met de inzet van de reserve maatschappelijke knelpunten wordt een bijdrage geleverd aan het oplossen van maatschappelijke knelpunten in de gemeente Drimmelen op het terrein van welzijn, gezondheid, leefbaarheid, cultuur en sport. Reserve tijdelijke inhuur personeel Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

50 38 12 50

Toelichting: Besloten is van de restant claim “knelpuntenpot 2007” deze reserve te vormen. Minimale omvang van deze reserve is € 50.000. Doelstelling: De bestemmingsreserve vormt een buffer om knelpunten in de vaste formatie van de organisatie op enig moment gedurende het jaar op te vangen. In de exploitatie is een zogenaamde knelpuntenpot opgenomen die wordt gevuld door vacaturegelden en aanvullingen als gevolg van langdurige ziekte. De voeding kan op enig moment lager zijn dan het benodigd bedrag. Een negatieve exploitatiepost is niet toegestaan.

186

7.706

Reserve kapitaallasten Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: herschikking res. & vz. rentebijschrijving t.l.v. exploitatie Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

0 7.800 234 432 8.466 760 7.706

Toelichting: Cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is er van diverse andere reserves een bedrag van in totaliteit € 7.799.813 overgeheveld naar de reserve kapitaallasten (nieuw). Dit is tevens de enige bestemmingsreserve waar rente aan wordt toegevoegd (€ 233.994). De vermeerdering t.l.v. de exploitatie heeft voor € 255.000 betrekking op kleedaccommodatie Madese Boys en voor € 177.022 op aankoop begraafplaats Made (bijdrage Grondbedrijf). De vermindering t.l.v. de exploitatie hebben betrekking op: reguliere onttrekkingen (kapitaallasten) € 751.615 en een onttrekking in het kader van “ontwikkeling brede school H.Z.” ad € 8.500 (Najaarsnota). Doelstelling: Gevormd ter dekking van de kapitaallasten van geaccordeerde investeringen met economisch nut. 0

Reserve WMO Huis.verzorging Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

82 82 0

Toelichting: In de raadsvergadering van 8 november 2007 is besloten deze reserve, met resterende rijksgelden, te vormen. Dit jaar is restant bedrag uit 2007 (€ 82.395) in zijn geheel vrij gevallen t.g.v. de exploitatie. Voorgesteld wordt de reserve op te heffen. Doelstelling: De bestemmingsreserve vormt een buffer om knelpunten in de uitvoering van de WMO op te vangen. Vanaf 2007 heeft de gemeente het WMO-onderdeel huishoudelijke verzorging erbij gekregen, evenals de door het Rijk ingeschatte benodigde middelen. Door de gemeenteraad is bij besluitvorming over de begroting 2007 aangegeven dat werkzaamheden binnen de door het Rijk verstrekte middelen zouden moeten worden uitgevoerd, en overschotten beschikbaar zouden moeten blijven voor de WMO huishoudelijke verzorging. 0

Reserve claims voorgaande jaren Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: resultaatbestemming 2007 herschikking res. & vz. Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

0 170 213 383 383 0

Toelichting: Cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (vastgesteld in de raad van 24 januari 2008) is er uit de algemene reserve een bedrag van in totaliteit € 212.942 overgeheveld naar de reserve claims voorgaande jaren (nieuw).

187

Het restant bedrag aan claims voorgaande jaren (2007 en voorgaande jaren, € 382.529) loopt per saldo op nul daar onttrekking heeft plaatsgevonden voor de bestede claims en de niet bestede claims zijn vrijgevallen. Middels de resultaatbestemming wordt gevraagd om voor een deel van deze claims een nieuwe claim te vormen. Doelstelling: Gelden uit voorgaande boekjaren beschikbaar houden voor de voorgenomen activiteiten. 0

Reserve POP Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Saldo per 31.12.2008

0 0

Toelichting: Niet van toepassing. Doelstelling: Gelden beschikbaar houden voor opleidingskosten van het personeel. Jaarlijks wordt 1,8 % van de loonsom opgenomen in de begroting (exploitatie) ten behoeve van opleidingen, cursussen, workshops, seminars e.d. voor het personeel. Dit kunnen individuele cursussen zijn op grond van het POP-gesprek, maar ook organisatiebrede activiteiten. Om o.a. (meerjarig) gemaakte afspraken te kunnen nakomen (kalenderjaar begroting en opleidingsjaar lopen niet synchroon) en het restant in enig jaar beschikbaar te houden voor het personeel is een egalisatiereserve noodzakelijk. Reserves van het grondbedrijf

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de jaarrekening van het Grondbedrijf, welke is opgenomen als bijlage. 4.466

Algemene bedrijfsreserve Grondbedrijf Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: rentebijschrijving Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

5.268 158 5.426 959 4.466

Toelichting: De verminderingen t.g.v. de exploitatie hebben betrekking op: - beleidsmedewerker RO t/m 2010 ; raad d.d. 12-4-2007 (€ 32.692); - personele uitbreiding grondgebied n.a.v. rapport Promess (€ 25.919); - invoering Authentieke basisregistratie BAG vastgoed; prim. begroting 2008 (€ 137.112); - project omgevingsvergunning; prim.begroting 2008 (€ 50.624); - beschikking t.l.v. resultaat algemene reserve grondbedrijf 2008 (verkoop Nieuwstraat 2 Made) ten gunste van voorziening Planon (zie ook voorziening Planon); (€ 126.273); - negatief exploitatieresultaat grondbedrijf 2008 (€ 587.142). Doelstelling: Aan de algemene bedrijfsreserve Grondbedrijf worden de volgende bestemmingen volgens de vastgestelde grondnota 2005 gegeven: • Het waarborgen van de continuïteit van het grondbedrijf; • Het opvangen van financiële tegenvallers in exploitaties; • Het beschikbaar stellen van middelen voor het vormgeven van het faciliterend grondbeleid; • Het opvangen van potentiële risico’s; De algemene reserve maakt deel uit van het weerstandsvermogen van de gemeente.

188

784

Reserve opslag grote werken Grondbedrijf Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: rentebijschrijving t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

508 15 261 784

Toelichting: De vermeerdering van de reserve heeft betrekking op de bijdrage van derden ten behoeve van reserve bovenwijkse voorzieningen (€ 260.407) Op basis van afgesloten exploitatieovereenkomsten ingevolge woningbouwprojecten zijn bedragen geïnd van derden ten behoeve van deze bestemmingsreserve. Doelstelling: Een bijdrage te genereren in de kosten van grote infrastructurele werken die mede het gevolg zijn van gerealiseerde woningbouw. Deze werken hebben een bovenwijks karakter en kunnen dan ook niet uitsluitend ten laste van een bestemmingsplan worden gebracht.

Reserve groenaanleg grondbedrijf Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

386 2 384 386

Toelichting: De vermeerdering van de reserve heeft betrekking op de bijdrage van derden ten behoeve van reserve groenaanleg (€ 384.185) Op basis van afgesloten exploitatieovereenkomsten ingevolge woningbouwprojecten zijn bedragen geïnd van derden ten behoeve van deze bestemmingsreserve. Doelstelling: Het bieden van de mogelijkheid om gekoppeld aan de uitgifte van grond (stedelijke) functies per 2 m een bedrag in deze reserve te storten en dit bedrag in te zetten voor kwaliteitsverbetering in het buitengebied (inclusief kernrandzones).

189

VOORZIENINGEN Het verloop van de voorzieningen in 2008 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: Saldo 31-12-2007

Stelsel wijziging

Nota res. & voorz.

Toevoegingen

Vrijval

Aanwendingen

Saldo 31-12-2008

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's Voorziening wet APPA

740

0

0

125

0

-24

842

Voorziening kunst

55

0

0

1

0

-6

50

Voorziening Streefbaarheid Wijde Biesbosch

44

-44

0

0

0

0

0

Voorziening risico verbonden parijen

43

0

0

0

0

0

43

1.152

Voorzieningen voor onderhoud Voorziening onderhoud gebouwen PLANON Voorzieningen buitensportaccomodaties Voorziening groot onderhoud wegen Voorziening baggerfonds havens Voorziening onderhoud openbare verlichting Voorziening baggeren bebouwd gebied

1.074

0

0

430

0

-352

350

0

0

240

0

-149

440

1.000

0

0

958

0

-815

1.143

500

0

0

65

0

0

565

68

0

0

102

0

-135

35

400

0

0

0

0

-100

300

Egalisatievoorzieningen Egalisatievoorziening reiniging

505

0

-505

0

0

0

0

Egalisatievoorziening riolering

1.300

0

-1.300

0

0

0

0

Egalisatievoorziening hondenoverlastbestrijding

29

0

-29

0

0

0

0

131

0

0

-1

0

0

130

78

-78

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

276

0

0

0

0

0

276

Voorziening mat. instandhouding openbare school

130

0

0

18

0

-41

108

Voorziening schoolbudget openbare scholen

122

0

0

34

0

-25

130

309

-309

0

0

0

0

0

84

0

0

38

0

-16

106

0

0

0

32

0

0

32

7.237

-431

-1.834

2.044

0

-1.664

5.352

Egalisatievoorziening inkomensdeel WWB Egalisatievoorziening inburgering Egalisatievoorziening begraafplaatsen Voorziening nazorg stortplaats Zevenbergen

Onderwijs

Rijksgelden Voorziening WWB werkdeel Voorziening rijksgelden voortijdige schoolverlaters Voorziening brede school Hooge Zwaluwe Totaal voorzieningen

Van het totaalverloop van de voorzieningen kan het volgende overzicht worden gegeven (bedragen x € 1.000): Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af:

stelselwijziging herschikking res. & vz. t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

7.237 2.043 9.280 431 1.834 1.664 5.352

Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor: • verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is doch redelijkerwijs te schatten en bestaande risico’s op balansdatum terzake van verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is • kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt maar de oorsprong hebben in het begrotingsjaar of een eerder begrotingsjaar en de voorziening strekt tot kostenegalisatie • Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moet worden. Alle voorzieningen zijn voor de daarvoor bestemde doelen in zijn geheel beklemd.

190

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Voor een verdere specificatie wordt verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen die als een aparte bijlage is opgenomen in de jaarrekening 2008.

842

Voorziening wet APPA Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

740 125 865 23 842

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft: de jaarlijks vastgestelde storting en rentebijschrijving vanuit de exploitatie (€ 125.287) o.b.v. de jaarlijkse actuariële berekeningen. De aanwending betreft de pensioenkosten van een tweetal oud wethouders. Doelstelling: Toereikende voorziening aanleggen voor pensioenrechten van de wethouders als gevolg van de sinds 2001 gestelde verplichting in de Wet APPA. De financiële gevolgen van de waardeoverdracht van pensioenen van wethouders te waarborgen. 50

Voorziening kunst Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie 56 Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

55 1 6 50

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft de jaarlijks vastgestelde storting (€ 1.449) vanuit de exploitatie De vermindering van de voorziening betreft met name kosten voor herstel en reparatie aan kunstwerken in de openbare ruimte (€ 6.405) Doelstelling: Deze voorziening is bestemd voor het opknappen van kunstwerken in de openbare ruimte van de gemeente Drimmelen. Hiervoor is door Stichting Kunstkring Drimmelen een onderhoudplan opgesteld. 0

Voorziening Streefbaarheid Wijde Biesbosch Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: stelselwijziging Saldo per 31.12.2008

44 44 0

Toelichting: In het kader van de BBV (Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten: artikel 44) is in het verleden een voorziening opgenomen voor de ontvangen gelden ten behoeve van het project de Wijde Biesbosch. Echter op basis van de huidige voorschriften (artikel 49: voorschotbedragen) dient dit als vooruitontvangen bedrag te worden opgenomen in de balans (stelselwijziging). Dit is gemeld in de eerste bestuursrapportage van 2008. Doelstelling: De kosten ten behoeve van het revitaliseringproces in het cluster Wijde Biesbosch te kunnen bekostigen.

191

43

Voorziening risico verbonden partijen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Saldo per 31.12.2008

43 43

Toelichting: Niet van toepassing. Doelstelling: Deze voorziening heeft tot doel aanwijsbare financiële risico's af te dekken welke de gemeente loopt door deelname aan gemeenschappelijke regelingen en andere verbonden partijen. Onderhoudsegalisatievoorzieningen Deze voorzieningen worden gevormd door een zestal onderhoudsvoorzieningen en een zestal egalisatievoorzieningen. Voorzieningen onderhoud Tot deze voorzieningen behoren: • Voorziening onderhoud gebouwen PLANON • Voorziening buitensportaccommodaties • Voorziening groot onderhoud wegen • Voorziening baggerfonds havens • Voorziening onderhoud openbare verlichting • Voorziening baggeren bebouwd gebied

Voorziening onderhoud gebouwen Planon Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

1.152 1.074 430 1.504 352 1.152

Toelichting: Zie voor verdere toelichting in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. Vermeldenswaardig is nog dat de extra dotatie in 2007 uit de reserve maatschappelijke knelpunten van in totaal € 255.000 (Schietberg) dit jaar weer is teruggedraaid (reserve kapitaallasten). Tevens heeft er een extra dotatie plaatsgevonden vanwege de verkoop van het pand Nieuwstraat 2 te Made voor een bedrag van € 126.273 (besluit kadernota 2009, beleidsplan Gebouwenbeheer). Doelstelling: Deze voorziening is via het gebouwenbeheersysteem, planon, erop gericht het onderhoud van de gemeentelijke eigendommen te waarborgen op een situatie waarbij sprake is van een normaal onderhoudscyclus en waarbij achterstallig onderhoud wordt voorkomen. 440

Voorz groot onderhoud buitensportaccommodaties Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

350 240 150 440

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft de jaarlijkse vastgestelde geïndexeerde storting vanuit de exploitatie (primair, € 105.310). Tevens hebben dit jaar ook extra bijdragen vanuit de exploitatie plaatsgevonden (o.a. € 130.000 vervroegde uitvoering Buspo) en heeft de actualisatie geleid tot een aanpassing van de indexering (€ 4.197). Deze wijziging waren onderdeel van de Voorjaarsnota 2008.

192

De vermindering van de voorziening betreft diverse uitgaven ten behoeve van buitensportaccommodaties (€ 149.465). Voor een meer uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. Doelstelling: Deze voorziening is bedoeld voor het kunnen plegen van vervangingsinvesteringen en het uitvoeren van cyclisch groot onderhoud aan de primaire buitensportaccommodaties. 1.143

Voorziening groot onderhoud wegen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

1.000 958 1.958 815 1.143

Toelichting: Naast de jaarlijks vastgestelde storting t.l.v. de exploitatie (voor 2008 bepaalt op € 833.576) zijn ook een tweetal in 2008 ontvangen subsidies (in totaliteit € 112.600) en bijdragen derden (in totaliteit € 12.280) via de exploitatie in de voorziening gestort. De vermindering van de voorziening betreft uitvoering groot onderhoud gemeentelijke wegen n.a.v. de jaarlijkse inspectie van deze wegen (€ 814.638). Doelstelling: Deze voorziening is bedoeld voor het uitvoeren van groot onderhoud aan de gemeentelijke wegen met asfalt- en elementenverhardingen, zowel binnen als buiten de kom. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een zgn. wegenbeheersplan (referentieperiode 5 jaar) 565

Voorziening baggerfonds havens Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

500 65 565

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie betreft de jaarlijks vastgestelde geïndexeerde storting t.l.v. de exploitatie (€ 65.456). Doelstelling: De gemeentelijke havens, die door aanslibbing in hun functionaliteit worden aangetast, uit te kunnen baggeren. Dit betreft de havens die in gemeentelijk bezit zijn te weten: oude haven Drimmelen, industriehaven Drimmelen, jachthaven Terheijden en de jachthaven Lage Zwaluwe. Voorziening onderhoud openbare verlichting Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

35 68 102 135 35

Toelichting: De vermeerdering t.l.v. de exploitatie betreft de middels de begroting 2008 jaarlijks vastgestelde storting t.l.v. de exploitatie (€ 102.010). De vermindering van de voorziening betreft diverse uitgaven ten behoeve van vervanging lichtmasten (€ 135.215). In 2008 is een beleidsplan Openbare Verlichting opgesteld (in februari 2009 door de raad vastgesteld) voor het in beeld brengen van de juiste omvang en onderhoudstoestand c.q. mogelijkheden / besparingen vervanging van armaturen, en eventuele omschakeling wit / geel licht.

193

Doelstelling: Deze voorziening is bedoeld voor vervangen van lichtmasten en armaturen. 300

Voorziening baggeren bebouwd gebied Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: t.g.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

400 100 300

Toelichting: Vanaf 2008 mogen in het kader van de nieuwe water wetgeving, kosten van baggeren stedelijk water worden toegerekend aan riolering. Doordat er in 2007 al diverse toezeggingen zijn gedaan (met name in Zwaluwe) is er veiligheidshalve voor gekozen € 400.000 in de voorziening te laten staan. In 2008 is er voor in totaliteit € 100.335 uitgegeven. Doelstelling: Het baggeren van functioneel stedelijk water binnen de bebouwde kom. Egalisatievoorzieningen Deze voorzieningen worden gevormd door een zestal egalisatievoorzieningen.

Egalisatievoorziening reiniging Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

0 505 505 0

Toelichting: Met ingang van 1 januari 2008 wordt de egalisatievoorziening reiniging, cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve gezien. Doelstelling: De voorziening dient voor de opvang van tussentijdse schommelingen in het uitgavenpatroon voor de afvalstoffen tussen de primitieve begroting en de werkelijke exploitatie. Het tarief is voor 100% kostendekkend. Op deze voorziening ligt een jaarlijkse beklemming van ongeveer € 90.000 inzake het leasecontract minicontainers over de periode 2003 tot en met 2012.

Egalisatievoorziening riolering Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

0 1.300 1.300 0

Toelichting: Met ingang van 1 januari 2008 wordt de egalisatievoorziening riolering, cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve gezien. Doelstelling: De voorziening dient ter egalisering van tekorten en overschotten van de lopende exploitatie ten einde stabiliteit in het te heffen rioolrecht te realiseren.

194

0

Egalisatievoorziening hondenoverlastbestrijding Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: herschikking res. & vz. Saldo per 31.12.2008

29 29 0

Toelichting: Met ingang van 1 januari 2008 wordt de egalisatievoorziening hondenoverlastbestrijding, cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve gezien. Doelstelling: De voorziening dient ter egalisering van tekorten en overschotten op de exploitatie hondenoverlast bestrijding. Egalisatievoorziening Inkomensdeel WWB Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

130 131 -/- 1 130

Toelichting: De mutaties van de voorziening betreffen een vrijval van de voorziening mede a.g.v. het overschrijden van de maximale omvang van de voorziening (-/- € 11.187). Tevens was de rijksvergoeding € 10.652 hoger dan de kosten. Dit verschil is toegevoegd aan de voorziening. Doelstelling: Het opvangen van het eigen risico lumpsumvergoeding WWB inkomensdeel. Het eigen risico bedraagt 10% van de WWB lumpsum voor de bijstandsuitgaven 65- en 65+ verhoogd met 15% van de lumpsum van de IOAW, IOAZ en Bbz 2004. 0

Egalisatievoorziening inburgering Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: stelselwijziging Saldo per 31.12.2008

78 78 0

Toelichting: Als gevolg van een zgn. “stelselwijziging” (wijziging voorschriften) worden deze gelden, met ingang van 2008, op andere wijze in de administratie verwerkt. Doelstelling: Deze voorziening zorgt ervoor dat de rijksinkomsten in het juiste jaar worden verantwoord en de terugbetaling van subsidies geen financiële gevolgen heeft in het jaar van afrekening. Egalisatievoorziening begraafplaatsen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Saldo per 31.12.2008

0 0 0

Toelichting: Met ingang van 1 januari 2008 wordt de egalisatievoorziening begraafplaatsen, cfm. de nota reserves en voorzieningen 2007 (n.b.: vastgesteld in de raad van 24 januari 2008), als een bestemmingsreserve gezien. Doelstelling: De egalisatievoorziening begraafplaatsen vormt een voorziening om ervoor te zorgen dat de begraafplaatsen voor 100% kostendekkendheid in de exploitatie opgenomen kunnen worden.

195

276

Voorziening nazorg stortplaats Zevenbergen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Saldo per 31.12.2008

276 276

Toelichting: Niet van toepassing Doelstelling: In verband met de financiële onzekerheden rond de definitieve vaststelling door het College van G.S. van het doelvermogen voor de nazorg van de stortplaats Zevenbergen is besloten deze voorziening in stand te houden totdat volledig zeker is dat de bedragen ten gunste van de gemeente komen en derhalve nog niet te laten vrijvallen naar de egalisatiereserve Reiniging. Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting

Deze voorzieningen worden gevormd door: • Onderwijsgelden • Rijksgelden Voorzieningen onderwijs De voorzieningen onderwijs zijn gevormd door nog niet bestede rijksgelden voor specifieke doeleinden.

108

Voorz materiële instandhouding openbare scholen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

130 18 148 40 108

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft: naast exploitatieoverschotten Klaverblad (€ 2.324) en Windhoek (€ 3.043), correctie van een tweetal nog te betalen bedragen (2006 en 2007, in totaliteit € 12.696, betreffende geïndiceerde leerling). De vermindering van de voorziening betreft diverse uitgaven voor ’t Klaverblad en De Windhoek (in totaliteit, € 40.531) Doelstelling: De voorziening is bedoeld voor niet-jaarlijkse uitgaven zoals klein onderhoud, schilderwerk, vervanging vloerbedekking, vervanging lesmethoden etc van de beide vestigingen van de openbare school. In onze gemeente hebben we twee vestigingen van de openbare school te weten: ’t Klaverblad en De Windhoek.

196

130

Voorziening schoolbudget openbare scholen Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

122 33 155 25 130

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft een correctie van oude nog te betalen bedragen (in totaliteit € 33.757). De vermindering van de voorziening betreft exploitatietekort: O&O-gelden (€ 25.153). Doelstelling: De uitgaven ten behoeve van diverse onderdelen die in het budget personeels- en arbeidsmarktbeleid (schoolbudget) zijn opgenomen te kunnen dekken. Voorzieningen rijksgelden De voorzieningen rijksgelden zijn gevormd door nog niet bestede rijksgelden voor specifieke doeleinden. Als deze gelden niet besteed worden, geldt een terugbetalingsregeling aan het Rijk.

0

Voorziening WWB – werkdeel Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Af: stelselwijziging Saldo per 31.12.2008

309 309 0

Toelichting: Als gevolg van een zgn. “stelselwijziging” (wijziging voorschriften) worden deze gelden, met ingang van 2008, op andere wijze in de administratie verwerkt. Het deel dat in 2008 terugbetaald wordt, is verantwoord onder de overlopende passiva evenals het deel dat besteed mag worden in 2009. Doelstelling: Het budget werkdeel WWB (reïntegratiegelden) wat nog niet besteed is in het jaar wordt in deze voorziening gestort. Het overschot op het werkdeel WWB-fonds kan niet ingezet worden voor het inkomensdeel (lees uitkeringen). Het overschot kan wel besteed worden voor reïntegratie volgende jaren en moet indien dit niet gebeurt “getrapt” worden terugbetaald aan het ministerie. Het betreft de loonkosten oud Wiw en oud ID incl. verwervingskosten; uitvoeringskosten en kosten voor integratietrajecten, scholing en activering Wiw (incl. Nuggers en Anw-ers en REA). 106

Voorziening rijksgelden voortijdige schoolverlaters Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Af: aanwending Saldo per 31.12.2008

84 38 122 16 106

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft: • ontvangst van gemeente Breda inzake bijdrage RMC-gelden en kwalificatieplicht 2008 (€ 33.236) • ontvangst van het regionaal samenwerkingsverband Breda inzake een bijdrage schoolmaatschappelijk werk (€ 5.000). De vermindering van deze voorziening betreft: • gemaakte kosten vanuit de ambtelijke organisatie (uren maatschappelijke aangelegenheden, in totaliteit € 16.034)

197

Doelstelling: Gelden zijn bestemd voor het voorkomen en bestrijden van vroegtijdig schoolverlaten. De ontvangen en niet bestede rijksgelden voor de bestrijding van voortijdig schoolverlaten beschikbaar te houden. 32

Voorziening “Bos” gelden Verloopoverzicht: Saldo per 01.01.2008 Bij: t.l.v. exploitatie Saldo per 31.12.2008

0 32 32

Toelichting: De vermeerdering van de voorziening betreft de storting van het restant bedrag aan “Bos” gelden 2008 in de voorziening (per saldo € 31.930). Daar er geen terugbetalingsverplichting is, worden deze bedragen toegevoegd aan de voorziening en niet als overlopende passiva opgenomen. Doelstelling: Deze voorziening heeft tot doel om de ter beschikking gestelde “Bos”gelden te kunnen besteden binnen de periode waarop de subsidie betrekking heeft. VASTE SCHULDEN MET EEN RENTETYPISCHE LOOPTIJD VAN EEN JAAR OF LANGER

Onder de vaste passiva behoren de vaste schulden met een rentetypische looptijd van een jaar of langer. Op deze post worden de geldleningen die zijn afgesloten ter financiering van de gemeentelijk activiteiten verantwoord, alsmede de waarborgsommen. De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Boekwaarde 31-12-2008


0

Obligatieleningen Onderhandse leningen van: binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstell binnenlandse banken en overige financiële instell binnenlandse bedrijven overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenk

0 6.104 0 0 0 0

4.965

4.965

Totaal

6.104

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het boekjaar. Saldo 1-1-2008

Vermeerderingen

Onderhandse leningen Waarborgsommen

6.104 0

-

Totaal

6.104

-

Aflossingen

1.139 1.139

De totale rentelast voor het boekjaar met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 252.604,31

198

Saldo 31-12-2008

4.965 0 4.965

VLOTTENDE PASSIVA

Onder de vlottende passiva behoren de netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan een jaar en de overlopende passiva. Deze zijn als volgt opgenomen: Boekwaarde 31-12-2008


Schulden korter dan een jaar Overlopende passiva

3.852 1.928

2.512 1.795

Totaal

5.779

4.307

Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan een jaar De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden: Boekwaarde 31-12-2008


Kasgeldleningen Overige schulden

0 3.852

0 2.512

Totaal

3.852

2.512

De specificatie van de post overige schulden is als volgt: Boekwaarde 31-12-2008

Crediteuren Verstrekte uitkeringen e.d. sociale zaken W.V.G. Kruisposten overige

Totaal


3.569 4 10 262 7 3.852

2.428 0 82 2 2.512

De post kruisposten is t.o.v. 2007 sterk toegenomen met name (€ 261.950) a.g.v. verantwoording van door te betalen middelen welke van het ministerie van VROM zijn ontvangen. Op dit moment zijn deze reeds doorbetaald. De overlopende passiva bestaan uit de volgende onderdelen: Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2008

31-12-2007

Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen

1.452 476

1.484 311

Totaal

1.928

1.795

199

De onderverdeling van de in de balans opgenomen Vooruitontvangen bedragen (art 49. lid b) is als volgt: Saldo

Ontvangsten

Uitgaven

1-1-2008

Overig vooruitontvangen Art 49 lid 2: Cultuureducatie Randvoorzieningen Geindiceerde leerlingen WWB-werkdeel Brede doeluitkering Jeugd Trekkingsrecht Openbaar vervoer investeringsfonds Totaal

607,31 294.837,70 295.445,01

Saldo 31-12-2008

19.183,01 2.026,49 1.357,00 13.357,66 7.435,55 50.550,00 94.583,88 188.493,59

1.378,00 6.463,29 7.841,29

19.183,01 2.026,49 586,31 6.894,37 302.273,25 50.550,00 94.583,88 476.097,31

Deze vooruitontvangen bedragen art 49 lid 2 betreffen de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. Deze werden in 2007 nog verantwoord als voorzieningen. Deze stelselwijzing is hierom in de beginbalans gecorrigeerd. WAARBORGEN EN GARANTIES

Het bij de balans vermelde bedrag voor verstrekte gewaarborgde geldleningen kan als volgt naar de diverse aard van instellingen gespecificeerd worden:

Stg de Wijngaard Woningstichting Volksbelang Diverse overige woningstichtingen Exploitatiemij. Jachthaven Diverse sportverenigingen

Totaal

Oorspronkelijk

Percentage

Restant begin

Restant eind

bedrag

borgstelling

jaar 2008

jaar 2008

3.317 6.255 2.503 11.185 232 23.492

100% 100% 100% 100% 100%

1.658 5.945 2.241 10.555 131 20.530

1.488 5.279 2.182 10.069 121 19.139

Het bij de balans vermelde bedrag voor verstrekte garanties (als achtervang bij de W.S.W.) kan als volgt naar de diverse aard van instellingen gespecificeerd worden:

Woningstichting Volksbelang (19 ) Woningstichting Goed Wonen (20) WSG Geertruidenberg (11) Woonzorg Nederland (2)

Totaal

Oorspronkelijk

Percentage

Restant begin

Restant eind

bedrag

borgstelling

jaar 2008

jaar 2008

64.170 17.681 58.975 1.363 142.189

100% 100% 100% 100%

48.869 11.567 27.394 578 88.408

62.688 14.396 42.854 471 120.409

Met een garantie van het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) kunnen corporaties voordelige leningen afsluiten op de kapitaalmarkt. Het WSW is namelijk de hoogste rating toegekend (AAA) door zowel Standard & Poor’s als Moody’s Investors Service. Gemeenten hebben hierbij een achtervangpositie. Zij vormen samen met het Rijk de tertiaire zekerheid in de zekerheidsstructuur van het WSW. In het kort; corporaties kunnen zich aansluiten bij het WSW, waardoor zij tegen zo laag mogelijke kosten en zo gunstig mogelijke condities toegang hebben tot de kapitaalmarkt. De primaire zekerheid wordt gevormd door het eigen vermogen van de aangesloten corporaties. De secundaire zekerheid wordt gevormd door het vermogen van het WSW. Het totale garantiefonds van het WSW bedraagt medio 2007 €2,6 miljard. De tertiaire zekerheid wordt dus gevormd door Rijk en gemeenten samen. Indien noodzakelijk moeten Rijk en gemeenten op verzoek van het WSW een renteloze lening verstrekken. Bij ieder verzoek voor een lening door een corporatie trekt het WSW de financiële positie van de corporatie na en verleent de lening slechts indien het vermogen van de corporatie voldoende dekking biedt. Daarnaast worden alle corporaties jaarlijks door het WSW, in samenwerking met het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), gescreend. Het CFV voert namens het ministerie de financiële controle op corporaties.

200

Bijlage stelselwijziging Bij besluit van 10 juli 2007 tot wijziging van het Besluit begroting en verantwoording Provincies e en gemeente is artikel 44, 2 lid gewijzigd.Deze wijziging heeft tot gevolg dat de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren niet meer tot de voorzieningen worden gerekend. Als gevolg van deze wijziging is de beginbalans per 1 januari 2008 op de volgende wijze aangepast.

BalansRekening 96600 96700

961006

Omschrijving

Voorzieningen voor onderhoud Egalisatievoorzieningen Onderhoudsegalisatievoorzieningen Af: Egalisatievoorz. Inburgering Balans per 1-1-2008

96800 96900

964028

248000

141000

3.390.541,11 2.318.561,02 5.709.102,13 77.507,33 5.631.594,80

Voorzieningen Onderwijs Voorzieningen rijksgelden

252.242,75 393.249,97 645.492,72

Af: Voorziening WWB-Werkdeel

309.178,70

Balans per 1-1-2008

336.314,02

Vooruit ontvangen WWB-werkdeel

0

Bij: Van 964028 Voorz.WWB-werkdeel

294.837,70

Balans per 1-1-2008

294.837,70

Saldo per 31 december 2007 Bij: 964028 NTB WWB-Werkdeel Bij: 961006 Egalisatievoorz.Inburgering Balans per 1-1-2008

141100

Bedrag

1.391.712,36 14.341,00 77.507,33 1.483.560,69

Vooruitontvangen bedragen

16301,65

Balans per 1-1-2008

16.301,65

Totaal overlopende passiva

1.794.700,04

201

Bijlage SISA

202

OCW

11B Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 (APCB)

Bekostigingsbesluit cultuuruitingen art 41 en 45 Ministeriële Regeling uitkeringen cultuurbereik 2005-2008

Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)

VROM

Wet Educatie Beroepsonderwijs niet Wet Educatie Beroepsonderwijs G-31 Uitvoeringsbesluit WEB

23B Externe veiligheid

Subsidieregeling programmafinanciering Externe Veiligheid (EV)-beleid en andere overheden 2006-2010.

Gemeenten, niet G-31 en gem.reg.

Gemeenten (SiSa tussen medeover-heden)

2008

In euro's

2008

In euro’s

Jaarlijks

Teruggevorderd bedrag van ROC's over jaar t -1 terug te betalen aan het rijk (kolom 12) mee te nemen naar t+1 (kolom 14)

In euro's

Jaarlijks

In %

Jaarlijks

In euro’s

Jaarlijks

In euro's

Jaarlijks

0 =niet 1 =wel (selecteer uit lijst)

Na afronding project

0

0

0 =niet 1 =wel (selecteer uit lijst)


1

1


0

Besteed bedrag t.l.v. EV t/m jaar t Subsidieregeling aanpak zwerfafval

Besluit milieusubsidies

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

1

% budget t.b.v. in dienst nemen vast personeel EV.

1 1365611/1398725 28

Realisatie (5)

In euro's

Onbestede middelen van ontvangen provinciale middelen Lasten van educatie o.g.v. afgesloten overeenkomst(en) met één of meerdere roc’s

Hieronder per beschikkingsnummer invullen t/m jaar t.

Provinciale beschikkingen

VROM

Afspraak (4)

Hieronder per beschikkingsnummer invullen. 1 1275208/1295055

14

Frequentie (jaarrekening) (B)

APCB: eigen matchingsbijdrage gemeente t/m jaar t (kolom 11) Afgerond: Niet=0 Wel=1 (kolom5)


OCW

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement

SiSa 2008 Bijlage Verantwoordingsinformatie: indicatoren 1-79

Gemeenten, samenwerkingsverband van gemeenten

25,57%

Totaal gemaakte subsidiabele kosten in jaar t. Hieronder per beschikkingsnummer invullen. 1 ZAB07012 Andere subsidies van het Rijk of de Europese Commissie Hieronder per beschikkingsnummer invullen. 10 Basisproject: Plan van aanpak bestuurlijk vastgesteld? Hieronder per beschikkingsnummer invullen. 1 ZAB07012 Plusproject/ proeftuinproject: Projectevaluatie uitgevoerd? Hieronder per beschikkingsnummer invullen: 10

WWI

WWI

34

35

Inburgering (oude stelsel)

Inburgering (nieuwe stelsel)

Wet inburgering nieuwkomers (Win)

Wet inburgering Besluit inburgering Regeling vrijwillige inburgering niet-G31 2007

Gemeenten niet G-31

Gemeenten niet G-31 en gem. reg.

0 =niet 1 =wel (selecteer uit lijst) In 2006 afgegeven beschikkingen voor In aantallen inburgeringsprogramma's aan nieuwkomers in de zin van de Win.

0

2008

11

In aantallen In 2006, 2007 en 2008 afgegeven verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win die betrekking hebben op beschikkingen die in 2006 zijn afgegeven.

2008

11

In aantallen

2011

In aantallen Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

2011

In aantallen

2011

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige In aantallen inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

2011

Inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het In aantallen besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr.2007/11, voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 (gepardonneerden).

2011

Inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het In aantallen besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr.2007/11, voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inbugeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen (gepardonneerden).

2011

In 2008 bekend gemaakte In aantallen handhavingsbeschikkingen en verstrekte kennisgevingen aan inburgeringsplichtigen.

2008

1

Geestelijk bedienaren voor wie in 2008 een In aantallen inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

2008

0

Geestelijk bedienaren die in 2008 hebben In aantallen deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

2008

0

Geestelijk bedienaren die in 2008 hebben deelgenomen aan het aanvullend praktijkdeel van het inburgeringsexamen.

In aantallen

2008

0

In 2007 afgegeven beschikkingen voor In aantallen inburgeringsprogramma’s aan nieuwkomers in de zin van de Win.

2008

0

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een inburgeringsvoorziening is vastgesteld

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

Pagina 1 van 4

0

WWI

43C Investering stedelijke vernieuwing (ISV)

Wet Stedelijke Vernieuwing

Project-gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)


In 2007 en 2008 afgegeven verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win die betrekking hebben op beschikkingen die in 2007 zijn afgegeven.

In aantallen

2008

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een duale inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

In aantallen

2011

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een taalkennisvoorziening is vastgesteld.

In aantallen

2011

In euro's

Jaarlijks

In aantallen

na afronding van het project

In euro's

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)


Nummer

Departement


0

Verplichtingen opgelegd door provincie: Bedrag voor stedelijke vernieuwing verkregen van provincies, tot en met 2008 Investeringsbudget (kolom 4) Afgerond: Niet=0 Wel=1 (kolom5) Besteed bedrag t.l.v. provinciale/Wgr middelen (kolom 10) Cofinanciering (kolom 11) Correcties (kolom 14) Hieronder per beschikking invullen:

1 1225752/1290024

€ 188.000

0

0

0

Activiteiten stedelijke vernieuwing Hieronder per beschikkingsnummer invullen: 10 VenW

49B Brede doeluitkering verkeer en vervoer

Wet BDU Verkeer en Vervoer, art Gemeenten (SiSa tussen 10 medeoverheden)

Besteed bedrag t/m jaar t (kolom 10 en 11) Afgerond: Niet=0 Wel=1 (kolom5)

Provinciale beschikkingen Hieronder per beschikking invullen.

1 B-W-125-08 SZW

SZW

55

57

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Wet Werk en Bijstand (WWB)

Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw)

Wet Werk en Bijstand

Gemeenten

Gemeenten

(inkomensdeel)


Wet Werk en Bijstand

Gemeenten

(werkdeel)

SZW

58

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten gedeeltelijk arbeidsongeschikte en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) werkloze werknemers (IOAW), art 54

SZW

59

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten gedeeltelijk arbeidsongeschikte en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) gewezen zelfstandigen (IOAZ), art 54

SZW

61

Bijstandverlening Zelfstandigen

Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen 2004 art 54

VWS

69

Regeling Buurt, Onderwijs en Sport (BOS)

Tijdelijke stimuleringsregeling buurt, onderwijs en sport

Provincies en gemeenten

JenG

77

Invoering Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)

Tijdelijke regeling CJG

Gemeenten

Jaarlijks

1

Het totaal aantal geïndiceerde inwoners van In aantallen uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat én beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2008.

Jaarlijks

117,75

Het totaal aantal inwoners dat is In arbeidsjaren uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren.

Jaarlijks

6,07

Het totaal aantal gerealiseerde In arbeidsjaren arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren

Jaarlijks

95,61

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid In arbeidsjaren werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren.

Jaarlijks

2,07

Totaal uitgaven inkomensdeel categorie 65 In euro's kasstelsel jr en ouder Totaal uitgaven inkomensdeel categorie In euro's kasstelsel jonger dan 65 jaar Totaal ontvangsten (niet-rijk) van derden In euro's kasstelsel inkomensdeel categorie 65 jr en ouder

Jaarlijks

Jaarlijks

€ 178

Totaal ontvangsten (niet-rijk) inkomensdeel In euro's kasstelsel categorie jonger dan 65 jaar

Jaarlijks

€ 171.970

Meeneemregeling: overheveling overschot/tekort van 2007 naar 2008 Meeneemregeling: overheveling overschot/tekort van 2008 naar 2009 Totaal uitgaven werkdeel Omvang van het in 2007 uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld.

2008

In euro’s kasstelsel (bij tekort een negatief bedrag invullen) In euro’s kasstelsel (bij tekort een negatief bedrag invullen) In euro's kasstelsel In euro's

Jaarlijks

2008 Jaarlijks 2008

Omvang van het in 2008 uitgegeven bedrag In euro's waarvan de rechtmatigheid nog niet kan worden vastgesteld.

2008

Totaal ontvangsten (niet-rijk) werkdeel Terug te betalen aan rijk Uitgaven IOAW

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks

€ 21.988

Ontvangsten IOAW (niet-rijk) Uitgaven IOAZ

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel

Jaarlijks Jaarlijks

€0

Ontvangsten IOAZ (niet-rijk) Uitvoeringskosten IOAZ

In euro's kasstelsel In euro’s kasstelsel

Jaarlijks Jaarlijks

€0

Totaal uitgaven uitkeringen Bbz 2004 (excl. In euro's kasstelsel Bob) Totaal uitgaven kapitaal-verstrekking Bbz In euro's kasstelsel 2004 Totaal ontvangsten uitkeringen Bbz (excl. In euro's kasstelsel Bob) (excl. rijk) Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking Bbz In euro's kasstelsel (excl. rijk) Totaal uitvoeringskosten Bbz 2004 (excl. In euro's kasstelsel Bob) Totaal uitgaven uitkeringen Bob In euro's kasstelsel Totaal ontvangsten Bob (excl. rijk) In euro's kasstelsel Totaal uitvoeringskosten Bob In euro's kasstelsel Verklaring van gemeente waaruit blijkt dat 0 = niet de activiteiten waarvoor de uitkering is 1 = gedeeltelijk verstrekt zijn uitgevoerd 2 = volledig

Jaarlijks

Besteed bedrag in jaar t aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.

Pagina 2 van 4

In euro’s

Jaarlijks Jaarlijks

€ 262

Jaarlijks

€ 73.839

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Eenmalig na afronding

Jaarlijks

€0 1

OCW

Aard Controle (16)

Toelichting afwijking (15)

Overige (14)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)


Nummer

Departement


11B Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 (APCB)

€ 23.971

R € 17

OCW

14

Wet Educatie Beroepsonderwijs niet G-31

R R

€ 539.313

€0

VROM

€0

R

23B Externe veiligheid

D2 € 10.226 VROM

28

R

Subsidieregeling aanpak zwerfafval

€ 11.175

R

R

D1

D1 WWI

34

D1

Inburgering (oude stelsel)

D1

WWI

35

D1

Inburgering (nieuwe stelsel)

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

Pagina 3 van 4

Aard Controle (16)

Toelichting afwijking (15)

Overige (14)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)


Nummer

Departement


D1

D1

D1

WWI

43C Investering stedelijke vernieuwing (ISV)

€0

€0

€0

D1: aantallen R ’ D1: aantallen R:euro’s

0 VenW

€ 40.705 SZW

D1

49B Brede doeluitkering verkeer en vervoer

55

€0

R

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

R

R

R

R

SZW

57

Wet Werk en Bijstand (WWB) (inkomensdeel)

€ 47.397

Nvt

€ 1.204.282

Nvt Nvt

Nvt


€ 294.838

R

(werkdeel)

€ 302.273

R

€0

R R

€0

R

€ 377.714

SZW

58

Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

€ 107.645

R R R

SZW

59

Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

€ 97.484

R R

€ 450

R R

€ 2.653

R

€ 28.121

R

€ 39.871

SZW

61

Bijstandverlening Zelfstandigen

R R € 1.366

R

€0

R R R R

€0 VWS

69

Regeling Buurt, Onderwijs en Sport (BOS)

JenG

77

Invoering Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)

0

€ 324.755

R

Pagina 4 van 4

BIJLAGE ACCOUNTANTSVERKLARING

207

Aan de gemeenteraad van de gemeente Drimmelen T.a.v. mevrouw mr. M.J.N. Schetters-Schuurbiers Postbus 19 4920 AA DRIMMELEN

Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de jaarrekening 2008 van gemeente Drimmelen, bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de programmarekening over 2008 met de toelichtingen, gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Drimmelen is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven, en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting, en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante weten regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 213, lid 2 van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de weten regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de gemeente. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid

208

van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het college van burgemeester en wethouders van de gemeente heeft gemaakt, een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening, alsmede een evaluatie van het normenkader voor echtmatigheid zoals vastgesteld door de gemeenteraad op 26 maart 2009. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. Deze goedkeuringstolerantie is door de gemeenteraad bij raadsbesluit van 26 maart 2009 vastgesteld. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van Drimmelen een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2008 als van de activa en passiva per 31 december 2008 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen.

Verklaring betreffende regelgevende instanties

andere

wettelijke

voorschriften

en/of

voorschriften

van

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 213, lid 3 onder d Gemeentewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Breda, 26 mei 2009 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: drs. W. Veldhuis RA

209

210

CONCEPT Jaarstukken 2008 Gemeente Drimmelen

Recommend Documents