Kerngezond Drimmelen. Lokaal gezondheidsbeleid gemeente Drimmelen : concept Datum : 4 december 2012 Samengesteld door : Jaap Zonneveld

Lokaal gezondheidsbeleid gemeente Drimmelen 2013 - 2016

‘Kerngezond Drimmelen’

Versie

Datum Samengesteld door

: : :

concept 4 december 2012 Jaap Zonneveld

Kerngezond Drimmelen pagina 2 van 40

Inhoudsopgave 1.

Voorwoord .................................................................................................................... 3

2.

Inleiding ........................................................................................................................ 4 2.1 Publieke Gezondheid ........................................................................................... 4 2.2 Wettelijke taken .................................................................................................... 5

3.

Terugblik nota gezondheidsbeleid 2008 - 2012 .......................................................... 7

4.

Relatie met andere beleidsterreinen .......................................................................... 13

5.

Landelijke ontwikkelingen, lokale gezondheidscijfers, inbreng van organisaties en instellingen ........................................................................................................... 17 5.1.Landelijke ontwikkelingen.................................................................................. 17 5.2.Hoe gezond is Drimmelen? ............................................................................... 18 5.3. Interactieve bijeenkomst lokaal gezondheidsbeleid ...................................... 21

6.

Gezondheidsbeleid ................................................................................................... 23 6. 1. Algemene doelstelling gemeentelijk gezondheidsbeleid ............................. 23 6. 2. Visie op gezondheid ........................................................................................ 23 6. 3. Algemene uitgangspunten................................................................................. 23 6. 4. Prioriteiten 2013 - 2016...................................................................................... 24

7.

Doelstellingen, resulaten en acties ............................................................................ 25 7.1. Prenatale voorlichting ....................................................................................... 25 7.2. Jeugdgezondheidszorg..................................................................................... 26 7.3. Tegengaan van roken, overmatig alcoholgebruik + drugs onder jongeren 27 7.4. Stimuleren van een gezonde leefstijl onder jongeren en ouderen .............. 28 7.5. Preventieve gezondheidszorg ouderen ......................................................... 29

8.

Planning ...................................................................................................................... 32

9.

Finanaciele paragraaf................................................................................................. 35

Bronvermelding en lijst met afkortingen .............................................................................. 36


1.

VOORWOORD

Voor u ligt de nieuwe nota gezondheidsbeleid van de gemeente Drimmelen. Onder het motto: ‘’Kerngezond Drimmelen’’. Centraal hierbij staat de vraag hoe gaan we het doen en wat beogen we daarbij? Welnu het woord ‘’kern’’ verwijst naar een dorpsgerichte aanpak. Met ‘’gezond’’ doelen we op een gezonde leefstijl voor alle inwoners van de gemeente. ‘’Kerngezond Drimmelen’’ geeft de kaders aan voor de invulling van het gezondheidsbeleid in de komende 4 jaar. Het is voor de 3e keer dat de gemeente een nota gezondheidsbeleid uitbrengt, met deze nota borduren we voort op de vorige nota die gold voor de periode 2008 – 2012. In deze nota sluiten we aan op de landelijke nota. Door allerlei politieke verwikkelingen is de landelijke nota pas verschenen op 25 mei 2011. De lokale nota dient derhalve voor 25 mei 2013 te worden vastgesteld. Hoewel het gezondheidsbeleid veel raakvlakken heeft met beleid op het gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning hebben we er toch voor gekozen om naast de Wmo-nota een aparte gezondheidsnota uit te brengen. We willen daarmee het belang van het gezondheidsbeleid extra onderstrepen. Gezondheid is belangrijk voor mensen. Een goede gezondheid draagt bij aan het persoonlijk welbevinden en bij alles wat je in het leven doet. Gezondheid is een groot goed maar tegelijk ook een belangrijke voorwaarde om maatschappelijk mee te kunnen doen, voor werk en in vrije tijd. Ook draagt gezondheid bij aan schoolprestaties, openbare orde, sociaal welbevinden en leefbaarheid in het algemeen. Kortom, om inwoners naar vermogen te laten ‘meedoen’ in de samenleving. Bij de totstandkoming van de nota gezondheidsbeleid zijn verschillende organisaties en instellingen op het gebied van gezondheid in Drimmelen betrokken. Ik wil iedereen bedanken voor hun bijdrage en hoop dat wij elkaar ook in de komende beleidsperiode goed weten te vinden. In het belang van de gezondheid van in inwoners van de gemeente Drimmelen. Mark van Oosterhout, Portefeuillehouder volksgezondheid


2.

INLEIDING

Op basis van de Wet publieke gezondheid (Wpg) moeten gemeenten twee jaar na het verschijnen van de landelijke nota gezondheidsbeleid hun gemeentelijke nota door de gemeenteraad laten vast stellen. De landelijke nota ‘Gezondheid Dichtbij’ is op 25 mei 2011 verschenen, zodat de nieuwe lokale nota uiterlijk op 25 mei 2013 gereed moet zijn Met dit voorstel wordt een begin gemaakt om te komen tot een nieuwe nota. Op 27 november 2008 heeft de gemeenteraad ingestemd met de nota ‘Gezondheid in Drimmelen’, lokaal gezondheidsbeleid gemeente Drimmelen 2008-2011. Deze nota liep eind vorig jaar af maar in overleg met de portefeuillehouder volksgezondheid is besloten om deze nota in afwachting van de nieuwe nota nog voort te zetten, mede ook gelet op het feit dat nog niet alle speerpunten zijn behandeld. Bovendien zijn de vijf speerpunten uit de vorige landelijke nota overeind gebleven. Het betreft hier de volgende speerpunten: overgewicht, diabetes, depressie, roken en schadelijk alcoholgebruik. Het uitgangspunt daarbij is vasthouden aan de bestaande speerpunten met daarbij het accent op bewegen. Op 16 augustus 2012 heeft GGD West-Brabant de gezondheidscijfers van Drimmelen aan de gemeenteraad gepresenteerd. In de daaropvolgende vergadering (13 september 2012) is door de gemeenteraad een aantal prioriteiten vastgesteld m.b.t. het te voeren beleid. Ook heeft de gemeenteraad extra aandacht gevraagd voor de aanpak van het drugsgebruik onder jongeren. Deze prioriteiten zijn op 30 oktober 2012 besproken met betrokken organisaties en instellingen. Naar aanleiding van deze bijeenkomst is een verslag gemaakt, dat als bijlage bij deze nota is opgenomen. De organisaties en instellingen hebben aanbevelingen gedaan over de in het licht van de prioriteiten uit te voeren actiepunten. Deze aanbevelingen zijn daar waar mogelijk opgenomen in de te ondernemen acties. 2.1 Publieke Gezondheid De traditionele definitie van Publieke Gezondheid (Public Health) is het voorkomen van ziekte, verlenging van de levensverwachting en het bevorderen van gezondheid door georganiseerde inspanningen van de maatschappij. In dit domein gaat het niet alleen om de individuele gezondheid maar om de gezondheid van alle Nederlanders. Oftewel welke inspanningen zijn nodig om de gezondheid van alle Nederlanders als collectief te waarborgen. De Publieke Gezondheid wordt ook wel aangeduid als collectieve preventie. De Publieke Gezondheid is echter breder dan alleen collectieve preventie. Het gaat niet alleen om de reguliere en de dagelijkse taakuitvoering van Publieke Gezondheid maar ook om Publieke Gezondheid bij rampen en crisissituaties. Publieke Gezondheid kent een 3-tal functies, t.w. het bewaken, beschermen en bevorderen van publieke gezondheid. Publieke Gezondheid is er altijd en voor iedereen. Het is een collectieve voorziening waarop iedereen aanspraak kan maken en die daarom laagdrempelig bereikbaar moet


zijn voor mensen in alle levensfasen, prenataal, kinderen en jeugdigen, volwassenen en ouderen. Extra aandacht is er voor de kwetsbaren in de samenleving (doelgroepen) en specifieke risicogroepen, bijv. kinderen uit een kwetsbaar milieu, jongeren met risicovol gedrag bijv. alcohol misbruik of volwassenen met een verhoogde kans op chronische ziekten. Publieke Gezondheid richt zich op verschillende soorten gezondheidsrisico’s, zoals infectieziekten, bijv. medisch milieukundige risico’s, sociale veiligheidsrisico’s, psychische risico’s en leefstijlrisico’s. Voor al deze risico’s geldt dat niet alleen de Publieke Gezondheid maar ook het individu en de reguliere gezondheidszorg (cure en care) een belangrijk rol hebben bij het bewaken (signaleren), beschermen (bestrijden) en bevorderen (voorkomen) Voorbeeld van concrete taken zijn: jeugdgezondheidszorg. Kinderen worden middels de hielprik gescreend op erfelijke ziekten (bewaken) tegen infectieziekten beschermd middels het Rijksvaccinatieprogramma en wordt gezondheid bevorderd door vroegtijdig obesitas te signaleren. Infectieziektebestrijding besteedt aandacht aan het bewaken (surveillance), beschermen (bron- en contactopsporing)en bevorderen (voorlichting over infectiepreventie en SOA’s) voor alle soorten doelgroepen. Tot de wettelijke taken van Publieke Gezondheid behoren • risicogerichte kerntaken: infectieziektebestrijding, (klein- en grootschalig), Medisch milieukundige zorg (inclusief Gezondheidskundige Advisering Gevaarlijke Stoffen bij rampen) en technische hygiëne zorg (ook bij publieksevenementen); bevorderen van psychosociale hulp bij rampen, coördinatie van acute zorg bij rampen; • doelgroepgerichte kerntaken: prenatale voorlichting, jeugdgezondheidszorg en ouderengezondheidszorg; • functiegerichte kerntaken: gezondheidsbewaking (screening, epidemiologie, risicoprofiel, informatiegestuurd beleidsadvies aan gemeenten en het bewaken van gezondheidsaspecten in bestuurlijke beslissingen), gezondheidsbevordering (welvaartsziekten). Naast deze wettelijke taken kent Publieke Gezondheid nog de volgende taakvelden: • Forensische geneeskunde (gemeentelijke lijkschouw, arrestantenzorg, letselonderzoek) • Huiselijk geweld en zedenzaken • Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning) • Publieke Gezondheid Asielzoekers. 2.2 Wettelijke taken Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) is publieke gezondheidszorg een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk en gemeenten. Doel van deze zorg is om de gezondheid van de burgers te bewaken en om het individu te beschermen tegen gezondheidsrisico’s van buitenaf. Ingevolge de Wpg moeten gemeenten iedere vier jaar hun prioriteiten vastleggen in een lokaal gezondheidsplan. In de wet wordt onderscheid gemaakt tussen algemene taken die de gezondheid beschermen of bevorderen (algemene bevorderingstaken), jeugdgezondheidszorg, ouderengezondheidszorg en infectieziektebestrijding.


Voor de jeugdgezondheidszorg en de infectieziektebestrijding is er een sterkere sturing vanuit de centrale overheid. Voor de overige taken is er meer beleidsvrijheid. In de wet is verder bepaald dat de gemeente verplicht is een gezondheidsdienst in stand te houden, als centrale organisatie voor de uitvoering van lokale taken. De gemeente Drimmelen heeft samen met de andere 17 gemeenten in West-Brabant één gezondheidsdienst, t.w. GGD West-Brabant. In de Gemeenschappelijke regeling (GR Openbare Gezondheidszorg West-Brabant) is de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de GGD geregeld. Behalve dat de GGD de gemeente adviseert bij voorgenomen besluiten die belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de publieke gezondheidszorg in de gemeente is de GGD ook een belangrijke uitvoerder van lokaal gezondheidsbeleid. De 18 gemeenten in West-Brabant hebben afspraken gemaakt over de inhoud van het basistakenpakket (Basistakenpakket 2009-2012). In het basistakenpakket wordt onderscheid gemaakt tussen de uniforme taken: wettelijk verplichte taken die ten behoeve van het bewaken, bevorderen en beschermen van de openbare gezondheidszorg in West-Brabant worden uitgevoerd en maatwerktaken, waarover jaarlijks per gemeente lokaal en op maat nadere afspraken gemaakt worden voor wat betreft de invulling. Het uniform deel bevat hoofdzakelijk algemene bevorderingstaken zoals epidemiologie, medische milieukunde, technische hygiëne zorg, psychosociale hulpverlening bij ongevallen, rampen en ingrijpende gebeurtenissen. Elke vier jaar brengt de Minister van VWS een nota gezondheidsbeleid (de Preventienota) uit met daarin de landelijke prioriteiten voor de publieke gezondheidszorg. Ook de gemeente is verplicht iedere vier jaar een nota gezondheidsbeleid vast te stellen en wel maximaal twee jaar nadat de landelijke nota is uitgebracht. Hierbij worden de landelijke prioriteiten in acht genomen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft een toezichthoudende taak op de Wet publieke gezondheid. De landelijke prioriteiten vormen niet de enige basis voor het lokale gezondheidsbeleid, de lokale aanpak wordt vooral ook bepaald door epidemiologische gegevens en lokale omstandigheden. In de lokale nota moet de gemeenteraad aangeven hoe de gemeente invulling geeft aan de algemene bevorderingstaken, de jeugdgezondheidszorg, de ouderengezondheidszorg en de infectieziektebestrijding.


3.

TERUGBLIK NOTA GEZONDHEIDSBELEID 2008 – 2012

De gemeente Drimmelen streeft ernaar de gezondheid van haar inwoners te bewaken en te bevorderen. Om dat doel te bereiken zijn er in de nota 2008 - 2011een 8-tal beleidsvoornemens geformuleerd, waaronder 5 speerpunten op het gebied van gezondheidsbevordering/leefstijl, t.w. schadelijk alcoholgebruik onder jongeren, overgewicht, depressie, roken, diabetes. De beleidsvoornemens lagen op het terrein van regie en integraal beleid, gezondheidsbevordering en leefstijl, Jeugdgezondheidszorg, Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en AED. In dit hoofdstuk willen we in het kort aangegeven wat er in de afgelopen 4 jaar op deze terreinen is gebeurd. 1. Regie en integraal beleid De afgelopen vier jaar heeft de gemeente zich voorgenomen om haar taak als regisseur m.b.t. de speerpunten lokale volksgezondheid beter op te pakken. Voorbeelden hiervan zijn o.a aanpak jeugd en alcohol, aanpak overgewicht en integrale jeugdgezondheidszorg. In het kader van de KTD is aan organisaties op het gebied van volksgezondheid meer duidelijkheid verschaft als het gaat om activiteiten, die de gemeente Drimmelen als een kerntaak beschouwt. Tegelijkertijd is er bij uitvoering van beleid zoveel mogelijk gekeken naar een integrale aanpak. Dat geldt niet alleen voor de eigen organisatie maar voor samenwerking met externe partijen, zoals GGD West-Brabant, Thebe Thuiszorg en SWO 2. Gezondheidsbevordering/leefstijl. Jeugd en alcohol In de afgelopen 3 jaar is uitvoering is gegeven aan het speerpunt jeugd en alcohol uit de vorige beleidsnota. Binnen de werkgroep jeugd en alcohol heeft de GGD zorggedragen voor de koppeling van het lokale project ‘’Jeugd en Alcohol’’ met het regionale project ‘’Think before you drink’’ en het uitzetten van regionale campagnes. Omdat 2011 het laatste jaar was van het project ‘’Jeugd en Alcohol’’ heeft de epidemioloog van de GGD een eindevaluatie gemaakt. Begin 2012 heeft de gemeente het ‘’Eindrapport uitvoeringsplan jeugd en alcohol gemeente Drimmelen 2009 – 2011’’ ontvangen. Hierin staat beschreven welke interventies de afgelopen 3 jaar zijn uitgevoerd, voor welke doelgroep met welk resultaat. Op deze plaats wordt volstaan met een korte samenvatting. Voor een compleet overzicht van de gepleegde interventies alsmede het bereik wordt verwezen naar het Eindrapport. Samenvatting ‘’Eindrapport uitvoeringsplan jeugd en alcohol’’: ‘’In de gemeente Drimmelen is veel aandacht voor het alcoholgebruik door jongeren. De interventies uit het uitvoeringsplan zijn uitgevoerd, waar dit mogelijk was. In totaal zijn zelfs meer interventies uitgevoerd dan aanvankelijk bedacht was. Positief is dat we met verschillende typen interventies verschillende doelgroepen hebben bereikt. Evalueren is voor de gemeente Drimmelen van belang.


Wat hebben de interventies opgeleverd en hoe gaat de gemeente hiermee verder? Echter, het uitzetten van evaluaties blijkt in de praktijk wel eens lastig te zijn. Zo hebben voor het project ‘Veilige school’ de scholen aangegeven dat ze geen interesse hebben in evaluatie via vragenlijsten voor ouders. Het bereiken van de doelgroep is het belangrijkst en dat is gebeurd. Wel is het zo dat op een ouderavond meestal de ouders komen die al ‘goed gedrag ‘vertonen. Zij worden dan bevestigd in hun gedrag. In het rapport worden ook een 3-tal aanbevelingen gedaan voor een hoger bereik van een interventie. Pilot gratis drugtesten voor ouders van 15 tot 19 jarigen in de gemeente. In oktober 2011 is Lijst Harry Bakker benaderd door inwoners uit verschillende kernen van de gemeente met verontrustende signalen over (toenemend) drugsgebruik onder jongeren. Deze inwoners vonden m.n. het gebruik van cocaïne en GHB onder jongeren vanaf 14 jaar erg alarmerend. Aan het college werd gevraagd om in navolging van Edam-Volendam het verstrekken van gratis drugstesten bij het centrum voor Jeugd en Gezin onder te brengen. Naar aanleiding hiervan heeft het college besloten om gedurende een half jaar gratis drugstesten beschikbaar te stellen aan de ouders, die het vermoeden hebben dat hun zoon of dochter drugs gebruikt. Doel van de pilot was om ouders, die drugsgebruik vermoeden maar het niet zeker weten, tegemoet te komen door ze de mogelijkheid te geven van een gratis zelf test. Met Novadic-Kentron werd afgesproken dat er eerst een gesprek met de preventiewerker zou plaatsvinden voordat de test zou worden toegestuurd. Ook zijn er afspraken gemaakt over de uit te voeren interventies en de registratie en de verantwoording. Na afloop van de pilot werd geconstateerd, dat er geen aanvragen zijn geweest voor drugstest, en ook geen signalen hiervoor. Novadic-Kentron neemt deel aan het Jeugd en Veiligheidsoverleg, waar afstemming plaatsvindt en waarin signalen meteen besproken worden en waar acties direct uitgezet kunnen worden. Dit overleg vindt één keer in de zes weken plaats, indien nodig ook op aanvraag. Er zijn wel groepen, waar jongeren gebruiken, maar dit is niet anders dan in andere gemeenten in de regio en niet zorgwekkend. Er was wel een groepje (blowers) op het Dongemond College (VO) waarover afstemming heeft plaatsgevonden met jongerenwerk, school en NovadicKentron. Door school (schoolmaatschappelijk werker) is besloten dat er geen verdere actie nodig is. Hieruit blijkt wel dat er korte lijnen zijn en afstemming tussen de verschillende partners en Novadic-Kentron plaatsvindt. Vanuit preventie vinden er structurele activiteiten plaats op het Dongemond (o.a.ouderavond). En hebben er twee oudergesprekken plaatsgevonden (1 keer ouders en zoon en 1 keer alleen een moeder). Het gaat hierbij vaak om ouders die zich zorgen maken om mogelijk gebruik van hun kind, en waarbij één gesprek vaak voldoende is. Aanpak overgewicht Overgewicht is één van de speerpunten voor het lokaal gezondheidsbeleid 2008- 2011. In januari 2011 is het uitvoeringsplan aanpak overgewicht vastgesteld met als hoofddoel: het terugdringen van het aantal mensen met overgewicht, m.n. bij jongeren van 0 tot 18 jaar en ouderen 65+. Belangrijk nevendoel: preventie van overgewicht onder de aandacht brengen bij organisaties en publiek.


Door GGD West-Brabant is een preventiepiramide opgesteld waarbij onderscheid wordt gemaakt in universele-, selectieve-, geïndiceerde- en zorggerichte preventie. Voor iedere laag is globaal omschreven wat het huidige basisaanbod van de aanbieders is. Op basis van de preventiepiramide heeft de werkgroep in kaart gebracht waar lacunes zitten t.a.v. het aanbod, de samenwerking, de toegankelijkheid enz. Ook heeft de werkgroep gewerkt aan een verbeterde samenwerking op het gebied van overgewicht. Resultaten die zijn gelinkt zijn: Lekker Fit! en Voeding en bewegen 60+ Op 12 maart 2012 heeft de gemeente een kick-off bijeenkomst gehouden voor een campagne tegen overgewicht. Tijdens de bijeenkomst zijn er door de aanwezige organisaties en instellingen suggesties gedaan m.b.t. het aanpakken van overgewicht. De suggesties worden uitgevoerd onder de slogan ‘’Kerngezond Drimmelen’’. Het Rijk stelt vanaf 2012 wederom middelen beschikbaar in het kader van het programma “Sport en bewegen in de buurt”. Drimmelen heeft in april 2012 een bestuursverklaring ingediend om een beroep te doen op de Brede impuls combinatiefuncties. De regeling biedt de mogelijkheid om bestaand beleid te versterken, zoals sportactiviteiten voor jongeren en ouderen. Bewegen en jongeren In de gemeente Drimmelen hebben in schooljaar 2010/2011 twee basisscholen meegedaan aan het programma Lekker fit! Het programma Lekker Fit! is een methode voor groep 1 tot en met 8. Elk leerjaar bevat drie blokken: bewegen, voeding en gezonde keuzes. Aanvullende activiteiten in het kader van het programma Lekker Fit zijn de gastlessen door een diëtiste: smaaklessen, ontbijtlessen en supermarktlessen. Het gezondheidsbeleid ten aanzien van trakteren, tussendoortjes en overblijven is waar mogelijk aangescherpt. Bewegen en ouderen In 2011 heeft de GGD een cursus Gezond en Vitaal gegeven in de kern Hooge Zwaluwe. Door middel van een projectmatige aanpak is een feestelijke openingsmiddag georganiseerd om bekendheid te geven aan de beweegtoestellen voor jong en oud die zijn geplaatst in Hooge Zwaluwe. Om goed aan te sluiten bij het uitvoeringsplan overgewicht is ervoor gekozen om op deze dag activiteiten voor jong en oud uit te voeren en om de aspecten gezonde voeding (stimulering groente en fruitconsumptie) en beweging hierin te betrekken. Er is voor gekozen om het project voeding en beweging 60+ onderdeel te maken van het Uitvoeringsplan overgewicht aangezien dezelfde partijen betrokken zijn. Gezond& Vitaal is een cursus van zes wekelijkse bijeenkomsten van 2 uur waarin gezondheidsvoorlichting en bewegingsstimulering centraal staat. Het beoogd resultaat was het stimuleren van gebruik van de bewegingstoestellen aan de Langstraat in Hooge Zwaluwe door ouderen.


Preventieve huisbezoeken 75+ door vrijwilligers Het Beleidsoverleg Wmo Ouderenproof (BWO) heeft besloten prioriteit te leggen bij het opzetten van preventieve huisbezoeken (PHB) onder zelfstandig wonende 75-plussers. Door koppeling van het jaarlijks Wmo-tevredenheidsonderzoek aan de vragenlijst PHB heeft de gemente een budget beschikbaar gesteld waaruit de contracthuur van een webquestionaire en de opleidingskosten van vrijwilligers worden gefinancierd. In het voorjaar van 2012 is SWO gestart met het uitvoeren van het onderzoek onder zelfstandig wonende 75 plussers. Als eerste kern is Hooge Zwaluwe bezocht door opgeleide vrijwilligers met daarna de kern Terheijden. Het is de bedoeling om in 2013 alle kernen te hebben bezocht. Van iedere kern stelt SWO een rapportage op. Het opzetten van een Vrijwilligerscentrale. Bovengenoemd beleidsoverleg heeft eveneens prioriteit gelegd bij het instellen van een vrijwilligerscentrale. Naar verwachting is het echter niet mogelijk om een vrijwilligerscentrale binnen de reguliere middelen op te zetten. Daarvoor heeft de gemeenteraad op 30 augustus 2012 extra middelen beschikbaar gesteld aan SWO om tot aan 2014 een pilot uit te voeren waarin ook tegelijk het sociaal makelaarschap wordt opgenomen. Uitvoering besluitvorming Kerntakendiscussie m.b.t. volksgezondheid Uitvoering is gegeven aan besluitvorming KTD, waaronder beëindiging van de plusproducten van de GGD per 2013. Dementiepunt Dementie is een niet te genezen ziekte met een progressief verloop. De meest voorkomende vormen zijn de ziekte van Alzheimer (70%) en vasculaire dementie als gevolg van hersenbloeding of herseninfarct (15%). De gemiddelde levensverwachting na diagnose is ongeveer 8 jaar. In Drimmelen wordt het huidige aantal mensen met dementie geschat op ongeveer 373 (40 t/m 64 jaar: 45 personen en vanaf 65+: 328 personen. Landelijke schattingen gaan uit van meer dan een verdubbeling in 2050. Sinds 2008 neemt de gemeente deel aan het Regionaal Dementie Ondersteuningsnetwerk (RDO). Doel is om dementerenden en hun familie een plek te bieden, waar o.a. informatie en praktische ondersteuning kan worden gevonden. De gemeentelijke kosten voor deelname aan het netwerk bedragen € 2.000 per jaar. Het informatiepunt dementie is vanaf januari 2012 bij het kantoor van SWO ondergebracht en geopend tijdens kantooruren. Hier kunnen mensen terecht voor informatie en advies en praktische ondersteuning door een dementieconsulent. Aan het einde van dit jaar worden de resultaten van het netwerk geëvalueerd. Afhankelijk van het resultaat zal een besluit worden genomen over wel of niet voortzetting van bekostiging van het RDO door de gemeente. 3. Jeugdgezondheidszorg Uit juridisch advies van Advocatenkantoor AKD is gebleken, dat de bedrijfscoöperatie Integrale Jeugdgezondheidszorg niet voldoet aan de eisen om als een publiekrechtelijke instelling te worden aangemerkt om daarop het alleenrecht te


vestigen volgens artikel 17 van het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten. Besloten is dan ook om de eerder verleende opdracht om te komen tot een rechtsvorm, waarop het alleenrecht gevestigd is in te trekken. In verband met continuering JGZ 0 – 4 jaar is besloten om in gezamenlijkheid met de regio (16 gemeenten) 2012 te beschouwen als laatste overgangsjaar, waarin het contract met de huidige aanbieder conform 2011 wordt voortgezet en begin 2012 een definitieve uitspraak wordt gedaan over de definitieve vormgeving van de iJGZ vanaf 2013. Het contract met de huidige aanbieder JGZ voor 0 – 4 jaar is daarom verlengd voor 2012. In de loop van 2012 moet duidelijkheid komen over de definitieve vormgeving van de integrale jeugdgezondheidszorg vanaf 2013. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Het CJG vervult een belangrijk rol binnen de jeugdzorg. Het CJG heeft diverse fysieke inlooppunten in de gemeente. Er is voor gekozen om aan te sluiten bij bestaande inloopspreekuren van de partners in het CJG. Het CJG kent ook het kernteam CJG als casusoverleg, waarin de afstemming van hulp en zorg aan jongeren plaatsvindt. 4. Openbare Geestelijke Gezondheidszorg In juni 2008 hebben gemeenten in de regio Breda, w.o. Drimmelen een convenant ondertekend waarin zij besluiten mede uitvoering te geven aan het Stedelijk Kompas. Het convenant heeft betrekking op Maatschappelijke Opvang, OGGz en Verslavingszorg (prestatievelden 7, 8 en 9 Wmo). In het convenant is onderscheid gemaakt in verantwoordelijkheden voor de centrum gemeente Breda en voor de regiogemeenten. Het Plan van Aanpak regiogemeenten betreft voornamelijk activiteiten in de sfeer van preventie en nazorg. Bijv. om afspraken met corporaties over snel ingrijpen bij huurachterstand en registratie huisuitzettingen bij kredietbank. Om het Plan van Aanpak concreet te maken heeft Drimmelen besloten om een aantal zaken te realiseren. Het gaat hierbij o.a. medewerking cliëntregistratie, aansluiting registratiesysteem, deelname toetsingscommissie, pseudo-adreslozenuitkering inclusief briefadres en voortzetting financiering reguliere hulpverlening, zoals schuldhulpverlening, AMW. 5. Ambulancezorg en AED netwerk: De nieuwe Wet op de Ambulancezorg (WAZ) is per 2011 niet in werking getreden. De ministerraad heeft besloten om de Wet ambulancezorg te wijzigingen in een Tijdelijke Wet Ambulancezorg. De Tijdelijke wet is bedoeld om een meer structurele oplossing te vinden die past binnen Europese weten regelgeving. In overleg met EHBO verenigingen en het AED-netwerk wordt gezocht naar oplossingen voor de aanrijtijden in Lage Zwaluwe. Naar een dekkend AED-netwerk in Drimmelen. Een dekkend netwerk wil zeggen: ingeval van een hartstilstand binnen zes minuten kunnen starten met reanimatie met gebruik van AED.


Op dit moment telt de gemeente ongeveer 50 AED locaties (hoofdzakelijk tot stand gekomen op basis van particulier initiatief) verspreid over de verschillende kernen. Op basis van een door de gemeenteraad in 2007 beschikbaar gestelde subsidie heeft de werkgroep AED netwerk Drimmelen een aantal ''witte vlekken'' kunnen invullen. Voor een dekkend netwerk zijn meer AED’s nodig. Ook de bereikbaarheid van AED’s is beperkt. In de meeste gevallen is de bereikbaarheid van deze AED’s beperkt tot openingstijden en uren bedrijfsvoering. De meeste AED’s zijn particulier eigendom. Via EHBO-verenigingen en Stichting Reanimatie worden inwoners gestimuleerd tot het volgen van cursussen reanimatie en AED gebruik. Voor een dekkend netwerk zijn meer AED locaties nodig


4.

RELATIE MET ANDERE BELEIDSTERREINEN

De gezondheid van de burgers wordt uiteraard niet alleen beschermd door uitvoering van de Wet publieke gezondheid. Ook het beleid op andere terreinen heeft hier invloed op. Onderstaand kunt u lezen welke andere beleidsnota’s en plannen raakvlakken hebben met volksgezondheid. •

Beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning 2008 - 2012. (Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het bevorderen van deelname aan het maatschappelijke leven (Wmo) en het bevorderen van de publieke gezondheid (Wpg) liggen in elkaars verlengde. Veel taken die onder de Wmo vallen, raken of overlappen taken die onder volksgezondheid vallen. Zo is het geven van informatie en advies zowel in de Wmo als vanuit het oogpunt van volksgezondheid een belangrijke preventieve taak. De invoering van De Kanteling is binnen de Wmo een belangrijke ontwikkeling, vanwege de omslag van aanbodgericht werken (voorzieningen en hulpmiddelen) naar vraaggericht werken (participatie en zelfredzaamheid). In zorggesprekken worden de eigen mogelijkheden om tot een oplossing te komen in de compensatie van de ondervonden problematiek betrokken. Het verstrekken van goede informatie leidt tot een verhoogd zorgbewustzijn en deze ontwikkeling is te duiden als een preventiemiddel om te voorkomen/verminderen dat burgers vanwege gezondheidsklachten een beroep doen op Wmo- en/of AWBZvoorzieningen. • Jeugdbeleid 2013-2016 Op 22 maart 2012 heeft de gemeenteraad het beleidsplan jeugd 2013-2016 'gebundelde krachten' vastgesteld. De komende jaren liggen de speerpunten op het terrein van versterking van het Centrum voor Jeugd en Gezin en op de transformatie jeugdzorg. Per 2015 worden gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. In de regio WestBrabant werken de 18 gemeenten samen om deze transformatie vorm te geven. Daarnaast is als regionaal speerpunt voor het jeugdbeleid de integrale Jeugdgezondheidszorg benoemd, die in 2013 vorm moet krijgen middels een traject bestuurlijke aanbesteding. • Nota Armoedebeleid 2009 In de nota Armoedebeleid wordt aandacht gevraagd voor het actualiseren en uitbreiden van het geldende beleid op het terrein van de armoedebestrijding. Dit houdt o.a. in dat organisaties als de voedselbank, het jeugdsportfonds en Stichting Leergeld een gemeentelijke subsidie ontvangen om invulling te geven aan armoedebestrijding bij gezinnen met kinderen tot een inkomensgrens van 120% van het sociaal minimum. Deze organisaties stellen geen geld beschikbaar, maar vergoedingen in natura zoals bijv. een abonnement, sporttenue, fiets, boeken ed. Op deze manier is er ook meer zekerheid dat de voorziening besteed wordt aan de participatie van het kind. • Uitvoeringsplan Ouderen 2010-2013 In het uitvoeringsplan “Zorgelozer ouder worden in Drimmelen 2010 – 2013’’ wordt beschreven welke activiteiten, diensten nodig zijn om senioren in staat te stellen langer


zelfstandig te blijven wonen in de eigen woning. Hierbij wordt prioriteit gegeven aan het preventief huisbezoek 75+ en het oprichten van een servicepunt vrijwilligers voor het promoten en ondersteunen van vrijwilligerswerk in Drimmelen. • Beleidsplan Voor- en vroegschoolse educatie 2011-2014 (VVE) VVE is educatie bestemd voor zeer jonge kinderen met een (taal)achterstand, de zogenaamde doelgroepkinderen. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de voorschoolse educatie en basisscholen zijn verantwoordelijk voor de vroegschoolse educatie. Om een slechte start en daarmee mogelijk gezondheidsproblemen op de basisschool te voorkomen, krijgen deze kinderen via speciale programma’s ‘bijscholing’. Voorschoolse educatie begint op de peuterschool of de kinderopvang en de vroegschoolse educatie wordt gegeven in groep 1 en 2 van de basisschool. In samenwerking met gemeente, kinderopvang, peuterspeelzaal en onderwijs is gewerkt aan het opstellen van VVE-beleid. Het beleidsplan geeft de kaders, visie en doelstellingen van de gemeente weer, gaat in op de uitvoering van dit beleid en bevat een begroting voor de komende jaren. • Nota Integrale Veiligheid 2013-2016 Onder dit beleidsterrein vallen o.a. overlast, Veiligheidshuis en Veilige School. De nota integrale veiligheid zal in samenwerking met de gemeente Geertruidenberg worden opgesteld en zal de periode 2013-2016 bestrijken. Met name veiligheidsveld 3 ‘Jeugd en veiligheid’ bevat aspecten die betrekking hebben op gezondheid. Het gaat hierbij vooral om jeugd en uitgaan in relatie tot alcohol en drugsgebruik. Het zwaartepunt ligt hierbij vooral op uitvoering geven aan de nieuwe Drank- en horecawet en horecabeleid (moet nog worden vastgesteld, nu in concept gereed) • Drank- en Horecawetgeving Bij het verlenen van artikel 35 ontheffingen voor de verstrekking van zwakalcoholische dranken bij evenementen wordt rekening gehouden met de leeftijdscategorie waarop het evenement zich richt. Geen ontheffing wordt verleend indien het evenement zich richt op minderjarigen. In de voorschriften is opgenomen dat geen onbeperkte verstrekking mag plaatsvinden tegen éénmalige betaling. De nieuwe Drank- en horecawet bevat strengere bepalingen t.a.v. paracommerciële horecabedrijven en supermarkten, toelatingsleeftijden, prijsacties, bij zich hebben van alcoholhoudende dranken bij 16 minners. Verder bepaalt de nieuwe wet, dat jongeren onder de 18 jaar geen alcohol mogen drinken en/of bezitten op openbare plaatsen. Op projectbasis zal medio 2012-2013 de nieuwe Drank- en Horecawwet worden ingevoerd. • Woonvisie Drimmelen 2011-2016 In de Woonvisie is er veel aandacht voor het realiseren van woningen geschikt voor senioren, zoals levensloopbestendige woningen. Het is belangrijk om eerst goed te inventariseren wat de behoeften en wensen van ouderen én van toekomstige ouderen zijn. Daarnaast is er geïnventariseerd welke behoefte er bestaat aan wonen met zorg, ingedeeld in beschut en beschermd wonen. Per vrijkomende woningbouwlocatie zal nagegaan worden of deze geschikt is om woningen met zorg te kunnen bouwen.


Het is noodzaak om vanaf 2011 de invulling en daarmee samenwerking rond wonen, zorg en welzijn vorm te geven. Er zal onder andere overleg moeten plaatsvinden om er voor te zorgen dat investeringen op het gebied van wonen, zorg en welzijn op elkaar afgestemd zijn. Vanuit de regierol wil de gemeente komen tot overeenkomsten met (en het bevorderen van afspraken tussen) welzijn- en zorginstellingen, woningstichtingen en andere partijen die daarvoor nodig zijn. De gemeente werkt sinds enkele jaren in de kernen dorpsgericht. Leefbaarheid staat hierbij hoog op de agenda. Samen met bewoners uit de kernen en stakeholders wordt hier vorm aan gegeven. Vooral initiatieven op het gebied van veiligheid en onderhoud worden gefaciliteerd. • In- of bijwonen in het kader van mantelzorg De gemeente kent beleid om in- of bijwonen in het kader van mantelzorg te gedogen in afwijking op het bestemmingplan. Dit om zorg te kunnen leveren aan ouders of andere hulpbehoevende familieleden. • Ruimtelijke ordening In ruimtelijke ordening is het item volksgezondheid vooral preventie. Indien de gemeente een bepaalde ontwikkeling wil faciliteren, dan moet dat in milieukundig- en hygiënisch opzicht een verantwoorde stap zijn. Om dit te kunnen vaststellen, vindt er een bodemonderzoek en milieu-inventarisatie van omliggende bedrijven plaats. Zo wordt voorkomen dat er gezondheidsproblemen gaan ontstaan. Een nieuwe woonwijk wordt doorgaans niet gepland in de onmiddellijke nabijheid van een vuilstortplaats, een gasleiding of een zwaar industrieterrein. Bij het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen wordt er zoveel mogelijk rekening mee gehouden dat seniorenwoningen worden gerealiseerd in de nabijheid van voorzieningen (dit kunnen zorgvoorzieningen, winkelvoorzieningen, centrumvoorzieningen e.d. zijn). Daarnaast wordt in ieder bestemmingsplan op hoofdlijnen aandacht aan milieu besteed. Daarbij gaat het bijv. om externe veiligheid, afstanden tot bedrijvigheid, luchtkwaliteit en dergelijke. Verder bevat het Bouwbesluit eisen waaraan gebouwen moeten voldoen: voldoende licht- en luchttoetreding. Eisen die bijdragen aan gezonde woonen leefomgeving. • Milieubeleidsplan 2007 – 2010+ Het vigerende milieubeleidsplan voor onze gemeente is het Milieubeleidsplan 20072010+ gemeente Drimmelen. In het kader van de kerntakendiscussie 2011 is besloten om het milieubeleidsplan voorlopig niet te actualiseren. Er is wel een Milieuuitvoeringsprogramma voor de periode 2011-2014 opgesteld. Zowel in het milieubeleidsplan als in het uitvoeringsprogramma wordt niet expliciet ingegaan op gezondheid c.q. goed woonen werkklimaat. Uiteraard draagt het zorgdragen voor een goede milieukwaliteit wel bij aan gezondheid. Op dit moment (oktober 2012) wordt gewerkt aan een beleidsplan duurzaamheid voor de periode 2013-2016. Het is de bedoeling dat hierin ook sociale duurzaamheid en dan specifiek participatie en leefbaarheid, aandacht krijgt. Daarnaast worden bij vergunningverlening in het kader van milieuregelgeving diverse gezondheidsaspecten afgewogen, zoals luchtkwaliteit, fijnstof, stank en zaken zoals


regelgeving in het kader van de Q koorts. Ook organiseert de gemeente jaarlijks een zwerfvuilactie. • Waterbeleidsplan 2012-2016 Om de uiteindelijke doelstellingen van de gemeentelijke zorgtaken vast te leggen, volgt hieronder een overzicht van de functionele eisen, maatstaven en meetmethoden behorend bij de doelstellingen zoals geformuleerd in het hoofdrapport. De doelstellingen vloeien voort uit de wettelijke taken die de gemeente heeft. De gemeente is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de openbare ruimte en het woonen leefmilieu. De voorzieningen voor stedelijk afvalwater, regen- en grondwater dragen daaraan bij. Ze kunnen maatschappelijke belangen waarborgen, zoals: • Beschermen van de volksgezondheid • Waarborgen van de veiligheid en kwaliteit van de leefomgeving, in relatie tot het rioolstelsel met name het voorkomen van wateroverlast; • Beschermen van natuur en milieu (kwaliteit bodem, grond- en oppervlaktewater). Naast de gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden op watergebied is de invulling van deze maatschappelijke belangen uiteraard afhankelijk van de taken van andere overheidslichamen. De wetgever heeft de gemeentelijke watertaken beschreven in de Wet milieubeheer (Wm) en de Wet op de Waterhuishouding.

•

Beleidsplan schuldhulpverlening

Vanaf 1 juli 2012 geldt de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. In het door de raad vastgestelde beleidsplan zijn de taakvelden van de samenwerkingpartners omschreven. Landelijk onderzoek toont aan dat de financiële problematiek leidt tot maatschappelijk dis participeren, arbeidsverzuim en verhoogde kans op gezondheidsproblemen. In die zin is aanpak van schuldenproblematiek een prioriteit om een veelvoud van maatschappelijke kosten te voorkomen.

Hieruit blijkt dat de gemeente ook het buiten het volksgezondheidsplan al de nodige aandacht heeft voor het aspect volksgezondheid. Verbindingen leggen tussen de diverse beleidsnota’s vindt al wel plaats, maar kan nog verbeteren.


5. LANDELIJKE ONTWIKKELINGEN, LOKALE GEZONDHEIDSCIJFERS EN INBRENG VAN ORGANISATIES EN INSTELLINGEN In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de landelijke ontwikkelingen op het gebied van gezondheidsbeleid. Ook worden de laatst bekende gezondheidscijfers in Drimmelen in beeld gebracht. Daarnaast is tijdens een op 30 oktober 2012 gehouden bijeenkomst de mening gepeild van organisaties en instellingen, die werkzaam zijn op het terrein van lokale gezondheid. Op basis van vorenstaande ontwikkelingen, gezondheidscijfers dan wel inzichten kan worden geconcludeerd of het wenselijk c.q. noodzakelijk is om het bestaande beleid bij te stellen. 5.1 Landelijke ontwikkelingen o

Preventie nota ‘Gezondheid Dichtbij’

In de landelijke nota ‘Gezondheid Dichtbij’ geeft de minister aan dat de vijf speerpunten uit de preventienota 2006 belangrijk blijven om de (volks)gezondheid te verbeteren. Dit zijn roken, schadelijk alcoholgebruik, overgewicht, diabetes en depressie. De minister houdt vast aan deze speerpunten, maar legt daarbij het accent op bewegen. Mensen moeten aldus de nota kunnen beschikken over toegankelijke informatie, goede en bereikbare voorzieningen en dat ze zo min mogelijk belemmeringen ervaren om gezond te kunnen leven. De eigen verantwoordelijkheid en kracht van mensen is daarbij een belangrijk uitgangspunt, ook voor gezondheid. Als inzet van de overheid van belang is, dan zijn gemeenten aldus de minister in veel gevallen als eerste aan zet. De gemeente is de bestuurslaag die het dichtste bij de burger staat. De uitgangspunten van het rijk kunnen goed worden gebruikt door gemeenten. Dit betekent: Ø Inzetten op spelen, bewegen en sporten Ø De jeugd benoemen als belangrijke doelgroep voor het lokaal gezondheidsbeleid Ø Het stimuleren van publiek private samenwerking Ø Verbindingen leggen tussen beleidsterrein volksgezondheid en andere belangrijke beleidsdoelstellingen bijv. op het terrein van jeugdbeleid, welzijn en veiligheid Ø Bijdrage leveren aan gezondheid in de buurt door inzicht te krijgen in de lokale gezondheidsproblematiek, in woonvisies rekening houden met voorzieningen op het gebied van zorg en bewegen en afspraken maken met verzekeraars en zorgverleners, zowel over voorzieningen in de buurt als over preventiezaken. Mantelzorg verdient een speciale vermelding als belangrijk instrument voor gezondheid en zorg van mensen. Gemeenten zijn hiervoor in eerste instantie verantwoordelijk. o

Artikel 5a Preventieve gezondheidszorg voor ouderen

Bij de behandeling van de Wpg in de Tweede kamer is bij amendement artikel 5a in de wet opgenomen. Het artikel is op 1 juli 2010 in werking getreden. Gemeenten dienen zorg te dragen voor het monitoren, signaleren en voorkomen van


gezondheidsproblemen bij ouderen. Hierbij geldt voor gemeenten een grote beleidsvrijheid. Gemeenten dienen zich daarbij te baseren op de lokale behoeften van ouderen en een passend aanbod tot stand brengen. Daarbij wordt rekening gehouden met voorzieningen, die al beschikbaar zijn, zoals huisartsen, thuiszorg en welzijnsvoorzieningen. Dit betekent dat gemeenten zich vooral kunnen richten op het verbinden en faciliteren van lokale initiatieven. o

Wijziging Wet publieke gezondheid.

Per 1 januari 2012 is de 2e tranche van de Wpg in werking getreden. De 2e tranche heeft o.a. betrekking op de volgende wijzigingen: Ø Bestuur van de veiligheidsregio wordt verantwoordelijk voor de voorbereiding op een grootschalige infectieziektecrisis. Publieke Gezondheid maakt integraal onderdeel uit van de regionale crisisplannen. Ø Versterking van de preventiecyclus en bevorderen van de uitvoering van gemeentelijke nota’s gezondheidsbeleid. Dit houdt in, dat de nota in ieder geval moet vermelden wat de gemeentelijke doelstellingen zijn op het terrein van de publieke gezondheidszorg, welke acties worden ondernomen om deze doelen te halen en welke resultaten de gemeenten in de planperiode willen realiseren. Ø Gemeenten krijgen de taak prenatale voorlichting te geven aan aanstaande ouders. De hierbij beoogde voorlichting is aanvullend op de informatie en de voorlichting van de huisarts, verloskundige of de gynaecoloog. De gemeente let hierbij op de kwaliteit van de voorlichting. Het gaat hierbij vooral om het bereiken van de kwetsbare groepen en de mate waarin het aanbod aansluit op de vraag. 5.2 Hoe gezond is Drimmelen? Er wordt veel onderzoek gedaan naar ontwikkelingen in gezondheid, bijv. in de periodieke Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV). Recente studies van o.a. het ministerie van VWS en Raad voor de Volksgezondheid en Zorg wijzen uit dat steeds meer Nederlanders op jongere leeftijd te maken krijgen met (chronische) ziekten of aandoeningen. Een aantal ziekten, zoals diabetes en copd komen op steeds jongere leeftijd voor en worden daarom wel aangeduid als ‘welvaartsziekten’. Op latere leeftijd stijgt m.n. dementie als chronische aandoening. Daarnaast is er sprake van een toenemend hardnekkig verschil in gezondheid tussen mensen met een hoge en lage SES (Sociaal-economische gezondheidsverschillen) omdat mensen met een lage SES meer gezondheidsschade oplopen ten gevolge van o.a. roken, bewegingsarmoede en overgewicht. Mensen met een lage SES zijn ook lastiger te bereiken met leefstijlprogramma’s. Leefstijl veranderingen zijn moeilijker te realiseren. Onder andere omdat er bijvoorbeeld meer analfabetisme voorkomt onder lage SES maar ook omdat de draaglast/draagkracht uit balans is. Het maatschappelijk belang van preventie neemt hierdoor sterk toe. Hieronder volgen enkele cijfers over de gezondheidssituatie in Drimmelen. Deze cijfers hebben betrekking op alcoholgebruik, overgewicht, roken, eenzaamheid en mantelzorg. De Gezondheidsmonitor van GGD West-Brabant kent vier gezondheidsenquêtes die elk bij een andere doelgroep van de bevolking worden uitgezet (0 t/m 11 jaar, 12 t/m 18 jaar, 19 t/m 64 jaar en 65-plus). Onderstaande cijfers zijn aan de enquêtes ontleend.


Regionaal kompas GGD West-Brabant/Drimmelen Alcohol 1.

Het alcoholgebruik onder jongeren van 12 t/m 18 jaar in Drimmelen: o

58% heeft wel eens gedronken ( 52% in West-Brabant).

o

50% heeft in de afgelopen 4 weken gedronken ( 43% in West-Brabant).

o

34% is binge-drinker d.w.z. drinkt 5 glazen of meer bij één gelegenheid (28% in West-Brabant).

o

7% drinkt meer dan 20 glazen alcohol per week (4% in West-Brabant).

o

3% heeft het eerste glas alcohol gedronken op een leeftijd van 12 jaar of jonger (5% in West-Brabant).

o

23% van de jongeren in Drimmelen heeft het eerste glas alcohol op 12-13 jarige leeftijd gedronken, in West-Brabant is dit percentage lager (21%).

o

58% van de jongeren heeft het eerste glas alcohol gedronken op een leeftijd van 14-15 jaar (54% in West-Brabant).

o

17% heeft het eerste glas alcohol gedronken op een leeftijd van 16 jaar of ouder (21% in West-Brabant).

2.

25% van de Drimmelense ouders van kinderen in de leeftijd 8 t/m 11 jaar vindt 16-17 jaar een verantwoorde leeftijd voor regelmatig zelfstandig alcoholgebruik, tegenover 16% van de West-Brabantse ouders.

3.

Bij 16% van de volwassenen is het alcoholgebruik overmatig (definitie: mannen meer dan 21 glazen alcohol per week en vrouwen meer dan 14 glazen alcohol per week). Dit is hoger dan in de regio West-Brabant (12%).

Overgewicht •

Het percentage jongeren dat niet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen NNGB voldoet (78%) is ook in Drimmelen erg hoog. Voor de jeugd is de norm gelijk aan 7 dagen per week minimaal een uur per dag en voor volwassenen en ouderen 5 dagen per week minimaal een half uur per dag.

•

87% van de kinderen (4 t/m 11 jaar) sport in clubverband

•

Net als in West-Brabant, eten weinig jongeren in Drimmelen elke dag groente of fruit (respectievelijk 24% en 22%). Het percentage jongeren dat niet elke dag fruit eet, is in 2011 gestegen t.o.v. 2007.

•

Ook weinig volwassenen en ouderen voldoen aan de norm voor groenteconsumptie (200 gram per dag) en fruitconsumptie (2 stuks fruit, of 1 glas vruchtensap en 1 stuks


fruit per dag): respectievelijk 13% en 16% voldoet aan de norm. Dit is ook in WestBrabant zo laag. •

Minder dan vijf keer per week ontbijten komt voor bij 1% van de kinderen (1 t/m 11 jaar), 14% van de jongeren (12 t/m 18 jaar), 16% van de volwassenen (19 t/m 64 jaar) en 7% van de ouderen (65-plus).

•

Overgewicht komt veel voor in Drimmelen. 49% van de volwassenen en 62% (2.523) van de ouderen heeft overgewicht (inclusief obesitas: BMI is 25 of hoger)

•

Overgewicht, inclusief obesitas komt ook al op jonge leeftijd voor: bij 10% van de kinderen. Bij de jongeren heeft 9% overgewicht, dit is lager dan in West-Brabant (11%). Voor beide groepen geldt dat 1% obesitas heeft. In de regio heeft 11% van de jongeren overgewicht.

•

Van de ouderen heeft 4% ondergewicht (BMI lager dan 20).

Roken •

Van de kinderen (4 t/m 11 jaar) wordt 14% in huis blootgesteld aan (sigaretten) rook. Bij de jongeren (12 t/m 18 jaar) is dit 28%.

•

In Drimmelen rookt 7% van de jongeren dagelijks. Dit wijkt niet af van West-Brabant.

•

Bij volwassenen in Drimmelen bleef het rookgedrag gelijk sinds 2005, terwijl dit in WestBrabant daalde.

•

3% van de volwassenen en 1% van de ouderen is een zware roker. Dit is vergelijkbaar met West-Brabant.

Drugs • 3% van de jongeren heeft de afgelopen 4 weken wiet of hasj gebruikt. In West-Brabant is dat 2% •

0,8% XTC/MDMA. In West-Brabant is het 0,3%

•

0,2% cocaïne/heroïne, in West-Brabant gaat het om 0,1%

Depressie en eenzaamheid •

In Drimmelen heeft 27% van de volwassenen en 42% van de ouderen een matig tot hoog risico op het krijgen van een angststoornis of depressie. Dit is vergelijkbaar met de regio West-Brabant.

•

Veel volwassenen in Drimmelen (35%)zijn matig of (zeer) ernstig eenzaam. Dit is vergelijkbaar met West-Brabant. De mate van eenzaamheid wordt bepaald door het gebrek aan relaties.

•

Eenzaamheid komt nog meer voor bij ouderen (45%). Van de ouderen is 10% (zeer)


ernstig eenzaam.

Sociale cohesie en buurtparticipatie •

Van de volwassenen is 37% ontevreden over de betrokkenheid in de eigen buurt, bij de ouderen is dit 40%.

•

45% van de jongeren in Drimmelen vindt dat er (veel) te weinig leuke dingen worden georganiseerd in de eigen buurt. Dit is een daling t.o.v. 2007 (55%).

•

70% van de volwassenen in Drimmelen voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de eigen buurt.

•

De Drimmelense ouders van 0 t/m 11 jarigen zijn minder vaak ontevreden over het contact met andere ouders (8%) dan de ouders in West-Brabant (13%).

Uit bovenstaande cijfers kunnen o.a. de volgende conclusies worden getrokken: •

Het alcoholgebruik onder jongeren in Drimmelen is hoger dan in West-Brabant. De startleeftijd van het eerste glas alcohol door 12 -13 jarigen is weliswaar positief aan het verschuiven, maar het aantal jongeren dat op 14 -15 jarige leeftijd een eerste glas heeft gedronken is daartegen flink toegenomen. Ook het alcoholgebruik onder volwassenen is overmatig ten opzichte van de regio. Daarnaast vindt 25% van de Drimmelense ouders van kinderen in de leeftijd van 8 -12 jaar, dat 16 - 17 jaar een verantwoorde leeftijd is voor regelmatig zelfstandig alcoholgebruik.

•

78% van de jongeren in Drimmelen beweegt te weinig, d.w.z. voldoet niet aan de dagelijkse norm van 1 uur per dag. 22% eet niet elke dag groente of fruit. Ook voldoen weinig volwassenen en ouderen in Drimmelen aan de norm voor groente- of fruit consumptie. 330 kinderen in de leeftijd van 12 t/m 18 jaar hebben minder dan 5 keer per week ontbijt.

•

29% van de volwassenen rookt. 14% van de kinderen (4 – 12 jaar) wordt thuis blootgesteld aan (sigaretten) rook. 28 % van de 12 t/m 18 jarigen ( 660 jongeren).

•

De pilot inzake gratis drugstesten heeft in de thuissituatie wel veel gespreksstof opgeleverd, maar er zijn geen testen afgehaald. Nader onderzoek is nodig om meer inzicht te krijgen in het gebruik van hoeveelheid en soort drugs, de doelgroep en de locatie alsmede in de aanpak daarvan.

•

Veel ouderen voelen zich regelmatig eenzaam. 45% oftewel ruim 1.800 ouderen. 10% oftewel 180 ouderen zijn ernstig eenzaam.

Kortom de prioriteiten schadelijk alcoholgebruik en roken, overgewicht, depressie en eenzaamheid, dementie vragen om voortzetting van bestaand beleid. 5.3 Interactieve bijeenkomst lokaal gezondheidsbeleid. Op 16 augustus 2012 heeft GGD West-Brabant de gezondheidscijfers van Drimmelen aan de gemeenteraad gepresenteerd. In de daaropvolgende vergadering (13


september 2012) is door de gemeenteraad een aantal prioriteiten vastgesteld m.b.t. het te voeren beleid. Ook heeft de gemeenteraad extra aandacht gevraagd voor de aanpak van het drugsgebruik onder jongeren. Deze prioriteiten zijn op 30 oktober 2012 besproken met betrokken organisaties en instellingen. Naar aanleiding van deze bijeenkomst is een verslag gemaakt, dat als bijlage bij deze nota is opgenomen. De organisaties en instellingen hebben aanbevelingen gedaan over de in het licht van de prioriteiten uit te voeren actiepunten. Deze aanbevelingen zijn daar waar mogelijk opgenomen in de te ondernemen acties.


6. GEZONDHEIDSBELEID 2013 – 2016 6.1 Algemene doelstelling gemeentelijk gezondheidsbeleid Volgens de definitie van de World Health Organisation (WHO) is ‘gezondheid’ een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden en niet alleen het afwezig zijn van ziekte of gebrek. Het gaat dus niet alleen om lichamelijke gezondheid maar ook om geestelijke en sociale gezondheid. Inmiddels gaan er stemmen op om de definitie alsmede de benadering van het begrip gezondheid actiever te benaderen. Niet de aandoening staat centraal, maar de adaptieve mogelijkheden (oftewel de adequaatheid waarmee iemand op zijn aandoening reageert), het zelf-management en de kwaliteit van leven. De discussie is nog gaande. 6.2 Visie op gezondheid Een goede gezondheid begint bij jezelf. Mensen maken zelf keuzes vanuit hun eigen mogelijkheden, motieven en belangen. Dat geldt zowel voor leefstijl als voor het gebruik van (zorg)voorzieningen. Het leefstijlbeleid is de afgelopen jaren steeds meer het terrein geworden van de overheid en professionals: de nadruk lag op wat mensen moeten doen of moeten laten. Gezondheid moet weer iets van de mensen zelf worden. Anders gezegd, gezonde keuzes moeten beter toegankelijk worden, waardoor mensen er eerder voor kiezen. Daarvoor is het belangrijk dat mensen kunnen beschikken over betrouwbare en toegankelijke informatie, goede en bereikbare voorzieningen en dat zij zo min mogelijk belemmeringen ervaren om gezond te kunnen leven. 6.3 Algemene uitgangspunten van beleid •

Prioriteit aan doelgroep jeugd (0-23 jaar) en kwetsbare burgers. Doelgroep jeugd omdat het belangrijk is te investeren in de toekomst van de jeugd. Onder kwetsbare burgers verstaan we mensen met een lage draagkracht (laag inkomen en/of weinig regie in het eigen leven) en een hoge draaglast (niet zelfredzaam, en/of beperkt door lichamelijke gezondheid).

•

Effectieve interventies: het RIVM onderscheidt een 3-tal maatregelen ter bevordering van gezondheid, t.w. gezondheidsbescherming (hygiëne), ziektebescherming (screening en vroegtijdige vaccinatie) en gezondheidsbevordering (gerichte leefstijlinterventies). In 2010 heeft Pricewaterhouse Coopers aangetoond dat gezondheidsbevordering lonend kan zijn voor de samenleving. Vastgesteld is dat iedere euro die wordt geïnvesteerd in interventies roken, overmatig alcoholgebruik en een ongezonde leefstijl collectief resp. € 2,20 € 2,80 en € 1,30 oplevert. Bij de keuze van interventies dient zo veel mogelijk uitgegaan te worden van interventies die hun effect inmiddels hebben bewezen. Op het gebied van leefstijl en gezonde voeding kennen we verschillende interventies die hun effectiviteit hebben bewezen. Enkele voorbeelden zijn: Lekker fit!, Gezonde school en genotmiddelen, Voeding en bewegen 60+, Meer bewegen voor ouderen, Cursus Gezond en Vitaal.

•

Kerngezond Drimmelen: op het brede terrein van preventieve zorg is er vaak sprake van een versnipperd aanbod en beperkte samenwerking tussen betrokken


organisaties. De vraag is dus meer samenhang en afstemming op het gebied van preventie activiteiten. Op 12 maart 2012 is een kick-off bijeenkomst gehouden voor een campagne tegen overgewicht. Tijdens de bijeenkomst zijn er door de aanwezige organisaties en instellingen suggesties gedaan m.b.t. het aanpakken van overgewicht. Uitgangspunt bij deze activiteiten is een kerngerichte aanpak en in samenhang met bestaande activiteiten. •

Afstemming tussen preventie en zorg: Ook zorgverzekeraars hebben belang bij het bevorderen van gezondheid. Preventie levert ‘’gezondheidswinst’’ op. De (regionale) zorgverzekeraar is dan ook een belangrijke samenwerkingspartner van de gemeenten bij het realiseren van lokale preventie activiteiten. Op dit moment voert de gemeente Drimmelen samen met enkele andere gemeenten in de regio gesprekken met VWS om de samenwerkingsmogelijkheden gemeenten en zorgverzekeraars verder te onderzoeken. Een eerste stap daarbij hierbij is om met ondersteuning van VWS een bijeenkomst te beleggen tussen gemeenten en de twee belangrijkste zorgverzekeraars in de regio (CZ en VGZ), waarbij een nadere verkenning plaatsvindt van elkaars werkgebied, m.n. op het gebied van preventie. De uitwerking hiervan is een belangrijk uitgangspunt bij de verdere aanpak van preventieactiviteiten in het kader van een gezonde leefstijl.

•

SMART formuleren: in deze nota opgenomen resultaten zijn gebaseerd op streefpercentages, aangezien het SMART formuleren van gezonde leefstijl resultaten niet gemakkelijk is. Aan de hand van de 4-jaarlijkse monitor van de GGD kan worden beoordeeld of er sprake is van een positieve dan wel negatieve ontwikkeling. Duidelijk is wel dat een positieve ontwikkeling niet alleen toegeschreven kan worden aan de inzet van preventieve activiteiten. De wet schrijft voor dat de lokale nota meer gestructureerd moet worden ingericht. In de nota moet in ieder geval worden vermeld wat de gemeentelijke doelstellingen zijn, welke acties in de komende vier jaar worden ondernomen om deze doelen te halen en welke resultaten de gemeente in die periode wenst te realiseren.

6.4 Prioriteiten 2013 – 2016 In de landelijke nota ‘Gezondheid Dichtbij’ zijn de bestaande speerpunten overeind gebleven met het accent op bewegen. Het gaat hierbij om de speerpunten overgewicht, diabetes, depressie, roken en schadelijk alcoholgebruik. Ingevolge de Wet publieke gezondheid moet de gemeente ook zorgdragen voor het aanbieden van prenatale voorlichting aan aanstaande ouders, voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg en preventie ouderengezondheidszorg. Deze taakvelden worden derhalve ook gerekend tot de door de gemeente uit te voeren prioriteiten. Gelet op de door de gemeenteraad gekozen prioriteiten (inclusief aanpak drugsgebruik) alsmede gelet op de landelijke nota ‘Gezondheid Dichtbij’ en de Wet publieke gezondheid wordt voorgesteld om lokaal in te zetten op de volgende thema’s: 1. 2. 3. 4.

Prenatale voorlichting Jeugdgezondheidszorg Tegengaan van roken, alcohol en drugs onder jongeren Stimuleren van gezonde leefstijl onder jongeren en ouderen (met aandacht voor gezonde voeding (overgewicht), bewegen (o.a. inzet buurtsportcoaches)en fysieke inrichting van de dorpen) 5. Preventieve ouderengezondheidszorg (tegengaan van eenzaamheid en ondersteuning bij dementie)


7. DOELSTELLINGEN, RESULTATEN EN ACTIES. Hoe geeft de gemeente Drimmelen de komende vier jaar (2013-2016) uitvoering aan de bovengenoemde thema’s. 7.1 Prenatale voorlichting Hiermee worden aanstaande ouders geïnformeerd over zwangerschap, de bevalling en de periode daarna. De voorlichting bereidt aanstaande ouders voor op wat komen gaat, wijst op mogelijke risico’s en geeft informatie over instanties die zorg, hulp of ondersteuning kunnen bieden. De gemeente heeft de wettelijke taak om prenatale voorlichting aan te bieden. Deze voorlichting is aanvullend op de informatie en de voorlichting van de huisarts, de verloskundige of de gynaecoloog. Bijv. aanstaande moeders die tot een risicogroep behoren. Tot de risicogroep behoren o.a. ouders waarbij sprake is van een psychiatrische problematiek, verslavingsproblemen, verstandelijke beperking, ongewenste zwangerschap, tienermoeder, huiselijk geweld. Prenatale voorlichting werk preventief. Als aanstaande ouders goed geïnformeerd zijn en de weg naar hulp en ondersteuning weten te vinden, dan kunnen eventuele problemen voor het kind of het gezin worden voorkomen of in een vroegtijdig stadium worden onderkend en aangepakt. De rol van de gemeente is regie voeren, het proces bewaken en sturen op eindresultaat. Het gaat hierbij vooral om het bereiken van de kwetsbare groepen en de mate waarin het aanbod aansluit op de vraag naar preventieve voorlichting. 1. Prenatale voorlichting. Doelstelling: De kans op een goede start voor kinderen zo groot mogelijk te maken door (aanstaande) ouders goed en laagdrempelig te informeren over de a.s. zwangerschap, bevalling en eerste periode daarna, hen te wijzen op de risico’s en informatie te geven over instanties die zorg, hulp of ondersteuning kunnen bieden. Resultaat: • Er is een goede samenwerking tussen verloskundigen, kraamzorg. jeugdgezondheidszorg en Centrum voor Jeugd en Gezin. • De geboden voorlichting voldoet aan de vraag van a.s. ouders, die daarmee daadwerkelijk worden bereikt. • Bij a.s. ouders uit risicogroepen vindt vroegsignalering plaats van de risicofactoren voor het nog ongeboren kind met zonodig toeleiding naar passende hulp. Acties: • Samenwerking zorgpartners: via het CJG aanbod prenatale voorlichting inventariseren en afstemmen en mogelijkheden tot samenwerking zorgpartners onderzoeken. • Prenatale huisbezoeken. Door Jeugdgezondheidszorg wordt bij aanstaande moeders behorend tot een risicogroep een prenataal huisbezoek afgelegd. Zo nodig wordt begeleiding of toeleiding naar passende zorg ingezet. Het aantal huisbezoeken wordt jaarlijks bepaald. • Onderzoek mogelijkheden uitgifte lokale gezondheidskrant (algemeen). • Onderzoek of vraag en aanbod prenatale zorg op elkaar aansluiten en betrek ouders daarbij.


7.2 Jeugdgezondheidszorg Op grond van de Wet publieke gezondheid draagt het college van burgemeester en wethouders zorg voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg. Het basistakenpakket bestaat uit een uniform deel (= conform de landelijke richtlijnen) en een maatwerkdeel. Onder het uniform deel vallen o.a. screening (hielprik en neonatale gehoorscreening), huisbezoeken, contactmomenten op het consultatiebureau bij arts of verpleegkundige en uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma. Het maatwerkdeel is een onderdeel van het wettelijk Basistakenpakket en wordt in samenspraak met de gemeente vastgesteld afhankelijk van de signalen en zorgvraag van individuen en vanuit populaties/doelgroepen (lokaal en regionaal). Het deel van het basistakenpakket dat op uniforme wijze aan alle kinderen moet worden aangeboden, is uitgewerkt in de JGZ-Richtlijn Contactmomenten Basistakenpakket 0-19 jaar beschreven. De richtlijn geeft aan welke preventieve zorg ieder kind op een bepaalde leeftijd ontvangt. Het programma Jeugd en Gezin van de GGD West-Brabant biedt preventieve gezondheidszorg aan kinderen en jongeren van 4-19 jaar. In dit kader voert de GGD een risicotaxatie uit bij alle kinderen in de wettelijk vastgestelde leeftijdsgroepen (5/6, 10/11 en 13/14 jarigen). De GGD West-Brabant voert (vanuit de Gemeenschappelijke Regeling Openbare Gezondheidszorg voor 18 gemeenten in West-Brabant) de jeugdgezondheidszorg voor 4-19 jarigen uit. De drie thuisorganisaties (Thuiszorg West-Brabant, Careyn en Thebe) nemen de 0-4 jarigenzorg voor hun rekening. In Drimmelen wordt de JGZ 0-4 jaar uitgevoerd door Thebe JGZ. Bij de invoering van de nieuwe Wet publieke gezondheid zijn de subsidierelaties met de thuiszorgorganisaties stopgezet en is het proces gestart om te komen tot een kniploze Jeugdgezondheidszorg: de iJGZ. Dit doel is tevens geformuleerd in de regionale visie op de transitie jeugdzorg. De vier organisaties hebben gezamenlijk de Bedrijfscoöperatie opgericht. In het uitvoeringsprogramma jeugd 2012 is vastgelegd dat op basis van gemeenschappelijke belangen gezocht zal worden naar een geschikte samenwerkingsvorm. 2. Jeugdgezondheidszorg. Doelstelling: Het bevorderen, beschermen en bewaken van de gezondheid en de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van kinderen en jongeren. Resultaat: • Het bieden van Integrale jeugdgezondheidszorg aan kinderen en jongeren van 0 – 19 jaar. • Een zo groot mogelijk bereik van alle 0-19 jarigen via het uniforme deel van het basistakenpakket JGZ. • Het voorkomen van (taal-)achterstanden bij alle kinderen van 2 tot 6 jaar, die in een achterstandssituatie verkeren of dreigen terecht te komen. Acties: • het jaarlijks afsluiten van één contract tussen bedrijfscoöperatie en gemeente Drimmelen over uitvoering iJGZ. • VVE beleid verder uitvoeren. • Mogelijkheden onderzoeken om integrale vroeghulp in te zetten.


•

Vanuit CJG interventies inventariseren bijv. inzet gezinscoach praktische begeleiding.

7.3 Tegengaan van roken, overmatig alcoholgebruik en drugs onder jongeren De GGD West-Brabant adviseert de gemeente te focussen op jongeren: de inzet zou moeten zijn: voorkom dat zij gaan roken. Besteedt extra aandacht aan roken in groep 8 van de basisschool en op het voortgezet onderwijs, vooral op het VMBO.

Zorg ervoor dat kinderen weerbaar zijn; jong leren nee te zeggen en in te gaan tegen groepsdruk. Ook de landelijke nota Gezondheidsbeleid legt de nadruk op het voorkomen dat jongeren gaan roken. De GGD beveelt aan om in te zetten op het voorkomen van meeroken en te zorgen voor een rookvrije omgeving. De GGD adviseert de gemeente toezicht te houden op de naleving van de Tabakswet en overtredingen te melden bij de (nieuwe) Voedsel en Warenautoriteit. De gemeente Drimmelen heeft al sinds een aantal jaar een werkgroep 'Jeugd en alcohol'. In 2011 heeft de GGD de eindrapportage Jeugd en Alcohol aangeboden aan de werkgroep. De GGD adviseert deze werkgroep in stand te houden. Deze werkgroep kan lokaal beleid rond alcohol formuleren en de aanbevelingen uit de alcoholmatigingscampagne ‘Think before you drink’’hierin meenemen. Leer jongeren ‘nee’ zeggen tegen alcohol en in te gaan tegen groepsdruk. Maak ze sociaal weerbaar. Voorkom dat alcohol wordt geschonken op uren dat er veel jeugd op de locatie aanwezig is: tijdens trainingen, wedstrijden of toernooien. Zorg er daarnaast voor dat ouders zich bewust zijn van de risico's van alcoholgebruik door kinderen. En geef ze handvatten voor de alcoholopvoeding: 'nee' zeggen tegen alcoholgebruik door kinderen helpt. Sluit hiertoe aan bij de landelijke campagne ‘’Voorkom alcoholschade bij uw opgroeiend kind’’. Deze campagne sluit aan bij ‘’Gezonde school en genot middelen’’. 3. Roken, alcohol en drugs

Doelstelling: Tegengaan van roken, alcohol en drugs onder jongeren. Hiermee willen we bereiken dat jongeren die roken gaan stoppen. Tegelijkertijd willen we daarmee voorkomen dat jongeren, die nog niet roken, dat wel gaan doen. M.b.t. alcohol willen we inzetten op jongeren onder de 16 geen alcohol en jongeren vanaf 16 verantwoord omgaan met alcohol. Resultaat: • Het percentage jongeren dat rookt handhaaft zich op 7%. • 58% van de jongeren heeft het eerste glas gedronken op een leeftijd van 14-15 jaar. Resultaat: een toename van het aantal jongeren dat pas op 14-15 jarige leeftijd het eerste glas alcohol drinkt. • Het percentage jongeren, dat de afgelopen 4 weken wiet of hasj, XTC/MDMA, Cocaïne of heroïne heeft gebruikt (= 3%, 0,8% en 0,2%) blijft gelijk of neemt af. Acties: • Gemeente neemt deel aan landelijke voorlichtingscampagnes over roken. • De jeugdgezondheidszorg licht ouders en kinderen voor over risico’s van roken en adviseert te stoppen. Cursus stoppen met roken via huisarts/app. • Onderzoeken op welke wijze ouders het beste kunnen worden voorgelicht over


• • • • •

•

gezondheidsrisico’s van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik door jongeren. De producten uit de regionale campagne ‘’Think Before You Drink’’ lokaal implementeren. Sportverenigingen kunnen worden gestimuleerd om alcoholvrije reclame te voeren en andere sponsors te zoeken dan de drankindustrie. Aan de hand van bestuursreglementen van sportverenigingen met kantines in eigen beheer zal onderzocht worden hoe het zit met schenktijden. Aansluiten bij onderzoek nieuwe Drank- en Horecawet. In 2013 (= 0-meting) veldonderzoek en in 2016 vervolg uitvoeren door NovadicKentron naar aard- en omvang van drugsgebruik in één of meer kernen van de gemeente en daarover rapporteren. Afhankelijk van mate, waarin middelengebruik plaatsvindt informatie en adviesgesprekken organiseren met ouder en kind dan wel groepsvoorlichting aan ouders. Bij ernstig middelenmisbruik of verslavingsproblematiek reguliere dienstverlening Novadic-Kentron inzetten en indien nodig doorverwijzen naar zorg. Stimuleren gebruik social media t.b.v. activiteiten voor jongeren.

7.4 Stimuleren van een gezonde leefstijl onder jongeren en ouderen De GGD adviseert de gemeente om bij (her)ontwikkeling van wijken en buurten deze beweeg vriendelijk in te richten. Hierbij zijn verschillende beleidssectoren betrokken. Multi-sectorale samenwerking leidt tot een effectievere en efficiëntere aanpak. De gemeente kan hierbij gebruikmaken van de zestien potentieel succesvolle en haalbare maatregelen uit project ‘Beweeg je buurt’ Het multifunctioneel gebruiken van schoolpleinen is daar een voorbeeld van. Ook buiten schooltijd zijn deze pleinen heel geschikt als speel- en ontmoetingsplaats voor de jeugd uit de buurt. Voor mensen die een gezondheidsrisico lopen vanwege hun gewicht, kan de gemeente de eerstelijnszorg stimuleren om gecombineerde leefstijlinterventies aan te bieden, zoals de Beweegkuur. Geadviseerd wordt om de samenwerking tussen de eerste lijn te organiseren. De gemeente kan bewegen onder de Drimmelense jeugd bevorderen door de principes van de ‘JOGG-aanpak’ toe te passen, zodat de sociale omgeving en fysieke omgeving jongeren ook uitdaagt tot bewegen. Meer bewegen is ook onderdeel van het bestaande actieplan overgewicht van de gemeente. De GGD adviseert om het bevorderen van groente- en fruitconsumptie onder jongeren op te nemen als doelstelling in het uitvoeringsplan overgewicht en daarbij: samenwerking te zoeken met plaatselijke bedrijven, zoals supermarkten, groente- en fruithandel en boeren;(samen met jongeren) mogelijkheden te onderzoeken om een gezonde omgeving te creëren, bijvoorbeeld een moestuin op school; scholen adviseren mee te doen met het Nationaal Schoolontbijt, aan te sluiten bij landelijke acties over fruit (2x daags) en aandacht te besteden aan sportkantines en kantines op scholen (snoepautomaten en verkrijgbaarheid snacks). GGD adviseert de gemeente om verder te gaan met de uitvoering van het actieplan ‘Overgewicht 2011-2015’. Dit plan beschrijft op welke manier en met welke partners de


gemeente de preventie van overgewicht aanpakt. In het voorjaar van 2012 heeft een kick-off bijeenkomst plaatsgevonden als officiële start van dit project. De GGD adviseert de preventiepiramide te gebruiken bij het ontwikkelen van activiteiten. De preventiepiramide laat zien welke interventies de GGD, Thebe en de Stichting Welzijn & Ondersteuning (SWO) al uitvoeren voor de doelgroep 0-19 jaar en voor de doelgroep 55+. Ook is duidelijk waar nog hiaten zitten in de dienstverlening, bijvoorbeeld voor de kinderen van groep 5 en 6 van het basisonderwijs 4. Gezonde leefstijl onder jongeren en ouderen. Doelstelling: Bevorderen van gezonde voeding en meer bewegen bij jongeren van 0 – 19 jaar en 65+ Resultaat:

• • • •

• Acties:

• • • •

•

• •

Het percentage jeugdigen van 12 t/m 18 jaar met overgewicht (= 9% in 2011) neemt af. Het percentage ouderen 65+ met overgewicht (62% in 2009) neemt af. Het percentage jongeren dat voldoet aan de Nationale Norm Gezond Bewegen (NNGB) (22 % in 2011) neemt toe. Het percentage jeugdigen en jongeren dat dagelijks groente- en fruit eet neemt toe. Het percentage ouderen met depletie (ondervoeding) daalt. Binnen de jeugdgezondheidszorg wordt voorlichting en advies gegeven over overgewicht bij kinderen en jongeren. Het uitvoeringsplan aanpak overgewicht jongeren en ouderen wordt verder uitgewerkt, met extra aandacht voor groep 5 en 6 van het basisonderwijs. De buurtsportcoach zal worden ingezet. Daarbij zal het multifunctioneel gebruik van schoolpleinen worden meegenomen alsook het gebruik van binnensportaccommodaties in daluren. Scholen zullen worden geadviseerd om mee te doen aan het Nationaal Schoolontbijt, waarbij samenwerking wordt gezocht met plaatselijke bedrijven aan te sluiten bij landelijke acties over fruit (2x daags) en aandacht te besteden aan sportkantines en kantines op scholen (snoepautomaten en verkrijgbaarheid snacks). De eerste lijnszorg stimuleren om leefstijlinterventies aan te bieden aan mensen die vanwege hun gewicht gezondheidsrisico lopen zoals de beweegkuur. De mogelijkheden worden onderzocht om opstartende beweegactiviteiten te faciliteren door het beschikbaar stellen van gemeentelijke binnensportaccommodaties tijdens daluren. In overleg met zorgverzekeraar bezien welke mogelijkheden er zijn om preventie binnen de zorg en de collectieve preventie meer op elkaar af te stemmen. Aandacht voor gezonde voeding zowel overgewicht als depletie ( ondergewicht).

7.5 Preventieve ouderengezondheidszorg Medio 2010 is de Wet publieke gezondheid uitgebreid met artikel 5a. Dit artikel gaat over preventieve gezondheidszorg voor ouderen. Dit betekent voor gemeenten, dat ze zorg moeten dragen voor het monitoren, signaleren en voorkomen van


gezondheidsproblemen bij ouderen. Er zijn al veel activiteiten op het gebied van ouderengezondheidszorg. Er is vooral aandacht voor gezonde leefstijl, m.n. voor het tegengaan van overgewicht, het bevorderen van gezond eten en meer bewegen. Ook valpreventie krijgt de nodige aandacht. Op het sociale vlak wordt aandacht besteed aan het voorkomen van eenzaamheid en dementie. De meeste ouderen zijn in principe in staat zelf voor hun gezondheid te zorgen en hulp in te schakelen wanneer zij dat nodig hebben. M.n. voor de ouderen, die daartoe niet in staat zijn of die niemand hebben om daarvoor te zorgen moet de overheid extra aandacht hebben. Belangrijk is dat er een samenhangend geheel komt van voorzieningen voor ouderen. Op lokaal niveau kan maatwerk ontstaan afgestemd op de specifieke omstandigheden en de behoeften van specifieke groepen ouderen. De GGD adviseert om de infrastructuur rond preventie van eenzaamheid verder inzichtelijk te maken en te onderzoeken waar de hiaten in het aanbod én de doorverwijzing zitten. Door samenwerking en een afstemming met de betrokken ketenpartners onder meer vanuit het ‘Maatschappelijk Steunsysteem’, ontstaat een sluitende keten rondom eenzaamheid. Beweging is goed om eenzaamheid tegen te gaan. Speel hierop in door beweegactiviteiten aan te bieden of beweging onder eenzame mensen te stimuleren vanuit het ‘Maatschappelijk steunsysteem’. Een goed voorbeeld is de ‘Beweegtuin’ in Hooge Zwaluwe. Zorg verder dat ook kwetsbare, eenzame burgers gebruik kunnen maken van de voorzieningen en diensten die er zijn in Drimmelen. De gemeente heeft een belangrijke (regie)rol als het gaat om het welzijn van haar burgers, ook diegenen met een (structurele) zorgvraag of ondersteuningsbehoefte. Veel volwassenen in Drimmelen (35%)zijn matig of (zeer) ernstig eenzaam. Dit is vergelijkbaar met West-Brabant. De mate van eenzaamheid wordt bepaald door het gebrek aan relaties. Eenzaamheid komt nog meer voor bij ouderen (45%). Van de ouderen is 10% (zeer) ernstig eenzaam. Eenzaamheid is een negatieve situatie en kenmerkt zich door gemis en teleurstelling. Eenzaamheid is een persoonlijke, subjectieve ervaring. Het is moeilijk van buitenaf waar te nemen. Gevoelens van eenzaamheid hebben vooral betrekking op gebreken in de kwaliteit van relaties. Maar iemand kan zich ook eenzaam voelen doordat het aantal sociale contacten lager is dan gewenst. (De Jong Gierveld&Tilburg) Eenzame mensen hebben een ongezondere leefstijl. Dit geldt zowel voor een combinatie van lichaamsbeweging, gezond eten, ontspanning zoeken, matig middelengebruik, veilig seksueel gedrag en regelmatige gezondheidscontroles als specifiek voor lichaamsbeweging en roken. 5. Preventieve ouderengezondheidszorg.

Doelstelling: Eenzaamheid. Het bevorderen van maatregelen en voorzieningen ter voorkoming van eenzaamheid onder ouderen in de gemeente. Bevorderen van gezonde leefstijl en mobiliteit onder ouderen. Dementie. Het verder verbeteren van de ondersteuning en expertise over omgaan met dementerenden en hun betrokken mantelzorgers, vrijwilligers en professionals in de gemeente.


Resultaat: • Het percentage ouderen, dat zich matig of ernstig eenzaam voelt (62% in 2011) daalt. • Het percentage ouderen, dat vanwege vervoersproblemen wel eens ergens niet naar toe gaat daalt (was 29% in 2009). • Meer ouderen maken gebruik van recreatieve/ culturele activiteiten (in 2009 gaf 5% aan behoefte te hebben aan activiteiten). • Mensen met dementie en hun betrokken mantelzorgers, vrijwilligers en professionals kunnen beter met dementie omgaan, de draagkracht van de mantelzorger wordt vergroot en de zorgbelasting verlicht. Het sociale isolement van dementerenden en hun mantelzorgers kan worden doorbroken. • Onderzoek belasting en mogelijkheden mantelzorgers. Acties:

• • • • • •

• • • • •

Preventief huisbezoek 75+ voortzetten en signalen m.b.t. eenzaamheid oppakken en doorverwijzen. Bezoekdienst opzetten voor weduwen en weduwnaars (risicogroep eenzaamheid) Groepsactiviteiten opzetten (bijv. zomervermaak) Onderzoek aanvullende vervoersmogelijkheden, waardoor meer ouderen gebruik maken van dan wel vaker van huis kunnen en deelnemen aan activiteiten. Het bestaande aanbod voor ondersteuning en expertise dementie transparant en toegankelijk maken. In 2013 start Alzheimercafe Drimmelen/Moerdijk. Onderzoek in overleg met zorgverzekeraar mogelijkheden tot uitbreiding huisbezoeken dementieconsulent aan mantelzorgers + informatiebijeenkomsten over dementie en ondersteuning. Cursus omgaan met dementie voor mantelzorgers. Het in standhouden van een lokaal ondersteuningspunt, zo laag drempelig mogelijk in de gemeente. Richt zich meer op ontmoeten (beweegactiviteiten, gezamenlijk eten). Potentie en behoeften mantelzorgers in kaart brengen. Slimme zorg, ICT inzetten. Valmeldpunt Drimmelen actief promoten. Eigen kracht, meer-met-minder; werken aan gedragsverandering, gemeente en zorginstellingen verzorgen niet automatisch alle zorg. Meer zelf bekostigen, oplossen moet meer gemeengoed worden.

Dementie is een niet te genezen ziekte met een progressief verloop. In Drimmelen wordt het huidige aantal mensen met dementie geschat op ongeveer 373 (40 t/m 64 jaar: 45 personen en vanaf 65+: 328 personen). Landelijke schattingen gaan uit van meer dan een verdubbeling in 2050. Sinds 2008 neemt de gemeente Drimmelen deel aan het Regionaal Ondersteuningsnetwerk. Doel is om dementerenden en hun familie een plek te bieden, waar o.a. informatie en praktische ondersteuning kan worden gevonden.


8. PLANNING De in deze nota opgenomen acties worden als volgt gepland voor de periode 2013 – 2016. Actie Inventariseren en afstemmen aanbod prenatale voorlichting via CJG Door Jeugdgezondheidszorg wordt prenataal huisbezoek afgelegd bij a.s. moeders, behorende tot een risicogroep. Het aantal huisbezoeken wordt jaarlijks bepaald. Onderzoek de behoefte en mogelijkheden aan de uitgifte van een lokale gezondheidskrant Onderzoek of vraag en aanbod prenatale zorg op elkaar aansluiten en betrek ouders daarbij. Jaarlijks afsluiten van een contract tussen bedrijfscoöperatie en gemeente Drimmelen over uitvoering iJGZ. VVE beleid verder uitvoeren. Mogelijkheden onderzoeken om integrale vroeghulp in te zetten. Inventariseren interventies vanuit CJG, bijv. inzet gezinscoach praktische begeleiding Gemeente neemt deel aan landelijke voorlichtingscampagnes over roken. De jeugdgezondheidszorg licht ouders en kinderen voor over risico’s van roken en adviseert te stoppen. Cursus stoppen met roken via huisarts/app. Onderzoek i.o.m. ouders hoe voorlichting over gezondheidsrisico’s van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik door jongeren het beste kan plaatsvinden. Implementeer lokaal de producten uit de regionale campagne ‘’Think Before You Drink’’, voor zover van toepassing. Stimuleer sportverenigingen om alcoholvrije reclame te voeren en andere sponsors te zoeken dan de drankindustrie. Nagaan (o.a. aan de hand van bestuursreglementen) hoe het zit met de schenktijden in de sportkantines. Aansluiten bij onderzoek nieuwe Drank- en Horecawet. Bestaande beleid m.b.t. signalering drugsgebruik voortzetten en waarnodig aanscherpen. Novadic-Kentron opdracht geven om onderzoek (0meting) te doen naar aard- en omvang drugsgebruik onder jongeren in een of meer kernen van de gemeente en daarover te rapporteren.

2013 ?

2014

2015

2016

?

?

?

?

?

?

? ? ?

?

?

? ?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

? ?

?


Organiseren van informatie- en adviesgesprekken met ouder en kind dan wel groepsvoorlichting aan ouders, afhankelijk van mate, waarin middelengebruik plaatsvindt. Stimuleren gebruik social media t.b.v. uitvoering actiepunten voor jongeren. JGZ stimuleren om voorlichting en advies te geven over voorkomen en tegengaan van overgewicht bij kinderen en jongeren. Via uitvoeringsplan aanpak overgewicht extra aandacht schenken aan groep 5 en 6 in het basisonderwijs. De buurtsportcoach zal worden ingezet t.b.v. kinderen, jongeren en ouderen om meer te sporten. Daarbij zal multifunctioneel gebruik van schoolpleinen worden meegenomen. Scholen worden geadviseerd om mee te doen aan het Nationaal Schoolontbijt, waarbij samenwerking wordt gezocht met plaatselijke bedrijven. Stimuleren van de eerste lijnszorg om leefstijlinterventies aan te bieden aan mensen die vanwege hun gewicht gezondheidsrisico lopen zoals de beweegkuur. Onderzoek mogelijkheden om van gemeentewege opstartende beweegactiviteiten te faciliteren door gemeentelijke binnensportaccommodaties gratis beschikbaar te stellen tijdens daluren Onderzoek mogelijkheden om preventie binnen de zorg en de collectieve preventie meer op elkaar af te stemmen. Aandacht vragen voor gezonde voeding zowel overgewicht als depletie (ondergewicht) Voortzetten preventie huisbezoek 75+ en signalen m.b.t. eenzaamheid oppakken en doorverwijzen. Bezoekdienst opzetten voor weduwen en weduwnaars (risicogroep eenzaamheid) Groepsactiviteiten opzetten (bijv. zomervermaak) Aanvullende vervoersmogelijkheden onderzoeken, waardoor meer ouderen gebruik maken van en vaker van huis kunnen en deelnemen aan activiteiten. Meer transparant en toegankelijk maken van bestaande aanbod voor ondersteuning en expertise dementie. Onderzoek in overleg met zorgverzekeraar mogelijkheden tot uitbreiding huisbezoeken dementieconsulent aan mantelzorgers + informatiebijeenkomsten over dementie en ondersteuning. Het lokale ondersteuningspunt richt zich meer op ontmoeten (beweegactiviteiten, gezamenlijk eten).

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

? ?

?

?

?

?

?

?

?

?

?


In kaart brengen van potentie en behoeften mantelzorgers. Meer slimme zorg, ICT inzetten Valmeldpunt Drimmelen actief promoten. Werken aan gedragsverandering, eigen kracht eerst. Gemeente en zorginstellingen verzorgen niet automatisch alle zorg. Meer zelf bekostigen, oplossen moet meer gemeengoed worden

?

? ?

? ? ?

? ? ?

? ? ?


9. FINANCIELE PARAGRAAF In de gemeentebegroting zijn de beschikbare middelen voor gezondheidsbeleid hoofdzakelijk opgenomen onder het subproduct openbare gezondheidszorg. Onder dit subproduct vallen alle lopende voorzieningen en activiteiten die de gemeente op het gebied van lokale volksgezondheid onderneemt, dus ook de gemeenschappelijke regelingen en de kleine subsidies. Met betrekking tot de gemeenschappelijke regeling gaat het om de GGD West-Brabant en de Regionale Ambulancevoorziening (RAV). Over de hoogte van de financiële bijdrage neemt de gemeenteraad jaarlijks een beslissing in de begrotingsvergadering. Daarnaast is een kleiner budget opgenomen onder het subproject Wmo algemeen. Het gaat hierbij om middelen voor de uitvoering van lokaal gestelde prioriteiten in deze nota, bijv. huisbezoek 75+ en dementie informatiepunt. In de nota zijn geen financiële middelen opgenomen voor het uitvoeren van nieuwe dan wel aanvullende activiteiten in de komende jaren, bijv. als het gaat om een veldonderzoek naar het drugsgebruik onder jongeren in een of meer kernen. De huidige financiële kaders geven geen ruimte om bestaande activiteiten in te ruilen tegen nieuwe. Wmo gerelateerde activiteiten, zoals huisbezoek 75+ en informatiepunt dementie worden meegenomen in het beleidsplan Wmo, voorzover deze niet zijn gedekt in de meerjarenbegroting. In de begroting 2013 zijn de volgende budgetten opgenomen voor de uitvoering van het gezondheidsbeleid in de jaren 2013 – 2016. Ter vergelijking is de kolom over 2012 opgenomen. In de begroting wordt rekening gehouden met een jaarlijkse indexering. Omschrijving Algemene gezondheidszorg* Jeugdgezondheidszorg uniform** Jeugdgezondheidszorg maatwerk** Budget Elektronisch Kind Dossier VVE middelen*** Huisbezoek 75+ **** Informatiepunt dementie***** Sport en bewegen in de buurt****** Reguliere subsidies*******

2012 484.601 364.322 25.843 48.007 76.000 3.450 2.000 76.320 7.300

2013 487.221 363.022 26.166 48.007 76.000 2.950 2.000 45.600 7.300

2014 472.064 363.022 26.166 48.007 76.000 0 2.000 45.600 7.300

Toelichting: Budget Basistakenpakket GGD* Budget Thebe JGZ uniform en maatwerk** VVE budget Projecthuisbezoek 75+ wordt betaald uit het budget jaarlijks tevredenheidsonderzoek Wmo De gemeente neemt deel aan het Regionaal ondersteuningsnetwerk dementie. Bijdrage VWS vanuit Brede impuls combinatiefuncties ter stimulering van sport en bewegen. Conform vigerende subsidiebeleid.

2015 472.064 363.022 26.166 48.007 0 0 2.000 45.600 7.300

2016 472.064 363.022 26.166 48.007 0 0 2.000 45.600 7.300


BRONVERMELDING EN AF KORTINGEN Gegevensbronnen: Min. VWS Preventienota ‘’Gezondheid Dichtbij’’ VNG informatie Wet publieke gezondheid 2e tranche Publieke Gezondheid in Perspectief GGD Nederland Samenvatting landelijke nota gezondheidsbeleid 2011 GGD West-Brabant Regionaal Kompas GGD West-Brabant Gezondheidsmonitor GGD West-Brabant www.regionaalkompas.nl/west-brabant/gemeenten/drimmelen www.GGDGezondheidsatlas.nl

Lijst met afkortingen: AED AMW AWBZ BWO CJG Copd CZ EHBO GGD IJGZ JGZ KTD NNGB OGGz PHB RAV RDO RIVM SES SMART SOA SWO VGZ VMBO VO VTV VVE VWS WAZ Wmo Wm Wpg

Automatische Externe Defibrillator Algemeen Maatschappelijk Werk Algemene wet bijzondere ziektekosten Beleidsoverleg Wmo Ouderenproof/tegenwoordig Beleidsoverleg Wmo Centrum voor Jeugd en Gezin Chronic Obstructive Pulmonary Disease (longemfyseem) Zorgverzekeraar CZ Eerste hulp bij ongelukken Gemeentelijke/Gemeenschappelijke gezondheidsdienst Integrale Jeugdgezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg Kerntakendiscussie Nederlandse Norm Gezond Bewegen Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Preventief huisbezoek Regionale Ambulance Voorziening Regionaal Dementie Ondersteuningsnetwerk Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Sociaal Economische Status Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijdgebonden Seksueel Overdraagbare Aandoeningen Stichting Welzijn&Ondersteuning Zorgverzekeraar VGZ Voortgezet Middelbaar Beroeps Onderwijs Voortgezet Onderwijs Volksgezondheid toekomst verkenningen Voor- en vroegschoolse educatie Volksgezondheid, Welzijn, Sport Wet ambulance zorg Wet maatschappelijke ondersteuning wet milieubeheer Wet publieke gezondheid


Bijlage Verslag van de op 30 oktober 2012 gehouden bijeenkomst inzake lokaal gezondheidsbeleid in Drimmelen. ______________________________________________________________________ Aanwezig: Ria van Hulten, Welzijngroep Made/KVO Made, Jan van den Broeck, SDOB/ KBO Wagenberg, Ad Vrijenhoek, SDOB/KBO Made, Marcel Brekelmans, Thebe Thuiszorg, Niels van Dongen, Dongemond College, Judith van den Hoogen, beleidsmedewerker jeugd gemeente Drimmelen, Armand Lagrouw, Surplus Zorg, Anne Marie Dinther, Thebe Thuiszorg, Ivanka van der Veeken, GGD West-Brabant, Daan Kerklaan, Zorggroep Regio O’hout e.o., Peter Franken, SWO, Ria van Spijk, SWO, Sylvester Aboikoni, Novadic-Kentron, Mieke van Genugten, Thebe JGZ, Jessica Kerkdijk MEE West-Brabant, Jan Willem van der Velden, Wmo Platform, Lilian van der Wiel, dorpscoödinator gemeente Drimmelen, Jos Gorissen, Surplus Zorg, Mark van Oosterhout, wethouder gemeente Drimmelen, Jaap Zonneveld, beleidsmedewerker volksgezondheid Gemeente Drimmelen ______________________________________________________________________ 1. Welkom en mededelingen. Wethouder Mark van Oosterhout heet de aanwezigen hartelijk welkom. Aanleiding tot deze bijeenkomst is het besluit van de gemeente Drimmelen om een nieuwe nota volksgezondheid op te stellen. In september 2012 heeft de gemeenteraad zich uitgesproken over de gezondheidsthema’s voor de komende periode. Dit overleg is bedoeld om na te denken over de bij de genoemde thema’s op te nemen actiepunten. In de toegezonden notitie staan een aantal suggesties genoemd. Behalve de genoemde actiepunten heeft de gemeenteraad nadrukkelijk aandacht gevraagd voor de problematiek rondom drugsgebruik onder jongeren in de gemeente. In een raadsbrief is de gemeenteraad geïnformeerd over de uitkomst van de pilot m.b.t. het gratis verstrekken van drugstesten. Hoewel er geen gratis testen zijn opgevraagd, heeft dit initiatief wel het nodige losgemaakt onder ouders met kinderen. Er is aan de keukentafel veel over gesproken. Hij is blij met alle kennis en deskundigheid aan tafel vanmiddag en hij wil deze graag gebruiken voor de nota. Behalve de lokale thema’s wil hij ook nog even stilstaan bij Kerngezond Drimmelen en de pilot die de gemeente i.o.m. andere gemeenten voorbereidt m.b.t. samenwerking gemeenten en zorgverzekeraars inzake preventie gezonde leefstijl Afmeldingen zijn ontvangen van: Gaby Prins-Siemons, CZ, Zandra van Toorenburg, Surplus Welzijn, Ester Moons huisarts, Joke van Loon, WWZ Drimmelen. 2. Lokale thema’s lokaal gezondheidsbeleid. Er wordt een korte presentatie gegeven over de Wet publieke gezondheid, recente wijzigingen en taken voor de gemeente. De lokale thema’s zijn: prenatale voorlichting, jeugdgezondheidszorg, tegengaan roken, alcohol en drugsgebruik onder jongeren, gezonde leefstijl jong en oud en preventie ouderengezondheidszorg. Na de presentatie worden de deelnemers verzocht om een reactie te geven op de verschillende actiepunten, deze aan te vullen, aan te scherpen enz. Hiervoor worden er 3 clusters gevormd, t.w. jgz en jeugd, gezonde leefstijl en ouderen, die met de actiepunten aan de slag gaan.


Na ruim een uur vindt er een terugkoppeling plaats, waarbij plenair de volgende zaken aan de orde komen. 3. Acties • JGZ en Jeugd Het actiepunt taalontwikkeling moet breder worden gezien. Er is inmiddels VVE beleid ontwikkeld maar dat moet nog uitgevoerd worden. Hierbij ligt een belangrijke taak voor het CJG. In beeld gebracht dient te worden wat de ondersteuningsmogelijkheden zijn. Vervolgens is het van belang om deze mogelijkheden goed te communiceren met jonge ouders bijv. op het gebied van opvoedingsondersteuning. Eerst inventariseren wat de mogelijkheden zijn voordat er een concrete actie wordt ontwikkeld. Bijv. de inzet van een gezinscoach voor praktische thuisbegeleiding. Het voorbeeldgedrag van ouders is van belang. Daarom is het zaak om eerder ondersteuning in het gezin te geven. Voor de standaardconsulten op het consultatiebureau worden soms ouders gemist. De organisatie wil dat anders aanpakken maar dat kost geld. Het ‘no show’ percentage is bijna 100%. Op het gebied van prenatale voorlichting zijn er diverse aanbieders. Onvoldoende bekend is wat het aanbod is en waar men terecht kan voor informatie en advies. In overweging wordt gegeven om een gezondheidskrant uit te brengen waarin o.a. informatie hierover worden opgenomen. Uitgangspunt is de eigen kracht van ouders en ze erbij betrekken. Het is wel zinvol om ervoor te zorgen dat informatie voldoende toegankelijk is. De jeugdmonitor brengt de problematiek alcohol en drugsgebruik onder jongeren onvoldoende in beeld. In het overzicht actiepunten wordt de suggestie gedaan om in 2014 een veldonderzoek te houden onder de risicogroep. Het zou beter zijn om het veldonderzoek in 2013 te houden en op basis daarvan te beoordelen welke acties moeten worden ingezet. Vervolgens kan er in 2016 bekeken worden welke resultaten deze actie hebben opgeleverd. Het actiepunt is niet concreet geformuleerd. Beter is het om het probleem te benoemen en aan te geven wie het onderzoek gaat doen. Bijv. in de trant van Novadic-Kentron maak het probleem inzichtelijk en geef aan wat er aan moet gebeuren. In de werkgroep Jeugd en Veiligheid kunnen de resultaten worden besproken. Ook de veldwerker van Novadic-Kentron neemt deel aan de werkgroep. Het Dongemond kent een leerlijn leefstijl. Tijdens de lessen biologie en lichamelijke opvoeding is er aandacht voor leefstijlactiviteiten. In de onderbouw zijn leerlingen actief met gezond bewegen en gezonde leefstijl, terwijl deze activiteiten in de bovenbouw wegzakken. Wat dit betreft zouden onder- en bovenbouw beter op elkaar moeten aansluiten. Daarnaast is het zaak om activiteiten op het gebied van goede voeding + wat eet ik te koppelen aan bewegen. Hier ligt een belangrijke relatie met diëtisten. Daarnaast wil men aansluiten bij buitenschoolse sportstimuleringsprojecten. Ook dit zou een onderdeel van de leerlijn moeten worden. Dit is één van de stappen die is opgenomen in een plan. In dit verband is het een superstap aldus de wethouder dat er op het terrein van het Dongemond College niet meer mag worden gerookt . M.b.t. het middelen gebruik zou het goed zijn om daarbij ook MEE te betrekken t.b.v. de doelgroep LVG jongeren. Deze jongeren zijn snel beïnvloedbaar als het gaat om


middelengebruik. Deze jongeren worden ook bij het veldwerk van Novadic-Kentron betrokken. Ook op het Dongemond vindt voorlichting plaats over de risico’s van drugsgebruik. De voorlichting van Novadic-Kentron heeft ook betrekking op kwetsbare groepen. De wethouder is van mening, dat de monitor weinig informatie biedt op het gebied van drugsgebruik door jongeren. Indien er werkelijk een probleem is, dan wil hij wel instrumenten hebben om het aan te pakken. Voorheen was het drugsgebruik meer een probleem van de grote stad. Inmiddels doet het gebruik zich ook voor in de kleine kernen voor. Door middel van veldwerk is het mogelijk om in kaart te brengen of er sprake is van een probleem en zo ja wat het plan van aanpak zou moeten inhouden. Als begeleidingscommissie van het veldonderzoek kan de werkgroep Jeugd en Veiligheid fungeren, waarin alle betrokken partners zitting hebben. • Ouderen. Preventief ouderengezondheidszorg. Activiteiten ter voorkoming van eenzaamheid beter ontsluiten door bijv. inschakeling ouderenbonden. Er is ook wel sprake van geaccepteerde eenzaamheid, waardoor mensen moeilijk te bewegen zijn om mee te doen. Wellicht is het een optie om vrijwilligerspunten in het dorp te organiseren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en een praatje maken. SWO wil de mogelijkheden onderzoeken. Ook wil SWO kijken of er iets ontwikkeld kan worden m.b.t. aanvullende vervoersmogelijkheden. Belangrijk om te weten is waarom mensen geen gebruik maken van activiteiten. De ondersteuningsbehoefte van mantelzorg is niet bekend. Ook is het wenselijk om onderzoek te doen naar de belasting en mogelijkheden van mantelzorgers. In januari 2013 wordt er een Alzheimer café opgestart met om de maand een bijeenkomst in Made en in Zevenbergen. Doel is om te proberen meer mensen te bereiken, die op de één of andere manier met dementie te maken hebben. Ook behoefte aan lotgenoten contact. Dementievriendelijke gemeenten en Regionaal dementienetwerk zijn 2 verschillende zaken. Het netwerk is vooral bedoeld voor vragen over informatie en ondersteuning. Dementie komt in toenemende mate voor en het is vooral de vraag aan welke ondersteuning men lokaal behoefte heeft. Het is een onderwerp om samen in te vullen. Verwezen wordt naar de site www.dementiezorg.nl voor lokale informatie over dementie. Slimme zorg meer aandacht geven. Activiteiten zijn een goede manier om iets te doen op het gebied van aanpak overgewicht. Een mooi voorbeeld is de kookgroep: waarbij gezonde voeding een belangrijk element is maar ook de ontmoeting. Ook familiezorg wordt genoemd als belangrijk instrument voor de aanpak van eenzaamheid. Het vervoer oplossen door middel van het sociaal netwerk. De vrijwilligerscentrale krijgt tot taak om vraag en aanbod te koppelen. Dat geldt niet alleen voor sportieve activiteiten of ontmoetingsactiviteiten, maar ook voor sociale activiteiten (een op een) zoals een eindje wandelen met ouderen, mensen helpen bij het onderhoud van hun tuin. De MBvO activiteiten zijn ook toegankelijk voor mensen met een beperking. Opgemerkt wordt wel dat deze activiteiten in te kampen hebben een tekort aan de financiële middelen. Om de MBvO activiteiten voort te kunnen zetten moet er geld bij. Tenslotte wordt opgemerkt dat veel ouderen te maken hebben/krijgen met een valincident. Het zou een goede zaak zijn om het bestaande valmeldpunt actief te promoten. • Gezonde leefstijl. De Zorggroep werkt in haar productaanbod ook met preventieve activiteiten op het gebied van gezonde leefstijl. De basis hiervan ligt bij de huisarts. Ook zijn er lokale


initiatieven, waarbij een zorgverzekeraar samenwerkt met lokale partijen. Vraag hoe kunnen organisaties en zorgverzekeraars op de hoogte zijn wat er speelt. Als zorgverzekeraar en organisaties moet je ook ergens naar kunnen verwijzen. Het zou een rol van de gemeente kunnen zijn om te zorgen dat informatie omtrent activiteiten en voorzieningen beter beschikbaar is. Bijv. als het gaat om jeugd en ouderen: Wie doet wat, waar en wanneer. Ook sociale media spelen een steeds grotere rol. Ook facebook inzetten om jongeren te bereiken. De vraag is hoe ga je om met pr. Verbindingen leggen en uitdragen naar elkaar. Niet zelf uitzoeken. In Hooge Zwaluwe is werkgroep samen met basisschool bezig met een moestuin project. Doel hoe ziet gezonde voeding eruit? Ook bij verzoeken om buurtactiviteiten, zoals barbecue kan gemeente informatie verstrekken over gezonde voeding. Wat ook goed werkt is een aparte benadering van de dorpskernen en niet in alle kernen tegelijk. De Beweegkuur in Terheijden toont aan dat een lokale aanpak van patiënten met obesitas gezondheidswinst oplevert. Het medicijngebruik is flink afgenomen en mensen vinden het weer leuk om te bewegen. Het concept Terheijden zou ook in andere kernen toegepast kunnen worden. Zorroo is bezig om het concept onder de huisartsen in de regio te verspreiden. M.b.t. activiteiten in het kader van gezonde leefstijl kan de gemeente niet-gebruikte uren van de sportzaal inzetten om beweegactiviteiten te (laten)organiseren. Wat roken betreft kan via huisarts een cursus stoppen met roken worden aangeboden. Vanaf januari 2013 kan hierbij ook gebruik gemaakt worden van een app. Hierna rondt de wethouder dit onderdeel van de bijeenkomst af. Afgesproken wordt dat er een verslag van het besprokene zal worden gemaakt en dat aanwezigen in de gelegenheid worden gesteld om reactie te geven op conceptplan. Het verslag van deze bijeenkomst zal als bijlage bij de lokale nota worden gevoegd. 4. Samenwerking gemeenten en zorgverzekeraars. De wethouder licht toe dat de gemeenten in deze regio in gesprek zijn met het ministerie van VWS en andere organisaties om te onderzoeken hoe gemeenten en zorgverzekeraars beter kunnen samenwerken op het gebied van preventie gezondheidszorg. Het ministerie is bereid om daarbij ondersteuning te geven. 5. Kerngezond Drimmelen Op 12 maart dit jaar is een kick off gehouden m.b.t. aanpak overgewicht. Tijdens deze bijeenkomst hebben deelnemers suggesties gedaan m.b.t. de aanpak van dit probleem. Hij wil deze suggesties graag wat prominenter wegzetten, omdat niet duidelijk is wat de laatste stand van zaken is. Dat wil hij medio december a.s. doen mede met het oog op de voornemens voor het nieuwe jaar. Tenslotte laat hij het nieuwe logo Kerngezond Drimmelen zien wat door de GGD is bedacht. Dit logo wordt gebruikt om gedurende de planperiode nieuwe initiatieven en activiteiten onder de aandacht te brengen van inwoners. Hierna niets meer aan de orde zijnde bedankt de wethouder een ieder voor zijn of haar aanwezigheid en inbreng en sluit hij de bijeenkomst. Made, 7 november 2012. Jaap Zonneveld

Kerngezond Drimmelen. Lokaal gezondheidsbeleid gemeente Drimmelen : concept Datum : 4 december 2012 Samengesteld door : Jaap Zonneveld

Recommend Documents