Jaarverslag en jaarrekening Gemeente Bedum

Jaarverslag en jaarrekening 2010

Gemeente Bedum

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding......................................................................................................................................................................... 5 2 . Algemeen....................................................................................................................................................................... 7 2.1 Samenstelling Bestuur ................................................................................................................................................. 7 2.2 Kerngegevens .............................................................................................................................................................. 8 3. Jaarverslag ...................................................................................................................................................................... 9 3.1 Programmaverantwoording ....................................................................................................................................... 11 3.1. 1 Algemeen Bestuur ................................................................................................................................................. 13 3.1. 2 Openbare orde en veiligheid .................................................................................................................................. 17 3.1. 3 Verkeer, vervoer en waterstaat .............................................................................................................................. 21 3.1. 4 Economische Zaken............................................................................................................................................... 25 3.1. 5 Onderwijs............................................................................................................................................................... 27 3.1. 6 Cultuur en recreatie................................................................................................................................................ 31 3.1. 7 Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening............................................................................... 35 3.1. 8 Volksgezondheid en milieu ................................................................................................................................... 41 3.1. 9 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting ........................................................................................................... 45 3.1.10 Financiën .............................................................................................................................................................. 51 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen................................................................................................................................ 53 3.1.12 Onvoorzien ........................................................................................................................................................... 56 3.2 Paragrafen .................................................................................................................................................................. 57 3.2.1 Lokale heffingen .................................................................................................................................................... 59 3.2.2 Weerstandsvermogen............................................................................................................................................. 63 3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen .................................................................................................................................. 69 3.2.4 Financiering ........................................................................................................................................................... 73 3.2.5 Bedrijfsvoering ...................................................................................................................................................... 77 3.2.6 Verbonden partijen ................................................................................................................................................ 81 3.2.7 Grondbeleid ........................................................................................................................................................... 87 3.2.8 Gemeentelijke subsidies ........................................................................................................................................ 95 3.2.9 Controle en Onderzoek .......................................................................................................................................... 97 4. Jaarrekening................................................................................................................................................................ 101 4.1 Inleiding.................................................................................................................................................................... 103 4.3 Balans per 31 december 2010 ................................................................................................................................... 108 4.4 Toelichting op de balans ........................................................................................................................................... 110 4.5 Programmarekening.................................................................................................................................................. 122 4.6 Toelichting op de programmarekening ..................................................................................................................... 125 5. Controleverklaring ...................................................................................................................................................... 137 6. Vaststellingsbesluit ..................................................................................................................................................... 141 7. Bijlagen....................................................................................................................................................................... 145 7.1 Overzicht begrotingswijzigingen .............................................................................................................................. 147 7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat......................................................................................................... 149 7.2.1 Kredieten ............................................................................................................................................................... 150 7.2.2 Exploitaties ............................................................................................................................................................ 152 7.2.3 Reserves en voorzieningen .................................................................................................................................... 153 7.3 Single Information Single Audit (Sisa)..................................................................................................................... 159 7.4 Over te hevelen budgetten ........................................................................................................................................ 165

3

4

1.

Inleiding

Hierbij presenteren wij u de jaarstukken 2010. Deze jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid en beheer 2010. Deze verantwoording vindt per programma plaats. Daarnaast wordt in de paragrafen ingegaan op diverse verplichte onderwerpen. In de jaarrekening komt o.a. het financieel resultaat aan de orde. Daar waar nodig wordt een toelichting gegeven op de posten. De wijze van presenteren sluit aan bij de begroting 2010 en de jaarstukken 2009. De jaarrekening 2010 sluit met een batig resultaat van € 1.500.326, waarvan overigens ruim € 1.350.000 bestaat uit overgehevelde budgetten met een bestemming. Dit resultaat kan in grote lijnen als volgt worden uitgesplitst: Resultaat 2010

€ 1.500.326

Opgebouwd uit: Voordelig: Overheveling budgetten a (doorlopende posten, raad 17-3-2011) b Bezuinigingsvoorstellen voorjaarsnota 2010 c Algemene Uitkering d Leges bouwvergunningen e Participatiebudget (toerekening uren) Meer ontvangen BTW (Buitensport) f g Stelposten (o.a. BAG/GIS, serverruimte de Marne) h Saldo kostenplaatsen (o.a. automatisering) Slok i Gronden en Landerijen j k Herstructureringsfonds Vergoeding schade Gele Klap l m Hogere opbrengst secretarieleges (per saldo) n Vrijval voorziening expl. Vogelzang o Onvoorzien p Overige verschillen per saldo Totaal voordeel

q r s t u

Nadelig: Saldo voor- en najaarsnota Kapitaallasten (in relatie met bezuinigingsvoorstellen) Hogere energielasten Wmo Herijking voorziening wethouderspensioenen

€ 1.353.906 €

299.800

€

92.000

€

101.000

€

63.500

€

63.000

€

90.000

€

100.000

€

39.000

€

29.000

€

25.000

€

17.000

€

16.000

€

14.000

€

19.000

€

109.455 € 2.431.661

€

540.335-

€

100.000-

€

60.000-

€

76.000-

€

155.000€

931.335€ 1.500.326

Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de verschillen van de realisaties met de begroting verwijzen wij u naar paragraaf 4.6 (blz. 125 e.v.) van de jaarrekening. 5

In het jaar 2010 is een aantal activiteiten ontplooid en zijn projecten ontwikkeld waarvan de meest in het oogspringend zijn: -

herinrichting Wilhelminalaan/Stationsweg;

-

renovatie brug bij het gemeentehuis;

-

voortgang in de ontwikkeling van het centrumplan/nieuwbouw Bederawalda;

-

ontwikkeling van bestemmingsplannen zoals bijvoorbeeld Buitengebied, Bedum kern en Bedrijventerrein fase 2;

-

start uitbreiding op o.a. het terrein Vogelzang en Ter Laan 4;

-

herinrichting Onderdendam;

-

sanering en ontwikkeling terrein voormalige gasfabriek;

-

afronding en oplevering bouw Mauritshal;

-

totstandkoming van een Centrum voor Jeugd en Gezin;

-

project ‘de Huiskamer’;

-

omvorming Ability van productiebedrijf naar leerwerkbedrijf;

-

elektronische overheid: het ELO-BMW project;

-

samenwerking BMW, waaronder samenvoeging I&A en Sociale Zaken;

-

BAG (Basisadministratie Adressen en Gebouwen);

-

actualisering gemeentelijke plannen, zoals bijvoorbeeld het Meerjaren Onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen en verschillende verordeningen op het gebied van Sociale Zaken;

-

bezuinigingen.

Wij stellen u voor het resultaat voor een bedrag van € 1.353.906 te bestemmen voor nog uit te voeren werkzaamheden 2010 (zie uw besluit van 17-3-2011), voor een bedrag van € 25.000 toe te voegen aan de bestemmingsreserve ‘Herstructureringsfonds’ en het restant ad € 121.420 toe te voegen aan de vrij aanwendbare algemene reserve. De vrij aanwendbare algemene reserve komt hiermee uit op € 6.630.313. Hierop liggen claims voor een bedrag van € 2.607.168. Verder kan een deel van de algemene reserve eventueel incidenteel ingezet worden voor het opvangen van risico’s, zoals benoemd in paragraaf 3.2.2 van het jaarverslag.

Bedum,

31 mei 2010.

Burgemeester en wethouders van Bedum, drs. H.P. Bakker, burgemeester.

R.Wiltjer

, gemeentesecretaris.

6

2.

Algemeen

2.1 Samenstelling Bestuur De samenstelling van de raad vanaf maart 2010 is als volgt geweest: Leden van de raad J.H. Bonnema P.C.J.S. Draaisma G. Slob J.G.A. Peters Joh. de Vries A.R. Wijnstra M.W.F. Broekmans A. Heite H.T. Hoiting A. Karapetian T. Kuipers L.M. Lap J. Berghuis W.J. Feenstra K.W. Hoekzema

PvdA PvdA PvdA CDA CDA CDA Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Christen Unie Christen Unie VVD

H. Reijsoo

Griffier

Namens

De samenstelling van het college van burgemeester en wethouders gedurende het jaar 2010 is als volgt geweest: Leden van het college van burgemeester en wethouders Drs. H.P. Bakker E. Zwart H. te Velde M. van Dijk

Burgemeester PvdA CDA ChristenUnie

R. Wiltjer

Gemeentesecretaris

7

2.2

Kerngegevens 31-12-2009

31-12-2010

10.444

10.491

2.637 1.616 93 3 7 2

2.586 1.683 104 1 7 0

54 600

71 587

Sociale structuur Aantal inwoners waarvan: Jonger dan 20 jaar 65 jaar en ouder Bijstandsverlening Bijstandsbesluit zelfstandigen IOAW IOAZ Aantal werknemers werkzaam bij sociale werkgemeenschappen WAO/WAZ/Wajong Bevolkingsverloop (per 31 december) 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

10.883

10.816

10.733

10.675

10.550

10.462

10.444

10.491

0-4 jaar

684

682

659

653

600

538

513

509

5-14 jaar

1.582

1.555

1.537

1.486

1.462

1.446

1.387

1.338

15-49 jaar

5.150

5.059

4.963

4.867

4.728

4.642

4.485

4.493

50-64 jaar

2.118

2.185

2.210

2.255

2.314

2.361

2.443

2.468

65 jr.& ouder

1.349

1.335

1.364

1.414

1.446

1.475

1.616

1.683

aantal inwoners waarvan:

Fysieke structuur per 31 december 2009 oppervlakte gemeente waarvan: binnenwater historische kern aantal woningen aantal eenheden bijzondere woonbestemming aantal wooneenheden aantal woonschepen lengte van de wegen waarvan: wegen buiten de bebouwde kom wegen binnen de bebouwde kom lengte fiets / ruiter- en wandelpaden rest verharding (trottoirs / parkeerplaats) totaal verharding lengte waterwegen aantal m2 openbaar groen aantal m2 sportaccommodaties aantal m2 begraafplaatsen

2009 (opp.)

2010

4.496 ha 39 ha 0 ha

2010 (opp.) 4.496 ha 39 ha 0 ha

4.250 308

4.334 308

3 22 92,9 km 40,9 km

423.227 m2 155.167 m2

3 22 92,9 km 40,9 km

423.227 m2 155.167 m2

52,1 km

268.060 m2

52,1 km

268.060 m2

14,0 km

31.547 m2 156.951 m2

14,0 km

31.547 m2 156.951 m2

611.725 m2 12,0 km

611.725 m2 12,0 km

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

8

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

3.

Jaarverslag 2010

9

10

3.1 Programmaverantwoording Inleiding Op de volgende bladzijden zijn de programma’s opgenomen. Een programma is een samenhangend geheel van activiteiten om bepaalde maatschappelijk gewenste effecten te verwezenlijken. Het programma is voor de raad een handvat om op hoofdlijnen te kunnen besturen. Het is kaderstellend, budgetbepalend en biedt mogelijkheden om te kunnen controleren. Hiervoor wordt per programma in de begroting aangegeven: - wat we willen bereiken; - wat we er voor gaan doen; - wat het mag gaan kosten. Na afloop van het jaar leggen wij verantwoording af door opnieuw de programma’s te presenteren en daarbij aan te geven: - wat hebben we bereikt; - wat hebben we er voor gedaan; - wat heeft het gekost. NB: in deze jaarrekening verantwoorden we (voor de laatste maal) op basis van het raadsprogramma 2006 – 2010 zoals vastgesteld door uw raad op 4 april 2006. Aangezien er in de loop van 2010 een nieuwe raad en college is geïnstalleerd en er een nieuw bestuursprogramma is, zal vanaf de jaarrekening 2011 op basis van het nieuwe raadsprogramma verantwoord worden. Na de programma’s is een hoofdstuk “Algemene dekkingsmiddelen” opgenomen. De presentatie sluit aan bij de presentatie, zoals die is gegeven in de begroting 2010. Ten slotte treft u aan een hoofdstuk “Onvoorzien”. De voorschriften schrijven voor dat bij het onderdeel “programmaverantwoording” ook wordt ingegaan op het verloop van de post onvoorzien gedurende het rekeningsjaar.

11

12

3.1.1 Programma 0: Algemeen Bestuur Wat willen we bereiken 1. Politieke en bestuurlijke agenda In het duale stelsel is het aan de raad om gewenste ontwikkelingen aan te geven en daarin te sturen. Het college geeft daar vervolgens uitvoering aan en stelt de raad in de gelegenheid via bestuursrapportages zijn controlerende taak uit te oefenen. Die controle wordt mede bevorderd door een adequate en actieve informatievoorziening door het college. De behandeling van de voorjaarsnota en de begroting blijven bij uitstek de gelegenheid voor de raad om politieke en bestuurlijke prioriteiten (bij) te stellen. Dit bestuursprogramma vormt mede de basis voor de lange termijn agenda. 2. Samenwerking Partijen kiezen voor een zelfstandige gemeente Bedum, die zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk is voor de diensten aan de burger. Dit staat samenwerking met andere gemeenten op gelijkwaardig niveau niet in de weg. Die samenwerking moet gericht zijn op verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening aan de burgers en op efficiencyvoordeel. De directe dienstverlening aan burgers moet zoveel mogelijk plaatsvinden vanuit het gemeentehuis. Bij samenwerking moet de nadruk liggen op de bedrijfsvoering. De invloed op het beleid moet verzekerd zijn. 3. Externe subsidies De gemeente probeert haar beleidsdoelstellingen mede te realiseren met inzet van externe subsidies. 4. Relatie met de burger Bestuur en organisatie werken extern gericht. Het participeren van inwoners en (belangen) organisaties bij het tot stand komen en uitvoeren van het lokale beleid is vanzelfsprekend. De gemeente geeft daarbij duidelijk aan wat de doelstelling is van het betrekken van inwoners en (belangen)organisaties bij gemeentelijk beleid en bij de uitvoering daarvan en welke de randvoorwaarden zijn. Van tevoren moet duidelijk zijn wat de procesgang zal zijn. De werkwijzen van gemeenteraad, commissies, college en organisatie worden hierop afgestemd. De organisatie werkt klantgericht. Bij dit laatste horen voldoende ruime openingstijden, avondopenstelling, een goede telefonische dienstverlening en begrijpelijke brieven. Naast externe gerichtheid is er nadrukkelijk aandacht voor de interne planning- en controleaspecten. De gemeente voert een actief voorlichtingsbeleid. In de communicatie met de burger en voor het eigentijds aanbieden van gemeentelijke diensten worden de ICT-mogelijkheden verder uitgebouwd, onder meer via deelname aan het programma Elektronische Gemeenten, dat wordt uitgewerkt in het project ELO-Grunn. 5. Betrokkenheid met de burger De jaarlijkse dorpenronde wordt voortgezet. De agenda dient actuele onderwerpen en/of gerichte thema’s te bevatten. Om de belangstelling in het dorp Bedum te vergroten wordt deze meer wijken/of themagericht ingevuld. Voor de andere dorpen wordt de huidige werkwijze voortgezet. Om de burgers meer te betrekken bij hun eigen woon- en leefomgeving willen wij het nemen van verantwoordelijkheid belonen. Bewoners die initiatieven nemen om de leefbaarheid in de eigen straat of wijk te verbeteren moeten een beroep kunnen doen op gemeentelijke faciliteiten. 6. De gemeente als werkgever De gemeente probeert het beste uit haar medewerkers te halen. Zij voert daarom een modern personeelsbeleid met ruimte voor het combineren van werk en zorgtaken. Van de medewerkers wordt gevraagd om door scholing en een flexibele werkhouding in veranderende omstandigheden aan burger en organisatie de juiste kwaliteit te bieden. De personeelsformatie moet zijn afgestemd op de eisen die wij aan ons ambtelijk apparaat stellen. 7. Integriteit De gemeente hanteert een gedragscode voor bestuurders en ambtenaren. 8. Bedum over de grenzen De gemeente stimuleert de kennis van en belangstelling voor de wereld om ons heen. Zij zet daarom de contacten met Zbąszynek en Amt Peitz voort en biedt daarmee een solide basis aan uitbouw door particulier initiatief. 9. Jongeren en politiek De gemeente stimuleert belangstelling van jongeren voor politiek. 13

10. Handhaving Tegen niet-naleving van rechtsregels moet consequent worden opgetreden. Het vastgestelde handhavingsbeleid en de daarop gebaseerde uitvoeringsprogramma’s bieden daarvoor het kader

Uitvoering raadsprogramma 2010. Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Politiek bestuurlijke agenda In het verslagjaar is onverkort invulling gegeven aan onze actieve plicht uw raad te voorzien van informatie. Openbaarheid van informatie is daarin regel en geheimhouding uitzondering. Voorts is ingezet op uitvoering van het bestuursprogramma. 2. Samenwerking Met de vaststelling van het convenant door de gemeenteraad op 3 juni 2010 is de samenwerking met Winsum en De Marne ingekaderd. In het verslagjaar is met name ingezet op de samenwerking sociale zaken die ultimo 2011 gerealiseerd moet zijn. Dit geldt ook voor de samenvoeging van de taakvelden ICT van de drie gemeenten. Concreet is in 2010 gestart met de inrichting van de server omgeving in De Marne, de vervanging van Microsoft Office c.a. Verder is inhoud gegeven aan de vorming van een gezamenlijke commissie voor bezwaarschriften en een pragmatisch vormgegeven inkoopbeleid. Los van de voorbereidingen hiertoe levert de gezamenlijke aanbesteding van de accountantscontrole ons € 10.000 op. In afwachting van de vorming van de RUD is tot en met juni 2012 de samenwerking op het vlak van milieu belegd bij de DEAL – cluster en de Milieudienst van de gemeente Groningen. Geïnventariseerd is verder welke rechtspositieregelingen eenvoudig geharmoniseerd kunnen worden. Dit vergemakkelijkt de toekomstige samenwerking. In 2010 is verder een vergelijkend onderzoek gestart naar de ambtelijke formatie van de drie gemeenten. Voor BAG–GIS is in 2010 samengewerkt om aan te kunnen sluiten op de Landelijke Voorziening. De BAG-GIS ontwikkelingen worden in breder samenwerkingsverband (inclusief Westerkwartier) opgepakt. 3. Externe subsidies Aan de verwerving van externe subsidies wordt onverkort invulling gegeven. Als uitvloeisel van het onderzoek van de rekenkamer is aan PNO opdracht gegeven tot een extern onderzoek. Dit onderzoek bestaat uit twee delen, te weten de organisatie van de subsidieorganisatie en een onderzoek op basis van de visie en strategie van Bedum. Dit laatste deel is geparkeerd in afwachting van de besluitvorming over de bezuinigingen. Het eerste deel is inmiddels opgeleverd en het bureau heeft aanbevelingen gedaan. Een belangrijk deel van deze aanbevelingen is op dit moment nog niet aan de orde, omdat ze vooral relevant zijn voor grote aanbestedingstrajecten met inzet van Europees geld. En die projecten houden verband met de ontwikkeling van onze begrotingspositie en de ontwikkeling van de gemeente Bedum. Wel zijn in de werkorganisatie aanpassingen doorgevoerd. Zo is een medewerker aangewezen die op pragmatische wijze inhoud gaat geven aan het opzetten en inrichten van een subsidievolgsysteem, zoals ook door de rekenkamercommissie is voorgesteld. 4. Relatie met de burger In 2010 is veel energie gestoken in communicatie met onze inwoners. Bij een aantal grootschalige projecten speelden inwoners en belangengroepen, wederom, een belangrijke rol. Te denken valt aan de communicatie over de omgeving van het Stationsgebied, het gebiedsplan de Woldstreek en de herinrichting van Onderdendam. In algemene zin valt op te merken dat de gemeente behalve actiever ook intensiever communiceert met omwonenden bij werkzaamheden. In samenwerking met Winsum en De Marne heeft de gemeente Bedum in 2010 besloten tot aanschaf van een nieuw systeem om de gemeentelijke website te onderhouden. Doel van deze nieuwe site is om de digitale communicatie en dienstverlening verder te verbeteren. Eén van de belangrijkste kwaliteiten van het nieuwe systeem is dat het makkelijk toegankelijk is voor bezoekers. Mensen met beperkingen en mensen die de website met andere toepassingen dan een reguliere computer bezoeken, worden hierdoor niet uitgesloten van informatie. Verwacht wordt dat de nieuwe website in september 2011 gelanceerd wordt. 14

5. Betrokkenheid met de burger In 2010 hebben geen dorpenrondes plaatsgevonden. Door zowel inwoners als de gemeente zijn geen onderwerpen aangedragen om een zinvolle invulling te kunnen geven aan de rondes. In 2011 worden dorpenrondes gepland voor de kernen in de gemeente met uitzondering van de hoofdkern. Voorwaarde voor deze rondes is uiteraard dat er voldoende gespreksonderwerpen worden aangedragen, hetzij door inwoners, hetzij door de gemeente zelf. Overigens zijn er in het voorjaar 2011 discussieavonden in de drie dorpen georganiseerd over bezuinigingsmogelijkheden in de periode 2012-2015. 6. De gemeente als werkgever De nota leeftijdsbewust personeelsbeleid is opgeleverd. Ingezet wordt op duurzame inzet van de medewerkers. Waar nodig dient maatwerk te worden geboden. De toekomstvisie van de buitendienst is opiniërend besproken in het college en wordt op onderdelen aangevuld. Vaststelling is voorzien in de loop van 2011. Zoals gemeld is het functiewaarderingstraject afgerond en zijn de ingestelde beroepen bij de rechtbank ongegrond verklaard. In de CAO is voorzien in een nieuw sectoraal functiewaarderingsysteem. Dit systeem, genaamd HR21, eigendom van de VNG, is inmiddels opgeleverd en zal per 01 april 2011 worden uitgeleverd. Voor gemeenten geldt vooralsnog geen afnameplicht. 7. Integriteit Het onderwerp integriteit is in BMW – verband opgepakt. Samen met de raden van de drie gemeenten zal aan dit onderwerp aandacht worden besteed. 8. Bedum over de grenzen De werkgroep internationale betrekkingen heeft in de persoon van de burgemeester een nieuwe voorzitter. In de raadsvergadering van de 8 juli 2010 is door de secretaris van de werkgroep een presentatie gehouden waarin alle activiteiten zijn belicht. Hiernaar wordt kortheidshalve verwezen. 9. Jongeren en politiek Jongeren en politiek blijft een actueel thema. Maar belangstelling voor politiek kan al op zeer jonge leeftijd ontstaan, zo is ons gebleken. In het verslagjaar zijn enkele keren (groepen) kinderen ontvangen met als doel hen een inkijk te bieden in de gemeentelijke politiek en het reilen en zeilen in het gemeentehuis. 10. Handhaving Binnen de beschikbare kaders wordt ons handhavingsbeleid ingevuld. In 2010 zijn voorbereidingen getroffen voor Handhavingsbeleidsplan Omgevingsrecht 2011 - 2015 voor de BMW – gemeenten. Dit plan zal in de loop van 2011 ter vaststelling worden aangeboden.

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan Naast de uitvoering van het raadsprogramma hebben we uitvoering gegeven aan een aantal andere onderwerpen. De stand van zaken geven wij hieronder aan. De sterke betrokkenheid van inwoners bij hun woon- en leefomgeving is gebleken bij de invoering van burgernet in 2010. Vele gemeenten sloten aan op burgernet. Maar Bedum is qua percentage deelnemers koploper in Nederland. Circa 12% van het aantal inwoners heeft zich aangesloten bij dit initiatief. In 2010 is het raadsinformatiesysteem (besluitvorming.bedum.nl), waarmee onder meer raadsvergaderingen worden uitgezonden via internet, verbeterd. Het voldoet hiermee aan de toegankelijkheidseisen die de landelijke overheid stelt aan gemeentelijke sites. Ten slotte is in 2010 extra voorlichtingsmateriaal ontwikkeld voor het ZorgLoket en de afdelingen VROM en Openbare Werken in de vorm van bewonersbrieven, nieuwsbrieven en folders.

15

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Nota ICT, vastgesteld d.d. 19 december 2002. • Inspraakverordening, vastgesteld d.d. 29 januari 2004. • Verordening straatnaamgeving, vastgesteld d.d. 29 januari 2004. • Nota jeugd en veiligheid, vastgesteld d.d. 29 januari 2004. • Integriteitscode, vastgesteld d.d. 19 februari 2004. • Regeling burgerinitiatief, vastgesteld d.d. 25 maart 2004. • Algemene Plaatselijke Verordening, vastgesteld d.d. 26 april 2007. • Financiële verordening gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 22 maart 2007. • Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Bedum (art. 213), vastgesteld d.d. 20 december 2007. • Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid gemeente Bedum, vastgesteld 20 december 2007. • Nota Pragmatisch Handhaven, d.d. 16 september 2005. • Organisatiebesluit 2008, d.d.01 juli 2008. • Mandaatstatuut 2008, d.d. 28 oktober 2008.

Wat heeft het gekost? Fout! Ongeldige koppeling.

Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Aanpassing kamer wethouders € 27.000 Uitgegeven in 2010 € 22.853 Restantkrediet per 31-12-2010 € 4.147 Toelichting: Het meeste werk is uitgevoerd, een aantal zaken zal nog worden aangepast in 2011.

Producten die onder dit programma vallen 00100 Raad en commissies 00200 College van burgemeester en wethouders 01200 Bestuurssecretariaat en –ondersteuning 01300 Voorlichting algemeen 01400 Kabinetszaken 01450 Representatie 02000 Rij- en reisdocumenten 02200 Burgerlijke stand 02400 Naturalisatie en geslachtsnaamwijziging

02500 Straatnaamgeving en huisnummering 02600 Gemeentelijke basisadministratie 02700 Verkiezingen 02800 Leges algemeen 02850 Secretarieleges 02900 Bestuurlijke samenwerking 02910 Internationale contacten 02950 Raadsgriffie 02970 Ondersteunende activiteiten raad en rekenkamer

16

3.1.2 Programma 1: Openbare orde en veiligheid Wat willen we bereiken? 1. Integraal Veiligheidsbeleid (IVB) Er wordt een startnotitie IVB opgesteld waarin de van belang zijnde veiligheidsthema’s worden benoemd en waarin wordt aangegeven hoe de regierol van de gemeente wordt vormgegeven. 2. Politie Jaarlijks zullen de prioriteiten van de gemeenteraad met betrekking tot de lokale politiezorg aan de politieorganisatie kenbaar worden gemaakt. In elk geval moet de politie in voldoende mate bereikbaar en herkenbaar in de gemeente aanwezig zijn. Stadswachten dragen bij aan een veilige samenleving, onder andere door de politie te ondersteunen in eenvoudige handhavings- en toezichtstaken. 3. Bestrijding van rampen en calamiteiten Plannen ter bestrijding van rampen en calamiteiten dienen actueel te zijn. De betrokken functionarissen dienen door regelmatige oefening goed geprepareerd te zijn. Ter voorkoming van calamiteiten dienen de regels inzake brandveiligheid strikt en zorgvuldig te worden gehandhaafd. 4. Sociale veiligheid In de wijze van inrichting en verlichting van de openbare ruimte wordt sociale veiligheid bevorderd. 5. Huiselijk geweld Huiselijk geweld moet worden teruggedrongen. De gemeente wil er via voorlichting aan bijdragen dat slachtoffers en derden worden gestimuleerd tot het doen van aangifte. 6. Toezicht in de buurt Ter vergroting van de betrokkenheid en sociale cohesie van de burgers stimuleert de gemeente het toezicht in de buurt en het gemeenschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel voor gemeentelijke voorzieningen zoals speeltuinen, speelveldjes en andere plekken voor sport, spel en recreatie.

Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Integraal veiligheidsbeleid (IVB) Dit beleid is vastgelegd in de in mei 2009 door uw raad vastgestelde notitie “IVB Bedum in beeld”. De aandachtspunten werden in beeld gebracht. Uiteenlopende activiteiten, ondergebracht in verschillende beleidsnotities, zijn inmiddels in uitvoering. Een actualisering van dat veiligheidsplan wordt het voorjaar van 2011 aangeboden. 2. Politie Brandstichtingen, pogingen daartoe en een brute overval in Zuidwolde hielden de gemoederen bezig. Op deze zaken werd extra politie ingezet. Periodiek werd overleg gevoerd. Actuele zaken passeerden de revue. Incidenteel waren er contacten wanneer de actualiteit dat vroeg. De versnelde invoering van Burgernet, eind 2010, biedt de mogelijkheid dat deelnemers de politie in een acute situatie snel van informatie voorzien. 3. Bestrijding van rampen en calamiteiten Op lokaal niveau was 2010 een relatief rustig jaar. De geactualiseerde planvorming is nagenoeg afgerond. Op regionaal niveau stond 2010 vooral in het teken van de komst van de Veiligheidsregio en de daarvoor noodzakelijk op te pakken activiteiten. In dat kader is het van belang te memoreren dat de positie van gemeenten als veiligheidspartner veel aandacht kreeg. De formalisering daarvan heeft plaats in 2011. Naar het zich nu laat aanzien, zal de nieuwe fundamenteel wijzigende (regionale) planvorming eind 2011 beschikbaar komen. 4. Sociale veiligheid 17

Om duidelijk te krijgen hoe de gemeente Bedum aan het ‘meerjaren vervangingsplan Openbare Verlichting’ invulling wil gegeven, heeft de gemeente besloten eerst een nieuw Beleidsplan Openbare Verlichting op te stellen. Dit geldt als grondslag voor het vervangen van lichtmasten, in eerste instantie in het buitengebied en de noordwestkant van Bedum. Voor het nieuwe beleidsplan zijn in 2010 in Onderdendam en Ter Laan IV pilots gestart met dimmen. Tevens is het de bedoeling om in 2011 aan de Burchtstraat en de Thedemastraat pilots uit te voeren met toepassing van LED verlichting. Na evaluatie van de nieuw geplaatste verlichting zal dan in de tweede helft van 2011 het beleidsplan opgesteld kunnen worden. Zodra het beleidsplan is vastgesteld en goedgekeurd, zal verder uitvoering worden gegeven aan het ‘meerjarenplan vervanging Openbare Verlichting’. 5. Huiselijk geweld De verdere uitwerking van de “Groninger aanpak huiselijk geweld” heeft plaatsgevonden. De uitwerking van de huisverboden blijven de verantwoordelijkheid van het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG). De meldingen van huiselijk geweld, waar geen huisverbod wordt opgelegd, zijn de verantwoordelijkheid van de gemeente. In de “Groninger aanpak huiselijk geweld” wordt er vanuit gegaan dat de netwerken in de gemeenten deze meldingen op zich nemen en coördineren. Zij kunnen daarin ondersteund worden door het ASHG. De daadwerkelijke implementatie moet nog plaatsvinden. De bekostiging van de kinderwerkers (speciaal opgeleide hulpverleners voor kinderen die in aanraking zijn geweest met huiselijk geweld, nu ondergebracht bij het Toevluchtsoord in Groningen en bekostigd door de provincie) vormt een probleem. De provincie heeft aangegeven dit niet meer te willen betalen. 6. Toezicht in de buurt Ook over 2010 zijn hierover geen bijzonderheden te melden.

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan In het algemeen was sprake van een relatief rustig jaar waarin geen specifieke zaken extra aandacht vroegen. Voor de verschillende lopende zaken willen wij verwijzen naar het binnenkort aan te bieden geactualiseerde veiligheidsplan.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Startnotitie IVB, vastgesteld d.d. 21 september 2006; • Rampenplan Bedum, vastgesteld d.d. 28 juni 2005. • Verordening brandweerzorg en rampenbestrijding, vastgesteld d.d. 27-6-2002. • Notitie “IVB Bedum in beeld”, vastgesteld 28 mei 2009.


Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Hulpverleningsvoertuig brandweer Uitgegeven in 2010

€ 66.807 € 0 18

Restantkrediet per 31-12-2010 Toelichting: Voertuig wordt vervangen in afstemming met regio.

€ 66.807

11 sets ademluchttoestellen € 25.300 Uitgegeven in 2010 € 0 Restantkrediet per 31-12-2010 € 25.300 Toelichting: Evenals het voertuig worden ook de ademluchttoestellen aangeschaft in afstemming met de regio.

Producten die onder dit programma vallen 04000 Personeelsbeleid en –beheer brandweer 04100 Materiaal en materieel brandweer 04200 Brandmelding en alarmering brandweer 04300 Regionale taken brandweer

04400 Rampenbestrijding 06000 Uitvoering bijzondere wetten 06500 Openbare orde en veiligheid

19

20

3.1.3 Programma 2: Verkeer, vervoer en waterstaat Wat willen we bereiken 1. Infrastructuur Het structuurplan vormt onder meer de basis voor de te treffen infrastructurele maatregelen op het terrein van verkeer en vervoer en moet een oplossing aanreiken voor knelpunten. Het centrum van het dorp Bedum moet goed bereikbaar blijven. Woonwijken dienen op een goede wijze te worden ontsloten. 2. Verkeersveiligheidsplan Er wordt planmatig verder gewerkt aan de uitvoering van het verkeersveiligheidsplan. De volgorde wordt bepaald aan de hand van urgentie, financiële ruimte en de mogelijkheid tot combinatie met regulier onderhoud en uitvoering van infrastructurele werken. Onderzocht wordt waar scheiding van langzaam en snel verkeer de verkeersveiligheid bevorderd en of op doorgaande routes fietsstroken kunnen worden aangeduid met een afwijkende kleur. 3. Openbaar vervoer In verband met de sterke vervoersoriëntatie op de stad Groningen en ter beperking van automobiliteit wordt optimaal frequent openbaar vervoer van en naar Groningen nagestreefd. Het gebruik van openbaar vervoer wordt gestimuleerd door goed geoutilleerde instapplaatsen. 4. Verkeersdruk Onderdendam De inzet van de gemeente Bedum zal gericht zijn op het beperken van doorgaand verkeer door Onderdendam. 5. Parkeerruimte centrum Bedum In combinatie met de verdere ontwikkeling van het centrum van Bedum dient verruiming van de parkeergelegenheid te worden gezocht. 6. Parkeervoorziening vrachtauto's De mogelijkheid om in Bedum te komen tot een centrale parkeergelegenheid voor vrachtauto’s wordt nagegaan. Indien de aanleg haalbaar blijkt, kan het parkeren in woonwijken worden geweerd.

Uitvoering raadsprogramma 2010. Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Infrastructuur Centrumplannen Met betrokken belanghebbenden zijn gesprekken gevoerd over perspectieven om de kracht van het centrumgebied vast te houden en zo mogelijk te vergroten, ondanks de economische recessie. De voortgang van de nieuwbouwplannen van het bestuur van Bederawalda was hierbij een belangrijk thema. Naar verwacht kan in 2011 de richting verder worden bepaald. Herinrichting Onderdendam De uitvoering van de herinrichtingwerkzaamheden staat gepland tot 1 mei 2011. Volgens de planning van de aannemer zouden de werkzaamheden in december 2010 worden afgerond. Echter, door de vroeg invallende winter eind november zijn de werkzaamheden stil komen te liggen. In april 2011 worden de laatste asfaltwerkzaamheden afgerond, inclusief een kleine reconstructie. Oostwestverbinding/ ontsluiting melkfabriek Voor de nieuw te realiseren oost-west verbinding c.q. het realiseren van een ontsluiting van de DOMO is door de gemeente Bedum eind 2010 en begin 2011 een quickscan uitgevoerd om verschillende varianten in beeld te brengen. Bij de verschillende varianten zijn naast de kansen en mogelijkheden enerzijds en de 21

beperkingen en knelpunten anderzijds ook de kosten middels kengetallen globaal geraamd. Tevens is aangegeven welke kunstwerken (bruggen, viaducten e.d.) bij de verschillende varianten noodzakelijk zijn. Deze quickscan, met verfijningen op onderdelen, zal in 2011 gebruikt worden bij de uitkomsten van het door de Provincie Groningen toegezegde onderzoek naar de verkeersbewegingen door Bedum. Fietsroute Plus Het tracé van de Fietsroute Plus Bedum – Groningen is inmiddels vastgesteld. De raming past binnen het beschikbare budget. De provincie is druk doende met de grondverwerving. Ook wordt inmiddels gewerkt aan de planologische wijzigingsprocedure. Naar verwachting kan in het najaar van 2011 met de aanleg worden gestart. In het plan is ook de wenselijkheid van het doortrekken van het fietspad langs de Waldadrift tot aan de Schoolstraat opgenomen. Financieel valt deze echter buiten het project. De kosten zijn nog niet bekend; in principe kunnen de kosten gedeeltelijk worden gedekt uit een nog toe te kennen provinciale bijdrage (BDU); het restant is voor rekening van de gemeente. Aanvullende verkeerstellingen zijn inmiddels gehouden. Afgewogen moet nu worden of het uit oogpunt van verkeersveiligheid wel wenselijk is om een vrijliggend fietspad te realiseren of dat een andersoortige fietsvoorziening in dit geval een betere voorziening is. De afweging zal gemaakt worden in het kader van het verkeersveiligheidsplan. 2. Verkeersveiligheidsplan In 2010 is gestart met de werkzaamheden ten behoeve van het opstellen van een nieuw gemeentelijk verkeersplan. 3. Openbaar vervoer In 2010 is in het project Bereikbaarheid station gewerkt aan de plannen voor een betere ontsluiting van het station voor fiets, auto en bus. Hopelijk kan de planvorming in 2011 worden afgerond, zodat vervolgens kan worden gestart met de uitvoering van de plannen voor een betere ontsluiting van het station. 4. Verkeersdruk Onderdendam De herinrichting van Onderdendam (zie boven) zal naar verwachting bijdragen aan de vermindering van de verkeersdruk. 5. Parkeerruimte centrum Bedum Bij de ontwikkeling van de centrumplannen heeft het parkeren en het creëren van voldoende parkeerplaatsen de aandacht en wordt dit in de plannen meegenomen. 6. Parkeervoorziening vrachtauto’s Er is overleg met een ondernemer om gezamenlijk een terrein op het Bedrijvenpark Boterdiep te ontwikkelen. De invoering van het parkeerverbod wacht daarop.

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen in het raadsprogramma hebben de volgende vermeldenswaardige activiteiten plaatsgevonden. Uitvoering beheerplan wegen 2009-2013 In 2010 zijn op veel asfaltwegen in de gemeente Bedum plaatselijke reparaties uitgevoerd aan de asfaltverhardingen, o.a. om de winterschade weg te werken. Het betreft de Molenweg, Parallelweg, Waldadrift, Lageweg en Oude Dijk te Bedum, de Noordwolderweg, Munnikeweg en Stichtingsweg in het buitengebied, en Boterdiep Oz en Westerseweg te Zuidwolde. Tevens is de rotonde in Zuidwolde voorzien van een nieuwe deklaag. De Zwarteweg zal in het voorjaar worden voorzien van een nieuwe deklaag. Tevens zullen dan de Stedumerweg en de Pijpsterweg worden voorzien van een nieuwe slijtlaag. Aan de klinkerverhardingen is in 2010 groot onderhoud uitgevoerd. Het betreft hier met name het deels herstraten van de Vlijt, Boermastraat, Folkerdastraat, de begraafplaats te Bedum en de Schoolstraat te Zuidwolde.

22

In 2011 zal naast de hiervoor genoemde asfalteringswerkzaamheden groot asfaltonderhoud worden uitgevoerd. Dit onderhoud zal zich met name richten op het aanbrengen van nieuwe deklagen op de Munnikeweg, de Noordwolderweg en de Groningerweg/ rotonde te Bedum. Tevens zal het asfalt aan de weg Ter Laan worden hersteld. Ook zal in 2011 groot onderhoud aan de klinkerverhardingen worden uitgevoerd, o.a. aan de Boermastraat, de Karel Doormanstraat, Folkerdastraat en Burchtplein te Bedum. Onderhoud bruggen In 2010 is de renovatie van de brug bij het gemeentehuis uitgevoerd. Tevens is de restauratie van de brug naar Fraamklap te Onderdendam voorbereid. Alle beweegbare bruggen met bovenbouw zijn in 2010 gereinigd. In 2011 zal de brug naar Fraamklap worden gerestaureerd. Ook worden in 2011 het metselwerk en staalwerk van alle vaste bruggen aangepakt. Openbare Verlichting Met het oog op het nieuwe Beleidsplan Openbare Verlichting is in 2010 de openbare verlichting langs alle heringerichte wegen in Onderdendam vervangen. Ook is in Ter Laan IV nieuwe openbare verlichting geplaatst. Beide projecten zijn als pilot dimbaar uitgevoerd volgens een vastgesteld dimregime. In 2011 is het de bedoeling de openbare verlichting aan de Burchtstraat en een deel van de Thedemastraat als pilot te voorzien van LED verlichting. De evaluatie van deze pilots zal worden meegenomen bij het opstellen van het nieuwe Beleidsplan Openbare Verlichting, dat in de tweede helft van 2011 kan worden opgesteld.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Verkeersveiligheidsplan vastgesteld in 1998. • Beheerplan wegen 2009 – 2013, vastgesteld in 2009. • Beheerplan bruggen 2008 – 2012, vastgesteld in 2008.


Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Uitvoering meerjarenplan openbare verlichting € 99.160 Uitgegeven in 2010 € 0 Restantkrediet per 31-12-2010 € 99.160 Toelichting: Uitvoering wacht op beleidsplan Openbare Verlichting (zie ook voorjaarnota 2010, blz. 11).

Reconstructie Molenweg Uitgegeven in 2010 Restantkrediet per 31-12-2010 Toelichting: Uitvoering zal waarschijnlijk plaatsvinden in 2012.

€ 100.000 € 0 € 100.000

Vervanging vrachtwagen Uitgegeven in 2010

€ 98.320 € 0 23

Restantkrediet per 31-12-2010 € 98.320 Toelichting: In afwachting van de vaststelling van de toekomstvisie buitendienst is de aanschaf van de vrachtwagen uitgesteld.

Producten die onder dit programma vallen 07000 Deklagen en bestratingen buiten de bebouwde kom 07100 Deklagen en bestratingen binnen de bebouwde kom 07102 Gereedschappen wegen 07200 Onderhoud wandelpaden 07300 Bermen en sloten buiten de bebouwde kom 07400 Onderhoud goten, bermen en sloten en schoonhouden straten binnen de bebouwde kom 07500 Onderhoud en bediening bruggen 07600 Openbare verlichting 07700 Straatmeubilair en abri’s 07800 Gladheidbestrijding 07900 Voorlichting en klachtenafhandeling 08000 Inritvergunningen 08100 Overige zaken (binnen bebouwde kom) 08200 Onderhoud duikers 09000 Bewegwijzering en straatnaamborden 09100 Verkeer en verkeersveiligheid 09500 Openbaar vervoer en verkeer 10000 Onderhoud kade, kademuur en beschoeiing

24

3.1.4 Programma 3: Economische Zaken Wat willen we bereiken 1. Economische aangelegenheden De gemeente voert een actief voorwaardenscheppend beleid ter versterking van de lokale economie. Met het bedrijfsleven vindt gestructureerd overleg plaats. De gemeente stimuleert de lokale werkgelegenheid en ontwikkelt daartoe de realisering van de tweede fase van het Bedrijvenpark Boterdiep. Ter verbetering van het vestigingsklimaat is de gemeente alert op mogelijkheden om de ICT-infrastructuur te versterken. 2. Verbetering winkelstructuur Het Basisplan Detailhandel Bedum vormt het uitgangspunt voor verbetering van de winkelstructuur. De haalbaarheid is mede afhankelijk van de financiële positie van de gemeente. 3. 24-uurs economie Het restrictieve beleid ten aanzien van de openstelling van winkels op zondag blijft gehandhaafd. 4. Landbouw Met inachtneming van geldende milieuregels is agrarische activiteit in het buitengebied leidend. De gemeente stimuleert initiatieven vanuit de landbouw om te komen tot milieuvriendelijke productie. 5. Project provinciering In 2002 is de provincie het project “provinciering” gestart. Aanleiding voor de provincie om de uitrol van breedband (glasvezel) te stimuleren is het stagneren van breedband in de provincie. De provincie wil samen met gemeenten en andere overheidsinstellingen een open glasvezelnetwerk aan laten leggen, waar alle dienstenaanbieders hun diensten op kunnen aanbieden.

Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Economische aangelegenheden Het regulier overleg met de Bedrijvenvereniging van de gemeente Bedum (BvgB) heeft in 2010 vier keer plaatsgevonden. De agendapunten van dit overleg variëren van verkeersproblematiek in de dorpen tot ontwikkelingen op het bedrijventerrein. Samen met de BvgB zijn er bedrijfsbezoeken georganiseerd in 2010. Het feit dat de gemeente Bedum een bedrijvencontactfunctionaris heeft, krijgt meer bekendheid bij ondernemend Bedum. Contacten met ondernemers vinden veelal plaats naar aanleiding van plannen van ondernemers voor uitbreiding of nieuwbouw. Daarnaast zijn de Promotiedagen voor het Bedrijfsleven in Martiniplaza belangrijk voor de contacten met de – plaatselijke – ondernemers. De belangstelling voor een stand op het “Plein Bedum” is sterk toegenomen. In 2010 heeft het project “MKB-GOING” (Goed Ondernemen In Noord Groningen) meer gestalte gekregen. Dit project heeft tot doel het ondernemerschap en de werkgelegenheid in Noord Groningen te stimuleren. In het kader van LEADER participeert de gemeente Bedum in dit project. De uitgifte van de kavels van het bedrijvenpark Boterdiep, fase 2, loopt goed. In 2010 zijn er 6 kavels (notarieel) in eigendom overgedragen. Ook de bouw van bedrijfspanden vordert gestaag. 2. Verbetering winkelstructuur De verbetering van de winkelstructuur is mede afhankelijk van het centrumplan. Natuurlijk wordt dit ook beïnvloed door de economische recessie. Zie ook programma 8.

25

3. 24-uurs economie In 2010 zijn er geen initiatieven geweest om het beleid te wijzigen. Eind 2010 heeft de Eerste Kamer een wijziging van de Winkeltijdenwet vastgesteld. Naar aanleiding van deze wetswijziging zal in 2011 de nieuwe verordening op de Winkeltijden ter vaststelling worden aangeboden. 4. Landbouw Ook in 2010 heeft er regulier overleg plaatsgevonden met agrarische organisaties, samen met de gemeente Ten Boer. Het bestemmingsplan “Buitengebied” is in 2010 vastgesteld en onherroepelijk geworden. Buiten hetgeen in dit bestemmingsplan is vastgelegd, zijn er geen initiatieven genomen om het beleid te wijzigen.

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan De meeste onderwerpen die van belang zijn, zijn hierboven aan de orde geweest.

Bestaand beleid • • • •

APV, vastgesteld d.d. 26 april 2007; Gemeentelijke marktverordening, vastgesteld d.d. 22 september 2005; Verordening winkeltijden Bedum, vastgesteld d.d. 17 juni 1996; Economisch beleid, vastgesteld d.d. 17 december 2009.


Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 geen extra kredieten beschikbaar gesteld.

Producten die onder dit programma vallen 12000 Straatmarkten 12100 Economische zaken, incl. promotie en acquisitie

26

12500 Marktgelden 13000 Nutsbedrijven

3.1.5 Programma 4: Onderwijs Wat willen we bereiken 1 Lokaal onderwijsbeleid Aangezien de lokale rol van de gemeente in het (algemene) onderwijsbeleid verandert en de verantwoordelijkheid van de lokale schoolbesturen toeneemt, hoeven wij ons in de komende jaren minder te richten op specifieke onderwijsvoorzieningen, zoals huisvesting. Wij kunnen de aandacht dan meer richten algemene welzijnsvoorzieningen ten behoeve van de leeftijdscategorie tot 23 jaar. Daarbij willen wij met name noemen het creëren van kinderopvang (b.v. peuterspeelzalen), buitenschoolse opvang en voorzieningen met een breder aanbod voor de doelgroep. Lokaal onderwijsbeleid wordt daarmee meer en meer lokaal welzijnsbeleid. 2 Openbaar onderwijs Met de verzelfstandiging en uitbreiding van Marenland geeft de gemeente invulling aan haar verantwoordelijkheid om de kwaliteit en de continuïteit van het openbaar basisonderwijs voor de toekomst zeker te stellen. Het toezicht op Marenland zal zich richten op de wijze waarop Marenland invulling geeft aan de uitgangspunten van openbaar basisonderwijs en de door de gemeente overgedragen schoolbestuurlijke taken.

Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Lokaal onderwijsbeleid Brede School Als het gaat om de brede school, is de aandacht van gemeente en schoolorganisaties vooral gericht op de samenhang en samenwerking tussen onderwijs en bijvoorbeeld vormen van (na-/ buitenschoolse) opvang. Door de terugloop van het leerlingenaantal ten gevolge van de demografische ontwikkelingen en de financiële situatie van de gemeente Bedum zijn grote investeringen in gebouwen naar voorlopig niet nodig. Onderwijshuisvesting In de zomervakantie van 2010 is de uitbreiding van de Walfridusschool met één klaslokaal gerealiseerd. Tevens is in 2010 de “Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009” uitgevoerd. Uiteindelijk is het maximale subsidiebedrag ontvangen en zijn in nauw overleg met de scholen de voorzieningen voorbereid. De scholen zijn druk bezig met het uitvoeren van de voorzieningen. Aangezien de tijd voor uitvoering van deze regeling zeer krap was, heeft het ministerie besloten dat de uitvoering tot september 2011 mag plaatsvinden. Hierna vindt de definitieve afrekening plaats. 2. Openbaar onderwijs De financiële positie van stichting Marenland is een punt van aandacht. Er worden maatregelen getroffen door de stichting om de tekorten terug te dringen. Tekorten in de begroting worden onttrokken uit de algemene reserves. Uitgangspunt is een sluitende meerjarenbegroting, waarbij geen beroep meer gedaan wordt op de reserves. Ons college volgt de ontwikkelingen nauwgezet.

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan Naast de diverse thema’s in het raadsprogramma hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2010. Op deze plaats willen wij de volgende noemen. Schoolbegeleiding en Voor- en Vroeg schoolse Educatie In 2010 is besloten om de subsidiëring van schoolbegeleiding door de gemeente stop te zetten met ingang van schooljaar 2011-2012. Vanaf 2006 waren we als gemeente al niet meer verplicht om schoolbegeleiding mede te bekostigen. 27

De wet ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (OKE) is in 2010 een feit geworden. Deze wet geeft gemeenten de wettelijke verantwoordelijkheid om voor alle voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzaal en kinderopvang) een goede basiskwaliteit te garanderen en om een goed aanbod van voorschoolse educatie (VVE) te doen aan alle jonge kinderen met een risico op (taal) achterstanden. Vanaf augustus 2011 zal de gemeente aan deze verplichting voldoen. Samen met de gemeente De Marne en de gemeente Winsum is hierover een beleidsnotitie geschreven. Eind december is deze besproken in uw raad. Lokale educatieve agenda Eind 2010 is er gestart met de uitvoeringsnotitie Lea/Rea. Op het gebied van onderwijs gerelateerde zaken willen de BMW gemeenten daar waar mogelijk samen optrekken. Vanuit het gebiedsgericht werken zijn de BMW gemeenten reeds aan het samenwerken met betrekking tot de wet OKE, de LEA en de REA (Regionale Educatieve Agenda). Ad hoc zijn er contacten met betrekking tot onderwerpen als (handhaving) kinderopvang en onderwijshuisvesting. Door een gezamenlijke REA zullen er in de toekomst meer beleidsvelden zijn waar de BMW gemeenten nauwer gaan samenwerken. Peuterspeelzaal Per 1 januari 2010 is het peuterspeelzaalwerk in Bedum ondergebracht bij de Stichting Kids2b. Hiermee wordt het peuterspeelzaalwerk een betere basis gegeven. 2010 was het jaar van de geïntegreerde kindvoorzieningen. In Onderdendam is in 2010 de aanzet gedaan om de peuterspeelzaal en vormen van kinderopvang onder te brengen in de school. De ontwikkeling op het gebied van versterking peuterspeelzaalwerk loopt uiteraard door in 2011.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 20 april 2006; • Verordening leerlingenvervoer gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 2 september 2008; • Regionale notitie “Sluitende aanpak voortijdig schoolverlaters” • Statuten “Stichting openbaar primair onderwijs Appingedam, Bedum, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer”.


Kredieten 2010

Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: IHP 2010 Kleuterkoepel (afschrijving 20 jaar) € 48.991 Uitgegeven in 2010 € 0 Restantkrediet per 31-12-2010 € 48.991 Toelichting: Op dit moment wordt druk gewerkt aan de uitvoering. De uitvoering heeft op zich laten wachten, omdat voor de dubbele beglazing subsidie is aangevraagd. IHP 2010 div. scholen € 19.951 Uitgegeven in 2010 € 8.452 Restantkrediet per 31-12-2010 € 11.499 Toelichting: Uitvoering loopt, de werkzaamheden aan een aantal scholen zijn afgerond. De andere scholen zullen in 2011 worden aangepakt. 28

Aanvulling verbetering binnenklimaat PO € 10.245 Uitgegeven in 2010 € 0 Restantkrediet per 31-12-2010 € 10.245 Toelichting: Dit krediet betreft een extra beschikbaar gesteld bedrag in de voorjaarnota 2010. Het verloop van het totale krediet is terug te vinden in de bijlage ‘Toelichting investeringen financieringsstaat.

Producten die onder dit programma vallen 15000 Openbaar basisonderwijs – algemeen 15100 Godsdienst- en vormingsonderwijs (openbaar) 15200 Gymnastiekonderwijs (openbaar) 15250 Openbaar basisonderwijs huisvesting algemeen 15300 Togtemaarschool: huisvesting 15400 De Kleine Wereld: huisvesting 15500 RA Venhuisschool: huisvesting 17000 Bijzonder onderwijs – algemeen 18300 Gymnastiekonderwijs (bijzonder) 18400 Overschrijding (art.102 WBO) 19000 Bijzonder basisonderwijs huisvesting algemeen

29

19200 Dr. K.Schilderschool 19100 Sint Walfridusschool 19300 De Regenboog 19400 De Haven Onderdendam 19500 De Akker Zuidwolde 21000 Onderwijsbegeleiding 21100 Leerplichtwet 21200 Overige voorzieningen 21300 Leerlingenvervoer 22000 Inburg.nw.komers-educatie

30

3.1.6 Programma 5: Cultuur en recreatie Wat willen we bereiken 1 Recreatie en toerisme Particulier initiatief tot uitbreiding en verbetering van recreatieve voorzieningen wordt ondersteund. Toeristische trekpleisters worden nadrukkelijker onder de aandacht gebracht. Daarbij is een rol voor de VVV weggelegd. 2 Fiets- en wandelpaden Een goede bewegwijzering met toelichting voor fietsers en wandelaars moet de toeristische belangstelling voor het platteland vergroten. Uitbreiding van het aantal fietsen wandelpaden wordt nagestreefd, zo mogelijk met cofinanciering vanuit het Investeringsbudget Landelijk Gebied of vanuit andere bronnen. De mogelijkheden van agrarische themaroutes, ondersteund met een aanbod van streekeigen producten, moeten in regionale samenwerking worden benut. Lokaal kunnen dorpsroutes worden uitgezet. 3 Sport De uit 1996 daterende Sportnota wordt geactualiseerd. In de nota wordt in het kader van de breedtesport in elk geval aandacht besteed aan stimulering van de deelname aan sportactiviteiten door alle bevolkingsgroepen. Via het stimuleringsfonds wordt deelname door de lagere inkomensgroepen mogelijk gemaakt. Speciaal voor de jeugd wordt aan een drempelverlagend sportkennismakingsprogramma gewerkt. 4 Vrijwilligerswerk De gemeente zorgt voor een goede ondersteuningsstructuur voor het vrijwilligerswerk. De maatschappelijke waardering voor vrijwilligerswerk wordt tot uitdrukking gebracht door regelmatig vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties in het zonnetje te zetten. 5 Bibliotheek De bibliotheek moet in staat worden gesteld om een voortrekkersrol te blijven vervullen om nieuwe vormen van informatie voor een grote groep toegankelijk te maken. 6 Kunst en Cultuur Zo mogelijk in combinatie met uitvoering van infrastructurele werken wordt aandacht besteed aan kunsttoepassingen in de openbare ruimte.

Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Recreatie en toerisme Aan de samenhang van het werkgebied van de VVV Lauwersland is verder uitwerking gegeven. Een voorbeeld hiervan is de uitgebrachte VVV-gids 2010. Deze gids geeft de toeristisch recreatieve mogelijkheden in dit gebied weer, waarbij opvalt hoe groot het aanbod in dit gebied feitelijk is. Bedum wordt hierin gekenschetst als een welvarende plaats aan het Boterdiep. Er is overleg gevoerd met het bestuur van Stichting Recreatiehaven Onderdendam (SRO) over de uitvoering van de vervanging van een rioolput en de aanleg van een vuilwaterstortplaats voor kampeerauto’s. Hierbij gaat het ook om het aanbrengen van bestrating voor deze kampeerauto’s met zogenaamde grasbetontegels. Onder voorwaarde van instemming van de Stichting Onderdendam (SO) en medefinanciering van de SRO zal dit in 2011 worden uitgevoerd. Minder nadrukkelijk is de ontwikkeling in 2010 geweest van de “men- en ruiterpaden” volgens het concept “bak en breakfast”.

31

2. Fiets- en wandelpaden Een adviesbureau heeft een basisplan voor een provinciaal fietsroutenetwerk, gebaseerd op het knooppuntensysteem, ontwikkeld. Er is een concept netwerk uitgezet volgens het principe: fietsen van knooppunt naar knooppunt. Een knooppunt is een (genummerd) keuzepunt, waar verschillende routeverbindingen zich splitsen of samenkomen. Op een aantal kleine aanpassingen na, zo is de verwachting, zal het fietsroutenetwerk in 2011 geïntroduceerd worden. 3. Sport Het jaar 2010 betekende het vierde (en laatste) jaar van de Buurt-Onderwijs-Sport Impuls. Speerpunten van beleid zijn de jongeren, de ouderen en mensen met een beperking. In 2010 is uitwerking gegeven aan een continuering van de BOS-Impuls in 2011. Hierbij is gezocht naar mogelijkheden (financiering) om in aansluiting op de deelname van de gemeente Bedum aan het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) ook deel te nemen aan de Impuls Brede school, onderwijs cultuur/combinatiefunctionaris. Deze koppeling maakt een vervolg op de eerdere impulsen van de rijksoverheid mogelijk. Belangrijk is de voorgenomen deelname aan het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen. Dit rijksoverheidsprogramma is een vervolg op de eerdere Impulsen. Het betreft hier een extra inspanning om mensen met een lage(re) sociaal economische score (SES) aan te zetten meer aan sport en bewegen te doen. Dit Actieplan zal na afloop van de BOS-Impuls in 2011 van start gaan. Dit jaar is verder vorm en inhoud gegeven aan de uitwerking van de actiepunten in de nota Sportbeleid 2009 – 2013. Deze zijn opgenomen op de Lange Termijn Agenda (LTA). Met (een deel van) de directies van het primair onderwijs zijn gesprekken gaande om het Groninger Sport Model in de huidige vorm na de BOSImpuls te continueren. De vervanging van de lichtmasten op sportcomplex “De Beemden” zal worden betrokken bij de mogelijke realisatie van een kunstgrasvoetbalveld. Voor de mogelijke aanleg van een kunstgrasvoetbalveld is een werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de beide Bedumer voetbalclubs en de gemeente, in het leven geroepen. De vervanging van de tennisbanen 5 en 6 is uitgevoerd. Daarnaast is de bouw van de MFA aan de Van Berumstraat in 2010 opgeleverd en in gebruik genomen. Over de inpassing van het gebouw in de omgeving hebben wij veel positieve reacties gekregen. De officiële opening heeft plaatsgevonden op 10 september 2010 met de onthulling van een kunstwerk en het aanbieden van een defibrillator door voormalig huisarts in Zuidwolde mevrouw Sanders. 4. Vrijwilligerswerk De uitvoering van het vrijwilligerswerk, de mantelzorgondersteuning en de maatschappelijke stages zijn ondergebracht bij de Stichting Welzijn Bedum (SWB). Dit jaar is de vrijwilligersprijs uitgereikt. In de categorie vrijwilligers is de prijs gegaan naar de vrijwilligers van de bibliotheek en in de categorie individuele personen aan de heer Lukkien van de stichting Hertenkamp. Voorts heeft de dag van de mantelzorg plaatsgevonden. De SWB is voornemens in 2011 een website te ontwikkelen voor het vrijwilligerswerk en de mantelzorgondersteuning. 5. Bibliotheek In 2010 is gesproken over de financiële verantwoording van Biblionet aan de gemeenten. Het cluster Tichelstroom heeft onderzocht hoe budgetgestuurde financiering in de praktijk zou kunnen uitwerken. In de eerste helft van 2011 verwachten wij hierover een advies. 6.Kunst en cultuur Walfridusvoettocht. In 2010 is voor de tweede keer de Walfridusvoettocht georganiseerd. De voettocht is mede mogelijk gemaakt met financiële steun van de gemeente en het Loket Leve(n)de Dorpen. Voor het jaar 2011 staat geen voettocht gepland. Uitgangspunt van de stichting Walfridusvoettochten is om één keer per twee jaar een voettocht te organiseren.

32

Mooi Bedum In 2010 is voor de derde maal het evenement MOOI BEDUM georganiseerd. Mede door het fraaie weer was het een groot succes en trok het tussen de 4000 à 5000 bezoekers naar het centrum van Bedum. Het is de bedoeling de volgende MOOI BEDUM te organiseren in 2012 in samenwerking met de Historische Vereniging Bedum, de stichting Walfridusvoettochten, Ondernemend Stationsweg en de ondernemers van de Grotestraat. Kunstwerk Zuidwolde Het kunstwerk, nabij de brug over het Boterdiep, is begin 2010 door de kunstenaar opgeleverd. De onthulling heeft in juni plaatsgevonden. Bij de onthulling waren de initiatiefnemers en de bevolking van Zuidwolde betrokken. De financiële afhandeling heeft inmiddels plaatsgevonden. Stichting Culturele Activiteiten Bedum In december 2007 heeft het bestuur van de Historische Vereniging Bedum en de Stichting Muziekschool Hunsingo de gemeente gevraagd om een nieuwe stichting culturele activiteiten op te richten. Een en ander is in nauw overleg gegaan met de KKB. Aanvankelijk lag het in de bedoeling dat de nieuwe stichting in 2008 van start zou gaan en 2009 als overgangsjaar zou gelden voor de KKB. In 2009 is van beide eerder genoemde stichtingen echter bericht ontvangen dat zij er niet in zijn geslaagd om een nieuwe stichting culturele activiteiten in het leven te roepen..

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan Naast de punten in het raadsprogramma hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2010. Op deze plaats willen wij de volgende noemen. Muziekschool Hunsingo Het bestuur van de muziekschool Hunsingo zoekt al enige tijd naar een mogelijk samenwerkingsverband met een andere instantie. Dit heeft te maken met financiële tekorten en het verkrijgen van een sterker fundament, waardoor de muziekschool minder kwetsbaar is. Er zijn inmiddels gesprekken gevoerd met het IVAK. Het IVAK zit op dit moment in een verzelfstandigingstraject. Bij het onderzoek van de verzelfstandiging van het IVAK wordt ook bekeken wat de mogelijkheden zijn voor samenwerking met de muziekschool Hunsingo. Speeltoestellen De reguliere inspecties zijn uitgevoerd. Hierbij zijn geen bijzonderheden geconstateerd. Vanwege de vroeg intredende winter zijn echter niet alle voorgenomen reparaties uitgevoerd. Sport Algemeen Vanuit ons college is verder geïnvesteerd in de diverse contacten met vertegenwoordigers van de sportverenigingen en zijn accommodaties bezocht. Er is een notitie opgesteld die als bijlage is toegevoegd aan de Lange Termijn Agenda. Tijdens de begrotingsbehandeling 2011 bleek raadsbreed steun en een positieve grondhouding te zijn voor de aanleg van een kunstgrasvoetbalveld. Met vertegenwoordigers van de twee Bedumer voetbalclubs is daarom een informatiemiddag over kunstgrasvoetbalvelden bezocht. In overleg met vertegenwoordigers van het Stichtingsbestuur van het zwembad “De Beemden” is overleg gaande over de uitbreiding van de oppervlakte aan zwemwater. Ook de fractie van Gemeente Belangen heeft daarvoor, en ook voor de energievoorziening, ideeën aangeleverd. Deze worden tegelijk op haalbaarheid extern onderzocht. Verder is ingespeeld op een tweetal burgerinitiatieven, te weten: de realisatie van een jeu de boules baan in Zuidwolde en voorbereidingen op een mogelijke aanleg van een skatebaan aldaar.

33

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Nota Breedtesportimpuls; • Projectplan Buurt-Onderwijs-Sport Impuls • Notitie Nationaal Actieplan Sport en Bewegen • Notitie Stimulering Vrijwilligerswerk gemeente Bedum (vastgesteld); • Convenant “Groninger Sport Model” (ondertekent); • Subsidieverordening gemeente Bedum, vastgesteld op 28 februari 2002. •


Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 geen kredieten beschikbaar gesteld:

Producten die onder dit programma vallen 23000 Openbare bibliotheek Bedum 24000 Stichting Muziekschool Hunsingo 24100 Stichting Welzijn Bedum 24200 Overig vormings- en ontwikkelingswerk 25000 Sportzaken – algemeen 25100 Sportvelden Bedum: gebouwen 25101 Sportvelden Bedum: terreinen 25102 Sportvelden Bedum: materieel 25200 Sportvelden Onderdendam: gebouwen 25201 Sportvelden Onderdendam: terreinen 25202 Sportvelden Onderdendam: materieel 25300 Sportvelden Noordwolde: gebouwen 25301 Sportvelden Noordwolde: terreinen 25302 Sportvelden Noordwolde: materiee l 25400 Tennisbanen Bedum 25500 Tennisbanen Zuidwolde 25700 Sporthal De Beemden

25800 Zwembad De Beemden 25900 Midgetgolfbaan Bedum 27000 Kunstbeoefening/kunstbevordering 27100 Overige kunst 28000 Monumenten - Gebouwen 28001 Toren Westerdijkshorn 28002 Toren Zuidwolde 28100 Monumentenzorg, overige cult. en oudheidkunde 29000 Natuurbescherming (kapvergunningen) 29100Natuurbescherming (subsidies/kapitaallasten) 30000 Plantsoenen, parken en ander openbaar groen 30002 Gereedschappen plantsoenen 30100 Kwekerij en kassen 30200 Volkstuinen 30300 Overige openluchtrecreatie 32000 Speelterreinen

34

3.1.7 Programma 6: Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening Wat willen we bereiken 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De Wmo stelt de gemeente voor een nieuwe uitdaging. In een Wmo-plan wordt een samenhangend beleid op het terrein van wonen, welzijn en zorg vastgelegd. Vraag en aanbod op het terrein van de mantelzorgondersteuning dienen bij elkaar te worden gebracht via de vrijwilligersvacaturebank. De gemeente zorgt voor een laagdrempelig aanbod van voorzieningen, die steun bieden aan mensen die afhankelijk zijn van zorg. 2. Gehandicaptenbeleid Ook binnen de kaders van de Wmo zal het gehandicaptenbeleid gericht blijven op het opheffen of beperken van belemmeringen om volwaardig in de maatschappij deel te nemen en van algemene voorzieningen gebruik te kunnen maken. In de inrichting van de openbare ruimte wordt rekening gehouden met toegankelijkheid voor iedereen. 3. Ouderenbeleid In het ouderenbeleid ligt het accent op het zo lang mogelijk kunnen bewaren van zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Seniorenvoorlichting en klussendienst ondersteunen dit beleid. 4. Werk Extra aandacht moet worden gegeven aan mensen die blijvend aan de kant dreigen te raken. Samenwerking tussen gemeente en andere betrokken partijen in het Centrum voor Werk en Inkomen moet daarop gericht zijn. Vanwege het uitgangspunt dat de burger voor gemeentelijke diensten en voorzieningen in de eigen gemeente terecht moet kunnen, wordt nagegaan of het Centrum voor Werk en Inkomen in het gemeentehuis een loketfunctie kan vestigen. Indien het perspectief op een reguliere baan volledig ontbreekt, moeten alternatieve vormen van werk en vrijwilligerswerk als structurele oplossing maatschappelijk worden aanvaard. 5. Sociale werkvoorziening Aan modernisering van de sociale werkvoorziening wordt meegewerkt om ook in de toekomst aan mensen een juiste plek te kunnen bieden en tegelijk een gezonde exploitatie mogelijk te maken. 6. Kinderopvang De capaciteit van alle vormen van kinderopvang en buitenschoolse opvang moet gelijke tred houden met de maatschappelijke behoefte. 7. Jeugdbeleid Aan de in de Nota integraal jeugdbeleid genoemde speerpunten wordt verder uitvoering gegeven. Bij de inrichting van de openbare ruimte moet rekening worden gehouden met de jongeren. Partijen spreken uit het pilotproject jongerenwerk, na positieve evaluatie, structureel voort te zetten. 8. Minimabeleid De gemeente voert een ruimhartig minimabeleid, dat jaarlijks na evaluatie opnieuw wordt vastgesteld. Met maatschappelijke organisaties wordt overleg gezocht om te bevorderen, dat meer personen die daarvoor in aanmerking komen, van bestaande regelingen gebruik maken. 9. Schuldhulpverlening De toegang tot schuldhulpverlening dient laagdrempelig te zijn. De burger moet goed worden geïnformeerd over de mogelijkheden en de bijbehorende consequenties. Er moet gerichte voorlichting worden gegeven over (voorkoming van) schulden.

35

Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De uitvoering van de Wmo was tot dusver vooral claim- en voorzieningen gestuurd. We zijn in 2010 begonnen om hierin geleidelijk verandering te brengen. Mensen worden nu meer dan voorheen erop gewezen de belemmering in het participeren in de maatschappij zelf op te lossen of in directe samenhang met hun sociale omgeving. In dit proces, de kanteling genaamd, staat het gesprek met de burger thuis centraal. De consulenten van het ZorgLoket hebben een cursus gevolgd om hierop goed voorbereid te zijn. Het lag in het voornemen de verordening Wmo en de beleidsregels in 2010 te herzien. Doordat de modelverordening van de VNG pas in december is verschenen, zal de herziening plaatsvinden in 2011. Door een toename van het aantal aanvragen in verband met de vergrijzing zijn de uitgaven van de Wmo in 2010 sterk gestegen. De overschrijding kan grotendeels nog worden gedekt uit de bestemmingsreserve Wmo. In 2010 zijn we ook begonnen met het uitvoeren van heronderzoeken. Heronderzoek is ingesteld naar vergoeding van individueel vervoer. Dit heeft reeds geleid tot een structurele besparing. Begin 2011 zullen heronderzoeken worden ingesteld naar het gebruik van andere mobiliteitsvoorzieningen. Voorts hebben we besloten ingaande 1 januari 2011 de PGB’s niet meer naar klassen uit te betalen, maar naar het werkelijk aantal geïndiceerde uren. Een en ander was door jurisprudentie noodzakelijk geworden. 2. Gehandicaptenbeleid Is onderdeel van de Wmo. 3. Ouderenbeleid De Stichting Welzijn Bedum (SWB) heeft een seniorenonderzoek gedaan. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft er een gesprek met de SWB plaatsgevonden over de uitkomsten daarvan. De belangrijkste knelpunten waren de toegankelijkheid van de trottoirs en een aantal zaken rondom woningaanpassingen. Deze onderwerpen zijn besproken en de belangrijkste uitkomst was dat er meer voorlichting gegeven moet worden over de aanpassingen aan woningen en de mogelijkheden van verhuizen, maar ook over de Wmo en het bijbehorende beleid in het algemeen. Op verzoek wordt jaarlijks voorlichting gegeven. Het afgelopen jaar is één keer voorlichting over de Wmo gegeven. In Onderdendam wordt in 2011 gestart met het project “De Verzoamelstee”. Dit project is de afgelopen jaren ontwikkeld in samenwerking met de gemeenten Winsum en Ten Boer. Het project heeft als doel ouderen en mensen met beperkingen de mogelijkheden te bieden om gebruik te maken van voorzieningen die niet meer in het dorp aanwezig zijn. Dit gebeurt door gebruik te maken van een “beeldtelefoon”, een computer met beeldverbinding. Deze computer wordt geplaatst in het dorpshuis in Onderdendam voor de gebruikers. Het gemeentehuis zal voorzien worden van een soortgelijke computer, waarmee de bewoners in Onderdendam een “live”-verbinding kunnen hebben met het ZorgLoket. Ook een aantal winkeliers en andere organisaties hebben aangegeven belangstelling te hebben om aangesloten te worden. 4. Werk Op basis van de rijksbezuinigingen heeft het UWV Werkbedrijf (voorheen CWI) besloten haar vestiging in Winsum te sluiten. Hiermee zou ook de ketensamenwerking in het Werkplein te Winsum worden beëindigd. De BMWE gemeenten hebben in 2010 besloten gezamenlijk het Werkplein open te houden, waarop het UWV Werkbedrijf de toezegging heeft gedaan haar dienstverlening lokaal op het Werkplein te Winsum te continueren. Voorwaarde voor het openhouden is een integrale dienstverlening voor de werkzoekende burgers uit onze regio vanuit het Werkplein te Winsum. Naast de inspanning voor de doelgroep werkzoekende burgers is in Bedum het project “de Huiskamer” gerealiseerd, waar bijstandsgerechtigden met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt worden begeleid.

36

Vanuit het project worden deelnemers gemotiveerd en ondersteund in het vinden van een sociaal maatschappelijk zinvolle activiteit; enerzijds ter voorkoming van een sociaal isolement en anderzijds om de afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen, dan wel een maatschappelijke tegenprestatie voor de uitkering te leveren. Regionaal wordt samengewerkt in het Actieplan Jeugdwerkloosheid om een dreigende groei van het aantal werkloze jongeren om te buigen en hen terug te leiden naar school of werk. De gemeente heeft oog voor alle doelgroepen, maar zal op basis van het krimpende participatiebudget in de toekomst keuzes moeten maken in de prioriteitstelling van de beschikbare middelen. Met eerder genoemde activiteiten kan door meer uitvoering met eigen personeel nog een reële balans gevonden worden. 5. Sociale werkvoorziening De WSW organisatie geeft invulling aan het visiedocument “van visie naar uitvoering” door middel van interne trainingen en ontwikkeling van het interne werk-leertraject. Wsw-medewerkers kunnen door het uitvoeren van vooraf beschreven opdrachten competenties op Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent (AKA, startkwalificatie) niveau aantonen. Daarnaast is de WSW in 2010 geconfronteerd met grote bezuinigingen voor de toekomst. Met name de wijze van bezuinigen (korting op de individuele rijksbijdrage per medewerker) zet de exploitatie van Ability onder grote druk. Overigens is het exploitatietekort over 2010 van Ability beduidend lager dan begroot, maar de exploitatie blijft negatief. De organisatie zoekt naar nieuwe dienstverleningsmogelijkheden (post, schoonmaak) en zoekt nadrukkelijk de samenwerking met gemeenten. Omzet genereren bij gemeenten betekent een lagere financiële bijdrage door dezelfde gemeente, is daarbij de gedachte. 6. Kinderopvang / Handhaving Per 1 januari 2010 is het stelsel van gastouderopvang herzien. Dat heeft onder meer gevolgen voor het toezicht op - en de handhaving van de kwaliteit van de gastouderopvang. Zo is de GGD vanaf 2010 rechtstreeks toezicht gaan houden op individuele gastouders in plaats van alleen op gastouderbureaus. Deze wetswijziging moet oneigenlijk gebruik en fraude terugdringen. In Bedum zijn circa 45 gastouders aangemeld. Tevens is in 2010 het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) ingevoerd. De gemeente heeft alle kinderopvangorganisaties, gastouderbureaus en gastouders ingevoerd in dit systeem. Slechts die organisaties die geïnspecteerd zijn door de GGD en een positief advies hebben gekregen, worden vermeld in het register. Ouders komen alleen in aanmerking voor kinderopvangtoeslag, als ze gebruik maken van kinderopvang die in het Landelijk Register Kinderopvang staat. 7. Jeugdbeleid Heel 2010 heeft in het teken gestaan van de in- en oprichting van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), samen met de gemeenten De Marne, Eemsmond en Winsum. Eind 2010 is in Bedum het CJG officieel in gebruik genomen. Het was een startmoment voor een ontwikkelingsmodel. De fysieke locatie (inlooppunt met spreekuren) van het CJG is aan De Vlijt. Hier is de combinatie met het consultatiebureau en “De Huiskamer” gemaakt. Verder is de website www.cjg.noordgroningen.nl gelanceerd en is er een telefonische (hulp)dienst. Alle drie ingangen van het CJG bieden de mogelijkheid om lichte vragen te stellen, maar ook de meer ingewikkelde vragen met de mogelijkheid om verwezen te worden naar een hulpverlenende instantie. Tot op heden is het aantal hulpvragers minimaal geweest. 8. Minimabeleid Gedurende het jaar 2010 is verder uitvoering gegeven aan het minimabeleid, zoals vastgelegd in de notitie Minimabeleid van 2007. Aan de mogelijkheden is opnieuw bekendheid gegeven via nieuwsbrieven en website. In het WWB-jaarverslag wordt gedetailleerd verslag gedaan van het aantal aanvragers en van de diverse kosten, waarvoor bijzondere bijstand is verleend. 37

Tevens wordt er verslag gedaan van het aantal aanvragers voor een vergoeding vanuit het Stimuleringsfonds, van kwijtschelding gemeentelijke belastingen en van de regeling voor bestrijding van armoede in gezinnen met kinderen. In het verslag worden alle mogelijkheden voor minima benoemd en het gebruik dat ervan is gemaakt.

9. Schuldhulpverlening De schuldhulpverlening is uitbesteed aan de Groningse Kredietbank (GKB). De GKB houdt eens in de twee weken zitting binnen het ZorgLoket. Dit inloopspreekuur is bedoeld voor alle inwoners. Men kan een afspraak maken, maar ook kan men naar het kantoor van de GKB in Groningen gaan. De GKB heeft haar dienstenpakket uitgebreid met budgetcoaching en nazorg. Het aantal mensen in budgetbeheer was in 2010 gemiddeld 30. Dat is een lichte stijging t.o.v. 2009. Voor intensivering van schuldhulpverlening krijgt de gemeente van het rijk gedurende de jaren 2009, 2010 en 2011 extra middelen. De gestegen kosten van de GKB worden hiervan betaald. Daarnaast is extra voorlichting gegeven aan intermediairs. Ook hebben we besloten vanuit deze middelen Humanitas te subsidiëren voor het verlenen van hulp aan mensen die de administratie onvoldoende op orde hebben. Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan? Naast de diverse thema’s in het raadsprogramma, hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2010. Op deze plaats willen wij de volgende noemen. Wet participatiebudget Met de invoering van de Wet participatiebudget in 2009 zijn drie budgetten samengevoegd, te weten het werkdeel re-integratie WWB (voorheel Scholing & Activering), het budget voor inburgering en het budget volwasseneneducatie. Ondanks de samenvoeging bestaat er nog een bestedingsverplichting naar de diverse onderdelen. Met de invoering is ook de overhevelingregeling (reservering) gewijzigd. Maximaal 25% van het budget mag worden gereserveerd voor uitgaven in het daaropvolgend jaar. In 2010 is de gemeente Bedum zowel binnen het budget als binnen de overhevelingslimieten gebleven. Het budget is voornamelijk ingezet voor het realiseren van werk (Vacatureservicepunt, Werkplein, jobhunting en bemiddeling) en maatschappelijke participatie (project “de Huiskamer”). Daarnaast zijn uit het budget scholingskosten, reiskosten en kosten voor kinderopvang tijdens re-integratie betaald. Individuele aanvullende uitkering De gemeente Bedum werd in 2009 voor het eerst geconfronteerd met een tekort op het WWB inkomensdeel. Conform wetgeving dient de gemeente dit tekort uit algemene middelen te financieren. Onder stringente voorwaarden is het mogelijk een aanvullende uitkering van het rijk te vragen. Deze aanvullende uitkering is mogelijk wanneer o.a. het tekort groter is dan 10% van het toegekend inkomensdeel van dat jaar en de gemeente kan aantonen dat zich een bijzondere situatie op de arbeidsmarkt heeft voorgedaan. Het tekort van de gemeente Bedum in 2009 bedroeg € 188.671. Dat is € 96.758 meer dan 10%. In juli 2010 hebben wij daarom de minister van SoZaWe verzocht onze gemeente een extra bijdrage te verstrekken tot het bedrag van € 96.758. Dit verzoek is gehonoreerd. In 2010 is er opnieuw sprake van een tekort hoger dan 10%. Wij zullen in 2011 opnieuw een verzoek voor een individuele aanvullende uitkering indienen. Wet Investeren in Jongeren (WIJ) Op 1 juli 2010 zijn alle WWB-uitkeringen van personen onder de 27 jaar omgezet naar een WIJ- uitkering. Met ingang van die datum wordt er onderscheid gemaakt naar de doelgroep jongeren tot 27 jaar. Deze doelgroep krijgt eerst een werken/of leeraanbod, alvorens naar een mogelijke inkomensvoorziening wordt gekeken. De gemeente Bedum combineert de WIJ met de aanpak van het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Alle jongeren zijn hierdoor goed in beeld en hebben een werken/of leeraanbod ontvangen. Indien de jongere het werken/of leeraanbod weigert, wordt – conform wetgeving – geen inkomensvoorziening aangeboden.

38

Wet inburgering (Wi) In het kader van de uitvoering van de Wet inburgering is er in het jaar 2010 voor 9 personen een inburgeringsvoorziening vastgesteld. Dit zijn er 5 meer dan waarvoor wij middelen toegewezen hebben gekregen middels het Participatiebudget. De gemeente kon echter aan het begin van 2010 haar ambitie kenbaar maken inzake het aantal te starten inburgeringstrajecten, waarvoor extra middelen beschikbaar waren, indien de ambitie gerealiseerd zou worden. Dit heeft geresulteerd in een extra bijdrage. Gebiedsgericht werken Binnen het Gebiedsgericht Werken (GGW) Noordwest Groningen is onze gemeente in een aantal trajecten aangewezen als trekker. Het gaat daarbij om de volgende projecten: 1) ondersteuningstraject ontwikkeling en uitvoering Lokale Educatieve Agenda. Dit project is in uitvoering en zal in 2011 een vervolg krijgen. Subsidie is toegekend tot een bedrag van € 5.000 en voor het vervolg in 2011 is inmiddels extra subsidie gevraagd ad € 6.000. Ook wordt binnen dit project een nadere uitwerking gegeven aan de wet OKE samen met de gemeenten Winsum en De Marne. 2) Project preventieve aanpak GGz. Toegekende subsidie is € 16.000. Dit is ook in uitvoering en loopt door in 2011. Binnen dit project wordt onderzoek gedaan naar de gevolgen die kinderen ondervinden in gezinnen, waarvan de ouders psychische problemen hebben. 3) Pilot monitor bewegingsonderwijs. Toegekende subsidie is € 30.000. De pilot moet nog worden gestart en dat zal in vereenvoudigde vorm gebeuren in 2011. De projecten binnen GGW worden gezamenlijk gefinancierd door provincie en gemeenten. Samenwerking BMW Soza Op samenwerkingsgebied is het behouden van het Werkplein voor onze regio en de vorming van één gezamenlijke afdeling sociale zaken met de gemeente Winsum en De Marne het meest in het oog springend. Voor de samenwerking BMW Soza is een Plan van aanpak geschreven, waarop de colleges eind 2010 hebben besloten de uitvoering ter hand te nemen. Nota’s en verordeningen Beleidsmatig zijn in 2010 diverse nota’s en verordeningen (inclusief beleidsregels) geactualiseerd en door uw raad vastgesteld. Dit zijn geweest: • • • • • • • • • • • •

Notitie participatiebudget Handhavingbeleidsplan 2010 – 2014 Verordening Wet inburgering Re-integratieverordening Wet werk en bijstand Beleidsregels re-integratieverordening Maatregelverordening WWB Toeslagenverordening WWB Maatregelverordening Ioaw en Ioaz Verordening Werkleeraanbod WIJ Toeslagen verordening WIJ Maatregelverordening WIJ Beleidsregels werkleeraanbod WIJ

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Notitie participatiebudget; vastgesteld op 29 april 2010 • Re-integratieverordening Wet werk en bijstand; vastgesteld op 29 april 2010 • Beleidsregels re-integratieverordening; vastgesteld op 29 april 2010 • Verordening Werkleeraanbod WIJ; vastgesteld op 3 juni 2010 • Beleidsregels werkleeraanbod WIJ; vastgesteld op 3 juni 2010 • Toeslagenverordening WWB; vastgesteld op 8 juli 2010 • Toeslagenverordening WIJ; vastgesteld op 3 juni 2010 39

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Maatregelverordening WWB; vastgesteld op 8 juli 2010 Maatregelverordening Ioaw en Ioaz ; vastgesteld op 8 juli 2010 Maatregelverordening WIJ; vastgesteld op 3 juni 2010 Handhavingbeleidsplan 2010 – 2014; vastgesteld in 2010 Verordening langdurigheidstoeslag; vastgesteld in 2009 Debiteurenbeleidsplan 2004-2005; vastgesteld in 2004 Notitie minimabeleid maart 2007; vastgesteld in 2007 Verordening Stimuleringsfonds; vastgesteld in 2007 Verordening Kinderopvang; vastgesteld in 2007 Verordening cliëntenparticipatie; vastgesteld in 2007 Nota Integraal jeugdbeleid; vastgesteld in 2008 Nota stimuleringsregeling vrijwilligerswerk ; vastgesteld in 2008 Wmo beleidsplan 2008-2012; vastgesteld in 2008 Startnotitie Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo); vastgesteld in 2006 Verstrekkingenboek Wet maatschappelijke ondersteuning Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning; vastgesteld in 2006 Besluit (financieel) Wet maatschappelijke ondersteuning Notitie burgerparticipatie en de Wmo in de gemeente Bedum; vastgesteld in 2006 Intern controleplan Afstemmingsverordening Beleidsregels verlagingen Verordening Wet inburgering; vastgesteld in 2010


Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn in de begroting 2010 geen kredieten beschikbaar gesteld.

Producten die onder dit programma vallen 34000 WWB: algemeen 34001 WWB: hercontroles 34002 WWB: individuele trajektbemiddeling 34003 WWB: verhaal/terugvordering 34004 WWB: sociale recherche 34005 WWB: Wet boeten 34600 Bijzondere bijstandsverlening 34700 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 36000 Sociale werkvoorziening 36500 WWB Werkdeel 36700 IOAW 37100 IOAZ 37500 Gemeentelijk minimabeleid stimuleringsfonds 38000 Maatschappelijke dienstverlening 38100 Regionaal Indicatieorgaan Noord-Groningen

38200 Ouderenwerk 38600 Bijstandsmaatschappelijk werk – algemeen 38700 Inburgering nieuwkomers 38800 ROA/V-VTV 38950 Huishoudelijke hulp 39000 Jongerenwerk 39100 Dorpshuizen en verenigingsgebouwen 40100 Verzorgingscentrum Alegunda Ilberi 41000 Overige tehuizen (Opmaat) 42100 Peuterspeelzalen gemeente Bedum 42200 Peuterspeelzaal Zuidwolde 42300 Peuterspeelzaal Onderdendam 42500 Kinderdagverblijven 42600 Wmo: leefvoorzieningen gehandicapten 42700 Wmo: woonvoorzieningen gehandicapten

3.1.8 Programma 7: Volksgezondheid en milieu Wat willen we bereiken 40

1. Afvalstoffenheffing Zolang andere vormen van heffing niet onomstotelijk leiden tot vermindering van de afvalstroom en/of geen recht doen aan de mate waarin het milieu daadwerkelijk wordt belast, zal het uniforme tarief per huishouden worden gehandhaafd. 2. Rioleringsplan Voor het beheer en onderhoud van de riolering wordt het geactualiseerde rioleringsplan gevolgd. Waar nieuwe riolering wordt aangelegd, is de scheiding van afvalwater en hemelwater het einddoel. Waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld van de riolering. 3. Oud papier De gemeente houdt een garantieprijs in stand voor non-profit organisaties, die in de gemeente Bedum oud papier inzamelen. 4. Volksgezondheid De aandachtspunten uit de Nota lokaal gezondheidsbeleid worden successievelijk opgepakt. De deelname aan Het Groninger Sport Model wordt voortgezet en zo mogelijk uitgebreid teneinde bewegingsarmoede onder met name de jeugd tegen te gaan. 5. Bodem Een duurzaam te gebruiken bodem is het uitgangspunt bij alle bodemrelevante aspecten. 6. Milieuhandhaving Regelgeving en handhaving is onlosmakelijk verbonden met milieuaspecten. Op basis van een integraal handhavingsuitvoeringsprogramma worden prioriteiten gesteld in het kader van de handhaving met de nadruk op potentiële milieurisico’s. Uitgangspunt is een adequate uitvoering van de integrale handhaving. Een deel van de handhaving wordt door derden uitgevoerd.

Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Afvalstoffenheffing In mei 2009 is het nieuwe milieubeleidsplan 2009-2012 vastgesteld door uw raad. Binnen dit milieubeleidsplan zijn doelstellingen geformuleerd voor het thema afvalstoffen; met specifieke doelstellingen voor huishoudelijke afvalstoffen als ook voor zwerfafval en andere vervuiling. Als aanvulling op dit milieubeleidsplan is eind 2009 een Gemeentelijk Afvalstoffen Plan 2009-2012 opgesteld. Binnen dit plan zijn de beleidsmatige kaders met betrekking tot inzameling van huishoudelijk afval aangegeven, wordt ingegaan op de plannen om de afvalscheiding verder te verbeteren en wordt stilgestaan bij de te hanteren inzamelmethoden binnen de gemeente Bedum. In 2010 is aan het afvalstoffenplan verder uitvoering gegeven. Dit heeft er onder andere in geresulteerd dat voor 2011 extra brengdagen voor het afvalbrengstation van Openbare werken zijn geïntroduceerd (voor met name KGA, metaal, elektrische en elektronische apparatuur, grondoverschotten en vlakglas). Verdere uitvoering van de projecten vindt plaats in de periode t/m 2012. Het gaat hierbij o.a. om de Slok (Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven) projecten. Verder wordt een plan voor inzet van middelen gemaakt voor de verbetering van de energieprestatie eigen gebouwen. In 2009 is de nascheiding van kunststoffen ingevoerd; dit loopt technisch goed. De verrekening kon in 2010 nog niet worden afgerond. 2. Rioleringsplan Het verbreed Gemeentelijk rioleringsplan 2010 t/m 2014 is vastgesteld in 2010.

3. Oud papier De marktprijs voor oud papier is in de loop van 2010 voorzichtig verbeterd en vanaf medio 2010 heeft de prijs zich gestabiliseerd. In 2010 is er hierdoor geen aanspraak geweest op de gemeentelijke subsidieregeling. In eerste instantie was hiermee wel rekening gehouden. 4. Volksgezondheid 41

In de nota lokaal gezondheidsbeleid zijn meerdere actiepunten opgenomen. Enkele zijn in de afgelopen jaren al uitgevoerd. Dit jaar is het actiepunt met betrekking tot het meldpunt OGGz uitgevoerd. In BMW-verband krijgen we van de centrumgemeente Groningen middelen om de OGGz uit te voeren (ca. € 60.000). De ontwikkeling en het opzetten van het meldpunt Zorg & Overlast is hieruit bekostigd. Een ander actiepunt is weerbaarheid in het basisonderwijs (WIBO). Dit zal in 2011 uitgevoerd worden. 5. Bodem Voor het gemeentelijk bodembeleid wordt o.a. als leidraad het Intergemeentelijk Bodembeleidsplan Regio Noord 2009-2013 aangehouden. In 2010 is het evaluatieverslag voor de bodemsanering op het voormalige terrein van Vogelzang goedgekeurd. In 2010 is gestart met de uitvoering van de bodemsanering van de voormalige gasfabrieklocatie. De grondsanering is in het voorjaar en de zomer van 2010 uitgevoerd en is nu technisch afgerond. Met de aannemer is er verschil van mening over de aansprakelijkheid met betrekking tot de meerkosten van de afgegraven grond. De projectgroep (provincie, rijk en gemeente) gaat er vanuit dat dit voor risico van de aannemer is. De grondwatersanering wordt momenteel uitgevoerd. Hiervoor is op de locatie een zuiveringinstallatie geïnstalleerd. Bij de voormalige gemeentelijke woning Julianalaan 2 is, in opdracht van de gemeente, voorafgaand aan de verkoop, een bodemsanering uitgevoerd. De implementatie van het Besluit bodemkwaliteit in de gemeentelijke organisatie is verder uitgewerkt in een bodemfunctieklassenkaart. Deze kaart wordt gebruikt om te toetsen of de kwaliteit van een partij grond of baggerspecie aansluit bij de functie en kwaliteit van de ontvangende bodem. Daarnaast wordt de kaart gebruikt in het saneringsspoor bij het vaststellen van een terugsaneerwaarde, de kwaliteit van de leeflaag en de kwaliteit van de aanvulgrond. Wegens technische problemen met het Bodeminformatiesysteem Strabis zijn in 2010 geen bodemonderzoeken gedigitaliseerd. Digitalisering van 60 bodemonderzoeken is doorgeschoven naar 2011. 6. Milieuhandhaving Toezicht en handhaving in 2010 is uitgevoerd conform het handhavingsuitvoeringsprogramma 2010 voor o.a. milieu-, bouw- en ruimtelijke ordening en brandveiligheid. Nadruk van milieutoezicht ligt op de grotere inrichtingen. Kleine inrichtingen worden steekproefsgewijs gecontroleerd. Daarnaast is in 2010 toezicht uitgevoerd op grond van de Woningwet, het Gebruiksbesluit en vanaf 1 oktober 2010 de Wabo. Sancties vinden plaats volgens de provinciale handhavingsstrategie 2009. Bij sancties wordt een tweestappenstrategie toegepast (één waarschuwing, daarna corrigerend optreden middels het toepassen van bestuursdwang). De reguliere milieuhandhaving is in 2010 uitgevoerd door de voormalige Regioraad Noord-Groningen. De Milieudienst Groningen is beschikbaar voor Bedum in het kader van de 24-uurs milieucalamiteiten en – klachtenregeling. Eind 2010 is, in het kader van de BMW samenwerking, een gezamenlijke ‘aanbesteding’ uitgevoerd t.b.v. de uitvoering van milieutaken voor de periode 2011 en deels 2012. Op milieugebied (voornamelijk toezichtstaken) blijven we samenwerken met het samenwerkingsverband DEAL en de Milieudienst Groningen. In BMW verband is tevens een begin gemaakt met het opstellen van een Handhavingsbeleidsplan Omgevingsrecht voor de periode 2011-2015. Sinds 2010 worden toezicht- en handhavingsgegevens vastgelegd in het systeem SquitXO. Vanaf 2010 werken 23 Groningse gemeenten samen aan de totstandkoming van een Regionale Uitvoerings Dienst (RUD). Vergunningverlening, toezicht en handhaving op in elk geval milieugebied komen in één RUD. In de loop van 2012 zal een volwaardige RUD operationeel moeten zijn. Vorm en takenpakket (alle milieutaken of een deel; of ook andere WABO taken) alsook de organisatorisch en bestuurlijke ophanging wordt in 2011 nader bepaald.

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen thema’s in het raadsprogramma, hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2010. Op deze plaats willen wij de volgende noemen. Klimaat/energiebeleid In mei 2009 is het thema Energie/Klimaat integraal opgenomen binnen het milieubeleidsplan 2009-2012. Uitvoering van de projecten vindt plaats in de periode 2009-2012. De projecten zijn onderdeel van de regeling Stimulering Lokale klimaatinitiatieven (SLOK). In 2009 is het uitkeringsbedrag definitief vastgesteld (via gemeentefondscirculaire) en wordt jaarlijks, in termijnen, uitgekeerd. Veel van de projecten 42

maken onderdeel uit van het reguliere werk. Andere projecten hebben veelal een langere doorlooptijd (uitvoering t/m 2012). Het Essent bespaarplan is in 2010 afgerond. Vergunningverlening Door de komst van het Activiteitenbesluit in 2008 zijn voor de meeste bedrijven en inrichtingen algemene regels van kracht. Van de circa 340 inrichtingen in de gemeente Bedum vallen er 320 inrichtingen onder de algemene regels; 20 inrichtingen zijn vergunningplichtig. Gemiddeld eens in de 10 jaar dient een milieuvergunning geactualiseerd te worden. In 2010 zijn 2 milieuvergunningen verleend (grotere veehouderijen). Per 1 oktober 2010 is de Wabo van kracht. Ook de verlening van de vroegere milieuvergunningen is opgenomen binnen deze wet. Baggerplan Het baggerplan is op een tweetal sloten in Onderdendam na geheel gereed. Nadat de herinrichting van Onderdendam gereed is, zullen deze twee laatste sloten worden gebaggerd. Gemeentelijk rioleringsplan 2010-2014 In combinatie met de nieuwbouw in de Riekele Prinsstraat is het gemengde rioolstelsel vervangen door een gescheiden riolering. Het aanbrengen van de laatste verharding in de Riekele Prinsstraat en de Prof. Ridderbosstraat is in april 2011 afgerond. De werkzaamheden voor vervanging van de riolering in de Kapelstraat zijn in de planning naar achteren geschoven. De voorbereiding van de vervanging van de riolering aan Boterdiep Wz. (van de Emmalaan tot de Wilhelminalaan) zijn in de planning afgestemd op de nieuwe inrichting van de gasfabrieklocatie van Wierden en Borgen. De uitvoering is medio 2014 voorzien. Met de herinrichting van de wegen in Onderdendam zijn diverse rioolreparaties uitgevoerd. De riolering in de Stadsweg en de Achterweg is gewijzigd van een gemengd naar een gescheiden riolering. Water (Kader Richtlijn Water) Afgelopen jaar hebben wij voldaan aan de KRW opgave. Met de aanleg van een gescheiden riolering in de Riekele Prinsstraat e.o. is uiteindelijk het totaal van 1,3 ha. verhard oppervlak afgekoppeld. OGGz De pilot vroegsignalering huisuitzetting die vanuit de regiomiddelen van de OGGz werd bekostigd, is stopgezet. De deelnemende organisaties moesten voor de financiering zorgen en dit is niet gelukt. Vanuit de regiomiddelen is het Meldpunt Zorg & Overlast opgezet en gestart. De consulenten van de zorgloketten van de BMW-gemeenten hebben een training gehad voor het bemensen van het Meldpunt en voor het werken met Melddesk, het ondersteunende registratiesysteem. Pilot aanpak hondenpoep Op basis van het objectief gemeten kwaliteitsniveau (augustus 2007) zijn voor hondenpoep geen specifieke ambities opgenomen binnen het milieubeleidsplan 2009-2012. Met andere woorden, de bestaande uitgangspunten worden gehandhaafd. Wel is uit bewonersonderzoek naar voren gekomen dat hondenpoep als grootste probleem ervaren wordt met betrekking tot de schoonheid en netheid in de omgeving. Nederland breed is hondenpoep een thema dat voor grote ergernis zorgt (subjectief). Naar aanleiding van de behandeling van het milieujaarverslag 2009 heeft ons college een voorstel opgesteld ter bestrijding van de overlast van hondenpoep (pilot aanpak hondenpoep). Uw raad heeft daarmee ingestemd. De opening van de pilot heeft plaatsgevonden op dinsdag 23 november 2010. De pilot heeft een doorloop t/m oktober 2011, waarna een eindevaluatie zal worden opgesteld.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Milieubeleidsplan, vastgesteld in november 2005; • Gemeentelijke Rioleringplan, vastgesteld in 2005; 43

• • • • •

Nota lokaal gezondheidsbeleid 2004-2008; Plan van aanpak Gemeentelijk klimaatbeleid, vastgesteld d.d. juni 2004; Afvalstoffenverordening, vastgesteld d.d. 25 maart 2004; Nota pragmatisch handhaven, augustus 2004; Waterplan, januari 2009.


Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Algemene vervanging riolering Uitgegeven in 2010 Restantkrediet per 31-12-2010 Toelichting: Het krediet moet nog worden aangepast aan het nieuwe Verbreed GRP.

€ 835.970 € 76.387 € 759.583

Vervanging technische mechanische installatie Uitgegeven in 2010 Restantkrediet per 31-12-2010 Toelichting: Uitvoering zal plaatsvinden in de tweede helft van 2011.

€ 13.747 € 0 € 13.747

Producten die onder dit programma vallen 43100 Bijdragen en subsidies i.v.m. volksgezondheid 44000 Hulpverleningsdienst Groningen – onderdeel GGD 44500 Jeugdgezondheidszorg 44900 Destructie 45000 Afvalstoffenh. en reinigingsrechten (heffing/invordering) 45100 Ophalen en afvoeren van huishoudelijk afval 45101 Onderhoud reinigingswagen 45200 Inzameling glas 45300 Kleine gevaarlijke afvalstoffen (KGA) 45400 Inzameling wit- en bruingoed 45500 Inzameling oud papier 45600 Ledigen septictanks en zinkputten 46000 Rioolrechten, heffing en invordering 46100 Riolen

46200 Rioolgemalen 47000 Beleidsadvisering milieu 47100 Verlening milieuvergunningen 47200 Handhaving (controle) milieubeheer 47300 Milieucommunicatie 47400 Afwikkeling milieuklachten 47500 Bodem 47600 Geluidhinder 47700 Gemeentelijke interne milieuzorg 48300 Ongediertebestrijding 49000 Begravingen en onderh.begraafplaatsen 49400 Afvalstoffenh. en reinigingsrechten 49500 Rioolrechten 49900 Begraafrechten

3.1.9 Programma 8: Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Wat willen we bereiken 1. Regiovisie Groningen – Assen 2030 De deelname aan de Regiovisie wordt voortgezet. Wel dient die deelname voor de gemeente Bedum zichtbare voordelen op te leveren. Die moeten onder andere tot uitdrukking komen in bijdragen in de financiële inspanningen die de gemeente moet plegen ter versterking van haar schakelfunctie. 2. Bestemmingsplannen Toekomstige bestemmingsplannen volgen de keuzen in het structuurplan. Bij het ontwikkelen van nieuwe wijken verdient de ontsluiting extra aandacht. 44

In bestemmingsplannen wordt in principe gebouwd voor alle groepen woningzoekenden en met toepassing van het Politiekeurmerk Veilig Wonen Nieuwbouw®. 3. Centrumplan Bedum De plannen om het centrum van Bedum tot een aantrekkelijker woon- en winkelgebied te maken worden voortgezet. Daarbij hoort een bij de omgeving passende beeldkwaliteit. 4. Woningbouw Het ingezette beleid voor woningbouw in zowel de huur- als koopsector wordt krachtig voortgezet. Het woonplan is hierbij richtinggevend, met inbegrip van de bijzondere aandacht voor betaalbare woningen voor starters op de woningmarkt. Mede in verband met de WMO worden combinaties van wonen en zorg gezocht, bijvoorbeeld in de herstructurering van de Professorenbuurt. 5. Woonkwaliteit Door goede voorzieningen en voldoende onderhoud in de openbare ruimte wordt het goede niveau van leefbaarheid in dorpen en wijken bewaard. 6. Buitengebied De gemeente Bedum heeft een landelijk karakter en dat moet zo blijven. Het kenmerkende open karakter van het landschap wordt beschermd. Het buitengebied heeft primair een agrarische bestemming. De gebruiksmogelijkheden van agrarische gebouwen die hun oorspronkelijke functie hebben verloren worden verruimd. Om het plattelandskarakter te bewaren geldt deze verruiming niet voor detailhandel. Het alternatieve gebruik mag de agrarische activiteiten in het buitengebied niet belemmeren. 7. Stadsrandvisie

In samenspraak met de regiopartners wordt een integrale stadsrandvisie tot ontwikkeling gebracht, waarbij voor het grondgebied van de gemeente Bedum de eigen stadsrandvisie als input geldt. Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. Regiovisie Groningen – Assen 2030 De samenwerking binnen de Regio Groningen-Assen gaat onverminderd voort. Een groot project dat onder deze paraplu wordt uitgevoerd is de Fietsroute+. Verder wordt er vanuit het Regiofonds financieel bijgedragen aan de volgende projecten: Bereikbaarheid station, facelift noordelijke stations, gebiedsplan Woldstreek, groenterreintjes bij Zuid-/Noordwolde. Voor het centrumplan is een bijdrage uit het Regiofonds gereserveerd. Thema dat ingezet is in 2010 en zijn vervolg krijgt in 2011, is de woningbouwafstemming. Hierover is eind maart 2011 een bijeenkomst voor raad- en statenleden gehouden. In de loop van 2011 zal de ingezette lijn van afstemming en sturing verder uitgewerkt worden. In 2010 is besloten de jaarlijkse bijdrage tot en met 2014 met 10% te verlagen; dit is in de begroting verwerkt. 2. Bestemmingsplannen Het bestemmingsplan voor de locatie Oosterseweg 8 (voorheen verenigingsgebouw Irene) te Zuidwolde is vastgesteld en inmiddels onherroepelijk. Hetzelfde geldt voor het wijzigingsplan Bedum Kern, locatie Grotestraat 14-16 (HEMA). Het in 2009 vastgestelde bestemmingsplan Buitengebied is ook onherroepelijk, want een ingesteld beroep bij de Raad van State tegen dit plan is grotendeels ongegrond verklaard. Er is een start gemaakt met de herziening van het bestemmingsplan Onderdendam Kern. Er is een inloopbijeenkomst geweest; daar is de gehouden inventarisatie met de inwoners besproken. In 2011/2012 volgt de herziening van de bestemmingsplannen voor Noord- en Zuidwolde. Er wordt inmiddels gewerkt aan een planologische wijzigingsprocedure voor de realisatie van de Fietsroute Plus tussen Bedum en Groningen. De uitgifte van het bedrijvenpark Boterdiep verloopt langzamer dan opgenomen in de exploitatieopzet, maar dit leidt (nog) niet tot exploitatieproblemen. In de paragraaf grondbeleid wordt hierop verder ingegaan. 45

De uitgifte van kavels in Ter Laan 4 gaat ten aanzien van de vrijstaande kavels redelijk voorspoedig. De verkoop van projectmatige woningen loopt, net als elders en het landelijk beeld, langzamer dan verwacht. Dit leidt nog niet tot financiële problemen (zie de paragraaf grondbeleid). De looptijd van het plan zal wel toenemen. Inmiddels zijn we in overleg met de projectontwikkelaars om te zien of we een ‘versnelling’ in de verkoop kunnen bewerkstelligen. 3. Centrumplan Bedum De gesprekken met vertegenwoordigers van de raadsfracties en met Bederawalda / woningstichting Wierden en Borgen vormden de opmaat voor een herijking van proces, inzet en plannen. Dit heeft opgeleverd dat de plannen voor het centrum en de nieuwbouw van Bederawalda wel een onderlinge samenhang houden, maar separaat van elkaar ontwikkeld kunnen worden. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met eigenaren in het centrumgebied. Mogelijk leiden deze in 2011 tot voorlopige uitkomsten. 4. Woningbouw Zie onderstaande tabel. NR.

OMSCHRIJVING

AANTAL

1

Herstructurering R. Prinsstraat e.o. , Bedum

2

Herstructurering Almastraat fase 2, Bedum

8 koopwoningen Boermastr. 46 huurwoningen R.Prinsstr. 3 koopwoningen Ridderbosstr. 6 koopwoningen

3

Herstructurering Almastraat fase 2, Bedum Sanering en herontwikkeling terrein voormalige gasfabriek, Bedum

25 zorgappartementen

5

Sanering en herontwikkeling terrein Vogelzang, Bedum

5 vrije sectorkavels en 15 grondgebonden woningen

7

Ter Laan 4

8

Centrumplan

Ca. 335 woningen in diverse categorieën p.m.

4

Ca. 34 appartementen

STAND VAN ZAKEN PER 31-12-2010 De woningen zijn opgeleverd. De woningstichting overweegt nog om de koopwoningen aan de Boermastraat te vergroten. De herinrichting van de R. Prinsstraat /Ridderbosstraat is in uitvoering. . Er is een subsidie verkregen in het kader van de tijdelijke stimuleringsregeling woningbouwprojecten. Met de bouw is eind 2010 gestart. De appartementen zullen in het voorjaar van 2011 worden opgeleverd. De bodemsanering is uitgevoerd. De grondwatersanering loopt nog door. Stichting De Hoven is afgehaakt, daarmee komen de verpleeghuisunits te vervallen. Het bouwplan is in voorbereiding en gaat nu uit van circa 34 appartementen. De sanering is afgerond. 3 vrije sectorkavels zijn verkocht. 15 kavels zijn verkocht aan Wierden en Borgen voor de bouw van levensloopbestendige koop- en huurwoningen. De voormalige bedrijfswoning is tijdelijk verhuurd. Er zijn 12 2^1 kapwoningen en 7 vrijstaande woningen opgeleverd. In voorbereiding, zie elders.

5. Woonkwaliteit De woonkwaliteit krijgt voortdurende zorg. Voor de verantwoording van het onderhoud en het in stand houden van voorzieningen verwijzen we hier naar de andere paragrafen in de jaarrekening. 6. Buitengebied Het nieuwe goedgekeurde bestemmingsplan Buitengebied is hiervoor leidend. 7. Stadsrandvisie Op basis van een eerder in overleg met de gemeente Groningen en de provincie Groningen vastgestelde opdrachtomschrijving is in 2009 de opdracht aan een extern adviesbureau verstrekt voor het opstellen van een gebiedsplan. Mede naar aanleiding van een brede informatieavond in maart 2010 heeft de stuurgroep (wethouders van de gemeente Bedum en Groningen en gedeputeerde van de provincie) besloten de opdracht bij te stellen. Deze bijgestelde opdracht is in oktober 2010 vastgesteld. Op basis hiervan vindt nu de verdere 46

uitwerking plaats. Hierbij zijn de direct betrokkenen in het gebied en de bewoners van Zuidwolde en Beijum/Noorddijk via klankbordgroepen nauw betrokken.

Wat hebben we in 2010 nog meer gedaan Naast de diverse thema’s in het raadsprogramma hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2010. Op deze plaats willen wij de volgende noemen. Leader / Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) De MFA aan de Van Berumstraat is opgeleverd en in gebruik genomen. Er is een eindverantwoording voor de verleende Leaderbijdrage ingediend. De gemeente heeft een bijdrage toegezegd van € 6.823 voor de realisatie van een provinciaal dekkend netwerk van fietsknooppunten. Vanuit het budget ILG wordt bijgedragen in de plannen uit de POP-pilot Onderdendam en wordt het gemeentelijk aandeel in de planvorming Gebiedsplan Woldstreek voldaan.

Gebiedsuitwerking Noord- Groningen De provincie Groningen is in 2010 begonnen met het afbouwen van het gebiedsgericht werken. Onderstaande projecten – die voor Bedum van belang zijn – zijn deels in 2010 uitgevoerd en lopen na 2010 nog door: • Agrologistiek – de gemeente heeft een subsidieaanvraag in voorbereiding; • Herontwikkeling bijzondere panden en locaties – de gemeente heeft 2 locaties/panden aangemeld voor herontwikkeling en is hierover met de eigenaren in gesprek. POP-pilot Onderdendam De POP-pilot voor Onderdendam is uitgewerkt in een integrale dorpsvisie. De visie is gepresenteerd aan de commissie VROM. Aan de planuitwerking van onderstaande projecten uit de dorpsvisie is in samenwerking met het dorp in de 2e helft van 2010 gewerkt: • upgrading van het dorpshuis – voorbereiding LEADER subsidieaanvraag; • kinderopvang bij basisschool De Haven – overleg met schoolleiding en planuitwerking; • herontwikkeling terrein ABEMEC – overleg met het bedrijf, planontwikkeling vernieuwen bedrijfsgebouwen mogelijk in combinatie met herstel jaagpad. Herstructureringsfonds Aan de reserve Herstructurering zijn in 2010 meerdere opbrengsten toegevoegd. Over de stand van zaken zal een aparte notitie worden gemaakt.

De nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) De nieuwe wet is inmiddels geïmplementeerd en er wordt volop mee gewerkt. Eén van de uitvloeisels van de wet is dat er structuurvisies voor de gehele gemeente moeten worden opgesteld. Aan het opstellen van een structuurvisie voor Noord- en Zuidwolde is vooreerst geen prioriteit toegekend: nieuwe bestemmingsplannen voor deze twee kernen zijn in de maak. Voor het buitengebied wordt het resultaat van de uitwerking van het project Gebiedsplan Woldstreek eerst afgewacht. Het structuurplan Bedum moet aan de nieuwe wet aangepast worden om eventueel kostenverhaal bij een exploitatieplan mogelijk te maken. Omdat er de komende tijd nog geen exploitatieplannen aan de orde komen, is dit uitgesteld. Omgevingsvergunning (Wabo) Op 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in werking getreden. De Wabo stelt nadere regels via twee uitvoeringsregelingen: Besluit omgevingsrecht (Bor) en de Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor). Als gevolg van de Wabo zijn diverse wetten op het terrein van volkshuisvesting, 47

ruimtelijke ordening, milieubeheer en diverse gemeentelijke verordeningen gewijzigd. Het vergunningenprogramma (Squit Xo) en Omgevingsloket zijn ingericht. Tevens hebben diverse medewerkers (verdiepings)cursussen gevolgd. Verder zijn er samenwerkingsovereenkomsten met de Provincie, Waterschap en Ministerie van Economische zaken afgesloten. Informatieverstrekking over de Wabo aan burger en bedrijven heeft middels publicatie in Noorderkrant plaatsgevonden. Tevens is de gemeentelijke website hierop aangepast. Welstandsnota Het door de welstand uitgegeven jaarverslag 2009 is voor kennisgeving aan uw raad voorgelegd. Jaarverslagen 2009 en 2010 over de omgang met welstandsadviezen worden dit jaar opgesteld. Digitale bestemmingsplannen In het samenwerkingsverband van de BMW-gemeenten wordt verder gewerkt aan de implementatie en het raadpleegbaar maken van digitale bestemmingsplannen.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Structuurplan vastgesteld in 2006; • Discussienota cultuurhistorische verkenningen, vastgesteld in 2000; • Gebiedsuitwerking Richting Noord-Groningen, vastgesteld op 29 januari 2004; • Welstandsnota, vastgesteld op 27 mei 2004; • Basisplan detailhandel, vastgesteld op 27 mei 2004; • Nota Pragmatisch handhaven, vastgesteld op 16 september 2004; • Notitie Behoedzaam vernieuwen, structuurplan+, vastgesteld augustus 2004; • Woonplan 2002-2010, vastgesteld op 19 december 2002 • Woonschepenverordening, vastgesteld op 1 juli 1999; • Bouwverordening (11e wijziging), vastgesteld op 26 mei 2005; • Brandpreventiebeleid bestaande bouw, vastgesteld op 13 april 2004.


Kredieten 2010 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2010 de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Uitvoering stedelijke vernieuwing Uitgegeven in 2010 Restantkrediet per 31-12-2010 Toelichting: Budget blijft beschikbaar voor toekomstige investeringen.

€ 80.000 € 0 € 80.000

Cofinanciering uitvoering ILG 2010 Uitgegeven in 2010 Restantkrediet per 31-12-2010 Toelichting: Budget blijft beschikbaar voor toekomstige investeringen.

€ 60.000 € 0 € 60.000

Producten die onder dit programma vallen 50000 Structuur- en bestemmingsplannen

53100 Gebruiksvergunningen 48

50100 Planologische procedures 50200 Juridische procedures 51000 Woningbouw toegelaten instellingen 51100 Gemeentewoningen 52000 Stedelijke vernieuwing 53000 Bouw-, woningen welstandstoezicht

53200 Integrale handhaving 53500 Ligplaatsen woonschepen 53900 Huursubsidieregeling 54500 Leges bouwvergunningen 55000 Gronden en landerijen 55100 Bouwgrondexploitatie

49

50

3.1.10 Programma 9: Financiën Wat willen we bereiken 1. (Meerjaren)begroting Er wordt jaarlijks gestreefd naar een sluitende begroting. De meerjarenbegroting dient tenminste sluitend te zijn. 2. Vrij aanwendbare reserve De ondergrens van de vrij aanwendbare reserve voor onverwachte tegenvallers en calamiteiten blijft gehandhaafd op € 700.000. 3.

Lokale lasten

De gemeentelijke belastingen en tarieven volgen in de regel het tempo van de inflatie. Uitvoering raadsprogramma 2010 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2010. 1. (Meerjaren)begroting Opgenomen in de begroting: Beoogde doelstellingen in 2010 uitvoeren en budgetten bewaken. Voortgangsrapportages via de voor- en najaarsnota en eindverantwoording in de jaarrekening. Realisatie: Er is een sluitende begroting 2011. Hier zijn reeds verschillende maatregelen genomen. In de voor- en najaarsnota 2010 is gerapporteerd aan uw raad over de voortgang in 2010. Met de aanstaande bezuinigingen door het Rijk zullen wij genoodzaakt zijn met aanvullende plannen te komen om de dreigende financiële tekorten in de komende jaren te kunnen opvangen. Deze voorstellen zijn in mei 2011 aan uw raad voorgelegd. 2. Vrij aanwendbare reserve Opgenomen in de begroting: grens van € 700.000 blijven hanteren. Realisatie: Het bedrag van € 700.000 is niet bijgesteld. De omvang van de vrij aanwendbare reserve is berekend op ruim € 4,7 miljoen ultimo 2015. Hierbij moet evenwel rekening worden gehouden met o.a. onafwendbare investeringen. 3. Lokale lasten Opgenomen in de begroting: uitvoering conform de door uw raad vastgestelde verordeningen. Realisatie: is conform uitgevoerd.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2010 In de begroting 2010 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Rechtmatigheid Wij hebben aangegeven dat er een verbeterslag dient te worden gemaakt met betrekking tot de procesbeschrijvingen die ten grondslag liggen aan het verkrijgen van de rechtmatigheidsverklaring. Eind 2007 is besloten om met behulp van externe ondersteuning de procesbeschrijvingen in beeld te brengen en daarna te verankeren in onze organisatie. Dit project wordt begin 2011 afgerond. Doelmatigheidsonderzoeken In de vergadering van ons college van 8 maart 2011 is het onderzoeksplan 2011 vastgesteld. De openstaande aanbevelingen naar aanleiding van een onderzoek verlichting administratieve processen zal verder worden uitgewerkt.

51

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Financiële verordeningen gemeente Bedum (o.g.v. art. 212 Gemeentewet), vastgesteld door uw raad op 22 maart 2007; • Controleverordening gemeente Bedum (o.g.v. art. 213 Gemeentewet), vastgesteld door uw raad op 20 december 2007; • Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente Bedum (o.g.v. art. 213a Gemeentewet), vastgesteld door uw raad op 20 december 2007; • Nota waardering en afschrijving vaste activa, vastgesteld door uw raad op 22 maart 2007; • Nota reserves en voorzieningen, vastgesteld door uw raad op 16 december 2010; • Nota “Gewenste minimale omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve gemeente Bedum”, vastgesteld april 2006.


Extra middelen 2010 Voor de uitvoering van dit programma worden naast de structurele middelen die beschikbaar zijn in de begroting in 2010 geen extra middelen beschikbaar gesteld.

Producten die onder dit programma vallen 57000 Renten, dividenden en winstaandelen 58000 Bespaarde rente 59000 Algemene uitkering uit het gemeentefonds 60000 Onvoorziene uitgaven 60100 Algemene uitgaven en inkomsten 60300 BCF 60400 Wet waardering onroerende zaken 60500 Onroerende-zaakbelastingen gebruikers

60600 Onroerende-zaakbelasting eigenaren 60700 Roerende-zaakbelastingen 60800 Hondenbelasting 60900 Lasten heffing en invordering belastingen 60950 Lokale lastenverlichting 61000 Saldi van kostenplaatsen 62000 Mutaties in de reserves

Deze producten vallen allemaal voor wat betreft de beleidsmatige kant onder dit programma. Voor wat betreft de financiële kant valt een deel van de producten niet binnen dit programma. Het gaat daarbij om de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven. Op grond van de nieuwe voorschriften mogen deze niet toegerekend worden aan de programma’s. Deze baten en lasten worden apart toegelicht in de volgende hoofdstukken. Op het totaal overzicht van baten en lasten in de jaarrekening komen de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven apart tot uitdrukking. Dit geldt ook voor de mutaties in de reserves.

52

3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen Inleiding Het overzicht algemene dekkingsmiddelen dient volgens de voorschriften ten minste te omvatten: - lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is; - algemene uitkeringen; - dividend; - saldo van de financieringsfunctie; - saldo tussen de compensabele BTW en de uitkering uit het BTW- compensatiefonds; - overige algemene dekkingsmiddelen. Algemene dekkingsmiddelen worden niet als baten in de diverse programma’s opgenomen. Ze zijn immers bedoeld om te dienen als dekkingsmiddel voor alle programma’s. Overzicht algemene dekkingsmiddelen Fout! Ongeldige koppeling.

Lokale heffingen Onder lokale heffingen in het kader van algemene dekkingsmiddelen worden die heffingen verstaan, waarvan de besteding niet gebonden is. Het gaat dan om de onroerende-zaakbelastingen en de hondenbelasting. Heffingen zoals de riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing vallen niet onder de begripsomschrijving. De opbrengsten hiervan worden rechtstreeks verantwoord op de programma’s. In onderstaande tabel worden de werkelijke opbrengsten voor 2010 in relatie tot de ramingen weergegeven. In de paragraaf lokale heffingen wordt dieper ingegaan op het beleid ten aanzien van de lokale heffingen. Fout! Ongeldige koppeling.

In de raadsvergadering van 10/12 november 2009 zijn de tarieven voor 2010 vastgesteld. De aanslagen zijn met dagtekening 26 februari 2010 verzonden. Het totaal van de realisatie sluit nagenoeg aan bij de raming na wijziging.

Algemene uitkering De gemeente ontvangt uit het gemeentefonds een algemene uitkering van het rijk. Deze uitkering is vrij besteedbaar. In onderstaande tabel wordt de realisatie van de algemene uitkering voor 2010 weergegeven. Fout! Ongeldige koppeling.

De raming voor wijziging is berekend op basis van de zogenaamde septembercirculaire 2009. Daarbij is rekening gehouden met de bekende vaste en variabele gegevens van de gemeente die de grondslag zijn voor de berekening van de algemene uitkering. In de voor- en najaarsnota 2010 is de algemene uitkering bijgesteld tot een bedrag van € 9.382.478. De werkelijke opbrengst 2010 ligt € 92.235 hoger dan de raming na wijziging. Uit de Decembercirculaire kon al worden opgemaakt dat de daadwerkelijke uitkering iets hoger zou uitvallen, door o.a. bijgestelde aantallen in de maatstaven. Dividend Fout! Ongeldige koppeling. 53

Jaarlijks ontvangt de gemeente van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten een dividenduitkering uit hoofde van het aandelenbezit in de bank. In 2010 is een dividenduitkering ontvangen over 2009 van € 13.110. Dit is € 2,49 per aandeel (5.265 aandelen). Aan rente hebben we een bedrag ontvangen van € 59.577. Dit betreft rente van onze aandeelhouderslening aan Enexis. Als gevolg van de verkoop van onze aandelen Essent hebben we aandelen gekregen in een aantal nieuwe BV’s. Voor deze aandelen hebben we ook dividend ontvangen in 2010, te weten: - Enexis € 56.184 - CBL vennootschap BV € 13.370 - Publiek Belang BV € 7.833 - Attero BV € 7.212 Aan rente achtergestelde lening NV Elektriciteitsbedrijf Groningen en Drenthe is € 11.415 ontvangen.

54

Overige algemene dekkingsmiddelen Fout! Ongeldige koppeling.

De realisatie en de raming van de bespaarde rente 2010 zijn aan elkaar gelijk. Bij de najaarsnota is het grote voordeel reeds financieel verwerkt. Bij de bespaarde rente gaat het om de rente over de reserves en voorzieningen. De reserves en voorzieningen worden ingezet als financieringsmiddel, waardoor er niet geleend behoeft te worden. Deze rente is toegevoegd aan de Algemene reserve. Saldo van de financieringsfunctie De gemeente heeft voor de financiering van de diverse investeringen langlopende leningen aangetrokken. Het saldo van deze leningen bedraagt per 31-12-2010 € 23.256.130. Naast de langlopende geldleningen worden ook de reserves en voorzieningen gebruikt als financieringsmiddel. Per 31-12-2010 bedraagt de omvang € 11.696.748 (excl. het niet vrij aanwenbare deel). Dit is exclusief het rekeningsaldo 2010. Indien het saldo van bovenstaande bedragen niet toereikend is om het totaal van de uitgaven te financieren, wordt veelal (afhankelijk van de behoefte en de rentestand) kort geld aangetrokken door middel van rekening-courantovereenkomsten of kasgeldleningen. In 2010 is een langlopende lening aangetrokken van €2.500.000 tegen 4,25% rente. In de primitieve begroting 2010 is de totale rentelast berekend op € 1.711.897. Dit is inclusief de berekende rente over de eigen financieringsmiddelen. In de voor- en najaarsnota 2010 is de rente voor eigen financieringsmiddelen aangepast, omdat de stand per 1-1-2010 aanzienlijk hoger was dan waarmee in begroting rekening was gehouden. Dit wordt mede verklaard door de opbrengst verkoop aandelen Essent. De raming rentelast na wijziging komt dan uit op € 1.977.940. De werkelijke rentelast (lasten en baten) 2010 bedraagt inclusief rente eigen financieringsmiddelen € 1.930.826. Een verschil ten opzichte van de raming van € 47.114. Dit verschil ontstaat o.a. doordat het saldo op de rekening courant positiever is geweest dan waarmee in de begroting rekening is gehouden (we hebben minder rood gestaan dan verwacht). Het voordeel komt uiteindelijk tot uitdrukking op Saldi van kostenplaatsen. BTW Fout! Ongeldige koppeling.

Door de invoering van het BTW-compensatiefonds (BCF) vanaf 1 januari 2003 heeft de gemeente de mogelijkheid gekregen om een groot deel van de betaalde omzetbelasting te verrekenen. Met ingang van 2007 kan 100% van de BTW gecompenseerd worden. Over 2010 is een bedrag van € 1.042.389 BTW gecompenseerd c.q. verrekend met de belastingdienst. Dit bedrag is buiten de exploitatie gehouden. Overige dekkingsmiddelen Er zijn geen overige algemene dekkingsmiddelen.

55

3.1.12 Onvoorzien Fout! Ongeldige koppeling.

Het beleid in de gemeente Bedum is om een post onvoorzien beschikbaar te hebben voor incidentele uitgaven van € 2,27 per inwoner. Bij de opstelling van de begroting 2010 is uitgegaan van 10.599 inwoners. De post onvoorzien 2010 voor incidentele uitgaven komt dan uit op € 24.060. Naast een post onvoorzien voor incidentele uitgaven is voor structurele onvoorziene zaken geen bedrag beschikbaar in de exploitatie. De post onvoorzien is in 2010 gebruikt voor deelname aan het experiment “geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland” voor € 3.210. Daarnaast zijn de beveiligingskosten tijdens de jaarwisseling 2010/2011 ten laste van onvoorzien gebracht (€ 2.000).

56

3.2

Paragrafen

Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten schrijft in artikel 26 voor dat in het jaarverslag dezelfde paragrafen opgenomen moeten worden die ook staan opgenomen in de begroting. Het gaat om de volgende paragrafen: - lokale heffingen - weerstandsvermogen - onderhoud kapitaalgoederen - financiering - bedrijfsvoering - verbonden partijen - grondbeleid - gemeentelijke subsidies - controle & onderzoek In de paragrafen dient te worden ingegaan op de realisatie van het beleid met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen die in het verleden versnipperd in de begroting stonden, nu worden gebundeld. Hierdoor ontstaat een beter totaal inzicht.

57

58

3.2.1 Lokale heffingen In deze paragraaf informeren wij u over: - de gerealiseerde inkomsten; - een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen; - het gerealiseerde beleid ten aanzien van de lokale heffingen; - een aanduiding van de lokale belastingdruk; - een beschrijving van het gerealiseerde kwijtscheldingsbeleid. Gerealiseerde inkomsten Fout! Ongeldige koppeling.

De totale opbrengst lokale heffingen ligt € 130.659 boven de raming na wijziging. In de raming van de begroting na wijziging is de meeropbrengst geraamd van de vastgestelde tariefstijgingen 2010 evenals de correcties uit de najaarsnota (raad 16 december 2010). Voor de meeste belastingen/heffingen geldt dat het resultaat conform de raming is gerealiseerd. Enkele opmerkingen op hoofdlijnen. • de grootste afwijking zien we bij de Leges bouwvergunningen. De meeropbrengst van ruim € 100.000 kan grotendeels worden verklaard door een drietal grote (incidentele) projecten. PlegtVos en VDM hebben beide aanvragen ingediend voor grote bouwprojecten in Ter Laan; projecten waarvan de uitvoering meerdere jaren zal beslaan. Afgesproken is dat in de toekomst ook de bouwaanvragen gefaseerd zullen worden ingediend. Een derde grote post is een bouwaanvraag van Friesland Campina, ingediend vlak voor de invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro). Na 1 oktober 2010 moet de DOMO-fabriek vergunningen aanvragen bij de provincie en zullen leges voor toekomstige omgevingsvergunningen ons niet meer ten deel vallen. • Op de post Leges burgerzaken zien we een forse plus van een kleine € 40.000. Dit wordt vooral veroorzaakt door een toename van het aantal huwelijken (bijzondere locaties) en de uitgifte van reisdocumenten en verklaringen omtrent het gedrag. • De opbrengsten afvalstoffenheffing en rioolrechten blijven iets achter op de ramingen. Reden hiervoor is een te optimistische verhoging in de begroting van het aantal aansluitingen. De laatste jaren is het aantal aansluitingen gedaald in plaats van gestegen door sloop van woningen in het kader van herstructurering, waarbij de oplevering van nieuwbouw pas een paar jaar later weer plaatsvindt. Ook ontwikkeling van nieuwe uitbreidingsplannen heeft vertraging opgelopen.

59

Hoofdlijnen diverse heffingen De gemeente Bedum kent de volgende heffingen: a. onroerende zaakbelasting; b. belasting op roerende woon- en bedrijfsruimten c. hondenbelasting; d. afvalstoffenheffing en reinigingsrechten; e. rioolheffing; f. overige rechten. De genoemde belastingen dienen in principe tot het verkrijgen van algemene dekkingsmiddelen. Dit geldt vooral voor de belastingen die genoemd zijn onder punten a, b en c. De afvalstoffenheffing, reinigingrechten, rioolheffing en de overige rechten hebben een relatie met de door de gemeente te verstrekken diensten en mogen maximaal 100% kostendekkend zijn (excl. BTW). WOZ en onroerende zaakbelastingen Onder de naam ‘onroerende-zaakbelastingen’ worden belastingen geheven van de eigenaren en van de gebruikers van alle woningen (alleen eigenaren), bedrijfspanden, overige gebouwen en bouwgrond. Deze belastingen worden geheven over de waarde van de onroerende zaak, de zogenaamde WOZ-waarde. Voor het heffingsjaar 2010 gold de waarde met peildatum 1-1-2009. De WOZ-beschikkingen en de aanslagen OZB 2010 zijn met dagtekening 26 februari 2010 verstuurd. In totaal zijn er 4.537 beschikkingen / aanslagen verstuurd. Er zijn 48 bezwaarschriften binnengekomen en afgehandeld (1,1%). Van deze 48 bezwaarschriften waren 46 gericht tegen de WOZ-waarde en/of afbakening van het object. Hiervan hebben 27 geleid tot een verlaging van de waarde. Naar aanleiding van de afhandeling van de bezwaarschriften is er 1 beroepschrift ingediend bij de rechtbank tegen het niet-ontvankelijk verklaren van het bezwaar. Hierbij is de bezwaarmaker in het gelijk gesteld. Naast de bezwaren in het kader van de WOZ is er één bezwaarschrift ingediend tegen de toegepaste OZBtarieven (woning/niet-woning). De bezwaarmaker is in het gelijk gesteld. Belasting op roerende woon- en bedrijfsruimten Onder de naam 'belastingen op roerende woon- en bedrijfsruimten' wordt belasting geheven van eigenaren en gebruikers van binnen de gemeente gelegen woon- of bedrijfsruimten, die duurzaam aan een plaats gebonden zijn en dienen tot permanente bewoning of permanent gebruik, maar niet onroerend zijn. Deze belastingen komen qua karakter overeen met de onroerende-zaakbelastingen. De maatstaf van heffing is de waarde van de roerende zaak. Roerende zaken, zoals woonboten, zijn geen WOZ-objecten; de gemeente laat derhalve roerende zaken separaat taxeren. Hondenbelasting Onder de naam hondenbelasting wordt een belasting geheven op het houden van één of meerdere honden. Tweejaarlijks wordt er een controle uitgevoerd om o.a. niet aangemelde honden op te sporen. Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Er zijn twee reinigingsheffingen: de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten. De reinigingsrechten worden geheven voor de ophaal- en verwerkingskosten van bedrijfsafval, terwijl de afvalstoffenheffing huisvuil betreft. Iedere woning binnen de gemeente wordt aangeslagen voor afvalstoffenheffing, ongeacht het feit of men wel of niet gebruik maakt van de diensten. Beleid tot en met 2006 is geweest dat de opbrengsten voor 90% de lasten dekken. Door uw raad is het dekkingspercentage 2010 vastgesteld op 100%. Naar aanleiding van de aanslagen afvalstoffenheffing en reinigingsrechten is in 2010 1 bezwaarschrift ontvangen, dat gegrond is verklaard.

60

Rioolheffing Ter dekking van de kosten onderhoud, vervanging en nieuwe aanleg (m.u.v. exploitatiegebieden) wordt een rioolrecht geheven van eigenaren van woningen, bedrijven etc. Voor een beter beheer van het onderhoud evenals het kunnen voldoen aan de wettelijke verplichting is een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) vastgesteld. In de raadsvergadering van 17 februari 2010 is het Verbreed GRP vastgesteld. Begraafrechten In de raadsvergadering van 25 juni 2009 is het voorstel betreffende de kostendekkendheid van de exploitatie van de begraafplaatsen aangenomen. Het oude voorstel om de tarieven kostendekkend te maken is hiermee herzien. Ook is vastgesteld dat het tarief voor 2009 de basis is voor verdere ontwikkelingen van de tarieven. In dit voorstel is ook uitgegaan van 60 begravingen en uitgiften per jaar. In 2010 zijn deze aantallen niet gehaald. Hierom is de opbrengst van de rechten reeds in de najaarsnota bijgesteld. Het aantal begrafenissen voor 2010 is 67 en het aantal uitgegeven graven 37. In de begroting 2010 was al geanticipeerd op het loslaten van de kostendekkendheid door het verlagen van de geraamde inkomsten voor begraafrechten.

Overleden Begraven Uitgifte graven

2005 82 60 74

2006 76 64 56

2007 65 61 51

2008 81 70 64

2009 68 48 34

2010 82 67 37

Overige rechten Naast bovengenoemde heffingen bestaat er in de gemeente Bedum nog een aantal andere heffingen. Het gaat daarbij om: leges en marktgelden. Het betreft hier rechten die worden geheven naar aanleiding van een gemeentelijke dienstverlening. Een opsomming van de diensten waarvoor in de legesverordening een vergoeding wordt gevraagd, voert in het kader van deze programmarekening te ver. Bekend zijn met name de dienstverlening voor de burgerlijke stand, de gemeentelijke basisadministratie, afgifte van reisdocumenten en bouwvergunningen. De “verordening op de heffing en invoering van leges 2010” bevat een uitgebreide tarieventabel. Degene die een standplaats inneemt dan wel koopwaar op de markt uitstalt, heeft tegenover de gemeente een marktgeldplicht. Voor de tariefberekening maakt men gebruik van de frontbreedte en geldt de strekkende meter als maatstaf. Belastingcapaciteit In de paragraaf “Weerstandsvermogen” (zie volgende paragraaf) wordt ingegaan op de belastingcapaciteit. Kwijtscheldingsbeleid In de begroting 2010 is een bedrag geraamd van € 46.500 voor het verstrekken van kwijtschelding op de aanslagen afvalstoffenheffing en rioolrechten. Voor de overige heffingen is het krijgen van kwijtschelding uitgesloten in de belastingverordening. Over het jaar 2010 is, conform het vastgestelde beleid, kwijtschelding verleent voor een totaal bedrag van € 45.262. Het aantal kwijtscheldingsverzoeken in 2010 bedroeg 162. Hiervan zijn 106 volledig kwijtgescholden en 8 gedeeltelijk. De rest is afgewezen.

Jaar 2006 2007 2008 2009 2010

Aantal verzoeken 146 146 145 147 159

Kwijtschelding Volledig Gedeeltelijk 93 5 110 3 95 8 102 6 106 8 61

Afgewezen 48 33 42 39 45

62

3.2.2 Weerstandsvermogen Onder weerstandsvermogen wordt verstaan het vermogen van de gemeente om niet begrote kosten op te kunnen vangen. De paragraaf weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust de begroting is. Door aandacht te besteden aan het weerstandsvermogen kan worden voorkomen dat elke financiële tegenvaller dwingt tot bezuinigen. Voor het beoordelen van de robuustheid van de begroting is inzicht nodig in de omvang en in de achtergronden van de risico’s en de aanwezige weerstandscapaciteit. Op beide onderdelen wordt hieronder ingegaan. Beleid Het beleid van de gemeente ten aanzien van het weerstandsvermogen is dat er minimaal € 700.000 aan vrije algemene reserve dient te zijn (raadsbesluit 20 april 2006 “Gewenste minimale omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve gemeente Bedum”). Alles boven dit bedrag kan ingezet worden voor nieuw beleid of gebruikt worden om tegenvallers op te vangen. In 2011 zal de minimale omvang opnieuw beoordeeld worden. Verder is bepaald dat er jaarlijks voor onvoorziene uitgaven een bedrag van € 2,27 per inwoner beschikbaar moet zijn.

Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden, waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten te kunnen dekken. Onderscheid kan worden gemaakt tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met de incidentele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld om eenmalige tegenvallers op te vangen, bijvoorbeeld de algemene reserve. Bij structurele weerstandscapaciteit gaat het om middelen die beschikbaar zijn om structurele tegenvallers op te kunnen vangen. De weerstandscapaciteit wordt berekend uit: onvoorzien, de reserves, de onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves. Onvoorzien Voor onvoorziene uitgaven is in de begroting 2010 een bedrag van € 24.060 beschikbaar gesteld voor incidentele zaken (€ 2,27 per inwoner). Het verloop van de post onvoorzien is aangegeven in paragraaf 3.1.12. Algemene reserve De omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31 december 2010 € 6.508.893. Op dit bedrag liggen voor een bedrag van € 2.607.168 aan claims voor de jaren 2010 tot en met 2015. De claims zijn niet expliciet in tijd uitgezet. Bovenstaande betekent dat het saldo van de vrij aanwendbare reserve per 31-12-2010 een omvang heeft van € 3.901.725. Dit is exclusief rekeningsaldo 2010 en de jaarlijkse toevoeging van rente. De minimale omvang is bepaald op € 700.000. Rekening houdend met de toevoeging van het rekeningresultaat ad € 146.420 en de rente 2011 (raming € 678.227) komt de beschikbare ruimte uit op € 4.726.372. Uitgaande van een minimale omvang van € 700.000 dan blijft er beschikbaar voor het opvangen van tegenvallers - zoals bijvoorbeeld onafwendbare investeringen - een bedrag van ruim € 4,0 miljoen. De rente van de niet vrij aanwendbare algemene reserve wordt toegevoegd aan de begroting en wordt gebruikt voor structurele uitgaven. Dit betekent dat aanwending van de niet vrij aanwendbare algemene reserve direct gevolgen heeft voor de exploitatie. De niet vrij aanwendbare algemene reserve speelt hierdoor geen rol in de bepaling van de weerstandscapaciteit.

63

Overige reserves Naast de algemene reserve staat er in de staat van reserves nog een bedrag van in totaal € 4.038.372 (exclusief claims) aan bestemmingsreserves opgenomen per 31 december voor diverse zaken. De rente over deze reserves wordt niet toegevoegd aan de exploitatie, waardoor aanwending van de reserves ook geen gevolgen heeft voor de exploitatie. Kenmerk van een bestemmingsreserve is dat er nog een zekere mate van vrijheid is met betrekking tot de definitieve aanwending. Voor de ene reserve geldt dit meer dan voor de andere reserve. Dit betekent dat een deel van het bedrag ingezet zou kunnen worden om plotselinge tegenvallers op te vangen. Er is nog een stukje keuzevrijheid. Voorzichtigheidshalve wordt ervan uitgegaan dat de keuzevrijheid ongeveer 25% is van de omvang van de bestemmingsreserves. Dit is afgerond € 1.010.000. Dit deel speelt een rol bij de bepaling van de weerstandscapaciteit. Stille reserves Van een stille reserve is sprake, indien de gemeente bezittingen heeft die niet op papier staan omdat er geen boekwaarde meer is en deze bezittingen toch een bepaalde waarde hebben. Dit geldt ook voor bezittingen die nog wel een boekwaarde hebben maar waarvan de werkelijke waarde veel hoger ligt. Voorbeelden van stille reserves zijn: landerijen, gebouwen en aandelen. Ook vermogen bij gemeenschappelijke regelingen kan onder het begrip stille reserve vallen. Ten slotte kan een overschot op een exploitatie gebied ook worden gezien als een “stille” reserve. Bij de bepaling van de weerstandscapaciteit is het van belang in hoeverre de gemeente deze stille reserves binnen een korte tijd liquide kan maken. In veel gevallen zal dit niet lukken. Gebouwen en terreinen zijn in gebruik. Aandelen zijn niet direct verhandelbaar en het opvragen van vermogen van een gemeenschappelijke regeling zal op veel weerstand stuiten bij de overige deelnemers. Een overschot op een exploitatiegebied voor woningbouw mag pas opgenomen worden op het moment van afsluiten van (een deel van) het gebied. In 2010 zijn de laatste twee gemeentewoningen verkocht. Hiermee is de aanwezige stille reserve bij deze bezittingen liquide gemaakt. De winst die na aftrek van kosten overblijft is toegevoegd aan het herstructureringsfonds (cf najaarsnota 2010). Er is ongetwijfeld nog een aantal stille reserves aanwezig binnen de gemeente. Op een deel van de in gebruik zijnde gebouwen voor onze organisatie zit een mogelijke overwaarde. Deze gebouwen zullen we echter niet verkopen. Conclusie is dat er sprake is van enige stille reserves, maar dat deze nu niet liquide zijn te maken. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit geeft de ruimte aan die nog aanwezig is binnen de belastingen tussen de huidige opbrengst en de maximaal toegestane opbrengst. Onbenutte belastingcapaciteit riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing In het kader van de opstelling van het GRP zijn er vaste afspraken gemaakt over de tarieven van het rioolrecht. Ten aanzien van het rioolrecht is er geen onbenutte belastingcapaciteit. In de begroting 2010 is rekening gehouden met een dekkingspercentage afvalstoffenheffing en reinigingsrechten van 100%. Ten aanzien van de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten is de belastingcapaciteit dus ook volledig benut. Onbenutte belastingcapaciteit onroerende-zaakbelastingen De maximering van de tarieven OZB is losgelaten. De gemeente is weer vrij om zelf de hoogte van het tarief te bepalen. Een verhoging met 1% geeft een meeropbrengst van afgerond € 13.000. Berekening van de ruimte met behulp van de nieuwe norm geeft aan dat de gemeente Bedum voldoet aan de minimale opbrengst OZB indien er een beroep zou worden gedaan op een uitkering artikel 12. In die zin hebben wij geen onbenutte capaciteit meer voor de OZB. Indien wij uitgaan van de macronorm die het kabinet hanteert, komen we uit op een ruimte van € 56.000 (=4,3% van de geraamde opbrengst 2010). Deze is in de Meerjarenbegroting echter reeds ingezet. Daarom nemen we deze niet mee in onze berekening van de weerstandscapaciteit. 64

Onbenutte belastingcapaciteit op roerende woon- en bedrijfsruimten Gelet op de totale opbrengst geeft een verhoging van de tarieven slechts een geringe meeropbrengst. Onbenutte belastingcapaciteit hondenbelasting De hondenbelasting kent geen wettelijke limiet. Net als bij de onroerendezaak-belastingen kan de gemeente zelf de hoogte bepalen. Ook hier geldt de vraag, waarop het maximum gesteld kan worden. Een verhoging van het tarief met 10% geeft een meeropbrengst van afgerond € 5.000. Deze ruimte is betrokken bij het bezuinigingspakket 2011-2015. Onbenutte belastingcapaciteit leges en heffingen De kostendekkendheid van de overige leges en heffingen is redelijk te noemen. Omdat er nog geen 100% kostendekkendheid is, is er nog ruimte om deze te laten stijgen. Dit is ook meegenomen bij de bezuinigingsvoorstellen die de afgelopen periode op papier zijn gezet. Berekende weerstandscapaciteit Omschrijving Onvoorzien Algemene reserve* Overige reserves Stille reserves Onroerendezaak-belastingen Afvalstoffenheffing Belasting op roerende woon- en bedrijfsruimten Hondenbelasting Leges en andere heffingen Totale weerstandscapaciteit

Incidenteel Structureel 18.940 4.026.372 1.010.000 0 0 0 0 0 0 5.055.312

0 0 0 0 0 0 0 5.000 0 5.000

* bedrag is exclusief de claims (€ 2.607.168) die op de algemene reserve rusten.

Conclusie weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit is met name door het positieve resultaat van 2009 goed te noemen. Risico’s De risico’s, relevant voor het weerstandsvermogen, zijn die risico’s die niet anderszins zijn te ondervangen. Reguliere risico’s – risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal vrij goed meetbaar zijn – maken geen deel uit van de risico’s in de paragraaf weerstandvermogen. Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden getroffen. Aan te merken risico’s in het kader van de paragraaf weerstandsvermogen worden hieronder opgesomd. a. bouwgrondexploitatie In paragraaf 3.2.7 Grondbeleid wordt uitgebreid ingegaan op de ontwikkelingen met betrekking tot de diverse locaties. Daarbij worden de risico’s benoemd. b. renterisico's In de begroting 2010 is rekening gehouden met een percentage van 4,75 % voor eigen financieringsmiddelen (beschikbare reserves en voorzieningen) en 4,5% voor het financieringstekort. Voor de berekening van de kapitaallasten van de in 2010 gepleegde investeringen is uitgegaan van 4,75%. Gedurende het jaar 2010 heeft de feitelijke rente iets onder het gecalculeerde niveau gelegen.

65

c. prijsrisico’s De algemene uitkering uit het gemeentefonds is gekoppeld aan de netto – gecorrigeerde rijksuitgave. Door deze koppelingsmethodiek wordt het gemeentefonds gecorrigeerd voor inflatoire ontwikkelingen. Bij de opstelling van de begroting volgen wij in zijn algemeenheid de prijsstijgingen die staan opgenomen in de mei- of de septembercirculaire. In 2010 is de inflatie als één bedrag opgenomen als stelpost, bij de najaarsnota is gebleken dat alle budgetten toereikend zijn voor 2010. Hierom is de stelpost afgeboekt en daarmee ingezet als dekking voor verschillende budgetverhogingen. Door bovenstaande systematiek worden de prijsrisico’s beperkt. d. planschade ex artikel 49 W.R.O. en schade onrechtmatige daad De ordening van de ruimtelijke omgeving is vaak onderwerp van belangentegenstelling tussen twee of meer partijen. In de belangenafweging kan het voorkomen dat achteraf blijkt dat (ten onrechte) is beschikt in het nadeel van een partij, die de daardoor ontstane schade probeert te verhalen. Op voorhand valt niet in te schatten of eventuele claims op de gemeente verhaald kunnen worden. Tevens valt niet in bedragen aan te geven hoe hoog een claim kan uitvallen, omdat dit afhankelijk is van de geleden schade. Bij initiatieven van derden worden planschadeovereenkomsten gesloten. Eventuele risico's dienen bestreden te worden uit de algemene reserve. Gedurende het jaar 2010 zijn twee planschadeclaims gehonoreerd. e. nog niet gelokaliseerde bodemverontreiniging Op grond van studie kunnen nieuw vervuilde locaties worden opgespoord. Uitgangspunt is dat de vervuiling wordt verhaald op de vervuiler. Indien deze niet te achterhalen is, ofwel indien de vervuiler niet aansprakelijk kan worden gesteld, komt een drempelbedrag ten laste van de gemeente. De hoogte van de drempel is afhankelijk van de hoogte van de saneringskosten. Dekking van deze kosten is voorzien ten laste van de algemene reserve. f. deelname in gemeenschappelijke regelingen CEVAN: het risico van extra liquidatieverlies is nog steeds niet opgeheven. De bijdrage voor 2010 was geraamd op € 1.100. Betaald is een bedrag van € 1.013. Het risico neemt jaarlijks af. g. Wet werk en bijstand (WWB) De wet werk en bijstand (WWB) is per 1 januari 2004 ingevoerd. Gemeenten zijn financieel verantwoordelijk voor de WWB (openeindfinanciering). Voor de verstrekking van uitkeringen ontvangt de gemeente een budget, het inkomensdeel. Dit is een niet-geoormerkt budget. Een overschot op dit budget mag de gemeente besteden aan andere zaken. Is er sprake van een tekort, dan zal de gemeente dit zelf moeten bekostigen tot maximaal 10% van het jaarlijks budget. Is er sprake van een groter tekort, dan kan de gemeente onder strikte voorwaarden verzoeken om een aanvullend budget. Voor de bekostiging van een eventueel tekort is een bestemmingsreserve aangelegd tot maximaal een bedrag van € 150.000. Inmiddels is deze reserve volledig gebruikt. Voorts is de gemeente verantwoordelijk voor de re-integratie van personen met een bijstandsuitkering, personen met een uitkering op grond van Algemene nabestaandenwet (Anw-ers) en nietuitkeringsgerechtigden (Nuggers), die bij het UWV Werkbedrijf staan geregistreerd als werkloze werkzoekende. Voor de bekostiging van allerlei re-integratievoorzieningen ontvangt de gemeente van het rijk ook een budget. Dit budget (voorheen WWB werkdeel) is als re-integratiebudget sinds 1 januari 2009 gebundeld in het Participatiebudget. Het re-integratiebudget is een geoormerkt budget voor de bekostiging van allerlei re-integratievoorzieningen, waaronder de loonkostensubsidies. Voor een overschot geldt een meeneemregeling naar het volgende dienstjaar van 25%. De rest moet teruggestort worden naar het Rijk. Bij een eventueel tekort moet de gemeente bijpassen. Voor onze gemeente is het re-integratiebudget tot dusver toereikend gebleken.

66

h. Wet sociale werkvoorziening Het financiële risico voor de uitvoering van de Wsw is volledig voor de vier deelnemende gemeenten. Door de goede economische ontwikkelingen in voorgaande jaren waren de bedrijfsresultaten van het werkvoorzieningschap Ability te Uithuizen aanzienlijk verbeterd. De resultaten stonden in 2010 reeds onder druk en de bezuinigingen die het Rijk doorvoert, slaan een aanzienlijk gat in de begroting van Ability. Het risico op een exploitatietekort neemt weer toe. Daarnaast wordt Ability als gevolg van de modernisering van de Wsw de komende jaren omgevormd van een productiebedrijf naar een mensontwikkelbedrijf. Dit zal ook de nodige investering met zich brengen. Wat dit voor de financiële bijdrage van de vier gemeenten betekent, is nog niet duidelijk. i. bijzondere bijstand / stimuleringsfonds voor de minima Ook voor de bijzondere bijstand en het stimuleringsfonds voor de minima geldt dat er sprake is van een openeindfinanciering. De uitgaven zijn niet geheel in de hand te houden. Een overschrijding op het budget kan echter in eerste instantie worden opgevangen binnen de gevormde reserve. In 2010 is een tekort ontstaan van afgerond € 5.907. Overschotten of tekorten worden toegevoegd aan of gedekt uit de reserve bijzondere bijstand waarvoor een plafond geldt van € 75.000. j. dividenduitkering Essent In 2009 heeft de verkoop van de aandelen Essent plaatsgevonden. Met deze verkoop is de jaarlijkse dividenduitkering komen te vervallen. Wel heeft de deal geleid tot meerdere nieuwe deelnemingen; deze zullen in de toekomst weer gaan leiden tot dividenduitkeringen (2010 € 84.500). De bruglening die deel uitmaakt van de deal, genereert rente-inkomsten voor de gemeente (2010 € 59.600). Informatie van de aandeelhouderscommissie geeft verder nog aan dat er rente kan worden verwacht van maximaal € 29.000 over de reservering Escrow en de reservering in verband met de Cross Border Lease contracten. De hoogte is afhankelijk van het gebruik van deze reserveringen. k. "open-eind" regelingen. Voor de gemeente is een aantal "open-eind" regelingen van groot belang. Met name op het financiële vlak is dat van betekenis. Regelingen als minimabeleid, kwijtscheldingsbeleid, leerlingenvervoer, borgstellingen Volkskredietbank, Wmo (voor de onderdelen huishoudelijke hulp en leef- en woonvoorzieningen) kunnen in de praktijk ten opzichte van de begroting meer financiën vragen dan was voorzien. Voor een aantal van deze regelingen hebben wij een bestemmingsreserve beschikbaar, waardoor de eerste tegenvallers kunnen worden opgevangen. Een tweetal van deze reserves (Wmo en WWB) is door tekorten reeds leeg. Ook dient met name nog genoemd te worden de decentralisatie van de onderwijshuisvestingsvoorzieningen. De investeringen in het basisonderwijs komen thans geheel voor rekening van de gemeente. In de toekomst zal dit behoorlijke extra lasten met zich mee kunnen brengen. l. verhuur panden Schoolstraat In de begroting is een huuropbrengst geraamd voor de panden aan de Schoolstraat te Bedum. Huurovereenkomsten zijn afgesloten waardoor het risico van leegstand op dit moment klein is. m. leegloop platteland Het Groninger platteland wordt geconfronteerd met een krimp van het inwonertal. Het platteland vergrijst en inwoners verhuizen naar grotere steden. Wij verwachten dat voor onze gemeente de krimp mee zal vallen, hoewel ook bij de gemeente Bedum al een aantal jaar een licht dalende trend waarneembaar is. Dit kan mogelijk worden verklaard door het feit dat we geen bouwgrond hadden. De gemeente Bedum ligt ten opzichte van de stad Groningen gunstig en is daardoor een aantrekkelijke woongemeente. Leegloop betekent voor een gemeente dat de inkomsten dalen bij gelijkblijvende dan wel stijgende kosten. De minister van BZK heeft begin 2010 een voorstel naar de Rfv (Raad voor de Financiële verhoudingen) gestuurd. Het voorstel omvat een plan om de verschillende gemeenten die in een krimpregio liggen, tijdelijk gedurende 5 jaar financieel tegemoet te komen. Voor Bedum betekent dit gezien de groei in het afgelopen jaar en de geraamde groei van de komende jaren geen of weinig extra middelen.

67

Hoewel van krimp in Bedum niet echt sprake is, zien we in prognoses wel de effecten van vergrijzing/ontgroening: binnen het totaal dus meer ouderen en mnder jongeren. n. economische crisis De economische crisis kan er toe leiden dat het aantal uitkeringsgerechtigden gaat stijgen en daarmee ook de bijstandsuitgaven. Verder stagneert de uitgifte van bouwterreinen en daarmee ook de groei van inwoners en woningen. Dit vertaalt zich direct in een lagere algemene uitkering dan is geraamd. Wij gaan uit van een jaarlijkse groei van 60 woningen en 138 inwoners per jaar. Rijksbezuinigingen kunnen vanaf 2012 weer doorwerken in de algemene uitkering. De voorgenomen korting op het gemeentefonds gaat vooralsnog niet door; de laatste berichten laten een positieve ontwikkeling zien van het accres. Wel verwachten we grote kortingen op taken die gedecentraliseerd worden. De komende jaren zullen tussen rijk en gemeenten hierover afspraken worden gemaakt. Om hierop voorbereid te zijn, hebben we in 2010, in samenspraak met een deel van de raad, mogelijkheden onderzocht om te bezuinigen. Deze voorstellen zijn in het voorjaar van 2011 besproken met de burgers. o. wachtgeldverplichting Eind 2009 heeft een tweetal politieke ambtsdragers afscheid genomen. Daarmee is een wachtgeldverplichting ontstaan. In verband met mogelijke verrekeningen met inkomsten is de hoogte en lengte daarvan moeilijk in te schatten. Hiervoor is een bestemmingsreserve gevormd. De toereikendheid van deze reserve in de toekomst staat niet vast. Conclusie ten aanzien van het weerstandsvermogen. De weerstandscapaciteit van de gemeente is goed. De in de begroting 2010 genoemde risico’s zijn nagenoeg niet manifest geworden waardoor er geen extra aanspraken op de algemene middelen behoefden plaats te vinden. Het weerstandsvermogen van de gemeente is in 2010 iets verslechterd ten opzichte van 2009. Dit wordt met name veroorzaakt doordat een aantal zaken zijn afgeboekt ten laste van de Algemene Reserve om zo noodzakelijke ruimte te creëren in de begroting. Hierdoor is de stand van de Algemene Reserve teruggelopen ten opzicht van de jaarrekening 2009.

68

3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen De kosten van onderhoud van kapitaalgoederen maken een substantieel deel uit van de exploitatie. De kosten komen op diverse plaatsen in de jaarrekening voor. Een volledig overzicht van deze kosten is daarom van belang voor een goed inzicht in de financiële positie van de gemeente. De gemeente Bedum is, voor een plattelandsgemeente, qua oppervlakte redelijk compact. De openbare ruimte is grotendeels bij de gemeente in beheer. Voor het goed kunnen functioneren van de inwoners zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, verlichting, openbaar groen, gebouwen en sportvoorzieningen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is mede bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. In het algemeen kan worden gesteld dat wij voor een aantal onderdelen beschikken over beheersprogramma’s. Het beleid van de gemeente Bedum voor het onderhoud van kapitaalgoederen is onder meer opgenomen in de nota’s: - Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014 - Groenbeleidsplan - Beheerplan Wegen 2009 t/m 2013 - Vervangingsplan openbare verlichting - Onderhoud Bruggen 2008 t/m 2012 Wegen Binnen onze gemeente werken wij met een systeem van rationeel wegbeheer. Hiervoor is de nodige software aangeschaft die werkt volgens de landelijk erkende CROW systematiek. Hiertoe worden regelmatig alle wegen op een uniforme en objectieve wijze geïnspecteerd. Deze gegevens worden in het systeem ingelezen, waarna de benodigde onderhoudsbehoefte kan worden bepaald. Bij deze onderhoudsbehoefte behoren de benodigde financiële middelen voor het komende jaar als ook voor een langere periode. Tevens wordt aangegeven welke maatregelen voor welke wegen nodig worden geacht. In het verleden is op basis van een meerjarig overzicht de gemiddelde benodigde financiële onderhoudsbehoefte bepaald. Conform de besluitvorming hierover is het beschikbare budget bepaald voor een langere periode. De budgetten worden jaarlijks verhoogd met een prijsindex. In de raadsvergadering van 17 december 2009 is het beheerplan wegen vastgesteld voor de jaren 2009 t/m 2013. Op grond van dit plan wordt jaarlijks het onderhoud aan de wegen uitgevoerd. Er vindt afstemming plaats met andere aspecten waarbij gedacht kan worden aan rioleringswerkzaamheden, verkeersmaatregelen, uitbreidingsplannen, herstructureringsplannen e.d. Riolering Ook voor onze riolering beschikken wij over een systeem van rationeel rioolbeheer. De systematiek is vergelijkbaar met die van wegbeheer. Ook hierbij worden, zij het niet jaarlijks, inspecties aan het riool uitgevoerd. Het voor onderhoud opgenomen budget is bepaald door het budget van het afgelopen jaar dat is verhoogd met een index voor prijsstijgingen. Voor investeringen zijn reserveringen opgenomen in de prioriteitenlijst. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is het resultaat van een planproces dat omvat: de aan de riolering te stellen doelen, de maatregelen om deze doelen te bereiken en de daarvoor in te zetten middelen. Het onderhouden van het riool, het doen van nieuwe investeringen en het uitvoeren van de benodigde verbetermaatregelen, wordt conform de kaders van het GRP uitgevoerd. In de raadsvergadering van 17 februari 2010 is het nieuwe Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014 vastgesteld. Omdat in het nieuwe GRP nu ook aandacht is voor de nieuwe zorgplichten (naast vuilwater nu ook hemelwater en grondwater) wordt er nu gesproken over een Verbreed GRP. 69

De kosten van uitvoering van het Verbreed GRP worden afgedekt door (een verhoging van) het rioolrecht. Voor het uitvoeringsprogramma zal afstemming plaatsvinden met het meerjaren-onderhoudsprogramma wegen. Groen Ook voor ons openbaar groen beschikken wij over een systeem van rationeel groenbeheer. Hierbij is de totale hoeveelheid groen opgenomen en uitgesplitst naar diverse soorten. Al deze soorten vergen bepaalde onderhoudsmaatregelen met bepaalde frequenties. Deze gegevens worden gebruikt bij het vergelijken met de aanbieding van Ability die een deel van ons openbaar groen onderhoudt. Het andere deel wordt onderhouden door eigen personeel van de gemeente. In de raadsvergadering van 21 januari 2010 is het Groenbeleidsplan voor het openbaar groen binnen de bebouwde kommen vastgesteld. Het groenbeleidsplan geeft de richting aan waar we naar toe willen met het groen in de gemeente. Het laat de hoofdlijnen zien voor het openbaar groen voor de komende 10-15 jaar. Het groenbeheersplan geeft aan hoe het groen wordt onderhouden en met welke middelen en menskracht. Gebouwen Voor alle gemeentelijke gebouwen is een systeem van planmatig meerjarig onderhoud (MJOP) uitgewerkt. Hiervoor is door een extern adviesbureau het benodigd onderhoud voor de komende 10 jaar in beeld gebracht. Op basis van inspecties zal per jaar bekeken worden welke onderhoudswerkzaamheden voor dat jaar en het komend jaar benodigd zijn. Een actualisatie van het gehele onderhoudsplan zal om de 3 à 4 jaar plaatsvinden en het plan zal dan zo nodig worden bijgesteld. De benodigde bedragen zijn opgenomen in de begroting. Deels zijn de middelen in een onderhoudsvoorziening opgenomen, deels zijn de middelen opgenomen op de investeringslijsten. Voor de onderhoudsvoorziening is uitgegaan van een vast beschikbaar budget per jaar. Hiertoe wordt het binnen de begroting beschikbare bedrag aangevuld met een bedrag van € 100.000 per jaar. Samen met het startsaldo van de onderhoudsvoorziening voor De Beemden (dit is opgegaan in de nieuwe totale voorziening) zijn de geraamde kosten tot en met 2019 nu gedekt. Daarnaast is op de stelposten nog € 60.000 verlaging van kosten geraamd (begroting 2011) wegens werkzaamheden van de buitendienst (schilder en timmerman), die ook zijn opgenomen in het MJOP. Water In 2008 en 2009 zijn alle gemeentelijke watergangen gebaggerd. Wat nu nog ontbreekt, is een goed beeld van de onderhoudstoestand van alle beschoeiingen die wij in eigendom en beheer hebben. Een inventarisatie hiervan moet nog plaatsvinden. Onze gemeente doet mee aan het project ecologie en water, dat erop is gericht om de waterkwaliteit van oppervlaktewater te verbeteren. In 2008 is ingestemd met de beslisnota Kader Richtlijn Water, “Schoon en gezond water in NoordNederland. Daar waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld van de riolering. Afkoppelen verkleint de kans op overlopende riolen en vermindert de vuiluitworp uit het riool. De KRW maatregelen zijn opgenomen in de planning van het vGRP. Samen met het waterschap Noorderzijlvest wordt een studie naar optimalisatie van het afvalwatersysteem gestart om de opgave (terugdringen van de overstortingen op oppervlaktewater) van het Basisrioleringsplan 2009 te onderzoeken en in een breder perspectief binnen de (afval)waterketen uit te werken. Bruggen Het onderhoudsplan bruggen is vastgesteld in de raadsvergadering van 24 april 2008. Met de vaststelling van dit onderhoudsplan is het onderhoud voor de jaren 2008 t/m 2012 inzichtelijk gemaakt. In 2010 heeft de brug bij het gemeentehuis een grote onderhoudsbeurt gehad. Er is een restauratieplan voor de monumentale brug naar Fraamklap in Onderdendam gemaakt. Deze uitvoering staat voor 2011 op het programma. Verder zal er in 2011 onderhoud uitgevoerd worden aan het metselwerk en de conservering van de vaste bruggen.

70

Diversen Naast de hierboven al genoemde zaken beschikt onze gemeente over meer kapitaalgoederen. Hierbij valt te denken aan openbare verlichting, verkeersborden, sportvelden e.d. De daarvoor beschikbare middelen in de begroting zijn afgeleid van de vorige begroting en worden meestal alleen gewijzigd met het index percentage. Een uitzondering hierop is de openbare verlichting. De cijfers hiervoor zijn afkomstig van het nutsbedrijf dat de elektriciteit levert en de masten onderhoudt.

71

72

3.2.4 Financiering Inleiding De Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) geeft een belangrijk, bindend kader voor een verantwoordelijke en professionele inrichting van de treasuryfunctie, alsmede voor het scheppen van voorwaarden om deze te kunnen uitvoeren. Door uw raad is op 29 oktober 2009 het aangepaste treasurystatuut vastgesteld. In dit statuut is de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. De treasuryfunctie van de gemeente Bedum richt zich op: a. het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities; b. het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente) resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico; c. het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities; d. het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van het treasurystatuut. Algemeen beleid Het door ons al jaren gevoerde beleid wordt gecontinueerd. Dit betekent dat de renteontwikkelingen nauwgezet worden gevolgd, met name indien onze financieringspositie aanleiding geeft tot het aantrekken van vaste geldleningen. Bij het aantrekken van geld doen wij veelal zaken met de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten te Den Haag. Voor het uitzetten van geld is voorwaarde dat onze belegging uitsluitend wordt toevertrouwd aan een instelling met een AA – rating. Naast beleggingen bij instellingen met een zogenaamde AA – rating hebben wij een tweetal leningen verstrekt aan woningstichting Wierden en Borgen. Deze verstrekking vindt plaats in het kader van onze publieke taak. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een instrument ter beperking van het renterisico. Tot de limiet mag met kort geld worden gefinancierd; bij overschrijding van de limiet dient op termijn voorzien te worden in vaste financiering. Op een begrotingstotaal van € 23.770.425 bedroeg de kasgeldlimiet voor 2010 € 2.020.486. Dit is 8,5% van het begrotingstotaal. Onze netto vlottende schuld (excl. saldo crediteuren) heeft gedurende het dienstjaar deze limiet niet overschreden. Risicobeheer Vanuit de doelstellingen van het treasurybeleid valt af te leiden dat risico’s zijn te onderkennen ten aanzien van de rente, krediet en liquiditeit. De Wet Fido geeft een aantal verplichte elementen aan die de genoemde risico’s beperken of elimineren. Het doel van het treasurystatuut is o.a. deze risico’s te beperken c.q. te beheersen. Een belangrijke eis uit de Wet Fido is dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en dat het beheer voorzichtig dient te zijn. De gemeente Bedum heeft geen beleggingen die niet in het verlengde van de publieke taak liggen. Renterisico De rentegevoeligheid, het renterisico, kan worden gedefinieerd als het gevaar van ongewenste veranderingen van de financiële resultaten van de gemeente door rentewijzigingen. De wettelijke vastgestelde renterisiconorm van 20% houdt in dat in enig jaar de aflossing van de lange schuld niet hoger mag zijn dan 20% van de gehele vaste schuld. De berekening van het huidige renterisico in meerjarenperspectief is opgenomen in het onderstaand overzicht. Uit onderstaand overzicht blijkt dat het renterisico binnen de marge is gebleven. Fout! Ongeldige koppeling.

Rentevisie Het financieringstekort is afgedekt met kort geld waarvoor in de begroting 4,5% rente was geraamd. Voor investeringen is gecalculeerd met 4,75% rente. 73

Het rentepercentage voor lang geld schommelt eind 2010 rond 4,50% voor een looptijd van 25 jaar (BNG rentetarief). De ontwikkelingen op de gelden kapitaalmarkt zijn redelijk stabiel te noemen. Door een stagnatie van de economische groei zal de vraag naar kapitaal afnemen. Wereldwijd wordt ernaar gestreefd de rente niet te laten stijgen en te handhaven op het huidige niveau. Bij een stijging van de geldmarktrente kan, wanneer de voorwaarden van de langlopende leningen dit toelaten, worden overwogen om een deel van het financieringstekort om te zetten van kort naar lang geld. In 2010 is een nieuwe lening aangetrokken van € 2.500.000 tegen een rentepercentage van 4,25%. Voor investeringen die voortvloeien uit de prioriteitenlijst hebben wij gecalculeerd met 4,75% rente. Renterisico op kasgeld Voor het liquiditeitenbeheer heeft de gemeente lopende rekeningen bij de BNG, de Rabobank en de ING. De betalingen en ontvangsten lopen hoofdzakelijk via de BNG. Tevens wordt er een kas bijgehouden. Kastransacties worden tot een minimum beperkt. Ook de omvang van de kas is minimaal. Liquiditeitsrisico’s Onder liquiditeitsrisico wordt verstaan het risico dat ontstaat indien door wijzigingen in de liquiditeitenplanning en meerjaren investeringsplanning, de financiële resultaten afwijken van de verwachtingen. Zoals uit bovenstaande blijkt, kunnen er, indien de liquiditeitspositie anders loopt dan gepland, behoorlijke fluctuaties ontstaan met alle financiële gevolgen van dien. Vooralsnog is er sprake van een evenwichtige spreiding over het gehele jaar. Ook de uitvoering van het investeringsplan heeft een belangrijke rol. Met name bij de uitvoering van het investeringsplan is het noodzakelijk om op het juiste moment de financieringsmiddelen beschikbaar te hebben. Tot nu toe zijn de liquiditeitsrisico’s altijd beperkt geweest. Debiteurenrisico’s Ten aanzien van de post debiteuren kan risico gedefinieerd worden als de kans op het te laat of nietontvangen van gelden van debiteuren. Door de aard van de gemeentelijke activiteiten loopt de gemeente een gering debiteurenrisico. Voornamelijk hogere overheden zijn de belangrijkste debiteuren. Daar waar nodig worden tijdig de nodige invorderingsmaatregelen getroffen. Koers- en valutarisico’s Deze risico’s hebben betrekking op de kans dat de financiële activa van de organisatie in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen op de valutamarkt. De gemeente loopt geen risico’s als het gaat om koers- en valutarisico’s omdat geen gelden zijn uitgezet in vreemde valuta.

74

75

3.2.5 Bedrijfsvoering Doel van de paragraaf bedrijfsvoering In het duale stelsel gelden voor de gemeenteraad de zogenaamde 3 W’s: wat willen bereiken, wanneer moet het gerealiseerd zijn en wat mag het kosten. Ons college draagt zorg voor de uitvoering van het programma en gebruikt daarvoor het beschikbare budget op de meest effectieve en efficiënte wijze. In de opzet van de paragraaf bedrijfsvoering wordt dit onderscheid vastgehouden. Deze paragraaf gaat vooral in op de hoofdlijnen van beleid. Verder worden de bestuurlijke wensen ten aanzien van bestaand en nieuw beleid in beeld gebracht. Op grond van de controlerende taak, waarvoor onder meer de rekenkamerfunctie is ontwikkeld, kan uw raad ter toetsing het zoeklicht op bepaalde onderwerpen richten in relatie tot het doel waarvoor budget beschikbaar is gesteld. Aangezien de te bereiken doelen sterk samenhangen met de gemeente als dienstverlenende organisatie, wordt aan uw raad in de paragraaf bedrijfsvoering een indruk gegeven van de wijze waarop de bedrijfsvoering plaats vindt en welke ontwikkelingen gaande zijn. Dit is noodzakelijk vanwege de directe relatie tussen de bedrijfsvoering en het middelenbeleid. Planning- en Controlcyclus De Planning- en Controlcyclus is erop gericht systematisch en gemeentebreed de gewenste effecten en doelen af te wegen, prioriteiten te bepalen, uit te voeren en te verantwoorden. Met een meerjarig beeld op een sluitende exploitatie kan een evenwichtige besluitvorming plaatsvinden, mits ook de risico’s goed in beeld zijn gebracht. Vanaf 2004 is de cyclus afgestemd op de duale verhouding tussen raad en college. De begroting en de jaarrekening zijn afgestemd op de aangepaste rollen van raad en college. Dit geldt ook voor de tussentijdse rapportages. Het tussentijds wijzigen van de begroting (niveau van aan de raad voor te leggen begrotingswijzigingen) is veranderd. Verfijning in het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking is gerealiseerd en wordt verder geïmplementeerd. De regeling is inmiddels aangepast. De verfijning heeft er toe geleid dat budgetten nog adequater worden bewaakt en de “juiste” houder van het budget verantwoording aflegt over de uitvoering van het programma. Dit laatste is vooral van belang voor budgetten waarvan het houderschap en de uitvoering zijn verdeeld over meerdere afdelingen. Per januari 2010 is het pakket Civision Middelen van Pink Roccade in gebruik genomen als opvolger van Fis4All van de firma Centric. Keuze voor dit pakket is gebaseerd op kwaliteit, functionaliteit en functioneel beheer. In de keuze heeft meegespeeld de beoogde samenwerking met Winsum en De Marne. Beide gemeenten gebruikten reeds Civision. Om die reden lag een keuze voor dit pakket, los van de andere eisen, in de rede met als oogmerk het beheer en het onderhoud gezamenlijk uit te voeren. De ervaringen met het nieuwe pakket zijn overwegend positief. Communicatie Een belangrijke inspanning is gelegen in de verdere verbetering van de relatie met de burger. Hiertoe is in het verleden een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. De uitkomsten waren bemoedigend maar nodigen uit tot het doorvoeren van verbeteringen. In werkgroepverband en op managementniveau is dit verder opgepakt. Voor 2010 was een nieuw onderzoek gepland. Na ontvangst van de offerte bleek het beschikbare budget ontoereikend. Ook om de kosten te drukken is bezien of samen met omliggende gemeenten een onderzoek kon worden gepland. Naar verwachting zal het onderzoek voor de zomer van 2011 worden uitgevoerd. De website zal verder worden ontwikkeld volgens de uitgangspunten waarvoor bij de start van het project is gekozen. Het verder ontwikkelen van interactieve dienstverlening heeft daarbij prioriteit. Verder wordt onder de projectnaam ELO – BMW gewerkt aan gemeenschappelijke implementatie van wettelijke ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen vloeien voor een deel voort uit het Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP) Dienstverlening en e-overheid. Burgers en bedrijven staan in dit programma centraal. Enkele voorbeelden van gerealiseerde projecten in het kader van dit programma zijn: het Omgevingsloket, Digitaal Klantdossier, Verwijsindex risicojongeren, landelijk digitaal loket schoolverlaten, WMO/Regelhulp en het Dienstenloket. In BMW verband is verder een start gemaakt met Antwoord@. Met Antwoord@ verbetert de overheid haar dienstverlening en zijn in 2015 de gemeenten de herkenbare ingang voor de overheid. De inrichting van een kennisbank met antwoorden op veel voorkomende vragen, digitalisering en het verplicht gebruik van de basisregistraties zijn onderdelen hiervan. 76

Om onszelf beter toe te rusten op deze ontwikkelingen wordt gewerkt aan de realisering van een gemeenschappelijke afdeling I&A. Overigens trekt de implementatie van vorenstaande taakstellingen een behoorlijke wissel op de ambtelijke organisatie en blijft toedeling van geld vanuit het Rijk om deze taakstellingen te realiseren tot op heden achterwege. De communicatienota is in 2009 herzien. In de nota is vastgelegd hoe de communicatie met de burger meer inhoud kan krijgen. De gemeente als werkgever Tot dusver slagen we er nog steeds in goed gekwalificeerd personeel te vinden voor de te vervullen vacatures. Ook de technische functies zijn ingevuld. Gelet op de toenemende vergrijzing zal de gemeente als werkgever zich echter nadrukkelijk als interessante en moderne werkgever moeten manifesteren. De kracht van de gemeente ligt daarbij met name in de ontwikkeling van een goed stelsel van secundaire arbeidsvoorwaarden, een krachtige, veelzijdige werkgever en het bieden van faciliteiten voor ‘eigen kweek’ van jonge mensen tot vakspecialisten in het openbaar bestuur. Dit kan worden gerealiseerd door een systeem van strategisch opleiden waarin, middels competentiemanagement, wensen van zowel werkgever als werknemer nader op elkaar worden afgestemd. In het verband van BMW wordt bezien of Het Nieuwe Werken van toegevoegde waarde is in de werkorganisaties van de drie gemeenten. Een eerste verkenning wordt uitgevoerd door een afstudeeropdracht van twee studenten van de Hanzehogeschool. De uitkomsten worden opgeleverd in de loop van 2011. Per 1 maart 2006 is de gewijzigde structuur een feit geworden en bestaat de organisatie uit 4 afdelingen en een staforgaan. Ter ondersteuning van de afdelingshoofden zijn per 1 juli 2008 aan de plaatsvervangend afdelingshoofden operationeel leidinggevende taken toegedeeld voor een specifiek taakveld. Met de Ondernemingsraad wordt van gedachten gewisseld op welke wijze passend inhoud wordt gegeven aan de in het Organisatiebesluit opgenomen verplichting om het model tweejaarlijks te evalueren. Op basis van deze structuur ziet de personele bezetting van de gemeente Bedum er als volgt uit: Afdeling Middelen VROM ** Openbare werken

aantal

voorbereiding beheer en onderhoud

Welzijn & Burgers ** Concern * Gemeentesecretaris Griffier Totaal

19 17 6 22 19 9 1 1 94

Fte 13,76 12.75 6,00 19,30 15,57 5.98 1,00 0,72 75,08

* In vorenstaande cijferopstelling ontbreken onze 23 vrijwilligers voor de brandweer. In dit overzicht is wel meegenomen de formatie voor de commandant brandweer (0,40 fte) en van de medewerker pro – actie en preparatie (0,67 fte). ** In vorenstaande cijferopstelling is rekening gehouden met de beschikbare formatie voor schoonmaak en beheer sportaccommodaties.

In de begroting is budget gereserveerd voor de uitbreiding van formatie voor algemeen juridisch werkzaamheden / bestuursondersteuning en de verdere ontwikkeling van digitale dienstverlening. Ingegeven door budgettaire redenen is de definitieve vervulling opgeschort tot het moment dat meer zicht bestaat op de ontwikkeling van onze financiële positie. Verder worden verschillende vacatures op dit moment met tijdelijk personeel ingevuld in afwachting van de omvang van de bezuinigingen door het Rijk en het effect daarop op de gemeentelijke financiële huishouding. Sinds 2005 neemt de gemeente Bedum het zogenaamde IZA- Bedrijfszorgpakket af. Het IZABedrijfszorgpakket omvat een pakket middelen waarmee het verzuim in de organisatie kan worden verminderd. Het pakket is ontwikkeld op verzoek van bonden en werkgevers. Het pakket is al bij tal van gemeenten in gebruik. 77

Het IZA- Bedrijfszorgpakket voorziet in een eigen “zorgnetwerk” waardoor lange wachttijden worden vermeden. Deelname aan de bedrijfszorg wordt gecontinueerd. Uit de evaluatie is gebleken dat Bedum de geboden mogelijkheden optimaal benut! Verder maken wij sinds april 2006 gebruik van de diensten van een zelfstandig gevestigde bedrijfsarts. De ervaringen zijn uiterst positief te noemen en kenmerken zich door een korte en directe(re) relatie met medewerker en direct leidinggevende. De laatste jaren is er een duidelijke tendens bij overheidsorganisaties om functiewaardering te vereenvoudigen en ook om dit instrument te gebruiken voor beheersing van de organisatie en de werkprocessen. Deze wijze van functie beschrijven wordt "organiek beschrijven “ genoemd. Het "organiek beschrijven" van functies verschilt duidelijk van de "mensgerichte beschrijvingen". De organieke beschrijving geschiedt door het management. De medewerker mag daar inhoudelijk op reageren. Organieke beschrijvingen bevorderen de efficiency en doelmatigheid door eenvoudige procedures met een korte doorlooptijd. Organieke beschrijvingen kunnen worden gebruikt voor andere onderdelen van het personeelsbeleid, bijvoorbeeld de werving van personeel. Wij hebben gekozen voor het FUWA-MET systeem van Buitenhek en Van Doorn. Het complete traject is in 2010 afgerond en heeft geresulteerd in twee beroepschriften. Deze zijn beide door de rechtbank ongegrond verklaard. Inmiddels is een nieuw systeem geïntroduceerd onder de naam HR21. Dit systeem is ontwikkeld onder eindverantwoordelijkheid van de VNG. De VNG wordt tevens eigenaar van het systeem. Wellicht worden op termijn gemeenten verplicht met dit systeem te gaan werken. Op 22 maart is door ons college het levensfasebeleid vastgesteld, gericht op de duurzame inzet van medewerkers. In dit beleid is rekening gehouden met de uitkomsten van externe onderzoeken van zowel het ABP (Active Aging) en IZA (Duurzame inzetbaarheids monitor). Voorts is in 2010 verder gewerkt aan de toekomstvisie voor de buitendienst. Deze visie zal in 2011 worden vastgesteld. In 2011 dient de RI&E weer geactualiseerd te worden. Verbeterpunten dienen na vaststelling geïmplementeerd te worden. Bedum is tot slot in het bezit van een gemotiveerde BHV – organisatie. Ondernemingsraad De gemeente kent een actieve en betrokken Ondernemingsraad alsmede een Onderdeelcommissie voor de brandweer. De Ondernemingsraad wordt in de verslaglegging ambtelijk ondersteund. Met de inzet van de leden voor de vervulling van de OR – taken is in de berekening van productieve uren rekening gehouden. Voor deze inzet is geen vervangende inzet in budget beschikbaar. Grosso modo gaat het om een bedrag van € 50.000. In de CAO sector Gemeenten 2007 – 2009 is vastgelegd dat gemeentelijke werkgevers aan het begin van iedere zittingsperiode een convenant sluiten met daarin afspraken over de benodigde inzet voor het OR – werk en de compensatie daarvoor. Dit convenant is in Bedum op 20 oktober 2008 ondertekend. Binnen de stafafdeling Concern is vier uur formatie beschikbaar voor het ambtelijk secretariaat. Informatiebeleid Zoals aangegeven wordt op dit moment in verband van ELO – BMW gewerkt aan de vormgeving van een gemeenschappelijk I&A – beleid. Om redenen van kwaliteit en vermindering van kwetsbaarheid is voorzien dat eind 2011 één gezamenlijke entiteit uitvoering gaat geven aan het I&A – beleid van de BMW – gemeenten. Vooralsnog wordt die samenwerking op vrijwillige basis in een proeftuinomgeving vorm gegeven. De servers van de drie gemeenten worden in De Marne gesitueerd. Bij de inrichting van de serverruimte in De Marne is hiermee inmiddels rekening gehouden. Bedum gaat in onze plannen gelden als uitwijkvoorziening. Omdat de serverruimte voor drie gemeenten is ingericht, financiert De Marne op dit moment de meerkosten voor. Deze meerkosten worden ingebracht in de begroting die voor de ICT – samenwerking wordt opgesteld. Onder het ELO – project wordt op dit moment gewerkt aan een realisatieplan waarin de ambities van de drie gemeenten, de programma’s van het Nationaal Uitvoeringsprogramma een belangrijke plaats krijgen.

78

In 2010 is een voorstel uitgewerkt om te kiezen voor Open Office als alternatief voor Microsoft. De verwachting was dat dit op termijn een besparing zou opleveren. Gebleken is, mede gelet op ervaringen van andere gemeenten zoals deze besparing niet wordt gerealiseerd. Ten eerste omdat de licenties voor Microsoft gunstig zijn aanbesteed. Ten tweede omdat moet worden geïnvesteerd in de koppelingen tussen Open Office en andere pakketten. Los van de kosten zou een keuze voor OO ook gevolgen kunnen hebben voor de bedrijfszekerheid en bleek de functionaliteit aantoonbaar minder dan de keuze voor MO 2010. Met Winsum en De Marne is gezamenlijk opgetrokken in de invoering en upgrading van Melddesk. Voor de drie gemeenten is Melddesk per 01 januari 2010 geoperationaliseerd. De afwikkeling van klachten wordt dan, ook in communicatieve zin, verder geprofessionaliseerd en het systeem gaande weg verder uitgerold. In 2010 is voor de drie gemeenten ook gekozen voor dezelfde leverancier van de website. Winsum en De Marne hebben gekozen voor de leverancier van Bedum, waardoor in de toekomst onderlinge vervanging in het beheer wordt vergemakkelijkt. Huisvesting Zowel het gemeentehuis als de dislocatie aan de Industrieweg voldoen naar de huidige inzichten aan de daarvoor geldende wettelijke regels. Wel baart de verwarming installatietechnisch zorgen. Het zogenaamde Colt –systeem vertoont blijkt storingsgevoelig. Organisatieontwikkeling Het mandaatstatuut is jaarlijks onderwerp van evaluatie. Binnen het managementteam is doorontwikkeling van de organisatie ter verdere verbetering van de kwaliteit van onze dienstverlening punt van aandacht. Evaluatie van het Organisatiebesluit is in 2010 onderwerp van overleg geweest met de Ondernemingsraad. Concrete afspraken zullen in 2011 worden gemaakt. Samenwerking In de gemeenteraad van 3 juni 2010 is de samenwerking met Winsum en De Marne geformaliseerd middels de vaststelling van een convenant. De in gang gezette trajecten zijn in het verslagjaar bestendigd. Vooral is ingezet op de samenwerking sociale zaken die ultimo 2011 gerealiseerd moet zijn. Dit geldt ook voor de samenvoeging van de taakvelden ICT van de drie gemeenten. Concreet is in 2010 gestart met de inrichting van de server omgeving in De Marne, de vervanging van Microsoft Office c.a. Verder is inhoud gegeven aan de vorming van een gezamenlijke commissie voor bezwaarschriften en een pragmatisch vormgegeven inkoopbeleid. In afwachting van de vorming van de RUD is tot en met juni 2012 de samenwerking op het vlak van milieu belegd bij de DEAL – cluster en de gemeente Groningen. Voor BAG –GIS is in 2010 samengewerkt om aan te kunnen sluiten op de Landelijke Voorziening. Naast de BMW gemeenten participeren ook Grootegast, Marum en Zuidhorn in deze samenwerking. Bestuurskracht In VGG verband wordt nagedacht over de vorm en de inhoud van een onderzoek naar de robuustheid van de Groninger gemeenten. De kwaliteit van dienstverlening en van de capaciteit om decentralisaties op te vangen zijn daarbij belangrijke invalshoeken. In dit onderzoek zal ook kracht en voortgang van de samenwerking een belangrijke plaats innemen.

79

3.2.6 Verbonden partijen Deze paragraaf gaat in op de partijen waarmee de gemeente een bestuurlijke relatie onderhoudt en waarin zij tevens een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Van financieel belang is sprake wanneer de gemeente middelen beschikbaar heeft gesteld en die kwijt is in geval van faillissement van de deelneming en/of wanneer financiële problemen bij de deelneming kunnen worden verhaald op de gemeente. Uitgangspunt is dus een financieel- en bestuurlijk belang. Bestuurlijk belang: Er is sprake van een 'verbonden partij' als een lid van het college / de raad of een ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt, of namens de gemeente stemt. Bij alléén een benoemingsrecht of een voordrachtsrecht - de gemeente mag een bestuurder of commissaris in de organisatie benoemen of voordragen - is er strikt genomen géén sprake van een verbonden partij (bijvoorbeeld Stichting Welzijn Bedum en de Muziekschool). De achterliggende gedachte bij de paragraaf verbonden partijen is dat het aangaan van verbindingen met een derde partij voortkomt uit een publiek belang. Verbindingen worden aangegaan om bepaalde publieke taken (efficiënter) uit te voeren. Op degene die in het bestuur van een verbonden partij functioneert berust de verplichting om (gevraagd of ongevraagd) zich te verantwoorden naar het bestuursorgaan dat betrokkene naar die partij heeft afgevaardigd. Het is voor uw raad van belang om inzicht te hebben in de relatie tussen verbonden partij en het publieke belang. Binnen de gemeente kan met betrekking tot de verbonden partijen een driedeling worden gemaakt in: - gemeenschappelijke regelingen; - vennootschappen; - stichtingen. Hierna wordt een overzicht gegeven van de partijen waaraan onze gemeente is verbonden. Per partij wordt informatie verstrekt. De gegeven informatie is nog niet uitputtend. Er is gekozen voor een groeimodel dat bij verdere begrotingen gecompleteerd zal worden.

Gemeenschappelijke regelingen Regioraad Noord-Groningen Overige deelnemers De gemeenten De Marne, Winsum, Eemsmond, Loppersum, Ten Boer, Delfzijl en Appingedam. Financieel belang De deelnemende gemeenten betalen jaarlijks een bedrag per inwoner. Voor 2010 is geen bijdrage geraamd in verband met de liquidatie. Daarnaast betaalde de gemeente voor 2010 een bedrag van € 29.000 voor uit te voeren zaken op het gebied van de milieutaken Deze werkzaamheden zijn overgenomen door het Deal-cluster (Delzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum). Ontwikkelingen Op 2 oktober 2008 heeft de gemeenteraad niet ingestemd met de opheffing van de Regioraad NoordGroningen, evenals de gemeente Eemsmond. Omdat de andere gemeenten wel hebben ingestemd met opheffing, verkeert de Regioraad ingaande 1 januari 2010 in liquidatie. Het concept-liquidatieplan is op 2 juli 2009 vastgesteld door het algemeen bestuur van de Regioraad. Op 24 september 2009 heeft uw raad met het liquidatieplan ingestemd. Voor de inkoop van de milieutaken voor 2011 en volgende jaren dient nog een besluit te worden genomen betreffende de keuze van de leverancier. In 2010 is de milieuhandhaving door de Deal-cluster verzorgd.

80

Hulpverlening en Openbare Gezondheidszorg Groningen (H&OG-regeling) Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 29 mei 1997 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Hulpverlening & Openbare Gezondheidszorg Groningen (H&OG). Deelnemers Alle 23 gemeenten in de provincie Groningen. Doel De regeling stelt zich ten doel met behulp van intergemeentelijke samenwerking en door een doelmatige organisatie en coördinatie uitvoering te geven aan: - de repressieve en preventieve brandbestrijding, zulks met behoud van de zelfstandigheid van brandweerkorpsen van de deelnemende gemeenten; - de hulpverlening bij ongevallen en rampen, waaronder de geneeskundige hulpverlening, alsmede de voorbereiding daarop; - de bescherming en bevordering van de gezondheid van de bevolking; - de afstemming in de ambulancehulpverlening en de communicatie tussen degenen die de ambulancezorg verrichten. Binnen de gemeenschappelijke regeling bestaan drie bestuurscommissies: - Regionale brandweer; - GGD; - De gemeentelijke kolom. Bestuurlijke deelneming Eén door de raad aan te wijzen lid voor het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum had in 2010 de burgemeester zitting in het algemeen bestuur. Financieel belang In de rekening 2010 zijn de volgende bijdragen per inwoner bijgedragen: Brandweer: Algemene bijdrage € 2,46 Commandovoering brandweer € 1,22 Meldkamer € 3,09 Brandweerinvesteringen € 0,41 Vorming veiligheidsregio € 0,10 Rampenbestrijding: Rampen crisismanagement € 0,13 Rampen ADR/RBR € 1,34 Kwaliteitsverbetering € 0,94 Regionale rampenbestrijding GHOR € 0,29 GGD: Algemene preventie gezondheidszorg € 8,92 Infectieziektebestrijding € 3,14 Logopedie € 1,74 Toezicht kinderopvang € 1,09 Totaal € 24,87 Ontwikkelingen Eind 2008 is besloten om voor de 3 noordelijke provincies te komen tot een gezamenlijke meldkamer. Op dit moment is de bouw daarvan in volle gang; de oplevering wordt verwacht in het najaar van 2011. De Wet veiligheidsregio (Wvr) is 1-10-2010 in werking getreden. De 2e helft van 2011 wordt op regionaal niveau een verkenning uitgevoerd wat de gevolgen zijn voor de regionale Brandweer en de Gemeentelijke korpsen

81

Ability Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 17 april 2003 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Ability (voorheen WANN). Deelnemers De gemeenten Bedum, Eemsmond, De Marne en Winsum. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doelstelling, het bevorderen of uitvoeren van activiteiten welke gericht zijn op het creëren, bevorderen of instandhouden van werkgelegenheid ten behoeve van natuurlijke personen die een afstand hebben tot de reguliere arbeidsmarkt. Bestuurlijke deelneming De deelnemende raden wijzen ieder drie leden aan (waarvan één uit het college van burgemeester en wethouders) voor het algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur bestaat uit één bestuurslid per gemeente aan te wijzen door het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum hebben zitting in het algemeen bestuur: - namens het college: wethouder H. te Velde (ook zitting in het dagelijks bestuur) (plv. M. van Dijk) - namens de raad: de heren J. Berghuis en H.T. Hoiting (plv. J.H. Bonnema en A.R. Wijnstra) Financieel belang In de jaarrekening 2010 is een vaste bijdrage van € 24.774 aan Ability voldaan. Voor 2009 is geen extra bijdrage gevraagd, maar zelfs een klein bedrag ontvangen. Voor 2010 is een voorlopige afrekening betaald van € 15.292. Op basis van de jaarrekening 2010 van Ability wordt naast bovengenoemde bedragen nog een extra bijdrage van € 13.021 gevraagd. Daarmee komt de gemeentelijke bijdrage, naast de doorgesluisde rijksvergoeding, op € 53.087 voor het jaar 2010. Ontwikkelingen De economische ontwikkelingen noopten ook Ability tot een zeer behoudende begroting voor 2010. Ability heeft getracht zo goed mogelijk op deze ontwikkelingen in te spelen en heeft ten opzichte van deze begroting een goed resultaat behaald. Toch laat haar jaarrekening 2010 een negatief resultaat van € 411.000 zien, hetgeen na aftrek van de vaste gemeentelijke bijdrage van € 243.000 een exploitatietekort van € 168.000 betekent. Ook voor de komende jaren wordt een fors exploitatietekort verwacht. Dit komt met name door de bezuinigingen op de rijksbijdrage. In 2011 wordt al € 633.000 minder rijksbijdrage verwacht (deel gemeente Bedum ruim € 80.000). Per 2013 wil het huidig kabinet de Wet werken naar vermogen (WWVN) invoeren, waarmee de huidige Wsw, WWB/WIJ en Wajong samengevoegd worden tot één regeling. Met de uitwerking van de notitie “Bouwstenen voor een gezamenlijke visie”, waarin als toekomstig beleid onder meer is vastgelegd dat ‘Ability’ van een productiebedrijf de komende jaren steeds meer wordt omgevormd tot een mensontwikkelbedrijf, wordt getracht voor alle doelgroepen van de WWVN dezelfde vorm van dienstverlening beschikbaar te stellen. Naast het bieden van werk betekent deze koerswijziging voor Ability steeds meer en meer mensen begeleiden / ondersteunen bij hun weg naar werk. De enorme bezuinigingen op de re-integratiemiddelen (w.o. de Wsw-bijdrage) maken deze uitwerking erg lastig.

Afvalbeheer Regio Centraal Groningen (ARCG) Besluit tot deelname Uw raad heeft in 1985 besloten tot deelname in de gemeenschappelijke regeling ARCG. In de raadsvergadering 20 september 2001 is besloten tot continuering van de gemeenschappelijke regeling (de toen bestaande regeling verviel per 31-12-2002).

82

Deelnemers De gemeenten Bedum, Groningen, Haren, Grootegast, Leek, Marum, Ten Boer en Zuidhorn. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doel de behartiging van de belangen van preventie en het op milieuhygiënisch verantwoorde wijze beheren van (afval)stoffen afkomstig van de gemeenten uit de regio, het bevorderen van overheidsinvloed op de sturing van afvalstoffen en het ketenbeheer, en mogelijk andere milieu- en reinigingstaken. Bestuurlijke deelneming Per gemeente zit er één lid in het bestuur. Namens de gemeente Bedum heeft zitting in het bestuur: - de portefeuillehouder dhr. E. Zwart. Financieel belang In 2010 is een bijdrage van € 449.086 betaald voor verwerking huisvuil, GFT en grof huisvuil. Ontwikkelingen Geen.

83

Vennootschappen

Deelnemingen als gevolg van verkoop aandelen Essent De aandelen Essent zijn in 2009 verkocht. Onderdeel van de transactie was dat gemeenten aandeelhouder werden van meerdere deelnemingen. In onderstaande tabel staat weergegeven welke nieuwe deelnemingen de gemeente Bedum heeft gekregen, de boekwaarde van de deelneming en een toelichting op de verschillende deelnemingen. Deelneming Enexis Holding N.V.

Vordering op Enexis B.V.

Verkoop Vennootschap B.V.

Essent Milieu Holding B.V.

Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V.

CBL Vennootschap B.V.

Claim Staat Vennootschap B.V.

BoekToelichting waarde € 12.660,47 Essent is opgesplitst in Netwerkbedrijf en een Productie- en Levering Bedrijf. Het netwerkbedrijf blijft in handen van gemeenten en provincies. Het doel van deze vennootschap is: a. het (doen) distribueren en het (doen) transporteren van energie, zoals elektriciteit, gas, warmte en (warm) water. b. het in stand houden, (doen) beheren, (doen) exploiteren en (doen) uitbreiden van distributie en transportnetten in relatie tot energie. c. het doen uitvoeren van alle taken die als gevolg van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld. d. Het binnen de wettelijke grenzen ontplooien van andere operationele en ondersteunende activiteiten. € 14,24 Het overnemen van het netwerk door Enexis kon door Enexis niet bekostigd worden. Daarom heeft Essent haar een lening verstrekt. Deze lening is buiten de deal met RWE gehouden. De aandeelhouders hebben deze lening overgenomen. € 14,24 Ter verzekering van eventuele schadeclaims is een bedrag uit de deal voor een bepaalde tijd apart gezet. Indien er binnen deze termijn geen schadeclaims worden ingediend, valt deze deelneming vrij. € 2.450,41 De aandeelhouders van Essent waren al indirect aandeelhouder van Essent Milieu en zijn na de deal met RWE rechtstreeks aandeelhouder van Essent Milieu Holding N.V. geworden. € 5.309,23 De rechter heeft bepaald dat Essent haar 50% belang in EPZ (ondermeer eigenaar van kerncentrale Borssele) niet mocht verkopen. Daarom is dit deel van Essent in handen gebleven van de oud-aandeelhouders van Essent. € 14,24 Deze vennootschap beheert een CBL-fonds die ervoor zorgt dat de verkoop op een adequate manier wordt afgehandeld. Deze vennootschap creëert de noodzakelijke randvoorwaarden voor een maximalisatie van de verkoopopbrengst en een optimale (financiële) risicoafdekking. € 14,24 Er loopt nog een procedure tussen Essent en de Staat der Nederlanden. Deze BV draagt zorg voor de afwikkeling van deze procedure. 84

Bank Nederlandse Gemeenten De gemeente bezit 5.265 aandelen BNG. De aandelen hebben een nominale waarde van € 2,50 per stuk. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van de BNG. De BNG keert jaarlijks een dividend uit. In 2010 is hiervoor een bedrag ontvangen van € 13.110. De aandelen BNG zijn voor € 11.945 opgenomen op de balans. Gelet op de hoogte van de jaarlijkse dividenduitkering is de marktwaarde van de aandelen vele malen hoger dan de balanswaarde. De aandelen zijn echter niet verhandelbaar.

N.V. Waterbedrijf Groningen De gemeente bezit 5 aandelen (nummers 6, 7, 8, 151, 152) van de N.V. Waterbedrijf Groningen. De aandelen hebben een nominale waarde van € 453,78 (per aandeel). De aandelen zijn tegen deze waarde op de balans opgenomen. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van het waterbedrijf. Op grond van de statuten kan aan de aandeelhouders een winstuitkering worden gedaan. Net als de laatste jaren is er in de jaarrekening 2010 niet tot een uitkering gekomen. Dit heeft te maken met het beleid van het waterbedrijf om het tarief zo laag mogelijk te houden voor de gebruikers. Stichtingen

Stichting De Beemden Besluit tot deelname In 1991 is door uw raad besloten deel te nemen in de Stichting De Beemden. In 2010 is echter besloten vooralsnog geen lid (meer) voor te dragen voor benoeming in het bestuur van Stichting “De Beemden”. Deelnemers De gemeente Bedum en minimaal twee natuurlijke personen. Doel De stichting stelt zich ten doel de exploitatie van: - een zwembad in de gemeente Bedum; - andere sportaccommodaties in de gemeente Bedum. Bestuurlijke deelneming Het bestuur van de stichting bestaat uit minimaal drie leden. Het college heeft op 27 april 2010 besloten vooralsnog geen lid (meer) zal voordragen voor benoeming in het bestuur van stichting “De Beemden”. Dit komt met name uit oogpunt van het behoud van een onafhankelijke positie van het betreffende collegelid (portefeuillehouder sportzaken). Wel is besloten dat de notulen ongewijzigd blijven. Desgewenst kan ons college de kwaliteitszetel weer invullen. Financieel belang In de jaarrekening 2010 is een bijdrage van € 101.973 aan de stichting verantwoord. Aan de stichting zijn twee geldleningen verstrekt. Boekwaarde 31-12-2010 € 34.675,66 (saldo beide leningen). Ontwikkelingen Vanwege de toekomstbestendigheid van het zwembad is in 2010 een begin gemaakt om te onderzoeken of een uitbreiding van het zwembad tot de mogelijkheden behoort. Daartoe is een werkgroep van vertegenwoordigers van Stichting “De Beemden” en de gemeente Bedum ingesteld om dit onderzoek voor te bereiden en met een Programma van wensen te komen. In 2011 kunnen de eerste resultaten van dit onderzoek tegemoet worden gezien.

85

3.2.7 Grondbeleid Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van programma’s zoals op het gebeid van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, milieu, verkeer en openbare ruimte, cultuur, sport en recreatie en economische structuur. Middels grondbeleid kan op (onderdelen van) die programma’s gestuurd worden; grondbeleid is een middel om ruimtelijk en sectoraal beleid te verwezenlijken. Tevens heeft grondbeleid een grote financiële impact. De grondexploitatie, inclusief de resultaten hieruit, is een onderdeel van de totale exploitatie van de gemeente. In deze paragraaf komt aan de orde de ontwikkelingen in 2010, de stand van zaken van de verschillende exploitaties en de mogelijke risico’s. Ontwikkelingen in 2010 Per 1 juli 2008 is als onderdeel van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) de Grondexploitatiewet in werking getreden. De centrale doelstelling van deze wet is om in de situatie van particuliere grondexploitatie te komen tot een verbetering van het gemeentelijke kostenverhaal en de versterking van de gemeentelijke regie bij locatieontwikkeling. Uitgangspunt van de Grondexploitatiewet vormt de verplichting tot kostenverhaal; de gemeente mag hier niet meer van afzien. De kosten moeten verhaald worden op de particuliere ontwikkelaar. In 2010 zijn er geen ontwikkelingen geweest die tot acties op grond van de Grondexploitatiewet nodig waren. Stand van zaken In onderstaand overzicht “toelichting op de complexen” zijn lopende en komende exploitaties opgenomen met onder andere de financiële stand van zaken. In het daar onderstaand overzicht “toelichting fondsen” wordt een overzicht van de reserve Herstructurering en van het fonds ‘bovenwijkse voorzieningen’ gegeven.

Toelichting op de complexen Complex Looptijd Status

Ter Laan 4 Bedum 2008 t/m 2014 in exploitatie

Complexbeschrijving In het uitbreidingsplan Ter Laan 4 worden circa 333 woningen gebouwd in verschillende categorieën. Voor de realisatie wordt samengewerkt met woningstichting Wierden en Borgen en enkele marktpartijen. De gronden zijn eigendom van de gemeente; met de marktpartijen zijn overeenkomsten gesloten over uitgifteprijzen, tempo van uitgifte, differentiatie etc. Doelstelling Realisatie van woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030. Financieel het genereren van middelen om bij te dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2010? - de start van de uitgifte is geweest in 2008. De resultaten tot en met 2010 zijn: • particuliere kavels (vrijstaande woningen): van de nu in verkoop zijnde 29 kavels zijn 17 verkocht en 4 in optie. • Projectmatige bouw: Plegt-Vos heeft het in 2009 herontwikkeld plan van 8 woningen verkocht (met behulp van de Rijkssubsidieregeling Stimulering woningbouw 2e tranche en bijdragen van de ontwikkelaar/bouwer en de gemeente). Ook VDM en Groothuis hebben projecten in de verkoop. Tot en met 2010 zijn er in totaal 21 projectmatige woningen verkocht. In 2011 zijn er inmiddels 19 verkocht.

86

Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door uw raad is vastgesteld op 20 december 2007, gaat uit van een sluitende exploitatie. De actualisatie van de exploitatieopzet die door uw raad op 29 april 2010 is vastgesteld, laat nog steeds een sluitende exploitatie zien. De herziening per 31 december 2010 gaat nog steeds uit van een sluitende exploitatie. Risico’s De wereldomvattende economische crisis heeft zijn invloed op de woningmarkt in Bedum. De verkoop van woningen stagneert hierdoor. In de actualisatie van de exploitatie is rekening gehouden met een vertraagde uitgifte: de looptijd is nu tot en met 2016 (was 2012). Deze zal echter nog verder oplopen. In de samenwerkingsovereenkomst is vastgelegd dat vertragingen in de uitgifte en dus de oplopende rentelast, wordt opgenomen in de actualisatie van de exploitatie. Het financiële risico wordt daarmee beperkt. Echter, hierdoor kan de uitgifteprijs stijgen, waardoor het risico van verdere vertraging kan optreden, daardoor weer verder stijgende rentelast etc. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de exploitatie sluitend blijft. Complex Looptijd Status

Locatie Vogelzang / gemeentelijke kwekerij 2008 t/m 2013 in exploitatie

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de bodem van een voormalige bedrijfsbebouwing (laatstelijk gebruikt en in eigendom van trailerbouw Vogelzang) en het geschikt maken voor woningbouw inclusief het achterliggend terrein van de voormalige gemeentelijke kwekerij. Doelstelling Door het verdwijnen van het bedrijf in een overwegend woonomgeving en het saneren van de vervuilde bodem en sloten, wordt een positieve impuls aan de kwaliteit van de woonomgeving gegeven. De locatie wordt ingevuld met 5 vrije sector woningen op vrij uit te geven kavels (particuliere opdrachtgeverschap)en 15 levensloopbestendige (koop)woningen. De bestaande voormalige bedrijfswoning Boterdiep Oz 19 wordt separaat verkocht. Wat hebben we gedaan in 2010? De sloop, de sanering en het bouwrijpmaken is aanbesteed, in 2009 uitgevoerd en in 2010 afgerond. De bestaande te verkopen woning Boterdiep Oz 19 is tijdelijk verhuurd aan één van de kopers van een kavel. Deze woning wordt weer in verkoop gebracht. Gezien de onderhoudstoestand en de slechte economische markt voor verkoop van (bestaande) woningen, is de opbrengst in actualisatie per 31 december 2010 omlaag bijgesteld. De Woningstichting Wierden en Borgen is bezig met het voorbereiden van de bouwplannen voor de 15 levensloopbestendige woningen. Deze worden in de loop van 2011 op de markt gebracht. De kavels zijn inmiddels afgenomen. De verkoop van de vrije sector kavels is in 2010 gestart (momenteel 4 in verkocht en 1 in optie). Van de door de provincie toegezegde ISV-bijdrage is een voorschot van 80 % ontvangen (zijnde € 130.130). Het project wordt in 2011 gereed gemeld. Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door de raad uw vastgesteld op 24 januari 2008, gaat uit van een sluitende exploitatie. Vanwege een achtergebleven gedeelte van de vervuiling zijn in 2010 extra kosten gemaakt; deze zijn in de actualisatie verwerkt. De actualisatie laat een sluitende exploitatie zien. De actualisatie van de exploitatie per 31 december 2010 is in uw raad van 17 maart 2011 vastgesteld. Risico’s Nu de sanering is afgerond, zijn de financiële risico’s voor dat aspect ook beëindigd. Het risico van vertraagde verkoop door de economische crisis is ook grotendeels weggenomen omdat de meeste kavels zijn verkocht. De verkoop van de bestaande woning is nog wel een risico.

87

Complex Looptijd Status

Terrein voormalige gasfabriek 2009 t/m 2013 lopend krediet (gronden)

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de voormalige gasfabriek met kantoorgebouw. Daarna het terugbouwen van appartementen in de koop- en huursector. In dit project wordt samengewerkt met de Provincie Groningen en woningstichting Wierden en Borgen. De eerdere voorgestane ontwikkeling van verpleeghuisunits met Stichting De Hoven gaat niet meer door, omdat De Hoven afziet van de nieuwbouw van verpleeghuisunits. De daarvoor gereserveerde ruimte wordt nu ingevuld met appartementen. Doelstelling Het opruimen van een vervuild voormalig bedrijfsterrein en het realiseren van appartementen in verschillende sectoren. Wat hebben we gedaan in 2010? De voorbereiding om te komen tot slopen en saneren, bouwrijp maken en start van de bouw zijn in 2010 doorgelopen. De sanering is in 2009 aanbesteed en in 2010 uitgevoerd; de grondwatersanering loopt ook in 2011 door. In 2010 is de planvoorbereiding gestart, doch heeft nog niet tot een concreet uitgewerkt plan geleid. Dit zal in 2011 doorlopen. Na het bereiken van overeenstemming kan de planologische procedure worden gestart. Financieel De exploitatieopzet is vastgesteld in uw raad van december 2009. Door de financiële bijdragen van de provincie, het rijk en Essent, de opbrengsten van verkoop van grond en een eigen bijdrage van € 360.000 is een sluitende exploitatie voorzien. Risico’s De financiële risico’s zijn voorlopig beperkt. Met de provincie en Essent is een samenwerkingsovereenkomst gesloten, waarin de financiële bijdragen en de mogelijke risico’s worden afgedekt. Door het wegvallen van de verpleeghuisunits is wel een belangrijke kostendrager afgevallen. Dit wordt deels gecompenseerd door de verhoging van het aantal appartementen. In de loop van 2011 zullen de financiële gevolgen in beeld worden gebracht (is afhankelijk van de planuitwerking).


Videotheeklocatie Boterdiep Oz Bedum p.m. planvorming

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de bodem van een voormalige bedrijfsbebouwing en het geschikt maken voor woningbouw. De herontwikkeling is een particulier initiatief. Doelstelling Opruimen van een voormalige bedrijfslocatie. Wat hebben we gedaan in 2010? Er is geen nieuw haalbaar initiatief ingediend. Financieel Inzet is een particuliere ontwikkeling zonder een gemeentelijke bijdrage. Afhankelijk van de planvorming zullen hierover nadere afspraken gemaakt moeten worden. Risico’s Omdat het een particuliere ontwikkeling betreft, loopt de gemeente geen risico. Eventuele kosten kunnen verhaald worden door het sluiten van een overeenkomst en anders door het maken van een exploitatieplan dat dan gelijktijdig met het bestemmingsplan vastgesteld moet worden. 88


Herstructurering R. Prinsstraat e.o. Bedum 2007 t/m 2011 geen exploitatieopzet (krediet)

Complexbeschrijving Op de plaats van de inmiddels gesloopte voormalige bejaardenwoningen worden 11 koopwoningen en 46 huurwoningen door de woningstichting Wierden en Borgen gebouwd. Doelstelling Het verbeteren van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wat hebben we gedaan in 2010? De bouw van de woningen is in 2010 afgerond. De afronding van de werkzaamheden aan de infrastructuur vindt in 2011 plaats. Financieel De inrichting van het openbaar gebied is voor rekening van de gemeente. Het bouwrijp maken is aanbesteed; de kosten worden betaald uit het onderhoudsfonds. Omdat een meer dan ‘standaard’ inrichting wordt gedaan, worden aanvullende middelen uit het gemeentelijk ISV-budget gebruikt. Risico’s De woningbouw wordt gedaan door de woningstichting Wierden en Borgen; de gemeente loopt daarmee geen financieel risico.


Herstructurering Almastraat fase 2 Bedum 2008 t/m 2011 geen exploitatieopzet (krediet)

Complexbeschrijving Op de plaats van de inmiddels gesloopte rijenwoningen worden 6 koopwoningen en 25 (zorg)appartementen door de woningstichting Wierden en Borgen gebouwd. Doelstelling Het verbeteren van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wat hebben we gedaan in 2010? De verkoop van de zes 2^1 kap woningen is na herontwikkeling en verlaging van de verkoopprijs doorgestart. Dit heeft tot een positief resultaat geleid en de bouw is inmiddels gestart. Door het rijk is de gevraagde bijdrage uit de stimuleringsregeling woningbouw 3e tranche toegezegd. Dit bedrag wordt aangevuld met een gemeentelijke bijdrage uit de bestemmingsreserve Herstructureringsfonds. Financieel De inrichting van het openbaar gebied is voor rekening van de gemeente. Risico’s De woningbouw wordt gedaan door woningstichting Wierden en Borgen en door een projectontwikkelaar / aannemer (Vuurboom) die een afspraak heeft met de woningstichting; de gemeente loopt hierbij geen financieel risico.

89


Bedrijvenpark Boterdiep fase1 Bedum 2002 t/m 2012 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein met nieuwe ontsluiting over het Boterdiep naar de Groningerweg. Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden te kunnen oplossen. Tevens door de aanleg van een nieuwe brug het verbeteren van de bereikbaarheid van het bestaande en nieuwe bedrijventerrein en het verminderen van de verkeersoverlast op de bestaande routes. Wat hebben we gedaan in 2010? In 2010 is 1 kavel verkocht. Er resteert nu nog 1 te verkopen kavel. Financieel De actualisatie van de grondexploitatie is op 17 maart 2011 door uw raad vastgesteld; deze laat een minimaal positief saldo zien. De benodigde kredieten zijn aangepast. Risico’s Op dit moment is 1 kavel nog niet verkocht. De financiële risico’s zijn daarmee beperkt.


Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 Bedum 2008 t/m 2014 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein (vervolg van fase 1). Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden te kunnen oplossen. Wat hebben we gedaan in 2010? De kavelverkoop is in 2009 gestart. In totaal is er van het bedrijfsterrein nu 1/3 verkocht, 1/3 in optie c.q. gereserveerd en 1/3 vrij. Van de woon-/werkkavels is er 1 verkocht en 1 in optie. Financieel De actualisatie van de exploitatieopzet is door uw raad vastgesteld op 17 maart 2011; deze sluit met een klein positief saldo. Alle kredieten voor de werkzaamheden zijn door uw raad beschikbaar gesteld. Risico’s Verschillende kavels zijn verkocht; tevens zijn er verschillende kavels in optie. Door de economische omstandigheden aarzelen de kopers met de definitieve afname. Risico bij achterblijvende afname is dat de rente oploopt. Voorlopig kan dit binnen de exploitatie worden opgevangen.

90


Centrumplan Bedum / nieuwbouw Bederawalda 2010 t/m 2016 nog niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het creëren van een aantrekkelijk centrum en versterking van het economisch draagvlak daarvan. Dit door het vervangen en bijbouwen van winkel- en maatschappelijke voorzieningen in het centrumgebied, om de winkelvoorzieningen voor zover mogelijk te kunnen concentreren, het creëren van een kwalitatief hoogwaardig openbaar gebied. Een parallelle ontwikkeling daarbij is het vervangen van het huidig woongebouw Bederawalda met 74 kleine wooneenheden door eigentijdse appartementen en grondgebonden woningen in de koop- en huursector. Doelstelling Het versterken van het kwaliteitsniveau van de voorzieningen in Bedum, het versterken van de lokale economie door het mogelijk concentreren van de winkelvoorzieningen, het verbeteren van de verkeerskundige structuur van Bedum, bereikbaarheid van het centrum en het toevoegen van parkeervoorzieningen en eventueel toevoegen van woningen aan de woningvoorraad. De nieuwbouw van Bederawalda is ten behoeve van de kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad. De combinatie geeft een wederzijdse versterking. Wat hebben we gedaan in 2010? Eind 2009 is samen met woningstichting Wierden en Borgen en stichting seniorenhuisvesting Bederawalda besloten een herijking van de plannen op te stellen. Dit heeft in 2010 tot verschillende positieve gesprekken geleid. In 2011 zullen de plannen verder uitgewerkt worden. Financieel De plannen zijn nog in ontwikkeling. Bij de uitwerking wordt een financiële paragraaf en exploitatie opgesteld. Risico’s Omdat er nog geen daadwerkelijke investeringen zijn gedaan, zijn de risico’s nihil. Voor de verhuur van het pand De Vlijt 6 zijn contracten met meerdere huurders afgesloten.


Folkerda 2010 t/m 2020 nog niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het realiseren van een nieuwe uitbreidingslocatie aan de west- en/of oostzijde van Bedum. Doelstelling Realisatie van woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030. Financieel het genereren van middelen om bij te dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2010? In 2010 zijn er geen ontwikkelingen geweest. Financieel Aan de westzijde van Bedum (het beoogde gebied Folkerda) zijn gronden deels in het bezit van de gemeente. De gronden zijn gesplitst naar hun toekomstige beoogde bestemming. De kosten van aankoop van gronden die in de toekomst voor een transitie naar woningbouw in aanmerking komen, worden t.z.t. in de grondexploitatie opgenomen. De gronden met een (toekomstige) agrarische bestemming worden voor de boekwaarde in de jaarrekening opgenomen.

91

Risico’s De boekwaarde van de gronden bedraagt momenteel bijna € 14,50 per m2. Dit is naar onze mening een reëele waarde. Als de boekwaarde van de gronden de marktwaarde gaat overschrijden, moet het meerdere worden afgewaardeerd. Als dit gebeurt bij de gronden die in de toekomst een bestemmingswijziging krijgen, moet een verliesvoorziening worden gecreëerd. In beide gevallen zal dit ten laste van de Algemene Reserve zijn.

Toelichting op de reserves

Looptijd Status

Bestemmingsreserve Herstructurering 2008 t/m 2020 in uitvoering

Complexbeschrijving Bij vaststelling van het woonplan in 2002 is door uw raad besloten een reserve Herstructureringsfonds in het leven te roepen. Hierin worden opbrengsten uit de grondexploitatie van (in ieder geval) de uitbreidingsgebieden gestort, worden incidentele baten uit andere grondexploitaties gestort en (andere) opbrengsten uit verkoop van onroerende goederen toegevoegd. Doelstelling Het kunnen bijdragen in financieel niet sluitende grondexploitaties van (her)ontwikkelingslocaties (de zogenaamde bovenplanse verevening). Wat hebben we gedaan in 2010? Aan het fonds zijn onder andere toegevoegd de ontvangen de bijdrage van het rijk op grond van het Besluit Locatiegebonden Subsidie, de bijdrage uit de grondverkoop in Ter Laan 4 en de opbrengst van de verkoop van de woningen Bernhardlaan 2 en Julianalaan 2. Harde claims zijn de bijdrage voor de 6 woningen aan de Almastraat (gemeentebijdrage in de stimuleringsregeling woningbouw 3e tranche) en de bijdrage in de sanering en herontwikkeling van de gasfabrieklocatie. Financieel Het saldo van het fonds bedraagt per 31 december 2010 € 1.191.738. Risico’s Het fonds mag geen negatieve stand krijgen. Het financieel risico is dat de vulling door achterblijvende verkopen langzamer gaat en dat daardoor de beoogde bijdrage aan andere projecten (o.a. centrumplan) onder druk komt te staan. Het gevolg kan dan zijn dat andere (her)ontwikkelingslocaties niet tot realisering kunnen worden gebracht.

Looptijd Status

Bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen 2008 t/m 2020 in exploitatie

Complexbeschrijving De bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen wordt (tot nu toe) per bestemmingsplan (dus per grondexploitatie) gevormd en beheerd. Doelstelling Door een opslag op de uitgifteprijs wordt de bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen gevoed om hieruit kosten te kunnen dekken die buiten het betreffende plangebied worden gemaakt t.g.v. de uitvoering van dat plan.

92

Wat hebben we gedaan in 2010? Uit de grondverkopen Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 is een bedrag van € 2.775 toegevoegd. Uit de grondverkopen Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 is een bedrag van € 20.430 toegevoegd. Uit de grondverkopen Ter Laan 4 is een bedrag van € 21.332,50 toegevoegd. Financieel Per 31 december 2010 bedraagt de reserve Bovenwijkse voorzieningen Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 € 59.979,-Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 € 30.942,50 Ter Laan 4 € 58.867,50 Vogelzanglocatie € 10.918,----------------- + totaal € 160.707,-Risico’s Door tegenvallende verkoopresultaten verlopen de toevoegingen aan het fonds langzamer. Omdat hier nog geen verplichtingen tegenover staan, heeft dat geen financiële gevolgen.

93

3.2.8 Gemeentelijke subsidies In artikel 22 van de “Financiële verordening gemeente Bedum” vastgesteld door de raad d.d. 22 maart 2007 is bepaald dat het college inzicht geeft in de verstrekking van subsidies. De verplichte paragraaf gemeentelijke subsidies van de begroting en jaarstukken dient de kaders te bevatten voor de verstrekking van de gemeentelijke subsidies en een overzicht van de toegekende subsidies. Kader Door uw raad is op 1 maart 2002 de “Subsidieverordening gemeente Bedum” vastgesteld. De subsidieverordening bevat de procedureregels met betrekking tot de behandeling van subsidieaanvragen. Daarnaast is geregeld waarvoor subsidie verstrekt kan worden. De nieuwe verordening is door ons college vastgesteld op 26 april 2011 en zal binnenkort aan uw raad worden voorgelegd. Overzicht gemeentelijke subsidies Op grond van artikel 1.1.3 van de subsidieverordening is het college van burgemeester en wethouders belast met de uitvoering en het toezicht op de naleving van de subsidieverordening en besluit uit dien hoofde over de subsidieverstrekking. In de begroting 2010 is rekening gehouden met verstrekking van subsidies aan diverse partijen. In onderstaande tabel treft u de subsidiebedragen aan. Omschrijving Algemeen Maatschappelijk Werk Buro Slachtofferhulp Groningen Halt Anti discriminatie meldpunt Kinderopvang doelgroepenbeleid Stichting Openbare Bibliotheek Stichting Muziekschool Hunsingo Stichting De Beemden Cultureeleducatief netwerk Bedum Peuterspeelzalen Muziekverenigingen Culturele commissie Bedum VVV-Lauwersland Stichting Welzijn Bedum WMO adviesraad Stichting gem.opvang Vluchtelingen Stichting Wereldwinkel Bedum St. agglomeratie Omroep Midden-groningen (RegioFM) Oranjeverenigingen

94

Raming 96.916 2.438 2.420 5.083 12.000 279.529 112.669 101.973 5.518 104.871 15.437 3.619 15.581 307.124 2.500 19.149 1.212 5.785 7.349 1.101.173

Werkelijk 97.485 2.438 2.420 5.083 8.535 254.281 112.669 101.973 5.518 105.328 15.997 3.619 15.581 309.551 2.500 19.245 1.212 5.785 6.923 1.076.143

95

3.2.9 Controle en Onderzoek De gemeente Bedum dient in het kader van de rechtmatigheid en de financiële verordeningen ex artikel 212 en 213a Gemeentewet, jaarlijks diverse onderzoeken uit te voeren. In de paragraaf Controle en Onderzoek bij de begroting en in het jaarlijks vast te stellen onderzoeksplan wordt aangegeven welke onderzoeken er zullen worden uitgevoerd. Rapportage over de voortgang vindt plaats in de voor- en najaarsrapportage en in de paragraaf Controle en Onderzoek van de programmarekening. Er worden drie soorten onderzoeken gedaan, namelijk: • Financiële of volledigheidscontroles • Rechtmatigheidcontroles • Onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid Financiële of volledigheidscontroles Deze controles zijn er vooral op gericht of de juiste bedragen in de jaarrekening zijn verantwoord en om het risico van fraude te beperken. Ze zijn opgenomen in de werkprocessen bij diverse afdelingen en zijn periodiek uitgevoerd. Het betreft de volgende controles: Wat Opbrengst en volledigheid van de diverse belastingen Jaarlijkse controle op de ontwikkeling van de WOZ-waarden Opbrengst en volledigheid van de leges Opbrengst en volledigheid van de grafrechten Maandelijkse controle op de salarisadm. (controle op mutaties) Uitvoering in het kader van opstellen voorjaarsnota Uitvoering in kader van opstellen najaarsnota

Wie Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Middelen, onderdeel Belastingen

Wanneer Voorjaarsnota/ Najaarsnota en Jaarrekening Idem

Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Burgerzaken

Idem

Afdeling Staf Concern, P&O

Maandelijks

Alle betrokken afdelingen/leden MT

April/mei 2010

Alle betrokken afdelingen/leden MT

Oktober/november 2010

Idem

Rechtmatigheidcontroles De werkzaamheden van de gemeente worden voor een groot deel bepaald door interne en externe weten regelgeving. Voor de rechtmatigheid moet nagegaan worden of de gemeente werkt volgens deze regelgeving. Vanaf 2004 moet de accountant voor de financiële rechtmatigheid constateren, dat de regelgeving in acht is genomen en hierover een verklaring afleggen. De kaders waarbinnen de accountant de rechtmatigheidstoets dient uit te voeren, worden door de raad vastgesteld in een controleprotocol. Het controleprotocol heeft tot doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van de accountantscontrole, de daarvoor geldende normstellingen en de daarbij te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties voor de controle van de jaarrekening De financiële rechtmatigheid beperkt zich tot de regelgeving, waaruit financiële verplichtingen voortvloeien of de gemeente bij het niet naleven meer dan normale risico’s loopt. De gemeente is gebaat bij een organisatie, die de regelgeving serieus neemt en er naar handelt. De toets wordt gedaan met behulp van een samengesteld normen- en toetsingskader, waarin de interne (eigen: zoals verordeningen, besluiten en instructies) en externe regelgeving (wetgeving, maatregelen van bestuur, 96

verordeningen van andere overheidslichamen) is opgenomen, vastgelegd in het controleprotocol. Jaarlijks wordt de regelgeving bij de afdelingen geïnventariseerd en geplaatst in het toetsingskader, zodat alle aspecten van rechtmatigheid getoetst kunnen worden. Aan de hand van het aldus verkregen toetsingskader voor de afdeling worden checklisten samengesteld of de al bestaande bijgewerkt. De interne controle en beheersing op de naleving van de regels en procedures gebeurt binnen de afdelingen. Daarbij wordt door de medewerkers binnen deze afdelingen door middel van de gestandaardiseerde checklists vastgelegd welke stappen zijn gezet voor het plaatsvinden van een financiële handeling. Vastlegging van bevindingen in checklists op basis van steekproeven vinden controleerbaar plaats met uitgebreide achtergronddossiers. Het gaat hierbij vooral om processen waar meer dan 1% van de gemeentelijke omzet in geld omgaat en waar de gemeente een meer dan evenredige (financieel) risico loopt, zoals: -

Salarissen Vergoedingen wethouders Belastingen en heffingen Bouwleges Verleende kwijtscheldingen Verstrekte subsidies Uitvoering Wmo Leerlingenvervoer Huisvesting onderwijs Afschrijvingen Verhuur (o.a. van sportaccommodaties) Inkoop/budgetbeheer Inkoop- en aanbestedingsbeleid/Europese aanbestedingen Staatssteun Grondexploitatie inkopen en verkopen Treasury (liquiditeitenbeheer en geldstromen)

Het is zaak dat rechtmatig handelen zodanig organisatorisch wordt ingebed dat ieder jaar een zogenaamde rechtmatigheidsverklaring kan worden afgegeven. Aan deze inbedding is ook in 2010 hard gewerkt en blijft een punt van aandacht in het komende jaar. In 2009 zijn voor verschillende afdelingen processen beschreven. In deze procesbeschrijvingen is ook aandacht besteed aan het rechtmatig handelen. Zo maken de vorengenoemde checklists onderdeel uit van de beschrijvingen en is een verplichting opgenomen om periodiek interne controle uit te voeren naar het rechtmatig handelen. Per proces zal een procesverantwoordelijke worden benoemd, die inhoudelijk betrokken is bij het betreffende proces. Voorts hebben wij, mee in het licht van onze financiële positie, besloten geen nieuwe verplichtingen aan te gaan zonder deze verplichtingen integraal te kunnen afwegen in het kader van de voorjaarsnota of de begroting. Verder is het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking verder verfijnd met het oogmerk de organisatie verder “in control” te brengen.

Doelmatigheid en doeltreffendheidcontroles (213a onderzoek) Dat de gemeente controles op de doelmatigheid en doeltreffendheid moet uitvoeren is vastgelegd in de “verordening voor periodiek onderzoek door het college naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur van de gemeente Bedum”, de zogenaamde financiële verordening ex artikel 213a Gemeentewet. De (herziene) verordening 213a is in de raadsvergadering van december 2007 vastgesteld. Jaarlijks onderzoekt ons college de doelmatigheid van (onderdelen van) organisatie-eenheden van de gemeente en de uitvoering van taken door de gemeente. Ons college toetst jaarlijks de doeltreffendheid van maximaal twee (delen van) programma’s en paragrafen.

97

Onder doelmatigheid wordt verstaan: De mate waarin de gewenste prestaties worden gerealiseerd met een zo beperkt mogelijke inzet van middelen. Onder doeltreffendheid wordt verstaan: De mate waarin de beoogde maatschappelijke effecten van het beleid ook daadwerkelijk worden behaald. Het oogmerk is gericht op kwaliteitsverbetering. De overheid is een monopolist. Dat betekent, dat er geen natuurlijke correctie is op de kwaliteit van het product, dat de gemeente aan de burgers levert. De doelstelling van het 213a onderzoek is gericht op het ontwikkelen van een lerende organisatie, die altijd bezig is met het verbeteren van de door de gemeente te leveren producten. Om dit te bereiken zullen door ons college regelmatig onderdelen van de organisatie doorgelicht worden. In 2010 is uitvoering gegeven aan het onderzoek ‘Vermindering administratieve lasten’. De uitvoering van dit onderzoek is opgenomen in het onderzoeksplan 2010. Deze is in de raadsvergadering van december 2009 aan uw raad ter kennisneming gebracht. De uitvoering zal doorlopen in 2011.

98

99

4.

Jaarrekening 2010

100

101

4.1

Inleiding

Op de volgende bladzijden treft u de jaarrekening 2010 aan. De opzet van de jaarrekening 2010 wijkt niet af van de opzet van de jaarrekening 2009. De jaarrekening 2010 sluit ook aan bij de wijze van presenteren van de begroting 2010 en voldoet daarmee aan de eisen van het BBV. De jaarrekening 2010 sluit met een batig saldo van € 1.500.325,65. Hiervan betreft ruim € 1.350.000 een overheveling van geoormerkte budgetten.

4.2 Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties), dient wel een verplichting gevormd te worden. Vaste activa Artikel 59 BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten, zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend, is niet relevant voor de classificatie. Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum In de raadsvergadering van 22 maart 2007 is de Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum (opnieuw) vastgesteld. De in deze nota vastgestelde richtlijnen zijn gehanteerd bij de opstelling van de jaarrekening 2010.

102

Materiële vaste activa met economisch nut. In erfpacht uitgegeven gronden. Onze gemeente heeft geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel worden gronden verpacht. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. In die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Een uitzondering hierop zijn de investeringen in het kader van de uitvoering GRP, bruggen en automatisering. Op deze investeringen wordt hoofdzakelijk annuïtair afgeschreven. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn, soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Het is niet verplicht om deze gevallen te corrigeren. Op de waarde van activa met economisch nut mogen vanaf 1-1-2004 reserves niet meer in mindering worden gebracht. Investeringssubsidies en andere bijdragen van derden mogen wel in mindering worden gebracht. Compensabele BTW wordt niet geactiveerd.

In hoofdstuk 5, onderdeel 5.4. van de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum” zijn de volgende te hanteren afschrijvingstermijnen opgenomen:

a.

b. c. d. e. f.

g. h. i.

40 jaar: nieuwbouw woonruimten, bedrijfsgebouwen en nieuwe schoolgebouwen en algehele renovatie woonruimten en (bedrijfs)gebouwen mits gemotiveerd aangegeven kan worden dat het gerenoveerde nog een gebruiksperiode/economische levensduur heeft van 40 jaar; 60 jaar: oude schoolgebouwen 50 jaar: rioleringen; 25 jaar: renovatie, restauratie en aankoop woonruimten en bedrijfsgebouwen; 15 jaar: technische installaties in bedrijfsgebouwen; 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen; telefooninstallaties; kantoormeubilair; schoolmeubilair; aanleg tijdelijke terreinwerken; nieuwbouw tijdelijke woonruimten en bedrijfsgebouwen; groot onderhoud woonruimten en bedrijfsgebouwen; 5-10 jaar: zware transportmiddelen; aanhangwagens; personenauto’s; lichte motorvoertuigen; 3-5 jaar: automatiseringsapparatuur en software; niet: gronden en terreinen.

De genoemde afschrijvingstermijnen zijn op hoofdlijnen opgesteld. Bij de uitvoering kan discussie ontstaan over de vraag wat de juiste termijn is. De te hanteren termijn wordt dan in overleg met de interne deskundige bepaald waarbij uitgangspunt de gebruiksperiode is. 103

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut. Overeenkomstig de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum”(d.d. 22 maart 2007) worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals bijv. wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken geactiveerd onder aftrek van bijdragen derden en bestemmingsreserves. Er wordt lineair afgeschreven (m.u.v. bruggen) over de verwachte levensduur van het actief. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, mag op dergelijke activa (resultaatafhankelijk) extra worden afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien. Beleid is dat vervroegde of extra afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut alleen plaats vinden indien er sprake is van gewijzigde economische levensduur, buiten gebruikstelling of wettelijke maatregelen. Extra afschrijvingen op grond van het rekeningresultaat vinden niet plaats. Financiële vaste activa Leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. Bijdragen aan activa van derden worden conform het raadsbesluit op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Op grond van artikel 36 BBV worden in de balans onder de financiële vaste activa afzonderlijk opgenomen: - Kapitaalverstrekkingen aan: • deelnemingen • gemeenschappelijke regelingen • overige verbonden partijen - Langlopende leningen aan: • deelnemingen • woningbouwcorporaties • overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen. - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer. - Bijdragen aan activa in eigendom van derden. Het begrip rentetypische looptijd verdient een toelichting. Het gaat bij dit begrip om de definitie vanuit de Wet fido en is ingegeven door beheersing van renterisico’s. De definitie luidt: het tijdsinterval gedurende de looptijd van een geldlening, waarin op basis van de leningvoorwaarden van de geldlening sprake is van een door de verstrekker van de geldlening niet beïnvloedbare constante rentevergoeding. Voor een uitzetting die een looptijd kent van tien jaar met een vaste rente, geldt dat deze altijd als vast activum dient te worden opgenomen, ook al resteert er minder dan 1 jaar van de oorspronkelijke looptijd. Van een “deelneming” is krachtens artikel 1d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV.

104

Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere marktwaarde. De rente wordt bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden. De overige gronden hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddelde betaalde inkoopprijs. De als “onderhanden werken” opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijp maken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voorzover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Oninbare vorderingen worden afgeboekt. Voor het risico van oninbaarheid is een voorziening “dubieuze debiteuren” gevormd. Liquide middelen en overlopende posten. Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Passiva Nota reserves en voorzieningen In de raadsvergadering van 16 december 2010 is de “Nota reserves en voorzieningen” (opnieuw) door uw raad vastgesteld. Met het beleid zoals vastgelegd in deze nota is rekening gehouden bij de opstelling van de rekening 2010. Voorzieningen Voorzieningen worden, voor zover mogelijk, gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatievoorziening stoelt op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen”, die is opgenomen in het jaarverslag, is het beleid ter zake nader uiteengezet. Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor: - verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; - op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is; - kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. 105

Verplichting voortvloeiende uit leasing De waardering van de verplichting uit hoofde van de financial leasing van Unix server vindt plaats tegen de contante waarde van de contractueel verschuldigde leasetermijnen. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.

106

4.3

Balans per 31 december 2010 31-12-2010

31-12-2009

ACTIVA Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut

20.429.227

Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen - Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa

21.011.318

0 16.591.915

0 14.674.378

3.837.312

6.336.940 8.829.045

Vlottende activa Voorraden - Grond en hulpstoffen - niet in exploitatie genomen bouwgronden - overige gronden hulpstoffen - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Gereed product en handelsgoederen

79.015 0 14.215

79.015 0 14.215

3.639.602 1.281.760 112.674 3.698.348

3.732.439 1.281.760 113.725 3.911.599

0 3.431

0 5.146 29.258.272

30.149.217

8.410.206

9.335.389

1.796.458 0 6.612.351 1.397

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen - Verstrekte kasgeldleningen - Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen Liquide middelen - Kassaldi - Bank- en girosaldi Overlopende activa Totaal vlottende activa Afrondingsverschillen Totaal generaal

107

9.137.899

1.757.330 0 7.577.711 348 1.859.911

2.605.863

821.589 0

1.624.477 0

0 1.038.322 0

0 981.386 0 139.218

4.352 134.866

14.907 8.836 6.071

940.603 11.349.938 1 40.608.211

289.809 12.245.968 42.395.185

31-12-2010 PASSIVA Vaste passiva Eigen vermogen - Algemene reserve - Bestemmingsreserves - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves - Nog te bestemmen resultaat

31-12-2009

13.760.456

Voorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's - Onderhoudsegalisatievoorzieningen - Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Obligatieleningen - Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren - Waarborgsommen - Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten Totaal vaste passiva

14.860.594

8.221.758

6.158.264

0 4.038.372 1.500.326

0 2.021.413 6.680.917 1.149.483

1.623.431

735.282 137.476

483.808 924.553

276.725

215.070 23.256.131

22.281.736

0

0

23.256.131

22.281.736

0 0

0 0 38.166.070

38.765.761

1.259.132

2.470.170

Vlottende passiva Nettovlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden

0 0 1.259.132

0 1.415.649 1.054.521

Overlopende passiva

1.183.009

1.159.253

Totaal vlottende passiva Afrondingsverschillen Totaal generaal Gewaarborgde geldleningen

2.442.141

3.629.423 1 42.395.185 24.232.000

40.608.211 23.733.000

108

4.4

Toelichting op de balans

Algemeen In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” treft u het verloop aan van de kredieten gedurende het jaar 2010. Tevens wordt in deze staat inzicht gegeven in het verloop ten aanzien van de reserves en voorzieningen. In deze paragraaf wordt daarom geen toelichting gegeven op de ontwikkelingen van de kredieten en reserves en voorzieningen gedurende 2010.

ACTIVA Vaste activa Toelichting immateriële vaste activa Op de balans staan geen kosten opgenomen voor het afsluiten van geldleningen en voor onderzoek en ontwikkeling.

Materiële vaste activa De post materiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2009 In erfpacht uitgegeven gronden

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen

Boekwaarde 31-12-2010

0

0

0

0

0

0

0

Overige investeringen met een economisch nut

14.674.378

3.128.991

0

614.498

596.956

0

16.591.915

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

6.336.940

689.955

0

3.057.155

132.428

0

3.837.312

21.011.318

3.818.946

0

3.671.653

729.384

0

20.429.227

Totaal

Toelichting materiële vaste activa Er zijn geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel zijn er gronden verpacht. De afschrijvingen hebben conform besluitvorming van de raad plaatsgevonden. De vermeerdering over 2010 bedraagt € 3.818.946. Deze vermeerdering heeft betrekking op diverse investeringen ter uitvoering van raadsbesluiten. In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” vindt u een gedetailleerde toelichting van de vermeerderingen per beschikbaar gesteld krediet. Gezien de aard van de activiteiten rondom locatie vml. gasfabriek Bedum, dient de boekwaarde van dit project te worden aangemerkt als materieel vast activum “Gronden en terreinen”, en niet als “voorraad bouwgrond - niet in exploitatie”. De boekwaarde per 31-12-2010 van de locatie vml. gasfabriek Bedum bedraagt € 448.382.

109

De “Overige investeringen met een economisch nut” kunnen uitgesplitst worden in:

Gronden en terreinen Woonruimten Gebouwen Grond-, wegen waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties

Boekwaarde Investeringen Desinves- Afschrij- Bijdragen Afwaar- Boekwaarde 31-12-2009 teringen vingen derden deringen 31-12-2010 950.196 2.667.874 0 22.706 335.619 0 3.259.745 0 0 0 0 0 0 0 8.007.686 339.438 0 320.026 261.337 0 7.765.761

Overige materiële vaste activa Totaal

4.611.259 209.486

78.921 0

0 0

59.136 59.918

0 0

0 0

4.631.044 149.568

471.797 423.954

6.574 36.184

0 0

77.404 75.308

0 0

0 0

400.967 384.830

14.674.378

3.128.991

0

614.498

596.956

0

16.591.915

De “Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut” kunnen uitgesplitst worden in: Boekwaarde 31-12-2009 Grond-, wegen waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Totaal

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen


5.995.016

689.955

0

3.030.456

132.428

0

3.522.087

341.924

0

0

26.699

0

0

315.225

6.336.940

689.955

0

3.057.155

132.428

0

3.837.312

Financiële vaste activa De post financiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2009

Investeringen

Desinv. Aflossingen/af Afwaard./ Boekwaarde schrijvingen Voorz. 31-12-2010

Kapitaalverstrekkingen aan:

deelnemingen gemeenschappelijke regelingen 0verige verbonden partijen Leningen aan:

woningbouwcorporaties deelnemingen overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal

79.015 0 14.215 0 3.732.439 1.851.431 113.725 3.911.599 0 5.146

0 0 0

0 0 0

0 0 0

79.015 0 14.215

0 0 0 0 30.000 0 170.290 341.594 0 0 0 0

92.837 0 31.051 41.947 0 1.715

0 569.671 0 0 0 0

3.639.602 1.281.760 112.674 3.698.348 0 3.431

9.707.570

200.290 341.594

167.550

569.671

8.829.045

110

0 0 0

Toelichting financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Er is aan de volgende organisaties kapitaal verstrekt: - deelneming stichtingskapitaal Trefcentrum € 45.378,02 - deelneming stichtingkapitaal Recreatiehaven € 13.159,63 - inbrengsom EGD € 0,45 - deelneming “Vordering op Enexis” € 14,24 - deelneming “Verkoop Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Essent Milieu Holding BV” € 2.450,41 - deelneming “Publiek Belang Elektr.prod.BV” € 5.309,23 - deelneming “CBL Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Claim Staat Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Enexis Holding BV” € 12.660,47 Totaal per 31-12-2010 € 79.015,17 De gemeente heeft geen kapitaal verstrekt aan gemeenschappelijke regelingen.

Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen 5.265 aandelen A BNG à € 2,50 5 aandelen Waterleidingmaatschappij

€ € €

11.945,77 2.268,90 14.214,67

Leningen aan woningbouwcorporaties Door de woningbouwcorporatie is conform de leningsovereenkomsten een bedrag van € 92.837 afgelost op de verstrekte geldleningen. Er zijn in 2010 geen nieuwe leningen verstrekt.

Leningen aan deelnemingen De gemeente heeft een tweetal leningen aan deelnemingen: - lening aan deelneming “Vordering op Enexis BV” - vordering op deelneming “Verkoop Vennootschap BV” Totaal Voorziening op vordering op “Verkoop Vennootschap BV” Boekwaarde 31-12-2010 leningen aan deelnemingen

€ 1.281.759,66 € 569.670,96 € 1.851.430,62 € 569.670,96 € 1.281.759,66 ===========

Leningen aan overige verbonden partijen Er zijn aan 6 organisaties leningen verstrekt. De totale boekwaarde van deze leningen per 31-12-2010 bedraagt € 112.674. In 2010 is door deze organisaties een bedrag van € 31.051 afgelost op de verstrekte leningen conform de leningsovereenkomsten. Er is in 2010 één nieuwe lening verstrekt.

Overige langlopende leningen u/g De “Overige langlopende leningen u/g” kunnen uitgesplitst worden in:

111


Investeringen

Desinvesteringen

Aflossingen/afschrijvingen

Afwaarderingen


Leningen ambtenaren Fietsproject

3.910.291 1.308

150.000 20.290

341.594 0

26.832 15.115

0 0

3.691.865 6.483

Totaal

3.911.599

170.290

341.594

41.947

0

3.698.348

Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde 31-12-2009

Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen Bouwgronden - overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen

Totaal

Vermeerdering

Vermindering

Voorziening i.v.m. verwacht verlies


1.757.330

81.628

42.500

1.796.458

0

0

0

0

7.591.835

1.637.136

2.616.620

348

6.507

5.458

9.349.513

1.725.271

2.664.578

0

6.612.351 1.397

0

8.410.206

Toelichting voorraden Onder de boekwaarde “niet in exploitatie genomen bouwgronden” per 31-12-2010 valt: - Bouwgrond Folkerda € 1.796.457,74 Gezien de aard van de activiteiten rondom locatie vml. gasfabriek Bedum, dient de boekwaarde van dit project te worden aangemerkt als materieel vast activum “Gronden en terreinen”, en niet als “voorraad bouwgrond - niet in exploitatie”. De boekwaarde per 31-12-2010 van de locatie vml. gasfabriek Bedum bedraagt € 448.382.

Onder de boekwaarde “onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie ” per 31-12-2010 valt: - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 1 € 188.213,87 - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 2 € 1.389.535,70 - Bouwgrond Ter Laan 4 € 4.842.468,23 - Bouwgrond Vogelzanglocatie/kwekerij € 192.133,14 Bij de exploitatie van Vogelzanglocatie wordt geen verlies meer verwacht. De in 2009 (conform de voorschriften BBV) gevormde voorziening (ad € 14.124) is in 2010 opgeheven.

112

De voorraad gereed product en handelsgoederen betreft de voorraad eigen verklaringen. Het totaal van de voorraden op de balans op 31-12-2010 bedraagt: € 8.410.206.

Uitzettingen korter dan één jaar De balansspecificatie van de uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit:

Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courantverhoudingen met niet fin.instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen

Boekwaarde 31-12-2010 821.589 0 0 1.038.322 0

Boekwaarde 31-12-2009 1.624.477 0 0 981.386 0

1.859.911

2.605.863

Totaal

Toelichting uitzettingen korter dan één jaar De openstaande “overige vorderingen” betreffen o.a.: - belastingkohieren t/m 2010: € 174.194 - debiteuren sociale zaken: € 214.514 Dubieuze debiteuren In verband met dubieuze debiteuren is een voorziening getroffen ad € 17.616,27. Dit bedrag is in mindering gebracht op de balanspost “overige vorderingen” per 31-12-2010.

Balans 31-12-2010 Overige vorderingen Boekwaarde 31-12-2010 € 1.055.938 Voorziening dubieuze debiteuren € 17.616 € 1.038.322 Van de totale vordering per 31-12-2010 (excl.debiteuren sociale zaken) ad € 1.619.560 staat op het moment van de opstelling van de jaarrekening (eind april 2011) nog een bedrag van € 1.170.717 open. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: - vordering op de belastingdienst BCF € 953.911 - belastingkohieren t/m 2010 € 97.446 - overige posten € 119.360

Liquide middelen De balansspecificatie van de liquide middelen ziet er als volgt uit:

Kassaldi Bank- en girosaldi Totaal

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2010 31-12-2009 4.352 8.836 134.866 6.071 139.218

14.907

113

De specificatie van de banken girosaldi is als volgt: 31-12-2010 Bank Nederlandse Gemeenten Rabobank Postbank ASR Totaal

31-12-2009

126.453 (*) 5.915 3.569 2.498 1.910 0 592 134.866 6.071 ============================

(*) Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2009 € 1.415.648,95 negatief en is derhalve opgenomen onder de vlottende passiva.

Overlopende activa De balansspecificatie van de overlopende activa ziet er als volgt uit:

Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetalingen Totaal

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2010 31-12-2009 887.546 241.567 53.057 48.242 940.603 289.809

Het saldo van de post “Nog te ontvangen bedragen” bestaat uit: - aanvulling BCF 2010 - BTW buitensport - leges diverse omgevingsvergunningen - pensioenkapitaal - afrekening brugbediening - claim brand Oosterseweg - afrekening ELO/BMW - bijdrage afvalfonds - diverse posten - rente Rabobank - overlopende activa Rijksgelden Totaal

€ € € € € € € € € € € €

28.478 55.714 65.684 81.383 13.829 100.772 382.064 13.045 130.648 7.430 8.499 887.546

Overlopende activa Rijksgelden Op grond van een wijziging in het BBV per 01-01-2008 moeten de door ons uitgegeven bedragen, waarvoor later subsidies van Nederlandse of Europese overheidslichamen worden ontvangen (zogenaamde voorfinanciering) en die onderdeel uitmaakten van de balanspost Overlopende activa, voortaan als een afzonderlijk onderdeel binnen de balanspost Overlopende activa worden verantwoord. Voor 2010 betreft dit een nog te ontvangen bedrag ad € 8.499 inzake het Besluit bijstandverlening zelfstandigen.

Ioaw Bbz Totaal

Boekwaarde 31-12-2009 3.579 4.060 7.639

Vermeerdering 0 6.116 6.116

Verminde- Boekwaarde ring 31-12-2010 3.579 0 1.677 8.499 5.256 8.499

De boekwaarde van de vooruitbetaalde bedragen per 31-12-2010 bedraagt € 53.057,05. Het gaat hier om in 2010 betaalde bedragen die betrekking hebben op 2011. Te denken valt hierbij aan verzekeringspremies, contributies, abonnementen, voorschotten persoonsgebonden budgetten Wmo e.d. 114

Vaste passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: Boekwaarde 31-12-2009 Algemene reserve - niet vrij aanwendbaar - vrij aanwendbaar Bestemmingsreserves: - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat Totaal

Vermeerdering

Vermindering


1.737.233 4.421.031

0 6.089.366

24.368 4.001.505

1.712.865 6.508.893

0 2.021.413 6.680.917

0 2.476.938 1.500.326

0 459.979 6.680.917

0 4.038.372 1.500.326

14.860.594

10.066.630

11.166.769

13.760.456

Toelichting eigen vermogen In paragraaf 3.2.2 “Weerstandsvermogen” wordt ingegaan op het eigen vermogen van de gemeente. Een specificatie van de diverse posten is te vinden in de bijlage “Toelichting Investerings- en Financieringsstaat”. De indeling van de reserves en voorzieningen voldoet aan de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording. De voorziening onderhoud wegen en de voorziening bruggen zijn met ingang van 01-01-2010 omgezet in een bestemmingsreserve (conform de “Nota reserves en voorzieningen 2010”, vastgesteld in de raadsvergadering van 16 december 2010). Het saldo van deze (voormalige) voorzieningen per 31-12-2009 ad € 799.843 is opgenomen onder de kolom “vermeerdering” van de “overige bestemmingsreserves”. Reserves Hieronder zal per reserve worden aangegeven wat de aard en reden is waarom de reserve wordt aangehouden Algemene reserve Algemene reserve, niet vrij aanwendbaar: buffer ter afdekking van risico’s. Algemene reserve, vrij aanwendbaar: buffer om niet voorzienbare uitgaven en risico’s af te kunnen dekken. Daarnaast wordt de algemene reserve, vrij aanwendbaar, gebruikt om nieuwe beleidskeuzes financieel uitvoerbaar te maken. Bestemmingsreserves Frictie personeelskosten: reserve voor het opvangen van schommelingen in de personeelskosten als gevolg van ziekte, vacatures, incidentele werkzaamheden etc. Spaarverlof: buffer, om in geval van opname van gespaard verlof door medewerkers, externe ondersteuning te kunnen aantrekken. Seniorenbeleid: reserve voor het afdekken van de jaarlijkse kosten m.b.t. de uitvoering van de overeenkomst met het ABP “uitvoering FPU-gemeenten”. Nieuwbouw gemeentehuis: reserve voor het afdekken van de kosten van nieuwbouw van het gemeentehuis. Deze reserve wordt per 31-12-2010 opgeheven. Overlopende budgetten: t.b.v. het veiligstellen van budgetten uit een bepaald jaar waarvan de uitgaven in een volgend jaar plaatsvinden. Wachtgeldverplichtingen bestuurders: vorming van een reserve met als doel de jaarlijkse fluctuaties in de wachtgeldverplichtingen van bestuurders op te kunnen vangen. Instrumenten/uniformen: reserve om bijdragen te kunnen verstrekken aan muziekverenigingen voor de aanschaf van instrumenten en uniformen. Kinderopvang: buffer voor financiële afdekking van het beleid t.b.v. kinderopvang in de breedste zin van het woord. 115

Groot onderhoud dorpshuizen: reserve om bijdragen te kunnen verstrekken in het groot onderhoud van dorpshuizen en verenigingsgebouwen. Gemeentelijk monumentenbeleid: buffer voor de uitvoering van het monumentenbeleid. WWB-uitkeringen: reserve voor overschotten en tekorten op de uitkeringen ingevolgede de WWB, Ioaw, Ioaz en Bbz. Bijzondere bijstand: reserve voor overschotten en tekorten op de uitvoering van de regeling bijzondere bijstand. Wet Maatschappelijke Ondersteuning: opvangen van overschrijdingen in de budgetten Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Onderhoud en vervanging riolering: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud en vervanging riolering. Bovenwijkse kosten Bedrijventerrein: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 en 2. Bovenwijkse kosten Ter Laan 4: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. Ter Laan 4. Bovenwijkse kosten Vogelzanglocatie: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. locatie Vogelzang. Herstructureringsfonds: reserve voor het verrichten van onderzoeken en het bijdragen in herstructureringsprojecten binnen de gemeente Bedum. Onderhoud begraafplaatsen: reserve voor het toekomstig onderhoud van de begraafplaatsen (waaronder onderhoud graven. Onderhoud wegen: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud wegen. Onderhoud bruggen: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud bruggen. Nog te bestemmen resultaat Het nog te bestemmen resultaat ad € 6.680.917 (resultaat jaarrekening 2009) is verdeeld conform het besluit van uw raad d.d. 8 juli 2010. Ten aanzien van de bestemming van het resultaat 2010 ad € 1.500.326 dient uw raad nog een besluit te nemen. Zie collegevoorstel in de inleiding.

Voorzieningen De balansspecificatie van de voorzieningen ziet er als volgt uit: Boekwaarde 31-12-2009 Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Totaal

Vermeerdering

Vermindering


483.808 924.553

258.273 12.767

6.799 799.843

735.282 137.476

215.070

61.655

0

276.725

1.623.431

332.695

806.642

1.149.483

Toelichting voorzieningen Een specificatie van de diverse posten is te vinden in de bijlage “Toelichting Investerings- en Financieringsstaat”. Voor een nadere doelomschrijving van de voorzieningen, alsmede de bepaling van de boven- en ondergrens, wordt verwezen naar de “Nota reserves en voorzieningen”, vastgesteld in de raadsvergadering van 16 december 2010. Binnen de meerjarenraming 2010-2014 zijn de voorzieningen toereikend. De voorziening onderhoud wegen en de voorziening bruggen zijn met ingang van 01-01-2010 omgezet in een bestemmingsreserve (conform de “Nota reserves en voorzieningen 2010”, vastgesteld in de raadsvergadering van 16 december 2010). Het saldo van deze (voormalige) voorzieningen per 31-12-2009 ad € 799.843 is opgenomen onder de kolom “vermindering” van de “onderhoudsegalisatievoorzieningen”. 116

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Boekwaarde 31-12-2010 Obligatieleningen Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en Verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële Instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren Waarborgsommen Verplichtingen uit hoofde van financial lease overeenkomsten Totaal

Boekwaarde 31-12-2009 0

0

0

0

23.256.131

22.281.736

0 0 0

0 0 0

0 0

0 0

23.256.131

22.281.736

Specificatie onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen: Stand 31/12/2009

opname geldleningen

aflossing normaal

22.281.736

2.500.000

1.525.605

aflossing vervroegd 0

stand 31/12/2010 23.256.131

De totale rentelast voor het jaar 2010 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 1.144.242,29.

Vlottende passiva Schulden met een looptijd korter dan één jaar De balansspecificatie van de schulden met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit: Boekwaarde 31-12-2010


Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden

0 0 1.259.132

0 1.415.649 1.054.521

Totaal

1.259.132

2.470.170

Toelichting schulden met een looptijd korter dan één jaar Er zijn geen kasgeldleningen opgenomen gedurende 2010. Het saldo is daardoor per 31 december 2010 nul. Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2009 € 1.415.648,95 negatief. Bij de bankinstellingen, waar rekeningen worden aangehouden, zijn in rekening-courant per 31-12-2010 geen schulden. Zie voor het inzicht in de diverse saldi de toelichting op de post “Liquide middelen” onder de vlottende activa. De overige schulden bestaan uit diverse crediteuren 2010. Op het moment van opstelling van de jaarrekening (eind april 2011) is alles voldaan.

117

Overlopende passiva De balansspecificatie van de overlopende passiva ziet er als volgt uit: Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2010 31-12-2009 1.183.009 1.159.253

Overlopende passiva Totaal

1.183.009

1.159.253

De specificatie van de boekwaarde per 31-12-2010 ziet er als volgt uit. Nog te betalen bedragen: - transitorische rente € 396.311 - vooruitontvangen bedragen € 23.293 - nog te betalen 2009 € 114.936 - nog te betalen 2010 € 288.354 - bedragen buiten rekening € 1.169 - BTW ivm jaarovergang € 2.375 - overlopende passiva “nog te besteden Rijksgelden” € 356.571 Totaal € 1.183.009

Hierna volgt een overzicht per doeluitkering/subsidie Boekwaarde 31-12-2009 Wi 52.087 Schuldhulpverlening 9.479 Wet Participatiebudget 146.870 Centrum Jeugd&Gezin 68.153 Tijdelijke stimuleringsregeling 0 woningbouw Ioaz 157 Declaratiebudget Bbz 11.138 Pardon 36.143 Verbetering binnenklimaat 64.947 huisvesting primair onderwijs Brede School 5.156 Totaal 394.130

Vermeerdering

Vermindering

0 0 544.820 206.512 22.500

0 9.479 637.431 172.882 0

Boekwaarde 31-12-2010 52.087 0 54.259 101.783 22.500

0 3.459 0 16.237

157 11.138 0 0

0 3.459 36.143 81.184

0 248.708

0 286.267

5.156 356.571

De post “Bedragen buiten rekening” bevat een aantal bedragen die ten onrechte ontvangen zijn en nog moeten worden terugbetaald

Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Het gaat daarbij met name om leasecontracten voor hard- en software en kopieermachines. De verplichtingen die uit deze contracten voortvloeien zijn als last in de exploitatie opgenomen.

Het betreft: - leasecontract HP 9000 (loopt tot en met mei 2013) € 2.556,-- per jaar; - huurcontracten diverse kopieermachines (lopen tot en met juli 2012) € 29.430,-- per jaar; - huurcontract kopieermachien (loopt tot en met september 2015) € 3.540,-- per jaar.

118

Gewaarborgde geldleningen Het in de balans opgenomen bedrag kan als volgt gespecificeerd worden: stand 31/12/10 stand 31/12/09 Waarborgfonds Sociale Woningbouw 23.613.000 24.021.000 Waterbedrijf Groningen 160.000 211.000 23.773.000 24.232.000

Overzicht gewaarborgde geldleningen 31 december 2010 financier

WSW

hoofdsom schuldrestant per 31-1231-12-2010 2009 Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten Nederlandse Waterschapsbank Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten ABN AMRO Gemeente Bedum Gemeente Bedum Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten Nederlandse Waterschapsbank Fortis Bank Fortis Bank Nederlandse Waterschapsbank

93411 73813 10013242 83749 83750 3937

1.225.000 254.000 1.993.000 681.000 681.000 2.859.000 2.608.000 1.761.000 385.000 720.000 655.000 4.500.000 1.500.000 7.500.000

76214 13148 10021123 241955491 241955483 20026324

27.322.000 Waterbedrijf Groningen (*)

WH611065

totaal generaal

781.199 28.103.199

* = aandeel Bedum is 106/4690 maal 90% van de lening

119

1.225.000 143.000 1.829.000 504.000 509.000 756.000 2.131.000 1.423.000 347.000 654.000 592.000 4.500.000 1.500.000 7.500.000

1.225.000 152.000 1.854.000 527.000 527.000 983.000 2.182.000 1.458.000 351.000 662.000 600.000 4.500.000 1.500.000 7.500.000

afloop

2011 2022 2015 2025 2025 2013 2032 2031 2011 2012 2013 2027 2037 2019

23.613.000 24.021.000 160.000

211.000

23.773.000 24.232.000

2011

120

4.5

Programmarekening

Fout! Ongeldige koppeling.


121

122

4.6

Toelichting op de programmarekening

In dit hoofdstuk wordt per programma het resultaat aangegeven. Per programma wordt daarna aangegeven wat de belangrijkste afwijkingen zijn tussen de realisatie en de raming na wijziging (is analyse begrotingsrechtmatigheid). Een belangrijk onderdeel van de verschillenverklaringen zijn de budgetoverhevelingen. Dit zijn budgetten die in 2010 niet zijn besteed, maar in 2011 nog wel benodigd zijn. Deze overhevelingen zijn aan u voorgelegd in de raadsvergadering van 17 maart 2011. Een overzicht van deze overhevelingen kunt u vinden in de bijlagen. Bij elk programma wordt eerst aangegeven wat het bedrag aan overhevelingen bedraagt. Daarna worden de overige verschillen toegelicht. Hierbij wordt de grote lijn gevolgd in afgeronde bedragen.

Programma Algemeen bestuur Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 126.002 negatief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 82.015 wegens overhevelingen van budgetten naar 2011. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De opbrengst van secretarieleges is € 37.500 meer dan waar in de begroting rekening mee is gehouden. Voor een deel (€ 21.500) valt dit voordeel weg tegen de hogere afdracht van leges aan het Rijk. Voor het grootste deel wordt dit veroorzaakt door de leges voor rij- en reisdocumenten en huwelijken. 2. Door de herijking van de voorziening wethouderspensioenen laat het product College van B&W een fors nadeel zien. Er is tevens een bedrag ontvangen van een voormalig werkgever van één van de bestuurders voor de overheveling van pensioenrechten. Bij de baten leidt dit tot een overschrijding van € 81.000, aan de lastenkant tot een overschrijding van € 236.000. De herijking pakt nadelig uit omdat de rekenrente naar beneden is bijgesteld, het rendement dus lager; door dient er meer ingelegd te worden. Daarnaast zijn ook nieuwe sterftetabellen vastgesteld, waardoor de levensverwachting is toegenomen. 3. Het overige verschil wordt verklaard door het uitbetalen van wachtgeld. Deze overschrijding wordt gedekt uit een onttrekking aan de reserve ‘Wachtgeldverplichtingen bestuurders’.

Programma Openbare orde en veiligheid Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 71.587 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Bij dit programma hebben geen budgetoverhevelingen plaatsgevonden.

De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. De personeelskosten vallen € 16.600 lager uit; dit wordt tezamen met andere personeelskosten gemuteerd op de bestemmingsreserve frictie personeelskosten. 2. Het opleidingsbudget 2010 voor de brandweer is besteed. De overheveling van 2009 naar 2010 is niet aangesproken in 2010. Besloten is om dit deel vrij te laten vallen ten gunste van het resultaat. De opleidingskosten laten een voordeel zien van € 14.200. 3. De doorbelasting van de huisvestingskosten laat een voordeel zien van € 20.600. Dit wordt veroorzaakt door de onderuitputting op de kostenplaats ‘Huisvesting buitendienst’. Deze onderuitputting is overgeheveld naar 2011 en zal dan in de voorziening Onderhoud gebouwen (MJOP) worden gestort.

123

4. De activiteit Rampenbestrijding laat twee voordelen zien. De bijdrage (€ 6.500) blijkt te hoog geraamd; deze is in de begroting 2011 gecorrigeerd. Anderzijds is er een lager bedrag (voordeel € 7.700) doorbelast door de H&OG, Door o.a. een lager aantal inwoners dan begroot. 5. In 2010 zijn minder zwerfdieren opgevangen, waardoor een voordeel ontstaat van € 7.800.

Programma Verkeer, vervoer en waterstaat Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 241.206 voordelig ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 1.856.949 i.v.m. overhevelingen van lasten en € 237.252 i.v.m. overheveling van baten naar 2011. In de overgehevelde lasten zijn o.a. opgenomen de herinrichting van Onderdendam voor een bedrag van € 1.235.035, de reconstructie van de Wilhelminalaan ad. € 504.373 en de reconstructie van de Stationsweg ad. € 137.252. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Het grootste verschil wordt verklaard door de afboeking van een vijftal activa (voorjaarsnota 2010). Deze afboeking geschiedt door de boekwaarde in één keer ten laste van de exploitatie te brengen in 2010. Hierdoor ontstaat bij dit programma een nadeel van € 2.982.581, dit bedrag is gedekt uit een onttrekking aan de Algemene Reserve. Dit voordeel vindt u terug bij mutaties in de Reserves. 2. De activiteit wegen binnen de bebouwde kom laat een voordelig resultaat zien van € 785.628. Het voordeel ontstaat voor een bedrag van € 523.628 doordat de voorziening wegenonderhoud omgezet is in een bestemmingsreserve; het saldo van de voorziening wordt ten gunste van deze activiteit geboekt en wordt bij het programma Financiën toegevoegd aan de reserves. Daarnaast is er een onderuitputting van de budgetten voor een bedrag van € 262.000, doordat niet al het onderhoud is uitgevoerd. Deze wordt ook toegevoegd aan de bestemmingsreserve. 3. De aanleg van een aantal parkeerplaatsen aan de Folkerdastraat is in rekening gebracht bij de ontwikkelaar. Deze opbrengst (€ 12.300) was niet geraamd. 4. Evenals bij de activiteit wegen is ook bij de activiteit bruggen een bedrag van € 276.215 ten gunste van deze activiteit geboekt. De voorziening onderhoud bruggen is omgezet naar een bestemmingsreserve. Dit bedrag wordt bij het programma Financiën toegevoegd aan de reserves. 5. In 2009 is schade ontstaan aan de brug de Gele Klap; in 2010 heeft de verzekeringsmaatschappij een uitkering gedaan van € 17.000. 6. Het overige verschil wordt verklaard door verschillende kleine afwijkingen op de posten Openbare verlichting, Straatmeubilair en abri’s, Overige zaken, Bewegwijzering en straatnaamborden en Onderhoud kademuur en beschoeiing.

Programma Economische zaken Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 38.008 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt voor € 29.759 verklaard door overheveling van het budget van het onderhoud van Schoolstraat 3 en 10 naar 2011. De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. Door onder andere hogere energiekosten en belastingen op enkele gemeentelijke panden zijn de kosten op Economische Zaken ongeveer € 7000 hoger uitgevallen. Deze worden gedekt door hogere huurinkomsten (zie punt 2). 2. Er is een meeropbrengst ontstaan op economische zaken van bijna € 19.000 door onder andere hogere huuropbrengsten.

124

Programma Onderwijs Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 133.641 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 69.364 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2011. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Zoals reeds bij de voorjaarsnota gemeld, is er een incidenteel voordeel op de kapitaallasten door de invoering van een andere rekensystematiek in verband met de invoering van ons nieuwe financiële pakket. Deze is geraamd op de stelposten (programma Financiën). In dit programma wordt dit voordeel deels gerealiseerd door lagere kapitaallasten van ruim € 80.000. 2. Door een aantal schadegevallen zijn de kosten voor de Akker (basisschool in Zuidwolde) bijna € 7.000 hoger uitgevallen. 3. Als gevolg van het nieuwe vervoerscontract voor het leerlingenvervoer zijn de kosten flink gestegen. Dit heeft ondanks het verhoogde budget geleid tot een overschrijding van € 4.000. Er wordt onderzoek gedaan naar de oorzaken van deze stijging. 4. De lagere baten hebben te maken met minder eigen bijdragen leerlingen vervoer. 5. De rest kan worden verklaard door verschillende kleinere afwijkingen, zoals onder andere schade uitkering als gevolg van een inbraak.

Programma Cultuur en recreatie Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 206.003 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 221.454 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2011. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. In verband met een afrekening over 2009 zijn de energielasten voor de Meenschaar hoger uitgevallen dan begroot. Hierdoor is er een hogere doorbelasting naar de activiteiten Openbare bibliotheek en Stichting Welzijn Bedum van in totaal € 16.000. 2. De energielasten voor zwembad de Beemden zijn hoger uitgevallen dan begroot, waardoor er een overschrijding op dit product heeft plaatsgevonden van ongeveer € 44.500. 3. Het overige verschil op de lasten kan worden verklaard door kleine overschrijdingen op het onderhoud van openbaar groen en de sportvelden. 4. De hogere baten kunnen worden verklaard door een hogere teruggaaf van BTW op de buitensportaccommodaties. In verband met de toepassing van het sportbesluit hadden we recht op een hogere teruggaaf van de belastingdienst. 5. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Programma Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Fout! Ongeldige koppeling.

125

Het verschil op dit programma is per saldo € 218.488 negatief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 86.185 i.v.m. overgehevelde lasten en € 51.000 i.v.m. overgehevelde baten naar 2011. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De hogere baten in dit programma worden veroorzaakt door met name hogere rijksbijdragen in het kader van de WWB, het participatiebudget en de WSW. Tegenover deze hogere inkomsten, staan ook hogere uitgaven op de genoemde onderdelen. De verschillen per saldo worden toegelicht in de onderstaande punten. 2. Reeds in de voor- en najaarsnota 2010 is melding gemaakt van een overschrijding in verband met een stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden. Door externe inhuur in verband met programmatisch handhaven geven de bijstand gerelateerde producten een tekort ten opzichte van de begroting te zien van bijna € 130.000. Deze overschrijding wordt echter gedekt door de bestemmingsreserve ‘Frictie personeelskosten’. 3. De Wmo gerelateerde producten (huishoudelijke verzorging, leefvoorzieningen en woonvoorzieningen), geven een tekort te zien van € 256.000. Dit tekort wordt voor bijna € 180.000 onttrokken aan de bestemmingsreserve Wmo (bij de mutaties op de reserves). Deze staat daarmee op € 0. 4. Doordat de uren in het kader van participatie voor een groot deel konden worden gedekt uit het participatiebudget, is hier een voordeel ontstaan van € 60.500. Op begrotingsbasis worden deze uren niet gedekt uit het participatiebudget, omdat het hier structurele formatie betreft. 5. Door minder inhuur van extern personeel is er een voordeel op het product jongerenwerk van ruim € 29.000. 6. Op de activiteit peuterspeelzalen is een voordeel ontstaan van bijna € 25.000 door lagere onderhoudskosten. 7. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Programma Volksgezondheid en milieu Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 403.742 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 233.991 i.v.m. overhevelingen van lasten en € 16.748 i.v.m. met de overheveling van aan baten naar 2011. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De activiteit Jeugdgezondheidszorg laat een overschot zien van € 11.000. Deze is ingezet als dekking voor ‘stevig ouderschap’. 2. Het begrote bedrag voor KGA is gebaseerd op een schatting en niet op basis van eenheidsprijzen, gekoppeld aan afvoer KGA. Hierdoor ontstaat een voordeel van € 11.400. De kostenbegroting zal in het tweede kwartaal van 2011 onder de loep worden genomen. 3. De activiteit Riolen/Rioolgemalen loopt budgettair neutraal door de begroting en jaarrekening. Afwijkingen op de uitgaven en inkomsten hebben echter wel effect op de hierboven gepresenteerde afwijkingen van baten en lasten. Aan de lastenkant zien we de volgende afwijkingen: er zijn minder inspecties gedaan aan het riool (voordeel € 31.300), door een wijziging van de peildatum bij de berekening van de kapitaallasten ontstaat een incidenteel voordeel van € 148.000 en we hebben een bijdrage ontvangen van € 78.600 voor het afkoppelen van de Boermastraat en Almastraat. Deze was niet geraamd. Tot slot: we hebben een aantal gunstige afrekeningen ontvangen voor de energie van de rioolgemalen; het voordeel is € 39.400. Aan de batenkant is een onttrekking geraamd aan de bestemmingsreserve Vervanging Riolering. Deze is bij de mutaties op de reserves geboekt.

126

4. Bij de begroting 2010 is een bedrag opgenomen voor deelname aan de subsidieregeling SLOK (Stimulering lokale klimaatinitiatieven). In de praktijk blijken de kosten die hieruit voortvloeien voor het overgrote deel alleen te bestaan uit uren. Hierdoor ontstaat een voordeel van € 39.200. 5. Daarnaast zijn er nog meerdere kleine verschillen op ondermeer de posten Bodem, Handhaving milieubeheer en begravingen en begraafplaatsen.

Programma Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 637.107 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 89.461 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2011. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De producten structuur- en bestemmingsplannen en stedelijke vernieuwing laten een voordeel zien van € 25.657, voornamelijk door lagere kapitaallasten als gevolg van nog niet geheel afgeronde investeringen. 2. De voorziening in verband met de verwachte negatieve exploitatie ‘Locatie Vogelzang’ is opgeheven en valt daarom vrij ten gunste van de exploitatie voor een bedrag van € 14.124. 3. Het product bouwgrondexploitatie laat daarnaast een voordeel zien van € 280.455 door met name de opslagen ten behoeve van de bestemmingsreserves Herstructureringsfonds (€ 200.000) en Bovenwijkse kosten bestemmingsplannen (totaal € 55.456). Deze opslagen zijn dan ook aan deze bestemmingsreserves toegevoegd (mutaties van de reserves). 4. Er is € 101.455 meer aan leges bouwvergunningen gerealiseerd dan was begroot. Deze hogere inkomst is te danken aan een aantal grote projecten, alsmede aan de invoering van de Wabo per 1 oktober 2010 waardoor verschillende aanvragers vóór die datum nog een vergunning hebben aangevraagd. 5. Het product gronden en landerijen laat een overschot zien van € 108.828 door met name lagere kapitaallasten (73.500), alsmede lagere kosten derden (€ 22.150), meer huuropbrengsten (€ 8.700), opbrengst (niet geraamde) grondverkopen (€ 6.650) en erfpachten (nadeel € 2.200). 6. Het product ligplaatsen woonschepen laat een overschrijding zien van € 4.250. 7. De kosten voor bouw/woning/welstandtoezicht vallen bijna € 7.000 lager uit dan geraamd. 8. Voorts is op het product juridische zaken een bedrag van € 9.122 besteed aan (niet geraamde) planschade vergoedingen. 9. Het overige wordt verklaard door een hogere kapitaallasten van de bouwgrondexploitaties, deze zijn doorbelast naar onderhanden werk, alwaar het een voordeel oplevert. Deze vallen tegen elkaar weg.

127

Programma Financiën Fout! Ongeldige koppeling.

Het verschil op dit programma is per saldo € 401.645 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. De post onvoorzien laat een restant zien van € 18.940. 2. Op de post saldo kostenplaatsen staat een voordeel ten opzichte van de begroting van € 457.372. Dit saldo is opgebouwd uit diverse saldi op de kostenplaatsen. Hierin zijn ook budgetten opgenomen die overgeheveld moeten worden naar 2011 (bijvoorbeeld budget ELO-BMW ad € 153.887, studiefaciliteiten € 13.000, ICT € 12.500, archief € 17.990 en het budget OR € 14.500). Het voordeel ontstaat verder doordat bij de boeking van begrotingswijzigingen soms uit praktische overwegingen is gekozen om bij de doorbelasting vanuit de kostenplaatsen naar diverse producten te kiezen voor de doorboeking naar de post saldi kostenplaatsen. De feitelijke kosten zijn bij de jaarrekening wel functioneel doorbelast. 3. Per saldo is een begroot batig bedrag van € 78.980 op de post algemene uitgaven en inkomsten (stelposten) blijven staan. Dit betreft een bedrag van € 170.000 aan begrote lagere kapitaallasten (waarbij de realisatie over alle programma’s is verantwoord), € 64.400 aan begrote lasten GIS-BAG (waarbij de werkelijke last is verantwoord op de functionele posten) en per saldo is € 25.000 onbesteed gebleven.

128

Lokale heffingen Fout! Ongeldige koppeling.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.2.1 Lokale heffingen.

Algemene uitkering Fout! Ongeldige koppeling.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen.

Dividend en rente Fout! Ongeldige koppeling.


BTW-compensatiefonds Fout! Ongeldige koppeling.


Onvoorzien Fout! Ongeldige koppeling.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.12 Onvoorzien.

Mutaties in de reserves Fout! Ongeldige koppeling. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de bijlagen. De gerealiseerde toevoegingen en onttrekkingen zijn als volgt.

129


130


131

Overzicht incidentele baten en lasten De incidentele baten en lasten zijn reeds op diverse plaatsen in de toelichting aangegeven. Onderstaand wordt in grote lijnen inzicht gegeven in de gerealiseerde incidentele baten en lasten. In onderstaand overzicht zijn niet meegenomen de incidentele baten en lasten die een gevolg zijn van een normale bedrijfsvoering, zoals bijdragen van en aan reserves en voorzieningen, bijdragen en subsidies bestemmingsplannen of aangepaste bekostigingsstelsels. Lasten: Afboeken activa (cf. voorjaarsnota 2010, dekking AR) Herijking wethouderspensioen (per saldo)

€ 2.857.000 -/€ 155.000 -/-

Baten: Teruggaaf BTW Buitensport Aanvullende uitkering WWB 2009 Vrijval voorziening exploitatie Vogelzang Vrijval voorzieningen onderhoud wegen en brugen (gedoteerd aan de Bestemmingsreserves onderhoud wegen en bruggen)

€ € €

107.000 97.000 14.000

€

800.000

Saldo incidentele baten en lasten

€ 1.994.000 negatief

Overzicht afwijkingen ten behoeve van het begrotingscriterium In de raadsvergadering van 16 december 2010 is het controleprotocol 2010 vastgesteld. In dit protocol zijn de richtlijnen voor de accountant vastgelegd met betrekking tot de controle van de jaarrekening 2010. In het kader van de oordeelsvorming met betrekking tot de rechtmatigheid is het begrip “begrotingscriterium” in het protocol genoemd. Hiermee wordt bedoeld dat uitgaven binnen de door uw raad beschikbare programmabudgetten dienen te blijven. Overschrijding is in strijd met het budgetrecht van uw raad. Overschrijdingen dienen goed herkenbaar in de jaarrekening te worden opgenomen. Door vaststelling van de jaarrekening door uw raad worden deze overschrijdingen alsnog geautoriseerd. Bij de programma’s hebben wij de afwijkingen al toegelicht. Uit de gepresenteerde programmarekening (zie paragraaf 4.5 en 4.6) blijkt dat bij verschillende programma’s het door de raad beschikbaar gestelde budget, aan de lastenkant, is overschreden. Het gaat hier om de volgende Programma’s: - Algemeen bestuur - Verkeer, Vervoer en Waterstaat - Sociale voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening - Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Hierbij moet opgemerkt worden dat bij een tweetal programma’s, te weten: Verkeer, Vervoer en Waterstaat en Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting de batenkant ook wordt overschreden. Hierdoor is het saldo van deze twee programma’s per saldo ook positief.

132

5.

Controleverklaring

133

134

135

136

6.

Vaststellingsbesluit

137

138

Vaststellingsbesluit De raad van de gemeente Bedum; Gelet op artikel 198 van de Gemeentewet;

B e s l u i t:

Het jaarverslag en de jaarrekening voor het dienstjaar 2010 vast te stellen.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Bedum, gehouden op 7 juli 2011.

drs. H.P. Bakker, voorzitter,

drs. H.P. Reijsoo, griffier,

139

140

7.

Bijlagen

141

142

7.1 Overzicht begrotingswijzigingen 2010 NR.

OMSCHRIJVING

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Aanpassingen gemeentelijke tarieven 67.377,-Voorgenomen investeringen -,-Kapitaallasten investeringen voorjaarsnota 2009 14.649,-Aanpassing kapitaallast reconstructie Wilhelminalaan -/- 74.657,-Afboeken restantkrediet begraafplaats -/-126.020,-Geldlening De Beemden 30.000,-Renovatie kamers wethouders 27.000,-Aankoop grond Oosterseweg Zuidwolde 1.547.852,-Actualisatie exploitatieopzet Ter Laan 4 -,-Actualisatie exploitatieopzet Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 -,-Actualisatie exploitatieopzet Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 -,-Actualisatie exploitatieopzet Herontwikkeling Vogelzang -,-Overheveling budgetten 2009 naar 2010 1.068.966,-Vervallen (overboeking restantkredieten) -,-Stimuleringsregeling woningbouwprojecten Almastraat Bedum 45.000,-Voorjaarsnota 2010 -,-Binnenklimaat Venhuisschool 8.485,-Herziening bestemmingsplannen kernen Onderdendam, Noordwolde en Zuidwolde. 50.000,-Deelname experiment “geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland”. 3.120,-Najaarsnota 2010 -,-Beveiligingskosten tijdens jaarwisseling 2010/2011 2.000,--

19 20 21

BEDRAG in €

143

144

7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat 7.2.1 Kredieten

Fcl

Omschrijving

70000001 70000001 70020001 70101240 70102340 70103640 70103940 70104140 70104540 70104640

Verwerving grond Oosterseweg Z'wolde Verwerving grond Oosterseweg Z'wolde Renovatie kamers wethouders Stoomcleaner buitendienst Digitalisering bestemmingsplannen Aanschaf Civision Middelen (software) Aanschaf Civision Middelen (hardware) Renovatie dak gemeentehuis Vervanging KGA-server Carillon

70202540 71200001 71200002 71202440 71202640 72100001 72100002

Vervanging cv-installatie buitendienst Hulpverleningsvoertuig brandweer Ademluchttoestellen Vervanging ademlucht compressor Uitgaanstenue brandweer Reconstructie Molenweg Mjp openbare verlichting 2010

72100003 72101340 72102440 72102540 72103948 72103948 72105340 72105440 72107040 72107140 72108140 72112240

Vervanging vrachtwagen Verbetering rolstoeltoegankelijkheid centrum Bedum Renovatie brug O'dam (naar Fraamklap) Renovatie brug gemeentehuis Ruilverkaveling Sauwerd Ruilverkaveling Sauwerd Meerjarenplan openbare verlichting 2008 Meerjarenplan openbare verlichting 2009 Plaatsing/verplaatsing abri's Fietsenstallingen bij bushaltes Vervanging trilplaat wegen Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2008

Uitgaaf / Inkomst U I U U U U U U U U U

U U

U U U U I U U U U U U

Begr. wijz. 8e/10

Raming

7e/10 2e/09 3e/05 3e/06 35e/08 3e/06 2e/09 2e/09

1.547.852 27.000 2.689 9.000 92.980 12.944 69.685 50.000 5.000

3e/02 2e/10 2e/10 18e/08 2e/09 2e/10 2e/10

10.086 66.807 25.300 9.000 8.400 100.000 99.160

2e/10 11e/01 3e/08 4e/08 3e/04

98.320 83.935 150.000 408.500 90.750

3e/08 2e/09 3e/03 22e/03 3e/08 3e/08

99.160 99.160 15.252 9.250 5.153 45.000 45.000

72112340 Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2009

U

2e/09

74210001 74230001 74230740 74231040 74231240 74231340 74231840 74231841 75300001 75300002 75305940 75309540 75309540 75310001 75402040 75402080 76300240 77210440 77220001

Binnenklimaat Venhuisschool IHP 2010 Kleuterkoepel (20 jr) IHP 2006 (40 jaar) IHP 2007 Walfridus (40 jr) IHP 2008 Walfridus (20 jr) IHP 2008 Schilder (40 jr) Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) Geldlening St. De Beemden 2010 Sportkantine Beemden (installatie) Vervanging toplaag 2 tennisbanen Bedum Mauritshal Mauritshal Cv ketel/verwarming kleedkamers Argo Kunstwerk brug Z'wolde Kunstwerk brug Z'wolde Jeugdontmoetingsplek Aanschaf ondergrondse containers (2009) Vervanging riolering 2010

U U U U U U U I U U U U I U U I U U U

17e/10 2e/10 15e/06 2e/07 3e/08 3e/08 29e/09 920e/09 6e/10 20e/10 3e/08 3e/08

77220002 77221340 77243040 78100001 78100140 78102140 78102240 78102240 78102340 78102440 78210001 78211640

Verv. techn. mech. installatie 2010 Aansluitingen binnen bebouwde kom Uitbreiding begraafplaats Bedum Cofinanciering uitvoering ILG (2010) Digitalisering bp (IMRO-convertor) Cofinanciering uitvoering ILG (2007) Cofinanciering uitvoering ILG (2008) Cofinanciering uitvoering ILG (2008) Cofinanciering uitvoering ILG (2009) Digitalisering bestemmingsplannen Uitvoering stedelijke vernieuwing 2010 Aanpak Boterdiep Wz Zuidwolde

U U U U U U U I U U U U

2e/10 3e/06 6e/04 2e/10 3e/04 2e/07 3e/08

13.747 96.192 696.480 60.000 8.547 60.000 60.000

2e/09 19e/09 2e/10 2e/07

60.000 7.453 80.000 40.000

U U

3e/08 2e/09

80.000 80.000

78211740 Uitvoering stedelijke vernieuwing (2008) 78211840 Uitvoering stedelijke vernieuwing (2009)

20e/10 8e/08 8e/08 19e/09 19e/09 2e/10

Mutatie 2001

Mutatie 2002

Mutatie 2003

Mutatie 2004

Mutatie 2005

Mutatie 2006

-

-

12.018

32.626

-

140

5.080

-

-

Mutatie 2007

Mutatie 2008

Mutatie 2009

47.826 66.635 -

-

-

1.959

-

1.092

-

-

-

4.289

-

-

2.647

69.827

-

71.599 13.402 -

6.212

6.363

14.716

557

1.338

20.998-

5

-

-

9.055

605

8.573 -

112

-

8.485 48.991 36.200 205.828 30.811 296.783 121.422 74.433 30.000 7.500 36.000 1.189.554 8.000 47.500 20.000 10.000 15.000 835.970

-

-

140.979

146.563 64.947

11.410

1.075.241

-

22.069 6.562 -

20.830

533.849

138.886

3.870 -

9.058 2.916

-

-

-

-

-

77.942

3.470 64.692 -

-

-

-

-

-

146

Mutatie Stand Mutatie Stand Krediet Opmerking voorgaande 01-01-10 2010 31-12-2010 afgerond jaren 53.439- 1.547.852 1.601.291 57.000 57.00027.000 22.853 4.147 2.689 2.689 Aanschaf 2012. 9.000 9.000 45.154 12.457 32.697 47.826 12.944 2.674 10.270 X 00X 69.685 50.000 50.000 X Is opgenomen in ICT-begroting BMW. 5.000 5.000 Aanpassen van de leidingen vindt plaats in 2011. 4.289 5.796 5.796 66.807 66.807 In afstemming met de regio. 25.300 25.300 In afstemming met de regio. 9.000 9.000 X Compressor is in 2009 reeds vervangen. 8.400 7.283 1.117 X Alle uniformen zijn uitgeleverd. 100.000 100.000 Uitvoering 2012. 99.160 99.160 Uitvoering wacht op beleidsplan OV. Vervanging is afhankelijk van toekomstvisie buitendienst. 98.320 98.320 2.806 2.806 Voor voorzieningen visueel gehandicapten. 81.129 150.000 14.871 135.129 408.500 408.500 0X 36.774 2.423 34.351 Wordt in 2011 afgerekend. 53.976 17.500 17.50027.561 27.561 0 X 71.599 85.758 22.586 63.172 Uitvoering wacht op beleidsplan OV. 13.402 6.679 6.679 X 8.573 4.166 4.166 X 5.084 5.153 5.153 Uitvoering 2011/2012. Ten behoeve van bebordingsplan 30 km 112 44.888 44.888 zones, uitvoering 2011. Ten behoeve van bebordingsplan 30 km 45.000 8.520 36.480 zones, uitvoering 2011. 8.485 8.616 131X 48.991 48.991 36.200 36.200 \ 205.828 207.691 1.863- Wordt in 2011 afgerekend. 30.811 30.811 / 9.241 9.241 X 287.542 121.422 16.237 105.185 9.486 16.237 6.75164.947 30.000 30.000 X 7.500 7.500 36.000 12.400 23.600 Uitvoering is gestart in 2010. 102.903 94.253 8.651 1.086.651 245.100 245.1008.000 3.900 4.100 X 25.431 16.443 8.988 X 22.069 13.438 13.438 X 6.562 10.000 10.000 X 15.000 15.000 X Bedag moet nog worden aangepast aan het 835.970 76.387 759.583 nieuwe GRP. 13.747 13.747 83.264 4.355 78.909 12.928 00X Bij begr.wijz. 5 van 2010 afgeraamd. 696.480 60.000 60.000 8.547 8.547 60.000 60.000 21.41221.412Negatieve saldo verrekenen met ILG 2007. 81.412 64.692 60.000 12.532 47.468 7.453 7.453 80.000 80.000 T.b.v. mogelijke aanvullende 40.000 23.773 16.227 snelheidsremmende maatregelen. 80.000 80.000 X 80.000 83.252 3.252X -

147

7.2.2 Exploitaties Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 1: 7830.1040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.2140 kapitaallasten Inkomsten:

grondverkopen Bijdrage uit fase 2 Mutatie voorraad bouwgrond

7830.2540

7830.2580

-/-

Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 2: Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

-/-

Bestemmingsplan Ter Laan 4: 7830.3040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.3240 7830.3140 kapitaallasten grondverkopen gebruiksverg. woning St. Annerweg Mutatie voorraad bouwgrond

Herontwikkeling Vogelzanglocatie Uitgaven: investeringen kapitaallasten grondverkopen huuropbrengst Mutatie voorraad bouwgrond

Inkomsten:

7830.6040

Voormalig gasfabriek Bedum Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: Mutatie voorraad grond

7830.8040

aandeel derden

Voorbereiding bestemmingsplan Folkerda Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: Mutatie voorraad bouwgrond

€ 81.515,50 € 87.606,17 € 169.121,67 € 531.709,33 € 362.587,66 =============

€

Inkomsten:

7830.5040 7830.5140

€ 44.251,53 € 17.091,45 € 61.342,98 € 169.958,16 € 45.000,00 € 153.615,18 =============

-/-

-/-

1.055.274,92

€ 229.358,08 € 1.284.633,00 € 1.266.556,03 € 4.200,00 € 13.876,97 =============

€ 94.438,44 € 23.425,19 € 117.863,63 € 592.771,70 € 2.250,00 € 477.158,07 =============

€ 1.070.892,31 € 13.009,40 € 1.057.882,91 € 335.618,67 € 722.264,24 =============

€ 0,00 € 81.627,97 € 81.627,97 € 42.500,00 € 39.127,97 =============

7.2.3 Reserves en voorzieningen Aan de reserves en voorzieningen zijn in 2010 de volgende bedragen

onttrokken:

Algemene reserve Algemene reserve (niet-vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2010 bijdrage ter afdekking kapitaallast gemeentehuis

€

toegevoegd:

€ 1.737.233,26 24.368,-€ 24.368,-€ 1.712.865,26

saldo 31-12-2010 claim uitbreiding gemeentehuis € 877.272,-(bijdr. ter afdekking kapitaallast gemeentehuis tot en met 2040) Algemene reserve (vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2010 batig saldo 2009 bespaarde rente 2010 toevoeging ivm vrijval bestemmingsreserve spaarverlof bijdrage aan exploitatie inz bijzondere bijstand € 11.344,00 bijdrage in onderzoek externe subsidieverwerving € 9.117,50 bijdrage in begeleiding samenwerking BMW € 36.000,00 bijdrage in herinrichting Onderdendam € 164.965,39 bijdrage in openbaar groen oostzijde Schoolstraat € 5.352,00 bijdrage in kosten invoering Civision Werk&Inkomen € 2.487,00 bijdrage inhuur personeel ivm ELO Grunn € 52.720,75 bijdrage in uitvoering ELO-BMW € 114.845,13 bijdrage in BP kernen O’dam/Noordwolde/Zuidwolde € 8.286,00 bijdrage in gehele afschrijving investeringen MN € 2.856.798,00 bijdrage in vorming best.res. wachtgeldverpl. best. € 330.000,00 bijdrage in herijking best.res. Seniorenbeleid € 57.839,00 bijdrage in IHP 2010 € 24.492,43 bijdrage in baggerplan € 200.896,44 bijdrage in Geo-informatieplan € 48.802,00 bijdrage in cofinanciering uitvoering ILG € 41.075,00 bijdrage in verwerving recht van erfpacht Zuidwolde € 10.420,00 bijdrage in inventariseren archief 1940-1997 € 8.602,16 bijdrage in herijking voorziening wethouders € 17.462,00 totaal €4.001.504,80

€ 4.421.031,35 € 5.391.384,23 € 677.069,00 € 20.913,00

€ 4.001.504,80 € 6.508.892,78

saldo 31-12-2010

149

Claims herijking voorziening wethouders (meerjarenraming 2011 t/m 2015) baggerplan 2007-2011 (incl beschoeiing) Co-financiering ILG (meerjarenraming 2011 t/m 2015) Oriënterend onderzoek samenwerking buitendienst Elo BMW interne kosten (inhuur personeel) Elo BMW externe kosten bijdrage kosten bijzondere bijstand 2011/2012 archiefwerkzaamheden Inventarisatie archieven 1940-1997 staanplaats kampeerauto’s Onderdendam externe subsidieverwerving herinrichting Onderdendam incidentele post begroting 2010 inzake onderhoud gebouwen voorjaarsnota 2010: rentelast grond Zuidwolde (mjr 2011 t/m 2015) voorjaarsnota 2010: realisatie midoffice en KCC bestemmingsplannen Onderdendam, Noordwolde en Zuidwolde

€ 87.310,-€ 7.802,-€ 100.000,-€ 7.000,-€ 18.000,-€ 88.887,-€ 22.688,-€ 15.412,-€ 2.578,-€ 9.000,-€ 5.443,-€ 1.235.035,-€ 342.414,-€ 303.865,-€ 300.000,-€ 41.714,-€ 2.587.148,--

claims na balansdatum handhaving stadswacht Bedum onderzoek uitbreiding oppervlakte zwemwater, energievoorziening en restwarmte De Beemden

€

8.600,--

€

11.420,--

Totaal aan claims

€ 2.607.168,--

na claims blijft er per saldo een vrij aanwendbare algemene reserve over van € 3.901.724,78.

150

Bestemmingsreserves onttrokken:

Wachtgeldverplichtingen bestuurders saldo 01-01-2010 vorming reserve onttrekking ivm verplichtingen 2010

toegevoegd:

€ €

0,-330.000,--

saldo 31-12-2010

€ €

135.542,67 194.457,33

Gemeentelijk monumentenbeleid saldo 01-01-2010 toevoeging/onttrekking saldo 31-12-2010

€ € €

74.926,56 -,-74.926,56

€

179.722,15

€ €

179.722,15 -,--

€ €

492.701,93 23.403,--

€ €

25.000,00 491.104,93

Wet Maatschappelijke Ondersteuning saldo 01-01-2010 onttrekking saldo exploitatie 2010

€ 135.542,67

€ 179.722,15

saldo 31-12-2010

Onderhoud begraafplaatsen saldo 01-01-2010 toevoeging inz. bespaarde rente 2010 bijdrage aan exploitatie onderhoud graven

€

25.000,00

saldo 31-12-2010

Overlopende budgetten saldo 01-01-2010 toevoeging overlopende budgetten m.b.t. 2009 onttrekking ivm gebruik budgetten 2009

€ 0,-€ 1.068.966,-€ 1.068.966,--

saldo 31-12-2010

€ 1.068.966,-€ 0,--

Frictie personeelskosten saldo 01-01-2010 toevoeging ivm saldo exploitatie 2010 saldo 31-12-2010

€ € €

223.594,81 18.622,-242.216,81

Onderhoud wegen saldo 01-01-2010 toevoeging ivm omzetten voorziening in bestemmingsreserve toevoeging exploitatiesaldo 2010 saldo 31-12-2010

€ € € €

0,-523.628,-251.260,-774.888,--

151

onttrokken: Nieuwbouw gemeentehuis saldo 01-01-2010 onttrekking ivm aanschaf balieverlichting

toegevoegd: €

10.000,--

€ €

10.000,--,--

€

52.893,97

saldo 31-12-2010

€ €

5.906,64 46.987,33

Kinderopvang saldo 01-01-2010 mutaties saldo 31-12-2010

€ € €

27.657,98 -,-27.657,98

€ € €

70.339,17 14.000,-57.839,--

saldo 31-12-2010

€ €

73.057,22 69.120,95

WWB-uitkeringen saldo 01-01-2010 mutaties saldo 31-12-2010

€ € €

Groot onderhoud dorpshuizen saldo 01-01-2010 toevoeging 2010 saldo 31-12-2010

€ € €

10.666,50 5.000,-15.666, 50

€ €

15.795,95 1.951,--

saldo 31-12-2010

€ €

951,-16.795,95

Bruggen saldo 01-01-2010 toevoeging ivm omzetten voorziening in bestemmingsreserve toevoeging exploitatiesaldo 2010 saldo 31-12-2010

€ € € €

€

10.000,--

saldo 31-12-2010

Bijzondere bijstand saldo 01-01-2010 onttrekking saldo exploitatie 2010

€

Seniorenbeleid saldo 01-01-2010 toevoeging 2010 toevoeging ivm herijking 2010 onttrekkingen ivm aanspraken 2010

€

Instrumenten/Uniformen saldo 01-01-2010 toevoeging 2010 onttrekkingen ivm aanspraken 2010

5.906,64

73.057,22

€

152

0,--,-0,--

951,--

0,-276.215,-32.024,-308.239,--

onttrokken:

Vervanging riolering saldo 01-01-2010 toevoeging 2010 toevoeging exploitatiesaldo 2010 saldo 31-12-2010

toegevoegd:

€ € € €

0,-220.567,-148.488,-369.055,--

Claims: Personeel van derden € 19.945,-Aanpassing telemetriesysteem € 14.900,-Activiteiten Waterplan € 65.000,--

Spaarverlof saldo 01-01-2010 onttrekking ivm herijking 2010 onttrekking ivm aanspraken 2010

€

84.609,75

saldo 31-12-2010

€ €

29.799,-54.810,75

Bovenwijkse kosten Bedrijventerrein saldo 01-01-2010 opslag bovenwijkse voorzieningen 2010 saldo 31-12-2010

€ € €

67.716,50 23.205,00 90.921,50

Bovenwijkse kosten Ter Laan 4 saldo 01-01-2010 opslag bovenwijkse voorzieningen 2010 saldo 31-12-2010

€ € €

37.535,-21.332,50 58.867,50

Bovenwijkse kosten Vogelzanglocatie saldo 01-01-2010 opslag bovenwijkse voorzieningen 2010 saldo 31-12-2010

€ € €

-,-10.918,-10.918,--

Herstructureringsfonds saldo 01-01-2010 toevoeging inzakeTer Laan 4 toevoeging ivm grondverkopen 2010 toevoeging ivm BLS (Besluit Locatiegebonden Subsidies) toevoeging ivm verkoop gemeentewoningen saldo 31-12-2010

€ 673.253,12 € 200.000,-€ 6.650,-€ 16.672,-€ 295.163,-€ 1.191.738,12

€ €

153

20.913,-8.886,--

Voorzieningen Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s onttrokken: Wethouderspensioenen saldo 01-01-2010 toevoeging 2010 onttrekking ivm aanspraken 2010 herijking n.a.v. actuariële berekening saldo 31-12-2010

€

toegevoegd:

€ €

483.807,82 22.000,--

€ €

236.273,43 735.282,03

€ € €

215.070,23 61.655,-276.725,23

6.799,22

Egalisatie afvalstoffenheffing saldo 01-01-2010 saldo exploitatie 2010 saldo 31-12-2010

Onderhoudsvoorzieningen onttrokken: Onderhoud gemeentelijke gebouwen saldo 01-01-2010 toevoeging 2010 saldo 31-12-2010

toegevoegd:

€ € €

7911.0044

Betreft de aflossingen op langlopende geldleningen. Voor de specificatie wordt verwezen naar de staat E.

7911.0086

In 2010 is een vaste geldlening afgesloten, € 2.500.000,--.

124.709,12 12.767,-137.476,12

Voor wat betreft de afschrijving op geactiveerde kapitaaluitgaven en de verantwoording van de aflossingen aan derden wordt verwezen naar de investeringsstaat.

154

7.3 Single Information Single Audit (Sisa) Met het Besluit (AmvB) van 4 juli 2006 is het principe van single information en single audit van kracht geworden. Dit met ingang van verantwoordingsjaar 2006. Het doel is om de verantwoording over en de controle op de specifieke uitkeringen van het rijk naar medeoverheden te vereenvoudigen. Er hoeft niet speciaal meer een aparte verantwoording voor het rijk worden opgesteld, maar het eigen jaarverslag kan worden gebruikt. Er kan worden volstaan met een verantwoording in de jaarrekening/ -verslag door middel van een verplichte bijlage. In deze bijlage bij de jaarrekening wordt de verantwoordingsinformatie opgenomen over specifieke uitkeringen die het Rijk nodig heeft om de specifieke uitkeringen te kunnen beoordelen. De controle door de accountant wordt onderdeel van de reguliere controle van de jaarrekening. Door middel van deze bijlage is de Sisa formeel onderdeel van de jaarrekening/-verslag.

155



157


158


159

160

7.4 Over te hevelen budgetten Fout! Ongeldige koppeling.


Fout! Ongeldige koppeling.Fout! Ongeldige koppeling.

161

Jaarverslag en jaarrekening Gemeente Bedum

Recommend Documents