Jaarstukken Gemeente Bedum

Jaarstukken 2012

Gemeente Bedum

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding ......................................................................................................................................................................... 5 2 . Algemeen ....................................................................................................................................................................... 7 2.1 Samenstelling Bestuur ................................................................................................................................................. 7 2.2 Kerngegevens .............................................................................................................................................................. 8 3. Jaarverslag .................................................................................................................................................................... 11 3.1 Programmaverantwoording ....................................................................................................................................... 13 3.1. 1 Algemeen Bestuur ................................................................................................................................................. 15 3.1. 2 Openbare orde en veiligheid .................................................................................................................................. 21 3.1. 3 Verkeer, vervoer en waterstaat .............................................................................................................................. 23 3.1. 4 Economische Zaken ............................................................................................................................................... 27 3.1. 5 Onderwijs ............................................................................................................................................................... 29 3.1. 6 Cultuur en recreatie ................................................................................................................................................ 33 3.1. 7 Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening ............................................................................... 37 3.1. 8 Volksgezondheid en milieu ................................................................................................................................... 45 3.1. 9 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting ........................................................................................................... 49 3.1.10 Financiën .............................................................................................................................................................. 55 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen ................................................................................................................................ 57 3.1.12 Onvoorzien ........................................................................................................................................................... 60 3.2 Paragrafen .................................................................................................................................................................. 61 3.2.1 Lokale heffingen .................................................................................................................................................... 63 3.2.2 Weerstandsvermogen ............................................................................................................................................. 67 3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen .................................................................................................................................. 77 3.2.4 Financiering ........................................................................................................................................................... 81 3.2.5 Bedrijfsvoering ...................................................................................................................................................... 83 3.2.6 Verbonden partijen ................................................................................................................................................ 87 3.2.7 Grondbeleid ........................................................................................................................................................... 93 3.2.8 Gemeentelijke subsidies ...................................................................................................................................... 101 3.2.9 Controle en Onderzoek ........................................................................................................................................ 103 4. Jaarrekening ................................................................................................................................................................ 107 4.1 Inleiding .................................................................................................................................................................... 109 4.3 Balans per 31 december 2012 ................................................................................................................................... 114 4.4 Toelichting op de balans ........................................................................................................................................... 117 4.5 Programmarekening .................................................................................................................................................. 128 4.6 Toelichting op de programmarekening ..................................................................................................................... 131 4.7 Single Information Single Audit (Sisa) ..................................................................................................................... 145 4.8 Reserves en voorzieningen ....................................................................................................................................... 151 5. Controleverklaring ...................................................................................................................................................... 157 6. Vaststellingsbesluit ..................................................................................................................................................... 161 7. Bijlagen ....................................................................................................................................................................... 165 7.1 Overzicht begrotingswijzigingen .............................................................................................................................. 167 7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat ......................................................................................................... 168 7.2.1 Kredieten ............................................................................................................................................................... 169 7.2.2 Exploitaties ............................................................................................................................................................ 170 7.3 Over te hevelen budgetten ........................................................................................................................................ 171

3

4

1.

Inleiding

Hierbij presenteren wij u de jaarstukken 2012. Deze jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid en beheer 2011. Deze verantwoording vindt per programma plaats. Daarnaast wordt in de paragrafen ingegaan op diverse verplichte onderwerpen. In de jaarrekening komt o.a. het financieel resultaat aan de orde. Daar waar nodig wordt een toelichting gegeven op de posten. De wijze van presenteren sluit aan bij de begroting 2012 en de jaarstukken 2011. De jaarrekening 2012 sluit met een batig resultaat van € 1.466.895. Als we rekening houden met de budgetoverheveling en de resultaatsbestemming voor de bestemmingsreserve ‘Herstructurering’ komen we op een voordelig resultaat van ruim € 384.000. Dit stemt uiteraard tot tevredenheid en geeft aan dat de maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen om de begroting sluitend te krijgen goed hebben uitgepakt. In de primitieve begroting gingen we uit van een begroot overschot van ruim € 66.000. Het resultaat kan in grote lijnen als volgt worden uitgesplitst: Resultaat 2012 Opgebouwd uit:

a b c d e f g h i

j k l m n o p

Voordelig: Overheveling budgetten (doorlopende posten, raad 28-3-2013) Saldo primitieve begroting, voor- en najaarsnota Nog te ontvangen subsidie herinrichting O'dam en toegankelijkheid bushaltes Wet Buig Geen aanleg parkeerplaatsen De Kamp Wmo WSW Middelen herstructurering Onvoorzien Totaal voordeel

€ 1.466.895

€ 1.057.714 € €

61.500 245.000

€ € € € € €

179.000 47.000 38.000 33.000 25.000 24.000 € 1.710.214

Nadelig: Herijking voorziening wethouderspensioenen Algemene Uitkering Secretarieleges Participatiebudget Voorziening grex bedrijvenpark fase 1 Leges bouwvergunningen Overige verschillen per saldo

€ € € € € € €

80.60035.00033.50027.00026.00016.00025.219€

243.319€ 1.466.895

Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de verschillen van de realisaties met de begroting verwijzen wij u naar paragraaf 4.6 (blz. 131 e.v.) van de jaarrekening. 5

Naast de reguliere jaarlijks terugkerende werkzaamheden zijn er ook activiteiten ontplooid en projecten ontwikkeld die meer in het oog springen. Enkele belangrijke staan hieronder weergegeven: -

Samenwerking BMW, waaronder samenvoeging I&A, Sociale Zaken en P&O;

-

Elektronische overheid: het ELO-BMW project;

-

Clusteronderzoek bestuurlijke samenwerking provincie Groningen;

-

Regionalisering brandweer;

-

Vernieuwing website/intranet;

-

Overgang van implementatie BAG naar beheer BAG;

-

Voortgang in de ontwikkeling van het centrumplan/nieuwbouw Bederawalda;

-

Ontwikkeling van bestemmingsplannen zoals bijvoorbeeld Buitengebied en Bedum kern;

-

Uitbreiding op o.a. het terrein Vogelzang en Ter Laan 4;

-

Ontwikkeling terrein voormalige gasfabriek;

-

Voorbereiding reconstructie buitenwegen;

-

Onderzoek uitbreiding oppervlakte zwemwater;

-

Voorbereidingen aanleg kunstgrasvoetbalveld;

-

Voorbereiding decentralisaties (Wet werken naar vermogen, AWBZ en Jeugdzorg);

-

Voorbereidingen voor totstandkoming RUD (Regionale Uitvoeringsdienst);

-

Voorbereiding bibliotheekvernieuwing;

Wij stellen u voor het resultaat voor een bedrag van € 1.057.714 te bestemmen voor nog uit te voeren werkzaamheden 2012, een bedrag van € 25.000 toe te voegen aan de bestemmingsreserve Herstructureringsfonds en het restant ad € 384.181 toe te voegen aan de vrij aanwendbare algemene reserve. De omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31-12-2012 (afgerond) € 4.529.000. Inclusief het rekeningsaldo 2012 dat wordt toegevoegd, bedraagt de vrij aanwendbare algemene reserve ultimo 2012 € 4.913.000. Op dit bedrag ligt voor een bedrag van € 1.448.000 (afgerond) aan claims voor de jaren 2013 tot en met 2017 (inclusief de saldi van de begrotingen uit de meerjarenraming). Bedum, 3 juni 2013. Burgemeester en wethouders van Bedum, drs. H.P. Bakker, burgemeester.

R.Wiltjer

, gemeentesecretaris.

6

2.

Algemeen

2.1 Samenstelling Bestuur De samenstelling van de raad is als volgt geweest: Leden van de raad J.H. Bonnema P.C.J.S. Draaisma G. Slob J.G.A. Peters Joh. de Vries A.R. Wijnstra M.W.F. Broekmans A. Heite A. Karapetian T. Kuipers L.M. Lap H.T. Hoiting J. Berghuis H. Mulder K.W. Hoekzema

Namens

drs. H.P. Bakker

Voorzitter

H. Reijsoo

Griffier

PvdA PvdA PvdA CDA CDA CDA Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Fractie Hoiting ChristenUnie ChristenUnie VVD

De samenstelling van het college van burgemeester en wethouders is als volgt geweest: Leden van het college van burgemeester en wethouders drs. H.P. Bakker E. Zwart H. te Velde M. van Dijk

Burgemeester PvdA CDA ChristenUnie

R. Wiltjer

Gemeentesecretaris

7

2.2

Kerngegevens 31-12-2011

31-12-2012

10.507

10.550

2.561 1.794 107 1 6 0

2.543 1.895 101 3 6 0

73

70

Sociale structuur Aantal inwoners waarvan: Jonger dan 20 jaar 65 jaar en ouder Bijstandsverlening Bijstandsbesluit zelfstandigen IOAW IOAZ Aantal werknemers werkzaam bij sociale werkgemeenschappen

Bevolkingsverloop (per 31 december) 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

10.733

10.675

10.550

10.462

10.444

10.491

10.507

10.550

659

653

600

538

513

509

435

441

5-14 jaar

1.537

1.486

1.462

1.446

1.387

1.338

1.301

1.277

15-49 jaar

4.963

4.867

4.728

4.642

4.485

4.493

4.473

4.435

50-64 jaar

2.210

2.255

2.314

2.361

2.443

2.468

2.414

2.392

65 jr. & ouder

1.364

1.414

1.446

1.475

1.616

1.683

1.794

1.895

Aantal inwoners 0-4 jaar

Bevolkingsverloop 6 5 Aantal (x 1.000)

Waarvan:

4 0-4 5 - 14

3

15 - 49 2

50 - 64 > 65

1 0 2005

2006

2007

2008

2009

Jaren

8

2010

2011

2012

Fysieke structuur per 31 december 2011 oppervlakte gemeente waarvan: binnenwater historische kern aantal woningen aantal eenheden bijzondere woonbestemming aantal wooneenheden aantal woonschepen lengte van de wegen waarvan: wegen buiten de bebouwde kom wegen binnen de bebouwde kom lengte fiets / ruiter- en wandelpaden rest verharding (trottoirs / parkeerplaats) totaal verharding lengte waterwegen aantal m2 openbaar groen aantal m2 sportaccommodaties aantal m2 begraafplaatsen

2011 (opp.)

2012

4.496 ha 39 ha 0 ha

2012 (opp.) 4.496 ha 39 ha 0 ha

4.382 308

4.394 308

3 22 92,9 km 40,9 km

423.227 m2 155.167 m2

3 22 92,9 km 40,9 km

423.227 m2 155.167 m2

52,1 km

268.060 m2

52,1 km

268.060 m2

14,0 km

31.547 m2 156.951 m2

14,0 km

31.547 m2 156.951 m2

611.725 m2 12,0 km

611.725 m2 12,0 km

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

9

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

10

3.

Jaarverslag 2012

11

12

3.1

Programmaverantwoording

Inleiding Op de volgende bladzijden zijn de programma’s opgenomen. Een programma is een samenhangend geheel van activiteiten om bepaalde maatschappelijk gewenste effecten te verwezenlijken. Het programma is voor uw raad een handvat om op hoofdlijnen te kunnen besturen. Het is kader stellend, budgetbepalend en biedt mogelijkheden om te kunnen controleren. Hiervoor wordt per programma in de begroting aangegeven: - wat we willen bereiken; - wat we er voor gaan doen; - wat het mag gaan kosten. Na afloop van het jaar leggen wij verantwoording af door opnieuw de programma’s te presenteren en daarbij aan te geven: - wat hebben we bereikt; - wat hebben we er voor gedaan; - wat heeft het gekost. NB: in deze jaarrekening verantwoorden we op basis van het bestuursprogramma 2010 – 2014, zoals vastgesteld door uw raad op 12 mei 2010. Na de programma’s is een hoofdstuk “Algemene dekkingsmiddelen” opgenomen. De presentatie sluit aan bij de presentatie zoals die is gegeven in de begroting 2012. Ten slotte treft u aan een hoofdstuk “Onvoorzien”. De voorschriften schrijven voor dat bij het onderdeel “programmaverantwoording” ook wordt ingegaan op het verloop van de post onvoorzien gedurende het rekeningsjaar.

13

14

3.1.1 Programma: 0 Algemeen Bestuur Wat willen we bereiken Het gemeentebestuur is gedegen, benaderbaar en staat open voor kritiek. Onze burgers moeten de handelingen van dat bestuur in transparantie kunnen volgen. Het bestuur stelt alles in het werk om het vertrouwen van de burgers te behouden; de kloof tussen bestuur en burger moet worden verkleind. Uitgangspunt is een zelfstandige gemeente Bedum. Waar samenwerking nodig is om taken goed uit te kunnen voeren zal samenwerking worden gezocht. De inwoners van de gemeente worden in een zo vroeg mogelijk stadium bij de vorming van beleid betrokken. Onze burgers hebben recht op een optimale informatievoorziening van de kant van de gemeente. Optimalisering van de dienstverlening aan onze inwoners is een permanent proces. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Politieke en bestuurlijke agenda In het duale stelsel is het aan de raad om gewenste ontwikkelingen aan te geven en daarin te sturen. Het college geeft daar vervolgens uitvoering aan en stelt de raad in de gelegenheid via bestuursrapportages zijn controlerende taak uit te oefenen. Die controle wordt mede bevorderd door een adequate en actieve informatievoorziening door het college. De behandeling van de voorjaarsnota en de begroting blijven bij uitstek de gelegenheid voor de raad om politieke en bestuurlijke prioriteiten (bij) te stellen. Dit bestuursprogramma vormt mede de basis voor de Lange Termijn Agenda. 2. Samenwerking Partijen kiezen voor een zelfstandige gemeente Bedum, die zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk is voor de diensten aan de burger. Dit staat samenwerking met andere gemeenten op gelijkwaardig niveau niet in de weg. Die samenwerking moet gericht zijn op verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening aan de burgers en op efficiencyvoordeel. De directe dienstverlening aan burgers moet zoveel mogelijk plaatsvinden vanuit het gemeentehuis. 3. Externe subsidies De gemeente probeert haar beleidsdoelstellingen mede te realiseren met inzet van externe subsidies. 4. Relatie met de burger Bestuur en organisatie werken extern gericht. Het participeren van inwoners en (belangen)organisaties bij het tot stand komen en uitvoeren van het lokale beleid is vanzelfsprekend. Burgers worden in een zo vroeg mogelijk stadium betrokken bij de vorming van nieuw beleid. De gemeente geeft daarbij duidelijk aan wat de doelstelling is van het betrekken van inwoners en (belangen)organisaties bij gemeentelijk beleid en bij de uitvoering daarvan en welke de randvoorwaarden zijn. Van tevoren moet duidelijk zijn wat de procesgang zal zijn. De werkwijzen van gemeenteraad, commissies, college en organisatie worden hierop afgestemd. Daarom blijven wij inzetten op de ‘dorpenrondes-nieuwe-stijl’ waarbij de dorpen en wijken één keer in de twee jaar worden bezocht. Ook willen we de gemeenteraad een zichtbare rol geven in de dorpenrondes. De agenda dient actuele onderwerpen en/of gerichte thema’s te bevatten. Onze burgers hebben recht op een optimale informatievoorziening van de kant van de gemeente. Daarom gaan we onverkort uitvoering geven aan het beleid zoals dat is neergelegd in de gemeentelijke communicatienota. De terugkoppeling van de resultaten van inspraakrondes naar burgers/belanghebbenden zal verder verfijnd worden. Naast externe gerichtheid is er nadrukkelijk aandacht voor de interne planning- en controleaspecten. Optimalisering van de dienstverlening aan onze inwoners is een permanent proces. In het kader van het project ‘Waar staat je gemeente’ zal de kwaliteit van de dienstverlening meetbaar gemaakt worden en gespiegeld worden aan die van andere gemeenten. Klantvriendelijkheid aan onze inwoners staat centraal; hieronder verstaan we ook het vereenvoudigen én verminderen van de administratieve rompslomp. 5. Elektronische overheid In de communicatie met de burger en voor het eigentijds aanbieden van gemeentelijke diensten worden de ICT-mogelijkheden verder uitgebouwd. In dit kader zal actief invulling gegeven worden aan het programma ‘Antwoord©’ om de gemeente toe te rusten als centraal overheidsloket, voor zover daarvoor financiële middelen beschikbaar kunnen worden gesteld.

15

6. De gemeente als werkgever De gemeente probeert het beste uit haar medewerkers te halen. Zij voert daarom een modern personeelsbeleid met ruimte voor het combineren van werk en zorgtaken. Van de medewerkers wordt gevraagd om door scholing en een flexibele werkhouding in veranderende omstandigheden aan burger en organisatie de juiste kwaliteit te bieden. De personeelsformatie moet zijn afgestemd op de eisen die wij aan ons ambtelijk apparaat stellen. 7. Bedum over de grenzen De gemeente stimuleert de kennis van en belangstelling voor de wereld om ons heen. Zij zet daarom de contacten met Zbąszynek en Amt Peitz voort en biedt daarmee een solide basis aan uitbouw door particulier initiatief. 8. Handhaving Tegen niet-naleving van rechtsregels moet consequent worden opgetreden. Het vastgestelde handhavingsbeleid en de daarop gebaseerde uitvoeringsprogramma’s bieden daarvoor het kader.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Politieke en bestuurlijke agenda Met het aantreden van het kabinet Rutte II wordt de ingezette lijn wat betreft de decentralisaties voortgezet. Die voorbereiding wordt deels lokaal, deels subregionaal en deels provinciaal opgepakt overeenkomstig het “cirkel – model “ van de VGG. Die lijn beschouwen wij als toekomstbestendig wat betreft de bestuurskrachtige vervulling van onze taken vanuit een burgernabij bestuur. Daarom wijzen wij opschaling in zijn algemeenheid, en zeker de uitwerking die het kabinet voorstaat, af. De argumenten om te komen tot 100.000+ gemeenten zijn dun en ongefundeerd. De geschiedenis wijst in algemene zin juist uit dat schaalvergroting tot onbedoelde neveneffecten leidt die financieel en maatschappelijk grote nadelige effecten veroorzaken. 2. Samenwerking In het verslagjaar is verder ingezet op de verdere samenvoeging van de taakvelden ICT, P&O en sociale zaken. Met name de migratie van de drie ICT – omgevingen naar de server van De Marne is lastig gebleken vanwege de technische complexiteit en omdat ten tijde van de migratie ook de reguliere werkzaamheden verricht moesten worden. Daarnaast dienden, los van de migratie, installaties van nieuwe software als gevolg van gewijzigde regelgeving doorgevoerd te worden. De P&O – samenvoeging is in de volle breedte doorgevoerd. De salarisadministraties zijn per 1 januari 2013 geharmoniseerd en samengevoegd tot één database. Dit leidt tot een besparing op de ICT – kosten en vermindert de kwetsbaarheid in het werkproces. Voor sociale zaken heeft 2012 in het teken gestaan van harmonisatie van de werkprocessen. Wat betreft de verdeling van overhead is aanvankelijk de afspraak gemaakt dat uitgaande van een gelijke verdeling van gemeenschappelijke werkzaamheden over de gemeentehuizen, over en weer geen gebouwgebonden (niet directe gerelateerd aan het product) overhead in rekening wordt gebracht. Uiteindelijk is die afspraak voor 2012 en voor 2013 bevestigd. Wel wordt de productgebonden overhead verrekend. 3. Externe subsidies In het verslagjaar is onverkort uitvoering gegeven aan deze doelstelling. Subsidies zijn onder andere aangevraagd en toegewezen voor verbetering van de agrarische structuur van onze buitenwegen. Daarnaast zijn subsidies ontvangen van het A&O fonds voor aanpak verzuim en scholing. 4. Relatie met de burger Uitgaande van een burgernabij bestuur is in het verslagjaar frequent overleg gevoerd met burgers betreffende de inrichting van de leefomgeving. Dit betreft onder andere de herinrichting van de Professorenbuurt, bestemmingsplan Noordwolde en reconstructie Boermastraat. Verder is op 7 juni een reguliere dorpenronde belegd voor de inwoners van Noordwolde. Ongeveer 25 inwoners hebben met ons van gedachten gewisseld over algemene thema’s als samenwerking en lokale thema’s als speeltoestellen en verkeersveiligheid. Over 2012 is, op het moment van schrijven, nog geen verslag ontvangen van de gemeentelijke ombudsfunctionaris. Eind 2012 waren twee klachten ontvangen. Een klacht betrof een misverstand dat na 16

interventie door de ombudsfunctionaris is weggenomen. De tweede klacht betrof een private aangelegenheid waarin de gemeente geen partij was. Bij de nationale ombudsman is, blijkens zijn rapportage, één klacht ingediend die na interventie tot tevredenheid van klager is opgelost. In 2012 zijn 14 bezwaarschriften ingediend, één daarvan is door de intergemeentelijke commissie van advies voor bezwaarschriften behandeld. Daarnaast zijn door deze commissie in 2012 nog 3 bezwaarschriften uit 2011 behandeld. 5. Elektronische overheid Voor de gemeentewinkel dient onderscheid te worden gemaakt in producten die beschreven zijn en die langs digitale weg afgenomen kunnen worden. Op dit moment betreft dit 117 beschreven producten en diensten waarvan er 49 op transactieniveau door ons of door andere partners, bijvoorbeeld het omgevingsloket, worden aangeboden. Onze klantcontacten worden op dit moment geanalyseerd: deels om te beoordelen langs welke kanalen burgers het beste bediend kunnen worden en deels om te bepalen welke nieuwe producten nog langs de digitale weg afgenomen kunnen worden. De gemeentelijke website is qua informatievoorziening verder ingericht en uitgebouwd en ultimo 2012 is het intranet voor de verdere professionalisering van de interne communicatie opgeleverd. In BMW - verband is in het kader van digitaal zaakgericht werken gestart met de voorbereiding op de aanschaf en inrichting van een Document Management Systeem / zaaksysteem. Deze ontwikkeling moet worden beschouwd in het licht van de verdere professionalisering van onze interne processen en in samenhang met onze communicatie met burgers en externe partijen, zoals bijvoorbeeld de RUD. Ook speelt de invoering van de basisregistratie Waarde Onroerende Zaken (WOZ). Deze is onderdeel van het overheidsstelsel van basisregistraties. In de Basisregistratie WOZ vormen de WOZ-objecten de basis van de registratie. Momenteel wordt gewerkt aan het realiseren van de Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ). De WOZ-waarde en daaraan gerelateerde gegevens als adresgegevens, kadastrale aanduiding en BAG-ID worden in een landelijke voorziening aangeboden. Zo kunnen afnemers WOZ-gegevens eenvoudiger en efficiënter gebruiken. Totdat de LV WOZ operationeel is (naar verwachting 2014), worden de afnemers nog door elke gemeente afzonderlijk geïnformeerd. Momenteel gebeurt dit door maandelijkse bestandsleveringen vanuit de WOZ-applicatie. Voordat de gemeente kan aansluiten op de LV WOZ, dienen eerst de BAG en de WOZ te worden gekoppeld. Hiermee is onlangs een begin gemaakt. 6. De gemeente als werkgever Aan het einde van het verslagjaar is een formatiereductie gerealiseerd van 3,78 FTE. Die reductie is in de volle breedte van de organisatie gerealiseerd. Getracht wordt met bijvoorbeeld de inzet van stagiaires of werk – leertrajecten effecten op de bedrijfsvoering te dempen. De samenwerking voor de onderscheiden taakvelden, ICT, P&O en sociale zaken heeft in 2012 meer gestalte gekregen. Voor ICT en P&O zijn medewerkers ook in hun nieuwe functie geplaatst of hebben een alternatieve functie aanvaard, werkprocessen worden geharmoniseerd en zo mogelijk wordt bezien of de rechtspositie geharmoniseerd kan worden. Voor de RUD is gekozen voor de minimum variant. Dit betekent dat alleen de wettelijke milieutaken overgaan naar de RUD. Voor ons betekent dit ongeveer 0,3 FTE, verspreid over meerdere personen. Deze personen gaan niet naar de RUD maar blijven in dienst bij de gemeente Bedum. Dit leidt in de begroting 2013 tot een uitzetting van budget. Bezien wordt of op termijn deze frictie weer kan worden weggewerkt. In het kader van de regionalisering van de brandweer beschikt Bedum ultimo 2013 niet meer over brandweermensen met ons college als bevoegd gezag. Uit de 0 – meting die voor dit proces is opgesteld, is gebleken dat er verschillen zijn in rechtspositie die geharmoniseerd moeten worden. In 2013 zal blijken hoe dit verder uitpakt. 7. Bedum over de grenzen In het verslagjaar is stilgestaan bij het feit dat de jumelage met onze Poolse partner gemeente 20 jaar geleden is aangegaan. Met een Bedumer delegatie is dit feit samen met de andere partners gevierd. Ook de traditionele uitwisselingen rond 4/5 mei in Bedum en tijdens het oogstfeest en de Weihnachtsmarkt in Amt 17

Peitz zijn gecontinueerd, evenals de uitwisseling met voetballers en volleyballers. In het verlengde van het Comeniusproject worden scholen, in Bedum de Venhuisschool, uit de drie gemeenten met name in de toekomst meer betrokken bij de jumelage. 8. Handhaving De vorming van de RUD in Groningen is een lastig dossier gebleken waardoor de geplande invoeringsdatum van 1 januari 2013, later bijgesteld tot 1 november 2013, niet wordt gehaald. Dit betekent dat wij tot een nader te bepalen moment zelf de regie op de handhaving van de wettelijke taken houden. Met onze samenwerkingspartners ligt voor de Wabo dit beleid vast in het Handhavingsbeleidsplan Omgevingsrecht 2011 – 2015. Voor de uitvoering van dit beleid wordt expertise ingekocht van de werkorganisatie DEAL. Ter uitvoering van ons beleid is in het verslagjaar gehandhaafd op dossiers, variërend van bewoning overeenkomstig de bestemming in het bestemmingsplan tot klachten over rookoverlast van houtkachels.

Wat hebben we in 2012 nog meer gedaan De belangrijkste onderwerpen zijn beschreven in de verantwoording van het bestuursprogramma.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Inspraakverordening, vastgesteld d.d. 29 januari 2004;  Nota jeugd en veiligheid, vastgesteld d.d. 29 januari 2004;  Integriteitscode, vastgesteld d.d. 19 februari 2004;  Regeling burgerinitiatief, vastgesteld d.d. 25 maart 2004;  Algemene Plaatselijke verordening, vastgesteld (wijzigingen) d.d. 8 juli 2010;  Financiële verordening gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 22 maart 2007;  Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Bedum (art. 213), vastgesteld d.d. 20 december 2007;  Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid gemeente Bedum, vastgesteld 20 december 2007;  Handhavingsbeleidsplan en handhavingsuitvoeringsprogramma 2011-2014, vastgesteld d.d. 22 september 2011;  Handhavingsbeleidsplan Omgevingsrecht 2011-2015 BMW-gemeenten, vastgesteld d.d. 28 juni 2011 (B&W);  Organisatiebesluit 2008, d.d. 1 juli 2008;  Regeling faciliteiten voor studie en persoonlijke ontwikkeling d.d. 1 januari 2008;  Mandaatstatuut 2008, d.d. 28 oktober 2008;  Verordening Intergemeentelijke Commissie Bezwaarschriften gemeenten Bedum, Winsum en De Marne d.d. 21 april 2011;  Communicatienota, vastgesteld d.d. 23 april 2009.

Wat heeft het gekost? Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 162.712 201.495 181.201 1.616.049 1.651.668 1.556.208 -1.453.337 -1.450.173 -1.375.007

18

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie -38.783 -35.619 -3.164

Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2012 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Krediet Terreinverharding buitendienst 2 Luchtheaters/gevelkachel buitendienst Verbouw ivm politiepost CV-Ketels gemeentehuis

€ 4.455 € 10.719 € 9.000 € 8.264

*

is saldo van inkomsten/uitgaven

Producten die onder dit programma vallen 00100 Raad en commissies 00200 College van burgemeester en wethouders 01200 Bestuursondersteuning 01300 Voorlichting algemeen 01400 Kabinetszaken 01450 Representatie 02000 Rij- en reisdocumenten 02200 Burgerlijke stand 02400 Naturalisatie en geslachtsnaamwijziging 02600 Gemeentelijke basisadministratie bevolking 02700 Verkiezingen 02800 Leges algemeen 02850 Secretarieleges 02900 Bestuurlijke samenwerking 02910 Internationale contacten 02950 Raadsgriffie 02970 Ondersteunende activiteiten

19

Uitgegeven 2012 € € € 6.002* € 4.361

Restant € 4.455 € 10.719 € 2.998 € 3.903

20

3.1.2 Programma: 1 Openbare orde en veiligheid Wat willen we bereiken? Onze burgers hebben recht op een veilige woonomgeving. Ondanks het feit dat Bedum één van de veiligste gemeenten in Noord Nederland is, blijft die veiligheid een permanent punt van aandacht van het gemeentebestuur. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Politie Jaarlijks zullen de prioriteiten van de gemeenteraad met betrekking tot de lokale politiezorg aan de politieorganisatie kenbaar worden gemaakt. In elk geval moet de politie in voldoende mate bereikbaar en herkenbaar in de gemeente aanwezig zijn. In overleg met de politie zullen speerpunten worden geformuleerd, op basis van actuele feiten en thema’s. 2. Bestrijding van rampen en calamiteiten Plannen ter bestrijding van rampen en calamiteiten dienen actueel te zijn. De betrokken functionarissen dienen door regelmatige oefening goed geprepareerd te zijn. Ter voorkoming van calamiteiten dienen de regels inzake brandveiligheid strikt en zorgvuldig te worden gehandhaafd. 3. Sociale veiligheid In de wijze van inrichting en verlichting van de openbare ruimte wordt sociale veiligheid bevorderd. 4. Huiselijk geweld Huiselijk geweld moet worden teruggedrongen. De gemeente wil er via voorlichting aan bijdragen dat slachtoffers en derden worden gestimuleerd tot het doen van aangifte. 5. Toezicht in de buurt Ter vergroting van de betrokkenheid en sociale cohesie van de burgers stimuleert de gemeente het toezicht in de buurt en het gemeenschappelijke verantwoordelijkheidsgevoel voor gemeentelijke voorzieningen zoals speeltuinen, speelveldjes en andere plekken voor sport, spel en recreatie.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Politie Per 1 juli van het verslagjaar is het politiebureau aan De Vlijt, inmiddels eigendom van de gemeente, gesloten. Voor de achterblijvende agenten is huisvesting gevonden in het gemeentehuis. De politiepost bleef zo voor het publiek gedurende de ochtend geopend. Bedum maakt deel uit van het basisteam Noord – Groningen, onder de naam Ommelanden West. Prioriteitstelling vindt, in overleg met gemeenten, in het verband van de nieuwe Politieregio plaats, die de provincies Groningen, Friesland en Drenthe omvat. 2. Bestrijding van rampen en calamiteiten Bestrijding van rampen en calamiteiten wordt steeds verder geprofessionaliseerd binnen de gemeentelijke kolom en in regioverband opgepakt onder de vlag van de Veiligheidsregio. In het verslagjaar is voor verschillende deelprocessen geoefend, waaronder met het zogenaamde netcentrisch werken. Informatie wordt op deze wijze gestroomlijnd en geüniformeerd in het gemeentelijk beleidsteam gebracht. 3. Sociale veiligheid In verband met de overgang naar een nieuwe marktpartij voor beheer en onderhoud is besloten het Beleidsplan Openbare Verlichting door te schuiven naar 2013. 4. Huiselijk geweld Gemeenten zijn verantwoordelijk voor beleid ter bestrijding van huiselijk geweld. Zij worden daarin ondersteund door het Advies- en steunpunt huiselijk geweld (ASHG). In het verslagjaar is in 2 gevallen een 21

huisverbod opgelegd. In totaal 4 keer is bij het achterwege blijven van een dergelijk verbod een melding gegaan naar de OGGz – coördinator. Alle Groninger gemeenten voeren in deze het zelfde beleid. 5. Toezicht in de buurt

Op basis van de informatie uit de Veiligheidsmonitor alsook vanuit de politie is er geen aanleiding tot extra toezicht in de buurt. Wat hebben we in 2012 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen onder ‘uitvoering bestuursprogramma’, hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2012. We willen de volgende onderwerpen noemen. Brandweer In het verslagjaar is vanuit het korps bijgedragen aan de inrichting van een nieuw hulpverleningsvoertuig. Ons korps voldoet met de ingebruikname van dit voertuig weer aan de wettelijke eisen.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Startnotitie IVB, vastgesteld d.d. 21 september 2006;  IVB Bedum in beeld, vastgesteld d.d. 28 mei 2009;  IVB Bedum in beeld, Stand van zaken april 2011;  Rampenplan Bedum, vastgesteld d.d. 28 juni 2005, geactualiseerd augustus 2009;  Notitie ‘Groninger aanpak van (huiselijk) geweld in afhankelijkheidsrelaties’, november 2010.


Raming

Raming


begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 0 1.000 1.000 637.785 685.335 660.837 -637.785 -684.335 -659.837

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie -1.000 -47.550 46.550

Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2012 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Krediet Materiaal hulpverleningsvoertuig Vervanging portofoons brandweer

€ 25.000 € 20.168

Producten die onder dit programma vallen 04000 Personeelsbeleid en –beheer brandweer 04100 Materiaal en materieel brandweer 04200 Brandmelding en alarmering brandweer 04300 Regionale taken brandweer 04400 Rampenbestrijding 06000 Uitvoering bijzondere wetten 06500 Openbare orde en veiligheid 22

Uitgegeven 2012 € 20.040 € 7.971

Restant € 4.960 € 12.197

3.1.3 Programma: 2 Verkeer, vervoer en waterstaat Wat willen we bereiken Een goede bereikbaarheid is een basisvoorwaarde voor een dynamische, toekomstgerichte gemeenschap. Het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets wordt gestimuleerd. Een verkeersveilige leefomgeving staat hoog op de agenda van het gemeentebestuur. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Onderhoud infrastructuur Wij willen het onderhoudsniveau van onze wegen en straten op het huidige peil houden. Ook moeten de bermverhardingen duurzaam worden verbeterd. 1. Openbaar vervoer Wij willen de huidige openbaar vervoerverbindingen minimaal in stand houden. Het station zal, meer dan nu het geval is, een knooppunt voor verschillende vervoersmodaliteiten moeten gaan vormen. 3. Fietsverbinding Bedum-Groningen Wij willen een hoogwaardige, veilige fietsverbinding tussen Bedum en de stad Groningen. 4. Vrachtverkeer en geparkeerde vrachtauto’s Wij willen vrachtverkeer zoveel mogelijk weren uit de kernen én die kernen niet belasten met geparkeerde vracht- en dienstauto’s. 5. Veiligheidszones bij scholen Wij willen veiligheidszones instellen bij de basisscholen. 6. Verkeersplan Er wordt een verkeersplan opgesteld. Goede bereikbaarheid en een verkeersveilige leefomgeving staan hierbij hoog op de agenda.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Onderhoud infrastructuur Meerjarenonderhoudsprogramma wegen In 2012 hebben wij de deklaag vervangen van de Groningerweg en de rotonde Waldadrift/Boterdiep Oz. In verband met trillingsoverlast hebben we de klinkers op de kruising Schoolstraat/De Lijnbaan door asfalt vervangen. Tevens is kleinschalig onderhoud aan asfalt op diverse locaties uitgevoerd. Qua straatwerk is de Uiterdijk te Onderdendam geheel herstraat. Tevens zijn in Bedum de Bazuinslaan, de Grotestraat, de Schoolstraat en De Wilgen deels herstraat. Ter plaatse van de nieuwbouw aan de Almastraat is de gehele weg heringericht. Ook zijn er op diverse locaties plaatselijk reparaties aan het straatwerk uitgevoerd. Verharden wegbermen In 2012 zijn de voorbereidingen getroffen voor de uitvoering van het project VAS Buitenwegen Bedum, waarvoor in totaal ca. € 1,2 mln subsidie ter beschikking is gesteld. Door de uitvoering van dit project wordt ook invulling gegeven aan het verzoek van de raad om duurzamere bermen te creëren. Herstructurering professorenbuurt Voor de Prof. Boermastraat heeft de besteksvoorbereiding en de afstemming met de bewoners plaatsgevonden. De uitvoering vindt momenteel plaats. De herstructurering van de Mekelstraat en een deel

23

van de Prof. Ridderbosstraat zal voorlopig niet worden opgepakt. Te zijner tijd zal afstemming met de ontwikkelingen van Woningstichting Wierden en Borgen plaatsvinden. Onderhoud bruggen Voorjaar 2012 is de brug naar Fraamklap geheel gerestaureerd. Tevens zijn eind 2012 de leuningen en brugdekken van een aantal houten bruggen, met name in het plan Ter Laan, vernieuwd. 2. Openbaar vervoer In 2012 is het ontwerp voor het stationsplein, c.a. gereed gekomen. Het definitief ontwerp kan in 2013 worden vastgesteld. De subsidies hiervoor zijn nog niet definitief toegekend. Met ingang van 9 december 2012 is de buslijn 161 opgeheven, vanwege bezuinigingen door het OV-bureau. 3. Fietsverbinding Bedum-Groningen De werkzaamheden voor de aanleg van de FietsroutePlus zijn eind 2012 aanbesteed. Start van de werkzaamheden is in januari 2013. Een onderdeel van de fietsverbinding, namelijk de rotonde bij de oprit N46, is in november 2012 al aangelegd. Voor twee particuliere percelen loopt nog een onteigeningsprocedure. Naar verwachting is eind 2013 het tracé in de gemeente Bedum gereed. Het tracé in de gemeente Groningen wordt deels uitgevoerd met de werkzaamheden aan de Noordzeebrug en deels met de reconstructie van de kruising Groningerweg/Oostelijke ringweg. 4. Vrachtverkeer en geparkeerde auto’s In 2011 heeft het college, gelet op de meevallende problematiek, besloten af te zien van een algeheel parkeerverbod voor vrachtauto’s binnen de bebouwde komen. In geval van aanwijsbare overlast door een geparkeerde vrachtauto wordt in gesprek gegaan met de chauffeur/eigenaar en eventueel opgetreden met behulp van de APV van Bedum. In 2012 hebben zich geen excessen voorgedaan. 5. Veiligheidszones scholen De veiligheidszones bij scholen vormen een onderdeel van het Gemeentelijk Verkeersveiligheidsplan en worden in dat verband uitgewerkt. 6. Verkeersplan Het Gemeentelijk Verkeersveiligheidsplan is in 2012 vastgesteld. In 2013 wordt met de uitvoering begonnen. Het restantbedrag voor het opstellen van het plan wordt gebruikt voor de verdere uitvoering, onder andere voor de planvorming veilige schoolomgeving.

Wat hebben we in 2012 nog meer gedaan Naast de onderwerpen die staan opgenomen onder ‘uitvoering bestuursprogramma’, hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2012. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. Openbaar vervoer In 2012 is besloten tot het invoeren van het zogenaamde DRIS (Dynamisch ReizigersInformatie Systeem). De uitvoering staat gepland voor 2013; de kosten worden gedragen door de Regio Groningen-Assen. Rondweg / Oost-westverbinding In opdracht van de provincie is een verkeersonderzoek “Kentekenonderzoek Bedum” opgesteld; dit is in de raadscommissie VROM van 9 mei 2012 behandeld en dit is ook in de Statencommissie behandeld. De BMW-gemeenten hebben 28 februari 2012 een brief aan Gedeputeerde Staten verzonden over de ontsluiting van Noordwest Groningen. Naar aanleiding daarvan zijn er verschillende werksessies gehouden. De (on)mogelijkheden van de ontsluiting Noordwest Groningen (N361 Lauwersoog-Groningen) en de mogelijke combinatie met de verkeersafwikkeling in Bedum, zijn onderwerp van de studies. Een en ander moet leiden tot het aanbieden van een voorstel aan de Statencommissie voor de zomervakantie van 2013. De voorstellen worden besproken in de stuurgroep N361.

24

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Verkeersveiligheidsplan vastgesteld d.d. 20 september 2012;  Beheerplan wegen 2009 – 2013, vastgesteld d.d 17 december 2009;  Rapportage Onderhoud Bruggen 2008 – 2012, vastgesteld 24 april 2008.


Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming

Raming

verschil saldi begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 329.742 63.697 18.632 266.045 2.850.085 2.854.814 2.046.136 -4.729 -2.520.343 -2.791.117 -2.027.504 270.774

Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2012 geen kredieten beschikbaar gesteld:

Producten die onder dit programma vallen 07000 Deklagen en bestratingen buiten de bebouwde kom 07100 Deklagen en bestratingen binnen de bebouwde kom 07102 Gereedschappen wegen 07200 Onderhoud wandelpaden 07300 Bermen en sloten buiten de bebouwde kom 07400 Onderhoud goten, bermen en sloten en schoonhouden straten binnen de bebouwde kom 07500 Onderhoud en bediening bruggen 07600 Openbare verlichting 07700 Straatmeubilair en abri’s 07800 Gladheidbestrijding 07900 Voorlichting en klachtenafhandeling 08000 Inritvergunningen 08100 Overige zaken (binnen bebouwde kom) 08200 Onderhoud duikers 09000 Bewegwijzering en straatnaamborden 09100 Verkeer en verkeersveiligheid 09500 Openbaar vervoer en verkeer 10000 Onderhoud kade, kademuur en beschoeiing

25

26

3.1.4 Programma: 3 Economische Zaken Wat willen we bereiken Het gemeentebestuur erkent volmondig het belang van een dynamische, toekomstgerichte en gezonde plaatselijke economie. Het bestuur speelt tijdig in op ontwikkelingen die kunnen bijdragen aan een versterking van het plaatselijke bedrijfsleven. Het belang van overleg met ondernemers, al dan niet georganiseerd, spreekt voor zich. Het gemeentelijk apparaat kenmerkt zich door een ondernemersvriendelijke houding. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Economisch beleid Wij willen met voortvarendheid uitvoering geven aan het geformuleerde economische beleid. De gemeente voert hierbij een actief voorwaardenscheppend beleid ter versterking van de lokale economie. Met het bedrijfsleven vindt gestructureerd overleg plaats. 2. Oost-Westverbinding Wij blijven streven naar de aanleg van een Oost-Westverbinding, zoals opgenomen in het gemeentelijk structuurplan. 3. Revitalisering oudste deel bedrijventerrein Wij willen inzetten op revitalisering van het oudste deel van het bedrijventerrein in Bedum. 4. Bedrijvenpark Boterdiep Wij willen ruimte bieden aan ondernemers door de positieve ontwikkeling van het Bedrijvenpark Boterdiep een vervolg te geven. 5. Restrictief beleid zondagopenstelling winkel Het restrictieve beleid ten aanzien van de openstelling van winkels op zondagen zetten we voort.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Economisch beleid In de notitie “Economisch beleid in de gemeente Bedum” is een aantal zaken genoemd waarop de gemeente zich wil (blijven) inzetten. Op een aantal van deze onderwerpen (zoals arbeidsmarktbeleid en infrastructuur) wordt elders nader ingegaan. Het regulier overleg met de Bedrijvenvereniging van de gemeente Bedum (BvgB) heeft ook in 2012 plaatsgevonden. Samen met de BvgB zijn er bedrijfsbezoeken afgelegd, onder andere aan een zorgboerderij en een loonbedrijf. In het kader van communicatie en promotie was de gemeente ook in 2012 aanwezig op het “Plein Bedum” tijdens de Promotiedagen voor het Bedrijfsleven in Martiniplaza te Groningen. In 2012 zijn er regelmatig bestuurlijke en ambtelijke contacten geweest met de Kamer van Koophandel en het MKB, teneinde elkaar te informeren over projecten en samenwerkingsverbanden. Om meer mogelijkheden te bieden voor het hebben van een beroep of bedrijf aan huis, hebben wij in de onlangs vastgestelde bestemmingsplannen Onderdendam en Noordwolde opgenomen dat dit – onder voorwaarden – bij recht is toegestaan. Ook is opgenomen dat beperkte detailhandel is toegestaan. 2. Oost-Westverbinding Dit onderdeel is opgenomen bij programma 2 (blz. 24). 3. Revitalisering oudste deel bedrijventerrein Er is geen begin gemaakt met een onderzoek naar de mogelijkheden voor het oudste deel van het bedrijventerrein. Afgesproken is dat dit gebeurt, als zich concrete ontwikkelingen / kansen voordoen; voor de revitalisering zijn overigens geen middelen gereserveerd. 27

4. Bedrijvenpark Boterdiep In 2012 is wederom een aantal kavels verkocht, hetgeen betekent dat er nog maar weinig uitgeefbare kavels zijn. In maart 2012 is een notitie over de bedrijventerreinen opgesteld. In deze notitie is geconcludeerd dat het niet realistisch is om over te gaan tot uitbreiding van het bedrijventerrein. Er zijn grote financiële risico’s aan verbonden, terwijl daaraan geen aantoonbare behoefte is. De ontwikkelingen in het kader van de Regiovisie Groningen-Assen, de vraag naar kavels en andere relevante zaken, worden nauwlettend gevolgd. 5. Restrictief beleid zondagopenstelling winkel In 2012 hebben zich geen ontwikkelingen voorgedaan.


Bestaand beleid   

Gemeentelijke marktverordening, vastgesteld d.d. 22 september 2005; Notitie Economisch Beleid in de gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 17 december 2009; Verordening Winkeltijden, vastgesteld d.d. 15 december 2011.


Raming

Raming


begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 91.968 87.820 86.360 126.290 125.941 123.366 -34.322 -38.121 -37.006

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 4.148 349 3.799

Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2012 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Krediet CV-ketel kantoorunit Schoolstraat 10

€ 7.719

Producten die onder dit programma vallen 12000 Straatmarkten 12100 Economische zaken, incl. promotie en acquisitie 12500 Marktgelden 13000 Nutsbedrijven

28

Uitgegeven 2012 € 3.539

Restant € 4.180

3.1.5 Programma: 4 Onderwijs Wat willen we bereiken Het onderwijs vervult een cruciale rol in het bieden van zekerheden en perspectief aan jongeren. In de ontwikkelingen op het gebied van het onderwijs vervult het gemeentebestuur een actieve, betrokken rol, ook door de verbindingen met peuterspeelzalen en allerlei vormen van opvang. 1. Lokaal onderwijsbeleid Aangezien de lokale rol van de gemeente in het (algemene) onderwijsbeleid verandert en de verantwoordelijkheid van de lokale schoolbesturen toeneemt, hoeven wij ons in de komende jaren minder te richten op specifieke onderwijsvoorzieningen, zoals huisvesting. Wij kunnen de aandacht dan meer richten op algemene welzijnsvoorzieningen ten behoeve van de leeftijdscategorie tot 23 jaar. Daarbij willen wij met name noemen het creëren van kinderopvang (bijv. peuterspeelzalen), buitenschoolse opvang en voorzieningen met een breder aanbod voor de doelgroep. Lokaal onderwijsbeleid wordt daarmee meer en meer lokaal welzijnsbeleid. 2. Openbaar onderwijs De gemeente Bedum heeft het openbaar onderwijs ondergebracht bij de Stichting Marenland en is schoolbestuurlijk niet meer verantwoordelijk voor het openbaar onderwijs. Met deze verzelfstandiging geeft de gemeente invulling aan haar verantwoordelijkheid om de kwaliteit en de continuïteit van het openbaar basisonderwijs voor de toekomst zeker te stellen. De gemeente bewaakt vanuit het toezichthoudend orgaan de wijze waarop Marenland invulling geeft aan de uitgangspunten van openbaar basisonderwijs en de door de gemeente overgedragen schoolbestuurlijke taken.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1.Lokaal onderwijsbeleid Algemeen Binnen het lokale onderwijsbeleid zijn de verhoudingen tussen gemeenten en het onderwijs veranderd. Vanaf 1 augustus 2006 hebben scholen en schoolbesturen meer beleidsvrijheid en beleidsverantwoordelijkheid gekregen, waardoor voor gemeenten andere taken en minder financiële sturingsmogelijkheden resteren. Van gemeenten wordt verwacht dat zij, als meest nabije en voor het jeugdbeleid verantwoordelijke overheid, de regierol op zich nemen en in het kader van de sociale infrastructuur voor de jeugd inzetten op samenhang tussen onderwijs- en jeugdbeleid. Primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs in de gemeente zijn de scholen en hun besturen zelf. De gemeente kan daarbij vooral een voorwaardenscheppende, ondersteunende en stimulerende rol vervullen. Dit doet zij door te zorgen voor een goede pedagogische infrastructuur en de samenwerking van scholen met andere instellingen, zoals welzijnswerk, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang, schoolmaatschappelijk werk en jeugdgezondheidszorg, te bevorderen en faciliteren.

De gemeente Bedum telt zeven scholen: 2 voor openbaar onderwijs 5 voor bijzonder onderwijs: één voor Rooms Katholiek onderwijs, drie voor Protestant Christelijk onderwijs en één voor Gereformeerd onderwijs. Leerlingaantal op 1 oktober (2011) en 2012 Openbare basisscholen: Togtemaarschool : (284) 279 R.A. Venhuisschool : ( 90) 64 Protestant Christelijke basisscholen: De Regenboog : (332) 320 De Akker : (54) 54 29

De Haven

: (36) 39

Rooms Katholieke basisschool: St. Walfridus : (132) 151 Gereformeerd basisschool: Dr. K. Schilderschool: : (78) 83 De scholen hebben, op drie scholen na, te maken met een leerlingendaling. De gemeente vindt het van belang het contact met de scholen goed te onderhouden en te weten wat er speelt bij de scholen. Daarom zijn in het afgelopen jaar alle scholen in de gemeente bezocht en is met de schooldirecties gesproken. LEA De BMW gemeenten hebben gezamenlijk beleid geschreven met betrekking tot de Lokale en Regionale Educatieve Agenda (LEA/REA). Binnen de afzonderlijke gemeenten wordt minimaal 2 x per jaar een LEA gehouden. Minimaal 1x per jaar houden de gemeenten gezamenlijk met alle betrokken instellingen een REA bijeenkomst. Centraal in de dialoog met het onderwijsveld over de kwaliteit van het lokale onderwijs komt de Lokale Educatieve Agenda (LEA) te staan. De Lokale Educatieve Agenda is door het ministerie als instrument gecreëerd om houvast te geven aan het overleg tussen de gemeente en de schoolbesturen. De gemeente en de schoolbesturen kunnen punten voor deze “agenda” aandragen. De gemeente wordt door het rijk ook verplicht een aantal onderwerpen op de agenda te zetten. Het uitgangspunt is dat in gezamenlijk overleg de agenda en de prioriteiten worden vastgesteld. De gemeente heeft hierbij de regierol, maar zal op basis van gelijkwaardigheid in overleg moeten gaan met de andere instellingen. De Lokale Educatieve Agenda wordt zo een selectie van actuele thema’s die schoolbesturen, instellingen en gemeente belangrijk vinden en die om actie of overleg vragen. Gezamenlijk wordt bepaald hoe er aan de thema’s wordt gewerkt en wie waarvoor verantwoordelijk is. Op 16 februari 2012 is er een bijeenkomst in het kader van de LEA geweest, een tweede bijeenkomst moet nog georganiseerd worden. De eerste REA bijeenkomst is georganiseerd door de gemeente Bedum en vond op 15 november 2012 plaats. De gemeenten Winsum, de Marne en Eemsmond sloten hierbij aan. Daarnaast bleek er behoefte te bestaan om een directeurenoverleg te beleggen. Het eerste directeurenoverleg in 2012 vond in mei plaats, het tweede in september. Wet OKE De Wet ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie is in 2010 een feit geworden. Deze wet geeft gemeenten de wettelijke verantwoordelijkheid om voor alle voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzaal en kinderopvang) een goede basiskwaliteit te garanderen en om een goed aanbod van voorschoolse educatie te doen aan alle jonge kinderen met een risico op (taal)achterstanden. Vanaf augustus 2011 moet de gemeente aan deze verplichting voldoen. Samen met de gemeente De Marne en de gemeente Winsum is hierover een beleids- en uitvoeringsnotitie geschreven. De GGD en Kids2b hebben de opdracht gekregen om, in eerste instantie voor de periode van een jaar (2012), het VVE beleid uit te voeren zoals opgenomen in de notitie “Doelgroepen bepaling en toeleiding VVE in de Gemeenten Bedum, De Marne en Winsum.” Onderwijshuisvesting 2011 is het laatste jaar dat voorzieningen op grond van de ”Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009” bekostigd wordt. Niet alleen het ministerie heeft deze voorzieningen bekostigd, ook de scholen en de gemeente hebben bijgedragen middels cofinanciering. Alle voorzieningen zijn inmiddels uitgevoerd (moesten gerealiseerd zijn voor 4 september 2011). Echter, door de scholen is veel meer geïnvesteerd in de subsidieregeling dan is afgesproken en daarnaast heeft de gemeente maar 25% van het bedrag dat zij voor de regeling hadden gereserveerd, gebruikt. In overleg met de werkgroep zijn afspraken gemaakt over een compensatie aan de schoolbesturen inzake de cofinanciering van de “Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair 30

onderwijs 2009”. Er is een verdeling tot stand gekomen door te kijken naar de extra kosten die de schoolbesturen hebben gemaakt met betrekking tot de lichtarmaturen. Deze voorziening bleek veel meer te kosten dan daadwerkelijk was begroot. Dit heeft geleid tot de volgende nabetalingen: Marenland € 9.000 Niënhausstichting € 2.500 VCPO € 2.500 Leerlingenvervoer Door een Europese aanbesteding leerlingenvervoer zijn de kosten van het leerlingenvervoer in 2011 verdubbeld. Deze aanbesteding is in regioverband (8 gemeenten) uitgevoerd. Ook de andere gemeenten hebben hun kosten voor het leerlingenvervoer flink zien stijgen, terwijl het aantal leerlingen stabiel is gebleven. Na onderzoek van bureau Waywise is gebleken dat de kostenstijging vooral te wijten was aan de wijziging in de rekensystematiek. De financiële effecten voor Bedum zijn daarop gematigd. 2. Openbaar onderwijs In de komende planperiode krijgt Marenland te maken met externe ontwikkelingen die van grote invloed zijn op de stichting, nl. de krimp van de bevolking, dan wel de ontgroening en het uitvoeren van passend onderwijs. Over het algemeen gaat het goed met de kwaliteit op de scholen van Marenland. Gemiddeld genomen scoort Marenland met haar scholen ruim boven de inspectienorm en op onderdelen op of boven het landelijk gemiddelde. De afgelopen jaren is hier fors op ingezet. Eén school kreeg het predicaat ‘zwak’ en deze school werkt aan een veranderplan om van het predicaat af te raken. Twee scholen zijn het stempel ‘zwak’ of ‘zeer zwak’ kwijtgeraakt en vallen onder regulier toezicht. Het betreft geen scholen binnen de gemeente Bedum. Op 1 oktober 2012 had Marenland 3019 leerlingen. Ten opzichte van 2011 was dit 84 minder, met een teruggang van 2,71%. De scholen van Marenland liggen in gemeenten die te maken hebben met een uitzonderlijke grote terugloop van de bevolking en een uitzonderlijke hoge vergrijzing en ontgroening. Deze ontwikkelingen leiden tot grote daling van het leerlingenaantal. Dit heeft gevolgen voor de exploitatie en de formatie van alle scholen. Daarom is er vanaf 2012 een sociaal plan in werking gesteld met maatregelen om de omvang van het personeelsbestand daarmee in de pas te laten lopen. Door de dalende leerlingenaantallen wordt de gemiddelde bezetting per school steeds kleiner. De huisvestingskosten zijn echter op korte termijn moeilijk beïnvloedbaar. Hierdoor ontstaan er tekorten op de huisvesting. Er wordt volop gestreefd naar vermindering van het aantal gebouwen door samenwerking en fusie.


Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 20 april 2006;  Beleidsmatig Integraal huisvestingsplan Bedum, vastgesteld 23 april 2009;  Procesplan Brede School, vastgesteld door B&W op 8 april 2008;  Verordening leerlingenvervoer gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 28 mei 2009;  Regionale notitie “Sluitende aanpak voortijdig schoolverlaters”;  Statuten “Stichting openbaar primair onderwijs Appingedam, Bedum, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer”.

31


Raming

Raming




Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2012 geen extra kredieten beschikbaar gesteld.

Producten die onder dit programma vallen 15000 Openbaar basisonderwijs – algemeen 15200 Gymnastiekonderwijs (openbaar) 15250 Openbaar basisonderwijs huisvesting algemeen 15300 Togtemaarschool: huisvesting 15500 RA Venhuisschool: huisvesting 17000 Bijzonder onderwijs – algemeen 18300 Gymnastiekonderwijs (bijzonder) 18400 Overschrijding (art.102 WBO) 19000 Bijzonder basisonderwijs huisvesting algemeen 19100 Sint Walfridusschool 19200 Dr. K.Schilderschool 19300 De Regenboog 19400 De Haven Onderdendam 19500 De Akker Zuidwolde 21000 Onderwijsbegeleiding 21100 Leerplichtwet 21200 Overige voorzieningen onderwijs 21300 Leerlingenvervoer

32

3.1.6 Programma: 5 Cultuur en recreatie Wat willen we bereiken De Bedumer bevolking maakt veel gebruik van de verschillende sportvoorzieningen die de gemeente rijk is. De sportnota geldt als richtinggevend voor het sportbeleid in de komende jaren. Op basis van deze sportnota gaan we de mogelijkheden onderzoeken om de bestaande voorzieningen te verbeteren. Wij streven ernaar de culturele voorzieningen zoveel mogelijk in stand te houden. Dit geldt temeer omdat voorzieningen als de muziekschool en de bibliotheek een belangrijke functie vervullen in de ontwikkeling van de jeugd. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Recreatie en toerisme Particulier initiatief tot uitbreiding en verbetering van recreatieve voorzieningen wordt ondersteund. Toeristische trekpleisters worden nadrukkelijker onder de aandacht gebracht. Daarbij is een rol voor de VVV weggelegd. 2. Fiets- en wandelpaden Een goede bewegwijzering met toelichting voor fietsers en wandelaars moet de toeristische belangstelling voor het platteland vergroten. Uitbreiding van het aantal fiets- en wandelpaden wordt nagestreefd, zo mogelijk met cofinanciering vanuit het Investeringsbudget Landelijk Gebied of vanuit andere bronnen. 3. Sport We gaan onderzoeken of er mogelijkheden zijn om, door aanleg van kunstgras, het gebruik van sportvelden te vergroten en de exploitatiekosten van de groene velden te verlagen. 4. Vrijwilligerswerk De gemeente zorgt voor een goede ondersteuningsstructuur van het vrijwilligerswerk. De maatschappelijke waardering voor vrijwilligerswerk wordt tot uitdrukking gebracht door regelmatig vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties in het zonnetje te zetten. 5. Bibliotheek Wij willen de toegankelijkheid zoveel mogelijk in stand houden door o.a. nieuwe vormen van distributie van literatuur te onderzoeken. 6. Zwembad In samenwerking met het bestuur van stichting “De Beemden” wordt onderzocht of uitbreiding van het oppervlakte zwemwater mogelijk is. 7. Muziekschool Wij ondersteunen het streven van het stichtingsbestuur om de muziekschool exploitabel te houden.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Recreatie en toerisme Eén van de aspecten van recreatie en toerisme is de samenwerking van zes gemeenten, waaronder de gemeente Bedum, in de VVV Lauwersland. Deze samenwerkingsovereenkomst liep af per 1 januari 2012. De deelnemende gemeenten hebben van de mogelijkheid gebruik gemaakt om de overeenkomst met een jaar te verlengen en in dit jaar te bezien hoe daarna verder te gaan. De voortzetting in VVV Lauwersland is niet vanzelfsprekend door verschillende oorzaken. Zo is er veel kritiek op het functioneren van de VVV en zijn er veel nieuwe ontwikkelingen op het gebied van recreatie en toerisme o.a. door de brede toepassingsmogelijkheden van internet op smartphones bijvoorbeeld. Daarnaast zijn er in de provincie Friesland ontwikkelingen gaande die er op wijzen dat de deelnemende Friese gemeenten meer met de andere Friese gemeenten willen optrekken. In 2012 heeft bureau ZKA een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit 33

van VVV Lauwersland. Dat onderzoek heeft tot een aantal aanbevelingen geleid. Met name de VVV Lauwersland is gevraagd zich organisatorisch voor te bereiden op de toekomst en in te spelen op initiatieven in de regio. Ook de samenwerking tussen de gemeenten in het gebied van Lauwersland wordt in de beschouwing meegenomen. De voorgenomen verbeteringen op het terrein van de recreatiehaven in Onderdendam met de vervanging van een rioolput, het plaatsen van een vuilwaterstortplaats en het aanbrengen van grasbetontegels als ondergrond van de Gereguleerde Ontmoetingsplaatsen voor kampeerauto’s zijn in 2012 uitgevoerd. De Rekenkamercommissie heeft bepaald dat zij voornemens is het toeristisch-recreatieve beleid van de gemeente Bedum te zullen gaan onderzoeken (uitvoering in 2013). 2. Fiets- en wandelpaden Met de aanleg van een rotonde ter hoogte van de oprit Groningerweg/Eemshavenweg is in 2012 een begin gemaakt met de realisatie van een snelle, goede en veilige fietsverbinding met de stad Groningen. De werkzaamheden zullen naar verwachting in 2013 worden afgerond. Het herstel van het jaagpad langs het Winsumerdiep en het Warffumermaar stagneert door risico’s en overwegingen aan de zijde van de eigenaar van het terrein. In samenwerking met een adviesbureau is in 2012 het fietsknooppuntenplan gerealiseerd met het plaatsen van de informatie- en verwijsborden op de diverse routes. 3. Sport In 2011 is gestart met het opzetten van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen. Speerpunten hierbinnen zijn: jeugd, mensen met een beperking en ouderen. Met vertegenwoordigers namens deze doelgroepen wordt overleg gevoerd welke beweeginterventies de komende jaren zullen worden opgepakt. Hierbij wordt nauw samengewerkt met het Huis voor de Sport Groningen en de Stichting Welzijn Bedum. In 2012 is de formatie van de combinatiefunctionaris per 1 september uitgebreid tot 1,0 fte. Dit in het kader van de regeling "Impuls brede scholen, sport en cultuur/combinatiefuncties. Er is onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van de aanleg van een kunstgrasvoetbalveld in Bedum. De rapportage heeft geleid tot een nadere uitwerking. In de begrotingsvergadering van 6 en 8 november 2012 is besloten tot de aanleg van het kunstgrasvoetbalveld in 2013. De begeleiding van de voorbereiding naar een programma van eisen en het aanbestedingstraject zal in het eerste kwartaal van 2013 zijn afgerond. Ingebruikname wordt verwacht in september 2013. Voorts is er een onderzoek naar het sportbeleid in de gemeente Bedum door de Rekenkamercommissie uitgevoerd. De resultaten zijn in de vorm van een rapportage beschikbaar en worden betrokken bij het nieuw te formuleren sportbeleid 2013 - 2019. In 2012 is een bestuursopdracht en een startnotitie voor deze beleidsnotitie geformuleerd en in de raadscommissie van december vastgesteld. Op het terrein van sportstimulering en -ontwikkeling zijn twee initiatieven ontplooid. De eerste is de Hoogelandster Fiets 3 Daagse voor mensen met een beperking (circa 150 deelnemers, ook mensen zonder indicatie, circa 30% kwam vanuit de beoogde doelgroep). Een beweegtest voor ouderen in de gemeente is door circa 400 mensen bezocht. Hieruit is een beweeggroep ontstaan op advies van een arts van niet-actieve mensen! Ook moet geconstateerd worden dat een aantal clubs door verschillende oorzaken in financiële problemen dreigen te geraken. Hierbij moet gedacht worden aan verhoogde tarieven voor gebruik van accommodaties, terugloop ledenaantallen, geen meegroeiende contributie, verlaging van subsidies of problemen met de eigen boekhouding. Tijdige betaling voor het gebruik van sportvoorzieningen en accommodaties komt zo onder druk te staan. 4. Vrijwilligerswerk De reguliere activiteiten voor het vrijwilligerswerk zijn uitgevoerd. In 2012 is de tweejaarlijkse vrijwilligersprijs weer uitgereikt. Tijdens een feestelijke avond in november was er naast de aandacht voor de nummers 1 tot en met 3, ook aandacht voor vrijwilligerswerk in het algemeen.

5. Bibliotheek 34

Door gespaarde vernieuwingsgelden van de provincie is het mogelijk om de bibliotheek in Bedum om te vormen naar het nieuwe retailmarketingsconcept van Biblionet. De bibliotheek zal een eigentijdser karakter krijgen. Dit concept heeft als doel om meer leners te trekken, meer boeken uit te lenen en de bezoekers gemiddeld langer in de bibliotheek te laten verblijven. De bibliotheek in Bedum krijgt ook ruimere openingstijden. Het wegvallen van de bibliobus in Onderdendam en de sluiting van de bibliotheek in Zuidwolde worden hiermee enigszins gecompenseerd. Om invulling te kunnen geven aan de bezuiniging op de gemeentelijke subsidie is de bibliobus per juli 2012 in Onderdendam gestopt. In de school is een permanent boekenpunt ingericht, zodat de leerlingen van de basisschool bediend kunnen blijven. Voor de oud-bibliobusleden en andere mensen in het dorp, die niet in staat zijn de bibliotheek in Bedum te bezoeken, is in samenwerking met “De Verzoamelstee” een mogelijkheid gevonden om gebruik te kunnen blijven maken van een bibliotheekvoorziening. De bibliotheek in Zuidwolde is eveneens vanwege de bezuinigingen per december 2012 gesloten. Ook hier is voor de leerlingen van de beide basisscholen een voorziening gevonden, vergelijkbaar met de school in Onderdendam. 6. Zwembad Er zijn onderzoeken uitgevoerd naar een mogelijke uitbreiding van het beschikbare oppervlakte zwemwater. Op grond van de uitkomsten hiervan is geconcludeerd dat een uitbreiding niet realistisch is vanwege de hiermee gemoeide financiële lasten. Bij de vervanging van de technische installatie is een mogelijk gebruik van restwarmte van FrieslandCampinaDomo meegenomen. Bij de behandeling van de kadernota ter voorbereiding op de begroting 2013 is het benodigde krediet in de begroting beschikbaar gesteld. De voorbereidingen zullen in 2013 worden afgerond. Mogelijke uitvoering zal plaatsvinden in 2013 of 2014. 7. Muziekschool Samen met het bestuur en de directeur van de muziekschool Hunsingo zijn de gemeenten Eemsmond en Bedum aan het onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de muziekschool voor de toekomst een goede financiële basis te geven. De mogelijke aansluiting met het IVAK is op dit moment van de baan.

Wat hebben we in 2012 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen onder ‘uitvoering bestuursprogramma’, hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2012. We willen de volgende onderwerpen noemen. Groenbeheersplan Eind 2012 zijn we gestart met het opstellen van een groenbeheersplan. De verwachting is dat we dit in juni 2013 aan de raad kunnen aanbieden.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Projectplan Buurt-Onderwijs-Sport (BOS) Impuls;  Notitie Stimulering Vrijwilligerswerk gemeente Bedum (vastgesteld);  Convenant “Groninger Sport Model” (ondertekend);  Subsidieverordening gemeente Bedum, vastgesteld op 9 juni 2011;  Beleidsnota Sport 2009-2013 “Sport als middel en/of sport als doel?”;  Beleidsplan Wmo 2012-2015, vastgesteld door de raad op 26 januari 2012.

35


Raming

Raming




Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2012 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Krediet De Meenschaar – pompen&expansievat De Beemden – fase 2 De Beemden – friteuse De Beemden – tillift -

€ 4.426 € 191.015 € 4.599 € 4.690

Producten die onder dit programma vallen 23000 Openbare bibliotheek Bedum 24000 Stichting Muziekschool Hunsingo 24100 Stichting Welzijn Bedum 24200 Overig vormings- en ontwikkelingswerk 25000 Sportzaken – algemeen 25100 Sportvelden Bedum: gebouwen 25101 Sportvelden Bedum: terreinen 25102 Sportvelden Bedum: materieel 25200 Sportvelden Onderdendam: gebouwen 25201 Sportvelden Onderdendam: terreinen 25202 Sportvelden Onderdendam: materieel 25300 Sportvelden Noordwolde: gebouwen 25301 Sportvelden Noordwolde: terreinen 25302 Sportvelden Noordwolde: materieel 25400 Tennisbanen Bedum 25500 Tennisbanen Zuidwolde 25700 Sporthal De Beemden 25800 Zwembad De Beemden 27000 Kunstbeoefening/kunstbevordering 27100 Overige kunst 28000 Monumenten – Gebouwen 28100 Monumentenzorg, overige cultuur en oudheidkunde 29000 Natuurbescherming (kapvergunningen) 29100 Natuurbescherming (subsidies/kapitaallasten) 30000 Plantsoenen, parken en ander openbaar groen 30002 Gereedschappen plantsoenen 30200 Volkstuinen 30300 Overige openluchtrecreatie 32000 Speelterreinen

36

Uitgegeven 2012 € € € 4.599 € 4.690

Restant € 4.426 € 191.015 € € -

3.1.7 Programma: 6 Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening Wat willen we bereiken We willen de jeugd kansen geven op te groeien naar een volwaardige plaats in de samenleving. Het al ingezette jeugdbeleid wordt onverkort voortgezet en, als ontwikkelingen daarom vragen, bijgesteld en verfijnd. Wij streven naar maatwerk als het gaat om het bieden van kansen voor onze jeugd. Wij zoeken welbewust contact met jongeren en gaan de dialoog op basis van wederzijds respect aan. De gemeente speelt op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een steeds grotere rol in het aanbod van zorgvoorzieningen. Die rol wint door de vergrijzing nog aan extra gewicht. Met de Wmo willen wij allen die zijn aangewezen op voorzieningen ondersteunen in zelfstandige en volwaardige deelname aan de samenleving. De huidige economische crisis gaat ook aan de Bedumer samenleving niet geheel voorbij. Wij willen voorkomen dat werkloosheid leidt tot een gebrek aan toekomstperspectief. De marges waarbinnen de gemeente op het gebied van werk en inkomen kan opereren, zijn smal. De beleidvrijheid die gemeenten in deze is gegund, wordt door ons optimaal benut. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De gemeente zorgt voor een laagdrempelig aanbod van voorzieningen die steun bieden aan mensen die afhankelijk zijn van zorg. We willen de hulpvraag van de burger steeds meer centraal stellen in het kader van “de kanteling”. Wij willen het gemeentelijk zorgloket doorontwikkelen en nog breder onder de aandacht brengen. 2. Werk Extra aandacht moet worden gegeven aan mensen die blijvend aan de kant dreigen te raken. Samenwerking tussen gemeente en andere betrokken partijen in het UWV WERKbedrijf moet daarop gericht zijn. Indien het perspectief op een reguliere baan volledig ontbreekt, moeten alternatieve vormen van werk en vrijwilligerswerk als structurele oplossing maatschappelijk worden aanvaard. In nauwe samenspraak met het plaatselijke bedrijfsleven willen we komen tot maatregelen die de werkgelegenheid bevorderen. 3. Sociale werkvoorziening Aan modernisering van de sociale werkvoorziening wordt meegewerkt om ook in de toekomst aan mensen een juiste plek te kunnen bieden en tegelijk een gezonde exploitatie mogelijk te maken. 4. Kinderopvang De capaciteit van alle vormen van kinderopvang en buitenschoolse opvang moet gelijke tred houden met de maatschappelijke behoefte. 5. Jeugdbeleid Wij zetten in op een verdere ontwikkeling van het jeugdbeleid. De jeugd wordt actief opgezocht en waar mogelijk betrokken bij beleidsvorming, bijvoorbeeld door middel van een digitaal jeugdloket. We komen tot de realisering van een Centrum voor Jeugd en Gezin waarin, bestaande organisaties, zoals het JOT-team en het consultatiebureau, gaan samenwerken. De mogelijkheden van maatschappelijke stages gaan we nader uitwerken. 6. Minimabeleid De gemeente voert een ruimhartig minimabeleid dat jaarlijks na evaluatie opnieuw wordt vastgesteld. Met maatschappelijke organisaties wordt overleg gezocht om te bevorderen dat meer personen die daarvoor in aanmerking komen, van bestaande regelingen gebruik maken. Wij maken ons sterk om de toegang tot voorzieningen voor financieel zwakkeren te blijven waarborgen. 7. Schuldhulpverlening De toegang tot schuldhulpverlening dient laagdrempelig te zijn. De burger moet goed worden geïnformeerd over de mogelijkheden en de bijbehorende consequenties. Wij gaan beleid ontwikkelen dat gericht is op het voorkomen van schulden.

37

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) In februari 2012 is het beleidsplan Wmo 2012-2015 vastgesteld door de gemeenteraad. De kantelingsgedachte, waarbij behoud van regie en zelfstandigheid centraal staan en wordt uitgegaan van eigen kracht om in oplossingen te voorzien, wordt zo breed mogelijk toegepast. De consulenten van het ZorgLoket gaan in gesprek met burgers uit van de zelfstandigheid en eigen kracht van mensen. Alle aanvragen worden ook in dit kader afgehandeld. Naast de reguliere taken is gewerkt aan de actiepunten in het uitvoeringsplan bij het beleidsplan Wmo 20122015. Het overleg tussen de consulenten van de gemeenten Bedum, Winsum, De Marne en Eemsmond (BMWE) is geïntensiveerd. In 2012 is gewerkt aan de voorbereiding van de decentralisaties. De BMWE-gemeenten hebben een projectorganisatie opgezet om de decentralisaties verder vorm te geven. Vanwege de val van het kabinet en het nieuwe regeerakkoord zijn de plannen voor de decentralisaties gewijzigd. Via de projectstructuur worden deze plannen nu verder uitgewerkt en vertaald naar de BMWE gemeenten. Door de val van het vorige kabinet is een streep gezet door de plannen voor de Wet werken naar vermogen (Wwnv). Dit plan wordt omgevormd naar een Participatiewet die per 1 januari 2014 ingevoerd zou moeten worden. Ook hier zijn inmiddels onderdelen achterhaald door andere afspraken; voorbeeld is het quotum voor arbeidsgehandicapten en het sociaal akkoord. Werk Vanuit Soza BMW is er gekozen voor één Jaarverslag 2012 voor de drie BMW gemeenten. Deze wordt apart geagendeerd. Hieronder zijn de doelstellingen benoemd. 2.

Wat wilden we bereiken? De volgende doelstellingen wilden we bereiken: 1. Het totale bestand WWB daalt gemiddeld met 2 %; 2. nieuwe uitkeringsgerechtigden weten binnen een week aan welke activiteiten zij deelnemen; 3. alle uitkeringsgerechtigden, waarvan wij verwachten dat zij binnen 2 jaar uitstromen naar regulier werk nemen deel aan een re-integratie traject; a. uitkeringsgerechtigden die binnen een ½ jaar kunnen uitstromen naar regulier werk worden geholpen op het Werkplein; b. uitkeringsgerechtigden die tussen een ½ jaar en 2 jaar kunnen uitstromen naar regulier werk volgen een traject bij werkgevers of bij Ability; 4. cliënten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt zijn maatschappelijk actief; 5. burgers met een inkomen tot 110 van het sociaal minimum maken gebruik van inkomensondersteunende voorzieningen. In april 2012 hebben de raden van vier gemeenten ingestemd met het visiedocument “Werk aan de Winkel”. Door de colleges was opdracht gegeven om te komen met een uitvoeringsplan. Door de val van het kabinet Rutte I, het controversieel verklaren van diverse wetten, waaronder het wetsvoorstel Wet Werken naar vermogen werd de urgentie om invulling te geven aan het uitvoeringsplan Werk aan de Winkel getemporiseerd. Inmiddels is duidelijk geworden dat onder het nieuwe kabinet de hervormingen ook op het gebied van werk en inkomen door zullen gaan. De voorbereidingen voor de zogenaamde Participatiewet zijn in volle gang. De verwachting is dat het uitvoeringsplan “Werk aan de Winkel” halverwege 2013 ter bespreking kan worden aangeboden. 38

Wat hebben we daarvoor gedaan? Doelstelling 1: Het bestand daalt met 2% Verminderen instroom door goede verwijzing, snelle arbeidsbemiddeling, plaatsing en hoogwaardig handhaven Uitkeringsbestand Bedum januari juli december Uitkeringsbestand De Marne Januari Juli december Uitkeringsbestand Winsum jan jul dec Totalen ultimo per jaar BMW

2008 90 77 85

2009 85 94 107

2010 109 104 113

2011 112 110 112

2012 112 114 110

220 212 206

202 202 196

193 196 209

208 208 202

207 199 203

187 201 175 466

181 193 197 500

206 220 244 566

248 230 235 549

239 230 219 532

Voor de drie gemeenten gezamenlijk is de doelstelling om het bestand van de gemeentelijke uitkeringen in 2012 te laten dalen geslaagd. Onder de huidige omstandigheden is een daling van de gemeentelijke uitkeringen in 2012 voor de drie gemeenten een mooi resultaat. Onderling zijn er wel verschillen zoals uit bovenstaande tabel blijkt. Deelname aan regionale projecten (aanpak jeugdwerkloosheid, Eemshaven) Met zeven gemeenten wordt nauw samengewerkt op het gebied van RMC (aanpak voortijdig schoolverlaters) en overstijgende projecten. Het Werkplein Eemsdelta en het Werkplein Noord-Groningen hebben in 2012 hun werkwijze op elkaar afgestemd; trekken samen op als het gaat om afspraken in de arbeidsmarktregio Groningen; voeren gezamenlijk projecten uit, zoals de actie om 300 CV’s van kandidaten te werven/selecteren en toe te leiden naar vacatures in de techniek. Effectieve werkgeversbenadering in samenwerking met Werkplein Eemsdelta Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de medewerkers van beide Werkpleinen die belast zijn met de werkgeversbenadering. Beide Werkpleinen hebben gezamenlijk ook werkplekken gehuurd in het pand Nijlicht in de Eemshaven om van daaruit ook de werkgevers in de Eemshaven te bedienen. Gerichte werkgeversbenadering en matching van klanten vanuit het VacatureServicePunt Bij de intake wordt elke nieuwe aanvrager om een uitkering direct in contact gebracht met het VacatureServicepunt (VSP) voor directe bemiddeling naar werk. Verwijzing en bemiddeling zijn helemaal vooraan in de intakeprocedure ingebakken. Doelstelling 2: Nieuwe uitkeringsgerechtigden doen binnen een week mee aan activiteiten Snelle intake en bepaling van aanbod In 2012 hebben we een zogenaamd ontwikkelteam met medewerkers uit de vier gemeenten ingesteld om alle procedures rondom de aanvraag door te nemen. Gewerkt is met de zogenaamde Lean- en Meanmethode. Alle overbodige lussen en controles moeten er dan zoveel mogelijk uit. Dit heeft geleid tot een behoorlijke versnelling van het proces. De aanvraagprocedure zat altijd al binnen de wettelijke termijnen. Als een klant zich meldt, wordt hij direct uitgenodigd voor de eerstvolgende dag dat intakes worden gehouden. Zowel de werkintake als de uitkeringsintake vindt op één dag plaats (elke dinsdag en als het druk is ook op donderdag). 39

Samen met Ability en werkgevers werkleeraanbod ontwikkelen Samen met Ability is in 2012 invulling gegeven aan de ontwikkeling van een gezamenlijk Test- en Trainingscentrum (TTC), eerst in Wehe Den Hoorn en later ook in Uithuizen. Doelstelling is om alle werkzoekenden die niet direct naar regulier werk kunnen in het TTC deel te laten nemen aan het opdoen van werknemersvaardigheden, werkervaring, trainingen en bepalen van competenties. In november 2012 is daarmee de eerste start gemaakt en zal in 2013 verder worden ontwikkeld. Het TTC is gericht op uitstroom en staat open voor alle doelgroepen inclusief de SW. Met de bestaande instellingen werkleeraanbod in omgeving van klant ontwikkelen en aanbieden Ondanks de kleinere budgetten is het noodzaak om in het grote werkgebied van Werkplein Noord-Groningen een werkleeraanbod te hebben in de omgeving van de klant. Met diverse instellingen zijn afspraken gemaakt voor werkleer- en/of vrijwilligersplekken. Doelstelling 3: re-integratietraject voor ieder die binnen 2 jaar naar regulier werk kan Screenen bestand op onderscheid binnen 2 jaar naar werk en niet binnen 2 jaar naar werk Het screenen van het bestand en de verdeling van werkzoekenden is in 2012 uitgevoerd. Alle werkzoekenden vanuit de gemeentelijke doelgroep hebben een eigen werkcoach op het Werkplein. Diens werkplek is ook op het Werkplein om de lijn tussen de werkzoekende en de begeleider zo kort mogelijk te houden. Gericht aanbod aan klant die binnen 2 jaar naar regulier werk kan Alle klanten die binnen 2 jaar naar regulier werk kunnen, hebben een gericht aanbod gehad. Het aanbod hangt af van de afstand tot de arbeidsmarkt. De voorkeur is om zo snel mogelijk te plaatsen bij de reguliere werkgever waar ook de grootste kans is op een betaalde baan. Doelstelling 4: klanten met grotere afstand tot arbeidsmarkt zijn maatschappelijk actief Steunpunt vrijwilligers Met het Steunpunt zijn afspraken gemaakt om de dienstverlening van Werkplein en steunpunt meer op elkaar af te stemmen en te integreren. Het steunpunt zoekt vacatures voor vrijwilligerswerk en bemiddelt tussen de organisaties met de vacatures en degenen die vrijwilligerswerk zoeken. Maatschappelijke stages De term maatschappelijke stages wordt vaak gebruikt in het kader van het voortgezet onderwijs voor leerlingen die ervaring opdoen. Daar heeft het steunpunt ook een rol in. De maatschappelijke stages in dit verband zijn de plaatsen voor klanten met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Stimuleren van klanten voor ontwikkelen eigen activiteiten In de huidige tijd wordt veel gesproken over zelfredzaamheid, ontwikkeling van de eigen kracht en de eigen omgeving. Stimuleren van de eigen activiteiten voor mensen met een grotere afstand tot arbeidsmarkt kan leiden tot meer uitstroom naar werk. Doelstelling 5: minima maken gebruik van voorzieningen Activiteiten: - actief informeren van burgers; - ketenpartners informeren en minima laten ondersteunen bij aanvraag. Actief informeren van burgers Door nieuwsbrieven, advertenties in de lokale media en via websites van de gemeenten worden burgers geïnformeerd over de voorzieningen, nieuwe regelingen en de wijzigingen. Ketenpartners informeren en minima laten ondersteunen bij aanvraag Ketenpartners vervullen een belangrijke rol als het gaat om ondersteuning van burgers. Deze partners kunnen 40

hiervoor betaald worden ingezet, zoals maatschappelijk werk en de geestelijke gezondheidszorg, maar dat kan ook gaan om vrijwilligersorganisaties. In de te ontwikkelen voorstellen rondom het minimabeleid wordt gekeken op welke wijze de ketenpartners/vrijwilligersorganisaties hierin een rol kunnen krijgen. Dan gaat het om organisaties als Humanitas, de Arme kant van, Voedselbank en nieuwe partners zoals Stichting Leergeld en Stichting Urgente Noden.

Meting Effect-indicatoren

Resultaat 2011

streefwaarde 2011 -5% 60 %

resultaat 2012 0% 60%

resultaat 2011 4 weken 4 weken 65 %

streefwaarde 2012 3 weken 3 weken 75 %

resultaat 2012 4 weken 2 weken 75%

resultaat 2011

prognose 2012

- Uitkeringsbestand - cliënten die bemiddelbaar zijn Prestatie-indicatoren - Doorlooptijd aanvraag - toekenning - Doorlooptijd aanvraag - traject - Inzet werkleer- en scholingsinstrumenten Kengetallen

- Cliënten in de WWB - Plaatsingen vanuit WWB-uitkering in regulier werk - Bijzondere bijstand - Chronisch zieken, gehandicapten en ouderen - Toekenningen stimuleringsfonds - Toekenningen langdurigheidtoeslag - Cliënten in schuldhulpverlening Budgetbeheerregeling Crisissituaties Spreekuurbezoek Afgifte WSNP-verklaringen Deelname OGGZ-overleg

112 19 114 50 124 45 32 1 126 4 11

106

resultaat 2012 110 12 119 31 99 47 39 1 120 3 4

4. Kinderopvang Voor de ontwikkelingen op het gebied van de wet OKE verwijzen wij naar het programma Onderwijs. 5. Jeugdbeleid In 2012 hebben we verder geïnvesteerd in het Centrum voor Jeugd en Gezin, waar bestaande organisaties als het jongerenwerk, de GGD, het maatschappelijk werk en MEE samenwerken rond jeugd. Dit doen wij zowel in lokaal als regionaal verband (het Centrum voor Jeugd en Gezin Noord-Groningen). Hierbij stimuleren we een integrale en preventiegerichte werkwijze, onder meer in specifieke projecten in Bedum voor kwetsbare kinderen en voor jonge moeders. We bereiden samen met de provincie en de andere gemeenten in Groningen de transitie jeugdzorg (per 2015) voor. In 2012 is een gezamenlijk stappenplan opgesteld (de “routekaart transitie jeugdzorg”) die dient als houvast. Deze transitie wordt tegelijkertijd beschouwd als transformatie: niet zozeer het uitbreiden van professionele hulp, maar het versterken van het opvoedkundig vermogen van de samenleving (ook wel “pedagogische civil society” genoemd) is een belangrijke opgave. 6. Minimabeleid Gedurende het gehele jaar is uitvoering gegeven aan het vigerend minimabeleid. We streven naar harmonisatie van het minimabeleid voor de BMW-gemeenten en Eemsmond. De voorbereiding hiervan is -met enige vertraging- aan het eind van het jaar opgepakt. We verwachten in het tweede halfjaar 2013 de gemeenteraad een voorstel voor een nieuw en geharmoniseerd minimabeleid voor te kunnen leggen met als ingangsdatum 1 januari 2014. 41

7. Schuldhulpverlening De samenwerking met de GKB is in 2012 gecontinueerd. Op 1 juli 2012 is de wet Gemeentelijke schuldhulpverlening ingevoerd. In gezamenlijkheid met de GKB en de BMW-gemeenten is voor de uitvoering een beleidsplan opgesteld. Bezien wordt of er voor de nadere uitwerking in de praktijk beleidsregels moeten worden opgesteld. Tegen de verwachting in is het aantal mensen dat een beroep op hulpverlening van de GKB in 2012 heeft gedaan enigszins gedaald. Ook het spreekuur bezoek liep iets terug (van 126 naar 120). Voor de totale dienstverlening van de GKB is in 2012 een bedrag van € 37.003,68 betaald. In 2011 was dat € 40.184,90.


Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: Wmo  Startnotitie Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), vastgesteld door B&W op 2 mei 2006;  Notitie burgerparticipatie en de Wmo in de gemeente Bedum vastgesteld door B&W op 2 mei 2006;  Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning, vastgesteld door de raad op 9 juni 2011;  Beleidsregels Wet maatschappelijke ondersteuning, vastgesteld door B&W op 31 mei 2011;  Beleidsplan Wmo 2012-2015, vastgesteld door de raad op 26 januari 2012;  Verstrekkingenboek Wet maatschappelijke ondersteuning;  Besluit (financieel) Wet maatschappelijke ondersteuning; Sociale Zaken  Startnotitie Wet werk en bijstand;  Verordening Re-integratie, vastgesteld door de Raad op 29 april 2010;  Notitie participatiebudget, vastgesteld door de Raad op 29 april 2010;  Beleidsregels re-integratie, vastgesteld door B&W op 23 maart 2010;  Verordening Wet Inburgering, vastgesteld door de Raad op 29 april 2010;  Verordening Werkleeraanbod WIJ, vastgesteld door de Raad op 3 juni 2010;  Beleidsregels werkleeraanbod WIJ, vastgesteld door B&W op 13 juli 2010;  Maatregelverordening WIJ, vastgesteld door de Raad op 3 juni 2010;  Toeslagenverordening WIJ, vastgesteld door de Raad op 3 juni 2010;  Maatregelverordening WWB, vastgesteld door de Raad op 8 juli 2010;  Toeslagenverordening WWB, vastgesteld door de Raad op 8 juli 2010;  Maatregelverordening Ioaw en Ioaz, vastgesteld door de Raad op 8 juli 2010;  Intern controleplan;  Debiteurenbeleidsplan 2004-2005;  Notitie minimabeleid maart 2007;  Verordening Stimuleringsfonds; Overig Nota jeugdbeleid 2008-2012;

42



Raming

Raming

verschil saldi begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 3.617.690 3.158.452 3.105.293 459.238 6.300.101 6.094.595 5.846.541 205.506 -2.682.411 -2.936.143 -2.741.248 253.732


Producten die onder dit programma vallen 34000 WWB: algemeen 34001 WWB: hercontroles 34002 WWB: individuele trajectbemiddeling 34003 WWB: verhaal/terugvordering 34004 WWB: sociale recherche 34600 Bijzondere bijstandsverlening 34700 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 36000 Sociale werkvoorziening 36500 Participatie budget: reïntegratie 37000 Inkomensvoorziening werkloze werknemers 37100 Inkomensvoorziening gewezen zelfstandigen 37500 Gemeentelijk minimabeleid stimuleringsfonds 38000 Maatschappelijke dienstverlening 38200 Ouderenwerk 38600 Bijstandsmaatschappelijk werk – algemeen 38700 Inburgering 38950 Huishoudelijke hulp 39000 Jongerenwerk, jeugdhulpverlening 39100 Dorpshuizen en verenigingsgebouwen 42100 Peuterspeelzalen gemeente Bedum 42500 Kinderdagverblijven 42600 Wmo: leefvoorzieningen gehandicapten 42700 Wmo: woonvoorzieningen gehandicapten

43

44

3.1.8 Programma: 7 Volksgezondheid en milieu Wat willen we bereiken Wij kiezen daar waar dat mogelijk is voor duurzaamheid. Dit is in het belang van de huidige en de toekomstige generaties. Daar waar het principe dat de vervuiler betaalt opgeld kan doen, wordt dat ook tot uitdrukking gebracht. Een aanhoudende zorg voor een goede kwaliteit van water, bodem en lucht spreekt voor zich. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Millenniumdoelstellingen We streven ernaar millenniumdoelstellingen te realiseren; 2. Openbare verlichting en energiebesparing We gaan onderzoeken of alternatieve vormen van (openbare) verlichting en een verdergaande besparing op energie toepassing kunnen krijgen; 3. Afval Het uitgangspunt van scheiding aan de bron van (huishoudelijk) afval in stand houden, tenzij nascheiding aantoonbaar efficiënter en goedkoper is; 4. Afvalstoffenheffing Zolang andere vormen van heffing niet onomstotelijk leiden tot vermindering van de afvalstroom en/of geen recht doen aan de mate waarin het milieu daadwerkelijk wordt belast, zal het uniforme tarief per huishouden worden gehandhaafd. 5. Rioleringsplan Voor het beheer en onderhoud van de riolering wordt het geactualiseerde rioleringsplan gevolgd. Waar nieuwe riolering wordt aangelegd, is de scheiding van afvalwater en hemelwater het einddoel. Waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld van de riolering. 6. Milieuhandhaving Regelgeving en handhaving zijn onlosmakelijk verbonden met milieuaspecten. Op basis van een integraal handhavingsuitvoeringsprogramma worden prioriteiten gesteld in het kader van de handhaving met de nadruk op potentiële milieurisico’s. Uitgangspunt is een adequate uitvoering van de integrale handhaving. 7. Volksgezondheid De aandachtspunten uit de Nota lokaal gezondheidsbeleid worden successievelijk opgepakt.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Millenniumdoelstellingen In 2011 is de stand van zaken in onze gemeente over de milleniumdoelstellingen aan u voorgelegd. De beleidslijn is dat wordt voortgeborduurd op de lopende projecten, voornamelijk op het gebied van milieu en klimaat (millenniumdoel zeven). 2. Openbare verlichting en energiebesparing Het nieuwe beleidsplan OVL is nog niet opgesteld. Verwachting is dat het beleidsplan OVL het derde kwartaal 2013 naar de raad gaat. Het nieuwe beleidsplan OVL zal de blauwdruk vormen voor keuzes qua vormen van openbare verlichting en bijbehorende kosten en mogelijkheden van energiebesparing. 3. Afval In 2012 is in navolging van 2011 op basis van het gemeentelijk afvalstoffenplan ingezet op meerdere brengmogelijkheden (op zaterdagen) voor klein chemisch afval, grof metaalafval, vlakglas, afgedankte elektrische /elektronische apparaten (AEEA), tuinafval en grondoverschotten. De openstellingen zijn 45

opgenomen in de afvalkalender 2012. Met name bij de inbrengen van AEEA hebben wij een toename gezien. Over 2012 is de inbreng weer met 10 % gestegen, net zoals over 2011. De verruimde openstelling voldoet aan de behoefte en wordt ook in 2013 gecontinueerd. Het afvalbrengstation is in 2013 iedere derde zaterdag van de maand geopend. Het gemeentelijk afvalstoffenplan wordt in 2013 herzien. Hierbinnen zal dan ook aandacht zijn voor de ingezette verruimde openstelling van de buitendienst en de relatie met de inbreng van afvalstoffen. 4. Afvalstoffenheffing In 2011 is dit onderwerp uitvoerig besproken en bediscussieerd. Een meerderheid van uw raad bleek niet voor verder onderzoek naar differentiatie. Er wordt dus vastgehouden aan een vaste tariefstructuur, zoals ook in het is collegeprogramma opgenomen. Wel is er in het kader van de begroting 2013 gekeken naar toerekening van o.a. kosten van veegvuil en zwerfvuil aan de afvalstoffenheffing. 5. Rioleringsplan Uitvoering 2012 1. De hoofdpost (storingsmelding systeem) van de rioolgemalen is operationeel gemaakt. Daarvoor zijn ook alle verbindingen met de rioolgemalen geoptimaliseerd. Momenteel worden de laatste acties in het veld uitgevoerd om het systeem per maart 2013 definitief op te leveren. 2. Twee rioolgemalen zijn gerenoveerd. Deze gemalen zijn voorzien van een nieuwe elektrische installatie als ook een mechanische installatie inclusief de pompen. 3. In de wijk Uilenest is het rioolgemaal voorzien van twee nieuwe pompen. Er waren veel storingen door de vezels (doekjes en textiel) die in het gemaal terecht kwamen. De nieuwe pompen zijn voorzien van speciale waaiers waardoor de problemen niet meer voorkomen. 4. De laatste woningen in het buitengebied (nabij de bebouwde kom) zijn aangesloten op de riolering of zijn voorzien van een IBA. Vanwege de winterperiode is enige vertraging ontstaan en zijn de laatste twee woningen in maart 2013 aangesloten. 5. Evenals voorgaande jaren is ook in 2012 een deel van de riolering gereinigd en geïnspecteerd. Tevens zijn de bergbezinkvoorzieningen gereinigd. Een deel van het stelsel is ingemeten om het beheerpakket te vullen met de juiste gegevens. Samenwerking in waterketen In 2012 is de samenwerking in BMW verband gecontinueerd. Samen met het waterschap Noorderzijlvest heeft het Afvalwaterteam zich bezig gehouden met een tweetal onderzoeken. Eind 2012 heeft in het kader van de clustersamenwerking ook de gemeente Eemsmond zich bij de BMW gemeenten gevoegd. 1. Gezamenlijk gemalenbeheer: medewerkers van de BMWE gemeenten en het waterschap hebben de mogelijkheden onderzocht of er kansen zijn om de monitoring van de gemalen en het beheer en onderhoud gezamenlijk uit te kunnen voeren. Dit heeft geleid tot een positief advies. Begin 2013 zal besluitvorming over een vervolgtraject plaatsvinden; 2. Opstellen Grondwaterbeleidsplan (zie hieronder). Grondwaterbeleid In 2012 is een gezamenlijk Grondwaterbeleidsplan opgesteld ter aanvulling op het vGRP. Dit gezamenlijk plan is een vertaling van het beleid van de BMWE gemeenten. Ook het waterschap heeft zijn bijdrage aan dit plan geleverd. Het Grondwaterbeleidsplan bestaat uit een generiek deel en een gemeente specifiek deel. Het plan zal begin 2013 aan de colleges van de BMWE gemeenten worden voorgelegd. Bij het plan is ook een uitvoeringsprogramma geformuleerd waarin wordt voorgesteld om in 2013 te starten met de aanleg van een grondwatermeetnet. Meetplan voor riooloverstorten Een meetplan voor riooloverstorten zal in combinatie met het uitvoeringsprogramma voor een gezamenlijk gemalenbeheer worden uitgevoerd in 2013. 6. Milieuhandhaving Op 1 november 2013 zal de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) operationeel moeten zijn. Op dit moment wordt in deelprojectgroepen gewerkt aan de opbouw van de nieuwe organisatie. De basistaken milieu zullen worden uitgevoerd door de RUD. Deze taken betreffen toezicht en handhaving bij enkele grotere 46

inrichtingen evenals het opstellen van het milieudeel van een omgevingsvergunning. De werkzaamheden betreffen voor onze gemeente ongeveer 0,3 fte. Overige toezichtstaken op milieugebied worden in samenwerking uitgevoerd door de DEAL of de Milieudienst Groningen op dezelfde wijze als voorgaande jaren. Het jaarverslag toezicht en handhaving 2012 (met daarin aandacht voor verschillende toezichts- en handhavingszaken) zal separaat aan u worden aangeboden. De gemeente blijft als bevoegd gezag verantwoordelijk voor het milieutoezicht evenals voor het strategisch- en operationeel milieubeleid en de regiefunctie. 7. Volksgezondheid Geconstateerd wordt dat de wettelijk opgedragen taken in het kader van het lokaal volksgezondheidsbeleid zijn uitgevoerd. Hierbij is een belangrijke rol opgedragen aan de GGD/HVD Groningen. Ook in samenwerking met deze partijen en ambtelijke en bestuurlijke vertegenwoordigers is gewerkt aan het tot stand komen van een beleidsnota lokaal gezondheidsbeleid. Wettelijk dient deze nota voor 25 mei 2013 te zijn vastgesteld door de betrokken gemeenteraden.

Wat hebben we in 2012 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen onder ‘uitvoering bestuursprogramma’, hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2012. We willen de volgende onderwerpen noemen. Klimaat/energiebeleid Binnen het milieubeleidsplan zijn per milieuthema doelstellingen opgenomen. In 2012 zijn voorbereidingen gestart om in 2013 te komen tot nieuw milieu- en klimaatbeleid voor de volgende periode. Zo is in 2012 deelgenomen aan het project grenzeloos CO2 neutraal van Noordbaak. Dit project had als doel inzicht te krijgen in het opstellen en uitvoeren van een effectief en mondiaal bewust CO2 beleid. Ook is in 2012 gestart met het project De Helpende Hand van de provincie Groningen. Dit project gaat specifiek over energiebesparing in de bestaande bouw. Sportcomplex ‘De Beemden’ Voorbereidingen zijn getroffen voor de besluitvorming rondom de vervanging van de technische installaties in sportcomplex ‘De Beemden’. Dit heeft de nodige tijd en aandacht gevraagd in 2012; besluitvorming kan in het 2e kwartaal van 2013 plaatsvinden. Milieu De grondwatersanering van het voormalige gasfabrieksterrein is in 2012 voortgezet met het afpompen en zuiveren van verontreinigd grondwater. De stabiele eindsituatie moet behaald zijn voor 2020. Een (na afloop van de werkzaamheden) geconstateerde asbestverontreiniging in een sloot op het bedrijventerrein Bedum is in 2012 gesaneerd. In 2012 is gestart met het opstellen van een nieuwe bodemkwaliteitskaart voor de gehele gemeente voor zowel de bebouwde kom als het buitengebied. Dit wordt gezamenlijk met alle Groninger gemeenten en de provincie uitgevoerd. Voorjaar 2013 dienen de kaarten te worden vastgesteld. Ook is in 2012 begonnen met het actualiseren van het Intergemeentelijk bodembeleidsplan Regio Noord. Het project wordt ondersteund in het kader van de Impuls regeling lokaal bodembeheer (ILB).

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Milieubeleidsplan 2009-2012, vastgesteld in mei 2009;  Intergemeentelijk bodembeleidsplan Regio Noord 2009-2013, vastgesteld d.d. 20 januari 2009;  Handhavingsbeleidsplan Omgevingsrecht 2011-2015 BMW-gemeenten, d.d. 28 juni 2011 (B&W);  Verbreed Gemeentelijk Riolering Plan 2010 t/m 2014, d.d. 17 februari 2010);  Waterplan vastgesteld in 2009;  Stedelijke Wateropgave d.d. april 2008;  Nota lokaal gezondheidsbeleid 2008-2012;  Afvalstoffenverordening, d.d. 25 maart 2004;  Notitie Toezicht en handhaving bij evenementen, vastgesteld in 2009;  Gemeentelijk Afvalstoffen Plan 2009-2012 d.d. 17 november 2009; 47



Handhavingsbeleidsplan en uitvoeringsprogramma 2011-2014, vastgesteld d.d. 22 september 2011


Raming

Raming


begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 2.285.986 2.245.235 2.122.515 2.626.612 2.984.060 2.699.671 -340.626 -738.825 -577.156

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 40.751 -357.448 398.199

Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2012 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Krediet Vervanging riolering (50 jaar) Vervanging riolering (15 jaar) Begraafplaats Bedum

€ 697.100 € 8.000 € 6.787

Uitgegeven 2012 € 25.835 € 9.294 € -

Producten die onder dit programma vallen 43100 Volksgezondheid 44000 Gemeenschappelijke geneeskundige dienst (GGD) 44500 Jeugdgezondheidszorg 44900 Destructie 45000 Heffing&invordering Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten 45100 Ophalen en afvoeren van huishoudelijk afval 45200 Inzameling glas 45300 KGA/WEB/ICT en metaal 45500 Inzameling oud papier 46000 Heffing en invordering rioolrechten 46100 Riolen 46200 Rioolgemalen 47000 Beleidsadvisering milieu 47100 Verlening milieuvergunningen 47200 Handhaving (controle) milieubeheer 47300 Milieucommunicatie 47400 Afwikkeling milieuklachten 47500 Bodem 47600 Geluidhinder 47700 Gemeentelijke interne milieuzorg 47800 Klimaatbeleid 49000 Begravingen en onderhoud begraafplaatsen 49400 Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten 49500 Rioolrechten 49900 Begraafplaatsrechten

48

Restant € 671.265 € 18.706 € 6.787

3.1.9 Programma: 8 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Wat willen we bereiken In de gemeente Bedum is het goed wonen. Het gemeentebestuur streeft naar een woningbouwbeleid dat rekening houdt met en inspeelt op de demografische ontwikkelingen en de (woon)wensen van verschillende doelgroepen. Het bestuur vindt duurzaam bouwen belangrijk. De gesprekken over de ontwikkeling van de centrumplannen voor Bedum zijn hervat. Het einddoel moet een aantrekkelijk, leefbaar dorpscentrum zijn, waarin de verschillende functies in balans zijn. Het gemeentebestuur streeft naar een optimaal onderhoudsniveau van gemeentelijke eigendommen en de openbare ruimte. Het gemeentebestuur koestert het groene, open buitengebied. In dat gebied moeten de agrarische, toeristische en recreatieve functies in harmonie naast elkaar kunnen bestaan en de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. Het bestuur creëert daarvoor de randvoorwaarden. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Woningbouw Wij willen komen tot meer afwisseling in de woningbouw en inspelen op de behoefte aan zowel betaalbare woningen als luxe appartementen, bijvoorbeeld voor senioren. Het convenant met woningstichting Wierden en Borgen moet worden geactualiseerd. We willen bevorderen dat er duurzaam en toekomstbestendig wordt gebouwd. 2. Centrumplannen De ontwikkeling van de centrumplannen voor Bedum is onderwerp van gesprek met betrokken partijen. Aan de raad is najaar 2010 de melding van de stand van zaken toegezegd. 3. Bestemmingsplan buitengebied Op basis van het bestemmingsplan voor het buitengebied willen we aan vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen een andere bestemming geven en ‘verrommeling’ van ons buitengebied voorkomen. Daarnaast willen we voorwaarden scheppen die bijdragen aan een gezonde, vitale landbouwsector. De open ruimte tussen de kernen willen we handhaven en waar mogelijk versterken. 4. Recreatieve fietspaden Wij willen minimaal instandhouding en waar mogelijk uitbreiding van recreatieve fietspaden. 5. Gebiedsplan De Woldstreek Wij willen in samenspraak met de gebruikers en bewoners plannen uitwerken om te komen tot een Gebiedsplan voor De Woldstreek tussen Zuidwolde en Groningen.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. Woningbouw In onderstaande tabel wordt verslag gedaan over de verschillende projecten in de gemeente. NR.

OMSCHRIJVING

AANTAL

STAND VAN ZAKEN

1

Herstructurering R. Prinsstraat e.o. , Bedum

57 huurwoningen

2

Herstructurering Almastraat fase 2, Bedum

6 koopwoningen

Met de realisatie van een speelvoorziening aan de R. Prinsstraat is dit project afgesloten. Met de planvorming voor de herinrichting van de Boermastraat is gestart. Met de bouw is eind 2010 gestart. Er zijn 2 woningen verkocht. Van 4 woningen is het casco gereed. De straat ter plaatse is

49

3

Herstructurering Almastraat fase 2, Bedum herstructurering Almastraat fase 3, Bedum

25 zorgappartementen

5

Sanering en herontwikkeling terrein voormalige gasfabriek, Bedum

ca. 32 appartementen

6

Herontwikkeling terrein Vogelzang, Bedum

6 vrije sectorkavels en 15 grondgebonden woningen

7

Ter Laan 4

Ca. 335 woningen in diverse categorieën

8

Centrumplan

p.m.

4

ca. 45 woningen

opnieuw ingericht. De appartementen zijn opgeleverd. De straat ter plaatse is opnieuw ingericht. De woningen langs de oostzijde van de weg zijn gesloopt. De westzijde staat deels al leeg in wordt in 2013 gesloopt. De woningstichting heeft nog geen plannen ingediend voor vervangende nieuwbouw. De bodemsanering is uitgevoerd. De grondwatersanering loopt nog door. Het bestemmingsplan voor de herontwikkeling van de locatie is vastgesteld en is onherroepelijk. Wij zijn in afwachting van de aanvraag omgevingsvergunning voor de bouw van de appartementen. Alle kavels zijn verkocht, alle woningen zijn gereed c.q. in aanbouw. Wij zijn in afwachting van de aanvraag omgevingsvergunning voor de bouw van 15 levensloopbestendige woningen door woningstichting Wierden & Borgen. De planrealisatie heeft vertraging opgelopen door de crisis. In 2012 zijn desondanks nog 9 kavels voor projectmatige 2^1kapwoningen uitgegeven. Er zijn geen kavels voor vrijstaande kavels uitgegeven. In voorbereiding, zie elders.

In BMW verband en in één op één overleg met woningstichting Wierden en Borgen is gesproken over een nieuw convenant en op te stellen afspraken. Vanwege onvoldoende inzicht in de bestaande woningvoorraad is een aanvullende opdracht uitgezet. Een en ander wordt in 2013 afgerond. Daarnaast is het regulier en ambtelijk en bestuurlijk overleg met Wierden en Borgen voortgezet. 2. Centrumplannen Het centrumplan en de nieuwbouw van Bederawalda hebben een zeer nauwe relatie met elkaar. In 2012 heeft de architect het ontwerp van Bederawalda verder uitgewerkt. Ook is het maken van een ontwerp voor de terreininvulling bij Bederawalda gestart. Een en ander moet leiden tot besluitvorming in 2013. Voor het centrum is gestart met het opstellen van een ruimtelijke visie. Deze visie is ook besproken met het Kwaliteitsteam van de Regio Groningen-Assen; deze heeft met deze visie ingestemd. De ruimtelijke visie zal in 2013 worden afgerond en is zowel de onderlegger voor het bestemmingsplan voor Bederawalda als voor de verdere planvorming voor het centrum. In 2011 is aan een partij de mogelijkheid geboden om voor de locaties De Vlijt 6 en 8 met een plan te komen. Om meerdere redenen is dat niet gelukt. Wel heeft de eigenaar van De Vlijt 8 het pand uiteindelijk aan de gemeente aangeboden; in de raad van 18 oktober 2012 is tot aankoop besloten. 3. Bestemmingsplan buitengebied In het bestemmingsplan Buitengebied hebben zich geen bijzondere ontwikkelingen voorgedaan. Het opstellen van het gebiedsplan de Woldstreek is mede bedoeld om sturing te geven aan de geformuleerde beleidsdoelstellingen. 4. Recreatieve fietspaden Zie bij andere onderdelen van dit programma en bij andere programma’s. 5. Gebiedsplan Woldstreek Op 22 mei 2012 heeft de Stuurgroep besloten de gebiedsuitwerking De Woldstreek te beperken tot één variant, namelijk de Landbouwvariant. Voor de variant Landbouw met recreatie, zoals bijvoorbeeld een natuurgolfbaan, ontbrak de concrete haalbaarheid; reden om die niet verder te laten uitwerken. Op basis van dit besluit is het proces verder gegaan. Besluitvorming is aan de orde in 2013. 50

Daarnaast is door u besloten de in dit gebied aangekochte gronden deels weer in verkoop te brengen. Ook dit zal in 2013 worden afgerond. Om in de toekomst de mogelijkheid van realisering van fietspaden te houden worden de gronden van mogelijke tracés niet verkocht.

Wat hebben we in 2012 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen onder ‘uitvoering bestuursprogramma’, hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2012. We willen de volgende onderwerpen noemen. Leader / Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) In 2013 lopen de programmaperiode’s van verschillende Europese fondsen, waaronder Leader, af. Samen met de provincie en andere gemeenten op het Hoogeland is in 2012 een aanzet gegeven om te komen tot een gemeenschappelijke agenda voor 2014-2020 met als doel het aanboren van nieuwe subsidiebronnen. Het project “fietsknooppunten” is in 2012 succesvol afgerond; de officiële opening was in het najaar van 2012. Regiovisie Groningen – Assen 2030 In 2012 is door het Kwaliteitsteam van de Regio Groningen-Assen het advies “De regio als troefkaart” uitgebracht, met als ondertitel “Advies over een actualisatie op kwalitatieve gronden van de Regiovisie Groningen-Assen”. Dit advies is de opmaat van een actualiseringsproces dat volgens de bijbehorende planning voor de zomervakanties in 2013 tot een eindproduct moet komen. In dit proces worden raad- en statenleden ook betrokken. Onder andere op 22 november 2012 is hiervoor een bijeenkomst geweest. Voor twee thema’s van de Regiovisie zijn in 2012 belangrijke besluiten genomen. Voor het thema Wonen zijn afspraken gemaakt voor een ‘instemmingsmodel’; hiermee is de woningbouwopgave in kwantitatieve zin beperkt en kan niet zonder meer overgegaan worden tot het ontwikkelen van nieuwe locaties. Voor het thema Bereikbaarheid werd gewerkt aan de aanbesteding van de Regiotram. Deze is afgebroken door het besluit van de gemeente Groningen om af te zien van de Regiotram, is deze aanbesteding afgebroken. Hierom en in het kader van de actualisatie is een herijking van de Netwerkanalyse gestart; ook hiervoor wordt in 2013 een bijeenkomst voor raad- en statenleden georganiseerd. De andere twee Regiovisiethema’s, Regiopark en Economie, worden natuurlijk ook bij de actualisering betrokken. Bestemmingsplannen In 2012 zijn de onderstaande bestemmingsplannen vastgesteld: - Noordwolde Kern; - Bedum Kern Locatie Gasfabriek; - Buitengebied Landgoed ‘De Vrie Heerlykhyed’ Westerdijkshorn 14 te Bedum. Basisadministraties en Geografische Informatie Systemen In 2012 is de eerste audit voor de Basisadministratie Gebouwen en Adressen (BAG) geweest. Aan de verdere implementatie wordt nu gewerkt. In december 2012 hebben we besloten de GIS-samenwerking met de gemeente De Marne, Winsum, Grootegast, Marum en Zuidhorn uit te breiden met de gemeente Groningen. De gemeente Groningen gaat onder andere de invoering van de wettelijk verplichte Basisregistratie Grootschalige Topografie voor ons verzorgen. Deze moet gereed zijn voor 1 januari 2016. Omgevingsdienst (RUD) Het milieudeel over de RUD is opgenomen bij Programma 6. Voor de overige Wabo-taken hebben wij besloten deze analoog aan de overige milieutaken te gaan uitvoeren. Onderzocht hebben we of deze overige Wabo-taken in BMW-verband uitgevoerd kunnen worden om te voldoen aan de kwaliteitseisen zoals het Rijk die waarschijnlijk gaat stellen. De uitkomst leek positief, maar de gemeente De Marne heeft toen gekozen om alle taken onder te brengen bij de RUD. Hiermee was de BMW-variant niet langer haalbaar. De gevolgen over de invoering van de RUD zullen in de loop van 2013 duidelijker worden.

51

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Structuurplan Bedum - Onderdendam, vastgesteld op 6 juli 2006;  Welstandsnota, vastgesteld op 27 mei 2004;  Basisplan detailhandel, vastgesteld op 27 mei 2004;  Notitie Behoedzaam vernieuwen, structuurplan+ vastgesteld augustus 2004;  Woonplan 2002-2010, vastgesteld op 19 december 2002 (een nieuw beleidsdocument is in voorbereiding);  Woonschepenverordening, vastgesteld op 1 juli 1999;  Nota Archeologiebeleid, vastgesteld 22 maart 2007;  Archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart Regio Noord-Groningen – gemeente Bedum, vastgesteld 26 februari 2009;  Bouwverordening, vastgesteld 16 december 2010;  Monumentenverordening, vastgesteld 8 juli 2010;  Brandpreventiebeleid bestaande bouw, vastgesteld op 13 april 2004;  Brandbeveiligingsverordening, vastgesteld op 16 september 2010;  Bestemmingsplan Buitengebied, vastgesteld 17 december 2009;  Bestemmingsplan Bedum kern, vastgesteld 26 juni 2008;  Bestemmingsplan Bedrijvenpark Boterdiep fase 1, vastgesteld 27 mei 2004;  Bestemmingsplan Bedrijvenpark Boterdiep fase 2, vastgesteld 26 juni 2008;  Bestemmingsplan Bedum-Kern locatie Vogelzang / Gemeentelijke Kwekerij, vastgesteld 24 januari 2008;  Bestemmingsplan Ter Laan 4, vastgesteld 20 december 2007;  Verordening naamgeving en nummering (adressen) 2011, vastgesteld 16 december 2010;  Bedum Kern Locatie Hema Grotestraat 14-16, vastgesteld 28 september 2010;  Bedum Kern Locatie Gasfabriek, vastgesteld 28 juni 2012;  Bestemmingsplan Buitengebied Landgoed ‘De Vrie Heerlykheyd’ Westerdijkshorn 14 Bedum, vastgesteld 20 september 2012..



Raming

Raming

verschil saldi begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 562.302 404.094 480.853 158.208 2.103.902 2.005.430 1.385.448 98.472 -1.541.600 -1.601.336 -904.595 59.736


52

Producten die onder dit programma vallen 50000 Structuur- en bestemmingsplannen 50100 Planologische procedures (vrijstellingen) 50200 Juridische procedures 51000 Woningbouw toegelaten instellingen 51100 Gemeentewoningen 52000 Stedelijke vernieuwing 53000 Bouw-, woningen welstandstoezicht 53100 Gebruiksvergunningen 53200 Integrale handhaving 53300 BAG/GIS 53500 Ligplaatsen woonschepen 54500 Leges omgevingsvergunningen 55000 Gronden en landerijen 55100 Bouwgrondexploitatie

53

54

3.1.10

Programma: 9 Financiën

Wat willen we bereiken 1. (Meerjaren)begroting Er wordt jaarlijks gestreefd naar een sluitende begroting. De meerjarenbegroting dient tenminste sluitend te zijn. 2. Vrij aanwendbare reserve De ondergrens van de vrij aanwendbare reserve voor onverwachte tegenvallers en calamiteiten moet worden herzien. 3. Lokale lasten De gemeentelijke belastingen en tarieven volgen in de regel het tempo van de inflatie. Een toename van de belastingdruk wordt echter niet uitgesloten.

Uitvoering bestuursprogramma Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2012. 1. (Meerjaren)begroting Na de bezuinigingsoperatie in de aanloop naar de begroting 2012 is ook bij de vaststelling van de kadernota 2012 een omvangrijke bezuinigingsoperatie uitgevoerd en meerjarig afgesproken. De uitkomsten zijn in september aan de raad gepresenteerd. De uitkomsten hiervan zijn vervolgens in de begroting 2013 verwerkt. Daarmee is een sluitende begroting 2013 gerealiseerd. Er staan ons echter nog veel ontwikkelingen met de nodige budgettaire effecten te wachten. Voor de begroting 2014 zal het derhalve een grote uitdaging vormen deze weer meerjarig sluitend te krijgen. 2. Vrij aanwendbare reserve In maart 2012 heeft uw raad de nieuwe nota weerstandsvermogen vastgesteld. Hierin zijn de risico’s geïnventariseerd en gekwantificeerd. Deze risico’s zijn vervolgens aan een waarschijnlijkheidspercentage gekoppeld. De uitkomsten leidden naar een ondergrens van de vrij aanwendbare algemene reserve van € 1.700.000. Bij de vaststelling van de begroting van 2013 was de hoogte van onze vrij aanwendbare algemene reserve nog iets boven deze grens. Bepalend is echter de benodigde weerstandscapaciteit. Deze is in de genoemde nota bepaald op € 3,6 miljoen. Bij het opstellen van de begroting 2013 is vastgesteld dat de beschikbare weerstandscapaciteit ruim € 3,9 miljoen bedraagt. 3. Lokale lasten De lokale lasten zijn in de begroting verwerkt conform de door uw raad vastgestelde verordeningen.

Wat hebben we in 2012 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen onder ‘uitvoering bestuursprogramma 2012’, hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2012. We willen de volgende onderwerpen noemen. Rechtmatigheid In 2012 hebben we een intern controleplan opgesteld. Hierin is aangegeven welke interne controles op welke wijze worden uitgevoerd. Dit plan hebben wij in 2012 vastgesteld. Doelmatigheidsonderzoeken Op 19 februari 2013 hebben wij het onderzoeksplan 2013 vastgesteld. Hierin zijn de reguliere controles opgenomen. Voor het doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek gaan we het proces van de evenementenvergunning onderzoeken. 55

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders:  Financiële verordeningen gemeente Bedum (o.g.v. art. 212 Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 22 maart 2007;  Controleverordening gemeente Bedum (o.g.v. art. 213 Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 20 december 2007;  Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente Bedum (o.g.v. art. 213a Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 20 december 2007;  Nota waardering en afschrijving vaste activa, vastgesteld door de raad op 22 maart 2007;  Nota reserves en voorzieningen, vastgesteld door de raad op 16 december 2010;  Nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum”, vastgesteld op 29 maart 2012.


Raming

Raming




Kredieten 2012 Voor de uitvoering van dit programma worden naast de structurele middelen die beschikbaar zijn in de begroting in 2012 geen kredieten beschikbaar gesteld.

Producten die onder dit programma vallen 57000 Renten, dividenden en winstaandelen 58000 Bespaarde rente 59000 Algemene uitkering uit het gemeentefonds 60000 Onvoorziene uitgaven 60100 Algemene uitgaven en inkomsten (stelposten) 60400 Wet waardering onroerende zaken 60500 Onroerende-zaakbelastingen gebruikers 60600 Onroerende-zaakbelasting eigenaren 60700 Roerende-zaakbelastingen 60800 Hondenbelasting 60900 Lasten heffing en invordering belastingen 61000 Saldi van kostenplaatsen 62000 Mutaties in de reserves Deze producten vallen allemaal voor wat betreft de beleidsmatige kant onder dit programma. Voor wat betreft de financiële kant valt een deel van de producten niet binnen dit programma. Het gaat daarbij om de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven. Deze mogen op grond van de nieuwe voorschriften niet toegerekend worden aan de programma’s. Deze baten en lasten worden apart toegelicht in de volgende hoofdstukken. Op het totaal overzicht van baten en lasten in de jaarrekening komen de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven apart tot uitdrukking. Dit geldt ook voor de mutaties in de reserves.

56

3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen Inleiding Het overzicht algemene dekkingsmiddelen dient volgens de voorschriften ten minste te omvatten: - lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is; - algemene uitkeringen; - dividend; - saldo van de financieringsfunctie; - saldo tussen de compensabele BTW en de uitkering uit het BTW- compensatiefonds; - overige algemene dekkingsmiddelen. Algemene dekkingsmiddelen worden niet als baten in de diverse programma’s opgenomen. Ze zijn immers bedoeld om te dienen als dekkingsmiddel voor alle programma’s. Overzicht algemene dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen

Realisatie

Raming

Raming

verschil saldi

begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 1.474.430 1.490.358 1.490.358 -15.928 9.656.447 9.691.491 9.631.491 -35.044 164.300 164.080 143.360 220

begrotingsjaar Lokale heffingen Algemene Uitkering Dividend Saldo van de financieringsfunctie Compensabele BTW versus uitkering uit BTWcompensatiefonds Totaal

0

0

0

0

2.996

0

0

2.996

11.298.173

11.345.929

11.265.209

-47.756

Lokale heffingen Een aantal lokale heffingen is aan te merken als algemeen dekkingsmiddel. Het betreft dan die heffingen waarvan de besteding niet gebonden is. Het gaat om de onroerendezaakbelastingen, roerende zaakbelasting en de hondenbelasting. Heffingen zoals de riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing vallen niet onder de begripsomschrijving. De opbrengsten hiervan worden rechtstreeks verantwoord op de programma’s. In onderstaande tabel worden de werkelijke opbrengsten voor 2012 in relatie tot de ramingen weergegeven. In de paragraaf lokale heffingen wordt dieper ingegaan op het beleid ten aanzien van de lokale heffingen. Lokale heffingen

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Totaal

begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 194.383 201.170 201.170 1.219.916 1.221.514 1.221.515

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie

1.734 58.398

1.101 66.573

1.100 66.573

-6.787 -1.598 0 633 -8.175

1.474.430

1.490.358

1.490.358

-15.928

In de raadsvergadering van 8/10 november 2011 zijn de tarieven voor 2012 vastgesteld. De aanslagen zijn met dagtekening 28 februari 2012 verzonden. Voor een verklaring van het verschil verwijzen we naar de paragraaf lokale heffingen.

57

Algemene uitkering De gemeente ontvangt uit het gemeentefonds een algemene uitkering van het rijk. Deze uitkering is vrij besteedbaar. In onderstaande tabel wordt de realisatie van de algemene uitkering voor 2012 weergegeven. Algemene uitkering

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar Algemene uitkering

begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 9.656.447 9.691.491 9.631.491

Totaal

9.656.447

9.691.491

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie -35.044

9.631.491

-35.044

De raming voor wijziging is berekend op basis van de zogenaamde septembercirculaire 2011. Daarbij is rekening gehouden met de bekende vaste en variabele gegevens van de gemeente die de grondslag zijn voor de berekening van de algemene uitkering. In de najaarsnota 2012 is de algemene uitkering bijgesteld tot een bedrag van € 9.691.491. De werkelijke opbrengst 2012 ligt € 35.044 lager dan de raming na wijziging. In de Decembercirculaire heeft de minister al een waarschuwing afgegeven ten aanzien van onder uitputting van de rijksbegroting. Dit heeft een negatief effect voor het accres van 2012. Om deze reden hebben wij de daadwerkelijke opbrengst naar beneden bijgesteld met bijna € 54.600; dit bedrag is als nog te betalen opgenomen op de balans. Dit verklaart het nadeel ten aanzien van de algemene uitkering. Afrekeningen van eerdere jaren maken dit nadeel voor een deel goed. Voorgaande wijkt af van het BBV (Besluit Begroten & Verantwoorden), maar op basis van voorzichtigheid hebben wij deze post in de jaarrekening opgenomen. Dividend Dividend en rente

Realisatie

Raming

begrotingsjaar

begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 5.890 11.945 146.775 120.000 11.415 11.415 0 0

NV Waterleidingmij Groningen

6.055 146.830 11.415 0

Totaal

164.300

Aandelen BNG Essent N.V. NV Electriciteitsbedrijf

Raming

164.080

143.360

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 165 55 0 0 220

Jaarlijks ontvangt de gemeente van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten een dividenduitkering uit hoofde van het aandelenbezit in de bank. In 2012 is een dividenduitkering ontvangen over 2011 van € 6.055. Dit is € 1,15 per aandeel (5.265 aandelen). Aan rente hebben we een bedrag ontvangen van € 54.559. Dit betreft rente van onze aandeelhouderslening aan Enexis. Als gevolg van de verkoop van onze aandelen Essent hebben we aandelen gekregen in een aantal nieuwe BV’s. Voor deze aandelen hebben we ook dividend ontvangen in 2012, te weten: - Enexis € 81.677 - Publiek Belang BV € 352 - Attero BV € 5.841 - Vordering op Enexis BV € 830 - Verkoop vennootschap BV € 3.570 Aan rente achtergestelde lening NV Elektriciteitsbedrijf Groningen en Drenthe (Enexis) is € 11.415 ontvangen. 58

Overige algemene dekkingsmiddelen Overige algemene

Realisatie

Raming

dekkingsmiddelen

begrotingsjaar

Raming

Bespaarde rente

begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 666.710 666.710 555.646

Totaal

666.710

666.710

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 0

555.646

0

Bij de bespaarde rente gaat het om de rente over de reserves en voorzieningen. De reserves en voorzieningen worden ingezet als financieringsmiddel, waardoor er niet geleend behoeft te worden. Deze rente is toegevoegd aan de algemene reserve. De post bespaarde rente 2012 laat bij de jaarrekening geen saldo zien. Bij de voorjaarsnota is de raming reeds aangepast. De verklaring is dat de stand van de reserves en voorzieningen op 1 januari 2012 hoger is dan bij de begroting geschat, omdat wij ervan uitgaan dat claims grotendeels worden besteed in het jaar waarin de begroting wordt opgesteld. Saldo van de financieringsfunctie De gemeente heeft voor de financiering van de diverse investeringen eerder langlopende leningen aangetrokken. Het saldo van deze leningen bedraagt per 31-12-2012 € 20.271.091. Naast de langlopende geldleningen worden ook de reserves en voorzieningen gebruikt als financieringsmiddel. Per 31-12-2012 bedraagt de omvang € 10.656.472 (exclusief het niet vrij aanwendbare deel). Dit is exclusief het rekeningsaldo 2012. Indien het saldo van bovenstaande bedragen niet toereikend is om het totaal van de uitgaven te financieren, wordt veelal (afhankelijk van de behoefte en de rentestand) kort geld aangetrokken door middel van rekening-courantovereenkomsten of kasgeldleningen. In 2012 zijn geen langlopende leningen aangetrokken. In de primitieve begroting 2012 is de totale rentelast berekend op € 1.531.449. Dit is inclusief de berekende rente over de eigen financieringsmiddelen en de geraamde rentevergoeding voor onze liquide middelen. De werkelijke rentelast (lasten en baten) 2012 bedraagt inclusief rente eigen financieringsmiddelen € 1.604.895. Er is een verschil ten opzichte van de raming van € 73.446. De kostenplaats kapitaallasten laat een aantal voor- en nadelen zien. De rente op langlopende leningen en de ontvangen rente op onze rekening-courant laten een voordeel zien; de rente van de eigen financieringsmiddelen een nadeel. BTW BCF

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar

begrotingsjaar na wijziging

begrotingsjaar voor wijziging


Baten Lasten

2.383 -613

0 0

0 0

2.383 -613

Totaal

2.996

0

0

2.996

Door de invoering van het BTW-compensatiefonds (BCF) vanaf 1 januari 2003 heeft de gemeente de mogelijkheid gekregen om een groot deel van de betaalde omzetbelasting te verrekenen. Met ingang van 2007 kan 100% van de BTW gecompenseerd worden. Over 2012 is een bedrag van € 973.170 BTW gecompenseerd c.q. verrekend met de belastingdienst.

59

3.1.12 Onvoorzien Onvoorzien

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar




Baten Lasten

0 0

0 23.815

0 23.815

0 -23.815

Totaal

0

-23.815

-23.815

23.815

Het beleid in de gemeente Bedum is om een post onvoorzien beschikbaar te hebben voor incidentele uitgaven van € 2,27 per inwoner. Bij de opstelling van de begroting 2012 is uitgegaan van 10.491 inwoners. De post onvoorzien 2012 voor incidentele uitgaven komt dan uit op € 23.815. Naast een post onvoorzien voor incidentele uitgaven is voor structurele onvoorziene zaken geen bedrag beschikbaar in de exploitatie. De post onvoorzien is in 2012 niet gebruikt.

60

3.2

Paragrafen

Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten schrijft in artikel 26 voor dat in het jaarverslag dezelfde paragrafen opgenomen moeten worden die ook staan opgenomen in de begroting. Het gaat om de volgende paragrafen: - lokale heffingen - weerstandsvermogen - onderhoud kapitaalgoederen - financiering - bedrijfsvoering - verbonden partijen - grondbeleid - gemeentelijke subsidies - controle & onderzoek In de paragrafen dient te worden ingegaan op de realisatie van het beleid met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen die in het verleden versnipperd in de begroting stonden, nu worden gebundeld. Hierdoor ontstaat een beter totaal inzicht.

61

62

3.2.1 Lokale heffingen In deze paragraaf informeren wij u over: - de gerealiseerde inkomsten; - een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen; - het gerealiseerde beleid ten aanzien van de lokale heffingen; - een aanduiding van de lokale belastingdruk; - een beschrijving van het gerealiseerde kwijtscheldingsbeleid. Gerealiseerde inkomsten Lokale heffingen

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolrechten Leges Burgerzaken Bouw- en gebruiksvergunningen Begraafrechten Marktgelden Totaal


verschil saldi begroting na wijziging met realisatie -6.787 -1.598

1.734 58.398

1.101 66.573

1.100 66.573

633 -8.175

1.117.084 940.516 162.712

1.125.358 925.414 197.995

1.125.358 925.414 181.255

-8.274 15.102 -35.283

57.185 155.907 4.674

73.616 140.250 7.400

173.616 140.250 7.400

-16.431 15.657 -2.726

3.912.508

3.960.391

4.043.651

-47.883

De totale opbrengst lokale heffingen ligt € 47.883 onder de raming na wijziging. Hierin is de meeropbrengst geraamd van de vastgestelde tariefstijgingen 2012 evenals de correcties uit de najaarsnota (raad 13 december 2012). Voor de meeste belastingen/heffingen geldt dat het resultaat conform de raming is gerealiseerd. Enkele opmerkingen op hoofdlijnen.  Voor zowel de hondenbelasting als de afvalstoffenheffing geldt dat er nog een aanvullend kohier 2012 moest worden opgelegd. Dit is in februari 2013 gebeurd en is verantwoord op 2013. Rekeningjaar 2012 was al afgesloten.  De post leges Bouwvergunningen laat een minderopbrengst zien van ruim € 16.000. Het aantal uitgegeven bouwvergunningen is sterk achtergebleven, vooral voor wat betreft nieuwbouw. Bij de najaarsnota is reeds € 100.000 afgeboekt.  In 2012 blijven de leges Burgerzaken achter bij de raming: met name de rij- en reisdocumenten. Bij de leges Burgerzaken zijn we afhankelijk van de aanvragen.  Bij Begraafrechten zien we een meeropbrengst. Het aantal uitgegeven graven en begravingen lag aanzienlijk hoger dan in voorgaande jaren. Hoofdlijnen diverse heffingen De gemeente Bedum kent de volgende heffingen: a. onroerende zaakbelasting; b. belasting op roerende woonen bedrijfsruimten; c. hondenbelasting; d. afvalstoffenheffing en reinigingsrechten; e. rioolheffing; f. overige rechten. 63

De heffingen die onder de punten a, b en c genoemd zijn, dienen voor het verkrijgen van algemene dekkingsmiddelen. De afvalstoffenheffing, reinigingrechten, rioolheffing en de overige rechten hebben een relatie met de door de gemeente te verstrekken diensten en mogen maximaal 100% kostendekkend zijn (exclusief BTW). WOZ en onroerende zaakbelastingen Gebruikers van alle woningen (alleen eigenaren), bedrijfspanden, overige gebouwen en bouwgrond worden hiervoor aangeslagen. Deze belastingen worden geheven over de waarde van de onroerende zaak, de zogenaamde WOZ-waarde. Voor het heffingsjaar 2012 geldt de waarde met peildatum 1-1-2011. De WOZ-beschikkingen en de aanslagen OZB 2012 zijn met dagtekening 28 februari 2012 verstuurd. In totaal zijn er 4.700 beschikkingen / aanslagen verstuurd. Er zijn 164 (dit is 3,5% van het aantal verstuurde beschikkingen) bezwaarschriften binnengekomen en afgehandeld. Dit is fors meer dan voorgaande jaren, door de ontwikkelingen op de woningmarkt. De woningprijzen dalen, maar de WOZ-waarde reageert hierop een jaar later omdat de peildatum op 1 januari van het voorgaande jaar ligt. Verder zijn er commerciële partijen actief die inspelen op onrust en ongenoegen van burgers inzake de WOZ-waarde. Ze bieden aan zogenaamd gratis bezwaar te maken teneinde zelf te profiteren van de wettelijke proceskostenvergoeding en de vergoeding van kosten voor het taxatierapport. Van de 164 bezwaarschriften waren 161 gericht tegen de WOZ-waarde en/of afbakening. Hiervan hebben 96 geleid tot een verlaging van de waarde. Naar aanleiding van de afhandeling van de bezwaarschriften zijn er 12 beroepschriften ingediend, waarvan 10 door een commerciële partij. Naast de bezwaren in het kader van de WOZ is er één bezwaarschrift ingediend tegen de aanslag OZB, één tegen de rioolheffing en één tegen de hondenbelasting. Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Onder de naam 'belastingen op roerende woonen bedrijfsruimten' wordt belasting geheven van eigenaren en gebruikers van binnen de gemeente gelegen woon- of bedrijfsruimten, die duurzaam aan een plaats gebonden zijn en dienen tot permanente bewoning of permanent gebruik, maar niet onroerend zijn. Deze belastingen komen qua karakter overeen met de onroerendezaakbelastingen. De maatstaf van heffing is de waarde van de roerende zaak. Roerende zaken, zoals woonboten, zijn geen WOZ-objecten. De gemeente laat derhalve roerende zaken separaat taxeren. Hondenbelasting Onder de naam hondenbelasting wordt een belasting geheven op het houden van één of meer honden. Tweejaarlijks wordt er een controle uitgevoerd om o.a. niet aangemelde honden op te sporen. Voor 2013 staat weer een controle gepland. Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Er zijn twee reinigingsheffingen: de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten. De reinigingsrechten worden geheven voor de ophaal- en verwerkingskosten van bedrijfsafval, terwijl de afvalstoffenheffing huisvuil betreft. Iedere woning binnen de gemeente wordt aangeslagen voor afvalstoffenheffing, ongeacht het feit of men wel of niet gebruik maakt van de diensten. Door uw raad is het dekkingspercentage ingaand 2010 vastgesteld op 100%. Rioolheffing Ter dekking van de kosten onderhoud, vervanging en nieuwe aanleg (m.u.v. exploitatiegebieden) wordt een rioolrecht geheven van eigenaren van woningen, bedrijven etc. Voor een beter beheer en onderhoud, maar ook op grond van de wettelijke verplichting is een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) vastgesteld. In de raadsvergadering van 17 februari 2010 is het Verbreed GRP vastgesteld. Ingaande 2011 hebben we de BTW op de rioolinvesteringen ook meegenomen in de tariefberekening. Hierdoor is het tarief in 2011 en 2012 gestegen met 13,75%.

64

Begraafrechten In de raadsvergadering van 25 juni 2009 is het voorstel over de kostendekkendheid van de exploitatie van de begraafplaatsen aangenomen. Het eerdere besluit om de tarieven kostendekkend te maken is hiermee los gelaten. Ook is vastgesteld dat het tarief voor 2009 de basis is voor verdere ontwikkelingen van de tarieven. Het aantal begrafenissen voor 2012 is 72 en het aantal uitgegeven graven 55. Dit heeft geleid tot aanzienlijk meer inkomsten dan 2011. De realisatie laat een positief verschil zien van bijna € 16.000 ten opzichte van de begroting 2012. Dit illustreert het onvoorspelbare karakter van de opbrengst van deze rechten.

Overleden Begraven Uitgifte graven

2005 82 60 74

2006 76 64 56

2007 65 61 51

2008 81 70 64

2009 68 48 34

2010 82 67 39

2011 80 45 23

2012 89 72 55

100

Aantal

80

Overleden

60

Begraven

40

Uitgifte graven

20 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Jaren

Overige rechten Naast bovengenoemde heffingen bestaat er in de gemeente Bedum nog een aantal andere heffingen. Het gaat daarbij om leges en marktgelden. Het betreft hier rechten die worden geheven naar aanleiding van een gemeentelijke dienstverlening. Een opsomming van de diensten waarvoor in de legesverordening een vergoeding wordt gevraagd, voert in het kader van deze programmarekening te ver. Bekend zijn met name de dienstverlening voor de burgerlijke stand, de gemeentelijke basisadministratie, afgifte van reisdocumenten en bouwvergunningen. De “verordening op de heffing en invoering van leges 2012” bevat een uitgebreide tarieventabel. Degene die een standplaats inneemt, dan wel koopwaar op de markt uitstalt, heeft tegenover de gemeente een marktgeldplicht. Voor de tariefberekening maakt men gebruik van de frontbreedte en geldt de strekkende meter als maatstaf. Belastingcapaciteit In de paragraaf “Weerstandsvermogen” (zie volgende paragraaf) wordt ingegaan op de belastingcapaciteit. Kwijtscheldingsbeleid In de begroting 2012 is een bedrag geraamd van € 46.500 voor het verstrekken van kwijtschelding op de aanslagen afvalstoffenheffing en rioolrechten. Voor de overige heffingen is het krijgen van kwijtschelding uitgesloten in de belastingverordening. Over het jaar 2012 is, conform het vastgestelde beleid, kwijtschelding verleend voor een totaal bedrag van € 54.430. Het aantal kwijtscheldingsverzoeken in 2012 bedroeg 164. Hiervan zijn 107 volledig kwijtgescholden en 13 gedeeltelijk. De rest is afgewezen.

65

Aantal

Meerjarig verloop kwijtscheldingsverzoeken 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

Afgewezen Gedeeltelijk Volledig

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Jaren

66

2012

3.2.2 Weerstandsvermogen Gemeenten lopen steeds meer risico’s bij de uitvoering van een toenemend takenpakket in een complexer wordende samenleving; risico’s die gepaard gaan met de uitvoering van de door de rijksoverheid opgelegde (openeinde) regelingen (bijv. Wmo) of met eigen beleid (bijv. grondexploitaties). Voor een aantal risico’s heeft de gemeente maatregelen getroffen zoals het afsluiten van een verzekering, het vormen van een voorziening of andere beheersmaatregelen. Voor andere risico’s is dit niet het geval. Wanneer deze laatste categorie risico’s zich voordoet en negatieve financiële gevolgen heeft voor de gemeente, is een financiële buffer noodzakelijk om te voorkomen dat deze onverwachte tegenvallers dwingen tot bezuinigingen of tot een drastische beleidsbijstelling. Deze financiële buffer wordt uitgedrukt in het weerstandsvermogen. Het begrip “Weerstandsvermogen” Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate de gemeente in staat is om de nadelige gevolgen van niet afgedekte risico’s op te vangen zonder dat het beleid en de daaraan verbonden activiteiten moeten worden gewijzigd. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de volgende elementen: 1. De beschikbare weerstandscapaciteit: de middelen en de mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. 2. De benodigde weerstandscapaciteit: over hoeveel middelen moet (wil) de gemeente kunnen beschikken om de financiële gevolgen van de risico’s te kunnen opvangen. Het begrip risico moet hierbij als volgt worden gedefinieerd: een onvoorziene, niet exact kwantificeerbare gebeurtenis waarvoor geen maatregelen getroffen zijn en die van materiële betekenis kan zijn in relatie tot de financiële positie. Om uitspraken te kunnen doen over het weerstandsvermogen moet de beschikbare weerstandscapaciteit worden afgezet tegen de benodigde weerstandscapaciteit: over hoeveel middelen moet (wil) de gemeente kunnen beschikken om de financiële gevolgen van de risico’s te kunnen opvangen. Er is geen wettelijke norm voor de benodigde weerstandscapaciteit. Beleid Het beleidskader voor het weerstandsvermogen is vastgelegd in de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum”, door uw raad vastgesteld op 29 maart 2012.

Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit is de verzamelnaam van de bronnen waaruit niet voorziene financiële tegenvallers bekostigd kunnen worden. Het gaat om buffers in het eigen vermogen (balans) en in de exploitatie, of middelen die vrijgemaakt kunnen worden, zonder dat hierdoor het beleid of de uitvoering van taken worden aangetast. De incidentele weerstandscapaciteit is het vermogen om calamiteiten in één keer af te dekken zonder dat dit de beleidsuitvoering aantast. Dit komt overeen met de reservepositie (algemene reserve, bestemmingsreserves, stille reserves). De structurele weerstandscapaciteit betreft de middelen die permanent (meerjarig) ingezet kunnen worden in de lopende exploitatie (bijv. post onvoorziene uitgaven, onbenutte belastingcapaciteit, meerjarige bestedingsruimte). Hierna komen de afzonderlijke onderdelen van de beschikbare weerstandscapaciteit, toegespitst op de situatie van Bedum, aan de orde. Post onvoorziene uitgaven Dit is een standaard post in de begroting voor noodzakelijke uitgaven die een onvoorzien karakter hebben. De post onvoorziene uitgaven kan volledig worden gerekend tot de beschikbare weerstandscapaciteit omdat het structureel is opgenomen in de (meerjaren)begroting, fysiek voorhanden is en het geen aanvullende maatregelen vergt om die aan te kunnen wenden. 67

In de begroting 2012 is een bedrag van € 23.815 opgenomen (€ 2,27 per inwoner). In de kwantificering van de risico’s worden structurele risico’s vier keer meegenomen binnen de gehanteerde scope van vier jaar (de periode van de meerjarenbegroting). Derhalve nemen we deze structurele post ook vier keer mee in de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit, dus (afgerond) € 95.000. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit geeft de ruimte aan die nog aanwezig is tussen de huidige opbrengst en de maximaal toegestane opbrengst. Onbenutte belastingcapaciteit riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing In het kader van de opstelling van het GRP zijn er afspraken gemaakt over de tarieven van het rioolrecht. Ten aanzien van het rioolrecht is er geen onbenutte belastingcapaciteit. In de begrotingen 2011 en 2012 is rekening gehouden met een dekkingspercentage afvalstoffenheffing en reinigingsrechten van 100%. Ten aanzien van de afvalstoffenheffing is de belastingcapaciteit dus ook volledig benut. Onbenutte belastingcapaciteit onroerendezaakbelastingen De maximering van de tarieven OZB is losgelaten. De gemeente is weer vrij om zelf de hoogte van het tarief te bepalen. Een verhoging met 1% geeft een meeropbrengst van afgerond € 14.000. Voor het bepalen van de belastingcapaciteit OZB kan de zogenaamde artikel 12-norm worden gebruikt. Dit is de norm die gehanteerd wordt bij aanvragen artikel 12 steun. Een globale berekening van de artikel 12-norm laat zien dat de gemeente Bedum de opbrengst met € 115.000 zou moeten verhogen om in aanmerking te kunnen komen voor een artikel 12-uitkering. In de begroting 2012 is de opbrengst OZB verhoogd met 4,5%: 1% hoger dan de macronorm. De macronorm is een landelijke norm voor de totale OZB opbrengsten in Nederland. Een individuele gemeente mag/kan de norm overschrijden. Voor de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit gaan we uit van de artikel 12-norm, verminderd met de stijging die boven de macronorm uitgaat. In de meerjarenraming gaan we voor alle jaren uit van een stijging ter hoogte van de macronorm +1%. Voor de onbenutte belastingcapaciteit OZB nemen we mee € 115.000 -/- (4 x 14.000) = € 59.000. Onbenutte belastingcapaciteit op roerende woonen bedrijfsruimten Gelet op de totale opbrengst geeft een verhoging van de tarieven slechts een geringe meeropbrengst. Onbenutte belastingcapaciteit hondenbelasting De hondenbelasting kent geen wettelijke limiet. De gemeente kan zelf de hoogte bepalen van het tarief. Een verhoging van het tarief met 10% geeft een meeropbrengst van afgerond € 6.600 per jaar. Onbenutte belastingcapaciteit leges en heffingen De kostendekkendheid van de overige leges en heffingen is redelijk te noemen. Het dekkingspercentage zit niet op 100%; dit is echter ook niet reëel. Bij de berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit is € 26.400 (4 jaren, € 6.600 per jaar) meegenomen aan onbenutte belastingcapaciteit. Stille reserves Er is sprake van stille reserves, indien de marktwaarde van de bezittingen hoger is dan de boekwaarde daarvan. Voorbeelden van stille reserves zijn: gronden, gebouwen en aandelen. Ook vermogen bij gemeenschappelijke regelingen kan onder het begrip stille reserve vallen. Ten slotte kan een overschot op een exploitatiegebied ook worden gezien als een “stille” reserve. Bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit is het van belang in hoeverre de gemeente deze stille reserves binnen een korte tijd liquide kan maken, zonder dat de uitoefening van de publieke taak in gevaar komt. In veel gevallen zal dit niet lukken. Gebouwen en terreinen zijn in gebruik. Aandelen zijn niet direct verhandelbaar en het opvragen van vermogen van een gemeenschappelijke regeling zal op veel weerstand stuiten bij de overige deelnemers. Een overschot op een exploitatiegebied voor woningbouw mag pas opgenomen worden op het moment van afsluiten van (een deel van) het gebied. Er is een aantal stille 68

reserves aanwezig binnen de gemeente. Op een deel van de in gebruik zijnde gebouwen voor onze organisatie zit een mogelijke overwaarde. Deze gebouwen zullen we echter niet verkopen. Conclusie is dat er sprake is van stille reserves, maar dat deze niet op korte termijn liquide zijn te maken. Derhalve zijn bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit de stille reserves als P.M. post opgenomen.

Reserves Algemene reserve, vrij aanwendbaar De omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31-12-2012 (afgerond) € 4.529.000. Inclusief het toe te voegen rekeningsaldo 2012 (ruim € 384.000) bedraagt de vrij aanwendbare algemene reserve ultimo 2012 € 4.913.000. Op dit bedrag ligt voor een bedrag van € 1.448.000 (afgerond) aan claims voor de jaren 2013 tot en met 2017 (exclusief de saldi van de begrotingen uit de meerjarenraming). Bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt een bedrag van € 3.465.000 (saldo van de vrij aanwendbare algemene reserve ultimo 2012 ad € 4.913.000 minus de claims ad € 1.448.000) meegenomen. Algemene reserve, niet vrij aanwendbaar De omvang van de niet vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31-12-2012 € 1.664.129. Hierop rust echter een claim van € 828.536 voor de (gedeeltelijke) afdekking van de kapitaallasten van de uitbreiding van het gemeentehuis. Het “niet belaste” deel ten bedrage van € 835.593 wordt meegenomen bij de berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit. De rente van de niet vrij aanwendbare algemene reserve wordt toegevoegd aan de begroting en gebruikt voor structurele uitgaven. Dit betekent dat aanwending van de niet vrij aanwendbare algemene reserve direct gevolgen heeft voor de exploitatie. Derhalve dient dit deel pas te worden ingezet, indien alle andere onderdelen van de beschikbare weerstandscapaciteit zijn uitgeput. Bestemmingsreserves Naast de algemene reserve hebben we ultimo 2012 nog een bedrag van afgerond € 4.088.000 aan bestemmingsreserves. In totaal ligt er een bedrag van € 1.022.000 aan claims op de bestemmingsreserves, zodat een bedrag van € 3.066.000 resteert. Conform de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum” wordt 25% van de omvang van de bestemmingsreserves meegenomen bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit. Dit is € 766.500. Samenvatting beschikbare weerstandscapaciteit De totaal beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt: - post onvoorzien € 95.000 - onbenutte belastingcapaciteit € 85.400 - stille reserves PM - algemene reserve, vrij aanwendbaar € 3.465.000 - algemene reserve, niet vrij aanwendbaar € 835.500 - bestemmingsreserves € 766.500 Totaal € 5.247.400 Benodigde weerstandscapaciteit Om de benodigde weerstandscapaciteit te bepalen is een risico-inventarisatie gemaakt. In eerste instantie zijn de risico’s geïdentificeerd en geclassificeerd. De risico’s zijn onderverdeeld naar risico’s die (vooralsnog) niet relevant zijn voor het weerstandsvermogen en risico’s die wel relevant zijn voor het weerstandsvermogen. Van deze laatste zijn risicokaarten gemaakt, die hierna worden weergegeven. De risico’s die wel relevant zijn voor het weerstandsvermogen, zijn beoordeeld op het financiële effect (impact) en de kans dat ze zich daadwerkelijk voordoen. Hierbij is niet alleen gekeken naar de kans op maximale of minimale schade, maar tevens naar de mogelijkheid dat een schade tussen beide waarden ligt. 69

Door deze werkwijze zijn risico’s zodanig gekwantificeerd dat een bandbreedte met kansverdeling ontstaat, waarbinnen de financiële risico’s zich voordoen. De vertaling naar de benodigde weerstandscapaciteit is gemaakt met speciale software van Deloitte, met gebruik van de zogeheten Monte Carlo Simulatie. In de uitkomsten is er rekening mee gehouden dat het zeer onwaarschijnlijk is dat alle risico’s zich tegelijkertijd en in de volle omvang voor zullen doen. In de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum” is de benodigde weerstandscapaciteit bepaald op € 3,6 miljoen. Na vaststelling van de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum” op 29 maart 2012 zijn er geen noemenswaardige ontwikkelingen geweest in het risicoprofiel die aanleiding geven om de benodigde weerstandscapaciteit bij te stellen.

70

Risico 1: Overschrijding budgetten WWB - inkomensdeel Risico-eigenaar: Teamleider Sociale Zaken en Werk Toelichting: Gemeenten zijn financieel verantwoordelijk voor de WWB (openeind financiering). Voor de verstrekking van uitkeringen ontvangt de gemeente een budget, het inkomensdeel. Dit is een niet-geoormerkt budget. Een overschot op dit budget mag de gemeente besteden aan andere zaken. Is er sprake van een tekort, dan zal de gemeente dit zelf moeten bekostigen tot maximaal 10% van het jaarlijkse budget. Is er sprake van een groter tekort, dan kan de gemeente onder strikte voorwaarden verzoeken om een aanvullend budget. Voor een gemeente met een aantal inwoners tussen de 10 en 40 duizend inwoners, gelden twee voorwaarden:  het tekort van meer dan 10% is niet het gevolg van een onrechtmatige uitvoering van de WWB, de WIJ, de IOAW, de IOAZ of de WWIK;  er moet sprake zijn van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt. Voor een dergelijk gemeente geldt verder dat, indien naar het oordeel van de Toetsingscommissie WWB er geen sprake is van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt, de Toetsingscommissie WWB desondanks kan besluiten tot een positief advies op grond van een beoordeling van het beleid en de uitvoering van die gemeente. Onder een “uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt” moet worden verstaan een meer dan landelijk gemiddelde werkloosheid en instroom in de WWB. Bijvoorbeeld, een grote werkgever in ons gebied gaat failliet waardoor we extra instroom in de WWB hebben. Bij de beoordeling door Toetsingscommissie WWB wordt gelet op allerlei zaken, zoals gemeentelijk beleid (je moet bijv. aan verhaal en terugvordering doen), is het participatiebudget volledig besteed, heeft de gemeente een goed re-integratiebeleid gevoerd etc. In de begroting 2012 hebben we vooreerst rekening gehouden met een tekort van € 120.000. Dat is ongeveer het bedrag dat maximaal voor rekening van de gemeente blijft, i.c. het 10%-aandeel. Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit houden we rekening met een extra tekort (dus bovenop het 10% aandeel) van maximaal € 100.000 per jaar. We schatten de kans, dat we voor 2011 en voor de komende jaren opnieuw een aanvullende uitkering ontvangen van het ministerie, laag in. De maximale impact bedraagt derhalve in de gehanteerde scope van vier jaar (4 x € 100.000) € 400.000. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 0%

1.000

200.000

200.000

20%

400.000 20 %

400.000 60 %

Beheersmaatregelen: De uitgaven in de begroting en meerjarenraming worden zo actueel mogelijk geraamd en in de voor- en najaarsnota eventueel bijgesteld.

Risico 2: Hogere bijdrage WSW - Ability Risico-eigenaar: Teamleider Sociale Zaken en Werk Toelichting: Voor de uitvoering van de Wsw is de gemeenschappelijke regeling Ability opgericht. Door de economische recessie zal het exploitatietekort in 2012 verder gaan oplopen. De verwachting is dat het nog wel binnen de raming blijft in de begroting van Ability. Naast de economische recessie zullen ook de bezuinigingen van het ministerie op het Wsw-budget een forse aanslag plegen op de resultaten van Ability. Meerjarig gezien lopen de tekorten van Ability op tot € 2,2 miljoen. Dit is de verwachting op basis van ongewijzigd beleid. Omdat wij ervan uit gaan dat er stappen gezet gaan worden om dit tekort terug te dringen, hebben wij de tekorten voor 2012 en 2013 (deels) verwerkt in de begroting. Hiermee krijgen Ability en de gemeente de tijd om uitvoering te geven aan het voorgestelde rijksbeleid. Ondanks forse maatregelen houdt Ability in haar meerjarenraming echter rekening met een aanzienlijk exploitatietekort en daarmee een grotere bijdrage van onze gemeente. Afhankelijk van het om te vormen beleid zal in de toekomst blijken wat de bijdrage van onze gemeente uiteindelijk wordt. De maximale impact van € 492.000 is bepaald op basis van een optelling van de verwachte tekorten gedurende de komende vier jaren. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 0%

1.000

246.000 20 %

246.000

492.000 20 %

492.000 60 %

Beheersmaatregelen: De uitgaven in de begroting en meerjarenraming worden zo actueel mogelijk geraamd en in de voor- en najaarsnota eventueel bijgesteld. Het maken van prestatieafspraken en het vastleggen van de afspraken over de beheersing van risico’s. Het maken van afspraken over toezicht en verantwoording.

71

Recente ontwikkelingen: De realisatie laat in 2012 een positief resultaat zien ten opzichte van het geraamde tekort. De jaarrekening sluit € 258.001 minder nadelig dan was geraamd. Het voorstel is om € 50.000 te reserveren voor automatisering. In de begroting 2013 is een tekort van ruim € 112.000 geraamd. Meerjarig loopt het tekort op tot € 205.000; deze tekorten zijn ook opgenomen in de meerjarenraming. In haar begroting heeft Ability gerekend met een korting van het Rijk als gevolg van invoering van de Wet Werken naar Vermogen.

Risico 3: Bouwgrondexploitatie Ter Laan 4 Bedum Risico-eigenaar: Afdelingshoofd VROM Toelichting: De actualisatie van de exploitatieopzet, door de raad vastgesteld op 7 juli 2011, gaat uit van een sluitende exploitatie. In deze actualisatie van de exploitatie is rekening gehouden met een vertraagde uitgifte: de looptijd is nu tot en met 2021 (was 2012). Door de economische crisis en de problemen op de woningmarkt blijven de verkopen achter t.o.v. de uitgangspunten bij start van de exploitatie. Ook in 2011 zijn de gerealiseerde verkopen achtergebleven bij de geraamde bedragen. Vertraging in de verkopen kan er toe leiden dat de exploitatieopzet nogmaals verlengd moet worden. Het financieringsrisico op Ter Laan 4 wordt in beginsel afgedekt binnen de afspraken die gemaakt zijn met de projectontwikkelaars. Zolang de projectontwikkelaars over voldoende middelen beschikken, wordt het rentenadeel aan de gemeente vergoed. Overigens zijn de afspraken met de projectontwikkelaars momenteel nog een punt van nader overleg. De verwachting is dat voor 2012 en 2013 de geraamde verkopen niet gerealiseerd kunnen worden. Indien de looptijd van de grondexploitatie nogmaals met twee jaar verlengd dient te worden, zullen de projectontwikkelaars het rentenadeel over die jaren niet meer vergoeden. Het risico, zijnde het verwachte verlies in de grondexploitatie bij verlenging van de looptijd met twee jaar, bedraagt ongeveer € 200.000. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 5%

1.000

100.000

100.000

15 %

200.000 70 %

200.000 10 %

Beheersmaatregelen: De grondexploitaties jaarlijks actualiseren. Uitgaven monitoren t.o.v. de ramingen en sturen op zo weinig mogelijk overschrijdingen. Blijven onderzoeken om verkopen te stimuleren. Afspraken met projectontwikkelaars bezien. Recente ontwikkeling: De actualisatie van de exploitatieopzet per 1-1-2012 is vastgesteld. De looptijd van de exploitatie is met twee jaar opgerekt. De actualisatie van de exploitatieopzet per 1-1-2013 is in voorbereiding.

Risico 4: Overschrijding budgetten Wmo Risico-eigenaar: Coördinator Welzijn Toelichting: Het betreft een "open-eind" regeling: kan in de praktijk - ten opzichte van de begroting - meer kosten met zich mee brengen dan was voorzien. De vergrijzing heeft hier uiteraard ook een behoorlijke invloed op. De afgelopen jaren laten behoorlijke overschrijdingen zien van de budgetten. Door de vergrijzing zijn met name de uitgaven voor huishoudelijke hulp behoorlijk gestegen. Ook zijn de kosten van huur en onderhoud van de voorzieningen (zoals bijvoorbeeld de scootmobiel en elektrische rolstoel) de afgelopen jaren behoorlijk gestegen. De budgetten in de begroting 2012 zijn reeds opgehoogd. Of dit voldoende is moet uiteraard blijken. Vooralsnog gaan we uit van een maximale overschrijding van € 100.000 per jaar. De maximale impact bedraagt derhalve in de gehanteerde scope van vier jaar (4 x € 100.000) € 400.000. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 %

1.000

200.000 25 %

200.000

400.000 50 %

400.000 25 %

Beheersmaatregelen: De uitgaven in de begroting en meerjarenraming worden zo actueel mogelijk geraamd en in de voor- en najaarsnota eventueel bijgesteld. Recente ontwikkeling: De kosten voor onderhoud van de scootmobielen en electrische rolstoelen zijn ingaande 2012 afgekocht. Zodoende komen we minder “voor verrassingen” te staan.

72

Risico 5: Wachtgeldverplichtingen Risico-eigenaar: Gemeentesecretaris/afdelingshoofd staf Concern Toelichting: Eind 2009 hebben een tweetal politieke ambtsdragers afscheid genomen. Daarmee is een wachtgeldverplichting ontstaan. In verband met mogelijke verrekeningen is de hoogte en lengte daarvan moeilijk in te schatten. Hiervoor is er een bestemmingsreserve gevormd. Deze reserve is niet toereikend voor de volledige verplichtingen in periode van de meerjarenraming. De maximale verplichting voor de komende meerjarenraming periode is als (maximaal) risico becijferd. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 2%

1.000

150.000

150.000

300.000

18 %

40 %

300.000 40 %

Risico 6: Niet realiseren taakstellingen bezuinigingen Risico-eigenaar: Afdelingshoofd Middelen Toelichting: In de begroting 2012 zijn voor de jaren 2012 tot en met 2016 diverse bezuinigingstaakstellingen opgenomen, oplopend van € 386.000 in 2012 tot € 711.800 in 2016. De realisatie van taakstellingen is altijd een onzekere factor en daarmee een financieel risico. Gezien de verwachting dat een aantal bezuinigingstaakstellingen sowieso gerealiseerd kan worden, gaan we uit van een maximale impact van € 600.000. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 5%

1.000

200.000

200.000

50 %

600.000 40 %

600.000 5%

Beheersmaatregelen: De realisatie van de taakstellingen moet actief worden opgepakt in de organisatie. Het MT moet actief sturen en toezicht houden. Via de P&C cyclus dient verantwoording te worden afgelegd over de realisatie. Recente ontwikkeling: Er komen nog meer maatregelen op de gemeente af. De kans op extra bezuinigingen is ook reëel.

Risico 7: Extra lasten door decentralisaties Risico-eigenaar: Coördinator Welzijn Toelichting: Door het rijk is een aantal decentralisaties in gang gezet. Het gaat dan om AWBZ dagbesteding en begeleiding (m.i.v. 1-1-2013), jeugdzorg (waarschijnlijk m.i.v. 1-1-2015) en regelingen voor de onderkant van de arbeidsmarkt (Participatiewet) (m.i.v. 1-1-2013). Om een indicatie te geven van de impact van deze decentralisaties: het totaalbedrag dat toegevoegd wordt aan het gemeentefonds, bedraagt de helft van de huidige hoogte (€ 9.631.000; de helft zou dan ongeveer € 4,8 miljoen zijn). Tegelijk met de decentralisaties zullen ook efficiencykortingen en bezuinigingen worden doorgevoerd door het rijk. De hoogte, de verdeling en het effect van beide zijn op dit moment nog wel moeilijk in te schatten. Het gaat echter wel om grote bedragen. Op dit moment gaat het Rijk uit van een efficiency korting van 7 % op de huidige uitgaven. Dat zou neerkomen op ongeveer maximaal € 340.000 per jaar. De vraag rijst in hoeverre deze korting kan worden opgevangen door een andere aanpak van gemeenten van de genoemde taken. In de gehanteerde scope van vier jaar is de maximale impact € 784.000. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 10 %

1.000

400.000

400.000

40 %

784.000 40 %

784.000 10 %

Beheersmaatregelen: Ontwikkelingen nauwlettend volgen. De uitvoering zal ook op een andere wijze moeten worden vormgegeven dan nu het geval is. Indien dit niet gebeurt, dan zal de korting die het Rijk op de budgetten toepast, niet kunnen worden opgevangen. Recente ontwikkelingen: Door het vallen van het kabinet Rutte I is er enige vertraging opgetreden ten aanzien van de decentralisaties. Zoals het zich nu laat aanzien zal de Participatiewet per 2014 geeffectueerd worden en de decentralisaties van de Jeugd en de AWBZ per 2015.

73

Risico 8: Achterstallig onderhoud kapitaalgoederen Risico-eigenaar: Afdelingshoofd Openbare Werken Toelichting: De kosten van onderhoud van kapitaalgoederen maken een substantieel deel uit van de exploitatie. Een helder en volledig overzicht van deze kosten, van de kwaliteit en het onderhoud van de kapitaalgoederen, is van groot belang voor een goed inzicht in de financiële positie van de gemeente. Voor een groot aantal onderdelen beschikken we over beheersprogramma’s: Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan, Groenbeleidsplan, Beheerplan Wegen, Onderhoudsplan Bruggen en het Onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen. Voorts zijn in 2008 en 2009 bijna alle gemeentelijke watergangen gebaggerd. Wat nu nog ontbreekt is een goed beeld van de onderhoudstoestand van alle beschoeiingen en kademuren die wij in eigendom en beheer hebben. Deze afscheidingen hebben te lijden onder bodemdaling, waterpeilverlaging en slijtage. Het waterschap is al veel eerder aansprakelijk gesteld; we laten nader onderzoek verrichten en gaan (Europese) subsidiemogelijkheden verkennen. Het risico van instorten is de moeilijk in te schatten. We nemen een bedrag mee van € 1.000.000 (€ 250.000 per jaar) voor “calamiteiten”/noodreparaties.

Impact en kans: Impact (€) Kans

0 0%

1.000

500.000

500.000

45 %

1.000.000 45 %

1.000.000 10 %

Beheersmaatregelen: Beheersplannen actueel houden en onderhoudsniveau van beschoeiingen en kademuren in beeld brengen.

Risico 9: Verlaagde algemene uitkering uit het gemeentefonds Risico-eigenaar: Afdelingshoofd Middelen Toelichting: De omvang van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is de komende jaren een belangrijke onzekere factor. Nieuwe rijksbezuinigingen kunnen niet worden uitgesloten. Deze zullen dan ongetwijfeld ook weer effect hebben op het gemeentefonds. Uitgaande van de vorige bezuiniging is een korting van maximaal 10% niet ondenkbaar. Dit zou neer komen op ongeveer € 1.000.000. De impact en de kans zijn echter zeer moeilijk in te schatten en hoogst onzeker. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 10 %

1.000

500.000

500.000

50 %

1.000.000 30 %

1.000.000 10 %

Beheersmaatregelen: In de begroting voorzichtig ramen en de ontwikkelingen nauwlettend volgen.

Risico 10: Extra kosten invoering Antwoord© Risico-eigenaar: Gemeentesecretaris/afdelingshoofd staf Concern Toelichting: Betreft kosten voor realisatie van o.a. DMS, Kennisbank, inrichting koppelingen/zaakgericht werken, virtueel KCC. Op dit moment vallen de kosten lastig in te schatten. Op de algemene reserve is een claim van € 300.000 opgenomen. Voorts is in de meerjarenraming ingaande 2015 structureel € 70.000 geraamd. De daadwerkelijke kosten hangen sterk af van ons ambitieniveau. We geven echter uitvoering aan “Antwoord ©” in samenwerking met Winsum en De Marne. Dit betekent dat we op onderdelen mee gaan doen en dus niet volledig autonoom zijn. Er is zeker een risico aanwezig dat € 300.000 incidenteel onvoldoende zal zijn om alle kosten in de komende jaren te dekken. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 30 %

1.000

100.000

100.000

30 %

250.000 30 %

250.000 10 %

Beheersmaatregelen: Ontwikkelingen goed in de gaten houden en sturen op onze ambities. Deze zullen voor een groot deel het risico bepalen.

74

Conclusie ten aanzien van het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit:

Weerstandsvermogen =

Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit

De beschikbare weerstandscapaciteit is idealiter minimaal gelijk aan de benodigde weerstandscapaciteit. Indien dit niet het geval is, met andere woorden de beschikbare weerstandscapaciteit is lager dan de benodigde weerstandscapaciteit, zijn er onvoldoende middelen om de nadelige financiële gevolgen van de risico’s op te vangen. Gezien het feit dat onze beschikbare weerstandscapaciteit momenteel afgerond € 5.247.000 bedraagt en onze benodigde weerstandscapaciteit € 3.600.000 bedraagt, mag geconcludeerd worden dat onze weerstandsvermogen momenteel ruim voldoende is.

75

76

3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen De kosten van onderhoud van kapitaalgoederen maken een substantieel deel uit van de exploitatie. De kosten komen op diverse plaatsen in de begroting voor. Een helder en volledig overzicht van deze kosten is daarom van belang voor een goed inzicht in de financiële positie van de gemeente. De gemeente Bedum is, voor een plattelandsgemeente, qua oppervlakte redelijk compact. De openbare ruimte is grotendeels bij de gemeente in beheer. Voor het goed kunnen functioneren van de inwoners zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, verlichting, openbaar groen, gebouwen en sportvoorzieningen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is mede bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. Voor de kapitaalgoederen geldt dat er geen noemenswaardig achterstallig onderhoud is. In financieel opzicht zijn de beheerplannen meegenomen in de begroting. Voor een aantal onderdelen beschikken wij over beheersprogramma’s. Het beleid van de gemeente Bedum voor het onderhoud van kapitaalgoederen is onder meer opgenomen in de nota’s: - Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014 - Groenbeleidsplan - Beheerplan Wegen 2009 t/m 2013 - Vervangingsplan openbare verlichting - Onderhoud Bruggen 2008 t/m 2012 - Onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen Wegen Binnen onze gemeente werken wij met een systeem van rationeel wegbeheer. Hiervoor is de nodige software aangeschaft die werkt volgens de landelijk erkende CROW systematiek. Hiertoe worden regelmatig alle wegen op een uniforme en objectieve wijze geïnspecteerd. Deze gegevens worden in het systeem ingelezen, waarna de benodigde onderhoudsbehoefte kan worden bepaald. Bij deze onderhoudsbehoefte behoren de benodigde financiële middelen voor het komende jaar als ook voor een langere periode. Tevens wordt aangegeven welke maatregelen voor welke wegen nodig worden geacht. In het verleden is op basis van een meerjarig overzicht de gemiddelde benodigde financiële onderhoudsbehoefte bepaald. Conform de besluitvorming hierover is het beschikbare budget bepaald voor een langere periode. De budgetten worden jaarlijks verhoogd met een prijsindex. In de raadsvergadering van 17 december 2009 is het beheerplan wegen vastgesteld voor de jaren 2009 t/m 2013. Op grond van dit plan wordt jaarlijks het onderhoud aan de wegen uitgevoerd. In 2013 zal opnieuw een inspectie van de wegen in de gemeente Bedum worden uitgevoerd, waarna eind 2013 een nieuw beheerplan voor de periode 2014-2019 kan worden opgesteld inclusief bijbehorend jaarlijks benodigd onderhoudsbudget voor de komende planperiode. Er vindt afstemming plaats met andere aspecten waarbij gedacht kan worden aan rioleringswerkzaamheden, verkeersmaatregelen, uitbreidingsplannen, herstructureringsplannen e.d. Riolering Ook voor onze riolering beschikken wij over een systeem van rationeel rioolbeheer. De systematiek is vergelijkbaar met die van wegbeheer. Ook hierbij worden, zij het niet jaarlijks, inspecties aan het riool uitgevoerd. Het voor onderhoud opgenomen budget is bepaald door het budget van het afgelopen jaar, verhoogd met een index voor prijsstijgingen. Voor investeringen zijn reserveringen opgenomen op de investeringslijsten. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is het resultaat van een planproces dat omvat: de aan de riolering te stellen doelen, de maatregelen om deze doelen te bereiken en de daarvoor in te zetten middelen. 77

Het onderhouden van het riool, het doen van nieuwe investeringen en het uitvoeren van de benodigde verbetermaatregelen, wordt conform de kaders van het GRP uitgevoerd. In de raadsvergadering van 17 februari 2010 is het nieuwe Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014 vastgesteld. Omdat in het nieuwe GRP nu ook aandacht is voor de nieuwe zorgplichten (naast vuilwater nu ook hemelwater en grondwater), wordt er nu gesproken over een Verbreed GRP (vGRP). De kosten van uitvoering van het Verbreed GRP worden afgedekt door (een verhoging van) het rioolrecht. Voor het uitvoeringsprogramma zal afstemming plaatsvinden met het meerjaren-onderhoudsprogramma wegen. Groen Ook voor ons openbaar groen beschikken wij over een systeem van rationeel groenbeheer. Hierbij is de totale hoeveelheid groen opgenomen en uitgesplitst naar diverse soorten. Al deze soorten vergen bepaalde onderhoudsmaatregelen met bepaalde frequenties. Deze gegevens worden gebruikt bij het vergelijken met de aanbieding van Ability die een deel van ons openbaar groen onderhoudt. Het andere deel wordt onderhouden door eigen personeel van de gemeente. In de raadsvergadering van 21 januari 2010 is het Groenbeleidsplan voor het openbaar groen binnen de bebouwde kommen vastgesteld. Het groenbeleidsplan geeft de richting aan waar we naar toe willen met het groen in de gemeente. Het laat de hoofdlijnen zien voor het openbaar groen voor de komende 10-15 jaar. Het groenbeheersplan geeft aan hoe het groen wordt onderhouden en met welke middelen en menskracht. Gebouwen Voor alle gemeentelijke gebouwen is een systeem van planmatig meerjarig onderhoud (MJOP) uitgewerkt. Hiervoor is door een extern adviesbureau het benodigd onderhoud voor de komende 10 jaar in beeld gebracht. Op basis van inspecties zal per jaar bekeken worden welke onderhoudswerkzaamheden voor dat jaar en het komend jaar benodigd zijn. Een actualisatie van het gehele onderhoudsplan zal om de 3 à 4 jaar plaatsvinden en het plan zal dan zo nodig worden bijgesteld. De benodigde bedragen zijn opgenomen in de begroting. Deels zijn de middelen in een onderhoudsvoorziening opgenomen, deels zijn de middelen opgenomen op de investeringslijsten. De onderhoudsvoorziening wordt gevoed door een vaste dotatie per jaar. Water In 2008 en 2009 zijn alle gemeentelijke watergangen gebaggerd. Wat nu nog ontbreekt, is een goed beeld van de onderhoudstoestand van alle beschoeiingen die wij in eigendom en beheer hebben. Een inventarisatie van de gemeentelijke beschoeiingen in het Boterdiep heeft plaatsgevonden. De beschoeiingen in de gemeentelijke vijvers en watergangen moeten nog worden geïnventariseerd. In 2008 is ingestemd met de beslisnota Kader Richtlijn Water “Schoon en gezond water in Noord-Nederland. Daar waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld van de riolering. Afkoppelen verkleint de kans op overlopende riolen en vermindert de vuiluitworp uit het riool. De KRW maatregelen zijn opgenomen in de planning van het vGRP en zijn inmiddels gerealiseerd (2011). In samenwerking met het waterschap Noorderzijlvest en de BMWE gemeenten wordt in 2013 gewerkt aan een gezamenlijk Afvalwaterplan. In het Afvalwaterplan zal in clusters het Afvalwatersysteem worden beoordeeld Hiermee wordt tegemoet gekomen aan een maatregel van het Basisrioleringsplan 2009 om een studie naar optimalisatie van het afvalwatersysteem (terugdringen van de overstortingen op oppervlaktewater) te onderzoeken en in een breder perspectief binnen de (afval)waterketen uit te werken. Bruggen Het onderhoudsplan bruggen is vastgesteld in uw raadsvergadering van 24 april 2008. Met dit plan is het onderhoud voor de jaren 2008 t/m 2012 inzichtelijk gemaakt. In 2010 heeft de brug bij het gemeentehuis een grote onderhoudsbeurt gehad. In 2012 is de monumentale brug naar Fraamklap in Onderdendam gerestaureerd. Ook zijn eind 2012 een aantal houten bruggen voorzien van een nieuw brugdek en leuningwerk. In 2013 zal onderhoud worden uitgevoerd aan de stalen- en metselwerkbruggen. Aansluitend zal medio 2013 een nieuwe inspectie van alle bruggen worden uitgevoerd. Dit vormt de basis voor het nieuw op te stellen onderhoudsplan bruggen 2013-2018. Tevens zal hierin het nieuw benodigde onderhoudsbudget voor de komende planperiode worden bepaald. 78

Diversen Naast de hierboven al genoemde zaken beschikt onze gemeente over meer kapitaalgoederen. Hierbij valt te denken aan openbare verlichting, verkeersborden, sportvelden e.d. De daarvoor beschikbare middelen in de begroting zijn afgeleid van de vorige begroting en worden meestal alleen gewijzigd met het index percentage.

79

80

3.2.4 Financiering Inleiding De Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) geeft een belangrijk, bindend kader voor een verantwoordelijke en professionele inrichting van de treasuryfunctie, alsmede voor het scheppen van voorwaarden om deze te kunnen uitvoeren. Door uw raad is op 29 oktober 2009 het aangepaste treasurystatuut vastgesteld. In dit statuut is de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. De treasuryfunctie van de gemeente Bedum richt zich op: a. het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities; b. het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente) resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico; c. het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities; d. het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van het treasurystatuut. Algemeen beleid Het door ons al jaren gevoerde beleid wordt gecontinueerd. Dit betekent dat de rente – ontwikkelingen nauwgezet worden gevolgd, met name indien onze financieringspositie aanleiding geeft tot het aantrekken van vaste geldleningen. Bij het aantrekken van geld doen wij veelal zaken met de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten te Den Haag. Voor het uitzetten van geld is voorwaarde dat onze belegging uitsluitend wordt toevertrouwd aan een instelling met een AA – rating. In de praktijk betekent dit, mede op grond van onze overeenkomst met de BNG (AAA-rating), dat wij ons geld bij deze bank beleggen. Naast beleggingen bij instellingen met een zogenaamde AA – rating hebben wij een tweetal leningen verstrekt aan woningstichting Wierden en Borgen. Deze verstrekking vindt plaats in het kader van onze publieke taak. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een instrument ter beperking van het renterisico. Tot de limiet mag met kort geld worden gefinancierd; bij overschrijding van de limiet dient op termijn voorzien te worden in vaste financiering. Op een begrotingstotaal van € 18.643.425 bedroeg de kasgeldlimiet voor 2012 € 1.584.691. Dit is 8,5% van het begrotingstotaal. Onze netto vlottende schuld (exclusief saldo crediteuren) heeft gedurende het dienstjaar deze limiet niet overschreden. Risicobeheer Vanuit de doelstellingen van het treasurybeleid valt af te leiden dat risico’s zijn te onderkennen ten aanzien van rente, krediet en liquiditeit. De Wet Fido geeft een aantal verplichte elementen aan die de genoemde risico’s beperken of elimineren. Het doel van het treasurystatuut is o.a. deze risico’s te beperken c.q. te beheersen. Een belangrijke eis uit de Wet Fido is dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en dat het beheer voorzichtig dient te zijn. De gemeente Bedum heeft geen beleggingen die niet in het verlengde van de publieke taak liggen. Renterisico De rentegevoeligheid, het renterisico, kan worden gedefinieerd als het gevaar van ongewenste veranderingen van de financiële resultaten van de gemeente door rentewijzigingen. De wettelijke vastgestelde renterisiconorm van 20% houdt in dat de jaarlijkse verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Op een begrotingstotaal van € 18.643.425 bedraagt de renterisiconorm € 3.728.685. Gezien het feit dat onze jaarlijks verplichte aflossing in 2012 € 1.406.258 bedraagt/bedroeg en we niet te maken hebben met renteherzieningen, blijven we ruim binnen de wettelijk vastgestelde norm.

81

Rentevisie Een rentevisie is een toekomstverwachting over de renteontwikkeling op basis waarvan een financierings- en beleggingsbeleid wordt gevoerd. Afhankelijk van de (interne of externe) ontwikkelingen zal de gemeente haar rentevisie actualiseren. De rentevisie kan daarbij gebaseerd worden op de rentevisie van enkele gezaghebbende financiële instellingen, zoals onze “huisbankier” de BNG. Het gemiddelde rentepercentage (op jaarbasis) op de kapitaalmarkt (lang geld) bedraagt 3,5%. Voor de eigen financieringsmiddelen en voor de investeringen die voortvloeien uit de investeringenlijst, is gecalculeerd met 4,75% rente. De rente voor aan te trekken kort geld schommelt rond de 3,5 % en de rente voor weg te zetten kort geld schommelt rond de 1%. Renterisico op kasgeld Voor het liquiditeitenbeheer heeft de gemeente lopende rekeningen bij de BNG, de Rabobank en de ING. De betalingen en ontvangsten lopen hoofdzakelijk via de BNG. Tevens wordt er een kas bijgehouden. Kastransacties worden tot een minimum beperkt. Ook de omvang van de kas is minimaal. Liquiditeitsrisico’s Onder liquiditeitsrisico wordt verstaan het risico dat ontstaat, indien door wijzigingen in de liquiditeitenplanning en meerjaren investeringsplanning de financiële resultaten afwijken van de verwachtingen. Zoals uit bovenstaande blijkt kunnen er, indien de liquiditeitspositie anders loopt dan gepland, behoorlijke fluctuaties ontstaan met alle financiële gevolgen van dien. Vooralsnog is er sprake van een evenwichtige spreiding over het gehele jaar. Ook de uitvoering van het investeringsplan speelt een belangrijke rol. Met name bij de uitvoering van het investeringsplan is het noodzakelijk om op het juiste moment de financieringsmiddelen beschikbaar te hebben. Tot nu toe zijn de liquiditeitsrisico’s altijd beperkt geweest. Debiteurenrisico’s Ten aanzien van de post debiteuren kan het risico gedefinieerd worden als de kans op het te laat of nietontvangen van gelden van debiteuren. Door de aard van de gemeentelijke activiteiten loopt de gemeente een gering debiteurenrisico. Voornamelijk hogere overheden zijn de belangrijkste debiteuren. Daar waar nodig worden tijdig de nodige invorderingsmaatregelen getroffen. Koers- en valutarisico’s Deze risico’s hebben betrekking op de kans dat de financiële activa van de organisatie in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen op de valutamarkt. De gemeente loopt geen risico’s, als het gaat om koers- en valutarisico’s omdat geen gelden zijn uitgezet in vreemde valuta.

82

3.2.5 Bedrijfsvoering Doel van de paragraaf bedrijfsvoering In het duale stelsel gelden voor de gemeenteraad de zogenaamde 3 W’s: wat willen bereiken, wanneer moet het gerealiseerd zijn en wat mag het kosten. Het college draagt zorg voor de uitvoering van het programma en gebruikt daarvoor het beschikbare budget op de meest effectieve en efficiënte wijze. In de opzet van de paragraaf bedrijfsvoering wordt dit onderscheid vastgehouden. Deze paragraaf gaat vooral in op de hoofdlijnen van beleid. Verder worden de bestuurlijke wensen ten aanzien van bestaande en nieuw beleid in beeld gebracht. Op grond van de controlerende taak, waarvoor de rekenkamerfunctie is ontwikkeld, kan uw raad ter toetsing het zoeklicht op bepaalde onderwerpen richten in relatie tot het doel waarvoor budget beschikbaar is gesteld. Aangezien de te bereiken doelen sterk samenhangen met de gemeente als dienstverlenende organisatie, wordt uw raad in de paragraaf bedrijfsvoering een indruk gegeven van de wijze waarop de bedrijfsvoering plaats vindt en welke ontwikkelingen gaande zijn. Dit is noodzakelijk vanwege de directe relatie tussen de bedrijfsvoering en het middelenbeleid. In de kaderstellende functie van het middelenbeleid is een belangrijke rol voor uw raad weggelegd. Planning- en Controlcyclus De Planning- en Controlcyclus is erop gericht systematisch en gemeentebreed de gewenste effecten en doelen af te wegen, prioriteiten te bepalen, uit te voeren en te verantwoorden. Met een meerjarig beeld van een sluitende exploitatie kan evenwichtige besluitvorming plaatsvinden, mits ook de risico’s goed in beeld zijn gebracht. Vanaf 2004 is de cyclus afgestemd op de duale verhouding tussen raad en college. De begroting en de jaarrekening zijn afgestemd op de aangepaste rollen van raad en college. Dit geldt ook voor de tussentijdse rapportages. Het tussentijds wijzigen van de begroting (niveau van aan de raad voor te leggen begrotingswijzigingen) is veranderd. Verfijning in het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking is gerealiseerd en wordt verder geïmplementeerd. De regeling is inmiddels aangepast. De verfijning heeft ertoe geleid dat budgetten nog adequater worden bewaakt en de “juiste” houder van het budget verantwoording over de uitvoering van het programma. Dit laatste is vooral van belang voor budgetten waarvan het houderschap en de uitvoering zijn verdeeld over meerdere afdelingen. Sinds 2010 wordt gewerkt met pakket Civision Middelen van Pink Roccade. Qua functionaliteit beantwoordt dit pakket aan de door ons in het kader van de P&C – cyclus gestelde doelen. Communicatie Een belangrijke inspanning is gelegen in de verdere verbetering van de relatie met de burger. Hiertoe is in het verleden een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. De uitkomsten waren positief maar we blijven alert op verbeteringen. In 2011 is het onderzoek in het kader van www.waarstaatjegemeente.nl doorgevoerd. Uit beide onderzoeken blijkt, grosso modo, dat de burger tevreden is over de kwaliteit van de dienstverlening. De website is opgeleverd en voldoet aan de laatste richtlijnen. Verdere digitale dienstverlening wordt uitgerold door uitbreiding van het aantal producten in de gemeentewinkel, zij het binnen verantwoorde financiële kaders. In BMW verband is verder een start gemaakt met Antwoord©. Met dit concept zijn gemeenten in 2015 de herkenbare ingang voor de overheid. Met de komst van de RUD dienen gemeenten per 1 april 2013 al te beschikken over een front-office voor de Wabo-taken in de vorm van een Klant Contact Centrum. Ter voorbereiding op de inrichting c.q. vormgeving van een KCC zijn in 2012 de klantcontacten geanalyseerd. De I&A-afdelingen zijn in 2012 in formele zin samengevoegd. In 2012 is vooral geïnvesteerd in de migratie naar de nieuwe serveromgeving in De Marne. De migratie van Bedum is in maart 2013 afgerond. De gemeente als werkgever In 2012 zijn acht vacatures vervuld met gekwalificeerde kandidaten. Gelet op de toenemende vergrijzing zal de gemeente als werkgever zich echter nadrukkelijk als interessante en moderne werkgever moeten manifesteren. De kracht van de gemeente ligt daarbij met name in de ontwikkeling van een goed stelsel van secundaire arbeidsvoorwaarden, een krachtige, veelzijdige werkgever en het bieden van faciliteiten voor ‘eigen kweek’ van jonge mensen tot vakspecialisten in het openbaar bestuur. Dit kan worden gerealiseerd 83

door een systeem van strategisch opleiden waarin ondermeer door competentiemanagement wensen van zowel werkgever als werknemer nader op elkaar worden afgestemd. In het verband van BMW wordt bezien of Het Nieuwe Werken van toegevoegde waarde is in de werkorganisaties van de drie gemeenten. Een afstudeeropdracht van studenten van de Hanzehogeschool heeft aan de basis gestaan voor de uitwerking van een pilot. Deze pilot is per januari 2013 gestart. Per 1 maart 2006 is de gewijzigde structuur een feit geworden en bestaat de organisatie uit 4 lijnafdelingen en een staforgaan. Ter ondersteuning van de afdelingshoofden zijn per 1 juli 2008 aan de plaatsvervangend afdelingshoofden operationeel leidinggevende taken toegedeeld voor een specifiek taakveld. Met de Ondernemingsraad is van gedachten gewisseld op welke wijze passend inhoud wordt gegeven aan de in het Organisatiebesluit opgenomen verplichting om het model tweejaarlijks te evalueren. In die evaluatie dienen ook de effecten van de samenwerking op de organisatie en ander maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de komende decentralisaties en de vorming van een RUD, te worden betrokken. Op basis van deze structuur ziet de personele bezetting van de gemeente Bedum er als volgt uit: Afdeling Middelen VROM ** Openbare werken

voorbereiding beheer en onderhoud**

Welzijn & Burgers Concern * Gemeentesecretaris Griffier Totaal

Fte 13,14 12.60 6,00 19,60 13,45 4,11 1,00 0,72 70,62

* In vorenstaande cijferopstelling ontbreken onze 23 vrijwilligers voor de brandweer. In dit overzicht is wel meegenomen de formatie voor de commandant brandweer (0,40 fte) en van de medewerker pro – actie en preparatie (0,67 fte). ** In vorenstaande cijferopstelling is rekening gehouden met de beschikbare formatie voor schoonmaak (VROM) en beheer sportaccommodaties (OW).

In het kader van de bezuinigingen is € 200.000 ingeboekt als taakstellende bezuiniging op de ambtelijke formatie. Ingaande 1 januari 2013 is deze taakstelling gerealiseerd. Met ingang van 2005 neemt de gemeente Bedum het zogenaamde IZA -bedrijfszorgpakket af. Het IZA Bedrijfszorgpakket omvat een pakket middelen waarmee het verzuim in de organisatie kan worden verminderd. Het pakket is ontwikkeld op verzoek van bonden en werkgevers. Het pakket is al bij tal van gemeenten in gebruik. Het IZA Bedrijfszorgpakket voorziet in een eigen “zorgnetwerk” waardoor lange wachttijden worden vermeden. Deelname aan de bedrijfszorg wordt gecontinueerd. Uit de evaluatie is gebleken dat Bedum de geboden mogelijkheden optimaal benut! Verder maken wij sedert april 2006 gebruik van een zelfstandig gevestigd bedrijfsarts. De ervaringen zijn uiterst positief te noemen en kenmerken zich door een directere relatie met medewerker en direct leidinggevende. De laatste jaren is er een duidelijke tendens bij overheidsorganisaties om in te kunnen spelen op ruimere opvattingen over functiewaardering en de mogelijkheid die dit instrument biedt als proces voor beheersing van de organisatie en de werkprocessen. Beperking van het aantal functies en standaardisering leidde enige jaren terug tot het “organiek beschrijven” van functies in plaats van de “mensgerichte beschrijvingen”. Het complete traject is in 2010 afgerond en heeft geresulteerd in twee beroepschriften. Deze zijn beide door de rechtbank ongegrond verklaard. Inmiddels is een nieuw systeem opgeleverd onder de naam HR21. Dit systeem is ontwikkeld onder eindverantwoordelijkheid van de VNG. De VNG wordt tevens eigenaar van het systeem. Het systeem wordt op dit moment in buurgemeente De Marne geïmplementeerd. Op termijn zullen Winsum en Bedum in het kader van de harmonisatie volgen. 84

Op 22 maart 2011 is door ons college het levensfasebeleid vastgesteld, gericht op de duurzame inzet van medewerkers. In dit beleid is rekening gehouden met de uitkomsten van externe onderzoeken van zowel het ABP (Active Aging) en IZA (Duurzame inzetbaarheids monitor). De toekomstvisie voor de buitendienst is in 2011 opgeleverd. In 2011 is gestart met actualisatie van de RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie). Deze is in 2012 opgeleverd. De verbeterpunten zijn inmiddels of worden geïmplementeerd. Bedum is tot slot in het bezit van een gemotiveerde BHV – organisatie. Ondernemingsraad De gemeente kent een actieve en betrokken Ondernemingsraad alsmede een Onderdeelcommissie voor de brandweer. De Ondernemingsraad wordt in de verslaglegging ambtelijk ondersteund. Met de inzet van de leden voor de vervulling van de OR – taken is in de berekening van productieve uren rekening gehouden; vervangende inzet in budget is niet beschikbaar. Grosso modo gaat het om een bedrag van € 50.000. Alhoewel in de CAO sector Gemeenten 2007 – 2009 is vastgelegd dat gemeentelijke werkgevers aan het begin van iedere zittingsperiode een convenant sluiten met daarin afspraken over de benodigde inzet voor het OR – werk en de compensatie daarvoor, is dit convenant in Bedum niet ondertekend. Budgettaire redenen liggen hieraan ten grondslag. Met de Ondernemingsraad is bezien op welke wijze in het kader van de bedrijfsvoering tot een passende oplossing kan worden gekomen. Door aanpassing van de vergaderstructuur is de Ondernemingsraad er in geslaagd de beschikbare tijd effectief in te zetten. Binnen de stafafdeling Concern is vier uur formatie beschikbaar voor het ambtelijk secretariaat. Informatiebeleid Zoals aangegeven wordt op dit moment in verband van BMW gewerkt aan de vormgeving van een gemeenschappelijk I&A – beleid. Per 1 mei 2012 is sprake van één afdeling I&A voor de BMW gemeenten. Beide medewerkers van Bedum zijn op alternatieve functies geplaatst en gaan niet mee naar de nieuwe organisatie. Realisatie van de zogenaamde i – NUP doelstellingen wordt geïnitieerd door de nieuwe I&A afdeling en realisatie in gezamenlijkheid opgepakt. Tot 2015 betekent dit voor gemeenten dat gewerkt wordt aan een herkenbare ingang voor burgers tot de overheid via KCC’s, herkenbare telefoonnummers en digitale loketten. Gemeenten worden geacht de basisgegevens kwalitatief op orde te hebben. Waar nodig wordt onderling samengewerkt en waar nodig en gewenst basisgegevens van andere overheden gebruikt en (werk)processen zo vormgegeven dat gegevens eenmalig worden vastgelegd en meervoudig gebruikt. Met Winsum en De Marne is gezamenlijk opgetrokken in de invoering en upgrading van Melddesk. Voor de drie gemeenten is Melddesk per 1 januari 2010 geoperationaliseerd. De afwikkeling van klachten wordt dan, ook in communicatieve zin, verder geprofessionaliseerd en het systeem gaande weg verder uitgerold. Huisvesting Zowel het gemeentehuis als de dislocatie aan de Industrieweg voldoen naar de huidige inzichten aan de daarvoor geldende wettelijke regels. Organisatieontwikkeling Het mandaatstatuut is herzien. Het managementteam besteedt aandacht aan de verdere ontwikkeling van de organisatie ter verdere verbetering van de kwaliteit van onze dienstverlening. Evaluatie van het Organisatiebesluit wordt betrokken bij de verdere ontwikkelingen rond de RUD en de decentralisaties. Samenwerking In de gemeenteraad van 3 juni 2010 is de samenwerking met Winsum en De Marne geformaliseerd met de vaststelling van een convenant. De in gang gezette trajecten zijn in het verslagjaar bestendigd. Vooral is ingezet op de samenwerking sociale zaken die begin 2012 materieel geëffectueerd is. I&A en P&O zijn per 1 mei respectievelijk 1 juli samengevoegd. Voor de samengevoegde bedrijfsonderdelen wordt de gemeenschappelijke regeling sociale zaken Winsum en De Marne omgevormd tot een brede regeling waarin de huidige en mogelijk toekomstige samenwerking wordt ondergebracht. De gemeenschappelijke commissie voor de behandeling van de bezwaarschriften is per 1 september 2011 geïnstalleerd. Begin 2013 wordt het functioneren geëvalueerd. 85

Per 1 april 2013 dient de RUD Groningen operationeel te zijn. Besluitvorming over Gemeenschappelijke regeling, bedrijfsplan en begroting is op dit moment in voorbereiding. In 2012 heeft de samenwerking sociale zaken in De Beurs materieel zijn beslag gekregen. Ook P&O functioneert ingaande 1 juli 2012 als één afdeling voor drie gemeenten. Voor de komende periode wordt ingezet op samenwerking in het team en inpassing van medewerkers. Verder is in stuurgroepverband de voorbereiding op de decentralisaties gecontinueerd. Voor de drie gemeenten is door Berenschot de bestuurskracht gemeten. De visitatiecommissie heeft in maart 2013 haar rapportage opgeleverd. Toezicht Per 1 januari 2013 wijzigt het Interbestuurlijk Toezicht. In het kader van het IBT nieuwe stijl wordt gezocht naar een nieuw evenwicht in de toezichtrelatie met provincie en rijk. Centraal in die relatie staat de P&C – cyclus. Op basis van informatie die in deze cyclus tussen college en raad wordt gewisseld dienen provincie en rijk invulling te moeten geven aan hun toezichthoudende rol. Op onderdelen zal de informatieverstrekking in dat kader worden uitgebreid.

86

3.2.6 Verbonden partijen Deze paragraaf gaat in op de partijen, waarmee de gemeente een bestuurlijke relatie onderhoudt en waarin zij tevens een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Van financieel belang is sprake wanneer de gemeente middelen beschikbaar heeft gesteld en die kwijt is in geval van faillissement van de deelneming en/of wanneer financiële problemen bij de deelneming kunnen worden verhaald op de gemeente. Uitgangspunt is dus een financieel- en bestuurlijk belang. Bestuurlijk belang: er is sprake van een 'verbonden partij' als een lid van college of raad dan wel een ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt, of namens de gemeente stemt. Bij alléén een benoemingsrecht of een voordrachtsrecht - de gemeente mag een bestuurder of commissaris in de organisatie benoemen of voordragen - is er strikt genomen géén sprake van een verbonden partij (bijvoorbeeld Stichting Welzijn Bedum en de Muziekschool). De achterliggende gedachte bij de paragraaf verbonden partijen is dat het aangaan van verbindingen met een derde partij voortkomt uit een publiek belang. Verbindingen worden aangegaan om bepaalde publieke taken (efficiënter) uit te voeren. Op degene die in het bestuur van een verbonden partij functioneert, berust de verplichting om (gevraagd of ongevraagd) zich te verantwoorden naar het bestuursorgaan dat betrokkene naar die partij heeft afgevaardigd. Het is voor uw raad van belang om inzicht te hebben in de relatie tussen verbonden partij en het publieke belang. Binnen de gemeente kan met betrekking tot de verbonden partijen een driedeling worden gemaakt in: - gemeenschappelijke regelingen; - vennootschappen; - stichtingen. Hierna wordt een overzicht gegeven van de partijen waaraan onze gemeente is verbonden. Per partij wordt informatie verstrekt.

Gemeenschappelijke regelingen Veiligheids- en Gezondheidsregio Groningen (voorheen H&OG-regeling) Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 29 mei 1997 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Hulpverlening & Openbare Gezondheidszorg Groningen (H&OG). Deelnemers Alle 23 gemeenten in de provincie Groningen. Doel De regeling stelt zich ten doel met behulp van intergemeentelijke samenwerking en door een doelmatige organisatie en coördinatie uitvoering te geven aan: - de repressieve en preventieve brandbestrijding, zulks met behoud van de zelfstandigheid van brandweerkorpsen van de deelnemende gemeenten; - de hulpverlening bij ongevallen en rampen, waaronder de geneeskundige hulpverlening, alsmede de voorbereiding daarop; - de bescherming en bevordering van de gezondheid van de bevolking; - de afstemming in de ambulancehulpverlening en de communicatie tussen degenen die de ambulancezorg verrichten. Binnen de gemeenschappelijke regeling bestaan drie bestuurscommissies: - Regionale brandweer; - GGD; - Gemeentelijke kolom

87

Bestuurlijke deelneming Namens de gemeente Bedum heeft de burgemeester zitting in het algemeen bestuur. Financieel belang In de rekening 2012 zijn de volgende bijdragen per inwoner bijgedragen: Brandweer: Algemene bijdrage € 3,96 Meldkamer € 3,02 Commandovoering brandweer € 1,42 Rampenbestrijding: Rampen crisismanagement € 0,70 Regionale rampenbestrijding GHOR € 0,92 Gemeentelijke kolom € 1,29 GGD: Algemeen € 1,31 S&ZV € 5,01 LGZ&J € 6,75 Totaal € 24,38 Ontwikkelingen Ten aanzien van de V&GR spelen de volgende ontwikkelingen: regionalisering van de brandweer die per 1 januari 2014 verplicht wordt; de vorming van expertteams en de nieuw te vormen team Bevolkingszorg, maar ook de samenwerking binnen crisisbeheersing; binnen de GGD is gewerkt aan een notitie omtrent de decentralisatie Jeugdzorg. Deze notitie is in oriënterende zin in de Bestuurscommissie GGD besproken. Gemeenten kunnen deze notitie als bouwsteen gebruiken in hun discussie over de transitie en transformatie van de jeugdzorg. Na de positiebepaling van de gemeenten, kan ook meer duidelijkheid worden gegeven over de daadwerkelijke rol en positie van de GGD.

Ability Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 17 april 2003 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Ability (voorheen WANN). Deelnemers De gemeenten Bedum, Eemsmond, De Marne en Winsum. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doelstelling het bevorderen of uitvoeren van activiteiten die gericht zijn op het creëren, bevorderen of instandhouden van werkgelegenheid ten behoeve van natuurlijke personen die een afstand hebben tot de reguliere arbeidsmarkt. Bestuurlijke deelneming De deelnemende raden wijzen ieder drie leden aan (waarvan één uit het college van burgemeester en wethouders) voor het algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur bestaat uit één bestuurslid per gemeente, aan te wijzen door het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum hebben zitting in het algemeen bestuur: - namens het college: burgemeester H.P. Bakker (ook zitting in het dagelijks bestuur; plv. M. van Dijk) - namens de raad: de heren J.Berghuis en H.T. Hoiting (plv. J.H. Bonnema en A.R. Wijnstra) Financieel belang In de jaarrekening 2012 is een vaste bijdrage van € 31.387 aan Ability voldaan. Voor 2011 is een extra bijdrage betaald van € 21.996. Voor 2012 is een voorlopige afrekening betaald van € 86.152. Volgens de ontwerpjaarrekening komt de gemeentelijke bijdrage op € 49.519. Het verschil zal voor het grootste deel worden teruggevorderd; Ability stelt voor een bedrag van € 6.054 te reserveren voor automatisering. Ontwikkelingen Samen met Ability is in 2012 invulling gegeven aan de ontwikkeling van een gezamenlijk Test- en Trainingscentrum (TTC), eerst in Wehe Den Hoorn en later ook in Uithuizen. Doelstelling is om alle 88

werkzoekenden die niet direct naar regulier werk kunnen in het TTC deel te laten nemen aan het opdoen van werknemersvaardigheden, werkervaring, trainingen en bepalen van competenties. In november 2012 is hiermee een eerste start gemaakt en dit zal in 2013 verder worden ontwikkeld. Het TTC is gericht op uitstroom en staat open voor alle doelgroepen inclusief de SW. Uitstroom naar werk vanuit de SW wordt ook één van de grootste opgaven/doelstelling van de nieuwe Participatiewet. Met verschillende werkgevers worden individuele afspraken gemaakt over werkervaringsplekken en proefplaatsingen. Het tijdperk van gesubsidieerd werk en loonkostensubsidies is door de bezuinigingen voorbij. Wat wel kan, is met werkgevers afspreken een werkzoekende met behoud van uitkering voor een vooraf bepaalde periode op proef te laten werken met daaraan gekoppeld de afspraak dat bij goed functioneren de werkzoekende een baan krijgt.

Afvalbeheer Regio Centraal Groningen (ARCG) Besluit tot deelname Uw raad heeft in 1985 besloten tot deelname in de gemeenschappelijke regeling ARCG. In de raadsvergadering 20 september 2001 is besloten tot continuering van de gemeenschappelijke regeling. Deelnemers De gemeenten Bedum, Groningen, Haren, Grootegast, Leek, Marum, Ten Boer en Zuidhorn. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doel de behartiging van de belangen van preventie en het op milieuhygiënisch verantwoorde wijze beheren van (afval)stoffen afkomstig van de gemeenten uit de regio, het bevorderen van overheidsinvloed op de sturing van afvalstoffen en het ketenbeheer, en mogelijk andere milieu- en reinigingstaken. Bestuurlijke deelneming Per gemeente zit er één lid (door de raad aan te wijzen) in het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum heeft zitting in het algemeen bestuur de portefeuillehouder dhr. E. Zwart. Financieel belang In 2012 is een bijdrage van € 444.931 betaald voor verwerking van huisvuil, GFT en grof huisvuil. Ontwikkelingen Nadat het inbestedingstraject bij Attero is stopgezet, zal het bestuur van het ARCG zich beraden op de positie van de ARCG, zowel in de samenwerking met SANOG en SOZOG, als op de middellange termijn ten opzichte van Attero.

89

Vennootschappen

Deelnemingen als gevolg van verkoop aandelen Essent De aandelen van het productie- en leveringsbedrijf van Essent zijn in 2009 verkocht. Onderdeel van de transactie was dat gemeenten aandeelhouder werden van meerdere deelnemingen. In onderstaande tabel staat weergegeven welke nieuwe deelnemingen de gemeente Bedum heeft gekregen, de boekwaarde van de deelneming en een toelichting op de verschillende deelnemingen. Deelneming BoekToelichting waarde Enexis Holding N.V. € 12.660,47 Essent is opgesplitst in Netwerkbedrijf en een Productie- en Levering Bedrijf. Het netwerkbedrijf blijft in handen van gemeenten en provincies. Het doel van deze N.V. is: a. het (doen) distribueren en het (doen) transporteren van energie, zoals elektriciteit, gas, warmte en (warm) water. b. het in stand houden, (doen) beheren, (doen) exploiteren en (doen) uitbreiden van distributie en transportnetten in relatie tot energie. c. het doen uitvoeren van alle taken die als gevolg van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld. d. Het binnen de wettelijke grenzen ontplooien van andere operationele en ondersteunende activiteiten. Vordering op Enexis B.V. € 14,24 Het overnemen van het netwerk door Enexis kon door Enexis niet bekostigd worden. Daarom heeft Essent haar een lening verstrekt. Deze lening is buiten de deal met RWE gehouden. De aandeelhouders hebben deze lening overgenomen. Verkoop Vennootschap B.V. € 14,24 Ter verzekering van eventuele schadeclaims is een bedrag uit de deal voor een bepaalde tijd apart gezet. Indien er binnen deze termijn geen schadeclaims worden ingediend, valt deze deelneming vrij. Attero € 2.450,41 De aandeelhouders van Essent waren al indirect aandeelhouder van Essent Milieu en zijn na de deal met RWE rechtstreeks aandeelhouder van Essent Milieu Holding N.V. (naamswijziging 1-1-2010; Attero) geworden. Publiek Belang € 5.309,23 De rechter heeft bepaald dat Essent haar 50% belang in EPZ Electriciteitsproductie B.V. (ondermeer eigenaar van kerncentrale Borssele) niet mocht verkopen. Daarom is dit deel van Essent in handen gebleven van de oud-aandeelhouders van Essent. CBL Vennootschap B.V. € 14,24 Deze vennootschap beheert een CBL-fonds die ervoor zorgt dat de verkoop op een adequate manier wordt afgehandeld. Deze vennootschap creëert de noodzakelijke randvoorwaarden voor een maximalisatie van de verkoopopbrengst en een optimale (financiële) risicoafdekking. Claim Staat Vennootschap € 14,24 Er loopt nog een procedure tussen Essent en de Staat der B.V. Nederlanden. Deze BV draagt zorg voor de afwikkeling van deze procedure.

90

Bank Nederlandse Gemeenten Bedum bezit 5.265 aandelen BNG met een nominale waarde van € 2,50 per stuk. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van de BNG. De BNG keert jaarlijks een dividend uit. In 2012 is hiervoor een bedrag ontvangen van € 6.055. De aandelen BNG zijn voor € 11.945 opgenomen op de balans. Gelet op de hoogte van de jaarlijkse dividenduitkering is de marktwaarde van de aandelen vele malen hoger dan de balanswaarde. De aandelen zijn echter niet verhandelbaar.

N.V. Waterbedrijf Groningen De gemeente bezit 5 aandelen (nummers 6, 7, 8, 151, 152) van de N.V. Waterbedrijf Groningen. De aandelen hebben een nominale waarde van € 453,78 (per aandeel). De aandelen zijn tegen deze waarde op de balans opgenomen. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van het waterbedrijf. Op grond van de statuten kan aan de aandeelhouders een winstuitkering worden gedaan. Net als de laatste jaren, is er in 2012 geen winstuitkering uitgekeerd. Dit heeft te maken met het beleid van het waterbedrijf om het tarief zo laag mogelijk te houden voor de gebruikers. Stichtingen

Stichting De Beemden Besluit tot deelname In 1991 is door uw raad besloten deel te nemen in de Stichting De Beemden. In 2010 is besloten vooralsnog geen lid voor te dragen voor benoeming in het bestuur van Stichting “De Beemden”. Deelnemers De gemeente Bedum en minimaal twee natuurlijke personen. Doel De stichting stelt zich ten doel de exploitatie van: - een zwembad in de gemeente Bedum; - andere sportaccommodaties in de gemeente Bedum. Bestuurlijke deelneming Het bestuur van de stichting bestaat uit minimaal drie leden. Ons college heeft op 27 april 2010 besloten vooralsnog geen lid voor te dragen voor benoeming in het bestuur van stichting “De Beemden”. Dit heeft vooral te maken met het behoud van een onafhankelijke positie van het betreffende collegelid (portefeuillehouder sportzaken). Financieel belang In de jaarrekening 2012 is een bijdrage van € 101.800 aan de stichting verantwoord. Aan de stichting zijn drie geldleningen verstrekt. De boekwaarde is per 31-12-2012 € 26.657,26 (saldo van de drie leningen). Ontwikkelingen Er is uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar de vervanging van de technische installaties in het sportcomplex “De Beemden”. Concreet worden er drie varianten onderscheiden: variant A- vernieuwing van de huidige installaties in combinatie met HR-gasketels; variant B- de toepassing van gasabsorptiewarmtepompen in combinatie met HR-gasketels en variant C- het gebruik van industriële restwarmte afkomstig van FCD. In 2013 wordt definitieve besluitvorming door de raad verwacht.

91

92

3.2.7 Grondbeleid Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van programma’s zoals op het gebeid van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, milieu, verkeer en openbare ruimte, cultuur, sport en recreatie en economische structuur. Met grondbeleid kan op (onderdelen van) die programma’s gestuurd worden; grondbeleid is een middel om ruimtelijk en sectoraal beleid te verwezenlijken. Tevens heeft grondbeleid een grote financiële impact. De grondexploitatie, inclusief de resultaten hieruit, is een onderdeel van de totale exploitatie van de gemeente. In deze paragraaf komen de ontwikkelingen in 2012, de stand van zaken van de verschillende exploitaties en de mogelijke risico’s aan de orde. Ontwikkelingen in 2012 Per 1 juli 2008 is als onderdeel van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) de Grondexploitatiewet in werking getreden. De centrale doelstelling van deze wet is bij particuliere grondexploitatie een verbetering van het gemeentelijke kostenverhaal en de versterking van de gemeentelijke regie bij locatieontwikkeling te realiseren. Uitgangspunt is de verplichting tot kostenverhaal; de gemeente mag hier niet meer van afzien; de kosten moeten verhaald worden op de particuliere ontwikkelaar. In 2012 zijn er geen ontwikkelingen geweest die tot acties op grond van de Grondexploitatiewet nodig waren. Stand van zaken In onderstaand overzicht “toelichting op de complexen” zijn lopende en komende exploitaties opgenomen met onder andere de financiële stand van zaken. In het overzicht “toelichting bestemmingsreserves” wordt een overzicht van de bestemmingsreserve Herstructurering en van de bestemmingsreserve ‘Bovenwijkse kosten’ gegeven.

Toelichting op de complexen Complex Looptijd Status

Ter Laan 4 Bedum 2008 t/m 2020 in exploitatie

Complexbeschrijving In het uitbreidingsplan Ter Laan 4 worden maximaal 350 woningen gebouwd in verschillende categorieën; dit is het maximum op grond van de voorschriften van het bestemmingsplan. Voor de realisatie wordt samengewerkt met woningstichting Wierden en Borgen en enkele marktpartijen. De gronden zijn eigendom van de gemeente; met de marktpartijen zijn overeenkomsten gesloten over uitgifteprijzen, tempo van uitgifte, differentiatie etc. Doelstelling Realisatie van woningbouw moet voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030 en financieel bij dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2012? De start van de uitgifte is geweest in 2008. De resultaten tot en met 2012 zijn:  particuliere kavels (vrijstaande woningen, uitgifte door de gemeente): van de nu in verkoop zijnde kavels zijn 21 verkocht.  Projectmatige bouw: Plegt-Vos heeft totaal 39 woningen verkocht, VDM 9 woningen, aan Groothuis zijn 10 kavels overgedragen (8 woningen zijn gebouwd).  Door woningstichting Wierden en Borgen zijn 26 woningen gebouwd. Totaal gaat het dus om een kleine 100 woningen.

93

Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door uw raad is vastgesteld op 20 december 2007, gaat uit van een sluitende gemeentelijke exploitatie. De herziening van de gemeentelijke grex per 31 december 2012 gaat ook uit van een sluitende exploitatie. Risico’s De economische crisis heeft ook invloed op de woningmarkt in Bedum. De verkoop van woningen gaat hierdoor langzamer dan verwacht. In de actualisatie van de exploitatie is rekening gehouden met een vertraagde uitgifte: de looptijd is nu tot en met 2020. In 2012 zijn woningbouwafspraken binnen de Regio Groningen-Assen gemaakt. Op basis van een vastgesteld scenario dat gebaseerd is op de marktontwikkelingen, zijn maximale aantallen afgesproken, waarbij iedere gemeente haar plannen op die aantallen afstemt. Voor Ter Laan 4 heeft dit geen gevolgen op korte termijn. In de samenwerkingsovereenkomst met Plegt-Vos is vastgelegd dat vertragingen in de uitgifte en dus de oplopende rentelast, worden opgenomen in de actualisatie van de exploitatie. Mocht dit leiden tot een niet sluitende gezamenlijke exploitatie, dan wordt het tekort afgedekt binnen de voorwaarden van het samenwerkingscontract. Door extra dotaties in de exploitatie of vergoeding van de extra rentelasten wordt deze dan weer sluitend gemaakt. Het financiële risico wordt daarmee beperkt. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de gemeentelijke exploitatie, sluitend blijft.

Complex Looptijd Status

Locatie Vogelzang / gemeentelijke kwekerij 2008 t/m 2015 in exploitatie

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de bodem van een voormalige bedrijfsbebouwing (laatstelijk gebruikt en in eigendom van trailerbouw Vogelzang) en het geschikt maken voor woningbouw inclusief het achterliggend terrein van de voormalige gemeentelijke kwekerij. Doelstelling Door het verdwijnen van het bedrijf in een gebied met overwegend woonbestemming en het saneren van vervuilde bodem en sloten wordt een positieve impuls aan de kwaliteit van de woonomgeving gegeven. De locatie wordt ingevuld met 5 vrije sector woningen op vrij uit te geven kavels (particuliere opdrachtgeverschap) en 15 levensloopbestendige (koop)woningen. De bestaande voormalige bedrijfswoning Boterdiep Oz 19 is separaat verkocht. Deze is gesloopt en hier is ook een nieuwe vrijstaande woning gebouwd. Wat hebben we gedaan in 2012? De verkoop van de vrije sector kavels is in 2010 gestart: alle kavels zijn inmiddels verkocht. De sloop, de sanering en het bouwrijp maken is afgerond; het woonrijp maken zal starten als de bouw van de woningen gereed is. De Woningstichting Wierden en Borgen is bezig met het voorbereiden van de bouwplannen voor de 15 levensloopbestendige woningen. Fase 1 van dit plan wordt waarschijnlijk in de loop van 2013 op de markt gebracht. De kavels zijn afgenomen.

Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door uw raad is vastgesteld op 24 januari 2008, gaat uit van een sluitende exploitatie. De actualisatie van de exploitatie per 31 december 2012 is in uw raad van 30 mei 2013 vastgesteld. De actualisatie laat een sluitende exploitatie zien. Risico’s Nu de sanering en het bouwrijp maken zijn afgerond, zijn de financiële risico’s voor die aspecten ook beëindigd. Het risico van vertraagde verkoop is ook niet meer aanwezig. Het enige financiële risico is dat door vertragingen in de bouw het woonrijp maken in tijd opschuift, waardoor de werkzaamheden door prijsstijgingen niet meer binnen de geraamde budgetten passen. Ook zullen er tussentijdse werkzaamheden 94

voor het woonrijp maken moeten worden uitgevoerd vanwege de bereikbaarheid van de gereed zijnde woningen. De extra kosten kunnen zo mogelijk worden opgevangen door versobering van de werkzaamheden.


Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 Bedum 2002 t/m 2013 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein met nieuwe ontsluiting over het Boterdiep naar de Groningerweg. Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden kunnen oplossen. Tevens door de aanleg van een nieuwe brug het verbeteren van de bereikbaarheid van het bestaande en nieuwe bedrijventerrein en het verminderen van de verkeersoverlast op de bestaande routes. Wat hebben we gedaan in 2012? Er resteert nog 1 te verkopen kavel. Deze is wel in optie gegeven, maar dit heeft nog geen concreet resultaat opgeleverd. Financieel De actualisatie van de grondexploitatie per 31-12-2012 is op 30 mei 2013 door uw raad vastgesteld. Deze laat een tekort zien (renteverlies over de laatste kavel en een BTW-claim van de Belastingdienst over een om niet op grond van de aankoopakte teruggeleverde kavel. Om het tekort af te dekken is ten laste van de jaarrekening 2012 een voorziening ad € 25.800,- opgenomen. Bij het afsluiten van de exploitatie kan deze ten laste van de bestemmingsreserve Bovenwijkse Kosten worden gebracht. De benodigde kredieten zijn aangepast. Risico’s Op dit moment is 1 kavel nog niet verkocht. De financiële risico’s zijn daarmee beperkt.


Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 Bedum 2008 t/m 2014 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein (vervolg van fase 1).

Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden kunnen oplossen. Wat hebben we gedaan in 2012? De kavelverkoop is in 2009 gestart. In 2012 zijn 5 kavels verkocht, nu zijn nog twee kavels beschikbaar. Van de woon-/werkkavels zijn totaal 3 verkocht en zijn er nog 3 beschikbaar. Financieel De actualisatie van de exploitatieopzet is door uw raad vastgesteld op 30 mei 2013. Deze sluit met een klein positief saldo. Om dit resultaat te bereiken wordt over de laatste uit te geven kavels geen bijdrage aan de bestemmingsreserve Bovenwijkse kosten gedaan. Alle kredieten voor de werkzaamheden zijn door uw raad geactualiseerd. 95

Risico’s De meeste kavels zijn verkocht. De resterende kavels kennen planologische restricties (zichtlocatie en kantoorlocatie aan het Boterdiep -de zogenaamde Appelhof), waardoor de verkoopbaarheid kleiner is te noemen; omdat er nu geen andere mogelijkheden meer zijn, neemt de belangstelling voor deze kavels wellicht toe. Risico bij achterblijvende afname is dat de rentekosten oplopen.


Terrein voormalige gasfabriek 2009 t/m 2014 lopend krediet (gronden; geen exploitatieopzet)

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de voormalige gasfabriek met kantoorgebouw en daarna het terugbouwen van appartementen in de koop- en huursector. In dit project wordt voor de sanering samengewerkt met de Provincie Groningen en Essent, en voor de ontwikkeling van het bouwplan met woningstichting Wierden en Borgen. Doelstelling Het opruimen van een vervuild voormalig bedrijfsterrein en het realiseren van appartementen in verschillende sectoren. Wat hebben we gedaan in 2012? De voorbereiding tot slopen en saneren, bouwrijp maken en start van de bouw is in 2012 doorgelopen. De sanering is in 2009 aanbesteed en in 2010 uitgevoerd; de grondwatersanering loopt ook in 2012 door. In 2010 is de planvoorbereiding gestart; het bestemmingsplan is inmiddels onherroepelijk. Het bouwplan is inmiddels tot een concreet uitgewerkt plan uitgewerkt; de aanvraag omgevingsvergunning zal in 2013 worden ingediend. Financieel De exploitatieopzet is vastgesteld in uw raad van december 2009. Door de financiële bijdragen van de provincie, het rijk en Essent, de opbrengsten van verkoop van grond en een eigen bijdrage van € 400.000 is een sluitende exploitatie voorzien. Risico’s De financiële risico’s zijn voorlopig beperkt. Met de provincie en Essent is een samenwerkingsovereenkomst gesloten waarin de financiële bijdragen en afdekking van de mogelijke risico’s worden geregeld. Met woningstichting Wierden en Borgen is een principe overeenstemming bereikt over het aantal te bouwen appartementen (32 stuks) en de hoogte van de grondprijs. Hiermee blijft de bijdrage van de gemeente beperkt tot de geraamde eigen bijdrage.


Bedrijfslocatie Noordwolderweg te Bedum (De Plank) 2011 t/m 2014 planvorming

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de bodem van een voormalige bedrijfsbebouwing en het geschikt maken voor woningbouw. De herontwikkeling is een particulier initiatief. Doelstelling Opruimen en saneren van een voormalige bedrijfslocatie.

Wat hebben we gedaan in 2012? 96

Het initiatief voor de ontwikkeling van plannen ligt bij een ontwikkelaar. In 2012 is overleg geweest over de invulling, kwaliteit van het te ontwikkelen plan etc. Het plan zal volgens de ontwikkelaar in 2013 op haalbaarheid worden getoetst. Financieel Inzet is een particuliere ontwikkeling met een geringe gemeentelijke bijdrage. Afhankelijk van de planvorming zullen hierover nadere afspraken gemaakt moeten worden. Risico’s Omdat het een particuliere ontwikkeling betreft, loopt de gemeente geen direct financieel risico. Eventuele kosten kunnen verhaald worden door het sluiten van een overeenkomst en anders door het maken van een exploitatieplan dat dan gelijktijdig met het bestemmingsplan vastgesteld moet worden.


Centrumplan Bedum / nieuwbouw Bederawalda 2010 t/m 2016 geen exploitatieopzet

Complexbeschrijving Het creëren van een aantrekkelijk centrum en versterking van het economisch draagvlak daarvan. Dit wordt beoogd door het vervangen en bijbouwen van winkel- en maatschappelijke voorzieningen in het centrumgebied om de winkelvoorzieningen voor zover mogelijk te kunnen concentreren en door het creëren van een kwalitatief hoogwaardig openbaar gebied. Een parallelle ontwikkeling daarbij is het vervangen van het huidig woongebouw Bederawalda door eigentijdse appartementen en grondgebonden woningen in de koop- en huursector. Doelstelling Het versterken van het kwaliteitsniveau van de voorzieningen in Bedum, het versterken van de lokale economie door het mogelijk concentreren van de winkelvoorzieningen, het verbeteren van de verkeerskundige structuur van Bedum, van de bereikbaarheid van het centrum en het toevoegen van parkeervoorzieningen en eventueel toevoegen van woningen aan de woningvoorraad. De nieuwbouw van Bederawalda is ten behoeve van de kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad. De combinatie geeft een wederzijdse versterking. Wat hebben we gedaan in 2012? Sinds begin 2010 wordt er gewerkt aan de plannen. In 2011 heeft de architectenselectie voor de nieuwbouw van Bederawalda plaatsgevonden (opdrachtgever is woningstichting Wierden en Borgen en stichting seniorenhuisvesting Bederawalda). Dit plan is in 2012 verder uitgewerkt en zal in 2013 definitief worden vastgesteld. Daarna zal ook het opstellen van het bestemmingsplan starten. In het centrum is het voormalig politiebureau door de gemeente aangekocht. Over de verdere uitwerking is regelmatig contact geweest met ondernemers; dit heeft nog niet geleid tot concrete plannen. Overigens is de rol van de gemeente conform eerdere besluiten een meer faciliterend dan een ontwikkelend. Financieel De plannen zijn nog in ontwikkeling. Bij de uitwerking wordt een financiële paragraaf en exploitatie opgesteld. Voor de nieuwbouw op de locatie van Bederawalda wordt gekoerst op een zogenaamde anterieure overeenkomst waarin financieel een en ander wordt vastgelegd. Risico’s Omdat er nog geen daadwerkelijke investeringen zijn gedaan, zijn de risico’s nihil. Voor de verhuur van het pand De Vlijt 6 zijn contracten met meerdere huurders afgesloten. In het pand De Vlijt 8 is een gebruiker gehuisvest (anti-kraak).

Complex

Folkerda 97

Looptijd Status

2010 t/m 2020 nog niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het realiseren van een nieuwe uitbreidingslocatie aan de west- en/of oostzijde van Bedum. Doelstelling Realisatie van woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030. Financieel het genereren van middelen om bij te dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2012? In 2012 zijn er geen ontwikkelingen geweest. Gezien de huidige marktomstandigheden ten aanzien van woningbouw en op basis van de woningbouwafspraken in het verband van de Regio Groningen-Assen, is duidelijk geworden dat het aan snee brengen van een nieuw uitbreidingsgebied niet voor 2030 aan de orde zal zijn. Financieel Aan de westzijde van Bedum (het beoogde gebied Folkerda) zijn de gronden grotendeels in het bezit van de gemeente. Deze gronden zijn gesplitst naar hun toekomstige beoogde bestemming. De kosten van aankoop van gronden die in de toekomst voor een transitie naar woningbouw in aanmerking komen, worden t.z.t. in de grondexploitatie opgenomen. Deze gronden hebben een boekwaarde, gebaseerd op de verwervingskosten en de toekomstige waarde. De gronden met een (toekomstige) agrarische bestemming zijn voor de boekwaarde (is agrarische waarde) in de jaarrekening opgenomen. Omdat duidelijk is dat het in exploitatie nemen van de gronden voor woningbouw na 2030 zal plaatsvinden, is bijstelling van de boekwaarde naar agrarische waarde noodzakelijk. De boekwaarde is met een bedrag van € 1.445.000 afgewaardeerd. In de reguliere exploitatie van de gemeente ontstaat hierdoor een jaarlijkse rentelast van € 20.000. Hiertoe heeft uw raad eerder besloten. Risico’s Omdat de boekwaarde van de gronden in gemeentebezit is teruggebracht naar de agrarische waarde, is het financieel risico vrijwel geheel beperkt. Toelichting op de bestemmingsreserves Complex Looptijd Status

Bestemmingsreserve Herstructurering 2008 t/m 2020 in uitvoering

Complexbeschrijving Bij vaststelling van het woonplan in 2002 is door uw raad besloten een reserve Herstructureringsfonds in het leven te roepen. Hierin worden opbrengsten uit de grondexploitatie van (in ieder geval) de uitbreidingsgebieden gestort, worden incidentele baten uit andere grondexploitaties gestort en worden (andere) opbrengsten uit verkoop van onroerende goederen toegevoegd. Doelstelling Het kunnen bijdragen in financieel niet sluitende grondexploitaties van (her)ontwikkelingslocaties (de zogenaamde bovenplanse verevening). Wat hebben we gedaan in 2012? Aan de bestemmingsreserve zijn in 2012 geen toevoegingen gedaan. Conform het besluit bij de actualisatie van de grondexploitatie Ter Laan 4 worden de toevoegingen van verkopen aan deze bestemmingsreserve binnen de grondexploitatie gehouden. Aan de bestemmingsreserve is onttrokken het bedrag wegens de kosten voor de ‘voorlopige plankosten Bederawalda/centrum) en voor het niet te activeren deel van de verwervingskosten van het voormalig politiebureau De Vlijt 8. 98

Financieel Het saldo van het fonds bedraagt per 31 december 2012 € 1.004.112. Risico’s De bestemmingsreserve mag geen negatieve stand krijgen. Het financieel risico is dat de vulling door achterblijvende verkopen langzamer gaat en dat daardoor de beoogde bijdrage aan andere projecten (o.a. centrumplan) onder druk komt te staan. Het gevolg kan dan zijn dat andere (her)ontwikkelingslocaties niet tot realisering kunnen worden gebracht.


Bestemmingsreserve Bovenwijkse kosten 2008 t/m 2020 in exploitatie

Complexbeschrijving De bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen wordt per bestemmingsplan (dus per grondexploitatie) gevormd en beheerd. Doelstelling Door een opslag op de uitgifteprijs wordt de bestemmingsreserve Bovenwijkse kosten gevoed om hieruit kosten te kunnen dekken die buiten het betreffende plangebied worden gemaakt. Wat hebben we gedaan in 2012? Uit de grondverkopen Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 en fase 2 en Vogelzang zijn geen bedragen meer toegevoegd; Uit de grondverkopen Ter Laan 4 is een bedrag van € 26.987,50 toegevoegd. Financieel Per 31 december 2012 bedraagt de reserve Bovenwijkse kosten: Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 € 59.979,-Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 € 48.373,25 Ter Laan 4 € 93.087,50 Vogelzanglocatie € 15.121,----------------- + Totaal € 216.560,75 Risico’s Door tegenvallende verkoopresultaten verlopen de toevoegingen aan het fonds langzamer. Omdat hier grotendeels nog geen verplichtingen tegenover staan, heeft dit voorlopig geen financiële gevolgen.

99

100

3.2.8 Gemeentelijke subsidies In artikel 22 van de “Financiële verordening gemeente Bedum”, vastgesteld door uw raad d.d. 22 maart 2007, is bepaald dat het college inzicht geeft in verstrekking subsidies. De verplichte paragraaf gemeentelijke subsidies van de begroting en jaarstukken dient de kaders voor de verstrekking van de gemeentelijke subsidies en een overzicht van de toegekende subsidies te bevatten. Kader Uw raad heeft op 9 juni 2011 de “Algemene Subsidieverordening gemeente Bedum 2011” vastgesteld (de datum van inwerkingtreding is 1 juli 2011). De subsidieverordening bevat de procedureregels rond de behandeling van subsidieaanvragen. Voorts heeft ons college op 26 april 2011 de “Nadere regels Algemene Subsidieverordening gemeente Bedum 2011” vastgesteld. Hierin is geregeld waarvoor subsidie verstrekt kan worden. Overzicht gemeentelijke subsidies Op grond van artikel 3 van de subsidieverordening is het college van burgemeester en wethouders belast met de uitvoering en het toezicht op de naleving van de subsidieverordening en besluit uit dien hoofde over de subsidieverstrekking. In de begroting 2012 is rekening gehouden met verstrekking van subsidies aan diverse partijen. In onderstaande tabel treft u de subsidiebedragen aan. Omschrijving Algemeen Maatschappelijk Werk Buro Slachtofferhulp Groningen Halt Anti discriminatie meldpunt Stichting Openbare Bibliotheek Stichting Muziekschool Hunsingo Stichting De Beemden Peuterspeelzalen Muziekverenigingen Stichting Kulturele Kommissie Bedum VVV-Lauwersland Stichting Welzijn Bedum WMO adviesraad Stichting De Schutse Stichting gem.opvang Vluchtelingen Stichting Wereldwinkel Bedum St. agglomeratie Omroep Midden-groningen (RegioFM) Oranjeverenigingen Hertenkamp Bedum

*

Raming 94.743 2.377 2.360 5.015 249.290 109.852 99.804 95.866 12.077 5.000 10.599 260.225 2.000 1.020 18.670 1.182 5.640 1.496 683 977.899

Werkelijk 90.075 2.425 2.400 5.039 258.795* 109.852 101.800 97.783 12.253 5.000 10.599 260.228 2.000 1.020 18.670 1.206 5.830 1.496 683 987.154

is inclusief een incidentele afkoopsom van € 12.000 voor het opheffen van de bibliobus in Onderdendam.

101

102

3.2.9 Controle en Onderzoek De gemeente Bedum dient in het kader van de rechtmatigheid en de financiële verordeningen ex artikel 212 en 213a Gemeentewet jaarlijks diverse onderzoeken uit te voeren. In de paragraaf Controle en Onderzoek bij de begroting en in het jaarlijks vast te stellen onderzoeksplan wordt aangegeven welke onderzoeken er zullen worden uitgevoerd. Rapportage over de voortgang vindt plaats in de voor- en najaarsrapportage en in de paragraaf Controle en Onderzoek van de programmarekening. Er worden drie soorten onderzoeken gedaan, namelijk:  Financiële of volledigheidscontroles  Rechtmatigheidcontroles  Onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid Financiële of volledigheidscontroles Deze controles zijn er vooral op gericht of de juiste bedragen in de jaarrekening zijn verantwoord en om het risico van fraude te beperken. Ze zijn opgenomen in de werkprocessen bij diverse afdelingen en zijn periodiek uitgevoerd. Het betreft de volgende controles. Wat Opbrengst en volledigheid van de diverse belastingen Jaarlijkse controle op de ontwikkeling van de WOZ-waarden Opbrengst en volledigheid van de leges Opbrengst en volledigheid van de grafrechten Maandelijkse controle op de salarisadm. (controle op mutaties) Uitvoering in het kader van opstellen voorjaarsnota Uitvoering in kader van opstellen najaarsnota

Wie Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Middelen, onderdeel Belastingen

Wanneer Per kwartaal

Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Burgerzaken

Per kwartaal

Afdeling Staf Concern, P&O

Maandelijks

Alle betrokken afdelingen/leden MT

April/mei 2012

Alle betrokken afdelingen/leden MT

Oktober/november 2012

Per kwartaal

Per kwartaal

Rechtmatigheidcontroles De werkzaamheden van de gemeente worden voor een groot deel bepaald door interne en externe weten regelgeving. Voor de rechtmatigheid moet nagegaan worden of de gemeente werkt volgens deze regelgeving. Vanaf 2004 moet de accountant voor de financiële rechtmatigheid constateren, dat de regelgeving in acht is genomen en hierover een verklaring afleggen. De kaders waarbinnen de accountant de rechtmatigheidstoets dient uit te voeren, worden door uw raad vastgesteld in een controleprotocol. Het controleprotocol heeft tot doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van diens controle, de daarvoor geldende normstellingen en de daarbij te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties voor de controle van de jaarrekening. De financiële rechtmatigheid beperkt zich tot de regelgeving, waaruit financiële verplichtingen voortvloeien en de vraag of de gemeente bij niet naleven meer dan normale risico’s loopt.

103

De gemeente is gebaat bij een organisatie die de regelgeving serieus neemt en ernaar handelt. De toets wordt gedaan met behulp van een samengesteld normen- en toetsingskader, waarin de interne (eigen: zoals verordeningen, besluiten en instructies) en externe regelgeving (wetgeving, maatregelen van bestuur, verordeningen van andere overheidslichamen) is opgenomen, vastgelegd in het controleprotocol. Jaarlijks wordt de regelgeving bij de afdelingen geïnventariseerd en geplaatst in het toetsingskader, zodat alle aspecten van rechtmatigheid getoetst kunnen worden. Aan de hand van het aldus verkregen toetsingskader voor de afdeling worden checklisten samengesteld of de al bestaande bijgewerkt. De interne controle en beheersing op de naleving van de regels en procedures gebeurt binnen de afdelingen. Daarbij wordt door de medewerkers binnen deze afdelingen door middel van de gestandaardiseerde checklists vastgelegd welke stappen zijn gezet voor het plaatsvinden van een financiële handeling. Vastlegging van bevindingen in checklists op basis van steekproeven vindt controleerbaar plaats met uitgebreide achtergronddossiers. Het gaat hierbij vooral om processen waar meer dan 1% van de gemeentelijke omzet in geld omgaat en waar de gemeente een meer dan evenredige (financieel) risico loopt, zoals: -

Salarissen Vergoedingen wethouders Belastingen en heffingen Bouwleges Verleende kwijtscheldingen Verstrekte subsidies Uitvoering WMO Leerlingenvervoer Huisvesting onderwijs Afschrijvingen Verhuur (o.a. van sportaccommodaties) Inkoop/budgetbeheer Inkoop- en aanbestedingsbeleid/Europese aanbestedingen Staatssteun Grondexploitatie inkopen en verkopen Treasury (liquiditeitenbeheer en geldstromen)

Zoals bekend is op de jaarrekeningen 2005 tot en met 2011 een verklaring van rechtmatigheid ontvangen, met uitzondering van het jaar 2009. Rechtmatig handelen ligt verankerd in de dagelijkse bedrijfsvoering. Processen zijn hier zo mogelijk op aangepast. Het is zaak dat rechtmatig handelen zodanig organisatorisch wordt ingebed dat ieder jaar een zogenaamde rechtmatigheidverklaring kan worden afgegeven. Aan deze inbedding is ook in 2012 hard gewerkt en blijft een punt van aandacht in de komende jaren. In 2012 is het handboek Administratieve organisatie en het daaruit voorvloeiende Intern controleplan vastgesteld. Voor de hele organisatie zijn processen beschreven. Hierin is ook aandacht besteed aan het rechtmatig handelen. Zo maken de vorengenoemde checklists onderdeel uit van de beschrijvingen en is een verplichting opgenomen om periodiek interne controle uit te voeren naar het rechtmatig handelen. Per proces is een procesverantwoordelijke benoemd die inhoudelijk betrokken is bij het betreffende proces. Voorts hebben wij, mee in het licht van onze financiële positie, besloten geen nieuwe verplichtingen aan te gaan zonder deze verplichtingen integraal te kunnen afwegen in het kader van de voorjaarsnota of de begroting. Verder is het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking verder verfijnd met het oogmerk de organisatie verder “in control” te brengen. Doelmatigheid en doeltreffendheidcontroles (213a onderzoek) Dat de gemeente controles op de doelmatigheid en doeltreffendheid moet uitvoeren, is vastgelegd in de “verordening voor periodiek onderzoek door het college naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het 104

door het college gevoerde bestuur van de gemeente Bedum”, de zogenaamde financiële verordening ex artikel 213a Gemeentewet. De (herziene) verordening 213a is in uw raadsvergadering van december 2007 vastgesteld. Jaarlijks onderzoekt het college de doelmatigheid van (onderdelen van) organisatie-eenheden van de gemeente en de uitvoering van taken door de gemeente. Ons college toetst jaarlijks de doeltreffendheid van maximaal twee (delen van) programma’s en paragrafen. Onder doelmatigheid wordt verstaan: De mate waarin de gewenste prestaties worden gerealiseerd met een zo beperkt mogelijke inzet van middelen. Onder doeltreffendheid wordt verstaan: De mate waarin de beoogde maatschappelijke effecten van het beleid ook daadwerkelijk worden behaald. Het oogmerk is gericht op kwaliteitsverbetering. De overheid is een monopolist. Dat betekent dat er geen natuurlijke correctie is op de kwaliteit van het product, dat de gemeente aan de burgers levert. De doelstelling van het 213a onderzoek is gericht op het ontwikkelen van een lerende organisatie die voortdurend bezig is met het verbeteren van de door de gemeente te leveren producten. Om dit te bereiken zullen door ons college regelmatig onderdelen van de organisatie doorgelicht worden. In 2012 is uitvoering gegeven aan het onderzoek ‘klantcontacten’. De uitvoering van dit onderzoek is opgenomen in het onderzoeksplan 2012. Dit onderzoek is inmiddels afgerond. In het onderzoeksplan 2013 hebben wij de eerste conclusies weergegeven. De uitkomsten van dit onderzoek zullen worden betrokken bij de te ontwikkelen visie op de dienstverlening en de invulling van een KCC (KlantContactCentrum). Naar aanleiding van de onderzoeken 2011 en 2012 is besloten om voor 2013 het evenementenbeleid te evalueren en te onderzoeken.

105

106

4.

Jaarrekening 2012

107

108

4.1

Inleiding

Op de volgende bladzijden treft u de jaarrekening 2012 aan. De opzet van de jaarrekening 2012 wijkt niet af van de opzet van de jaarrekening 2011. De jaarrekening 2012 sluit ook aan bij de wijze van presenteren van de begroting 2012 en voldoet daarmee aan de eisen van het BBV (Besluit Begroten en Verantwoorden). De jaarrekening 2012 sluit met een batig saldo van € 1.466.895. Hiervan betreft € 1.012.674 een overheveling van geoormerkte budgetten.

4.2 Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties), dient wel een verplichting gevormd te worden. Vaste activa Artikel 59 BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten, zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend, is niet relevant voor de classificatie. Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum In de raadsvergadering van 22 maart 2007 is de Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum (opnieuw) vastgesteld. De in deze nota vastgestelde richtlijnen zijn gehanteerd bij de opstelling van de jaarrekening 2012.

109

Materiële vaste activa met economisch nut. In erfpacht uitgegeven gronden. Onze gemeente heeft geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel worden gronden verpacht. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. In die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Een uitzondering hierop zijn de investeringen in het kader van de uitvoering GRP, bruggen en automatisering. Op deze investeringen wordt hoofdzakelijk annuïtair afgeschreven. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn, soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Het is niet verplicht om deze gevallen te corrigeren. Op de waarde van activa met economisch nut mogen vanaf 1-1-2004 reserves niet meer in mindering worden gebracht. Investeringssubsidies en andere bijdragen van derden mogen wel in mindering worden gebracht. Compensabele BTW wordt niet geactiveerd. In hoofdstuk 5, onderdeel 5.4. van de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum” zijn de volgende te hanteren afschrijvingstermijnen opgenomen: a.

b. c. d. e. f.

g. h. i.

40 jaar: nieuwbouw woonruimten, bedrijfsgebouwen en nieuwe schoolgebouwen en algehele renovatie woonruimten en (bedrijfs)gebouwen mits gemotiveerd aangegeven kan worden dat het gerenoveerde nog een gebruiksperiode/economische levensduur heeft van 40 jaar; 60 jaar: oude schoolgebouwen 50 jaar: rioleringen; 25 jaar: renovatie, restauratie en aankoop woonruimten en bedrijfsgebouwen; 15 jaar: technische installaties in bedrijfsgebouwen; 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen; telefooninstallaties; kantoormeubilair; schoolmeubilair; aanleg tijdelijke terreinwerken; nieuwbouw tijdelijke woonruimten en bedrijfsgebouwen; groot onderhoud woonruimten en bedrijfsgebouwen; 5-10 jaar: zware transportmiddelen; aanhangwagens; personenauto’s; lichte motorvoertuigen; 3-5 jaar: automatiseringsapparatuur en software; niet: gronden en terreinen.

De genoemde afschrijvingstermijnen zijn op hoofdlijnen opgesteld. Bij de uitvoering kan discussie ontstaan over de vraag wat de juiste termijn is. De te hanteren termijn wordt dan in overleg met de interne deskundige bepaald waarbij uitgangspunt de gebruiksperiode is. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut. Overeenkomstig de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum”(d.d. 22 maart 2007) worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals bijv. wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken geactiveerd onder aftrek van bijdragen derden en bestemmingsreserves. Er wordt lineair afgeschreven 110

(m.u.v. bruggen) over de verwachte levensduur van het actief. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, mag op dergelijke activa (resultaatafhankelijk) extra worden afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien. Beleid is dat vervroegde of extra afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut alleen plaats vinden, indien er sprake is van gewijzigde economische levensduur, buiten gebruikstelling of wettelijke maatregelen. Extra afschrijvingen op grond van het rekeningresultaat vinden niet plaats. Financiële vaste activa Leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. Bijdragen aan activa van derden worden conform het raadsbesluit op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Op grond van artikel 36 BBV worden in de balans onder de financiële vaste activa afzonderlijk opgenomen: - Kapitaalverstrekkingen aan:  deelnemingen  gemeenschappelijke regelingen  overige verbonden partijen - Langlopende leningen aan:  deelnemingen  woningbouwcorporaties  overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen. - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer. - Bijdragen aan activa in eigendom van derden. Het begrip rentetypische looptijd verdient een toelichting. Het gaat bij dit begrip om de definitie vanuit de Wet fido en is ingegeven door beheersing van renterisico’s. De definitie luidt: het tijdsinterval gedurende de looptijd van een geldlening, waarin op basis van de leningvoorwaarden van de geldlening sprake is van een door de verstrekker van de geldlening niet beïnvloedbare constante rentevergoeding. Voor een uitzetting die een looptijd kent van tien jaar met een vaste rente, geldt dat deze altijd als vast activum dient te worden opgenomen, ook al resteert er minder dan 1 jaar van de oorspronkelijke looptijd. Van een “deelneming” is krachtens artikel 1d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV. Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere marktwaarde. De rente wordt bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden. De overige gronden hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddelde betaalde inkoopprijs. De als “onderhanden werken” opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat de kosten die rechtstreeks 111

aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijp maken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voorzover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Oninbare vorderingen worden afgeboekt. Voor het risico van oninbaarheid is een voorziening “dubieuze debiteuren” gevormd. Liquide middelen en overlopende posten. Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Passiva Nota reserves en voorzieningen In de raadsvergadering van 16 december 2010 is de “Nota reserves en voorzieningen” (opnieuw) door uw raad vastgesteld. Met het beleid zoals vastgelegd in deze nota is rekening gehouden bij de opstelling van de rekening 2011. Voorzieningen Voorzieningen worden, voor zover mogelijk, gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatievoorziening stoelt op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen”, die is opgenomen in het jaarverslag, is het beleid ter zake nader uiteengezet. Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor: - verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; - op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is; - kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Verplichting voortvloeiende uit leasing De waardering van de verplichting uit hoofde van de financial leasing van Unix server vindt plaats tegen de contante waarde van de contractueel verschuldigde leasetermijnen. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. 112

113

4.3

Balans per 31 december 2012 31-12-2012

31-12-2011

ACTIVA Materiële vaste activa

19.591.134

20.410.343

- Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut

0

0

16.446.942

16.570.302

3.144.192

3.840.041

- Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut

7.598.925

Financiële vaste activa

8.221.989

- Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen

65.856

79.015

0

0

14.215

14.215

3.433.405

3.542.929

961.360

1.281.760

47.950

80.301

3.076.139

3.222.054

0

0

0

1.715

- Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa

27.190.059

28.632.332

5.036.825

5.420.356

Vlottende activa Voorraden - Grond en hulpstoffen - niet in exploitatie genomen bouwgronden

0

- overige gronden hulpstoffen - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Gereed product en handelsgoederen

0

0

5.034.683

5.419.365

2.142

991

Uitzettingen met een rentetypische looptijd k orter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen

0

1.758.416

1.813.001

1.300.553

1.138.496

- Verstrekte kasgeldleningen

0

0

- Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen

0

0

- Overige vorderingen

457.863

674.505

- Overige uitzettingen

0

0

Liquide middelen

2.565.636

- Kassaldi - Bank- en girosaldi Overlopende activa Totaal vlottende activa Afrondingsverschillen

2.707.063

2.274

4.572

2.563.362

2.702.491 915.050

458.829

10.275.927

10.399.249

15

Totaal generaal

37.466.001

114

39.031.581

31-12-2012

31-12-2011

PASSIVA Vaste passiva Eigen vermogen

11.748.254

- Algemene reserve

6.193.212

12.283.931 5.749.445

- Bestemmingsreserves - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves - Nog te bestemmen resultaat

0

0

4.088.147

4.462.830

1.466.895

2.071.656

Voorzieningen

2.039.241

1.752.076

- Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's

932.840

830.212

- Onderhoudsegalisatievoorzieningen

682.479

562.783

423.922

359.081

- Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar

20.271.091

21.677.349

of langer - Obligatieleningen

0

0

20.271.091

21.677.349

- Waarborgsommen

0

0

- Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten

0

0

- Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen/verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren

Totaal vaste passiva

34.058.586

35.713.356

1.209.522

1.064.215

Vlottende passiva Nettovlottende schulden met een rentetypische looptijd k orter dan één jaar - Kasgeldleningen

0

0

- Bank- en girosaldi

0

2559

- Overige schulden

1.209.522

1.061.656

Overlopende passiva

2.197.893

2.254.009

Totaal vlottende passiva

3.407.415

3.318.224

0

1

Totaal generaal

37.466.001

39.031.581

Gewaarborgde geldleningen

30.632.000

21.582.000

Afrondingsverschillen

115

116

4.4

Toelichting op de balans

Algemeen In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” treft u het verloop aan van de kredieten gedurende het jaar 2012. In paragraaf 4.8 wordt inzicht gegeven in het verloop van de reserves en voorzieningen. In deze paragraaf wordt daarom geen toelichting gegeven op de ontwikkelingen van de kredieten en reserves en voorzieningen gedurende 2012.

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa De post materiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2011 In erfpacht uitgegeven gronden

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen

0

Boekwaarde 31-12-2012 0

Overige investeringen met een economisch nut

16.570.302

470.109

0

569.849

23.619

0

16.446.942

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

3.840.041

298.519

0

978.863

15.505

0

3.144.192

20.410.343

768.628

0

1.548.712

39.124

0

19.591.134

Totaal

Toelichting materiële vaste activa Er zijn geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel zijn er gronden verpacht. De afschrijvingen hebben conform besluitvorming van de raad plaatsgevonden. De vermeerdering over 2012 bedraagt € 768.628. Deze vermeerdering heeft betrekking op diverse investeringen ter uitvoering van raadsbesluiten. In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” vindt u een gedetailleerde toelichting van de vermeerderingen per beschikbaar gesteld krediet. Gezien het feit dat realisatie van het plan Folkerda vóór 2030 niet meer haalbaar is, is de boekwaarde in 2011 afgewaardeerd naar agrarische waarde. Het plan is op de balans onder “gronden en terreinen” opgenomen.

117

De “Overige investeringen met een economisch nut” kunnen uitgesplitst worden in:

Gronden en terreinen Woonruimten Gebouwen Grond-, wegen waterbouwkundige werken

Boekwaarde InvesteringenV Desinves- Afschrij- Bijdragen Afwaar- Boekwaarde 31-12-2011 ermeerder. teringen vingen derden deringen 31-12-2012 3.558.084 140.083 0 13.953 14.619 0 3.669.595 0 0 0 0 0 0 0 7.486.765 36.757 0 323.638 9.000 0 7.190.885

Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal

4.659.695 111.977

165.374 51.916

0 0

58.071 44.900

0 0

0 0

4.766.998 118.993

413.055 340.725

61.268 14.712

0 0

62.285 67.003

0 0

0 0

412.037 288.434

16.570.301

470.109

0

569.849

23.619

0

16.446.942

De “Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut” kunnen uitgesplitst worden in: Boekwaarde 31-12-2011 Grond-, wegen waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Totaal

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen

Boekwaarde 31-12-2012

3.551.515

298.519

0

804.733

15.505

0

3.029.796

288.526

0

0

174.131

0

0

114.396

3.840.041

298.519

0

978.863

15.505

0

3.144.192

Financiële vaste activa De post financiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2011

Investeringen

Desinv. Aflossingen/af Afwaard./ Boekwaarde schrijvingen Voorz. 31-12-2012

Kapitaalverstrekkingen aan:

deelnemingen gemeenschappelijke regelingen 0verige verbonden partijen

79.015 0 14.215

0 0 0

0 0 0

13.160 0 0

0 0 0

65.856 0 14.215

3.542.929 1.281.760 80.301 3.222.054 0 1.715

0 0 0 19.116 0 0

0 0 0 0 0 0

109.524 320.400 32.351 165.031 0 1.715

0 0 0 0 0 0

3.433.405 961.360 47.950 3.076.139 0 0

8.221.989

19.116

0

642.181

0

7.598.925

Leningen aan:

woningbouwcorporaties deelnemingen overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal

118

Toelichting financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Er is aan de volgende organisaties kapitaal verstrekt: - deelneming stichtingskapitaal Trefcentrum - inbrengsom EGD - deelneming “Vordering op Enexis” - deelneming “Verkoop Vennootschap BV” - deelneming “Attero” - deelneming “Publiek Belang Elektr.prod.BV” - deelneming “CBL Vennootschap BV” - deelneming “Claim Staat Vennootschap BV” - deelneming “Enexis Holding BV” Totaal per 31-12-2012

€ € € € € € € € € €

45.378,02 0,45 14,24 14,24 2.450,41 5.309,23 14,24 14,24 12.660,47 65.855,54

De gemeente heeft geen kapitaal verstrekt aan gemeenschappelijke regelingen.

Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen 5.265 aandelen A BNG à € 2,50 5 aandelen Waterleidingmaatschappij

€ € €

11.945,77 2.268,90 14.214,67

Leningen aan woningbouwcorporaties Door de woningbouwcorporatie is conform de leningsovereenkomsten een bedrag van €109.524 afgelost op de verstrekte geldleningen. Er zijn in 2012 geen nieuwe leningen verstrekt.

Leningen aan deelnemingen De gemeente heeft een tweetal leningen aan deelnemingen: - lening aan deelneming “Vordering op Enexis BV” - vordering op deelneming “Verkoop Vennootschap BV” Totaal

€ 961.359,66 € 284.835,48 € 1.246.195,14

Voorziening op vordering op “Verkoop Vennootschap BV” Boekwaarde 31-12-2012 leningen aan deelnemingen

€ 284.835,48 € 961.359,66 ===========

Leningen aan overige verbonden partijen Er zijn aan 6 organisaties leningen verstrekt. De totale boekwaarde van deze leningen per 31-12-2012 bedraagt € 47.950. In 2012 is door deze organisaties een bedrag van € 32.351 afgelost op de verstrekte leningen conform de leningsovereenkomsten. Er zijn in 2012 geen nieuwe leningen verstrekt. Overige langlopende leningen u/g De “Overige langlopende leningen u/g” kunnen uitgesplitst worden in: Boekwaarde 31-12-2011

Investeringen

Desinvesteringen

Aflossingen/afschrijvingen

Afwaarderingen


Leningen ambtenaren Fietsproject

3.217.207 4.847

8.088 11.028

0 0

154.986 10.045

0 0

3.070.309 5.830

Totaal

3.222.054

19.116

0

165.031

0

3.076.139

119

Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde 31-12-2011

Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen Bouwgronden - overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen

Totaal

Vermeerdering

Vermindering

Voorziening i.v.m. verwacht verlies


0

0

0

0

0

0

0

0

5.419.365

486.587

845.433

991

7.103

5.952

5.420.356

493.690

851.385

25.837

5.034.683 2.142

25.837

5.036.825

Toelichting voorraden Onder de boekwaarde “onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie ” per 31-12-2012 valt: - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 1 € 223.561,78 - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 2 € 586.402,52 - Bouwgrond Ter Laan 4 € 4.394.154,17 - Bouwgrond Vogelzanglocatie/kwekerij -/ € 143.598,80 Het verwachte verlies bij de exploitatie van Bedrijvenpark fase I bedraagt € 25.837,--. Voor dit bedrag is (conform de voorschriften BBV) een voorziening gevormd die in mindering moet worden gebracht op de boekwaarde. De boekwaarde per 31-12-2012 van de voorraden onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie bedraagt: Boekwaarde 31-12-2012 € 5.060.520,-Voorziening bouwgrond Bedrijvenpark fase I -/€ 25.837,-Balans 31-12-2012 € 5.034.683,-===========

De voorraad gereed product en handelsgoederen betreft de voorraad eigen verklaringen. Het totaal van de voorraden op de balans op 31-12-2012 bedraagt: € 5.036.825.

120

Uitzettingen korter dan één jaar De balansspecificatie van de uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit:

Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courantverhoudingen met niet fin.instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen

Boekwaarde 31-12-2012 1.300.553 0 0 457.863 0

Boekwaarde 31-12-2011 1.138.496 0 0 674.505 0

1.758.416

1.813.001

Totaal

Toelichting uitzettingen korter dan één jaar De openstaande “overige vorderingen” betreffen: - belastingkohieren t/m 2012: € 149.233 - debiteuren sociale zaken: € 102.602 - debiteuren algemeen € 244.210 Dubieuze debiteuren In verband met dubieuze debiteuren is een voorziening getroffen ad € 38.182,05. Dit bedrag is in mindering gebracht op de balanspost “overige vorderingen” per 31-12-2012. Balans 31-12-2012 Overige vorderingen Boekwaarde 31-12-2012 € 496.045 Voorziening dubieuze debiteuren € 38.182 € 457.863 Van de totale vordering per 31-12-2012 (exclusief debiteuren sociale zaken) ad € 1.693.996 staat op het moment van de opstelling van de jaarrekening (medio april 2013) nog een bedrag van € 1.275.123 open. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: - vordering op de belastingdienst BCF/BTW € 1.048.712 - belastingkohieren t/m 2012 € 139.404 - overige posten € 87.007

Liquide middelen De balansspecificatie van de liquide middelen ziet er als volgt uit:

Kassaldi Bank- en girosaldi

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2012 31-12-2011 2.274 4.572 2.563.362 2.702.491

Totaal

2.565.636

2.707.063

De specificatie van de banken girosaldi is als volgt:

Bank Nederlandse Gemeenten Rabobank Postbank Totaal

31-12-2012 31-12-2011 254.501 (*) 2.305.291 2.699.404 3.570 3.087 2.563.362 2.702.491 ============================= 121

(*) Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2011 € 2.559,04 negatief en is derhalve opgenomen onder de vlottende passiva.

Overlopende activa De balansspecificatie van de overlopende activa ziet er als volgt uit:

Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetalingen Totaal

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2012 31-12-2011 851.950 398.336 63.100 60.493 915.050 458.829

Het saldo van de post “Nog te ontvangen bedragen” bestaat uit: - bijdrage Ability - huuropbrengsten diverse sportacc./velden - declaratie brugbediening - suppletie OB 2012 - afrekening maandvoorschotten afvalverwerking - declaratie BMW-ICT - declaratie BMW-P&O - declaratie BMW-Soza - subsidie samenwerking BMW - bijdrage afvalfonds - reinigingsrechten - diverse posten - bedragen buiten rekening - overlopende activa Rijksgelden Totaal

€ € € € € € € € € € € € € € €

30.579 114.698 17.620 16.527 37.266 88.594 22.068 30.966 18.000 30.000 43.438 78.779 14.313 309.102 851.950

Overlopende activa Rijksgelden Op grond van een wijziging in het BBV per 01-01-2008 moeten de door ons uitgegeven bedragen, waarvoor later subsidies van Nederlandse of Europese overheidslichamen worden ontvangen (zogenaamde voorfinanciering) en die onderdeel uitmaakten van de balanspost Overlopende activa, voortaan als een afzonderlijk onderdeel binnen de balanspost Overlopende activa worden verantwoord. Voor 2012 betreffen dit de volgende posten: Boekwaarde 31-12-2011 WWB 62.964 Bbz 8.034 Uitvoeringskosten Bbz 2012 0 Declaratiedeel Bbz 2012 0 Subsidie toegankelijk maken 0 bushaltes Verkeerseducatie 0 Subsidie herininr. O’dam 0 Verkeersveiligheidsplan 0 Totaal 70.998

Vermeerdering

2.213 14.021 90.080 2.272 200.000 516 309.102

Verminde- Boekwaarde ring 31-12-2012 62.964 0 8.034 0 0 2.213 0 14.021 0 90.080 0 0 0 70.998

2.272 200.000 516 309.102

De boekwaarde van de vooruitbetaalde bedragen per 31-12-2012 bedraagt € 63.100,47. Het gaat hier om in 2012 betaalde bedragen die betrekking hebben op 2013. Te denken valt hierbij aan verzekeringspremies, contributies, abonnementen, voorschotten persoonsgebonden budgetten Wmo e.d. 122

Vaste passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten. Boekwaarde 31-12-2011 Algemene reserve: - niet vrij aanwendbaar - vrij aanwendbaar Bestemmingsreserves: - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat Totaal

Vermeerdering

Vermindering


1.688.497 4.060.948

0 1.379.341

24.368 911.206

1.664.129 4.529.083

0 4.462.830 2.071.656

0 1.620.175 1.466.895

0 1.994.858 2.071.656

0 4.088.147 1.466.895

12.283.931

4.466.411

5.002.088

11.748.254

Toelichting eigen vermogen In paragraaf 3.2.2 “Weerstandsvermogen” wordt ingegaan op het eigen vermogen van de gemeente. Een specificatie van de diverse posten is te vinden in paragraaf 4.8. De indeling van de reserves en voorzieningen voldoet aan de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording. Reserves Hieronder zal per reserve worden aangegeven wat de aard en reden is waarom de reserve wordt aangehouden. Algemene reserve Algemene reserve, niet vrij aanwendbaar: buffer ter afdekking van risico’s. Algemene reserve, vrij aanwendbaar: buffer om niet voorzienbare uitgaven en risico’s af te kunnen dekken. Daarnaast wordt de algemene reserve, vrij aanwendbaar, gebruikt om nieuwe beleidskeuzes financieel uitvoerbaar te maken. Bestemmingsreserves Frictie personeelskosten: reserve voor het opvangen van schommelingen in de personeelskosten als gevolg van ziekte, vacatures, incidentele werkzaamheden etc. Spaarverlof: buffer, om in geval van opname van gespaard verlof door medewerkers, externe ondersteuning te kunnen aantrekken. Seniorenbeleid: reserve voor het afdekken van de jaarlijkse kosten m.b.t. de uitvoering van de overeenkomst met het ABP “uitvoering FPU-gemeenten”. Overlopende budgetten: t.b.v. het veiligstellen van budgetten uit een bepaald jaar waarvan de uitgaven in een volgend jaar plaatsvinden. Wachtgeldverplichtingen bestuurders: vorming van een reserve met als doel de jaarlijkse fluctuaties in de wachtgeldverplichtingen van bestuurders te kunnen opvangen. Instrumenten/uniformen: reserve om bijdragen te kunnen verstrekken aan muziekverenigingen voor de aanschaf van instrumenten en uniformen. Kinderopvang: buffer voor financiële afdekking van het beleid t.b.v. kinderopvang in de breedste zin van het woord. Groot onderhoud dorpshuizen: reserve om bijdragen te kunnen verstrekken in het groot onderhoud van dorpshuizen en verenigingsgebouwen. Gemeentelijk monumentenbeleid: buffer voor de uitvoering van het monumentenbeleid. WWB-uitkeringen: reserve voor overschotten en tekorten op de uitkeringen ingevolge de WWB, Ioaw, Ioaz en Bbz. Bijzondere bijstand: reserve voor overschotten en tekorten op de uitvoering van de regeling bijzondere bijstand. 123

Wet Maatschappelijke Ondersteuning: opvangen van overschrijdingen in de budgetten Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Onderhoud en vervanging riolering: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud en vervanging riolering. Bovenwijkse kosten Bedrijventerrein: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 en 2. Bovenwijkse kosten Ter Laan 4: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. Ter Laan 4. Bovenwijkse kosten Vogelzanglocatie: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. locatie Vogelzang. Herstructureringsfonds: reserve voor het verrichten van onderzoeken en het bijdragen in herstructureringsprojecten binnen de gemeente Bedum. Onderhoud begraafplaatsen: reserve voor het toekomstig onderhoud van de begraafplaatsen (waaronder onderhoud graven. Onderhoud wegen: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud wegen. Onderhoud bruggen: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud bruggen. Nog te bestemmen resultaat Het nog te bestemmen resultaat ad € 2.071.656 (resultaat jaarrekening 2011) is verdeeld conform het besluit van uw raad d.d. 28 juni 2012. Ten aanzien van de bestemming van het resultaat 2012 ad € 1.466.895 dient uw raad nog een besluit te nemen. We verwijzen naar het collegevoorstel in de inleiding.

124

Voorzieningen De balansspecificatie van de voorzieningen ziet er als volgt uit:

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Totaal

Boekwaarde 31-12-2011 830.212

Vermeerdering 102.628

Vermindering

Boekwaarde 31-12-2012 0 932.840

562.783

218.700

99.004

682.479

359.081

64.841

0

423.922

1.752.076

386.169

99.004

2.039.241

Toelichting voorzieningen Een specificatie van de diverse posten is te vinden in paragraaf 4.8. Voor een nadere doelomschrijving van de voorzieningen, alsmede de bepaling van de boven- en ondergrens, wordt verwezen naar de “Nota reserves en voorzieningen”, vastgesteld in de raadsvergadering van 16 december 2010. Binnen de meerjarenraming 2012-2016 zijn de voorzieningen toereikend.

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Boekwaarde 31-12-2012 Obligatieleningen Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en Verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële Instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren Waarborgsommen Verplichtingen uit hoofde van financial lease overeenkomsten Totaal

Boekwaarde 31-12-2011 0

0

0

0

20.271.091

21.677.349

0 0 0

0 0 0

0 0

0 0

20.271.091

21.677.349

Specificatie onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen: Stand 31/12/2011 21.677.349

opname aflossing geldleningen normaal 0

1.406.258

aflossing vervroegd

stand 31/12/2012

0

20.271.091

De totale rentelast voor het jaar 2012 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 977.654.

125

Vlottende passiva Schulden met een looptijd korter dan één jaar De balansspecificatie van de schulden met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit. Boekwaarde 31-12-2012


Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden

0 0 1.209.522

0 2.559 1.061.656

Totaal

1.209.522

1.064.215

Toelichting schulden met een looptijd korter dan één jaar Er zijn geen kasgeldleningen opgenomen gedurende 2012. Het saldo is daardoor per 31 december 2012 nul. Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2011 € 2.559,04 negatief en was derhalve opgenomen onder de vlottende passiva. Bij alle bankinstellingen, waar rekeningen worden aangehouden, zijn in rekening-courant per 31-12-2012 geen schulden. Zie voor het inzicht in de diverse saldi de toelichting op de post “Liquide middelen” onder de vlottende activa. De overige schulden bestaan uit diverse crediteuren 2012. Op het moment van opstelling van de jaarrekening (medio april 2013) moet nog een bedrag van € 1.150 worden voldaan.

Overlopende passiva De balansspecificatie van de overlopende passiva ziet er als volgt uit: Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2012 31-12-2011 2.197.893 2.254.009

Overlopende passiva Totaal

2.197.893

2.254.009

De specificatie van de boekwaarde per 31-12-2012 ziet er als volgt uit. Nog te betalen bedragen: - transitorische rente € 347.217 - vooruit ontvangen bedragen € 18.056 - nog te betalen 2009 € 1.500 - nog te betalen 2010 € 4.328 - nog te betalen 2011 € 1.040.709 - nog te betalen 2012 € 731.368 - BTW ivm jaarovergang € 10.058 - overlopende passiva “nog te besteden Rijksgelden” € 44.657 Totaal € 2.197.893

126

Hierna volgt een overzicht per doeluitkering/subsidie. Boekwaarde 31-12-2011 Wi 52.087 Wet Participatiebudget 0 Declaratiebudget Bbz 21.141 Pardon 36.143 Verbetering binnenklimaat 44.657 huisvesting primair onderwijs Totaal 154.028

Vermeerdering 0 306.215 0 0 0 306.215

Verminde- Boekwaarde ring 31-12-2012 52.087 0 306.215 0 21.141 0 36.143 0 0 44.657 415.586

44.657

Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Het gaat daarbij met name om leasecontracten voor hard- en software en kopieermachines. De verplichtingen die uit deze contracten voortvloeien zijn als last in de exploitatie opgenomen.

Het betreft: -

leasecontract HP 9000 (loopt tot en met mei 2013) € 2.556 per jaar; huurcontracten diverse kopieermachines (lopen tot en met juli 2012) € 29.430 per jaar; huurcontract diverse kopieermachines (loopt van 1-1-‘13 tot 1-5-’18) € 11.800 per jaar; huurcontract kopieermachine (loopt tot en met september 2015) € 3.540 per jaar.

Gewaarborgde geldleningen Het in de balans opgenomen bedrag kan als volgt gespecificeerd worden.

Waarborgfonds Sociale Woningbouw Waterbedrijf Groningen

stand 31/12/12 30.578.000 54.000 30.632.000

stand 31/12/11 21.475.000 107.000 21.582.000

De gemeente Bedum heeft de borgstelling/garanties ondergebracht bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), waaraan de gemeente ook deelneemt. Deze regeling houdt in dat de garantieverplichting berust bij het waarborgfonds met een achtervang van de deelnemende gemeente als het waarborgfonds in financiële problemen komt. Volgens opgave van het Waarborgfonds bedraagt ons achtervangrisico op 31 december 2012 € 30.578.000. De gelden zijn uitgeleend aan woningstichting Wierden en Borgen.

127

4.5

Programmarekening

Omschrijving programma Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Financiën Subtotaal programma's Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds Overige algemene dekkingsmiddelen Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Resultaat voor bestemming Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

Raming begrotingsjaar voor wijziging Baten Lasten Saldo 181.201 1.556.208 -1.375.007 1.000 660.837 -659.837 18.632 2.046.136 -2.027.504 86.360 123.366 -37.006 58.411 866.835 -808.424 276.954 2.467.075 -2.190.121 3.105.293 2.122.515

5.846.541 -2.741.248 2.699.671 -577.156

Raming begrotingsjaar na wijziging Baten Lasten Saldo 201.495 1.651.668 -1.450.173 1.000 685.335 -684.335 63.697 2.854.814 -2.791.117 87.820 125.941 -38.121 63.411 888.069 -824.658 290.311 2.579.268 -2.288.957 3.158.452 2.245.235

6.094.595 -2.936.143 2.984.060 -738.825

480.853 128.669

1.385.448 345.478

-904.595 -216.809 6.459.888 17.997.595 11.537.707

2.005.430 -1.601.336 529.089 -436.671 6.607.933 20.398.269 13.790.336

1.490.358 9.631.491 143.360 0

0 0 0 0

1.490.358 9.631.491 143.360 0

1.490.358 9.691.491 164.080 0

0 0 0 0

1.490.358 9.691.491 164.080 0

0

0

0

0

0

0

555.646

0

555.646

666.710

0

666.710

11.820.855 0 11.820.855 0 23.815 -23.815 18.280.743 18.021.410 259.333 362.682

555.539

-192.857

18.643.425 18.576.949

66.476

128

404.094 92.418

12.012.639 0 12.012.639 0 0 0 18.620.572 20.398.269 -1.777.697 2.522.371

688.863

1.833.508

21.142.943 21.087.132

55.811

Realisatie begrotingsjaar Omschrijving programma Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Financiën Subtotaal programma's Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds Overige algemene dekkingsmiddelen Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Resultaat voor bestemming Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

Verschil saldi begroting na wijziging met realisatie

Baten 162.712 0 329.742 91.968 52.604 271.299

Lasten Saldo 1.616.049 -1.453.337 637.785 -637.785 2.850.085 -2.520.343 126.290 -34.322 856.042 -803.439 2.485.221 -2.213.922

-3.164 46.550 270.774 3.799 21.219 75.035

3.617.690 2.285.986

6.300.101 -2.682.411 2.626.612 -340.626

253.732 398.199

2.103.902 -1.541.600 316.977 -272.775 7.418.507 19.919.066 12.500.559

59.736 163.896

562.302 44.202

1.289.777

1.474.430 9.656.447 164.300 0

0 0 0 0

1.474.430 9.656.447 164.300 0

-15.928 -35.044 220 0

2.383

-613

2.996

2.996

666.710

0

666.710

0

11.964.270 -613 11.964.883 0 0 0 19.382.777 19.918.453 -535.677

-47.756 0 1.242.020

5.014.744

3.012.172

2.002.571

169.063

24.397.520 22.930.626

1.466.895

1.411.084

129

130

4.6

Toelichting op de programmarekening

In dit hoofdstuk wordt per programma het resultaat aangegeven. Per programma wordt daarna aangegeven wat de belangrijkste afwijkingen zijn tussen de realisatie en de raming na wijziging (is analyse begrotingsrechtmatigheid). Een belangrijk onderdeel van de verschillenverklaringen zijn de budgetoverhevelingen. Dit zijn budgetten die in 2012 niet zijn besteed, maar in 2013 nog wel benodigd zijn. Deze overhevelingen zijn aan u voorgelegd in de raadsvergadering van 28 maart 2013. Een overzicht van deze overhevelingen kunt u vinden in de bijlagen. Bij elk programma wordt eerst aangegeven wat het bedrag aan overhevelingen bedraagt. Daarna worden de overige verschillen toegelicht. Hierbij wordt de grote lijn gevolgd in afgeronde bedragen.

Programma Algemeen bestuur Realisatie

Raming

Raming



verschil saldi begroting na wijziging met realisatie -38.783 -35.619 -3.164

Het verschil op dit programma is per saldo € 3.164 negatief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van ruim € 46.000 wegens overheveling van lasten naar 2013. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De opbrengst van de secretarieleges is ruim € 33.500 lager dan geraamd. Voor het grootste deel wordt dit veroorzaakt door de leges voor rij- en reisdocumenten. 2. De kosten van GBA vallen € 2.600 lager uit dan begroot doordat in 2012 geen GBA Audit heeft plaatsgevonden. 3. Het product ‘College van B&W’ laat een nadeel zien van ruim € 46.000. Dit wordt veroorzaakt door de herijking van de voorziening wethouderspensioenen ad € 80.600. De herijking pakt nadelig uit, doordat de pensioenen verder zijn opgebouwd en de rekenrente laag is. De salaris, reis-, verblijf- en representatiekosten van ons college zijn daarentegen ruim € 34.500 lager uitgevallen dan de raming. 4. De vergoedingen aan raadsleden en commissieleden zijn ruim € 4.500 lager dan begroot. 5. Doordat de uitwerking van het onderzoek naar klantcontacten in eigen beheer is uitgevoerd, is het budget voor externe ondersteuning bij doelmatigheidsonderzoeken ad € 5.000 niet gebruikt. Voorts vallen de lasten van bestuursondersteuning bijna € 13.000 lager uit dan geraamd door met name lagere kosten voor rechtskundige bijstand bij dit programma. Kosten voor rechtskundige bijstand worden afhankelijk van het onderwerp ook ten laste van andere programma’s gebracht. 6. In het bezuinigingspakket was onder andere een versobering van de gemeentelijke informatierubriek opgenomen. In 2012 zien we dat dit budget een overschot laat zien van ruim € 5.000. Daarnaast vallen de voorlichtingskosten bijna € 5.000 lager uit dan geraamd door lagere kosten van het raadsinformatiesysteem, de digitale gemeentewinkel en de website. 7. De post representatie is met ruim € 6.700 overschreden door een gemeentelijke bijdrage voor herstel van de plaquette van het oorlogsmonument, de opening van de Riekele Prinsstraat en de “Tocht om de Noord”. 8. Door hogere inhuurkosten van de procesbegeleider BMW/decentralisatiesproces en hogere incidentele kosten van samenvoeging van de afdelingen, laat het product ‘Bestuurlijke samenwerking’ een nadeel zien van € 6.000.

131

Programma Openbare orde en veiligheid Realisatie

Raming

Raming


begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 0 1.000 1.000 637.785 685.335 660.837 -637.785 -684.335 -659.837


Het verschil op dit programma is per saldo € 46.550 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 18.200 in verband met overheveling van lasten naar 2013. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De personeelskosten van de brandweer vallen bijna € 24.000 lager uit dan geraamd; dit wordt tezamen met andere afwijkingen in personeelskosten gemuteerd op de bestemmingsreserve frictie personeelskosten. 2. De post representatie brandweer is met ruim € 3.000 overschreden door een drietal jubilea. 3. In 2012 zijn minder zwerfdieren opgevangen dan geraamd, waardoor een voordeel ontstaat van ongeveer € 4.000. 4. Aan materiaal en materieel brandweer is ruim € 5.000 minder besteed dan geraamd. Deze onderschrijding wordt veroorzaakt door lagere kapitaallasten (€ 10.000) en hogere onderhoudslasten van de brandweerauto (€ 5.000). 5. De lasten voor openbare orde en veiligheid zijn eenmalig ruim € 2.000 hoger dan geraamd. Dit komt doordat we een nota voor de bijdrage 2011 voor Burgernet in 2012 hebben betaald.

Programma Verkeer, vervoer en waterstaat Realisatie


Raming

Raming

verschil saldi begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 329.742 63.697 18.632 266.045 2.850.085 2.854.814 2.046.136 -4.729 -2.520.343 -2.791.117 -2.027.504 270.774

Het verschil op dit programma is per saldo € 270.774 voordelig ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 682.748 wegens overheveling van lasten naar 2013. In de overgehevelde lasten zijn o.a. opgenomen de reconstructies van de Stationsweg en Wilhelminalaan en het project Stationsomgeving. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De activiteit wegen buiten de bebouwde kom laat een overschrijding van de raming zien van ruim € 247.000. Deze overschrijding wordt grotendeels veroorzaakt door hogere kapitaallasten ten bedrage van € 231.000 door de algehele afschrijving van een aantal investeringen met maatschappelijk nut conform de Kadernota 2012. Dit bedrag is ten laste gebracht van de Algemene reserve. Voorts wordt de 132

2.

3.

4. 5. 6. 7.

overschrijding op deze activiteit veroorzaakt door hogere onderhoudskosten ad € 16.000, die gedekt worden uit de bestemmingsreserve onderhoud wegen (zie programma 9). De activiteit Wegen binnen de bebouwde kom laat, afgezien van de budgetoverheveling, een tekort zien van bijna € 123.000. Dit tekort wordt o.a. veroorzaakt door hogere kapitaallasten ten bedrage van bijna € 378.000 door de algehele afschrijving van een aantal investeringen met maatschappelijk nut conform de Kadernota 2012. Ook dit bedrag is ten laste gebracht van de Algemene reserve. Voorts is op deze activiteit een bedrag van € 245.000 opgenomen als nog te ontvangen subsidie van de Provincie voor de herinrichting Onderdendam en het toegankelijk maken van bushaltes. De onderschrijding op de budgetten voor onderhoud is toegevoegd aan de bestemmingsreserve onderhoud wegen (€ 48.000). Openbare verlichting heeft een nadelig saldo ten opzichte van de begroting van bijna € 88.000, door hogere kapitaallasten (bijna € 135.000) en lagere onderhouds- en energiekosten (bijna € 47.000). De hogere kapitaallasten worden veroorzaakt door de algehele afschrijving van een investering met maatschappelijk nut conform de Kadernota 2012. Dit bedrag is ten laste gebracht van de Algemene reserve. Aan onderhoud en bediening van bruggen is € 39.500 meer besteed dan was geraamd. Dit bedrag is onttrokken aan de bestemmingsreserve bruggen. De activiteit overige zaken binnen de bebouwde kom heeft een voordelig saldo van € 47.000 doordat de aanleg van parkeerplaatsen aan De Kamp niet is doorgegaan. Verkeer en verkeersveiligheid laat een overschot zien van € 20.000 door de verantwoording van de subsidie van de Provincie voor verkeerseducatie (€ 12.000) en door lagere kapitaallasten (€ 8.000). Het overige verschil kan worden verklaard door verschillende kleinere afwijkingen op o.a. gereedschappen wegen, wandelpaden, goten, bermen en sloten binnen en buiten de bebouwde kom, inrit vergunningen, bewegwijzering, onderhoud duikers en onderhoud kade en kademuren. Deze worden nog weer voor een deel toegevoegd aan de bestemmingsreserve onderhoud wegen.

Programma Economische zaken Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar



verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 4.148 349 3.799

Het verschil op dit programma is per saldo € 3.799 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Binnen dit programma hebben geen budgetoverhevelingen plaatsgevonden. De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. Door iets hoger uitvallende huurinkomsten van een aantal gemeentelijk panden vallen de baten op de activiteit Economische zaken ruim € 6.500 hoger uit dan geraamd. Daar tegenover staan hogere kapitaallasten ten bedrage van ruim € 2.000.

Programma Onderwijs Realisatie

Raming

Raming



133


Het verschil op dit programma is per saldo € 21.219 ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 13.200 wegens overheveling van lasten 2013. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De huisvesting van het basisonderwijs laat een nadeel ten opzichte van de begroting zien van ruim € 4.000. Dit wordt veroorzaakt door kosten van schade door vandalisme. 2. De overige kosten van onderwijs vallen ruim € 2.500 lager uit dan geraamd. 3. De post leerplichtwet valt ten opzichte van de begroting ruim € 7.500 voordelig uit door de ontvangen vergoeding voor onze leerplichtambtenaar. Dit voordeel wordt echter meegenomen in de berekening van de totale personeelslasten en is verwerkt in de mutatie op de bestemmingsreserve ‘Frictie personeelskosten’, waardoor het geen effect heeft in de rekening. 4. De rest kan worden verklaard door verschillende kleinere afwijkingen, met name in de administratieve afwikkeling van een aantal doorbelastingen.

Programma Cultuur en recreatie Realisatie

Raming

Raming




Het verschil op dit programma is per saldo € 75.035 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 115.591 i.v.m. overgehevelde lasten naar 2013. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De activiteit ‘Sportzaken Algemeen’ laat een overschrijding zien van € 43.000 door de hogere uitgaven voor het NASB. Deze overschrijding wordt echter gedekt door een onderschrijding op het programma Volksgezondheid. Op laatstgenoemd programma waren reeds middelen gereserveerd voor dit doel. Per saldo heeft deze overschrijding derhalve geen effect in de rekening. 2. De kosten van onderhoud van de sportvelden en sportgebouwen vallen, afgezien van de budgetoverheveling, € 7.500 lager uit dan geraamd. 3. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Programma Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Realisatie


Raming

Raming

verschil saldi begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 3.617.690 3.158.452 3.105.293 459.238 6.300.101 6.094.595 5.846.541 205.506 -2.682.411 -2.936.143 -2.741.248 253.732

134

Het verschil op dit programma is per saldo € 253.732 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 25.295 in verband met overgehevelde lasten en € 22.814 in verband met overgehevelde baten naar 2013. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De hogere baten in dit programma worden veroorzaakt door met name hogere rijksbijdragen in het kader van de Wet Buig (Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorzieningen aan gemeenten), en het participatiebudget. Tegenover deze hogere inkomsten staan ook hogere uitgaven op de genoemde onderdelen. De verschillen per saldo worden toegelicht in de onderstaande punten. 2. De Wet Buig gerelateerde producten geven een behoorlijk overschot te zien. Dit komt onder andere door een aanvullende uitkering over 2011 van ruim € 116.000. Daarnaast is in de begroting uitgegaan van een tekort op ongeveer € 120.000. Dit tekort is (afgezien van de aanvullende uitkering over 2011) uitgekomen op bijna € 57.000. Dit geeft een voordeel van ongeveer € 63.000. 3. De WSW geeft een voordeel ten opzichte van de begroting te zien van ongeveer € 33.000. Dit komt door het positieve rekening resultaat van Ability. Formeel moet dit overschot worden terugbetaald aan de gemeente. Deze post is daarom opgenomen als ‘nog te ontvangen’. 4. Het Participatiebudget geeft een tekort te zien van bijna € 27.000. Dit heeft onder andere te maken met de hogere bijdrage aan het werkplein in De Beurs. 5. De Wmo gerelateerde producten (huishoudelijke verzorging, leefvoorzieningen en woonvoorzieningen gehandicapten), geven een overschot te zien ten opzichte van de ramingen van ongeveer € 38.000. Deze middelen dienen deels ter dekking van de uitgaven in het kader van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). 6. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Programma Volksgezondheid en milieu Realisatie

Raming

Raming


begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 2.285.986 2.245.235 2.122.515 2.626.612 2.984.060 2.699.671 -340.626 -738.825 -577.156

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 40.751 -357.448 398.199

Het verschil op dit programma is per saldo € 398.199 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 205.852 in verband met overheveling van lasten. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De post begraafrechten laat een meeropbrengst zien van bijna € 16.000. Dit kan worden verklaard doordat het aantal begravingen en met name de uitgifte van graven iets hoger is uitgevallen dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. Gezien de tekorten op dit product in de voorgaande twee jaren, blijkt dat deze post zeer lastig is in te schatten. 2. De activiteit Riolen/Rioolgemalen loopt budgettair neutraal door de begroting en jaarrekening. Afwijkingen op de uitgaven en inkomsten hebben echter wel effect op de hierboven gepresenteerde afwijkingen van baten en lasten, omdat de mutatie in de reserve is opgenomen in programma 9 onder mutaties reserves en voorzieningen. Aan de lastenkant zien we (afgezien van de overhevelingen) een lagere besteding dan geraamd van ongeveer € 100.000. Dit heeft voornamelijk de volgende oorzaken: er zijn minder inspecties/onderzoeken gedaan aan het riool en er is sprake van uitstel van investeringen. Tevens is er nog geen aanspraak gemaakt op het geraamde voorbereidingskrediet voor de Prof. Boermastraat. Deze benodigde middelen zijn meegenomen bij het investeringskrediet, waarmee u op 135

3.

4. 5. 6.

28 februari 2013 heeft ingestemd. Door o.a. nieuwbouw hebben we aan rioolrechten € 15.000 meer ontvangen dan waarmee we in de begroting rekening hebben gehouden. Tegenover deze voordelige afwijkingen staat derhalve een grotere dotatie aan de bestemmingsreserve ‘Onderhoud en vervanging riolering’ dan geraamd (programma 9). De post Volksgezondheid laat een voordeel ten opzichte van de begroting zien van ongeveer € 64.000. Deze dient ter dekking van de overschrijding op de kosten voor de NASB in het programma Cultuur en recreatie. De kosten voor afvalverwijdering en –verwerking worden gedekt uit de ontvangen reinigingsrechten en afvalstoffenheffing. In de jaarrekening zijn deze lasten en baten neutraal verwerkt. Op de afval gerelateerde producten vallen de lasten (afgezien van de budgetoverhevelingen) ongeveer € 23.000 hoger uit. Deze worden grotendeels gedekt door een hogere vergoeding uit het afvalfonds. De activiteit Jeugdgezondheidszorg laat per saldo een overschot zien van € 25.000. Op deze post zijn onder andere de uitgaven geraamd voor het CJG. De activiteit handhaving milieubeheer laat een overschrijding zien van bijna € 17.000 als gevolg van verschillende milieukundige onderzoeken aan o.a. de Noordwolderweg. Daarnaast zijn er nog meerdere kleine verschillen op ondermeer de posten begraafplaatsen, milieucommunicatie en beleidsadvisering milieu.

Programma Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Realisatie


Raming

Raming

verschil saldi begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 562.302 404.094 480.853 158.208 2.103.902 2.005.430 1.385.448 98.472 -1.541.600 -1.601.336 -904.595 59.736

Het verschil op dit programma is per saldo € 59.736 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 60.479 in verband met overgehevelde lasten en € 38.878 in verband met overgehevelde baten naar 2013. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Op het product bouwgrondexploitatie ontstaat bij de baten en lasten een overschrijding van bijna € 206.000. Dit wordt veroorzaakt door de administratieve verwerking van de rentetoerekening aan de post onderhanden werk in verband met de verschillende grondexploitaties. Verder is er een overschrijding op de begrote lasten door de vorming van een voorziening in verband met een verwacht verlies op de grondexploitatie van het Bedrijvenpark fase 1 van bijna € 26.000. 2. De rente in het kader van leningen ten behoeve van Woningcorporaties, die ook worden doorbelast aan deze corporaties, vallen ruim € 29.000 lager uit dan begroot. Per saldo is dit dus budgettair neutraal. 3. De uitgaven voor het maken van luchtfoto’s zijn door het afgesloten nieuwe contract ruim € 9.000 lager uitgevallen dan begroot. 4. Door een terugloop van het aantal bouwvergunningen en een lagere gemiddelde bouwsom laat de post leges bouwvergunningen een nadeel zien van ruim € 16.000. 5. De post stedelijke vernieuwing laat een voordeel zien in de onder uitputting van kapitaallasten van ruim € 11.000. Deze was bij de voorjaarsnota reeds meegenomen op de saldo kostenplaatsen in programma 9. 6. De post ruimtelijke ontwikkeling laat (afgezien van de budgetoverheveling) een voordeel zien van bijna € 10.000, onder andere door een ontvangen dwangsom die niet geraamd was. Een andere oorzaak zit in met name de kapitaallasten. Deze laten een voordeel zien door uitstel van investeringen. 7. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

136

Programma Financiën Realisatie

Raming

Raming




Het verschil op dit programma is per saldo € 163.896 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. De post onvoorzien laat een voordeel zien van bijna € 24.000. 2. Op de post Algemene uitgaven & inkomsten (vnl. stelposten) staat een drietal posten geraamd die nog niet functioneel geraamd waren en niet besteed zijn. Het betreft de structurele reservering van middelen voor herstructurering, de structurele ruimte die is gereserveerd voor cofinanciering van ILG projecten en een verlaging van de dekking van het MJOP. Verder is de herijking van de voorziening dubieuze debiteuren ten laste van deze post gebracht. Per saldo betekent dit een overschot ten opzichte van de begroting van ongeveer € 29.000. 3. Het overige verschil wordt grotendeels verklaard door de post saldo kostenplaatsen. Dit saldo is opgebouwd uit diverse saldi op de kostenplaatsen. Hierin zijn ook budgetten opgenomen die overgeheveld moeten worden naar 2013 (bijvoorbeeld budgetten automatisering ad € 162.000 voor de lasten en € 84.000 voor de baten (oftewel dekking uit de AR). Ook de post studiefaciliteiten is overgeheveld voor een bedrag van € 10.000). Het voordeel ontstaat verder doordat bij de boeking van begrotingswijzigingen uit praktische overwegingen is gekozen om bij de doorbelasting vanuit de kostenplaatsen naar diverse producten te kiezen voor de doorboeking naar de post saldi kostenplaatsen. De feitelijke kosten zijn bij de jaarrekening wel functioneel doorbelast. Ook de resultaten van de drie in BMW samenwerkende afdelingen komen naar voren in de saldi kostenplaatsen. Voor een gedetailleerde analyse van deze onderdelen verwijzen wij naar de leesmap bij de griffie, waar de afrekeningen van de drie afdelingen ter inzage liggen. Hier wordt volstaan met een korte toelichting op het resultaat van de drie afdelingen, voor zover deze voor rekening van Bedum komt:

BMW afdeling Begroot 2012 Overheveling 2011 BMW-ICT € 228.125 € 90.000 BMW-SOZA € 304.090 €0 BMW-P&O € 115.500 €0

Beschikbaar in 2012 Realisatie 2012 Verschil € 318.125 € 259.145 € 58.980 € 304.090 € 294.652 € 9.438 € 115.500 € 126.256 -€ 10.756

Het resultaat van de drie samengevoegde afdelingen wordt hieronder kort toegelicht. BMW ICT U bent in maart geïnformeerd over de financiële resultaten van de ICT samenwerking. De gezamenlijk ICT begroting was vooral door de vertraging in de migratie overschreden. Aan u is toegezegd dat wij in de jaarrekening zouden terugkomen op de resultaten voor onze gemeente. Bij de overheveling van budgetten van 2011 naar 2012, die u heeft vastgesteld in uw raadsvergadering van 29 maart 2012, hebben wij u reeds gemeld dat er vertraging in de migratie van het serverpark was. Door de toen aanstaande overgang naar het nieuwe serverpark zijn investeringen op de oude omgeving geminimaliseerd, waardoor in 2011 niet alle middelen waren besteed. Er is daarom voorgesteld een restant budget voor een bedrag van € 90.000 over te hevelen naar 2012 ter dekking van de hiermee gepaard gaande extra lasten in 2012. Van deze overgehevelde middelen resteert er na 2012 nog bijna € 137

59.000. Omdat de migratie van het serverpark van Bedum pas in maart 2013 heeft plaatsgevonden en met de nazorg daarvan nog de nodige frictiekosten gepaard gaan, hebben wij u op 28 maart 2013 opnieuw voorgesteld bij de budgetoverheveling resterend budget over te hevelen naar 2013. BMW SOZA De realisatie van de uitvoeringskosten van de gezamenlijke afdeling Sociale Zaken valt ruim € 9.000 lager uit dan begroot. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de inzet van het participatiebudget voor het eigen personeel op het vlak van re-integratie buiten beschouwing zijn gelaten. BMW-P&O De samenwerking P&O laat een overschrijding zien van bijna € 11.000. Dit wordt echter veroorzaakt door de implementatie van het gezamenlijke salarissysteem, die gepland stond voor 2013. Dit betekent een verlichting van de lasten in 2013. 4. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

138

Lokale heffingen Lokale heffingen

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolrechten Leges Burgerzaken Bouw- en gebruiksvergunningen Begraafrechten Marktgelden Totaal


verschil saldi begroting na wijziging met realisatie -6.787 -1.598

1.734 58.398

1.101 66.573

1.100 66.573

633 -8.175

1.117.084 940.516 162.712

1.125.358 925.414 197.995

1.125.358 925.414 181.255

-8.274 15.102 -35.283

57.185 155.907 4.674

73.616 140.250 7.400

173.616 140.250 7.400

-16.431 15.657 -2.726

3.912.508

3.960.391

4.043.651

-47.883

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.2.1 Lokale heffingen.

Algemene uitkering Algemene uitkering

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar Algemene uitkering

begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 9.656.447 9.691.491 9.631.491

Totaal

9.656.447

9.691.491

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie -35.044

9.631.491

-35.044

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen.

Dividend en rente Dividend en rente

Realisatie

Raming

begrotingsjaar

begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging 5.890 11.945 146.775 120.000 11.415 11.415 0 0

NV Waterleidingmij Groningen

6.055 146.830 11.415 0

Totaal

164.300

Aandelen BNG Essent N.V. NV Electriciteitsbedrijf

Raming

164.080

143.360

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 165 55 0 0 220


139

BTW-compensatiefonds BCF

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar




Baten Lasten

2.383 -613

0 0

0 0

2.383 -613

Totaal

2.996

0

0

2.996


Onvoorzien Onvoorzien

Realisatie

Raming

Raming

begrotingsjaar




Baten Lasten

0 0

0 23.815

0 23.815

0 -23.815

Totaal

0

-23.815

-23.815

23.815

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.12 Onvoorzien.

Mutaties in de reserves Mutaties in de reserves

Baten Lasten Totaal

Realisatie

verschil saldi begroting na begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 5.014.744 2.522.371 362.682 2.492.373 3.012.172 688.863 555.539 2.323.309 2.002.571

Raming

Raming

1.833.508

-192.857

169.063

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf 4.8. De gerealiseerde toevoegingen en onttrekkingen zijn als volgt.

140

Omschrijving programma

Realisatie begrotingsjaar Baten lasten Saldo

Algemeen bestuur onttrekking AR ter afdekking kapitaallast gemeentehuis onttrekking AR tbv begeleiding samenwerking BMW onttrekking AR tbv archiefwerkzaamheden onttrekking AR tbv herijking wethouderspensioenen onttrekking AR tbv wachtgeldverplichtingen vml bestuurders mutaties bestemmingsreserve seniorenbeleid mutaties bestemmingsreserve wachtgeldverplichtingen bestuurders

24.368 40.000 11.180 17.462 15.868 33.632 91.393

14.000

233.903

14.000

-219.903

0

0

0

Openbare orde en veiligheid

Verkeer, vervoer en waterstaat onttrekking AR tbv afboeking vaste activa conform Kadernota onttrekking AR tbv verkeersveiligheidsplan mutaties bestemmingsreserve wegen

768.312 195 53.937

mutaties bestemmingsreserve bruggen

39.227

0

807.734

53.937

-753.797

0

0

0

0

-553

Economische zaken

Onderwijs onttrekking AR tbv IHP (Regenboog)

553 553

Cultuur en recreatie onttrekking br monumentenbeleid tbv subsidie

2.500

mutaties bestemmingsreserve instrumenten/uniformen

1.077

1.951

3.577

1.951

Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening onttrekking AR tbv projectorganisatie transitie AWBZ onttrekking AR tbv bijdrage Ability inzake transitieplan

-1.626

14.786 34.500

mutaties bestemmingsreserve groot onderhoud dorpshuizen

5.000 49.286

5.000

Volksgezondheid en milieu mutaties bestemmingsreserve vervanging riolering

13.587

259.234

mutaties bestemmingsreserve onderhoud begraafplaatsen

25.000

23.248

38.587

282.482

141

-44.286

243.895

Omschrijving programma

Realisatie begrotingsjaar Baten lasten Saldo

Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting onttrekking AR bestemmingsplan kernen O'dam/N'wolde/Z'wolde mutaties best.reserve bovenwijkse kosten Ter Laan 4 mutaties bestemmingsreserve herstructureringsfonds

Financiën bestemming rekeningresultaat 2011 bespaarde rente 2012 naar AR mutaties overlopende budgetten

8.350 529.736

7.233 0

538.086

7.233

2.071.656

816.084 563.258 1.255.572

1.255.572

mutaties frictie personeelskosten

-530.853

3.134

Totaal generaal

142

3.330.362

2.634.914

-695.448

5.002.088

2.999.517

-2.002.571

Overzicht incidentele baten en lasten De incidentele baten en lasten zijn reeds op diverse plaatsen in de toelichting aangegeven. Onderstaand wordt in grote lijnen inzicht gegeven in de gerealiseerde incidentele baten en lasten. In onderstaand overzicht zijn niet meegenomen de incidentele baten en lasten die een gevolg zijn van een normale bedrijfsvoering, zoals bijdragen van en aan reserves en voorzieningen, bijdragen en subsidies bestemmingsplannen of aangepaste bekostigingsstelsels. Lasten: Afboeking activa (maatschappelijk nut): € 768.312, neutraal door dekking AR Projectleider BMW samenwerking/decentralisaties: € 40.000, neutraal door dekking AR Verwerving voormalig politiebureau: € 496.000 neutraal door dekking Bestemmingsreserve Herstructurering Herijking wethouderspensioen € 81.000 N Asbestsanering Noordwolderweg € 15.000 N Baten: Aanvullende uitkering WWB 2011

€ 116.000 V

Saldo incidentele baten en lasten

€

20.000 Voordelig

Overzicht afwijkingen ten behoeve van het begrotingscriterium In de raadsvergadering van 13 december 2012 is het controleprotocol 2012 vastgesteld. Hierin zijn de richtlijnen voor de accountant vastgelegd met betrekking tot de controle van de jaarrekening 2012. In het kader van de oordeelsvorming met betrekking tot de rechtmatigheid is het begrip “begrotingscriterium” in het protocol genoemd. Hiermee wordt bedoeld dat uitgaven binnen de door uw raad beschikbare programmabudgetten dienen te blijven. Overschrijding is in strijd met het budgetrecht van uw raad. Overschrijdingen dienen goed herkenbaar in de jaarrekening te worden opgenomen. Door vaststelling van de jaarrekening door uw raad worden deze overschrijdingen alsnog geautoriseerd. Bij de programma’s hebben wij de afwijkingen al toegelicht. Uit de gepresenteerde programmarekening (zie paragraaf 4.5 en 4.6) blijkt dat bij de volgende programma’s de inkomsten en uitgaven hoger zijn uitgekomen dan in de begroting geraamd. -

Economische Zaken (toelichting; zie pagina 133); Sociale voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening (toelichting; zie pagina 134); Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting (toelichting; zie pagina 136).

143

144

4.7 Single Information Single Audit (Sisa) Met het Besluit (AmvB) van 4 juli 2006 is het principe van single information en single audit van kracht geworden: dit geldt met ingang van verantwoordingsjaar 2006. Het doel is om de verantwoording over- en de controle op de specifieke uitkeringen van het rijk naar medeoverheden te vereenvoudigen. Er hoeft niet speciaal meer een aparte verantwoording voor het rijk worden opgesteld, maar het eigen jaarverslag kan worden gebruikt. Er kan worden volstaan met een verantwoording in de jaarrekening/ -verslag door middel van een verplichte bijlage. In deze bijlage bij de jaarrekening wordt de verantwoordingsinformatie opgenomen over specifieke uitkeringen die het Rijk nodig heeft om de specifieke uitkeringen te kunnen beoordelen. De controle door de accountant wordt onderdeel van de reguliere controle van de jaarrekening. Door middel van deze bijlage is de Sisa formeel onderdeel van de jaarrekening/-verslag.

145

Brede doeluitkering Hieronder per regel één verkeer en vervoer SiSa beschikkingsnummer en in de tussen medeoverheden kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie Provinciale beschikking en/of verordening Gemeenten en Gemeenschappelijke Regelingen

SZW

G1C-1

Ontvanger

Juridische grondslag

Nummer E27B

Specifieke uitkering

Departement I&M

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2012 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa

Besteding (jaar T) ten laste van provinciale middelen

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E27B / 01

I N D I C A T O R E N Overige bestedingen (jaar T) Toelichting afwijking

Aard controle R Indicatornummer: E27B / 02

Aard controle R Indicatornummer: E27B / 03

1 2008-15199

€ 57.458

€0

2 2009-19884

€ 2.272

€ 5.115

3 2010-18891

€ 157.563

€ 157.563

4 2011-17070 5 2012-19628 6 2012-17767 Wet sociale Het totaal aantal geïndiceerde werkvoorziening (Wsw) inwoners per gemeente dat Gemeentedeel 2012 een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en Wet sociale beschikbaar is om een werkvoorziening (Wsw) dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel Gemeenten verantwoorden 7 van de wet te aanvaarden op hier alleen het 31 december (jaar T); gemeentelijk deel indien er in (jaar T) enkele of alle exclusief deel openbaar inwoners werkzaam zijn lichaam bij een Openbaar lichaam o.g.v. de Wgr. Aard controle R Indicatornummer: G1C-1 / 01

12,00

€0 €0 €0 €0 € 516 € 516 Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in (jaar T), uitgedrukt in arbeidsjaren;

exclusief deel openbaar lichaam Aard controle R Indicatornummer: G1C-1 / 02

1,00

Eindverantwoording Ja/Nee


Betreft bestedingen 2007 t/m 2012; nog niet eerder verantwoord Betreft bestedingen 2009/2010; nog niet eerder verantwoord Betreft bestedingen 2010/2011/2012; nog niet eerder verantwoord Gaat niet door.


Nee

Ja

Nee

Ja Nee Nee

SZW

G1C-2

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Hieronder per regel één gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen

Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T-1) regeling G1C-1)

G2

I Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB

Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in (jaar T1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

1 0005 (Bedum) Besteding (jaar T) algemene bijstand

Aard controle R Indicatornummer: G1C-2 / 02

80,50 Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk)


3,56

I.1 WWB: algemene bijstand

Gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T) indien zij de uitvoering in (jaar T) helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

inclusief deel openbaar lichaam inclusief deel openbaar lichaam inclusief deel openbaar lichaam inclusief deel openbaar lichaam

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G1C-2 / 01

SZW

Het totaal aantal geïndiceerde inwoners per gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december (T-1);

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G2 / 01

€ 1.421.681


€ 42.364

147


59,51


0,52

I. 2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

Besteding (jaar T) IOAW


I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)


€ 93.843 Besteding (jaar T) IOAZ


I. 5 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK) Gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T) indien zij de uitvoering in (jaar T) helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.


€ 2.883 Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk)


€0 I.4 Besluit Besteding (jaar T) Bbz 2004 bijstandverlening levensonderhoud beginnende zelfstandigen 2004 zelfstandigen (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) Gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T) indien zij de uitvoering in (jaar T) helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.

Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk)


€0 Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen


€ 16.507 Baten (jaar T) WWIK (exclusief Rijk)


€0


€0

148

SZW

G3

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)

Besteding (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob)

Besteding (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob)

Baten (jaar T) levensonderhoud Baten (jaar T) gevestigde zelfstandigen kapitaalverstrekking (exclusief (exclusief Bob) (exclusief Rijk) Bob) (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)

Besteding (jaar T) Bob

Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004 Aard controle R

Gemeenten verantwoorden Indicatornummer: G3 / 01 hier het totaal (jaar T) € 24.757 indien zij de uitvoering in Baten (jaar T) Bob (exclusief (jaar T) helemaal niet Rijk) hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr. Aard controle R

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 02

G5

Wet participatiebudget (WPB)

€0 Besteding (jaar T) participatiebudget


€0 € 5.112 Besteding (jaar T) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004

€ 2.459

€0 Waarvan besteding (jaar T) van Baten (jaar T) (niet-Rijk) educatie bij roc's participatiebudget

Waarvan baten (jaar T) van educatie bij roc’s



€ 50.185 €0 Het aantal door volwassen inwoners van de gemeente in (jaar T) behaalde NT2certificaten, dat niet meetelt bij de output-verdeelmaatstaven uit de verdeelsleutel van Onze Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel.

Aard controle D1 Indicatornummer: G5 / 06

8

Besteding (jaar T) Regelluw Dit onderdeel is van toepassing voor gemeenten die in (jaar T-1) duurzame plaatsingen van inactieven naar werk hebben gerealiseerd en verantwoord aan het Rijk.

Wet participatiebudget (WPB) Gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T) indien zij de uitvoering in (jaar T) helemaal niet Aard controle R hebben uitbesteed aan Indicatornummer: G5 / 01 een Openbaar lichaam € 323.544 o.g.v. Wgr. Het aantal door de gemeente in (jaar T) ingekochte trajecten basisvaardigheden



Indicatornummer: G3 / 07

SZW


Aard controle D1 Indicatornummer: G5 / 07

3

149


€0


€0


€0

VWS

H10_2010

Brede doeluitkering Centra voor Jeugd en Gezin (BDU CJG)_Hernieuwde uitvraag 2008 tot en met 2011

Besteding 2008 aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.




Is er ten minste één centrum voor jeugd en gezin in uw gemeente gerealiseerd in de periode 2008 tot en met 2011? Ja/Nee

Tijdelijke regeling CJG Gemeenten

Aard controle R Indicatornummer: H10_2010 / 01

€ 167.374


€ 178.443


€ 205.503

150

Aard controle R Aard controle D1 Indicatornummer: H10_2010 / Indicatornummer: H10_2010 / 04 05

€ 247.209

Ja

4.8

Reserves en voorzieningen Aan de reserves en voorzieningen zijn in 2012 de volgende bedragen

onttrokken:

Algemene reserve Algemene reserve (niet-vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2012 bijdrage ter afdekking kapitaallast gemeentehuis

€

€ 1.688.497,26 24.368,--

saldo 31-12-2012 Claim uitbreiding gemeentehuis € 828.536,-(bijdr. ter afdekking kapitaallast gemeentehuis tot en met 2040) Algemene reserve (vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2012 batig saldo 2011 bespaarde rente 2012 bijdrage in IHP ( de Regenboog) bijdrage in Verkeersveiligheidsplan bijdrage in projectorganisatie transitie AWBZ bijdrage in afboeking vaste activa conform Kadernota bijdrage in bijdrage aan Ability inz. transitieplan bijdrage in wachtgeldverplichtingen vml bestuurders bijdrage in BP kernen O’dam/Noordwolde/Zuidwolde bijdrage in archiefwerkzaamheden bijdrage in procesbegeleiding samenwerking BMW bijdrage in herijking voorziening wethouders totaal

toegevoegd:

€ 24.368,-€ 1.664.129,26

€ 4.060.947,68 € 816.083,58 € 563.258,-€ 553,18 € 195,-€ 14.785,54 € 768.312,19 € 34.500,-€ 15.868,20 € 8.350,-€ 11.180,-€ 40.000,-€ 17.462,00 € 911.206,11

saldo 31-12-2012 Claims Begrotingsresultaten meerjarenraming (2013 t/m 2017) herijking voorziening wethouders (meerjarenraming 2013 t/m 2017) co-financiering ILG (meerjarenraming 2013 t/m 2017) uitvoering ELO-BMW inventarisatie archieven 1940-1997 externe subsidieverwerving verkeersveiligheidsplan voorjaarsnota 2010: rentelast grond Zuidwolde (mjr 2013) voorjaarsnota 2010: realisatie midoffice en KCC incidentele posten begroting (meerjarenraming 2013) bestemmingsplannen Onderdendam, Noordwolde en Zuidwolde decentralisatie AWBZ begeleiding modernisering dorpshuis Zijlvesterhoek Onderdendam startnotitie sport en beweegbeleid

€ 911.206,11 € 4.529.083,15 € € € € € € € € € € € € € € €

201.366,-87.310,-100.000,-84.000,-2.578,-5.443,-21.605,-54.845,-300.000,-63.000,-22.885,-6.814,-26.662,-15.000,-991.508,--

Claims na balansdatum VAS Buitenwegen Bedum € 433.000,-extra dotatie voorziening onderhoud gebouw Meenschaar € 23.514,-Totaal aan claims

€ 456.514,-€ 1.448.022,--

na claims blijft er per saldo een vrij aanwendbare algemene reserve over van € 3.081.061,15

Bestemmingsreserves onttrokken:

Wachtgeldverplichtingen bestuurders saldo 01-01-2012 onttrekking ivm verplichtingen 2012

toegevoegd:

€

91.392,74

€ €

91.392,74 -,--

€

22.100,56

saldo 31-12-2012

€ €

2.500,-19.600,56

Wet Maatschappelijke Ondersteuning saldo 01-01-2012 mutaties saldo 31-12-2012

€ € €

Onderhoud begraafplaatsen saldo 01-01-2012 toevoeging inz. bespaarde rente 2012 bijdrage aan exploitatie onderhoud graven

€ €

489.431,93 23.248,--

€ €

25.000,00 487.679,93

€

91.392,74

saldo 31-12-2012

Gemeentelijk monumentenbeleid saldo 01-01-2012 bijdrage in subsidie dak kerk Zuidwolde

€

€

2.500,--

25.000,00

saldo 31-12-2012

Overlopende budgetten saldo 01-01-2012 toevoeging inz. bestemming rekening resultaat 2011 onttrekking ivm gebruik budgetten 2011

-,--,--,--

€ 0,-€ 1.255.572,-€ 1.255.572,-€ 1.255.572,-€ 0,--

saldo 31-12-2012

Frictie personeelskosten saldo 01-01-2012 onttrekking ivm saldo exploitatie 2012

€

179.594,81

saldo 31-12-2012

€ €

3.134,-176.460,81

Onderhoud wegen saldo 01-01-2012 toevoeging exploitatiesaldo 2012 saldo 31-12-2012

€ € €

862.314-53.937,-916.251,--

Claims na balansdatum VAS Buitenwegen Bedum € 460.000,-Herinrichting Prof. Boermastraat Bedum €72.800,--

152

€

3.134,--

onttrokken:

toegevoegd:

Bijzondere bijstand saldo 01-01-2012 mutaties saldo 31-12-2012

€ € €

75.000,35 -,-75.000,35

Kinderopvang saldo 01-01-2012 mutaties saldo 31-12-2012

€ € €

27.657,98 -,-27.657,98

Seniorenbeleid saldo 01-01-2012 toevoeging 2012 onttrekkingen ivm aanspraken 2012

€ €

19.631,83 14.000,--

saldo 31-12-2012

€ €

33.631,83 -,--

BUIG-uitkeringen saldo 01-01-2012 mutaties saldo 31-12-2012

€ € €

Groot onderhoud dorpshuizen saldo 01-01-2012 toevoeging 2012 saldo 31-12-2012

€ € €

20.666,50 5.000,-25.666, 50

Instrumenten/Uniformen saldo 01-01-2012 toevoeging 2012 onttrekking ivm aanspraken 2012

€ €

16.650,95 1.951,--

€ €

1.077,-17.524,95

€

€

33.631,83

1.077,--

saldo 31-12-2012

Bruggen saldo 01-01-2012 onttrekking ivm exploitatiesaldo 2012 saldo 31-12-2012

153

€

0,--,-0,--

€

318.680,--

€ €

39.227,-279.453,--

39.227,--

onttrokken:

Vervanging riolering saldo 01-01-2012 toevoeging exploitatiesaldo 2012 bijdr in aanpassing telemetriesysteem bijdr. in lasten personeel van derden

toegevoegd:

€ €

541.721,-259.234,--

€ €

13.586,90 787.368,10

Spaarverlof saldo 01-01-2012 mutaties saldo 31-12-2012

€ € €

54.810,75 -,-54.810,75

Bovenwijkse kosten Bedrijventerrein saldo 01-01-2012 opslag bovenwijkse voorzieningen 2012 saldo 31-12-2012

€ € €

108.352,25 -,-108.352,25

Bovenwijkse kosten Ter Laan 4 saldo 01-01-2012 opslag bovenwijkse voorzieningen 2012 saldo 31-12-2012

€ € €

85.855,-7.232,50 93.087,50

Bovenwijkse kosten Vogelzanglocatie saldo 01-01-2012 opslag bovenwijkse voorzieningen 2012 saldo 31-12-2012

€ € €

15.121,--,-15.121,--

€ €

3.386,90 10.200,--

saldo 31-12-2012 Claims: Personeel van derden € 22.746,-Aanpassing telemetriesysteem € 25.803,-Activiteiten Waterplan € 65.000,--

Herstructureringsfonds saldo 01-01-2012 bijdr. ontwikkeling Bederawalda bijdr. verwerving De Vlijt 8

€ 1.533.848,12 € 34.006,24 € 495.729,74 € 529.735,98 € 1.004.112,14

saldo 31-12-2012

Claims: Bijdrage gasfabrieklocatie € 360.000,-Planvorming centrumplan/Bederawalda € 15.993,--

154

Voorzieningen onttrokken:

toegevoegd:

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Wethouderspensioenen saldo 01-01-2012 toevoeging 2012 herijking n.a.v. actuariële berekening saldo 31-12-2012

€ € € €

830.212,26 22.000,-80.627,88 932.840,14

€ € €

359.081,23 64.841,-423.922,23

€ €

562.783,43 218.700,--

€ €

99.004,20 682.479,23

Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Egalisatie afvalstoffenheffing saldo 01-01-2012 saldo exploitatie 2012 saldo 31-12-2012

Onderhoudsegalisatievoorzieningen Onderhoud gemeentelijke gebouwen saldo 01-01-2012 toevoeging 2012 onttrekkingen 2012

€

saldo 31-12-2012

7911.0044

Betreft de aflossingen op langlopende geldleningen. Voor de specificatie wordt verwezen naar de staat E.

7911.0086

In 2012 zijn er geen geldleningen aangetrokken.

99.004,20

Voor wat betreft de afschrijving op geactiveerde kapitaaluitgaven en de verantwoording van de aflossingen aan derden wordt verwezen naar de investeringsstaat.

155

5.

Controleverklaring

157

158

159

160

6.

Vaststellingsbesluit

161

162

Vaststellingsbesluit De raad van de gemeente Bedum; Gelet op artikel 198 van de Gemeentewet;

B e s l u i t:

Het jaarverslag en de jaarrekening voor het dienstjaar 2012 vast te stellen.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Bedum, gehouden op 27 juni 2013.

drs. H.P. Bakker, voorzitter,

drs. H.P. Reijsoo, griffier,

163

164

7.

Bijlagen

165

166

7.1 Overzicht begrotingswijzigingen 2012 BEDRAG in €

NR.

OMSCHRIJVING

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Aanpassingen gemeentelijke tarieven Voorgenomen investeringen Kapitaallasten materieel brandweer Decentralisatie AWBZ-begeleiding in BMWE-verband Maatregelen vermindering trillingsoverlast Schoolstraat Overheveling budgetten 2011 naar 2012 Actualisatie grondexploitaties Modernisering dorpshuis Zijlvesterhoek Onderdendam Plankosten Bederawalda en centrum Bibliobus Onderdendam Ontwerpjaarrekening Ability 2011 Actualisatie grondexploitatie Ter Laan 4 Voorjaarsnota Voorbereidingskrediet aanleg kunstgrasveld Voorbereidingskrediet Professor Boermastraat in Bedum Verwerving De Vlijt 8 te Bedum Najaarsnota Voorbereidingskrediet startnotitie sport en beweegbeleid

167

197.113,--,-3.319,-21.600,-55.000,-1.255.572,--,-26.662,-50.000,-12.000,-34.507,--,--,-11.000,-30.000,-596.000,--,-15.000,--

7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat 7.2.1 Kredieten

7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat Fcl

Omschrijving

70000001 70000001 70020001 70101240 70103640 70130001 70130002 70140002 70140003 70140003 70140004 70200001 71200001 71200003 71200005 71200006 72100001 72100002 72100003 72101340 72102440 72102440 72103948 72103948 72105440 72108140 72112240 72112340 73100002

Verwerving grond Oosterseweg Z'wolde Verwerving grond Oosterseweg Z'wolde Renovatie kamers wethouders Stoomcleaner buitendienst Aanschaf Civision Middelen (software) Pompen/expansievat Meenschaar MJOP Zonnepaneel gymzaal Schoolstraat Luchtheaters/gevelkachel buitendnst MJOP Verbouw ivm politiepost Verbouw ivm politiepost CV-ketels gemeentehuis Geluidsinstallatie raadzaal Hulpverleningsvoertuig brandweer Vervanging redgereedschap brandweer Materiaal hulpverleningsvoertuig Vervanging portofoons brandweer Reconstructie Molenweg Mjp openbare verlichting 2011 Vervanging vrachtwagen Verbetering rolstoeltoegankelijkheid centrum Bedum Renovatie brug O'dam (naar Fraamklap) Renovatie brug O'dam (naar Fraamklap) Ruilverkaveling Sauwerd Ruilverkaveling Sauwerd Meerjarenplan openbare verlichting 2009 Vervanging trilplaat wegen Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2008 Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2009 CV ketel Schoolstraat 10 MJOP

Uitgaaf / Inkomst U I U U U U U U U I U U U U U U U U U U U I U I U U U U U

Begr. wijz.

74231840 74231840 75300003 75300004 75300006 75300007 75309540 75309540 75310002 75600001 77210001 76300001 77220001

Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) Hogedrukreiniger sporthal Heaters sporthal Beemden MJOP Friteuse De Beemden Tillift De Beemden Mauritshal Mauritshal Aanleg kunstgrasveld Borden fietsknooppuntroutes Aanschaf afzetcontainers Mordernisering Zijlvesterhoek O'dam Vervanging riolering 2010

U I U U U U U I U U U U U

29e/09 121.422 920e/09 74.433 2e/11 1.785 2e/11 88.069 13e/12 4.599 13e/12 4.690 3e/08 1.189.554 14e/12 11.000 11e/11 3.412 13e/12 11.300 8e/12 26.662 2e/10 835.970

77220001 77220002 77220003 77220004 77220005 77220006 77221340 77240001 78100001 78100003 78100004 78102140 78102340 78210001 78210002 78211640

Vervanging riolering 2010 Verv. techn. mech. installatie 2010 Vervanging riolering 2011 (50 jaar) Vervanging riolering 2011 (15 jaar) Vervanging riolering 2012 (50 jaar) Vervanging riolering 2012 (15 jaar) Aansluitingen binnen bebouwde kom Begraafplaats Bedum MJOP Cofinanciering uitvoering ILG (2010) ILG cofinanciering uitvoering (2011) Aankoop grond De Vlijt 8 (vm politiebureau) Cofinanciering uitvoering ILG (2007) Cofinanciering uitvoering ILG (2009) Uitv. stedelijke vern. 2010 Trillingsaanp. Schoolstr. Uitvoering stedelijke vernieuwing 2011 Aanpak Boterdiep Wz Zuidwolde

I U U U U U U U U U U U U U U U

2e/10 2e/11 2e/11 2e/12 2e/12 3e/06 2e/12 2e/10 2e/11 16e/12 2e/07 2e/09 5e/12 2e/11 2e/07

8e/10 7e/10 2e/09 3e/06 2e/12 13e/12 2e/12 13e/12 17e/12 2e/11 2e/10 12e/11 2e/12 2e/12 2e/10 2e/10 2e/10 11e/01 3e/08 14e/11 3e/04 2e/09 3e/08 3e/08 2e/09 2e/12

Raming

1.547.852 27.000 2.689 92.980 4.426 16.500 10.719 9.000 8.264 12.605 66.807 18.005 25.000 20.168 100.000 99.160 98.320 83.935 165.000 15.000 90.750

Mutatie 2004 en eerder

Mutatie 2005

Mutatie 2006

Mutatie 2007

Mutatie 2008

Mutatie 2010

Mutatie 2011

1.601.291

-

-

-

47.826

22.853 12.457

-

50.995

557

6.363

1.338

14.716

20.998-

9.055

605

99.160 5.153 45.000 45.000 7.719

13.747 551.300 28.000 697.100 28.000 96.192 6.787 33.338 60.000 100.000 35.176 60.000 55.000 80.000 40.000

Mutatie 2009

-

-

2.647

69.827

112

13.402 -

64.947

11.410

1.079.245

11.480 2.423 17.500 22.586 -

16.237 16.237

84.041 245.100

Mutatie vrgnd jaren 675- 1.600.616 57.000 57.000 22.853 1.191 61.474 81.129 65.897 77.377 50.575 106.974 1.440 18.940 40.551 76.539 7.756 7.868 8.520 8.520 -

Stand begin 52.76457.0004.147 2.689 31.506 4.426 16.500 10.719 9.000 8.264 12.605 66.807 18.005 25.000 20.168 100.000 99.160 98.320 2.806 87.623 15.000 16.22418.94022.621 5.153 37.132 36.480 7.719

9.911 3.805 15.002 9.000 4.361 51.916 16.068 20.040 7.971 92.875 15.000 505 11.003 37.132 22.818 3.539

52.76466.911342 2.689 31.506 4.426 16.500 10.719 6.0029.0003.903 12.605 14.891 1.937 4.960 12.197 100.000 99.160 98.320 2.806 5.25216.22419.44511.619 5.153 13.662 4.180

10.082 13.170

26.319 81.184 13.170 1.191.703 350.000 175.072

95.103 6.7511.785 74.899 4.599 4.690 2.149350.00011.000 3.412 11.300 26.662 660.898

14.000 4.599 4.690 4.962 14.423 3.412 11.300 57.097

81.103 6.7511.785 74.899 7.111350.0003.4231 26.662 603.801

36.149 23.967 17.283 6.919 11.782 26.524

36.14913.747 527.333 28.000 697.100 28.000 78.909 6.787 33.338 53.081 100.000 35.176 48.218 55.000 80.000 13.476

13.747 10.731 25.835 9.294 34.247 3.412100.000

36.149516.602 28.000 671.265 18.706 44.662 6.787 33.338 56.493 35.176 43.617 8.313 6.81513.476

17.007 104.900 -

76.387

-

-

3.870

9.058

-

4.355 -

-

-

-

-

98.684 36.149 23.967 -

6.919

-

6.782

5.000

-

23.773

2.751

Mutatie 2012

4.601 46.687 86.815

Stand eind

Krediet afgerond

Opmerking

X X X Wordt vervangen als de oude af is. X Uitvoering gelijktijdig met verbouw. Uitvoering 2013. Wordt vervangen als de oude af is. X X Afronding in 2013.

Uitvoering 2013/2014 Uitvoering wacht op beleidsplan OV. Uitvoering 2013. X X X X X Uitvoering wacht op beleidsplan OV. Wordt vervangen als de oude af is. X X

Afronding in 2013. Alleen de regeling is vervangen waardoor het systeem is geoptimaliseerd, ketel is nog goed.

Bij totaal aanpak installaties 2013/2014. X X X X X X Voor het nieuwe GRP is gerekend met een investering van € 533.100 voor 2010. X

Uitvoering 2013.

X

X X T.b.v. mogelijke aanvullende snelheidsremmende maatregelen.

7.2.2 Grondexploitaties Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 1: 7830.1040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.2140 kapitaallasten

€ 471,50 € 8.871,04 € 9.342,54 € 17.085,00 € 26.427,54 =============

Inkomsten: grondverkopen (correctie) Mutatie voorraad bouwgrond

7830.2540

7830.2580

Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 2: Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

€ 37.585,77 € 43.803,00 € 81.388,77 € 468.386,21 € 386.997,44 =============

-/-

Bestemmingsplan Ter Laan 4: 7830.3040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.3240 7830.3140 kapitaallasten Inkomsten:

7830.5040 7830.5140

Herontwikkeling Vogelzanglocatie Uitgaven: investeringen kapitaallasten

Voormalig gasfabriek Bedum Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: Mutatie voorraad grond

153.556,06

€ 209.226,20 € 362.782,26 grondverkopen € 369.190,22 gebruiksverg. woning St. Annerweg € 4.200,00 Mutatie voorraad bouwgrond -/- € 10.607,96 =============

Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

7830.6040

€

vergoeding provincie Groningen

-/-

€ 17.789,90 € 5.457,59 € 12.332,31 € -,-€ 12.332,31 ============= € 23.468,17 € 16.614,38 € 40.082,55 € 4.708,33 € 35.374,22 =============

6.3 Over te hevelen budgetten Grootboeknr.

Omschrijving

Over te Over te hevelen lasten hevelen baten € 3.266,00

600100 – 434701

Raad & Commissies :raadsexcursie

601300 – 434300

Voorlichting algemeen: Uitvoering Communicatienota

€ 7.500,00

Budget overhevelen voor uitvoering/evaluatie voorlichtingsnota.

601300 – 434901

Voorlichting algemeen: inhuur derden

€ 4.500,00

De geplande werkzaamheden zijn in afwachting van besluitvorming over de inrichting van het KCC nog niet uitgevoerd

602910 – 434704

Representatie Internationale contacten

€ 3.810,00

Het restantbudget voor representatie internationale contacten dient voor dit doel beschikbaar te blijven. Daarom wordt voorgesteld dit bedrag naar 2013 over te hevelen.

602970 – 434955 604000 – 434714

Kosten rekenkamer Opleidingskosten brandweer

€ 27.100,00 € 18.200,00

Beschikbaar houden budget rekenkamer, t.b.v. Rkc onderzoeken. Restantkrediet dient te worden overgeheveld naar 2013 omdat het opleidingsjaar doorgaans niet synchroon loopt met dienstjaar.

607100 – 433330

Reconstructie Wilhelminalaan

607100 – 433329

Reconstructie Stationsweg

€ 89.230,00

Restant krediet beschikbaar houden voor reparaties aan inspectieputten en voegvullingen

607100 – 433331/843100

Verhogen bushaltes Waldadrift en Molenweg

€ 11.480,00

Is in uitvoering, project wordt afgerond in 2013. Hiervoor wordt een subsidie ontvangen van de provincie.

607400 – 434353 607700 – 434754 609100 – 433108 609100 – 434998

Sanering sloot Plantsoen 19 Straatmeubilair en abri's Verkeersveiligheidsplan Project Stationsomgeving

€ 11.204,00 € 12.325,00 € 21.605,00 € 40.250,00

621000 - 442430

Onderwijsbegeleiding

621200 - 442517

Uitvoering Wet OKE/Voor- en Vroegschoolse educatie

€ 11.000,00

Budget is bestemd voor projecten die nodig zijn om te voldoen aan de Wet OKE en Voor- en Vroegschoolse Educatie (Kids2B en GGD).

623000 – 442430 624100 – 442508

Bibliotheekbeleid Mantelzorgondersteuning

€ 48.460,00 € 2.607,00

625000 - 434921

Sportzaken - Beleid

€ 15.000,00

Budget reserveren voor nieuw bibliotheekbeleid. Budget reserveren voor mantelzorg en vrijwilligersondersteuning (waardering in 2013). € 15.000,00 Budget reserveren voor op te stellen startnotitie sport en beweegbeleid. Dekking uit de Algemene reserve.

€ 496.654,00

€ 2.200,00

Motivering Voorgesteld wordt dit bedrag naar 2013 over te hevelen voor een educatieve excursie.

Betreft 2e fase, na invulling locatie gasfabriek. De reconstructie is uitgesteld, uitvoering in 2014.

Uitvoering in 2013. Budget reserveren voor uitbreiding fietsenstallingen bij de bushaltes. € 21.605,00 Project loopt door in 2013. Dekking uit Algemene reserve. In 2010 is een bijdrage ontvangen van Regio Groningen-Assen. Dit bedrag moet beschikbaar blijven voor het project Stationsomgeving. Project loopt door in 2013. Budget reserveren voor platform kindvoorzieningen.

Grootboeknr.

Omschrijving

Over te Over te hevelen lasten hevelen baten € 3.828,00

625101 - 434754

Sportveldencomplex Bedum terrein

625301 - 434700

Sportveldencomplex Noordwolde terrein

€ 14.300,00

Budget reserveren voor renovatie oostelijke wedstrijdveld Noordwolde.

630000 – 434788 630000 – 434903 630000 – 434968

Plantsoenen, beplanting Iepziekte Inspectie bomen plantsoenen c.a.

€ 5.600,00 € 9.581,00 € 12.500,00

De in 2012 verwijderde beplanting wordt vervangen in het voorjaar van 2013. Budget reserveren voor mogelijke vervanging bomen Emmalaan De inspectie bomen moet nog worden uitgevoerd. Dit wordt meegenomen in het groenbeheersplan/bomenplan.

632000 – 433300 638000 – 434311

Speelterreinen Maatschappelijke dienstverlening, GGz

638200 – 442508 638900 – 434370

Ouderenwerk AWBZ

625000 – 434992

Volksgezondheid: overige kosten/uitvoering nota Lokaal Gezondheidsbeleid

€ 7.500,00

646100 – 430009

Riolen: personeel van derden

€ 22.746,00

€ 22.746,00 Budget overhevelen naar 2013 voor uitbesteding van werkzaamheden in 2013 Dekking uit bestemmingsreserve vervanging riolering.

646100 – 434324

Activiteiten Waterplan

€ 65.000,00

€ 65.000,00 Uitvoering waterplan (uitgestelde maatregelen). Uitvoering in 2013. Dekking uit bestemmingsreserve vervanging riolering.

646200 – 434983

Aanpassing telemetriesysteem

€ 25.803,00

€ 25.803,00 Uitgestelde maatregel. Uitvoering loopt door in 2013. Dekking uit bestemmingsreserve vervanging riolering.

647700 – 434700

Gemeentelijke milieuzorg

€ 29.448,00

In 2007 t/m 2010 zijn van de VNG bedragen ontvangen uit het afvalfonds. Deze bedragen zijn gereserveerd voor milieuverbeterprojecten op basis van het milieubeleidsplan. Het restantbudget wordt ingezet voor nieuw milieubeleid in de periode 2013-2017

647800 – 434700

Klimaatbeleid

€ 62.855,00

Betreft de overheveling beschikbaar budget meerjarig klimaatbeleid. Beschikbaar budget heeft een directe relatie met de 50% cofinanciering van het gemeentelijk klimaatbeleid met als basis de regeling Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK). Op dit moment wordt hard gewerkt aan een project 'energiebesparing in de bestaande bouw'. Ook wordt het restantbudget ingezet voor nieuw milieubeleid in de periode 2013-2017.

€ 3.715,00 € 6.620,00 € 11.861,00 € 6.814,00

Motivering Budget voor aanleg voetpad richting kleedkamers Argo (voorjaarsnota 2012) reserveren. Uitvoering tezamen met aanleg nieuw kunstgrasveld in 2013.

Vervanging/onderhoud 'urgentie 1' is uitgevoerd. 'Urgentie 2' moet nog. € 16.000,00 In het kader van het 'gebiedsgericht werken' krijgen we subsidie van de provincie. Dit deel betreft preventieve aanpak GGz, voor het project kwetsbare kinderen. Budget reserveren voor wijk aanpak (uitvoering 2013). € 6.814,00 Budget reserveren voor projectorganisatie transitie AWBZ. Dekking uit Algemene reserve. Reservering budget voor financiering NASB (Betreft restant budget 643100 Volksgezondheid; op deze post waren tevens NASB gelden geraamd).

172

Grootboeknr.

Omschrijving

Over te Over te Motivering hevelen lasten hevelen baten € 22.885,00 € 22.885,00 Project loopt door in 2013. Dekking uit Algemene reserve.

650000 – 433110

Bestemmingsplannen Onderdendam, Noordwolde en Zuidwolde

650000 – 433115 650000 – 433116

Stedenbouwkundig ontwerp Bederawalda Opstellen gebiedsplan Woldstreek

€ 15.993,00 € 3.265,00

650000 – 434300

Kosten onderzoek naar geschiktheid van de woningvoorraad voor mensen met een fysieke beperking (door Companen)

€ 1.022,00

Onderzoek loopt door in 2013.

653300 – 434824 653300 – 434931

BAG/GIS kadastrale kosten BAG/GIS Grootschalige basiskaart

€ 2.854,00 € 14.460,00

Project BGT loopt door in 2013 Project BGT loopt door in 2013

5700 – 434600

Studiefaciliteiten binnendienst

€ 10.000,00

Budget is nodig voor opleidingsplan 2012/2013. Het opleidingsjaar loopt doorgaans niet synchroon met het dienstjaar. Ook dienen nog kosten vanuit de samenwerking I&A te worden verantwoord.

5703 – 434329

Inventariseren archief 1940/1997

5782 – 434314

Onderhoud software/hardware automatisering

5782 - 434317

Automatisering: kosten mGBA en Civision Makelaar

5784 – 434751

Bijkomende personeelskosten, budget OR

€ 15.993,00 Project loopt door in 2013. Dekking uit Algemene reserve. In 2010 is een subsidie ontvangen van de Regio en de provincie t.b.v. opstellen Gebiedsplan Woldstreek. Project loopt door in 2013.

Kostenplaatsen

Subtotaal Saldo Totaal

€ 2.578,00

€ 2.578,00 De inventarisatie van het archief is nog niet geheel afgerond. Dekking algemene reserve.

€ 115.000,00

€ 84.000,00 Dit budget is nodig voor vervanging beeldschermen en frictiekosten samenwerking BMW-ICT. Dekking deels uit ABR (restant ELO-BMW).

€ 47.000,00

Budget overhevelen naar 2013 voor uitvoering implementatie Civision Makelaar en mGBA.

€ 6.519,00

Het restantbudget voor de Ondernemingsraad dient voor de Ondernemingsraad beschikbaar te blijven. Daarom wordt voorgesteld om dit bedrag naar 2013 over te hevelen

1.356.138,00 1.356.138,00

298.424,00 1.057.714,00 1.356.138,00

173

Jaarstukken Gemeente Bedum

Recommend Documents