Jaarstukken 2009 gemeente Weststellingwerf Inhoudsopgave 1. 2. 3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 4. 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 6. 7. 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7
Voorwoord ............................................................................................................................ 3 Jaarrekening op hoofdlijnen ................................................................................................. 5 Programmaplan .................................................................................................................. 13 Programma 0. Bestuur en Organisatie............................................................................... 13 Programma 1. Openbare Orde en Veiligheid..................................................................... 20 Programma 2. Verkeer, Vervoer en Waterstaat................................................................. 26 Programma 3. Economische Zaken ................................................................................... 31 Programma 4. Onderwijs.................................................................................................... 36 Programma 5. Sport, Cultuur, Recreatie en Groen............................................................ 44 Programma 6. Maatschappelijke en Sociale Voorzieningen.............................................. 54 Programma 7. Volksgezondheid en Milieu......................................................................... 60 Programma 8. Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting ................................................. 69 Programma 9. Financiën .................................................................................................... 76 Paragrafen.......................................................................................................................... 83 Paragraaf Lokale Heffingen en Algemene Kosten ............................................................. 83 Paragraaf Weerstandsvermogen ....................................................................................... 86 Paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen ........................................................................... 90 Paragraaf Financiering ....................................................................................................... 95 Paragraaf Bedrijfsvoering................................................................................................. 100 Paragraaf Verbonden Partijen.......................................................................................... 113 Paragraaf Grondbeleid ..................................................................................................... 117 Paragraaf Rechtmatigheid................................................................................................ 119 Paragraaf WMO................................................................................................................ 120 Jaarrekening..................................................................................................................... 124 Balans per 31 december 2009 ......................................................................................... 124 Programmarekening over begrotingsjaar 2009................................................................ 126 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling ........................................................ 129 Toelichting op de Balans per 31 december 2009............................................................. 132 Toelichting op de programmarekening............................................................................. 158 Accountantsverklaring ...................................................................................................... 161 Bijlagen............................................................................................................................. 163 Kerngegevens .................................................................................................................. 163 Kostenplaats Kapitaallasten ............................................................................................. 164 Overzicht investeringskredieten ....................................................................................... 165 Kostenverdeelstaat........................................................................................................... 169 Boekwaarden Grondexploitatie ........................................................................................ 171 Budgetoverhevelingen bij Jaarrekening 2009 .................................................................. 172 SiSa-Verantwoording ....................................................................................................... 174
Jaarrekening 2009
-1-
Jaarrekening 2009
-2-
1.
Voorwoord
1. Algemeen Voor u ligt de jaarrekening 2009. De begroting geldt in zijn algemeenheid als het richtinggevend financiële element in de feitelijke bedrijfssturing van onze gemeentelijke organisatie. Met dit document wordt aan u verantwoording afgelegd over de uitvoering van de voorgenomen beleidsdoelstellingen welke in de begroting voor 2009 zijn vastgelegd. Op basis van het algemene uitgangspunt “rekening volgt begroting” is de opzet van de programmabegroting terug te vinden in deze jaarstukken, vooral in de structuur van de programma’s en de paragrafen. Per programma worden onder de titel “wat hebben we bereikt en wat hebben we gedaan” de beleidsvoornemens van de begroting geconfronteerd met de realisatie op dit gebied. Hiervoor is op dit onderdeel in het programma in de 3e kolom de realisatie vermeld. Aansluitend wordt zichtbaar gemaakt wat dit programma heeft gekost. In de overzichten wordt informatie gegeven over de lasten en baten, waarbij de cijfers van deze jaarrekening naast de laatst geautoriseerde begroting (wijziging op basis van de najaarsnota) worden gepresenteerd. Het verschil wordt vervolgens verklaard onder de titel `financiële analyse`. De analyse is op hoofdlijnen en gaat alleen in op afwijkingen per activiteit met een bedrag van € 25.000 of meer. Deze jaarstukken bestaan uit twee hoofdonderdelen, te weten het jaarverslag (programmaverantwoording en paragrafen) en de jaarrekening (balans en overzicht lasten en baten met bijbehorende toelichtingen). a. Jaarverslag Het jaarverslag bevat een algemene beschouwing op de beleidsmatige uitvoering van de begroting en gaat in op de omvang en de samenstelling van het jaarresultaat 2009. Per programma wordt zowel een beleidsverantwoording als een financiële verantwoording gegeven. Bij de beleidsverantwoording per programma is zoveel mogelijk gereageerd op datgene wat in de begroting 2009 is aangekondigd en daarbij is rekening gehouden met de tussentijdse bijsturing op de begroting op basis van de najaarsnota. De najaarsnota 2009 is dan ook opgenomen in de kolom met de vermelding ”begroting na wijziging”. De verplichte paragrafen gaan over onderwerpen die van invloed zijn op de beoordeling van de financiële positie en waarbij sprake is van bestuurlijke en financiële risicofactoren. De onderwerpen in de paragrafen vormen een dwarsdoorsnede van het jaarverslag en betreffen: weerstandsvermogen en risicomanagement; lokale heffingen; grondbeleid; verbonden partijen; kapitaalgoederen; treasury en bedrijfsvoering. b. Jaarrekening De jaarrekening bevat de balans met toelichting en het totaaloverzicht van de programmaresultaten vóór bestemming van reserves, de reserves mutaties per programma en het resultaat na bestemming. 2. Single Information Single Audit (Sisa) Met ingang van de jaarrekening 2006 moet een groot aantal rijksbijdragen op een andere wijze verantwoord worden. De doelstelling van Single information Single audit (SiSa) is de verantwoordingsen controlelasten voor medeoverheden (gemeenten, provincies en regio’s met een gemeenschappelijke regeling) te verminderen. De SiSa-verantwoordingssystematiek sluit aan bij het reguliere jaarrekeningproces van de medeoverheden. Voor de financiële verantwoording van deze specifieke uitkeringen is een bijlage bij de jaarrekening en de accountantsverklaring bij de jaarrekening voldoende. De gedachte hierachter is dat voor de verantwoording richting het Rijk volstaan kan worden met dezelfde verantwoording die richting de Raad wordt afgelegd met de jaarrekening. Hiervoor heeft het ministerie van Binnenlandse zaken een in te vullen document opgesteld, dat in de jaarrekening opgenomen moet worden. Voorheen werden deze verantwoordingen van rijksbijdragen apart bij de ministeries ingediend. De SiSa-verantwoording is als bijlage in de jaarrekening opgenomen.
Jaarrekening 2009
-3-
3. Jaarrekening 2009 in financiële vogelvlucht. Ongeveer 2 jaar geleden is de eerste aanzet tot de begroting 2009 geweest. In die eerste begroting is toen een resultaat geprognosticeerd. Hierna zijn er verschillende bijstellingen geweest volgens de P&C cyclus die hebben geleid tot een begroting voor wijziging met als resultaat voor onttrekkingen en toevoegingen van € -156.000 en een resultaat na toevoegingen en onttrekkingen van € 206.000. In het najaar 2009 heeft de bijstelling plaatsgevonden middels de najaarsnota. Op dat moment werd een resultaat voor toevoegingen en onttrekkingen verwacht van € -2.400.000 en na toevoegingen en onttrekkingen van € 1.611.000. Daarnaast werd voor een financieel volume van € 992.990 aan overhevelingen van budget naar 2010 verondersteld. Het resultaat 2009 bedraagt vóór bestemming € 168.560. Na toevoeging en onttrekking aan reserves resteert een resultaat na bestemming van € 3.134.707 wat is opgenomen in de balans per 31 december 2009. Hiervan is een deel als overheveling naar het boekjaar 2010 aangemerkt: € 1.346.830. Voor het restbedrag van € 1.787.877 zal bij de afwikkeling van de jaarrekening een voorstel worden gedaan van bestemming. De verschillen tussen de aannames bij de najaarsnota en de nu voorliggende jaarrekening zijn goed te verklaren. Van het resultaat: € 3.134.707 is een deel: € 1.346 miljoen gerelateerd aan activiteiten welke gedeeltelijk of in het geheel niet in 2009 hebben kunnen plaatsvinden en welke nu bij de bestemming van het resultaat worden overgeheveld en daardoor toegevoegd aan het boekjaar 2010 (zie bijlage 7.6. budgetoverhevelingen). Dit bedrag komt bij het bedrag van overhevelingen welke wij bij de najaarsnota hebben gepresenteerd (€ 992.990). De verwerking van deze post voor overhevelingen bij de najaarsnota is als voorschot op het verwachtte resultaat verwerkt. Als we bovenstaande in mindering brengen op het gepresenteerde resultaat van de jaarrekening resteert een bedrag van € 794.887 ( € 3.134.707 - 1.323.045 - 992.990). Dit bedrag kan worden verklaard door de extra bate van ruim € 411.452 die vanuit de verkopen Essent aandelen is ontvangen (was bij najaarsnota niet bekend) en een vrijval bij de jaarrekening van voorzieningen voor een bedrag van € 304.355. Het restant is te duiden als een veelvoud van plussen en minnen in de diverse programma’s die het resultaat nog hebben beïnvloed. Voor een duiding van deze verschillen is bij de programma’s een financiële analyse opgenomen. Een speciale plek in deze jaarrekening heeft de transactie en de verwerking daarvan van de aandelen Essent BV. De verkoop is landelijk georganiseerd begeleid en de boekingsgang is in samenspraak met de accountant tot stand gebracht. In de jaarrekening treft u in programma 9 en in de paragraaf verbonden partijen een toelichting op de materie aan. Daarnaast dient vermeld te worden dat er om te kunnen voldoen aan de juistheidcriteria er voorzieningen zijn aangepast of zijn afgeraamd. De bedragen van deze actie vormen een onderdeel van het nu gepresenteerde resultaat. In de besluitvorming over de bestemming van het resultaat komen wij hierop terug, het voorstel aan de raad zal zijn om hiertoe een bestemde reserve in te richten. In de analyse op de programma’s wordt ook de verschillen tussen begroting en jaarrekening van lasten die met de ambtelijke inzet voor de programma’s gepaard gaat geduid. Dit is nodig om de financiële aansluiting te kunnen verklaren. De oorzaken voor de verschillen zijn divers, zo kan het gaan om verkeerde inschattingen bij de opmaak van de begroting, extra inzet of verminderde inzet voor een product of om verschuivingen door externe ondersteuning in verband met vacatures. Per saldo zijn de mutaties budgettair neutraal, in een volgende jaarrekening zullen wij de analyse op een ander aggregatieniveau inrichten en als onderdeel van de paragraaf bedrijfsvoering opvoeren. 4. Rechtmatigheid Rechtmatig handelen is één van de basiskenmerken van een gemeentelijke organisatie. Doen wat we geacht worden te doen en dat doen binnen de daarvoor gestelde kaders en conform de regels. Het voldoen aan de rechtmatigheidtoets kan in die zin worden beschouwd als een kwaliteitskeure merk, het is dan ook goed te kunnen melden dat wij ook dit jaar (3 jaar op rij) mede op dit aspect een goedkeurende verklaring van onze accountant hebben ontvangen.
G. van Klaveren Burgemeester Jaarrekening 2009
R. van Maurik Secretaris -4-
2.
Jaarrekening op hoofdlijnen
1. Algemeen In dit hoofdstuk wordt een samenvatting gegeven van de jaarrekening. De hoofdlijnen worden hierna behandeld vanuit een tweetal invalshoeken; de beleidsinhoudelijke en de financiële. Een uitgebreide beschouwing wordt in de programma’s en in de jaarrekening gegeven. 2. Jaarrekening 2009 in beleidsinhoudelijke vogelvlucht. Onderstaand treft u een willekeurige selectie aan van beleidsinhoudelijke prestaties die in het achterliggende jaar zijn gerealiseerd. De opsomming is willekeurig en zeker niet volledig, zij is bedoeld om het verhaal achter de cijfers levendig te maken. Een uitgebreide opsomming en toelichting zijn in de programma's opgenomen onder de paragrafen: wat hebben we bereikt?, waar kunnen we dat aan zien?, wat hebben wij daarvoor gedaan? -
-
-
-
-
-
-
-
In december 2009 is het VTH-project afgerond en is het vergunningenteam (bouw en milieu) verhuisd van Leefomgeving naar het Publiekscentrum. Conform de afspraken is de gemeentelijke website verbeterd en is in de waardering gestegen naar plaats 143. Samen met de gemeenten Woudenberg en Heumen behoorde Weststellingwerf tot de grootste stijgers op dat moment met meer dan 140 plaatsen. Eind 2009 heeft de site zich stevig genesteld in de top 100, plaats 89. Nieuw doel is om een stevige plaats in de top 50 in te nemen. (De site staat in februari 2010 ondertussen op de eerste plaats in Friesland, en op plaats 26 van de landelijke score). In de organisatie zijn de maatregelen uitgevoerd met betrekking tot de organisatiewijziging in de afdoening van bezwaarschriften. De externe adviescommissie voor de bezwaarschriften is gestart in 2009. In het kader van de kwaliteitsimpuls zijn er twee nieuwe brandweerauto’s aangeschaft. De bezettingssterkte van de vrijwilligers van de brandweer is op vastgesteld niveau gebracht. Door het organiseren van een verkeersmarkt zijn de eerste twee klassen van het voortgezet onderwijs zich meer bewust geworden van hun gedrag in het verkeer. Voor de herinrichting van de Heerenveenseweg en Steenwijkerweg zijn twee stedenbouwkundige ontwerpen opgesteld, waarbij de bewoners tijdens een informatieavond hun voorkeur hebben uitgesproken. Aanbesteding en uitvoering zijn gepland in 2010. Voor de aansluiting Om den Noort op de Heerenveenseweg/Stationsweg is een voorlopige oplossing ontworpen, passend binnen de beperkte mogelijkheden van de omgeving. De aanpassing heeft tot doel om de verkeersstroom vloeiender van de Heerenveenseweg op de Stationsweg te leiden. Ten behoeve van de herinrichting van de kruising Spoorlaan / Stationsweg / Hoofdstraat Oost is een ontwerp opgesteld, dat past binnen de specifieke randvoorwaarden, waarbij het verkeer op de Ruit voorrang krijgt op de Lycklamaweg. Aanbesteding en start van de werkzaamheden zijn gepland in 2010. Het bouwrijpmaken van de uitbreiding van het industrieterrein Schipsloot is aanbesteed en binnen de kostenraming volgens de grondexploitatie uitgevoerd. Het bestemmingsplan is onherroepelijk zodat met de uitgifte is gestart. Resultaat van de gesprekken met onze ondernemers is geweest de bereidheid om gezamenlijk op te trekken in het promoten van Weststellingwerf en Wolvega als regionale kern in het bijzonder. Ten behoeve hiervan is de Stichting Promotie Weststellingwerf opgericht. De nieuwbouw van de brede school Futura (Heidepolle / Wegwijzer) is gerealiseerd. Na definitieve besluitvorming over de locatiekeuze is de planontwikkeling voor nieuwbouw en de vervangende huisvesting voor een school met peuterspeelzaal in Boijl voortvarend ter hand genomen. Dit heeft geleid tot een definitief plan, daarbij is de aanbestedingsprocedure gestart. Dit geldt ook voor de nieuwbouw van de brede school in de Lindewijk. In beide projecten is rekening gehouden met aspecten van duurzaamheid. Start bouw voorjaar 2010. De verzelfstandiging van het openbaar primair onderwijs was per 1 januari 2009 een feit. Het bestuur van het openbaar onderwijs in onze gemeente is per die datum overgedragen aan het bestuur van de Stichting Comperio voor openbaar primair onderwijs in de gemeenten Ooststellingwerf en Weststellingwerf te Oldeberkoop. Ter uitvoering van het fusiebesluit is het eigendom van 11 schoolgebouwen met ondergrond aan het nieuwe schoolbestuur overgedragen en zijn de in 7 multifunctionele centra gehuisveste openbare scholen aan de Stichting Comperio in bruikleen gegeven.
Jaarrekening 2009
-5-
-
-
-
-
-
-
-
-
De passantenhaven bij Driewegsluis is medio 2009 in gebruik gesteld. De sanitaire voorzieningen zijn in november 2009 opgeleverd en worden in het eerstvolgende seizoen in gebruik genomen. Het afgelopen jaar werden in zwembad De Dobbe zonnecollectoren geplaatst. Het afgelopen jaar werd in zwembad De Dobbe het 50 meter bad gecoat en buitenschilderwerk uitgevoerd. De plaatsing van een luie trap in zwembad De Steense is een groot succes. Vooral voor bezoekers die moeilijk in het water kunnen komen is dit een prima voorziening. In 2009 is de gemeente geconfronteerd met de aanvraag van het faillissement van de Stichting Centrum voor de Kunsten a7. Bij het faillissement is op initiatief van de curator en partijen de prestaties muziekonderwijs voor het jaar 2009 met inachtneming van de bijzondere omstandigheden toch gerealiseerd. Daarmee zijn de prestatieafspraken van de gemeente en de daaraan gekoppelde subsidie binnen de gestelde kaders van de raad voor het jaar 2009 gebleven. In 2009 hebben we ondanks de economische recessie onze doelstelling ruimschoots behaald; er zijn 58 personen uitgestroomd naar regulier werk. Op 8 juni 2009 is het Programma Duurzaam Weststellingwerf vastgesteld, inhoudende de accordering van een viertal projecten. Dit zijn: - Duurzaam gemeentelijk inkoopbeleid; - Nieuw beleid openbare verlichting; - Realisatie ecologische woonwijk; - Bevorderen toepassen duurzame energie op bedrijventerreinen. Bij raadsamendement is aan het Programma Duurzaam Weststellingwerf de uitwerking van 8 punten van het 10-puntenplan van de vereniging Klimaat Verbond Nederland toegevoegd. Het project om alle bestemmingsplannen actueel te maken ligt op schema. Alle nieuwe bestemmingsplannen zijn ook digitaal beschikbaar en via de website raadpleegbaar. Voor de herontwikkeling van het Van der Sandeplein hebben wij een stedenbouwkundige visie laten opstellen met bijbehorend kwaliteitskader. Deze documenten zijn ook de basis geweest voor het indienen van een subsidieverzoek bij de provincie. De watertaken van de gemeente worden vanaf 1 januari 2010 bekostigd via een rioolheffing. De gemeente Weststellingwerf heeft er, uit oogpunt van milieubewustzijn en kostenbewustzijn, voor gekozen het tarief als volgt te splitsen: - een bedrag voor de verwerking van afvalwater en; - een bedrag voor de verwerking van hemelwater. Door deze splitsing wordt op de aanslag voor iedereen helder wat de eigen bijdragen voor de verwerking van hemelwater en afvalwater zijn. In 2009 is de brug bij Nijelamer vervangen en zijn de voorbereidingen van start gegaan betreffende het vervangen van de fietsbrug bij de Driewegsluis. Op de kruising Ir. Lelylaan / Steenwijkerweg te Wolvega zijn in combinatie met het herinrichten van deze kruising ook de lichtmasten ter plaatse vervangen. In 2009 is gestart met de aanleg van een bergbezinkleiding in Munnekeburen en Scherpenzeel. Tot aan het moment van uitbreken van de zgn. Kredietcrisis lag de exploitatie van fase 1 van de Lindewijk op schema. De marktverstorende werking van een Kredietcrisis werkt ook door op de exploitatie van de Lindewijk. Met alle betrokken partijen is gewerkt aan actualisatie van de exploitatieopzet. De oorspronkelijke ambitieuze plannen voor een multifunctionele accommodatie in de Lindewijk hebben college en raad los moeten laten vanwege de te grote financiële risico’s die hieraan verbonden waren. Voor wat betreft de nieuwe school in Boyl is de keuze voor een architect voorbereid. In 2009 zijn diverse haalbaarheidsonderzoeken gedaan naar de mogelijkheden en de wijze waarop de gemeentelijke samenwerking vorm en inhoud kan worden gegeven.
3. Jaarrekening 2009 in financiële vogelvlucht. In onderstaand overzicht worden de eindrealisatie van de jaarrekening en de verschillen per programma weergegeven. Voor een nadere analyse per programma wordt verwezen naar de achterliggende hoofdstukken waarin de financiële gegevens per programma worden gegeven en op hoofdlijnen geanalyseerd.
Jaarrekening 2009
-6-
.
Jaarrekening 2009
-7-
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Verschillen per programma Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Sport, cultuur, recreatie en groen Maatschappelijke en sociale voorzieningen Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Financiën
-82.100 27.111 121.317 97.420 241.058 820.118 371.977 729.865 -314.140 -2.012.626
Specificatie grootste verschillen: Algemeen bestuur Nabetaling raadsleden Meer uren dorpencoördinator Meer uren financiële beleidscyclus Extra uren samenwerking OWO Minder uren bestuursondersteuning Meer uren communicatie Diverse uitgaven en minder inkomsten dienstverlening Meer afdrachten rijksleges Meer opbrengsten rijbewijzen en reisdocumenten Helft geraamde subsidie De Rottige Meenthe Bijstelling voorziening pensioenen gewezen wethouders Restant Vastgoed-I Budgetoverheveling Vastgoed-I programma 0 Openbare orde en veiligheid Uitvoering rapport Bitter Extra werkzaamheden integrale veiligheid Minder uren voor rampenbestrijding programma 1 Verkeer, vervoer en waterstaat Minder uren bruggen duikers waterwegen Herinrichting kruising Steenwijkerweg/Ir. Lelylaan Nadeel gladheidsbestrijding i.v.m. winter 2009 Budgetoverheveling damwand Schipsloot programma 2 Economische zaken Minder inzet contactdagen en lidmaatschappen Minder uren inzet eigen medewerkers markten Overschrijding energiekosten programma 3
Jaarrekening 2009
31.50035.000116.000100.000198.000 167.00032.00037.00042.000 23.000142.000 30.000 48.000 81.500-
28.00023.00072.000 21.000
29.000 183.000 125.00034.000 121.000
29.000 70.000 5.00094.000
-8-
Onderwijs Budgetoverheveling huisvesting onderwijs Extra éénmalige lasten t.b.v. tijdelijke onderwijshuisvesting Lagere kapitaallasten ivm latere realisatie en dubbele raming Lagere overige lasten huisvesting (belastingen, heffingen, derden) Lagere huuropbrengsten (foutieve raming) lagere bijdragen (m.n. onderwijsbeg en heemkunden) Afwikkeling verzelfstandiging openbaar onderwijs Hogere bijdrage schoolmaatschappelijk werk en logopedie Minder uren onderwijsbeleid en leerplichtwet Minder uren OW verzelfstandigingstraject Geen doorberekening aan Comperio (ivm detachering) Afwikkeling primair onderwijs conform afspraken met Comperio Budgetoverheveling doorvergoeding bijzonder onderwijs Onderhoud mfc's Exploitatieresultaat gymnastiekonderwijs Onderhoud mfc's programma 4
347.500 195.000393.000 23.000 58.00046.000 158.000 44.00095.000 202.000 228.000570.00073.000 227.000 25.000190.000254.500
Sport, cultuur, recreatie en groen Budgetoverheveling Blessebrugschans budgetoverheveling subsidies muziekonderwijs Voordeel uitwisselingsprogramma Choszczno Correctie aanbestedingsvoordeel molen Windlust Teveel budget overgeheveld molen Windlust Budgetoverheveling Landschapsproject De Blesse Blesdijke Minder interne uren Onderschrijding Fietspad Catspolder Realisatie Friese Merenproject budgetoverheveling De Duker en De Steense Voordeel bijdrage huren gymlokalen Minder interne uren sport WOS en OW meer interne uren t.b.v. welzijn minder interne uren t.b.v welzijnsaccommodaties lagere lasten energie en water lagere kapitaallasten afroming voorziening RWC tgv AR vrijval voorziening onderhoud gebouwen Subsidie Friese Merenproject programma 5
50.000 43.000 14.000 50.000 17.000123.900 350.000 67.000 636.00036.000 14.000 75.000 11.00018.000 11.000 7.000 23.000 36.200 569.000 823.100
Jaarrekening 2009
-9-
Maatschappelijke en sociale voorzieningen Hogere lasten bijstandsuitkeringen lagere kapitaallasten ivm latere realisatie Brede School overheveling post kinderopvang t.l.v. participatiebudget minder interne uren jeugd- en jongerenwerk hogere lasten energie en water peuterspeelzalen meer inspecties peuterspeelzalen lagere huuropbrengsten peuterspeelzalen éénmalige bijdrage provincie ontwikkeling VIR hogere verstrekkingen (m.n. door éénmalige eindejaarsuitkering) lagere kwijtschelding belastingen meer interne uren t.b.v. minimabeleid minder interne uren t.b.v. sociale zekerheid hogere lasten huishoudelijke hulp hogere verstrekkingen hulpmiddelen lagere verstrekkingen PGB lagere verstrekkingen vervoersvoorzieningen lagere bijdragen woningaanpassingen lagere uitvoeringskosten derden lagere verstrekkingen mantelzorgcompliment vrijval stelposten subsidie Stichting aan zet minder vormings- en opleidingskosten minder kosten WMO-psychosociaal meer interne uren WMO lagere eigen bijdragen HH afkoop rijksbijdrage hoger inkomensdeel rijk extra compensatie rijk op I-deel afroming voorziening RWC t.g.v. AR programma 6
160.00034.000 25.000 20.000 7.0008.0006.0005.000 66.00025.000 46.000295.000 41.000167.00049.000 117.000 36.000 42.000 31.000 86.000 18.0008.000 24.000 11.00058.00025.00084.000 55.000 22.808 368.808
Volksgezondheid en milieu Voordeel op de verwerkingskosten afval Vergoeding gescheiden inzameling afval over 2006-2008 Minder uren afvalinzameling Vrijval stelpost riolering Overig voordeel riolering wegens vertraging in de uitvoering lagere interne uren openbare gezondheidszorg geen inzet subsidies projecten Jeugdgezondheidszorg hogere interne uren t.b.v. jeugdgezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg maatwerk t.l.v. BDU-CJG Minder uren openbare begraafplaats programma 7
90.000 41.000 26.000 367.000 51.000 74.000 25.000 18.00034.000 49.000 739.000
Jaarrekening 2009
- 10 -
Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Meer uren bouwtoezicht Winst grondexploitaties 2009 Budgetoverheveling bijdrage Dreeslaan Nadeel Vogelbuurt (bate op programma 9) Vrijval renovatie Martinibuurt Meer interne uren voor vergunningverlening Vrijval raming Dreeslaan Bestemmingsplannen Bouwtoezicht verbeurd verklaren dwangsommen Bijdrage R.O.M programma 8 Financiën lagere kosten uitbesteding herwaardering geen uren Wet WOZ hogere doorbelasting expl. Resultaat lagere belastingen (OZB/forenzenbel./hiondenbel.) Voorziening oninbare debiteuren Reserve spaarverlof stroomlijnen lagere lasten invordering Saldo kostenplaatsen exploitatiesaldo Lagere algemene uitkering Verkoop Aandelen Essent dekking kostenplaatsen Nadeel op onvoorzien Grootste verschillen programma 9
119.00019.000 272.000 914.000179.000 148.000136.000 76.000 27.000 157.000 315.000-
48.000 208.000 -126.000 -84.000 -163.800 85.400 75.000 64.000 -368.900 -1.524.000 -277.000 458.000 173.000 -584.000 -2.016.300
4. Rechtmatigheid e a. Ook dit jaar (3 jaar op rij) is voldaan aan de rechtmatigheideisen. De werking van de verbijzonderde Interne controle functie heeft effect gehad. Dit jaar is grotendeels zelfstandig de rechtmatigheidtoets uitgevoerd. De dynamiek van de interne controle is zich aan het verplaatsen van reactief, achteraf controleren naar proactief, voorafgaande sturing en tussentijds signaleren en bijsturen. Deze professionalisering en kwaliteitsverbetering zijn gebleken bij de interim-controle en bij de jaarrekeningcontrole waarbij de controlerende accountant grotendeels heeft kunnen steunen op de interne, eigenstandig uitgevoerde verbijzonderde Interne controle. De ambtelijke organisatie kan wat dat betreft trots zijn op haar inspanningen, want bij het uitbrengen van deze jaarrekening hebben wij (wederom) een goedkeurende verklaring van onze accountant ontvangen. b. In het kader van het zogenaamde begrotingscriterium dienen overschrijding van het budget op het niveau van programma’s door de raad te worden geautoriseerd. De verklaring en de analyse hierbij worden in het betreffende programma gegeven. In de besluitvorming bij de jaarstukken brengen wij dit aspect onder de aandacht van de raad en vragen wij deze te autoriseren. De programma’s die dit betreft zijn het programma 0: bestuur en organisatie en het programma 8. ruimtelijke ordening.
G. van Klaveren Burgemeester
Jaarrekening 2009
R. van Maurik Secretaris
- 11 -
Jaarrekening 2009
- 12 -
3. 3.0 Portefeuillehouder(s) Organisatie
Programmaplan
Programma 0. Bestuur en Organisatie Van Klaveren Publiekscentrum, Directie
Het programma bestuur en organisatie omvat de producten: Producten Algemeen Bestuur Dagelijks Bestuur Dienstverlening Werfboekprojecten
WAT HEBBEN WE BEREIKT? Een herkenbaar gemeentebestuur met draagvlak in de samenleving en een ambtelijke organisatie die efficiënt de diensten aan de burger verleent, met aandacht voor accuraatheid, duidelijkheid, vakkundigheid en klantgerichtheid. Met de werfboekprojecten willen we bereiken dat onze gemeente goed “op de kaart” wordt gezet waarbij de kracht van het streekeigene over het voetlicht komt. Om dit beoogd maatschappelijk effect te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar.
Begroting 2009 Besturen van de gemeente op basis van voldoende vertrouwen en democratische legitimiteit.
Het neerzetten van een deskundige, dienstverlenende organisatie en het besturen van onze gemeente op basis van vertrouwen en democratische legitimiteit.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Benchmarks en meten klanttevredenheid resultaten EGIM-I en resultaten Informatiebeleidsplan en het organiek onderbrengen van de VTHorganisatie bij de afdeling Publiekszaken. Meten is weten. In 2009 blijkt ondermeer uit deze benchmarks dat het vertrouwen in dit gemeentebestuur als ruim voldoende is gewaardeerd. In 2009 is de juridische control zichtbaar geworden rondom het faillissement a7, de nakoming van het contract met Komen Vastgoed (Lindewijk) , de herziening van de APV en de algemene subsidieverordening. Vermeldenswaard is ook het opleiden van de medewerkers over de gevolgen van de Wet Dwangsom. Het proces van de behandeling van bezwaarschriften is ingrijpend gewijzigd. De externe commissie van onafhankelijke deskundigen is op 1 oktober aan de slag gegaan en de ervaringen zijn wederzijds positief.
- 13 -
De deelname in gemeenschappelijke regelingen en andere vormen van samenwerking vanuit een oogpunt van efficiency.
Een adequate communicatie met de bevolking.
Het ontwikkelen en uitvoeren van ambitieuze projecten, zoals het Werfboek.
De samenwerking op het terrein van Belastingen en Vastgoed met Ooststellingwerf is gerealiseerd en de resultaten beantwoorden aan het principe van efficiency. Zo doen we nu zelf de taxaties en dat scheelt inhuur van taxateurs. Ook is de onderlinge vervangbaarheid sterk verbeterd. Kritisch zijn we op de sturing van de taken die bij gemeenschappelijke regelingen zijn ondergebracht. Dorpenbeleid De structurele contacten en de dorpenbezoeken van het college zijn hervat en de banden met de (besturen van de) dorpen zijn met de komst van de nieuwe dorpencoördinator aangehaald. Diverse dorpen hebben meegedaan aan het programma “Gast van de Raad”. In de begroting 2010 hebt u een stelpost van € 300.000 gereserveerd als dorpenfonds. Wij hebben u ingelicht over de wijze waarop wij dat bedrag willen aanwenden. Daarbij is de VKD (Vereniging Kleine Dorpen) betrokken. De concrete voorstellen zullen in het voorjaar van 2010 kenbaar worden gemaakt. Het reguliere dorpenbudget is in 2009 volledig besteed. Communicatie Waardering website op plaats 2 in Fryslân en plaats 26 van de landelijke ranking en de uitvoering Afslag Wolvega De projecten Turven uit het Oosten, de paardenwereld van Weststellingwerf en Rottige Meente – een nationaal Park - zijn verder voorbereid. Wij hebben u van de voortgang regelmatig op de hoogte gehouden. Hiermee is voor dat deel aan de doelstelling uit de begroting 2009 voldaan.
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 Aantal en doorlooptijd bezwaarschriften (de resultaten 2007/2008 gelden als 0-meting).
Meting klanttevredenheid. Benchmark meting met andere gemeenten (bijvoorbeeld deelname aan “waarstaatjegemeente” of overheid.nl.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 In 2009 zijn 72 bezwaarschriften ingediend; een aanzienlijk lager aantal dan de jaren daarvoor. In totaal zijn 7 bezwaarschriften gegrond verklaard; de rest ongegrond of niet ontvankelijk dan wel tijdens de behandeling ingetrokken. In oktober 2009 is de externe adviescommissie van start gegaan. Er zijn in 2009 322 WOZ bezwaarschriften ingediend. Daarvan zijn 183 ongegrond en 131 gegrond verklaard. Er waren nog 8 in behandeling. Deelname benchmarks dienstverlening In het communicatiebeleidsplan Afslag Wolvega heeft u budget gegeven om 2 keer mee te doen aan een extern klanttevredenheidsonderzoek en de benchmark waarstaatjegemeente.nl. Doel is een nulmeting van de dienstverlening. Voor het externe klanttevredenheidsonderzoek is deelgenomen aan de benchmark publieksza- 14 -
ken. In 2010 zal onze gemeente ook deelnemen. Over de resultaten bent u door ons geïnformeerd. Wij hebben ook deelgenomen aan de benchmark waarstaatjegemeente.nl. Deze benchmark meet de tevredenheid van de dienstverlening van de burger in 7 burgerrollen w.o. die van de burgerrol als kiezer. De mooie resultaten voor onze gemeente zijn bij u bekend. De voorbereidingen voor deelname in 2010 zijn meteen in januari ter hand genomen. Als verbetering en modernisering van dienstverlening zijn in 2009 de voorbereidingen getroffen voor functiescheiding tussen telefonie en receptie. In de eerste helft van 2010 wordt dit stapsgewijs ingevoerd. Deze aanpak past in het rijksprogramma Antwoord.
Waardering gemeentelijke website.
Resultaten Egem-I waarbij onze gemeente een beoordeling krijgt van het Rijk over de status en de kwaliteit van de elektronische dienstverlening. Stand van zaken uitvoering en realisering doelen Informatiebeleidsplan 2008. Concrete uitwerking in projectplannen van het Werfboek.
Jaarrekening 2009
In december 2009 is het VTH-project afgerond en is het vergunningenteam (bouw en milieu) verhuisd van Leefomgeving naar het Publiekscentrum. De externe inhuur is grotendeels vervangen door "eigen" medewerkers. De invoering van de WABO is door het Rijk weliswaar uitgesteld, maar onze gemeente is er klaar voor. In het communicatieplan Afslag Wolvega, aangenomen door de raad in januari 2009, is actiepunt 1 de verbeterslag van de gemeentelijke website. In juni 2008 scoort de website plaats 295 van de (toen) 443 gemeenten. In Afslag Wolvega wordt het volgende beloofd: Binnen een jaar dient de top 100 te zijn bereikt, daarna zo spoedig mogelijk een plaats binnen de top 50. In juni 2009 bleek de site te zijn gestegen naar plaats 143. Samen met de gemeenten Woudenberg en Heumen behoorde Weststellingwerf tot de grootste stijgers op dat moment met meer dan 140 plaatsen. Eind 2009 heeft de site zich stevig genesteld in de top 100, plaats 89. Het doel is bereikt. Nieuw doel is om een stevige plaats in de top 50 in te nemen. (De site staat in februari 2010 ondertussen op de eerste plaats in Friesland, en op plaats 26 van de landelijke score). In de paragraaf bedrijfsvoering wordt hierop uitvoerig ingegaan. De doelstellingen voor 2009 zijn gehaald.
Zie “wat hebben wij daarvoor gedaan”.
- 15 -
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? In de begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 Borgen van de resultaten van Stroomlijnen (zie ook de paragraaf bedrijfsvoering). De activiteiten zoals verwoord in het opleverdocument Stroomlijnen zullen in 2009 en 2010 worden uitgevoerd. Structureel onderhouden van duurzame relaties met de maatschappelijke groeperingen, de plaatselijke belangen en het bedrijfsleven. In 2009 vernieuwen van het dienstverleningsconcept, passend bij het rijksprogramma Andere Overheid en geënt op metingen klanttevredenheid en benchmarkgegevens van andere gemeenten. Structurele inzet op het verwerven van subsidies voor de werfboekprojecten en plattelandsontwikkeling.
Realisatie 2009 Deelname aan benchmarks, het aanpassen en doorontwikkelen van het dienstverleningsconcept en de organisatiewijziging VTH-taken Een vertrouwensband tot stand gebracht tussen gemeentebestuur en de dorpen Zie paragraaf bedrijfsvoering.
1. Turven uit het Oosten In 2009 is een projectplan door de raad vastgesteld dat de basis vormt voor de vervolgactiviteiten. Die vervolgactiviteiten zijn gericht op het realiseren van uitwerkingsplannen per onderdeel van het projectplan ter beoordeling bij de kadernota 2012 – 2015. Bij deze voorbereiding is expertise van de Fryske Academy ingehuurd. 2. De Paardenwereld van Weststellingwerf Er is het afgelopen jaar een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van hippische verblijfsrecreatie in Weststellingwerf, er is gewerkt aan de uitwerking van ideeën voor een paardensportevenement en er is gestart met de voorbereidingen van een businessplan voor een fysiek en digitaal hippisch kenniscentrum. 3. Rottige Meente – een nationaal park Na de vaststelling van de uitkomsten van de schetsschuitbijeenkomst in de raadsvergadering van 2 maart 2009 zijn de voorbereidingen getroffen voor het verder in kaart brengen van de mogelijkheden tot uitwerking van diverse onderdelen van het project. Tegelijkertijd is gewerkt aan het starten van een integraal gebiedsproces voor het in samenhang ontwikkelen van het project. Veel van de bestuurlijke partners die benodigd zijn voor de ondersteuning van het gemeentelijk initiatief om te komen tot een koppeling tussen het natuurgebied de Rottige Meente en het Nationaal Park Weerribben – Wieden hebben daarop positief ingestoken. Het overleg met de provincie Overijssel over die koppeling heeft echter nog geen definitief standpunt opgeleverd. 4. Verdiept spoor. Nadat in oktober 2008 door u is besloten niet over te gaan tot de aanleg van een verdiept spoor hebben wij begin 2009 gezamenlijk met de provincie opdracht gegeven aan Goudappel
Jaarrekening 2009
- 16 -
en Coffeng voor het uitvoeren van een onderzoek naar het verbeteren van de spoorwegveiligheid in relatie tot de verkeerstructuur in Wolvega. Dit onderzoek heeft geleid tot een verkeersmodel dat in beeld kan brengen wat eventuele consequenties op de verkeersstructuur zijn wanneer maatregelen worden getroffen. Conclusie van dit onderzoek was dat een spoortunnel in de Om den Noort het meest effect sorteert wat betreft spoorwegveiligheid en een goed functioneren van de verkeerstructuur. Inmiddels hebben wij gezamenlijk met de provincie de conclusies van het onderzoek onderschreven. Eind 2009 hebben wij gezamenlijk met de provincie overleg gevoerd met ProRail waarbij is afgesproken dat ProRail het plan voor een spoortunnel verder uitwerkt. Naast een technische uitwerking betreft dit ook het opstellen van een kostenraming en het in beeld brengen van aanvullende financieringsmogelijkheden. Deze werkzaamheden voert ProRail voor eigen rekening uit en de resultaten daarvan worden eind 2010 verwacht. 5. Het vitaliseren van het Van der Sandeplein in relatie tot het functioneren van het kernwinkelapparaat van Wolvega. De wens van de gemeente om te komen tot een upgrading van het Van der Sandeplein hebben wij veelvuldig en duidelijk gecommuniceerd met de eigenaren van de daar gesitueerde panden. Wij zien inmiddels initiatieven van de eigenaren om te komen tot een verbetering/vernieuwing van hun eigendom passend binnen het streefbeeld van de gemeente. 6. Plattelandsontwikkeling In het kader van het PMJP worden jaarlijks allerlei projecten voorgedragen voor subsidies. Deze projecten worden door het Regio Platform Zuidoost aan de hand van verschillende criteria beoordeeld op de mate waarin zij een positieve bijdrage leveren aan plattelandsontwikkeling en versterking van de kwaliteit en leefbaarheid van het platteland. In 2009 zijn diverse subsidieverzoeken gehonoreerd voor kleinschalige, maar ook grotere projecten.
Jaarrekening 2009
- 17 -
In 2009, 2010 en 2011 realiseren van het tien punten programma uit de uitvoeringsnotitie Afslag Wolvega (uitwerking kadernota Communicatie).
In 2009 realiseren van de externe commissie voor de behandeling van de bezwaarschriften. In 2008/2009 vernieuwen en invoeren van een nieuwe algemene subsidieverordening.
Er zijn in 2009 meer dan 100 persberichten verspreid en ruim 150 nieuwsitems geplaatst op www.weststellingwerf.nl. In 2009 is geïnvesteerd in het structureel onderhouden van duurzame relaties; wij hebben u daarover in januari 2010 uitgebreid geïnformeerd. De fotowedstrijd Mooi hè Weststellingwerf is succesvol afgerond. Er worden avonden georganiseerd voor wederzijdse kennismaking met nieuwe inwoners. De relatie met het bedrijfsleven is aangetrokken door te investeren in de Stichting Promotie Weststellingwerf. De Westwijzer, de gemeentelijke pagina in de Stellingwerf, is van tweewekelijks naar vierwekelijks overgegaan, tevens is de pagina in de vernieuwde huisstijl gegoten. Voorbereidingen zijn getroffen voor de introductie van de vernieuwde huisstijl en het raadsinformatiesysteem. In de organisatie zijn de maatregelen uitgevoerd met betrekking tot de organisatiewijziging in de afdoening van bezwaarschriften. De werkprocessen dienen als onderligger voor de veranderde manier van werken en dat bevalt goed. De externe adviescommissie voor de bezwaarschriften is gestart in 2009. De algemene subsidieverordening is geactualiseerd. Er wordt in 2010 of 2011 een geheel nieuwe algemene subsidieverordening voorbereid.
Beleidskaders • Afslag Wolvega (januari 2009) • Raadsbesluit deelname aan de benchmark “waar staat je gemeente” (november 2008) • Raadsbesluit externe adviescommissie bezwaarschriften (mei 2009) • Raadsbesluit evaluatie taak/functie dorpencoördinator (januari 2009) • Raadsbesluiten (budgetten) over de werfboekprojecten (2007, 2008 en 2009) WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd.
Jaarrekening 2009
- 18 -
0 Algemeen Bestuur Rekening 2008 Lasten Algemeen Bestuur Dagelijks Bestuur Dienstverlening Totaal Lasten
726.503 2.823.973 2.305.753 5.856.229 Rekening 2008
Baten Algemeen Bestuur Dagelijks Bestuur Dienstverlening Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
0 259.281 385.513 644.795 5.211.434
Begroting 2009 765.493 914.625 2.207.828 3.887.946 Begroting 2009 0 3.000 297.160 300.160 3.587.786
Begroting 2009 na wijziging 924.898 1.399.903 2.516.928 4.841.729
Rekening 2009
Begroting 2009 na wijziging 46.000 3.000 380.160 429.160 4.412.569
Rekening 2009
990.152 1.622.942 2.472.000 5.085.094
164.721 2.862 422.842 590.425 4.494.669
Verschil 2009 -65.254 -223.039 44.928 -243.365 Verschil 2009 -118.721 138 -42.682 -161.265 -82.100
Financiële analyse: LASTEN Algemeen bestuur Ten behoeve van de raadsleden is er een nabetaling geweest met terugwerkende kracht tot 1-1-2009 n.a.v. een besluit van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Een nadeel van € 31.500. Er zijn meer uren geboekt op het product dorpencoördinator. Er was een achterstand uit 2008 omdat er toen geen dorpencoördinator was. Een nadeel van € 35.000. Dagelijks bestuur Er zijn dit jaar extra uren geboekt op het product financiële beleidscyclus en minder op financiële advisering aan de afdelingen. Een nadeel van € 116.200 op dit product. Voor bestuurlijke samenwerking is in 2009 hard en grotendeels op eigen kracht door de organisatie gewerkt aan de samenwerking tussen Oost- en Weststellingwerf op de terreinen Belastingen/Vastgoed-I, W&I en I&A. Een extra belasting op dit product van € 100.300. Dienstverlening Omdat er meer uren aan andere producten zijn besteed dan voorzien is minder tijd beschikbaar geweest voor onder andere de bestuursondersteuning. Een voordeel van € 198.200. Aan de communicatie zijn extra uren besteed, een nadeel van € 167.000. Voor de dienstverlening zijn extra kosten gemaakt als gevolg van extra storingen en onderhoud apparatuur in de front-office. Verder betreft dit nadeel van € 31.800 hoofdzakelijk afdrachten leges verklaringen omtrent het gedrag (VOG). Een ander nadeel van € 36.600 betreft meer afdracht rijbewijsleges. Daartegenover staan meer legesinkomsten. Er is ook een restant van € 78.000 van het incidentele projectbudget Vastgoed-I. Een deel van dit restant (€ 48.000) is nog nodig in 2010 om het project helemaal af te kunnen ronden. (zie ook voorstel budgetoverheveling). BATEN Algemeen bestuur Van de provincie is de helft van de geraamde subsidie voor de Rottige Meente ontvangen. De rest zal in 2010 na de definitieve afrekening komen, een nadeel van € 23.000 in 2009. De voorzieningen voor pensioenen gewezen wethouders en wachtgelden voormalige wethouders waren te hoog per ultimo 2009. Dit is teruggestort naar de algemene reserve. In dit programma een voordeel van € 141.700 en in programma 9 een nadeel, per saldo budgettair neutraal. Dagelijks bestuur Geen opmerkingen Dienstverlening Er zijn meer opbrengsten leges door meer aanvragen rijbewijzen en reisdocumenten, een voordeel van € 42.000. Jaarrekening 2009
- 19 -
3.1 Portefeuillehouder(s) Organisatie
Programma 1. Openbare Orde en Veiligheid Van Klaveren Directie
Het programma openbare orde en veiligheid omvat de producten: Producten Integrale Veiligheid Rampenbestrijding Brandweer Overige Maatregelen Openbare Orde en Veiligheid
WAT HEBBEN WE BEREIKT ? Een veilig en leefbaar Weststellingwerf. Om dit beoogd maatschappelijk effect te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar.
Begroting 2009 Het professionaliseren en adequaat toerusten van de lokale en de provinciale brandweerzorg.
Het uitwerken van zes thema’s integrale veiligheid: Jeugd en alcohol, doelstelling voor 2009 is het bewust maken van jongeren van de risico’s van (overmatig) drankgebruik door scholingsprogramma’s en het afsluiten van een nieuw Horecaconvenant. Overlast jongeren, doorlopend in 2009 het actief benaderen en het aanspreken op gedrag via de werktafel Tango. Gemeente in de regierol. Invoeren van de bestuurlijke boete voor overlast en vernieling in de openbare ruimte. Het uiteindelijk doel is om de overlast jongeren beheersbaar te houden; dat doel moet in 2012 zijn bereikt Leefbaarheid in de dorpen, door in 2009 een leefbaarheidsmonitor uit te voeren (zie ook programma WMO. Invoeren van nieuwe spelregels bij evenementen in 2009 afronden Overlastbestrijding, aanpak en begeleiding van enkele tientallen zogenaamde multi-problem gezinnen via de ketenaanpak. Gemeente in de regierol. Realisering van de doelstelling is gericht op 2012. Aanpak harde kern jongeren, begeleiding en Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Er is verdere uitvoering geven aan het beleidsplan kwaliteitsimpuls IBOW. Het professionaliseren en adequaat toerusten van de lokale en de provinciale brandweerzorg. De normtijd voor opkomst en uitruk is bij raadsbesluit vastgesteld. Doelstelling voor 2009 is deels gehaald. De uitvoering van rapport Bitter kost IBOW meer tijd. Er is veel aandacht geweest voor de afspraken aangaande de uitgaansproblematiek. Er is een nieuw Horecaconvenant afgesloten. De wettelijke zorgplicht voor de “gevonden/verloren voorwerpen” is door de gemeente per 1 mei van de politie overgenomen. Doelstelling 2009 is gehaald.
- 20 -
coaching van jongvolwassenen met een taakstraf gericht op integratie en scholing. Het project Nieuwe kansen wordt in 2009 afgerond. De werkwijze wordt ingebed in de Bolero/Tango tafel. Voorlichting brandveiligheid: de doelstelling is om actief voorlichting (twee campagnes) te geven aan bedrijven waar veel mensen/bezoekers komen over de voorzorgsmaatregelen. De actie brandpreventie is structureel van aard. Dat werk is nooit af. De vorming van de veiligheidsregio Fryslân in een samenwerkingsverband van 31 Friese gemeenten. De veiligheidsregio moet er per 1-12010 staan.
Bolero/Tango: de doelstelling voor 2009 is om specifiek aandacht te schenken aan 45 nieuwe multi-problem gezinnen.
Het regisseren van een adequate rampenbestrijding.
Onze burgemeester heeft zich ervoor ingezet om de financieel nijpende situatie bij de regiopolitie Fryslân in beeld te krijgen en hij heeft een pleidooi gehouden om in de huisvestingsperikelen van de politie Fryslân te streven naar behoud van het bureau Wolvega. De doelstelling is niet gehaald. De Wet op de Veiligheidsregio is niet tijdig tot stand gekomen. Daardoor konden de gemeenten niet verder. In de netwerken Tango en Bolero is aan de sociale veiligheid en de overlastsituatie veel aandacht besteed. De excessen op dit terrein hebben een doelgerichte aanpak gekregen. Leefbaarheid in de dorpen werd gevolgd door de collegebezoeken en de interactie met de dorpencoördinator. Doelstelling 2009 is deels gehaald. De aanpak multi-problem gezinnen is ingebed in de brede aanpak Noordwolde die de gemeente samen met de provincie oppakt. De vorming van de Oranjekolom voor de rampenbestrijding is vanwege de uitgestelde wetswijziging wederom vertraagd. Desondanks is er al begonnen met de gemeentelijke preparatie en wordt de samenwerking met andere gemeenten gezocht. Doelstelling 2009 is daardoor deels gehaald.
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 Met betrekking tot het regisseren van een adequate rampenbestrijding zullen in 2009 twee grootschalige oefeningen worden gehouden.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 3 rampenoefeningen en 1 grote uitvoeringsoefening opvang en verzorging. Raamplan Grieppandemie opgemaakt. Uitvoeren van de massavaccinatie tegen het H1N1 virus. Continuïteitsplan opgemaakt.
- 21 -
Aantal nieuwe en afgehandelde gevallen die op de Bolero/ Tango tafel terecht zijn gekomen.
Aantal verleende vergunningen/meldingen APV en bijzondere wetten. Aantal controles op brandpreventie. Deelname/benchmark veiligheidsmonitor ministerie BZK. Realisering kwaliteitsslag gemeentelijke brandweer IBOW op het gebied van kennis en vaardigheden vrijwillige brandweer en beschikbaar materieel IBOW. In aantal en effectiviteit van de verleende nazorg ex gedetineerden. Inzicht in de taakuitoefening zorgplicht onbeheerde goederen (waaronder gevonden voorwerpen). Resultaten bureau HALT.
86 nieuwe en afgehandelde gevallen die op de Bolero/ Tango tafel terecht zijn gekomen. En 95 behandelde zorgvragen. Regieplan vernielingen vastgesteld en ten uit voering gebracht. Deelname aan de veiligheidsmonitor. Opmaken van de bestuursrapportage integrale veiligheid. 4 maal effectieve nazorg ex-gedetineerden 14 jongeren die coaching kregen via Timpaan. In 2009 zijn er 12 jongeren verwezen naar Halt. 18 jongeren die in de gemeente een delict hebben gepleegd hebben een Halt straf gekregen. 945 verleende vergunningen ten behoeve van de APV en bijzondere wetten 126 controles van mei tot en met december 2009. Hieraan is deelgenomen. De rapportage wordt e verwacht in het 2 kwartaal 2010 In het kader van de kwaliteitsimpuls IBOW zijn er twee nieuwe brandweerauto’s aangeschaft. Sterkte van de vrijwilligers van de brandweer is op vastgesteld niveau gebracht. In vier gevallen is daarop een beroep gedaan en is de verleende nazorg uitgevoerd volgens de richtlijnen 224 meldingen in de taakuitoefening zorgplicht onbeheerde goederen (gevonden en verloren voorwerpen) De vuurwerkvoorlichting op de scholen is uitgevoerd. Voor 2010 wordt een inhaalslag bij de scholen gemaakt. In 2009 zijn naar Halt verwezen: 12 jongeren met als woongemeente Weststellingwerf (deze jongeren kunnen elders een delict hebben gepleegd). 18 jongeren die in de gemeente Weststellingwerf een delict hebben gepleegd (deze jongeren kunnen elders wonen).
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? In de begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 Uitvoering geven aan het beleidsplan kwaliteitsimpuls IBOW Het opleiden en toerusten van de vrijwilligers, het beschikbaar stellen en beschikbaar houden van materiële voorzieningen zoals kazernes, blusvoorzieningen, vergunningverlening en controle op brandpreventie. Dit doel wordt ook bereikt door de extra financiële impuls op basis van het rapport kwaliteitsverbetering IBOW en de meerjarenbegroting van de Hulpverleningsdienst Fryslân. In de Hulpverleningdienst werken de 31 Friese gemeenten samen. Het realiseren van de doelen is opgedragen en uitbesteed aan het beJaarrekening 2009
Realisatie 2009 Deels gerealiseerd, zoals opleidingen, nieuw materieel en (ver-) nieuw(de) kazernes Er zijn vele nieuwe vrijwilligers geworven en toegetreden. Die zitten nu ook in de opleidingen. De vrijwilligerskorpsen zijn nu qua bemensing op orde Er is vertraging ontstaan doordat de Wet op de Veiligheidsregio niet door het parlement is gekomen.
- 22 -
stuur van de IBOW (intergemeentelijke brandweer Oost- en Weststellingwerf) en de Hulpverleningsdienst Fryslân. Het bouwen en in stand houden van de zogenaamde Oranjekolom voor de rampenbestrijding wordt vanaf 2009 projectmatig opgepakt samen met Ooststellingwerf en de Hulpverleningsdienst Fryslân. Met het oog op de vorming van de Oranjekolom Oen de veiligheidsregio Fryslân moet de gemeentelijke preparatie (actueel rampenplan en actuele deelprocessen) klaar zijn op 1 januari 2010. Dat betekent dat in 2009 het Rampenplan van 2006 geactualiseerd moet worden evenals een viertal van de meest wezenlijke deelprocessen waarvoor de gemeente de verantwoordelijkheid draagt. Op dit moment wordt gedacht aan de processen: alarmeren bestuur, rampenstaf en bevolking, voorlichting, ontruimen, evacueren en opvang en verzorging omdat die als meest kritisch voor de gemeentelijke rol bij rampen worden beoordeeld. Daarnaast is het oefenen van essentieel belang. Jeugd en alcohol: in 2008 is over dit thema een werkvergadering geweest met de raad, waarbij vele instanties betrokken zijn. De vertaalslag is in het actieprogramma lokaal gezondheidsbeleid. Daarnaast willen wij in 2009 een nieuw Horecaconvenant Weststellingwerf realiseren. Overlast jongeren wordt integraal aangepakt en begeleid in Tango, het samenwerkingsverband tussen politie, gemeente, SWW, jeugdzorg, scholen en andere maatschappelijke instanties. Leefbaarheid is een algemeen thema dat via de dorpenplannen, de evaluatie van het dorpenbeleid, de buurtmonitor en het beleidsveld WMO aandacht krijgt. In 2009 specifiek het ontwerpen en inrichten van de buurtmonitor; in 2009 willen wij vernieuwde spelregels invoeren voor de evenementen die worden gehouden. Bestrijden overlast algemeen: Bolero is de tafel die de gemeente organiseert en waaraan de betrokken partijen als politie, woningcorporaties, GGD, GGZ, verslavingszorg en SWW samenwerken in de strijd tegen overlast. De werkwijze is ingeburgerd en effectief. Alle partijen betalen mee. In de kadernota is extra budget aangekondigd vanwege de aanpak en begeleiding van de multi-problem gezinnen (voornamelijk in Noordwolde). Dit extra budget wordt gefinancierd vanuit het taakveld WMO. Aanpak harde kern jongeren: specifiek hiervoor is het project Nieuwe Kansen ingericht. De kosten voor dit project worden voor een belangrijk deel gedragen door een subsidie van het ministerie van BZK. In 2009 moet de werkwijze Nieuwe Kansen worden ingebed in de structuur van Tango.
Jaarrekening 2009
Er is vertraging ontstaan doordat de Wet op de Veiligheidsregio niet door het parlement is gekomen. Initiatief en regie ligt bij de HVD.
Is uitgevoerd en het nieuwe Horecaconvenant is gesloten met de deelnemers.
Is uitgevoerd.
We hebben niet deelgenomen aan de buurtmonitor maar aan de Veiligheidsmonitor. Die is breder qua aandachtsveld. De rapportage wordt e verwacht in het 2 kwartaal 2010. De APV is volledig vernieuwd met daarin de nieuwe spelregels voor evenementen. De doelstelling -25% regelgeving (deregulering) is daarmee ook gerealiseerd. Is uitgevoerd. De problematiek van de multiproblem gezinnen wordt geïntegreerd in het project Noordwolde 2024 dat de gemeente samen met de provincie Fryslân oppakt.
Is uitgevoerd. Het ministerie van BZK heeft de subsidieafrekening en de rapportage goedgekeurd.
- 23 -
1. Integrale Veiligheid • Continuering van de bestaande netwerkstructuren Tango en Bolero met de vele ketenpartners van de gemeente. Voorbereidingen op de door de stuurgroep gewenste verandering van de netwerkstructuur van het sociale team zijn getroffen en worden in 2010 uitgevoerd; • 2008 en 2009 werden gekenmerkt als jaren waarin veel vernielingen werden gepleegd. Naar aanleiding daarvan is het regieplan vernielingen vastgesteld en is de uitvoering voortvarend ter hand genomen. De eerste resultaten zijn bemoedigend; • De werkwijze uit Nieuwe Kansen is ingebed in het traject “coaching” dat is ondergebracht bij Timpaan. 2. Rampenbestrijding • Voor de rampenbestrijding is er verschillende keren geoefend. Onder andere voor de processen communicatie, opvang en verzorging, schaderegistratie en een multidisciplinaire oefening voor het gemeentelijk beleidsteam. • Daarnaast is er veel ambtelijke inspanning geleverd voor de – voorbereiding van de - massavaccinatie tegen het H1N1 virus en bijbehorende taken. • Door de vertraging van voorgenomen wetswijzigingen is nog geen start gemaakt met de actualisatie van de gemeentelijke rampenplannen. • Grote aandacht voor het bouwen en professionaliseren van de zogenaamde Oranjekolom voor de rampenbestrijding. Er zijn in 2009 regelmatig initiatieven genomen om samen met de omliggende gemeenten en de Hulpverleningsdienst Fryslân om dit proces in werking te zetten. 3. Brandweer • Door een gerichte wervingsactie is het aantal vrijwilligers op het gewenste niveau gebracht en zij worden nu verder opgeleid. • Uit de stukken die vanuit de gemeenschappelijke regeling worden aangeboden door het bestuur van IBOW is waarneembaar dat de bedrijfsvoering en de sturing door het bestuur IBOW is verbeterd. 4. Overige Maatregelen Openbare Orde en Veiligheid • Aandacht voor de huisvestingproblematiek vanuit de regiopolitie Fryslân rond bureau Wolvega. • Coördinatie en vergunningverlening rond de verschillende grote evenementen; Lindefestival, Oud en Nieuw, Koninginnedag. • Aansturing rond de velden van cameratoezicht, horecaconvenant, coffeeshopbeleid. • APV is vernieuwd en daarin is de reductie van 25% regelgeving gehaald. Beleidskaders: • Evaluatie en heroriëntatie op de wettelijke taken integrale veiligheid • Rapport professionalisering brandweertaken IBOW • Concept rapport dekkingsanalyse brandweer kazernes • Vorming Veiligheidsregio (bestuursstandpunt) • Convenant veiligheidsregio Fryslân • Actualisatie Apv • Dekkingsrapport IBOW: vaststelling normtijd door de raad
2007 2007 2009 2009 2008-2009 2009 2009
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd.
Jaarrekening 2009
- 24 -
1 Openbare Orde en Veiligheid Rekening 2008 Lasten Brandweer Integrale Veiligheid Overige Maatregelen Openbare Orde en Veiligheid Rampenbestrijding Totaal Lasten
817.731 273.944 26.267
845.138 336.356 37.932
Begroting 2009 na wijziging 1.017.698 333.729 71.600
89.745 1.207.687
168.708 1.388.134
168.708 1.591.735
Begroting 2009
Rekening 2008 Baten Brandweer Integrale Veiligheid Overige Maatregelen Openbare Orde en Veiligheid Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
Begroting 2009
65.839 56.301 4.850
69.189 58.400 4.375
Begroting 2009 na wijziging 69.189 43.400 4.375
126.990 1.080.697
131.964 1.256.170
116.964 1.474.771
Rekening 2009
Verschil 2009
1.051.430 360.255 64.158
-33.732 -26.526 7.442
96.294 1.572.137
72.414 19.598
Rekening 2009
Verschil 2009
69.585 49.628 5.263
-396 -6.228 -888
124.477 1.447.660
-7.513 27.111
Financiële analyse: LASTEN Brandweer Bij de najaarsnota is het budget van de IBOW met € 100.000 verlaagd omdat de verwachting was dat de uitvoering van het rapport Bitter niet uitgevoerd zou worden in 2009. Uiteindelijk blijkt toch een deel in uitvoering genomen te zijn, waardoor er nu een overschrijding van het budget is van € 28.000. Integrale Veiligheid Er zijn extra werkzaamheden uitgevoerd op het gebied van rampenbestrijding en veiligheid, zoals het toetsen en actualiseren van beleid op dit gebied, hierdoor een extra uitgaaf op dit product van € 23.000. Overige Maatregelen Openbare Orde en Veiligheid Geen opmerkingen Rampenbestrijding Als gevolg van het uitblijven van de totstandkoming van een nieuw regionaal crisisbeheersplan (actie HVD) en de Wet op de veiligheidsregio, kon de herziening van het gemeentelijk rampenplan niet van de grond komen en kon er ook minder geoefend worden. Er is wel een grootschalige oefening gehouden met inzet van meer dan 100 vrijwilligers. Conclusie: externe invloeden hebben bepaald dat aan dit product minder uren zijn toegerekend. BATEN Brandweer Geen opmerkingen Integrale Veiligheid Geen opmerkingen Overige Maatregelen Openbare Orde en Veiligheid Geen opmerkingen
Jaarrekening 2009
- 25 -
3.2
Programma 2. Verkeer, Vervoer en Waterstaat
Portefeuillehouder(s) Organisatie
Plekkenpol Openbare Werken
Het programma verkeer, vervoer en waterstaat omvat de producten: Producten Wegen Openbare Verlichting Verkeersmaatregelen te land Openbaar Vervoer Bruggen en Waterwegen Veerdiensten Het programma omvat de aanleg/herinrichting en het onderhoud van wegen, bermen, straten, pleinen, openbare verlichting en de zorg voor een veilige en vlotte afwikkeling van het verkeer op lokaal niveau, ongeacht de categorie verkeersdeelnemers. WAT HEBBEN WE BEREIKT? De openbare ruimte is veilig en heel. De openbare ruimte is schoon en netjes. Vergroten onderlinge betrokkenheid tussen de inwoners van Weststellingwerf en het ambtelijk apparaat. Om deze beoogde maatschappelijke effecten te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar. Begroting 2009 1. Inventariseren en oplossen verkeersknelpunten met als doel het bevorderen van de verkeersdoorstroming.
2. Vergroten bewustwording gedrag van alle verkeersdeelnemers in het kader van een veilige deelname aan het verkeer. 3. Bijstellen vigerend GVVP op basis van het PVVP (Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan). 4. Bijstellen vigerende Nota Verlichting.
5. Voldoen aan de door de raad vastgestelde kaders met betrekking tot het onderhoudsniveau van wegen, groen en kunstwerken/bruggen.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Uit het rapport van Mobycon `Beoordeling verkeersstructuur Wolvega` bleek dat de ontsluitingsstructuur van Wolvega een aantal kleine en grote knelpunten kent. De kleine knelpunten die uit deze inventarisatie naar voren kwamen zijn in 2008 reeds opgelost. De grote knelpunten zijn de kruising Spoorlaan/Stationsweg/Hoofdstraat Oost, de aansluiting van de Om den Noort op de Stationsweg/Heerenveenseweg en de inrichting van de Heerenveenseweg/Steenwijkerweg. Naar aanleiding van deze inventarisatie van knelpunten is een plan van aanpak opgesteld. Door het organiseren van een verkeersmarkt zijn de eerste twee klassen van het voortgezet onderwijs zich meer bewust geworden van hun gedrag in het verkeer. Doelstelling 1 is onderdeel van het bijstellen van het verkeersbeleid. Er is een notitie Openbare Verlichting opgesteld die in 2010 aan de gemeenteraad ter besluitvorming wordt aangeboden. Terugkijkend op 2009 kunnen wij concluderen dat over het geheel wordt voldaan aan de door de raad vastgestelde kaders betreffende het onderhoudsniveau.
- 26 -
6. Werk met werk maken door afstemming onderhoudsprogramma’s en projecten.
7. Inwoners betrekken bij herinrichtingsplannen.
Een inmiddels regulier werkproces waarbij voor 2009 aangegeven kan worden dat met het project Martinibuurt werk met werk is gemaakt. Het werk met werk maken komt volledig tot zijn recht in het Project Vogelbuurt. Binnen dit project is de riolering vervangen, zijn de wegen en het groen heringericht en zijn er nieuwe speelvoorzieningen aangebracht. Op 13 november 2009 is het project feestelijk afgerond met een geslaagde opening. Ook inmiddels een regulier werkproces waarbij communicatie bij projecten en herinrichtingsplannen een hoge prioriteit heeft. Burgers worden actief betrokken bij projecten door middel van informatieavonden of bewonerscommissies.
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de Begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 Beeldkwaliteit op basis van Kwaliteitsambitie Openbare Ruimte 2007–2011 In de begroting 2009-2012 is als doelstelling aangegeven: “Voldoen aan de door de raad vastgestelde kaders met betrekking tot het onderhoudsniveau van wegen, groen en kunstwerken/bruggen”.
Realisatie 2009 De indicator die direct aansluit bij bovenstaande doelstelling is de visuele schouw. Hierin wordt op outputgerichte wijze de huidige aanwezige kwaliteit van de openbare ruimte afgezet tegen de vastgestelde kwaliteitsambities. Deze indicator sluit aan bij de beheerssystematiek van het beleidsplan Kwaliteitsambitie Openbare Ruimte 2007-2011 (KOR). De resultaten van de schouw zijn in 2009 aan de raad aangeboden.
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? Begroting 2009 Doelstelling 1. Reguliere activiteiten: • Op basis van het verkeersonderzoek uitgevoerd door Mobycon heeft het college een uitvoeringsprogramma vastgesteld te verbetering van de doorstroming op de Ruit van Wolvega. De realisatie van de maatregelen worden uitgevoerd in de periode tot 2011. In de uitvoering wordt, waar nodig, betrokken het werfboekproject Verdiept Spoor! In dit werfboekproject staan namelijk grootschalige opleveringen voor de verkeerscirculaire voor ogen die verband kunnen houden met de “kleinschalige” oplossingen. Voor de proef met het verkeersluw maken van de Hoofdstraat geldt hetzelfde. De resultaten daarvan worden, waar nodig, betrokken in de voorbereiding en uitvoering van maatregelen. Nieuw beleid: • Herinrichting kruising Stationsweg / Hoofdstraat Oost / Spoorlaan • Herinrichting Heerenveenseweg / Steenwijkerweg tussen Dr. Beelstraat en de SleesJaarrekening 2009
Realisatie 2009
De voorbereidingen voor het oplossen van de grote knelpunten is in 2009 van start gegaan. Voor de herinrichting van de Heerenveenseweg en Steenwijkerweg zijn twee stedenbouwkundige ontwerpen opgesteld, waarbij de bewoners tijdens een informatieavond hun voorkeur hebben uitgesproken. Aanbesteding en uitvoering zijn gepland in 2010. Voor de aansluiting van de Om den Noort op de Heerenveenseweg/Stationsweg is een voorlopige oplossing ontworpen, passend binnen de beperkte mogelijkheden van de omgeving. De aanpassing heeft tot doel om de verkeersstroom vloeiender van de Heerenveenseweg op de Stationsweg te leiden. Met deze aanpassing wordt tegemoet gekomen aan de conclusies van het rapport van Mobycon. Ten behoeve van de herinrichting van de kruising Spoorlaan / Stationsweg / Hoofdstraat Oost is een ontwerp opgesteld, dat past binnen de
- 27 -
wijklaan.
Doelstelling 2 Reguliere activiteiten: • Eenmaal per twee jaar wordt in samenwerking met de scholen, politie, SBV (Stichting Bevordering Verkeerseducatie), Chauffeursvereniging Fryslân en VVN (Veilig verkeer Nederland) een verkeersmarkt gehouden. In oktober 2009 wordt deze opnieuw georganiseerd. Daarnaast stimuleert de gemeente overige activiteiten aangaande verkeerseducatie. Doelstelling 3 Reguliere activiteiten: • Het huidige GVVP (Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan) dateert van oktober 2000. In 2006 is deze geëvalueerd met college en Raad. Op 15 maart 2006 heeft de provincie een nieuw PVVP (Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan) vastgesteld. Het huidige GVVP dient daarop aangepast te worden. Daarnaast zal in dit GVVP aandacht geschonken worden aan het vergroten van de eenduidigheid in inrichting van de Ruit en de verblijfsgebieden. Het gaat dan om standaard profielen en inrichtingsprincipes. Doelstelling 4 Reguliere activiteiten: • De nota Openbare Verlichting dateert van 2001. Overeenkomstig de toezegging van 23 juni 2008 aan de Raad zal een nieuwe Nota Openbare Verlichting opgesteld worden. Doelstelling 5 Reguliere activiteiten: • Op basis van het vastgestelde beleidsplan Kwaliteitsambitie Openbare Ruimte wordt jaarlijks geschouwd op de beeldkwaliteit en technische kwaliteit. Voor wegen en groen worden andere frequenties gehanteerd vanwege het onderscheid in levende en dode materialen. Op basis van de schouw worden de onderhoudsmaatregelen voor het volgende begrotingsjaar vastgesteld; • Gestreefd wordt naar het tijdig in beeld brengen van de onderhoudsmaatregelen welke de vastgestelde kwaliteit moeten waarborgen. Bij voorkeur vóór het opstellen van de begroting zodat de reguliere middelen in balans gebracht kunnen worden met het onderhoudsniveau. Dit zou jaarlijks in een besparing of uitzetting in de begroting kunnen leiden.
Jaarrekening 2009
specifieke randvoorwaarden, waarbij het verkeer op de Ruit voorrang krijgt op de Lycklamaweg. Aanbesteding en start van de werkzaamheden zijn gepland in 2010.
Er is een verkeersmarkt georganiseerd voor de eerste twee klassen van het voortgezet onderwijs.
Plan van aanpak voor het oplossen van knelpunten is door het college vastgesteld.
In samenwerking met 18 Friese gemeenten en SenterNovem is een integrale beleidsnotitie Openbare Verlichting opgesteld waarbij aandacht is besteed aan duurzaamheid en energiebesparing.
Op basis van de vastgestelde kwaliteitsambities openbare ruimte is er een inspectie op onze wegen uitgevoerd om de technische kwaliteit te bepalen. Naar aanleiding van deze inspectie zijn de onderhoudsmaatregelen voor 2009 vastgesteld. Deze onderhoudsmaatregelen zijn uitgevoerd binnen de aanwezige onderhoudscontracten. Verder is er een visuele schouw uitgevoerd, waarbij de huidige aanwezige kwaliteit van de openbare ruimte is afgezet tegen de vastgestelde kwaliteitsambities. De resultaten van deze schouw zijn aangeboden aan de raad.
- 28 -
Doelstelling 6 Reguliere activiteiten: Door onderhoudsprogramma’s voor groen, wegen en bermen alsmede projecten onderling te vergelijken worden raakvlakken in beeld gebracht. Dit kan tot gevolg hebben dat de onderhoudsprogramma’s bijgesteld worden waardoor werk met werk gemaakt kan worden. Doelstelling 7 Reguliere activiteiten: • Wanneer op basis van nieuwe investeringen of grootschalig onderhoud werkzaamheden in de openbare ruimte plaatsvinden, worden burgers actief betrokken bij dit proces. Bewonersavonden worden georganiseerd en een bewonerscommissie wordt in sommige gevallen ingericht. Voor de reconstructie van de vogelbuurt is een bewonerscommissie alsmede een speeltuincommissie opgericht welke actief betrokken zijn bij de verbetering van hun wijk. Beleidskaders • Beleidsplan kwaliteitsambitie openbare ruimte • Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan (GVVP) • Evaluatie GVVP • Structuur Wolvega en Zuidrand • Structuurvisie Noordwolde • Nota Openbare Verlichting
Jaarrekening 2009
Bij de voorbereiding van het herinrichten van de Martinibuurt zijn de werkzaamheden betreffende het groen, wegen en openbare verlichting gebundeld in één project.
Tijdens de voorbereiding van de projecten kruising Ir. Lelylaan, herinrichting centrumgebied Heerenveenseweg/Steenwijkerweg en Martinibuurt zijn er voor de bewoners informatieavonden georganiseerd. Voor de herinrichting van de Vogelbuurt is een bewonerscommissie ingesteld die actief betrokken is geweest bij de totstandkoming van dit project.
november 2006 oktober 2000 april 2007 juli 2001 juli 2000 mei 2001
- 29 -
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd. 2 Verkeer, Vervoer en Waterstaat Rekening 2008 Lasten Bruggen en Waterwegen Openbaar Vervoer Openbare Verlichting Veerdiensten Verkeersmaatregelen te Land Wegen Totaal Lasten
248.876 68.140 291.721 25.937 209.469 4.131.530 4.975.675 Rekening 2008
Baten Openbaar Vervoer Openbare Verlichting Veerdiensten Verkeersmaatregelen te Land Wegen Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
0 6.247 12.968 1.035 26.557 46.808 4.928.867
Begroting 2009 232.138 4.861 355.902 21.812 304.098 4.207.412 5.126.223 Begroting 2009 0 0 6.250 0 5.900 12.150 5.114.073
Begroting 2009 na wijziging 765.818 260.099 358.333 21.812 304.367 4.089.956 5.800.385
Rekening 2009
Begroting 2009 na wijziging 0 0 6.250 0 253.900 260.150 5.540.235
Rekening 2009
702.685 245.119 350.631 21.850 322.703 4.031.210 5.674.198
1.435 4.245 99 249.501 255.280 5.418.918
Verschil 2009 63.133 14.980 7.702 -38 -18.336 58.746 126.187 Verschil 2009 0 -1.435 2.005 -99 4.399 4.870 121.317
Financiële analyse: LASTEN Bruggen en waterwegen Er is minder uitgegeven dan begroot mede doordat de vervanging van de damwand langs de Schipsloot financieel nog niet geheel is afgewikkeld. Het project is in 2009 uitgevoerd. Na het einde van de onderhoudstermijn volgt nog een financiële eindafrekening. Het einde van de onderhoudstermijn is in 2010. Ook worden er na afronding van het project nog kosten gedeclareerd door de directievoerende partij. De resterende uitgaven van € 34.000 zijn daarom aangemeld als budgetoverheveling. Het overige voordelige verschil van € 29.000 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er aan de producten Bruggen en Duikers en Waterwegen minder eigen uren zijn besteed. Wegen Bij de financiële opmaak van het project herinrichting kruising Steenwijkerweg / Ir. Lelylaan konden m.b.t. de rioolvervanging meer kosten worden toegerekend aan het product riolering dan vooraf begroot. Binnen programma 2 is hierdoor in financiële zin een voordeel ontstaan van € 183.000. Binnen het product Gladheidsbestrijding is in 2009 een nadeel geweest van € 125.000. Door de meer dan normale gladheid in de eerste 3 maanden en de laatste 2 maanden van 2009 is er meer gestrooid en moest er meer zout worden ingekocht. BATEN Geen opmerkingen.
Jaarrekening 2009
- 30 -
3.3 Portefeuillehouder(s) Organisatie
Programma 3. Economische Zaken Van Klaveren, Plekkenpol, Schukken, Trompetter Leefomgeving, Directie, Openbare Werken, Publiekscentrum, Financiën
Het programma economische zaken omvat de producten: Producten Economische Aangelegenheden Markten Het programma richt zich op de sterk regionaal georiënteerde sociaal-economische ontwikkeling met veel aandacht voor het behoud en uitbreiden van de werkgelegenheid in de gemeente. Onder dit programma vallen de beleidsproducten ‘handel en ambacht’, ‘economische ontwikkeling’, ‘grondexploitatie industrieterreinen’ en ‘nutsbedrijven’. WAT HEBBEN WE BEREIKT EN WAT HEBBEN WE GEDAAN ? Versterken van de (bestaande) economische structuur Behoud van de huidige werkgelegenheid Een werkeloosheid op het niveau van het Friese gemiddelde Aantrekkelijke gemeente voor burger, ondernemer en toerist Om deze beoogde maatschappelijke effecten te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar.
Begroting 2009 Belangstelling creëren voor de bedrijventerreinen in Weststellingwerf.
Realisatie 2009 Voor de vestiging op de bedrijventerreinen Schipsloot en de Plantage hebben zich drie belangstellenden gemeld.
Het op voorraad hebben van voldoende bedrijfslocaties.
De uitbreiding van het industrieterrein Schipsloot Wolvega is gerealiseerd, hiermee is voor de komende jaren voldoende industriegrond beschikbaar ten behoeve van de vestiging van bedrijven in de verschillende milieucategorieën.
Verkopen van jaarlijks gemiddeld circa 2 ha bedrijventerrein.
In 2009 hebben wij ruim 1,7 ha verkocht. Daarnaast is ca 3400 m2 teruggeleverd in verband met niet doorgaan vestiging van een bedrijfsverzamelgebouw.
Het promoten van de gemeente Weststellingwerf en Wolvega als regionale kern in het bijzonder.
De Stichting Promotie Weststellingwerf is notarieel opgericht.
Jaarrekening 2009
- 31 -
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de begroting 2009 zijn o.a. de volgende indicatoren benoemd:
indicator
Gem Westestellingwerf 2006
2007
2008
Werkgelegenheid
6.391
6.700
Werkeloosheid
8,6%
7,3%
Verkochte m²
8.555
57.040
Provincie Fryslân
Nederland
2009
2006
2007
2008
2009
7.088
*
218.205
225.105
231.292
*
6,4%
7,0%
8,9%
7,2%
6,2%
7,8%
10.727
17.435
2006
2007
2008
6.506.340 6.600.000 6.688.360 7,5%
6,1%
5,6%
2009 * 6,8%
* cijfers over 2009 nog niet bekend. 1. In de jaarrekening is de opbrengst van de grondtransacties verantwoord. Verder zijn er bouwvergunningen verleend voor de op te richten bedrijfsgebouwen. 2. Het bouwrijpmaken van het nieuwe industrieterrein Schipsloot is uitgevoerd. De infrastructuur is aangelegd en de bouwkavels zijn gereed voor uitgifte. 3. Binnen de grondexploitaties is de verkoop en de teruglevering financieel verantwoord. 4. De notariële oprichtingsacties zijn ondertekend door de betrokken partijen. WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? In de begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 1. Actualiseren van de economische beleidsvisie. De gemeente heeft beperkte mogelijkheden om economische processen te beïnvloeden. Dat betekent niet dat we achterover leunen en de kansen die er wel liggen niet gaan benutten. Met de actualisatie van de economische beleidsvisie willen we trachten het ondernemersklimaat in de gemeente te versterken en de economische kansen te benutten. Het streven naar een optimaal ondernemersklimaat moet bijdragen aan het behouden en mogelijk uitbreiden van de werkgelegenheid (Kadernota 2008, € 35.000).
Realisatie 2009 Wij hebben oriënterende gesprekken gevoerd met verschillende partijen om de mogelijkheden te onderzoeken voor een specifiek economisch stimuleringsbeleid. In onze ogen moet dit stimuleringsbeleid zich richten op een drietal pijlers waarmee een kwaliteitsimpuls kan worden gegeven aan de werkgelegenheid in Weststellingwerf. Deze drie pijlers betreffen: kansrijke ontwikkelingsmogelijkheden woon-zorg duurzaamheid en innovatie in de melkveehouderij en het vitaal en aantrekkelijk maken van het winkelcentrum in Wolvega. Ten aanzien van de eerste twee pijlers zijn gesprekken gevoerd met van belang zijnde partijen om inzicht te krijgen in kansen en om te zien of er draagvlak voor een dergelijk initiatief is. Voor wat betreft de derde pijler, een vitaal en aantrekkelijk winkelcentrum in Wolvega, hebben wij gezamenlijk met CCW en HNI opdracht versterkt aan MKB/REVA tot het opstellen van een visie welke de basis kan zijn om het winkelcentrum te versterken en gereed te maken voor de toekomst. De eerste resultaten zijn bemoedigend en worden positief ontvangen door partijen. In 2010 zal het onderzoek tot concrete afspraken moeten leiden.
2. Het initiëren van economische initiatieven. De directe en indirecte betekenis van de projecten uit het Werfboek als economische drager of economische stimulans manifesteren zich. Bijvoorbeeld het werfboekproject `De Paardenwereld`, waarmee wordt beoogd een impuls te geven aan de toeristische sector in de gemeente.
Ten aanzien van het project De Paardenwereld is een plan van aanpak opgesteld. Met betrokken partijen zijn/worden gesprekken gevoerd om te komen tot concretisering en uitvoering van de in het plan van aanpak genoemde projecten. Er is een bijeenkomst georganiseerd waarbij alle
Jaarrekening 2009
- 32 -
Landelijke en provinciale initiatieven bieden vaak onverwachte mogelijkheden. Wij willen in een vroegtijdig stadium kennis hebben van kansrijke initiatieven voor onze gemeente en deze op haalbaarheid (laten) toetsen. 3. Regulier (bestuurlijk) overleg met het bedrijfsleven. Wij hebben regulier bestuurlijk overleg met het bedrijfsleven. Met de besturen van de belangenorganisaties uit onze gemeente wordt minimaal 1 x per jaar gesproken over beleidszaken van uiteenlopende aard. 4. Bouwrijp maken bedrijventerrein Schipsloot. De voorraad bedrijventerreinen in Wolvega is op peil. In De Plantage is nog ruim 4 ha. beschikbaar en in het bedrijventerrein “Uitbreiding Schipsloot” wordt na het bouwrijp zijn hier nog circa 12 ha. aan toegevoegd. Er is beroep tegen het goedkeuringsplan van Gedeputeerde Staten van Fryslân ingesteld en een voorlopige voorziening gevraagd. Dat heeft uitstel van de aanvang van de werkzaamheden tot gevolg. De verwachting is dat wij in 2009 het bouwrijp maken kunnen starten en de eerste kavels zullen uitgeven. Met het gereed zijn van dit uitbreidingsgebied hebben wij een sturingsmiddel voor de verschillende soorten bedrijven in Wolvega.
van belang zijnde partijen aanwezig zijn geweest. Als resultaat is een werkgroep ingesteld die de mogelijkheden onderzoekt voor een grootschalige manifestatie.
5. Onderzoek wonen/werken Noordwolde. In Noordwolde is de wonen/werken locatie snel volledig verkocht. Wij onderzoeken momenteel of er behoefte is voor een nieuwe uitbreiding en zo ja welke de mogelijkheden zijn. Wij verwachten in 2009 dit onderzoek af te ronden.
Het behoefteonderzoek naar kavels wonen / werken in Noordwolde is uitgevoerd door de NHL. Het onderzoek heeft aangetoond dat er een zeer beperkte belangstelling is naar dit soort kavels. Deze resultaten zullen wij betrekken bij de besluitvorming over een mogelijke uitbreiding en/of revitalisering van het industrieterrein te Noordwolde zie programma 8.
6. Vitaliseren Van der Sandeplein In het langgerekte winkelgebied in Wolvega is het Van der Sandeplein gelegen aan de westelijke kop van het centrum en functioneert matig. Voor de vervolgstappen verwijzen wij naar de tekst onder Programma 8. 7. Verminderen regeldruk. In het coalitieakkoord 2006-2010 is het nastreven van vermindering van de gemeentelijke regeldruk met 30% verwoord. Het verminderen van regelgeving en verlagen van de administratieve lasten staat ook landelijk hoog op de politieke agenda. Het verminderen van de autonome regelgeving, vastgelegd in de gemeentelijke APV is in 2008 voorbereid en wij streven naar inwerkingtreding vanaf 1 januari 2009. Belangrijke veranderingen in de wet- en regelgeving van de rijksoverheid komen op ons en onze omgeving af. Naast die veranderingen is ook de gemeentelijke organisatie in beweging. Voor een goede implementatie is informatie aan en communicatie met het bedrijfsleven van essentieel belang. Jaarrekening 2009
Het geplande bestuurlijk overleg met de betrokken instanties heeft plaatsgevonden.
Het bouwrijpmaken van de uitbreiding van het industrieterrein Schipsloot is aanbesteed en binnen de kostenraming volgens de grondexploitatie uitgevoerd. Het bestemmingsplan is onherroepelijk zodat met de uitgifte is gestart. Er zijn veel gesprekken gevoerd met potentiële kopers en de uiteindelijke kopers zijn intensief begeleid om te komen tot de realisering van hun plannen.
De APV is begin 2009 aangepast waarmee een vergunningplicht voor diverse activiteiten is vervallen. Per 1 januari is de vergunningverlening opgenomen in het Publiekscentrum. De service aan de klant is daarmee verhoogd. Deze wijziging in de organisatie is uitvoerig besproken en uitgelegd aan betrokken partijen.
- 33 -
De in medebewind tot stand gekomen regelgeving is hierbij niet betrokken. De op handen zijnde veranderende wet- en regelgeving (WABO, Activiteitenbesluit, Gebruiksbesluit etc.) is voor ons aanleiding om nog in 2008 te starten met een werkconferentie met het bedrijfsleven over rollen en verantwoordelijkheden. De hieraan te ontlenen conclusies en aanbevelingen zullen wij betrekken in een .Plan van Aanpak. 8. Gebiedspromotie Wij willen de naamsbekendheid van de gemeente Weststellingwerf en Wolvega als regionaal centrum voor wonen en werken vergroten. Ter versterking van de aantrekkingskracht bereiden wij, mede in het kader van de in 2009 aan te vangen kaveluitgifte in het uitbreidinggebied Schipsloot, een wervend promotiebulletin voor.
Over de invoering van nieuwe regelgeving zoals de WABO hebben wij overleg gevoerd met de betrokken partijen. Daarbij hebben wij uitgelegd wat inhoudelijk de consequenties zijn van de nieuwe regelgeving en wat het concreet betekent voor de aanvragers. De invoering van de WABO is overigens uitgesteld tot 1 juli 2010. Er is contact gezocht met het bedrijfsleven in Wolvega. Resultaat van de gesprekken is geweest de bereidheid om gezamenlijk op te trekken in het promoten van Weststellingwerf en Wolvega als regionale kern in het bijzonder. Ten behoeve hiervan is de Stichting Promotie Weststellingwerf opgericht. Eind 2009 hebben de eerste vergaderingen met de Stichting plaatsgevonden en is voorzichtig een koers uitgezet over de te ondernemen acties.
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd. 3 Economische Zaken Rekening 2008 Lasten Economische Aangelegenheden Markten Totaal Lasten
363.410 106.640 470.050 Rekening 2008
Baten Economische Aangelegenheden Markten Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
Jaarrekening 2009
267.494 17.744 285.238 184.812
Begroting 2009 228.562 117.252 345.814 Begroting 2009 87.085 15.557 102.642 243.172
Begroting 2009 na wijziging 241.197 117.252 358.449
Rekening 2009
Begroting 2009 na wijziging 71.000 15.557 86.557 271.892
Rekening 2009
204.284 51.427 255.711
61.999 19.240 81.239 174.472
Verschil 2009 36.913 65.825 102.738 Verschil 2009 9.001 -3.683 5.318 97.420
- 34 -
Financiële analyse: LASTEN Economische Aangelegenheden Voor o.a. de bedrijvencontactdagen is minder personele inzet geweest en minder middelen. Ook is er minder gebruikt voor lidmaatschappen. Dit is een financieel voordeel van € 29.300. Markten Voor de markten waren op begrotingsbasis ook veel uren geraamd van binnenmedewerkers. Uiteindelijk drukken op dit product hoofdzakelijk uren van de marktmeester, een voordeel van € 70.000. Daarnaast is er een overschrijding op energiekosten van € 5.000. BATEN Economische Aangelegenheden Geen opmerkingen. Markten Geen opmerkingen.
Jaarrekening 2009
- 35 -
3.4 Portefeuillehouder(s) Organisatie
Programma 4. Onderwijs
Trompetter Welzijn, Onderwijs en Sport (WOS)
Het programma onderwijs omvat de producten: Producten Primair Onderwijs Huisvesting Onderwijs Lokaal Onderwijsbeleid (Voortgezet) Speciaal Onderwijs Voortgezet Onderwijs
WAT HEBBEN WE BEREIKT? Een goede schoolloopbaan voor iedereen ter voorbereiding op het participeren en functioneren in demaatschappij.
Om dit beoogd maatschappelijk effect te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar.
Begroting 2009 1. Goede schoolloopbaan voor iedereen: zoveel mogelijk leerlingen en cursisten hebben een doorlopende schoolloopbaan. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen meedoen in onze samenleving en het behalen van een startkwalificatie vergroot daarop hun kansen. Een doorlopende schoolloopbaan leidt in principe tot een dergelijke startkwalificatie. Dit heeft tot effect dat zij meer kans maken op de arbeidsmarkt en zich beter kunnen ontplooien tot een volwaardig burger van de samenleving. 2. School als spil in de wijk of dorp: scholen bieden kansen voor sociale binding en integratie. De school is niet alleen een plek om te leren. Voor ouders en leerkrachten is de school ook een schakel naar voorzieningen in de buurt. Het is de plek waar kinderen en jongeren met uiteenlopende achtergronden elkaar ontmoeten en leren kennen. Waar ouders en andere wijkbewoners op een natuurlijke manier met elkaar in contact komen. Daarmee dragen scholen bij aan sociale binding en integratie.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009
Bevorderen van burgerschap en maatschappelijke participatie door de Lokaal Educatieve Agenda Weststellingwerf vast te stellen en uit te voeren.
Meer scholen bieden kansen voor sociale binding en integratie. Met de brede schoolontwikkeling in het primair onderwijs is in 2009 de verbinding met de wijk en de buurt door (enkele) scholen en leerlingen gelegd.
- 36 -
3. Aantrekkelijk en gedifferentieerde educatieve onderwijsinfrastructuur. Door het bieden van een aantrekkelijk en gedifferentieerd onderwijsaanbod in adequate en toekomstbestendige voorzieningen waarbij accenten liggen op bereikbaarheid, spreiding en veiligheid in en om de school, krijgen alle inwoners de ruimte hun talenten te ontwikkelen. Bovendien zal het welbevinden van onderwijspersoneel, leerlingen en ouders toenemen.
In 2009 is een brede school gerealiseerd en hebben we een volgende stap gezet in de voorbereiding van brede scholen in de wijk. Ook zijn er aanpassingen in schoolgebouwen gedaan waardoor de adequate huisvestingsvoorziening verbeterd is
4. Adequate huisvestingsvoorzieningen voor scholen voor primair en voortgezet onderwijs. Door het voeren van verantwoord en doelmatig huisvestingsbeleid waarbij ook rekening wordt gehouden met onderwijskundige ontwikkelen kunnen de scholen beschikken over goede schoolgebouwen.
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 Aantal deelnemers voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzalen/kinderdagverblijven).
Aantallen leerlingen met een startkwalificatie.
Realisatie nieuwbouw brede school Heidepolle/Wegwijzer. Voorbereidingen voor vervangende nieuwbouw voor De Oosterbrink, Tuindorpschool, St. Franciscus en plannen voor aanpassingen in het kader van onderwijskundige vernieuwingen bij diverse scholen.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Zowel voor het primair- als het voortgezet onderwijs zijn de uren voor schoolmaatschappelijk werk uitgebreid. Dit was noodzakelijk om aan de toenemende behoefte en noodzaak aan schoolmaatschappelijk werk te kunnen voldoen. Naast leer- en/of gedragsproblemen nemen kinderen ook zaken uit de thuissituatie mee die de kinderen direct raken en veelal op school tot uiting komen (scheiding ouders, overlijden, puberen). In nauwe samenwerking met de leerplichtambtenaren en zorgcoördinatoren van de basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs in Weststellingwerf en omringende gemeenten is getracht om voortijdig schoolverlaters alsnog een startkwalificatie te laten behalen. Hierbij wordt met name gezocht naar passende onderwijstrajecten. Voor een kleine groep voortijdig schoolverlaters zijn passende onderwijstrajecten geen directe oplossing en wordt toegeleid naar trajecten zoals Time Out, zorgprojecten. Het betreft hier 15 leerlingen. De nieuwbouw van de Heidepolle/wegwijzer is gerealiseerd. De ontwerpfase is bij alle drie projecten doorlopen en binnenkort worden de aanbestedingen gedaan.
- 37 -
Staat van onderhoud schoolgebouwen.
Percentage voortijdige schoolverlaters (herplaatst).
Overig.
Aanpassingen in het kader van onderwijskundige vernieuwingen bij diverse scholen zijn gedaan en/of in afrondende fase. De uitvoering van de gehonoreerde aanvragen van 14 scholen in het huisvestingsplan 2009 zijn gestart. Het aantal voortijdige schoolverlaters bedraagt 99, hiervan zijn 52 herplaatst in 2009. Uitgedrukt in percentage betekent dit een herplaatsing van voortijdige schoolverlaters van 53% in 2009. De brede school Noordwolde kent een digitale agenda waar alle partners de activiteiten in plaatsen zodat de partners van elkaar weten wat er gaande is en belangstellenden (bewoners Noordwolde) in één keer kunnen zien wat er aan activiteiten te doen is in ’t Vlechtwerk. Timpaan (Welzijn Weststellingwerf) biedt voor de brede school Noordwolde digitale ondersteuning (onderhoudt en ontwikkelt de digitale agenda) In 2009 zijn er 11 trajecten gevolgd gericht op maatschappelijk participeren en of educatie. NT2 alfabetisering voor anderstaligen: 21 Laaggeletterdheid (basisvaardigheden Nederlands, digitale vaardigheden en Engels): 58 Oriëntatie scholing en werk voor inburgeraars en werkzoekenden: 2 Basisvaardigheden voor mensen met een verstandelijke beperking: 4 VAVOtrajecten (educatie): 11
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? In de begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 Doelstelling 1. Goede schoolloopbaan voor iedereen: zoveel mogelijk leerlingen en cursisten hebben een doorlopende schoolbaan. Regulier: • Voorkomen voortijdig schoolverlaten (leerplicht) • Bemiddeling tussen leerling-ouders en school. • (Bege-)Leiden naar trajecten (Time Out) als er toch sprake is van voortijdig schoolverlaten. Beroeps- en volwasseneneducatie via ROC Friesland College (volwasseneneducatie) • Cursusaanbod voor laaggeletterden. • Inburgering (het eigen worden van de Nederlandse taal en cultuur). • Cursusaanbod voor kindgegevens primair onderwijs – voortgezet onderwijs. • Afstemmen onderwijsprogramma’s op verJaarrekening 2009
Realisatie 2009 Terugdringen van verzuim, terugdringen van voortijdig schoolverlaten en bevorderen van burgerschapparticipatie bij volwassenen zonder startkwalificatie. Versterken van de taalvaardigheid en verbeteren van de zorg in en om de school. In nauwe samenwerking met de leerplichtambtenaren en zorgcoördinatoren van de basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs in Weststellingwerf en omringende gemeenten is getracht om voortijdige schoolverlaters alsnog een startkwalificatie te laten behalen. Hierbij wordt met name gezocht naar passende onderwijstrajecten. Voor een kleine groep voortijdige schoolverlaters zijn passende onderwijstrajecten geen directe oplossing en wordt toegeleid naar trajecten als Time Out, zorgprojecten.
- 38 -
volgonderwijs (vaardigheden basisschoolleerlingen om binnen voortgezet onderwijs te kunnen functioneren). Schoolmaatschappelijkwerk faciliteren • Op basis van beleidskaders scholen de mogelijkheid bieden om een schoolmaatschappelijk werker te consulteren. Nieuw beleid: • In het voorjaar van 2009 het opstellen van een Lokaal Educatieve Agenda (LEA) • In overlegverband verschillende educatieve thema’s bespreken, speerpunten vaststellen en nadere afspraken maken over uit te voeren speerpunten. Voor het ontwikkelen van de lokaal educatieve agenda heeft de raad een bedrag beschikbaar gesteld. Wetgeving die van toepassing is op de genoemde activiteiten: • Leerplichtwet; • Wet kinderopvang; • Wet onderwijsachterstandenbeleid (LEA); • Wet educatie en beroepsonderwijs (participatiewet onderwijs). Doelstelling 2. School als spil in de wijk of dorp: scholen bieden kansen voor sociale binding en integratie. Nieuw beleid: Gedurende heel 2009 stimulering van ontwikkeling brede scholen In een brede school is sprake van een samenhangend netwerk en een structurele samenwerking tussen toegankelijke voorzieningen voor kinderen, ouders en buurt, met de school als middelpunt. Doelstelling 3. Aantrekkelijk en gedifferentieerde educatieve onderwijsinfrastructuur. Regulier: Actualiseren Integraal Huisvestingsplan • Het IHP van 2007 actualiseren op basis van de nieuwe prognose gegevens en aanvragen die • door schoolbesturen zijn ingediend. Uitvoering van het Integraal Huisvestingsplan • Uitvoering van de in het Integraal Huisvestingsplan opgenomen voorzieningen voor onderwijshuisvesting • Uitvoering van de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs via het jaarlijks vaststellen • van een programma en overzicht met de aangevraagde voorzieningen voor onderwijshuisvesting. • Op Overeenstemming Gericht Overleg met de schoolbesturen in het PLOB. Jaarrekening 2009
Op verzoek van de schoolbesturen primair onderwijs en voortgezet onderwijs zijn de uren voor schoolmaatschappelijk werk uitgebreid. Met het Algemeen Maatschappelijk Werk zijn nadere afspraken gemaakt om schoolmaatschappelijk werk vorm en inhoud te geven. Vooralsnog is eerst uitgegaan van jaarcontracten In nauwe samenwerking met de schoolbesturen met scholen in de gemeente Weststellingwerf en directies van voorschoolse voorzieningen is vorm en inhoud gegeven aan de Lokaal Educatieve Agenda Weststellingwerf. In 2010 worden de activiteiten die hieruit voortkomen verder uitgewerkt en vervolgd. Met ROC Friesland College is voor het jaar 2009 een productovereenkomst afgesloten voor een aanbod educatietrajecten voor Nederlandstaligen, NT2-trajecten en voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (VAVO).
In 2009 is het gebouw voor de brede school Heidepolle/Wegwijzer opgeleverd. In 2009 zijn coördinatoren aangesteld voor de bestaande (Noordwolde, Heidepolle/Wegwijzer) en in ontwikkeling zijnde brede scholen (Lindewijk, Boijl). Deze zijn aangesteld om verder vorm en inhoud te geven aan het samenhangend netwerk en de structurele samenwerking tussen kinderen, ouders, school, voorzieningen en buurt. De nieuwbouwprojecten zijn in een volgende fase gekomen. Na definitieve besluitvorming over de locatiekeuze is de planontwikkeling voor nieuwbouw en de vervangende huisvesting voor een school met peuterspeelzaal in Boijl voortvarend ter hand genomen. Dit heeft na goed overleg met gebruikers inmiddels geleid tot een definitief plan, daarbij is de aanbestedingsprocedure gestart. Dit geldt ook voor de nieuwbouw van de brede school in de Lindewijk. In beide projecten is rekening gehouden met aspecten van duurzaamheid. Start bouw voorjaar 2010. Diverse scholen voldoende weer aan de eisen die gesteld worden aan schoolgebouwen in de huidige tijd. Veel al jaren lopende klachten door constructiefouten uit het verleden zijn in het programma 2009 opgenomen en afgehandeld.
- 39 -
• • •
Voorstellen doen ten aanzien van de overige aanbevelingen uit het IHP. Actualisatie Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Nadat er overeenstemming met de schoolbesturen is bereikt, de Verordening aanpassen.
Wetgeving die van toepassing is op de genoemde activiteiten: • Wet op het Primair Onderwijs; • Wet op het Voortgezet Onderwijs.
Uitvoering van het onderwijs huisvestingsprogramma 2009. Schoolbesturen hebben huisvestingsaanvragen ingediend die zijn opgenomen in het huisvestingsplan 2010. In samenwerking met de schoolbesturen zijn de wijzigingen betreffende de verordening onderwijshuisvesting doorgesproken. De verordening zal in 2010 worden vastgesteld. De verzelfstandiging van het openbaar primair onderwijs was per 1 januari 2009 een feit. Het bestuur van het openbaar onderwijs in onze gemeente is per die datum overgedragen aan het bestuur van de Stichting Comperio voor openbaar primair onderwijs in de gemeenten Ooststellingwerf en Weststellingwerf te Oldeberkoop. Ter uitvoering van het fusiebesluit is het eigendom van 11 schoolgebouwen met ondergrond aan het nieuwe schoolbestuur overgedragen en zijn de in 7 multifunctionele centra gehuisveste openbare scholen aan de Stichting Comperio in bruikleen gegeven. De financiële afwikkeling van de fusie is inmiddels volledig afgerond.
Actuele ontwikkelingen Begroting 2009: Begroting 2009 Harmonisatie Kinderopvang, Peuterspeelzalen en VVE Het huidige kabinet wil op termijn het onderscheid tussen kinderopvang, peuterspeelzalen en voorscholen opheffen door de wijze van financiering en de wet- en regelgeving te harmoniseren. Waarschijnlijk wordt aangesloten bij de systematiek van de huidige Wet Kinderopvang. De voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en voorscholen) vervullen een belangrijke rol als het gaat om de uitvoering van specifieke programma’s om (taal-)achterstanden te voorkomen of weg te werken. De voor- en vroegschoolse programma’s worden nu al veelvuldig gebruikt in peuterspeelzalen en in toenemende mate in kinderdagverblijven. Door de harmonisatie zullen de VVE-programma’s in alle voorschoolse voorzieningen gebruikt kunnen worden en is het bereik van het aantal kinderen veel groter. In de gemeente Weststellingwerf wordt in alle peuterspeelzalen gebruik gemaakt van VVEprogramma’s. Deze worden bekostigd vanuit de rijksvergoeding die de gemeente ontvangt. Wat precies de gevolgen zijn van de op stapel staande harmonisatie is nog niet duidelijk. Naar verwachting zal nog in 2009 meer duidelijk worden over de financiële gevolgen voor uitvoerende organisaties en gemeenten, de veranderinJaarrekening 2009
Realisatie 2009 Onder leiding van een VVE-specialist is in samenwerking met de werkgroep VVE een stappenplan VVE passend voor Weststellingwerf ontwikkeld.
- 40 -
gen ten aanzien van bestuurlijke verantwoordelijkheden en de rol van gemeenten. Op het moment van het opstellen van de begroting was dit nog niet het geval. Vooralsnog dient het huidige beleid en de subsidiering van peuterspeelzalen te worden gecontinueerd in afwachting van de ontwikkelingen ten aanzien van harmonisatie. 1. Onderwijshuisvesting (Integraal Huisvestingsplan) Huisvestingsaanvragen onderwijs 2009 zijn niet verwerkt in deze begroting. U ontvangt hiervoor in november een separaat voorstel. 2. Brede scholen In een brede school is sprake van een samenhangend netwerk en een structurele samenwerking tussen toegankelijke voorzieningen voor kinderen, ouders en buurt, met de school als middelpunt. Om de structurele samenwerking tussen scholen en één of meerdere instellingen te ontwikkelen en waarborgen is, zeker in de opstartfase, ondersteuning noodzakelijk. Een en ander is ook weergegeven in de notitie Brede scholen Weststellingwerf die door de raad is vastgesteld in 2005. Op verschillende locaties in Weststellingwerf wordt inmiddels uitvoering gegeven aan de notitie Brede Scholen Weststellingwerf. Gelet op de landelijke ontwikkelingen omtrent brede scholen en lopende initiatieven in de gemeente (Heidepolle/ Wegwijzer, Mfc Munnekeburen, Mfc ’t Holtpad, Lindewijk) is het wenselijk om de komende drie jaar (vanaf 2009) € 30.000 in te zetten voor de stimulering van het inhoudelijke proces brede scholen binnen zowel primairals voortgezet onderwijs.
In de dekking van kosten in de voorzieningen onderwijshuisvesting is voorzien door de opname van een stelpost in de begroting. De goedgekeurde voorzieningen kunnen worden gedekt binnen deze stelpost. Zie verantwoording onder doelstelling 2.
Beleidskaders Notitie Brede Scholen Beleidsregel voor lokaal maatwerk onderwijshuisvesting Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Integraal Huisvesting Plan Onderwijs
Maart 2005 December 2007 December 2007 December 2007
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd.
Jaarrekening 2009
- 41 -
4 Onderwijs Rekening 2008 Lasten Huisvesting Onderwijs Lokaal Onderwijsbeleid Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs (Voortgezet) Speciaal Onderwijs Totaal Lasten
2.224.560 1.878.752 10.288.588 94 9.341.472 23.733.466 Rekening 2008
Baten Huisvesting Onderwijs Lokaal Onderwijsbeleid Primair Onderwijs (Voortgezet) Speciaal Onderwijs Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
46.654 771.184 7.755.749 8.465.408 17.038.995 6.694.471
Begroting 2009 2.522.132 1.684.181 161.699 0 13.125 4.381.137 Begroting 2009 41.049 676.988 100.029 0 818.066 3.563.071
Begroting 2009 na wijziging 2.979.717 1.837.860 483.748 0 13.125 5.314.450
Rekening 2009
Begroting 2009 na wijziging 66.468 513.912 272.176 0 852.556 4.461.894
Rekening 2009
2.405.678 1.374.960 805.525 104 10.662 4.596.928
4.778 288.251 83.063 0 376.092 4.220.836
Verschil 2009 574.039 462.900 -321.777 -104 2.463 717.522 Verschil 2009 61.690 225.661 189.113 0 476.464 241.058
Financiële analyse LASTEN Huisvesting onderwijs De belangrijkste oorzaken van de hoge onderschrijding zijn: een aantal werkzaamheden is in 2009 niet of slechts gedeeltelijk is uitgevoerd. In totaal is een bedrag van € 347.500 betrokken bij de budgetoverheveling. per saldo lagere kapitaallasten door een vertraging in de realisatie van (werkzaamheden aan) een aantal scholen en door extra eenmalige lasten t.b.v. tijdelijke onderwijshuisvesting: € 206.000. Lokaal onderwijsbeleid De belangrijkste afwijkingen worden veroorzaakt door: - per saldo lagere bijdragen c.q. subsidies (t.b.v. schoolzwemmen, onderwijsbegeleiding, logopedie en heemkunde), € 46.000. De restantbudgetten van heemkunde en onderwijsbegeleiding worden betrokken bij de budgetoverheveling. - Een vertraging in de afwikkeling van de werkzaamheden die de verzelfstandiging van het openbaar onderwijs met zich meebrengt: € 158.000. - Hogere bijdragen voor m.n. schoolmaatschappelijk werk (wegens een hoger beroep hierop) en logopedie (wegens een nagekomen factuur voor loonkosten uit 2008 en de in rekening gebrachte btw op detachering): € 44.000. - Een lagere ureninzet (t.b.v. onderwijsbeleid algemeen en leerplichtwet): € 95.000. - Een lagere ureninzet van de afdeling Openbare Werken wegens een andere invulling van het verzelfstandigingsstraject openbaar onderwijs (i.c. detachering): € 202.000. Primair onderwijs De belangrijkste oorzaken van de afwijkingen zijn: - In 2009 heeft de definitieve financiële afwikkeling plaatsgevonden van het primair onderwijs. Bij deze afwikkeling is vastgesteld dat Comperio in 2006 ten onrechte ruim € 750.000 had betaald voor de overname van de activa. Dit is in 2009 rechtgezet. Op deze uitbetaling is (een deel van) het negatieve resultaat van het primair onderwijs in 2008 in mindering gebracht. Dit ook conform de afspraken en Comperio heeft daarmee ingestemd. Per saldo een last in het programma onderwijs van ruim: € 570.000 - een mogelijke doorvergoeding aan het bijzonder onderwijs is in 2009 nog niet aan de orde geweest; het geraamde bedrag van € 73.000, = is betrokken bij de budgetoverheveling - de exploitatielasten van de multifunctionele accommodaties worden gedekt uit de ontvangen huurvergoedingen; € 204.000. - het exploitatieresultaat op het gymnastiekonderwijs bedraagt € 25.000 nadelig Jaarrekening 2009
- 42 -
Voortgezet onderwijs Geen opmerkingen (Voortgezet) speciaal onderwijs Geen opmerkingen BATEN Huisvesting onderwijs De huuropbrengst is abusievelijk dubbel geraamd: € 58.000. Lokaal onderwijsbeleid De belangrijkste afwijking wordt veroorzaakt door een andere invulling van het verzelfstandigingstraject openbaar onderwijs. Door een detachering zijn de aan Comperio in rekening te brengen uren niet meer op dit product verantwoord: € 227.000. Primair onderwijs De gerealiseerde huuropbrengsten van de multifunctionele accommodaties worden ingezet als dekkingsmiddel voor het onderhoud aan de multifunctionele accommodaties; € 201.000. (Voortgezet) speciaal onderwijs Geen opmerkingen
Jaarrekening 2009
- 43 -
3.5
Programma 5. Sport, Cultuur, Recreatie en Groen
Portefeuillehouder(s) Organisatie
Plekkenpol, Trompetter, Van Klaveren, Schukken Welzijn, Onderwijs en Sport (WOS), Leefomgeving, Openbare Werken
Het programma sport, cultuur, recreatie en groen omvat de producten: Producten Recreatie en Toerisme Welzijnsaccommodaties Sport Kunst en Cultuur Openbaar Groen Welzijn
WAT HEBBEN WE BEREIKT? Het bevorderen van sporten, bewegen, kunst, cultuur en culturele participatie en zorg dragen voor een aantrekkelijke groene, culturele, recreatieve en landschappelijke omgeving. Om dit beoogd maatschappelijk effect te kunnen bereiken, zijn de volgende doelstellingen geformuleerd:
Begroting 2009 1. Een kader vaststellen voor sportbeleid om daarmee gericht het sporten en bewegen te bevorderen. Sporten en bewegen is belangrijk voor de gezondheid. Het is daarom belangrijk dat iedereen de kans heeft om te sporten en bewegen. 2. Het bieden van een aantrekkelijke infrastructuur van recreatieve voorzieningen. Het maken en onderhouden van recreatieve voorzieningen draagt bij aan de aantrekkelijkheid van de gemeente. Dit zowel voor de eigen bewoners als toeristen.
Realisatie 2009 Het afgelopen jaar werd wederom alles in het werk gesteld om het in gang gezette beleid gericht op het in stand houden en verbeteren van sportaccommodaties, waaronder ook energiebesparing- en milieuaspecten zijn begrepen, voor te zetten.
3. Cultuur aan zoveel mogelijk mensen ten goede laten komen. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen in onze gemeente actief en/of passief kunnen deelnemen aan culturele activiteiten. Kunst en cultuur heeft een bindende functie voor de inwoners van de gemeenschap. Zij geeft een versterking van de sociale binding en sociale structuur en heeft invloed op de identiteit van de bevolking.
Het stimuleren van de culturele initiatieven en het versterken van de culturele activiteiten is duidelijk zichtbaar binnen het programma. Dergelijke initiatieven hebben nadrukkelijk een plaats gekregen binnen het gemeentelijke cultuurprogramma. Ook is nadrukkelijk door instellingen zelf gezocht naar de meerwaarde en samenwerking met andere culturele initiatieven hetgeen bijzondere initiatieven heeft gegeven ten behoeve van de gemeente.
Jaarrekening 2009
- 44 -
4. Een actief stimuleringsbeleid en prikkelen tot nieuwe culturele initiatieven. Een belangrijke ambitie van de gemeente is te komen tot een versterking van de culturele activiteiten en het culturele klimaat. Zij ziet kunst en cultuur in al haar verschijningsvormen als een onlosmakelijk deel van ons leven. Deze zijn om meerdere redenen van belang voor de Weststellingwerfse samenleving. 5. De uitstraling van onze gemeente naar buiten vergroten. Kunst en cultuur dragen er in beduidende mate toe bij dat mensen een bepaalde plaats verkiezen boven een ander, om te wonen, te recreëren of een bedrijf te vestigen. Kunst en cultuur, bezien in samenhang met economie, kan een belangrijke impuls zijn voor de werkgelegenheid met name binnen de toeristische sector. 6. Landschap generiek; behouden en versterken van de landschappelijke, cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteit. Herstel van landschapselementen en versterken van het landschap teneinde de identiteit van het huidige kleinschalige landschap te verduidelijken en te behouden. 7. Zorgen voor een hoogwaardig openbaar groen in relatie tot de totale openbare ruimte. Onderhouden volgens de vastgestelde onderhoudskwaliteit en (her)inrichten volgens de vastgestelde technische kwaliteit en de functie van het groen.
Toegankelijkheid en samenwerking staan centraal binnen de prestatieafspraken met instellingen De uitstraling van onze gemeente naar buiten toe is met een aantal bijzondere culturele projecten verder vergroot. De gemeente heeft daarbij de eerste stappen gezet om middels een overkoepelende positionering de culturele initiatieven in gezamenlijkheid samen te laten werken om te komen tot een bundeling van krachten en uitstraling. In deze eerste fase is dit traject succesvol ingezet.
Door de voorbereiding en uitvoering van landschaps- en cultuurhistorische projecten is dit doel voor een groot deel bereikt. In het landschapsoverleg met de gemeenten Ooststellingwerf, Heerenveen, Opsterland en Smallingerland en de provincie Fryslân heeft afstemming plaatsgevonden over het landschapsbeleid en projecten. Door het afstemmen van het beheer op het integrale kwaliteitsplan openbare ruimte is de vastgestelde onderhoudskwaliteit gehaald. De inrichtingskwaliteit (technische staat) is niet geheel gehaald.
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de Begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 Na het vaststellen van de sportnota zal bekeken worden of er indicatoren kunnen worden aangedragen voor het meten van de effecten van sportbevordering. Het opleveren van de recreatieve voorziening passantenhaven bij de Driewegsluis.
Het opleveren van een nieuw fietspad in de Catspolder als recreatieve voorziening. Het aantal deelnemers aan het muziekonderwijs. Het aantal vraaggerichte producten ten opzichte van aanbodgericht muziekonderwijs.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Het vaststellen van een sportnota is gerealiseerd. De fase van het benoemen van indicatoren voor het meten van effecten van sportbevordering zal (nog) nader bezien moeten worden. Gerealiseerd. De haven is medio 2009 in gebruik gesteld. De sanitaire voorzieningen zijn in november 2009 opgeleverd en worden in het seizoen in gebruik genomen. De oplevering van het fietspad is in 2010 voorzien. Centraal stellen van de productafnemers (vraaggerichtheid) binnen het muziekonderwijs.
- 45 -
De prestatieovereenkomsten met de instellingen.
Uitbreiding en verbreding van uitvoerende culturele activiteiten.
Meer zicht en grip op de invulling van de vraaggerichtheid ten aanzien van de naleving van de gemaakte prestatieafspraken. Het volgen van een duidelijke lijn ten aanzien van de prestatieafspraken en de daaraan verbonden condities inclusief de financiële afspraken. Specifiek ten aanzien van het muziekonderwijs. Het inzetten en stimuleren van het vraaggerichte werken ten aanzien van de prestatieafspraken budgetinstellingen. Het realiseren van een grote verscheidenheid aan culturele activiteiten in de gemeente. Speelaanbod sluit meer aan op potentieel gebruik en is in meerdere gevallen vernieuwd conform de bepaling van het Attractiebesluit met betrekking tot veiligheid.
De vastgestelde groen onderhoudskwaliteit zal regelmatig gemeten worden.
Het ontwikkelen van een groter draagvlak voor het Nedersaksische/Stellingwerfs, mede gericht op de erkenning onder Deel III van het Europese Handvest. Na monitoring van de openbare ruimte bleek dat de vastgestelde onderhoudskwaliteit niveau 2 gedurende alle 4 kwartalen is gehaald. Onderhoudsniveau 1 voldeed een kleine periode niet, dit is echter snel weer op het gewenste niveau gebracht. Ondanks uitvoering van diverse renovaties is de technische staat (inrichtingskwaliteit) is niet geheel gehaald.
De technische staat (inrichting) van het groen zal middels renovatie- en herinrichtingprojecten op de vastgestelde kwaliteit gebracht worden. De groenvoorzieningen in de integrale projecten ‘Vogelbuurt’ en ‘Herinrichting Ir. Lelylaan / Steenwijkerweg’ worden gerenoveerd.
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? In de Begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 1. Een kader vaststellen voor sportbeleid om daarmee gericht het sporten en bewegen te bevorderen. Nieuw beleid: • Het vaststellen van de sportnota door de gemeenteraad in de eerste helft van 2009. • In de tweede helft van 2009 het ontwikkelen van op uitvoering gerichte activiteiten voor het sporten en bewegen direct voortvloeiend uit de sportnota. • Gedurende 2009 het voorbereiden van een aanvraag om een bijdrage te ontvangen in het kader van de impuls Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). • Gedurende het gehele jaar voortzetten van Jaarrekening 2009
Realisatie 2009
Op 8 juni 2009 heeft de gemeenteraad de Kadernota Sport en Bewegen 2009 – 2015 “Zuidoost Friesland in beweging “ vastgesteld. Bij de vaststelling van de begroting voor 2010 is voor de uitvoering nog eens € 30.000 beschikbaar gesteld. De komende jaren kan hiermee jaarlijks totaal € 60.000 ingezet worden. De voorbereidingen voor de uitvoering van de sportnota gezamenlijk met de gemeenten Ooststellingwerf en Opsterland zijn in het tweede halfjaar 2009 opgepakt. Hierbij wordt aangesloten bij de Rijks - 46 -
•
•
het in gang gezette beleid gericht op het in stand houden en verbeteren van sportaccommodaties, waar onder ook energiebesparing inbegrepen is. Gedurende het gehele jaar 2009 invulling geven aan vervangende sportruimte als gevolg van het afbreken van het gymlokaal in Noordwolde. Gedurende het gehele jaar 2009 het afronden van de overdracht van gemeentelijke accommodaties naar de verenigingen in het kader van privatisering van de buitensportaccommodaties.
Sportstimuleringsregeling Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). Met gebruikmaking van deze regeling wordt het beschikbare budget verdubbeld. Medio 2010 zal met de gezamenlijke uitvoering worden. Het afgelopen jaar werden in De Dobbe zonnecollectoren geplaatst. Uitgangspunt hierbij was, dat deze voorziening in samenhang met de lamellenafdekking het gasverbruik tot een minimum zou kunnen reduceren. Ondanks het feit, dat er in de beginfase wat technische problemen waren waardoor het systeem tijdens de opwarmperiode nog niet kon worden gebruikt zijn de resultaten van het gasverbruik tijdens het eerste seizoen zeer goed te noemen en beïnvloedt de terugloop van het gasverbruik de exploitatie van het zwembad in positieve zin. Het afgelopen jaar werd in zwembad De Dobbe het 50 meter bad gecoat en buitenschilderwerk uitgevoerd, waardoor het geheel er weer zeer verzorgd uitziet. De plaatsing van een luie trap in zwembad De Steense is een groot succes. Vooral voor bezoekers die moeilijk in het water kunnen komen is dit een prima voorziening. Besprekingen met korfbalvereniging Leonidas en vv Olyphia over de overdracht van een veld op het terrein van kv Leonidas hebben nog niet tot een concreet resultaat geleid. De (financiële) mogelijkheden van de verenigingen zijn beperkt. Wel wordt gestreefd naar een optimalisatie van de accommodatie. In 2010 worden de gesprekken vervolgd. Bij de najaarsnota hebben wij u gemeld dat de kleed- en wasaccommodatie bij sporthal De Schakel nog aan de stichting De Groote Veenpolder moet worden overgedragen. Aandrang van onze kant op prioritering bij de stichting heeft het overleg inmiddels wel bevorderd. Een door de stichting ingestelde commissie bereidt de gesprekken met de gemeente voor. Hierover worden contacten met de gemeente onderhouden.
2. Het bieden van een aantrekkelijke infrastructuur van recreatieve voorzieningen Regulier: • Ongeveer 10 keer per jaar in verschillende overlegverbanden met buurgemeenten overleg voeren over ontwikkelingen in de recreatieve sector. • In regioverband overleg voeren over het opzetten van een nieuwe “VVV-structuur” (regiopromotie). • Onderhoud speeltuinen op basis van het Besluit veiligheid attractie- en speeltoestellen 1996. Jaarrekening 2009
Het bieden van een aantrekkelijke infrastructuur van recreatieve voorzieningen is verder voortgezet. Het Friese merenproject met drie deelprojecten is eind 2009 opgeleverd. Het project bestaat uit de onderdelen vergroten van de sluiscapaciteit, het maken van nieuwe aanlegplaatsen en het aanleggen van een passantenhaven met sanitaire voorzieningen. De eerste twee deelprojecten - 47 -
zijn al in 2008 in gebruik genomen. Als gevolg van bezwaren van omwonenden tegen de aanleg van de haven en de sanitaire unit is in het laatstgenoemde deelproject vertraging in uitvoering ontstaan. Dit heeft niet geleid tot subsidieproblemen. De gevraagde uitstellen van oplevering zijn zowel door de provincie Fryslân als het Samenwerkingsverband Noord-Nederland verleend. De uitvoeringskosten zijn door de vertraging wel toegenomen. Subsidieafrekening vindt in 2010 plaats. Bij de najaarsnota van 2009 is rekening gehouden met de toename van de kosten. •
•
•
Nieuw beleid: Gedurende 2009 het beoordelen en begeleiden plan van particulier initiatief voor het maken van een Toptransferium in Noordwolde.
Beoordelen en begeleiden plan van particulier initiatief voor het restaureren van de Grachtsluis te Munnekeburen. Op basis van de uitkomsten van het rapport Nederlandse Speeltuinen Organisatie (NUSO) de samenstelling en het aantal speeltuinen herijken.
3. Cultuur aan zoveel mogelijk mensen ten goede laten komen Regulier: • Stimuleren, subsidiëren en faciliteren van culturele activiteiten. • Zorg dragen voor een adequaat en volwaardig pakket van culturele activiteiten. Nieuw beleid: • Gedurende heel 2009 prestatieafspraken inrichten op de culturele vraag en belangen van onze inwoners. • Gedurende 2009 nieuw subsidiestelsel inrichten om te komen tot een verbreding van de toegankelijkheid voor onze inwoners van de culturele voorzieningen. • Gedurende 2009 nieuwe beleidsregels opstellen om te komen tot een versterking van de deelname. • Gedurende 2009 het aanbieden van klassikaal muziekonderwijs in het basisonderwijs.
Jaarrekening 2009
Naar verwachting zullen de plannen voor uitvoering van het Toptransferium in Noordwolde na positieve besluitvorming op de subsidieaanvraag door de provincie Fryslân in 2010 gerealiseerd kunnen worden. De plannen van het particulier initiatief voor het verbeteren van de Grachtsluis te Munnekeburen zijn eind 2009 in een nieuwe fase terecht gekomen welke in het komende jaar zal kunnen leiden tot het uitvoeren van de plannen. Het plan heeft inmiddels de nodige draagkracht in de gemeenschap verworven. De gereserveerde middelen van € 35.000 als gemeentelijke bijdrage in de totale kosten blijven dan ook voor 2010 staan.
Het stimuleren en verbeteren van de culturele samenwerking tussen instellingen en organisaties, waarbij specifiek aandacht is gegeven aan het ontwikkelen van cultuureducatieve programmasamenwerking tussen diverse instellingen. In 2009 is de gemeente geconfronteerd met de aanvraag van het faillissement van de stichting Centrum voor de Kunsten a7. Dit faillissement ligt buiten de verantwoordelijkheid van de gemeente. Het faillissement is uitgesproken in november 2009. Vanuit deze situatie heeft de gemeente zich in 2009 actief ingezet, samen met de drie andere subsidiepartners, de gemeenten Heerenveen, Opsterland en Ooststellingwerf en de curator, om op zoek te gaan naar mogelijkheden om de borging en continuering van het muziekonderwijs te organiseren. Bij het faillissement is op initiatief van de curator en partijen de prestaties muziekonderwijs voor het jaar 2009 met inachtneming van de bijzondere omstandigheden toch gerealiseerd. Daarmee zijn de prestatieafspraken van de gemeente en de daaraan gekoppelde subsidie binnen de gestelde kaders van de raad voor het jaar 2009 gebleven. - 48 -
4. Regulier: Een actief stimuleringsbeleid en prikkelen tot nieuwe culturele initiatieven • Stimuleren van culturele netwerken en samenwerking • Het toegankelijk aanbieden van gemeentelijke facilitering en subsidiëring. Nieuw beleid: • Gedurende 2009 inzetten op nieuwe prestatieafspraken en budgetafspraken ten behoeve van nieuwe initiatieven en nieuwe culturele activiteiten bij de culturele budgetinstellingen. • Gedurende 2009 nieuw subsidiestelsel inrichten dat zich ook specifiek richt op een actief stimuleringsbeleid. • Op een doelmatige wijze en gerichter de beschikbare middelen gedurende 2009 uit te zetten.
De Raad heeft in de begrotingsvergadering een amendement aangenomen over het gemeentelijk monumentenbeleid. Voor de ontwikkeling van dit beleid is in 2009 een bedrag van € 60.000 beschikbaar gesteld. Dit voor het opstellen van een gemeentelijke monumentenlijst met bijbehorende subsidieverordening. Het Steunpunt Monumentenzorg Fryslân heeft 78 geselecteerde monumentale panden beoordeeld en hierbij een waardestellingformulier ingevuld en een redengevende omschrijving geformuleerd. Daarbij zijn de panden vanaf de openbare weg gefotografeerd. Dit alles heeft het steunpunt in een conceptrapport verwerkt. De controle van dit rapport vindt in 2010 plaats, waarna er een definitieve versie ontstaat en de lijst met panden, na ter inzage legging, vastgesteld kan worden. De bijbehorende subsidieverordening, tevens opgesteld door het Steunpunt Monumentenzorg Fryslân, is in concept ontvangen, zodat ook deze aangepast kan worden en het vaststellen hiervan in 2010 kan plaatsvinden. Prestatieafspraken betreffende het jaar 2009 gerealiseerd en gecontroleerd voor de budgetinstellingen zoals onder andere de Bibliotheken Zuidoost Fryslân, Centrum voor de Kunsten a7, Stichting Timpaan Welzijn Weststellingwerf, Stellingwarver Schrieversronte, Nationaal Vlechtmuseum, Oudheidkamer Weststellingwerf. Uitzetten van diverse subsidies ten behoeve van cultuurbevordering. Projecten zijn onder andere viering Stellingwarf 700 jaar, lezing Pieter Stuyvesant, Scheenekunstroute, Korendag Koor de Hoeve, opera Nijetrijne, opera Spanga, Galaconcert De Harmonie, Oranjeconcert CMV Euphonia, uitgave Bijbel Stellingwerfs door Stellingwerfs Eigen, vertaling boek J. Veenstra uit het Stellingwerfs naar Fries, Stellingwarfpop 2009, expositie Anton Verhey. Ondersteunen herbestemming kerk Ter Idzard; Opstellen projectvoorstel ten behoeve van project vernieuwingsgelden Bibliotheek; Initiëren en verder ontwikkelen van de samenwerking tussen culturele instellingen en culturele initiatieven in de Rottige Meente; Initiëren doorlopende leerlijn cultuureducatie voor het basisonderwijs; Ontwikkelen en realiseren van het traject om te komen tot een gezamenlijke aanvraag met de Nedersaksische partners ten behoeve van Erkenning Nedersaksisch onder Deel III Handvest Europese Minderheidstalen; Herziening muziekonderwijs, overleg ontwikkelen nieuwe opzet muziekonderwijs ten behoeve van basisscholen en Hafabra muziekonderwijs; Herpositioneren van Heemkunde. Initiërend ten aanzien van het project Edu-Stellingwarfs.
Jaarrekening 2009
- 49 -
Verzelfstandiging subsidierelatie met stichting Gered Gereedschap; Vernieuwing en uitreiking literaire prijzen 2009, de H.J. Bergveldpries en de Schrieveri’je Pries; 5. De uitstraling van onze gemeente naar buiten vergroten Regulier: • Het ondersteunen van activiteiten met een bovengemeentelijke uitstraling. • Inzetten op de samenhang met het Bureau Plattelandsprojecten. • Actief inzetten op de samenwerking met de gemeenten Ooststellingwerf, Heerenveen, Opsterland en de provincie Fryslân. Nieuw beleid: • Gedurende geheel 2009 het versterken van de samenhang met beleidsterreinen als economie, toerisme, recreatie, onderwijs en educatie. • Het ontsluiten voor een multifunctioneel gebruik van het kerkje van Ter Idzard. 6. Landschap generiek; behouden en versterken van de landschappelijke, cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteit. Regulier: • Afstemming landschapsprojecten in werkgroep Zuidoost Friesland met 5 gemeenten, Landschapsbeheer Friesland en Provincie Fryslân. • Uitvoering Landschapsproject De Blesse – Blesdijke. Project inclusief het realiseren van een verantwoorde groenstructuur in en rond de dorpen samen met de bewoners teneinde het draagvlak /betrokkenheid bij het groen/landschap te vergroten en de leefbaarheid te vergroten. Nieuw beleid: • In het laatste kwartaal van 2009 het opstellen van een projectplan voor het “Landschapsproject Weststellingwerf fase 5”. Projectgebied Sonnega, Wolvega, Oldetrijne, Oldelamer, Nijelamer, Nijeholtwolde en deels Oldeholtwolde.
7. Zorgen voor een hoogwaardig openbaar groen in relatie tot de totale openbare ruimte. Regulier: • Het voorbereiden en uitvoeren van diverse kleine groenrenovaties en versterken van boomstructuren in de dorpen. Nieuw beleid: • Het opstellen van een bomenbeleidsplan (relatie met te wijzigen kapverordening). Jaarrekening 2009
Samenwerking bij diverse projecten met het Projectbureau Plattelandsprojecten.
Project ‘Herstel en versterken landschap De Blesse en Blesdijke’ In het kader van het projectonderdeel ‘Dorpen in het groen’ zijn met bewoners van De Blesse en Blesdijke (de groencommissie)groenplannen gemaakt. Samen met de schoolkinderen en bewoners van de dorpen 2 plantdagen gehouden. De kinderen van de dorpschool De Blesse hebben langs de straten rond de school bomen geplant. De bewoners van beide dorpen hebben hagen langs wegen en speelterreinen geplant op de georganiseerde plantdag. Afronding van het gehele project zal in 2010 plaatsvinden. Project ‘Blessebrugschans’ Medio augustus is de subsidieverleningbeschikking ontvangen waarna met de projectvoorbereiding is begonnen. In opdracht van de provincie Fryslân zijn meerdere archeologische onderzoeken uitgevoerd. De werkzaamheden voor het herstellen van de schans worden in het bestek ‘Blessebroggepolder / Swattediekien’ van het Wetterskip Fryslân zijn dit najaar aanbesteed. De in het projectplan genoemde optie ‘het maken van 2 bruggen’ kunnen ook worden uitgevoerd. In 2010 zal het project worden afgerond. Van de voorgenomen uitvoering van renovaties van groenstroken en versterken van boomstructuren in de dorpen is het volgende uitgevoerd c.q. voorbereid: In De Blesse zijn in combinatie met het project ‘Dorpen in het groen’ in overleg met bewoners de groen- en boomstructuren versterkt d.m.v. het planten van bomen, hagen en heesters. In het project ‘Vogelbuurt’ zijn alle groenvoorzieningen aangebracht. In het project ‘Herinrichting Martiniwijk’ is begon- 50 -
nen met de aanplant van de nieuwe groenstructuren. Dit jaar is in samenwerking met aangrenzende gemeenten en provincie Drenthe begonnen met de monitoring van de eikenprocessierups. De monitoringgegevens wezen uit dat deze rups (vlinder) in behoorlijk grote aantallen in de gehele gemeente voorkomt. De eerste nesten zijn in oktober tijdens het boomonderhoud gevonden aan de Vinkegavaartweg. De verwachting is dat in 2010 geïnvesteerd moet worden in de monitoring en bestrijding van de rups die gevaar oplevert voor de gezondheid van mens en dier. Project Herinrichting Martiniwijk In april is er een enquête en een inloopavond gehouden waarbij de wensen van de bewoners zijn geïnventariseerd. Deze zijn verwerkt in een voorlopig ontwerp wat met een klankbordgroep is besproken. Eind juni is het ontwerp van de herinrichting van de totale openbare ruimte in de wijk gepresenteerd aan 100 aanwezige buurtbewoners op de informatieavond. Op het ontwerp is positief gereageerd. De verkeerveiligheid wordt verbeterd door verkeersremmende maatregelen te treffen. Er worden nieuwe parkeervoorzieningen aangelegd. De groenstructuren in het openbare gebied worden verbeterd. Om de wijk een nog groener karakter te geven worden aan de bewoners een boom en/of struik aangeboden voor hun voortuin. Aan dit onderdeel doen meer dan 50% van de bewoners mee. Er worden 4 groene speelparkjes aangelegd. De gehele openbare verlichting zal worden vervangen door LED-verlichting. Door het natte najaar en de sneeuwval in de winter zal het project naar verwachting medio mei 2010 definitief afgerond worden. Bomenbeleidsplan De kosten voor het opstellen van het beleidsplan (relatie met te wijzigen kapverordening) zijn in beeld gebracht en aangedragen voor de kadernota 2010. Het voorstel is niet gehonoreerd bij de kadernota, het beleidsplan zal daardoor niet gemaakt kunnen worden Project Herstel en versterken landschap fase 5’ Weststellingwerf In september is het projectplan van het landschapsproject opgesteld en voor PMJP subsidie ingediend bij de Provincie Fryslân. Het projectgebied bestaat uit de dorpen: Sonnega, Oldetrijne, Oldelamer, Nijelamer, Nijeholtwolde, Oldeholtwolde en het buitengebied van Wolvega. De start van het project is afhankelijk van het ontvangen van de subsidiebeschikking in 2010.
Jaarrekening 2009
- 51 -
Beleidskaders Notitie “Onderzoek formele speelruimte gemeente Weststellingwerf Kadernota Sport en Bewegen 2009 – 2015 “Zuidoost Friesland in beweging” Nota Kunst en Cultuur “Een Wervend Kunstbeleid” Nota LSB “Met het OOG op Morgen
september 2008 juni 2009 januari 2006 november 2005
WAT HEEFT HET GEKOST? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd. 5 Sport, Cultuur, Recreatie en Groen Rekening 2008 Lasten Kunst en Cultuur Openbaar Groen Recreatie en Toerisme Sport Welzijn Welzijnsaccommodaties Totaal Lasten
1.036.676 1.912.150 86.394 2.616.326 58.494 247.732 5.957.772 Rekening 2008
Baten Kunst en Cultuur Openbaar Groen Recreatie en Toerisme Sport Welzijnsaccommodaties Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
0 9.049 25.694 422.994 79.455 537.192 5.420.580
Begroting 2009 1.095.073 1.998.118 112.332 1.616.415 63.115 262.019 5.147.072 Begroting 2009 0 13.951 26.035 457.966 84.708 582.660 4.564.412
Begroting 2009 na wijziging 1.382.156 2.091.067 638.852 1.808.896 226.950 301.124 6.449.045
Rekening 2009
Begroting 2009 na wijziging 0 13.951 26.035 444.699 84.708 569.393 5.879.652
Rekening 2009
1.245.612 1.657.165 1.162.604 1.694.830 242.796 263.868 6.266.876
22.818 23.516 595.689 445.664 119.655 1.207.342 5.059.534
Verschil 2009 136.544 433.902 -523.752 114.066 -15.846 37.256 182.169 Verschil 2009 -22.818 -9.565 -569.654 -965 -34.947 -637.949 820.118
Financiële analyse: LASTEN Kunst en Cultuur Herstel Blessebrugschans Voor 2009 werden uitgaven begroot van € 50.000. Het werk is echter in het najaar 2009 in het bestek van het Wetterskip aanbesteed. De uitvoering zal in 2010 plaatsvinden. Het begrote bedrag van € 50.000 is daarom aangemeld als budgetoverheveling. De subsidies voor het muziekonderwijs zijn in 2009 niet alle besteed; een aantal verplichtingen dat in 2009 is aangegaan wordt eveneens aangemeld als budgetoverheveling; € 43.000. Het uitwisselingsprogramma met Choszczno is slechts gedeeltelijk ingevuld; € 14.000. Het voordelig aanbestedingsresultaat voor de restauratie van de molen Windlust is abusievelijk bijgeraamd i.p.v. afgeraamd (€ 50.000); daarnaast is er te veel budget overgeheveld waardoor in 2009 een overschrijding plaats vond (€ 17.000) per saldo dus € 33.000. Openbaar Groen Landschapsproject De Blesse Blesdijke Van de in 2009 begrote uitgaven van € 140.000 is € 16.151 uitgegeven. Doordat het grootste deel van de uitvoering in 2010 zal plaatsvinden, zijn de restant uitgaven van € 123.849 aangemeld als budgetoverheveling. Onderhoud, Beleid, Vergunningen en Klachten/Calamiteiten Groen Het overige verschil van € 350.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door een overschot op de begrote uren. In het kader van het project Zelfdoen/Uitbesteden zijn werkzaamheden uitbesteed, hiervoor is t.b.v. de post uitbesteed werk budget ontvangen vanuit niet ingevulde vacatureruimte. De begrote Jaarrekening 2009
- 52 -
eigen uren hadden vervolgens naar beneden toe bijgesteld moeten worden. Dit is echter niet gebeurd, waardoor hierop een overschot is ontstaan. Nadeel Fietspad Catspolder € 40.000: de reden hiervan staat hieronder vermeld bij het product Recreatie en Toerisme. Recreatie en toerisme De belangrijkste oorzaken voor het per saldo nadelig resultaat zijn: - een overschrijding op het budget voor de realisatie van het Friese Merenproject; € 636.000. Nb hier staat tegenover een bedrag aan subsidiebaten van € 569.000 (zie onderdeel baten). - een onderschrijding op de post eenmalige kapitaallasten van € 107.000 t.b.v. de aanleg van het fietspad Catspolder; de uitgaven hierop zijn verantwoord op het product Openbaar groen. Sport Het budget voor incidentele werkzaamheden werd onderschreden met € 36.000 van dit bedrag wordt in totaal € 30.000 betrokken bij de budgetoverheveling wegens een afronding van de werkzaamheden begin 2010 bij sporthal De Duker en zwembad De Steense. De tegemoetkoming die de gemeente betaalt aan de sportverenigingen in de huur van de gymlokalen vielen lager uit; € 14.000. Welzijn Het nadelig saldo wordt veroorzaakt door een hogere doorbelasting aan uren; € 11.000. Welzijnsaccommodaties De onderschrijding wordt veroorzaakt door : - lagere kapitaallasten; € 7.000. - minder doorberekende uren: € 18.000. - minder lasten energie en water: € 11.000. BATEN Kunst en cultuur In 2007 is een bedrag abusievelijk ten laste van de algemene reserve gebracht i.p.v. van de voorziening RWC. Dit wordt in 2009 alsnog gecorrigeerd; € 22.818. Openbaar Groen Geen opmerkingen. Recreatie en toerisme De hogere baten betreffende subsidies van het SNN (Kompas) en de provincie t.b.v. de realisatie van het project Friese Meren; € 569.000. Met dit bedrag kunnen de uitvoeringslasten worden gedekt. Het nadelig verschil van € 67.000 komt in 2009 t.l.v. de exploitatie. In 2010 vindt de definitieve subsidieafrekening met de provincie plaats. Sport Geen opmerkingen. Welzijnsaccommodaties Geen opmerkingen.
Jaarrekening 2009
- 53 -
3.6
Programma 6. Maatschappelijke en Sociale Voorzieningen
Portefeuillehouder(s) Organisatie
Trompetter Werk & Inkomen (W&I), Welzijn, Onderwijs en Sport (WOS)
Het programma maatschappelijke en sociale voorzieningen omvat de producten: Producten Inkomensverstrekking Sociale Zekerheid Werk en Bijstand Werkdeel Minimabeleid Wet Maatschappelijke Ondersteuning Zorg Sociaal Cultuur Werk Jeugd- en Jongerenwerk
WAT HEBBEN WE BEREIKT? Onze inwoners zijn zo lang mogelijk zelfredzaam en nemen deel aan het maatschappelijk leven. Om dit beoogd maatschappelijk effect te kunnen bereiken, zijn de doelstellingen in de Begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar. Begroting 2009 1. Uitkeringsgerechtigden, afhankelijk van hun individuele mogelijkheden en omstandigheden, activeren en ondersteunen met als doel economische zelfstandigheid, dan wel maatschappelijke participatie. Deze taak uit te voeren met als financiële taakstelling budgettaire neutraliteit op de verschillende regelingen. Voor 2009 was de doelstelling 44 personen toe te leiden naar regulier werk. 2. Bevorderen van een sluitende aanpak van jeugd- en kindzorg. Elk kind dat zorg behoeft, behoort vroegtijdig effectieve en efficiënte zorg te krijgen zodat het optimaal kan deelnemen aan het maatschappelijke leven. 3. Bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid in de dorpen. De gemeente wil een aantrekkelijke omgeving zijn voor inwoners om in te verblijven en te participeren. Een goede woon- en leefsituatie zijn van belang voor het welzijn van onze inwoners, daar waar nodig met een stukje zorg voor elkaar (civil society). Het is van belang om laagdrempelige voorzieningen te bieden en in stand te houden voor inwoners waarmee zij zich kunnen ontwikkelen als individu en in groepsverband.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 In 2009 hebben we ondanks de economische recessie onze doelstelling ruimschoots behaald; er zijn 58 personen uitgestroomd naar regulier werk. Als gevolg van de economische crisis hebben we de doelstelling van budgettaire neutraliteit in de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand (I-deel) niet kunnen realiseren.
Het invoeren van de Verwijsindex is het eerste concrete middel wat is ingezet en zal leiden tot een sluitende aanpak van jeugd- en kindzorg. In 2009 zijn verdere voorbereidingen getroffen voor de realisatie van een Centrum voor Jeugd en Gezin uiterlijk in 2011. Het jaar 2009 was een goed maar voor de gemeente een duur jaar. Veel mensen hebben hulp en ondersteuning gehad vanuit de Wmo, er zijn 1440 aanvragen ingediend voor Wmo voorzieningen, en dat is natuurlijk waar de Wmo voor is. Uit het tevredenheidsonderzoek en de Benchmark blijkt dat de burgers van Weststellingwerf erg tevreden zijn over de hulp en de diensten van de gemeente. Het is wel belangrijk om aan te geven dat onder het huidige verstrekkingen beleid de kosten van de Wmo de komende jaren alleen nog maar verder zullen stijgen. Een herij-
- 54 -
king van het beleid is daarom naar mening van dit college noodzakelijk om de kosten in de hand te houden, een verder toelichting op deze herijking vindt u in de paragraaf Wmo. De activiteiten in de Breuningslaan hebben geleid tot zichtbare verbetering van sociale samenhang en leefbaarheid in deze wijk.
4.
Bevorderen van de zelfredzaamheid en participatie van kwetsbare groepen. Extra aandacht en zorg wordt besteed aan groepen die in een achterstandssituatie zijn of dreigen te geraken (vangnetfunctie gemeente).
Het niet gelukt om een werkbaar vrijwilligersbeleid op te stellen in 2009. In samenwerking met Partoer wordt momenteel aan de uitwerking van een korte nota gewerkt. Op aanvraag zijn er mantelzorgcomplimenten verstrekt.
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de Begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 • Meetinstrumenten binnen het te realiseren Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) zullen nog worden ontwikkeld. • Na implementatie van de Verwijsindex Risicojongeren zullen eventueel indicatoren worden aangedragen om het aantal interventies en het hulpaanbod voor risicojongeren in kaart te brengen. • Aantal bezoekers van jongerencentra. • Tevredenheidonderzoek van jongeren over jongerenvoorzieningen in Wolvega en Noordwolde. • Het ontwikkelen van een toetsingskader met betrekking tot de realisatie, optimaliseren en in stand houden van multifunctionele centra en dorpshuizen. • De leefbaarheidmonitor gaat diverse indicatoren bevatten voor de bevordering van sociale samenhang en leefbaarheid in de dorpen. Om bevordering van zelfredzaamheid en participatie te meten kunnen de volgende gegevens worden gebruikt: gegevens uit het rapport tevredenheid cliënten Wmo, gegevens uit het rapport Wmo-hulpmiddelen en gegevens uit het rapport Hulp in het huishouden. Daarnaast zal besproken worden wat hiervoor nog meer zinvolle indicatoren kunnen zijn.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 • De resultaten van de invoering van de Verwijsindex en de ontwikkelingen op het gebied van Centrum Jeugd en Gezin zijn pas op langere termijn zichtbaar. In 2010 zal het gebruik van de Verwijsindex worden gemonitord en kan gezien worden of de zorg en hulpverlening efficiënter en effectiever functioneert. Voor het trekken van conclusies is het nu nog te vroeg; • Breuningslaan: minder mutaties politie, hogere inschrijving op huurwoningen, vernieuwing speelplek; • Uit het rapport tevredenheid cliënten Wmo, gegevens uit het rapport Wmo-hulpmiddelen en gegevens uit het rapport Hulp in het huishouden blijkt dat de burgers over het algemeen zeer tevreden zijn over de uitvoering van prestatievelden 3,5 en 6 van de Wmo, dit heeft positief effect waarop mensen kunnen meedoen in de samenleving.
- 55 -
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? In de Begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 1. Uitkeringsgerechtigden ondersteunen naar economische zelfstandigheid dan wel maatschappelijke participatie. Voor wat betreft het taakveld WWB wordt verwezen naar de objectief vastgestelde taakstellingen als aangegeven. De meting vindt gedurende het jaar van uitvoering plaats middels het opstellen van kwartaalrapportages (maraps). 2. Bevorderen van een sluitende aanpak van jeugd- en kindzorg. Regulier: • Uitvoering geven aan het preventieve jeugdbeleid in sociale teams en onderwijs. • Het implementeren van de landelijke Verwijsindex Risicojongeren. Nieuw Beleid: • Gedurende 2009 in het kader van Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), het ontwikkelen en mogelijk realiseren van een laagdrempelig en herkenbaar informatiepunt voor ouders, opvoeders, professionals en jongeren zelf. Daarnaast het vastleggen van sluitende afspraken over de totstandkoming van de methodiek Een Gezin Een Plan en de coördinatie van zorg. • Integrale aanpak multi-problem gezinnen Noordwolde. Op basis van analyse van gegevens uit Bolero/Tango wordt ingezet op een integrale en effectieve aanpak van de hoge concentratie gezinsproblematiek in Noordwolde.
Realisatie 2009 Voor wat betreft het taakveld WWB wordt verwezen naar de objectief vastgestelde taakstellingen als aangegeven. De meting vindt gedurende het jaar van uitvoering plaats middels het opstellen van kwartaalrapportages (maraps). De verwachting was dat het aantal bijstandsgerechtigden zou gaan toenemen tot 350 ultimo 2009; dit is uitgekomen op 314. (beginstand 2009 was 283). Verwijsindex Risicojongeren is geïmplementeerd en met ingang van 1 november 2009 in gebruik genomen. Met zowel de provincie als overige partners is een convenant ondertekend waarin de bestuurlijke afspraken zijn vastgelegd over het gebruik van de Verwijsindex. Lokale convenantpartners zijn middels een bijlage van het provinciale convenant Verwijsindex aangehaakt. En gebruikers van de Verwijsindex zijn getraind in opdracht van de gemeente. In het licht van onder andere de probleemgezinnen is er een eerste inventarisatie gemaakt van te verbeteren zaken in Noordwolde. Een en ander is genoemd het project “Noordwolde naar 2020”. In 2009 is een opmaat gemaakt naar meer concrete integrale betrokkenheid van de provincie. De gedeputeerde is nauw betrokken. In het licht van de probleemgezinnen en problematiek van de jeugd in Noordwolde is een outreachend jongerenwerker van Verslavingszorg Noord Nederland ingezet om de problemen te inventariseren, te analyseren en aanbevelingen te doen. De eerste analyse is binnen. Ook zijn er reeds een aantal hulpverleningstrajecten ingezet. Concept visienota Centrum Jeugd en Gezin is ontwikkeld en te behandelen in de gemeenteraad in 2010.
3.
Bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid in de dorpen. Regulier: • Onderzoek verrichten naar mogelijke voortzetting Jongerencentrum M!X. Nieuw beleid: • Realisatie van een nieuw jeugdhonk uiterlijk april 2009 in Noordwolde. • In overleg met alle betrokken partijen een goed toetsingskader ontwikkelen waaraan incidentele verzoeken kunnen worden getoetst op het gebied van Multi Functionele Centra (MFC) en dorpshuizen. • Opstellen van een Leefbaarheidmonitor. Jaarrekening 2009
In 2009 besloot de gemeenteraad aan de hand van een in opdracht geschreven evaluatie van Partoer en Timpaan dat verdere continuering van Jongerencentrum M!X gewenst was en dat over de definitieve huisvesting in 2010 nadere voorstellen zouden volgen. Investering van opbouwwerk en betrokken partijen in de Breuningslaan te Wolvega heeft geleid tot een verbeterd leefklimaat in de wijk. Het Team Wmo heeft met zeer veel inzet en kunde de vele aanvragen afgehandeld. Daar- 56 -
•
Stimuleren van specifieke initiatieven gerelateerd aan de WMO gedurende 2009.
4.
Bevorderen van de zelfredzaamheid en participatie van kwetsbare groepen. Nieuw beleid: Vormgeven van mantelzorg- en vrijwilligersbeleid in de eerste helft van 2009.
naast is er in februari/maart een tevredenheidsonderzoek gehouden waaruit blijkt dat de dienstverlening (onder andere het aanvraagproces voor een Wmo voorziening en de ontvangen hulp bij het huishouden) door de cliënten zeer op prijs wordt gesteld. Eind 2009 heeft u de Verordening Inrichting Antidiscriminatievoorziening vastgesteld en hebben wij Tûmba aangewezen als antidiscriminatiebureau voor onze gemeente. Alle inwoners kunnen terecht bij deze laagdrempelige, onafhankelijke, voorziening voor het melden en laten behandelen van klachten over discriminatie De Wet Tijdelijk Huisverbod is per 1 mei 2009 in Friesland van kracht. In 2009 is drie keer, onder mandaat van de burgemeester, een huisverbod in Weststellingwerf opgelegd. Gedurende het huisverbod zorgen casemanagers van Fier Fryslân dat de hulpverlening aan de uithuisgeplaatste achterblijver en eventuele kinderen op gang wordt gebracht.
Beleidskaders • Wet Tijdelijk Huisverbod; • Wet Gemeentelijke antidiscriminatievoorziening; • Nota LSB “Met het OOG op morgen”; • Uitvoeringsprogramma Wonen, Welzijn en Zorg 2007-2010; • Verordening Wmo; • Beleidsregels Wmo; • Uitvoeringsnotitie Wmo.
mei 2009 juli 2009 november 2005 november 2007 november 2008 november 2008 november 2008
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd.
Jaarrekening 2009
- 57 -
6 Maatschappelijke en Sociale Voorzieningen
Lasten Inkomensverstrekking Jeugd- en Jongerenwerk Minimabeleid Sociaal Cultureel Werk Sociale Zekerheid Werk en Bijstand Werkdeel Wet Maatschappelijke Ondersteuning Zorg Totaal Lasten
Baten Inkomensverstrekking Jeugd- en Jongerenwerk Minimabeleid Sociale Zekerheid Werk en Bijstand Werkdeel Wet Maatschappelijke Ondersteuning Zorg Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
Rekening 2008
Begroting 2009
5.067.246 932.242 541.142 102.225 8.386.455 3.623.667 3.857.854 671.921 23.182.751
4.365.951 945.925 949.372 108.292 8.218.120 3.680.124 4.459.021 590.632 23.317.437
Rekening 2008
Begroting 2009
4.498.480 21.945 113.411 6.961.654 3.623.666 202.878 189.654 15.611.689 7.571.062
3.904.100 26.500 74.300 6.880.000 3.649.500 335.836 232.000 15.102.236 8.215.201
Begroting 2009 na wijziging 4.761.351 990.326 1.010.170 109.929 8.206.180 3.325.450 4.423.135 831.214 23.657.755 Begroting 2009 na wijziging 3.947.650 11.100 146.735 6.897.543 3.323.200 335.836 229.049 14.891.113 8.766.642
Rekening 2009 4.917.413 955.530 1.099.206 119.307 7.914.560 3.325.463 4.256.989 836.867 23.425.336 Rekening 2009 4.105.026 41.162 169.543 6.900.585 3.325.462 257.581 231.312 15.030.672 8.394.665
Verschil 2009 -156.062 34.796 -89.036 -9.378 291.620 -13 166.146 -5.653 232.419 Verschil 2009 -157.376 -30.062 -22.808 -3.042 -2.262 78.255 -2.263 -139.559 371.977
Financiële analyse: LASTEN Inkomensverstrekking De overschrijding wordt veroorzaakt door een hoger bedrag aan lasten voor bijstandsuitkeringen als gevolg van een stijging van het aantal aanvragers; € 160.000. Tegenover deze hogere lasten stonden hogere bijdragen van het Rijk (zie toelichting bij baten – inkomensverstrekking). Jeugd- en jongerenwerk De overschrijding op dit product wordt veroorzaakt door: - hogere lasten van energie en water; € 7.000 - hogere lasten voor de implementatie van de Verwijsindex risicojongeren; € 31.000 - deze wordt gedekt door een bijdrage uit de voorziening JIF (jeugd- en jongerenwerk – baten). - door een latere realisatie van de brede school Heidepolle-Wegwijzer komen de kapitaallasten voor het onderdeel peuterspeelzaal pas volgend jaar t.l.v. de exploitatie; € 34.000 - de betalingen voor de kinderopvang lopen m.i.v. 2009 via het participatiebudget; € 23.000.Daar waar kinderopvang niet een re-integratievoorziening is maar wel om andere redenen noodzakelijk is verloopt e.e.a. via het bijzondere bijstandsbeleid. - Het bedrag aan doorberekende uren viel lager uit; € 19.000.
Minimabeleid De verstrekkingen t.b.v. m.n. schuldhulpverlening en bijzondere bijstand viel hoger uit; € 66.000. De oorzaak hiervan is de meeruitgaven van de € 50 regeling en de toename van het beroep op de schuldhulpverlening. Met ingang van 2009 zijn er structurele middelen aan de algemene uitkering toegevoegd om deze gestegen uitgaven van de schuldhulpverlening deels te compenseren. De hogere lasten werden deels gecompenseerd door een lagere kwijtschelding op de gemeentelijke belastingen; € 25.000 waardoor het nadeel per saldo uitkomt op € 40.000. Verder werd er per saldo een hoger bedrag aan uren doorbelast; € 46.000. Jaarrekening 2009
- 58 -
Sociaal-cultureel werk Geen opmerkingen Sociale zekerheid De onderschrijding wordt vrijwel volledig veroorzaakt door een lager toegerekend bedrag aan uren. Wet Werk en Bijstand – werkdeel Geen opmerkingen WMO De belangrijkste oorzaken van het nadelig saldo zijn de volgende: - de persoonlijke verstrekkingen vielen per saldo lager uit; € 6.000. Met name de huishoudelijke hulp (€ 41.000 ) en de hulpmiddelen (€ 167.000) vielen fors hoger uit. Daartegenover stonden lagere verstrekkingen voor PGB (€ 49.000); vervoersvoorzieningen (€ 117.000) en woningaanpassingen (€ 36.000). Naast de hogere lasten van de huishoudelijke hulp vielen ook de eigen bijdragen lager uit dan geraamd (€ 58.000) - het beroep op het zgn. mantelzorgcompliment viel lager uit; € 31.000 - de stelposten werden niet ingezet; € 86.000 - de post overige goederen en diensten viel lager uit omdat de inzet van externe partijen niet elk jaar gelijk is; € 36.000 - het budget t.b.v. de indicatiestelling werd overschreden; € 15.000 - de vormings- en opleidingskosten werden niet ingezet; € 8.000 - voor het budget WMO-psychosociaal werden geen geldige aanvragen ingediend; € 24.000 - het bedrag aan uren is hoger geworden; € 11.000 Zorg Geen opmerkingen BATEN Inkomensverstrekking Het I-deel (incl. verhaal en terugvordering) viel hoger uit t.o.v. de begroting; € 84.000. Indien een gemeente een tekort van meer dan 10% heeft op de bijstandsverlening kan zij voor het meerdere een compensatie aanvragen bij het Rijk. Het meerdere voor onze gemeente bedraagt € 54.582 welk bedrag als geraamde baat (i.c. claim) is meegenomen in de jaarrekening waardoor het totale voordelig saldo v.w.b. het I-deel uitkomt op € 138.544. Het valt nog te bezien in hoeverre de claim zal worden gehonoreerd. Een eventueel oninbaar deel zal worden verrekend met de exploitatie in 2010. De bijdragen t.b.v. de overige regelingen, i.c. IOAW en IOAZ vielen eveneens hoger uit; € 16.000. Jeugd- en jongerenwerk Er is een bedrag van € 31.000 ten laste van de voorziening JIF gebracht als dekking voor de overschrijding van de lasten t.b.v. de ontwikkeling van de verwijsindex. Minimabeleid Geen opmerkingen Wet Werk en Bijstand – werkdeel Geen opmerkingen WMO De onderschrijding op de baten wordt veroorzaakt door; - lagere eigen bijdragen voor de huishoudelijke hulp; € 58.000 - de vergoedingen voor de huisvesting van gehandicapten werden in 2008 afgekocht; € 27.000. - van het RIO Fryslân werd nog een nagekomen baat ontvangen; € 6.000 Zorg Geen opmerkingen
Jaarrekening 2009
- 59 -
3.7
Programma 7. Volksgezondheid en Milieu
Portefeuillehouders
Schukken, Plekkenpol, Trompetter en Van Klaveren.
Organisatie
Leefomgeving, Welzijn, Onderwijs en Sport (WOS), Openbare Werken, Publiekscentrum.
Het programma volksgezondheid en milieu omvat de producten:
Producten Milieu Afvalinzameling Riolering Volksgezondheid
WAT HEBBEN WE BEREIKT? •
• •
Het bereiken van een duurzame ontwikkeling. Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarbij voor de toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Het bereiken van een goede milieukwaliteit van de dagelijkse woon- en leefomgeving. Meer mensen het belang van een gezonde leefstijl laten inzien zodat zij daar ook naar kunnen handelen.
Om deze beoogde maatschappelijk effecten te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de Begroting 2009 geformuleerd. Deze staan in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar. Begroting 2009 1. Duurzaamheid op alle gemeentelijke beleidsterreinen door het ontwikkelen van een beleidskader duurzame ontwikkeling/milieu in 2008 en het laten meewegen en bewaken van duurzaamheidaspecten bij alle gemeentelijke beslissingen. 2. Jaarlijks opstellen en uitvoeren van gemeentelijk Milieuprogramma, het stroomlijnen en programmeren van de uitvoering van de gemeentelijke milieutaken en daarmee voldoen aan de wettelijke verplichtingen. 3. Het afleggen van verantwoording over het gevoerde milieubeleid door middel van het opstellen van een gemeentelijk milieujaarverslag, waarmee voldaan wordt aan de wettelijke verplichting. 4. Een adequate uitvoering van het 2e gemeentelijk afvalstoffenplan 2008-2012 gericht op het terugdringen van vrijkomende afvalstromen en op een efficiënte inzameling en verwijdering van afval. 5. Voor 2009 e.v. voldoen aan de zorgplicht t.a.v afvalwaterlozing in het buitengebied, het blijvend voldoen aan een wettelijke verplichting (o.a. basisinspanning en beheer en Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 De voorwaarden om deze doelstelling te kunnen realiseren zijn geschapen in 2009 en januari 2010. Uitvoering van maatregelen in de komende jaren zal realisatie van deze doelstelling bevorderen. Deze doelstelling is gerealiseerd. Het milieuprogramma 2009-2010 is in september 2009 vastgesteld. Uitvoering vindt plaats.
Deze doelstelling is gerealiseerd. Het milieujaarverslag 2008 is in mei aan de gemeenteraad toegezonden
Deze doelstelling is gerealiseerd. Door de proef met de plaatsing van kledinginzamelvoorzieningen in de gemeente wordt de afvalstroom teruggedrongen. Nascheiding van kunststofverpakkingen lijkt vooralsnog efficiënter dan separate inzameling. Deze doelstelling is (deels) gerealiseerd. Voor 2009 e.v. is voldaan aan de zorgplicht t.a.v. afvalwaterlozing in het buitengebied, en is blijvend voldaan aan de wettelijke verplichting (o.a. ba- 60 -
onderhoud) en voldoen aan de Stedelijke Wateropgave (SWO).
6. Een adequate uitvoering van de gemeentelijke bodemtaken, door het hebben van een actueel overzicht van de toestand van de bodem, saneringssituaties en wijze van aanpak, de inrichting van een adequaat bodeminformatiesysteem en uitvoering van het Besluit bodemkwaliteit. 7. Een adequate vergunningverlening op het gebied van milieu door het verlenen van voldoende milieuvergunningen die voldoen aan de inhoudelijke kwaliteiten die niet ouder mogen zijn dan 10 jaar. 8. Een adequate handhaving van milieuregelgeving, volgens de wettelijke kwaliteitscriteria, op een adequaat niveau en gericht op verhoging van het naleefgedrag. 9. Het stimuleren van sociale contacten. Voldoende sociale contacten dragen bij aan een gevoel van welzijn en dragen daarin dus bij aan het wel of niet gezond voelen van onze inwoners.
10. Meer mensen aanzetten tot voldoende beweging. Bewegen is goed voor de gezondheid; het is belangrijk dat iedereen voldoende beweegt of aan sport doet. 11. Meer inwoners aanzetten tot een levensstijl met een gezonde voeding. Gezonde voeding is een basisvaardigheid om gezond te leven, bepaalde groepen in onze maatschappij ontberen deze vaardigheid.
sisinspanning en beheer en onderhoud). In 2008 is in samenwerking met het Wetterskip de SWO in beeld gebracht. De werkzaamheden die hieruit volgen moeten voor 2015 uitgevoerd worden. Welke werkzaamheden dat zijn is afhankelijk van het ambitieniveau dat in 2010 vastgesteld wordt door de raad. Deze doelstelling is deels gerealiseerd. Er is sprake van een actueel overzicht van de toestand van de bodem, saneringssituaties en wijze van aanpak. Vaststelling van het Bodembeheerplan met bijbehorende kaarten moet nog plaatsvinden. De inrichting van een adequaat bodeminformatiesysteem en uitvoering van het Besluit bodemkwaliteit blijven aandachtspunten. Deze doelstelling is (deels) gerealiseerd. De verleende vergunningen voldoen aan de inhoudelijke kwaliteitseisen. De noodzakelijke actualisatie en intrekkingsprocedures hebben geen prioriteit gekregen. Er zijn nog vergunningen die ouder zijn dan 10 jaar. De doelstelling is deels gerealiseerd. De aantallen primaire controles zijn hoger dan de (bijgestelde) planning in het Milieuprogramma 20092010. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden in de uitvoering van de kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid. Gekozen is om meer vraaggericht dan aanbodgericht op te treden. Daardoor zijn de accenten in de uitvoeringsprojecten van het Lokaal Gezondheidsbeleid verlegd. Daarnaast hebben wij prioriteit gegeven aan wensen vanuit de samenleving rondom de AED’s (Defibrillatoren). Zie bij 9.
Zie bij 9.
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de Begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 1. Doelstelling 3. Opstellen Milieujaarverslag voor 1-5-2009 2. Doelstelling 4. Afvalstromen in tonnen. Scheidingspercentage 3. Doelstelling 7. Aantal verleende vergunningen. Aantal behandelde meldingen; 4. Doelstelling 8. Aantal uitgevoerde integrale controles
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Het milieujaarverslag 2008 is in september 2009 vastgesteld Zie financiële analyse Er zijn 15 milieuvergunningen verleend en in totaliteit 65 meldingen behandeld Er zijn 106 integrale controles uitgevoerd. Daarnaast 38 opleveringscontroles en 21 inventariserende controles
- 61 -
5.
Doelstelling 8. Naleefgedrag (te ontwikkelen)
Het ontwikkelen van een meetmethode zal worden opgepakt na de invoering van SquitXO per 1 januari 2010
WAT HEBBEN WE DAARVOOR GEDAAN? In de Begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 1. Een raadsvoorstel Milieubeleid is in voorbereiding.
2. Het uitvoeren van het milieuprogramma in 2009 alsmede het opstellen van het milieuprogramma voor 2010.
3. Opstellen van het milieuverslag over 2008. 4. Uitvoering/implementatie van het 2e Gemeentelijk Afvalstoffenplan 2008-2012 Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Op 8 juni 2009 is het Programma Duurzaam Weststellingwerf vastgesteld, inhoudende accordering van een viertal projecten. Dit zijn: - Duurzaam gemeentelijk inkoopbeleid - Nieuw beleid openbare verlichting - Realisatie ecologische woonwijk - Bevorderen toepassen duurzame energie op bedrijventerreinen. Voorts is besloten tot de invoering van een duurzaamheidsparagraaf bij gemeentelijke besluitvorming. De uitvoering is in 2009 gestart. Bij raadsamendement is aan het Programma Duurzaam Weststellingwerf de uitwerking van 8 punten van het 10-puntenplan van de vereniging Klimaat Verbond Nederland toegevoegd. Eind 2009 heeft deze uitwerking zich vertaald in een concept Klimaatbeleidsplan 2010-2020 "Samen de schouders eronder" en een conceptmatrix Weststellingwerfse Uitwerking. Het milieuprogramma 2009-2010 is vastgesteld op 14 september 2009. De uitvoering daarvan loopt al. Bij de punten 7 en 8 is over de onderdelen Vergunningverlening en toezicht / handhaving specifieke informatie opgenomen. De invoering van een nieuw geautomatiseerd VROM informatiesysteem (SquitXO) verloopt op hoofdlijnen volgens planning. Het systeem wordt gefaseerd in gebruik genomen. Per 1 december voor milieu en per 1-1-2010 voor bouw. In het kader van het project VTH organisatie/invoering WABO zal specifiek aandacht worden geschonken aan de plannings- en programmeringscyclus. In de paragraaf bedrijfsvoering is over het project meer informatie opgenomen. Er is in het 3e kwartaal 2009 gestart met het opstellen van de Visie Externe Veiligheid. Hierin zal worden opgenomen waar veiligheidsrisico’s liggen binnen de gemeente. Rapportage over de uitvoering vindt plaats bij voorjaars- en najaarsnota en in het milieuverslag 2009. Het milieujaarverslag 2008 is op 6 mei 2009 door ons college vastgesteld. Het is op 14 mei 2009 ter kennisname aan de raad aangeboden. De volgende onderdelen uit het 2e Gemeentelijk Afvalstoffenplan 2008-2012 zijn tot uitvoering - 62 -
5. Voor een adequate uitvoering van de (afval)watertaken in 2009 wordt het opstellen van een nieuw Rioleringsplan afgerond. Daarnaast wordt de afvalwaterlozing in het buitengebied aangepakt. Het beheer en onderhoud zullen in 2009 plaatsvinden volgens planning. Ook uitvoering van maatregelen om blijvend aan de wettelijke verplichtingen te voldoen. (zie ook paragraaf 4.3 ‘Onderhoud kapitaalgoederen’).
6. Vaststellen van bodembeleidsplan/uitvoeringsplan, jaarlijkse invoering van bodemgegevens, uitwisseling met de provincie, voldoende toezicht en handhaving ten aanJaarrekening 2009
gekomen: Er is samen met de bij Omrin aangesloten gemeenten gestart met de nascheiding van kunststof verpakkingen. De eerste resultaten hiervan lijken positief. Met het Leger des Heils is een proef gestart t.b.v. het optimaliseren van de textielinzameling. Hiertoe zijn verspreid in de gemeente een aantal brengvoorzieningen geplaatst. Besluitvorming met betrekking tot de vaststelling van de afvalstoffenverordening is in december 2009 voorbereid. Onder het kopje Financiële analyse is informatie over de ingezamelde volumes opgenomen Om te zorgen voor een adequate uitvoering van de (afval)watertaken in 2009 zijn de volgende activiteiten ondernomen: De voorbereidingen voor het nieuwe rioleringsplan (verbreed Gemeentelijk Riolerings Plan) zijn in een vergevorderd stadium. Er is in de raad een presentatie gegeven over de vorm van de rioolheffing en het ambitieniveau. Het ambitieniveau wordt vastgelegd in het rioleringsplan. De rioolheffing komt in december 2009 terug bij het vaststellen van de rioolverordening. De gevolgen van de Wet gemeentelijke watertaken worden meegenomen. Er is gewerkt aan het opstellen van een raadsvoorstel ter vaststelling van een concept-GRP. Vaststelling is voorzien in de vergadering van maart 2010. Vervolgens wordt het concept-GRP ter commentaar voorgelegd aan de provincie en het Wetterskip. Nadat dat commentaar is verwerkt wordt het definitieve GRP ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. In 2009 is het gemeentelijk project omtrent het plaatsen van IBA’s in vrij afstromend, niet kwetsbaar gebied, afgerond. Perceeleigenaren in dit gebied hebben hierdoor de mogelijkheid gekregen om een wettelijk goedgekeurde voorziening aan te schaffen met een bijdrage van gemeente en Wetterskip. Perceeleigenaren die niet mee hebben gedaan aan het project moeten zelf voor een goede voorzienig zorgen. Samen met eerdere werkzaamheden (aansluiten percelen op de riolering en plaatsen IBA’s in kwetsbaar en zeer kwetsbaar gebied) heeft de gemeente invulling gegeven aan het saneren van ongezuiverde lozingen in het buitengebied. Wat betreft het onderhoud zijn de reguliere zaken (kolkreinigen, reinigen en inspecteren van vrijverval riool en reinigen van rioolgemalen e.d.) uitgevoerd. Met betrekking tot de gemeentelijke bodemtaken zijn de volgende acties uitgevoerd of lopen nog: De vaststelling het Bodembeheerplan met bodemkwaliteitskaarten en bodemfunctie- 63 -
zien van het Besluit Bodemkwaliteit.
7. Verlenen van circa 20 milieuvergunningen. Behandelen van circa 100 meldingen per jaar.
8. Uitvoeren van circa 190 integrale milieucontroles bij voldoende capaciteit. Ontwikkelen van een methode om het naleefgedrag in definieerbare grootheden te meten.
Jaarrekening 2009
kaarten zal plaatsvinden in het 1e of 2e kwartaal 2010. Het concept is gereed doch vaststelling is voorzien gelijktijdig met de partnergemeenten (op dit onderwerp) Ooststellingwerf en Opsterland. De invoer van bodemrapporten over 2008 en tot circa half 2009 in het provinciale systeem is afgerond. De uitwisseling van bodemgegevens met de provincie (tussen Nazca-I en SquitXO) is echter nog niet gerealiseerd. Dit blijft nog een aandachtspunt. In 2009 heeft er regelmatig toezicht plaatsgevonden op toepassingen van grond binnen de gemeente. Hierbij is een aantal toepassers van grond aangeschreven. Het onderwerp Tarragrond heeft ook in 2009 speciale aandacht gehad o.a. door een voorlichtend artikel in de Stellingwerf. De toepassing van Tarragrond is sterk afgenomen. De feitelijke sanering aan de Haulerweg 64 te Wolvega heeft plaatsgevonden. Het project is echter nog niet afgesloten omdat er door de provincie nog geen positieve beschikking op het evaluatierapport is gegeven. Met betrekking tot vergunningverlening milieu hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: Er wordt gewerkt aan een nieuw vergunningenbeleid; De in de begroting opgenomen planning is in het Milieuprogramma 2009-2010 bijgesteld en geconcretiseerd. De volgende aantallen milieuvergunningen afgegeven en meldingen behandeld: - 15 milieuvergunningen - 4 artikel 8.19 meldingen; - 61 artikel 8.40 meldingen Gelet op de beschikbare capaciteit is de prioriteit gelegd bij de afhandeling van vergunningaanvragen voor nieuwe bedrijven of wijzigingen/uitbreidingen. De tevens noodzakelijke intrekkings- en actualisatieprocedures kunnen niet worden uitgevoerd door het gebrek aan capaciteit. Met betrekking tot toezicht en Handhaving Milieu hebben de volgende acties plaatsgevonden: Als nieuw integraal beleids- en uitvoeringskader is het Handhavingsplan 2010 opgesteld en kan binnenkort worden vastgesteld. De in de begroting opgenomen planning is in het Milieuprogramma 2009-2010 bijgesteld en geconcretiseerd op basis van het bovengenoemde (concept) Handhavingsplan en beschikbare capaciteit. Het aantal primaire integrale controles is voorgecalculeerd op 127 waarbij de overige beschikbare uren bestemd zijn voor klachten, handha- 64 -
-
9. Nieuw beleid: Gedurende 2009 uitvoering geven aan het nog vast te stellen uitvoeringsprogramma Lokaal Gezondheidsbeleid 2009-2010.
10. Nieuw beleid: Gedurende 2009 uitvoering geven aan het nog vast te stellen uitvoeringsprogramma lokaal gezondheidsbeleid 2009-2010. Project uitvoeren met als doel stimulering beweging onder kinderen. Openbare Primair Onderwijs Weststellingwerf (OPO) organiseert in samenwerking met het CIOS een project voor schoolse en naschoolse sportactiviteiten.
Jaarrekening 2009
vingstoets, thematisch toezicht, jiskefetacties, toezicht bodem, registratie en applicatiebeheer. In 2009 zijn de volgende controles uitgevoerd: - periodieke integrale controles 106 - opleveringscontroles 38 - inventariserende controles 21 - Totaal primaire integrale controles 165
Vervolgcontroles (1e en 2e her-, dwangsom- en overige controles): 107 De in het milieuprogramma aangekondigde pilot is deels uitgevoerd. De 50 primaire integrale controles zijn uitgevoerd. De vervolgcontroles nog niet allemaal. De ontwikkeling van de meetmethode voor naleefgedrag zal worden opgepakt na invoering van SquitXO in 2010. Voor de drie doelstellingen Volksgezondheid (nummers 9, 10 en 11) geldt dat de formulering in de begroting 2010 is aangepast. Eind 2009 is het besluit genomen om een subsidie te verlenen voor de aanleg van een jeu de boules baan in Wolvega. De aanleg zal in 2010 plaats vinden. In de loop van 2009 is besloten om binnen lokaal gezondheidsbeleid is in eerste instantie in te steken op de Gezonde School Methode (GSM). Na een succesvolle pilot bij twee scholen in Weststellingwerf zijn ook twee andere scholen voor basisonderwijs gestart met GSM. GSM is een methode waarmee scholen planmatig en structureel aan de slag kunnen gaan met gezondheid en veiligheid. Voor de uitvoering van de doelstelling Bevordering van voldoende bewegen jeugdigen/jongeren komen in 2010 extra middelen beschikbaar voor de breedtesport. Kinderen en jongeren worden dan gestimuleerd voldoende te bewegen en te sporten. De jeu de boules baan stimuleert het bewegen onder de groep ouderen. De aanvraag voor een bijdrage in de aanschaf van een AED is via de geselecteerde dorpskernen/verenigingen voor Plaatselijk Belang gelopen. Vrijwel alle door ons geselecteerde (sport)locaties hebben een aanvraag gedaan voor een bijdrage. Ook aan de wensen van in eerste instantie niet geselecteerde locaties konden we tegemoetkomen, omdat ze voldeden aan de gestelde voorwaarden. In totaal hebben we voor 16 AED’s een bijdrage à € 1.500 geleverd. Er is ook gebruikgemaakt van de gelden voor de cursuskosten reanimatie.
- 65 -
11. Regulier: ongeveer zes keer per jaar vindt overleg plaats met de Hulp Verlening Dienst Fryslân (HVD) en de regiogemeenten om afspraken te maken over activiteiten gericht op een gezonde leefstijl met gezonde voeding.
12. Nieuw beleid: Gedurende 2009 uitvoering geven aan het nog vast te stellen uitvoeringsprogramma lokaal gezondheidsbeleid 2009-2010. Gedurende 2009 uitvoering geven aan het nog vast te stellen lokale plan van aanpak “Jeugd en alcohol”.
Hiervoor zijn geen concrete projecten opgezet. Gezond gewicht in relatie tot gezonde voeding en voldoende beweging heeft prioriteit in de contactmomenten van de Jeugdgezondheidszorg met ouders en kinderen. Extra aandacht gaat uit naar kinderen van ouders met een lage sociaal economische status, bijzonder ouderschap en niet-Nederlandse achtergrond. Eind 2009 hebben wij besloten deel te nemen aan het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). Daarmee worden te-weinig-actieven gestimuleerd te gaan bewegen. Uitvoering vindt plaats vanaf 2010. Stichting De Friese Wouden heeft een reserve opgebouwd, waar aanspraak door de gemeente op wordt gemaakt. De middelen zijn noodzakelijk voor de implementatie van het Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg (DD JGZ; de nieuwe benaming voor EKD). De uitkomst rondom de reservevorming is nog niet bekend. De invoering van het DD JGZ heeft grote vertraging opgelopen. In de loop van 2010 wordt meer bekend over de planning en de nieuwe begroting.
Beleidskaders - Notitie mestvergisting - Notitie beleidskaders nieuwe Wet geluidhinder - Implementatieplan Activiteitenbesluit Milieubeheer - Kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid 2009-2012 - Milieuprogramma 2009-2012 - Gemeentelijk Afvalstoffenplan 2008-2013 (GAP) - Programma Duurzaam Weststellingwerf
2007 2008 2008 2008 2009 2009 2009
Te realiseren beleidsnota’s: - Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) - Handhavingsplan - Vergunningenplan 2010 - Bodembeleidsplan/uitvoeringsprogramma - Notitie Geurbeleid
2010 2010 2010 2010 2010
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd.
Jaarrekening 2009
- 66 -
7 Volksgezondheid en Milieu Rekening 2008 Lasten Afvalinzameling Milieu Riolering Volksgezondheid Totaal Lasten
2.514.112 443.745 3.100.281 972.508 7.030.645 Rekening 2008
Baten Afvalinzameling Milieu Riolering Volksgezondheid Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
2.952.028 9.892 1.439.505 500.318 4.901.743 2.128.902
Begroting 2009 2.875.885 575.686 2.058.555 1.309.144 6.819.270 Begroting 2009 3.000.885 0 1.540.555 560.756 5.102.196 1.717.074
Begroting 2009 na wijziging 2.903.744 628.785 1.402.080 885.177 5.819.786
Rekening 2009
Begroting 2009 na wijziging 3.000.885 15.570 1.540.555 94.834 4.651.844 1.167.942
Rekening 2009
2.746.844 622.515 984.577 720.326 5.074.262
2.980.361 15.767 1.529.641 110.416 4.636.185 438.077
Verschil 2009 156.900 6.270 417.503 164.851 745.524 Verschil 2009 20.524 -197 10.914 -15.582 15.659 729.865
Financiële analyse: LASTEN Afvalinzameling Er is minder afval aangeboden, wellicht door de crisis. Hierdoor zijn de verwerkingskosten € 90.000 lager uitgevallen dan begroot. Daarnaast is er m.b.t. de jaren 2006, 2007 en 2008 een bedrag van € 41.000 ontvangen inzake de verwijderingsbijdrage die producenten van verpakkingsmateriaal moeten betalen. Deze bijdrage wordt uitgekeerd aan afvalinzamelaars als vergoeding voor de gemaakte kosten voor het gescheiden inzamelen van afval. Het overig verschil van € 25.900 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat minder is uitgegeven aan ingehuurd personeel en uitbesteed werk. Voor een overzicht van de financiële mutatie in de reserve afvalstoffenverwijdering wordt verwezen naar de toelichting bij de reserves. Milieu Geen opmerkingen Riolering Het overschot op riolering wordt voor het grootste deel veroorzaakt doordat de stelpost van € 396.000 voor kapitaallasten in het kader van nieuwe investeringen niet is ingevuld. Dit heeft zowel administratieve als uitvoeringstechnische oorzaken. Administratief gezien worden alle investeringen in riool op kredietnummer “Uitvoering GRP” geboekt. Doordat dit nummer doorlopend gebruikt wordt en niet afgesloten wordt, komen de afschrijvingslasten niet in de exploitatie terecht. In 2010 gaat dit opgelost worden door voor alle investeringen weer een apart nummer op te nemen. Daarnaast zijn er uitvoeringstechnisch gezien een aantal, dat voor 2009 gepland stonden nog niet geheel gereed of doorgeschoven naar 2010. Zo moeten m.b.t. de wateroverlast Lindenoord nog een aantal werkzaamheden worden uitgevoerd waarna deze investering gereed gemeld kan worden in 2010. Voor een tweetal investeringen (Boijl en Nijeholtpade) is er nog geen wvo-vergunning waardoor deze werkzaamheden pas in 2011 worden afgerond. Ook zijn er een aantal investeringen welke door de winter vertraging hebben opgelopen en die daardoor pas in april 2010 kunnen worden afgerond. Wel afgerond zijn de investeringen in de Vogelbuurt en in de Steenwijkerweg / Ir. Lelylaan. De kosten voor de riolering Steenwijkerweg / Ir. Lelylaan zijn betaald uit het budget wat binnen het GRP beschikbaar is voor KRW/SWO. Voor een overzicht van de financiële mutatie in de reserve riolering wordt verwezen naar de toelichting bij de reserves.
Jaarrekening 2009
- 67 -
Volksgezondheid Op Openbare gezondheidszorg trad een onderschrijding op van € 74.000. De belangrijkste oorzaken hiervan waren: - De verstrekte subsidies waren lager dan geraamd en werden deels uit een ander budget (i.c. BDU-CJG) gedekt; 25.000 - er werd een bedrag aan doorschuif btw ontvangen; € 20.000 - het aantal toegerekende uren viel lager uit; € 30.000 Op Jeugdgezondheidszorg trad een onderschrijding op van € 7.000 Deze is veroorzaakt door: - het niet inzetten van middelen op het gebied van lokaal gezondheidsbeleid; € 25.000 Het overige deel van deze middelen zal naar verwachting nog nodig zijn in 2010 en 2011 t.b.v. de ontwikkeling van het EKD; het geraamde bedrag van € 15.215 wordt dan ook betrokken bij de budgetoverheveling. - Er werd een hoger bedrag aan uren verantwoord; € 18.000 - De uitgaven voor jeugdgezondheidszorg Maatwerk zijn niet hier verantwoord maar ten laste gekomen van de brede doeluitkering Centrum Jeugd en Gezin, derhalve een voordeel van € 34.421 op dit product. Door Openbare Werken zijn er minder uren besteed aan de openbare begraafplaats, dit geeft een voordeel op dit product van € 49.000. BATEN Afvalinzameling Geen opmerkingen. Milieu Geen opmerkingen. Riolering Geen opmerkingen. Volksgezondheid Geen opmerkingen.
Jaarrekening 2009
- 68 -
3.8
Programma 8. Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting
Portefeuillehouder(s) Organisatie
Schukken, Van Klaveren, Trompetter Leefomgeving
Het programma ruimtelijke ordening en volkshuisvesting omvat de producten: Producten Volkshuisvesting Stads- en Dorpsvernieuwing Grondexploitatie Bestemmingsplannen Bouwtoezicht Vergunningen Handhaving Bouwtoezicht
WAT HEBBEN WE BEREIKT? • • • • •
Een plezierige en veilige leefomgeving voor wonen, werken en recreëren. Voldoende, goede en betaalbare woningen/bouwkavels in de diverse segmenten. Een adequaat ruimtelijk beleid dat op een toegankelijke wijze beschikbaar is voor de inwoners van de gemeente. Een transparante en eenduidige werkwijze met projecten. Een adequaat naleefgedrag van regels en voorschriften.
Om deze beoogde maatschappelijk effecten te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar. Begroting 2009 1. Het plannen en bewaken, door middel van prestatieafspraken, op basis van het gemeentelijk woonplan, van woningbouwprojecten welke aansluiten op de vraag en bijdragen aan doorstroming. 2. Op het gebied van woon-zorg voorzieningen worden particuliere initiatieven positief benaderd. In relatie tot het woonplan wordt gestreefd naar levensloopbestendige woningen.
3. Actuele digitale bestemmingsplannen.
4. De uitvoering van het handhavingsbeleid.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 1. Met de Woningstichting Weststellingwerf en Woonfriesland hebben wij prestatieafspraken gemaakt. Onderdeel van deze afspraken is dat er een monitor wordt opgesteld ten behoeve van het plannen en bewaken van de woningbouwprojecten. Wij hebben gesprekken gevoerd met initiatiefnemers om te komen tot planontwikkeling van woonzorg voorzieningen in onze gemeente. Bij de bespreking van de initiatieven van de woningbouwverenigingen speelt de kwalitatieve vraag naar woningen een bepalende rol. In dat verband wordt ook aandacht besteed aan de vraag naar levensloopbestendige woningen. Het project om alle bestemmingsplannen actueel te maken ligt op schema. Alle nieuwe bestemmingsplannen zijn ook digitaal beschikbaar en via de website raadpleegbaar. De voorbereidingen voor een nieuw integraal beleids- en uitvoeringskader, het Handhavingsplan 2010, zijn gestart. Het team handhaving is met de aanstelling van een aantal vaste medewerkers op sterkte gebracht en er wordt nu meer structureel uitvoering geven aan handhavingszaken. De verwachting is dat het Handhavingsplan begin 2010 wordt vastgesteld. - 69 -
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de Begroting 2009 zijn de volgend indicatoren benoemd: Begroting 2009 1. De voortgang van de diverse projectvoornemens op het gebied van woningbouw, stedelijke herontwikkelingen en infrastructuele verbeteringen.
2.
Actuele bestemmingsplannen en prestatieafspraken
3.
De ontwikkelingen op het gebied van woningbouw zullen worden afgeleid uit het gemeentelijk woonbeleid (in ontwikkeling)
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 1. De prestatie afspraken met de Woningstichting Weststellingwerf en Woonfriesland zijn op 18 december 2009 ondertekend. Inmiddels is een start gemaakt met het opzetten van een projectenmonitor en worden de verhuisbewegingen in de bestaande woningvoorraad, als gevolg van nieuwbouw in De Lindewijk, in beeld gebracht. 2. De gesprekken met initiatiefnemers voor woonzorgcomplexen hebben nog niet geleid tot concrete bouwplannen van de initiatiefnemers. De ontwikkelingen op de woningmarkt en de kredietcrisis kunnen hiervoor de reden zijn. 3. De nieuwbouwprojecten welke in 2009 zijn gerealiseerd en die nu in aanbouw zijn behelzen deels levensloopbestendige woningen. Het complex “Pegasus” is voorzien van een lift en daarmee geschikt voor jongeren en ouderen. 4. Uitgangspunt bij de herontwikkeling van het Van der Sandeplein is steeds geweest dat de “markt” verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de bebouwing. De rol van de gemeente is faciliterend en daarnaast draagt de gemeente zorg voor de opwaardering van de openbare ruimte. U hebt duidelijk aangegeven dat een opwaardering van de openbare ruimte niet als solitaire activiteit mag worden opgepakt maar volgend moet zijn aan een opwaardering van de bebouwing. Het kwalitatieve streefbeeld van de gemeente dragen wij veelvuldig en duidelijk uit aan de eigenaren van de gebouwen. Dit heeft inmiddels geleid tot een verhuizing van de Action en een nieuwbouwplan voor de Aldi. Inmiddels zijn 8 geactualiseerde bestemmingsplannen door u vastgesteld. Voor de volgende tranche van 3 bestemmingsplannen is de inspraak inmiddels afgerond en voor het eerste te actualiseren bestemmingsplan voor Wolvega is de voorbereiding gestart. De raadpleegbaarheid op de website loopt daarmee parallel. De nieuwe bestemmingsplannen zijn ook digitaal beschikbaar volgens de eisen die daaraan door de rijksoverheid worden gesteld. Binnen de organisatie zijn de bestemmingsplannen ook beschikbaar via GisKit. Er zijn in 2009 weinig ontwikkelingen geweest. Wel hebben wij bij de initiatiefnemers aangedrongen op een woningbouwprogramma dat is afgestemd op de uitgangspunten van het woonplan.
- 70 -
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? Begroting 2009 1. Uitvoering gemeentelijk woonbeleid/woonplan. Monitoren en sturen van de ontwikkelingen/projecten als genoemd in het woonplan. (zowel de projecten van derden als de gemeentelijke projecten zelf)
2.
Lindewijk. Doorontwikkelen plan en exploitatie. Tussentijds evalueren op resultaten. Voorbereiden uitwerkingsplan deelgebied II. Rapportage over gerealiseerd programma. Doorstroming in de bestaande voorraad inzichtelijk maken.
3.
Vitaliseren Van der Sandeplein. Vertalen visie naar een uitvoeringsplan en opstellen stappenplan om tot realisatie te komen. Visie vertalen in een bestemmingsplan. Opstellen kwaliteitsdocument zodat sturing kan worden gegeven aan de kwaliteit van de te realiseren bebouwing. Voeren van overleg met eigenaren in het gebied en afsluiten van overeenkomsten.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Na uitvoerige gesprekken en na advies van de huurderbewonersraad zijn de prestatie afspraken ondertekend. In het reguliere overleg met de Woningstichting Weststellingwerf en Woonfriesland worden de diverse projecten besproken zowel wat betreft samenstelling en voortgang. De resultaten daarvan worden verwerkt in de op te stellen projectenmonitor. Ook de projecten van particuliere ontwikkelaars worden daarin opgenomen. Een groot gedeelte van de verhuizingen in de bestaande woningvoorraad als gevolg van de nieuwbouw in de Lindewijk is inmiddels in beeld gebracht. Hiermee kan een goed beeld worden verkregen in de doorstroming als gevolg van nieuwbouw. Om de ontwikkeling van De Lindewijk te laten aansluiten/ aansluitend te houden aan de kwalitatieve vraag naar woningen is een nieuwe stedenbouwkundige opzet gemaakt. Deze nieuwe opzet zal worden vertaald in een nieuw bestemmingsplan en een nieuw kwaliteitsdocument. De oorspronkelijk vastgelegde kwaliteitsdoelen worden in het nieuwe bestemmingsplan en kwaliteitsdocument gerespecteerd. Om beter te kunnen inspelen op de kwalitatieve vraag naar woningen vindt er structureel overleg plaats met ontwikkelaars over de concrete initiatieven. Wijzigingen in de planopzet of kwalitatieve vraag kunnen zo zichtbaar worden. Verder zijn de verhuisbewegingen in de bestaande woningvoorraad als gevolg van de nieuwbouw in De Lindewijk in beeld gebracht. De resultaten daarvan zullen wij gebruiken om te bepalen in welke segmenten er nieuwbouw moet plaatsvinden. Voor de herontwikkeling van het Van der Sandeplein hebben wij een stedenbouwkundige visie laten opstellen met bijbehorend kwaliteitskader. Deze documenten zijn ook de basis geweest voor het indienen van een subsidieverzoek bij de provincie. Vanuit de regeling voor integrale stedelijke vernieuwing heeft de provincie een bijdrage gereserveerd van ruim 1 miljoen euro. In uw vergadering van 8 juni 2009 is de voortgang van dit project besproken. Daarbij is door u nadrukkelijk aangegeven dat gemeentelijke investeringen afhankelijk zijn van de investeringen die door de marktpartijen worden gedaan. Het solitair herinrichten van het plein zonder dat er een kwalitatieve impuls komt bij de bebouwing is niet aan de orde. Dat heldere signaal is inmiddels opgepakt door de marktpartijen en heeft ertoe geleid dat de Action is verplaatst en dat er concrete nieuwbouwplannen zijn voor de Aldi. - 71 -
4.
5.
6.
7.
Bestemmingsplannen. Tweede tranche te actualiseren bestemmingsplannen afronden (Zandhuizen, Blesdijke, Ter Idzard en Oldelamer). Derde tranche te actualiseren bestemmingsplannen aanbesteden en in uitvoering nemen (De Blesse, Boijl en Langelille). Via Gis omgeving digitale bestemmingsplannen raadpleegbaar maken. Exploitatie van panden. Panden welke geen duidelijke functie (meer) hebben worden, zolang ze nog gemeentelijk eigendom zijn, beheerd en geëxploiteerd. De kosten daarvan worden gedekt door huurinkomsten. Er wordt beleid ontwikkeld ten aanzien van het beheer van gemeentelijke eigendommen en de organisatie van de beheerwerkzaamheden. Dit als gevolg op de in het kader van Stroomlijnen ondernomen actie te komen tot een inventarisatie van alle gegevens aangaande die eigendommen. Beheer Huize Lindenoord. Ten behoeve van de instandhouding van Huize Lindenoord moet rekening worden gehouden met diverse beheerkosten, periodiek onderhoud en incidenteel onderhoud. Ook zal een huurder/gebruiker moeten worden gezocht. In dat kader wordt de mogelijkheid tot het vestigen van een museum, door derden, nader onderzocht. Ontwikkelen milieubeleid t.a.v. Wet Geurhinder en Veehouderij. In de wet is landelijk beleid vastgesteld ten aanzien van de afstandsnormen tussen veehouderijen en gevoelige objecten zoals woningen van derden. Middels een verordening kan op de gemeente afgestemd beleid worden gevoerd. Indien hiervoor middelen beschikbaar komen (nieuw beleid) zal worden gestart met een inventariserend onderzoek.
Opstellen Waterplan. Belangrijke meerwaarde van het waterplan is dat watertaken goed worden afgestemd tussen gemeente en wetterskip, zodat kostenefficiënt wordt gewerkt en dat de kwaliteit van de diensten en producten verbetert. De voorbereidingen zijn in 2008 gestart. In 2009 zal het Waterplan ter vaststelling aan u worden aangeboden. De kosten die hiervoor in 2009 nog gemoeid zijn zullen worden gedekt door overheveling van het restant budget 2008.
Jaarrekening 2009
De plannen voor herontwikkeling krijgen door de wijze van aanpak nu wel een andere invulling dan bij de start van het project is beoogd. De derde tranche van te actualiseren bestemmingsplannen is in 2009 in procedure gebracht. De inspraak- en overlegprocedure is afgerond. In 2010 zullen de bestemmingsplannen voor De Blesse, Boijl en Langelille worden vastgesteld. De voorbereidingen voor het actualiseren van het eerste bestemmingsplan voor Wolvega zijn ook gestart. Het totale project ligt daarmee op schema. Gedurende de wettelijke procedures zijn de bestemmingsplannen raadpleegbaar op onze website en op de landelijke site. Na vaststelling blijven de plannen daar te raadplegen. Voor intern gebruik zijn de bestemmingsplannen via een extra module opgenomen in GisKit.
Zoals door u besloten onderzoeken wij momenteel de mogelijkheden voor verhuur van Huize Lindenoord. Tot nu toe hebben zich bij de makelaar twee gegadigden gemeld. Uiteindelijk heeft dit niet tot het gewenste resultaat geleid omdat het pand qua inrichting niet geschikt wordt geacht.
Wij hebben toegezegd dat in 2009 een besluit zal worden genomen over het als dan niet opstellen van een gemeentelijke verordening op basis van de Wet geurhinder en veehouderij. De conceptresultaten van het uitgevoerde onderzoek hebben echter weer vragen opgeroepen. Een verdiepingsslag naar concreet perceelsniveau is nodig om te kunnen beoordelen wat de effecten zijn van een eventuele verordening. Deze verdiepingsslag is in februari 2010 afgerond waarna het besluitvormingsproces kan worden afgerond. Besluitvorming in 2009 was dus niet mogelijk. Er is nog steeds onduidelijkheid over wat er in het Waterplan moet staan en over nut en noodzaak van het waterplan. In 2010 moet die duidelijkheid er wel komen
- 72 -
8.
Opstellen nieuw bestemmingsplan Buitengebied. Er zal een Plan van Aanpak worden opgesteld voor het opstellen van een nieuw bestemmingsplan. Hierin zullen worden betrokken de resultaten van een tussentijdse evaluatie van de structuurvisie Weststellingwerf.
In samenwerking met een klankbordgroep bestaande uit vertegenwoordigers uit de agrarische sector en burgers uit het buitengebied hebben wij gewerkt aan een nota van uitgangspunten/agrarisch. Met deze nota willen wij zo snel mogelijk helderheid bieden aan de agrarische sector ten aanzien van de toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden in het buitengebied. Deze nota is in 2009 twee keer besproken met de klankbordgroep en zal na een werkvergadering met uw raad begin 2010 in procedure worden gebracht.
Voortgang opbouw VTH-organisatie Het voornemen om op 1 januari 2010 een stabiele, flexibele en financieel acceptabele VTHorganisatie (Vergunningen, Toezicht en handhaving) ontwikkeld te hebben die op haar taken en op de nieuwe wetgeving (Wabo, Gebruiksbesluit e.d.) is voorbereid is gerealiseerd. De nieuwe organisatie voor de VTH-taken is organisatorisch, personeelsmatig, financieel en vakinhoudelijk volgens de nieuwe principes ingericht en op 1 januari 2010 gestart. Hiermee is eveneens uitvoering gegeven aan de noodzaak en de doelstelling om ‘zo spoedig mogelijk’ de meerkosten van tijdelijk personeel te verminderen. De operatie is op zich geslaagd en is daarmee ook het traject VTH-organisatie beëindigd. Toch is niet alles gereed. Belangrijk onderdeel van het traject was het implementeren van de nieuwe wet- en regelgeving en dan met name de Wabo. Als gevolg van een vertraagde definitieve besluitvorming / uitstel van de Wabo zijn de uitwerkingen van een aantal onderdelen doorgeschoven. Een aantal onderdelen vraagt om een doorontwikkeling zoals het ondersteunende systeem SquitXo, werkprocessen, e.d. Eerst wanneer er definitieve duidelijk is rondom de Wabo wordt deze doorontwikkeling door de leverancier opgepakt. Een aantal onderdelen vraagt om een afronding zoals het Handhavingsplan 2010, het Vergunningenplan 2010 e.d. Er zijn ook een aantal nieuwe onderdelen / aspecten naar voren gekomen die geen onderdeel waren van het VTH-traject maar wel een directe invloed gaan hebben op de organisatie en uitvoering van de VTH-taken zoals de ontwikkeling van landelijk geldende Kwaliteitscriteria en de mogelijke vorming van regionale uitvoeringsdiensten (RUD’s) In 2010 zullen deze aspecten in een verdere doorontwikkeling van de VTH-organisatie moeten worden opgepakt. Wat betreft de ontwikkeling van Wabo, Kwaliteitscriteria en RUD’s heeft de recente val van het Kabinet hierop een vertragende werking. Beleidskaders Structuurplan Weststellingwerf 2000-2015 vastgesteld in februari 2002 Bestemmingsplan Buitengebied Bestemmingsplannen voor de dorpen Woonplan
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd.
Jaarrekening 2009
- 73 -
8 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Rekening 2008 Lasten Bestemmingsplannen Bouwtoezicht Grondexploitatie Stads- en Dorpsvernieuwing Vergunningen Volkshuisvesting Totaal Lasten
745.345 184.205 59.992 1.782.384 1.069.195 1.643.981 5.485.102 Rekening 2008
Baten Bestemmingsplannen Bouwtoezicht Grondexploitatie Stads- en Dorpsvernieuwing Vergunningen Volkshuisvesting Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
79.800 45.006 529.594 0 792.516 1.553.427 3.000.343 2.484.759
Begroting 2009 641.488 284.511 5.341.080 73.712 1.166.028 985.445 8.492.264 Begroting 2009 0 0 5.341.080 0 804.468 891.253 7.036.801 1.455.463
Begroting 2009 na wijziging 397.499 284.511 6.199.570 1.255.864 1.071.422 1.191.319 10.400.185
Rekening 2009
Begroting 2009 na wijziging 0 0 6.199.570 68.430 646.968 1.094.209 8.009.177 2.391.008
Rekening 2009
422.062 403.738 5.161.014 1.708.449 1.233.720 998.490 9.927.472
76.144 36.304 5.179.911 225.634 640.897 1.063.435 7.222.324 2.705.148
Verschil 2009 -24.563 -119.226 1.038.556 -452.585 -162.298 192.829 472.713 Verschil 2009 -76.144 -36.304 1.019.659 -157.204 6.071 30.774 786.853 -314.140
Financiële analyse: LASTEN Bestemmingsplannen Geen opmerkingen Bouwtoezicht Er zijn meer interne uren gemaakt voor het bouwtoezicht, een overschrijding op dit product van € 119.226 Dit betekent een lagere toerekening aan andere producten van de betreffende afdeling, o.a. structuur/ en bestemmingplannen. Grondexploitatie Per saldo (baten minus lasten) is over 2009 m.b.t. de grondexploitaties een winst gerealiseerd van € 18.897. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. Stads- en Dorpsvernieuwing Bij het Volkshuisvestingsplan 1999 en het daarop gebaseerde convenant met de woningstichting is vastgelegd dat de gemeente een bijdrage van € 272.000 verstrekt in de ontwikkeling van het gebied Dreeslaan. Er zijn nu andere prestatieafspraken gemaakt maar het is nog niet afrondend besproken met de woningstichting. Nu een voordeel in de jaarrekening en een gevraagde budgetoverheveling van € 272.000 Nadeel Vogelbuurt € 914.394: hiervan wordt het grootste deel gedekt door een onttrekking van € 658.504 + € 195.000 = € 853.504 uit de reserve Vogelbuurt. De raad heeft separaat een financiële eindrapportage van de Vogelbuurt ontvangen. Het gereserveerde bedrag voor de renovatie van de Martinibuurt is niet geheel verbruikt omdat door de invallende winter eind 2009 het project niet afgemaakt kon worden, in de jaarrekening een voordeel van € 178.684. Volgend jaar (2010) wordt dit opnieuw geraamd. Vergunningen Er zijn meer interne uren gemaakt voor vergunningverlening, een overschrijding op dit product van € 148.000. Dit betekent een lagere toerekening aan andere producten van de betreffende afdeling o.a. markten.
Jaarrekening 2009
- 74 -
Volkshuisvesting Op dit product staat de helft van de dekking van de Dreeslaan geraamd (de andere helft komt uit een ander jaar en staat derhalve in een reserve) Zoals bij product Stads en dorpsvernieuwing al is beschreven heeft deze uitgaaf niet plaatsgevonden en derhalve een incidenteel voordeel van € 136.000. Eind 2008 heeft de Minister van Wonen, Wijken en integratie besloten tot afkoop van woninggebonden subsidies, deze afkoopsommen werden doorbetaald aan de Woningstichting. Dit bedrag stond nog begroot bij zowel de uitgaven als bij de inkomsten, derhalve budgettair neutraal. Bij de uitgaven een voordeel van € 45.000. BATEN Bestemmingsplannen Gemaakte planschades worden tegenwoordig verhaald op de initiatiefnemers. In 2009 is hiervoor € 76.000 ontvangen. Bouwtoezicht Voor het verbeurd verklaren van dwangsommen zijn ontvangsten geweest van € 27.550 Dit is niet van tevoren in te schatten. Grondexploitatie Per saldo (baten minus lasten) is over 2009 m.b.t. de grondexploitaties een winst gerealiseerd van € 18.897. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. Stads- en Dorpsvernieuwing In 2009 is m.b.t. ROM in totaal € 157.000 aan bijdragen ontvangen (€ 40.000 van particulieren en € 117.000 van de Dienst Landelijk Gebied). Van deze ontvangsten zal € 136.000 worden aangemeld als budgetoverheveling omdat dit komend jaar benodigd is voor bijdrage aan Landschapsconsulent (ook in 2011), bijdrage aan landschapsonderzoek en afrekening (voorschot) project Landschap 2/3 Landschapsbeheer Friesland. Vergunningen Geen opmerkingen Volkshuisvesting Eind 2008 heeft de minister van Wonen, Wijken en Integratie besloten tot afkoop van woninggebonden subsidies, deze afkoopsommen werden doorbetaald aan de Woningstichting. Dit bedrag stond nog begroot bij zowel de uitgaven als bij de inkomsten, derhalve budgettair neutraal. Bij de inkomsten een nadeel van € 45.000.
Jaarrekening 2009
- 75 -
3.9 Portefeuillehouder(s) Organisatie
Programma 9. Financiën
Trompetter Financiën
Het programma financiën omvat de producten: Producten Uitvoering wet WOZ Algemene Inkomsten en Uitgaven Algemene Uitkering, Deelneming en Overig Onvoorzien Het programma omvat de volgende beleidsproducten: Plaatselijke Belastingen, Algemene Uitkeringen, Uitvoering Wet WOZ, Geldleningen, Beleggingen, Reserveringen, Onvoorzien en Organisatieresultaten. In de begroting is een aantal paragrafen opgenomen waarin specifieke financiële thema’s worden beschreven. Het betreft de paragrafen: - Lokale heffingen, met informatie over de belastingen, de leges en de overige tarieven. - Weerstandsvermogen, met informatie over het weerstandsvermogen en de financiële risico’s. - Financiering, met informatie over treasury en geldleningen. In programma 9 is de informatie daarom beperkt tot algemene informatie met betrekking tot de doelstellingen op het gebied van Financiën. Daarnaast is een korte toelichting opgenomen op de onderdelen ‘algemene uitkering’, ‘overige inkomsten’ en ‘onvoorzien’. WAT HEBBEN WE BEREIKT? Een gezonde financiële positie voor het in stand houden van, en op een hoger eigentijds niveau brengen van de voorzieningen en het kunnen opvangen van onverwachte uitgaven. Een stabiele lastendruk voor de burger, waarbij gemeentelijke belastingen in principe alleen worden aangepast aan de inflatoire ontwikkelingen. Een transparante, tijdige en volledige informatievoorziening ten behoeve van de inwoners, bestuur en raad. Om dit beoogd maatschappelijk effect te kunnen bereiken, zijn doelstellingen in de begroting 2009 geformuleerd. Deze staan vermeld in de linkerkolom. In de rechterkolom vindt u de verantwoording over het afgelopen jaar. Begroting 2009 1. Borging van het resultaat van Stroomlijnen: een verdere jaarlijkse update van de kwaliteitsverbetering van het financieel instrumentarium als ondersteuning van de operationele en beleidsprocessen. 2. Streven naar een zogenaamde In Control Statement in 2009. Dit is een verklaring waarbij het management, de directie en het college aangeeft dat de gemeente qua bedrijfsvoering financieel en organisatorisch in control is.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Deze meerjarige doelstelling is voor de jaarschijf 2009 in voldoende mate behaald. Dat wil zeggen dat de voorgenomen zaken zijn uitgevoerd. Daarbij valt te denken aan verbetering van de planning en control en verbetering van de controle op de werkprocessen. In 2009 is nagegaan op welke wijze een In Control Statement zijn plek zou kunnen hebben. Op dit moment is dat nog niet uitgewerkt. In 2010 zal verder worden nagegaan of dit op een verantwoorde manier zijn plek in onze organisatie kan krijgen.
- 76 -
WAAR KUNNEN WE DAT AAN ZIEN? In de Begroting 2009 zijn de volgende indicatoren benoemd: Begroting 2009 1. Te beginnen met de begroting 2009, zal een stapsgewijze kwaliteitsverbetering van het financieel instrumentarium plaatsvinden. In deze begroting is de eerste stap gezet in de richting van een programmabegroting waarin de kaderstellende en controlerende rol van de raad op het hoogste abstractieniveau tot zijn recht komt. Dit is te zien aan de programma’s waarbij de doelstellingen worden onderbouwd met streefcijfers. 2. Transparantie kan worden herkend aan een logisch verband wat in de programma’s dient te worden gelegd tussen beoogd maatschappelijk effect, meetbare doelstellingen en activiteiten.
3. Een strakke raming, een strenge screening en tijdig bijsturen van planning en budgetten, zijn uitgangspunten waar op de werkvloer naar gestreefd zal moeten worden. Dit moet blijken doordat de verschillen tussen begroting en rekening in de toekomst (met ingang van 2008) kleiner worden.
Realisatie 2009 De stapsgewijze verbetering is onder meer af te leiden uit de begroting 2010. Programma 2 is gesmartificeerd, ook is meer inzicht gegeven in de incidentele uitgaven en onttrekkingen uit reserves en voorzieningen. Met de raad is afgesproken om door te gaan op de weg van smartificering en elk jaar een tweetal programma’s op die manier te verbeteren.
Dit is een onderdeel van het smartificeringstraject, waarbij opgemerkt moet worden dat smartificering geen eenmalige actie is, maar dat het leggen van heldere verbanden ten behoeve van de kaderstellende en controlerende rol van de raad, voortdurend de aandacht van budgethouders moet hebben. In de jaarrekening 2008 zijn de verschillen tussen begroting en rekening inderdaad kleiner geweest dan het jaar daarvoor. Dit betekent nog niet dat hiermee de onderbestedingsproblematiek opgelost is. Strakker ramen, actieve bijsturing wordt met behulp van de reguliere instrumenten uit de planning en controlecyclus bewerkstelligd. Daarmee wordt de transparantie en de verantwoording over wat er gebeurt en wat daarbij speelt verbeterd. Het uitsluiten van afwijkingen tussen begroting en jaarrekening is een illusie, belangrijker is dat in het proces de transparantie, de verantwoording en de informatievoorziening tijdig en correct plaatsvindt. Dit is onzes inziens in 2009 in sterke mate verbeterd.
WAT HEBBEN WIJ DAARVOOR GEDAAN? In de Begroting 2009 staan de volgende activiteiten vermeld: Begroting 2009 1. Borging van werkprocessen door verdere invulling en verbetering van de financiële functie (organisatiebreed). Praktisch gezien betekent dit dat wij meer zullen inzoomen op wat wij feitelijk leveren voor de door de raad ter beschikking gestelde middelen.
2. Jaarlijkse verbetering van de planning en control cyclus.
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 De interne controle van de werkprocessen is met de komst van de interne controlefunctionaris (ICF) geborgd. Dat wil nog niet zeggen dat het werk klaar is. Borging houdt met name ook in jaarlijkse stapsgewijze verbetering. In de praktijk blijft het voor de budgethouders lastig om de politieke prioriteiten te kunnen combineren met goed beheer. Daardoor kunnen jaarlijks maar kleine stapjes worden gezet. Met de complete invulling van de financiële functie in maart 2009, is de verdere verbetering van de planning en control cyclus in een versnelling gekomen. Het historisch besef is gegroeid. Te-
- 77 -
vens zijn een aantal onduidelijkheden opgelost (o.a. de financiële verwerking van de Vogelbuurt). 3. Zo kritisch mogelijk screenen zodat begroting en werkelijkheid voortaan beter op elkaar zullen aansluiten. Dit betekent dat de zero based budgetting zoals die bij de begroting 2008 al in gang is gezet, als structurele werkwijze zal worden doorgevoerd. Ook in deze begroting is op dit gebied een inhoudelijke slag gemaakt en zijn de gevolgen daarvan in deze begroting opgenomen. Een specificatie hiervan treft u aan in de paragraaf Bedrijfsvoering. 4. De reserves en voorzieningen worden op hun merites beoordeeld. Na het vaststellen van deze begroting zal voor alle reserves en voorzieningen het beleidskader, de financiële spelregels, het en de noodzaak ervan als wel de volumes van de reserves in kaart worden gebracht. Dit zal leiden tot een geschoonde lijst van reserves en voorzieningen en een geactualiseerd en transparant kader voor het beheer ervan. 5. De wijze van administratief beheer van de kapitaalslasten wordt verbeterd. 6. De grondexploitaties worden op hun inhoud, actualiteit en de prognoses beheerst (inclusief de wijze waarop wordt omgegaan met exploitatie ontlastende activiteiten in grondexploitaties).
Budgetten zijn afgeraamd en ZBB is uitgevoerd in 2009.
Nota reserves en voorzieningen is voorbereid in 2009 en door de raad vastgesteld in 2010.
Deze werkwijze is in 2009 doorgevoerd. De grondexploitaties zijn in 2009 gemonitored op inhoud en actualiteit. De prognoses zijn nog niet op het gewenste niveau. Hieraan wordt in 2010 verder gewerkt. In 2009 zijn de grondexploitaties opgenomen in de begroting onder programma 8. Alle kosten, waaronder de eigen uren, moeten worden goedgemaakt door de verkopen.
WAT HEEFT HET GEKOST ? In de tabel zijn de lasten en baten opgenomen die bij het programma horen. De cijfers van de jaarrekening 2008, de primitieve begroting 2009, gewijzigde begroting 2009 en de rekening 2009 zijn naast elkaar gezet. In de begroting 2009 zijn de bedragen op programmaniveau geautoriseerd.
Jaarrekening 2009
- 78 -
9 Financiën (algemene lasten en baten) Rekening 2008 Lasten Algemene Inkomsten en Uitgaven Algemene Uitkering, Deelneming en Overig Geldleningen en Uitzettingen >= 1 jaar Hondenbelasting Onroerende Zaakbelasting Onvoorzien Uitvoering Wet WOZ Totaal Lasten
4.907.091 523.026 0 49 4.262.306 341.435 10.033.906 Rekening 2008
Baten Algemene Inkomsten en Uitgaven Algemene Uitkering, Deelneming en Overig Forensenbelasting Geldleningen en Uitzettingen >= 1 jaar Hondenbelasting Onroerende Zaakbelasting Onvoorzien Uitvoering Wet WOZ Totaal Baten Saldo Lasten / Baten
Begroting 2009 529.593 446.958 0 0 0 1.833.443 271.823 3.081.817 Begroting 2009
1.000.463 17.999 25.446.549 26.431.442 40.391 45.176 1.480.742 934.161 73.945 80.524 3.901.328 4.022.371 13.655.537 1.266.566 140.535 0 45.739.490 32.798.239 -35.705.584 -29.716.422
Begroting 2009 na wijziging 3.479.222 447.457 0 0 0 12.220.092 385.623 16.532.394
Rekening 2009
Verschil 2009
6.712.258 544.267 0 0 51 14.194.454 254.172 21.705.202
-3.233.036 -96.810 0 0 -51 -1.974.362 131.451 -5.172.808
Begroting Rekening 2009 na 2009 wijziging 897.079 2.298.252 28.894.442 29.155.784 45.176 26.951 1.134.979 1.326.751 80.524 76.412 4.022.371 3.960.321 15.770.396 17.160.602 54.032 54.108 50.898.999 54.059.181 -34.366.605 -32.353.979
Verschil 2009 -1.401.173 -261.342 18.225 -191.772 4.112 62.050 -1.390.206 -76 -3.160.182 -2.012.626
Financiële analyse LASTEN Algemene Inkomsten en uitgaven Op de kostenplaatsen worden de salarissen en overheidkosten verzameld. Deze kosten worden via een uurtarief toegerekend aan de diverse producten. Op het product saldo kostenplaatsen is aan de uitgavenkant een overschrijding van € 1.914.903 en een overschrijding aan de inkomstenkant van € 1.546.082. Het saldo bedraagt € 368.820 negatief. Dit saldo ontstaat door: - meer uren geschreven op interne producten dan begroot - er wordt geen nacalculatorisch tarief berekend waardoor er minder doorbelast wordt dan op basis van de werkelijkheid zou moeten. Het hierdoor ontstane verschil komt terecht op het product saldo kostenplaatsen De resultaten op de diverse kostenplaatsen zijn als volgt: - De externe commissie bezwaarschriften is pas in oktober 2009 gestart terwijl er voor een heel jaar vergoedingen waren geraamd, een structureel voordeel van € 25.000. - Voor applicaties is er minder gebruik gemaakt van externe ondersteuning. Door een nieuwe overeenkomst en een ingebruikname in de loop van het jaar is de post huren en pachten niet geheel nodig geweest. Totaal een voordeel van € 50.000 op applicaties. - Op de raming voor salarissen van 10,4 miljoen is € 96.000 over. Hierbij is vacatureruimte ingezet als dekking voor inhuur personeel. - Van het beschikbare budget voor inhuur van 2,3 miljoen is € 487.329 niet gebruikt. Dit betreft grotendeels een bedrag van € 232.000 inhuur voor de nieuwe VTH organisatie. Dit restant wordt overgeheveld naar 2010. Een aantal vacatures VTH is namelijk nog steeds niet ingevuld. Het overige overschot kan worden verklaard door lagere inkooptarieven. - Er zijn salariskosten terugontvangen voor uitkering bij zwangerschap en voor uitbesteding van personeel waar geen rekening mee gehouden is, voordeel € 190.000 - Het huisvestingsbudget is overschreden met € 100.000 Dit is hoofdzakelijke te verklaren door hogere energiekosten en verhuiskosten van de gemeentewerf.
Jaarrekening 2009
- 79 -
In 2009 is de voorziening oninbare debiteuren verhoogd met een bedrag van € 163.865, een nadeel op de exploitatie. Bij toelichting op de voorzieningen wordt aangegeven waardoor deze verhoogd is en welke actie op dit punt ondernomen gaat worden in 2010. Het exploitatieresultaat is bij de najaarsnota begroot op ruim € 1.6 mln. Na sluiting van de financiële administratie blijkt dat dit € 3.1 mln is. Algemene Uitkering, Deelneming en Overig De hogere uitgaven bestaan uit hogere kapitaallasten op de hypotheken van de ambtenaren dan in de begroting opgenomen. Per saldo een nadeel van € 120.000. Aan de inkomstenkant ontstaat er echter een voordeel van € 120.000 ontstaat omdat dit ingehouden wordt op de salarissen van de medewerkers. Dit heeft dus geen invloed op het resultaat. Het restant van het verschil, een lagere last van ruim € 22.000 is ontstaan doordat er uren op deze post zijn begroot die niet op dit product zijn terechtgekomen. Geldleningen en Uitzettingen >= 1 jaar Geen opmerkingen Hondenbelasting Geen opmerkingen Onroerende Zaakbelasting Geen opmerkingen Onvoorzien Het saldo op dit product is € 584.000. Het grootste gedeelte bestaat uit verschillen op de mutaties in de reserves, een bedrag van € 1.029.000. Het grootste gedeelte bestaat uit saldo’s die teruggestort zijn in de algemene reserve na afwikkeling van diverse reserves en voorzieningen. Het voordeel op de stelposten van € 445.000 in de jaarrekening 2009 is te verklaren door een voordeel op de stelposten lonen en prijzen van € 255.000 (afgerond) en overige stelposten van € 190.000. Stelposten lonen en prijzen De ramingen van de budgetten in de begroting 2009 zijn gebaseerd op een procentuele stijging van de lonen van 3% en de materiële uitgaven van 2%. Het voorgaande is gebaseerd op de informatie uit meicirculaire 2008. Een opwaartse bijstelling van deze percentages heeft plaatsgevonden in de septembercirculaire 2008, te weten een loonstijging van 4,5% en een stijging van de materiële uitgaven met 3%. Deze bijstelling is als buffer op de stelposten reservering lonen en prijzen geparkeerd in afwachting van extra loon- prijsstijgingen en/of een verlaging van de uitkering uit het gemeentefonds. Het voordeel op de stelposten lonen en prijzen in de jaarrekening 2009 bedraagt € 255.000 (afgerond). Dit voordeel moet worden afgezet tegen het nadeel op de algemene uitkering van € 277.000 (afgerond). Deze informatie is pas beschikbaar gekomen bij het verschijnen van de maartcirculaire gemeentefonds 2010 en de betaalspecificatie december 2009 van het ministerie. Ten tijde van het verschijnen van de najaarsnota 2009 was deze informatie nog niet beschikbaar. Overige stelposten Een derde deel van het voordeel van de septembercirculaire 2008 ten opzichte van de meicirculaire 2008 is geparkeerd op een stelpost voor taakmutaties. Daarnaast zijn er middelen uit de september circulaire 2009 geparkeerd op stelposten (middelen WABO). Er is een voordeel ontstaan op deze posten van € 190.000. De reden hiervoor is dat de bedragen genoemd in de circulaire niet leidend zijn voor daadwerkelijke uitvoering van taakmutaties. Op het moment van het verschijnen van de najaarsnota 2009 was het voordeel op deze posten nog niet inzichtelijk (ontvangen bedragen van ministerie n.a.v. septembercirculaire 2009 inzichtelijk gemaakt in najaarsnota 2009 er is nog geen zicht op uitgaven). Uitvoering Wet WOZ Team Belastingen is met ingang van 2009 verhuisd naar de gemeente Ooststellingwerf. De totale kosten zijn doorbelast naar de producten op basis van het aantal uren x tarief. Jaarrekening 2009
- 80 -
Naderhand is besloten de werkelijke kosten rechtstreeks op basis van een percentuele verdeling te boeken. Er zijn dus geen uren geschreven. Dit veroorzaakt een verschil in doorbelasting van € 208.663,00 positief. De salarissen van januari t/m april 2010 zijn begroot op de kostenplaats Financiën. Terwijl de werkelijke salariskosten over deze maanden rechtstreeks zijn belast op de Wet WOZ. Dit veroorzaakt een verschil in doorbelasting van € 105.156,00 negatief. Het voordeel dat nu ontstaat op de Wet WOZ komt de kostenplaats Financiën als nadeel terug. De overige kosten zijn lager uitgevallen dan begroot. Dit is grotendeels te verklaren doordat de uitbesteding voor de herwaardering van de WOZ lager is dan begroot BATEN Algemene Inkomsten en uitgaven Op de kostenplaatsen worden de salarissen en overheidkosten verzameld. Deze kosten worden via een uurtarief toegerekend aan de diverse producten. Op het product saldo kostenplaatsen is aan de uitgavenkant een overschrijding van € 1.914.903 en een overschrijding aan de inkomstenkant van € 1.546.082. Het saldo bedraagt € 368.820 negatief. Dit saldo ontstaat doordat er geen nacalculatorisch uurtarief berekend wordt. Het daardoor ontstane verschil komt terecht op het product saldo kosten plaatsen. Algemene uitkering, deelneming en overig De financiële effecten van de maartcirculaire 2010, gepubliceerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken op 5 maart jl., zijn verwerkt in de algemene uitkering. Per saldo is de algemene uitkering € 277.000 lager uitgevallen dan voorzien. Hiervan heeft € 7.000 betrekking op nabetalingen 2007 en 2008. De oorzaak van de daling is dat bij de doorrekening van de decembercirculaire 2009 nog niet alle maatstaven definitief waren vastgesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken (CBS gegevens). Uit een recent ontvangen betaalspecificatie blijkt een neerwaartse bijstelling van een aantal maatstaven (CBS gegevens). In 2009 heeft de verkoop van de aandelen Essent plaatsgevonden. Hiervoor was een opbrengst van € 1.47 mln. begroot. De uiteindelijke opbrengst is hoger geworden, ruim € 1.9 mln. Dit levert een voordeel op van € 430.000 Forensenbelasting De baten zijn lager uitgevallen doordat de stacaravans nog opgelegd moeten worden. Dit zal in 2010 gebeuren Geldleningen en Uitzettingen >= 1 jaar Er is sprake van een voordelig saldo op de financieringsfunctie van € 192.000. Voor het financieren van investeringen en reguliere uitgaven heeft de gemeente vreemd vermogen aangetrokken in de vorm van langlopende leningen en kortlopende kasgeldleningen. Dit brengt rentekosten met zich mee. In de begroting 2009 is rekening gehouden met een rentepercentage van 5,25% per jaar voor kortlopende leningen. Dit op basis van rentestanden die destijds actueel waren. Gedurende het jaar 2009 is de rentestand op de kapitaalmarkt voor kortlopende leningen echter fors afgenomen. Zoals in de paragraaf financiering is weergegeven is de korte rente in 2009 in werkelijkheid gemiddeld ongeveer 1%. Het verschil van 4,25% (1% werkelijke kortlopende rente en 5,25% geraamde kortlopende rente) verklaart het voordelige saldo op de financieringsfunctie. Hondenbelasting Geen opmerkingen Onroerende Zaakbelasting De baten zijn lager dan begroot omdat er meer vrijstellingen zijn verleend en omdat er nog een aantal panden moet worden opgelegd. Onvoorzien Zie voor de analyse onder het kopje “lasten”. Uitvoering Wet Woz Geen opmerkingen
Jaarrekening 2009
- 81 -
Jaarrekening 2009
- 82 -
4. 4.1
Paragrafen
Paragraaf Lokale Heffingen en Algemene Kosten
Portefeuillehouder Organisatie
Trompetter, Van Klaveren Financiën, Directie en POI
In onze gemeente hanteren we de volgende lokale heffingen: Onroerende zaak belastingen Hondenbelasting Forensenbelasting Afvalstoffenheffing Rioolrecht De inkomsten uit de onroerend zaak belasting, de hondenbelasting en de forensenbelasting zijn algemene dekkingsmiddelen die niet specifiek zijn gekoppeld aan een bepaalde tegenprestatie. Voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht leveren we echter wel een directe tegenprestatie. Ons beleid is dat de afvalstoffenheffing en het rioolrecht kostendekkend zijn dan wel binnen afzienbare tijd worden. Naast de lokale heffingen ontvangen wij de volgende algemene inkomsten: Algemene rijksuitkering uit het gemeentefonds (onze grootste inkomstenbron) Rente en dividend Overige inkomsten, zoals resultaten uit de grondexploitatie Wet Waardering Onroerende Zaken (Woz) Met ingang van 1 januari 2008 vindt de WOZ-waardering jaarlijks plaats. De periode tussen de waardepeildatum en de aanvang van het tijdvak is nu verkort van 2 jaar naar 1 jaar. Het jaarlijks vaststellen van de WOZ-waarden heeft voordelen boven het huidig systeem. De burgers worden niet meer geconfronteerd met veranderingen in de waardeontwikkeling van een woning of bedrijf over een langere periode. Waardewijzigingen van een jaar zijn overzichtelijker en beter te controleren. Onroerend zaakbelasting OZB opbrengst (x € 1.000) Gebruikers Eigenaren
Rekening 2008
Begroting 2009 gewijzigd 624 3.398
Rekening 2009
559 3.342
Begroting 2009 primitief 624 3.398
Totaal
3.901
4.022
4.022
3.959
592 3.367
De onroerende zaakbelasting wordt geheven van eigenaren en gebruikers van niet-woonruimten en van eigenaren van woonruimten. Voor het belastingjaar 2009 is de grondslag gebaseerd op de waardevaststelling die één jaar ligt voor het kalenderjaar waarvoor die waarde zal worden gebruikt (dus de waarde per 1 januari 2008). Ons beleid is dat in de nieuwe situatie dezelfde opbrengst moet worden gegenereerd dan hetgeen het geval was voor de hertaxatie. Bij een waardestijging kan dezelfde opbrengst met een lager tarief worden gerealiseerd. De nieuwe tarieven voor de onroerende zaakbelastingen 2009 zijn door de raad in december 2008 vastgesteld.
Jaarrekening 2009
- 83 -
Honden- en forensenbelasting Opbrengst (x € 1.000)
Rekening 2008
Begroting primitief
2009
Begroting gewijzigd
2009
Rekening 2009
Hondenbelasting
74
81
81
77
Forensenbelasting
40
45
45
27
Hondenbelasting De hondenbelasting is een aangiftebelasting. Door de gemeente dient te worden gecontroleerd of de aangifte correct is. Forensenbelasting Het Rijk heeft een voorstel van de commissie Eenhoorn om de toeristenbelasting en de forensenbelasting samen te voegen van de hand gewezen. Gebleken is dat er behoefte bestaat om de belastingen die op het gebied van toerisme en recreatie worden geheven in breder verband te bekijken. Centraal staat daarbij de vraag wie moet meebetalen aan de voorzieningen en op basis van welke uitgangspunten. Het Rijk wil deze principiële vragen betrekken in de discussie over de toekomst van de gemeentelijke belastingen. Wij wachten de discussie af. Afvalstoffen- en rioolrecht Opbrengst (x € 1.000)
Rekening 2008
Begroting primitief
2009
Begroting gewijzigd
2009
Rekening 2009
Afvalstoffenheffing
2.833
2.776
2.776
2.820
Rioolrecht
1.435
1.541
1.541
1.520
Afvalstoffenrecht De afvalstoffenheffing maakt onderdeel uit van een gesloten systeem. Mee- en tegenvallers blijven binnen het systeem en worden op deze wijze verrekend via de tarieven die wij aan de burgers in rekening brengen. Voor de tariefsberekening 2009 is het uitgangspunt gehanteerd dat de volgende kosten uit de afvalstoffenheffing worden gedekt: De externe kosten voor afvalinzameling en – verwerking De interne uurkosten voor afvalinzameling Het bedrag aan kwijtschelding inzake de afvalstoffenheffing Het bedrag aan btw dat tot 2003 in het budget zat en vanaf 2003 via het btw-compensatiefonds wordt teruggevorderd Voor eenpersoonshuishoudens is het tarief 2/3 van het tarief van meerpersoons-huishoudens Het product straatreiniging wordt deels toegerekend aan afval (uitvoering besluit begroting 2007). Kosten voor tractie Exploitatie afvalbrengstation. Rioolrecht Met de komst van de Wet Gemeentelijke Watertaken op 1 januari 2008 is er op dit vlak e.e.a. veranderd. De wet verplicht gemeenten om uiterlijk 1 januari 2010 het rioolrecht te hebben omgezet in een rioolheffing. In 2009 is in samenspraak met de raad gewerkt aan een wijziging van het bestaande stelsel van rioolheffing naar een gewijzigd stelsel waarin een gesplitste heffing op de aanslag wordt gehanteerd. In de Wet Gemeentelijke Watertaken krijgt de gemeente naast de zorg voor inzameling en transport van afvalwater ook een regenwaterzorgplicht en een duidelijke rol als regisseur bij de aanpak van grondwaterproblemen. De watertaken van de gemeente worden vanaf 1 januari 2010 bekostigd via een rioolheffing. Het verschil met het rioolrecht is dat er dan niet langer sprake is van een koppeling van een belasting aan een individuele tegenprestatie. De gemeente Weststellingwerf heeft er, uit oogpunt van milieubewustzijn en kostenbewustzijn, voor gekozen het tarief als volgt te splitsen: Jaarrekening 2009
- 84 -
- een bedrag voor de verwerking van afvalwater en; - een bedrag voor de verwerking van hemelwater. Door deze splitsing wordt op de aanslag voor iedereen helder wat de eigen bijdragen voor de verwerking van hemelwater en afvalwater zijn. Kwijtschelding Wij hanteren een kwijtscheldingsbeleid voor bewoners met een laag inkomen, die bovendien geen vermogen hebben. Voor de hondenbelasting wordt geen kwijtschelding verleend, voor de overige belastingsoorten is kwijtschelding mogelijk. De kwijtscheldingsregeling is gebaseerd op landelijke normen. In onze gemeente hanteren we de 100%-vrijstellingsregeling. Op basis van de betaalcapaciteit wordt berekend of bewoners in aanmerking komen voor de kwijtscheldingsregeling. Wij hanteren hetzelfde kwijtscheldingsbeleid als het Hefpunt (voor de waterschapsheffing). Op basis van de technische berekeningen verlenen we wel of geen kwijtschelding, deze berekeningen worden uitgevoerd door het Hefpunt.
Bedragen x € 1.000
Rekening 2008
Begroting 2009
Rekening 2009
Kwijtschelding afvalstoffenheffing
91
125
100
Aantal aanvragen Aantal toegewezen
504 386*
550 450
561 413*
∗
Op 17 maart 2010 zitten er voor het jaar 2009 nog 3 aanvragen in een lopende beroepsprocedure, 11 aanvragen dienen nog afgehandeld te worden. Het is dus mogelijk dat het aantal toewijzingen van 413 hooguit 427 kan worden. Het is altijd mogelijk om in 2010 nog een aanvraag in te dienen voor kwijtschelding 2009 of eerder, het gaat dan alleen voor dat deel van de aanslag wat nog niet (geheel) voldaan is.
Het Hefpunt heeft voor het jaar 2009 circa 73% van de aanvragen binnen de daarvoor gestelde wettelijke termijn afgehandeld. In 2008 was dit een percentage van 55%, in 2010 is het de bedoeling om een percentage van 90% te halen. Met ingang van 1 januari 2008 heeft het Hefpunt aangegeven kosten in rekening te brengen voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor kwijtschelding. In de begroting van 2009 is reeds een bedrag meegenomen voor deze kosten.
Jaarrekening 2009
- 85 -
4.2 Portefeuillehouders Organisatie
Paragraaf Weerstandsvermogen Van Klaveren, Trompetter, Plekkenpol en Schukken Alle
Inleiding Volgens artikel 11 van het BBV moeten gemeenten inzicht verschaffen in hun weerstandsvermogen. In deze paragraaf wordt verslag gedaan over het weerstandsvermogen en de weerstandscapaciteit. Weerstandsvermogen Het begrip weerstandsvermogen geeft aan het vermogen om niet voorziene tegenvallers te kunnen opvangen, zodat het afgesproken gemeentelijke takenpakket toch onverkort kan worden uitgevoerd. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen enerzijds de weerstandscapaciteit (zijnde de middelen waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten te dekken) en anderzijds de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn afgesloten. In 2009 heeft de raad de beleidsnota weerstandsvermogen en risicomanagement vastgesteld. Weerstandscapaciteit Reserves en voorzieningen Per eind 2009 bedraagt het totaal van de reserves en voorzieningen voor resultaatbestemming € 21,6 miljoen, waarvan € 6,4 miljoen algemene reserve is, € 10,3 miljoen bestemmingsreserves en € 4,9 miljoen voorzieningen. Het resultaat voor bestemming bedraagt € 3.1 miljoen. In januari 2010 worden de reserves en voorzieningen geactualiseerd (de laatste keer is dat gebeurd in 2007). De ondergrens van de algemene reserve als algemene risicobuffer is op basis van een globale inschatting van onze risico’s in de nota Financieel Beleid indertijd bepaald op € 4 miljoen. Als risicobuffer grondexploitatie is voor 2009 nog gehanteerd 10% van de boekwaarde van de complexen, hetgeen per 31-12-2009 neerkomt op € 2,152 miljoen. Stille reserves De stille reserves zijn nog niet gekwantificeerd. Onvoorziene uitgaven De gemeentewet verplicht ons om een bedrag voor onvoorziene uitgaven op te nemen in de begroting en is bedoeld voor het opvangen van tegenvallers. Volgens de nota Financieel Beleid bedraagt deze post 0,1% van de begrotingsomvang. Het beschikbare bedrag in de begroting 2009 bedraagt € 60.000 en is in de loop van het jaar verhoogd tot € 145.250 (voor specificatie zie hoofdstuk 5.5 Toelichting op de programmarekening). Daarvan is in 2009 € 99.045 voor de volgende zaken aangewend: Aanleg en ligplaatsen 2009 Jeugdraaddag 2009 Financiële ondersteuning Weststellingwerfcup Aanschaf AED-apparaten Maatregelenplan Turfroute Oude paden – Nieuwe wegen Bijdrage goede doelen project BBS Matthijsje Bijdrage cursus project Gastheerschap ZO-Friesland
€ 48.250 € 3.500 € 500 € 36.000 € 5.000 € 2.445 € 350 € 3.000 € 99.045
Verzekeringen Om de risico’s van gemeentelijk bezit (gebouwen, inventaris, wagenpark,etc.) te dekken zijn verzekeringen afgesloten. Bestaand beleid is niet altijd te kiezen voor een verzekering. Op basis van een afweging van te betalen verzekeringspremie, polisvoorwaarden, kans op schade en de mogelijke omvang hiervan is er voor gekozen een gedeelte van het werkmateriaal niet te verzekeren, maar eventuele schades voor eigen rekening te nemen.
Jaarrekening 2009
- 86 -
Ontwikkeling financiële risico’s in het verslagjaar 2009 Uitgezette leningen: aan de woningbouwcorporaties zijn geldleningen voor de realisering van woningbouwprojecten verstrekt. Als gevolg van gewijzigde regelgeving waardoor de woningbouwcorporaties een zelfstandiger positie hebben gekregen t.o.v. de gemeente worden vanaf 2003 geen geldleningen meer verstrekt. Daarnaast heeft Weststellingwerf voor ongeveer € 9,5 miljoen aan hypotheken uitstaan bij eigen personeel. Het risicoprofiel van deze leningen en hypotheken is zeer gering. Tevens staat voor circa € 49.000 (peildatum 31 december 2009) uit aan renteloze leningen t.b.v. maatschappelijke organisaties. Deze leningen hebben een hoger risicoprofiel. Rente ontwikkeling Bij de raming van de rentelasten is zowel op begrotingsbasis als op realisatiebasis uitgegaan van 4,75% Garanties: Weststellingwerf staat garant voor een aantal leningen verstrekt aan met name zorginstellingen (14% van totaal). Tevens staat Weststellingwerf indirect garant voor geldleningen van Woningstichting Weststellingwerf en Corp. Holding Friesland via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (86% van totaal). Planschadeclaims: als gevolg van overheidsbesluiten inzake ruimtelijke ontwikkelingen kunnen diegenen die daardoor geschaad worden planschadeclaims indienen bij de gemeente. Deze claims kunnen tegenwoordig grotendeels verhaald worden op de initiatiefnemers. De restcategorie van planschades die niet verhaalbaar zijn, is momenteel nihil. In 2009 zijn er dan ook geen niet-verhaalbare planschades geweest. Grondexploitatie: de grondexploitaties zijn op inhoud en actualiteit beoordeeld. Voor een toelichting op de stand van zaken in 2009 m.b.t. de grondexploitaties wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. Opheffen bestuurszaken en de externe commissie voor de behandeling van de bezwaarschriften Zoals reeds vermeld bij de jaarrekening 2008 kan deze vermelding in de paragraaf weerstandsvermogen vervallen. In de organisatie zijn de maatregelen uitgevoerd met betrekking tot de organisatiewijziging en in de afdoening van bezwaarschriften. De werkprocessen dienen als onderligger voor de veranderde manier van werken en dat bevalt goed. De externe adviescommissie voor de bezwaarschriften is gestart in 2009. - Algemene rijksuitkering uit gemeentefonds: er is op 17 april 2009 een akkoord gesloten tussen het Rijk en de Vereniging Nederlandse Gemeenten over de ontwikkeling van het gemeentefonds. In dat akkoord is voor de jaren 2009, 2010 en 2011 afstand gedaan van de koppeling omvang gemeentefonds en hoogte uitgaven van het Rijk (samen de trap op en samen de trap af beginsel). Voor de jaren 2010 en 2011 is rekening gehouden met een nominaal accres van 0,48% en met een reëel accres van 0%. Voor de neerwaartse bijstelling van de algemene uitkering 2009 van € 277.000 moet de stelpost lonen en prijzen als een buffer worden beschouwd (zie programma 9 onder toelichting stelposten). Daarnaast is een onderdeel van het financieel akkoord het buitenwerking stellen van de behoedzaamheidreserve voor de jaren 2009 t/m 2011. In die jaren vindt dus geen uitname en geen uitbetaling plaats. Die van uitkeringsjaar 2009 stond gepland in de meicirculaire 2009. Met andere woorden, geen risico meer op afwijkingen in 2009, 2010 en 2011. Het is nog niet duidelijk of de behoedzaamheidreserve en de normeringsystematiek “samen de trap op en samen de trap af” met ingang van 2012 weer zal worden ingevoerd. Specifieke risico’s op programmaniveau Programma 1 Veiligheid Bij de begroting 2009 was gesteld dat het nog onduidelijk was of de opgenomen bedragen voor verbetering van de veiligheid, met name wat betreft de brandweerzorg en de vergunningverlening en handhaving toereikend zouden zijn. De vorming van de Oranjekolom voor de rampenbestrijding is vanwege de uitgestelde wetswijziging wederom vertraagd, hierdoor kon het budget bij de najaarsnota naar beneden worden bijgesteld. Voor het adequaat kunnen uitvoeren van de vergunningverlening en handhaving is er extra budget beschikbaar gesteld in juni 2009.
Jaarrekening 2009
- 87 -
Programma 4 Huisvestingsvoorzieningen gymnastiekonderwijs Bij de voorjaarsnota 2010 worden middelen aangevraagd om het beheersplan op te stellen voor het onderhoud aan gymnastieklokalen. Bruidschat Openbaar primair onderwijs Voor de bruidschat is na afstemming met Comperio een voorziening getroffen. De uitbetaling vindt plaats vanaf 2008 t/m 2012. Programma 5 Frictiekosten overdracht integrale Jeugdgezondheidszorg Inmiddels is de Hulpverleningsdienst Fryslân operationeel geworden. Van risico’s inzake frictiekosten is op dit moment geen sprake. Friese Merenproject In 2009 zijn voorzieningen gerealiseerd. In 2010 zal de definitieve subsidie afrekening plaatsvinden. Ten aanzien van de exploitatie van de jachthaven geldt, dat er nog geen beheerder is. Het risico hiervan is dat niet gebruik zal worden gemaakt van de voorzieningen en dat de daaruit voortvloeiende inkomsten niet kunnen worden gegenereerd. Programma 6 Hulp bij het huishouden In 2010 zal helder worden wat de gevolgen zullen zijn van de wetswijziging met betrekking tot de Alpha-hulpen. Dit kan mogelijke structurele financiële consequenties hebben. Brede Doel Uitkering Centra Jeugd en Gezin De Brede Doel Uitkering Centra Jeugd en Gezin is geïmplementeerd in de begroting. Voorzover op dit moment bekend, is daarbij niet sprake van enig risico. Activerende en ondersteunende begeleiding Het afschaffen van de indicatie “licht”onder de Awbz betekent dat een groep mensen die voorheen ondersteuning en begeleiding kregen dit niet meer ontvangen. Het is op dit moment nog niet bekend om hoeveel mensen het gaat en wat voor vormen hun problematiek aanneemt. Caparis De implementatie van het transitieplan is onderhanden. Ten gevolge van het economische klimaat, is de omzet gedaald. Volgens het Businessplan voor Transitie 2009-2012 dragen de gemeenten niet meer bij in het afdekken van een exploitatietekort. Programma 7 Frictiekosten Stichting Welzijn Weststellingwerf Zie toelichting onder programma 5. Programma 8 Eigendom Huize Lindenoord Voor het wegwerken van achterstallige onderhoud van Huize Lindenoord is in 2009 € 80.000 incidenteel beschikbaar gekomen waardoor het risico van het in verval raken is geminimaliseerd. De Markt Tenzij De oorspronkelijke gedachte om de toekomstige organisatie voor de vergunningverlening en handhaving te ontwikkelen vanuit het principe van De Markt Tenzij (uitvoering door de markt op basis van een regiemodel en prestatieafspraken) is losgelaten. In 2009 is gewerkt aan een nieuwe organisatie voor de vergunningverlening, toezicht en handhavingstaken. Het voornemen om op 1 januari 2010 een stabiele, flexibele en financieel acceptabele VTHorganisatie (Vergunningen, Toezicht en handhaving ontwikkeld te hebben die op haar taken en op de nieuwe wetgeving (WABO, Gebruiksbesluit, e.d.) is voorbereid is gerealiseerd. Programma 9 Controle belastingdienst BTW In 2008 heeft de belastingsdienst een controle uitgevoerd op de correcte verwerking van de BTW in het kader van het BTW compensatiefonds. Uit deze controle volgde een naheffing van circa € 141.000,=. Dit bedrag had betrekking 2003. De gemeente Weststellingwerf heeft hiervoor een vaststellingsovereenkomst gesloten met de belastingdienst. De belastingdienst bood de gemeente de mogelijkheid deze uitkomst te extrapoleren naar de jaren 2004-2007. Daarmee is de gemeente niet akkoord gegaan. De gemeente is van mening dat de foutenevaluatie voor de jaren 2004-2007 lager zal uitvallen dan voor 2003, het invoeringsjaar van het BTW compensatiefonds, omdat de BTWJaarrekening 2009
- 88 -
administratie is verbeterd. Het initiatief voor een vervogcontrole ligt bij de belastingdienst. Deze heeft tot op heden nog niets van zich laten horen. In overleg met onze fiscalist wachten we de belastingdienst af.
Jaarrekening 2009
- 89 -
4.3 Portefeuillehouder Organisatie
Paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen Plekkenpol, Van Klaveren Openbare Werken, POI
Deze paragraaf gaat met name in op het onderhoudsbeleid, de onderhoudstoestand en de kosten van onderhoud van wegen, riolering, groen, gebouwen, kunstwerken en dergelijke. Onderhoud van kapitaalgoederen beslaat een substantieel deel van de begroting. Een overzicht is daarom van belang voor een goed inzicht in de financiële positie. Op dit moment loopt een onderzoek waarin een inventarisatie wordt gemaakt van de onderhoud- en beheerplannen in relatie tot de verwerking hiervan in financiële consequenties in de begroting. Inleiding De gemeente Weststellingwerf heeft een flink aantal vierkante kilometers aan openbare ruimte in beheer. Er wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd. Om dat mogelijk te maken wordt geïnvesteerd in kapitaalgoederen zoals wegen, riolering, water, groen, verlichting, gebouwen, etc. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard voor de (jaarlijkse) lasten. In deze paragraaf wordt ingegaan op het onderhoud van wegen, fietspaden, voetpaden, openbare verlichting, bruggen, waterwegen, kades, riolering, water, groen, woningen, gebouwen en hard- en software. Wegen en groen De raad heeft in 2006 het beleidsplan Kwaliteitsambitie Openbare Ruimte (2007-2011) vastgesteld. Hierin worden de kwaliteitsdoelstellingen voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte (waaronder wegen, groen en bruggen) vastgesteld. Om de doelstelling te monitoren worden de wegen en het groen in onze gemeente geschouwd op beeldkwaliteit en technische kwaliteit om de benodigde technische maatregelen te bepalen. Dit resulteert in een jaarlijks vast te stellen onderhoudsprogramma. De technische kwaliteit van het openbaar groen wordt minimaal vier maal per jaar geschouwd. Eén maal per drie jaar worden de bomen geschouwd. Wanneer de kwaliteit van een boom daar aanleiding toe geeft wordt frequenter geschouwd. De raad wordt jaarlijks geïnformeerd over de onderhoudsprogramma’s en de resultaten van de schouw op beeld kwaliteit en technische kwaliteit. De resultaten van de schouw laten zien dat over het geheel wordt voldaan aan de door de raad vastgestelde kaders betreffende het onderhoudsniveau. Deze resultaten zijn aangeboden aan de raad. Voorts wordt verwezen naar: • Beleidsplan Kwaliteitsambitie Openbare Ruimte 2007-2011 • Programma onderhoud wegen (jaarlijks) • Programma onderhoud groen (jaarlijks) Resultaten in 2009: • Uitvoering van de programma’s voor asfalt- en elementenonderhoud Op basis van het beleidsplan Kwaliteitsambitie Openbare Ruimte 2007-2011 zijn de jaarlijks onderhoudsprogramma’s voor asfalt- en elementenonderhoud opgesteld. Zo is er o.a. asfaltonderhoud gepleegd aan fietspaden in Blesdijke, Vinkega en Boijl. Ook zijn er herstraatwerkzaamheden uitgevoerd op o.a. de Schoollaan te Vinkega en de Kerkweg / Boijlerweg te Boijl. • Herinrichting van de Vogelbuurt te Wolvega Het vervangen van de riolering, het herinrichten van de wegen en opnieuw ontwerpen van de plantsoenen van de Vogelbuurt te Wolvega. Dit project is in 2009 afgerond.
Jaarrekening 2009
- 90 -
•
•
Herinrichting kruising Ir. Lelylaan / Steenwijkerweg te Wolvega Het ter plaatse aanbrengen en vervangen van riolering, herinrichting van het kruispunt, herinrichting van de Steenwijkerweg tot aan de rotonde met de Geraniumstraat, herinrichting van het groen. Dit project is eind 2008 van start gegaan en medio 2009 afgesloten. Herinrichting Martinibuurt te Wolvega Het herinrichten van de openbare ruimte waaronder o.a. het herinrichten van de wegen en groen en het aanbrengen van speelvoorzieningen. Dit project is in 2009 van start gegaan en wordt afgerond in 2010.
Beleidsvoornemens: • Het tijdig in beeld brengen van de onderhoudsmaatregelen welke de vastgestelde kwaliteit moeten waarborgen. Dit wordt gedaan vóór het opstellen van de begroting zodat de regulier middelen in balans gebracht kunnen worden met het onderhoudsniveau. Dit zou jaarlijks in een besparing of uitzetting in de begroting kunnen leiden. • Zoals u weet hebben de weersomstandigheden van de afgelopen winter een grote invloed op de kwaliteit van onze wegen, zowel op de asfaltwegen als de wegen met klinkerverhardingen. Door de aanhoudende vorst en de bijbehorende strooimaatregelen, hebben de gemeentelijke wegen en fiets- en voetpaden her en der behoorlijke schade opgelopen. Op dit moment is nog niet duidelijk hoe groot deze schade is. Zodra de weersomstandigheden verbeteren gaan wij in kaart brengen wat de gevolgen zijn van de afgelopen vorstperiode. In het kader van ons regulier onderhoud hebben wij opdracht geven voor een weginspectie van al onze wegen. Met de gegevens uit de inspectie kunnen wij gericht aangeven wat de gevolgen zijn geweest van deze winter. • In het kader van de ombuigingsopdracht is het mogelijk dat de kwaliteitsniveaus van de openbare ruimte ter discussie worden gesteld. Er kan dan gedacht worden aan het bijstellen van de kwaliteitsniveaus waardoor invulling wordt gegeven aan de opdracht van de raad om te zoeken naar ombuigingen. Indien hiertoe zal worden besloten worden ook de consequenties op de staat van onderhoud en de beeldkwaliteit inzichtelijk gemaakt. Bruggen, waterwegen en kades De gemeente Weststellingwerf heeft 49 bruggen in beheer welke verdeeld zijn in 31 bruggen voor fiets/voetgangersverkeer en 18 bruggen voor autoverkeer. De bruggen variëren van één grote beweegbare brug bij Nijelamer tot meerdere kleine vaste houten bruggen voor fiets- en voetgangers. In 2009 is de brug bij Nijelamer vervangen en zijn de voorbereidingen van start gegaan betreffende het vervangen van de fietsbrug bij de Driewegsluis. Vervangingsinvesteringen worden volgens onderstaande lijst verwacht.
Brug locatie
Opmerking
Bouwjaar 1930
Vervangingsjaar (verwacht) 2012
Verwachte investering PM
Munnekeburen, Kerkeweg fietspad Noordwolde, Haenepolle Wolvega, vijvers Heide Wolvega, vijvers Heide Wolvega, vijvers Heide Wolvega, vijvers Heide Wolvega, vijvers Heide Wolvega, nieuwe aanleg
Brug mogelijk afwaarderen tot fietsbrug
1973
2014
€ 104.000
1976 1976 1976 1976 1976 1975
2014 2014 2014 2015 2015 2015
€ 157.000 € 159.000 € 130.000 € 132.000 € 140.000 € 144.000
In de meerjarenraming is met de bedragen voor deze investeringen nog geen rekening gehouden. Door middel van jaarlijkse monitoring wordt de staat van de bruggen gevolgd. Aan de hand daarvan wordt het meest geschikte moment bepaald om een brug te vervangen. De brug in Munnekeburen was toegankelijk voor zowel auto/agrarisch als fietsverkeer maar ligt in het fietspad Munnekeburen/Langelille. Door de brug af te waarderen tot fietsbrug wordt de brug minder zwaar belast en kan de vervanging uitgesteld worden. Jaarrekening 2009
- 91 -
Voor het onderhouden van de bruggen wordt een voorziening ingericht. Groot onderhoud wordt uit deze voorziening gedekt. De voorziening reguleert de uitgaven over een periode van tien jaar. Hierdoor is ruimte gecreëerd in de begroting en kan het regulier budget efficiënter en doelmatiger worden besteed. De startdotatie voor de voorziening is middels de kadernota 2010-2013 aangevraagd. Resultaten: • Vervangen van de brug te Nijelamer In 2009 is de brug over de Schipsloot te Nijelamer vervangen. Bij de nieuwe brug is rekening gehouden met esthetische waarden zodat het karakteristieke uiterlijk behouden is gebleven. • Reinigen bruggen In 2009 zijn alle bij de gemeente in beheer zijnde bruggen gereinigd. Voorts wordt verwezen naar: • Beleidsplan Kwaliteitsambitie Openbare Ruimte 2007-2011 • Programma klein onderhoud (jaarlijks) • Programma groot onderhoud (jaarlijks) Beleidsvoornemens: • In 2010 wordt een contract voor groot en klein onderhoud opgesteld voor het onderhoud aan de bruggen. Openbare verlichting Op 1 januari 2008 is onder leiding van de VFG het onderhoud en beheer van de openbare verlichting van 27 Friese gemeenten, waaronder Weststellingwerf, Europees aanbesteed. Het administratief beheer wordt vanaf 1 januari 2008 door Liandyn uitgevoerd, het onderhoud wordt door IPlighting uitgevoerd. Onder onderhoud wordt verstaan reinigen, schilderen en het regulier vervangen van lampen. De gemeente Weststellingwerf heeft 4215 armaturen in eigendom en beheer. Resultaten: • Regulier onderhoud In 2009 zijn alle lichtmasten in Noordwolde en Oosterstreek gereinigd. Dit is ongeveer 1/6e deel van ons lichtmastenbestand. • Vervangen openbare verlichting kruising Ir. Lelylaan / Steenwijkerweg te Wolvega In combinatie met het herinrichten van deze kruising zijn ook de lichtmasten ter plaatse vervangen. • Vervangen openbare verlichting Martinibuurt te Wolvega In combinatie met het herinrichten van de Martinibuurt is in 2009 is een begin gemaakt met het vervangen van de openbare verlichting ter plaatse. Deze werkzaamheden worden afgerond in 2010. Beleidsvoornemens: • In 2010 wordt de nieuwe beleidsnota openbare verlichting aan de gemeenteraad voorgelegd waarbij nieuwe verlichtingsmethodes worden genoemd alsmede mogelijkheden tot energiebesparing. Riolering In 1997 is het eerste gemeentelijk rioleringsplan vastgesteld. Hierin wordt aangegeven hoe de gemeente om wil gaan met het afvalwater. In de tussentijd is in de wet- en regelgeving binnen het vakgebied het een en ander veranderd. Deze veranderingen hebben met name betrekking op het terugdringen van de vuiluitstoot via de bestaande riooloverstorten (de basisinspanning) en het saneren van ongezuiverde lozingen in het buitengebied en de uitbreiding van de zorgplicht met hemelwater en grondwater. In 2010 wordt daarom een nieuw gemeentelijk rioleringplan ter vaststelling aan de raad aangeboden. Naast nieuwe aanleg en aanpassingen op het bestaande rioolstelsel wordt er ook beheer en onderhoud gepleegd. Uitgangspunt hierbij is om dit op een doelmatige wijze uit te voeren. Zo wordt bij Jaarrekening 2009
- 92 -
vervanging gekeken naar mogelijke combinaties met uitvoering van werkzaamheden van andere vakdisciplines. Daarnaast wordt bij vervanging gekeken naar de mogelijkheid om meteen ook regenwater af te koppelen. Voorts wordt verwezen naar: • Concept-GRP 2010-2014 Resultaten: • Regulier onderhoud aan alle rioolgemalen. Schoonmaken van de pompput en onderhoud aan de pompen. • Reiniging en inspectie van delen van de riolering. • Afkoppelen dakoppervlak in Scherpenzeel. • Herinrichting van de Vogelbuurt te Wolvega (zie ook wegen en groen) Vervangen van de riolering in de Vogelbuurt te Wolvega. Project is in 2009 afgerond. • Herinrichting kruising Ir. Lelylaan / Steenwijkerweg te Wolvega (zie ook wegen en groen) Het ter plaatse aanbrengen en vervangen van riolering van de Steenwijkerweg tot aan de rotonde met de Geraniumstraat. Dit project is eind 2008 van start gegaan en medio 2009 afgesloten. • Aanleg van een bergbezinkleiding in Munnekeburen en Scherpenzeel. In 2009 is een start gemaakt met de aanleg. De werkzaamheden worden afgerond in 2010. Beleidsvoornemens: • Aanschaf gemalenbeheersysteem • Inrichten rioolbeheersysteem om te voldoen aan de WION Tractie De in eigendom zijnde tractiemiddelen worden middels een beheersysteem gemonitord. Uit het oogpunt van continuïteit dient regelmatig materieel te worden vervangen. Er is een meerjarig overzicht opgesteld van het te vervangen materieel. Vervangen materieel 2009: • Ford Transit is vervangen voor een Fiat Ducato. • Grote klepelmaaier is vervangen door nieuwe kleine klepelmaaier. Onderhoud gemeentehuis Voor het nieuwe gemeentehuis is inmiddels een meerjarenplanning voor het onderhoud opgesteld. Mede om aanbestedingstechnische en rechtmatigheidredenen moet meer gewerkt worden met meerjarige onderhoudscontracten. Voor vrijwel alle zaken zijn inmiddels met de leveranciers onderhoudscontracten afgesloten die in combinatie met de garantie ons de komende jaren de maximale zekerheid geven tegen een acceptabele prijs. Onderhoud hard- en software Alle ICT budgetten worden centraal in de organisatie, door I&A beheerd. Afhankelijk van de aard van de hard- of software wordt de afschrijvingstermijn op drie of vijf jaar gesteld. In het jaar van afschrijving kunnen de vrijgevallen kapitaallasten worden aangewend voor vervanging van de hard- of software. In overleg met de eigenaar (afdeling) wordt bepaald of dat jaar daadwerkelijk tot vervanging wordt overgegaan of dat dit een jaar wordt uitgesteld. In dit laatste geval worden de middelen in de begroting van het volgende jaar meegenomen. Financiële consequenties voor de rekening ten aanzien van onderhoud van kapitaalgoederen Onderstaande tabel bevat een overzicht van het budgettaire beslag van het onderhoud, gerubriceerd naar de programma’s:
Jaarrekening 2009
- 93 -
LASTEN ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN PER BELEIDSPROGRAMMA
Programma 0. Bestuur en organisatie 1. Openbare orde en veiligheid 2. Verkeer,vervoer en waterstaat 3. Economische zaken 4. Onderwijs 5. Sport, cultuur, recreatie ne groen Maatschappelijke en sociale voorzienin6. gen 7. Volkshuisvesting en milieu 8. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 9. Financiën Interne producten TOTAAL
Jaarrekening 2009
realisatie 2008 10.276 4.870 1.269.742 24.687 154.638 948.273
begroting 2009 2.429 3.106 1.844.038 243.442 959.135
realisatie 2009 16.381 7.505 1.503.668 3.704 58.088 1.082.854
194.786 259.683 86.241 457.478 3.410.674
160.804 33.129 430.331 3.676.414
191.784 350.691 193.687 21.417 1.013.876 4.443.657
- 94 -
4.4 Portefeuillehouder Organisatie
Paragraaf Financiering
Trompetter Financiën
Algemeen Het door de Raad in 2005 vastgestelde Treasurystatuut (berustend op de bepalingen van de Wet Fido) en de Nota Financieel Beleid vormen de infrastructuur voor de inrichting van de financieringsfunctie. De uitwerking vindt bij de programmabegroting en de programmarekening zijn weerslag in de paragraaf financiering. Deze paragraaf maakt het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie transparant. De treasuryfunctie wordt onderverdeeld in: - Risicobeheer - Kasbeheer - Gemeentefinanciering Risicobeheer Het risicobeheer omvat alle activiteiten die zich richten op het beheersen van financiële risico’s, te weten: a. Renterisico’s b. Kredietrisico’s c. Koersrisico’s d. Interne liquiditeitsrisico’s e. Valutarisico’s In de begroting is weergeven hoe de risico’s voor 2009 beheerst gaan worden. In deze jaarrekening wordt hierover in deze paragraaf verslag gedaan. Ad a. Renterisico’s Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet geeft aan welk bedrag een gemeente mag financieren met kortlopende leningen. Het wordt bepaald door een ministerieel vastgesteld percentage van het begrotingstotaal. Indien deze kasgeldlimiet structureel wordt overschreden, dient de kortlopende schuld te worden omgezet in een langlopende schuld. Voor de gemeente Weststellingwerf is de kasgeldlimiet bij de begroting 2009 gesteld op € 5,3 mln. De ontwikkeling per kwartaal in 2009 is als volgt:
Jaarrekening 2009
- 95 -
Kasgeldlimiet 2009 (bedragen x € 1.000) Omvang begroting per 1-1-2009 (=grondslag) Toegestane kasgeldlimiet in procenten van de grondslag in bedrag (1) Omvang vlottende korte schuld maand 1 maand 2 maand 3 (2) Vlottende middelen maand 1 maand 2 maand 3 (3) Netto vlottende schuld (+)/overschot vlottende middelen(-) (1-2) maand 1 maand 2 maand 3
1e kwartaal
2e kwartaal
3e kwartaal
4e kwartaal
61.987
61.987
61.987
61.987
8,5% 5.269
8,5% 5.269
8,5% 5.269
8,5% 5.269
6.468 8.252 11.135
10.502 11.161 11.747
10.504 11.977 13.001
12.998 12.998 5.497
574 511 592
793 4.837 201
926 102 2.040
1.508 977 3.241
5.894 7.741 10.544
9.709 6.324 11.546
401 11.875 10.962
11.489 12.021 2.256
8.060
9.193
7.746
8.589
5.269
5.269
5.269
5.269
-2.791
-3.924
-2.477
-3.320
Toets kasgeldlimiet (4) Gemiddelde netto vlottende schuld (+)/gemiddeld overschot vlottende middelen(-) (5) Kasgeldlimiet (6a)Ruimte onder kasgeldlimiet(5-4) (6b)Overschrijding van de kasgeldlimiet(4-5)
e
e,
e
e
In het 1 , 2 3 en 4 kwartaal van 2009 is de kasgeldlimiet overschreden. Deze overschrijding is om de volgende redenen ontstaan: - er is optimaal geprofiteerd van de lage korte rente (zo’n 1% t.o.v. 4 à 5% lange rente) - er werd uit de grondexploitatie een opbrengst verwacht van € 3,4 miljoen. Deze opbrengst werd telkenmale uitgesteld en is opgevangen met kort geld. Uiteindelijk werd begin november het bedrag ontvangen - er is geprobeerd de langlopende schuldpositie per saldo niet te laten toenemen Om te voorkomen dat deze overschrijding een structureel karakter zou krijgen, is in maart 2010 een deel van de kortlopende schuld omgezet in een langlopende schuld zodat per het 2e kwartaal van 2010 weer aan de kasgeldlimiet wordt voldaan. Renterisiconorm Om te voorkomen dat bij herfinanciering van leningen bij een hogere marktrente grote schokken optreden in de hoogte van de rente die een gemeente moet betalen, is de renterisiconorm ingesteld. Deze houdt in dat maximaal 20% van de lange leningen per jaar afgelost kan worden. Voor de gemeente Weststellingwerf is de renterisiconorm bij de begroting 2009 gesteld op € 13,2 mln. De berekening per ultimo 2009 van de ruimte onder cq. boven de renterisiconorm is als volgt:
Jaarrekening 2009
- 96 -
Renterisiconorm en renterisico in 2009 (bedragen x € 1.000) 1a 1b 2 3a 3b 4 5 6 7
Renteherziening op vaste schuld o/g Renteherziening op vaste schuld u/g Netto renteherziening op vaste schuld (1a -1b) Nieuw aangetrokken vaste schuld (o/g) Nieuw verstrekte lange leningen (u/g) Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - b) Betaalde aflossingen Herfinanciering (laagste van 4 en 5) Renterisico op vaste schuld (2 + 6)
10.000 10.000 9.780 9.780 9.780
Renterisiconorm 8 Stand van de vaste schuld per 1 januari 2009 9 Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 10 Renterisiconorm
76.284 20% 15.257
Toets renterisiconorm 10 Renterisiconorm 7 Renterisico op vaste schuld 11 Ruimte (+) / Overschrijding (-) (10-7)
15.257 9.780 5.477
In 2009 is de gemeente Weststellingwerf binnen de renterisiconorm gebleven. Ad b. Kredietrisico’s Bij het verstrekken van leningen gaat de gemeente altijd een bepaald (krediet)risico aan. Hieronder een overzicht van verstrekte gelden waarover de gemeente kredietrisico (of debiteurenrisico) zou kunnen lopen: Verstrekte gelden per ultimo 2009 (bedragen x € 1.000) Leningen aan woningcorporaties Lening BV Lindewijk Overige leningen (St. Accomodatiebeheer W’werf) Renteloze leningen (div. verenigingen) Leningen gemeentepersoneel (fiets privé) Leningen gemeentepersoneel (hypotheken)
11.806 568 2.583 49 11 9.546
Totaal
24.563
Kijkend naar de betrokken partijen en de hoogte en de looptijd van de verstrekte leningen is het risico aanvaardbaar. Veelal zijn er opstallen, installaties en dergelijke aanwezig die naar verwachting voldoende zullen zijn, om in geval van het uitblijven van betaling, de restantschuld te voldoen. Ad c. Koersrisico’s M.b.t. de verkoopopbrengst van de aandelen Essent is in de najaarsnota gemeld dat deze gelden belegd zouden gaan worden tegen een veilig rendement. De bedoeling hiervan was om de structurele derving van het dividend welke jaarlijks werd uitbetaald in de meerjarenraming te kunnen compenseren. Deze werkmethode is uiteindelijk niet toegepast, hiertoe waren redenen aanwezig en de uitleg en motivatie wordt gegeven in programma 9. Omdat de gemeente ook geen andere beleggingen heeft of heeft gedaan in 2009, is daarom in het verslagjaar geen koersrisico op beleggingen gelopen. Per ultimo 2009 heeft de gemeente de volgende deelnemingen:
Jaarrekening 2009
- 97 -
Deelnemingen per ultimo 2009 (bedragen x € 1.000) BNG Afvalsturing Friesland Bouwfonds (Florius), lening (cumprefs) St. Volkskrediet Leeuwarden Grootboek Nationale Schuld Enexis / Essent Milieu / PBE Vordering op Enexis * Verkoop Vennootschap NV * Essent Milieu Holding BV * PBE BV * CBL Vennootschap BV * Claim Staat Vennootschap *
145 54 17 23 3 15 nihil nihil nihil nihil nihil nihil
* deeln. in het kader van financiële afwikkeling Essent
Totaal
258
Ook op (de hierboven vermelde) deelnemingen zijn geen koersrisico’s gelopen. Ad d. Intern liquiditeitsrisico’s Ter verbetering van het inzicht in de kasstromen op korte en lange termijn is eind 2009 een speciale applicatie van de BNG, de “BNG Treasury module”, in gebruik genomen. Het risico dat de werkelijke kasstroom afwijkt van de verwachting (het liquiditeitsrisico) kan m.b.v. deze applicatie verminderd en beter beheerst worden. Ad e. Valutarisico’s De gemeente Weststellingwerf had in 2009 geen directe tegoeden of leningen in vreemde valuta en heeft daarom geen valutarisico gelopen. Kasbeheer Het kasbeheer bestaat uit het beheren van geldstromen en daaruit voortvloeiende saldi en liquiditeitsposities tot één jaar. De korte rente is in 2009 fors gedaald. Zo daalde bijv. de 3-mnds rente van 2,98% per ultimo 2008 naar 0,73% per ultimo 2009 (BNG tarieven). Er zijn in 2009 een aantal kasgeldleningen afgesloten, doorgerold en/of afgelost. Per ultimo 2009 liep er nog één kasgeldlening van € 5.000.000 voor 3 maanden tegen 0,62%. Om optimaal te kunnen profiteren van de lage korte rente is in 2009 zoveel mogelijk geprobeerd te financieren met kort geld. Hierdoor en vanwege een aantal andere redenen (zoals hiervoor gemeld) is de kasgeldlimiet overschreden. Hierover is contact geweest met onze toezichthouder van de Provincie Fryslân. De toezichthouder heeft ons verzocht een plan van aanpak op te stellen hoe deze kasgeldlimietoverschrijding te herstellen. Dit plan is begin 2010 ingediend. De toezichthouder heeft ons inmiddels laten weten goedkeuring te verlenen aan het door ons ingediende plan, wat er in het kort op neerkomt dat er in maart 2010 een langlopende lening is afgesloten, zodat weer wordt voldaan aan de kasgeldlimiet. Gemeentefinanciering Gemeentefinanciering bestaat uit het beheren van geldstromen en daaruit voortvloeiende saldi en liquiditeitsposities vanaf één jaar. In de begroting 2009 is gemeld dat gezien de voorgenomen investeringen en beschikkingen over reserves en voorzieningen verwacht werd dat er langlopende leningen zouden moeten worden aangetrokken. In werkelijkheid is dat ook gebeurd: in november 2009 is een 10-jaars lening van € 10 miljoen bij de ASN Bank afgesloten voor een rentevaste periode van 20 jaar tegen 4,165%. Doordat er € 9,8 miljoen is afgelost in 2009, is door het afsluiten van deze lening de totale schuldpositie niet toegenomen, maar op hetzelfde peil gebleven als per ultimo 2008. Onderstaande tabel geeft inzicht in de samenstelling, de grootte en de rentegevoeligheid van de opgenomen geldleningen per ultimo 2009. De leningen zijn onderverdeeld naar leningen opgenoJaarrekening 2009
- 98 -
men voor onze eigen huishouding en leningen opgenomen ten behoeve van woningbouwcorporaties.
Leningenportefeuille per ultimo 2009 (bedragen x € 1.000)
Eigen geldleningen Bedrag
Stand per 1-1-2009 Reguliere aflossingen
55.271
Rente 4,64%
3.834
Woningbouw leningen Bedrag 21.013
Rente 4,96%
5.946
Nieuw opgenomen in 2009
10.000
4,165%
Stand per 31-12-2009
61.437
4,57%
15.067
Totaal Bedrag
Rente
76.284
4,73%
10.114
5,11%
10.000
4,165%
76.170
4,68%
Financieringsbehoefte De financieringsbehoefte (financieringstekort of -overschot) wordt vooral bepaald door het tempo waarin voorgenomen investeringen worden gerealiseerd en de invloed van mutaties binnen de bouwgrondexploitatie. In de begroting is een financieringsbehoefte van € 39 miljoen geprognotiseerd. Er is toen rekening gehouden met een stand van (vaste) leningen van € 57 miljoen. Wanneer we de stand van opgenomen geldleningen per 31 december 2009 bekijken dan zien we dat er op dat moment voor € 76 miljoen aan vaste schulden is aangetrokken. Daarmee is € 20 miljoen van de financieringsbehoefte ingevuld. Het restant is aangevuld met kortlopende kasgeldleningen en het gebruiken van de maximale rekening-courantstand bij de BNG. Kapitaalbehoefte cq. overschot in 2009 (bedragen x €1.000) Reserves en voorzieningen Vaste geldleningen totaal geïnvesteerd bedrag financieringstekort
Jaarrekening 2009
saldo totaal saldo totaal 1-1-2009 31-12-2009 25.800 24.813 76.284 76.170 102.084 100.983 90.202 88.637 11.882 12.346
- 99 -
4.5 Portefeuillehouder Organisatie
Paragraaf Bedrijfsvoering Trompetter, Van Klaveren Financiën, Directie en POI
De paragraaf bedrijfsvoering richt zich op de interne dienstverlening. Bedrijfsvoering en externe dienstverlening hebben zeker raakvlakken, als het gaat om transparantie, snelheid, betrouwbaarheid en toegankelijkheid. Er zijn verbanden met de in deze jaarrekening genoemde programma’s. Actuele ontwikkelingen en stand van zaken financiële functie Planning en control + verbetering financiële functie. De planning en control is ook in 2009 aan verbetering onderhevig geweest. De accountant heeft in de Managementletter 2009 geconcludeerd dat wij op de goede weg zijn. De borging van een jaarlijkse planning en control cyclus met stapsgewijze kwaliteitsverbeteringen is mede te danken aan de huidige continuïteit van de financiële functie, waarbij de coördinator van de begroting een spilfunctie heeft. Ook de vakafdelingen hebben hier hun steentje aan bijgedragen. Daarbij valt te denken aan de smartificering van programma 2 in de begroting 2010. Intern is een verbeterslag gemaakt door de beheersbegroting intern te ontsluiten via HENK, het intranet. De beheersbegroting geeft aan budgethouders direct inzicht in hun geraamde budgetten. Tevens wordt gewerkt aan de implementatie van een informatie- en rapportage-instrument: Cognos, welke het management en de budgethouders gaat ondersteunen. Rechtmatigheid + borging van werkprocessen. Vanaf 1 maart 2009 is met de komst van een interne controlefunctionaris, de verbijzonderde interne controle systematisch ter hand genomen. In 2009 zijn de processen dan ook aanzienlijk intensiever getoetst. Daarnaast zullen de komende jaren stap voor stap alle processen getoetst worden. Ook de voortgang van de interne controle en de aanbevelingen van de accountant, worden systematisch bijgehouden zodat herstelmaatregelen kunnen worden genomen wanneer sprake is van afwijkingen. Doelmatigheid + 213a onderzoek. Op basis van artikel 213a van de Gemeentewet is het college verplicht periodiek onderzoek te doen naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur van de gemeente. De regels voor onze organisatie zijn vastgelegd in de Onderzoeksverordening 213a van de gemeente Weststellingwerf. Het eerste doelmatigheidsonderzoek is afgerond. Daarnaast is intern gewerkt aan voorstellen voor de wijze waarop de organisatorische inbedding van deze functie in onze organisatie kan plaatsvinden. Besluitvorming hierover vindt op korte termijn plaats. De rapportage en de te nemen maatregelen worden ter kennisneming aan de raad aangeboden. Voortaan zal elk jaar een vorm van onderzoek plaatsvinden. Intern wordt daartoe een onderzoekspool samengesteld. Kennis en werklast worden zo gedeeld. Bij grootschalige onderzoeken is het mogelijk dat incidenteel externe kennis moet worden ingehuurd. Hieronder volgt de verantwoording van hetgeen in de begroting 2009 is aangegeven op pagina 88: Begroting 2009: wat doen we ervoor om dit te bereiken? Jaarrekening 2009 wat hebben we gedaan om dit te bereiken? Misbruik en Oneigenlijk gebruik (M&O) Ten aanzien van M&O geldt dat gemeente Westellingwerf niet expliciet een integraal M&O-beleid heeft. Wel zijn op de desbetreffende beleidsmatige onderdelen de relevante M&O-aspecten opgenomen in beleid en beheer. In de jaarstukken 2008 wordt hier ook op ingegaan. Door het toepassen van verbijzonderde controles en de toepassing van het principe functiescheiding (scheiding uitvoering en autorisatie, toezicht en coördinatie, mandaatregister, diverse rollen in kritische applicaties) worden in de diverse bedrijfsprocessen de randvoorwaarden voor het uitsluiten van risico's inzake misbruik en oneigenlijk gebruik ingevuld. Daarnaast wordt als achtervang de controle door de accountant gehanteerd, ook dit jaar is bij de controle van de jaarrekening en de controle van specifieke verantwoordingen door de accountant geen tekortkomingen op dit punt geconstateerd.
Jaarrekening 2009
- 100 -
Bedrijfseconomische invalshoek Begroting 2009 (blz. 88) Borging van werkprocessen door verdere invulling en verbetering van de financiële functie (organisatiebreed). Praktisch gezien betekent dit dat wij meer zullen inzoomen op wat wij feitelijk leveren voor de door de raad ter beschikking gestelde middelen. Jaarlijkse verbetering van de planning en control cyclus. In de begroting 2009 wordt een eerste aanzet gegeven voor meetbare doelstellingen zodat de kaderstellende en controlerende rol van de raad beter tot zijn recht komt. Zo kritisch mogelijk screenen van budgetten zodat begroting en werkelijkheid voortaan beter op elkaar zullen aansluiten. Dit betekent dat de zero based budgetting zoals die bij de begroting 2008 in gang is gezet, als structurele werkwijze zal worden doorgevoerd.
Realisatie 2009 De interne controlefunctionaris kan thans intensief inzoomen op de werkprocessen, zodat daar verbeterpunten voor de vakafdelingen uit voortvloeien. Dit is in 2009 ook gebeurd. Zie ook de toelichting hierboven onder Rechtmatigheid + borging van werkprocessen. Ook in 2009 heeft verdere verbetering van de planning en control cyclus plaatsgevonden. Zie ook de toelichting hierboven onder Planning en control + verbetering financiële functie.
Ook in 2009 heeft bij de opstelling van de begroting is dit basisprincipe gehanteerd(zie blz. 134 + 135 begroting 2010).
Actuele ontwikkelingen en stand van zaken Werkprocessen, kwaliteitszorg en informatiebeheer Begroting 2009 Het elektronisch beheer van documenten Borging van actualiteit en gebruik van diverse bestaande en nieuwe werkprocessen met checks & balances en jaarlijks uitvoeringsplan Routing, definities en rollen vastleggen in 2009 Vanaf 2010 werken met jaarplannen Begrippen eenduidig als het gaat om rechten en bezetting personele capaciteit en “doorlussing”. Coproductie tussen POI en Financiën. Na Stroomlijnen het gebruik en de verwerking van informatie blijvend verbeteren. Een goed op elkaar afgestemde administratie bij wijzigingen in de personele rechten, exploitatie- ontlastende budgetten en personele bezetting. Collectieve agenda en voortgangsbewaking van voor de directie en het college relevante afspraken
Afdelingsplannen integraal en afgestemd op planning en control cyclus
Kwaliteit neerzetten en volgsysteem invoeren
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 De werkgroep heeft systematisch overleg over vele werkprocessen en het vastleggen daarvan in PROTOS Zij heeft in 2009 het voorbereidend werk gedaan voor een werkprocessenjaarplan 2010 Er ligt een notitie over routing, definities en rollen. Deze notitie wordt begin 2010 vastgesteld door de directie. Zowel Financiën als POI hebben de begrippen en de kaders op papier gezet. Daar waar verschillende inzichten waren is discussie gevoerd. Begin 2010 komt er een gezamenlijke notitie. Personeelskosten. Nauwe samenwerking financiële consulent en het team personele administratie. Meer checks and balances ingebouwd. Gezamenlijk gebruik van systeem Cognos.
In het kader van kwaliteitszorg worden er nu meer verbindingen gelegd tussen afspraken in diverse gremia en er is een collectieve voortgangsbewaking op gang gekomen (1 keer in de maand in DIAoverleg) Alle afdelingshoofden hebben eind 2009 een afdelingsplan geschreven met hetzelfde format en met verbindingen naar directiedoelstellingen, speerpunten en collectieve agenda en medewerkersonderzoeken. Er is gekozen voor het overheidsontwikkelmodel.(BANN) Kwaliteitszorg is daarmee pragmatisch in afdelingsplannen opgenomen. Een verbinding met directiedoelstellingen /ambities, collectieve agenda van het college met afdelingsspeerpunten is gemaakt. - 101 -
Het systematisch meten van juistheid van gegevens en tevredenheid van medewerkers en managementteamleden Achterstanden wegwerken bij DIV (documentatie Informatie Voorziening). Er zijn in 2007, 2008 en 2009 extra middelen beschikbaar gesteld om achterstanden weg te werken. Een verdere stap naar het Klant Contact Centrum. De klant centraal; procesbewaking bij klantvragen naar de frontoffice (dicht bij de klant); Minder overdrachtsmomenten tussen publieksbalie en andere afdelingen vanuit visie en strategie de inrichting van een Klant Contact Centrum. Het Klantcontactcentrum bundelt snelheid, kwaliteit en inzet van kanalen. Gemeente hebben een verplichting tot één toegangspoort voor dienstverlening. (e-overheid/ nationaal uitvoeringsprogramma). Met het ontstaan van de Mid-Office (digitaal kenniscentrum) komt een aantal nieuwe beheertaken op ons af, welke met de verdere uitbouw van de Mid-Office (stap 2 en 3 in 2009-2010) alleen maar zullen toenemen. De benodigde formatie zal uit de bestaande organisatie worden gehaald. Geen uitzetting van formatie derhalve. Beheerorganisatie vastgoed en WOZtaxaties Service Level Agreements en evaluatie in 2009.
De Intergemeentelijke Brandweer Oost- en Weststellingwerf, (IBOW) en de gemeenten willen regelen dat het beheer en onderhoud van de ICT apparatuur en systeemprogrammatuur van de Intergemeentelijke Brandweer Oost- en Weststellingwerf (IBOW) wordt uitgevoerd door het Team I&A van de Afdeling Personeel, Organisatie en Informatie van de gemeente Weststellingwerf. Egem-I / NUP In 2008 zijn wij samen met de gemeente Ooststellingwerf gestart met de uitvoering van het Egem-I-realisatieplan. Dit plan is een voortvloeisel uit het programma “Andere Overheid”. In 2007 kwam het Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP). Met ondertekening van dit NUP, conformeerden gemeenten zich aan het feit dat de negentien in het NUP genoemde bouwstenen met Jaarrekening 2009
Er zijn drie onderzoeken geweest. - waar staat je gemeente - medewerkersonderzoeken met benchmark - capaciteitsbenchmark (Berenschot) In 2009 zijn de achterstanden die er waren om de papieren dossierverwerking elektronisch te archiveren weggewerkt.
Een visie op dienstverlening is breder dan alleen het inrichten van een KCC en een kwaliteitshandvest. De elektronische dienstverlening is nauw verbonden met de visie op dienstverlening. Deze visie bepaalt mede het tempo van ontwikkeling en de stappen die worden gezet. Er zijn voor 2010 enkele stappen bedacht. Telefoon en receptie zullen als eerste worden gescheiden. In 2013: willen we één loket: de gemeente geeft antwoord. De visie op dienstverlening zal verder in 2010 worden gepresenteerd. Het invullen van de functie midofficebeheerder is doorgeschoven naar 2010 in verband met de voorgenomen samenvoeging I&A van Oost- en Weststellingwerf.
Er is een gezamenlijke beheersorganisatie Vastgoed-I en WOZ neergezet. Er is geëvalueerd. Over het algemeen is het een positief proces geweest. De beheersorganisatie heeft in 2009 gekeken binnen welke werkprocessen beeldmateriaal ondersteunend is, danwel kan zijn. In 2010 zal (meer) gebruik worden gemaakt van geo-informatie en beeldmateriaal. Daarnaast is een nieuwe ruimtelijke basisregistratie op komst, namelijk de BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) waarvan ook de gemeenten bronhouder gaat worden Dit is eind 2009 gerealiseerd. Er is een zogenaamd service level agreement opgesteld (met afspraken over resultaten, rollen en werkprocessen). Dit is zonder al te veel knelpunten opgepakt door I&A.
De projecten die in het kader van Egem-I (elektronische gemeente) in 2008 t/m 2010 moesten worden opgepakt zijn onderdeel gaan uitmaken van de informatiseringsjaarplannen van de afgelopen jaren. De bouwstenen uit het NUP (Nationaal Uitvoerings Programma). overlappen deels die van Egem-I en maken onderdeel uit van de informatiseringsjaarplannen 2009 en 2010. - 102 -
ingang van 31 december 2010 zijn geïmplementeerd
Uitvoering informatiebeleidsplan
Doorontwikkeling E-loket / e-formulieren
Onze gemeente ligt hier voor bij andere gemeenten in het noorden van het land. ** Voor meer informatie over informatievoorziening en NUP zie toelichting hieronder. In 2009 is de derde jaarschijf van het Informatiebeleidsplan 2007-2011 ten uitvoer gebracht Onze gemeente ligt goed op schema. Dit is geborgd bij het team communicatie (webmaster) en Publiekscentrum. Eind 2009 zijn in verband met het beëindigen van de centrale voorziening voor E-formulieren, de bestaande formulieren omgezet naar formulieren in onze eigen webwinkel (SIM). Onze gemeente ligt goed op schema.
Informatievoorziening en elektronische dienstverlening In 2009 is de derde jaarschijf van het Informatiebeleidsplan 2007-2011 ten uitvoer gebracht. In de begroting was een bedrag van € 150.000 gereserveerd. Ook bij de rijksoverheid heeft het verbeteren van de elektronische dienstverlening de nodige aandacht. Initiatieven als Egem-I, het NUP (Nationaal Uitvoerings Programma), “De vijf beloften aan de burger” en “De gemeente, het aanspreekpunt voor de burger voor ALLE overheidzaken (KCC)” leggen volop beslag op de gemeentelijke organisatie. Het moet allemaal sneller, efficiënter en transparanter. In februari 2010 heeft de raad het Informatiseringsjaarplan 2010 ontvangen en is geïnformeerd over de behaalde resultaten in 2009. Nationaal Uitvoerings Programma (NUP) Het NUP kent negentien bouwstenen, verdeeld in vijf clusters, waarvan een deel al is opgenomen in het Egem-I-realisatieplan. Deze zijn opgenomen in het jaarplan van 2010 (en terugblik 2009). De meeste bouwstenen zijn in 2009 afgerond of bevinden zich in de afrondende fase. Website en Elektronische-formulieren Is geborgd bij het team communicatie (webmaster) en Publiekscentrum. Eind 2009 zijn in verband met het beëindigen van de centrale voorziening voor Eformulieren, de bestaande formulieren omgezet naar formulieren in onze eigen webwinkel (SIM). De website is in 2009 aanzienlijk verbeterd. Landelijk staan we nu op de 89-ste plaats en in Fryslân op de eerste of tweede plaats. Implementeren decentrale regelgeving naar landelijke voorziening Gereed. Implementeren bekendmakingen naar landelijke voorziening Gereed. Implementatie basisregistratie voor personen (GBA-V) Is gerealiseerd. Met het in werking treden van deze wet worden organisaties verplicht geconstateerde afwijkingen op persoonsgegevens geautomatiseerd terug te melden bij de bron Implementatie omgevingsvergunning Wabo De wettelijke invoeringsdatum van de Wabo is uitgesteld tot 1 juli 2010. De software voor ondersteuning van het interne proces om meerdere vergunningen in één aanvaag af te handelen (SquitXO) is na enkele maanden proef te hebben gedraaid operationeel. Naast deze koppeling voor het verwerken van digitale aanvragen heeft de Wabo een sterke relatie met de BAG. In deze beide processen worden gegevens van zowel adressen als gebouwen gebruikt, waarvoor het wenselijk is deze geautomatiseerd uit te wisselen. Bedrijvenloket Gereed. Implementeren vergunningen naar landelijke voorziening In januari 2010 zullen de koppelingen worden omgezet en operationeel worden gemaakt. Deregulering De gemeente werkt aan deregulering. Dit houdt in: het verminderen, stroomlijnen en vereenvoudigen van regelgeving of de uitvoering daarvan op alle gebieden waarop de overheid optreedt, teneinde de lasten die uit regelgeving voortvloeien voor burgers, bedrijfsleven en de overheid zelf tot een minimum te beperken. Gereed. Binnenkort wordt de raad geïnformeerd over het voldoen aan het met 33% terugdringen van de regelgeving. Geschikt maken website voor blinden en slechtzienden Gereed. Jaarrekening 2009
- 103 -
Webrichtlijnen Eind 2010 zullen alle gemeenten hun website hebben aangepast aan de Europese webrichtlijnen. Momenteel wordt voldaan aan 41 van de 47 te scoren punten. Pas als aan alle 125 gestelde richtlijnen wordt voldaan, verdient een organisatie het predicaat “webrichtlijnen proof”. Wij vinden het belangrijk dat onze website goed toegankelijk is en dit blijft een belangrijk punt van aandacht voor communicatie. Op zich is het geen doel om aan alle 125 richtlijnen te voldoen. Implementatie stap 2 van de MidOffice Weststellingwerf is begonnen met de migratie van de BRS naar Civision Makelaar. De kwaliteit van de gegevens is momenteel voldoende om de migratie te kunnen maken. Kritieke factor voor het in productie gaan van de Makelaar is het kunnen koppelen van derde partijen. Er is een noodzaak om voordat we in productie gaan de vacature van MidOfficebeheerder te vervullen om de kwaliteit van de gegevens op peil te houden. Samenwerkende Catalogi Status:Gereed. De doelstelling hiervan is het realiseren van een optimale samenwerking binnen de overheid, door het koppelen van digitale producten- en dienstencatalogi van verschillende overheden. Dit betekent dat burgers en ondernemers, onafhankelijk van de overheidswebsite waarop ze hun zoektocht naar informatie starten, door de koppeling van catalogi altijd de gewenste producten en diensten vinden. Dienstverlening en Mijnoverheid.nl MijnOverheid.nl is hét digitale loket waarmee iedereen met een burgerservicenummer (BSN) zijn overheidszaken kan regelen en persoonlijke gegevens kan inzien op een gemakkelijke én veilige manier. Momenteel zijn gegevens uit de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) en van het Kadaster en de RDW in te zien. In de toekomst worden ook gegevens uit de andere basisregistraties en klantdossiers weergegeven. Voor overheidsorganisaties is MijnOverheid.nl een extra kanaal om hun doelgroepen efficiënter te bereiken, daarmee hun diensten toegankelijker en meer transparant te maken. Mijnoverheid is een centraal ontwikkeld portaal, waarop overheidsorganisaties in de toekomst met steeds meer producten op aan kunnen sluiten. In de nabije toekomst zal ook statusinformatie over lopende zaken hier beschikbaar zijn. De inwoners van de gemeente Weststellingwerf worden via hun mijnoverheid.nl doorverwezen naar onze producten. Dit loket zal zich moeten ontwikkelen tot de ingang voor de burgers als het gaat om elektronische dienstverlening. Een laatste eis, waar wij nog niet aan voldoen, is het bieden van gepersonaliseerde dienstverlening. Hierbij moet worden gedacht aan abonneren op een nieuwsbrief of statusinformatie over vergunningaanvragen of andere producten. In 2010 willen wij deze laatste slag maken middels inzet van SIM-kluis. Dit betreft een uitbreiding op onze webwinkel, waarin wij in een beveiligde omgeving (via DigiD) de gepersonaliseerde informatie aan de burger kunnen bieden. Via deze module worden de gegevens vervolgens gesynchroniseerd met mijnoverheid.nl. SIM-kluis is dan ook een must om aan deze eis te kunnen voldoen. Actuele ontwikkelingen en stand van zaken personeel en organisatie Begroting 2009 Pilot werken met trainees en mentoren: Voor het functioneren van onze gemeente is het van belang dat er diversiteit is in medewerkers, ook op het gebied van leeftijd. Traineebeleid met 5 andere gemeentes maakt het mogelijk om ons op de arbeidsmarkt strategisch te profileren. Er is subsidie toegekend voor dit project. Bij slagen van dit project zal POI in de begrotingscyclus terugkomen op benodigde middelen. Kennis van oudere medewerkers op een andere manier inzetten door de oudere medewerkers meer als buddy te laten coachen Formatierechten Voor de voortgang van WABO / gebruiksvergunningen wordt 2 fte van de intergemeentelijke brandweer (IBOW) naar de gemeenten overgeheveld. Discussie wordt nog gevoerd over wel of niet overhevelen van 0,5 fte in het kader van rapport `Bitter`. Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Dit project is gekoppeld aan werken in Friesland. Een platform voor de Friese overheidsarbeidsmarkt en het stimuleren van mobiliteit en opleidingen. POI is trekker van dit project geworden. Start realisatie “trainees” na de zomervakantie 2010
Met de Ondernemingsraad is nagedacht over levensfasebewust personeelsbeleid. In 2010 zullen thema’s ter besluitvorming worden voorgelegd. Er is gestart met de overdracht en invulling van taken brandpreventie bij onze gemeente. Er is instemming over de oude afspraak van 1 fte naar de beide gemeenten (Oost en Weststellingwerf). De invulling en dekking van de “overblijvende” preventietaken in het kader van Bitter komt in 2010
- 104 -
Medewerkers van de gemeente Weststellingwerf zijn betrokken en tevreden,
Capaciteitsbenchmark (kwantitatief en kwalitatief)
Professionele organisatie, Vergelijken met en leren van elkaar Vergelijken met en leren van andere gemeenten Kennis- en informatie delen Betrokkenheid vergroten Resultaatgericht coachen. In deze organisatie heeft elke afdeling, elk team en elk individu naar de toekomst toe de koers en de te behalen resultaten helder op het netvlies staan. In afdelingsplannen belastbaarheid, gebruik maken van aangepaste arbeidsvoorwaarden en andere werkzaamheden/mentorschap voor deze groep). Ziekteverzuim, door een meer proactieve aanpak een verlaging van het ziekteverzuim Stroomlijnen en de borging Begroting 2009 Borging projecten uit Stroomlijnen Werkprocessen en kwaliteitszorg 1. Werkprocessen. Decos en projecten Bij elk project (elke specifieke apart gezette opdracht uit het college) moet worden geanalyseerd hoe de werkprocessen lopen en in Decos worden gehangen. Daarnaast aandacht voor tijdige digitale vernietiging van documenten. 2. Monitoring en borging - Landelijke gemeentemonitor “staat van de gemeente” medewerkersonderzoeken -tussenevaluaties van projecten, zoals belastingen en vastgoed-i - zelfevaluatie van deelprojecten Stroomlijnen Menselijk Maatwerk 3. Kwantitatief, komen we met de huidige formatie uit. Kunnen wij onze taken aan? In de begroting zijn genoemd als aandachtspunten: Openbare Werken en Uitbesteden Handhaving toch zelfdoen? Publiekscentrum Jaarrekening 2009
Onderzoek naar betrokkenheid en tevredenheid van medewerkers heeft aangetoond dat de medewerkers in vergelijking met andere gemeenten goed betrokken zijn en tevreden zijn. Er zijn 7 hoofdvragen gesteld, te weten: werkzaamheden, arbeidsomstandigheden, collega’s, leidinggevende, organisatie, ontwikkelingsmogelijkheden en beloning. Op 6 onderdelen scoort de gemeente Weststellingwerf iets hoger dan de gemiddelde gemeente in de benchmark (30 gemeenten deden mee). De gemeente Weststellingwerf scoort lager dan gemiddeld op het terrein van beloning. In 2009 is een capaciteitsbenchmark uitgevoerd door Berenschot. Onze gemeente zit gemiddeld in zijn formatie en het rapport Berenschot gaf sec geen aanleiding tot een verdiepingsondezoek. Er zijn drie punten waar in 2010 aan gewerkt zal worden: - communicatie van bottum up. - samenwerken/integraal werken - afdelingsplannen nog meer samenhang De koers is uitgezet. Van directiedoelstellingen naar afdelingsplannen met visie, missie en speerpunten. In 2010 zullen de gesprekken over ambities, afspraken en resultaten met een systeem worden ondersteund Voortgangsbewakingssysteem: speerpunten + projecten Individuele afspraken: E-progress. Het ziekteverzuimpercentage is gedaald van 5,6% in 2008 naar 3,8% in 2009
Realisatie 2009 Realisatie van “de losse eindjes” en de borging 1. Toename van specifieke projecten, Decos en processen Projecten worden nu in aparte dossiers gehangen Digitaal gegevens/zakenmagazijn (kenniscentrum) is deels gevuld uit DECOS. Wij voldoen aan de wet op archivering 2. Metingen in 2009 Alle geplande onderzoeken/metingen zijn uitgevoerd. Evaluatie belastingen/vastgoed heeft plaatsgevonden
3. Er is een onderzoek gewest naar Ambtelijke capaciteit/benchmark Berenschot. Onze gemeente zit met de kerntaken en de overhead “gemiddeld” qua formatie. Openbare Werken: Uitbesteden leidt tot een vermindering van ambtelijke formatie capaciteit. Handhaving: Na de second opinion is handhaving - 105 -
niet uitbesteed. In 2009 is gestart met het invullen van de vacatures bij LE. Ook zal er een flexibele ring blijven (kan worden uitbesteed of ingehuurd) Publiekscentrum. Om tot een KCC te komen is de eerste stap geweest een visie neer te zetten. Deze visie en het stappenplan wordt gepresenteerd in de eerste helft van 2010. het scheiden van telefonie en receptie is als eerste opgepakt om verdere stappen te zetten. Opheffen Bestuurszaken, bezwaarschriftencommissie extern Een meer onafhankelijke rechtsgang Inschakelen van marktpartij 4. Kwalitatief, meer investeren in praktijkgericht leren -leer-werk -trainees -levensfasebewust personeelsbeleid
Om de bedrijfsvoering zodanig te organiseren dat met de beschikbaar gestelde middelen de (interne en externe) dienstverlening toegankelijker en transparanter wordt is Stroomlijnen in gang gezet. In 2008 is de basis gelegd om het beheer op orde te houden. In 2009 meten = weten.
Bezwaarschriftencommissie extern/opheffen Bestuurszaken Er is een externe commissie ingesteld. Rollen, intern en extern zijn nu helder. Werkprocessen zijn vastgelegd. 4. In 2009 is gestart met enkele trainee- en leerwerk trajecten. Tot nu toe zijn de ervaringen positief. In 2010 gaan we verder met pilots rond leer-werk en trainees. Ook Opsterland en Ooststellingwerf willen we er bij betrekken De OR heeft in 2009 een initiatiefnotitie “”levensfase bewust personeelsbeleid” geschreven. P&O en OR komen in 2010 tot een definitieve beleidsnotitie. a. In 2008 is het project Stroomlijn afgerond. In de eindrapportage van Stroomlijnen (juni 2008) is aangegeven dat er in 2009 nog enkele “losse eindjes” zijn die nog doorwerken in 2009. b. Meten is weten. Kwaliteitszorg heeft een plaats gekregen. c. Er zijn evaluaties geweest en de doorwerking van Stroomlijnen is beschreven. Hier komen we in het eerste kwartaal 2010 op terug.
Afronding Stroomlijnen De borging is geslaagd te noemen. De deelprojecten verbetering financiële functie, menselijk maatwerk en rechtmatigheid zijn nu in de reguliere bedrijfsvoering geïmplementeerd. Verbeterpunten zullen blijven, maar extra aandacht en ondersteuning voor deze onderwerpen is vanaf 2010 niet meer nodig. Borgen en meten zal structureel opgenomen moeten worden. De kwaliteitsfunctie en het monitoren van verbindingen is vanaf 2009 in de reguliere bedrijfsvoering opgenomen als taak. De deelprojecten werkprocessen en informatiebeheer zijn op orde ten aanzien van doelen en resultaten van Stroomlijnen. Echter deze onderdelen zijn ook in 2010 nog sterk onderhevig aan ontwikkelingen en landelijke trends en verplichtingen. Veranderingsprocessen zullen voorlopig nog de agenda’s beheersen. Het beheer van gemeentelijke eigendommen heeft in 2009 in de ambtelijke organisatie enige vertraging opgelopen. Het gaat daarbij om de effecten en resultaten van de vervolgopdracht (los eindje in 2009) “Beleid, en een ontwerp van een daarbij passend organisatie en instrumentarium ten behoeve van eenduidig en professioneel beheer van onze eigendommen”. Opgeloste en afgehandelde “losse einden in 2009” voor borging van Stroomlijnen Voor de borging van Stroomlijnen (losse eindjes) is inmiddels in 2009 gerealiseerd - nieuw opzet programmabegroting - capaciteit en continuïteit zijn geregeld bij Financiën - een nieuw financieel systeem - personeelsdossiers zijn gedigitaliseerd - digitale registratie en verwerking werving en selectiekandidaten en berichtgeving - medewerkersonderzoeken - capaciteits/formatieonderzoek (rapport Berenschot) Jaarrekening 2009
- 106 -
In het eerste kwartaal 2010 nog te regelen - Informatiebeheer: De functie midofficebeheerder is nog niet ingevuld in verband met een haalbaarheidsonderzoek voor samenvoeging van I&A Ooststelllingwerf en Weststellingwerf. De invulling van deze beheerfunctie zal in het eerste halfjaar van 2010 worden gerealiseerd. - Beheer vastgoed. Voor het zomerreces 2010 wordt een project/keuzeplan vastgoed aangeboden. Financiële effecten In 2009 zijn we ruim binnen de toegekende budgetten gebleven. Er is drie keer een restant retour algemene middelen gegaan. In totaal een bedrag van ruim € 165.000.
Snijschade, incidenteel budget vanuit het project Stroomlijnen (incidenteel) 7 personen 2008 2009 Voorziening 4,44 Fte Begroot € 900.000 € 200.000 € 200.000 Totaal snijschade € 256.507 € 124.949 Werkelijke kosten Genoemde actuele Ontwikkelingen in 2009 Begroting 2009 Realisatie 2009 Afronden opheffen bestuurszaken De opdracht om de afdeling bestuurszaken op te heffen is uitgevoerd. De taken zijn anders gestructureerd. De bezwaarschriftenprocedure is vanaf 1 oktober 2009 extern georganiseerd met een juridisch secretariaat en administratieve ondersteuning van de eigen gemeente, waarbij de verantwoordelijkheid voor het maken van pleitnota’s / verweerschriften overgegaan is naar de afdelingen waarvan het besluit afkomstig is
Samenwerking Oost en West
Project Werken
Zelfdoen/Uitbesteden
Dienstverlening Scheiden van ving&Vergunningverlening
Openbare
Handha-
Visie op dienstverlening en implementeren Antwoord Jaarrekening 2009
In 2009 is het takenpakket van de “”losse medewerker/losse projectleider” onder de directie aangevuld met “voorbereiden menukaart en ondersteuning samenwerking Oost en West en Opsterland”. De projecten Turven uit het Oosten, de paardenwereld en Rottige Meente lopen volgens planning. Er is d.d. 23 november 2009 een collegeconferentie geweest met de gemeenten Ooststellingwerf, Opsterland en Weststellingwerf. Naar aanleiding van deze conferentie is er een plan van aanpak opgesteld. Dit plan van aanpak wordt op 8 maart 2010 aan de raad voorgelegd. De werkwijze waarbij iedereen van de afdeling betrokken is heeft zijn vruchten afgeworpen. Er is materiaal afgestoten en niet meer vervangen. Door natuurlijk verloop is er afscheid genomen van een aantal collega’s Er wordt nu gewerkt met serviceteams kan het eigen personeel breder en meer flexibel worden ingezet. Gevolg is dat er minder gebruik wordt gemaakt van inhuurkrachten. De raad heeft besloten de handhaving als taak van de gemeente in huis te houden. Er zijn inmiddels een stevig handhavingsteam aan de slag om weer te gaan bouwen. De externe inhuur is grotendeels vervangen door in dienst gekomen ambtenaren.
- 107 -
Antwoord is de beweging naar een transparante overheid die de burger centraal stelt. Doelstelling is dat in 2015 de gemeente een herkenbare ingang is voor alle vragen aan de overheid. Herkenbaar door een 14+netnummer Antwoord één fysieke informatiebalie en één website en webloket. Welk kanaal de burger ook kiest, hij krijgt steeds hetzelfde betrouwbare antwoord en hij kan de overheid houden aan overheidsbrede kwaliteitsnormen voor afhandeltijd, juistheid en vriendelijkheid. Omgevingsvergunning wet Wabo
Een intergemeentelijke vastgoed-i en WOZ
beheerorganisatie
In 2009 is het voorbereidend werk gedaan voor de ontkoppeling van het vergunningenteam bij LE. Per 1 januari 2010 is het vergunningenteam (bouw en milieu) bij de afdeling publiekszaken ondergebracht. In 2009 is gestart met benchmark en klanttevredenheidsonderzoeken Zie ook programma 0 In 2010 zal de visie op dienstverlening verder vorm krijgen. Te beginnen met scheiden van telefonie en receptie en het invoeren van het rijksprogramma Antwoord 2.0.
zie hiervoor programma 8 Er is een besluit genomen om de vergunningen naar het publiekscentrum over te hevelen. Dit heeft vele voordelen als het gaat om dienstverlening. Minder ambtelijke doorgeefmomenten, dichter bij de burger en eenvoudiger werkprocessen. Waardoor snellere afhandeling mogelijk is. In 2009 is het idee ontstaan om Opsterland te laten aansluiten bij de beheerorganisatie. Naar aanleiding van dit idee start in 2010 een onderzoek naar: - heffing en inning door hefpunt en voortzetten zelfdoen - participatie construct beheer Vastgoed Oost en West.
Sociale paragraaf (personele gegevens van het ambtelijk apparaat De opbouw van het personeelsbestand van de gemeente Weststellingwerf is zichtbaar in onderstaande tabellen. Er wordt een vergelijk gemaakt met A+O-fondscijfers. Dit zijn cijfers van gemeenten met 20.000 – 50.000 inwoners.
Jaarrekening 2009
- 108 -
Leeftijdsopbouw Jonger dan 25 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 60 jaar 60 jaar en ouder
Percentage A+O-fonds 2008 0,0% 1,7% 13,1% 14,7% 29,7% 29,0% 36,0% 33,4% 15,3% 14,3% 5,9% 6,8%
Aanstellingsduur Minder dan 5 jaar
Percentage 30,2%
5 tot 10 jaar 10 tot 15 jaar 15 -20 jaar 20 tot 25 jaar 25 jaar en langer
Omvang dienstverband
22,5% 11,7% 10,4% 8,6% 16,7%
Minder dan 0,5 fte
2008 (peildat. Juni) 5,3 %
Streven 2009 5%
Werkelijk 2009 3,5%
0,50 – 0,70 fte
14,6 %
15%
15,7%
0,71 – 0,92 fte
28,3 %
30%
25,8%
1,0 fte
51,8 %
50%
55%
De staat van mobiliteit van het personeel Instroom% perso- 2005 neel Weststellingwerf 5,4% Landelijk (A+O) 5,7% Doorstroom % per- 2005 soneel Weststellingwerf Niet bekend Landelijk (A+O) 2,5%
Uitstroom % perso- 2005 neel Weststellingwerf 1,5% Landelijk (A+O) 9,2
2006
2007
2008
4,5% 6,1%
7,5% 7,7%
12,5% 6,1
Werkelijk 2009 7,8% ?
2006
2007
2008
Niet bekend 3,5%
4,0
4,5
Werkelijk 2009 1,8%
3,4
4,0
?
2006
2007
2008
11,8% 7,4
9,9% 7,8%
4,6% 8,0%
Werkelijk 2009 7,8 % ?
Vergrijzing en ontgroening Onze organisatie is aan het vergrijzen. Op de afdeling Financiën, Publiekscentrum en OWgemeentewerf speelt dit het meest. De instroom van jongeren blijft binnen deze afdelingen achter. Bij de afdeling Welzijn, Onderwijs en Sport is in de komende jaren de meeste uitstroom te verwachten. Dit betekent kennisuitstroom indien hier geen interventies op in worden gezet. Welke kennis in de komende jaren op alle verschillende afdelingen zal verdwijnen is niet inzichtelijk, door het ontbreken van een vorm van strategische personeelsplanning. Bij ongewijzigd beleid zal 39% van ons personeelsbestand over vijf jaar 55 jaar of ouder zijn (overigens zal een klein gedeelte van deze groep voor die 5 jaar al uitgestroomd zijn). In combinatie met het hoge ziekteverzuim van Jaarrekening 2009
- 109 -
de afgelopen jaren in deze leeftijdsgroep, betekent dit hoge verzuimkosten en afname productiviteit. De 55+-ers zijn over het algemeen het minst tevreden over de gemeente als werkgever. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor onze doelstelling. En juist deze groep zal met alle overheidsveranderingen langer moeten doorwerken dan gedacht. De jongeren onder de 35 jaar zijn over het algemeen ook het minst tevreden, maar zijn nog niet actief op zoek naar ander werk. Om te voorkomen dat dit ombuigt, zijn interventies wenselijk. De middelste leeftijdscategorieën zijn het meest tevreden. Dit moeten we proberen te houden. Ons personeelsbestand bestaat op dit moment voor 66% uit deze leeftijdscategorie. Uit cijfers blijkt dat het grootste gedeelte van onze medewerkers vallen in de leeftijdscategorie 45 – 55 jaar en 35 – 45 jaar. Uit cijfers blijkt dat van deze eerste categorie in de komende 5 jaar 41 van deze medewerkers in de leeftijdscategorie van 55 – 60 jaar komen. Dat is e bijna 1/5 deel van ons totale personeelsbestand. Daarnaast blijkt uit deze cijfers dat de medewerkers met een lang dienstverband (meer dan 15 jaar) in de categorie 45-55 jaar zitten. Vanuit het verleden is de ervaring dat medewerkers met een lang dienstverband minder snel uitstromen. Per afdeling ziet de leeftijdsopbouw er als volgt uit: Leeftijden
Afdelingen Percentage leeftijden per afdeling Totaal Fin Wos WI PC POI LE
Jonger dan 25 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 60 jaar 60 jaar en ouder
13,1% 7,7% 11,5% 14,3% 5,7% 20,0% 34,8% 7,9% 13,6% 29,7% 30,8% 26,9% 46,4% 28,6% 40,0% 13,0% 58,3% 15,8% 27,3% 36,0% 46,2% 23,1% 25,0% 45,7% 28,0% 39,1% 33,3% 47,4% 31,8% 15,3% 7,7% 30,8% 7,1% 17,1% 8,0% 8,7% 8,3% 15,8% 27,3% 5,9% 7,7% 7,7% 7,1% 2,9% 4,0% 4,3% 13,2%
OW IB OW GWOverig
Op geen enkele afdeling zijn er jongeren werkzaam jonger dan 25 jaar. Op de afdelingen Financiën, Publiekscentrum en OW-gemeentewerf zijn de jongeren in de leeftijdscategorie 25 – 35 jaar het minst vertegenwoordigd, terwijl op deze afdelingen de leeftijdscategorie 45-55 jaar het meest vertegenwoordigd is. Dit betekent in de komende jaren een vergrijzing van deze afdeling, indien de uitstroom in deze categorie niet toeneemt of de instroom van jongeren binnen deze afdelingen achterblijft. De afdeling Welzijn, Onderwijs en Sport kent het hoogste percentage 55-60 jaar. Dit geldt voor Openbare Werken, gemeentewerf voor de categorie 60 jaar en ouder. Dit betekent voor deze afdelingen waarschijnlijk op korte termijn een hogere uitstroom dan op andere afdelingen door gebruikmaking van het ABP-keuzepensioen of AOW met een risico op kennisverlies en discontinuïteit Bij ongewijzigd beleid ziet het beeld er over vijf jaar als volgt uit:
Leeftijden
Jonger dan 25 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 60 jaar 60 jaar en ouder
totaal
Afdelingen Fin Wos
WI
6,3% 7,7% 7,7% 14,3% 24,8% 7,7% 15,4% 35,7% 29,3% 46,2% 19,2% 25,0% 18,5% 23,1% 19,2% 10,7% 21,2% 15,4% 38,5% 14,3%
PC 2,9% 20,0% 28,6% 28,6% 20,0%
POI 12,0% 32,0% 32,0% 12,0% 12,0%
LE
OW IB OW GWOverig
13,0% 0,0% 5,3% 9,1% 30,4% 41,7% 10,5% 22,7% 21,7% 25,0% 34,2% 36,4% 21,7% 25,0% 21,1% 4,5% 13,0% 8,3% 28,9% 27,3%
Verzuimcijfers Het gemiddelde ziekteverzuimpercentage in 2009 is 3,8%. Een gegeven om met elkaar trots op te zijn. We zaten de afgelopen jaren steeds boven het landelijk gemiddelde, maar we zitten nu rond het landelijk gemiddelde. In dit percentage is zwangerschap niet meegenomen. Over de afgelopen drie jaren valt te concluderen dat het grootste percentage verzuim in de categorie 45-55 en 55 -60 jaar.
Jaarrekening 2009
- 110 -
Verzuim Jonger dan 25 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 60 jaar 60 jaar en ouder
2007
2008
2009
1,08% 7,22% 6,46% 7,69% 5,09% 4,75%
1,32% 6,53% 3,57% 6,12% 8,24% 6,58%
2,70% 1,89% 6,89% 6,66% 3,86%
Het medewerkersonderzoek van 2009 geeft inzicht in de betrokkenheid en tevredenheid van medewerkers gerelateerd aan de verschillende leeftijdscategorieën. Een voorlopige conclusie die uit de cijfers te halen valt, is dat de jongste en de oudste categorie het minst tevreden is. Voor de 55+-ers kan deze ontevredenheid leiden tot verzuim of een lagere productiviteit. Voor de jongeren kan dit betekenen dat zij uit zullen kijken naar andere werkgevers. Als wij de jongeren niet vast kunnen houden, zullen we veel moeten investeren in het kennisniveau van de organisatie. Sturing op kwantitatieve capaciteit, de werkelijke cijfers eind 2009 Ontwikkeling van de formatie/loonsom 2005 2006 2007
2008
2009
215,6 fte € 10.137.000-
209,24 fte € 10.882.908
209,44 fte € 11.198.413
205,77 fte € 9.607.000
205,42 fte € 9.912.880
Wachtgeld, WIA, WAO en WW uitkeringen Wachtgeld/WIA/WW 7 personen Totaal wachtgeld
Kosten Kosten 2008 excl 2009 incl. 124.859 134.853
Verzuim van medewerkers in dienst bij de gemeente Ontwikkeling ziekteverzuim 2004 Ziekteverzuim inclusief 8,16% langdurig verzuim en zwangerschap Ziekteverzuim exclusief langdurig verzuim en zwangerschap
2005
2006
2007
2008
2009
7,02%
7,03%
7,03%
7,02
5,6%
5,4%
5,6%
5,6
3,8 %
Toelichting: Het ziekteverzuim gaat naar beneden. Weststellingwerf heeft haar aandacht voor ziekteverzuim in 2009 een impuls gegeven. Met Arboned als Arbodienst en een arbo- en ziekteverzuimvisie waarbij meer aan de voorkant/preventief met ziekteverzuim wordt omgegaan verwachten wij in 2010 dat de ziekteverzuimfrequentie nog omlaag gaat (hoe vaak mensen ziek zijn) Boventalligen met afspraken voor onbepaalde tijd Met wie in het grijze verleden een contract is afgesloten met juridische afspraken voor onbepaalde tijd en waar we niet zomaar van af kunnen volgens onze jurist.
Jaarrekening 2009
- 111 -
Raming juni 2008 Raming juni 2009
2008 2009 2010 126.162 129.947 133.845
2011 137.861
60.463
62.277
64.145
60.463
62.277
64.145
Begroting 2010 Boventalligen met eindige contracten 2008 Raming juni 2008 (3 medewerkers)
Jaarrekening 2009
106.041
2012 141.996
2009
2010
2011
2012
83.242
85.739
88.311
50.912
- 112 -
4.6
Paragraaf Verbonden Partijen
Verbonden partijen zijn rechtspersonen waaraan de gemeente deelneemt, waarmee een bestuurlijke relatie bestaat heeft en waarin zij een financieel belang heeft. Beleid met betrekking tot verbonden partijen Er kunnen diverse redenen bestaan voor deelname aan een verbonden partij. In de gemeenschappelijke regeling of in de statuten (ingeval van een stichting of vennootschap) staat de doelstelling van de betreffende rechtspersoon geformuleerd. Hoewel dat niet bij elke samenwerkingsvorm expliciet wordt vermeld, gaat het veelal om: • Efficiency voordeel door grotere schaal • Risicospreiding • Grotere machtspositie ten opzichte van andere partijen in de markt • Onvoldoende capaciteit (kwalitatief en kwantitatief) in eigen huis. • Beter kunnen voldoen aan wet- en regelgeving Sinds de wet dualisering gemeenten, het instellen van het BTW-compensatiefonds en daarmee samenhangende marktwerking en enkele wetswijzigingen zoals de WSW, is er verhoogde politieke en bestuurlijke aandacht voor (her-)bezinning van dit onderwerp. In de risicoparagraaf is benoemd dat de wetswijzigingen met betrekking tot de WSW en de toekomstige relatie Caparis (nu monopolie positie Caparis) wordt onderzocht door de samenwerkende acht gemeenten. De invloed van de gemeenten verloopt via besturen van stichtingen of de aandeelhouders en de raden van commissarissen c.q. toezicht. In het bestuur van die stichtingen en ondernemingen zijn wij vertegenwoordigd. Via dat bestuur wordt onze invloed aangewend als het gaat om sturing op onder andere financiën, risico’s en toekomstvisie. Het zijn vormen van verlengd lokaal bestuur en dat brengt met zich mee dat de directe invloed per definitie beperkt is. Als zich een meerderheid vormt voor een voorstel of daartegen dan is de stem van de enkeling niet doorslaggevend en zal de minderheid zich ook moeten schikken. De democratische controle op de in dit overzicht genoemde “partijen” waarmee de gemeente zich verbonden heeft ligt bij de gemeenteraad. In de besturen zitten in de meeste gevallen leden van ons college en die verantwoorden zich tegenover de raad op de gebruikelijke wijze. In het verslagjaar heeft de rekenkamercommissie onder meer onderzoek gedaan naar het onderwerp jaarverslagen in relatie tot de controlerende rol van de gemeenteraad. In dit verband zijn door de commissie tevens aanbevelingen gedaan met betrekking tot de verbonden partijen. Na de afrondende behandeling van het onderhavige rekenkamerrapport in de raad, zullen wij ter zake met nadere voorstellen komen voor deze paragraaf. Overzicht verbonden partijen Wij nemen deel in de volgende gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en vennootschappen: 1
Overzicht Gemeenschappelijke regeling waarin de gemeente deelneemt
Gemeensch. Regelingen Gemeenschappelijke Regeling Bestuursacademie NoordNederland Hulpverleningsdienst Fryslân.
Jaarrekening 2009
Doel deelname
Deelnemers
Financieel belang en risico Voorzien in wacht- Gemeenten, provin- Geen geldverplichtingen cies, waterschappen voormalige werk- in de drie noordelijnemers ke provincies Efficiencyvoordeel de raden, de colle- Exploitatiebijdrage door schaalvergro- ges van burgemees- 2009 ting ter en wethouders Veiligheid: en de burgemees- € 156.620 ters van alle Friese Exploitatiebijdrage Gemeenten 2009 Gezondheidszorg: € 753.328
Ontwikkelingen 2009 Geen
Het inrichten van de veiligheidsregio en de professionalisering van de rampenbestrijding en de vorming Oranjekolom (zie programma 1)
- 113 -
Gemeensch. Regelingen Intergemeentelijke Brandweer Oost- en Weststellingwerf
Doel deelname
Deelnemers
Financieel belang en risico Efficiencyvoordeel De gemeenteraad Exploitatiebijdrage door schaalvergro- van de gemeenten 2009 € 714.913 ting Ooststellingwerf en Weststellingwerf
Centrum voor auto- Kennis. Zaak is in li- Alle gemeenten in matisering Noord- quidatie. Friesland, behalve Nederland i.l. Ferwerderadeel, Dantumadeel. Gemeenten in Groningen en Drenthe. Regio/Servicebureau Efficiencyvoordeel De raden/de colle“De Friese Wouden” en kennis ges van burgemeester en wethouders/de burgemeesters van de gemeenten Achtkarspelen, Heerenveen, Ooststellingwerf, Opsterland, Smallingerland, Tytsjerksteradiel en Weststellingwerf Welstandszorg HUS Kennis. Inwinnen De gemeenteraden en HIEM van deskundige en van de gemeenten onafhankelijke ad- van diverse Friese gemeenten viezen
Exploitatiebijdrage 2009 € 3851
Exploitatiebijdrage 2009 € 52550
Ontwikkelingen 2009 Professionalisering lokale brandweerzorg en het uitvoeren van controles op de brandpreventie. Geen. Zaak is in liquidatie
Inhuren specifieke kennis op de milieu terreinen geluid en bodem
Budgettair neutraal. Geen specifieke Kosten worden in rekening gebracht bij aanvrager vergunning Geen specifieke. Recreatieschap voor Efficiencyvoordeel, Provincie Fryslân en Exploitatiebijdrage het Friese Waterland machtspositie en diverse Friese ge- 2009 € 12.000 “De Marrekrite”, te kennisconcentratie meenten Leeuwarden O.L.A.F. Openbaar Efficiencyvoordeel, Alle Friese gemeen- Exploitatiebijdrage Besluitvorming over lichaam Afval te machtspositie en ten en de provincie 2009 geen de bouw REC in Leeuwarden / OM- kennisconcentratie Fryslân. Harlingen RIN Sociale werkvoor- Efficiencyvoordeel De raden/de colle- Exploitatiebijdrage Zie onder Caparis ziening Fryslân en voldoen aan wet- ges van burgemees- 2009 € 224.148 en regelgeving ter en wethouders/de burgemeesters van de gemeenten Leeuwarden, Achtkarspelen, Heerenveen, Ooststellingwerf, Opsterland, Smallingerland, Tytsjerksteradiel en Weststellingwerf
2
Lijst met stichtingen waarin de gemeente deelneemt
Gemeentelijke stichtingen Stichting Samenwerking Voortgezet Onderwijs in de regio Steenwijk, Weststellingwerf en Westerveld Stichting gemeenschappelijke kredietbank Friesland (GKB Friesland)
Jaarrekening 2009
Doel deelname
Financieel belang en Ontwikkelingen risico 2009 Kennisconcentratie Deelname is beperkt Geen Geen en efficiencyvoor- tot het voordragen deel van 2 bestuursleden en goedkeuring van statutenwijziging Kennisconcentratie, efficiencyvoordeel en risicospreiding
Opmerkingen
Deelname € 22.689
Geen specifieke ontwikkelingen. Going concern
- 114 -
Stichting Frigem
Stichting Comperio voor openbaar primair onderwijs in de gemeenten Ooststellingwerf en Weststellingwerf
3
Krachtenbundeling aandeelhouders Essent
Gezamenlijke verte- Geen. Het is een begenwoordiging oud- langenvereniging. aandeelhouders NV Frigem in aandeelhoudersvergadering Essent. Lid college in bestuur Voldoen aan wette- Geen Indirect in relatie tot lijke taak inzake inonder “doel” genoemstandhouding van de wettelijke taak, alskwalitatief goed mede financieel toeopenbaar primair zicht door goedkeuonderwijs in een ring van begroting en genoegzaam aantal rekening van de stichscholen ting.
De gemeentelijke betrokkenheid gaat bij deze stichting verder dan bij de Stichting Samenwerking onderwijs etc.
Lijst deelnemingen in vennootschappen
Deelname ven- Doel deelname Opmerkingen nootschappen Caparis NV(sociale Efficiencyvoordeel Aandeelhouder. werkvoorziening) en voldoen aan weten regelgeving
NV Bank Neder- Machtspositie landse Gemeenten Afvalsturing Fries- Efficiencyvoordeel, land NV machtspositie en kennisconcentratie Essent Nederland Efficiencyvoordeel, BV machtspositie en kennisconcentratie
4
Geen. Er worden geen gemeentelijke taken uitgevoerd.
Aandeelhouder
Financieel belang en risico Deelname 5.755 NB: dit betreft het aantal aandelen; Zie paragraaf Weerstandvermogen/ risicoparagraaf. Ten laste van het rekeningresultaat 2007 is een (eerste) voorziening getroffen om een financieel nadeel op te kunnen vangen
Ontwikkelingen 2009 Bezinning en herorientatie op uitvoeringswijze WSW is actueel en sturing op de financiële risico’s mbt de deelname in de NV Caparis.
Het bestuur van de gemeenschappelijke regeling komt met voorstellen naar de gemeenten. Deelname € 145.177 Geen
Aandeelhouder en Deelname € 54.454 zitting in Algemeen Bestuur Aandeelhouder Deelname € 34.215
Bouw van de REC in Harlingen. Zie programma 9 voor de ontwikkelingen.
Overige verbonden partijen
Overige verbonden partijen Vereniging van gemeenten aandeelhouders (Essent) binnen Noord Nederland (VEGANN) Vereniging Bestuursacademie Nederland
Doel deelname
Opmerkingen
Financieel belang Ontwikkelingen men risico 2009 Bundeling macht aan- Lid. Er worden Jaarlijkse contribu- Geen. Puur een bedeelhouders Essent geen gemeentelijke tie. Geen risico. lang als aandeeltaken uitgevoerd houder.
Het doen verzorgen van Lid bestuursdienstonderwijs door de Stichting Bestuursacademie Nederland
Jaarlijkse contribu- Voortbestaan veretie. In 2009 niet ge- niging is ter discusind sie vanwege privatisering bestuursacademie
Verkoop Essent Algemeen In 2009 heeft de afwikkeling van de verkoop van Essent aan het Duitse RWE plaatsgevonden. De overdracht en ontmanteling van Essent is gefaseerd uitgezet en onderdeel van de verkoop is de verkoop van de aandelen. Op 30 september 2009 hebben gemeenten en provincies uit de verkoopJaarrekening 2009
- 115 -
transactie van de aandelen Essent in contanten een bedrag ontvangen. Voor de gemeente Weststellingwerf ging het om € 1.479.375. Dit bedrag is in deze jaarrekening, zoals reeds gemeld bij de najaarsnota, opgenomen. Daarnaast blijven gemeenten en provincies eigenaar van de aandelen in Enexis Holding N.V. (netwerkbedrijf), Essent Milieu Holding B.V. en Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V. (PBE BV; is o.a. Centrale Borsele). Deze aandelen hebben een aanzienlijke actuele waarde, maar blijven op grond van de BBV gewaardeerd op de oude boekwaarde van de aandelen Essent, zijnde € 15.423 voor de gemeente Weststellingwerf. Pas bij verkoop van deze aandelen (wat bij Essent Milieu B.V. en Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V. ook de bedoeling is) ontstaat een boekwinst ter hoogte van de verkoopprijs. Verder heeft Essent een bedrag van € 1,8 mrd. geleend aan het netwerkbedrijf Enexis Holding N.V. ter financiering van overgedragen activa (de zgn. bruglening). Gemeenten en provincies verkrijgen een aandeel in deze vordering. Het aandeel van de gemeente Weststellingwerf bedraagt € 411.452. Dit bedrag wordt op de balans opgenomen als vordering en kan in deze jaarrekening als extra winst genomen worden, bovenop de in de najaarsnota reeds verwerkte boekwinst van € 1.479.375. Over de uitkering van de aandelen PBE BV en de uitkering i.v.m. de overdracht van de bruglening heeft Essent dividendbelasting moeten betalen. Deze dividendbelasting is ingehouden op de uitkering aan gemeenten en provincies. Omdat gemeenten en provincies niet vennootschapsbelasting plichtig zijn, kan deze ingehouden dividendbelasting teruggevorderd worden bij de Belastingdienst. De aanvraag voor deze teruggave is inmiddels ingediend. Voor de gemeente Weststellingwerf gaat het om een bedrag van € 39.179. Dit bedrag is in 2010 ontvangen. Daarnaast bezitten de gemeenten en provincies ook 100% van de aandelen in een drietal B.V.’s (CBL vennootschap BV, Claim staat vennootschap BV en Extra zekerheid vennootschap BV) en een foundation welke dienen ter zekerheid van mogelijke claims voortvloeiende uit de transactie of rechtshandelingen van voor de verkoop. Omdat op dit moment geen inschatting gemaakt kan worden of de daarin opgenomen vermogens geheel aangewend zullen moeten worden ter dekking van claims, moeten voor deze entiteiten 100% voorzieningen opgenomen worden en moeten deze derhalve op nihil gewaardeerd worden. Jaarlijks zal beoordeeld worden of deze voorzieningen mogelijk verlaagd kunnen worden wat dan ook nog een bijdrage aan de boekwinst zal geven. Voor de gemeente Weststellingwerf gaat het om een bedrag van € 182.867 waarvoor bij deze jaarrekening voorgesteld wordt een voorziening op te nemen. Samenvattend Boekwinst Essent Verkoopopbrengst aandelen (reeds verwerkt in NJN 2009) vordering fiscus Winst ivm vordering Enexis Totaal Vordering (balans): Vordering Enexis BV
€ 411.452
Voorziening (balans): Verkoop Vennootschap BV
€ 182.867
1.479.375 39.179 411.452 1.930.006
Bestemmen van de winst De gehele transactie heeft geleid tot het wegvallen van structurele inkomsten namelijk het jaarlijkse dividend Essent. Ook als rekening gehouden wordt met het te verwachten dividend van Enexis en Milieu zullen de jaaropbrengsten lager zijn. In de najaarsnota is gemeld deze weggevallen dividendinkomsten (gedeeltelijk) te compenseren door de boekwinst te beleggen (voor dit niet vrij besteedbaar bedrag is bij de najaarsnota een reserve gevormd). Gezien de liquiditeitspositie op de rekening-courant gedurende het laatste kwartaal van 2009 is echter hierop gereageerd door deze belegging uit te stellen: het debet rentetarief op de rekeningcourant was namelijk. hoger dan het rendement wat momenteel op veilige beleggingen wordt gegeven. Hierdoor hebben wij per saldo het rendement voor de gemeente kunnen verbeteren. Uitgangspunt blijft dat per saldo voor de begroting de derving van de structurele inkomsten aan dividend gecompenseerd dient te worden. Begin 2010 zal de situatie opnieuw worden bekeken, het voornemen is nog steeds de boekwinst structureel te beleggen ter (gedeeltelijke) compensatie van het weggevallen dividend. Jaarrekening 2009
- 116 -
4.7 Portefeuillehouder Organisatie
Paragraaf Grondbeleid
Schukken Leefomgeving
Algemeen Zoals bekend heeft de huidige financiële crisis zijn invloed op de economie. Dit zorgt er voor dat onder andere de woningmarkt en de ontwikkelingen in het bedrijfsleven onder druk komen te staan. Dit was merkbaar in de verminderde vraag naar percelen voor woningbouw en bedrijventerrein. De prognose van `Verwachte toekomstige verkopen bedrijventerreinen` is in 2008 al voorzichtiger bijgesteld. Nota Grondbeleid De Nota Grondbeleid is in de afrondende fase en wordt in 2010 vastgesteld. Uit de Nota Grondbeleid volgen diverse actiepunten die gefaseerd zullen worden uitgevoerd. Op een aantal onderdelen is een wijziging te verwachten. Dit zal bijvoorbeeld betrekking hebben op de wijze van winstneming en de actualisatie van de grondexploitaties. Voortgang activiteiten grondexploitaties in 2009 Hieronder wordt nader ingegaan op de meest actuele plannen. De Tuinen te Wolvega In De Tuinen dienen nog enkele kavels te worden bebouwd, waaronder De Tuinen 2. Deze kavel is door de toenmalige koper teruggeleverd. Voor de onbebouwde kavel De Tuinen 9 is toestemming verleend voor doorverkoop onder bepaalde voorwaarden. Op de locatie van de voormalige woning Heirweg 20 kan één woning worden gebouwd op grond van het huidige bestemmingsplan. Een planologische procedure moet een tweetal woningen op deze locatie mogelijk maken. De uitgifte van deze twee bouwkavels kan plaatsvinden nadat de procedure is afgerond. Ondanks dat nog niet alle kavels bebouwd zijn, zullen in 2010 onderdelen van het woonrijpmaken worden uitgevoerd. Lindewijk te Wolvega In het begin van 2009 was het woonrijpmaken van het gedeelte Tuindorp nog niet afgerond. Dat is geheel, inclusief de LED verlichting, in het voorjaar naar tevredenheid van de bewoners opgeleverd. Na de bouwvakanties is gestart met het woonrijpmaken van het Landkaartje, de hofjes Aurelia en het achterste gedeelte van de Aurelia. Net voor de winter inviel, zijn de wegen gereedgekomen en is de LED verlichting geplaatst. Er zijn in 2009 2 particuliere kavels verkocht en de sinds 2008 lopende verkoop aan de BV Lindewijk is geëffectueerd. De verkoop van kavels is, gelet op de kredietcrisis, niet gegaan zoals verwacht. Mede met het oog daarop zijn de investeringen beperkt gehouden door ca. € 1 miljoen minder uit te geven. Voor een overzicht van de boekwaarde ontwikkeling wordt verwezen naar de bijlage Boekwaarden grondexploitaties. Oldeholtpade Noord Oost De laatste kavels in fase 3 zijn in 2002 verkocht. In 2010 wordt de straat Voorkamp aangelegd om kavels uit te geven ten behoeve van huurwoningen en/of goedkope koopwoningen. Verder zullen de laatste particuliere kavels worden uitgegeven. De Plantage te Wolvega In De Plantage zijn nog kavels beschikbaar vanaf circa 2.800 m². De kleinere kavels zijn in de afgelopen jaren nagenoeg verkocht. Een tweetal bedrijven heeft extra grond gekocht voor uitbreidingsmogelijkheden. Voor één bedrijf was de uitbreiding van zijn perceel mogelijk door de teruglevering van het naastgelegen perceel aan de Ruige Weegbree. Voor de zone representatieve bedrijven is weinig belangstelling, zodat de afgelopen twee jaar geen kavels zijn verkocht in deze zone. Momenteel wordt gewerkt aan een actualisatie van de grondexploitatie. Bij de actualisatie wordt uitgegaan van de `prognose verwachte verkopen bedrijventerrein`. Het verkoopresultaat is enigszins achtergebleven bij de prognose. Dit komt met name door het niet verkopen van een kavel in de zoJaarrekening 2009
- 117 -
ne representatieve bedrijven. Wat de uiteindelijk de financiële gevolgen zijn voor de grondexploitatie zal blijken uit de actualisatie. Noord West III te Wolvega Bij de aanleg van het bedrijventerrein Uitbreiding Schipsloot is eveneens circa 2,5 hectare van dit complex bouwrijp gemaakt. Daarbij is de Schuttevaerstraat en de Tinweg verlengd als ontsluiting van de bedrijventerreinen. Het bedrijf dat grenst aan deze uitbreiding, heeft circa 1 hectare gekocht als uitbreiding van zijn bedrijfsterrein. De resterende percelen betreffen een zichtlocatie en een perceel van circa 1 hectare grenzend aan de Scheene. Uitbreiding Schipsloot te Wolvega Eind 2009 heeft de oplevering plaatsgevonden van circa 10 hectare bedrijventerrein waaronder circa 2,2 hectare voor wonen/werken. Daarnaast zijn er zichtlocaties beschikbaar en percelen die gelegen zijn in het binnengebied. De verkoopprijzen (prijspeil 2009) zijn vastgesteld voor wonen/werken op € 125,00 m², zichtlocaties € 67,50 per m² en de resterende percelen op € 40,00 per m². Inmiddels is het eerste perceel verkocht en is het bedrijf gestart met het grondwerk. Door het bouw- en woonrijpmaken van het plangebied is de boekwaarde gestegen met ca. 1,5 miljoen. Niet actieve complexen De complexen Noordwolde pand Roffelsen en voormalige gemeentewerf zijn tegen boekwaarde op de balans overgegaan van de grondexploitatie naar de materiële vaste activa (gebouwen). Door de aankoop van circa 4,9 hectare is de boekwaarde van Wolvega Helomastate gestegen met ruim € 800.000. Een deel van het complex Wolvega locatie Miedema wordt gebruikt voor de herinrichting van het kruispunt Spoorlaan, Stationsweg, Lycklamaweg, Hoofdstraat Oost. Ter compensatie van deze oppervlakte wordt een verlies genomen van € 30.901. Af te sluiten complexen De complexen Wolvega Industrie Lycklamaweg en Wolvega Industrie Grindweg zijn woonrijp opgeleverd, zodat de complexen zijn afgesloten. In de complexen Noordwolde Industrie Molenstraat en Noordwolde locatie Krediet worden nog een aantal werkzaamheden uitgevoerd binnen het project “Afkoppeling dakvlakken industrieterrein”. Hierdoor zijn deze complexen eveneens afgesloten. Dit betekent dat er een voordelig saldo vrijvalt van € 49.799. Beleid winstneming In de Nota Reserves en Voorzieningen is het beleid ten aanzien van winstneming en het treffen van voorzieningen vastgelegd. Zoals opgenomen in de Najaarsnota is het resultaat voor winstneming behaald door het afsluiten van een aantal grondexploitaties. Hieronder het resultaat voor 2009. Afgesloten complexen Verlies grondexploitatie Resultaat grondexploitatie voor bestemming
€ € €
49.799 - 30.901 18.898
De algemene reserve grondexploitatie heeft het karakter van een risicobuffer en wordt daarom afzonderlijk verantwoord. Het doel hiervan is om risico’s in de grondexploitatie op te vangen. Deze risico’s kunnen ondermeer het gevolg zijn van: het hoger uitvallen van de te maken kosten; niet gerealiseerde opbrengsten; vertraagd gerealiseerde opbrengsten. Hierdoor ontstaat een renteverlies op de boekwaarde van de gronden. Tevens is in de nota reserves en voorzieningen vastgelegd dat de omvang van de algemene reserve grondexploitatie 10% bedraagt van de boekwaarde van de grondcomplexen. Hierbij wordt een ondergrens gehanteerd van € 500.000. Doordat de boekwaarde van de grondcomplexen per 31 december 2009 € 21,523 mln. bedraagt, dient de hoogte van de reserve grondexploitatie € 2,152 mln. te bedragen. Als gevolg hiervan dient van het resultaat grondexploitatie voor bestemming € 10.847 aan reserve grondexploitatie te worden toegevoegd. Het restant kan worden toegevoegd aan de algemene reserve van de algemene dienst. In werkelijkheid is echter € 12.913 toegevoegd aan de reserve grondexploitatie, maar doordat op het laatste moment nog gronden zijn overgegaan van de grondexploitatie naar de materiële vaste activa (zie bijlage Boekwaarden grondexploitaties), had dit € 10.847 moeten zijn. Het verschil van € 2.066 zal verrekend worden in de Voorjaarsnota 2010. Jaarrekening 2009
- 118 -
4.8 Portefeuillehouder Organisatie
Paragraaf Rechtmatigheid Trompetter Financiën en Bestuurszaken
De paragraaf rechtmatigheid richt zich op de interne beheersing van de rechtmatigheid. In 2009 is een belangrijke stap voorwaarts gemaakt in de borging van de rechtmatigheid. Dit betekent concreet dat de screening van de vraag of wij ons houden aan onze eigen regels, is aangepakt op basis van een intern controleplan. Hiermee kan meer grip worden verkregen op de meest risicovolle financiële processen. Begroting 2009 (blz. 93) Definitieve invulling van de IC functie. Wij streven er naar in 2009 de vacature interne controle te hebben ingevuld. Tot nu toe is steeds van inhuur sprake geweest. Dat doet niets af aan de inhoudelijke kwaliteit van de interne controle, echter, de kennis binnen de organisatie wordt niet voldoende opgebouwd Systematische vastlegging en dossieropbouw. Naast definitieve invulling van de vacature voor de interne controle zal ook een systeem noodzakelijk zijn, waarin de kennis en dossieropbouw intern moet worden vastgelegd. De definitieve keuze voor een IC-tool zal in 2009 plaatsvinden. In 2009 zal het eerste controleplan IC door het college worden vastgesteld. Het is de bedoeling dit eens in de drie jaar te doen. In dit controleplan wordt uitgegaan van een controlesysteem waarbij de meest risicovolle onderwerpen jaarlijks intern worden gecontroleerd en de minst risicovolle onderwerpen driejaarlijks. Een gedegen uitvoering van dit controleplan (door middel van de verbijzonderde interne controle) levert de accountant voldoende materiaal om een oordeel over de rechtmatigheid te kunnen geven.
Op basis van de managementletter die de accountant naar aanleiding van de interimcontrole jaarlijks opstelt, wordt een voortgangsrapportage bijgehouden ten behoeve van directie en management. In 2008 is hier al mee gestart. Door de bevindingen van de accountant op te nemen in de controle cyclus, kan de vinger aan de pols worden gehouden
Jaarrekening 2009
Realisatie 2009 Gerealiseerd.
Systematische vastlegging is gestart. Bij de kadernota 2011 zal een jaarlijks bedrag van € 10.000 worden aangevraagd om de systematische borging verder te kunnen implementeren. Daartegenover staat dat dit een voordeel op de accountantskosten kan opleveren. Hier wordt bij de aanbesteding van de nieuwe accountantsdiensten rekening mee gehouden. Dit is gerealiseerd en uitgevoerd. Op 8 maart 2010 heeft de raad het Controleprotocol en normenkader 2009 vastgesteld. Voor wat betreft de rechtmatigheid zijn er op dit moment, bij het schrijven van deze tekst (maart 2010), wel bevindingen geconstateerd maar deze blijven naar verwachting onder de goedkeuringstoleranties die de raad heeft vastgesteld in het Controleprotocol 2009. Tijdens de interimcontrole (november 2009) kon de accountant voor een groot deel van de gecontroleerde processen steunen op de werkzaamheden die vanuit de verbijzonderde interne controle zijn uitgevoerd. In de eerste helft 2010 wordt het Beleidsplan Interne beheersing opgesteld. In dit plan wordt de roulerende controlecyclus van alle processen met (substantiële) financiële beheershandelingen nader uitgewerkt. Na een periode van opstarten en wennen in 2008, is dit proces in 2009 regulier geworden. Daarnaast wordt aan risicovolle bevindingen extra aandacht besteed door directie en management.
- 119 -
4.9 Portefeuillehouder Organisatie
Paragraaf WMO
Trompetter WOS
Inleiding De Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) is in 2007 van kracht geworden. Het doel van de Wmo is “meedoen”. Begrippen als maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid staan hierbij centraal. “Iedereen telt mee, iedereen doet mee.” Deze titel van de kadernota Wmo 2007 – 2010 onderstreept dit en geeft hierbij als kernbegrippen “op eigen wijze meedoen aan de samenleving, leefbaarheid en veiligheid, stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid/ zelfredzaamheid, solidariteit met kwetsbare medeburgers en een financieel gezonde huishouding, waardoor er ruimte blijft voor het investeren in nieuwe ontwikkelingen”. De Wmo beslaat een groot aantal, dat door de gehele gemeentelijke begroting verweven is. Het volgende overzicht kan dit verduidelijken. Positionering
Prestatievelden Wmo 1. Bevorderen sociale samenhang en Leefbaarheid
2.
Preventief jeugdbeleid en opvoedingsondersteuning
3.
Informatie, advies en cliëntondersteuning Ondersteuning mantelzorgers en Vrijwilligers
4.
5.
Bevorderen van meedoen aan de Samenleving
Producten begroting - Integrale veiligheid - Overige maatregelen Openbare - Orde en Veiligheid - Stads- en dorpsvernieuwing - Jeugd- en Jongerenwerk - Volksgezondheid - Lokaal Onderwijsbeleid - Individuele verstrekkingen - Zorg - Sport - Sociaal Cultureel Werk
7.
8. 9.
Verstrekken van individuele Voorzieningen Maatschappelijke opvang en steunpunten voor huiselijk geweld Zorgdragen voor openbare geestelijke gezondheid Ambulante verslavingszorg
Jaarrekening 2009
8. Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting 6. Maatsch. en soc. voorzieningen 7. Volksgezondheid en milieu 4. Onderwijs 6. Maatschappelijke en sociale voorzieningen 6. Maatschappelijke en sociale voorzieningen 5. Sport, cultuur, recreatie en groen 6. Maatschappelijke en sociale voorzieningen 5. Sport, cultuur, recreatie en groen 5. Sport, cultuur, recreatie en groen 5. Sport, cultuur, recreatie en groen 6. Maatsch. en soc. voorzieningen 6. Maatsch. en soc. voorzieningen 6. Maatsch. en soc. voorzieningen 6. Maatsch. en soc. voorzieningen 6. Maatsch. en soc. Voorzieningen
-
Kunst en Cultuur Recreatie en Toerisme Sport Welzijn Welzijnsaccommodaties Jeugd- en jongerenwerk Minimabeleid Sociaal Cultureel Werk Individuele verstrekkingen Volksgezondheid Zorg
-
Volksgezondheid
7. Volksgezondheid en milieu
-
Volksgezondheid
7. Volksgezondheid en milieu
-
6.
Programmer 1. Openbare orde en veiligheid 1. Openbare orde en veiligheid
-
6. Maatschappelijke en sociale Voorzieningen 7. Volksgezondheid en milieu 1. Openbare orde en veiligheid
- 120 -
Reguliere uitgaven Sinds de invoering van de Wmo zijn de kosten van de uitvoering van de reguliere taken jaarlijks gestegen. De oorzaken hiervan zijn een toename van het aantal aanvragen, ook vanwege een vergrijzende bevolking maar vooral van de hoogte van de toekenningen. Grote woningaanpassingen en kostbare individuele verstrekkingen vormen een groot deel van de toename in de kosten. Hoewel niet met zekerheid te zeggen valt of dit in de komende jaren ook zo zal zijn, is dit wel de verwachting. De kosten voor Huishoudelijke hulp nemen gestaag toe, vanaf 2010 zullen de kosten voor HH1 minimaal 1/3 stijgen ten gevolge van de wetswijziging Alfahulpen. Vanwege deze stijgende lasten is het helaas noodzakelijk om de kosten van de niet wettelijke verplichte maar wel onder de Wmo vallende projecten terug te dringen of om deze op andere plaatsen in de begroting onder te brengen. Mogelijkheden voor het uitbreiden van de eigen bijdrage en het eigen aandeel worden momenteel onderzocht, maar de analyse is dat dit niet voldoende op zal brengen om de tekorten aan te vullen. Het stellen van strengere eisen voor het verstrekken van voorzieningen wordt door recente jurisprudentie zeer moeilijk tot onmogelijk gemaakt. Projecten In het Uitvoeringsprogramma 2007 – 2010 Wonen, Welzijn en Zorg, vastgesteld in november 2007, staan de projecten die in deze periode in het kader van de Wmo zullen worden uitgevoerd. Per jaar zal in de Wmo paragraaf van de begroting worden aangegeven welke projecten in het komende jaar zullen worden uitgevoerd. Bepalend hiervoor zijn onder meer de prioriteit die het project heeft binnen het gemeentelijk (Wmo)beleid en de financiële ruimte binnen de begroting en de specifieke Wmo-middelen. Het lijkt dat de kosten van de uitvoering van de wettelijke taken in prestatievelden 5 en 6 (en daaruit voortvloeiend 3) van de Wmo dusdanig hoog zullen worden dat het (eventueel gefaseerd) afvoeren van een aantal van deze initiatieven van de Wmo begroting noodzakelijk zal worden. Indien noodzakelijk zullen hierover nadere voorstellen worden gedaan.
Wmo initiatief
Programma
Bedrag 2009
Bedrag 2010
Bedrag 2011
Bedrag 2012
Huiselijk geweld Lokaal Onderwijsbeleid Brede scholen Uitvoering sportnota Voorziening voor jongeren Noordwolde Multiprobleemgezinnen Noordwolde Frontoffice jeugd en gezin Mantelzorg Monitoring Lokaal gezondheidsbeleid Speeltuinen Luie trap De Steense Stimuleren bewegen Maatschappelijke initiatieven Totaal begroot
7 4 4,6 5 6
12.840 0 30.000 5.000 0
12.840 0 30.000 30.000 40.000
12.840 50.000 30.000 30.000 40.000
12.840 50.000 30.000 30.000 40.000
5,6,7 6,7 4 1,7 6,7 5 5 5 6
29.000 75.000 40.000 7.700 25.000 75.000 5.600 0 25.000 330.140
60.000 75.000 40.000 7.700 30.000 0 0 0 100.000 455.540
60.000 75.000 40.000 7.700 35.000 0 0 0 100.000 480.540
60.000 75.000 40.000 7.700 40.000 0 0 0 100.000 485.540
Huiselijk Geweld Op het vlak van huiselijk geweld is er een nieuwe aanpak ingegeven door rijkswetgeving. Door middel van gedwongen uithuisplaatsing van de geweldpleger en inzet van casemanagers is het de bedoeling om huiselijk geweld beter in kaart te brengen en voornamelijk te bestrijden. Brede scholen Er heeft stimulering ten behoeve van het inhoudelijke proces van bestaande brede scholen of in ontwikkeling zijnde brede scholen plaatsgevonden.
Jaarrekening 2009
- 121 -
Uitvoering sportnota In juni 2009 is de Kadernota Sport en Bewegen 2009 – 2015 vastgesteld. Deze nota is gelijktijdig ook in de gemeenten Ooststellingwerf en Opsterland vastgesteld. Voor deze beide gemeenten begint de uitvoering voor hen in 2010. Onze gemeente sluit hierbij aan. Voorziening voor jongeren Noordwolde In 2009 is gezocht naar een alternatief voor de voorziening voor de jeugd in de voormalige Renbaanschool. Er is ruimte aangeboden in de voormalige supermarkt aan de Hellingstraat. Aan de eigenaar is een plan van eisen overlegd wat als basis dient voor verdere onderhandelingen in 2010. De voormalige Renbaanschool is voor de jaarwisseling afgebroken. Multiprobleemgezinnen Noordwolde De eerste concrete actie is geweest het inzetten van een outreachend jongerenwerker (= jongerenwerker die de probleemgevallen daadwerkelijk opzoekt) van Verslavingzorg Noord Nederland gedurende een periode van een jaar met ingang van 1 november 2009. Doel hiervan is zicht te krijgen op het alcohol en drugsgebruik onder jongeren in Noordwolde en daar waar nodig hulpverlening te bieden en verbetervoorstellen te doen in de zorg/hulpverlening. Met de provincie is een overleg opgestart in het licht van het initiatief van provinciale staten genaamd “Aandachtsgebieden”. Daarin zijn de Stellingwerven benoemd als pilot gebied en is na overleg met een bestuurlijke delegatie van onze gemeente besloten mede in dat licht de problemen in Noordwolde integraal te benaderen. Om het dorp erbij te betrekken is overleg opgestart met een breed samengestelde werkgroep van inwoners uit Noordwolde. Eind 2009 zijn voorbereidingen getroffen voor een werkconferentie tussen gemeente, provincie en een delegatie van de werkgroep. Concretisering te verwachten in 2010. Front Office Jeugd en Gezin De kaders voor een visienota CJG zijn uitgewerkt en worden ter vaststelling aangeboden begin 2010. Concretisering CJG in 2010. Mantelzorg Helaas is door verschillende oorzaken geen beleid vastgesteld voor mantelzorg en vrijwilligers werk. Om de waardering voor deze groep te tonen is besloten om ook in 2009 weer een mantelzorg compliment uit te reiken. Helaas is het aantal aanvragen veel kleiner geweest dan voor het jaar 2008. In samenwerking met Partoer CMO Friesland wordt nu gewerkt aan een vrijwilligers- en mantelzorgbeleid. Monitoring Zoals elk jaar heeft er een benchmark en tevredenheidsonderzoek plaatsgevonden, de uitslagen van deze onderzoeken heeft u ontvangen. Uit beide onderzoeken komt Weststellingwerf goed naar voren. Lokaal Gezondheidsbeleid Voor de uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid staat in 2009 € 25.000 geraamd. Dit is niet besteed doordat op het betreffende programma voldoende financiële middelen beschikbaar waren. Speeltuinen Het afgelopen jaar is een groot deel van de aanbevelingen uit het NUSO-rapport opgevolgd en enkele nieuwe speelplekken aangelegd en bestaande plekken heringericht. Een en ander is daar waar mogelijk was gerealiseerd in goed overleg met de omwonenden. Luie Trap De Steense De luie trap in De Steense is geïnstalleerd en wordt door de gebruikers van het zwembad geprezen als een grote aanwinst. Niet alleen wordt de trap gebruikt om de toegang tot hat bad te vergemakkelijken, ook worden er oefeningen op gedaan. Het gebruiksgenot was zo groot dat vanuit de klanten van zwembad De Dobbe ook belangstelling kwam voor een luie trap. Dit verzoek is ingewilligd vanuit de post Maatschappelijke initiatieven.
Jaarrekening 2009
- 122 -
Stimuleren bewegen Het project “Bewegen op de basisschool” (een initiatief van Comperio, Bisschop Möllerstichting en het CIOS) is uitgevoerd en is op basis van de gestelde eisen door het CIOS niet gecontinueerd in het schooljaar 2009-2010. Maatschappelijk initiatieven Van deze post zijn een aantal initiatieven bekostigd. De grootste is de aanleg van een Jeu de Boules baan in Wolvega waarvoor in 2009 fondsen beschikbaar zijn gesteld en die in 2010 aangelegd zal worden. De aanschaf en installatie van de Luie Trap in zwembad De Dobbe op verzoek van de gebruikers, met name de oudere en gehandicapte gebruikers. De gedeeltelijke bekostiging van het buurthuis aan de Breuningslaan.
Jaarrekening 2009
- 123 -
5. 5.1
Jaarrekening
Balans per 31 december 2009
ACTIVA
31-12-2009
31-12-2008
(bedragen in € ) Vaste activa
b.
Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - Investeringen met een maatschappelijk nut
57.676.424 6.183.435
53.154.501 6.400.824 63.859.859
c.
Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - renteloze leningen Overige langlopende leningen
215.078 22.689
215.054 22.689
12.322.979 17.451 48.768 12.140.474
Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar
3.063
Bijdragen aan activa in eigendom van derden
6.625
59.555.325
17.882.609 17.451 58.769 12.594.313 3.063 9.938 24.777.127
30.803.885
Vlottende activa a. Voorraden Grond en hulpstoffen - niet in exploitatie genomen bouwgronden Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie
2.099.653 19.423.404
1.757.165 19.684.468 21.523.057
21.441.633
6.031.766
6.286.397
c. Liquide middelen - bank en girosaldi
78.560
593.462
d. Overlopende activa
252.849
882.721
b. Uiteenzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar -Overige vorderingen
Totaal
Jaarrekening 2009
116.523.219
119.563.423
- 124 -
PASSIVA
31-12-2009
31-12-2008
(bedragen in € ) Vaste Passiva
a.
Eigen vermogen - Algemene reserves - Egalisatie reserves - Incidentele Bestemmingsreserves (IBR) - Overige reserves - Resultaat voor bestemming
6.465.497 5.042.165 28.999 5.232.042 3.134.707
7.383.141 3.432.428 5.567.555 3.351.725 19.903.410
19.734.850
3.700.516
6.066.644
76.170.368
76.284.008
b. Voorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen , verliezen en risico's c. Vaste schulden met een rente typische looptijd langer dan één jaar - onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen
Vlottende passiva a.
b.
Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan één jaar - bank-en girosaldo - overige schulden
Overlopende passiva
Totaal De gemeente heeft waarborgen verstrekt voor uitstaande geldleningen van andere instellingen. Per ultimo boekjaar bedraagt de totale waarde van de waarborgen:
Jaarrekening 2009
6.981.561 6.855.553
6.479.434 6.959.479 13.837.114
13.438.913
2.911.811
4.039.007
116.523.219
119.563.423
70.581.687
68.864.644
- 125 -
5.2
Jaarrekening 2009
Programmarekening over begrotingsjaar 2009
- 126 -
Jaarrekening 2009
- 127 -
Jaarrekening 2009
- 128 -
5.3
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Aanpassingen BBV Met ingang van 1 januari 2004 is het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden. Dit heeft in 2004 geleid tot wijzigingen in de verslaggeving. In 2005 en 2006 zijn de BBV vereisten wederom aangepast en verhelderd, onder meer door uitspraken via de Commissie BBV middels de vragen en antwoordenrubriek. De wijzigingen die in de voorschriften van het verslagjaar zijn opgetreden zijn meegenomen bij het opstellen van de jaarrekening. De gehanteerde algemene grondslagen zijn hieronder weergegeven. Voor nadere richtlijnen en verdieping van de gehanteerde grondslagen, is de Nota Financieel Beleid 2005 van toepassing. Daarnaast is voor de verwerking van reserves en voorzieningen de Nota Reserves en Voorzieningen als leidraad gehanteerd. Deze nota is in 2009 geactualiseerd en door de Raad op 1 februari 2010 vastgesteld. Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. Sinds 1 januari 2006 wordt over een aantal specifieke uitkeringen (sociale zaken, inburgering en onderwijsachterstandenbeleid) verantwoording middels de jaarrekening afgelegd. Dit alles in het kader van SiSa, Single Information Single Audit, waarbij de verantwoordingsmomenten voor specifieke uitkeringen worden teruggebracht tot één moment, namelijk bij de jaarrekening. Voor de verantwoording wordt verwezen naar de bijlage bij de jaarrekening. Grondslagen voor de balans Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden met ingang van 2005 in 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief. Afsluitkosten van opgenomen geldleningen worden afgeschreven in de looptijd van de betrokken geldlening.
Jaarrekening 2009
- 129 -
Materiële vaste activa met economisch nut. De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden in het jaar volgend op het jaar van ingebruikneminging lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Investeringen worden afgeschreven volgens een vaste vooraf bepaalde afschrijvingstermijn. De hoogte van de afschrijving is onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. De investeringen tot en met het jaar 2005 worden afgeschreven vanaf het moment van het eerste investeringsbedrag. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: Gronden en terreinen Riolering Woonruimten, bedrijfsgebouwen, sporthallen, scholen Renovatie, restauratie bedrijfsgebouwen Uitbreiding en verbouwing bestaande gebouwen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa w.o. inventarissen, vervoermiddelen Zwaar materieel Software Kosten onderzoek geldleningen, onderzoek en ontwikkeling
n.v.t. 50 40 25 20 15 10 8 5 5
Materiële vaste activa in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Investeringen in de openbare ruimte met een meerjarig maatschappelijk nut zoals wegen en bruggen worden verrekend met de betreffende bestemmingsreserve. Het restant investeringsbedrag (onder afrek van bijdragen derden) wordt geactiveerd. Hierbij worden de volgende afschrijvingstermijnen gehanteerd. Bruggen, viaducten Verkeersregelinginstallaties, straatverlichting
15 jaar 10 jaar
Investeringen worden afgeschreven volgens een vaste vooraf bepaalde afschrijvingstermijn. De hoogte van de afschrijving is onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. De investeringen tot en met het jaar 2005 worden afgeschreven vanaf het moment van het eerste investeringsbedrag. Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen structureel daalt tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Dit geldt alleen op het moment dat aandelen verhandelbaar zijn in het maatschappelijk verkeer. Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Daarnaast wordt rente bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden. De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken) en de bijgeschreven rente op de boekwaarde.
Jaarrekening 2009
- 130 -
Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voorzover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht. Voorzover van toepassing is op de onderhanden werken grond een voorziening in mindering gebracht. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Liquide middelen en overlopende posten. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De overlopende activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatie voorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die terzake geformuleerd zijn. Daarnaast worden niet bestede bijdragen van derden, rekening houdend met een terugbetalingsverplichting, opgenomen onder de voorzieningen. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.
Jaarrekening 2009
- 131 -
5.4
Toelichting op de Balans per 31 december 2009
5.4.1. Toelichting op de vaste activa Materiële vaste activa Onder materiële vaste activa verstaan we investeringen in concrete goederen, zoals gronden, gebouwen en wegen. De materiële vaste activa worden onderscheiden in investeringen met een economisch nut en investeringen met een maatschappelijk nut. De post materiële vaste activa is als volgt opgebouwd: Materiële vaste activa
31-12-2009
Investeringen in economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Totaal
31-12-2008
57.676.426
53.154.503
6.183.435
6.400.824
63.859.861
59.555.327
De materiële vaste activa met economisch nut zijn ingedeeld in de volgende categorieën: Investeringen economisch nut
31-12-2009
31-12-2008
Overige materiele vaste activa Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-,weg- en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Overige machines, apparaten, installaties
1.241.692 307.595 0 40.570.941 14.477.139 586.078 492.982
1.555.115 60.272 0 37.806.443 12.804.046 678.165 250.461
Totaal
57.676.426
53.154.503
Hieronder is het verloop van materiële vaste activa met economisch nut weergegeven: Verloop materiële vaste activa met economisch nut economisch nut
boekwaarde
vermeerderingen
verminderingen
afschrijvingen
afwaardering
31-12-2008
boekwaarde 31-12-2009
Overige materiele vaste activa * Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen** Grond-,weg- en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Ov machines, apparaten, installaties
1.555.115 60.272 0 37.806.443 12.804.046 678.165 250.461
766.047 247.322 0 4.442.674 2.244.965 20.085 309.182
877.889 0 0 219.430 669.699 0 0
201.581 0 0 1.458.746 -97.826 112.172 66.661
0 0 0 0 0 0 0
1.241.692 307.595 0 40.570.941 14.477.139 586.078 492.982
Totaal
53.154.503
8.030.276
1.767.018
1.741.334
-
57.676.426
* Onder de overige materiele vaste activa zijn inbegrepen de leermiddelen, computers en inventaris van het openbaar primair onderwijs. ** nav opmerking accountant is pand Roffelsen niet meer verantwoord onder voorraden maar onder MVA, in adm. is dit in 2009 ook daadwerkelijk aangepast. het gaat hier om een bedrag van € 189.890,=
De verminderingen onder het kopje Grond-, weg en waterbouwkundige werken hebben betrekking op de IBA’s. De investering bestaat uit een bedrag aan kosten en een bedrag aan bijdrage door deelnemers in het project. Bij de start van het project was het de bedoeling dat zowel kosten als opbrengsten in hetzelfde jaar verantwoord zouden worden. Dit is niet gelukt. De uitvoering is over de jaargrens heen gegaan. Hierdoor zijn de kosten in 2008 terechtgekomen en de opbrengsten in 2009. Omdat er van uitgegaan was dat het project financieel in 1 jaar afgewikkeld zou worden is ervoor gekozen dit project nog via de activamodule te laten lopen. Hierdoor ontstaat nu het effect dat
Jaarrekening 2009
- 132 -
er een vermindering wordt gepresenteerd, zijnde de bijdragen van de deelnemers in dit project. De vermindering is als eenmalige negatieve kapitaallast op het programma verantwoord. De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen met een economisch nut betreffen: Investeringen materiële vaste activa met economisch nut
Overige materiële vaste activa Informatiebeleid Verv. Software ICT Onderwijsk. aanpass. OBS Lanscheene Onderwijsk.vernieuwingen BBS De Adelaar Bedrijfsgebouwen Nieuwbouw Gemeentewerf Brede school MFC Lindewijk Brede school Heidepolle/Wegwijzer Bouw KDV Heidepolle/Wegwijzer Renovatie OBS de Klaeter Speellokaal Fredericusschool
Beschikbaar gesteld krediet
Werkelijk besteed in 2009
Cumulatief besteed t/m 2009
150.000 206.616 126.000 388.700
80.431 99.868 126.000 360.617
80.431 152.528 126.000 360.617
2.950.000 240.000 3.486.299 361.483 220.935 222.601
798.669 55.450 1.858.539 361.483 202.150 245.412
2.655.052 98.721 3.461.819 361.483 202.150 245.412
3.052.937
912.232
2.694.824
1.475.500
255.376
1.580.584
178.688
158.152
158.152
13.059.759
5.514.379
12.177.773
Grond-,weg- en waterbouwkundige werken Uitvoering GRP Rioolvervanging Vogelbuurt Overige machines, apparaten en installaties Vervanging hardware 2009 Totaal
Voor de materiële vaste activa met maatschappelijk nut ingedeeld naar categorie is hieronder het verloop weergegeven:
Jaarrekening 2009
- 133 -
De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen met een maatschappelijk nut betreffen: Investeringen materiële vaste activa met maatschappelijk nut
Beschikbaar gesteld krediet
Werkelijk besteed in 2009
Cumulatief besteed t/m 2009
Grond-,weg- en waterbouwkundige werken Vervanging brug Nijelamer Kwaliteitsverbetering Vogelbuurt Aanpassing infrastructuur Martinibuurt
426.722 1.591.694 615.000
444.143 914.393 646.722
465.420 2.328.101 599.640
Totaal
2.633.416
2.005.258
3.393.161
Financiële vaste activa Financiële vaste activa betreffen uitstaande leningen en aandelen in deelnemingen. Volgens de BBV voorschriften vallen ook bijdragen in activa in eigendom van derden onder de financiële vaste activa. Overzicht verloop financiële vaste activa:
Leningen aan woningbouwcorporaties De toename van geldleningen in 2009 betreft de rentebijschrijving op de lening verstrekt aan de BV Lindewijk Vastgoed. In 2009 heeft er een grote aflossing plaatsgevonden door de Corporatie Holding Friesland. Het gaat hier om een bedrag van € 4.537.802. Overige langlopende leningen De overige langlopende leningen betreft voor het grootste deel hypotheken verstrekt aan ambtenaren. Het gaat hier om een bedrag van € 9.5 mln. In 2009 heeft de (administratieve) afronding plaatsgevonden van de overgang van de hypothecaire leningen van het onderwijzend personeel naar de Stichting Comperio. Om deze overgang te financieren zijn de hypothecaire leningen omgezet in een langlopende lening die verstrekt is aan de Stichting Comperio. Hierdoor is er een bedrag van € 1.5 mln zowel in de kolom vermeerdering als ook in de kolom vermindering opgenomen. In het bedrag van de langlopende leningen is een bedrag van € 12.046 opgenomen voor het fietsproject ambtenaren. Activa in eigendom van derden Onder de activa in eigendom van derden zijn bijdragen in deze investeringen opgenomen welke vervolgens nagenoeg ineens zijn afgeschreven. Deelnemingen Onze gemeente is aandeelhouder van de volgende organisaties. De aandelen zijn gewaardeerd tegen de nominale aanschafwaarde.
Jaarrekening 2009
- 134 -
Deelnemingen BNG Enexis Afvalsturing Friesland N.V. Vordering op Enexis Verkoop Vennootschap NV Essent Milieu Holding BV PBE BV CBL Vennootschap BV Claim Staat Vennootschap BV St. Volkskrediet Leeuwarden Overigen Totaal
Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008 145.178 145.178 15.423 15.423 54.454 54.454 5 5 1 1 5 5 22.689 22.689 20.514 20.514 258.277
258.256
In 2009 heeft de verkoop van de aandelen Essent N.V. plaatsgevonden. Om de verkoop juridisch goed te laten verlopen zijn er diverse vennootschappen opgericht. Deze worden in bovenstaande staat weergegeven. In de paragraaf verbonden partijen is een nadere toelichting op deze deelnemingen opgenomen.
Jaarrekening 2009
- 135 -
Overzicht verstrekte geldleningen aan derden 2009 Verstrekt aan
oorspronkelijk
Begin
Einde
boekwaarde
vermeerdering/
bedrag
looptijd
looptijd
per 1/1/09
vermindering
rentebedrag
aflossing
aflossing
boekwaarde
huidig boekjaar
cumulatief
per 31/12/09
A. Rentedragend 6
Woningstichting Weststellingwerf
3.743.686,78
2001
2010
3.743.686,78
219.380,05
0,00
0,00
3.743.686,78
7
Woningstichting Weststellingwerf
2.178.145,04
2002
2016
1.370.223,07
71.814,10
141.553,86
949.475,83
1.228.669,21
8
Woningstichting Weststellingwerf
3.000.000,00
2003
2017
1.800.000,00
75.964,36
200.000,00
1.400.000,00
1.600.000,00
9
Woningstichting Weststellingwerf
2.456.000,00
2003
2017
1.688.404,80
84.296,84
152.052,83
919.648,03
1.536.351,97
10 Woningstichting Weststellingwerf
3.500.000,00
2004
2014
1.909.090,90
69.239,68
318.181,82
1.909.090,92
1.590.909,08
11 Woningstichting Weststellingwerf
3.500.000,00
2004
2018
2.333.333,35
98.485,20
233.333,33
1.399.999,98
2.100.000,02
544.130,53
2006
2009
493.679,17
0,00
0,00
104.299,41
517.128,93
13 Corporatie Holding Friesland
9.683,26
1959
2033
6.388,07
254,50
153,40
3.448,59
6.234,67
14 Corporatie Holding Friesland
4.537.802,16
2000
2009
4.537.802,16
67.915,77
4.537.802,16
4.537.802,16
0,00
687.350,50
5.583.077,40
11.223.764,92
12.322.980,66 130.840,76
16 BV Lindewijk Vastgoed
Leningen woningcorporaties
23.469.447,77
17.882.608,30
23.449,76
23.449,76
1
St. Accommodatiebeheer W.werf
208.738,90
1995
2024
133.072,94
9.790,56
2.232,18
77.898,14
2
St. Accommodatiebeheer W.werf
71.962,28
1997
2022
54.673,83
3.139,49
2.348,95
19.637,40
52.324,88
3
St. Accommodatiebeheer W.werf
589.914,28
2002
2028
471.931,43
26.513,30
23.596,57
141.579,42
448.334,86
4
St. Accommodatiebeheer W.werf
396.785,42
2002
2031
354.657,55
21.089,65
7.546,58
49.674,45
347.110,97
15 St. Accommodatiebeheer W.werf
85.000,00
2004
2028
74.468,21
3.256,23
2.393,71
12.925,50
div.
div.
14.205,37
674,76
15.497,99
1.532.014,96
74.762,33
0,00
div.
11.491.303,64
183.744,25
396.793,42
2.129.320,35
2.884.415,84
12.594.312,97
1.729.098,16
536.019,74
26.353.863,61
30.476.921,27
1.752.547,92
1.223.370,24
Fiets-project ambtenaren Overgedr.hypotheken aan Comperio
1.532.014,96
Hyp. geldleningen ambtenaren Overige langlopende leningen Totaal rentedragend
Jaarrekening 2009
2009 div.
13.338,95
- 136 -
72.074,50 12.046,33
0,00
1.532.014,96
2.182.936,33
301.714,91
12.140.474,80
7.766.013,73
11.525.479,83
24.463.455,46
9.545.727,54
Staat van verstrekte geldleningen aan derden 2009 (vervolg) Verstrekt aan
oorspronkelijk
Begin
Einde
boekwaarde
vermeerdering/
bedrag
looptijd
looptijd
per 1/1/09
vermindering
rentebedrag
aflossing
aflossing
boekwaarde
huidig boekjaar
cumulatief
per 31/12/09
B. Renteloos 42 Rensport Noordwolde
3.267,22
1991
2010
326,73
163,36
3.103,85
163,37
43 IJsclub Broederschap Noordwolde
3.267,22
1991
2010
326,73
163,36
3.103,85
163,37
44 Tennisver. LTCN Noordwolde
9.075,60
1991
2010
907,56
453,78
8.621,82
453,78
45 Skeelerclub Lindenoord
9.529,39
1993
2012
1.815,12
453,78
8.168,05
1.361,34 1.728,91
48 Dorpshuis Oosterstreek
5.763,01
1996
2015
2.017,06
288,15
4.034,10
27.226,81
1996
2015
9.529,39
1.361,34
19.058,76
8.168,05
51 Korfbalvereniging Sios Wolvega
9.075,60
1996
2015
3.176,46
453,78
6.352,92
2.722,68
53 Uitbreiding Accommodatie Kv SCO
9.075,60
1998
2012
2.420,16
605,04
7.260,48
1.815,12
55 Peuterspeelzaal "t Wijsneusje
6.806,70
2001
2010
1.361,34
680,67
6.126,03
680,67
56 VV Oosterstreek
9.075,60
2001
2020
5.445,36
453,78
4.084,02
4.991,58
57 Peuterspeelzaal 't Blokje
9.075,60
2002
2011
2.722,68
907,56
7.260,48
1.815,12
58 Mensport Noordwolde-Fr'land
6.806,70
2001
2015
3.176,46
453,78
4.084,02
2.722,68
59 Voetbalvereniging Oldeholtpade
9.075,60
2002
2021
5.899,14
453,78
3.630,24
5.445,36
63 CMV Brassband Euphonia Wolvega
7.000,00
2005
2014
4.200,00
700,00
3.500,00
3.500,00
64 Stichting Wereldwinkel Wolvega
9.075,60
2005
2014
5.445,36
907,56
4.537,80
4.537,80
10.000,00
2008
2015
10.000,00
1.500,00
0,00
8.500,00
50 St. Clubgebouw Steggerda
66 Euphonia Chr. Brassband Totaal renteloos Totaal generaal
Jaarrekening 2009
143.196,25
58.769,55
0,00
0,00
9.999,72
92.926,42
48.769,83
26.497.059,86
30.535.690,82
1.752.547,92
1.223.370,24
7.776.013,45
11.618.406,25
24.512.225,29
- 137 -
5.4.2. Toelichting op de vlottende activa Voorraden De boekwaarden van de voorraden per ultimo bedragen: Balans 31-12-2009
Voorraden Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen bouwgronden Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie - actieve complexen - industriecomplexen
Totaal
Balans 31-12-2008
2.099.653
1.757.165
11.621.906 7.801.498 19.423.404
13.717.129 6.157.229 19.874.358
21.523.057
21.631.523
Voor een nadere toelichting (verloopoverzicht boekwaarde 2009) op de grondexploitatie wordt verwezen naar het financieel overzicht grondexploitatie (bijlage 1: grondbedrijf). Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Hieronder zijn de volgende posten verantwoord: Vorderingen
Saldo 31-12-2009
Overige vorderingen: - Debiteuren algemeen - vorderingen op openbare lichamen - Debiteuren sociale zaken
6.035.899 120.648 1.085.186
Totaal
7.241.733
Voorziening oninbaarheid
471.013
Boekwaarde 31-12-2009
Boekwaarde 31-12-2008
738.954
5.564.886 120.648 346.233
5.210.701 419.798
1.209.966
6.031.766
5.630.499
Liquide middelen. Hieronder zijn de vorderingen in rekening-courant met de banken verantwoord. Bank- en girosaldi Rabobank, Wolvega (algemene dienst) Banksaldi Rabobank, Wolvega (sociale zaken) BNG belastingrekening BNG (openbaar onderwijs) Bankrek. Scholen Postbank (algemene dienst) Girosaldi Postbank (sociale zaken) Totaal
31-12-2009
68.657 1.843 1.354
31-12-2008
0 0 6.706
66.976 1.068 0 493.281 22.350 6.077 3.711
78.560
593.462
Overlopende activa Onder de overlopende activa zijn de vorderingen opgenomen welke gerelateerd zijn aan de rente vorderingen uit hoofde van de verstrekte geldleningen.
Jaarrekening 2009
- 138 -
Overlopende activa
31-12-2009
Diversen openbaar onderwijs Nog te ontvangen rente Project Werfboek Totaal
31-12-2008
0 252.849 0 252.849
528.382 319.594 34.745 847.976
5.4.3. Toelichting op de passiva Reserves (eigen vermogen) Conform de nota Financieel Beleid en de Nota Reserves en Voorzieningen worden de volgende reserves gehanteerd: - Algemene reserves bestaande uit de algemene vrije reserve en de algemene reserve grondexploitatie. - Bestemmingreserves bestaande uit egalisatiereserves, dekkingsreserves kapitaallasten, overige bestemmingsreserves en incidentele bestemmingsreserves. De egalisatiereserves dienen om ongewenste schommelingen in tarieven en/of kosten op te vangen. Dekkingsreserves kapitaallasten zijn ingesteld ter dekking van de afschrijvingslasten van eenmalig gefinancierde investeringen. Incidentele bestemmingsreserves zijn ingesteld om de geraamde onttrekkingen uit de algemene reserve beter zichtbaar te maken. Op deze wijze raken we het zicht niet kwijt en geeft de stand van de algemene reserve een realistisch beeld. Het eigen vermogen bedraagt per ultimo:
Reserves Algemene reserve Bestemmingsreserve - voor egalisatie van tarieven - overige bestemmingsreserves - Inc. Bestemmingsreserves (IBR) Resultaat na bestemmingen Totaal
31-12-2009
6.465.497
31-12-2008
7.383.141
5.042.165 5.232.042 28.999 3.134.707
3.432.428 5.567.555 0 3.351.725
19.903.410
19.734.850
De algemene reserve is in 2009 afgenomen met € 0,9 miljoen. De afname wordt veroorzaakt door diverse raadsbesluiten die in de loop van 2009 zijn genomen en waarvan als dekking de algemene reserve is gekozen. Voor een uitgebreid overzicht hiervan wordt verwezen naar de toelichting op de reserves. Resultaat na bestemming Het resultaat 2009 bedraagt vóór bestemming € 168.560. Na toevoeging en onttrekking aan reserves resteert een resultaat na bestemming van € 3.314.707 wat is opgenomen in de balans per 31 december 2009.
Saldo jaarrekening 2009 (x € 1.000) Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Onttrekking aan reserves Resultaat na bestemming
Jaarrekening 2009
168.560 17.517.056 20.483.203 2.966.147 3.134.707
- 139 -
Overzicht verloop reserves in 2009 Nr.
Omschrijving
100 110 120
Algemene Reserves Algemene Reserve Algemene Reserve Grondbeheer Algemene reserve rekeningsaldo Totaal algemene reserves
Saldo 01-01-2009
5.216.526 2.166.615 7.383.141
Toevoegingen
Onttrekkingen
6.462.944 12.913 3.351.726 9.827.583
7.393.501 3.351.726 10.745.227
Saldo 31-12-2009
4.285.969 2.179.528 6.465.497
Dekkingsreserves kapitaallasten
216 217 471
470
Reserve st. vernieuwing/dekkingsrekening st. vernieuwing Dekkingsres.huisvesting gemeentehuis Dekkingsrekening riolering (reserve) Totaal dekkingsreserves kapitaallasten Egalisatiereserves Reserve vervanging/onderhoud riolering Totaal egalisatiereserves
564.684 564.684
50.000
599.441
50.000
599.441
3.432.428 3.432.428
925.596 925.596
684.141684.141-
88.217 11.345 853.504 7.693
53.903 34.600 853.504 558.000 114.471 20.669
15.243 15.243
5.042.165 5.042.165
Overige bestemmingsreserves
202 209 212 218 219 220 299 349 350 355 400 461 462
Reserve werkgelegenheidsbevordering Reserve afvalstoffenverwijdering Reserve voor kunsten Reserve Vogelbuurt Reserve vervanging brug Schipsloot Nijelamer Reserve risico's exploitatie ontlastende activiteiten Reserve Incidentele Middelen Reserve werkdeel WWB Reserve inkomensdeel WWB Reserve frictiekosten personeel Reserve huisvesting onderwijs Reserve flexibele pensioenen en uittreden Reserve milieubeleid
495.523 77.285 558.000 114.471 12.976 144.000 300.000 183.141 47.719 1 0-
465 468
Reserve herinrichting WCO Reserve overheveling incid.bested.2004
703.346 58.824
473 474
Reserve onderhoud graven Reserve Brede Scholen
384.569 20.000
503 568 569 570 583 605 606 607 608 609
Reserve verkiezingen Reserve onderhoud gebouwen Frictiekosten "stroomlijnen ambtelijke organisatie Reserve WMO Reserve verkoop aandelen Essent Reserve incidentele middelen 2005 Reserve incidentele middelen 2006 Reserve incidentele middelen 2007 Reserve incidentele middelen 2008 Reserve incidentele middelen 2009
3.713 178.000 641.155 543.942 69.641 100.239 14.984 351.343 5.002.872
Totaal bestemmingsreserves
Jaarrekening 2009
-
-
300.000
-
529.837 54.030 144.000 183.141 47.719 1 0-
432.700 58.824
270.646 0
45.000
394.563 20.000
3.713 80.000 202.380 -
185.016 1.172.552 992.990
69.641 83.697 200.000 1.511.281 -
0 98.000 438.775 543.942 1.470.000 016.542 12.614 992.990
4.836.311
4.622.383
5.216.799
54.994
1.470.000
- 140 -
Vervolg overzicht verloop reserves 2009 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2028 2029 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038
IBR Herinrichting Steenw.weg Lelylaan IBR Privatisering Molenwiek IBR Herontwikkeling Vd Sandeplein IBR Toegankelijkheid bushaltes IBR Werkwijze bezwaarschriften IBR Projecten De Rottige Meenthe fase een IBR incid IHP en aanvulling onvoorzien IBR Turven uit het Oosten (KN 2009) IBR Paardenwereld (KN 2009) IBR Verdiept spoor (KN 2009) IBR Rottige Meente (KN 2009) 2e fase IBR Kerkje Ter Idzard (KN 2009) IBR Toptransferium Noordwolde (KN 2009) IBR Restauratie Grachtsluis (KN 2009) IBR Beleid geurhinder (KN 2009) IBR Vastgoed-I (KN 2009) IBR Inrichting Blessebrugschans (Begr 2009) IBR De markt tenzij/VTH taken IBR 700 jaar stellingwerven IBR Afslag Wolvega (inc) IBR Afslag Wolvega (gebiedspromotie) IBR Restauratie molen windlust wolvega IBR De markt tenzij/VTH taken IBR Stroomlijnen IBR Turven uit het Oosten IBR verv. damwand schipsloot IBR Herontw. vd Sandeplein IBR Inhaalslag bezwaarschriften IBR herinrichting loc. Melkfabriek IBR Monumentenbeleid IBR VTH-taken IBR actualisatie voorz. Gewezen wethouders IBR overheveling niet besteedde budgetten IBR overheveling investeringen budgetten eenmalige kaplst IBR correctie riolering n.a.v. jaarrek. 2008 (njn 2009) IBR extra onttr. tbv aanpassing bushaltes (njn 2009) IBR onttr.AR tbv res.inc.midd.(07) (njn 2009) Totaal Reserves
Jaarrekening 2009
16.383.125
135.931 107.225 41.500 150.000 39.000 29.000 155.300 57.000 37.000 42.000 75.000 35.000 40.000 35.000 25.210 30.000 25.000 50.000 25.000 102.500 12.500 245.000 182.454 302.550 198.500 904 17.000 47.570 60.000 210.000 313.000 524.871 647.681 925.596 120.000 185.000
135.931 107.225 41.500 150.000 39.000 155.300 57.000 37.000 42.000 75.001 35.000 40.000 35.000 25.210 30.000 25.000 50.000 25.000 102.500 12.500 245.000 182.454 302.550 198.500 904 17.000 47.570 60.000 210.000 313.000 524.871 647.681 925.596 120.000 185.000
29.000 1-
5.229.292
5.200.293
28.999
20.868.781
20.483.203
16.768.703
- 141 -
Toelichting toevoegingen en onttrekkingen reserves. 100 Algemene reserve
Raming De toevoegingen bestaan uit de volgende zaken: Primitieve begroting 2009 Aanbestedingsvoordeel brug tbv Algemene Reserve (VJN) verlaging res.herinrichting WCO bestemming rekeningresultaat 2008 opheffen res.risico expl.ontlastende activiteiten mutatie NJN - correctie 2007 terugstorting overh. budgetten 2008 terugstorting overh. kredieten 2008 Turven uit het Oosten (KN 2009) Herontwikkeling Vd Sandeplein Monumentenbeleid verv. damwand schipsloot Stroomlijnen, incl. corr.9021 De markt tenzij/VTH taken Restauratie molen windlust wolvega Beleid geurhinder (KN 2009) Rottige Meente (KN 2009) 2e fase Verkeerscirculatieplan Paardenwereld (KN 2009) Turven uit het Oosten (KN 2009) Herinrichting Steenw.weg Lelylaan vrijval voorz. onderh. gebouwen vrijval voorz. onderh. gebouwen vrijval voorz.gebouwenonderh. basisonderw. vrijval voorz. pens. gewezen wethouders vrijval voorz. spaarcontracten vrijval voorz. woonwagenschap vrijval voorz. wachtgelden voormalig weth.
De onttrekkingen bestaan uit de volgende zaken: Raming vorming Reserve Incidentele Middelen 2009 budget overh eenm kap lasten uit AR budget overh 2008 uit AR wegboeken restsaldo opheffen neg. Stand inc. Middelen Turven uit het Oosten /rest Paardenwereld Turven uit het Oosten (KN 2009) stortingen in IBR
Jaarrekening 2009
Werkelijk
BWN
3.713 110.000 432.700 3.351.725 114.471 22.818 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4.035.427
3.713 110.000 432.700 3.351.725 114.471 22.818 524.871 647.681 5.720 32.760 42.391 33.753 120.711 272.868 185.300 9.958 24.016 25.060 25.597 51.280 121.194 36.200,00 15.400,00 893,62 103.567,00 85.140,00 25.000,00 38.154,00 6.462.942
begr.wijz. 0/2009 begr.wijz. 11/2009 begr.wijz. 13/2009 begr.wijz. 13/2009 begr.wijz. 13/2009 begr.wijz.15/2009
-992.990 -647.681 -524.871 0 0 0 0 -2.165.542
-992.990 -647.681 -524.871 -16 -7.693 -11.845 -5.720 -2.190.816 -5.202.685 -7.393.501
begr.wijz. 15/2009 jaarrekening 2008 jaarrekening 2008
het restant in AR het restant in AR budgetoverheveling het restant in AR het restant in AR budgetoverheveling het restant in AR het restant in AR budgetoverheveling budgetoverheveling budgetoverheveling budgetoverheveling het restant in AR
nota res. & voorz. hoort bij IBR2007 budgetoverheveling nota res. & voorz.
- 142 -
2000 tm 2038 Incidentele Bestemmingsreserve (IBR)
Incid. Bestemmingsreserves (IBR) 2000 t/m 2038 Privatisering Molenwiek 28.000 28.000 Actualisering begroting 2009 651.210 651.210 Restauratie molen windlust wolvega 245.000 245.000 VTH Taken afdeling Leefomgeving 210.000 210.000 Actualisatie voorziening gewezen wethouders 313.000 313.000 overheveling niet bestede budgetten 524.871 524.871 overh.invest.budget eenmalige kap.lasten 647.681 647.681 Hogere subsidie bushaltes in 2010 120.000 120.000 Wegwerken negatieve stand reserve 185.000 185.000 Onterechte ontrekking jaarrek. 2008 925.596 925.596 NJN 2008 meerjarig 95.300 95.300 storting onvoorzien 60.000 60.000 Herontw. Vd Sandeplein 41.500 41.500 Toegankelijkheid bushaltes 150.000 150.000 Werkwijze bezwaarschriften 39.000 39.000 Projecten De Rottige Meenthe 29.000 0 De markt tenzij 182.454 182.454 Stroomlijnen uit ar 407.550 407.550 Turven uit het oosten -11.845 -11.845 Herinr steenw/lelylaan 135.931 135.931 Privatisering molenwiek 71.881 71.881 Verv damwand schipsloot 198.500 198.500 Herontwikkeling sandeplein 904 904 Toegankelijkheid bushaltes -14.762 -14.762 Inhaalslag bezwaarschriften 17.000 17.000 Her. loc. melkfabriek steggerda 47.570 47.570 corr ar molenwiek 7.344 7.344 Corr. Stroomlijnen aanvulling 9019 -105.000 -105.000 5.202.685 5.173.685
BWN begr.wijz. 0/2009 begr.wijz. 1/2009 begr.wijz. 5/2009 begr.wijz. 8/2009 begr.wijz. 12/2009 begr.wijz. 13/2009 begr.wijz. 13/2009 begr.wijz. 15/2009 begr.wijz. 15/2009 begr.wijz. 15/2009 begr.wijz. 24/2008 begr.wijz. 1/2009 begr.wijz. 24/2008 begr.wijz. 24/2008 begr.wijz. 24/2008 begr.wijz. 24/2008 VJN 2008 begr.wijz.14/2007 begr.wijz.40/2007 begr.wijz.'6/2008 begr. wijz.'7/15/2006 begr.wijz. 37/2007 begr.wijz '1/2006 begr. wijz.'2/2008 begr. wijz.12/2008 begr.wijz.49/2007 begr. wijz.'7/15/2006 begr. wijz.14/2007
Op 1 februari heeft de Raad de nota Reserves & Voorzieningen vastgesteld. Op pagina 25 van deze notitie staat het volgende besluit geformuleerd: “Geraamde onttrekkingen uit de algemene reserve voortaan direct af te splitsen en vast te leggen in een benoemde bestemmingsreserve” Bij de afwikkeling van de IBR’s is gekeken naar de werkelijke kosten die in het betreffende programma verantwoord zijn. Deze kosten zijn als dekking in het resultaat verantwoord. Restantbedragen zijn direct teruggestort in de algemene reserve. 110 Algemene Reserve Grondexploitatie Deze reserve is bedoeld als risicobuffer voor de grondexploitatie. De hoogte van de reserve bedraagt 10% van de boekwaarde van de complexen. Voor nadere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid.
Jaarrekening 2009
- 143 -
216 Dekkingsreserve stedelijke vernieuwing Bij de Najaarsnota 2009 is aan de reserve € 30.000 en € 20.000 toegevoegd vanuit resp. de producten Wegen (progr. 2) en Groen (progr. 5) als bijdrage in de kosten voor de Martinibuurt. Onttrokken zijn de werkelijke uitgaven voor de Martinibuurt in 2009. Het restant blijft beschikbaar voor 2010 wanneer het project zal worden afgerond. 218 Reserve Vogelbuurt Deze reserve is leeggeboekt ter dekking van de uitgaven voor de Vogelbuurt in 2009. Het project is financieel gezien nog niet geheel afgerond, zo wordt er o.a. nog een subsidie verwacht. Bij de Voorjaarsnota 2010 wordt hier verder op terug gekomen. 219 Reserve vervanging brug Schipsloot te Nijelamer Deze reserve is leeggeboekt ter dekking van de uitgaven van de aanleg van de brug. Het project is financieel gezien nog niet geheel afgerond. Bij de Voorjaarsnota 2010 wordt hier verder op terug gekomen. 470 Reserve vervanging/onderhoud riolering De mutatie in de reserve riolering wordt bepaald door het resultaat op het product riolering in programma 7, de verfijningsuitkering en de belastingopbrengsten in programma 9. Aan de reserve riolering is t.o.v. begroot € 417.141 extra toegevoegd. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar de betreffende programma’s.
Correctie onterechte onttrekking 2008 (NJN 2009) Herijking (Begr. 2009) Bijdragen IBA’s (NJN 2009) Resultaat product riolering Totaal (toevoeging)
Raming 925.596 -425.000 692.000 0
Werkelijk 925.596 -425.000 692.000 417.141
1.192.596
1.609.737
209 Reserve afvalstoffenverwijdering De mutatie in de reserve afval wordt bepaald door het resultaat op het product afval in programma 7, de kwijtschelding in programma 6 en de belastingopbrengsten in programma 9. Bij de begroting is er van uitgegaan dat dit resultaat 0 zou zijn (kostendekkend). In werkelijkheid is het resultaat € 34.314 gebleken. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar de betreffende programma’s. Het overschot van € 34.314 is toegevoegd aan de reserve afvalstoffenverwijdering. 212 Reserve voor Kunsten Jaarlijks wordt ten laste van de exploitatie € 11.345 aan deze reserve toegevoegd. In 2009 en 2010 wordt deze reserve ingezet voor de Stimuleringsregeling Kunst en Cultuur. Momenteel wordt nog verder gewerkt aan een herziening van het totale subsidie-instrumentarium die naar verwachting medio 2010 gereed zal zijn. Daarbij wordt ook deze reserve betrokken. 299 Reserve incidentele middelen Binnen de reserve incidentele middelen zijn de volgende bedragen beschikbaar:
Digitalisering poststromen Valondergronden speeltuinen
beschikbaar uitgaven vrijval restant -8.607 -8.607 0 0 20.669 20.669 0 0 12.062 0
Beide posten zijn een aantal jaar geleden opgevoerd. Er is geen aanleiding om het saldo nog beschikbaar te houden. Het saldo is teruggestort in de algemene reserve. 350 Reserve inkomensdeel WWB Deze reserve diende als buffer tegen tekorten op de WWB. In 2009 is deze reserve volledig ingezet.
Jaarrekening 2009
- 144 -
349 Reserve werkdeel WWB Het doel van deze reserve is het ontwikkelen van nieuw initiatieven op het gebied van activering. In 2009 is deze reserve niet ingezet. 355 Reserve frictiekosten personeel In 2009 zijn er geen onttrekkingen geweest. Bij de voorjaarsnota 2010 wordt er een voorstel gedaan om deze reserve te gaan inzetten. 400 Reserve huisvesting onderwijs Het doel van deze reserve is de onderhoudslasten voor de schoolgebouwen te dekken. In 2010 zal verder vorm worden gegeven aan het instellen van een onderhoudsvoorziening. Daartoe zal deze reserve worden omgezet in een voorziening zodra de raad het onderhoudsbeheersplan heeft vastgesteld. 465 Reserve herinrichting WCO Voor het parkeerterrein bij het NS-station en voor het gebouw Pegasus dient er nog een bedrag in deze reserve te blijven van respectievelijk € 20.600 en € 250.000. 473 Reserve onderhoud graven De reserve wordt gevormd door de storting van afkoopsommen onderhoud graven, in 2009 € 58.824 Jaarlijks valt er een bedrag vrij ten gunste van de exploitatie. Conform de begroting komt € 45.000 ten gunste van de exploitatie. 474 Reserve Brede Scholen Deze reserve is ingesteld voor de begeleiding en ontwikkeling van de brede scholen. In 2009 is op deze reserve geen beroep gedaan. Bij de Voorjaarsnota 2010 zal worden bezien of deze reserve nog kan worden gehandhaafd. 503 Reserve verkiezingen De kosten van verkiezingen worden in het vervolg direct functioneel geraamd. Daarom is deze reserve is niet meer nodig en derhalve opgeheven per 1 januari 2009. Het restant van € 3.713 is toegevoegd aan de algemene reserve. 568 Reserve onderhoud gebouwen Wegens het ontbreken van een onderbouwing voor de voorziening onderhoud gebouwen is vanuit het rekeningresultaat 2006 het vrijgevallen bedrag uit de voorziening bestemd. Met ingang van 2007 is een begin gemaakt met het opstellen van meerjarige onderhoudsplannen gemeentelijke eigendommen om zodoende te komen tot de invoering van een onderhoudsvoorziening. Deze actie was ultimo 2008 nog niet volledig afgerond. In 2009 zullen de onderhoudsbeheersplannen moeten leiden tot de instelling van een onderhoudsvoorziening van waaruit op basis van de opgestelde onderhoudsbeheerplannen aansluiting kan worden gevonden met de toekomstige uitgaven. Voor het wegwerken van het achterstallige onderhoud van Huize Lindenoord heeft de raad in juni 2009 € 80.000 beschikbaar gesteld uit deze reserve. 569 Frictiekosten `stroomlijnen ambtelijke organisatie` Aan de hand van de visie en koers van de organisatie zijn er in 2007 beschrijvingen gemaakt van wat de afdelingen aan personeel nodig hebben om het beheer op orde te hebben en de taken uit te voeren die door het college zijn opgelegd. Er zijn echter medewerkers die niet in dit nieuwe plaatje passen, omdat hun talenten niet matchen met de nieuw ontstane functies. Voor deze frictiekosten is in 2008 deze reserve ingesteld. In 200 is hieruit € 202.380 onttrokken. 570 Reserve WMO In 2009 hebben geen mutaties in deze reserve plaats gevonden. Deze reserve is eind 2007 ingesteld als een buffer tegen de risico’s en onzekerheden van de WMO. Momenteel wordt er door de afdeling WOS gewerkt aan verdere besluitvorming over de WMO zoals een verlenging van de raamovereenkomst HH. Naar verwachting zal die besluitvorming in 2010 verdere gestalte krijgen. Ook zal worden bezien of deze reserve geheel dan wel gedeeltelijk moet worden afgeraamd. De stand van de reserve ultimo 2009 is € 543.942.
Jaarrekening 2009
- 145 -
605 Reserve incidentele kredieten 2005
Integraal waterbeheer Privatisering buitensportaccomodaties
beschikbaar uitgaven vrijval restant 47.806 47.806 0 21.835 21.835 0 69.641 69.641 0
606 Reserve incidentele middelen 2006
Advies onderwijshuisvesting Lindewijk Best.plannen digitaliseren Volkshuisvesting Opstellen bodembeleidsplan Stedeb.kundige visie heinr. Steenw.weg/Heerenveenseweg Bijdrage bouw berging vv Oldeholtpade Bijdrage bouw berging vv Oosterstreek
beschikbaar uitgaven vrijval restant 0 0 0 0 0 0 21.186 4.643 16.543 62.744 62.744 0 5.000 5.000 0 11.310 11.310 0 100.240 16.543
607 Reserve incidentele middelen 2007
Milieubeleidsplan Middelen provincie (inhuur)
beschikbaar uitgaven vrijval restant 5.064 5.064 0 9.920 9.920 0 14.984 14.984 0
608 Reserve incidentele middelen 2008
budgetoverhevelingen NJN 2008 budgetoverhevelingen jaarrekening 2008
beschikbaar uitgaven vrijval restant 351.343 351.343 0 1.172.552 1.159.938 12.614 1.523.895 0 12.614
Voor een detailoverzicht wordt verwezen naar de documenten najaarsnota 2008 en jaarrekening 2008. 609 Reserve incidentele middelen 2009
budgetoverhevelingen NJN 2009
beschikbaar uitgaven vrijval restant 992.990 0 992.990 0 0 992.990 0 992.990
Bij de najaarsnota 2009 heeft de Raad een groot aantal budgetoverhevelingen goedgekeurd. In het document najaarsnota is een detailoverzicht opgenomen van deze overhevelingen.
Jaarrekening 2009
- 146 -
Voorstel tot bestemming Resultaat na bestemming 2009
3.134.707
Besteding in 2009: toevoeging reserve incidentele budgetten 2009
1.346.830
Restant toevoegen aan algemene reserve in 2009
1.787.877
Voorzieningen 31-12-2009
Voorzieningen Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's Totaal
31-12-2008
3.700.516
6.066.644
3.700.516
6.066.644
De voorzieningen zijn per saldo in 2009 afgenomen met € 2,3 mln. De afname van de voorzieningen wordt voor een deel veroorzaakt door de aanwending van de voorziening voor de bruidschat van het openbaar onderwijs (€ 584.000), de voorziening Caparis (€ 636.000), het uitboeken van de voorzieningen openbaar onderwijs die dit jaar niet meer in de jaarrekening van de gemeente opgenomen worden (€ 1.117.000), het laten vrijvallen van een aantal voorzieningen of het verlagen ervan, dit voor een totaal van ruim € 300.000 en het aanwenden van een aantal voorzieningen dit voor een bedrag van meer dan € 300.000. De toename wordt vooral veroorzaakt door de vorming van de voorziening frictiekostenpersoneel (€ 100.000), de vorming van een voorziening ter dekking van claims uit hoofde van de verkoop van de aandelen Essent (€ 182.887) en de vorming van de voorziening pensioenen gewezen wethouders. Zie voor verdere toelichting het uitgebreide overzicht van het verloop van de voorzieningen en de toelichting. Stand 31-12-2008 toevoegingen Voorziening Industrie Noordwest II Voorziening Wolvega-Industrie III Voorziening locatie Miedema Voorziening Oldeholtpade Noord Oost Voorziening Wolvega Lyckemaweg Voorziening Helomastate Totaal voorzieningen grondexploitatie
153.000 85.000 166.000 30.000 19.000 130.000 583.000
Voorziening debiteuren WWB
813.151
Voorziening oninbare debiteuren
307.148
163.865
1.703.298
193.865
Totaal
Jaarrekening 2009
onttrekkingen
Stand 31-12-2009
30.000
19.000 19.000
153.000 85.000 196.000 30.000 130.000 594.000
-
74.197
738.954
30.000
471.013
93.197
1.803.966
- 147 -
Overzicht verloop voorzieningen in 2009: VOORZIENINGEN Nr.
Omschrijving
207 505
Voorziening nalatenschap dames Hofstee Voorziening onderhoud gebouwen
502 518 527 529 532 553 556 557 561 574 578 579 580 582 584
Saldo 01-01-2009
Toevoegingen
OntAanwendin trekkingen gen
Saldo 31-12-2009
152.491 25.800
10.500 25.800
51.600
10.545
152.446 -
Voorziening uitkering gewezen wethouders Voorziening spaarcontracten Voorziening woonwagenschap Voorziening pensioenen gewezen wethouders Voorziening debiteuren WWB Voorziening gebouwenonderhoud bijzonder basisonderwijs Voorziening oninbare debiteuren Voorziening frictiekosten ontvlechting OPO Voorziening schenkingsgelden RWC Voorziening 'Jong in Fryslan" Voorziening Werkvoorzieningschap Caparis Voorziening wachtgelden voormalig wethouders Voorziening verzelfstandiging OPO Voorziening Frictie Personeel 2009 Voorziening vordering op verkoop Vennootschap BV voorziening spaarverlof basisonderwijs (OPO) voorziening BAPO (OPO) voorziening OPO overig Voorziening Industrie Noordwest II Voorziening Wolvega-Industrie III Voorziening locatie Miedema Voorziening Oldeholtpade Noord Oost Voorziening Wolvega Lyckemaweg Voorziening Helomastate
649.442 221.985 35.000 813.151 11.615 307.147 221.546 113.935 37.042 636.000 361.987 2.482.000
45.000
85.140 25.000 103.567 74.197 894
88.186 34.189
636.000 116.594 584.000 2.632
606.256 102.656 10.000 209.433 738.954 0 471.012 145.693 82.717 5.841 207.239 1.898.000 97.368 182.867 153.000 85.000 166.000 60.000 130.000
Totaal voorzieningen
7.769.943
1.556.399
5.504.482
313.000 10.721163.865
22.818 31.202 38.154 100.000 182.867
35.275 349.692 732.834 153.000 85.000 166.000 30.000 19.000 130.000
75.853 8.400
35.275 349.692 732.834
30.000 19.000 860.311
1.569.373
Onderstaande voorzieningen zijn met een 2-tal balansposten verrekend. Voorzieningen van de complexen zijn in mindering gebracht op de boekwaarden van de voorraden. De voorzieningen voor oninbaarheid zijn in mindering gebracht op de balanspost “overige vorderingen”. Voorziening Industrie Noordwest II Voorziening Wolvega-Industrie III Voorziening locatie Miedema Voorziening Oldeholtpade Noord Oost Voorziening Wolvega Lyckemaweg Voorziening Helomastate subtotaal Voorziening oninbare debiteuren Voorziening debiteuren WWB subtotaal
153.000 85.000 166.000 30.000 19.000 130.000 583.000 307.147 813.151 1.120.298
totaal balanspost voorzieningen
Jaarrekening 2009
19.000
-
163.865
74.197 74.197
-
153.000 85.000 166.000 60.000 130.000 594.000 471.012 738.954 1.209.966
1.703.298
193.865
93.197
-
1.803.966
6.066.645
666.446
1.476.175
30.000 19.000 30.000 163.865
1.556.399
3.700.516
- 148 -
Toelichting toevoegingen en onttrekkingen voorzieningen 207 Voorziening nalatenschap Dames Hofstee Deze voorziening is gevormd uit een legaat met als verplichting dat de opbrengsten ten gunste komen van de Triade (i.c. een school voor speciaal onderwijs te Wolvega). Om de voorziening op peil te houden wordt jaarlijks ten laste van de exploitatie een toevoeging gedaan ter hoogte van de rente. 502 Voorziening uitkering gewezen wethouders In 2008 is de voorziening pensioenoverdrachten wethouders samengevoegd met de voorziening uitkering gewezen wethouders. Beide voorzieningen zijn gevormd om toekomstige begrotingen niet meer te belasten met de pensioenuitkeringen aan (weduwen van) gewezen wethouders. Het enige verschil is dat de voorziening uitkering gewezen wethouders de reeds ingegane pensioenen betreft. Aangezien beide verplichtingen dezelfde doelgroep betreffen is hier één voorziening van gemaakt. Er is € 45.000 toegevoegd om de voorziening op peil te houden. De onttrekkingen betreffen de uitgekeerde pensioenbedragen in 2009. 505 Voorziening onderhoud gebouwen Er zijn geen onderhoudsbeheersplannen aanwezig die deze voorziening legitimeren. Het saldo is vrijgevallen ten gunste van de algemene reserve 518 Voorziening spaarcontracten Volgens de CAO-afspraken kan een werknemer tijd `sparen om deze later op te kunnen nemen. Sinds de invoering van de levensloopregeling per 1 januari 2006 ontstaat voor de medewerkers de verplichting tot opname van uren dan wel kapitalisatie van deze uren in de levensloopregeling. In 2009 is hier € 34.189 voor gebruikt. De stand per 31 december 2009 was hoger dan benodigd en daarom is € 85.140 vrijgevallen ten gunste van de algemene reserve. 527 Voorziening Woonwagenschap De gemeente Weststellingwerf was deelnemer in het Regionaal Woonwagenschap, dat in 2001 is opgeheven. Afrekening van de liquidatie heeft echter tot op heden nog steeds niet plaatsgevonden. In eerste instantie is rekening gehouden met een liquidatieafrekening van € 70.000. In 2007 is medegedeeld dat rekening moet worden gehouden met een liquidatie afrekening voor de helft van dit bedrag. Van het woonwagenschap is begin 2010 bericht ontvangen dat een bedrag van € 10.000 toereikend is. 529 Voorziening pensioenoverdrachten wethouders In het begin van het jaar heeft er een storting plaatsgevonden van € 313.000 om het tekort wat was ontstaan door de kredietcrisis op de beleggingsverzekeringen op te kunnen vangen. Deze verzekeringen worden gebruikt voor het aankopen van pensioenen van wethouders die de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Aangezien de waarde van de deze beleggingsverzekeringen weer zijn aangetrokken kan er € 103.567 vrijvallen ten gunste van de algemene reserve. 532 Voorziening debiteuren WWB . Deze voorziening is gevormd voor de risico’s m.b.t. de oninbaarheid van debiteuren op basis van de bijstandsverlening. De voorziening wordt ieder jaar gemuteerd tot 70% van het op dat moment uitstaande bedrag aan vorderingen. 553 Voorziening gebouwenonderhoud bijzonder basisonderwijs. Momenteel is voor deze voorziening nog geen onderhoudsbeheersplan door de raad vastgesteld. Het saldo van de voorziening ( € 893,62) is vrijgevallen ten gunste van de algemene reserve. 556 Voorziening oninbare debiteuren. In 2009 is de voorziening opnieuw fors gestegen. Met name de uitstaande privaatrechtelijk vorderingen ouder dan 12 maanden zorgt voor een hoge storting in de voorziening. Bij de vorige jaarrekening is toegezegd om hier extra inspanningen op te verrichten. Vanwege tijdgebrek is het niet gelukt deze toezegging waar te maken. Voor 2010 is deze activiteit hoog op de prioriteitenlijst gezet en worden hierover concrete afspraken gemaakt.
Jaarrekening 2009
- 149 -
557 Voorziening frictiekosten ontvlechting OPO. Deze voorziening is gevormd om zaken in de afwikkeling van het verzelfstandigingstraject Openbaar Onderwijs op te vangen. Hierbij gaat het met name om fricties inzake dienstverbanden. Momenteel wordt uit deze voorziening één frictie gedekt;: indien in 2010 blijkt dat er nog fricties bijkomen, zal de voorziening moeten worden verhoogd. 561 Voorziening schenkingsgelden RWC Bij de liquidatie van de Stichting Kabeltelevisie Weststellingwerf in 1998 destijds een schenking gedaan aan de stichting Radio Weststellingwerf Centraal. Op deze voorziening wordt door RWC een beroep gedaan voor zaken als huisvesting, apparatuur en professionalisering. 574 Voorziening "Jong in Fryslân" Door de provincie zijn in 2007 en 2008 middelen beschikbaar gesteld om de verwijsindex Risicojongeren te ontwikkelen. Het invoeren van de Verwijsindex is het eerste concrete middel wat is ingezet en zal leiden tot een sluitende aanpak van jeugd- en kindzorg. 578 Voorziening werkvoorzieningschap Caparis In 2009 is het negatief vermogen van Caparis aangevuld waarmee de betreffende voorziening kon worden opgeheven. 579 Voorziening wachtgelden voormalig wethouders Deze voorziening is ingesteld om te kunnen voldoen aan toekomstige verplichtingen die voortvloeien uit "wachtgeldverplichtingen" van gewezen wethouders. De uitkeringsduur is gelijk aan de wethoudersperiode, minimaal 2 jaar en maximaal 6 jaar. Hierdoor zullen toekomstige begrotingen niet meer belast worden met de wachtgeld uitkering aan het huidige bestand gewezen wethouders. De onttrekkingen betreffen de uitgekeerde wachtgelden in 2009. Jaarlijks vindt er indexatie plaats, daaruit bleek dat er een bedrag van € 38.154 kan vrijvallen ten gunste van de algemene reserve. 580 voorziening verzelfstandiging OPO In deze voorziening zit de zgn. “bruidschat”. Deze voorziening wordt elk jaar met een vast bedrag belast. 582 Voorziening Frictie Personeel 2009 Op basis van besluitvorming van het college van 21 september 2009 is besloten om € 100.000 te storten in een voorziening ten behoeve van extra personele lasten in 2009, 2010. Vaste schulden met een rentetypische looptijd langer dan één jaar Onderverdeling van de langlopende schulden die op de balans is opgenomen: Langlopende schulden
31-12-2009
31-12-2008
Onderhandse leningen van binnenlandse banken en financiële instellingen
76.170.368
76.284.008
Totaal
76.170.368
76.284.008
Jaarrekening 2009
- 150 -
Het verloop van de langlopende schulden is als volgt: Langlopende schulden
Stand 31-12-2008
Vermeerderingen Verminderingen in 2009
Onderhandse leningen: binnenlandse banken en overige financiële instellingen
76.284.008
10.000.000
Totaal
76.284.008
10.000.000
in 2009
10.113.640
10.113.640
Stand 31-12-2009
76.170.368
76.170.368
De langlopende schulden zijn afgenomen met € 114.000 . Deze afname betreft zowel aflossingen op gecontracteerde leningen alsmede opname van langlopende leningen voor een bedrag van € 10,0 mln gedurende het verslagjaar. Een gespecificeerd overzicht van het verloop van de langlopende schulden is te vinden in het overzicht van opgenomen geldleningen op de volgende bladzijde. De totale rentelast over de schuld in 2009 bedraagt: € 3.385.754.
Jaarrekening 2009
- 151 -
Jaarrekening 2009
- 152 -
5.4.4. Toelichting op de vlottende passiva De vlottende passiva zijn als volgt samengesteld: Vlottende passiva
31-12-2009
31-12-2008
Schulden < 1 jaar Overlopende passiva
13.837.114 2.911.811
13.438.913 4.039.007
Totaal
16.748.925
17.477.920
Onder de netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar bevinden zich de volgende posten: Kortlopende schulden
31-12-2009
Banksaldo Bank Nederlandse Gemeenten Tijdelijk opgenomen kasgeld Crediteuren algemeen Schulden aan openbare lichamen Crediteuren sociale zaken Crediteuren grondbeheer Totaal Overlopende passiva
1.479.434 5.000.000 5.640.324 490.120 835.300 -6.265
13.837.114
13.438.913
31-12-2009
Nog te betalen rente en overige schulden Vooruitontvangen bedragen Totaal
TBAU activering en uitstroom Wet inburgering Werkdeel WWB OAB Plan Bosbes A&O fonds Regeling Brede School ISV
31-12-2008
1.464.989 1.446.822 2.911.811
1-1-2009 toevoegingen uitgaven Friese merenproject BDU-CJG
31-12-2008
1.981.561 5.000.000 5.160.412 320.430 1.374.921 -210
277.799 72.461
417.434
121.905 351.136 1.493.287 389.931 0 0 0
103.875 454.900 215.060 40.000 19.436 115.668
0
23.785
2.706.519
1.390.158
vrijval
1.332.489 2.706.519 4.039.007
Saldo 31-12-2009
277.799 444.182
0 45.713
15.024
106.881 455.010 454.224 186.104 40.000 19.436
1.493.963 418.888
115.668 23.785 1.155.892
1.493.963
1.446.822
In juli 2007 is het BBV gewijzigd op het onderwerp “verkregen middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is” (art 44 lid 2 BBV). Tot en met 2007 werden deze middelen geclassificeerd als voorziening en als zodanig ook gepresenteerd. Vanaf 2008 worden deze middelen conform wijziging BBV onder de overlopende passiva gepresenteerd. Bij de controle van SiSa en de balanspost overlopende passiva heeft de accountant geconstateerd dat de verantwoording van de regeling BDU-CJG niet juist is.
Jaarrekening 2009
- 153 -
BDU-CJG Ten aanzien van de verantwoording van BDU-CJG blijkt het niet mogelijk om een andere verantwoording op te leveren zoals nu voor ligt. Terugkijkend op het proces van verantwoording op dit punt is de verwachting geweest dat we de verantwoording op eenzelfde wijze konden doen als in het voorgaande verslagjaar. Bij de controle in 2008 is er geen opmerking geplaatst bij de wijze van verantwoording van deze regeling. Bij de controle in 2009 bleek dat er een andere verantwoording verwacht werd dan verwacht kon worden op basis van het vorige verslagjaar. Het gevolg was dat er in korte termijn informatie opgevraagd moest worden om de gewenste verantwoording te kunnen opleveren. Deze informatie moet gezocht worden bij de vakafdeling danwel bij de subsidieontvanger. De vakafdeling heeft de gegevens niet beschikbaar, zij verstrekt de subsidie in 4 gelijke termijnen en verantwoord deze als zodanig op het betreffende budget. De subsidieontvanger geeft ook aan dat zij deze gegevens niet kan opleveren. Vanwege de te late oplevering van de gegevens door HVD is er geen tijd om daar extra inspanning op te verrichten. Dit betekent voor het volgende verslagjaar dat in het proces van de SiSa eerder rekening gehouden moet worden met het verkrijgen van de gewenste gegevens met betrekking tot deze regeling. Hierover zullen concrete afspraken gemaakt worden met de betrokken partijen. TBAU activering en uitstroom Deze overlopende post is gevormd uit de toenmalige Tijdelijke stimuleringsregeling bevordering activering en uitstroom Abw, Ioaw, en Ioaz en wordt ingezet voor activiteiten ter bevordering van het klantmanagement (zowel inkomen als werk). Wet inburgering Aan deze voorziening worden met ingang van 2007 de vanuit de Wet Inburgering ontvangen rijksbijdragen toegevoegd. In 2008 heeft de gemeente een voorschot van ruim € 166.000 ontvangen. Met deze voorschotbedragen wordt de gemeente in staat gesteld de ingekochte inburgeringstrajecten te kunnen financieren. Een inburgeringstraject heeft een duur van drie jaar vanaf het jaar waarin de bijdrage wordt ontvangen. Ultimo 2008 doorlopen 59 inwoners een traject. Voor de afrekening tussen het Rijk en de gemeenten geldt dat 30% van een inburgeringstraject wordt vergoed als er een handhavingsbeschikking is afgegeven; de overige 70% van het normbedrag wordt als definitieve vergoeding vastgesteld na deelname aan het inburgeringstraject. De verantwoording van de prestaties loopt via de Sisa. Werkdeel WWB Conform de richtlijnen van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn wij verplicht het ontstane overschot van het Werkdeel 2009 in het kader van de zogenaamde meeneemregeling over te hevelen naar het volgende dienstjaar. Middels deze overlopende post krijgt een en ander zijn beslag. Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) Deze overlopende post is de opvolger van de GOA regeling die hiervoor al is toegelicht. De nieuwe regeling loopt van schooljaar 2006 tot en met 2010. Plan Bosbes Er is € 40.000 ontvangen van Ministerie van VROM voor het plan Bosbes te Wolvega. Hiermee kunnen bijdragen aan kopers verstrekt worden. A&O fonds In het kader van de Stimuleringsregeling "Duurzame Inzetbaarheid" heeft de gemeente een voorlopige toekenning van subsidie ontvangen vanuit het A+O fonds Gemeenten. De aanvraag tot definitieve vaststelling van de subsidie moet 2 maanden na afronding van het project, doch uiterlijk 31 december 2011 bij het A+O fonds Gemeenten zijn ingediend. Regeling brede school In het kader van deze regeling heeft de gemeente subsidie ontvangen als bijdrage in de totstandkoming van een brede school. De bouw is nog niet gestart en daarom wordt de bijdrage onder deze post verantwoord.
Jaarrekening 2009
- 154 -
ISV Voor de herontwikkeling van de locatie voormalige melkfabriek Steggerda is aan de ontwikkelaar een bijdrage toegezegd van € 95.140 Hiervan wordt de helft betaald door de gemeente en de andere helft door de provincie. Als voorschot hebben wij in 2009 reeds € 23.785 ontvangen. De bijdrage wordt pas na afronding van het project beschikbaar gesteld aan de ontwikkelaar 5.4.5. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste van deze verplichtingen: a. Onderhouds- en energiecontract lichtmasten met NUON b. Huurruimte jeugd- en jongerenwerk Hiddestraat in Wolvega c. In 2009 is, evenals in 2008, sprake van een voortgezette opdracht die oorspronkelijk Europees had moeten worden aanbesteed. Het betreft een contract met Bestplan (projectleider Lindewijk) wat loopt tot en met 2010. In 2009 zijn de werkelijke uitgaven € 110.000 geweest. d. Pensioenverplichtingen (ex-) wethouders Loyalis e. Automatisering f. Onderhoudscontracten kopieermachines
Jaarrekening 2009
- 155 -
5.4.6. Waarborgsommen en garanties
Jaarrekening 2009
- 156 -
Jaarrekening 2009
- 157 -
5.5
Toelichting op de programmarekening
Algemeen De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Voor de analyse van het ontstaan van het rekeningsaldo wordt verwezen naar de algemene inleiding van het jaarverslag. Voor de toelichting op programmaniveau wordt verwezen naar de in hoofdstuk 3 opgenomen verantwoording van de programma’s. Hierin wordt naast een inhoudelijke toelichting een toelichting op de financiën gegeven (financiële analyse). In deze toelichting wordt nader ingegaan op: - De algemene dekkingsmiddelen; - De post onvoorzien; - De incidentele baten en lasten; - BTW-compensatiefonds. Algemene dekkingsmiddelen In de onderstaande tabel is een overzicht aan algemene dekkingsmiddelen opgenomen: Algemene dekkingsmiddelen
Rekening 2008
Begroting 2009 Begroting 2009 vóór wijziging ná wijziging
Rekening 2009
(bedragen x € 1.000)
Niet gebonden besteding lokale heffingen Opbrengst onroerende zaakbelasting Opbrengst forensenbelasting Opbrengst hondenbelasting
3.901 40 74
4.021 45 81
4.021 45 81
3.959 27 76
Algemene uitkering uit het gemeentefonds
24.643
24.998
26.795
26.518
102 185 1 4
100 90 4
100 90 1 4
83 101 1 4
-
-
173
-
-
-
Dividend en andere winstuitkeringen Dividend BNG Dividend Essent NV * Divifdend Kredietbank * Dividend Afvalsturing Friesland * * Saldo financieringsfunctie
Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds -
*
48
De baten hieruit zijn in programma 3 verantwoord
* * De baten hieruit zijn in programma 7 verantwoord
Niet gebonden besteding lokale heffingen. Voor het beleid betreffende de lokale heffingen wordt verwezen naar de paragraaf “Lokale heffingen”. Algemene uitkering uit het gemeentefonds. De financiële effecten van de maartcirculaire 2010, gepubliceerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken op 5 maart jl., zijn verwerkt in de algemene uitkering. Per saldo is de algemene uitkering € 277.000 lager uitgevallen dan voorzien. Hiervan heeft € 7.000 betrekking op nabetalingen 2007 en
Jaarrekening 2009
- 158 -
2008. De oorzaak van de daling is dat bij de doorrekening van de decembercirculaire 2009 nog niet alle maatstaven definitief waren vastgesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken (CBS gegevens). Uit een recent ontvangen betaalspecificatie blijkt een neerwaartse bijstelling van een aantal maatstaven (CBS gegevens). De financiële effecten van de maartcirculaire 2010 op de algemene uitkering 2009 gebaseerd op de novembercirculaire 2009 zijn gering te noemen. Het reële accres is onveranderd vastgesteld op 4,54%. Alleen voor dure woningaanpassingen WMO zijn incidenteel extra middelen aan de algemene uitkering toegevoegd. Hiermee is een bedrag gemoeid van € 5.576. Onderdeel van het Financieel Akkoord is het buiten werking stellen van de behoedzaamheidsreserve voor de jaren 2009 t/m 2011. In die jaren vindt dus geen uitname (die van uitkeringsjaar 2009 stond gepland in deze meicirculaire 2009) en geen uitbetaling plaats. Deelnemingen en overig Dividend en andere winstuitkeringen. Dividenden moeten verantwoord worden in het jaar waarin het recht op het ontvangen dividend ontstaat. Omdat de Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders gewoonlijk pas in het volgend jaar (t+1) beslist over het dividend van enig jaar (t), moet het dividend over het jaar (t) pas in de jaarrekening van het volgend jaar (t+1) worden verantwoord. De Gemeente Weststellingwerf ontvangt jaarlijks dividend uitkeringen uit hoofde van haar aandelenbezit. In het verslagjaar werd in totaal € 189.000 aan dividend ontvangen (2008: € 292.000). De lagere dividendopbrengst is het gevolg van lagere dividenduitkeringen door BNG en Essent N.V. Saldo financieringsfunctie. Onder deze noemer is de bespaarde rente opgenomen. De rentelasten worden toegerekend aan de investeringen binnen de programma's. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de (fictieve) rente over het eigen vermogen van de gemeente en over de voorzieningen. Aangezien de gecalculeerde rente over het eigen vermogen niet daadwerkelijk betaald hoeft te worden, vloeit deze terug naar de gemeentelijke baten. De rente over de vrije componenten van het eigen vermogen wordt daarbij als algemeen dekkingsmiddel verantwoord als bespaarde rente. In de exploitatie wordt een vast percentage kapitaalrente toegerekend over de investeringen en op de balans wordt kapitaalrente toegerekend aan onderhanden werk. Zowel voor de omslagrente als voor de bespaarde rente is een percentage van 4,5% gehanteerd. Dit percentage is gebaseerd op de uitgangspunten voor de begroting 2009. Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds Vanaf 2007 is de vereveningsbijdrage van 5% komen te vervallen. Vanaf dat moment is er geen last meer te presenteren uit hoofde van het saldo financieringsfunctie. In 2009 is er een vordering opgenomen in de balans op het BTW compensatiefonds van € 3.779.462,28. Dit bedrag zal in juli 2010 worden ontvangen.
Jaarrekening 2009
- 159 -
Onvoorzien
Er zijn voor onvoorziene uitgaven in 2009 de volgende bedragen beschikbaar gesteld omschrijving Primitieve begroting 2009 Afslag Wolvega onvoorzien verhogen tlv alg res
bedrag 60.000 25.250 60.000 145.250
Hieruit zijn de volgende bestedingen voor onvoorziene uitgaven in 2009 gedaan: Aanleg en ligplaatsen 2009 Jeugdraaddag 2009 Financiele ondersteuning Weststellingwerfcup Aanschaf AED-apparaten Maatregelenplan Turfroute Oude paden - Nieuwe wegen Bijdrage goede doelenproject BBS Matthijsje Bijdr.cursus project Gastheerschap ZO-Friesland saldo ultimo 2009
Jaarrekening 2009
-48.250 -3.500 -500 -36.000 -5.000 -2.445 -350 -3.000 -99.045 46.205
- 160 -
6.
Jaarrekening 2009
Accountantsverklaring
- 161 -
Jaarrekening 2009
- 162 -
7. 7.1
Bijlagen
Kerngegevens
SOCIALE STRUCTUUR Aantal inwoners: Waarvan: - van 0 - 4 - van 5 - 19 - van 20 - 64 - vanaf 65 jaar
rekening 2008 25.803 1.347 4.617 15.067 4.772
begroting 2009 rekening 2009 25.700 25.839 1.520 4.630 14.950 4.600
1.347 4.566 15.052 4.874
FYSIEKE STRUCTUUR Oppervlakte gemeente in hectare Waarvan: binnenwater Aantal woonruimten, waarvan: - koopwoningen - huurwoningen - wooneenheden - capaciteit bijzondere woongebouwen - recreatiewoningen - woonwagen - woonschepen Lengte van de wegen in meters, waarvan: - binnen de bebouwde kom - buiten de bebouwde kom Lengte van fietspaden in meters Aantal m2 openbaar groen
rekening 2008 22.444 392 11.763 6.072 5.115 8 450 118 15 5 401.731 115.171 286.560 81.175 1.016.175
begroting 2009 rekening 2009 22.444 22.444 392 ha 392 11.740 11.828 6.077 6.113 5.090 5.139 8 8 449 450 116 118 15 15 5 5 402.911 401.881 116.351 115.321 286.560 286.560 81.175 81.175 995.609 1.016.175
FINANCIELE STRUCTUUR(x €1.000) Gewone uitgaven Opbrengst belastingen (ozb, honden, forensen) Algemene uitkering Vaste schuld(31/12) Stand reserves(31/12) Stand voorzieningen(31/12)
rekening 2008 84.582 4.015 24.643 76.284 19.735 6.066
begroting 2009 rekening 2009 79.419 80.728 4.148 4.020 26.975 26.518 66.504 76.170 17.684 19.502 3.844 5.214
Uitgaven per inwoner: x € 1,exploitatie-uitgaven Opbrengst belastingen Algemene uitkering Vaste schuld reserves voorzieningen
Jaarrekening 2009
3.278 156 955 2.956 765 235
3.090 161 1.050 2.588 688 150
3.124 156 1.026 2.948 755 202
- 163 -
7.2
Kostenplaats Kapitaallasten
Omschrijving (bedragen x € 1.000)
Lasten
Baten
Rentelasten
3.557
Rente eigen financieringsmiddelen
1.153
Rente financieringstekort Afschrijvingen
4.355
Rentevergoeding grondbeheer Overige rente
1.016 24
Toerekening afschrijving: Aan (hulp)kostenplaatsen Aan programma's
16
670 3.685
Toerekening rentelasten: Aan (hulp)kostenplaatsen Aan programma's Aan saldo kostenplaats Totaal
Jaarrekening 2009
551 3.325 173 9.262
9.262
- 164 -
7.3 FCL 70232301 Vervanging software ict 2009 70232302 Vervanging hardware ict 2009 70232461 Vervanging postregistratie (OVERSTAG)6e04
Overzicht investeringskredieten Begroot Werkelijk 2009 2009 75.122 53.740
Restant Toelichting 31-12-2009 21.382 Overhevelen In het 2e kwartaal van 2010 zal dit project zijn afgerond. 20.536 Overhevelen 327 Afsluiten.
178.688 6.297
158.152 5.970
70232482 PIM LE vastgoed automatisering 1e06
18.584
22.313
-3.729 Afsluiten. In de aanloop naar de aansluiting van de BAG op de landelijke voorzieningen is mede door problemen met de software meerwerk noodzakelijk geweest.
70232487 Aanschaf CiVision software WMO (20e wijz 2007)
17.114
9.121
7.993 Overhevelen. De inrichting van sjablonen vindt plaats in 2010, dit is tevens de afronding van dit project.
70232488 Aanschaf pc's/randapparatuur raadsleden (22e2007)
7.103
0
7.103 Overhevelen. In maart 2010 is bekend welke nieuwe raadsleden gebruik willen mak en van bruikleenapparatuur. Daarna zal de komende 4 jaar geen budget meer nodig zijn.
70232489 Investering informatiebeleid 2007 (26e 2007)
9.567
-17.444
27.011 Overhevelen. Het krediet is in 2010 nog nodig voor koppeling K2f en Beaufort en voor het invoeren van het subisidievolgsysteem
70232493 Informatiebeleid 2008 70232494 Verv. software ICT 2008 (5009 wijz.2008)
58.976 16.039
61.393 3.945
70232496 Aanschaf Key2 Financien (5007 wijz 2008) 70232497 Verv. Hardware ICT 2008 (5009 wijz. 2008)
4.760 27.338
4.782 10.056
70232498 Informatiebeleid 2009
150.000
80.431
-2.417 Afsluiten 12.094 Overhevelen. Is nog nodig voor het laatste stukje van SquitXO. -22 Afsluiten 17.282 Overhevelen.Er zijn nog enkele bestellingen onderweg. 69.569 Overhevelen. De migratie van de BRS naar de Makelaar en stap 2 van de Midoffice zal plaatsvinden in 2010. Ook zijn er nog uitgaven te verwachten in het kader van monitoren.
70232500 Nieuwbouw Gemeentewerf Terrein 9e06
418.863
17.668
Jaarrekening 2009
401.195 afsluiten, nieuwbouw gereed
- 165 -
FCL
Begroot 2009
70232501 Nieuwbouw gemeentewerf Installaties
Werkelijk 2009
Restant 31-12-2009
Toelichting
-294.995
266.085
-561.080 afsluiten, nieuwbouw gereed
70232502 Nieuwbouw gemeentewerf Bouw tlv werf
238.097
394.695
-156.598 afsluiten, nieuwbouw gereed
70232503 Nieuwbouw gemeentewerf Bouw tlv afval
661.244
94.396
566.848 afsluiten, nieuwbouw gereed
70232504 70501100 72101103 72101115
70.408 -27.445 17.051 340.350
30.648 -29.025 17.293 0
72101118 Herinrichting Heerenveenseweg (dekking bijdr derde
23.908
30.994
72101123 Herinr. Heerenveense en Steenwijkerweg (KN 2008) 72101124 Stationsweg/Hoofdstr.Oost/Spoorlaan (kadern. 2008) 72101125 Vervanging brug Nijelamer (kadern. 2008)
1.021.000
59.931
961.069 lopend
149.662
48.154
101.508 lopend
426.722
444.144
72101126 Verv. openbare verlichting 2009
75.000
75.009
72101127 Verv openbare verlichting 2010
0
0
72101128 Aanleg parkeerplaatsen station
20.600
98.845
-78.245 nog niet afsluiten, financiële afwikkeling in 2010
0
58.768
-58.768 afsluiten, afschrijving per 1-1-2010, dekking kap. lasten wordt geregeld bij VJN 2010 (wordt opgevangen binnen progr. 2)
Nieuwbouw gemeentewerf inrichting Projecten Werfboek "De Rottige Meenthe" NOR 2e fase 11e+45e2001 (activa 112) Infrastruct.maatregelen Schipsloot (53e02)
72101130 Meetsysteem gladheid
Jaarrekening 2009
39.760 1.580 -242 340.350
afsluiten, nieuwbouw gereed overhevelen, wordt nog ingezet in 2010 afsluiten Overhevelen, er is nog steeds geen zekerheid over eventuele terugbetalingsverplichting als gevolg van onderzoeken naar Europese subsidies. -7.086 nog niet afsluiten, in 2010 waarschijnlijk nog subsidie (update in VJN 2010)
-17.422 nog niet afsluiten, financiële afwikkeling in 2010 -9 afsluiten 0 lopend, uitvoering 2010
- 166 -
FCL
Begroot 2009
Werkelijk 2009
Restant 31-12-2009
Toelichting
72211104 Verv. damwandconstructie Schipsloot (37e 2007)
0
0
74211231 Lindewijk Tuindorpschool verv. nieuwbouw 8 groepen 74211301 Brede School MFC/Lindewijk 74212003 Brede school Heidepolle/Wegwijzer/PPZ 3e2005
1.864.000
18.713
1.845.287 werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd
196.728 1.994.459
55.451 1.858.540
141.277 werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd 135.919 werkzaamheden worden in 2010 afgerond
74212012 74212014 74212015 74212020 74212022 74231221
1.167.628 220.935 21.097 117.454 95.000 1.848.000
99.378 202.150 6.453 4.175 25.600 0
12.700
0
12.700 werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd
74231223 De Adelaar permanente uitbreiding groep 8 74231225 Fredericusschool onderwijskundige vernieuwing
298.000 63.200
269.054 0
28.946 werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd 63.200 werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd
75301328 Herstel plafond sporthal De Duker (1e wijz 2007)
83.875
4.152
79.723 werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd
75301333 75301345 75301346 75803108
14.067 68.000 21.000 61.374
0 52.495 11.886 18.494
14.067 15.505 9.114 42.880
werkzaamheden worden in 2010 afgerond werkzaamheden worden in 2010 afgerond werkzaamheden worden in 2010 afgerond werkzaamheden worden in 2010 afgerond
36.303 -99.358 174.697 52.354 13.629 1.325.060
17.824 46.812 0 0 287 912.233
18.479 -146.170 174.697 52.354 13.342 412.827
werkzaamheden worden in 2010 afgerond afsluiten, nieuwbouw gereed afsluiten, nieuwbouw gereed afsluiten, nieuwbouw gereed afsluiten, nieuwbouw gereed lopend
Verv. nieuwbouw OBS Boyl Renovatie OBS De Klaeter (IHV 2008) Renovatie OBS De Velden (IHV 2008) Onderw. vern. OBS Triangel (IHV 2008). Onderw. vern. OBS De Velden (IHV 2008). Franciscusschool vervangende bouw 8 groepen
74231222 Franciscusschool 1e inrichting OLMP groep 7
75803109 77211110 77211111 77211112 77211113 77221125
Zwembad De Steense zoutelectrolyse 2008 De Dobbe zonnecollectoren De Steense brandmeldcentrale Vlechtwerk 2e fase klimaatinstall.2008 (mjp 2007) Vlechtwerk electrische installatie Nieuwbouw brengstation terrein Nieuwbouw brengstation installaties Nieuwbouw brengstation bouw Nieuwbouw brengstation Inrichting Uitvoering GRP 1e03
Jaarrekening 2009
0 nog niet afsluiten, financiële afwikkeling in 2010
1.068.250 18.785 14.644 113.279 69.400 1.848.000
- 167 -
werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd
FCL 77221127 Aansluiting IBA's percelen buitengebied (5e 2006) 77221131 Vrijverval riolering Veedrenking (6e wijz 2007)
Begroot 2009
Werkelijk 2009
Restant 31-12-2009
Toelichting
-692.462
-601.517
140.000
0
549.904
255.376
294.528 afsluiten
0
237
-237 afsluiten
78101112 Herontwikkeling locatie Renbaanschool Noordwolde 78201130 Noordwolde pand Roffelsen
-5.240
36.325
0
189.899
78211110 Herstruc. riolering Trambaan Noordwolde (act 758) 78211112 Maatschappelijk nut Vogelbuurt
-3.826
-3.826
-41.565 Overhevelen. Deze uitgaven worden t.z.t gedekt uit de verkoop van het terrein. -189.899 Afsluiten. Betreft boeking van grondexploitatie naar Beheer panden. 0 Afsluiten.
762.238
914.394
-152.156 nog niet afsluiten, financiële afwikkeling in 2010
78211114 Aanpassing infrastructuur Martinibuurt
615.000
646.723
77221132 Vogelbuurt Economisch Nut (Riolering) 78101111 Herontwikkeling v.d. Sandeplein (16e wijz. 2008)
Jaarrekening 2009
-90.945 afsluiten 140.000 lopend
-31.723 lopend
- 168 -
7.4
Omschrijving
KAP.LASTEN HULPKN.PL. INTERNE PRODUCTEN Loonkn. Beheer en Huisv. onderhoud
gem.huis
Kostenverdeelstaat
Huisv.
Facilitair
I&A
gem.werf
DIV
systeembeh. applicaties
I&A
tractie
Financiële
Algemene
Personeels- Personele
Advies en
Advies en
Belastingen Overig
administra-
jur.control
en
aangelegen- onderst.
Advies en
onderst.
Onderst.
Vastgoed-I
tie
schadecl.
salarisadm.
heden
Best.&Jur.
Inkoop
Financiën
Totaal
Bovenform.
LASTEN: Niet in te delen uitg.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Salarissen/soc. Last.
0
10.125.412
0
0
0
0
0
0
0
0
185.639
0
0
0
0
94.902
0
10.405.952
Rente/afschrijvingen
9.065.343
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9.065.343
Inhuur personeel
0
1.884.032
0
0
0
0
0
0
0
0
2.313
0
0
0
0
0
0
1.886.345
Energie
0
0
86.658
128.893
10.963
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
226.513
Duurzame zaken
0
0
25.856
0
1.536
457
24.666
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
52.515
Ov. goederen/diensten
23.750
141.966
214.819
591.204
50.493
129.769
120.162
256.741
15.582
1.875
515.408
46.858
0
5.548
0
345.123
0
2.459.299
Overdrachten aan Rijk
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ov. inkomensoverdr.
0
0
0
0
0
0
3.664
0
0
5.263
1.911
0
0
0
0
50.000
0
60.838
0
Reserveringen
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
100.000
0
0
0
0
0
0
100.000
Kapitaallasten
0
0
142.220
788.872
0
0
290.052
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1.221.144
529.270
342.727
Bijdr. P&O
355.694
Bijdr. Financiën
325.581
64
160.875
Bijdr. Bestuurszaken
0
1.242.396
0
8.278
494.797
150.672
B ijdr. WOS
2.566
Bijdr. W&I
6.668
Bijdr. Publiekscentrum
374.796
14.726
4.305
3.351
Bijdr. Leefomgeving Bijdr. OW-binnen
6.031
Bijdr. OW-buiten
63.292
11.986
150.672 2.566 6.668
2.020
17.776
416.974
3.075
1.671
4.746
3.760 56.322
9.791
3.322
134.921
B ijdr. Dir
15.863
Bijdr. ip I&A
15.863
39.041
Bijdr. exploitatieresultaat
173.360
Kostenplaatsen
173.360
Jaarrekening 2009
14.705
158.507 0
221.799
392.813
39.041
36.245
0
29.511
46.733
108.967
39.696
593.124
19.496
167.040
2.020
23.762
92.566
543.997
415.583
46.733
437.870
43.047
966.971
19.496
327.915
202.707
32.040
- 169 -
0
635.642
2.034.101
635.642
4.552.538
BATEN: Rente/afschrijvingen
-1.032.047
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-1.032.047
Inhuur personeel
0
-144.048
-6.631
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-150.679
Duurzame zaken
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ov. goederen/diensten
0
-127
-21.353
-11.337
-2.068
-13
0
0
-29
0
-297.745
0
0
0
0
0
0
-332.672
Belastingopbrengsten
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ov. inkomensoverdr.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-39.376
0
0
0
0
0
0
-39.376
Reserveringen
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Kapitaallasten
-8.230.406
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-8.230.406
Dekking Ip Huisv.gem.werf
-155.172
Dekking Tractie
-155.172
-663.367
-663.367
Dekking IP I&A
-303.474
Doorbel. HKP
-303.474
-12.007.235
-12.007.235
Doorbelasting IP Overhead
-1.702.955
Doorbelasting expl.res
1.682
-187.490
-512.078
-854.127
-453.424
-50.185
-162.132
-1.335.120
-66.354
-327.915
-208.255
-32.040
-100.000
-635.642
-939.647 -635.642 -20.245.307
Kostenplaatsen
0
-12.007.235
-663.367
-1.890.445
-153.490
-674.210
-854.127
-303.474
-453.424
-50.185
-1.435.120
-66.354
-327.915
-208.255
-32.040
-490.024
Totaal-generaal
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Jaarrekening 2009
- 170 -
-6.176.413
-490.024
0
0
7.5 Actieve complexen
Noordwolde Zuid Oldeholtpade Noord Oost Wolvega Zuid Wolvega Locatie v.d. Valk Wolvega De Tuinen Wolvega Lindewijk
Industrie
Boekwaarden Grondexploitatie Boekwaarde
Kosten -/-
Gerealiseerd
Overige
Boekwaarde
1-1-2009
opbrengsten 2009
resultaat 2009
mutaties
31-12-2009
244.250 0131.63113.604.510
26.221 264.671 2.386.115-
-
13.717.129
2.095.223-
-
270.472 0133.040 11.218.395 -
11.621.906
Boekwaarde
Kosten -/-
Gerealiseerd
Overige
Boekwaarde
complexen
1-1-2009
opbrengsten 2009
resultaat 2009
mutaties
31-12-2009
Wolvega Lycklamaweg Wolvega Noord West II Wolvega Noord West III Wolvega Grindweg 2 Noordwolde Molenstraat Wolvega De Plantage Noordwolde locatie Krediet Wolvega Schipsloot
109.018216.037 625.421 40.60728.6823.554.764 20.1721.959.485
108.891 20.305 380.00837.289 235249.940 2.735 1.555.554
127 3.318 28.917 17.437 -
6.157.229
1.594.470
49.799
0236.342 245.413 0 03.804.704 3.515.039 -
7.801.498
Niet actieve
Boekwaarde
Kosten -/-
Gerealiseerd
Overige
Boekwaarde
complexen
1-1-2009
opbrengsten 2009
resultaat 2009
mutaties
31-12-2009
Sonnega, Sonnegaweg Strategische aankopen Noordwolde De Duker Integrale ruimtelijke projecten Nijelamer voorm.slibdepot Noordwolde pand Roffelsen Wolvega cultuurgronden Noordwolde cultuurgronden Wolvega Helomastate Overn. gebouwen onderwijs Wolvega locatie Miedema Voormalige gemeentewerf Afgesloten complexen Nog te verdelen uren
TOTAAL GENERAAL
Jaarrekening 2009
84.121 189.890 379.223 302.929 670.890 66.732 9.290 54.091
4.829 17.412 13.530 825.310 3.170 441 54.091-
88.9500- 189.890- naar 6820 Beheer panden - 134.222262.414 14.420302.040 1.496.200 30.90139.000 9.731- naar IP Huisv. Gem. werf 0 0
1.757.165
810.601
30.901- 437.212-
21.631.523
309.849
18.898
437.212-
2.099.653
21.523.057
- 171 -
7.6
Budgetoverhevelingen bij Jaarrekening 2009
De budgetoverhevelingen van 2008 die in de reserve incidentele middelen 2009 zijn gestort vallen in zijn geheel vrij in de jaarrekening 2009. Een beperkt aantal budgetten dient alsnog ingezet te worden in 2010. Daarvoor zal bij de resultaatbestemming melding van gemaakt worden en het voorstel gedaan worden om deze bedragen opnieuw te bestemmen. Voorlopig gaat het om: Structuur en bestemmingsplannen voor een bedrag van € 40.000. Herstructurering dr. Dreeslaan voor een bedrag van € 136.000. Budgetoverhevelingen bij jaarrekening 2009. Pr. Omschrijving 0 Dorpencoördinator 0 Vastgoedinformatiebeleid Totaal 0 2 Verv. damwandconstructie Schipsloot Totaal 2 3 Economische ontwikkeling Totaal 3 4 Huisvesting Heidaschool 4 Huisvesting Vensterschool 4 Huisvesting Dorpsschool 4 Huisvesting De Drie D orpen 4 Huisvesting 't Holtpad 4 Huisvesting De Baggelaar 4 Huisvesting Scholtensschool 4 Huisvesting Tuindorpschool 4 Huisvesting De Lantscheene 4 Huisvesting De Triangel 4 Huisvesting De Klaeter 4 Huisvesting De Velden 4 Onderwijshuisvesting OBO 4 Huisvesting Zuid 4 Onderwijshuisvesting OBO 4 Doorvergoeding aan BBO 4 Onderwijsbegeleiding 4 Onderwijsbeleid algemeen 4 Lokaal-educatieve agenda 4 Heemkunde Totaal 4 5 Onderhoud groen binnen/buiten bebouwde kom 5 Onderhoud groen binnen/buiten bebouwde kom 5 Landschapsproject De Blesse Blesdijke 5 Blessebrugschans 5 Restauratie Windmolen Windlust 5 Rottige Meenthe 5 Muziekonderwijs 5 Sporthal De D uker 5 Zwembad De Steense
Jaarrekening 2009
Afd.
budgethouder
LE
Maarten Hoekstra Ruud Booms
OW
Jacco Landman
LE
Ruud Booms
WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS WOS
Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten Jan Bralten
OW OW OW OW LE
Bert van Lubek Bert van Lubek Bert van Lubek Bert van Lubek Ruud Booms Maarten Hoekstra WOS Jan Bralten WOS Jan Bralten WOS Jan Bralten
bedrag 7.710,00 48.000,00 55.710,00 33.753,02 33.753,02 -7.500,00 -7.500,00 8.376,00 91.734,58 7.428,88 652,30 48.500,00 9.200,00 67.460,00 43.732,83 388,85 11.769,00 3.408,00 27.890,00 6.829,00 5.019,78 12.500,00 72.688,00 24.286,00 157.867,00 -16.855,00 9.618,00 592.493,22 6.000,00 -18.750,00 123.849,00 50.000,00 -16.700,00 -8.485,00 42.778,00 5.000,00 24.126,00
- 172 -
Totaal 5 6 Implementatie WW B Totaal 6 7 Onderhoud vrijvervalriolering 7 Bodembeheerplan 7 Milieubeheer 7 Jeugdgezondheidsdienst Totaal 7 8 Bijdrage Landschapsconsulent 8 Stedebouwk.visie herinr. Steenw.weg/Heerenv.weg 8 Bijdrage herstructurering Dr. Dreeslaan 8 De Markt Tenzij Totaal 8 Eindtotaal
Jaarrekening 2009
WI
Ed Japink
OW LE LE WOS
Willem de Vries Ruud Booms Ruud Booms Jan Bralten
OW LE LE LE
Bert van Lubek Ruud Booms Ruud Booms Ruud Booms
207.818,00 3.500,00 3.500,00 24.000,00 8.000,00 -5.064,00 15.215,00 42.151,00 -135.961,00 40.000,00 272.000,00 242.866,00 418.905,00 1.346.830,24
- 173 -
7.7
Jaarrekening 2009
SiSa-Verantwoording
- 174 -
Onderwijsachterstandenbeleid niet- Besluit vaststelling doelstelling en Gemeenten, niet G-31 bekostiging GSB (OAB) Onderwijsachterstandenbeleid 2006-2010 (art 4 t/m 10)
VROM
15
€ 394.017
Aard Controle (20)
Eindverantwoording Ja/Nee (19)
Toelichting afwijking (18)
Overige (17)
Te verrekenen met Provincie / Wgr (16)
Te verrekenen met het Rijk (15)
Overige besteding (14)
Besteed t.l.v. provinciale of Wgr+ middelen (13)
Besteed t.l.v. rijksmiddelen (12)
Overige ontvangsten (11)
Ontvangen van Rijk (10)
Beginstand 2009 (9)
versie (1.3) 18-2-2010
R
Regeling tijdelijke toekenning extra voorschoolse middelen (artikel 4)
Besteed bedrag 2009 aan voorbereiding inrichten schakelklassen Besteed bedrag 2009 voor overige of coördinerende activiteiten inzake onderwijsachterstandenbeleid Besteed bedrag 2009 aan voorschoolse educatie Besteed bedrag 2009 aan schakelklassen
€ 223.321
Schakelklassen, artikel 166 van de Wet op het primair Onderwijs
€0
R
Besteed bedrag 2009 aan vroegschoolse educatie Aantal deelnemende kinderen aan voorschoolse educatie in 2009 Aantal deelnemende leerlingen aan schakelklassen in 2009 Besteed bedrag in 2009 aan voorschoolse educatie voor verlaging ouderbijdrage van doelgroepkinderen op de peuterspeelzaal
€ 135.970
R
Brede scholen/ sportaccommodaties Regeling stimulering aanpassing Gemeenten huisvesting brede scholen en aanpassing sportaccommodaties i.v.m. multifunctioneel gebruik 2006
22B Programma externe veiligheid (EV)
Realisatie (8)
Beginstand 2009 van voorziening / overlopende post
Wet (OKE) voor verlaging ouderbijdrage doelgroepkinderen voorschoolse educatie
OCW
Afspraak (7)
Indicatoren (6)
Ontvanger (5)
13
Juridische grondslag (4)
Nummer (2)
OCW
Specifieke uitkering (3)
Departement (1)
SiSa-verantwoordingsbijlage 2009 voor uitkeringen van alle departementen excl. EZ
Provinciale beschikking en/of verordening
R
€ 53.280
R
R
103
D2
0
D2 € 838
R
Gemiddelde prijs ouderbijdrage in 2009 voor voorschoolse educatie op de peuterspeelzaal voor doelgroepkinderen
€ 105
R
% doelgroepkinderen bereikt in 2009 met voorschoolse educatie op de peuterspeelzaal
100,00%
R
0
R
Aantal afgeronde projecten in 2009
0
Besteed bedrag 2009 Percentage van de verstrekte bijdrage 2009 dat is gebruikt voor het in dienst nemen vast personeel EV
Gemeenten (SiSa tussen medeover-heden)
€0
€0
R
Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1 837893
53,80%
D2
Besteed bedrag 2009 VROM
27
Subsidieregeling aanpak zwerfafval Subsidieregeling aanpak zwerfafval
Gemeenten
€ 9.692
Ja
R
Nee
R
Totaal subsidiabele kosten 2009 Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1 ZAB09019 Andere subsidies van het Rijk of de Europese Commissie ontvangen?
€ 4.964
Kolom (7) en (8): wel of niet ontvangen Kolom (11): bedrag van ontvangst Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1
Jaarrekening 2009
R
- 175 -
Aard Controle (20)
Eindverantwoording Ja/Nee (19)
Toelichting afwijking (18)
Overige (17)
Te verrekenen met Provincie / Wgr (16)
Te verrekenen met het Rijk (15)
Overige besteding (14)
Besteed t.l.v. provinciale of Wgr+ middelen (13)
Besteed t.l.v. rijksmiddelen (12)
Overige ontvangsten (11)
Ontvangen van Rijk (10)
Beginstand 2009 (9)
Realisatie (8)
Afspraak (7)
Indicatoren (6)
Ontvanger (5)
Juridische grondslag (4)
Specifieke uitkering (3)
Nummer (2)
Departement (1)
Basisproject: Plan van aanpak bestuurlijk vastgesteld? Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1
D1 Plusproject/ proeftuinproject: Projectevaluatie uitgevoerd? Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.
1 WWI
50C Investering stedelijke vernieuwing (ISV)
Provinciale beschikking en/of verordening
Project-gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)
D1 Besteed bedrag tot en met 2009 Investeringsbudget (kolom 7) Correcties (kolom 17) Per beschikking besteding voor alle doelstellingen verantwoorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één doelstelling in te vullen.
1 00764861 ISV2 project "herontwikkeling locatie vml. Zuivelfabriek" te Steggerda
€ 47.570
€0
€0
0
0
Nee
D1: aantallen R:euro’s
Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen) Alleen in te vullen na afloop project Per beschikking alle activiteitenverantwoorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één activiteit in te vullen.
VenW
59B Brede doeluitkering verkeer en vervoer
Provinciale beschikking en/of verordening
Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)
1 nvt Besteed bedrag 2009
D1
Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.
Jaarrekening 2009
1 772439 (aanpassing 53 halteplaatsen)
€ 197.600
2 813734 (P+R Wolvega)
€ 98.845
- 176 -
€ 95.127
Nee
R
Nee
R
SZW
74
Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Wet sociale werkvoorziening (Wsw)
Wet werk en bijstand (WWB)
Wet werk en bijstand
Gemeenten
Gemeenten
(inkomensdeel)
(werkdeel overgangsindicator)
Aard Controle (20)
Eindverantwoording Ja/Nee (19)
Toelichting afwijking (18)
Overige (17)
Te verrekenen met Provincie / Wgr (16)
Te verrekenen met het Rijk (15)
Overige besteding (14)
Besteed t.l.v. provinciale of Wgr+ middelen (13)
Besteed t.l.v. rijksmiddelen (12)
Overige ontvangsten (11)
Ontvangen van Rijk (10)
Beginstand 2009 (9)
Realisatie (8)
Afspraak (7)
Indicatoren (6)
Ontvanger (5)
Juridische grondslag (4)
Nummer (2)
72
Specifieke uitkering (3)
Departement (1)
SZW
Het totaal aantal geïndiceerde inwoners van uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat én beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2009.
321,50
R
Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren.
14,06
R
Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren
255,16
R
Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren.
22,65
R
Totaal uitgaven inkomensdeel inclusief WIJ
€ 4.052.330
Nvt
waarvan categorie jonger dan 65 jaar
€ 3.987.334
Nvt
Totaal ontvangsten (niet-rijk) inkomensdeel inclusief WIJ
€ 202.889
Nvt
waarvan categorie jonger dan 65 jaar
€ 202.889
Nvt
Omvang van het in 2008 uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld (=Terug te betalen aan het Rijk).
€0
R
De verantwoording vindt plaats op basis van het kasstelsel. Er worden uitsluitend uitgaven verantwoord die gedaan zijn tot en met 31 december 2008 en waarvan de rechtmatigheid in 2008 niet kon worden vastgesteld. Voor zover de rechtmatigheid van deze uitgaven niet kan worden aangetoond, wordt het bedrag teruggevorderd van gemeenten.
SZW
75
Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk gedeeltelijk arbeidsongeschikte arbeidsongeschikte werkloze werkloze werknemers (IOAW) werknemers (IOAW), art 54
SZW
76
Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk gedeeltelijk arbeidsongeschikte arbeidsongeschikte gewezen gewezen zelfstandigen (IOAZ) zelfstandigen (IOAZ), art 54
Jaarrekening 2009
Uitgaven IOAW 2009
Ontvangsten IOAW (niet-rijk) 2009 Uitgaven IOAZ 2009
€ 752
Ontvangsten IOAZ (niet-rijk) 2009 Uitvoeringskosten IOAZ 2009
€ 8.312
€ 358.910
R
€ 24.536
R R
€ 1.159
R R
- 177 -
Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004)
Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (art. 54)
79
SZW
82
Wet Werkloosheidsvoorziening (WWV)
Wet Werkloosheidsvoorziening
Gemeenten
Participatiebudget
Wet participatiebudget
Gemeenten
Verantwoording op basis van baten en lasten stelsel
Aard Controle (20)
Eindverantwoording Ja/Nee (19)
Toelichting afwijking (18)
Overige (17)
Te verrekenen met Provincie / Wgr (16)
Te verrekenen met het Rijk (15)
Overige besteding (14)
Besteed t.l.v. provinciale of Wgr+ middelen (13)
Besteed t.l.v. rijksmiddelen (12)
Overige ontvangsten (11)
Ontvangen van Rijk (10)
Beginstand 2009 (9)
Realisatie (8)
Totaal uitgaven 2009 (excl. Bob)
€ 72.676
R
Totaal uitgaven kapitaalverstrekking 2009 (excl. Bob) Totaal ontvangsten 2009 (excl. Bob) (excl. rijk)
€ 16.000
R
Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking 2009 (excl. Bob) (excl. rijk)
SZW
Afspraak (7)
Indicatoren (6)
Ontvanger (5)
Juridische grondslag (4)
Nummer (2)
78
Specifieke uitkering (3)
Departement (1)
SZW
€ 650
R
€ 22.968
R
Totaal uitvoeringskosten 2009 (excl. Bob)
€ 18.963
R
Totaal uitgaven Bob 2009 Totaal ontvangsten Bob (excl. Rijk) 2009
€0 €0
R R
Totaal uitvoeringskosten Bob 2009 Ontvangsten 2009 (niet-rijk)
€0 €0
R R
Meeneemregeling WWB: overheveling overschot/tekort van WWB-werkdeel 2008 naar Participatiebudget 2009
€ 1.493.963
R
€ 482.696
R
Omvang van het in het jaar 2008 nietbestede bedrag WWB-werkdeel dat meegenomen is naar het Participatiebudget van 2009 óf Omvang van het in het jaar 2008 rechtmatig bestede bedrag WWB-werkdeel als voorschot op het Participatiebudget van 2009 (bij overheveling van een tekort wordt een negatief getal ingevuld) Reserveringsregeling: overheveling overschot/tekort van 2009 naar 2010 Omvang van het in het jaar 2009 nietbestede bedrag dat wordt gereserveerd voor het participatiebudget van 2010. Dit bedrag is exclusief het bedrag dat een gemeente ten onrechte niet heeft uitgegeven aan educatie bij een roc; hiervoor geldt geen reserveringsregeling (het ten onrechte niet-bestede wordt teruggevorderd door het rijk). óf Omvang van het in het jaar 2009 rechtmatig bestede bedrag participatiebudget als voorschot op het Participatiebudget van 2010 (bij overheveling van een tekort wordt een negatief getal ingevuld)
Lasten WWB-werkdeel 2008 die in 2008 niet hebben geleid tot een kasbetaling
Jaarrekening 2009
€ 36.548
- 178 -
€ 2.201.734
Aard Controle (20)
Eindverantwoording Ja/Nee (19)
Toelichting afwijking (18)
Overige (17)
Te verrekenen met Provincie / Wgr (16)
Te verrekenen met het Rijk (15)
Overige besteding (14)
Besteed t.l.v. provinciale of Wgr+ middelen (13)
Besteed t.l.v. rijksmiddelen (12)
Overige ontvangsten (11)
Ontvangen van Rijk (10)
Beginstand 2009 (9)
Realisatie (8)
Afspraak (7)
Indicatoren (6)
Ontvanger (5)
Juridische grondslag (4)
Specifieke uitkering (3)
Nummer (2)
Departement (1)
Totaal lasten Participatiebudget 2009
R
Het is niet toegestaan om reeds in 2008 op titel van het WWB-werkdeel verantwoorde uitgaven dubbel te verantwoorden. De opgave is dus exclusief lasten 2009 die in 2008 hebben geleid tot een kasbetaling ten laste van het WWB-werkdeel, omdat deze lasten al in de verantwoording WWBwerkdeel 2008 zijn verantwoord
Waarvan lasten 2009 van educatie bij roc’s
€ 273.391
R
Baten WWB-werkdeel 2008 die in 2008 niet hebben geleid tot een kasontvangst
€ 4.327
Totaal baten (niet-rijk) Participatiebudget
R
€ 15.413
R
De opgave is exclusief baten 2009 die in 2008 hebben geleid tot een kasontvangst ten bate van het WWB-werkdeel, omdat deze baten al in de verantwoording WWBwerkdeel 2008 zijn verantwoord.
Waarvan baten 2009 van educatie bij roc's
€0
R
Terug te betalen aan rijk
€ 1.037.918
R
Omvang van het aan het rijk terug te betalen bedrag, dat wil zeggen het in het jaar 2009 niet-bestede bedrag voor zover dat de reserveringsregeling overschrijdt, alsmede het in het jaar 2009 ten onrechte niet-bestede bedrag aan educatie bij roc’s Regelluwe bestedingsruimte Gemeenten participatiebudget 2009 (artikelen 11a en 11b Besluit participatiebudget)
Het aantal in 2009 gerealiseerde duurzame plaatsingen naar werk van inactieven
Beschikkingen
Regelluw besteed bedrag 2009
Gemeenten
0
R
Dit onderdeel moet door alle gemeenten worden ingevuld. Indien ingevuld met een nul, dan bestaat er voor 2010 geen recht op regelluwe bestedingsruimte.
€0
R
Dit onderdeel dient uitsluitend ingevuld te worden door de gemeenten die voorfinanciering hebben aangevraagd SZW JenG
83 94
Schuldhulpverlening Brede doeluitkering Centra voor jeugd en gezin (BDU CJG)
Jaarrekening 2009
Kaderwet SZW-subsidies Tijdelijke regeling CJG
Gemeenten Gemeenten
Besteed bedrag 2009 Besteed bedrag 2009 aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.
€ 34.085 € 444.182
- 179 -
Nee
R R
