Jaarverslag en jaarrekening Gemeente Leidschendam-Voorburg

Jaarverslag en jaarrekening 2008 Gemeente Leidschendam-Voorburg

2

3

Inhoudsopgave

I

Inleiding

5

Organisatie

7

Kerngegevens

13

Leeswijzer

15

Programmaverantwoording 1. Inwoners 2. Dienstverlening 3. Leefbaarheid 4. De wijk 5. Ruimtelijke inrichting 6. Veiligheid en handhaving 7. Bestuur Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

II

III

IV

23 51 85 113 131 165 181 201

Paragrafen Bedrijfsvoering Financiering Grondbeleid Lokale heffingen Onderhoud kapitaalgoederen Verbonden partijen Weerstandsvermogen

207 215 223 237 241 249 257

Jaarrekening Programmaoverzicht jaarrekening Resultaat Balans met toelichting

271 273 287

Bijlagen 1. Staat van gewaarborgde geldleningen 2. Single information single audit

319 321

4

5

Inleiding Hierbij bieden wij u aan de jaarstukken 2008, die het sluitstuk vormen van de planning- en controlcyclus over het jaar 2008. In de planning- en controlcyclus 2008 zijn naast de jaarstukken ook de programmabegroting 2008-2011, de voorjaarsnota 2008 en de najaarsnota 2008 uitgebracht. Wij leggen met de jaarstukken verantwoording af over het door ons college in 2008 gevoerde bestuur. De doelstelling van de jaarstukken is om vast te stellen wat in 2008 is gedaan en bereikt en welke lasten en baten hieraan verbonden zijn geweest. Met andere woorden antwoord op de vraag of de voorgenomen doelen zijn gerealiseerd en wat heeft het gekost. Het Collegeprogramma 2006-2010 is door middel van het Uitvoeringsprogramma vertaald naar jaarlijkse activiteiten en doelstellingen. In het jaar 2008 is een groot aantal activiteiten verricht en doelstellingen bereikt. Daarnaast zijn in 2008 voorbereidingen getroffen voor de afronding van het college- en uitvoeringsprogramma in 2009. De jaarstukken zijn onderverdeeld in de programmaverantwoording, de paragrafen en de jaarrekening. Aan de hand van de programma’s geven wij inzicht in de realisatie van de beleidsvoornemens en de werkelijke lasten en baten van het afgelopen jaar. Wij lichten per programma de relevante financiële afwijkingen ten opzichte van de begroting toe. De paragrafen bevatten de verantwoording van hetgeen in de overeenkomstige paragrafen van de begroting is opgenomen. Het onderdeel jaarrekening bestaat uit het geconsolideerde overzicht van lasten en baten en de balans. Beide onderdelen zijn voorzien van een toelichting. De jaarrekening sluit met een zeer beperkt nadelig resultaat na bestemming van € 191.000. Wij bieden de jaarstukken 2008 de gemeenteraad ter vaststelling aan. De behandeling van de jaarstukken is gepland voor de raadsvergadering op 2 juni 2009. Na het vaststellen van de jaarstukken door de gemeenteraad dienen deze in overeenstemming met artikel 200 van de Gemeentewet vóór 15 juli 2009 te worden ingezonden aan het college van Gedeputeerde Staten van onze provincie.

6

7

Organisatie Gemeenteraad en raadscommissies Op 7 maart 2006 hebben de inwoners van Leidschendam-Voorburg de nieuwe gemeenteraad gekozen. De raad bestaat uit 35 leden. In de gemeenteraad zijn negen politieke partijen vertegenwoordigd. De fractie Jami is na afsplitsing van de PvdA-fractie, per 19 oktober 2007 gevormd.

De zetelverdeling is als volgt: OPL-V (1) Jam i (1)

D66 (2) GL (2)

VVD (10)

GB (3)

SP (3)

CDA (7)

PvdA (6)

Binnen de gemeenteraad zijn de volgende commissies ingesteld: 1. Commissie Maatschappelijke activiteiten 2. Commissie Openbaar gebied 3. Commissie Algemene zaken 4. Commissie Financiën en control

De samenstelling van de gemeenteraad en de leden van de raadscommissies zijn navolgend weergegeven (situatie per 31 december 2008). Ook zijn de toegevoegde commissieleden opgenomen (in de tabel aangeduid met de letter T).

8

Commissie

Commissie

Commissie

Commissie voor

Maatschappelijke

Openbaar

Algemene

Financiën en

activiteiten

gebied

Zaken

control

R.P. Klop (fractievoorzitter)

x

x

A.J.W. van Baalen-van Eekelen (voorzitter

x

De voorzitter: J.W. van der Sluijs (burgemeester)

De griffier: G.A. van Egmond

VVD:

commissie AZ) x

P.J.R. Baeten H.I. Aris-van Neuren

x x

P.F. Rozenberg (voorzitter commissie FC) W.H. Mijdam

x

J. Brokke

x

H.J. Plekenpol

x

E.G. Lamme

x

x

D. Poos

x

CDA: x

P.M.M. van Ostaijen (fractievoorzitter) M.W.P. Duermeijer (voorzitter commissie MA)

x

A.M. van Boheemen

x

H.S. van Enk

x

A.P. Paardekooper

x x

J.J. Bouw M.H.P. Jansen

x

B. Tiggelman

T T

N.W.E. van de Geijn-Baake

T

PvdA: H. Oldersma (fractievoorzitter)

x x

M.J.H.A. van Giezen N. Stemerdink

x

H. Knoester (voorzitter commissie OG)

x

M.A.M. Oosschot

x

A.B. Brussaard

x

x T

A.J. Vermeulen

T

H. Wagner

SP: I.S. Roza (fracrievoorzitter)

x

M. El Mousati

x

x

x x

x

9

Commissie

Commissie

Commissie

Commissie voor

Maatschappelijke

Openbaar

Algemene

Financiën en

activiteiten

gebied

Zaken

control

x

x

A.G. van den Berg

Gemeentebelangen: x

N.F.J. Hooijmans (fractievoorzitter)

x

H.P. Klazenga I.G.H. Mallée-van Gerven

x T

J.M. Thierry (toegevoegd commissielid) Q.F. Tolido (toegevoegd commissielid)

T

T T

T

x

x

x

GroenLinks: M.C.J. Cornelissens ( fractievoorzitter)

x

J.N. van de Braak

x

x T

R.J. Kniesmeijer

D66: J.J.M. Schellings (fractievoorzitter)

x

x

x

Ph. Hohage

x

x

x

A.R. van der Holst

T T

P. J. van Dolen T

A.P. Mesker

OPL-V P.C. Jansen

x

x

x

P.C. Jansen jr.

T

T

T

Jami E. Jami

x

x

T

10

College van burgemeester en wethouders Zoals wij in de inleiding aangaven, leggen wij met deze jaarrekening als college verantwoording af voor het in 2008 gevoerde beleid. Per 31 december 2008 heeft het college van burgemeester en wethouders de volgende portefeuilleverdeling.

Burgemeester

VEILIGHEID, DIENSTVERLENING EN

drs. J.W. van der

BESTUUR

Sluijs

• •

Veiligheid en handhavingscoördinatie Bestuurlijke beleidscoördinatie en samenwerking

• •

Kwaliteit dienstverlening Stedenbanden en ontwikkelingssamenwerking

• •

Interne zaken Project innovatieve dienstverlening

wethouder

STEDELIJKE ONTWIKKELING

mr. M.A. Houtzager

•

Ruimtelijke ordening: waterbeheer, landinrichting, cultuurhistorie,

(VVD)

monumenten, archeologie

• •

Haaglanden Project Leidschendam Centrum

e

1 loco burgemeester

wethouder mr. E.P. Beimers (CDA)

STEDELIJKE LEEFBAARHEID

• • • • • • e

Verkeer en vervoer Beheer openbare ruimte Milieu Maatschappelijke dienstverlening Financiën Project Stompwijk

2 loco burgemeester

11

Wethouder drs. G.G.J. Rensen (PvdA)

SOCIALE LEEFBAARHEID

• • • • • • • • •

integratie WMO en volksgezondheid GGD Volkshuisvesting Stedelijke vernieuwing Sociale zaken en minderheden Sociale structuur in de wijk Sport Project Prinsenhof

e

3 loco burgemeester

Wethouder

STEDELIJKE VOORZIENINGEN EN

mr. C.M. Zwartepoorte

JEUGD

(VVD)

• • • • •

Kinderopvang Onderwijs Kunst en cultuur Sociaal culturele voorzieningen Economie (incl. nutsbedrijven) en werkgelegenheid

• •

Toerisme en recreatie Project Sijtwende

e

4 loco burgemeester

Foto´s: Pevry Press

Concerndirectie De concerndirectie bestond per 31 december 2008 uit: • De heer K. de Vries (algemeen directeur a.i.) • Mevrouw C. v.d. Burg (concerndirecteur)

12

13

Kerngegevens 1 jan 2008

31 dec 2008

Verschil

72.861

72.712 *)

- 149

waarvan 0-4 jaar

3.916

3.949

33

waarvan 5-19 jaar

11.506

11.463

-43

waarvan 20-64 jaar

43.072

42.841

-231

waarvan 65 jaar en ouder

14.367

14.459

92

1.383

1.325

-58

11

13

2

waarvan personen tussen 21 en 65 jaar

1.210

1.146

-64

waarvan personen van 65 jaar en ouder

134

141

7

28

25

-3

35

36

1

3.284

3.280 **)

-4

waarvan binnenwater

284

288

4

waarvan historische stads- of dorpskern

2/3

3

1

35.326

35.403 ***)

77

Capaciteit bijzondere woongebouwen

1.431

1.431

0

Oppervlakte van de wegen binnen de

2.552.933

2.719.790 ****)

166.857

172.622

173.148

526

95

95

0

15

15

0

399

399

0

Sociale structuur Aantal inwoners

Aantal periodieke bijstandsgerechtigden waarvan personen jonger dan 21 jaar

waarvan personen in inrichting

Aantal Ioaw/Ioaz-uitkeringsgerechtigden

Fysieke structuur Oppervlakte gemeente (in hectare)

Aantal woningen en wooneenheden

bebouwde kom in m

2

Oppervlakte van de wegen buiten de bebouwde kom in m

2

Lengte van de waterwegen binnen de bebouwde kom in kilometer Lengte van de waterwegen buiten de bebouwde kom in kilometer Oppervlakte openbaar groen in hectare

*)

voorlopige cijfers gemeente Leidschendam-Voorburg

**)

voorlopige cijfers CBS

***)

voorlopige cijfers gemeente Leidschendam-Voorburg

****)

geactualiseerde gegevens, het systeem dat deze gegevens bijhoudt is in 2008 bijgewerkt. Het betreft onder

meer de toevoeging van delen van Sijtwende en de Kastelenring.

14

15

Leeswijzer programma’s

De jaarstukken bestaan uit de programmaverantwoording, de paragrafen en de jaarrekening met balans en toelichting. Het programmaformat heeft een structuur die inzicht geeft in de beleidskaders, wat is gedaan en bereikt en wat het heeft gekost. De programma´s bestaan uit verschillende onderdelen, die hieronder worden toegelicht. Ieder programma heeft de volgende indeling:

PROGRAMMANUMMER EN NAAM Relatie met

Bewoners centraal en/of Diversiteit in stedelijke en landelijke omgeving. Hier

kerndoelstelling

wordt een relatie gelegd met de kerndoelstellingen van de gemeente.

Raadscommissie(s)

De commissie waarin het betreffende programma aan de orde kan komen.

Portefeuillehouder(s)

De portefeuillehouders die verantwoordelijk zijn voor één of meer productgroepen binnen het programma. Uiteraard kunnen in de praktijk ook andere portefeuillehouders bij het programma betrokken zijn.

A. Beschrijving programma A1 Kader Hier is de gemeentelijke visie op het betreffende programma beschreven, waar mogelijk uitmondend in de gewenste maatschappelijke effecten. Ook worden de beleidsterreinen genoemd waaruit het programma is opgebouwd. A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends Per beleidsterrein worden de ontwikkelingen in wetgeving en landelijke trends, die zich in 2008 hebben voorgedaan, kernachtig beschreven. A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader Per beleidsterrein wordt het vastgestelde gemeentelijke beleidskader gegeven. Bij de documenten zijn zo veel mogelijk de documentregistratienummers aangegeven. A4 Huidige stand van zaken Per beleidsterrein wordt inzicht gegeven in de stand van zaken van gemeentelijke beleidsontwikkelingen, onder andere in relatie tot de ontwikkelingen in wetgeving en trends.

16

B. Wat is gedaan en bereikt? Ten eerste zijn in dit onderdeel per beleidsterrein opgenomen de onderwerpen uit de begroting, de voorjaarsnota en de najaarsnota uit 2008, die bijdragen aan de realisatie van de beoogde maatschappelijke effecten en doelstellingen in 2008. Door middel van de onderstaande kleurentabel is per onderwerp de mate van realisatie af te lezen: Tabel Kleuraanduiding Betekenis Realisatie Gerealiseerd in 2008

Niet afgerond in 2008; realisatie vindt plaats in eerste kwartaal 2009

Niet gerealiseerd

De onderwerpen met de kleur oranje of rood zijn toegelicht. De onderwerpen met een groene kleur zijn van een toelichting voorzien als dat informatie toevoegt.

Ook is per beleidsterrein een indicatorentabel voor de meting van de resultaten opgenomen. Het gaat om de indicatoren, die zijn gepresenteerd in de jaarstukken 2007 en de begroting 2008. Deze zijn zo mogelijk aangevuld met indicatoren uit de voorjaarsnota 2008, de najaarsnota 2008 en de door de gemeenteraad vastgestelde nota’s. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

Onder de tabel worden de relevante verschillen tussen de geraamde en werkelijke resultaten 2008 toegelicht.

17

C. Wat heeft het gekost? Financiële middelen ten behoeve van het programma De voor het programma geraamde en werkelijke financiële middelen hebben betrekking op de exploitatie en de investeringen. Door middel van de exploitatietabellen wordt inzicht gegeven in de totale lasten en baten (tabel 1), de verstrekte subsidies (tabel 2), de ontvangen subsidies (tabel 3), de incidentele lasten (tabel 4) en de incidentele baten (tabel 5). Tenslotte worden de middelen voor de investeringen gepresenteerd (tabel 6). C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008, de werkelijke lasten en baten 2008 alsmede de stortingen in en onttrekkingen aan reserves. Tabel 1 Exploitatie per productgroep en verrekeningen met reserves (bedragen x € 1.000)

Rekening 2007

Begroting Begrotings voor wijzigingen wijziging 2008

2008

Begroting

Rekening

na

2008

wijziging 2008

Lasten

Baten

Saldo van het programma Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo na resultaatbestemming

Onder tabel 1 worden de relevante verschillen in de exploitatie tussen de begroting 2008 en de jaarrekening 2008 toegelicht. Voordelen worden aangeduid met een “V” en nadelen met een “N”.

Verschil

18

In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

Totaal

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

Totaal

C2 Incidentele lasten en baten In de tabellen 4 en 5 zijn opgenomen de incidentele lasten respectievelijk de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de lasten en baten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten

(bedragen x € 1.000)

Lasten

Totaal

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

19

Tabel 5 Incidentele baten

(bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

Baten

Totaal

C3 Investeringen In tabel 6 zijn de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en –inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 Investeringsuitgaven en -inkomsten (bedragen x € 1.000)

Investeringsuitgaven

Investeringsinkomsten

Saldo

Begroting

Rekening

2008

2008

20

21

I Programmaverantwoording

22

23

1. Inwoners Relatie met kerndoelstelling Raadscommissie(s) Portefeuillehouder(s)

Bewoners centraal Algemene zaken, Maatschappelijke ontwikkeling Wethouders Beimers, Rensen en Zwartepoorte

A. Beschrijving programma A1 Kader Wij willen voor al onze inwoners een aantrekkelijke gemeente zijn. Zowel jong als oud moet hier plezierig met elkaar kunnen wonen. Dit is het uitgangspunt van onze aanpak. Wij willen de jeugd goede en op elkaar afgestemde mogelijkheden voor opvang, onderwijs, sport, uitgaan en werk bieden. Ouderen bieden wij maatwerk in woning- en zorgaanbod, zodat zij zo lang mogelijk zelfstandig kunnen deelnemen in de samenleving. Naast dit maatwerk, willen wij ook de verbinding tussen onze verschillende inwoners aanmoedigen. Sportverenigingen, vrijwilligers en andere maatschappelijke organisaties spelen hier een belangrijke rol in. Daarom willen wij hier in blijven investeren.

Het programma Inwoners heeft betrekking op de onderstaande beleidsterreinen: 1. Jeugd: betreft de leeftijdscategorie van - 9 maanden (prenatale zorg) tot 23 jaar; kinderen vallen in de leeftijdsgroep 0-12 jaar; jongeren 12-23 jaar 2. Ouderen (55+) 3. Kinderopvang: betreft dagopvang 0-4 jaar, voor- en naschoolse opvang en gastouderopvang 4. Basisonderwijs en voortgezet onderwijs 5. Volwasseneneducatie 6. Sport 7. Vrijwilligers

A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008 1. Jeugd Het programmaministerie voor Jeugd en Gezin wil binnen de huidige kabinetsperiode een landelijk dekkend stelsel van Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s) realiseren. Op 19 december 2008 heeft het kabinet ingestemd met het wetsvoorstel Centra voor Jeugd en Gezin. Het wetsvoorstel geeft de gemeente de wettelijke taak om te zorgen voor de organisatie van een Centrum voor Jeugd en Gezin waarbinnen minimaal het volgende georganiseerd moet worden: a. Jeugdgezondheidszorg (consultatiebureau en GGD) b. vijf WMO – functies prestatieveld 2 c. Schakel met Bureau Jeugdzorg d. Schakel met Zorg- en Adviesteams

24

Het wetsvoorstel bepaalt verder dat de gemeente ervoor verantwoordelijk is dat alle partijen die met jeugd te maken hebben, samenwerken. De gemeente wordt hiermee wettelijk verplicht in de jeugdketen sluitende afspraken te maken met lokale en regionale partners. Het wetsvoorstel ligt inmiddels voor advies bij de Raad van State. 2. Ouderen Er is een toenemende belangstelling voor kleinschalige woonvormen voor ouderen. Het rijk komt met een nieuwe subsidieregeling voor dergelijke woonvormen. Vanaf 2008 is de gemeente verantwoordelijk voor diensten bij wonen met zorg en moet zij hiervoor een beleids- en subsidiekader vaststellen. 3. Kinderopvang Het handhavingsbeleid in de kinderopvang is aangescherpt en er wordt een strenger toezicht uitgevoerd door de GGD. Dit is de kwaliteit van de kinderopvang ten goede gekomen. Het plan van aanpak gericht op het terugdringen van de wachtlijsten in de kinderopvang, is vastgesteld. 4. Basisonderwijs en voortgezet onderwijs In het Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO) van 30 september 2008 hebben alle schoolbesturen voor het primair onderwijs unaniem ingestemd met de overeenkomst lokaal onderwijsbeleid. In deze overeenkomst zijn de taken en verantwoordelijkheden op het gebied van lokaal onderwijsbeleid tussen de gemeente en de bijzondere schoolbesturen en de financiering hiervan vastgelegd. Voorwaarden zijn geschapen voor invoering van combinatiefuncties cultuur en sport. Landelijk is veel aandacht voor het (slechte) binnenmilieu van scholen en de eventuele gezondheidsgevolgen daarvan voor leerlingen en leerkrachten. Aan het eind van 2008 is een aanzet gedaan voor een onderzoek voor verbetering van het binnenklimaat van schoolgebouwen in het kader van het streven naar zogenaamde frisse scholen. Twee scholen zijn inmiddels benaderd voor een pilot-onderzoek. In het kader van de ARBO-regelgeving is een risico-inventarisatie van de daken van de schoolgebouwen noodzakelijk. De vraag dient te worden beantwoord of het veilig is onderhoudswerkzaamheden aan de daken te verrichten. Een eerste aanzet voor de uitvoering van de risico-inventarisatie van de daken is gedaan. 5. Volwasseneneducatie Landelijk wordt gewerkt aan een participatiefonds. Opzet hierbij is dat de gemeentelijke budgetten ten behoeve van re-integratie (werkdeel WWB), inburgering en de volwasseneneducatie in één gemeentelijk participatiefonds worden ondergebracht. De opzet is dat dit per 1 januari 2009 zal gebeuren. De aanpassing van de wet- en regelgeving moet nog plaatsvinden. 6. Sport VWS heeft de nota “Tijd voor sport – Bewegen, Meedoen, Presteren 2006-2010” uitgebracht. Doel van deze sportnota is het verwezenlijken van een sportieve

25

samenleving. Dit is een samenleving waarin sportieve waarden centraal staan, sport gezien wordt als dragend element in de nationale cultuur. Een samenleving waarin mensen voldoende bewegen, waarin meer mensen meedoen aan sport en waarin topsporters optimaal kunnen presteren. De ontwikkelingen in de uitvoering van de Nota ‘Tijd voor sport’ (Uitvoeringsprogramma Samen voor Sport) worden op de voet gevolgd en waar mogelijk wordt ingesprongen op landelijke ontwikkelingen die lokaal van toegevoegde waarde kunnen zijn. 7. Vrijwilligers Van rijkswege is besloten de uitvoering van de maatschappelijks stages voor het voortgezet onderwijs aan te laten sluiten bij bestaande vrijwilligersnetwerken binnen de gemeente. Om dit te realiseren heeft het rijk middelen beschikbaar gesteld om een makelaar maatschappelijke stages aan te nemen.

A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader 1. Jeugd a. Nota Integraal Jeugdbeleid 2006-2010: “Met het oog op de toekomst” (2006/24726) b. Oplegnotitie bij nota integraal Jeugdbeleid, april 2007 (2007/11836) c. Verordening Peuterspeelzaalwerk Leidschendam-Voorburg 2008 d. Regionaal beleidskader integrale Jeugdgezondheidszorg 2008-2009 (2008/4839) e. Beleidsnota preventief alcoholbeleid jeugd (2008/9650) f. Speelruimteplan 2005-2015: “Geef ze de ruimte” (2004/26610) 2. Ouderen a. Subsidiebeleidskader (2008/19988) b. Het convenant woonservicezones wonen-welzijn-zorgdiensten. In dit convenant hebben 27 partijen (waaronder de gemeente) zich verbonden tot het afstemmen van hun beleid en activiteiten op het gebied van Wonen Welzijn en Zorg c. Het programma Woonservicezones. Dit is de uitwerking van het hierboven genoemde convenant. Het programma richt zich op het realiseren van twaalf woonservicezones (wijken waarin aan alle voorwaarden voor het zelfstandig functioneren van ouderen en mensen met een beperking is voldaan) d. Wmo-nota “Vitale verbindingen – Wmo beleid Leidschendam-Voorburg 2008-2012” (2008/10506); e. Nota Lokaal Gezondheidsbeleid Leidschendam-Voorburg 2008-2011 (2007/30699) f. Verlenging van het subsidiebeleidskader 2004-2008 en aanpassingen van de Algemene Subsidieverordening Leidschendam-Voorburg. (2008/19988) g. Verordening Participatieraad Maatschappelijke Ondersteuning en Sociale Zaken (2008/10542) 3. Kinderopvang a. Verordening Wet kinderopvang gemeente Leidschendam-Voorburg 2005 (2005/27424) b. Voortgangsrapportage kinderopvang (2008/19757) c. Toezicht en handhaving kwaliteit kinderopvang 2008 (2008/24217)

26

d. Plan van Aanpak (2008/19757) 4. Basisonderwijs en voortgezet onderwijs a. Beleidsvisie onderwijshuisvesting 2003-2020 (2002/21608) b. Notitie stand van zaken onderwijshuisvesting 2006-2020 (geactualiseerde beleidsvisie 2003-2020) c. Integraal huisvestingsplan primair onderwijs 2006-2010 d. Integraal huisvestingsplan voortgezet onderwijs 2006-2010 e. Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Leidschendam-Voorburg 2004 f. Verordening lokaal onderwijsbeleid gemeente Leidschendam-Voorburg g. Overeenkomst Lokaal Onderwijsbeleid (2008/22984) 5. Volwasseneneducatie a. Raam- en productovereenkomst met ROC Mondriaan b. Raam- en productovereenkomst met ID-college 6. Sport a. Nota Beleidsvisie sport 2004 (2004/4745) b. Subsidiebeleidskader (2008/19988) c. Nota binnensport in ontwikkeling (2009/3681) d. Startnotitie nota binnensport (2006/27078) 7. Vrijwilligers a. Subsidiebeleidskader (2008/19988) b. Wmo-nota “Vitale verbindingen – Wmo beleid Leidschendam-Voorburg 2008-2012” (2008/10506) c. Vrijwilligersverzekering (2008/26365) d. Maatschappelijke stage voor scholen Voortgezet Onderwijs (2008/27822)

A4 Huidige stand van zaken 1. Jeugd Jeugd en dan met name de jeugdproblematiek (bijvoorbeeld de groei van het aantal kinderen in de geïndiceerde jeugdzorg, de toeloop in de Wajong en het toenemend aantal gesignaleerde kinderen met gedragsproblemen) staat volop in de belangstelling. Ook in Leidschendam-Voorburg hebben kinderen en jongeren hiermee te maken. Er is in 2008 verder geïnvesteerd in een adequate signalering van kinderen die risico lopen op een ontwikkelingsachterstand en/of daar al mee te maken hebben en de vervolgens benodigde ondersteuning. Het gaat hierbij om een breed scala van met elkaar samenhangende “dossiers” zoals de ontwikkeling van het Centrum voor Jeugd en Gezin, de bredeschoolontwikkeling, voor- en vroegschoolse educatie, het jongerenwerk, de integrale jeugdgezondheidszorg, leerplicht en beleid ten aanzien van voortijdig schoolverlaten. Naast bovenstaande taken is er uiteraard ook aandacht voor algemene voorzieningen op het gebied van sport, cultuur en speelruimte, waarbij de nadruk deels ligt op kinderen en jongeren die een risico lopen bij hun ontwikkeling.

27

2. Ouderen Tijdens de vergadering van 24 juni 2008 heeft de gemeenteraad het college via een motie opgedragen over te gaan tot een bundeling van bestaande teksten van het ouderenbeleid en met de commissie Maatschappelijke Activiteiten te overleggen op welke beleidsonderdelen er aanvullend dan wel nieuw ouderenbeleid dient te worden geformuleerd. In het collegeadvies (februari 2009 besluitvorming) “De krachten gebundeld” wordt een overzicht gegeven van het huidige ouderenbeleid. De beschrijving van het bestaande beleid heeft plaatsgevonden aan de hand van de ambities en de maatwerkvelden of beleidsterreinen voor ouderen die worden genoemd in het Collegeprogramma 2006-2010, te weten wonen, zorg en welzijn, (financiële) voorzieningen en burgerparticipatie. Als bron voor de bundeling zijn uiteenlopende beleidsstukken en bijzondere regelingen geraadpleegd, zoals de ‘Woonvisie 2020’, de nota ‘Lokaal gezondheidsbeleid’, de Wmo nota ‘Vitale verbindingen’ en de minimanota ‘Mee blijven doen!’. Afgesproken is om de raad via een brief te informeren over de stand van zaken. Er is een tussenrapportage van het Programma woonservicezones opgesteld. Aan de hand van deze tussenrapportage worden voorstellen gedaan over het vervolg van dit programma in relatie tot andere beleidsterreinen, zoals wijkgericht werken, uitwerking Wmo en de toekomst van het Zorgloket. Ook worden voorstellen gedaan voor een Beleidskader voor Diensten bij wonen met zorg. 3. Kinderopvang In het voorjaar van 2008 heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de wachtlijsten en wachttijden in de kinderopvang. Hieruit is gebleken dat de vraag naar kinderopvang nog steeds groter is dan het aanbod. In april 2008 is het handhavingsbeleid gewijzigd en hiermee het toezicht. Dit had tot gevolg, dat het gemeentelijk handhavingsbeleid moest worden aangepast en opnieuw moest worden vastgesteld. In het laatste kwartaal van 2008 is een plan van aanpak opgesteld waarin uiteengezet is hoe de wachtlijsten in de kinderopvang worden aangepakt. 4. Basisonderwijs en voortgezet onderwijs Voor de huisvesting van het basisonderwijs zijn in het integraal huisvestingsplan voor diverse scholen (ver)nieuwbouwplannen opgenomen. Ten behoeve van een drietal scholen in de kern Voorburg (Groen van Prinsterer-Vijverhof-De Dijsselbloem en een tweetal scholen in de kern Leidschendam (Trampoline-De Margriet) zijn in het derde kwartaal 2008 locatieonderzoeken gestart. De onderzoeken en benodigde overleggen met schoolbesturen zijn nog niet afgerond. In 2008 zijn de jaarlijkse, merendeels onderhoudswerkzaamheden van het programma onderwijshuisvesting uitgevoerd. Voor wat betreft de huisvesting van het voortgezet onderwijs is in 2008 verder vorm gegeven aan de uitwerking van de herstructurering (scholenschuif) van het voortgezet onderwijs. a. Huygens Lyceum/Gymnasium Novum. In 2008 het definitieve ontwerp voor de vernieuwbouw gereedkomen aan de Carel Vosmaerstraat. Tevens is de finale kostenbegroting goedgekeurd en is een aanvullend krediet beschikbaar gesteld. Het zijn de voorwaarden waaraan moest worden voldaan om medio 2009 te kunnen starten met de bouwwerkzaamheden.

28

b. Veurs Stip/Id College/Bibliotheek. Het definitieve ontwerp voor de nieuwbouw is gereedgekomen. De architect heeft het ontwerp voorzien van een kostenraming. Deze raming bleek veel hoger dan de beschikbare budgetten. Om die reden heeft meerdere malen intensief overleg plaatsgevonden tussen opdrachtgevers en architect. Inmiddels is de kostenraming in neerwaartse zin bijgesteld en kan in 2009 gestart worden met de aanbesteding van het werk. Overigens zijn in 2008 bezwaren ingediend door omwonenden tegen het verlenen van de bouwvergunning. c. Veurs Voorburg/Sporthal. Invulling is gegeven aan de positionering van de nieuwbouw van de school in het nieuw te bouwen appartementencomplex aan de Marcellus Emantslaan. De ontwikkelaar en architect hebben hun plannen gepresenteerd. Besluitvorming heeft nog niet plaatsgevonden. Om te voorzien in de behoefte aan gymnastiekruimte voor Veurs Voorburg, Gymnasium Novum en voor een deel van het St. Maartenscollege is een schetsontwerp gereedgekomen voor de nieuwbouw van een sporthal aan de Marcellus Emantslaan. Besluitvorming heeft nog niet plaatsgevonden. In het kader van lokaal onderwijsbeleid is in de vastgestelde overeenkomst in 2008 opgenomen dat met ingang van het kalenderjaar 2009 combinatiefuncties in het onderwijs worden geïmplementeerd. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever, maar werkzaam is voor twee of meer sectoren (onderwijs, sport en cultuur). Het beleid zorgt ervoor dat in 2012 het aantal combinatiefuncties elf formatieplaatsen zal bedragen. 5. Volwasseneneducatie Evenals in voorgaande jaren zijn de educatiemiddelen in 2008 verdeeld over de volgende aandachtsgebieden: NT1 en NT2-onderwijs (alfabetisering); sociale redzaamheid; breed maatschappelijk functioneren en voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo). Binnen de sociale redzaamheid (project brede school) is in 2008 aandacht besteed aan opvoedkunde. In 2008 was grote behoefte binnen de vavo aan extra begeleiding van zorgleerlingen. Genoemde extra begeleiding voor zorgleerlingen is in 2008 ook gegeven. Ondanks de inspanningen van de regionale campagne ‘Doe Weer Mee’ blijft de deelname aan de cursussen laaggeletterdheid voor autochtonen beperkt. 6. Sport In 2008 is het eerste concept van de nota binnensport opgesteld. Deze conceptnota is na een interactief proces met de gebruikers van de binnensportaccommodaties tot stand gekomen. In december 2008 heeft het college van burgemeester en wethouders de conceptnota binnensport in eerste aanleg besproken. In 2008 is begonnen met de voorzieningen op sportpark Westvliet. Gestart is met voorbereidende werkzaamheden voor aanleg van kunstgrasvelden en het vervangen van kleed- en doucheaccommodatie v.v. Westvliet. Ook ten behoeve van v.v. Wilhelmus zijn programma’s van eisen opgesteld voor herinrichting van het sportpark. Een eerste aanzet is gedaan om de programma’s van eisen financieel te vertalen. De herinrichting bestaat uit de aanleg van twee kunstgrasvelden en nieuwbouw van douche- en kleedaccommodatie.

29

Lokale sportverenigingen hebben meegewerkt aan naschoolse sportactiviteiten voor leerlingen in het basisonderwijs. Met cofinanciering van de rijksoverheid (Breedtesportimpuls) zijn in de periode 2005-2008 de projecten Beweegmanagement en Vrijwilligersbeleid bij sportverenigingen gerealiseerd. Bij de Voorjaarsnota 2008 zijn extra middelen beschikbaar gesteld om voortzetting van deze sportstimuleringsprojecten in 2009 en volgende jaren mogelijk te maken. 7. Vrijwilligers Per maart 2008 is een vrijwilligerskaart beschikbaar en de vrijwilligersprijs is geïntroduceerd. De gemeente heeft het financieel mogelijk gemaakt voor het Vrijwilligerspunt om eind 2008 een makelaar maatschappelijke stage in dienst te nemen. Per 1 januari 2009 zijn vrijwilligers collectief verzekerd.

30

31

B. Wat is gedaan en bereikt? 1. Jeugd Speerpunt: de gemeente vindt de jeugd belangrijk. Om dat goed tot uitdrukking te brengen, kiest de gemeente voor een integrale aanpak, van kinderopvang tot toetreding tot de arbeidsmarkt. Onderwerp 1.1

Realisatie

Afname jeugdwerkeloosheid, zorg en begeleiding naar de arbeidsmarkt maken deel uit van de aanpak

1.2

Tijdig onderkennen en ondersteuning op maat bij jongeren, die dreigen te stagneren in hun fysieke, cognitieve, psychische en/of sociaal-emotionele ontwikkeling

1.3

Ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin

1.4

Verdere ontwikkeling en implementatie van brede scholen

1.5

Samenhangend gemeentebreed beleid voor de brede school waarbij het zowel gaat om de ontwikkeling van de brede school in fysiek opzicht als de brede school in samenwerkingsverbanden

1.6

Afstemming en organisatie van de diverse zorgnetwerken en jongerenwerk

1.7

Overlast protocol jeugd, waar jongeren ontsporen wordt handhavend opgetreden.

1.8

Betere aansluiting tussen ambulant en locatiegebonden jongerenwerk.

1.9

Stimuleren lidmaatschappen jongeren bij een sportvereniging

1.10

Verbeteren kansen jeugd

1.11

Visie op Centrum voor Jeugd en Gezin (incl. organisatie Zorgnetwerken en jongerenwerk)

1.12

Nota preventief beleid alcohol en jeugd

1.3 Ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) Vooralsnog is een keuze gemaakt voor de realisatie van twee CJG’s, één in de kern Voorburg en één in de kern Leidschendam. Voor Leidschendam is vooralsnog gekozen voor realisatie in de Waterlelie. Voor Voorburg zal in de loop van 2009 een keuze worden gemaakt. Belangrijk onderdeel van het CJG is de coördinatie van zorg. Hierover zijn regionaal afspraken gemaakt die iedere gemeente zal meenemen in de lokale CJG’s. 1.4 Verdere ontwikkeling en implementatie van brede scholen Begin 2008 heeft er een evaluatie plaatsgevonden van het functioneren van De Waterlelie, zowel de gebouwtechnische zaken als de samenwerking tussen de gebruikers van het gebouw. Hieruit zijn diverse knelpunten naar voren gekomen die in de loop van 2008 zijn aangepakt (met een uitloop naar 2009). Inmiddels is de samenwerking tussen de partijen in De Waterlelie verbeterd, er is een samenwerkingsconvenant getekend en er is een samenhangend activiteitenplan voor de naschoolse activiteiten. De aanpak van de gebouwtechnische knelpunten wordt begin 2009 afgerond. In Stompwijk is inmiddels overleg met verschillende partijen voor de realisatie van een brede school (in kader project Kulturhus). Samenhangend gemeentebreed bredeschoolbeleid is vertraagd en zal het eerste kwartaal van 2009 gerealiseerd worden.

32

1.5 Samenhangend gemeentebreed beleid voor de brede school waarbij het zowel gaat om de ontwikkeling van de brede school in fysiek opzicht als de brede school in samenwerkingsverbanden De kadernota is door het college in maart 2009 vastgesteld en doorgeleid naar de gemeenteraad. 1.10 Verbeteren kansen Jeugd Het verbeteren van de kansen voor de jeugd is een continu proces. In 2008 is een nulmeting uitgevoerd (opvragen van informatie bij de IB-groep mogelijk sinds 2008) en een intensievere samenwerking met Den Haag (inzet casemanagement en huisbezoek) gerealiseerd. Dit maakt de aanpak rondom jongeren steeds sluitender. Voortijdige schoolverlaters vanaf 18 jaar komen hierdoor beter in beeld dan voorheen. Het aantal jongeren dat begeleid wordt, stijgt. De totale uitvoering van de integrale jeugdgezondheidszorg voor Leidschendam-Voorburg is lokaal gehuisvest in de Waterlelie en de W. de Bijelaan en onder aansturing gekomen van één regiomanager iJGZ. Dit versterkt de doorlopende aanpak 0-19 jaar. Versterking van de zorgnetwerken is gerealiseerd door het aanstellen van een coördinator op het ZAT 0-12 en de organisatie van samenwerking en samenhang tussen beide zorgnetwerken. Het jongerenwerk neemt structureel deel aan het zorgnetwerk door de inzet van gezinscoaching in multiprobleemgezinnen (nieuwe vorm van ondersteuning) en de inzet van schoolgericht maatschappelijk werk in het voortgezet onderwijs is uitgebreid naar HAVO/VWO.

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

2. Ouderen Onderwerp

Realisatie

2.1 Zelfstandigheid en participatie van ouderen bevorderen 2.2 Bouwen van meer seniorenwoningen en realiseren van meer woningaanpassingen 2.3 Ouderen betrekken bij het gemeentelijk beleid en het WMO-beleid in het bijzonder 2.4 Voorzieningen moeten toegankelijk blijven voor ouderen: onderdeel van Wonen, Welzijn, Zorg 2.5 Uitbreiding formatie ouderenadviseurs

2.1 Zelfstandigheid en participatie van ouderen bevorderen Al het bestaande ouderenbeleid is erop gericht de zelfredzaamheid en de maatschappelijke participatie van ouderen mogelijk te maken. Begin 2009 heeft het college de nota De krachten

33

gebundeld vastgesteld en ter informatie aan de gemeenteraad gestuurd. Het bevorderen van zelfstandigheid en participatie van ouderen is overigens een continu proces. 2.2 Bouwen van meer seniorenwoningen en realiseren van meer woningaanpassingen In 2008 zijn twee projecten opgeleverd met woningen die vooral voor senioren bestemd zijn: Neherpark (96) en Zonnewijzer (32). Verder is door de renovatie van woningen aan de Mgr. van Steelaan en in De Prinsenhof de toegankelijkheid van woningen voor ouderen verbeterd. 2.3 Ouderen betrekken bij het gemeentelijk beleid en het WMO-beleid in het bijzonder Er is op regelmatig ambtelijk en bestuurlijk overleg met de Stichting Seniorenbelangen en de Seniorenraad. Daarnaast zijn de stichting en de seniorenraad vertegenwoordigd in de Participatieraad. 2.4 Voorzieningen moeten toegankelijk blijven voor ouderen: onderdeel van Wonen, Welzijn en Zorg Het programma toegankelijkheid voorzieningen ouderen wordt in het tweede kwartaal 2009 gepresenteerd. 2.5 Uitbreiding formatie ouderenadviseurs De formatie ouderenadviseurs is in 2007/2008 met twee formatieplaatsen uitgebreid.

METING VAN DE RESULTATEN

-

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

34

3. Kinderopvang Onderwerp

Realisatie

3.1 Stimuleren van ondernemingsklimaat voor kinderopvang

Oranje

3.2 Stimuleren van kinderopvangorganisaties om met andere vormen van kinderopvang of met

Oranje

culturele welzijnsinstellingen en sportverenigingen voor multifunctioneel gebruik van de ruimtes samen te werken 3.3 Onderzoeken van de verschillende mogelijkheden om het huisvestingstekort in de kinderopvang terug te dringen 3.4 Een actieve en ondersteunende rol bij het realiseren van voldoende naschoolse kinderopvang 3.5 Jaarverslag ex artikel 76 Wet kinderopvang

3.1 Stimuleren van ondernemingsklimaat voor kinderopvang Uit de praktijk blijkt dat instanties/organisaties (nog) niet open staan om een ruimte met meerdere gebruikers te delen. Dit kost meer tijd en meer overredingskracht. 3.2 Stimuleren van kinderopvangorganisaties Uit de praktijk blijkt dat instanties/organisaties (nog) niet open staan om een ruimte met meerdere gebruikers te delen. Dit kost meer tijd en meer overredingskracht. 3.3 Onderzoek van de verschillende mogelijkheden om het huisvestingstekort in de kinderopvang terug te dringen In samenspraak met kinderopvangorganisaties en aanbieders van ruimten hebben onderzoeken plaats gehad en zijn verschillende mogelijkheden bespreekbaar gemaakt, zoals het multifunctioneel gebruik van ruimtes, uitbreidingsmogelijkheden op de bestaande locaties, gebruik van tijdelijke buitenschoolse opvang-boxen, om hiermee het huisvestingstekort in de kinderopvang terug te dringen.

35

METING VAN DE RESULTATEN

a. Realiseren van kinderopvang bij

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

1

3

2

0

0

2

4

6

10

1

0

0

1

2

1

d. Uitvoering handhavingsbeleid

-

-

14

28

13

e. Uitbreiding van het aantal buitenschoolse

-

-

4

15

2

nieuwbouw van scholen b. Realiseren multifunctioneel gebruik van ruimten zoals peuterspeelzalen, sportaccommodaties, culturele locaties, gebouwen in gebruik bij scouting c. Realiseren samenwerking culturele/welzijnsinstellingen en sportverenigingen met kinderopvang

opvang locaties

Ad a. Het aantal uitbreidingslocaties is aanzienlijk lager dan gepland, omdat de uitbreidingslocaties waaraan in 2008 gewerkt is, de nodige vertragingen hebben opgelopen in wettelijke procedures of omdat de samenwerking tussen verschillende partijen trager verlopen is dan dat gedacht werd en de onderhandelingen meer tijd in beslag hebben genomen. Ad d. Er zijn minder handhavingsacties uitgevoerd, omdat in eerste plaats de kwaliteit in de kinderopvang is verbeterd. Indien bij een inspectie werd geconstateerd, dat niet aan de gestelde eisen werd voldaan, dan ging dit om een eis met een lage prioritering, waardoor de hersteltermijn langer is en een herinspectie in 2009 plaats zal vinden.

36

4. Basisonderwijs en voortgezet onderwijs Onderwerp 4.1

Realisatie

Stimuleren dat scholen zich inspannen voor meervoudig gebruik van hun schoolgebouwen

4.2

Kinderen met een achterstand moeten actief worden opgespoord: onderdeel Voor en Vroegschoolse Educatie

4.3

Visie op gemeentelijk brede school concept

4.4

Aandacht voor de relatie tussen sport en gezondheidsbevordering (bewegen);

4.5

Rapportage voortgang onderwijshuisvesting (incl. lokaal maatwerk en binnenmilieu)

4.6

Bestrijden schooluitval: nulmeting

4.7

Aanpassen verordening voorzieningen huisvesting onderwijs

4.8

Scholenschuif concretiseren

4.9

Visie en standpuntbepaling op speciaal en voortgezet speciaal onderwijs

4.10

Project Vrijwilligersbeleid bij Sportverenigingen aanbieden aan twaalf sportverenigingen

4.11

Als werkgever zelf en richting het bedrijfsleven actief de verantwoordelijkheid oppakken om arbeidsplaatsen voor jongeren te scheppen en te behouden

4.12

Lokale educatieve agenda / lokaal onderwijsbeleid

4.1 Stimuleren dat scholen zich inspannen voor meervoudig gebruik van hun schoolgebouwen Overleg met de schoolbesturen, als juridisch eigenaar van de in gebruik zijnde schoolgebouwen heeft plaatsgevonden. Met name is en wordt continu aandacht gevraagd voor medegebruik ten behoeve van naschoolse opvang. De gemeente is nog in overleg. 4.5 Rapportage voortgang onderwijshuisvesting (incl. lokaal maatwerk en binnenmilieu) De rapportage is in het eerste kwartaal 2009 uitgebracht. 4.7 Aanpassen verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Directe aanleiding voor het aanpassen van de verordening betreft de door de VNG en besturenbonden voorgestelde wijziging van het ruimtebehoefte model voor het basisonderwijs en de komst van het speciaal onderwijs in de gemeente. Het proces vraagt veel meer tijd dan verwacht voor inventarisatie, standpuntbepaling, overleg en bereiken van overeenstemming met het bijzonder onderwijs. Om die redenen zal de formele aanpassing van de Verordening naar verwachting in 2009 plaatsvinden. 4.8 Scholenschuif concretiseren Het proces aangaande de herstructurering van het scholenbestand in het voortgezet onderwijs heeft verder vorm gekregen en zal in de komende jaren worden afgerond.

37

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

5. Volwassenenonderwijs Onderwerp

Realisatie

5.1 Alfabetisering 20 laaggeletterde autochtone cursisten 5.2 Benadering van bedrijven en bedrijvenverenigingen 5.3 Voorlichting aan consulenten sociale zaken en wijkcentra

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

6. Sport Speerpunt: de gemeente biedt kwalitatief goede en toegankelijke binnensportaccommodaties, die rekening houden met de behoefte.

Onderwerp 6.1 Uitbrengen van de nota Binnensport 6.2 Binnensportaccommodaties kwantitatief en kwalitatief impuls geven 6.3 Afronden impuls buitensportaccommodaties incl. beheer en onderhoud; 6.4 Ontwikkelen digitaal informatief sportloket 6.5 Incompany-scholing aan twaalf sportverenigingen ihkv Vrijwilligers bij sportverenigingen 6.6 Tweede meting beweegmanagement 6.7 Herinrichting van de bestaande sportaccommodaties aan de Heuvelweg 6.8 Aandacht voor de relatie tussen sport en gezondheidsbevordering (bewegen) 6.9 Sportsector betrekken bij uitbreiden mogelijkheden voor naschoolse opvang

Realisatie

38

6.1 Uitbrengen van de nota Binnensport De nota Binnensport is uitgebracht en in januari 2009 door de gemeenteraad behandeld. 6.2 Binnensportaccommodaties kwantitatief en kwalitatief impuls geven De consequentie van het feit dat de nota Binnensport dit kalenderjaar nog niet is uitgebracht is dat de binnensportaccommodaties later dan gepland een kwantitatieve en kwalitatieve impuls kan worden gegeven. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Aantal sportverenigingen met incompany

5

5

5

12

3

0

5

6

6

6

scholing b. Aantal scholen waarvoor naschoolse sportactiviteiten worden verzorgd door sportverenigingen

Ad a. In de praktijk blijkt onder sportverenigingen minder behoefte aan incompany-scholing dan geschat.

7. Vrijwilligers Onderwerp 7.1 Actief rol vervullen in bij elkaar brengen van vrijwilligersorganisaties en andere maatschappelijke organisaties 7.2 Behoud en uitbreiding aantal vrijwilligers 7.3 Introductie van de vrijwilligerskaart 7.4 Opstellen plan om allochtone vrijwilligers te bereiken, begeleiden, binden en houden 7.5 Uitbreiding formatie vrijwilligerspunt 7.6 Introductie vrijwilligersprijs 7.7 Collectieve verzekering voor vrijwilligers 7.8 Makelaar maatschappelijke stage

Realisatie

39

METING VAN DE RESULTATEN

a. Aantal uitgegeven vrijwilligerskaarten b. Aantal bemiddelingen tussen een

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008 1.000

3.000

100

organisatie met een vacature en een

185 Waarvan

(potentiële) vrijwilliger

116 geplaatst

c. Aantal adviestrajecten begeleid door de

4

2

2

5

AVLV d. Aantal kenniscafés

Toelichtingen op de afwijkingen Ad a. Uit het grote aantal uitgegeven vrijwilligerskaarten en het aantal geslaagde bemiddelingen tussen vrijwilligers en vacatures, kunnen we opmaken dat steeds meer vrijwilligers en organisaties het Vrijwilligerspunt weten te vinden. Deze voorziening van stichting Woej heeft in 2008 (weer) uitstekend gefunctioneerd. Ad c. De Adviesgroep vrijwilligers heeft twee in plaats van vier adviestrajecten begeleid omdat er maar twee aanvragen waren. De adviesgroep oriënteert zich nu op de toekomst.

40

41

C. Wat heeft het gekost? C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008 en de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2008. Tabel 1 Exploitatie per productgroep en verrekeningen met reserves (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Begrotings-

Begroting

Rekening

Verschil

2007 voor wijziging

wijzigingen

na wijziging

2008

2008

2008

2008

2.302

2.565

5.038

7.604

7.299

304

864

986

-71

915

854

61

7.129

7.125

3.061

10.186

10.497

-311

3.473

4.418

-386

4.032

3.968

64

257

236

-42

194

203

-9

3.676

3.977

84

4.061

4.287

-226

900

893

-55

838

893

-55

18.601

20.200

7.629

27.830

28.001

-172

Aandachtsgroepen

262

209

2.510

2.720

2.419

-301

Kinderopvangvoorzieningen

263

244

0

244

395

151

1.695

1.958

-120

1.838

1.858

20

2

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

3.482

617

122

739

600

-139

814

797

10

807

838

31

6.518

3.825

2.522

6.348

6.110

-238

12.083

16.375

5.107

21.482

21.891

-410

2.724

24

-24

0

0

0

12

0

507

507

270

-237

14.795

16.399

4.576

20.975

21.621

-647

Lasten Aandachtsgroepen Kinderopvangvoorzieningen Sportvoorzieningen Huisvestingsvoorzieningen onderwijs Pers. en mat. voorz. primair onderwijs Lokaal onderwijsbeleid Volwasssenen-educatie Totaal Lasten

Baten

Sportvoorzieningen Huisvestingsvoorzieningen onderwijs Pers. en mat. voorz. primair onderwijs Lokaal onderwijsbeleid Volwasssenen-educatie Totaal baten Saldo van het programma Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo na resultaatbestemming

42

Analyse begroting 2008-rekening 2008 Toelichting op lasten en baten (saldo) Aandachtsgroepen Kinderopvangvoorzieningen Sportvoorzieningen Huisvestingsvoorzieningen onderwijs Pers. en mat. voorz. primair onderwijs Lokaal onderwijsbeleid Volwasseneneducatie

€ € € € € € €

3.000 212.000 291.000 64.000 9.000 365.000 24.000

V V N V N N N

Totaal

€

410.000

N

Aandachtsgroepen (€ 3.000 V) Lasten (€ 304.000 V) Op het onderdeel prestatieveld 2 WMO (op preventie gerichte ondersteuning van de jeugd) van de rijksbijdrage Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) is aan de lastenkant een voordeel ontstaan van circa € 150.000 in verband met het doorschuiven van diverse activiteiten naar 2009. Dit betreft onder andere de deelprojecten stevig ouderschap, zorgnetwerken en preventief alcoholbeleid jeugd. Daarnaast is het subsidie aan Stichting Disck € 67.000 lager dan geraamd, omdat de formatie van deze instelling nog niet op volle sterkte is, waardoor minder activiteiten zijn uitgevoerd. In het kader van het project Wonen, Welzijn en Zorg waren voor 2008 negen bedrijfsplannen/wijkprogramma’s begroot. Doordat andere organisaties die hierin een trekkersrol hadden niet tijdig met resultaten zijn gekomen is in 2008 slechts één wijkprogramma opgeleverd. Als gevolg daarvan hebben ook de geplande enquête, de wwzconferentie en de nieuwsbrief ouderen niet plaatsgevonden. Dit levert een voordeel op van € 62.000. Baten (€ 301.000 N) Aangezien de werkelijke uitgaven lager zijn dan geraamd is ook aan de batenkant een lagere rijksbijdrage CJG verantwoord, dan waarmee in de begroting 2008 rekening is gehouden (€ 150.000 N). Het verschil tussen de werkelijk ontvangen rijksbijdrage en de in de exploitatie verantwoorde bate is conform het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) opgenomen op de balans als vooruit ontvangen bedrag (overlopende passiva). Daarnaast is ten onrechte een bijdrage uit de voorziening opvoedondersteuning geraamd. Conform besluitvorming is dit bedrag onttrokken aan de reserve categoriaal jeugdbeleid. Voor de baten (bijdrage voorziening) levert dit een nadeel van € 180.000 op.

Kinderopvangvoorzieningen (€ 212.000 V) Lasten (€ 61.000 V) In 2008 zijn niet alle geplande inspecties uitgevoerd. Uit het jaarverslag kinderopvang blijkt dat de kwaliteit in de kinderopvang is verbeterd met als gevolg dat minder herinspecties

43

noodzakelijk waren dan vooraf was begroot. Bovendien is een deel van de noodzakelijke herinspecties doorgeschoven naar 2009, omdat de hersteltermijn pas in 2009 afloopt. Bij het peuterspeelzaalwerk is een voordeel van € 30.200 op de subsidies peuterspeelzalen. Het voordeel wordt onder andere veroorzaakt doordat nog niet alle huren van de peuterspeelzalen zijn geharmoniseerd. Baten (€ 151.000 V) Het voordeel wordt veroorzaakt door de subsidieafrekeningen peuterspeelzalen over 2007. Per 1 januari 2007 is het peuterspeelzaalwerk geharmoniseerd. Uitgegaan was van twee professionele leidsters per groep maar dat was niet bij alle peuterspeelzalen het geval. Tevens was in de subsidieverstrekking 2007 rekening gehouden met een hogere huurbijdrage als gevolg van de harmonisatie van de huren van peuterspeelzalen. Aangezien de huurharmonisatie vertraging heeft opgelopen en niet alle huren in 2007 zijn aangepast, is ook het definitieve subsidie naar beneden bijgesteld. Het voordeel op de huurinkomsten wordt veroorzaakt doordat in de begroting nog geen rekening is gehouden met hogere opbrengsten in verband met het ingroeimodel voor de huurprijzen en nieuwe verhuringen kinderopvang en peuterspeelzalen.

Sportvoorzieningen (€ 291.000 N) Lasten (€ 311.000 N) Als gevolg van hogere kosten voor gas en elektriciteit door externe tariefsverhogingen en een hogere doorberekening van interne uren, zijn de totale kosten van beheer en exploitatie van sportvoorzieningen, zoals het zwembad en de sporthallen, € 219.000 hoger dan verwacht. Tevens zijn de kosten van het project breedtesport € 30.000 hoger dan geraamd. Dit nadeel wordt veroorzaakt door een wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), waardoor de lasten met betrekking tot rijksbijdragen niet meer via een voorziening lopen maar rechtstreeks verantwoord worden ten laste van de exploitatie. Voor de exploitatie verloopt deze stelselwijziging overigens budgettair neutraal. Daarnaast zijn in het kader van de breedtesport meer interne uren besteed aan het onderdeel sportstimulering, dan geraamd in de begroting 2008.

Baten (€ 20.000 V) Als gevolg van een stelselwijziging binnen het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) verlopen de lasten en baten met betrekking tot de rijksbijdrage Breedtesport niet meer, zoals geraamd, via een voorziening. Vanaf 2008 wordt de rijksbijdrage verantwoord tot het bedrag van de werkelijke uitgaven, hetgeen voor 2008 betekent dat een hogere bate is verantwoord dan geraamd. Dit leidt bij de baten tot een voordeel van € 30.000. Daarnaast zijn de werkelijke huurinkomsten lager dan geraamd door latere oplevering van de atletiekbaan en het cricketveld op sportpark Westvliet en de velden op sportpark Duivesteijn.

44

Huisvestingsvoorzieningen onderwijs (€ 64.000 V) Lasten (€ 64.000 V) Het voordeel wordt enerzijds veroorzaakt door een onderschrijding op de exploitatieposten schade en vandalisme en anderzijds door een voordeel op het budget verzekeringen als gevolg van de overgang naar een nieuwe verzekeringsmaatschappij voor Veurs Lyceum en Veurs Stip. Bovendien is er een voordeel door lagere kosten m.b.t. het actualiseren van de meerjaren onderhoudsplannen van de schoolgebouwen voor primair onderwijs. In 2008 is het actualiseren deels in eigen beheer uitgevoerd.

Lokaal onderwijs beleid (€ 365.000 N) Lasten (€ 226.000 N) Een nadeel op het leerlingenvervoer van € 243.000 wordt veroorzaakt door een afwikkelingsverschil naar aanleiding van de controles met betrekking tot het BTW compensatiefonds over de jaren 2004 tot en met 2008. In het kader van het project Regionale Agenda Samenleving (RAS) is in 2008 een bedrag van € 53.000 ontvangen van het Stadsgewest Haaglanden. De hiermee verbandhoudende lasten en baten zijn niet geraamd in de begroting. Bovendien zijn ten laste van de bestemmingsreserve VVE materialen, e.d. aangeschaft tot een bedrag van € 91.000. Ook deze uitgaven lopen via de exploitatie, maar zijn niet geraamd. Door een wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden de lasten en baten met betrekking tot rijksbijdragen met ingang van 2008 rechtstreeks verantwoord op de exploitatie en niet meer via een voorziening. Ten opzichte van de begroting levert deze stelselwijziging voor de lasten een voordeel en voor de baten een nadeel op van in totaal € 193.000. Dit betreft de rijksbijdrage onderwijsachterstandenbeleid en de rijksbijdrage Regionaal Meld- en Coördinatie-centrum (RMC-gelden). Baten (€ 139.000 N) De genoemde stelselwijziging BBV levert voor de baten een totaal nadeel op van € 193.000. Dit betreft de rijksbijdrage onderwijsachterstandenbeleid en de RMC gelden. Voor de exploitatie verloopt de stelselwijziging overigens budgettair neutraal (zie toelichting lasten). Het verschil tussen de werkelijk ontvangen rijksbijdrage onderwijsachterstandenbeleid en de ten gunste van de exploitatie verantwoorde rijksbijdrage is in de balans opgenomen als vooruitontvangen bedrag (overlopende passiva). Daarnaast is in 2008 van Haaglanden een bijdrage van € 53.000 ontvangen voor het RASproject. Dit levert voor de baten een voordeel op omdat deze bijdrage niet geraamd is in de begroting.

45

Volwasseneneducatie (€ 24.000 N) Lasten (€ 55.000 N) In het kader van de volwasseneneducatie heeft de gemeente in 2008 een hogere rijksbijdrage ontvangen dan verwacht. Dit bedrag is volledig doorbetaald aan de Mondriaan en het ID college. Daarnaast is er een nadeel op de toerekening van de interne uren. Baten (€ 31.000 V) In het kader van de volwasseneneducatie heeft de gemeente in 2008 een hogere rijksbijdrage ontvangen dan verwacht.

Toelichting op verrekeningen met reserves Stortingen in reserves N.v.t.

Onttrekkingen aan reserves (€ 237.000 N) Conform besluitvorming van de Voorjaarsnota 2008 is een bedrag van circa € 243.000 onttrokken aan de reserve Categoriaal Jeugdbeleid voor het school gericht maatschappelijk werk, bijdrage opvoedbureau en het lokaal onderwijsbeleid. In de begroting is deze bate opgenomen als bijdrage uit de voorziening opvoedondersteuning en geraamd voor € 180.000 onder aandachtsgroepen en voor € 63.000 op de kostenplaats. Voor het onderdeel reserves levert dit een voordeel op ten opzichte van de begroting 2008. Daarnaast is bij de Voorjaarsnota 2008 een onttrekking aan de algemene reserve vrij besteedbaar geraamd van € 475.000 in verband met investeringen VCC en Atletiekvereniging Sparta op sportpark Westvliet. Deze bijdrage is echter al verwerkt in de jaarrekening 2007. Voor 2008 levert dit een nadeel op.

46 In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

1.999

1.855

219

208

3.163

3.113

Ouderenbeleid

183

187

Kinderopvang

64

25

481

451

Sportbeoefening

2.904

2.809

Sportstimulering

52

79

1.185

1.480

35

88

-

14

807

838

11.092

11.147

Centra voor jeugd en gezin Vrijwilligersbeleid Jeugd- en jongerenwerk

Peuterspeelzaalwerk

Lokaal onderwijsbeleid Onderwijsachterstandenbeleid Brede school Volwassenen-educatie

Totaal

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Centra voor jeugd en gezin

894

773

Jeugd- en jongerenwerk

615

611

0

77

Sportstimulering

14

44

Lokaal onderwijsbeleid

73

100

standenbeleid

665

500

Volwassenen-educatie

807

838

3.068

2.943

Peuterspeelzaalwerk

Onderwijsachter-

Totaal

47

C2 Incidentele lasten en baten In tabel 4 zijn opgenomen de incidentele lasten, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten (bedragen x € 1.000)

1. Ouderenbeleid 2. Afrekening Forum Kwadraat 3. Storting voorziening OAB

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

85 194 54

4. Project Wonen, Welzijn en Zorg

80

5. Afrek. elektr.verbruik openbare basisscholen

11

6. Project breedtesport

Totaal incidentele lasten

333

14

44

14

135

In tabel 5 zijn opgenomen de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 5 Incidentele baten (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

1. Vrijval Tijdelijk stimuleringswerk Vrijwilligers

52

2. Afrekening Streetcare

13

3. Afrekening Forum Kwadraat

58

4. Rijksbijdrage OAB

54

5. Vrijval voorziening buitenschoolse opvang

46

6. Afrekening subsidie 2007 peuterspeelzaalwerk

77

7. Rijksbijdrage breedtesport Totaal incidentele baten

223

14

44

14

121

48

C3 Investeringen In tabel 6 zijn de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en –inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 Investeringsuitgaven en –inkomsten (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

5.310

3.082

Aandachtsgroepen

4

4

Sportvoorzieningen

1.042

750

Huisvestingsvoorz. onderwijs

3.605

2.062

Lokaal onderwijsbeleid

659

266

Investeringsinkomsten

235

4

Sportvoorzieningen

235

4

5.075

3.078

Investeringsuitgaven

Saldo

Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Sportvoorzieningen (uitgaven € 292.000 V, inkomsten € 231.000 N) Herinrichting buitensport / diverse kredieten (uitgaven € 218.000, inkomsten € 231.000 N) De afzonderlijke kredieten hebben betrekking op het project Herinrichting sportparken. De raad besloot destijds een maximaal totaalbedrag voor dit project beschikbaar te stellen onder toevoeging dat besparingen die op enig complex worden gerealiseerd, kunnen worden gebruikt voor een ander complex. Het beschikbare totaalbedrag was opgebouwd uit indicatieve ramingen per onderdeel. Formeel moest op deze indicatieve ramingen het etiket ‘krediet’ worden geplakt. In de praktijk zijn diverse kredieten overschreden en onderschreden. Hierover is de gemeenteraad eerder geïnformeerd. Voor de sportparken is evenwel gekozen voor een beheersvorm waarbij de betaalde BTW op de investeringen wordt terugontvangen. Aangezien de kredieten bruto zijn geraamd, geeft dit een aanmerkelijke verlichting. Deze ‘meevaller’ wordt, gezien het besluit van de raad omtrent besparingen, aangemerkt als algemeen dekkingsmiddel voor de verschillende overschrijdingen. Hiermee rekening houdend, is de verwachting dat het project uiteindelijk binnen de tevoren gestelde financiële kaders kan worden afgerond. Het project is in 2008 fysiek afgerond. De financiële afronding vindt plaats zodra over een aantal punten duidelijkheid is verkregen. Met twee gebruikers moeten nog frictiekosten

49

worden afgerekend. Met de stichting Duivesteyn moet nog een aantal verrekeningen plaatsvinden. De eindafrekening met de hoofdaannemer moet nog plaatsvinden. Op basis van zijn eerste concept is een juridisch conflict ontstaan. Met juridische ondersteuning wordt naar een oplossing gezocht. Met het afsluiten van de kredieten moet eveneens worden gewacht op de werkelijk terug te ontvangen BTW.

Huisvestingsvoorzieningen onderwijs (uitgaven € 1.543.000 V) Essesteijn; vervanging gevelkozijnen (uitgaven € 349.000 V) Het schoolbestuur heeft verzocht de werkzaamheden een jaar te mogen uitstellen in verband met koppeling aan andere bouwkundige werkzaamheden. Het college heeft dit uitstel in 2008 verleend. Werkzaamheden blijven noodzakelijk en zullen in 2009 worden uitgevoerd. Voorbereidingskrediet nieuwbouw Veurs III (uitgaven € 225.000 V) Het betreft nieuwbouw Fluitpolderplein. De voorbereiding vergt, als gevolg van bezwaren omwonenden en overleg over begroting, veel meer tijd dan verwacht. Het krediet maakt onderdeel uit van bredere ontwikkelingen op het Fluitpolderplein. De voorbereiding is in 2008 gestart en zal doorlopen in 2009. Primair onderwijs 2 noodlokalen 2007 (uitgaven € 100.000 V) en primair onderwijs 2 noodlokalen 2008 (uitgaven € 200.000 V) In 2008 heeft de aankoop van een noodlokaal plaatsgevonden voor de Groen van Prinstererschool. Declaratie door het schoolbestuur heeft nog niet plaatsgevonden. Verder is er vooralsnog onduidelijkheid over nieuwbouwlocaties. Indien op de bestaande locaties voor nieuwbouw wordt gekozen, zijn middelen voor (tijdelijke uitplaatsing) noodlokalen noodzakelijk. In 2009 is er waarschijnlijk meer duidelijk over de locaties. Nieuwbouw primair onderwijs Groen van Prinstererschool (uitgaven € 86.000 V) Onderzoek of op bestaande locatie aan de ruimtewensen van het schoolbestuur kan worden voldaan is nog niet afgerond en wordt in 2009 vervolgd. Nieuwbouw primair onderwijs Trampoline / Elzenheuvel ( uitgaven € 65.000 V) Onderzoek naar locatiekeuze is nog niet afgerond. Activiteiten (onder andere opstellen van voorlopig bouwontwerp) zullen in 2009 plaatsvinden. Nieuwbouw Voortgezet onderwijs Huygens (uitgaven € 230.000 V) Het ontwerp vernieuwbouw is in 2008 gewijzigd. Om die reden kon in 2008 nog niet met vernieuwbouw worden begonnen. Start vindt in de zomer 2009 plaats. Montessori; vervanging dakpannen (uitgaven € 99.000 V) Het vervangen van de dakpannen bij deze school is over een aantal jaren gespreid. In 2006 zijn de eerste middelen beschikbaar gesteld via het huisvestingsprogramma. De kostenraming bedroeg € 400.000. Vervolgens is er een aanbesteding geweest en door wijzigingen in constructie en bestek kwam de prijs uit op circa € 300.000. In 2008 zijn de totale werkzaamheden gerealiseerd en heeft de definitieve afrekening plaatsgevonden. Het afsluiten van dit krediet zal gepaard gaan met een voordelig resultaat van € 100.000.

50

Lokaal onderwijsbeleid (uitgaven € 393.000 V) Klimaatbeheersing Brede School (uitgaven € 211.000 V) Voorbereiding, aanbesteding en opdrachtverstrekking hebben plaatsgevonden in 2008. Uitvoering is gestart in december 2008 en zal doorlopen in 2009. Bouwkundige aanpassingen Brede School (uitgaven € 100.000 V) Voorbereiding, aanbesteding en opdrachtverstrekking hebben plaatsgevonden in 2008. Uitvoering is gestart in december 2008 en zal doorlopen in 2009. Brede school: Integratieheffing (uitgaven € 81.000 V) De vaststelling van de integratieheffing vindt plaats in het 1e kwartaal 2009 in samenspraak met een externe BTW-deskundige.

51

2. Dienstverlening

Relatie met kerndoelstelling Raadscommissie(s) Portefeuillehouder(s)

Bewoners centraal Algemene zaken, Maatschappelijke ontwikkeling Burgemeester en wethouder Rensen

A1 Kader Dit programma gaat over de dienstverlening aan individuele inwoners voor sociale zaken, werkgelegenheid, zorg, burgerzaken en vergunningen. Wij stimuleren dat iedereen aan het werk kan en kan blijven participeren in de samenleving. Inwoners die dit op eigen kracht niet lukt, bieden wij een vangnet. Het huidige voorzieningenaanbod willen wij ten minste op dit niveau houden, zodat iedereen de juiste zorg krijgt. Kernwoorden voor onze dienstverlening op het gebied van burgerzaken en vergunningverlening zijn klantgericht en efficiënt. Hiervoor is verdere ontwikkeling van onze dienstverleningsconcepten en uitbreiding van de digitale dienstverlening nodig. Het programma Dienstverlening heeft betrekking op de onderstaande beleidsterreinen: 1. Sociale zaken en werkgelegenheid 2. Zorg 3. Innovatieve dienstverlening

A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends 1. Sociale zaken en werkgelegenheid 1.1 Bijstand en minimabeleid Als gevolg van gunstige economische ontwikkelingen is landelijk bezien het aantal uitkeringsgerechtigden in de leeftijdscategorie 21-65 jaar dat een uitkering heeft ontvangen op grond van de WWB, het BBZ, de IOAW en de IOAZ in 2008 verder gedaald. De daling heeft onder meer te maken met het realiseren van een hogere uitstroom en verder kan de daling verklaard worden door de verdere invulling van de poortwachtersfunctie. Daar staat tegenover dat – eveneens macro bezien – het aantal uitkeringsgerechtigden van 65 jaar en ouder is toegenomen. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft door toevoeging aan de algemene uitkering uit het Gemeentefonds extra middelen ter beschikking gesteld ter bestrijding van de armoede – vooral onder gezinnen met kinderen – en de stimulering van preventieve activiteiten in het kader van schuldhulpverlening. Bestrijding van armoede onder gezinnen met kinderen is een speerpunt van het rijksbeleid. De gemeente LeidschendamVoorburg heeft in het kader van dat beleid op 30 juni 2008 een convenant afgesloten met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De doelstelling daarvan is om gezinnen met kinderen met een laag inkomen in twee jaar tijd met 50% terug te dringen. Daarnaast richt het kabinet zich op het terugdringen van het niet-gebruik van sociale regelingen.

52

De Tweede Kamer heeft door het aannemen van een amendement van de leden Tang en Spekman de mogelijkheid geschapen om in 2008 aan huishoudens met een inkomen tot en met 120% van de toepasselijke bijstandsnorm bij wijze van eindejaarsuitkering een eenmalige uitkering van € 50 te verstrekken. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft daartoe € 50 miljoen (landelijk bezien) aan het Gemeentefonds toegevoegd. 1.2 Uitstroom werkzoekenden Eind 2008 is de parlementaire behandeling van diverse wetten afgesloten die effect hebben op de uitstroom van werkzoekenden. De ingangsdatum is in de meeste gevallen 1 januari 2009, zodat in 2008 hier slechts ter voorbereiding aandacht aan is besteed. Het gaat onder meer om de invoering van het participatiebudget, de vrijstelling van de arbeidsplicht voor alleenstaande ouders met jonge kinderen en nadere regelgeving rondom werken met behoud van uitkering. De invoering van de Vlietbanen loopt op dit laatste vooruit, maar is in lijn met de nieuwe wet. De Wet sociale werkvoorziening (WSW) is met ingang van 1 januari 2008 gewijzigd. De gemeenten hebben meer regie op de uitvoering van de sociale werkvoorziening gekregen en meer mogelijkheden om te sturen op het beleid betreffende de WSW. De gemeenten ontvangen nu ook zelf de rijkssubsidie voor WSW-geïndiceerden uit de eigen woongemeente. De gemeenten die deelnemen in de gemeenschappelijke regeling Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk en omstreken (DSW) hebben een visiedocument vastgesteld waarin de voornaamste doelstellingen voor de uitvoering van de WSW voor de periode 2008–2011 zijn vastgelegd. Het college heeft uitvoeringsovereenkomsten met de DSW afgesloten, waarin concreet geformuleerde prestaties voor de DSW op het gebied van financiën, wachtlijstbeheer, begeleid werken en samenwerking zijn geformuleerd. 2. Zorg De vier grote steden hebben van het rijk opdracht gekregen om voor 2010 alle dak- en thuislozen te huisvesten en in zorg te nemen. In de Haagse regio gaat het om ongeveer 2.500 personen. De gemeente Den Haag heeft hiervoor de medewerking gevraagd aan de gemeenten waarvoor zij als centrumgemeente functioneert. Deze medewerking is toegezegd. Met ingang van 2009 wordt de Wet tijdelijke uithuisplaatsing van kracht. Sinds 1 januari 2008 is de ondersteunende begeleiding voor mensen met een enkelvoudige indicatie voor een psychosociale grondslag geschrapt uit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ). Het jaar 2008 was een overgangsjaar. De wijziging heeft gevolgen voor de gemeente. Cliënten die ondersteunende begeleiding nodig hebben vanuit uitsluitend een somatische grondslag of een psychosociale grondslag worden uitgesloten van AWBZ-zorg. Omdat het de verwachting is dat mensen met psychosociale problemen vaker een beroep zullen doen op door gemeenten gefinancierde voorzieningen worden gemeenten vanaf 2009 financieel gecompenseerd door het rijk door een bijdrage uit het Gemeentefonds. Het overgangsrecht voor ondersteunende begeleiding vervalt per 1 januari 2010.

53

3. Innovatieve dienstverlening In het kader van de verdere verbetering van de dienstverlening is in 2008 het project klantcontactcentrum van start gegaan. Dit project sluit aan op de landelijke trend van de ontwikkeling van een klantcontactcentrum voor de gehele overheid in 2015. De invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is uitgesteld tot 2010.

A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader 1. Sociale zaken en werkgelegenheid 1.1 Bijstand en minimabeleid a. Beleidsnota minimabeleid Mee blijven doen! 2007-2010 (2007/12752) b. Afstemmingsverordening Wet werk en bijstand Leidschendam-Voorburg 2005 (2004/8789) c. Verordening bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik Wet werk en bijstand 2005 d. Toeslagenverordening Wet werk en bijstand Leidschendam-Voorburg 2005 e. Aanpassing normering chronisch zieken en gehandicapten (2008/3086) f. Beschikbaar stellen van middelen ten behoeve van armoedebestrijding en schuldhulpverlening (2008/16911) g. Eenmalige uitkering sociale minima 2008 (2008/24734) 1.2 Uitstroom werkzoekenden a. Beleidsplan re-integratie 2008 – 2010 (2007/27975) b. Re-integratieverordening Wet werk en bijstand Leidschendam-Voorburg 2005 (gewijzigd 2007) (2007/21538) c. Visiedocument uitvoering sociale werkvoorziening 2008 – 2011 (2008/10393) d. Gemeenschappelijke regeling Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk e.o. 2008 (2008/10393) e. Verordening Persoonsgebonden Budget Begeleid werken 2008 (2008/10448) 2. Zorg a. Wmo-nota ‘Vitale verbindingen – Wmo beleid Leidschendam-Voorburg 2008-2012’ (2008/10506) b. Besluit individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning LeidschendamVoorburg 2007 (2006/20880) c. Besluit individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning LeidschendamVoorburg 2007 d. Nota Lokaal gezondheidsbeleid Leidschendam-Voorburg 2008-2011 (2007/30699) e. AED-apparatuur voor Leidschendam-Voorburg (2008/2219) f. Oprichting en statuten stichting rondom mantelzorg (2008/22643) g. Ontwerpbegroting 2009 en - jaarstukken 2007 GGD (2008/11905) h. Actieplannen lokaal gezondheidsbeleid (2008/26997)

54

3. Innovatieve dienstverlening a. Plan van Aanpak Klantcontactcentrum (KCC) januari 2008 b. Drank en horecaverordening Leidschendam-Voorburg 2004 (2003/13056) c. Concept Horecanota (2008/25088)

A4 Huidige stand van zaken 1. Sociale zaken en werkgelegenheid 1.1 Bijstand en minimabeleid Ten opzichte van 2007 is het aantal uitkeringsgerechtigden in de leeftijdscategorie van 2165 jaar – zoals voorzien in de begroting – in 2008 verder gedaald. De daling is in lijn met de landelijke trend en heeft daarnaast te maken met het realiseren van een hogere uitstroom en de verdere invulling van de poortwachtersfunctie. De geprognosticeerde groei van het aantal uitkeringsgerechtigden Wet werk en bijstand in de leeftijdscategorie van 65 jaar en ouder heeft zich wel voorgedaan, maar in mindere mate dan in de begroting werd voorzien. De uitvoering van de bijzondere bijstand en het minimabeleid geschiedt in overeenstemming met de in 2007 vastgestelde beleidsnota ‘Mee blijven doen!’. De gemeente heeft in overeenstemming met de wens van de raad veel aandacht besteed aan publiciteit en voorlichting over de bijzondere bijstand en het minimabeleid (collectieve aanvullende ziektekostenverzekering, categoriale bijzondere bijstand, bijzondere bijstand voor indirecte schoolkosten, computers en activerende voorzieningen als lidmaatschap van sportverenigingen voor kinderen tot 18 jaar en daaraan gekoppeld bijstand voor de aanschaf van sportmiddelen). Er is sprake van een aanzienlijke toename van het aantal verstrekkingen op de hiervoor genoemde activiteiten en bijzondere bijstand voor inrichtingskosten in verband met huisvesting van mensen die op grond van de Generaal Pardonregeling een verblijfsvergunning hebben gekregen en in onze gemeente gehuisvest zijn. In september 2008 is een collegevoorstel met betrekking tot de energiebox goedgekeurd. In december 2008 heeft de eerste betaling aan de stichting Collusie plaatsgevonden. In 2009 en 2010 wordt het project verder uitgevoerd. Ter uitvoering van de eenmalige uitkering aan huishoudens met een inkomen tot en met 120% van het toepasselijke bijstandsniveau heeft het college beleidsregels vastgesteld. Op basis daarvan heeft het college waar mogelijk de eenmalige uitkering ambtshalve vastgesteld en de doelgroepen die mogelijk voor de eenmalige uitkering in aanmerking kwamen direct aangeschreven. Dat heeft uiteindelijk tot 2.218 toekenningen geleid (stand per 31 december 2008). In de maand januari 2009 worden nog eens 55 betalingen verricht. Via de Stichting Buren hebben 62 huishoudens die gebruikmaken van een voedselpakket de € 50 in natura ontvangen, in de vorm van waardecheques. De gemeente heeft voor de uitvoering van de eenmalige uitkering in 2008 een eenmalig bedrag in de algemene uitkering uit het Gemeentefonds ontvangen. De gemeenteraad heeft op 4 november 2008 bij motie 11 besloten het bedrag (€ 188.000) beschikbaar te stellen voor de uitvoering van de eenmalige uitkering en als incidenteel budget toe te voegen aan het budget voor bijzondere bijstand.

55

De schuldhulpverlening is tot en met 31 oktober 2008 verzorgd door de PLANgroep op basis van een contract dat liep van 1 januari 2005 tot en met 31 oktober 2008. In het derde kwartaal 2008 is een aanbestedingsprocedure afgerond om conform de uitgangspunten van de raad voor de komende drie jaar deze noodzakelijke dienstverlening voort te zetten. Het college heeft de opdracht gegund aan Conclusion. Feitelijk betekent dit, dat de schuldhulpverlening zal wordt voortgezet door PLANgroep dat onderdeel uitmaakt van het concern Conclusion. De overeenkomst is afgesloten voor de periode 1 november 2008 tot en met 31 oktober 2011 met een optie tot verlenging van een jaar. Er zijn geen beperkingen aangebracht in de doelgroep die in aanmerking kan komen voor schuldhulpverlening. Het Instituut Sociaal Raadslieden is in 2008 iets gewijzigd voortgezet ten opzichte van 2007. Als gevolg van capaciteits- en huisvestingsproblemen is de tweede spreekuurlocatie in het gebouw van het CWI pas op 1 januari 2008 van start gegaan. Aangezien het budget niet toereikend was om twee fulltime sociaal raadslieden in te huren is ervoor gekozen om één fulltime sociaal raadslid in te zetten en twee advies- en informatiefunctionarissen. De thans vigerende overeenkomst betreffende het Instituut Sociaal Raadslieden loopt tot en met 31 december 2009. 1.2 Uitstroom werkzoekenden In december 2007 is het beleidsplan re-integratie 2008-2010 vastgesteld. Voor het eerst zijn hierbij beleidsvoornemens en doelstellingen op het gebied van re-integratie voor meerdere jaren vastgesteld. De re-integratieactiviteiten zijn gericht op terugdringing van het aantal bijstandsgerechtigden en blijvende terugkeer op de arbeidsmarkt. In het re-integratiebeleid staat de gedachte centraal dat er een tegenprestatie dient te worden geleverd voor het beroep op een bijstandsuitkering. Daarnaast gaan we ervan uit dat iedereen kan meedoen en op grond van zijn of haar mogelijkheden een bijdrage kan leveren aan arbeid en/of (maatschappelijk) zinvolle activiteiten. De gemeente stimuleert maatschappelijke participatie en biedt burgers een vangnet waar hen dit niet op eigen kracht lukt. Om die reden nam maatschappelijke participatie naast uitstroom naar regulier betaald werk in 2008 een belangrijke plaats in de reintegratieactiviteiten in. Eind 2008 zijn de zogenaamde Vlietbanen geïntroduceerd: vrijwilligerswerk met behoud van uitkering op een werkplek die maatschappelijk zinvol is voor de lokale gemeenschap. De instelling of organisatie die de vrijwilligersplek beschikbaar stelt krijgt hiervoor een vergoeding. De Vlietbanen zijn nadrukkelijk bedoeld als stap in het reintegratietraject en geen doel op zich. Dit wordt bereikt door na zes maanden te bepalen of een cliënt over kan stappen naar een regulier re-integratietraject, of dat de Vlietbaan verlengd dient te worden. Een cliënt die geplaatst wordt op een Vlietbaan is daarmee niet automatisch zijn of haar ontheffing voor de arbeidsplicht kwijt. Het is mogelijk dat de ontheffing van kracht blijft, zolang een cliënt in een maatschappelijk participatietraject, waar Vlietbanen onder vallen, zit. Onderdeel van de intake voor maatschappelijke participatie is vrijwel altijd een herkeuring, om te bepalen of een bestaande ontheffing gehandhaafd dient te worden. Het wordt overigens steeds duidelijker dat de weg naar reguliere arbeid langer en moeilijker wordt, naarmate het bestand aan bijstandsgerechtigden afneemt. Tijdens de participatietop Arbeidsmarktbeleid van 1 oktober 2008 is een belangrijke stap gezet op weg naar een verdere samenwerking tussen enerzijds enkele afdelingen van de

56

gemeente en anderzijds het onderwijsveld, de werkgevers en de arbeidstoeleidende organisaties die actief zijn binnen de gemeente. De verwachting is dat dit initiatief zal leiden tot een krachtig instrument om vraag en aanbod in de volle breedte op elkaar af te stemmen. Om dit instrument ook werkelijk neer te zetten is een SOB+ opgericht (Samenwerking Onderwijs Bedrijfsleven plus Arbeidstoeleiders). Daarnaast participeert de gemeente actief in de vorming en uitvoering van het regionaal arbeidsmarktbeleid in het kader van het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid. 2. Zorg In het kader van mantelzorg en zorgvrijwilligers is de gemeente sinds twee jaar verantwoordelijk voor de ondersteuning van mantelzorgers. In het afgelopen jaar in samenwerking met de gemeenten Voorschoten, Wassenaar, Zoetermeer en Rijswijk de Stichting Rondom Mantelzorg opgericht. Daarnaast is in samenwerking met de vier betrokken gemeenten het aanbod van respijtzorg (vervangende mantelzorg) in de regio geïnventariseerd. In regionaal verband wordt overlegd over het oplossen van eventuele hiaten in het aanbod. Mantelzorgers die geregistreerd zijn bij het lokale steunpunt mantelzorg (Stichting Rondom Mantelzorg) zijn uitgenodigd voor het vrijwilligersfeest en kunnen een vrijwilligerspas aanvragen. Als blijk van waardering heeft de gemeente in het kader van de Dag van de Mantelzorg voor alle mantelzorgers in Leidschendam-Voorburg een attentie beschikbaar gesteld. De Stichting Rondom Mantelzorg is in 2008 een project gestart waarbij alle consulenten naar het model Veenendaal worden geschoold. Inmiddels heeft Rondom Mantelzorg afspraken gemaakt om in samenwerking met Stichting MEE voorlichting over deze werkwijze te geven aan de medewerkers van het Wmo-loket. Ook heeft de stichting in 2008 subsidie ontvangen voor een communicatietraject gericht op de doelgroep. In het kader van maatschappelijke opvang werkt de gemeente Leischendam-Voorburg regionaal samen in de Haaglandse aanpak van huiselijk geweld. De Haaglandse aanpak is een ketenaanpak die wordt gecoördineerd vanuit het Algemeen Steunpunt Huiselijk Geweld waar alle meldingen binnenkomen. De regionale samenwerking is constructief, de politie is positief en het aantal meldingen is substantieel gestegen. In de Week Zonder Geweld wordt er naast een landelijke publiciteitscampagne jaarlijks een regionale estafette van activiteiten georganiseerd. In Leidschendam-Voorburg stond dit jaar ‘ouderenmishandeling’ centraal. Er was veel belangstelling voor deze publieksactie. Een extra regionale publiciteitsactie heeft plaatsgevonden op internationale vrouwendag. In het voormalige klooster Mariënpark van Vidomes is een sociaal pension gevestigd, waar daklozen die geen geïndiceerde zorgplek kunnen of willen krijgen een kamer kunnen huren. Deze stichting ontvangt geen subsidie van onze gemeente. Het huurcontract zou in 2008 aflopen, maar Vidomes heeft het verlengd tot 1 mei 2009. Tot op heden heeft de stichting nog geen passende nieuwe huisvesting gevonden. De gemeente onderhoudt goede contacten met de stichting. De stichting heeft toegezegd de gemeente in een vroeg stadium te informeren over ontwikkelingen in verband met een mogelijke verhuizing binnen de gemeentegrenzen. Vidomes heeft aangegeven dat het huurcontract mogelijk weer verlengd wordt omdat de nieuwbouw vertraagd wordt door een bezwarenprocedure. Omdat een

57

sociaal pension geen resocialisering biedt is de gemeente zich aan het oriënteren hoe de maatschappelijke opvang van dak en thuislozen het best geregeld kan worden. Regionaal is er veel behoefte aan een doorstroomvoorziening. In 2009 wordt hierop beleid ontwikkeld. Vooruitlopend op het bepalen van het beleid op het terrein van de Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) in het voorjaar van 2009 hebben Parnassia, GGZ-Haagstreek en de stichting De Jutters in 2008 een eenmalige subsidie ontvangen voor activiteiten op het gebied van collectieve preventie OGGZ. Op 1 oktober 2008 is overeenkomstig de Wet maatschappelijke ondersteuning een meldpunt voor zorg en overlast OGGZ van start gegaan. Het meldpunt is actief onder de naam Meldpunt Bezorgd en wordt gecoördineerd door de GGD Zuid-Holland West. Ter optimalisatie van het OGGZ-netwerk heeft de gemeente in samenspraak met betrokken zorginstellingen een aantal werkprotocollen opgesteld. In de nota Lokaal gezondheidsbeleid zijn vijf speerpunten benoemd waarop in het kader van het preventieve gezondheidsbeleid extra wordt ingezet. Dit is: a. Het terugdringen van roken b. Het terugdringen van schadelijk alcoholgebruik c. Het terugdringen van overgewicht d. Het vroegtijdig signaleren en het tijdig voorkomen van depressie e. Het vroegtijdig signaleren en het tijdig voorkomen van diabetes Hiervoor zijn in 2008 actieplannen geschreven met daarin een overzicht van de (voorgenomen) concrete activiteiten, waarbij de nadruk ligt op de samenhang van de acties en samenwerking van de partijen. De GGD Zuid-Holland West heeft dit samen met de partijen en gemeente uitgevoerd. Deze actieplannen zijn vertaald in een uitvoeringplan voor 2009 en dit uitvoeringsplan zal jaarlijks opnieuw worden vastgesteld. De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft in 2008 meegedaan aan de Benchmark Wmo door SGBO. De resultaten hiervan worden begin 2009 bekend gemaakt. Dit betreft de Basismodule WMO, Prestatieveld 1 Wmo, Individuele voorzieningen, Hulp bij het huishouden, Mantelzorg, Vrijwilligers, Prestatievelden 7,8 en 9 en sturen met subsidies. De uitkomst van deze benchmark dient om een uitgangspositie te bepalen en om inzicht te krijgen waar het goed gaat en waar nog eventuele verbetering kan plaatsvinden. Per 1 juli 2008 is de Participatieraad Maatschappelijke ondersteuning en Sociale zaken ingesteld en zijn de leden benoemd. In de eerste maanden zijn vooral praktische zaken geregeld en is het huishoudelijk reglement opgesteld door enkele leden van de Participatieraad en de gemeente. De voorbereiding van een eigen huisvesting is nog in volle gang, naar verwachting zal medio 2009 de Participatieraad gehuisvest zijn in het Forum Kwadraat. Ondertussen is de Participatieraad aan de slag gegaan en heeft de gemeente al op tal van beleidsterreinen geadviseerd zoals bij de aanbesteding van hulp bij het huishouden, subsidiebeleidskader wijkvereniging, verkeerveiligheid bij scholen, OGGZ, integratiebeleid.

58

De gemeente is met de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning verantwoordelijk voor het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning op het gebied van wonen, zorg, welzijn en inkomensondersteuning. De gemeente heeft hiervoor het fysieke en digitale zorgloket ingericht. Hier kunnen burgers ook producten aanvragen op het gebied van wonen, zorg, welzijn en inkomensondersteuning. Het zorgloket is de centrale schakel in de keten van maatschappelijke ondersteuning waarin verschillende partijen samenwerken om de dienstverlening aan burgers te verbeteren. In 2008 is een eerste platformbijeenkomst voor ketensamenwerking georganiseerd. Het platformoverleg is nuttig gebleken en zal in 2009 voortgezet worden. In 2008 heeft de gemeente met Stichting MEE een convenant afgesloten waarmee beoogd wordt de samenwerking te stimuleren. Dit heeft vorm gekregen in de aanwezigheid van medewerkers van MEE in het Zorgloket. In 2008 is de gemeente een haalbaarheidsonderzoek gestart dat maatregelen moet opleveren voor verbetering van de toegankelijkheid van openbare gebouwen in de gemeente. In 2009 zullen hiervan de resultaten bekend worden. Daarnaast is in 2008 een aanvang gemaakt met een onderzoek naar de mogelijkheid van een mobiel zorgloket als voorziening in de wijk. In 2009 zullen het resultaat en de te nemen vervolgstappen bekend worden. In 2008 is het product startersleningen bij het Zorgloket ondergebracht. Dit product heeft tot nu toe nog niet geleid tot extra vragen of aanvragen. 3. Innovatieve dienstverlening: In 2008 is gestart met het project Klantcontactcentrum (KCC). Als concreet resultaat voor 2008 werden in het plan van aanpak genoemd per dienstverleningskanaal is er één duidelijke ingang én bewustwording KCC en vraaggericht-werken bij afdelingshoofden en medewerkers. Deze resultaten zijn behaald, in de vorm van: a. Er is één gemeentelijke website, één algemeen postadres, één e-mailadres, één Servicecentrum en één nieuw algemeen nummer, te weten, 14 070. b. De openingstijden van balies en telefoon zijn verruimd. c. De mogelijkheden voor het maken van een afspraak zijn verruimd. d. In november 2008 is de intake van de meldingen openbare ruimte overgegaan van het Meldpunt openbare ruimte naar het Meld- en informatiecentrum. Voor meldingen kan de burger nu direct bij het algemene telefoonnummer terecht. e. Na invoering van de nieuwe telefooncentrale, waarmee de technische storingen e.d. voorbij waren, is een campagne opgezet om aandacht te vragen voor het telefoongedrag in onze organisatie. f. Er zijn afspraken gemaakt met verschillende afdelingen over de telefonische bereikbaarheid. g. Alle medewerkers bij het Servicecentrum hebben een training klantgericht werken gevolgd. h. Met alle afdelingen zijn de uitgangspunten van het KCC en de mogelijke consequenties hiervan voor hun taken besproken. Er liggen concrete werkafspraken voor het vervolg.

59

i.

In 2008 heeft een oriëntatie plaatsgevonden op de mogelijkheden van een (digitaal) klantencontactsysteem. Bezien wordt of er gebruik van een work/flowmanagementsysteem kan worden gemaakt.

Als gevolg van het Activiteitenbesluit Milieu is het aantal milieuvergunningplichtige bedrijven aanzienlijk verminderd. Eind 2008 is zowel de inhoud als het proces van de Gemeentelijke basisadministratie (GBA) door middel van een GBA-audit door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ZK getoetst en positief bevonden. De definitieve uitslag wordt in het voorjaar verwacht. Onderdeel van de GBA als basisregistratie is het verplicht terugmelden door afnemers van de GBA bij twijfel aan de juistheid van gegevens. Vanaf 2007 nemen alle gemeenten deze terugmeldingen digitaal in ontvangst en in onderzoek.

60

61

B. Wat is gedaan en bereikt? 1. Sociale zaken en werkgelegenheid Speerpunt: de gemeente stimuleert sociale activering en biedt de burgers een vangnet waar hen dit niet op eigen kracht lukt. Onderwerp 1.1

Realisatie

Bevorderen van participatie aan de samenleving door middel van werk of op andere manieren

1.2

Publicatie en voorlichting over de bijzondere bijstand en het minimabeleid

1.3

Het niet-gebruik van sociale voorzieningen terugdringen

1.4

Mensen met een bijstandsuitkering sociaal activeren door hen in te schakelen bij vrijwilligerswerk

1.5

Gemeente moet de ´ID-voorziening´ in stand houden en in overleg met bedrijfsleven mogelijkheden creëren

1.6

De gemeente onderzoekt gevolgen van het afschaffen van categoriaal beleid en zorgt dat eventuele gaten worden opgevuld

1.7

Bevordering van samenhang tussen uitvoering beleid op DSW met arbeidsreïntegratiedoelen

1.8

Uitvoering Wet Sociale Werkvoorziening: vaststellen visie, aanpassen gemeenschappelijke regeling, samenwerkingsovereenkomst WSW met Rijswijk en Zoetermeer en verordening persoonsgebonden budget

1.9

Gemeente onderzoekt of er mensen zijn die op basis van de WWB een uitkering van gemeente krijgen en eigenlijk aanspraak kunnen maken op UWV-uitkering

1.10

Er wordt een lokaal arbeidsmarktbeleid vastgesteld

1.2 Publicatie en voorlichting over de bijzondere bijstand en het minimabeleid Op het gebied van communicatie over bijstand en minima is het volgende gerealiseerd: a. ieder kwartaal is er een nieuwsbrief aan alle uitkeringsgerechtigden WWB verstuurd b. door middel van op doelgroepen gerichte aanschrijvingen is bekendheid gegeven aan regelingen als de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering, bijzondere bijstand voor computers, stimulering van het lidmaatschap van sportverenigingen voor kinderen tot 18 jaar via de Ooievaarspas en daaraan gekoppeld bijzondere bijstand voor aanschaf van sportkleding en -middelen. c. op evenementen (onder andere tijdens de Ooievaarsdagen in november 2008) zijn flyers uitgereikt om de bijzondere bijstand en andere voorzieningen te promoten. d. het in 2007 ontwikkelde losbladige systeem betreffende het minimabeleid voor intermediaire organisaties is in 2008 doorontwikkeld en geactualiseerd. e. er is voorlichting gegeven op overleggen van intermediaire organisaties en andere evenementen. f. er zijn diverse folders ontwikkeld voor specifieke doelgroepen (sociaal raadslieden, schuldhulpverlening).

62

g. op verzoek van de toenmalige cliëntenraad is voorlichting verzorgd op een door de cliëntenraad georganiseerde avond over re-integratie. Bij deze voorlichting is ook een reintegratiebedrijf waarmee de gemeente een contract heeft ingeschakeld. 1.3 Het niet-gebruik van sociale voorzieningen terugdringen Door de genoemde activiteiten op het terrein van voorlichting en communicatie is het niet gebruik zichtbaar teruggedrongen (zie bovenstaande tabellen). 1.4 Mensen met een bijstandsuitkering sociaal activeren door hen in te schakelen bij vrijwilligerswerk Eind 2008 zijn de zogenaamde Vlietbanen geïntroduceerd: vrijwilligerswerk met behoud van uitkering op een werkplek die maatschappelijk zinvol is voor de lokale gemeenschap. De instelling of organisatie die de vrijwilligersplek beschikbaar stelt krijgt hiervoor een vergoeding. De Vlietbanen zijn nadrukkelijk bedoeld als stap in het re-integratietraject en zijn geen doel op zich. 1.5 Gemeente moet de ´ID-voorziening´ (in- en doorstroomvoorziening) in stand houden en in overleg met bedrijfsleven mogelijkheden creëren In 2008 is er vooral aandacht geweest voor de buitensteedse ID en WIW (Wet inschakeling werkzoekenden) werknemers. Met ingang van 1 januari 2009 is het niet meer mogelijk dat een gemeente loonkostensubsidie verstrekt aan een bedrijf of instelling voor een werknemer die niet woonachtig is in de eigen gemeente. Reeds in 2007 zijn de eerste verkennende besprekingen geweest met Den Haag en de omliggende gemeenten over de te ondernemen stappen. Prioriteit daarbij had de uitstroom naar regulier werk van de betrokken werknemers. De overname van de subsidieverplichtingen van andere gemeenten bleek geen optie, aangezien het per saldo voor de gemeente Leidschendam-Voorburg om een dermate grote groep ging, dat overname van de subsidies, structureel, een beslag van minimaal 25 % extra op het re-integratiebudget zou leggen. Uiteindelijk is er voor gekozen om de meest kwetsbare groepen van de buitensteedse ID en WIW werknemers tegemoet te komen door enerzijds hen die in aanmerking kwamen voor een WSW indicatie, begeleid te laten werken vanuit de WSW bij de oude werkgever en anderzijds de werkgevers van alle werknemers van 55 jaar en ouder een aanbod te doen ter afkoop van de loonsom tot de pensioengerechtigde leeftijd. Dit heeft er in geresulteerd, dat van de oorspronkelijke groep van 54 buitensteedse ID en WIW werknemers, in december nog slechts 17 met ontslag bedreigd werden. Vooruitlopend op een dergelijk ontslag zijn er afspraken gemaakt met het UWV over de inzet van gemeentelijke re-integratie instrumenten ten behoeve van deze groep. Uiteindelijk zijn er in december bestuurlijke afspraken gemaakt om de overgebleven groep buitensteedse ID en WIW werknemers niet met ontslag te laten gaan, maar om nog in ieder geval een jaar door inzet van diverse re-integratie-instrumenten en een arbeidspool, de betrokken werknemers een kans te bieden op uitstroom naar regulier werk. 1.6 De gemeente onderzoekt gevolgen van het afschaffen van categoriaal beleid en zorgt dat eventuele gaten worden opgevuld Waar het wettelijk werd toegestaan is de categoriale bijzondere bijstand gehandhaafd (65+, chronische zieken en gehandicapten, collectieve aanvullende ziektekostenverzekering). De, door het wegvallen van de mogelijkheden voor overige categoriale bijzondere bijstand,

63

ontstane leemten zijn ingevuld door het minimabeleid zoals dit is vastgesteld in de beleidsnota Mee blijven doen! en de aanvullende beleidsnotitie inzake armoedebestrijding en schuldhulpverlening van augustus 2008. 1.7 Bevordering van samenhang tussen uitvoering beleid op DSW met arbeidsreïntegratiedoelen Dit onderwerp is opgenomen in het Visiedocument Uitvoering sociale werkvoorziening. De ontwikkeling van deze voor de DSW nieuwe werkzaamheden vindt plaats in de periode 2008 tot en met 2011. 1.8 Uitvoering Wet Sociale Werkvoorziening: vaststellen visie, aanpassen gemeenschappelijke regeling, samenwerkingsovereenkomst WSW met Rijswijk en Zoetermeer en verordening persoonsgebonden budget. De betreffende notities en documenten zijn in de raadsvergadering van 11 juni 2008 vastgesteld. 1.9 Gemeente onderzoekt of er mensen zijn die op basis van de WWB een uitkering van gemeente krijgen en eigenlijk aanspraak kunnen maken op UWV-uitkering. Onderdeel van het poortwachtergesprek is een gedegen onderzoek naar het recht op een eventuele andere uitkering dan de WWB. Het resultaat zou zijn minder mensen in de WWB en meer in een uitkering van het UWV. Overigens zijn er nog geen resultaten bekend. 1.10 Er wordt een lokaal arbeidsmarktbeleid vastgesteld De eerste en belangrijke stap hiertoe is gezet met het organiseren van de participatietop op 2 oktober 2008. Het daar aangekondigde SOB+ is ook in 2008 van start gegaan.

64 1.1 Bijstand en minimabeleid Bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslag METING VAN DE RESULTATEN

Resultaat 2007

Langdurigheidstoeslag: alleenstaanden alleenstaande ouder gehuwden

Het aantal belanghebbenden dat 5 jaar of langer een uitkering op het niveau van de bijstandsnorm heeft ontvangen, is toegenomen.

258 93 75

279 89 74

385 huishoudens

416 huishoudens

37 Totaal 96 gezinnen

37 Totaal 133 gezinnen

80

131

4371

4698

22

25

62 jongeren

150 jongeren

240

316

Groei door publicatie en communicatie gericht op de specifieke doelgroepen

57

227

Bekendheid begint toe te nemen door publicatie en foldermateriaal

- bijkomende schoolkosten

- computer

Resultaat 2008 Reden

- internetkosten - ooievaarspas

- sportverenigingen die aangesloten zijn bij de ooievaarspas ste

- 1 aanschaf van benodigdheden t.b.v. sport, culturele activiteiten etc. - cat. BB voor 65+

- cat. bb voor chronisch zieken en gehandicapten

Het aantal huishoudens is iets toegenomen. Een gerichte aanschrijving begin 2009 moet verdere toename bevorderen. Doelstelling was een toename van 8 p/jaar is ruimschoots gehaald, door publicatie en foldermateriaal Bekendheid begint toe te nemen door publicatie en foldermateriaal Groei door publicatie en communicatie gericht op de specifieke doelgroepen Intensieve campagne; sportclubs zijn persoonlijk benaderd. Voorwaarden zijn versoepeld en daardoor toegankelijker. Een gerichte aanschrijving moet bekendheid verder vergroten.

Minimabeleid (aantallen) METING VAN DE RESULTATEN a. doelgroep *) b. toekenningen incidentele BB **) c. categoriale BB 65+ d. WOEJ-Pret e. Aantal verstrekte Ooievaarspassen f. Schuldhulpverlening

Rekening Rekening 2005 2006 5.500 6.720 2.319 2.113 221 236 194 71 4.150 4.233 327 243

Rekening Begroting 2007 2008 3.200 3.200 2.428 2.550 240 240 75 200 4.371 4.500 306 327

Rekening 2008 2.776 2.298 316 116 4.698 304

*) Tot en met de rekening van 2006 werd hier rekening gehouden met het aantal personen dat tot de doelgroep behoorde. **) In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt vanaf de rekening 2007 het aantal huishoudens dat een inkomen heeft tot 110% van de toepasselijke bijstandsnorm (resultaat onderzoek KWIZ 2006). Het aantal huishoudens dat een inkomen heeft tot 110% van de toepasselijke bijstandsnorm is gedaald in vergelijking tot het onderzoek van KWIZ 2006 (resultaat onderzoek KWIZ 2008).

65

Toelichting op de afwijkingen: De doelgroep voor het minimabeleid is het aantal huishoudens met een inkomen tot 110% van de toepasselijke bijstandsnorm. Uit de in december 2008 afgeronde Armoedemonitor blijkt dat het aantal huishoudens dat tot de doelgroep behoort, gedaald is. Een substantieel deel van deze daling is te vinden in de minimahuishoudens. Het aantal aanvragen om bijzondere bijstand is afgenomen ten opzichte van 2007, maar de uitgaven die met de bijzondere bijstand gemoeid zijn, zijn met bijna € 90.000 gestegen. Er is sprake van een grote afname van het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand in de reguliere voorzieningen. Daar staat tegenover dat de bijzondere bijstand voor voorzieningen als internetkosten, leenbijstand duurzame gebruiksgoederen, computer, chronisch zieken en gehandicapten, en sportbenodigdheden sterk is toegenomen. Vooral de bijstandsverlening inrichtingskosten aan mensen uit de Generaal Pardonregeling (47 cliënten) heeft aan de stijging van de uitgaven bijzondere bijstand bijgedragen. Het aantal aanvragen om categoriale bijzondere bijstand is toegenomen, maar het bedrag dat met categoriale bijzondere bijstand is gemoeid, is vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van 2007. Dat heeft te maken met het feit, dat de categoriale bijzondere bijstand niet meer per persoon, maar per huishouden van 65 jaar en ouder wordt verstrekt. Het aantal kinderen dat aan de vakantieactiviteiten in het kader van de WOEJ-Pret heeft deelgenomen is ten opzichte van 2007 toegenomen van 75 tot 116. Dat heeft te maken met het feit, dat de gemeente aan de daarvoor in aanmerking komende huishoudens een gerichte aanschrijving heeft verzorgd. De Ooievaarspas mag zich nog steeds in een groeiende belangstelling verheugen. Het aantal uitgegeven passen is veel hoger dan de gestelde doelstelling (4.500). Dat komt ondermeer doordat de mailings en nieuwsbrieven over de Ooievaarspas niet alleen aan de pashouders zelf verzonden worden, maar aan de hele daarvoor in aanmerking komende doelgroep. Vooral de bevordering van deelname aan sportvoorzieningen (lidmaatschap vereniging en aanschaf sportkleding) heeft zijn vruchten afgeworpen. In tegenstelling tot de landelijke trend is het aantal aanvragen voor een schuldhulpverleningstraject in 2008 gedaald van 327 naar 304. Er zijn geen wachtlijsten. Cliënten die zich bij schuldhulpverlening melden ontvangen binnen vijf werkdagen een uitnodiging voor een gesprek. Ooievaarspas METING VAN DE RESULTATEN a. Totaal aantal uitgegeven Ooievaarspassen

Resultaat 2006

Resultaat 2007

Resultaat 2008

4.094

4.371

4.698

b. Waarvan: Totaal aantal passen waarvoor betaald is Totaal aantal passen dat gratis verstrekt is

39 4.055

53 4.318

75 4.623

c. Verdeling in leeftijdscategorie Doelgroep 65 jaar en ouder Doelgroep 21 tot en met 64 jaar Doelgroep 0 tot en met 20 jaar

403 2.422 1.269

512 2.457 1.402

603 2.610 1.485

Toelichting op de afwijkingen: De doelstelling was om in 2008 4.500 Ooievaarspassen te verstrekken. Er zijn in 2008 in totaal 4.698 Ooievaarspassen uitgegeven. De doelstelling is dus ruimschoots gehaald. In de bovenstaande tabel staan de exacte aantallen, uitgesplitst naar leeftijdsgroep.

66 WOEJ-Pret METING VAN DE RESULTATEN a. Totaal aantal geselecteerde gezinnen

Resultaat 2006

Resultaat 2007

Resultaat 2008

685

524

501

b. Aantal kinderen dat heeft deelgenomen

29

75

116

c. Totaal aantal verschillende gezinnen

29

51

66

290

750

907

10

10

8

€ 1.440,00

€ 4.500,00

€ 5.035,00

d. Totaal aantal dagen deelname kinderen e. Gemiddeld aantal dagen per kind f. Totale kosten voor de gemeente

Toelichting op de afwijkingen: In de beleidsnota “Mee blijven doen!”is geen concreet geformuleerde doelstelling voor deelname aan de WOEJ-Pret opgenomen. De bovenstaande tabel geeft een vergelijking van het aantal deelnemers over de jaren 2006, 2007 en 2008.

Collectieve ziektekostenverzekering METING VAN DE RESULTATEN a. Deelnemers uitkeringsgerechtigden b. Deelnemers overige minima c. Minder uitgaven BB medische kosten *

Rekening Rekening 2005 2006 105 847 160 384 € 62.183

Rekening Begroting 2007 2008 929 1.069 434 660 € 118.130 € 88.790

Rekening 2008 998 443 € 116.091

Toelichting op de afwijkingen: Op 31 december 2008 waren er in totaal 1.441 premiebetalende verzekerden die deelnamen aan de collectieve ziektekostenverzekering. Daarvan waren 998 huishoudens met een WWB uitkering en 443 huishoudens met een ander inkomen dan bijstand. Dat betekent dat 68,58% van de bijstandsgerechtigden meedoet aan de collectieve verzekering. De toename van het aantal deelnemers is minder groot dan in de begroting 2008 werd voorzien. Dat wordt veroorzaakt door: a. een verlaging van het aantal uitkeringsgerechtigden WWB, en b. een groot verloop in het aantal verzekerden (mede door de daling van het aantal uitkeringsgerechtigden). Voor wat betreft de doelstelling om ultimo 2009 80% van de bijstandsgerechtigden in de collectieve verzekering te hebben geldt, dat er in 2009 nog ongeveer 12% nieuwe instroom zou moeten komen. Volgens de Armoedemonitor 2005 behoorden er in dat jaar 1.435 huishoudens met een ander inkomen dan bijstand tot de doelgroep. De doelstelling in de beleidsnota over de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering is uitgesproken om ultimo 2009 25% van de overige minima in de collectieve verzekering te hebben. Eind december 2008 was dat percentage 30,87, gebaseerd op de cijfers van 2005. Inmiddels zijn de eerste resultaten bekend van de Armoedemonitor 2007 die KWIZ in opdracht van het college in 2008 heeft uitgebracht. Het aantal huishoudens dat tot de doelgroep bijzondere bijstand en minimabeleid behoort, is gedaald tot 2.776 (was 3.200 en 2005). Onder hen zijn 1.147 huishoudens met een WWB-uitkering. We constateren enerzijds dat het aantal huishoudens is gedaald, terwijl het aantal huishoudens dat gebruik maakt van de collectieve verzekering is gestegen. Afgezet tegen de cijfers uit de Armoedemonitor 2007 maakt 87% van de uitkeringsgerechtigden gebruik van de collectieve verzekering. Het aantal

67

minimahuishoudens met een ander inkomen dan bijstand is 1.629. Afgezet tegen de cijfers uit de Armoedemonitor 2007 maakt 27,19% nu gebruik van de collectieve verzekering.

1.2 Uitstroom werkzoekenden Uitkeringsgerechtigden METING VAN DE RESULTATEN a. Het aantal uitkeringsgerechtigden WWB (exclusief partners) b. Het aantal uitkeringsgerechtigden WWB (exclusief partners) waarvan: < 21 jaar c. Het aantal uitkeringsgerechtigden WWB (exclusief partners) waarvan: 21- 65 jaar d. Het aantal uitkeringsgerechtigden WWB (exclusief partners) waarvan: 65+ jaar e. Het aantal uitkeringsgerechtigden WWB (exclusief partners) waarvan: In inrichting

Rekening Rekening 2005 2006 1.530 1.493

Rekening Begroting 2007 2008 1.383 1.466

Rekening 2008 1.340

7

12

11

10

13

1.373

1.291

1.210

1.289

1.134

120

130

134

134

139

28

27

28

28

24

Toelichtingen op de afwijkingen Ad c. Ten opzichte van 2007 is het aantal uitkeringsgerechtigden in de leeftijdscategorie 2165 jaar – zoals voorzien in de begroting – in 2008 verder gedaald. Op 31 december 2008 ontvingen 1.134 personen (exclusief partners) een uitkering op grond van de Wet werk en bijstand (WWB). De daling is in lijn met de landelijke trend en heeft daarnaast te maken met het realiseren van een hogere uitstroom en de verdere invulling van de poortwachtersfunctie. Ad d. De geprognosticeerde groei van het aantal uitkeringsgerechtigden WWB in de leeftijdscategorie 65 jaar en ouder heeft zich wel voorgedaan, maar in mindere mate dan in de begroting werd voorzien. Er is sprake van een stijging met 3,73% tot 139 personen (exclusief partners).

Sociale Werkvoorziening METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

Aantal geplaatste WSW

159

168

- waarvan DSW

104

108

53

59

2

1

15

3

- waarvan langer dan 12 maanden

0

0

Wachtlijstdienstverbanden

-

2

- waarvan elders geplaatst - waarvan met PGB - op wachtlijst per 31-12

Gelet op het belang van het terugdringen van de wachtlijsten heeft de gemeente ervoor gekozen om gedurende het jaar 2008 bij vrijkomende formatieruimte bij de DSW mensen die op de wachtlijst staan zoveel mogelijk direct bij de DSW te doen plaatsen. Daardoor zijn er in 2008 meer arbeidsjaren gerealiseerd dan op grond van de taakstelling van het Rijk voorzien

68

was. Per 31 december 2008 is er sprake van een “gemiddelde overrealisatie op jaarbasis van 9,01 arbeidsjaren. Daardoor is het aantal mensen op de wachtlijst per ultimo december 2008 teruggelopen tot drie personen. De wachttijd voor deze mensen is gemiddeld twee maanden.

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Het percentage niet-werkende

6,4

< 6,4

< 6,4

4,9*

180

239

140

241

100

100

werkzoekenden in Leischendam-Voorburg b. Aantal personen dat vanuit een traject

86

uitstroomt naar werk c. Realisatie (in percentage) van de doelstellingen zoals deze zijn opgenomen in de nota “Mee blijven doen!”

* bron: CBS en UWV Werkbedrijf

Toelichtingen op de afwijkingen Ad a. Het eerder geuite vooruitzicht dat, ondanks de goede economische vooruitzichten, de uitstroom naar werk zou dalen, gezien het feit dat we te maken krijgen met een groep bijstandsgerechtigden met een (zeer) grote afstand tot de arbeidsmarkt en een vergrijzing van het cliëntenbestand, is dit jaar nog niet bewaarheid. Ad b. Door de inzet van re-integratie instrumenten, maar vooral door een intensieve begeleiding en een actieve bemiddeling naar werkgevers, is het mogelijk gebleken om in 2008 een even grote groep naar werk uit te laten stromen als in 2007. Door een nauwgezette nazorg is het mogelijk gebleken om de uitstroom over het algemeen ook duurzaam te laten zijn.

69

2. Zorg Speerpunt: de gemeente zet zich in voor snelle en juiste zorg voor iedereen en richt zich op het in stand houden van het huidige niveau van zorgvoorzieningen Onderwerp 2.1

Een goed werkend Wmo-loket voor individuele voorzieningen

2.2

Gevolg geven aan de conclusies van het in 2007 verschenen evaluatierapport Wmo

2.3

De totstandbrenging van een samenhangend aanbod aan algemene voorzieningen op

Realisatie

het gebied van vervoer, maaltijdverstrekking, huisbezoek, alarmering, advisering en inkomensondersteuning; 2.4

Evaluatie werking WMO (individuele huishoudelijke ondersteuning en WVG-aanvragen)

2.5

Tevredenheidsonderzoek WMO

2.6

Instellen van Wmo-participatieraad

2.7

Participatieraad maatschappelijke ondersteuning en sociale zaken

2.8

Aanpak huiselijk geweld, prestatieveld Maatschappelijke Opvang (WMO)

2.9

Gehandicapten moeten zoveel mogelijk kunnen functioneren als ieder ander

2.10

Realiseren van adequate individuele voorzieningen voor huishoudelijke ondersteuning voor behoeftige ouderen en mindervaliden;

2.11

Het organiseren van een adequate vorm van cliëntenparticipatie en klachtenafhandeling;

2.12

Uitvoeren lokaal gezondheidsbeleid: o.a. actieprogramma's, maatwerkafspraken met GGD

2.13

Het verbeteren van de contacten tussen de verschillende zorginstellingen en –sectoren op lokaal niveau

2.14

Herhuisvesting dak- en thuislozen

2.15

Meerjarig beleidsplan maatschappelijke opvang en geestelijke gezondheidszorg, incl. meldpunt

2.16

Realisatie decentrale huisvesting van jeugdgezondheidszorg

2.17

Een goed functionerend Integraal Jeugdgezondheidszorgbeleid 0-19 jarigen

2.18

Communicatietraject voor mantelzorg

2.1 Een goed werkend Wmo-loket voor individuele voorzieningen Het zorgloket is volledig operationeel. Cliënten kunnen er terecht voor informatie, advies en cliëntondersteuning op het gebied van wonen, welzijn, zorg en inkomen. Cliënten kunnen bij het Zorgloket een aanvraag indienen voor hulp bij het huishouden, woon-, vervoer en rolstoelvoorziening. 2.2 Gevolg geven aan de conclusies van het in 2007 verschenen evaluatierapport Wmo In 2008 is een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar de uitvoering van hulp bij het huishouden (aanbesteding). De resultaten van het onderzoek zijn betrokken bij de nieuwe aanbestedingsprocedure die nog doorloopt in 2009. In 2008 is het cliënttevredenheidsonderzoek individuele voorzieningen uitgevoerd. De tevredenheid werd gewaardeerd met gemiddeld een zeven.

70

2.3 De totstandbrenging van een samenhangend aanbod aan algemene voorzieningen op het gebied van vervoer, maaltijdverstrekking, huisbezoek, alarmering, advisering en inkomensondersteuning Een aanbod op het gebied van inkomensondersteuning en vervoer is reeds ontwikkeld. Ten aanzien van het vervoer van Regiotaxi zijn op het niveau van Haaglanden afspraken gemaakt over een verandering van financieringswijze en subsidieverdeling over de negen regiogemeenten. De landelijke subsidieregeling Diensten bij Wonen met Zorg die in 2007 bij de invoering van de Wmo door het rijk is beëindigd, is als overgangsregeling voor een deel gecontinueerd via voortzetting van subsidies aan Florence en WZH. Hieronder vallen diensten als alarmering, maaltijdverstrekking en klussenservice. Een nieuwe lokale subsidieregeling voor deze voorzieningen is in voorbereiding en moet in 2010 ingaan. Door steeds meer huisbezoeken te brengen aan Wmo-cliënten is het mogelijk steeds meer te kijken naar de samenhang van voorzieningen die cliënten nodig hebben om te kunnen blijven participeren. 2.9 Gehandicapten moeten kunnen functioneren als ieder ander Het gemeentelijk beleid is hierop continu gericht. 2.14 Herhuisvesting dak- en thuislozen In het voormalige klooster Mariënpark van Vidomes is een sociaal pension gevestigd, waar daklozen die geen geïndiceerde zorgplek kunnen of willen krijgen een kamer kunnen huren. Deze stichting ontvangt geen subsidie van onze gemeente. Het huurcontract zou in 2008 aflopen, maar Vidomes heeft het verlengd tot 1 mei 2009. Tot op heden heeft de stichting nog geen passende nieuwe huisvesting gevonden (zie ook paragraaf 2.2.2) 2.15 Meerjarig beleidsplan maatschappelijke opvang en geestelijke gezondheidszorg, incl. meldpunt Het meldpunt Bezorgd is sinds 1 oktober 2008 operationeel. Het opstellen van de beleidsnota’s over de openbare geestelijke gezondheidszorg en maatschappelijke opvang zijn in verband met extra werkzaamheden die niet in de planning waren opgenomen, uitgesteld tot 2009. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Het percentage zorgaanvragen dat is

100

60

1

1

0

5

5

83

98

93

1

1

afgehandeld conform het kwaliteitshandvest b. WMO-beleidsnota 2006-2011 c. Concrete actieprogramma´s gezondheidsbeleid d. aantal meldingen van huiselijk geweld e. meldpunt bezorgd

71

Ad a Het percentage zorgaanvragen dat afgehandeld wordt conform het Kwaliteitshandvest valt nadelig uit als gevolg van een te strikte norm voor woonvoorzieningen. Bij deze aanvragen is veelal sprake van complexe woonaanpassingen en samenwerking met externe adviseurs (aannemers, architecten, medische adviseurs etc.).

72

3. Innovatieve dienstverlening Onderwerp 3.1

Realisatie

Voortzetten van het proces ten behoeve van de ontwikkeling van een klantcontactcentrum

3.2

Klantcontactcentrum, klant heeft in 2008 zicht op status van zijn aanvraag

3.3

Gevolg geven aan de uitkomsten van de Benchmark Publiekszaken 2007

3.4

Ontwikkeling van de E-intake bij het Centrum Werk en Inkomen

3.5

Voorbereiding samenwerking met waterschappen in 2008

3.6

Lichte bouwaanvragen (naast dakkapel) digitaal aanvragen

3.7

Gevolgen van het verlagen van kosten van vergunningverlening en het schrappen van overbodige en doublerende regels in beeld brengen

3.8

Richtlijnen, aanwijzingen en eisen voor verkrijgen van gebruiksvergunning eenduidig, consistent en tijdig verstrekt

3.9

Proactieve dienstverlening

3.10

Betere communicatie naar burgers

3.11

Evaluatie en aanscherping kwaliteitshandvest plan van aanpak

3.12

Deregulering (decentrale regelgeving) en clustering van producten

3.13

Digitaal KlantDossier (DKD)

3.7 Gevolgen van het verlagen van vergunningverlening en het schrappen van overbodige en doublerende regels in beeld brengen Het concept beleid voor de (ondersteunende) horeca is vastgesteld. De wijziging van dat beleid moet leiden tot administratieve lastenvermindering voor de ondernemers van de gemeente. Het concept evenementenbeleid is vastgesteld. Dit beleid zal gaan dienen als toetsingskader voor aanvragen om vergunningen. Tevens wordt hiermee lastenvermindering beoogd. Het vent- en standplaatsenbeleid is gewijzigd met als doel deregulering en vereenvoudiging van de regelgeving. De aanpassing van het beleid voor kapvergunningen heeft vertraging opgelopen en zal naar verwachting in het eerste kwartaal 2009 worden gerealiseerd. Als gevolg van deze vertraging heeft de verwachte daling van het aantal aanvragen om kapvergunning zich nog niet voorgedaan. 3.9 Proactieve dienstverlening In 2008 is de benchmark Publiekszaken gehouden. Hierbij is gekeken naar de openingstijden van de publieksbalie. De tevredenheid over de openingstijden is groot en met een 7,8 gewaardeerd. De gemeente scoort hoog op het aantal producten dat direct klaar is of aan de publieksbalie wordt afgehandeld in vergelijking met andere gemeente van vergelijkbare omvang. Ook blijkt de gemeente heel goed te scoren (8,3) op het gebied van de bejegening van klanten aan de balie. De bejegening aan de telefoon wordt als gemiddeld beoordeeld. De klanttevredenheid bouwvergunningen is gemonitord en heeft het gemiddelde cijfer van 7,5 opgeleverd. Het totaaloordeel over de dienstverlening, een 8, van de gemeente Leidschendam-Voorburg is goed.

73

Wij zijn nog steeds één van de koplopers waar het gaat om digitale dienstverlening. In 2006 heeft Leidschendam-Voorburg in samenwerking met VROM het digitale bouwloket geopend. In januari 2009 lanceert VROM wederom met de gemeente de Landelijke Voorziening Omgevingsrecht (LVO). De gemeente is samen met onder andere Den Haag, Enschede, Tilburg, VNG en IPO betrokken geweest bij de bouw van de LVO. De LVO is noodzakelijk om de digitale aanvraag van de omgevingsvergunning (Wabo) optimaal te kunnen behandelen. De LVO is een server waar aanvragers een aanvraagformulier om omgevingsvergunning kunnen invullen en uiteindelijk een complete aanvraag bouwvergunning met tekeningen kunnen uploaden. De aanvraag voor een lichte bouwvergunning voor een dakkapel is digitaal samen te stellen door de aanvrager. De uitvoering van de nieuwe Wet Kenbaarheid Publiekrechtelijke Beperkingen (WKPB) is ter hand genomen. Als gevolg van het Activiteitenbesluit Milieu is het aantal milieuvergunningplichtige bedrijven aanzienlijk verminderd.

METING VAN DE RESULTATEN

a. Score burgertevredenheid b. Score op overheid.nl

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008 8

8

In top-3

25

Ad a en b De gemeente scoort op de webrichtlijnentoets van advies.overheid.nl onder het gemiddelde. Een score van 100% is niet te realiseren omdat een aantal richtlijnen elkaar tegenspreken. De score van Leidschendam-Voorburg op dit punt blijft achter bij de rest omdat de huidige versie van smartsite het niet of moeilijk mogelijk maakt een hogere score te behalen op dit punt. In de loop van 2009 wordt een nieuwe versie van smartsite gerealiseerd. De benchmark publiekszaken zal in het tweede kwartaal plaatsvinden. Hierdoor wordt verwacht dat in 2010 een stijging van de score te realiseren is. Wel blijkt dat 96% van onze producten via internet kan plaatsvinden. In gemeenten van vergelijkbare omvang is dit nu 68%. De verwachting is wel dat dit laatste percentage in de loop van de komende jaren zal gaan stijgen. Er wordt naar gestreefd het huidige niveau van elektronische dienstverlening te handhaven.

74

75

C. Wat heeft het gekost? C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008 en de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2008. Tabel 1 Exploitatie per productgroep en verrekeningen met reserves (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Begrotings-

Begroting

Rekening

2007 voor wijziging

wijzigingen

na wijziging

2008

2008

2008

2008

Verschil

Lasten Digitaal loket

2.174

676

128

805

1.369

-564

Servicecentrum/burgerzaken

1.909

1.718

171

1.889

2.036

-148

Servicecentrum/vergunningen

3.544

3.162

15

3.177

3.628

-451

Servicecentrum/zorgloket

180

329

27

356

474

-118

Servicecentrum/publieks-

371

550

-

550

599

-48

Bijstand en minimabeleid

28.707

25.552

-713

24.839

25.857

-1.019

Uitstroom werkzoekenden

6.104

5.657

4.483

10.140

10.945

-805

Volksgezondheid

2.144

2.280

-1.401

880

805

75

Maatschappelijke

825

833

546

1.378

1.239

140

9.438

10.893

-1.350

9.542

9.051

492

55.396

51.650

1.906

53.556

56.003

-2.446

-

-

-

-

-

Servicecentrum/burgerzaken

1.323

1.120

93

1.214

1.271

57

Servicecentrum/vergunningen

1.465

1.484

-532

952

765

-187

Servicecentrum/zorgloket

56

20

29

50

54

5

Servicecentrum/publieks-

1

-

-

-

1

1

Bijstand en minimabeleid

27.905

20.846

-987

19.859

21.461

1.602

Uitstroom werkzoekenden

4.462

4.089

4.467

8.556

9.064

507

Volksgezondheid

745

735

-735

-

3

3

Maatschappelijke

6

-

-

-

-

-

1.265

1.786

-716

1.070

960

-110

voorlichting

dienstverlening Individuele voorzieningen WMO Totaal Lasten

Baten Digitaal loket

-

voorlichting

dienstverlening Individuele voorzieningen

76

WMO Totaal baten

37.228

30.080

1.619

31.701

33.579

1.878

Saldo van het programma

18.168

21.570

287

21.855

22.424

-568

Stortingen in reserves

204

204

382

586

75

512

Onttrekkingen aan reserves

284

336

381

717

152

-565

18.088

21.438

288

21.724

22.347

-621

Saldo na resultaatbestemming

Analyse begroting 2008-rekening 2008 Toelichting op lasten en baten (saldo) Digitaal loket Servicecentrum/burgerzaken Servicecentrum/vergunningen Servicecentrum/zorgloket Servicecentrum/publieksvoorlichting Bijstand en minimabeleid Uitstroom werkzoekenden Volksgezondheid Maatschappelijke dienstverlening Individuele voorzieningen wmo

€ € € € € € € € € €

564.000 91.000 638.000 113.000 47.000 583.000 298.000 78.000 140.000 382.000

N N N N N V N V V V

Totaal

€

568.000

N

Digitaal loket (€ 564.000 N) Lasten (€ 564.000 N) Dit nadeel wordt veroorzaakt door inhuur voor diverse projecten rond het digitaliseren van (innovatieve) dienstverlening zoals realisatie van de midoffice voorzieningen, het digitaliseren van de processen Bezwaar, WMO, MOR en de wettelijk verplichte invoering van BAG. De kosten zijn separaat verantwoord, de dekking is deels te vinden binnen de personele budgetten en is zichtbaar als het voordelige saldo kostenplaatsen (programma Bestuur).

Servicecentrum/burgerzaken (€ 91.000 N) Lasten (€ 148.000 N) De hogere lasten betreffen extra uitgaven voor de voorbereiding op de GBA-audit op de bevolkingsadministratie (€ 29.000 N), meer aanvragen paspoorten waardoor meer leges is afgedragen aan het ministerie voor reisdocumenten (€ 53.000 N). Het nieuwe model rijbewijs heeft een stijging van het aantal aangevraagde rijbewijzen veroorzaakt, waardoor meer aan het RDW is betaald (€ 32.000 N). In 2008 zijn meer naturalisaties aangevraagd dan geraamd. Hierdoor moest meer aan het rijk worden afgedragen (€ 20.000 N). Baten (€ 57.000 V)

77

Met de hogere lasten hangen ook per saldo hogere baten samen, te weten: door het hogere aantal afgegeven rijbewijzen is meer leges ontvangen (€ 29.000 V), door het hogere aantal afgegeven reisdocumenten (paspoorten) is meer leges ontvangen (€ 27.000 V). In 2008 zijn ruim twee keer zoveel verzoeken tot naturalisatie ontvangen dan verwacht, waardoor de legesinkomsten ook twee keer hoger zijn dan geraamd (€ 24.000 V). In 2008 zijn aanmerkelijk minder Verklaringen omtrent het Gedrag afgegeven dan begroot, waardoor de legesinkomsten € 14.000 lager zijn.

Servicecentrum/vergunningen (€ 638.000 N) Lasten (€ 451.000 N) In 2008 zijn meer bouwaanvragen behandeld dan geraamd waardoor de personele inzet hoger is geweest. Daarnaast is het uurtarief hoger dan begroot (€ 243.000 N). Door meer personele inzet voor vergunningen APV is een nadeel van € 167.000 ontstaan. Hiermee hangt samen een voordeel op programma Veiligheid en Handhaving, onderdeel Handhaving. Met de inwerkingtreding van de nieuwe Wet RO zijn vrijstellingen en ontheffingen van bestemmingsplannen in 2008 versneld behandeld. Dit leidde tot een toename van het aantal personele uren voor de behandeling van deze producten(€ 54.000 N). Ten opzichte van 2007 steeg het aantal aanvragen monumentenvergunning in 2008 met ruim 30%. Deze ontwikkeling vertaalde zich in een toename van het aantal personele uren voor monumenten (€ 88.000 N). Door wetswijzigingen hebben bedrijven minder vaak een milieuvergunning nodig waardoor minder beschikkingen milieubeheer zijn afgegeven en minder tijd aan deze activiteit is besteed (€ 118.000 V). Baten (€ 187.000 N) Mede als gevolg van de kredietcrisis is de ontwikkeling en oplevering van een aantal grote bouwprojecten (zoals Damcentrum en project Barbasonstraat) vertraagd respectievelijk doorgeschoven naar 2009 en 2010. Als gevolg daarvan bleven de legesinkomsten achter bij de ramingen (€ 186.000 N). Wel zijn meer aanvragen behandeld, maar met name aanvragen voor kleinere werken.

Servicecentrum/Zorgloket (€ 113.000 N) Lasten (€ 118.000 N) De kosten voor de Ooievaarspas waren € 92.000 hoger dan begroot. Dit nadeel wordt vooral veroorzaakt door afwikkelingskosten van 2007 en meer uitgegeven ooievaarspassen dan begroot. Door een hoger aantal aanvragen voor gehandicapten parkeerkaarten is hieraan meer tijd besteed (€ 27.000 N). Baten (€ 5.000 V) Het hogere aantal aangevraagde gehandicaptenparkeerkaarten leverde € 4.000 meer leges op. Servicecentrum/publieksvoorlichting (€ 47.000 N)

78

Lasten (€ 48.000 N) De overschrijding wordt veroorzaakt door een hoger nacalculatorisch afdelingsuurtarief.

Bijstand en minimabeleid (€ 583.000 V) Lasten (€ 1.019.000 N) De lasten voor bijstand en minimabeleid zijn hoger dan begroot, dit betreft: a. Algemene Bijstand (€ 1.493.000 N) De uitkeringen WWB en BBZ en daarmee samenhangende kosten zijn hoger dan begroot door verschillende oorzaken. Stijging van onder andere het aantal uitkeringsgerechtigden onder 21 jaar (€ 314.000 N). Eind 2008 bleek dat de gemeente met terugwerkende kracht langdurigheidstoeslag over de jaren 2004 t/m 2008 moet betalen op grond van een uitspraak van de Centrale Raad voor beroep van juli 2008. Dit kan op basis van berekeningen voor de gemeente een bedrag van € 727.000 omvatten. Dit bedrag is gestort in een aparte voorziening langdurigheidstoeslag. Dit is gedekt uit de reserve WWB inkomensdeel Van de voorziene mogelijke oninbare vorderingen blijkt een bedrag van € 298.000 niet langer oninbaar te zijn. De uitkeringen BBZ waren € 383.000 hoger dan begroot omdat sprake is van een toename van het aantal cliënten met een “uitkering BBZ om niet”. Meer personele kosten door een hoger nacalculatorisch uurtarief (€ 273.000). Met dit nadeel hangt het voordeel samen op het programma Bestuur (algemene baten en lasten), namelijk het saldo van kostenplaatsen. b. Bijzondere Bijstand (€ 294.000 V) De lasten voor bijzondere bijstand zijn lager dan begroot. De belangrijkste oorzaken zijn dat de uitgaven uit het budget energiebox vinden vooral in 2009 plaats (€ 445.000 V). Door de eenmalige uitkering van 50 euro per huishouden eind 2008 is € 114.000 meer uitgegeven dan begroot. De dekking hiervoor is te vinden in de algemene uitkering (zie: Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien). In de voorziening voor mogelijk oninbare vorderingen is minder gestort door een lagere stand van de vorderingen (€ 43.000 V). c. Minimabeleid (€ 73.000 V) Het aantal aanvragen schuldhulpverlening is in tegenstelling tot de landelijke trend, iets gedaald. Daardoor zijn de kosten voor inhuur van PLANgroep lager dan begroot. d. Fraudebestrijding (€ 104.000 V) Het rijk heeft extra budget beschikbaar gesteld voor hoogwaardig handhaven. De beoogde controlewerkzaamheden konden binnen het takenpakket van diverse medewerkers worden uitgevoerd zodat er van extra uitgaven geen sprake was.

Baten (€ 1.602.000 V) Met de hogere lasten hangen hogere rijksbijdragen samen. De rijksbijdrage voor WWB en BBZ was respectievelijk € 672.000 en € 554.000 hoger dan begroot. Daarnaast is € 557.000 vrijgevallen uit de voorziening voor mogelijk oninbare vorderingen.

Uitstroom werkzoekenden (€ 298.000 N)

79

Lasten (€ 805.000 N) Door extra maatregelen voor de buitensteedse ID-werknemers en extern personeel ingehuurd voor re-integratie activiteiten zijn de kosten voor uitstroombevordering van € 429.000 hoger dan begroot. Daarnaast zijn de lasten voor Sociale Werkvoorziening € 377.000 hoger dan begroot omdat meer standaardeenheden zijn gerealiseerd bij de werkvoorzieningen. Hier staan hogere baten tegenover. Baten (€ 507.000 V) Samenhangend met de hogere uitgaven voor WWB-werkdeel, is ook de vergoeding vanuit het rijk hoger (€ 333.000 V). Daarnaast is meer subsidie WSW ontvangen door meer gerealiseerde standaardeenheden (9 arbeidsjaren). Per saldo blijft € 178.000 ten laste van de gemeente (meer betaalde vergoeding dan ontvangen subsidies).

Volksgezondheid (€ 78.000 V) Lasten (€ 75.000 V) In het kader van collectieve preventie was in 2008 een eenmalig budget voor lokaal gezondheidsbeleid beschikbaar. Na inventarisatie voor de mogelijke onderwerpen was het extern niet meer mogelijk om de activiteiten nog in 2008 te laten plaatsvinden, deze worden doorgeschoven naar 2009. Als gevolg van later invoering van de wet Tijdelijke huisverbod (ingegaan op 1 januari 2009) is minder uitgegeven aan huiselijk geweld dan geraamd.

Maatschappelijke dienstverlening (€ 140.000 V) Lasten (€ 140.000 V) Diverse activiteiten in het kader van WMO zijn opgestart in 2008, maar lopen nog door in 2009.

Individuele Voorzieningen WMO (€ 382.000 V) Lasten (€ 492.000 V) Het voordeel wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de levering van minder zorg in natura voor hulp in het huishouden ad € 678.000. Daartegenover staan hoger dan geraamde lasten voor de WVG ad € 197.000. Baten (€ 110.000 N) Het nadeel betreft lagere geïnde eigen bijdragen (minder zorg in natura), enigszins gecompenseerd door teruggevorderde PGB’s en verkoop van rolstoelen. Toelichting op verrekeningen met reserves Stortingen in reserves (€ 512.000 V)

80

De stortingen zijn lager dan geraamd doordat de verwachte toevoeging aan de reserve WWB I-deel is verlaagd met de te voorziene uitgaven voor de langdurigheidstoeslag. De storting in de voorziening voor langdurigheidstoeslag is feitelijk gedekt uit de reserve WWB I-deel.

Onttrekkingen aan reserves (€ 565.000 N) Aan reserves is minder onttrokken dan begroot. Dit betreft: a. Een aantal onderzoeken in het kader van de WMO zijn doorgeschoven naar 2009. Hierdoor valt de onttrekking uit de reserve Motie WMO € 169.000 lager uit dan geraamd; b. De begrote onttrekking van € 71.000 aan de reserve voor de sociale raadslieden als gevolg van een verwacht budgettekort blijkt niet nodig te zijn; c. De geraamde onttrekking aan de reserve voor bijzondere bijstand van € 325.000 is niet verricht omdat de hiermee samenhangende kosten voor inhuur consulenten re-integratie en uitbreiding doelgroep in 2008 niet gedaan zijn.

In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Algemene bijstand

18.371

19.001

Bijzondere bijstand

1.563

1.222

294

17

Uitstroom-bevordering

3.795

3.989

Sociale werkvoorziening

4.354

4.729

648

642

Gezondheidszorg-voorzieningen

49

47

Algemeen maatschappelijk werk

493

493

Maatschappelijke dienstverlening

695

610

7.079

6.472

37.341

37.222

Minimabeleid

Collectieve preventie

Individuele voorzieningen WMO

Totaal

81

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Algemene bijstand

19.384

20.314

Bijzondere bijstand

312

425

Uitstroom-bevordering

4.495

4.847

Sociale werkvoorziening

4.037

4.191

Gezondheidszorg-voorzieningen

-

3

Individuele voorzieningen WMO

1.046

796

29.274

30.576

Totaal

C2 Incidentele lasten en baten In tabel 4 zijn opgenomen de incidentele lasten, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten (bedragen x € 1.000)

1. Afrekening GGD 2006 2. Dotatie voorziening dubieuze debiteuren sociale

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

44

-

-

1.097

-

-

426

-

-

586

801

zaken 3. Dotatie voorziening WWB werkdeel 4. Toevoeging aan reserve WWB I-deel 5. Storting in voorziening langdurigheidstoeslag 6. Opvoeren nog te betalen 75% terugbetaling

727 1.997

-

-

-

54

54

BBZ IOA 7. Ooievaarspas 8. Eigen bijdragen WMO CAK, te betalen 9. Invoeringskosten WMO

165 229

200

10. Sociale raadslieden

-

71

-

11. Bijzondere bijstand

-

84

-

3.793

995

1.747

Totaal incidentele lasten

82

In tabel 5 zijn opgenomen de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 5 Incidentele baten (bedragen x € 1.000)

1. Opvoeren vorderingen sociale zaken

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

7.139

2. Vrijval voorziening TSBAU

426

3. Project modernisering WSW

170

4. Vrijval voorziening dubieuze debiteuren sociale

404

zaken 5. Onttrekking WWB I-deel tbv

727

langdurigheidstoeslag 6. Rijksbijdrage WWB W-deel agv stelselwijziging

333

7. Ooievaarspas, onttrekking reserve

54

54

8. Sociale raadslieden, onttrekking reserve

71

-

9. Bijzondere bijstand, onttrekking reserve

325

-

10. Project WMO, reserve WMO

267

98

11. Innovatieve dienstverlening

137

-

12. Extra bouwleges

214

-

1.068

1.616

Totaal incidentele baten

7.735

C3 Investeringen

In tabel 6 zijn de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en –inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 Investeringsuitgaven en –inkomsten (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Investeringsuitgaven

985

985

Digitaal loket

177

116

28

9

780

860

0

0

985

985

Servicecentrum/burgerzaken Individuele voorzieningen WMO

Investeringsinkomsten

Saldo

83

Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Digitaal loket (uitgaven € 61.000 V) PID, Internetdienstverlening uitbreiding 2006 t/m 2008 (uitgaven € 61.000 V) Het project midoffice kent grote vertraging. Het gaat om nieuwe techniek, nieuwe werkwijzen zowel voor leveranciers als collega’s binnen de gemeente en dat levert problemen op met leveranciers, techniek en onderlinge samenwerking tussen de partijen. Het traject MOR is gereed. Het digitale proces voor WMO wordt in 1e kwartaal 2009 afgerond. Verder moet de midoffice op verschillende (technische) aspecten worden gecompleteerd.

Individuele voorzieningen WMO (uitgaven € 80.000 N) WVG Woonvoorzieningen (uitgaven € 51.000 V) De verstrekkingen zijn afgestemd op de persoonlijke situatie van de cliënt. De kosten kunnen daarom sterk variëren per toegekende voorziening. WVG Vervoersvoorzieningen (uitgaven € 63.000 N) Het nadeel valt te verklaren door de stijging van het aantal aanvragen (+34) in 2008. WVG Rolstoelen (uitgaven € 69.000 N) Het nadeel valt te verklaren door de verstrekking van enkele uitzonderlijke maatwerkrolstoelen (kosten circa € 30.000 per stuk) in 2008.

84

85

3. Leefbaarheid Relatie met kerndoelstelling Raadscommissie(s) Portefeuillehouder(s)

Bewoners centraal en Diversiteit in stedelijke en landelijke ontwikkeling Algemene zaken, Maatschappelijke ontwikkeling, Openbaar gebied Wethouders Beimers, Rensen, Zwartepoorte en Houtzager

A1 Kader

Een aantrekkelijke gemeente kenmerkt zich door een prettige en leefbare omgeving. De zorg hiervoor is een verantwoordelijkheid van iedereen. Wij zorgen ervoor dat de stad er netjes uitziet en we stimuleren inwoners om ook hun steentje bij te dragen. Voldoende winkels, kleinschalige bedrijvigheid en een breed aanbod van culturele, recreatieve en toeristische voorzieningen zorgen ook voor een leefbare en aantrekkelijke omgeving. Wij willen dit aanbod versterken én promoten.

Het programma Leefbaarheid heeft betrekking op de onderstaande beleidsterreinen: 1. Milieu 2. Economie 3. Kunst en cultuur 4. Recreatie en toerisme

A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends 1. Milieu 1.1. Natuur en milieueducatie In 2008 is de rijksnota Natuur- en milieueducatie “kiezen, leren en meedoen” opgesteld. In deze nota zijn vijf speerpunten geformuleerd. Door jaarlijks een werkprogramma vast te stellen wil het rijk dat stapsgewijs gewerkt wordt aan een zo efficiënt en effectief mogelijke – gezamenlijk gedragen – aanpak. Dit biedt de mogelijkheid om aansluiting en verbinding te zoeken met doelen en budgetten van verschillende overheden en maatschappelijke partijen. Deze aanpak van de rijksoverheid zal vorm en aansluiting krijgen met het gemeentelijke beleid op dit terrein. 1.2. Duurzaam Inkopen Het rijk wil samen met andere overheden de markt voor duurzame producten stimuleren door het goede voorbeeld te geven en zelf duurzame producten te kopen. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat het rijk in 2010 voor 100 procent duurzaam wil inkopen. De gemeenten streven naar 75 procent in 2010 en 100 procent in 2015. In mei 2008 heeft minister Cramer het startschot gegeven voor de campagne “Duurzaam Inkopen, gewoon doen!”. Deze campagne is een gezamenlijk initiatief van de koepelorganisaties Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Interprovinciaal Overleg, Unie van Waterschappen en het rijk. Voor

86

80 productgroepen zijn/worden duurzaamheidscriteria ontwikkeld, waarbij bijvoorbeeld rekening wordt gehouden met energie- en materiaalgebruik evenals met sociale aspecten zoals kinderarbeid. 1.3. Afval Op grond van het per 1 januari 2006 in werking getreden Besluit Beheer Verpakkingen zijn gemeenten verplicht verpakkingen te scheiden van het restafval. Dit kan betekenen scheiden aan de bron of nascheiden. Het bedrijfsleven is verplicht zorg te dragen voor de inzameling van verpakkingen. In de praktijk betekent het dat het bedrijfsleven een vergoeding aan de gemeenten gaat betalen voor inzamelen van verpakkingen (hieronder valt glas, papier en kunststof). Tussen gemeenten en bedrijfsleven is overeenstemming bereikt over de hoogte van de vergoeding. De verplichting voor het inzamelen van kunststof gaat per 2009 in. 1.4. Lucht Op 11 juni 2008 is de nieuwe Europese richtlijn luchtkwaliteit 2008 ingegaan. De richtlijn geeft lidstaten de mogelijkheid om later te voldoen aan grenswaarden als de betreffende lidstaten voldoende inspanning laten zien om de luchtkwaliteit te verbeteren. Voor fijn stof is er uitstel mogelijk tot 2011 en voor stikstofdioxide tot 2015. De implementatie van de Europese richtlijn in de Nederlandse wet- en regelgeving zal in 2009 plaatsvinden. In december 2008 is het Besluit “gevoelige bestemmingen luchtkwaliteitseisen” vastgesteld. Deze Algemene maatregel van Bestuur treedt op 16 januari 2009 in werking en heeft tot doel de realisering van scholen, kinderopvang, bejaarden-, verzorgings- en verpleegtehuizen in de nabijheid van drukke (snel)wegen tegen te gaan als op de locatie in kwestie sprake is van een (dreigende) overschrijding van de luchtkwaliteitsnormen. Als de gemeente voornemens is een besluit te nemen over (nieuwbouw of uitbreiding van of functiewijziging naar) een gevoelige bestemming op een locatie binnen 300 meter van een rijksweg of binnen 50 meter van een provinciale weg, moet de gemeente onderzoeken of op die locatie sprake is van een daadwerkelijke of een dreigende overschrijding van de grenswaarden voor fijn stof en/of voor stikstofdioxide. Gezondheidsschade kan ook optreden als er geen sprake is van normoverschrijding. Daarom wordt bestuursorganen aangeraden terughoudend te zijn met het besluiten tot en realiseren van gevoelige bestemmingen binnen de genoemde zones langs wegen, ook daar waar de normen niet worden overschreden. De afweging daarover vindt plaats in de context van het beginsel van een goede ruimtelijke ordening, welk beginsel naast de Algemene maatregel van Bestuur onverkort van kracht blijft. 1.5. Duurzaam bouwen Voor duurzaam bouwen is in Haaglanden verband een FSC-convenant afgesloten. Onze gemeente heeft in Haaglanden-verband het instrument (GemeentelijkePraktijkRichtlijn (GPR) aangeschaft. In 2008 is een procesplan opgesteld dat er toe moet leiden dat GPR vanaf 2009 structureel onderdeel gaat uitmaken van de nieuwbouwplannen van enige omvang. Het instrument GPR zal dan gelden als vervanging van de bovengenoemde nota duurzaam bouwen. Dit wordt de nota DuBo Nieuwe Stijl, als opvolger van het huidige duurzaam bouwen beleid.

87

1.6. Energie/Klimaat De klimaatverandering is onverminderd actueel, gesproken wordt over een klimaatcrisis naast de financiële crisis. Met oplossingen voor de financiële crisis liggen er mogelijkheden mondiaal, Europees, landelijk en lokaal om er een win-winsituatie van te maken: zowel in de financiële sfeer als ten aanzien van het klimaat. In januari 2008 heeft de gemeente het zogenaamde Klimaatakkoord (2007) rijk-gemeenten onderschreven. In het klimaatakkoord zijn lange termijndoelstellingen opgenomen op het gebied van duurzaamheid (o.a. op het gebied van energiebesparing en duurzame energie) met een inspanningsverplichting voor rijk en gemeenten om deze doelen in 2020 te hebben gerealiseerd. In 2009 wordt dit vertaald naar de situatie in Leidschendam-Voorburg. 1.7. Openbare verlichting De leveranciers werken onder maatschappelijke en politieke druk, versterkt door ontwikkelingen op de energiemarkt, volop aan de ontwikkeling van energiezuiniger verlichting. Nieuwe ontwikkelingen worden in de gemeente Leidschendam-Voorburg toegepast zodra deze wat duurzaamheid en kosteneffectiviteit betreft goed scoren. 1.8. Bodem Op 1 januari 2008 is het bodembeleid fundamenteel herzien door het van kracht worden van het Besluit Bodemkwaliteit. De gemeente moet een bodemfunctiekaart opstellen. Uiterlijk in 2013 moet de bodemkwaliteitskaart volledig zijn herzien. Vanuit ISV heeft de gemeente per vier jaar een resultaatsverplichting ten aanzien van bodemonderzoek en –sanering. Begin 2009 zal een convenant worden gesloten tussen VNG, IPO, provincies en VROM met onder andere de afspraken dat humane spoedeisende locaties voor 2015 zijn gesaneerd of beheerst en dat voor 31 december 2010 gemeenten een lijst hebben met potentieel humane spoedlocaties. 1.9. Riolering en waterbeheer Op 1 januari 2008 is de Wet Gemeentelijke Watertaken van kracht geworden. In deze wet wordt de gemeente verplicht te zorgen voor een doelmatige inzameling van hemelwater en heeft de gemeente een zorgplicht voor het tegengaan van structurele grondwateroverlast gekregen. De invulling van deze zorgplicht is meegenomen in het door de gemeenteraad vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2014 eind 2008. In het voorjaar van 2008 is de Waterwet door de Tweede Kamer goedgekeurd. In dit wetsvoorstel wordt getracht het wettelijke instrumentarium te stroomlijnen en te moderniseren en het integraal beheren van watersystemen centraal te stellen. 1.10. Geluid Op dit moment geen ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008 1.11. Milieumanagement/ Gemeentelijk interne milieuzorg De ontwikkelingen op het gebied van duurzaam inkopen zijn van invloed op milieumanagement/gemeentelijke interne milieuzorg.

88

2. Economie Het jaar 2008 zal de geschiedenisboeken ingaan als een van de meest economisch turbulente jaren ooit. De kredietcrisis, begonnen in 2007, woekerde aanvankelijk vooral onderhuids en leek met name een probleem van de financiële sector. Zeker in ons land werd de reële economie in eerste instantie niet of nauwelijks geraakt. Nu, begin januari 2009, is de groei van de bedrijvigheid in de afgelopen maanden van 2008 tot stilstand gekomen. Het vertrouwen onder consumenten en producenten bevindt zich op een historisch dieptepunt. Voor 2009 wordt door economen geen economische groei verwacht. In ons land zullen alleen de overheidsbestedingen hoger uitvallen dan in 2008. Consumentenbestedingen, investeringen en de uitvoer zullen in meer of mindere mate krimpen. De overheid heeft een belangrijke rol te spelen in de economie van 2009. Inmiddels is een omvangrijk stimuleringspakket aangekondigd ter ondersteuning van de economie.

3. Kunst en cultuur Op dit beleidsterrein is sprake van provinciale en landelijke ontwikkelingen. Het gaat onder andere om het Actieprogramma cultuurbereik Zuid-Holland 2005-2008 en de beleidsnota van OCW over ‘Kunst van leven: hoofdlijnen cultuurbeleid’ met als speerpunten het stimuleren van talent en het zorgen voor een brede culturele basis. Ook is een wijziging van de Mediawet op komst. Daarnaast is sprake van een toenemende publieke belangstelling voor de plaatselijke geschiedenis en het lokale culturele erfgoed. De monumentenwet zal worden gemoderniseerd. De monumentenwet 1988 zal na de aanpassing op het punt van de archeologie worden aangepast op onderdelen die betrekking hebben op het bovengrondse deel. De nadruk gaat van behoud naar ontwikkeling.

4. Recreatie en toerisme Door de economische crisis is de verwachting dat meer belangstelling komt voor vakanties wat dichter bij huis. Uit allerlei onderzoeken blijkt dat vrije tijd erg belangrijk is voor veel mensen. Mogelijk kan de gemeente Leidschendam-Voorburg hiervan profiteren. Door als gemeente te kiezen voor een kwalitatieve versterking van het eigen (lokale) karakter en aan te sluiten bij onderscheidende diensten en producten uit de regio wordt een goede koers ingezet. Zowel voor potentiële bezoekers als de gerelateerde ondernemers. Voor recreatieve en toeristische activiteiten is gericht beleid van belang. Daartoe is het meerjaren Toeristisch Actieprogramma opgesteld. Hierin zijn programma’s geformuleerd op basis van vooraf bepaalde kansrijke thema’s. Dit zijn vijf thema’s waarmee de gemeente verwacht zich toeristisch-recreatief te profileren. De thema’s zijn: Water-stad-land, Historie, Recreatief winkelen, Recreatief sporten en het Buitengebied. Daarnaast zijn de algehele promotie van de gemeente en samenwerking met externe partners van groot belang voor het welslagen van de programma’s. Momenteel vindt uitwerking van de programma’s en activiteiten uit het meerjaren Toeristisch Actieprogramma plaats.

89

A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader 1. Milieu a. NME-jaarprogramma 2007-2008 (2007/2431 b. Milieubeleidsverklaring (2007/18236) c. Aanwijzen milieucoördinator (2007/30003) d. “Inkoopbeleid” (2005/31830); duurzaam inkopen is in H3 (Ideële keuzes duurzaamheidbeleid) opgenomen in het inkoopbeleid. e. Het “Landelijk Afval Plan” (LAP) is ook het gemeentelijke beleidskader. f. Het “Actieplan Luchtkwaliteit 2007-2015” (2007/29091) g. Nota “Duurzaam bouwen 2004-2009” h. FSC-convenant gebruik tropisch hardhout (2007/15124). i. Het klimaatakkoord Rijk-Gemeenten 2007 door de gemeente onderschreven in januari 2008 (2008/603) j. Het normenkader voor de vaststelling van Hogere waarden wet Geluidhinder (2007/22476) k. Geluidbelastingkaarten vastgesteld (2007/24224) l. Startnotitie voor een actieplan geluid (2007/27024) m. Bodemkwaliteitskaart Leidschendam-Voorburg (2007/25331) n. Bodembeheerplan Leidschendam-Voorburg (2007/25331) o. Het “Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2014” (2008/20547) p. Het beleidsplan “Openbare Verlichting 2006-2015” (2005/31951) q. Meerjaren Ontwikkeling Programma ISV 2005-2009 (vastgesteld raad maart 2005) en voortgangsrapportage 2008-2009 (2006/10948) 2. Economie a. Economische Beleidsbrief 2005 (2005/35115) b. Uitwerkingsplan economisch beleid 2008 (2008/3845) c. Arbeidsmarktbeleid (2007/24520) 3. Kunst en cultuur a. Discussienota ‘Keuzes in cultuurbeleid’ (2005/33772) b. Het subsidiebeleidskader (2008/19988) c. Nota Cultuureducatie (2007/1352) d. Nota Bibliotheekvernieuwing (2007/29029) e. Beheersplan Buitenkunst (2005/5611) f. Nota ‘Vernieuwing van het museaal bestel’ (2007/27046) g. Actieprogramma Monumenten en Archeologie (2007/28620) h. Nota ‘Het bodemarchief ontrafeld’ (2008/26867) i. Locatieplan beeldende kunst (2008/23673) 4. Recreatie en toerisme a. Toeristisch actieprogramma 2008-2011 (2008/12365) b. Speelruimteplan 2006 en het Speelruimte-uitvoeringsplan c. Evenementenbeleidsplan (2008/5624) d. Gebiedsvisie Stompwijk (2007/21296)

90

e. Visie Duin Horst en Weide f. Greenportvisie Westland-Oostland 2020 (2008/12372)

A4 Huidige stand van zaken 1. Milieu 1.1. Natuur- en milieueducatie Eind 2008 is gestart met het formuleren van nieuw beleid voor natuur- en milieueducatie beleid en het opstellen van een beleidskader voor college en raad. In de loop van 2009 volgt de uitwerking van het beleidskader. 1.2. Duurzaam Inkopen Duurzaamheid wordt waar mogelijk in aanbestedingen meegewogen, bijvoorbeeld bij catering, schoonmaak en de vervanging van het wagenpark. Voor de realisatie van de doelstelling van 75% Duurzaam inkopen voor gemeenten in 2010 wordt een notitie opgesteld, passend binnen het gemeentelijk inkoopbeleid. 1.3. Afval Het Landelijk Afval Plan (LAP) is ook het gemeentelijke beleidskader. Onze gemeente valt in stedelijkheidsklasse 1 als het gaat om de inzameldoelstellingen van de afvalstromen. De gemeente conformeert zich aan deze doelstellingen. Per 1 april 2009 zal de Afvalstoffenverordening in werking treden. Hierin zullen enkele artikelen wijzigen ten opzichte van de huidige APV. Het project om de afvalinzameling bij bestaande hoog- en stapelbouw te moderniseren, is van start gegaan. Binnen Avalex-verband wordt de inzamelwijze voor kunststof onderzocht. Per 1 januari 2009 staan op alle afvalbrengstations containers voor kunststofverpakkingen. Daarmee voldoet de gemeente aan de wettelijke verplichting. 1.4. Lucht In 2007 is het Actieplan Luchtkwaliteit 2007-2015 vastgesteld. Dat plan omvat een mix van verbetermaatregelen die binnen de mogelijkheden van de gemeente liggen. In 2008 is een overeenkomst gesloten voor de levering van in totaal 35 emissiearme aardgasvoertuigen in de periode 2008 tot en met 2011. Daarvan zijn in 2008 twee aardgasauto's in gebruik genomen en 20 besteld, die in 2009 worden geleverd. Op elk aangeschaft aardgasvoertuig wordt een subsidie van € 1.000 aangevraagd op grond van de Subsidieverordening Luchtkwaliteit Haaglanden 2007 die eind 2008 definitief is vastgesteld. Naast de milieuvriendelijke aardgasauto’s zijn in 2008 ook twee veegmachines en één borstelmachine met een roetfilter in gebruik genomen. Drie voertuigen op diesel met roetfilter zijn besteld om in 2009 te worden geleverd. In het kader van de voorbeeldfunctie die de gemeente vervult met het rijden op aardgas heeft de gemeente verschillende perspublicaties uitgebracht. Daarnaast is het rijden op aardgas onder het publiek gepromoot op de Duurzame Mobiliteitsmarkt tijdens de Week van de Vooruitgang. De voorbereidingen voor een promotieactie voor het rijden op aardgas zijn gestart in samenwerking met het Stadsgewest Haaglanden en gericht op pomphouders, wagenparkbeheerders en particulieren.

91

In 2008 is overlegd gevoerd met exploitanten van tankstations in de gemeente die interesse hebben in een aardgastankpunt en zijn de technische en juridische mogelijkheden onderzocht. De economische haalbaarheid is nog in studie bij de exploitanten. Sinds eind 2008 biedt de Subsidieverordening Luchtkwaliteit Haaglanden 2007 subsidie op het realiseren van een aardgasvulpunt. Het Nieuwe Rijden is op de Duurzame Mobiliteitsmarkt tijdens de Week van de Vooruitgang onder het publiek gepromoot door simulatoren en met de serviceactie Banden op Spanning. Daarnaast zijn 100 gemeentemedewerkers getraind in Het Nieuwe Rijden. In samenwerking met Stadsgewest Haaglanden is een onderzoek gestart naar het effect van een eventuele milieuzone voor vrachtwagens. In samenhang met de geplande herinrichting van een deel van de Parkweg is het onderzoek Aanpak knelpunten luchtkwaliteit gestart naar de verbetering van de verkeersveiligheid en vermindering van milieudruk door het verkeer. Onderzoek naar de optimalisering van acht verkeersregelinstallaties wordt in 2009 afgerond. Daarnaast wordt het onderzoek naar duurzame energieopwekking en aansluiting op restwarmtenet voorgezet. Het communicatieplan luchtkwaliteit wordt in 2009 afgerond in combinatie met het communicatieplan ingevolge het vast te stellen Actieplan Geluid. 1.5. Duurzaam bouwen In Haaglandenverband heeft onze gemeente het GemeentelijkePraktijkRichtlijn (GPR) instrument aangeschaft. Met de GPR kunnen projecten (woningen, kantoren, scholen) op duurzaamheid en kwaliteit worden doorgelicht. In 2008 is een procesplan opgesteld dat er toe moet leiden dat GPR vanaf 2009 structureel onderdeel gaat uitmaken van de nieuwbouwplannen van enige omvang (minimaal 20 woningen, gemeentelijke gebouwen, kantoren en scholen etc.). Het GPR instrument zal dan gelden als vervanging van de Nota duurzaam bouwen, middels de nota Dubo Nieuwe stijl. 1.6. Energie/klimaat In januari 2008 heeft onze gemeente het klimaatakkoord rijk-gemeenten 2007 onderschreven. De gemeente heeft daarom een inspanningsverplichting op het gebied van duurzame energie en energiebesparing. De gemeente neemt in de periode 2009-2012 deel aan de nieuwe klimaatsubsidieregeling van het rijk, die in 2008 in werking is getreden. Dit betreft de subsidieregeling Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK). De gemeente volgt het ambitieniveau. Klimaatakkoord, subsidie Slok én het amendement van de gemeenteraad bij vaststelling van de gemeentebegroting 2009 zullen begin 2009 resulteren in een Duurzaamheidsplan Klimaatplan Leidschendam-Voorburg 2020. Reden hiervoor is ook het amendement van de gemeenteraad in november 2008 waarbij is gevraagd om een Duurzaamheidplan en het nemen van concrete maatregelen om energiebesparing en duurzame energie te stimuleren bij burgers, bedrijven én binnen het thema verkeer en vervoer. Bij de integrale afweging in de voorjaarsnota 2009 wordt hierop teruggekomen. In 2008 zijn 5 klimaatprojecten uitgevoerd met gelden vanuit de Vervolg Subsidieregeling BANS 2007, als vervolg op de Subsidieregeling BANS klimaatconvenant 2004-2008.

92

Dit betreft Wonen++ (gericht op de bestaande woningvoorraad), Cursus het nieuwe rijden voor gemeentepersoneel (inclusief aandacht voor zuinig rijden in het kader van de week van de vooruitgang), het eerder genoemde nieuwe Dubobeleid met het instrument GPR en een tweetal onderzoeken in Stompwijk: verduurzaming glastuinbouw en al dan niet windmolens in Stompwijk. Het onderzoek windmolens dient nog vertaald te worden naar windmolenbeleid voor onze gemeente. Dit vindt naar verwachting plaats in het eerste kwartaal 2009. Een nieuwe aanvraag voor subsidie is eind november 2008 ingediend bij het Rijk in het kader van de Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK), als uitvloeisel van het Klimaatakkoord. 1.7. Openbare Verlichting Het beleidsplan Openbare Verlichting 2006-2015 is eind 2005 vastgesteld. Naar verwachting komen in 2009 energiezuinige lampen met lange levensduur beschikbaar. De zeer energiezuinige ledverlichting zal naar de huidige inzichten van Senter Novem in 2011 volop beschikbaar zijn. De ledverlichting wordt in de gemeente Leidschendam-Voorburg ingevoerd zodra uit de levenscyclusanalyse blijkt dat dit het meest duurzame en energiezuinige alternatief is. 1.8. Bodem De bodemkwaliteitskaart en het bodembeheerplan geven het beleidskader aan voor grondverzet. Voor het bodembeheer volgt de gemeente de Wet bodembescherming, het Besluit Bodemkwaliteit en het provinciale bodembeleid. Voor de ISV-periode 2010-2015 zal in 2009 nieuw beleid worden geformuleerd over de bodemkwaliteit en de werkvoorraad. Begin 2009 zal door VNG, IPO, provincies en VROM een convenant over bodemontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties worden afgesloten met gemeentelijke taken. 1.9. Riolering en waterbeheer Het Gemeentelijk rioleringsplan 2009-2015 (GRP) is in november 2008 door de gemeenteraad vastgesteld. In dit GRP wordt aangegeven hoe de gemeente haar (deels veranderende) taken op dit gebied (afvalwaterzorg, hemelwaterzorg, grondwaterzorg) gaat oppakken, hoe zij haar zorgplicht rond het bestaande rioleringsstelsel (onderhoud en vervanging) gaat uitvoeren, en hoe zij aan haar milieuverplichtingen voldoet. Daarnaast wordt in het GRP aangegeven hoe deze zaken worden bekostigd. Binnen de bebouwde kom vindt de inzameling van stedelijk afvalwater hoofdzakelijk via (gemengde) vrijvervalriolen plaats. Buiten de bebouwde kom wordt het afvalwater voor het grootste deel ingezameld door middel van drukriolering. Het ingezamelde water wordt via gemalen en persleidingen verpompt naar de rioolwaterzuivering. De gemeente voldoet bijna aan de basisinspanning riolering. Volgens de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater moet de gemeente in 2009 nog enkele voorzieningen treffen om de vervuiling van het oppervlaktewater te verminderen. Alle panden in de gemeente zijn aangesloten op de riolering (met uitzondering van 30 panden waarvoor door de provincie ontheffing is verleend). Het huidige stelsel bestaat uit circa 200 km vrijvervalriolering, waarvan circa 32 km ouder dan de rekenleeftijd van 60 jaar. Dit betekent dat de komende jaren flink

93

ingezet moet worden op vervanging of (levensduurverlengende) reparatie van dat deel van het net. 1.10. Geluid In 2007 is de Wet Geluidhinder ingrijpend herzien. In 2008 is gestart met het opstellen van een Actieplan Geluid. Het Actieplan Geluid is gepland voor het voorjaar van 2009. De wettelijk verplichte Eindmelding sanering Wegverkeerslawaai is uitgevoerd. Over het voorgenomen saneringscherm langs het spoor tussen station Laan van NOI en het Centraal Bureau voor de Statistiek is in het voorjaar van 2008 een enquête gehouden onder omwonenden. Circa driekwart van de respondenten is voorstander van plaatsing van het geluidsscherm. Voor de dekking van de voorbereidingskosten is bij het rijk een subsidie aangevraagd. In 2009 worden de voorbereidingen voortgezet. Eind 2008 is naar aanleiding van geluidsklachten van RandstadRail overleg gevoerd met omwonenden, RandstadRail en HTM. Daarbij zijn onder andere afspraken gemaakt over maatregelen aan de rails (slijpen), de vervanging van oud RET-materieel en het uitvoeren van aanvullende geluidmetingen. Naar aanleiding van geluidklachten van omwonenden van de NoRaH zijn herberekeningen en metingen van de geluidsbelasting uitgevoerd. Op grond van de uitkomsten heeft het college besloten in overleg met Rijkswaterstaat, de beheerder van de NoRaH, mogelijke oplossingen te onderzoeken in 2009. 1.11. Milieumanagement / Gemeentelijk interne milieuzorg In 2008 heeft een bewustwordingscampagne voor medewerkers plaatsgevonden, met als thema ”milieu op de werkplek”.

2. Economie In de structuurvisie is de basis gelegd voor het gemeentelijk economisch beleid. Dit economisch beleid is een integrale visie waarbij dwarsverbanden worden gelegd met andere beleidsterreinen. In de Economische Beleidsbrief van december 2005 zijn concrete opgaven geformuleerd die de gemeente onderneemt om de economische groei te bevorderen. Deze richten zich vooral op winkelgebieden, bedrijventerreinen, toerisme en recreatie, startend ondernemerschap en de vermindering van de administratieve lasten voor de periode 20062010. Als uitvloeisel van de Economische Beleidsbrief is een uitwerkingsplan Economisch Beleid opgesteld, waarin concrete opgaven voor uitvoering van het economisch beleid nader zijn uitgewerkt. Hierin is een overzicht opgenomen van reeds uitgevoerde en gerealiseerde opgaven en een overzicht van nog uit te voeren opgaven. Eén van de opgaven die uitgewerkt is, betreft het in kaart brengen van de administratieve lasten en het opstellen van een maatregelenplan om dat aan te pakken. Dit heeft geresulteerd in een pakket van maatregelen op het gebied van bouwen, parkeren en horecagerelateerde onderwerpen die leiden tot lastenverlichting voor de ondernemer.

94

Tevens heeft de gemeente dit jaar “de Witte Raaf” ontvangen: de award voor de minst bureaucratische gemeente in de regio, uitgereikt door het midden- en kleinbedrijf. Daarnaast worden activiteiten ondernomen die gericht zijn op het ondernemersbeleid. Deze activiteiten richten zich op het faciliteren van voorzieningen en het stimuleren van zelfstandig ondernemerschap. Hiertoe is een starterspakket ontwikkeld en is één contactpersoon voor (startende) ondernemers aangesteld als hét aanspreekpunt binnen de gemeente. Het digitale ondernemersloket wordt doorontwikkeld, waarbij de focus zal liggen om nóg meer producten zoals aanvragen voor vergunningen digitaal aan te bieden. Tevens wordt gekeken naar de mogelijkheden om aan te sluiten bij een Regionaal Online Bedrijvenportaal Haaglanden. Om het ondernemersklimaat een impuls te geven, hebben gemeente, midden- en kleinbedrijf afdeling Leidschendam-Voorburg en de Kamer van Koophandel Den Haag gezamenlijk een Taskforce Economie in het leven geroepen. De taskforce beoogt op een gestructureerde wijze projecten op economisch gebied op te zetten en te begeleiden en te komen tot een duurzame stimulering van de economie in Leidschendam-Voorburg. De taskforce wil door samenwerking problemen aanpakken en nieuwe kansen creëren voor bedrijvigheid. De focus richt zich op vier centrale thema’s waarvoor werkgroepen plannen ontwikkelen, te weten Zorg, Werkgelegenheid, Recreatie en Toerisme en Bedrijventerreinen. De aandacht van de taskforce zal met name uitgaan naar de groei in deze kansrijke sectoren. Daarnaast is een convenant voor lokaal arbeidsmarktbeleid opgesteld dat geresulteerd heeft in de Participatietop in oktober 2008 waarbij het doel was te komen tot de oprichting van een samenwerkingsverband tussen onderwijs, bedrijfsleven én arbeidstoeleidende instanties. Inmiddels is het zogenaamde SOB + van start gegaan en ligt een plan van aanpak met uit te voeren acties ter verbetering van onderwijs, scholing, ondernemerschap en kennisuitwisseling gereed.

3. Kunst en cultuur In het kader van de bibliotheekvernieuwing is besloten tot nieuwbouw van een bibliotheekvoorziening aan het Fluitpolderplein en het doen van nader onderzoek naar huisvesting van de Stompwijkse vestiging in een Kulturhus-voorziening aldaar. De bibliotheek heeft in 2008, gedeeltelijk met incidentele provinciale gelden voor bibliotheekvernieuwing, diverse projecten uitgevoerd. Speerpunt in het cultuurbeleid is de vernieuwing van het museaal bestel. In het kader van de vernieuwing is een samenwerkingsverband tussen de stichting Museum Swaensteyn en de stichting Historische Collectie Veur-Stompwijk tot stand gekomen. Daarnaast is er vanuit het museum een masterplan ontwikkeld voor stadsbakens en is er opdracht gegeven voor een historische canon. In samenwerking met de bibliotheek, het Historisch Museum en het gemeentearchief is er gewerkt aan de realisatie van een Historisch Informatiepunt. Het Informatiepunt wordt in het eerste kwartaal 2009 in de bibliotheekvestiging in de kern Voorburg geopend. In 2008 bleef cultuureducatie, in navolging van landelijke en provinciale trends, een belangrijk onderdeel van het cultuurbeleid. Het Cultuurmenu voor het primair onderwijs werd voortgezet

95

en geprofessionaliseerd. Voor het voortgezet onderwijs werd een vervolg gegeven aan het platform cultuureducatie. De uitvoering van het beheersplan Buitenkunst is volgens planning verlopen en afgerond. De evaluatie verschijnt in het eerste kwartaal 2009. In 2008 is tevens het locatieplan beeldende kunst vastgesteld. In samenwerking met de gemeenten Wassenaar en Voorschoten is gewerkt aan het archeologiebeleid voor de drie gemeenten. Eind 2008 heeft hierover bestuurlijke besluitvorming plaatsgevonden. Definitieve vaststelling is in februari 2009 te verwachten. De uitvoering van het in 2008 vastgestelde actieprogramma monumenten en archeologie is gestart. De eerste acties zoals het abonnement op de monumentenwacht voor monumenteneigenaren en het monumentenschildje voor gemeentelijke monumenten zijn in volle gang. In 2008 is verder veel aandacht gericht op informatievoorziening voor eigenaren van monumenten. Er is een nieuwe folder voor restauratiesubsidie uitgebracht en alle eigenaren hebben een exemplaar ontvangen van het boek ‘Parels van Baksteen, monumenten van Leidschendam-Voorburg’. 4. Recreatie en toerisme In juni 2008 is het toeristisch actieprogramma 2008-2011 vastgesteld. In september 2008 is de werkgroep recreatie en toerisme bijeen geweest. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van het midden- en kleinbedrijf, toeristisch-recreatieve ondernemers en diverse belangenverenigingen en vertegenwoordigers van de gemeente. In samenwerking met deze werkgroep zal het toeristisch actieprogramma nader worden uitgewerkt.

96

97

B. Wat is gedaan en bereikt? 1. Milieu Speerpunt: de gemeente versterkt de kwaliteit van de leefomgeving Onderwerp 1.1

Realisatie

Uitvoeren waterplan, zoals duikers vervangen, open water in Essesteijn, openwaterverbinding vijver Leidsenhage en Sijtwende

1.2

Ontwikkelen locatiebeleid voor windenergie

1.3

Campagne energiezuinige maatregelen uitbreiden naar huurders

1.4

Vermindering uitstoot gemeentelijk wagenpark (maatregel 1 Actieplan luchtkwaliteit)

1.5

Stimuleren rijden op aardgas (maatregel 2 Actieplan luchtkwaliteit)

1.6

Gemeente onderzoekt de toepassing milieuzones waarbinnen alleen schone(re) (vracht)wagens mogen rijden (maatregel 5 Actieplan luchtkwaliteit)

1.7

Communicatie naar bedrijven en burgers over luchtkwaliteit (maatregel 16 Actieplan luchtkwaliteit)

1.8

Onderzoek locatiespecifieke maatregelen (maatregel 8 Actieplan luchtkwaliteit)

1.9

Optimalisatie openbare verlichting

1.10

Duurzame bedrijfsvoering voor de gemeentelijke organisatie

1.11

Actieplan geluid

1.12

Stimuleren Duurzame Energie Stompwijk

1.13

Met GemeentelijkePraktijkRichtlijn projecten op duurzaamheid doorlichten

1.14

Versterking milieubewustzijn van burgers

1.15

Voorbereiding van modernisering inzamelmethode restafval hoog/stapelbouw

1.16

Beleidsontwikkeling grof huishoudelijk afval halen versus brengen

1.17

Opstellen afvalstoffenverordening

1.18

In beeld brengen van (on)mogelijkheden van gescheiden inzameling van verpakkingen met in het bijzonder kunststof

1.19

beleidskader NatuurMilieuEducatie/NMC notitie

1.1 Waterplan De vervanging van duikers Zilvermeeuwlaan en Heuvelweg is afgerond alsmede de natuurvriendelijke oevers Heuvelweg en Prinsensingel en de waterpartij Prinsenhof. Het vergrote hemelwaterriool Voorburg Noord is in uitvoering. De projecten De Vlieger en Burg. Prinsensingel zijn aanbesteed en komen in het eerste kwartaal 2009 gereed. De duikerverbinding hemelwaterriool Voorburg Noord-Waterspoorpark is aanbesteed. De projecten Essesteijn en Groot Zijdepark zitten in de schetsfase. 1.2 Lokaal beleid voor windenergie Door de aanwijzing van Stompwijk als snelwegpanorama is de haalbaarheid van grote windturbines in Stompwijk aanzienlijk kleiner geworden. Het locatiebeleid voor windenergie wordt daarop aangepast en er wordt meer aandacht besteed aan gebouwgebonden kleinschalige windturbines. Het locatiebeleid wordt in eerste kwartaal 2009 ontwikkeld.

98

1.6 Milieuzones Conform het verplichte stappenplan behorend bij het door de gemeente met minister Cramer van het minister van VROM ondertekende Convenant milieuzonering en schone vrachtwagens is een onderzoek naar de mogelijke effectiviteit van milieuzones voor schone vrachtwagens gestart. Vanwege de gewenste regionale afstemming en regionaal beschikbare gelden is het Stadsgewest Haaglanden opdrachtgever. De start is vertraagd door capaciteitstekort bij het stadsgewest. Afronding is voorzien in het eerste kwartaal van 2009. 1.7 Communicatie luchtkwaliteit In 2008 is over luchtkwaliteit in diverse wijkplatforms gecommuniceerd met inwoners. Een communicatieplan luchtkwaliteit is in 2008 niet afgerond. De capaciteitsclaims door onder andere klachten, bezwaar- en beroepszaken bleken groter dan voorzien. 1.10 Duurzame bedrijfsvoering voor de gemeentelijke organisatie De implementatie vindt plaats in 2009 en bij de invoering van het milieumanagementsysteem wordt opgeschaald naar een volledige duurzame bedrijfsvoering. 1.11 Actieplan geluid Door in- en externe capaciteitsknelpunten is de opdrachtverstrekking en de uitvoering van het opstellen van het actieplan vertraagd (zie ook 1.7). Het ontwerp Actieplan zal in het eerste kwartaal van 2009 ter besluitvorming worden voorgelegd. 1.12 Stimuleren Duurzame Energie Stompwijk In 2008 is een onderzoek naar de mogelijkheden van duurzame ontwikkeling (met name energie) van het glascluster Stompwijk uitgevoerd. Dit rapport wordt in 2009 doorvertaald in de gebiedsvisie Stompwijk. 1.13 Modernisering inzamelmethode restafval hoog/stapelbouw De aanbesteding tot aankoop is in voorbereiding. 1.14 Beleidsontwikkeling grof huishoudelijk afval In Avalex-verband is een conceptvoorstel gereed. Uitgangspunt is het beleid ten aanzien van de aanbiedregels grofvuil bij alle Avalex-gemeenten te optimaliseren. Het voorstel wordt verder uitgewerkt. 1.15 Kunststof verpakkingen Met de deelnemers in Avalex is gekozen om kunststof bij alle deelnemers op dezelfde wijze te scheiden van het restafval. Momenteel wordt onderzocht of nascheiding kan worden gerealiseerd. In afwachting van het onderzoek is op elk afvalbrengstation een container geplaatst waar kunststofverpakking in kunnen worden gedeponeerd. Hiermee voldoen alle Avalex-gemeenten aan de wettelijke eis van inzamelen. 1.18 In beeld brengen van (on)mogelijkheden van gescheiden inzameling van verpakkingen met in het bijzonder kunststof Voor 1 juli 2009 wordt aan de commissie Openbaar Gebied een nota over scheiding van kunststoffen in relatie tot afval uitgebracht.

99

1.19 Beleidskader NatuurMilieuEducatie/ NMC notitie De nota is in concept gereed en verschijnt in het eerste kwartaal 2009. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

2. Economie Speerpunt: de gemeente streeft naar een balans tussen wonen en werken Onderwerp

Realisatie

2.1 Versterking lokaal bedrijfsleven 2.2 Faciliteren in instandhouden van gezonde lokale economie 2.3 Uitvoeren van arbeidsmarktbeleid 2.4 Opstellen van plan m.b.t. stadspromotie 2.5 uitkomsten en conclusies zorgconferentie 2.6 onderzoek potentie bedrijven en kantoren (motie VVD) en parkmanagementconstructie 2.7 Gemeente onderzoekt de mogelijkheid om met specifieke regelgeving bedrijven eigen verantwoordelijkheid te geven over hun gebied (zgn. Business Improvement Districts) 2.8 Maatregelenplan deregulering voor bedrijfsleven

2.4 Opstellen van plan met betrekking tot stadspromotie Naar verwachting wordt in het eerste kwartaal 2009 een conceptplan voorgelegd. 2.5 Uitkomsten en conclusies zorgconferentie De uitkomsten en conclusies van de zorgconferentie dienen als input voor de werkgroep Zorgeconomie, waarin naast gemeente, midden- en kleinbedrijf, Kamer van Koophandel ook vertegenwoordigers van belangenbehartigende organisaties deelnemen. Binnen de werkgroep Zorgeconomie is een viertal projecten gestart die gezamenlijk moeten leiden tot het faciliteren van een Servicenet. Halverwege 2009 komt de werkgroep met voorstellen tot invoering van deze projecten en geeft inzage in de financiële consequenties hiervan. 2.6 Onderzoek potentie bedrijven en kantoren en parkmanagementconstructie In maart 2008 is een quick scan bedrijfslocaties uitgevoerd. In het najaar van 2008 is vanuit de taskforce Economie een werkgroep Bedrijventerreinen opgericht. De aandacht ligt met name bij de revitalisatie van het openbaar gebied, waarbij de focus zal liggen op de mogelijkheden de kwaliteit van de buitenruimte te verbeteren (denk aan veiligheid, afvalverwijdering etc.) en de onderlinge samenwerking te bevorderen (gekeken kan worden naar een parkmanagementconstructie). Eind 2009 komt de werkgroep met een plan van aanpak voor e verschillende bedrijventerreinen.

100

2.7 Gemeente onderzoekt de mogelijkheid om met specifieke regelgeving bedrijven eigen verantwoordelijkheid te geven over hun gebied (zgn. Business Improvement Districts) De werkgroep Bedrijventerreinen beziet ook de mogelijkheden van het invoeren van de zogenaamde Business Improvement Districts, naar “Leids model”. In samenspraak met de winkeliersverenigingen wordt bekeken worden of het mogelijk is om in één winkelgebied een pilot in te voeren. 2.8 Maatregelen deregulering voor bedrijfsleven Een uitgebreid maatregelenplan over de lastenverlichting van de ondernemers is recentelijk aangeboden aan het midden- en kleinbedrijf Leidschendam-Voorburg. Hierin worden voorstellen gedaan op het gebied van bouwen, parkeren en horecagerelateerde onderwerpen. Aan het einde van het eerste kwartaal 2009 wordt een nadere verdiepingsslag naar implementatie en uitvoering aan het college aangeboden. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

3. Kunst en cultuur Onderwerp 3.1

Vernieuwing museumbestel

3.2

Versterking van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving door het plaatsen van beeldende kunst

3.3

Opstellen beeldenplan met locaties voor kunsttoepassingen

3.4

Opstellen archeologiebeleid

3.5

Benoemen van vernieuwingsonderdelen en indicatoren bibliotheek

3.6

Cultuureducatie op basisscholen en voortgezet onderwijs

3.7

Uitvoering actieprogramma monumenten en archeologie

3.8

Behouden en verbeteren van monumenten en beschermde dorpsgezichten in de gemeente, mogelijkheden onderzoeken en uitwerken

3.9

Toename cultuurparticipatie

3.10

Evaluatie percentageregeling beeldende kunst

3.11

Voorstel voor schatkamer Leidschendam-Voorburg

3.12

Opstellen subsidienormen cultuurpresentatie

3.13

Historisch informatiepunt/digitale museum

3.2 Versterking van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving door het plaatsen van beeldende kunst In 2008 is een locatieplan beeldende kunst vastgesteld, dat in 2009 wordt uitgevoerd.

Realisatie

101

3.9 Toename cultuurparticipatie Het bevorderen van cultuurparticipatie is een continu proces. De participatie blijft volgens de kengetallen redelijk stabiel, maar neemt niet toe. 3.10 Evaluatie percentageregeling beeldende kunst De evaluatie van de percentageregeling maakt deel uit van het locatieplan beeldende kunst (2008/23673). 3.11 Voorstel voor schatkamer Leidschendam-Voorburg Dit voorstel is niet uitgebracht. Het accommodatieonderzoek, stadsbakens en de lokale canon hebben prioriteit gekregen. 3.12 Opstellen subsidienormen cultuurpresentatie Na overleg met portefeuillehouder is besloten dit onderwerp niet uit te werken. 3.13 Historisch informatiepunt/ digitaal museum De oplevering vindt plaats in het eerste kwartaal 2009. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Aantal scholen dat inschrijft op cultuurmenu

-

-

-

20

b. Aantal monumenteneigenaren dat een abonnement heeft op de Monumentenwacht

-

-

-

284

21

39 c. Formalisering van samenwerkingsverbanden in de vorm van overeenkomsten

1

d. Aantal stadsbakens

0

n.v.t.

e. Aantal kunstwerken

Toelichtingen op de afwijkingen: Ad a. Alle scholen doen mee. Ad b. Door tekort aan fte volgen de overige eigenaren in 2009. Ad c. In de subsidiebeschikkingen worden de afspraken opgenomen. Overeenkomsten zijn daarom niet nodig. Ad d. Er is een masterplan vastgesteld in 2008. Uitvoering volgt in 2009. Ad e. In 2008 zijn, in afwachting van het locatieplan beeldende kunst, geen kunstopdrachten verstrekt. 4. Recreatie en toerisme Speerpunt: de gemeente stimuleert stadspromotie door het aanbod aan lokale bezienswaardigheden, kunst en cultuur, recreatie en toerisme te behouden en te versterken.

0 0

102

Onderwerp

Realisatie

4.1 Nieuw actieprogramma toerisme 4.2 Informatiepunten en digitalisering van toeristische informatie 4.3 Faciliteren van voor de gemeente aantrekkelijke evenementen 4.4 Oplevering programma Stadspromotie 4.5 Opstellen plan stadspromotie

4.2 Informatiepunten en digitalisering van toeristische informatie In het tweede kwartaal van 2009 wordt nader uitgewerkt hoe de gemeentelijke website op gebied van recreatie en toerisme kan worden verbeterd, waarbij gedacht wordt aan het inrichten van een ‘digitale VVV’. De werkgroep Toerisme en Recreatie zal hierbij worden betrokken. 4.3 Faciliteren van voor de gemeente aantrekkelijke evenementen Door het faciliteren van voor de gemeente aantrekkelijke evenementen, wordt invulling gegeven aan de doelstelling langer verblijf van toeristen en recreanten in het gebied, met als doel een grotere omvang van bestedingen in de gemeente te realiseren. 4.4 Oplevering programma Stadspromotie Een op te richten evenementenbureau/stichting zal zich in eerste aanleg bezig houden met het ondersteunen van bestaande waardevolle evenementen en het organiseren en faciliteren van nieuwe evenementen, passend binnen de context van het programma stadspromotie. In het eerste kwartaal 2009 zal een voorstel voor het realiseren van een evenementenstichting Leidschendam-Voorburg worden uitgewerkt. 4.5 Opstellen Citymarketingplan Naar verwachting wordt in het eerste kwartaal 2009 een conceptplan voorgelegd.

METING VAN DE RESULTATEN

a. Bezoekersaantallen evenementen in de gemeente

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

50.000

50.000

103

C. Wat heeft het gekost? C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008 en de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2008. Tabel 1 Exploitatie per productgroep en verrekeningen met reserves (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Begrotings-

Begroting

Rekening

2007 voor wijziging

wijzigingen

na wijziging

2008

Verschil

2008

2008

2008

2.084

2.045

-3

2.042

2.239

-197

458

895

12

907

792

116

Riolering

2.844

3.108

-22

3.086

3.171

-85

Kunst en cultuur

3.516

3.505

259

3.764

3.684

80

Openluchtrecreatie

1.146

971

10

982

888

94

Cultuurhistorie

174

179

477

656

362

294

Economische zaken

500

566

86

651

795

-143

Evenementen en toerisme

310

413

15

428

549

-121

Milieubeleid

763

721

66

787

908

-121

8.907

8.906

110

9.016

8.759

256

20.702

21.309

1.010

22.319

22.147

173

-

-

-

-

53

53

40

-

-

-

64

64

3.498

3.551

-

3.551

3.629

78

Kunst en cultuur

650

565

33

598

601

3

Openluchtrecreatie

105

104

0

104

106

1

-

-

-

-

-

-

Economische zaken

93

79

0

79

88

9

Evenementen en toerisme

47

40

0

40

46

6

150

0

46

46

83

37

Afval

10.026

10.267

0

10.267

10.148

-119

Totaal baten

14.609

14.606

79

14.685

14.818

132

6.093

6.703

931

7.634

7.329

305

0

4

0

4

4

0

Lasten Schone leefomgeving Waterbeheer

Afval Totaal Lasten

Baten Schone leefomgeving Waterbeheer Riolering

Cultuurhistorie

Milieubeleid

Saldo van het programma Stortingen in reserves

104

Onttrekkingen aan reserves

1.015

870

344

1.214

919

-295

5.078

5.837

587

6.424

6.414

10

Saldo na resultaatbestemming

Analyse begroting 2008-rekening 2008 Toelichting op lasten en baten (saldo) Schone leefomgeving Waterbeheer Riolering Kunst en cultuur Openluchtrecreatie Cultuurhistorie Economische zaken Evenementen en toerisme Milieubeleid Afval

€ € € € € € € € € €

144.000 180.000 7.000 83.000 95.000 294.000 134.000 115.000 84.000 137.000

Totaal

€

305.000 V

N V N V V V N N N V

Schone leefomgeving (€ 144.000 N) Lasten (€ 197.000 N) Het nadelig saldo wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat er meer uren aan straatreiniging en het legen van afvalbakken is besteed dan was geraamd en de niet-geraamde kosten in het kader van de subsidieregeling aanpak zwerfafval. Baten (€ 53.000 V) In het kader van de Uitvoering van de Subsidieregeling Aanpak Zwerfafval is in 2008 van Senter Novem een bijdrage ontvangen voor het plusproject impulsprogramma zwerfafval.

Waterbeheer (€ 180.000 V) Lasten (€ 116.000 V) Een nieuw meerjaren baggerprogramma is eind 2008 is opgesteld. Uitvoering van het baggerbestek heeft hierdoor vertraging opgelopen waardoor de werkzaamheden in 2009 worden uitgevoerd. Dit levert voor 2008 een voordeel op met betrekking tot het planmatig onderhoud van waterwegen. Daarnaast zijn extra werkzaamheden verricht in opdracht van het Hoogheemraadschap Delfland. De kosten worden terugontvangen van het Hoogheemraadschap.

105

Baten (€ 64.000) Van het Hoogheemraadschap van Delfland is een bijdrage ontvangen voor het dagelijks onderhoud van watergangen, dat in opdracht van Hoogheemraadschap Delfland is uitgevoerd.

Riolering (€ 7.000 N) Lasten (€ 85.000 N) Het nadeel op dit onderdeel wordt veroorzaakt door hogere kosten voor afvoer en verwerking van rioolslib dan geraamd. Daarnaast is er een nadeel door hogere incasso- en heffingskosten van Eneco Services BV met betrekking tot de rioolrechten. Baten (€ 78.000 V) Het voordeel wordt veroorzaakt door een niet geraamde eenmalige bijdrage van het Hoogheemraadschap in verband met afkoppeling hemelwaterafvoer project de Groene Loper. Bovendien is de opbrengst van rioolrechten hoger dan geraamd. Op basis van de werkelijke lasten en baten is in 2008 een bedrag van € 376.000 onttrokken aan de egalisatiereserve rioolrechten. Aangezien in de begroting een bijdrage is geraamd van € 368.000, betekent dit voor de baten een voordeel van € 8.000.

Kunst en cultuur (€ 83.000 V) Lasten (€ 80.000 V) De realisatie van de fusie tussen Stichting museum Swaensteijn en Stichting Historische Collectie Veur-Stompwijk heeft door diverse oorzaken meer tijd gekost dan verwacht. Hierdoor zijn diverse activiteiten, zoals de deelprojecten stadsbakens, schatmaker en canon, die gepland waren voor 2008, doorgeschoven naar 2009. Voor 2008 betekent dit een eenmalig voordeel en tevens een lagere onttrekking uit de reserve musea. De bijdrage uit de reserve is overigens verantwoord op het programma Bestuur, productgroep algemene baten en lasten.

Openluchtrecreatie (€ 95.000 V) Lasten (€ 94.000 V) Aangezien er in 2008 minder onderhoud is gepleegd aan speelvoorzieningen en kinderboerderijen, zijn de kosten van aanschaf onderhoud- en bouwmaterialen, uitbesteed werk en intern toegerekende uren lager dan geraamd.

106

Cultuurhistorie (€ 294.000 V) Lasten (€ 294.000 V) De kosten van de activiteiten voor de uitvoering van monumentenzorg zijn lager dan geraamd (€ 40.000 V). In 2008 is gestart met het ontwikkelen en uitvoeren van de actiepunten uit het programma Monumenten en Archeologie. Door onvoldoende ambtelijke capaciteit is een aantal voor 2008 geplande activiteiten doorgeschoven naar 2009 (€ 163.000 V). Dit betreft onder andere de deelprojecten monumentenwacht en monumentale waarden rond de Vliet. Met betrekking tot de monumentensubsidies zijn nog diverse aanvragen in behandeling waardoor er minder subsidie is verleend dan begroot (€ 135.000 V). Door de lagere uitgaven is ook de werkelijke onttrekking aan de bestemmingsreserves lager dan geraamd. Voor de exploitatie verloopt een en ander budgettair neutraal.

Economische zaken (€ 134.000 N) Lasten (€ 143.000 N) Als gevolg van vacatures is personeel van derden ingehuurd en zijn de kosten hoger dan geraamd. Baten (€ 9.000 V) In het kader van deregulering bedrijfsleven (vermindering regeldruk) is in 2008 een eenmalige bijdrage ontvangen van Senter Novem. Daarnaast is een bijdrage van de Kamer van Koophandel ontvangen voor een quick scan bedrijventerreinen. Deze inkomsten waren niet geraamd. Bovendien zijn de inkomsten van de marktgelden achtergebleven ten opzichte van de raming.

Evenementen en toerisme (€ 115.000 N) Lasten (€ 121.000 N) Voor de oud- en nieuwjaarsviering zijn extra kosten gemaakt voor straatvegen en reiniging (€ 57.000 nadelig). Daarnaast zijn aan dit onderdeel in 2008 meer interne uren besteed dan geraamd in de begroting.

Milieubeleid (€ 84.000 N) Lasten (€ 121.000 N) In het kader van de uitvoering van de subsidieregeling Bestuurs Akkoord Nieuwe Stijl (BANS klimaatconvenant) zijn in 2008 meer kosten verantwoord dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. Dit is het gevolg van een stelselwijziging van het BBV. Voorheen werden deze kosten namelijk rechtstreeks verantwoord ten laste van de voorziening klimaatbeleid en vanaf 2008 lopen deze uitgaven via de exploitatie. Daarnaast zijn er meer interne uren besteed aan milieubeleid dan geraamd.

107

Baten (€ 37.000 V) In 2008 is een hogere bijdrage van het rijk verantwoord in verband met subsidie BANS, dit hangt samen met de genoemde hogere lasten (stelselwijziging).

Afval (€ 137.000 V) Lasten (€ 256.000 V) Het voordelig saldo is met name het gevolg van lagere kosten in 2008 van de afvalinzameling door Avalex. Tevens is de eindafrekening van Avalex over het jaar 2007 deels verantwoord in 2008. De uitbetaling van subsidie oud papier in 2008 is eveneens lager dan geraamd. Daarnaast is een nadeel ontstaan door hogere heffings- en inningskosten en door meer kwijtscheldingen van de afvalstoffenheffing. Baten (€ 119.000 N) Het nadelig saldo wordt enerzijds veroorzaakt door een terugbetaling van de afvalstoffenheffing aan Sonnenburgh over de jaren 2001-2007. Anderzijds is er een vermindering van het aantal huishoudens in verband met sloop van woningen; totaal nadelig € 300.000. Tegenover dit nadeel staat een voordeel in verband met een bijdrage van de VNG inzake de inzameling van papier, karton, glas en kunststof over de jaren 2006, 2007 en 2008; totaal voordelig € 180.000. Op basis van de werkelijke lasten en baten (per saldo voordelig) voor afvalinzameling en verwerking is in 2008 een lager bedrag onttrokken aan de egalisatiereserve afvalstoffenheffing.

Toelichting op verrekeningen met reserves Stortingen in reserves N.v.t.

Onttrekkingen aan reserves (€ 295.000 N) Riolering (€ 8.000 V) Op basis van de werkelijke lasten en baten is in 2008 een bedrag van € 376.000 onttrokken aan de egalisatiereserve afvalstoffenheffing (raming € 368.000). Openluchtrecreatie (€ 99.000 V) Conform raadsbesluit van 26 december 2006 zijn de kosten voor de aanleg van het Skatepark ten laste van de reserve Skatepark gebracht. Hiermee was in de begroting nog geen rekening gehouden.

108

Cultuurhistorie (€ 338.000 N) In de begroting was rekening gehouden met een onttrekking uit de bestemmingsreserves Monumentenzorg en Monumenten van in totaal € 445.000. Op basis van de werkelijke uitgaven is in 2008 slechts een bedrag onttrokken van € 107.000. Voor het onderdeel reserves betekent dit een nadeel van € 338.000 ten opzichte van de raming in de begroting 2008. De werkelijke uitgaven waren lager dan verwacht, omdat diverse activiteiten voor een lager bedrag konden worden gerealiseerd, in 2008 minder monumentensubsidies zijn verleend en diverse activiteiten zijn doorgeschoven naar 2009. Voor de exploitatie verloopt een en ander budgettair neutraal. Afval (€ 64.000 N) Op basis van de werkelijke lasten en baten voor afvalinzameling en -verwerking is in 2008 een bedrag van € 336.000 onttrokken aan de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. Aangezien in de begroting een bijdrage is geraamd van € 400.000, betekent dit voor de exploitatie een nadeel van € 64.000.

In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

95

94

224

256

2.000

1.995

378

378

9

11

Overige kunst en cultuur

24

17

Kinderboerderijen

78

78

Monumentenzorg

224

93

2

15

Evenementen

19

19

Toerisme

66

89

4

7

3.123

3.052

Kunstbeoefening en – bevordering Cultuurbehoud Informatievoorziening Cultuureducatie Cultuurpresentatie

Economische ontwikkeling

Milieucommunicatie

Totaal

109

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

-

53

bevordering

8

8

Cultuurbehoud

-

4

25

25

-

4

Klimaatbeleid

46

83

Totaal

79

177

Schone leefomgeving Kunstbeoefening en -

Informatievoorziening Overige kunst en cultuur

C2 Incidentele lasten en baten In tabel 4 zijn opgenomen de incidentele lasten, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

3. Subsidieregeling aanpak zwerfafval

0

53

4. Extra werkzaamheden waterwegen

0

64

(bedragen x € 1.000)

1. Provinciale subsidies kunst en cultuur

32

2. Voorbereiding 1 museaal bestel

39

5. Museale vernieuwing

45

6. Afronding Skatepark

0

99

7. Kosten i.v.m. BANS regeling

0

83

8. Licentiekosten 2006 & 2007 (inning

0

43

0

387

afvalstoffenheffing in eigen beheer)

Totaal incidentele lasten

71

110

In tabel 5 zijn opgenomen de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 5 Incidentele baten Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

4. Subsidieregeling aanpak zwerfafval

0

53

5. Bijdrage Hoogheemraadschap extra

0

64

0

21

6. Bijdrage reserve i.v.m. skatepark

0

99

7. Senter Novem in verband met de bijdrage t.b.v.

0

19

8. Rijksbijdrage i.v.m. BANS regeling

0

83

9. Nabetaling 2006-2007 inzameling papier, glas

0

120

0

459

(bedragen x € 1.000)

1. Provinciale subsidies kunst en cultuur

32

2. Rijksbijdrage Bans-regeling

46

3. Vrijval voorziening onderhoud buitenkunst

58

werkzaamheden waterwegen 5. Bijdrage Hoogheemraadschap i.v.m.

afkoppeling hemelwaterafvoer project de Groene Loper

deregulering

Totaal incidentele baten

136

111

C3 Investeringen In tabel 6 zijn de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en -inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 Investeringsuitgaven en -inkomsten (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

4.863

3.596

240

238

45

52

3.563

2.628

Kunst en cultuur

272

130

Openluchtrecreatie

509

541

Afval

234

7

Investeringsinkomsten

3

71

Riolering

3

67

Openluchtrecreatie

0

4

4.860

3.525

Investeringsuitgaven Schone leefomgeving Waterbeheer Riolering

Saldo

Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht.

Riolering (uitgaven € 935.000 V, inkomsten € 64.000 V) Rioleringen restant 2007 (uitgaven € 90.000 N, inkomsten € 71.000 V) Voor het aanleggen van een gescheiden rioolstelsel heeft de gemeente een bijdrage ontvangen van het Hoogheemraadschap. Deze bijdrage was niet geraamd. Rioleringen 2008 (uitgaven € 965.000 V, inkomsten € 71.000 V) Krediet is grotendeels bestemd voor de aanleg van een bergbezinkbassin. Opdracht voor de aanleg is in 2008 verleend, en de werkzaamheden zijn gestart. Het werk is door de aannemer stilgelegd in verband met een geschil met de gemeente.

112

Kunst en Cultuur (uitgaven € 142.000 V) Nieuwbouw bibliotheek Fluitpolderplein (€ 142.000 V) Planologische procedure is vertraagd door bezwaren van omwonenden en de begroting van de architect was niet op orde. In geval de omwonenden niet in het gelijk worden gesteld, gaat het project in deze vorm door. Uitspraak wordt in 2009 verwacht.

Openluchtrecreatie (uitgaven € 32.000 N, inkomsten € 4.000 V) Aanleg skatepark Pr. Bernardln/Gr.Zijdepark (uitgaven € 78.000 N) De totale projectenkosten inclusief aanleg voet/fietspad bedroegen € 430.000. Hiervoor was een krediet beschikbaar van € 350.000 en een bijdrage van € 80.000 van Stadsgewest Haaglanden voor de aanleg van het voet-/ fietspad (in totaal € 430.000). De uitgaven en inkomsten van het aanleggen van het fietspad zijn echter niet geraamd. De kosten voor het aanleggen en de inkomsten zijn geboekt ten laste van het krediet in 2007. Dit verklaart het nadelig saldo op de uitgavenkant. Hier tegenover staat een inkomst in 2007 van € 80.000.

Afval (uitgaven € 227.000 V) Afvalinzameling bij hoogbouw (€ 227.000 V) Gedurende het jaar 2008 is gebleken dat de voorgenomen planning niet realistisch was. De opdrachten aan externe partijen voor de voorbereidingen zijn dan ook nog niet verstrekt. De aanbestedingsprocedure zal uiterlijk in september 2009 zijn afgerond. Productie van de containers zal naar verwachting in oktober / november 2009 gereed zijn, waarna plaatsing zal doorlopen tot in 2010.

113

4. De wijk Relatie met kerndoelstelling Raadscommissie(s) Portefeuillehouder(s)

Bewoners centraal en Diversiteit in landelijke en stedelijke ontwikkeling Maatschappelijke ontwikkeling en Openbaar gebied Wethouders Beimers en Rensen

A1 Kader Wij streven naar complete wijken, waar het fysieke beheer op orde is en met een goede sociale samenhang. Die sociale samenhang bevorderen wij door professionals, vrijwilligers en andere organisaties in de wijk samen te brengen. Elke wijk is anders. Daarom zullen wij onderwerpen als integratie, stadsvernieuwing, veiligheid, sociale activering, parkeren en groen per wijk en in overleg met de wijk invullen. Het wijkplatform speelt hier een belangrijke rol in. Het programma De wijk heeft betrekking op de onderstaande beleidsterreinen: 1. Sociale structuur (voor Wonen, welzijn en zorg zie programma 1 inwoners: ouderen) 2. Integratie (voor volwasseneneducatie en voor- en vroegschoolse opvang zie programma 1 inwoners) 3. Groen 4. Parkeren

A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends 1. Sociale structuur De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) onderdeel prestatieveld 1: Versterken van de sociale samenhang in de wijken, heeft onder andere consequenties voor het gemeentelijk beleid voor sociale structuur. 2. Integratie Om de kwaliteit van de inburgeringsvoorzieningen te verhogen, alsmede om het aantal deelnemers aan inburgeringtrajecten te vergroten, zijn door het ministerie van Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieubeheer een aantal maatregelen ingezet, die samen zijn gebracht in het Deltaplan. a. Vooruitlopend op nieuwe wetgeving is het mogelijk gemaakt om aan iedere inburgeringsplichtige en vrijwillige inburgeraar een inburgeringsvoorziening aan te bieden. De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.

114

b. Er is een inburgeringsagenda opgesteld. In deze agenda zijn aandachtspunten benoemd, te weten: 1. wijkgerichte aanpak; 2. ontwikkelen van duale trajecten gericht op maatschappelijke participatie; 3. inzetten van taalcoaches in samenwerking met de Stichting Vluchtelingenwerk; 4. en verbreden doelgroep (zie ook onder a) 3. Groen Landelijk is er een tendens tot deregulering. Het gaat vooral om het verminderen van officiële regelingen en wetten van de overheid. In dat licht is de gemeente Leidschendam-Voorburg in 2008 gestart met de aanpassing van de kapvergunningsprocedure.

4. Parkeren De recente macro-economische ontwikkelingen in het laatste kwartaal van 2008 geven nog geen tekenen dat het autobezit niet meer verder groeit. Zelfs als in 2009 het aantal gereden kilometers zou afnemen, blijft parkeren een belangrijk onderwerp.

A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader 1. Sociale structuur a. Nota “Vitale Verbindingen”: Maatschappelijke ondersteuning en sociale samenhang. Wmo-beleid 2008-2012 (2008/10506); b. Raadsvoorstel tot vaststelling van nieuw subsidiebeleid voor de wijkverenigingen (2008/20971) 2. Integratie a. Nota “Vitale Verbindingen”: Maatschappelijke ondersteuning en sociale samenhang. Wmo-beleid 2008-2012 (2008/10506); b. Wmo-beleid 2008-2012 (2008/10506) c. Inburgeren in Leidschendam-Voorburg 2007-2010 (2007/22796); d. Verordening Inburgering Leidschendam-Voorburg 2007 (2007/2469); e. Eigen bijdrage (2008/13831) f. Inburgeringsagenda (2008/21983) g. Taalcoaches (2008/16770) h. Verbreden doelgroep (2008/24881) i. Minderhedenbeleid in de gemeente Leidschendam-Voorburg: de poort naar deelname aan de samenleving (2004/19721) 3. Groen a. Beheerkwaliteitsplan (2004/29419). 4. Parkeren a. Parkeernota (2005/31689) b. Uitvoeringsprogramma Parkeren (2008)

115

A4 Huidige stand van zaken 1. Sociale structuur Met de WMO nota ‘Vitale verbindingen’ is het beleidsmatige kader voor de sociale wijkaanpak vastgesteld. In de wijken Bovenveen, Duivenvoorde en De Prinsenhof zal onder andere met de inzet van wijkopbouwwerk de sociale samenhang worden versterkt. De aanpak wordt gebaseerd op ideeën en initiatieven van de bewoners en organisaties met een belang in de wijk. De opbouwwerkers ondersteunen vraaggericht. In de sociale wijkaanpak wordt extra aandacht besteed aan de volgende thema’s: a. het bevorderen van nabuurschap; b. het voorkomen en tegengaan van eenzaamheid; c. het bevorderen van interetnische contacten in de wijk; d. het verkleinen van de afstand tussen jong en oud in de wijk; e. wederkerigheid.

2. Integratie De gemeente streeft naar een open dialoog tussen organisaties en inwoners over maatschappelijke (integratie)thema’s. Hiertoe zijn in 2008 onder andere vier bijeenkomsten rond de volgende thema’s georganiseerd: a. jeugd en jeugdhulpverlening; b. beeldvorming; c. meer kleur in het verenigingsleven: etnische diversiteit in ledenbestand en vrijwilligerskader; d. ontmoeting in de wijk. De bijeenkomsten waren succesvol en leverden diverse actiepunten voor de ontwikkeling van het integratiebeleid op. Ambtelijk is er in overleg met diverse betrokken partijen (in- en extern) gewerkt aan een integratienota. Deze zal in 2009 aan college en raad worden voorgelegd. Daarnaast zijn er in 2008 diverse projecten/activiteiten van vrijwilligersorganisaties voor nietwesterse allochtonen gesubsidieerd uit de projectenpot zelfredzaamheid. Er is in 2008 een overeenkomst gesloten met de Stichting Vluchtelingenwerk met als doel het realiseren van 50 taalkoppels (een taalcoach met een inburgeraar) op jaarbasis over de periode 2009-2011. Op het gebied van inburgering voert de gemeente Leidschendam-Voorburg tevens de taken uit voor de gemeente Wassenaar. Vreemdelingen worden aangemeld via het Bestand Potentieel Inburgeringsplichtigen (BPI). Dit bestand wordt op dit moment gescreend en de mensen die inburgeringsplichtig of inburgeringsbehoeftig kunnen zijn, worden uitgenodigd voor een gesprek. Waar mogelijk wordt een inburgeringsvoorziening aangeboden. Het BPI bestond in 2007 uit 960 personen. Waarschijnlijk zal eind februari 2009 iedereen uit deze doelgroep zijn opgeroepen. De aandacht zal voorts uitgaan naar vrijwillige inburgeraars, hiertoe zal gewerkt worden met een wijkgerichte aanpak. Op dit moment wordt gewerkt aan een plan van aanpak. Verder wordt de mogelijkheid tot het verstrekken van een Persoonsgebonden Inburgeringsbudget (PIB) en het aanbieden van een geïntegreerd traject

116

nader uitgewerkt. Op grond van gewijzigde wet- en regelgeving dient de verordening te worden aangepast. De contracten met de huidige taalaanbieders zijn voor 2009 verlengd. Ten aanzien van de kinderopvang voor inburgeraars worden de huidige mogelijkheden in kaart gebracht en wordt eventueel naar uitbreidingsmogelijkheden gezocht. Er is een wijziging aangebracht met betrekking tot het innen van de eigen bijdrage. De eigen bijdrage wordt aan alle inburgeringsplichtigen opgelegd. Echter, alleen indien de inburgeringsplichtige deelneemt aan het examen, komt hij in aanmerking voor een premie. Deze premie wordt verrekend met de eigen bijdrage. Het rijk vraagt aandacht voor de inzet van persoonlijke inburgeringsbudgetten en de geïntegreerde trajecten, waarvoor op individuele basis financiering bij het rijk plaatsvindt. Beide instrumenten zijn bedoeld als extra mogelijkheden op de reguliere trajecten. 3. Groen Het groen wordt beheerd conform het vastgestelde Beheerkwaliteitsplan. Het groenbeleidsplan wordt in 2009 afgerond. Het biedt de uitgangspunten voor het beheer en onderhoud van het groen en vormt de basis voor de uitwerking van themaplannen. In voorbereiding is verder een doorontwikkeling van het bomenbeleid (dat volgt op de vereenvoudiging van het kapbeleid), dat duurzaam beheer van het bomenbestand beoogt.

4. Parkeren Regelgeving met betrekking tot parkeren is een gemeentelijke bevoegdheid. Parkeerbeleid is een manier om mobiliteit te sturen en verplaatsingsgedrag van mensen te beïnvloeden. Met name daar waar er sprake is van een tekort aan parkeerplaatsen. Met het vaststellen van de Parkeernota in 2005 door de gemeenteraad is de gemeentelijke strategie tot 2010 vastgelegd. Inmiddels hebben de zoneaanpassingen in Voorburg-Noord en West plaatsgevonden. De evaluatie van de parkeerzone rondom de Julianabaan is nog gaande en zal in 2009 tot besluitvorming leiden. De wenselijkheid een nieuwe parkeerzone in de omgeving van de Veursestraatweg–Parnashofweg is inmiddels in de vorm van een enquête aan omwonenden voorgelegd. Ruim 90% van de bewoners is tegen het instellen van een blauwe zone. Op 17 maart 2009 heeft het college daarom besloten de parkeerzone niet in te stellen. In het kader van de Bereikbaarheids Offensief Randstad subsidieregeling wordt gestart met de voorbereidingen aan een ondergrondse parkeergarage bij Station Voorburg. De gemeente betaalt met haar inleg de ene helft, het ministerie van Verkeer en Waterstaat de andere helft.

117

B. Wat is gedaan en bereikt? 1. Sociale structuur Speerpunt: maatwerk per wijk is het uitgangspunt van gemeentelijk beleid. De accommodaties in de wijk worden optimaal en voor meerdere functies gebruikt. Onderwerp 1.1

Realisatie

Vervolgnota over doorontwikkeling wijkgericht werken (incl. sociale component en voorstel voor betere communicatie met de wijk)

1.2

Starten Sociale Wijkaanpak (versterken sociale cohesie en bevorderen van actief burgerschap in de wijken).

1.3

Pilots woonservicezones in Duivenvoorde, Prinsenhof en Bovenveen

1.4

Planvorming voor multifunctioneel Kulturhus in Stomwpijk

1.5

Nieuw subsidiebeleid wijkverenigingen

1.6

Beleidsontwikkeling beheersstructuur wijkcentra

1.7

De totstandkoming van geïntegreerde voorzieningen op wijkniveau gericht op sociale activiteiten, woonzorgfuncties, advisering en informatie en zorgverlening

1.1 Vervolgnota over doorontwikkeling wijkgericht werken In Bovenveen is het opbouwwerk aan de slag, in de Prinsenhof en Duivenvoorde start er binnenkort een opbouwwerker. Enige vertraging is opgetreden omdat er verschillende wervingsrondes nodig waren. De rol van de wijkmanagers in de sociale wijkaanpak kan na politieke besluitvorming over de voortgang van het wijkgericht werken worden bepaald. 1.5 Nieuw subsidiebeleid voor de wijkverenigingen In december 2008 is het nieuwe subsidiebeleid voor de wijkverenigingen door de gemeenteraad vastgesteld. Dit beleid zal met ingang van januari 2010 in werking treden. 1.6 Beleidsontwikkeling beheersstructuur wijkcentra De nota is ambtelijk voorbereid. De presentatie van de nota is in het eerste kwartaal 2009 en heeft een relatie met de politieke besluitvorming over de doorontwikkeling van het wijkgericht werken (zie ook punt 1.1).

METING VAN DE RESULTATEN

-

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

118

2. Integratie Speerpunt: integratie vraagt maatwerk per wijk, met aandacht voor sociale samenhang en stadsvernieuwing en voor wederzijdse verantwoordelijkheden Onderwerp

Realisatie

2.1 Nader uitvoeren beleidsplan inburgeren 2007-2010 2.2 Verder uitwerken van inburgeringsagenda 2008-2010 2.3 Aanbieden van inburgeringtrajecten en maatschappelijke begeleiding teneinde achterstanden in te lopen (duale trajecten) 2.4 Taallessen en verdere opleiding krijgen een extra impuls (taaltrajecten) 2.5 Plan van aanpak beleidsontwikkeling voorkomen en tegengaan van radicalisering en polarisatie 2.6 Bevorderen van de kansen op maatschappelijke participatie van burgers met een nietNederlandse achtergrond 2.7 Verder uitwerken van subdoelstellingen integratiebeleid 2.8 Organiseren van vier themabijeenkomsten Integratiebeleid

2.1 Nader uitvoeren beleidsplan inburgeren 2007-2010 Het nader uitvoering geven aan het beleidsplan inburgering 2007-2010 is een lopend proces en zal in 2010 zijn afgerond. Dat is de reden waarom deze wordt aangemerkt als ‘nog actief’. Voor de uitvoering van de inburgeringsagenda geldt hetzelfde. 2.2 Verder uitwerken van inburgeringsagenda 2008-2010 Ook hier is sprake van een lopend proces en zal in 2010 zijn afgerond. In 2008 is een contract afgesloten met de Stichting Vluchtelingenwerk zodat zij vanaf 2009 kunnen starten met het inzetten van de taalcoaches. De overige onderwerpen zullen in 2009 en 2010 worden uitgewerkt. 2.3 Aanbieden van inburgeringtrajecten en maatschappelijke begeleiding teneinde achterstanden in te lopen (duale trajecten) Als een inburgeringsplichtige ook een WWB-uitkering ontvangt wordt direct een duaaltraject ingezet waarbij het leren van de taal onderdeel uitmaakt van het re-integratietraject. 2.5 Plan van aanpak beleidsontwikkeling voorkomen en tegengaan van radicalisering en polarisatie In overleg met diverse betrokken partijen (in- en extern) wordt er een integratienota opgesteld, met een groot aantal actiepunten om de participatie en integratie van onze inwoners te bevorderen. Alle activiteiten van de gemeente en (gesubsidieerde) instellingen die de maatschappelijke participatie en integratie van onze inwoners bevorderen, kunnen/zullen bijdragen aan het voorkomen van radicalisering. Gerichte informatie over risicogroepen is niet beschikbaar. We kunnen daarom geen gericht preventief beleid ontwikkelen. Het signaleren van radicaliserende individuen/groepen en het beheersen van de risico’s die daarmee gepaard kunnen gaan, is het een zaak van de politie en de AIVD. Hierover zal wel een paragraaf in de integratienota worden opgenomen.

119

2.7 Verder uitwerken van subdoelstellingen Integratiebeleid Besluitvorming over de nota was gepland in december 2008. Onder andere in verband met een personeelswisseling is besluitvorming door het college uitgesteld tot het eerste kwartaal 2009.

Meting van de resultaten

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Aanbod taaltrajecten

7

44

43

b. Aanbod gecombineerde (duale) trajecten

18

236

83

c. Handhaving (zonder aanbod)

95

71

198

d. Pardonregelingstatushouders

5

24

35

e. Geestelijk bedienaar

0

0

0

-

100%

100%

f. Realisatie van doelstellingen (in percentage) zoals opgenomen in beleidsplan “Inburgeren in Leidschendam-Voorburg”

-

-

Toelichting op de afwijkingen Ad b en c. Er blijken minder trajecten afgesloten dan verwacht en zijn er meer handhavingsbeschikkingen uitgegaan. Er heeft een accentverschuiving plaatsgevonden, gerelateerd aan de praktijk. In 2008 is getracht om zoveel mogelijk personen aan te melden voor een inburgeringsvoorziening. Het Bestand Potentieel Inburgeringsplichtigen is hiertoe gescreend en waar mogelijk zijn personen opgeroepen voor een gesprek. Inmiddels is echter gebleken dat veel inburgeringsplichtigen hebben aangegeven dat zij geen aanbod van de gemeente wensen (handhaving). Zij willen het inburgeringsexamen op eigen kracht (zonder gemeentelijk aanbod) behalen, indien ze hierin slagen ontvangen ze een premie van de IBGroep ter hoogte van € 650, hetgeen een belangrijke stimulans blijkt te zijn om zelf te voorzien in de toeleiding naar het inburgeringsexamen. Bovenstaande heeft tot gevolg dat minder trajecten zijn gerealiseerd dan vooraf werd geschat. De verplichte inburgeraars verkiezen een eigen taaltraject, ook omdat ze dan het tempo en programma beter kunnen inpassen in hun persoonlijke situatie, en schatten ook in dat zij dat aankunnen qua niveau. Van de oudkomers, die hier al jaren wonen en werken, is ons bekend, dat zij vooralsnog geen behoefte hebben aan een taalcursus. Zij redden zich immers al jaren of spreken de taal voldoende.

Ad c. Pardonregelingstatushouders In totaal ging het voor de gemeente Leidschendam-Voorburg om 40 personen. Bij de verwerking van de aanvragen is bij AIVD in 2007 vertraging ontstaan. In 2008 zijn de resterende pardonregelingstatushouders behandeld.

120

3. Groen Onderwerp

Realisatie

3.1 Behoud en verbetering groenvoorzieningen 3.2 Opstellen groenbeleidsplan 3.3 Korte notitie over beheer van groenvoorzieningen 3.4 Aanpassen kapregime door vereenvoudiging vergunningstelsel

3.2. Beleidsplan groenbeheer In 2009 wordt het groenstructuurplan uitgebracht. Dit plan dient als beleidskader voor het doelgericht uitwerken van het groenbeheer-kwaliteitsplan. 3.4 Aanpassing kapregime Het bomenbeleid voor beschermwaardige bomen en de kapvergunningsprocedure is verder uitgewerkt en gebundeld in één traject, dat eind 2009 resulteert in een raadsvoorstel voor wijziging van de APV.

METING VAN DE RESULTATEN

a. Het behalen en behouden van gemiddelde

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

Kwaliteit B

Kwaliteit B

Kwaliteit B

Kwaliteit B

Kwaliteit B

Kwaliteit B

kwaliteit B in woonwijken b. Het behalen en behouden van gemiddelde kwaliteit B in centrumgebieden en hoofdinfrastructuur c. Het bepalen van het onderhoudsniveau

3

3

3

8

12

8

door middel van een aantal gemeentelijke schouwen d. Idem door een aantal schouwen met wijkplatforms

Toelichtingen Ad c. De gemeentelijke schouwen zijn allemaal uitgevoerd. De resultaten zijn gedeeld met de wijkplatforms. Ad d. Niet ieder wijkplatform voelde de urgentie om te participeren in een wijkschouw.

121

4. Parkeren Onderwerp

Realisatie

4.1 Instellen van een parkeerfonds 4.2 Handhaven op locatie 4.3 Onderzoek naar realisatie ondergrondse parkeercapaciteit

4.1 Instellen van een parkeerfonds In 2008 is de parkeernota verder uitgevoerd. Daarbij heeft de gemeente zich hoofdzakelijk gericht op het verder inrichten van parkeerzones. Een parkeerfonds is nog niet ingesteld. Naar verwachting zal in 2009 een besluit worden genomen over een nieuw in te stellen parkeerfonds, waarbij geld van initiatiefnemers die op hun eigen terrein geen parkeervoorzieningen kunnen realiseren, wordt gebruikt voor extra parkeervoorzieningen in de omgeving.

METING VAN DE RESULTATEN

a. Aantal proces-verbalen parkeerzones

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008 4.500

3.913

Er zijn minder boetes uitgeschreven dan begroot; het ziekteverzuim bij de parkeerwachters was in 2008 groot.

122

123

C. Wat heeft het gekost? C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008 en de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2008. Tabel 1 Exploitatie per productgroep en verrekeningen met reserves (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Begrotings-

Begroting

Rekening

2007 voor wijziging

wijzigingen

na wijziging

2008

2008

2008

2008

Verschil

Lasten Openbaar groen

6.249

5.928

306

6.234

6.423

-189

Sociaal-culturele

2.058

2.728

127

2.855

2.582

273

Lijkbezorging

854

1.124

-82

1.042

1.131

-89

Nieuwkomers

654

1.211

65

1.276

479

797

Parkeren

721

927

158

1.085

988

97

10.536

11.918

574

12.492

11.603

889

Openbaar groen

50

46

-

46

51

5

Sociaal-culturele

224

224

-

224

245

21

Lijkbezorging

805

1.139

-100

1.039

999

-40

Nieuwkomers

358

945

68

1.013

284

-729

64

21

15

36

96

60

Totaal baten

1.501

2.375

-17

2.358

1.675

-683

Saldo van het programma

9.035

9.543

591

10.134

9.928

206

-

-

-

-

-

-

106

67

133

199

85

-115

8.929

9.476

458

9.935

9.843

91

dienstverlening

Totaal Lasten

Baten

dienstverlening

Parkeren

Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo na resultaatbestemming

124

Analyse begroting 2008-rekening 2008 Toelichting op lasten en baten (saldo) Openbaar groen Sociaal-culturele dienstverlening Lijkbezorging Nieuwkomers Parkeren

€ € € € €

184.000 294.000 129.000 68.000 157.000

Totaal

€

206.000 V

N V N V V

Openbaar groen (€ 184.000 N) Lasten (€ 189.000 N) In 2008 zijn extra onderhoudswerkzaamheden verricht aan het openbaar groen, waardoor de kosten van uitbesteed werk en toegerekende interne uren hoger zijn dan verwacht. Tevens zijn de kosten van verwerking van groenafval hoger dan geraamd.

Sociaal Culturele dienstverlening (€ 294.000 V) Lasten (€ 273.000 V) Op het onderdeel wijkmanagement zijn in 2008 minder uren besteed dan begroot door langdurig ziekteverzuim. In afwachting van nadere besluitvorming over de doorontwikkeling wijkgericht werken zijn in de 2e helft van 2008 geen nieuwe activiteiten opgezet. Hierdoor zijn in 2008 minder kosten gemaakt voor uitbesteed werk en communicatie. Bovendien wordt het wijkcentrum ’t Lien later opgeleverd waardoor er in 2008 nog geen uitgaven zijn voor het beheer van dit wijkcentrum. Baten (€ 21.000 V) Het voordeel wordt voornamelijk veroorzaakt door nieuwe huurders in wijkcentrum Agora.

Lijkbezorging (€ 129.000 N) Lasten (€ 89.000 N) In 2008 zijn meer afkoopsommen voor onderhoud van graven ontvangen. Deze afkoopsommen worden gestort in een voorziening waaruit het 10-jarig onderhoud wordt gedekt. Door de hogere storting in de voorziening zijn de lasten € 57.000 hoger dan begroot. Daarnaast zijn meer uren besteed dan geraamd aan het onderhoud van de begraafplaatsen. Baten (€ 40.000 N) Het nadelig saldo wordt veroorzaakt door minder inkomsten dan geraamd op begraafrechten als gevolg van minder begrafenissen in 2008. De afkoopsommen voor onderhoud van graven waren € 57.000 hoger dan begroot.

125

Nieuwkomers (€ 68.000 V) Lasten (€ 797.000 V) Door een wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), worden de lasten met betrekking tot de rijksbijdrage Wet inburgering niet meer verantwoord ten laste van een voorziening, maar rechtstreeks ten laste van de exploitatie. Door deze stelselwijziging ontstaat bij de lasten een voordeel en bij de baten een nadeel van € 723.000. Voor de exploitatie verloopt dit budgettair neutraal. Bovendien is in 2008 door de raad een knelpuntenbudget inburgering van € 50.000 beschikbaar gesteld voor het bieden van financiële oplossingen. In 2008 heeft dat nog niet geleid tot een aanwending van die gelden. Wij verwachten hier in 2009 wel een beroep op te doen, nu gebleken is dat er problemen zijn wat betreft de kinderopvang. Er is wettelijk geen financiering mogelijk voor kinderopvang voor vrijwillige inburgeraars, terwijl gebleken is dat dit een obstakel vormt voor de acceptatie van trajecten. Baten (€ 729.000 N) Door de hiervoor genoemde stelselwijzing BBV wordt de rijksbijdrage Wet inburgering in de exploitatie verantwoord voor de werkelijke uitgaven. Aangezien de lasten lager zijn dan geraamd is ook een lagere bate verantwoord dan geraamd. Het positieve verschil tussen de werkelijk ontvangen rijksbijdrage en de ten gunste van de exploitatie verantwoorde rijksbijdrage is in de balans opgenomen onder de overlopende passiva. Voor de exploitatie verloopt een en ander budgettair neutraal

Parkeren (€ 157.000 V) Lasten (€ 97.000 V) In 2008 was een exploitatiebudget beschikbaar voor de aanleg van parkeerplaatsen in de Zeeheldenwijk. De uitgaven zijn niet in 2008 gedaan, de werkzaamheden worden in 2009 uitgevoerd. De lasten zouden gedekt worden door een onttrekking aan de reserve Verkeer en Vervoersplan, door de lagere uitgaven is ook de onttrekking aan de reserve lager. Ook zijn minder uren besteed dan geraamd op de activiteit parkeertoezicht. Baten (€ 60.000 V) Van het Centraal Justitieel Incasso Bureau is in 2008 een bijdrage ontvangen in verband met proces-verbalen over de jaren 2007 en 2008. Hiermee was geen rekening gehouden in de begroting 2008. Daarnaast zijn de inkomsten van de parkeergelden Corbulogarage en Stationsplein hoger uitgevallen dan geraamd.

126

Toelichting op verrekeningen met reserves Stortingen in reserves N.v.t.

Onttrekkingen aan reserves (€ 115.000 N) Openbaar groen (€ 19.000 N) Op het onderdeel openbaar groen heeft de geraamde onttrekking aan de reserve groenfonds voor de overige kosten opstellen groenstructuurplan niet in 2008 plaatsgevonden, omdat er in 2008 nog geen kosten zijn gemaakt. Parkeren (€ 78.000 N) De geraamde onttrekking aan de reserve uitvoering verkeers- en vervoerplan voor aanleg parkeerplaatsen Zeeheldenwijk is niet geëffectueerd. Zoals in de najaarsnota 2008 is aangegeven zal na de getroffen voorbereidingen van het afgelopen jaar het werk in 2009 worden uitgevoerd. Sociaal cultureel werk (€ 18.000 N) Doordat er geen kosten zijn gemaakt voor communicatie voor de diverse initiatieven in de wijk Bovenveen, Duivenvoorde en De Prinsenhof heeft de geraamde onttrekking van € 15.000 uit de reserve uitvoering motie WMO niet plaatsgevonden. Op basis van de werkelijke uitgaven is in 2008 € 85.000 onttrokken aan de reserve zelfredzaamheid (raming € 88.000).

In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Sociale wijkontwikkeling

503

460

Aandachtsgroepen

108

107

Stedelijke voorzieningen

830

830

56

42

1.172

394

50

-

2.719

1.833

Overige sociaal culturele. Dienstverlening Vreemdelingenbeleid Biesieklette Totaal

127

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Vreemdelingenbeleid

1.013

284

Totaal

1.013

284

C2 Incidentele lasten en baten In tabel 4 zijn opgenomen de incidentele lasten, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting Rekening

2007

2008

1. Afschrijving hekwerk park Vreugd & Rust

46

2. Storting voorziening onderhoud graven

18

2008

3. Opstellen groenstructuurplan

19

0

4. Parkeervoorzieningen Zeeheldenwijk

78

0

5. Communicatie m.b.t. initiatieven in de wijk

18

0

6. Bijdragen zelfredzaamheid

88

85

203

85

Totaal incidentele lasten

64

In tabel 5 zijn opgenomen de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 5 Incidentele baten (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting Rekening

2007

2008

1. Afkoop graven

18

2. Vrijval voorziening parkeerwachters

39

3. Eenmalige nabetaling CJIB 2007 4. Bijdrage diverse reserves 5. Bijdragen reserve zelfredzaamheid Totaal incidentele baten

57

2008

0

27

115

0

88

85

203

112

128

C3 Investeringen In tabel 6 zijn de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en –inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 Investeringsuitgaven en -inkomsten (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Investeringsuitgaven

883

631

Openbaar groen

253

55

Lijkbezorging

630

576

0

0

883

631

Investeringsinkomsten Saldo

Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht.

Openbaar groen (uitgaven € 198.000 V) Voorbereidingskrediet volkstuinen Starrevaart (uitgaven € 110.000 V) Het krediet is op 16 december 2008 door de raad beschikbaar gesteld. Dit voorbereidingskrediet is bedoeld voor de verplaatsing van het volkstuincomplex Starrevaart van Overgoo naar Leidschendammerhout. Vanwege de korte tijdspanne in 2008 (slechts een halve maand) heeft de gunning op basis van offertes pas in januari 2009 kunnen plaatsvinden. Restauratie Monument Juliana Bernhardbank ( uitgaven € 80.000 V) De uitvoering van de restauratie geeft vertraging opgelopen doordat recente archiefvondsten vragen om een bijstelling van het restauratieontwerp. Tevens is er een (rijks)monumenten vergunning noodzakelijk voor de uitvoering van de restauratie werkzaamheden. Werkzaamheden kunnen pas starten na verlening van de vergunning in 2009.

Lijkbezorging (uitgaven € 54.000 V) Renovatie poortgebouw begraafplaats Parkweg (uitgaven € 39.000 V) Renovatie is in een afrondende fase. Er is een vertraging opgelopen vanwege vorst en problemen met verkrijgbaarheid van materialen. In het 1e kwartaal van 2009 zal de renovatie van het poortgebouw afgerond worden.

129

Renovatie Oude Begraafplaats Parkweg ( uitgaven € 47.000 V) Voorbereidingen en aanbesteding voor de renovatie hebben plaatsgevonden in 2008 en de opdracht voor de renovatie is verleend. Bij de najaarsnota 2008 is het krediet reeds gefaseerd, € 400.000 is doorgeschoven naar 2009. De uitvoering zal eind 2009 geheel zijn afgerond.

130

131

5. Ruimtelijke inrichting Relatie met kerndoelstelling Raadscommissie(s) Portefeuillehouder(s)

Diversiteit in landelijke en stedelijke ontwikkeling Openbaar gebied Wethouders Houtzager, Beimers, Rensen en Zwartepoorte

A1 Kader Onze ambitie is een aantrekkelijke, groene woonstad te zijn met een evenwichtige bevolkingsopbouw. Daarnaast willen wij goed bereikbaar blijven en de economische en recreatieve component niet vergeten. Dit zijn allemaal eisen die om een ruimtelijke vertaling vragen en die niet altijd zomaar samen zijn in te passen. Om onze schaarse ruimte optimaal te gebruiken, moeten we deze eisen in samenhang met elkaar bekijken en met creatieve oplossingen komen. Daarom zullen wij voor een aantal plekken in onze gemeente een ontwikkelingsvisie opstellen.

Het programma Ruimtelijke inrichting heeft betrekking op de onderstaande beleidsterreinen: 1. Verkeer en vervoer 2. Ruimtelijke ordening 3. Wonen 4. Leidsenhage, project Stompwijk en overige

A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008

1. Verkeer en vervoer Op het gebied van mobiliteit zijn landelijk weinig ontwikkelingen. Het autoverkeer is in 2008 nog licht gegroeid. Mogelijk neemt het aantal files in 2009 en 2010 enigszins af. Het gebruik van openbaar vervoer is in 2008 met 5% gestegen. Naar verwachting zal het openbaar vervoer de komende jaren minder snel groeien. In 2008 heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat wetgeving ingevoerd voor Experiment Verkeersbesluiten. Een experiment met dynamische snelheden (80 en 100 kilometer per uur) bij het Prins Clausplein start naar verwachting eind 2009 en duurt maximaal twee jaren.

2. Ruimtelijke ordening Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) met een bijbehorend nieuw instrumentarium van wet- en regelgeving in werking getreden. De digitale onderdelen van de Wro zullen op 1 juli 2009 in werking treden. De nieuwe Wro heeft een zogezegd dwingend karakter: structuurvisie verplicht, bestemmingsplan verplicht, actualiseringsplicht bestemmingsplannen en kostenverhaal verplicht. De doelstelling van de wet is adequaat en probleemgericht maatschappelijke opgaven aanpakken en hierdoor een duurzame ruimtelijke kwaliteit te bevorderen. De nieuwe Wro (afdeling 6.4) bevat een aanzienlijke verbetering van

132

het grondexploitatie-instrumentarium. De centrale doelstelling van deze zogenaamde grondexploitatiewet is om in de situatie van particuliere grondexploitatie te komen tot een verbetering van het gemeentelijke kostenverhaal en de versterking van de gemeentelijke regie bij locatieontwikkeling. Met de nieuwe Wro wordt ook een heel nieuw planfiguur geïntroduceerd: het exploitatieplan. In algemene zin geldt dat het bestemmingsplan leidend is en dat het exploitatieplan voorziet in een nadere detaillering van het bestemmingsplan. 3. Wonen In de Kaderbrief Herziening Huisvestingswet van november 2007 heeft de minister van Wonen, Wijken en Integratie de kaders aangegeven van de nieuwe wetgeving op het gebied van de woonruimteverdeling. De nieuwe Huisvestingswet heeft gevolgen voor de regionale huisvestingsverordening en voor de regionale prestatieafspraken. Tussen het Stadsgewest Haaglanden en de Sociale Verhuurders Haaglanden moeten nieuwe prestatieafspraken worden gemaakt over de periode 2010-2015. Het Stadsgewest Haaglanden maakt nieuwe afspraken met het rijk over de woningproductie vanaf 2010. De kredietcrisis zal ongetwijfeld zijn weerslag hebben op de woningproductie, maar deze effecten zijn in 2008 nog niet direct zichtbaar geworden. 4. Project Stompwijk, Leidsenhage en overige De ontwikkelingen in wetgeving en trends en betrekking hebben op dit onderdeel zijn beschreven onder kopje 2 Ruimtelijke ordening.

A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader

1. a. b. c.

2. a. b. c. d. e. f. g. h. i.

Verkeer en vervoer Het integraal beheerkwaliteitplan Kwaliteit 2004 (2004/29419) Het gemeentelijk Verkeer- en vervoersplan 2003-2010 Parkeernota (2005/31689)

Ruimtelijke ordening Regionaal Structuurplan Haaglanden 2020 (2007/33433) Streekplan Zuid-Holland West 2003 Structuurvisie Ruimte voor Wensen 2020 (2006/22899) Wijkontwikkelingsplannen en gebiedsvisies Diverse stedenbouwkundige visies als basis voor concrete bouwplannen Toeristisch Actieprogramma (2008/12365) Visie Regiopark Duin Horst en Weide Greenportvisie Westland-Oostland 2020 (2008/12379) Waterplan Leidschendam-Voorburg 2007-2015: “Water verbindt en geeft kleur aan je stad” (2007/20832) j. Nota Paardenbeleid ‘Schaken met Paard en Landschap’ (2008/24435) k. Kader strategische grondverwervingen (2008/713).

133

3. a. b. c. d. e. f.

Wonen WOONvisie 2020, vastgesteld september 2005 (2005/16613) Voortgangsrapportage WOONvisie 2020 jaar 1 (2006/26386) Woningbouwprogramma 2006 (2006/26504) Prestatieafspraken corporaties 2007-2010 (2007/27738) Nota starters op de woningmarkt van Leidschendam-Voorburg (2007/26829) Verordening VROM starterslening Gemeente Leidschendam-Voorburg en tevens intrekken van de Verordening Stimuleringsleningen stedelijke vernieuwing en wonen Leidschendam-Voorburg (2008/189) g. Ontwikkeling woningbouwlocaties voor sociale- en jongerenhuisvesting (uitvoering motie raadsvergadering 6 november 2007) (2008/16766) h. Kaders voor de inzet van reserves voor wonen (2008/23126).

4. Leidsenhage, project Stompwijk en overige a. Gebiedsvisie Stompwijk (2007/21296) b. Programma van eisen voor opstellen van een integrale ontwikkelingsvisie Leidsenhage (2008/4200) c. Integrale gebiedsvisie winkelcentrum Leidsenhage (2008/4200)

A4 Huidige stand van zaken

1. Verkeer en vervoer Het gemeentelijk verkeers- en vervoersbeleid is verankerd in het verkeers- en vervoerplan met als planhorizon 2010. Dit plan geeft voornamelijk uitdrukking aan de harmonisatie van het verkeers- en vervoersbeleid van de gemeente tot een gemeenschappelijk gedragen beleid. Omdat het beleid de ambities schetst tot 2010, zal het college ook voor de periode hierna beleid formuleren. Naast het in gang zetten van de projecten uit het uitvoeringsprogramma verkeer en vervoer is binnen Verkeer en vervoer ook beleidsmatig geanticipeerd op de Haagse ontwikkelingsambitie in de Binckhorst en de Vlietzone met betrekking tot de parallelstructuur. Met name de ontsluiting en de gevolgen voor de leefbaarheid in de omringende wijken is een belangrijk accent waarbij de intensivering van de Binckhorst niet tot substantiële overlast mag leiden. In 2008 is begonnen met het formuleren van een toekomstvisie op de Utrechtsebaan. Het tracé van tram 19 is verkeerstechnisch ingevuld in 2008 en er is een start gemaakt met de realisatie. Daarnaast is in 2008 onderzoek gedaan naar het toekomstige beheer en de exploitatiemogelijkheden voor een parkeergarage in Leidschendam Centrum. Het ondergronds brengen van de Utrechtsebaan is een streven van de gemeente op de langere termijn en zal daar waar mogelijk ook in regionale plannen worden verankerd. In 2008 is de fietsroute Gouda–Zoetermeer–Den Haag bestudeerd. De complexe ruimtelijke inpassing ter hoogte van station Voorburg heeft tot vertraging geleid. Naar verwachting wordt in het tweede kwartaal van 2009 een trace gekozen. De fietsroute kan naar verwachting in 2010 in gebruik worden genomen.

134

2. Ruimtelijke ordening De gemeentelijke structuurvisie, vastgesteld in december 2006, beschrijft het gewenste ruimtelijke ontwikkelingsbeeld van de gemeente. De structuurvisie biedt de basis voor verdere uitwerking van ruimtelijke ontwikkelings- en beheerszones in de gemeente. In wijkvisies, wijkontwikkelingsplannen en stedenbouwkundige plannen vindt vervolgens een vertaalslag plaats van het beleid op hoofdlijnen. De gemeente is verantwoordelijk voor het integraal coördineren en begeleiden van verschillende integraal opgezette ruimtelijke ordeningsprojecten en ruimtelijke visies. Om het huidige groene karakter van de gemeente in de toekomst te garanderen, is het noodzakelijk te weten welk groen wezenlijk bijdraagt aan dit beeld en waar groen toegevoegd moet worden om dit beeld te versterken. Het op te stellen Groenstructuurplan (gereed eind 2009/begin 2010), dat één van de sectorale uitwerkingen is van de structuurvisie, geeft hier antwoord op. Naast een visie op de groenstructuur, worden tevens beheersaspecten belicht. Daarnaast is voor het gemeenteoverstijgende schaalniveau het Visiedocument Duin Horst en Weide richtinggevend voor de gewenste groene en recreatieve ambities voor het buitengebied van de gemeente. Ook geven projecten die voortvloeien uit de Gebiedsvisie Stompwijk concreet gestalte aan de daarin opgenomen doelstellingen. Voor recreatieve activiteiten en vrije tijdsbesteding is gericht beleid van belang. Daartoe is in 2008 een toeristisch actieprogramma opgesteld waarin een aantal concrete plannen zijn beschreven. Op deze wijze wordt één van de economische speerpunten van beleid uitgewerkt. Water is een actueel onderwerp in de ruimtelijke ordening. In oktober 2007 is het Waterplan Leidschendam-Voorburg vastgesteld. Dit is een gemeenschappelijk stedelijk waterplan dat de gemeente in samenwerking met de Hoogheemraadschappen van Delfland en Rijnland heeft ontwikkeld en zal uitvoeren. In het waterplan 2007-2015 staan meer dan 40 projecten die als doel hebben om te komen tot duurzaam, schoon, robuust en aansprekend water. De projecten zijn aan de hand van de inspraakreacties en de samenloop met ruimtelijke processen verdeeld over de komende acht jaar. De eerste uitvoeringsprojecten zijn al gerealiseerd. Het gaat onder andere om de waterpartij Prinsenhof, duikers Heuvelweg en Prinsensingel en vergroot hemelwaterriool Voorburg-Noord. De ontwikkelingen op het gebied van water gaan snel, waardoor het plan snel verouderd kan raken. Door regelmatige actualisatie van het Waterplan en flexibel om te gaan met prioriteiten, heeft de gemeente actueel en doelgericht beleid op water in handen. Dit vraagt ook om een duurzame overlegstructuur met de betrokken waterschappen Delfland en Rijnland. Vanaf 1 juli 2008 is de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) van toepassing op alle ruimtelijke ontwikkelingen. De overgang van de oude wetgeving naar het nieuwe instrumentarium brengt een aantal belangrijke veranderingen met zich mee. Een belangrijk gevolg van de nieuwe regelgeving is dat indien een bestemmingsplan niet binnen tien jaar opnieuw wordt vastgesteld, de bevoegdheid vervalt tot het invorderen van rechten voor alle diensten (leges) die verband houden met het bestemmingsplan. Een actueel bestemmingsplan is dus van belang.

135

In 2008 is er in totaal aan acht bestemmingsplannen gewerkt. Het betreft hier de bestemmingsplannen De Zijde, Prinsenhof, Nieuwe Driemanspolder, Tramtracé 19, Duivenvoordecorridor, Veursestraatweg, Oude Dorpskern Voorburg en de Rietvink. In 2009 zal worden gewerkt aan de uitwerkingsplannen van het bestemmingsplan Duivenvoordecorridor. Naast de reguliere actualisering zullen er, voor het mogelijk kunnen maken van de diverse ruimtelijke projecten, aan project gerelateerde bestemmingsplannen (de zgn. postzegelplannen) worden vervaardigd.

3. Wonen De prestatieafspraken die in 2007 met de plaatselijke woningcorporaties zijn gemaakt worden in 2009 uitgewerkt in de vorm van een meerjarig investeringsprogramma. Op regionaal niveau zijn in 2008 de onderhandelingen over de nieuwe regionale prestatieafspraken tussen het Stadsgewest Haaglanden en de Sociale Verhuurders Haaglanden gestart. Deze moeten eind 2009 resulteren in nieuwe prestatieafspraken voor de periode 2010-2015. Het woningbouwprogramma 2006 wordt in de eerste helft van 2009 geactualiseerd aan de hand van een uitgebreide inventarisatie van plannen en initiatieven. Bij de actualisering wordt aandacht besteed aan doorstroming, de opvang van kwetsbare doelgroepen, maatwerk in de woonruimteverdeling op wijk- en buurtniveau en de veranderende behoeften op de woningmarkt. Er wordt in de eerste helft van 2009 een beleidsmatig kader opgezet voor de bestemming van diverse budgetten op het gebied van wonen (onder andere de Volkshuisvestingsreserve) en voorstellen voorbereid voor de ondersteuning van particuliere woningverbetering.

4. Project Stompwijk, Leidsenhage en overige De gebiedsvisie Stompwijk is vastgesteld door de raad in oktober 2007. In 2008 is een aantal onderwerpen verder uitgewerkt. Belangrijkste daarbij was de opstelling van een uitvoeringsstrategie en de verdere uitwerking van de eerste (deel)projecten. Voor een uitvoeriger toelichting wordt verwezen naar paragraaf 4.2 van dit programma. Het is van groot economisch belang dat het winkelcentrum Leidsenhage binnen de regio een koppositie behoudt. In overleg met alle betrokken partijen is in 2008 gestart met het opstellen van een plan van aanpak om tot een integrale gebiedsvisie voor Leidsenhage te komen. Hierin wordt niet alleen de winkelfunctie meegenomen maar ook andere essentiële functies, die het winkelcentrum kunnen versterken, zoals werken en wonen. Het sectorale economische beleid is opgenomen in het programma Leefbaarheid.

136

137

B. Wat is gedaan en bereikt? 1. Verkeer en vervoer Onderwerp 1.1

Uitvoering van Uitvoeringsplan verkeer en vervoer

1.2

Masterplan bereikbaarheid OV-knooppunt Voorburg

1.3

Anticiperen op Haagse ontwikkelambities in de Binckhorst en de Vlietstrook

1.4

Voorstel over functionele en ruimtelijke invulling A-12

1.5

Haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden en gevolgen van gratis openbaar

Realisatie

vervoer in Haaglanden 1.6

Onderzoek naar gratis OV voor specifieke doelgroepen

1.7

HOV lijn 19

1.8

Onderzoek toekomstige beheer en exploitatiemogelijkheden parkeergarage Leidschendam-Centrum

1.1 Uitvoering van Uitvoeringsplan verkeer en vervoer Het (meerjarige) Verkeers – en Vervoersplan 2004–2010 is in uitvoering. De herinrichting Damcentrum is in 2008 verder opgepakt. Voor de stationsomgeving in de kern Voorburg is in 2008 via Haaglanden een verzoek ingediend bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat om de subsidietermijn te verlengen. Ten aanzien van fietsenstallingen bij winkelcentra en de herinrichting van de Rodelaan heeft het college besluiten genomen. Realisatie vindt naar verwachting in 2009 plaats. In 2008 is ook het besluit genomen de rotonde op het kruispunt Laan van Nieuw Oost Einde – Potgieterlaan verder uit te werken. 1.2 Masterplan bereikbaarheid OV-knooppunt Voorburg Station Voorburg heeft in 2007 de Intercitystatus verloren. Bezwaren gericht aan de Nederlandse Spoorwegen en het ministerie van Verkeer en Waterstaat hebben hier ook in 2008 niets aan veranderd. Uit een presentatie tijdens een Open Raadhuisavond in 2008 is gebleken dat de gemeente slechts indirect invloed heeft op de status van het station. Versteviging van de positie van het station zal de komende jaren moeten gebeuren door het versterken van onderliggend openbaar vervoer, uitgebreidere P+R voorzieningen die met name op treinreizigers zijn gericht en verbetering van de verbinding voor voetgangers en fietsers. In 2008 is met name voortgang geboekt bij de inplanning van het bovengrondse parkeerterrein dat samen met de NS en Q Park wordt ontworpen en met het ontwerp van het nieuwe busstation. In 2010 kunnen het parkeerterrein en het busstation naar verwachting in gebruik worden genomen. Hetzelfde geldt voor een verbeterde fietsroute en een wandelroute richting Binckhorst. Voor de ondergrondse parkeervoorziening is bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat verlenging aangevraagd van de termijn waarbinnen de BOR-middelen tot besteding moeten komen.

138

1.3 Anticiperen op Haagse ontwikkelambities in de Binckhorst en de Vlietstrook In 2008 is de openbaar vervoersverbinding tussen de Haagse Binckhorst en de Vlietzone besproken. Uitgangspunt is dat de Binckhorst vanaf station Voorburg met een tramlijn wordt omsloten. Deze loopt via het bestaande tracé van de Pr. Mariannelaan naar de Binckhorstlaan en daarna verder richting het centrum van Den Haag. 1.4 Voorstel over functionele en ruimtelijke invulling A-12 Met het opstellen van de visie voor de Utrechtsebaan is in 2008 gestart. 1.5 Haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden en gevolgen van gratis openbaar vervoer in Haaglanden In 2008 heeft een oriënterend onderzoek plaatsgevonden naar de mogelijkheden en de kosten van een gratis openbaar vervoer project. Verdere uitwerking vindt vanaf 2009 plaats. 1.6 Onderzoek naar gratis OV voor specifieke doelgroepen Op basis van een haalbaarheidsonderzoek wordt in het eerste kwartaal 2009 een initiatiefvoorstel behandeld in de commissie Openbaar gebied. 1.7 HOV lijn 19 In 2008 heeft de verkeerstechnische invulling van het tracé van tram 19 plaatsgevonden, waarna het project in uitvoering is genomen.

METING VAN DE RESULTATEN

a. aantal verkeersslachtoffers b. aantal parkeerboetes

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

338

339

314

320

*

4.128

1.537

6.196

4.500

3.913

Ad a. * Statistische gegevens over 2008 komen in mei 2009 beschikbaar. Werkelijk aantal over 2007 (314) is naar beneden bijgesteld. Ad b. De afname van het aantal parkeerboetes is mede veroorzaakt door uitval van personeel waardoor in 2008 1,25 fte minder beschikbaar was dan waar bij het opstellen van de begroting 2008 vanuit is gegaan.

139

2. Ruimtelijke ordening Onderwerp 2.1

Bestemmingsplannen

2.2

Startnotitie groenstructuurplan

2.3

Opzet lokaal groenfonds

2.4

Uitwerking structuurvisie

2.5

Plan van aanpak uitwerking structuurvisie

2.6

Gevolgen invoering Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO)

2.7

Evaluatie welstandsnota

2.8

Doorwerken aan sanering van de verspreid liggende glastuinbouwbedrijven aan de hand

Realisatie

van de Ruimte-voor-Ruimte-regeling 2.9

Plan van aanpak ontwikkelingsvisie Binckhorst, studie A12 en verlenging station V'burg

2.10

Marcellus Emantslaan: VMBOschool en woningbouw, vaststellen uitgangspunten en voorlopig ontwerp, haalbaarheidsstudie sportaccommodatie, parkeergarage

2.11

Ontwikkelingen Weidestraat e.o.

2.12

Start vrijstellingsprocedure Rustoord

2.13

Start vrijstellingsprocedure Parnassia/R. de Graaf en partiële herziening bestemmingsplan

2.14

Van Barbansonstraat: vaststellen definitief ontwerp en start vrijstellingsprocedure

2.15

Plan van aanpak voor hoogbouwvisie / verdichtingsstrategie

2.16

Mgr. van Steelaan e.o. start herinrichting woonomgeving en binnenterreinoplevering

2.2 Startnotitie Groenstructuurplan Het raadsvoorstel over kaders ten behoeve van het opstellen van een Groenstructuurplan is in oktober 2008 door de gemeenteraad goedgekeurd. 2.4 Uitwerking structuurvisie De nieuwe Wro stelt een aantal eisen aan de op te stellen structuurvisies. De inhoud is vormvrij, echter een structuurvisie moet een realistische uitvoeringsparagraaf bevatten. Aan de hand van een aantal uitwerkingszones wordt een uitvoeringsparagraaf opgesteld waarbij inzichtelijk wordt gemaakt op welke manier en in welke samenhang de gemeente de voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen wil realiseren.

140

2.5 Plan van aanpak uitwerking structuurvisie Om te komen tot een haalbare uitvoeringsparagraaf van de structuurvisie Ruimte voor Wensen en de wijze waarop deze vorm moet krijgen, wordt in het eerste kwartaal van 2009 een plan van aanpak opgesteld. 2.6 Gevolgen invoering wet ruimtelijke ordening (Wro) De nieuwe Wro die per 1 juli 2008 in werking is getreden, heeft een aantal gevolgen voor de afdelingen binnen de gemeente die zich met ruimtelijk beleid bezighouden. In 2008 is het kernteam implementatie nieuwe Wro in het leven geroepen, bestaande uit een viertal werkgroepen. Het betreft hier de groepen structuurvisie, bestemmingsplannen, grondexploitatie en vergunningverlening. Binnen deze werkgroepen worden de verschillende instrumenten die voortvloeien uit de Wro op projectmatige wijze met elkaar in samenhang gebracht. 2.9 Plan van aanpak ontwikkelingsvisie Binckhorst, studie A12 en verlenging station Voorburg In 2008 is gewerkt aan een verkenning van de verschillende opgaven in de Utrechtsebaanzone. Gelet op de samenhang van een aantal (potentiële) projecten zal een plan van aanpak worden opgesteld waarin de gehele Utrechtsebaanzone wordt meegenomen. In 2009 zal dit aan het bestuur worden voorgelegd. 2.15 Plan van aanpak voor hoogbouwvisie/verdichtingsstrategie In 2008 is gewerkt aan een document waarin een aantal perspectieven op hoogbouw in de gemeente zijn aangehaald. Om inzicht te krijgen in de vraag naar hoogbouw in de gemeente wordt dit onderwerp geïntegreerd in de actualisatie van het woningbouwprogramma en de evaluatie van de WoonVisie.

METING VAN DE RESULTATEN

-

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

141

3. Wonen Speerpunt: de gemeente bevordert een aantrekkelijk en gevarieerd woonaanbod voor onze inwoners. Onderwerp

Realisatie

3.1

Woningbouwprogramma, locatiestudie woningbouw (motie)

3.2

Meerjarig investeringsprogramma gericht op versterking van de sociale huurvoorraad door middel van nieuwbouw, renovatie en woningaanpassing

3.3

Uitvoeren startersbeleid

3.4

Veel aandacht voor de sociale sector, plan opstellen voor besteding van reserve sociale woningbouw

3.5

Versterking van de toegangsmogelijkheden tot de woningmarkt voor starters en jonge gezinnen

3.6

De balans tussen voorraad vrije sectorwoningen en huursectorwoningen blijft in stand

3.7

Minimaal 30 procent van de nieuwbouwwoningen wordt gerealiseerd in de sociale sector

3.8

Intentieovereenkomst met partners voor Kulturhus Stompwijk

3.3 Uitvoeren startersbeleid De regeling voor startersleningen wordt in 2009 geëvalueerd. 3.7 Minimaal 30 procent van de nieuwbouwwoningen wordt gerealiseerd in de sociale sector Dit wordt gerealiseerd door het woningbouwprogramma bij te stellen.

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Aantal startersleningen

-

-

-

10

2

b. Aantal nieuwbouwwoningen

-

-

-

428

148

Ad a. Het aantal aangevraagde startersleningen is achtergebleven bij de verwachtingen. Ad b. Het aantal gerealiseerde nieuwbouwwoningen is lager door vertraging in projecten.

4. Leidsenhage, project Stompwijk en overige Speerpunt: voor Leidsenhage stelt de gemeente na 1 januari 2008 een gebiedsgerichte ontwikkelingsvisie op, waarin essentiële functies als wonen en werken worden meegewogen. Speerpunt: de gemeente stelt voor 1 januari 2007 een ontwikkelingsvisie voor Stompwijk op, waarin concentratie van de glastuinbouw, infrastructuur, culturele voorzieningen, sport en woningbouw in samenhang met elkaar bekeken wordt.

142

Onderwerp

Status

4.1 Leidsenhage: vaststellen gebiedsgerichte ontwikkelingsvisie 4.2 Stompwijk: uitvoeringsstrategie en plan van aanpak

4.1 Leidsenhage In 2008 is gestart met de toekomstvisie voor Leidsenhage. De huidige positie van Leidsenhage is niet langer vanzelfsprekend en er dient over de toekomst nagedacht te worden. Er zijn reeds symptomen van een neergaande beweging zichtbaar: leegstand, teruglopend aantal bezoekers, (lichte) verpaupering, etc. Eigenaren, ondernemers en gemeenten hebben begin 2008 gezamenlijk het initiatief genomen om na te denken over de toekomst. Dit moet uitmonden in een gedegen en breed gedragen toekomstvisie voor Leidsenhage om klaar te zijn voor de toekomst. Vanaf maart is een procesmanager ingehuurd die tot en met mei samen namens de gemeente met de eigenaren en ondernemers een procesplan heeft geschreven hoe te komen tot een dergelijke toekomstvisie. Dit procesplan is unaniem door partijen vastgesteld en de gemeenteraad heeft het procesplan vlak voor het zomerreces vastgesteld en de bijbehorende middelen beschikbaar gesteld. In en na de zomer van 2008 is een visiebureau geselecteerd dat de daadwerkelijke visieontwikkeling voor haar rekening neemt. In het laatste kwartaal van 2008 zijn zogenaamde toekomstperspectieven ontwikkeld. Deze perspectieven zijn bedoeld om de ‘tongen los te maken’ van alle betrokkenen en iedereen die een mening heeft over de toekomst van Leidsenhage: de publieksconsultatie. Deze consultatie is op 1 februari 2009 van start gegaan.

4.2 Project Stompwijk Na vaststelling van de gebiedsvisie Stompwijk op 2 oktober 2007 is gestart met het maken van een uitvoeringsstrategie. In de uitvoeringsstrategie is uiteengezet op welke wijze de visie zal worden gerealiseerd. Hierin worden de stappen beschreven om tot realisatie te komen en wordt beschreven op welke wijze de realisatie van de visie wordt gefinancierd en georganiseerd. De uitvoeringsstrategie is op 20 februari 2008 besproken in de commissie Algemene zaken. Naast de uitvoeringsstrategie is in 2008 gewerkt aan diverse (deel)projecten waaronder: a. Het Kulturhus: er bestaat overeenstemming over de verwerving van gronden ten behoeve van de realisatie van het Kulturhus; er is een intentieovereenkomst gesloten met Vidomes; er is een stedenbouwkundig bureau geselecteerd dat een stedenbouwkundige visie op gaat stellen voor de locatie van het Kulturhus; samen met toekomstige gebruikers wordt het functionele programma van eisen gemaakt onder leiding van adviesbureau M3V; er wordt gewerkt aan mogelijke beheer- en exploitatiemodellen.

143 b. De Verbindingsweg 1e fase (N206 – Huyssitterweg): voor de verbindingsweg 1e fase is een programma van eisen en een voorlopig ontwerp opgesteld. Dit voorlopig ontwerp is goedgekeurd door de raad op 3 februari 2009. c. Parallelstructuur A4: met Rijkswaterstaat is gesproken over de aanleg van een parallelstructuur. Rijkswaterstaat heeft aangegeven dat hier voor de korte termijn geen zicht op zal zijn. d. Rotondes N206: de provincie Zuid-Holland heeft de trajectstudie voor de N206 versneld opgepakt naar aanleiding van de gesprekken over de aanleg van twee rotondes. e. Recreatief knooppunt Molendriegang: voor het recreatief knooppunt bij de Molendriegang is een ruimtelijke verkenning opgestart; het programma is verkend; er zijn studies gemaakt van drie locaties; er zijn verkennende gesprekken gevoerd met grondeigenaren en mogelijke investeerders; tevens zijn omliggende gemeenten en andere betrokkenen geraadpleegd en betrokken bij het project; een en ander wordt nader uitgewerkt tot een voorkeursvariant. f. Stompwijkseweg: de Stompwijkseweg wordt getransformeerd tot recreatieve route; het Hoogheemraadschap van Rijnland toetst momenteel de Stompwijkseweg als waterkering aan nieuwe normen; g. Herstructurering glastuinbouw: voor het herstructureringsplan is een concept inrichtingsplan gemaakt; is een landschappelijke inpassing gemaakt en is een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden met betrekking tot energie en duurzaamheid. h. Ruimte voor ruimte: er is actief gewerkt aan het versneld afhandelen van ingediende verzoeken. i. Cofinanciering: in 2008 is de gebiedsvisie onder de aandacht gebracht bij diverse regionale overheden met een verzoek om mee te investeren in de realisatie van de plannen. De gebiedsvisie is positief ontvangen en past zeer goed in het regionale beleid voor dit gebied. Zowel de provincie Zuid-Holland, Stadsgewest Haaglanden als het Groene Hart omarmen om deze reden de gebiedsvisie. Ook komen de plannen in aanmerking voor Europese subsidie. In 2009 zal duidelijk worden op welke wijze zich dit zal vertalen naar concrete financiële bijdragen. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

4.3 Overige 4.3.1. Leidschendam Centrum Het in 2004 vastgestelde Masterplan, de daarbij behorende grondexploitatie en de gesloten overeenkomsten met de ontwikkelende partijen gelden als basis voor de herontwikkeling van Leidschendam Centrum. In dat jaar is de VOF Leidschendam Centrum opgericht, zijnde het samenwerkingsverband tussen de gemeente en de ontwikkelingscombinatie Schouten De Jong & Bouwfonds. In 2005 tot en met 2007 is – kort samengevat – het bestemmingsplan door de provincie goedgekeurd, zijn de stedenbouwkundige randvoorwaarden per deellocatie verder verfijnd en zijn de noodzakelijk te verwerven panden voor het grootste deel in eigendom verkregen. De

144

corporaties hebben in die periode hun oorspronkelijke huurders uitgeplaatst en de woningen vervolgens door middel van tijdelijke verhuur c.q. anti-kraak bewoonbaar gehouden. Voorts is de eerste fase bouwrijpmaken afgerond (vervanging riool en omleggen kabels en leidingen ten zuiden van Damlaan en Damplein). In 2008 zijn de reeds in voorgaande jaren ingezette juridische procedures tegen het bouwplan Damplein en daaraan gerelateerde zaken (onder andere op het gebied van verkeer en bouwplaatsinrichting) voortgezet. Uiteindelijk heeft de Raad van State het schorsingsverzoek van de Stichting Behoud Damplein afgewezen. Deze procedures hebben er in belangrijke mate toe bijgedragen dat er in 2008 geen start is gemaakt met de bouw op het Damplein. In 2008 zijn de volgende zaken (grotendeels) gerealiseerd: a. oplevering van het eerste bouwproject, te weten de basisschool De Zonnewijzer. In januari 2008 is de school officieel in gebruik genomen, gevolgd door de oplevering van de woningen. b. inrichtingsplan openbare ruimten: vaststelling van het Voorlopig Ontwerp door de VOF en college (incl. inspraakverslag). Later heeft de VOF ook het Definitieve Ontwerp vastgesteld (aan college voor te leggen begin 2009). c. bouwplannen: voor de deellocaties Plaspoelkade-zuid en hoek Oude TrambaanRijnlandstraat-Schoorlaan-Landscheidingstraat (project Leytsche Hof) zijn aanvragen om een bouwvergunning ingediend. Beide zijn in procedure gebracht. Voorts is een studie in gang gezet voor het bijstellen van de stedenbouwkundige randvoorwaarden (gevolg van gewijzigde marktomstandigheden waarbij de vraag naar grondgebonden woningen is toegenomen en de behoefte aan appartementen is verminderd). d. monumentenvergunning is verkregen voor de renovatie van het verpauperde rijksmonument Sluisplein 1. Werkzaamheden zullen in 2009 van start gaan. e. renovatie van het complex Damstraat 1-16 (opknappen van gevels, kozijnen en nieuwe luifel). De werkzaamheden zijn grotendeels afgerond. f. sloopwerkzaamheden: gymzaal Zaagmolenstraat, panden Sluiskant en Damstraat zijn gesloopt. Vrijgekomen verharding is benut voor het uitbreiden van de parkeerfaciliteiten aan het Molenpad g. voorts is de pilot voor het herstel van de panden Damlaan 25-43 (vooruitlopende op definitief beleid Stadsherstel Damcentrum) voortgezet.

4.3.2. Sijtwende Sijtwende is een multifunctioneel project, waarbij de functies verkeer, wonen, groen/recreëren en werken door intensief ruimtegebruik worden gecombineerd. De belangrijkste infrastructuurelementen van het project Sijtwende zijn de Noordelijke Randweg Haaglanden (NoRaH) oftewel rijksweg N14 en HOV-tramlijn 19. Het plan bestaat uit vijf deelgebieden en een park. Aan het einde van het project (medio 2009) zijn er circa 700 woningen gerealiseerd, circa 6.000 m2 kantoorruimte, een politiebureau, een brandweerkazerne, een tramtunnel, een fiets/voetgangerstunnel en –bruggen. Het deelgebied 1 is geheel voltooid. In deelgebied 2 is in 2008 aan het einde van de Via Verdi een waterpartij aangelegd, inclusief duikers, een groengebiedje en de aansluiting op de Via Verdi. Hiermee is ook dit deelgebied voltooid. In deelgebied 3-noord, aan de overzijde van de

145

Prins Bernhardlaan, zal tijdens de aanleg van tramlijn 19 in 2009 het laatste gedeelte van het regionale fiets(en voet-)pad gerealiseerd worden. In deelgebied 3-zuid is verder gebouwd aan het appartementengebouw, de atelierwoningen en de scoutinggebouwen. De scoutinggebouwen zijn eind 2008 opgeleverd en overgedragen aan de scoutingstichtingen. Het appartementengebouw wordt begin 2009 opgeleverd, evenals de 24 eengezinswoningen en de 8 seniorenwoningen. De start van deze grondgebonden woningen was begin 2008. De oplevering van het tunneldak is ook in het voorjaar van 2009. Deelgebied 4 is geheel voltooid, evenals het park. In deelgebied 5 zijn de bovengrondse werkzaamheden aan de halte van tramlijn 19 door Haaglanden uitgevoerd, waarmee ook dit deelgebied is voltooid. 4.3.3 Aanleg HOV-tramlijn 19 Tramlijn 19 is een hoogwaardige verbinding op het stadsgewestelijk schaalniveau die Delft met Leidschendam-Voorburg zal verbinden. De gemeenteraad heeft in december 2005 haar voorkeur uitgesproken voor een tracé over de Noordsingel en de Weigelia. Op 2 oktober 2007 heeft het college het Definitief Ontwerp (DO) van het tracé Hoogwaardig Openbaar Vervoer tramlijn 19 van het Stadsgewest Haaglanden goedgekeurd. Na een voorbereidingsperiode van onder andere overleg en het maken van bestekken is op 3 maart 2008 begonnen met de uitvoering van het werk. Dit eerste bestek omvatte het (ver)leggen van kabels en leidingen en riolering in de Weigelia, waarna de Weigelia is voorzien van tijdelijke bestrating. Op 30 juli is gestart met het tweede bestek, inhoudende de reconstructie van de Noordsingel tussen de N14 en de J.S. Bachlaan, rijrichting Voorschoten. Op 6 november 2008 is deze rijbaan weer opengesteld voor het verkeer. Volgens gemaakte afspraken met de winkeliers van Leidsenhage zijn er tot na de jaarwisseling geen werkzaamheden meer uitgevoerd. Het streven is om de tram eind 2009 te laten rijden.

4.3.4 De Prinsenhof In het eerste kwartaal van 2008 is het Park Prinsenhof gereed gekomen en tijdens de Prinsenhofparade feestelijk in gebruik genomen. In 2008 is gestart met de renovatie van een wooncomplex van WoonInvest aan de Pr. J.W. Frisolaan. Met de wooncomplexen van Vidomes aan de Pr. J.W. Frisolaan is niet in 2008 begonnen. De renovatiewerkzaamheden zijn uitgesteld. De reden hiervan is dat beroep is ingesteld bij de rechtbank. Inmiddels is besloten om in het eerste kwartaal van 2009 te starten met de renovatiewerkzaamheden. Ook de planning van de Dillenburgsingel is vanwege een bezwaar- en beroepsprocedure uitgesteld. Wel is in 2008 gestart met de sloop van één deel van het bestaande complex. Dit is noodzakelijk voor de fundering van de nieuwbouw. Uiteindelijk zal dit gedeelte in de oorspronkelijke staat worden teruggebouwd. In het eerste kwartaal van 2009 wordt gestart met de bouw van de 69 nieuwbouwwoningen en de zorgvoorzieningen. In 2008 is de herinrichting van de Pr. Annalaan en Jul. van Stolberglaan gereed gekomen. De verwachting dat in 2008 gestart zou worden met de renovatie en uitbreiding van het winkelcentrum is niet uitgekomen. Door bezwaarprocedures is de start uitgesteld tot de eerste helft van 2009. In 2008 is gewerkt aan de voorbereiding van het geplande nieuwbouwproject aan de kant van de Gr. J. van Stolberglaan. Daarvoor is een voorstel aan de commissie Openbaar Gebied voorgelegd over de meest geschikte locatie van deze nieuwbouwtoren. De

146

commissie heeft deze locatie afgewezen omdat de argumenten onvoldoende werden geacht om terug te komen op de toezegging aan de bewoners van de wijk dat, behoudens de brede school en de kerk, niet in het park wordt gebouwd. Met de direct omwonenden wordt overleg gevoerd over de meest geschikte locatie van de nieuwbouwtoren. Het intensieve wijkbeheer is ook in 2008 gecontinueerd. De communicatie met de bewoners heeft ook in 2008 veel aandacht gekregen. In 2008 zijn vier nieuwsbrieven uitgebracht. In totaal zijn er zes wijk- en natuurwandelingen geweest waaraan tussen de 25 en 30 bewoners deel namen. De wijkwandelingen zijn vooral bedoeld om bewoners te informeren over de stand van zaken van het project. Verder zijn er twee bijeenkomsten georganiseerd om nieuwe bewoners (huurders en kopers) te informeren over het project.

4.3.5 Programma Stedelijke Vernieuwing Met het programma Stedelijke Vernieuwing wordt beoogd de stad te versterken door fysieke en sociale ingrepen. Binnen de stedelijke vernieuwing wordt een themagerichte en gebiedsgerichte benadering gevolgd, zoals is verwoord in het Meerjaren Ontwikkelings Programma ISV 2005-2009 (MOP2). De thema´s voor dit tijdvak zijn: wonen, welzijn en zorg, waterbeheer en berging en aanpak parkeerproblematiek. In de afgelopen jaren is extra aandacht besteed aan Leidschendam-Zuid. Naast de aanpak van de verschillende herontwikkelingsplannen (zie ook bij herstructureringswijken) is in 2008 onder meer: a. een Actieplan Geluid opgesteld en worden saneringen verder opgepakt. b. een waterplan beschikbaar, dat uitgevoerd wordt. c. zijn activiteiten ontplooid om de parkeerproblematiek aan te pakken, zoals de realisatie van fietsparkeervoorzieningen door de hele gemeente d. zijn activiteiten op het gebied van bodemsanering en –onderzoek uitgevoerd, conform MOP2.

4.3.6 Herstructureringswijk Voorburg-Noord Van Barbansonstraat Na het vaststellen van de concept ruimtelijke en functionele uitgangspunten is een voorlopig ontwerp na consultatie van de buurt voorgelegd aan de raadscommissie. Het plan omvat de bouw van 66 woningen, een ondergronds parkeervoorziening en de herontwikkeling van een buurtpark. Het woningbouw ontwerp is vervolgens nader uitgewerkt en de ruimtelijke procedure wordt in het voorjaar 2009 gestart. Alphagebouw Van Alphenstraat In 2008 zijn de onderhandelingen met de zittende huurders afgerond. Doel is het gebouw eind 2009 leeg op te leveren, waarna de locatie wordt herontwikkeld. Van Alphenstraat groenstrook De ruimtelijke procedure ten behoeve van de herinrichting van de locatie heeft in 2008 plaats gevonden. In het voorjaar 2009 zal de eigenlijke herinrichting plaatsvinden.

147

4.3.7 Herstructureringswijk Bovenveen-’t Loo Mgr. Van Steelaan Het project Mgr. Van Steelaan is vrijwel afgerond, waarbij alle 120 woningen in drie complexen door middel van galerijen en liften ontsloten worden. Er is groot onderhoud gepleegd, zodat deze woningen geschikt zijn voor ouderen en nog vele tientallen jaren meegaan. De herinrichting van het bijbehorende binnenterrein wordt voorjaar 2009 afgerond. Versteegstraat Nadat het kantoorgebouw is gesloopt, is gestart met de bouw van een complex met 35 woningen en een overdekte parkeervoorziening. De bouw wordt midden 2009 opgeleverd.

4.3.8 Herstructureringswijk Leidschendam-Zuid Wijkontwikkelingsplan Leidschendam-Zuid In 2008 is samen met een klankbordgroep van wijkbewoners gewerkt aan de concretisering van de wijkontwikkelingsvisie Leidschendam-Zuid. In vier bijeenkomsten, deels plenair en deels per buurt, is gewerkt aan het programma Leidschendam-Zuid. Het college heeft 9 december 2008 het programma goedgekeurd. Het programma geeft uitvoering aan de wijkontwikkelingsvisie en beschrijft per buurt de activiteiten die worden ondernomen om de betreffende buurt te versterken, transformeren of behouden. In 2008 is een aantal zogenaamde quick-wins uit het programma al gerealiseerd. Het uitvoeringsprogramma loopt tot 2020. Weidestraat e.o. Een project, dat uitvoering geeft aan het programma Leidschendam-Zuid, is de herontwikkeling Weidestraat e.o. Dit project behelst de sloop van uiteindelijk 86 sociale huurwoningen en een bedrijfsverzamelgebouw en de bouw van 90 sociale huurwoningen en 40 koopwoningen. Ook wordt de openbare ruimte en speelplaats opnieuw ingericht. In 2008 is door Vidomes en de bewonerscommissie van de huurwoningen gewerkt aan een sociaal plan, dat getekend is in oktober. De gemeenteraad is akkoord gegaan met de aanwijzing tot actiegebied van de Weidestraat e.o. Hierna is gestart met een klankbordgroep van buurtbewoners om de plannen verder uit te werken. Overgoo Het concept herontwikkelingskader voor het gebied is opgesteld en wordt in het eerste kwartaal van 2009 vastgesteld door het college en voorgelegd aan omwonenden en direct betrokkenen. Vervolgens zal het conceptkader in de raadscommissie Openbaar Gebied aan de orde komen. Één van de tien aandachtspunten is de reservering in het ruimtelijke ontwikkelingskader voor een parallelweg langs de A4. Tennet In 2008 zijn de kwaliteitsuitgangspunten opgesteld. Deze zijn door de raadscommissie Openbaar gebied vastgesteld. In 2009 wordt het project begeleid als onderdeel van een op te stellen "Masterplan U-baanzone".

148

De Star In 2008 is een start gemaakt met het uitvoeren van een ruimtelijke verkenning. Een en ander resulteert in het voorjaar 2009 in een plan van aanpak en een herontwikkelingskader voor de locatie.

149

Zeeheldenwijk In 2008 zijn voorbereidingen getroffen voor extra parkeervakken in de groenstrook van de De Ruijterstraat, aan de zijde van de N14. De parkeervakken worden medio 2009 aangelegd. Voorbereidingen voor een P+R parkeerterrein naast de Broekweg hebben vertraging opgelopen. De gemeente heeft met de NS gesproken over de aankoop van grond. In 2009 vinden verdere voorbereidingen plaats. Afhankelijk van (ruimtelijke) procedures kan het het P+R parkeerterrein eind 2010 in gebruik worden genomen.

4.3.9 Scholenschuif Fluitpolderplein In 2008 is de bouwvergunning eerste fase voor het bouwplan voor een VMBO- en een MBOschool en de bibliotheek aan het Fluitpolderplein verleend. Omwonenden zijn hiertegen in beroep gegaan waardoor vertraging is ontstaan in het vergunningtraject. De ruimtelijke procedure wordt naar verwachting in 2009 afgerond. De bouw start dan naar verwachting in de tweede helft 2009, oplevering in de zomer 2011. Het voornemen is in het plangebied Fluitpolderplein ook 75 – 85 woningen te realiseren en de woonomgeving her in te richten. In 2008 is de prijsvraag voor de woningbouw en herinrichting woonomgeving afgerond. In 2009 wordt het planvoorstel in overleg met de klankbordgroep nader uitgewerkt. Marcellus Emantslaan e.o. Het herontwikkelingsplan Marcellus Emantslaan omvat de bouw van een school, woningen en een sportaccommodatie en de herinrichting van een buurtpark met daaronder gelegen parkeergarage. Het ontwerpvoorstel voor herinrichting van het plangebied is medio 2008 aan omwonenden voorgelegd. Gezien de ontvangen reacties tegen het bouwvolume en -hoogte van het voorgestelde gebouw voor school en woningen wordt gewerkt aan aanpassing van het planvoorstel. Naar verwachting is dit in 2009 gereed. Start ruimtelijke procedure naar verwachting begin 2010. De bouw start vervolgens eind 2010. Oplevering tweede helft 2012. Novem/Huygens De planvorming voor grootschalige renovatie en verbouw Novum/Huygens is in 2008 afgerond, waarna medio 2008 de ruimtelijke procedure is gestart. Naar verwachting is de start bouw zomer 2009 en de oplevering zomer 2010. Rijnlandlaan Ten behoeve van de herontwikkeling van deze locatie wordt in 2009 een planopzet opgesteld. Van Horvettestraat Ten behoeve van de herontwikkeling van deze locatie wordt in 2009 een planopzet opgesteld.

4.3.10 Overige ontwikkelingen Duivenvoordecorridor In 2008 is een start gemaakt met de voorbereidingen voor het maken van een inrichtingsplan en een beeldkwaliteitsplan voor het gebied. Een en ander komt in 2009 verder tot uitvoering.

150

Een conceptovereenkomst Duivenvoordecorridor met de provincie Zuid Holland is opgesteld in samenwerking met de gemeente Voorschoten en zal voorjaar 2009 ondertekend worden. Rietvink De uitvoering van het project Rietvink, 30 eengezinswoningen, 21 appartementen en een wijkgebouw is in volle gang. Het project wordt in 2009 opgeleverd. Rozenlaan De locatie Rozenlaan wordt samen met Wooninvest herontwikkeld. In 2008 is een concept ruimtelijk en functioneel kader opgesteld, dat voorjaar 2009 aan het college, omwonenden en raadscommissie wordt voorgelegd. De haalbaarheid van ondergronds parkeren, een gemeentelijke voorkeur conform de parkeernota, is een belangrijk punt van overleg geweest. Inmiddels zijn de uitkomsten van de haalbaarheidsstudie hierover gereed. Deze worden meegenomen bij de consultering van omwonenden en betrokkenen in het voorjaar van 2009. Schakenbosch Ten behoeve van de herontwikkeling van de locatie is een concept ruimtelijk kader opgesteld dat eind 2008 door de raad is vastgesteld. Vervolgens is aan een daaraan gekoppelde intentieovereenkomst gewerkt, die inmiddels op 29 januari 2009 door alle partijen is ondertekend. Ten behoeve van het opstellen van een bestemmingsplan is door het college begin 2009 een startnotitie vastgesteld. MCH Antoniushove In 2008 is overleg gevoerd over de uitbreidingsmogelijkheden van het ziekenhuis. CBS-locatie In 2008 zijn twee stedenbouwkundige scenario's geformuleerd voor de CBS-locatie. Het eerste scenario betreft hergebruik van het gebouw met ontwikkelingen in de plint. Het tweede scenario is sloop van het gebouw en vervolgens nieuwbouw. In 2008 heeft de Rijksgebouwendienst, als eigenaar van het gebouw, nog geen officieel besluit genomen over afstoting van het voormalige CBS-gebouw. Driemanspolder In het voorjaar 2008 is het voorlopig ontwerp van het inrichtingsplan afgerond. Dit inrichtingsplan is vertaald naar een ontwerpbestemmingsplan. Dit ontwerpbestemmingsplan is halverwege het jaar formeel in procedure gegaan. In december 2008 is door de alle betrokken partijen, naast onze gemeente zijn dat de gemeenten Zoetermeer en Den Haag, de provincie, de Hoogheemraadschappen van Rijnland en Delfland, een bestuursconvenant ondertekend. Fonteynenburglaan In 2008 is de vrijstellingsprocedure afgerond. Heuvelweg In 2008 is het communicatietraject voor de Gebiedvisie Heuvelweg gestart, op basis van een uitgevoerde ruimtelijke verkenning van het plangebied Heuvelweg. Na afronding van het

151

communicatietraject zal de Gebiedsvisie Heuvelweg worden uitgewerkt en medio 2009 ter besluitvorming aan het college worden aangeboden. Neherlab In 2008 waren de bouwwerkzaamheden in volle gang en het project is bijna gereed. Oosteinde 123 In 2008 is het vergunningtraject afgerond en gestart met de bouw. Het project is bijna gereed. In 2009 vindt de inrichting van het speelterrein plaats. Voormalige garage Zoet In 2008 is het vergunningtraject afgerond.

4.3.11 Woonzorgplannen Duivenvoorde De concept-randvoorwaarden voor de herontwikkeling zijn opgesteld. Op dit moment wordt gewerkt aan de definitieve randvoorwaarden in het kader van de gebiedsvisie Heuvelweg. Mariënpark In 2008 heeft besluitvorming in de raad plaatsgevonden. Het definitieve bouwplan is in 2008 ingediend. Rustoord In 2008 is besluitvorming in de raad over aanpassing van de oorspronkelijke randvoorwaarden voorbereid en door het college akkoord bevonden. Sonneruyter De aangepaste randvoorwaarden zijn opgesteld en vaststelling door de raad is voorbereid. Reinier de Graaf In 2008 is geen bouwplan ingediend.

152

153

C. Wat heeft het gekost? C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008 en de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2008. Tabel 1 Exploitatie per productgroep en verrekeningen met reserves (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Begrotings-

Begroting

Rekening

2007 voor wijziging

wijzigingen

na wijziging

2008

Verschil

2008

2008

2008

5.585

5.456

479

5.935

5.816

119

Ruimtelijke ordening

3.791

1.298

1.148

2.447

2.924

-477

Wonen

3.126

3.264

1.663

4.927

3.980

947

Gronden en vastgoed

1.982

1.841

641

2.482

3.048

- 567

Grondexploitaties

5.168

24.213

4.408

28.622

15.674

12.948

Verkeer en vervoer

1.651

1.617

214

1.831

1.836

-5

21.303

37.689

8.553

46.244

33.278

12.965

664

595

1.599

2.194

707

-1.487

77

-

-

-

41

41

Wonen

2.073

2.313

1.252

3.565

2.576

-989

Gronden en vastgoed

3.187

1.460

4.387

5.847

5.443

-404

Grondexploitaties

4.472

24.222

3.091

27.313

9.522

-17.791

113

-

-

-

17

17

Totaal baten

10.586

28.590

10.329

38.919

18.306

-20.613

Saldo van het programma

10.717

9.099

- 1.776

7.325

14.972

-7.648

95

20

1.758

1.778

878

900

415

115

1.314

1.429

1.306

-123

10.397

9.004

-1.332

7.674

15.544

-6.871

Lasten Onderhoud wegen en kunstwerken

Totaal Lasten

Baten Onderhoud wegen en kunstwerken Ruimtelijke ordening

Verkeer en vervoer

Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo na resultaatbestemming

154

Analyse begroting 2008-rekening 2008 Toelichting op lasten en baten (saldo) Onderhoud wegen en kunstwerken Ruimtelijke ordening Wonen Gronden en vastgoed Grondexploitaties Verkeer en vervoer

€ € € € € €

1.368.000 436.000 42.000 971.000 4.843.000 12.000

N N N N N V

Totaal

€

7.648.000

N

Onderhoud wegen en kunstwerken (€ 1.368.000 N) Lasten (€ 119.000 V) De kosten van openbare verlichting zijn € 170.000 lager dan begroot door een meer projectmatige aanpak. Daarnaast heeft de financiële afhandeling (afboeken van diverse vaste activa) nog niet plaatsgevonden als onderdeel van de raamovereenkomst met de Staat der Nederlanden voor de overdracht van onderhoud van de aansluitingen op Rijksweg 14 (zie Baten). Dit resulteert in het niet boeken van de eenmalige afschrijving en lagere kosten voor de uitvoering van planmatig onderhoud (€ 302.000 V). Daar staat tegenover dat meer uren zijn besteed aan het dagelijks onderhoud (€ 103.000 N). Voorts zijn met het vaststellen van de nota activabeleid, waarbij activa in de openbare ruimte niet meer geactiveerd mogen worden, restant boekwaarden afgeboekt (€ 290.000 N). Baten (€ 1.487.000 N) De gemeente zou een (raam)overeenkomst met de Staat der Nederlanden sluiten voor de overdracht van onderhoud van de aansluitingen op Rijksweg 14. Het sluiten van de overeenkomst en de financiële afhandeling heeft echter niet plaatsgevonden in 2008, waardoor de geraamde baten € 1.521.000 achterblijven. Met deze transactie hangen ook samen een storting in de algemene reserve (zie stortingen in reserves) en afschrijving op vaste activa. Ook deze begrote mutaties zijn niet in 2008 gepleegd.

Ruimtelijke ordening (€ 436.000 N) Lasten (€ 477.000 N) Het nadeel op ruimtelijk beleid en bestemmingsplannen betreft meer indirecte kosten door onder andere externe inhuur ter invulling van vacatures (hogere kosten dan eigen personeel) en meer bestede tijd van eigen personeel. Als reden voor deze hogere lasten zijn ondermeer te noemen de gevolgen van de invoering van de nieuwe wet Ruimtelijke Ordening, actualisatie van bestemmingsplannen, alsmede een hoger doorbelast intern uurtarief. Voorts zijn ten laste van de exploitatie gekomen de kosten voor de integrale gebiedsvisie Leidsenhage (€ 155.000), voor deze kosten was een investeringskrediet beschikbaar maar deze lasten mogen niet geactiveerd worden in de balans.

155

Baten (€ 41.000 V) In 2008 is van de provincie een nabetaling ontvangen op het subsidie van het project Kulturhus Stompwijk. Daarnaast is een exploitatiebijdrage ontvangen voor het Neherpark.

Wonen (€ 42.000 N) Lasten (€ 947.000 V) Door een wijziging in de verantwoording van subsidies van derden (stelselwijziging) is een voordeel van € 1.687.000 te zien op de lasten (en op de baten een nadeel, dus per saldo neutraal). Het betreft de subsidie van BLS-Vinac (Besluit locatiegebonden subsidies), dat begroot was om in de voorziening te storten, en dus een last vormt. De nieuwe methodiek is dat ontvangen maar nog niet bestede subsidiegelden niet in de exploitatie worden verantwoord. Het omgekeerde geldt voor de ISV (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing) subsidie. De lasten zouden rechtstreeks verantwoord worden op de voorziening. Door de stelselwijziging zijn deze nu in de exploitatie verantwoord hetgeen tot een niet begrote last (en bate) van € 688.000 leidt. Baten (€ 989.000 N) Door een wijziging in de verantwoording van subsidies van derden (stelselwijziging) is een nadeel van € 1.687.000 te zien op de baten (en op de lasten een voordeel). Het betreft de subsidie van BLS-Vinac. De nieuwe methodiek is dat ontvangen maar nog niet bestede subsidiegelden niet in de exploitatie worden verantwoord. Het omgekeerde geldt voor de ISV subsidie. De in voorgaande jaren ontvangen subsidiebaten zijn voor het deel dat op 2008 betrekking heeft, ook als bate verantwoord hetgeen tot een niet begrote bate (en last) van € 688.000 leidt. Deze eerder ontvangen maar nog niet bestede middelen waren in de voorziening aanwezig.

Gronden en vastgoed (€ 971.000 N) Lasten (€ 567.000 N) De hogere lasten worden veroorzaakt door tijdelijke inhuur van externe personele ondersteuning voor grondbeleid. Baten (€ 404.000 N) De opbrengsten van de verkoop van de club-/kleedaccommodaties Westvliet zijn € 260.000 lager dan geraamd omdat begroot is inclusief omzetbelasting, terwijl deze belasting is afgedragen omdat bij overdracht geopteerd is een belaste levering (en aftrek van omzetbelasting op de bouwkosten). Hiermee hangt een voordeel samen op Programma Inwoners (sportvoorzieningen) wegens lagere kapitaallasten voor het afboeken van de overgedragen investering. Daarnaast is € 242.000 minder ontvangen uit de verkoop van de scoutingonderkomens Orion en Hildegard dan begroot om dezelfde reden. Een voordelig resultaat ten opzichte van de begroting is dat meer snippergroen is verkocht (€ 72.000 voordeel).

156 Grondexploitaties (€ 4.843.000 N) Lasten (€ 12.948.000 V) De lasten en baten van grondexploitaties staan in nauwe relatie. De lasten zijn lager doordat de geraamde verwervingen voor de grondexploitatie Duivenvoorde-corridor niet hebben plaatsgevonden. Voor een aantal in exploitatie genomen projecten zijn voorzieningen getroffen als gevolg van gewijzigde omstandigheden, zoals in detail uitgewerkt in de paragraaf grondbeleid: a. Project Damcentrum (gemeentelijk aandeel in het verwachte verlies van de VOF) wegens bijstelling grondprijs en de negatieve gevolgen van de onjuistheden in de jaarrekening 2006 van de VOF Damcentrum € 2.427.000; b. Project Damcentrum vervallen dekking voor de kosten van voorbereiding, toezicht en uitvoering ad € 534.000. Voor deze kosten was dekking mogelijk vanuit de winstuitkeringen uit de VOF. Nu de VOF naar verwachting geen winsten zal uitkeren, is deze dekking vervallen; c. Project Prinsenhof. Voor de nog te verkopen gronden moeten kosten voor bouw- en woonrijpmaken worden opgenomen en het programma worden bijgesteld voor meer goedkope en sociale woningen resulterend in een bijstelling van € 2.100.000; d. Project Sijtwende. Voor de afwikkeling is nog een bedrag nodig van € 915.000. Hiervoor is een voorziening getroffen. De stortingen in de voorzieningen Damcentrum en Prinsenhof moeten gedekt worden uit de reserve grondexploitatie. Deze onttrekking aan de reserve wordt als resultaatbestemming voorgesteld. De onttrekking aan de reserve Sijtwende is wel gepleegd. Het nadelige saldo op grondexploitaties houdt verband met de resultaatbestemming voor Damcentrum en Prinsenhof ad € 5.061.000 en de hogere onttrekkingen aan de reserve grondexploitatie (kunstaankopen € 45.000, Leidschendam Centrum € 168.000 en Prinsenhof € 8.000). Baten (€ 17.791.000 N) De baten houden verband met de mutatie van de boekwaarde voor met name de Duivenvoorde-corridor (zie lasten).

Verkeer en vervoer (€ 12.000 V) Lasten (€ 5.000 N) Het nadeel betreft in hoofdzaak meer bestede uren. Baten (€ 17.000 V) Met de gemeente Den Haag is het Trekvliettracé financieel afgerekend. Ook is meer schadevergoeding ontvangen voor verkeersregelinstallaties.

157

Toelichting op verrekeningen met reserves Stortingen in reserves (€ 900.000 V) De stortingen in de reserves zijn € 900.000 lager dan begroot. Reden is dat de financiële afhandeling van de (raam)overeenkomst Rijksweg 14 nog niet heeft plaatsgevonden en daarom het deel van de te ontvangen vergoeding niet in de algemene reserve is gestort.

Onttrekkingen aan reserves (€ 123.000N) Aan reserves is in 2008 € 123.000 minder onttrokken dan begroot. Dit betreft voornamelijk de onttrekking aan de reserve Onderhoud wegen (€ 169.000 meer). De reserve Onderhoud wegen is ingesteld ter dekking van kosten van reconstructie en levensduur verlengende maatregelen voor asfaltwegen. Een bedrag van € 168.514 is onttrokken voor de dekking van de kosten van de afschrijving van vervanging en reconstructie van diverse asfaltwegen. Deze onttrekking was niet begroot omdat de kosten aanvankelijk als investering waren aangemerkt. De geraamde onttrekking aan de reserve incidentele kosten ad € 102.000 is niet gepleegd omdat het project verkeerscirculatie Sluisplein vanwege juridische procedure en afstemming op het project Leidschendam-Centrum vertraagd is. Door deze vertraging zijn de hiermee samenhangende kosten niet gemaakt en behoefde geen bedrag aan de reserve te worden onttrokken. Voor de grondexploitaties is € 176.000 minder aan de reserves onttrokken dan begroot.

158

In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

wonen

5

4

Stedelijke vernieuwing

-

680

Subsidiëring volkshuisvesting

130

108

Totaal

135

792

Beleid en onderzoek t.a.v.

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Ruimtelijk beleid Stedelijke vernieuwing

Totaal

Begroting

Rekening

2008

2008

-

8

1.219

1.907

1.219

1.915

159

C2 Incidentele lasten en baten In tabel 4 zijn opgenomen de incidentele lasten, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

-

400

432

-

921

21

1. Nieuwe Driemanspolder

1.677

2. Grondexploitaties

4.233

3. Woonwagens

129

4. Afschrijving investeringen betreffende groot onderhoud 5. Afschrijving activa i.h.k.v. raamovereenkomst met de Staat der Nederlanden 6. Stortingen in reserves 7. Vorming voorzieningen grondexploitaties

Totaal incidentele lasten

5.061

6.039

1.353

5.482

In tabel 5 zijn opgenomen de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 5 Incidentele baten Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

1.521

-

7. Verkoop scouting-onderkomens en grond

2.654

2.412

8. Onttrekkingen aan reserves

1.429

2.170

5.604

4.582

(bedragen x € 1.000)

1. Verkoop gemeentelijke eigendommen 2. Nieuwe Driemanspolder 3. Grondexploitaties 4. Woonwagens

1.400 36 4.467 57

5. Vrijval voorziening beheer en exploitatie vastgoed

67

6. Vergoeding voor de overdracht van onderhoud van de aansluitingen op Rijksweg 14 (raamovereenkomst)

Totaal incidentele baten

6.027

160

C3 Investeringen In tabel 6 zijn de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en –inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 Investeringsuitgaven en –inkomsten (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Investeringsuitgaven

6.238

2.405

Onderhoud wegen en

3.700

1.418

2.299

401

69

69

170

517

2.126

1.237

682

3

Ruimtelijke ordening

754

246

Wonen

233

233

Verkeer en vervoer

457

755

4.112

1.168

kunstwerken Ruimtelijke ordening Wonen Verkeer en vervoer

Investeringsinkomsten Onderhoud wegen en kunstwerken

Saldo

Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Onderhoud wegen en kunstwerken (uitgaven € 2.282.000 V, inkomsten € 679.000 N) Beheer systeem koppeling grafisch aan data (uitgaven € 47.000 V) Door de invoering van Server Based Computing (SBC) in 2008 heeft de implementatie van het beheersysteem onvoldoende aandacht gekregen. In 2009 worden nieuwe PC’s geplaatst waarop het beheersysteem kan draaien, en de implementatie alsnog uitgevoerd kan worden. Vervanging / reconstructie Oosteinde (gedeeltelijk) (uitgaven € 94.000 V) Door uitvoering van diverse andere werken kon dit werk niet in uitvoering genomen worden. Voorbereiding, aanbesteding en opdrachtverstrekking zijn afgerond in december 2008. Project wordt uitgevoerd in 1e kwartaal 2009. Fietsenstallingvoorzieningen (uitgaven € 75.000 V) Bepaling van de locatie heeft veel tijd gekost (Julianabaan). Vervolgens is lang stilgestaan bij de stedenbouwkundige randvoorwaarden. Detaillering van ontwerp vindt inmiddels plaats en

161 de realisatie wordt in het najaar van 2009 verwacht. Uitvoering is uiterlijk in het 4e kwartaal 2009. Rotonde Veursestraatweg-Parnashofweg (uitgaven € 50.000 V) Aanleg rotonde is nog in fase van planvorming. Vanwege onduidelijkheden in ontwikkelingen in het omliggend gebied is vertraging ontstaan. De uitvoering zal worden uitgesteld naar 2011. Openbare verlichting, armaturen 2007 (uitgaven € 136.000 V) en openbare verlichting, lichtmasten 2007 (uitgaven € 195.000 V) Project heeft vertraging opgelopen door Europese aanbesteding openbare verlichting. Aanbesteding is nagenoeg afgerond in 2008. Gunning zal in het 1e kwartaal 2009 plaatsvinden, daarna start de uitvoering in 2009. Vervanging/reconstructie diverse asfaltwegen (uitgaven € 402.000 V) Project is in uitvoering in samenwerking met aanleg tramlijn 19. Door vertragingen in de aanleg van tramlijn 19 kon project maar gedeeltelijk uitgevoerd worden in 2008. Extra parkeerplaatsen Zeeheldenwijk (uitgaven € 71.000 V, inkomsten € 12.000 N) Het project opgezet voor parkeren bij RandstadRail wordt in het 1e kwartaal 2009 afgerond. Fietspad / Rotonde Laan NOE (uitgaven € 80.000 V) Dit deel van het krediet is bestemd voor de voorbereiding. Eind 2008 is opdracht gegeven om de voorbereiding te laten uitvoeren door een externe partij. In 2008 zijn nog geen uitgaven geweest. Aanleg voet- en fietsverbinding Groene Zoom (uitgaven € 200.000 V) In verband met bouwactiviteiten (nieuwbouw van het Wellantcollege) konden de werkzaamheden nog niet worden uitgevoerd. Voorbereiding is eind 2008 afgerond, werkzaamheden worden in 2009 uitgevoerd.

Ruimtelijke ordening (uitgaven € 1.898.000 V, inkomsten € 508.000 N) Voorbereidingskrediet Integrale gebiedsvisie WC Leidsenhage (uitgaven € 410.000 V) Het project is medio 2008 opgestart. Gelet op het belang van het project dient voldoende tijd in acht te worden genomen. De doorlooptijd van het project is circa een jaar, uitgaven zullen deels in 2009 worden gedaan. Corbulopark verbinding met waterspoorpark (uitgaven € 500.000 V) Het project vormt onderdeel van vervanging riolering en aanleg gescheiden rioolstelsel Voorburg Noord als onderdeel van het waterplan. In 2008 is een start gemaakt met de vervanging van de riolering van Voorburg Noord. Een deel van de vervanging van de riolering is het aanleggen van een gescheiden rioolstelsel voor de afvoer van hemelwater. Dit deel van het vervangingsproject is een onderdeel van het waterplan en wordt financieel gedekt vanuit de kredieten van het waterplan. De vervanging van de riolering wordt uitgevoerd binnen de kredieten riolering. Het aanleggen van het gescheiden rioolstelsel is de laatste fase. Doordat

162

er vertraging is opgelopen bij de uitvoering van de vervanging van de riolering is de start voor het aanleggen van het gescheiden stelsel daardoor ook vertraagd en kon deze fase niet meer in 2008 uitgevoerd worden. Dit deel van het project is de laatste fase van het totale rioolproject Voorburg Noord. De afronding van het project vindt plaats in 2009. Prinsensingel (uitgaven € 155.000 V, inkomsten € 47.000 N) Dit krediet is onderdeel van het Waterplan, twee projecten zijn afgerond, het derde project wordt in het 1e halfjaar 2009 uitgevoerd. Voorbereidingskrediet gebiedsvisie Heuvelweg (uitgaven € 100.000 V) De doorlooptijd van dit deel van de gebiedsvisie Heuvelweg is gepland van oktober 2008 tot oktober 2009. Het betreft de planontwikkeling van het project. Volgens planning is in oktober 2009 het plan ‘Gebiedsvisie Heuvelweg’ gereed voor besluitvorming.

Verkeer en vervoer (uitgaven € 347.000 N, inkomsten € 298.000 V) Bochtreconstructie Prinsensingel/ Heuvelweg (uitgaven € 887.000 N, inkomsten € 216.000 V) en fietspaden Heuvelweg (uitgaven € 596.000 V, inkomsten € 600.000 N) De oorspronkelijke raming van het krediet in 2006 bedroeg totaal € 1.883.643, voor zowel uitgaven als inkomsten, per saldo dus € 0. In 2007 is een definitieve beschikking afgegeven door Stadsgewest Haaglanden van € 1.510.020. Toen is verzuimd om de raming van de inkomsten aan te passen op de definitieve beschikking. Dit verklaart de onderschrijding van € 384.000 aan de inkomstenkant. In 2007 is een bedrag van € 755.010 zijnde 50% van de definitieve beschikking ontvangen. Aan de hand van een accountantsverklaring moet het resterende bedrag van € 755.010 nog binnen komen. Dit bedrag is opgenomen als nog te ontvangen bij de jaarrekening 2008. De beschikking was gebaseerd op totale projectkosten van € 2.276.600 inclusief 10% onvoorzien. Ook hier is verzuimd om de raming aan te passen op de voorgecalculeerde uitgaven. De daadwerkelijk uitgaven zijn in totaal € 2.175.667 en vallen dus binnen de voorgecalculeerde uitgaven. Dit verklaart de overschrijding van € 2.175.667 -/- raming van € 1.883.643 = € 292.000 aan de uitgavenkant. Het project is inmiddels afgerond. Onderzoek / aanpassing verkeerssituatie Voorburg-West (uitgaven € 90.000 V) De uitvoering heeft vertraging opgelopen omdat de nodige overleggen hebben moeten plaatsvinden met omwonenden met name aan de Laan van Middenburg. De voorbereidingen hebben daardoor veel langer geduurd dan was gepland. Uitvoering zal in 2009 plaatsvinden. Verkeersregelinstallaties 2007 (VRI) (uitgaven € 272.000 V) Vervanging van VRI 2007 is samengevoegd met de vervanging van VRI 2008 om in een keer meerdere kruispunten te kunnen aanbesteden. Hiervoor is een Europese aanbesteding noodzakelijk, deze is nagenoeg afgerond in 2008. Gunning zal in 1e kwartaal 2009 plaatsvinden, daarna start uitvoering in 2009. Natuurvriendelijke inrichting Holwerdalaan (uitgaven € 165.000 V, inkomsten € 150.000 N) Deze projecten zijn onderdeel van het totale waterplan. Doordat er in 2008 nog projecten vanuit 2007 in uitvoering waren van het waterplan, is het door capaciteitsgebrek niet gelukt

163

om alle projecten die volgens planning in 2008 in uitvoering stonden te realiseren. Voorbereiding en aanbesteding zullen plaatsvinden in het 3e kwartaal 2009. Een aantal projecten heeft een langere doorlooptijd in verband met natuurregelgeving. Watermaatregelen Leidschendam-Zuid (uitgaven € 145.000 V, inkomsten € 72.000 N) Voorbereiding en opdrachtverlening zijn eind 2008 afgerond. Uitvoering zal plaatsvinden in 2009. Het totale krediet van € 290.000 is opgesplitst naar de diverse deelprojecten. De helft van het oorspronkelijke krediet (€ 145.000) was reeds doorgeschoven naar 2011. Verbeteren watersysteem Zijdepark (uitgaven € 223.000 V, inkomsten € 112.000 N) De uitvoering van dit project bleek complexer dan voorzien. De schets/voorbereidingsfase heeft daardoor meer tijd gekost. Het project zal naar verwachting in de loop van 2009 uitgevoerd kunnen worden. Schoolveiligheidsplan (uitgaven € 57.000 V, inkomsten € 101.000 N) Enkele aanpassingen ten behoeve van het schoolveiligheidsplan die stonden gepland voor 2008 zijn niet doorgegaan, waardoor er minder kosten zijn gemaakt. De inkomsten staan geraamd in 2009, waardoor er een nadelig saldo ontstaat op de balansdatum. De subsidie zal in 2009 definitief afgehandeld worden.

164

165

6. Veiligheid en handhaving

Relatie met kerndoelstelling

Bewoners centraal

Raadscommissie(s)

Algemene zaken

Portefeuillehouder(s)

Burgemeester

A1 Kader Een aantrekkelijke gemeente is een veilige gemeente. Onze inwoners moeten zich hier veilig voelen. Daarom kiezen wij voor een integrale aanpak en samenwerking met politie, openbaar ministerie, inwoners en belangenorganisaties. Handhaving is het sluitstuk van ons beleid. Ook hier kiezen wij voor een integrale aanpak.

Het programma Veiligheid en handhaving heeft betrekking op de onderstaande beleidsterreinen: 1. Veiligheid 2. Handhaving

A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008

1. Veiligheid 1.1 Veiligheid Gemeenten krijgen de regie over de veiligheid binnen de gemeentegrenzen. Dit staat in een wetsvoorstel waarmee de ministerraad in mei 2008 heeft ingestemd en dat aansluitend voor advies aan de Raad van State is gestuurd. De tekst wordt pas openbaar als het wetsvoorstel wordt ingediend bij de Tweede Kamer. In het bestuursakkoord tussen het rijk en de VNG was eerder al afgesproken dat de gemeentelijke regie over het veiligheidsbeleid wettelijk zou worden vastgelegd. De gemeente maakt afspraken en voert de regie, zonder dat zij bevoegdheden of taken van andere partijen overneemt. In het veiligheidsplan staan concrete en meetbare doelen en prioriteiten van het lokale veiligheidsbeleid, wat de gemeente daaraan gaat doen en wat ze van andere organisaties en instellingen verwacht.

1.2 Rampenbestrijding Onderdeel van het beleidsterrein veiligheid is de rampenbestrijding. Het wetsvoorstel van de Wet veiligheidsregio’s integreert de Brandweerwet 1985, de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en de Wet rampen en zware ongevallen. Het wetsvoorstel is in juli 2007 ingediend bij de Tweede Kamer. Van alle regio’s wordt verwacht dat zij vanaf 2010 zullen voldoen aan de vereisten uit Hoofdstuk 2 van het Besluit veiligheidsregio’s (ook wel bekend als de basisvereisten crisismanagement uit de Kwaliteits-AMvB).

166

Besluitvorming over het samengaan van de vormen van gemeentelijke brandweerzorg zal naar verwachting medio 2009 plaatsvinden. Het feitelijk samengaan binnen de Hulpverleningsregio Haaglanden (Veiligheidsregio Haaglanden i.o.) is voorzien per 1 januari 2010.

2. Handhaving In het rapport van de commissie Mans wordt voorgesteld om in de toekomst de handhaving van de VROM-regels te laten uitvoeren door regionale omgevingsdiensten. Deze regionale omgevingsdiensten worden wettelijk vastgelegd. Uitsluitend de toezichthoudende taak wordt bij deze omgevingsdiensten neergelegd. Deze diensten hebben derhalve een adviesrol richting het bevoegd gezag. Het kabinet steunt het advies van de commissie Mans op hoofdlijnen. De minister zou de reorganisatie eind 2011 willen hebben afgerond. De besluitvorming is nog lang niet definitief, maar is wel een ontwikkeling die we nauw in het oog moeten houden. Per 1 november 2008 is het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken (Gebruiksbesluit) ingevoerd. Door dit besluit zijn veel minder inrichtingen gebruiksvergunningplichtig; deze inrichtingen (80%) kunnen volstaan met een melding. Door de regionalisering van de brandweer zal de rol van de brandweer wijzigen in een adviserende rol. De verdeling van de toezichthoudende taak (brandweer, gemeente) moet worden herbezien.

A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader 1. a. b. c.

2. a. b. c. d. e. f. g. h.

Veiligheid Nota Veiligheid gemeente Leidschendam-Voorburg’ (2004/9336) De nieuwe nota ‘Veiligheid gemeente Leidschendam-Voorburg” (2009/5463) “Rampenplan gemeente Leidschendam-Voorburg” (2005/20531)

Handhaving Handhavingsbeleid 2005-2008 Parkeernota (2005/31689) beleidsnotities in het kader van het rijksproject “Professionalisering van de (milieu)handhaving” en afdelingsprotocollen (2005/24684 en 2005/28760) Convenant politiesurveillanten 2008 Integraal handhavingsplan gemeente Leidschendam-Voorburg 2008, deel 1 prioriteiten Doorontwikkeling integraal handhavingsplan gemeente Leidschendam-Voorburg 2008, deel 2, regulier handhaving (2007/29082) Samen Slimmer; organisatieontwikkeling Samen Slimmer (2007/32769) Beleidsnota “Schaken met paard en landschap” (2008/29143)

167

A4 Huidige stand van zaken

1. Veiligheid 1.1 Veiligheid Volgens planning is in 2008 onder andere verder gewerkt aan een nieuwe versie van de gemeentelijke Nota Veiligheid. Daarnaast is gewerkt aan de (her)certificering van de winkelcentra binnen de gemeente die zijn betrokken bij de lopende Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) projecten. In juni 2008 is het regionale winkelcentrum Leidsenhage gehercertificeerd voor het keurmerk en zijn eind 2008 voorbereidingen getroffen voor de (her)certificering begin 2009 van de buurtwinkelcentra Herenstraat en Julianabaan in de kern Voorburg. In 2008 is eveneens uitvoering gegeven aan activiteiten op het gebied van veiligheid in en om de school. Tevens zijn weer wijkwandelingen georganiseerd in de twaalf wijken van de gemeente. In het kader van het integratiebeleid zijn in 2008 themabijeenkomsten georganiseerd waarbij met ketenpartners van gedachten is gewisseld over het thema radicalisering. Tot slot is ook in 2008 uitvoering gegeven aan activiteiten van het geldende protocol aanpak jeugdoverlast.

1.2 Rampenbestrijding Medio 2008 heeft het college een opleidings- en oefenplan voor de gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie vastgesteld. In de tweede helft van 2008 is een aanvang gemaakt met de voorbereidingen voor het opleiden van de diverse staven en het personeel van de actiecentra van de gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie. In december 2008 is de gemeente als effectgemeente betrokken bij een praktijktoets van de gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie binnen de regio Haaglanden van de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Deze praktijktoets is goed verlopen. Als onderdeel van de praktijktoets wordt tevens de kwaliteit van het gemeentelijk rampenplan van de regiogemeenten getoetst. Het resultaat van deze toets moet worden afgewacht.

2. Handhaving De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen verworpen. Wel is het wetsvoorstel bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte aangenomen. Een collegevoorstel over het wel of niet invoeren van de bestuurlijke boete wordt in het eerste kwartaal 2009 opgesteld. In 2010 zal mede op basis van de ervaringen bij de grote vier gemeenten standpuntbepaling ontrent invoering van de bestuurlijke strafbeschikking moeten plaatsvinden. De landelijke voorbereidingen om te komen tot een omgevingsvergunning, vereisen ook lokaal de nodige voorbereidingen. Naast het feit dat de beleid- en vergunningverlenende afdelingen hiermee te maken krijgen, zal ook de organisatie van de afdeling Handhaving moeten worden afgestemd op de nieuwe vergunningen.

168

Op dit moment is de nieuwe beleidsnota Veiligheid in voorbereiding. De prioriteiten die uit deze nota zullen volgen worden meegenomen bij de doorontwikkeling van het product integrale handhaving. Doel van integrale handhaving is de samenwerking tussen gemeente, politie en brandweer te optimaliseren. De gezamenlijke activiteiten van de gemeentelijke en van niet-gemeentelijke handhavingspartijen worden overzichtelijk in beeld gebracht. Daarnaast hebben de partners ook hun afzonderlijke uitvoeringsprogramma’s. Sinds een aantal jaren huurt de gemeente politiesurveillanten in bij de politie Haaglanden. De interne politieopleiding voor politiesurveillanten wordt niet meer gegeven. Doorstroming en uitstroom leiden ertoe dat de functie van politiesurveillant verdwijnt. Op dit moment probeert de burgemeester in de regio bestuurlijk draagvlak te krijgen voor continuering van de inzet van politiesurveillanten, door hetzij voortzetting van de opleiding dan wel door het opleiden van mensen bij andere korpsen. Ons voorstel is eerst hierover duidelijkheid te krijgen voordat de motie (voorjaarsnota 2008) inzake de stadswachten wordt uitgewerkt. Bij het verdwijnen van de politiesurveillanten moeten we het toezicht in de openbare ruimte in zijn breedte bekijken. In 2009 zal een voorstel worden uitgewerkt waarin getracht wordt het mogelijke gat in het toezicht door het verdwijnen van de politiesurveillanten, te dichten en zal worden ingegaan op de motie over de stadswachten. Het laten (re-)integreren van mensen op de arbeidsmarkt in toezichthoudende functies zal daar nadrukkelijk bij worden betrokken. De mogelijkheden tot re-integratie worden al verkend. Onderwerpen die daarbij aan de orde komen zijn onder andere de relatie tussen taak en bevoegdheden, de vereiste competenties en het waarborgen van de eigen veiligheid van de stadswachten.

169

B. Wat is gedaan en bereikt? 1. Veiligheid 1.1 Veiligheid Speerpunt: de inwoners van de gemeente moeten zicht veilig voelen en veilig zijn. Onderwerp

Realisatie

1.1.1 Veilige woon- en werkomgeving 1.1.2 Nieuwe veiligheidsnota 2008–2011 1.1.3 Rapportage over de mogelijkheden van cameratoezicht 1.1.4 Regionaliseren brandweer 1.1.5 Uitrusten brandweer met AED’s

1.1.1 Veilige woon- en werkomgeving In 2008 zijn de projecten en activiteiten van de gemeente die zijn gericht op de instandhouding van een veilige woon- en werkomgeving conform planning uitgevoerd. 1.1.2 Nieuwe veiligheidsnota 2008–2011 Voor de opstelling van de nieuwe Nota Veiligheid is destijds opdracht verstrekt aan een extern adviesbureau. Met dit bureau is in de loop van 2008 een verschil van inzicht ontstaan over de kwaliteit van het eindproduct in het licht van de verstrekte opdracht en de door de gemeente goedgekeurde offerte. In verband hiermee is de afronding van de nieuwe Nota Veiligheid in 2008 vertraagd. Om verdere vertraging zoveel als mogelijk te voorkomen is nog in 2008 opdracht verstrekt aan een ander adviesbureau om de nieuwe Nota Veiligheid, voor zover gereed, bij te stellen en af te ronden. De oplevering van de aldus aangepaste nieuwe veiligheidsnota en de daaraan te verbinden activiteitenmatrix staat gepland voor begin 2009. 1.1.3 Rapportage over mogelijkheden van cameratoezicht In de voorgaande periode is de bestuurlijke rapportage opgesteld. In deze rapportage zijn onder andere een probleeminventarisatie en analyse opgenomen. Op 7 oktober 2008 heeft de raad besloten om een nieuwe afdeling (cameratoezicht op openbare plaatsen) en een nieuw artikel aan de Algemene Plaatselijke Verordening toe te voegen. Aan de burgemeester is hierbij de bevoegdheid verleend om op vijf locaties cameratoezicht uit te oefenen indien de veiligheidssituatie dat vereist. 1.1.4 Regionaliseren brandweer Het jaar 2008 stond in het teken van de regionalisering van de brandweer. Definitieve besluitvorming daarover is in de loop van 2009 aan de orde. Bij positieve besluitvorming zal effectuering naar verwachting per 1 januari 2010 plaatsvinden.

170

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Aantal uitrukken voor brand

260

373

260

375

b. Aantal hulpverleningen

250

524

250

528

Ad a en b. Vergeleken met 2007 is het aantal uitrukken en hulpverleningen in 2008 vrijwel constant gebleven. Ten opzichte van de raming is wel sprake van een toename, die in 2007 al is ingezet. Belangrijkste reden daarvoor is dat in het kader van de regionale samenwerking ook uitrukken en hulpverleningen in andere gemeenten plaatsvinden, met name in de nabijgelegen delen van de gemeente Den Haag en de gemeente Wassenaar. 1.2 Rampenbestrijding Speerpunt: er wordt in de gemeente integraal, doelmatig en aantoonbaar gehandhaafd. Onderwerp

Realisatie

1.2.1 Invoering en beheer opleidings- en oefenplan rampenbestrijdingsorganisatie 1.2.2 Jaarlijkse bestuurlijke oefening 1.2.3 Invoering gemeentelijke kolom Veiligheidsregio 1.2.4 Inrichting uitwijklocatie brandweerkazerne Leidschendam-Voorburg

1.2.1 Invoering en beheer opleidings- en oefenplan rampenbestrijdingsorganisatie Door capaciteitsgebrek is dit niet in 2008 gerealiseerd. Om de invoering van het opleidingsen oefenplan in 2009 wel mogelijk te maken is op tijdelijke basis een student integrale Veiligheidskunde van de Haagse Hogeschool aangesteld. 1.2.2 Jaarlijkse bestuurlijke oefening In het kader van een project grootschalige wateroverlast is in 2008 op landelijk en regionaal niveau gewerkt aan de opstelling van draaiboeken. Vanuit de regiogemeenten, waaronder Leidschendam-Voorburg, is hieraan een bijdrage geleverd met deelname aan workshops en een in regionaal verband georganiseerde bestuurlijke oefening. 1.2.3 Invoering gemeentelijke kolom Veiligheidsregio In 2008 is in regionaal verband gestart met een project ten behoeve van de inrichting van de gemeentelijke kolom naast de hulpdiensten in de Veiligheidsregio Haaglanden (in oprichting). Bij dit project zijn naast de gemeente Leidschendam-Voorburg alle regiogemeenten vertegenwoordigd. De bestuurlijke besluitvorming over de gemeentelijke kolom binnen de Veiligheidsregio Haaglanden (in oprichting) berust bij het Algemeen bestuur van de Hulpverleningsregio Haaglanden.

171

1.2.4 Inrichting uitwijklocatie brandweerkazerne Leidschendam-Voorburg In 2008 is een aanvang gemaakt met de inventarisatie van de noodzakelijke investeringen om de brandweerkazerne Leidschendam-Voorburg geschikt te maken als uitwijklocatie voor het gemeentelijk beleidsteam (inclusief verbindingscentrum) en het gezamenlijk actiecentrum van de gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie. Daarmee kan de huidige uitwijklocatie die kan worden ingericht in de raadszaal in Huize Swaensteijn aan de Herenstraat 72 in de kern Voorburg komen te vervallen. Tot de inrichting van deze uitwijklocatie is besloten aan de hand van een analyse van de lokale evaluatiepunten van de aan het project grootschalige wateroverlast van het rijk verbonden bestuurlijke oefening “Waterproef” van het gemeentelijk beleidsteam in 2008. METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

2. Handhaving Speerpunt: er wordt in de gemeente integraal, doelmatig en aantoonbaar gehandhaafd. Onderwerp

Realisatie

2.1 Invoering bestuurlijke boete en de Wet afdoening openbaar ministerie 2.2 Doorontwikkeling integrale handhaving 2.3 Handhaven op locatie (pilot) 2.4 Handhavingsloket 2.5 Afronden achterstand strijdige situaties met bestemmingsplan Landelijk Gebied 2.6 Voorstel havenmeester 2.7 Vervolgaanpak particuliere woningverbetering Voorburg-Noord

2.1 Invoering bestuurlijke boete en de Wet afdoening openbaar ministerie Met de komst van twee nieuwe instrumenten: de bestuurlijke boete en de (bestuurlijke) strafbeschikking treden de nodige wijzigingen op in de huidige praktijk. Deze nieuwe instrumenten zijn bedoeld om effectiever te kunnen handhaven in de openbare ruimte. Een gemeente kan slechts één van deze twee middelen gebruiken, er zal dus een keuze gemaakt moeten worden. Overigens kunnen gemeenten er ook voor kiezen geen van beide instrumenten in te voeren; ze kiezen dan voor continuering van de bestaande handhavingspraktijk. Voorshands wordt geopteerd voor het gebruik van de bestuurlijke strafbeschikking. Een definitieve keuze zal in 2010 worden gemaakt nadat de eerste ervaringen van de G4 met de bestuurlijke strafbeschikking bekend zijn. 2.2 Doorontwikkeling integrale handhaving Voor 2008 zijn de gezamenlijke handhavingsactiviteiten van de gemeentelijke (zoals de afdeling handhaving, de afdeling jeugd, onderwijs en sport en de brandweer) en van nietgemeentelijke handhavingspartijen (zoals politie en Eneco) overzichtelijk in beeld gebracht. Doel hiervan is samenwerking en integraliteit te optimaliseren.

172

2.3 Handhaving op locatie (pilot) Door de komst van het midoffice en de omgevingsvergunning heeft dit onderwerp niet de hoogste prioriteit van de organisatie gehad waardoor het niet is gerealiseerd in 2008. In de totale procesrealisatie rondom de omgevingsvergunning gaat het handhaven op locatie onderdeel uitmaken. Getracht zal wel worden om op korte termijn toch ervaring op te kunnen doen met het geautomatiseerd handhaven op locatie. 2.4 Handhavingsloket Het virtuele handhavingsloket wordt de frontoffice van de gemeente voor handhaving in aansluiting op het vergunningenloket. Er komt geen apart handhavingsloket, maar de handhavingspagina’s op de huidige internetsite van de gemeente worden toegankelijker voor de burger gemaakt. 2.5 Afronden achterstand strijdige situaties met bestemmingsplannen Landelijk Gebied Conform de planning zijn de locaties waar strijdig gebruik bestaat, die niet gelegaliseerd kunnen worden aangeschreven. Voor de andere situaties zijn legaliseringsonderzoeken gaande. Een restcategorie van lage prioriteit wordt in 2009 in de reguliere taakuitvoering weggewerkt. 2.6 Voorstel havenmeester De taak van de havenmeester is opgenomen in de functies van medewerker Handhaving Verkeer/APV en medewerker Intregrale Handhaving 2.7 Vervolgaanpak particuliere woningverbetering Voorburg-Noord In 2006 en 2007 is een uitgebreide inventarisatie gemaakt over achterstallig onderhoud aan particuliere woningen in Voorburg-Noord. In de tweede helft van 2007 en 2008 zijn technische rapporten opgemaakt en zijn huiseigenaren aangeschreven. Het vervolg van deze aanpak wordt in 2009 gecontinueerd zodat gevaarzettingen, zoals loszittende delen van balkons, aangepakt worden. Het voorstel is dat de aanpak uit het oogpunt van stedelijke vernieuwing meer zal inhouden dan woningaanschrijvingen: op basis van de uitkomsten uit de onderzoeken naar de constructieve veiligheid van de woningvoorraad in Voorburg-Noord is het voorstel een integraal project te starten tot verbetering van de totale woningvoorraad in deze wijk. Doel is stadsherstel van de gehele wijk Voorburg-Noord in nauwe samenspraak met bewoners, veelal particuliere woningeigenaren. De effectiviteit van de aanpak kan worden verhoogd door gelijktijdige inzet van aanpalende voorzieningen, zoals uitvoering klimaatbeleid (binnenklimaat woningen), verbetering van de woonomgeving (openbaar groen) en flankerend beleid (sociale zaken). De woningen met de constructiegebreken, zoals door ons vastgesteld in het kader van het project ‘Voorburg-Noord’, worden hierbij betrokken, met handhaving als sluitstuk mocht de aanpak via stedelijke vernieuwing niet lukken.

173

METING VAN DE RESULTATEN

a.

Klachten

meldpunt

openbare

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

ruimte

1.200

1.600

1.000

1.300

1.614

b. Aantal uitgeschreven boetes parkeren

2.000

3.000

4.500

4.500

3.913

handhaving

blauwe zone

Ad a. Er zijn meer handhavingsklachten binnengekomen dan geraamd. In 2008 zijn de ophaaldagen van het huishoudelijk afval gewijzigd. Naast aanpassingsproblemen van Avalex zijn ook bij burgers aanpassingsproblemen geconstateerd (vuil buiten zetten op de oude afhaaldagen). Hierover zijn veel klachten ontvangen. De burgers bellen, maar maken ook gemakkelijker en vaker gebruik van de digitale weg met betrekking tot het doen van meldingen via onze website. Ook de voorlichting om gebruik te maken van het nieuwe nummer 14070 heeft effect gehad. Ad b. Er zijn minder boetes uitgeschreven dan begroot; het ziekteverzuim bij de parkeerwachters was in 2008 groot.

174

175

C. Wat heeft het gekost? C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008 en de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2008. Tabel 1 Exploitatie per productgroep en verrekeningen met reserves (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Begrotings-

Begroting

Rekening

Verschil

2007 voor wijziging

wijzigingen

na wijziging

2008

2008

2008

2008

2.048

2.338

66

2.405

2.035

370

197

242

7

249

282

-33

5.475

5.362

105

5.467

5.884

-416

61

84

-10

74

70

4

7.781

8.026

168

8.195

8.271

-75

41

210

-203

8

53

45

-

-

-

-

1

1

187

158

11

169

194

26

-

-

-

-

-

-

228

368

-192

177

248

72

7.553

7.658

360

8.018

8.023

-3

-

-

-

-

-

-

127

-

-

-

-

-

7.426

7.658

360

8.018

8.023

-3

Lasten Handhaving Openbare orde en veiligheid Brandweertaken Rampenbestrijding Totaal Lasten

Baten Handhaving Openbare orde en veiligheid Brandweertaken Rampenbestrijding Totaal baten Saldo van het programma Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo na resultaatbestemming

176

Analyse begroting 2008-rekening 2008 Toelichting op lasten en baten (saldo) Handhaving € Openbare orde en veiligheid € Brandweertaken € Rampenbestrijding € Totaal

€

415.000 32.000 390.000 4.000

V N N V

3.000 N

Handhaving (€ 415.000 V) Lasten (€ 370.000 V ) Het voordeel heeft betrekking op lagere indirecte lasten, te weten milieuhandhaving (€ 193.500 V) en reinigingsinspectie (€ 189.000 V). Dit voordeel hangt samen met de hogere kosten van personele inzet zoals genoemd in het programma Dienstverlening (Servicecentrum/vergunningen). De inzet voor handhaving op Algemene Plaatselijke Verordening Leidschendam-Voorburg is op dat programma verantwoord. In 2008 waren de kosten voor wijktoezicht € 20.000 hoger dan begroot omdat meer ureninzet van politiesurveillanten is ingehuurd. Baten (€ 45.000 V) Het voordelig saldo is het gevolg van meer opbrengsten dwanginvordering bouwen (bouwvergunningen) dan geraamd. Dit betreft één specifieke casus.

Openbare orde en veiligheid (€ 32.000 N) Lasten (€ 33.000 N) Door een hoger nacalculatorisch uurtarief zijn de kosten hoger dan begroot. Vanaf september 2008 vervult een student integrale veiligheidskunde een leerarbeidsplaats met als hoofdwerkzaamheid de uitvoering van het oefen- en opleidingsplan in het kader van de rampenbestrijding. Daarnaast is een stagiaire werkzaam ten behoeve van de uitvoering van het veiligheidsbeleid.

Brandweertaken (€ 390.000 N) Lasten (€ 416.000 N) Het nadeel wordt voor een deel veroorzaakt door een hogere personele bezetting dan begroot. Voorts zijn de kosten van brandstof hoger door de hogere brandstofprijzen in 2008 en het vervallen van het belastingvoordeel dat de brandweer tot medio 2008 genoot op de inkoop van zogenoemde “rode diesel”.

177

Baten (€ 26.000 V) Hoewel het aantal afgegeven gebruiksvergunningen lager is dan geraamd, zijn de legesinkomsten hoger dan verwacht. Dit houdt verband met het feit dat het merendeel van de afgegeven vergunningen in een hoge legescategorie ligt.

Toelichting op verrekeningen met reserves Stortingen in reserves N.v.t. Onttrekkingen aan reserves N.v.t.

In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Integraal veiligheidsbeleid

5

4

16

680

Brandweertaken

256

108

Totaal

277

792

Maatregelen openbare orde en veiligheid

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

-

-

-

Totaal

-

-

178

C2 Incidentele lasten en baten In tabel 4 zijn opgenomen de incidentele lasten, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting Rekening

2007

2008

2008

-

-

-

-

Totaal incidentele lasten

-

-

-

In tabel 5 zijn opgenomen de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 5 Incidentele baten (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting Rekening

2007

2008

1. ISV-middelen handhaving bouwwerken

32.000

2. Hogere leges gebruikersvergunningen

25.000

Totaal incidentele baten

57.000

2008

179

C3 Investeringen In tabel 6 zijn per beleidsterrein de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en –inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Investeringsuitgaven

533

291

Brandweertaken

524

285

Rampenbestrijding

9

6

Investeringsinkomsten

0

0

533

291

Saldo

Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Brandweertaken (uitgaven € 239.000 V) In dit programma zijn voornamelijk vervangingsinvesteringen van het organisatieonderdeel Brandweer opgenomen. De onderuitputting wordt veroorzaakt door het achterblijven van de investeringen als gevolg van de afstemmingsmomenten met betrekking tot de regionalisering. Al is de regionalisering nog niet voltooid, bij veel investeringen vindt al wel afstemming plaats. Hierdoor is vertraging ontstaan. Ademluchtvoertuig (uitgaven € 27.000 V) Levering is geweest, afrekening met de regio heeft echter niet meer in 2008 plaatsgevonden. Bluskleding 2007 (uitgaven € 25.000 V) en bluskleding 2008 (uitgaven € 25.000 V) Bestelling is in 2008 gedaan, kleding is echter nog niet geleverd. Hydraulisch redgereedschap tankautospuiten (uitgaven € 23.000 V) In de opmaat naar de regionalisering van de brandweer binnen Haaglanden is afgesproken dat investeringen weliswaar door en voor rekening van de afzonderlijke gemeenten geschieden maar dat aanschaffingen geschieden binnen een gezamenlijke mantelovereenkomst. Het daarmee verkregen inkoopvoordeel komt ten goede aan de regio. De aanschaf van hydraulisch redgereedschap voor de tankautospuit was in 2008 gepland. De daarop betrekking hebbende mantelovereenkomsten waren echter nog niet gesloten, dus is uitstel naar 2009 noodzakelijk. Duikvoertuig incl. boot en trailer 772 (uitgaven € 33.000 V) Levering is geweest, afrekening met de regio heeft echter niet meer in 2008 plaatsgevonden.

180

181

7. Bestuur Relatie met kerndoelstelling Bewoners centraal Raadscommissie(s) Algemene Zaken Portefeuillehouder(s) Burgemeester, wethouders Houtzager en Beimers

A1 Kader Wij werken aan een ambitieuze, moderne gemeentelijke overheid die ten dienste staat van de eigen bevolking en die gericht is op regionale samenwerking. Daarom zullen we als gemeentebestuur toegankelijk en herkenbaar zijn. Ook blijven we daarom doorgaan met het op verschillende manieren betrekken van onze inwoners bij het ontwikkelen en vertalen van beleid en het nemen van grote beslissingen. In de regio werken we actief en constructief samen. Het programma Bestuur heeft betrekking op de onderstaande beleidsterreinen: 1. Bestuursstijl 2. Financiën 3. Communicatie en participatie 4. Regio (voor regionalisering brandweer zie programma 6 Veiligheid en handhaving) 5. Ondersteuning van de raad (griffie) 6. De ambtelijke organisatie

A2 Ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008 1. Bestuursstijl Geen ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008.

2. Financiën In de loop van 2008 is de Wet Financiering decentrale overheden gewijzigd. De wijzigingen hebben vooral betrekking op het vereenvoudigen van de uitvoeringsregels. De inwerkingtreding van de wet(swijziging) is bepaald op 1 januari 2009. In de paragraaf Financiering wordt nader ingegaan op deze materie. Het kabinet heeft nog altijd het voornemen om de precariobelasting op kabels en leidingen van nutsbedrijven af te schaffen. Het voorstel tot afschaffen wil het kabinet in de loop van 2009 aan de Tweede Kamer aanbieden.

3. Communicatie en participatie Geen ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008.

182

4. Regio Per 1 juli 2008 werd de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) van kracht. De bevoegdheden van gemeenten en provincies zijn daarin versterkt. Het Stadsgewest Haaglanden daarentegen heeft geen wettelijke taken en bevoegdheden meer. Het stadsgewest bezint zich op de gewijzigde situatie. Het dagelijks bestuur en de aangesloten gemeenten zijn echter van mening dat er voldoende redenen zijn, ook gelet op de relaties met taken op andere beleidsterreinen en de intergemeentelijke ruimtelijke samenhangen, om ruimtelijke ordening als één van de taken van het stadsgewest te blijven zien. In 2009 komt het dagelijks bestuur met voorstellen over de invulling van die rol, waarvoor wel mogelijkheden voorhanden zijn. In 2008 werd door het algemeen bestuur van het Stadsgewest Haaglanden het Regionaal Structuurplan Haaglanden vastgesteld. Dit kader voor de gemeenten heeft, door het vervallen van de wettelijke bevoegdheden van het stadsgewest in de nieuwe Wro, per 1 juli 2008 echter geen wettelijke status meer. Wel heeft de provincie toegezegd dat het Regionaal Structuur Plan overgenomen zal worden in de Provinciale Structuurvisie. De provincie maakt daarbij een voorbehoud ten aanzien van de Vlietzone (die de provincie graag groen ziet blijven) en de regionale bedrijventerreinen. In 2008 was ook de werkwijze van het stadsgewest zelf onderwerp van discussie. Het algemeen bestuur van het stadsgewest wilde het belang van het binnen het stadsgewest uitgevoerde en uit te voeren beleid beter uitdragen en besloot tot een evaluatie. Eén van de uitkomsten is dat het algemeen bestuur zijn kaderstellende rol, met name bij bovenlokale vraagstukken, meer inhoud en vorm wil geven. Andere vraagpunten zijn het werken met politieke dan wel gemeentelijke fracties, het eventueel terugbrengen van het aantal leden van het algemeen bestuur, en een opnieuw invoeren van een plaatsvervangerregeling. De discussie wordt in 2009 gecontinueerd.

5. Ondersteuning van de raad (griffie) Geen ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008.

6. De ambtelijke organisatie Geen ontwikkelingen in wetgeving en trends in 2008.

A3 Het vastgestelde gemeentelijke beleidskader 1. a. b. c. d.

Bestuursstijl Collegeprogramma (2006/12667) Uitvoeringsprogramma (2007/8910) Voorjaarsnota (2008/113435) Programmabegroting 2008 (2007/24699)

183

2. a. b. c. d. e. f. g.

Financiën Verordening 212 Verordening 213 Verordening 213a Nota Activabeleid (2008/4463) Nota weerstandsvermogen (2004/20258) Nota reserves en voorzieningen Treasurystatuut (2003/17205)

3. a. b. c. d. e. f.

Communicatie en participatie Huisstijl (2002/9737) Nota Communicatie ruimtelijke projecten (2008/10530) Communicatievisie (verwacht voor 2009) Inspraakverordening (2005/35830 en 2006/922) Verordening Burgerinitiatief (2005/36644) Klachten & bezwaarprocedure(s)

4. a. b. c.

Regio Geldende verordeningen van het Stadsgewest Gemeenschappelijke regelingen Overige regionale samenwerkingsovereenkomsten

5. a. b. c. d. e. f. g. h.

Ondersteuning van de raad (griffie) Griffiestatuut Reglement van orde voor de gemeenteraad Leidschendam-Voorburg 2002/5165) Verordening op de raadscommissies Leidschendam-Voorburg (2005/3493) Verordening ambtelijke bijstand en fractieondersteuning (2007/34360) Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden (2008/17930) Verordening gezamenlijke rekenkamercommissie Verordening op het onderzoeksrecht (2006/16056) notitie kaderstelling (2005/19813)

6. a. b. c. d. e. f.

De ambtelijke organisatie Organisatieregeling (2008/4112) Mandaatregeling (2008/14259) Budgethoudersregeling HR kadernota en daarvan afgeleide beleidsnota’s Kadernota Planning & Control en daarvan afgeleide beleidsnota’s (2004/20782) CAR-UWO

184

A4 Huidige stand van zaken 1. Bestuursstijl Wij willen een toegankelijk en herkenbaar bestuur zijn. Daarom zijn er onder andere wijkwandelingen en spreekuren voor burgers. We zetten in op hoge kwaliteit van de dienstverlening en snelheid van externe communicatie. We zijn ook gestart met het ontwikkelen van een stadsprofiel, gebaseerd op de strategische visie. Dit stadsprofiel is straks de kapstok voor onze beleid(sontwikkeling) en de profilering als gemeente en als college. Verder zien we toe op een goede, transparante bedrijfsvoering. Op 2 januari 2008 presenteerden wij al ons Burgerjaarverslag, daarmee waren we de eerste gemeente in Nederland. De raadswerkgroep Indicatoren heeft aan de ontwikkeling van een transparantere manier van plannen en verantwoorden een stevige bijdrage geleverd. Dit heeft geleid tot een nieuwe opzet van de begroting 2009 – 2012. Deze opzet wordt in 2009 verder uitgewerkt en toegepast op de andere planning en controlproducten. Om na te gaan of wij voldoen aan de hoge eisen die volgen uit onze voorbeeldfunctie doen we regelmatig onderzoek of gebruiken wij externe onderzoeken. Ook in 2008 hebben wij deelgenomen en veelal hoge scores behaald in diverse benchmarks, klanttevredenheidsonderzoeken, audits accountantsonderzoek en bijvoorbeeld onderzoeken van de rekenkamercommissie. Geformuleerde aanbevelingen zijn in de jaarplannen van de ambtelijke organisatie verwerkt om geïmplementeerd te worden.

2. Financiën Duurzaam financieel evenwicht is één van de vereisten in het provinciaal toezicht op gemeenten. Aan deze eis wordt door onze gemeente voldaan door sluitende begrotingen en meerjarenramingen. Duurzaam financieel evenwicht is overigens onderwerp van onderzoek in het Vakberaad Gemeentefinanciën. Het doel van het onderzoek is in 2010 tot een goede interpretatie en implementatie van het begrip duurzaan financieel evenwicht te komen. Het jaar 2008 was in economisch opzicht in de financiële wereld een turbulent jaar. De kredietcrisis heeft geleid tot omvangrijke negatieve gevolgen voor de wereldeconomie. In de paragraaf Financiering wordt nader ingegaan op de effecten van de kredietcrisis op de gelden kapitaalmarkt. De gemeente heeft overigens geen risicovolle beleggingen en doet alleen zaken met banken met een triple A-status.

3. Communicatie en participatie In 2008 stond professionalisering van de communicatie hoog in het vaandel. Intern is de organisatie versterkt om met name de ontwikkeling van internet als communicatiemiddel te kunnen benutten. In 2009 en de jaren daarna gaat internet een nog grotere plek innemen in de ondersteuning van onze dienstverlening. Daarom wordt in 2009 ingezet op eenvoudig taalgebruik op internet en een nog beter bereikbare en toegankelijke gemeentelijke internetsite door onder andere nieuwe software. In 2008 hebben we ons erg ingezet om de communicatie rondom ruimtelijke projecten te verbeteren, waarover ook een raadsbrief is verschenen. Deze nieuwe afspraken leiden inmiddels ook tot meer tevreden geluiden over de communicatie dan de afgelopen jaren en het begin van 2008. De aanpak van het project “Stompwijk” krijgt veel lof en dient als goed

185

voorbeeld van een manier waarop we burgers kunnen betrekken bij de ontwikkeling van de ruimte. Ook staat er een communicatievisie in de steigers die in 2009 verder uitgewerkt zal worden.

4. Regio Door sterke vervlechting van diverse beleidsonderwerpen met die van buurgemeenten is het wenselijk om voor sommige zaken regionaal samen te werken, zowel ambtelijk al bestuurlijk. Regelmatig leggen wij bestuurlijke bezoeken af aan onze buurgemeenten. Ook participeren wij in het Stadsgewest Haaglanden. Op diverse terreinen wordt ambtelijk samengewerkt. Graag willen wij dat meer inbedden in ons beleid en de werkwijze van de gemeente. Daarom komen wij in het eerste kwartaal 2009 met een notitie waarin deze samenwerking in beeld is gebracht om vervolgens ook uitspraken te kunnen doen hoe samenwerking verbeterd, uitgebreid en/of en geïntensiveerd kan worden en in welk kader wij dat willen plaatsen. Op die manier kunnen wij steviger inzetten op onze ambitie “sterke speler in de regio”. In het najaar werd een discussie gestart over de sturings- en beïnvloedingsmogelijkheden van de raad in gemeenschappelijke regelingen waar de gemeente aan deelneemt. Aanleiding was enige onenigheid over de (goedkeuring van) begrotingen van onder andere de GGD Zuid-Holland West en de Hulpverleningsregio. Een en ander resulteerde in procedureafspraken ten behoeve van de beleidsinhoudelijke en financiële sturing van de raad. In de op stapel staande herziening van de nota verbonden partijen zal deze materie meegenomen worden.

5. Ondersteuning van de raad (griffie) Het communicatieplan van de raad is geactualiseerd. Het plan is gebaseerd op een nulmeting die eind juni door een onafhankelijk onderzoeksbureau is uitgevoerd onder de inwoners van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Deze meting geeft inzicht in het kennis- en houdingsniveau van de inwoners over de gemeenteraad. Tegelijkertijd met het onderzoek vonden er gesprekken plaatst met fractievoorzitters over raadscommunicatie. De resultaten van het onderzoek en de bevindingen van de gesprekken zijn verwerkt in het raadscommunicatieplan. Het plan is aan het presidium aangeboden en is besproken in de commissie Algemene Zaken. Tevens is er een raadswerkgroep communicatie opgericht om het plan verder uit te werken.

6. De ambtelijke organisatie Als reactie op de krappe arbeidsmarkt zijn we in 2008 met een vernieuwende en vooral succesvolle wervingscampagne gestart. In 2009 krijgt deze een structurele uitwerking. Ook zijn we in 2008 gestart met een nieuw organisatiemodel, met consequenties voor de rol van de directie en managers, maar ook voor de organisatie van de controlfunctie. Dit heeft in combinatie met de start van een tweejarig managementdevelopment traject geleid tot een versterking van de concernsturing. De gemeentesecretaris heeft in het derde kwartaal afscheid genomen van de organisatie. Meteen aansluitend is een interim secretaris ingezet

186

en er is direct een werving gestart voor deze functie en die van concerndirecteur. De beide functies zijn per 1 mei 2009 structureel ingevuld. Sinds de afronding van de kanteling van de gemeentelijke organisatie staat het proces ‘ruimte’ onder druk. Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de betrokken afdelingen dienen verduidelijkt te worden. Dat is in 2008 in gang gezet en zal in 2009 verdere uitwerking krijgen. In de discussie over de centrale huisvesting kwam het college tot een voorstel aan de gemeenteraad tot het nemen van een onomkeerbaar besluit. Bij de behandeling in de commissie Algemene zaken bleken daarover de meningen verdeeld, wat er toe leidde dat het college het voorstel terugnam en eerst binnen het college zal overleggen over verdere stappen. Ook is een aanvang gemaakt met de opdracht tot een organisatiedoorlichting (quick scan) die in de eerste helft 2009 tot aanbevelingen moet leiden om de organisatie nog verder te verstevigen.

187

B. Wat is gedaan en bereikt? 1. Bestuursstijl Speerpunt: de gemeente vervult in al haar handelen een voorbeeldfunctie

Onderwerp

Realisatie

1.1 Herkenbaar en toegankelijk bestuur; verantwoording van vertegenwoordigers van gemeente is inzichtelijk en controleerbaar 1.2 Democratische controle op de veiligheidsregio en de politie te versterken 1.3 Jaarverslag commissie voor bezwaarschriften

1.1 Herkenbaar en toegankelijk bestuur; verantwoording van vertegenwoordigers van gemeente is inzichtelijk en controleerbaar Het nastreven van een herkenbaar en toegankelijk bestuur en een inzichtelijke en controleerbare verantwoording zijn beleidsuitgangspunten die blijvend aandacht en voortdurende ontwikkeling vragen. 1.2 Democratische controle op de veiligheidsregio en de politie te versterken Versterking van de democratische controle is ook afhankelijk van externe factoren, is niet voor 100% door de gemeente zelf te beïnvloeden. Ook de andere gemeenten in de regio zijn spelers daarin. De raad ging vooralsnog niet akkoord met de omvorming van de Hulpverleningsregio naar de (wettelijk verplichte) veiligheidsregio. De raden van de gemeenten Zoetermeer en Pijnacker-Nootdorp gaven eveneens geen fiat, in tegenstelling tot de zes andere gemeenten binnen Haaglanden. Overigens is de raad wel een voorstander van verdergaande regionalisering. In 2009 krijgt de vorming van de veiligheidsregio verder gestalte. METING VAN DE RESULTATEN

a. De burger als klant

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

5,7

-

7,8

(Uit benchmark waar staat je gemeente)

Onze gemeente scoort beduidend beter op “de burger als klant”. Overigens ligt dit cijfer ook boven het landelijk gemiddelde (7,3).

188

2. Financiën Onderwerp

Realisatie

2.1 Structureel sluitende begroting en meerjarenramingen 2.2 Evaluatie subsidienormen en evaluatie subsidiebeleidskader 2.3 Doelmatige en doeltreffende subsidieprocedure 2.4 Transparante en kostendekkende tarieven

2.1 Structureel sluitende begroting en meerjarenramingen In november van het verslagjaar 2008 heeft de gemeenteraad de sluitende begroting 2009 en meerjarenramingen 2010-2012 vastgesteld. De economische crisis eind 2008/begin 2009 zal van invloed zijn op de financiële positie van de gemeente De mogelijke gevolgen voor de budgettaire en vermogenspositie van de gemeente worden belicht in de voorjaarsnota 2009. 2.2 Evaluatie subsidie normen en evaluatie subsidie beleidskader Een en ander wordt in maart 2009 aan het college voorgelegd. De vertraging is ontstaan door een verkeerde inschatting van de hoeveelheid werk en het uitvoeren van ongeplande extra werkzaamheden. 2.3 Doelmatige en doeltreffende subsidieprocedure De subsidies worden bij toekenning vastgesteld; er vindt geen eindafrekening meer plaats. De effecten hiervan komen vooral met ingang van 2010 tot uitdrukking. Daarnaast is de interne uitvoering vereenvoudigd en verbeterd, bijvoorbeeld met betrekking tot mandaat, coderingen en informatieverstrekking. 2.4 Transparante en kostendekkende tarieven Op 4 maart 2008 heeft het college de raadsbrief kostendekkendheid gemeentelijke tarieven vastgesteld en aangeboden aan de raad. Op 17 maart 2008 heeft de agendacommissie besloten de raadsbrief Kostendekkendheid gemeentelijke tarieven niet te agenderen. In de raadsbrief (2008/5398) zijn de conclusies uit het onderzoek van Cap Gemini opgenomen, waaruit blijkt dat op de totale legesverordening geen sprake is van volledige kostendekkendheid. De lasten zijn circa € 1,3 mln. hoger dan de baten. Eveneens is aangegeven dat de wijziging van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) ingrijpend effect zou kunnen hebben op de uitgaven die gemaakt worden voor de legesproducten. Vandaar dat is geadviseerd pas na de invoering van de nieuwe Wro de kostendekkendheid van de leges opnieuw te bezien en eventueel de legestarieven dan aan te passen. METING VAN DE RESULTATEN

Goedkeurende accountantsverklaring

3. Communicatie en participatie

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

1

1

1

189

Onderwerp

Realisatie

3.1 Herkenbare en zichtbare gemeente 3.2 Op maat gemaakte aanpak voor de communicatie- en participatiemogelijkheden 3.3 Discussie met gemeenteraad en burgers over verdere professionalisering van communicatie

3.2 Op maat gemaakte aanpak voor de communicatie- en participatiemogelijkheden In 2008 werd, op basis van een raadsbrief en daaropvolgende discussie met de commissie Algemene Zaken, een start gemaakt met de verbetering van de communicatie en participatiemogelijkheden van de burgers bij ruimtelijke projecten. Voordat het college ruimtelijke randvoorwaarden vaststelt komt nu de burger aan bod. 3.3. Discussie met gemeenteraad en burgers over verdere professionalisering van communicatie De discussie tussen college, raad en burgers wordt volgend jaar voortgezet op basis van een in voorbereiding zijnde communicatievisie.

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

a. Duidelijkheid van de informatie op de

-

6,8

-

7,0

-

7,6

website (volgens benchmark waar staat je gemeente) b. Toegankelijkheid van de website (volgens benchmark waar staat je gemeente) c. Plaats op landelijke ranglijst websites

Ad a, b en c De scores van onze gemeente liggen boven het landelijk gemiddelde; bij de plaats op de landelijke ranglijst websites zelfs aanzienlijk (score gemeente 7.6, score landelijk 5,7)

4. Regio Speerpunt: De gemeente werkt regionaal samen en start overleg met de gemeente Wassenaar voor een integrale aanpak van de ambtelijke samenwerking Onderwerp 4.1 Herkenbare en zichtbare gemeente, ook in de regio 4.2 Bestuurlijke discussie over verdergaande ambtelijke samenwerking met Wassenaar 4.3 Startnotitie over mogelijke regionale samenwerkingsverbanden

Realisatie

190

4.1 Herkenbare en zichtbare gemeente, ook in de regio De herkenbaarheid en de zichtbaarheid van de gemeente in de regio behoeft nog verbetering. Er zijn met regelmaat bestuurlijke overleggen tussen onze en andere gemeenten in de regio, en wij leggen ook regelmatig werkbezoeken af. In het eerste kwartaal 2009 willen we hier meer invulling aangeven; zo staat er een startnotitie samenwerking op de agenda. Ook streven wij voortdurend naar een actievere inbreng in het Stadsgewest Haaglanden, zowel bestuurlijk als ambtelijk. 4.2 Bestuurlijke discussie over verdergaande ambtelijke samenwerking met Wassenaar In het eerste kwartaal 2009 verschijnt een eerste notitie over regionale samenwerking voor het college, waarin ook ambtelijke samenwerking met de gemeente Wassenaar aan de orde komt. Het voorstel voor de gemeenteraad wordt vervolgens nader uitgewerkt. 4.3 Startnotitie over mogelijke regionale samenwerkingsverbanden In 2008 werd de discussie opgestart over de sturingsmogelijkheden ten aanzien van verbonden partijen. Deze wordt in 2009, bij de actualisatie van de betreffende nota, vervolgd.

METING VAN DE RESULTATEN

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

-

5. Ondersteuning van de raad (griffie) Onderwerp

Realisatie

5.1 Ondersteuning van de gemeenteraad en de raadscommissies

METING VAN DE RESULTATEN

-

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

191

6. De ambtelijke organisatie Speerpunt: de gemeente blijft uitgaan van een doelmatige en doeltreffende uitvoering van alle taken Onderwerp

Realisatie

6.1 Centrale huisvesting dient het dienstverleningsconcept te ondersteunen 6.2 Dealen met de moeilijke arbeidsmarkt 6.3 Startnotitie regionale samenwerking

6.1 Centrale huisvesting dient het dienstverleningsconcept te ondersteunen Het college heeft eind 2008 een standpunt ingenomen ten aanzien van centrale huisvesting voor het ambtelijk apparaat. In 2009 zal de raad tot besluitvorming moeten komen, waarna verdere uitwerking in de vorm van een programma van eisen gestalte kan krijgen. 6.2 Dealen met de moeilijke arbeidsmarkt De krappe arbeidsmarkt, waardoor het de laatste jaren moeilijk is geweest goed gekwalificeerd personeel te werven, is de gemeente in 2008 voortvarend te lijf gegaan. Met een vernieuwende wervingscampagne werd een groot aantal vacatures toch vervuld. Op sommige vakgebieden (vooral in de ruimtelijke hoek) blijft de situatie precair, en dient noodgedwongen met externe inhuur gewerkt te worden. 6.3 Startnotitie regionale samenwerking In 2009 willen we (nog) meer aandacht besteden aan samenwerkingsmogelijkheden. Dat gebeurt aan de hand van een op te leveren notitie over dit onderwerp. METING VAN DE RESULTATEN

vervulde vacatures

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008 70

192

193

C. Wat heeft het gekost? C1 Exploitatie en reserves In tabel 1 zijn per programma productgroepgewijs opgenomen de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2007, de geraamde lasten en baten van de begroting 2008 en de werkelijke lasten en baten van de jaarrekening 2008. Tabel 1 Financiële middelen (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Begrotings-

Begroting

Rekening

Verschil

2007 voor wijziging

wijzigingen

na wijziging

2008

2008

2008

2008

1.645

1.797

107-

1.690

1.719

29-

990

1.147

20

1.167

1.201

33-

89

53

-

53

56

3-

2.100

2.146

-

2.146

2.179

33-

1.062

878

106

985

1.330

345-

3.660

4.259

1.023-

3.235

5.119

1.884-

1.393

1.391

20-

1.371

1.333

39

4.399

176

3.544

3.720

820

2.900

15.338

11.847

2.520

14.367

13.757

612

42

-

46

46

39

7-

Bestuurlijke samenwerking

-

-

-

-

-

-

Democratie

4

-

-

-

-

-

controlcyclus

-

-

-

-

-

-

Externe communicatie

-

-

-

-

3

3

Bestuursondersteuning

1

-

-

-

-

-

373

375

-

375

357

18-

Lasten Gemeenteraad

Bestuurlijke samenwerking

Democratie

Beleid, strategie, planning & controlcyclus Externe communicatie

Bestuursondersteuning

Uitvoeringskosten belastingen

Algemene lasten en baten

Totaal Lasten

Baten Gemeenteraad

Beleid, strategie, planning &

Uitvoeringskosten belastingen

194

Algemene lasten en baten

657

28

-

28

298

271

1.077

403

46

449

697

249

14.261

11.444

2.474

13.918

13.060

861

3.105

777

9.966

10.743

10.914

171-

2.515

647

8.938

9.585

9.375

210-

14.851

11.574

3.502

15.076

14.599

480-

Totaal baten

Saldo van het programma

Stortingen in reserves

Onttrekkingen aan reserves Saldo na resultaatbestemming

Analyse begroting 2008-rekening 2008 Toelichting op lasten en baten (saldo) Gemeenteraad Bestuurlijke samenwerking Democratie Beleid,strategie, planning & controlcyclus Externe communicatie Bestuursondersteuning Uitvoeringskosten belastingen Algemene lasten en baten Totaal

€ € € € € € € € €

36.000 33.000 3.000 33.000 342.000 1.884.000 21.000 3.171.000 861.000

N N N N N N V V V

Gemeenteraad (€ 36.000 N) Lasten (€ 29.000 N); Baten (€ 7.000 N) Het nadeel wordt met name veroorzaakt door hogere loon- en apparaatskosten. Dit hangt samen met het voordeel op het onderdeel Algemene lasten en baten. Hogere indirecte lasten zijn in de begrotingswijziging niet naar programma’s (producten) vertaald maar als saldo van de kostenplaatsen opgenomen. Een afrekening over voorgaande jaren met de gemeente Rijswijk over te verdelen gezamenlijke kosten van de rekenkamer heeft tot een nadeel van de geraamde bijdrage geleid.

Bestuurlijke samenwerking (€ 33.000 N) Lasten (€ 33.000 N) Het nadeel wordt met name veroorzaakt door hogere loon- en apparaatskosten. Dit hangt samen met het voordeel op Algemene baten en lasten, hogere indirecte lasten zijn in de begroting niet naar programma’s (producten) vertaald maar als saldo van de kostenplaatsen opgenomen.

195

Democratie (€ 3.000 N) Lasten (€ 3.000 N) Dit betreffen kosten die samenhangen met de activiteit verkiezingen.

Beleid, strategie, planning- en controlcyclus (€ 33.000 N) Lasten (€ 33.000 N) Het nadeel wordt met name veroorzaakt door hogere loon- en apparaatskosten. Dit hangt samen met het voordeel op Algemene baten en lasten. Hogere indirecte lasten zijn in de begroting niet naar programma’s (producten) vertaald maar als saldo van de kostenplaatsen opgenomen.

Externe communicatie (€ 342.000 N) Lasten (€ 345.000 N) Het nadeel hangt samen met hogere loon- en apparaatskosten, met name door externe inhuur voor externe communicatie, ter vervulling van vacatures en vervanging bij zwangerschappen alsmede het beheer en ontwikkelen van de websites.

Bestuursondersteuning (€ 1.884.000 N) Lasten (€ 1.884.000 N) In 2008 is € 1.617.000 in de voorziening wethouderspensioenen gestort. Dit betreft een wijziging van de methodiek waarbij voor alle pensioenrechten thans in de voorziening dekking aanwezig is. Voorheen was voor ingegane pensioenen geen dekking in de voorziening en viel op het moment van ingang van een pensioen de gevormde voorziening vrij, de lasten werden vervolgens gedekt uit de lopende begroting. Door deze wijziging is in de toekomst een voordeel in de exploitatie zichtbaar omdat ingegane pensioenen gedekt worden uit de voorziening en niet meer uit de exploitatie. Het overige verschil met de begroting betreft een andere wijze van verantwoording van de kosten van managementondersteuning, deze werden zoals voorheen gebruikelijk begroot als opslag op de afdelingskosten.

Uitvoeringskosten belastingen (€ 21.000 V) Lasten (€ 39.000 V) Het voordeel is veroorzaakt door een andere wijze van werken bij dwanginvordering. Tot 2008 werden deze werkzaamheden uitbesteed aan de gemeente Den Haag. Door een wijziging van de wet kan een groot gedeelte van het invorderingstraject nu per brief worden afgedaan, met als resultaat snellere betaling en minder kosten.

196

Baten (€ 18.000 N) Doordat er minder werkzaamheden worden uitbesteed aan de externe deurwaarder lopen de baten ook achter op de raming. Algemene lasten en baten (€ 3.171.000 V) Lasten (€ 2.900.000 V) Bij begrotingswijzigingen zijn diverse kosten van kostenplaatsen en interne producten niet verdeeld naar de programma’s (producten), maar centraal begroot als Saldo van kostenplaatsen op dit programma. Bij de verdeling van de werkelijke kosten van kostenplaatsen en interne producten zijn de kosten wel toegerekend aan de programma’s (producten). Dit veroorzaakt centraal op het programma Bestuur een voordelig verschil met de begroting. Daar staat tegenover dat op andere programma’s op de interne kosten nadelen te zien zijn. In de navolgende tabel is dit zichtbaar gemaakt. Weergegeven is het effect van de doorbelasting van de kostenplaatsen (€ 1,6 miljoen nadelig) plus de hoger dan geraamde kosten van inhuur per programma ten bedrage van € 1,3 miljoen.

Programma

Begroting

Rekening

(bedragen x € 1.000)

2008

2008

1 Inwoners

Verschil

5.189

5.855

666 N

11.576

13.592

2.016 N

3 Leefbaarheid

4.619

5.281

662 N

4 De Wijk

6.973

7.132

159 N

5 Ruimtelijke Inrichting

7.513

8.394

881 N

6 Veiligheid en Handhaving

6.057

6.430

373 N

7 Bestuur

9.090

7.232

1.858 V

51.017

53.916

2.899 N

2 Dienstverlening

Totaal

Het totaal van alle interne kosten plus de kosten van inhuur zijn dus gelijk aan het begrote bedrag, want tegenover dit nadeel staat het voordeel als Saldo van kostenplaatsen. In de interne kosten is overigens een voordeel zichtbaar op de component salarissen van € 1,1 miljoen. Andere verschillen zijn de volgende. Incidentele afwikkelingsverschillen van voorgaande jaren en stelposten leiden tot een voordelig verschil van € 366.000. Het nadelige renteresultaat (het saldo van de kostenplaats kapitaallasten) bedraagt € 354.000. Dit wordt veroorzaakt door de systematiek van de renteomslag waarbij aan financiële vaste activa geen rentelasten worden toegerekend. Tegenover dit nadeel staan op andere onderdelen voordelen (zoals bij Besluit Woninggebonden Subsidies).

197

Baten (€ 271.000 V) Het voordeel heeft betrekking op incidentele baten door afwikkelingsverschillen voorgaande jaren en verkoop tractiemiddelen.

Toelichting op verrekeningen met reserves Stortingen in reserves (€ 171.000 N) De stortingen in reserves zijn € 171.000 hoger dan begroot. Dit betreft met name de hogere dan geraamde storting voor rentebijschrijving reserves van € 144.000 als gevolg van een hogere stand van de reserves en voorzieningen per begin boekjaar. Onttrekkingen aan reserves (€ 210.000N) De onttrekkingen aan reserves zijn € 210.000 lager geweest dan begroot. a. De reserve toekomstige ontwikkelingen is aangewend voor de uitgaven voor het exploitatiebudget Stompwijk ten bedrage van € 418.000. Dat is € 40.000 minder dan begroot. b. Lager dan geraamde onttrekking aan de reserve dekking kapitaallasten (ten behoeve van de dekking van afschrijvingslasten) voor een bedrag van € 111.000 vanwege lagere corresponderende kapitaallasten.

In tabel 2 zijn de verstrekte subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de lasten van tabel 1. Tabel 2 Verstrekte subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Internationale samenwerking

42

145

Regionale samenwerking

839

-

Totaal

881

145

In tabel 3 zijn de ontvangen subsidies opgenomen, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 3 Ontvangen subsidies (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Overige baten en lasten

-

100

Totaal

0

100

198

C2 Incidentele lasten en baten In tabel 4 zijn opgenomen de incidentele lasten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 4 Incidentele lasten (bedragen x € 1.000)

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

Extra afschrijvingen

4.146

Storting in de voorziening

1.617

wethouderspensioenen Mutaties reserves

3.105

10.743

10.914

Totaal

7.251

10.743

12.531

In tabel 5 zijn opgenomen de incidentele baten, zoals die zijn begrepen in de baten van tabel 1. Tabel 5 Incidentele baten (bedragen x € 1.000)

Verkoopopbrengst duurzame

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

46

79

goederen Restitutie BTW-

47

compensatiefonds Vrijval voorziening spaarverlof

33

Vrijval voorziening dubieuze

43

debiteuren Vrijval voorziening onderhoud

458

gemeentelijke gebouwen Afwikkelingsverschillen

192

voorgaande jaren Mutaties reserves

2.515

9.585

9.375

Totaal

3.142

9.585

9.646

C3 Investeringen

199

In tabel 6 zijn de geraamde en werkelijke investeringsuitgaven en –inkomsten in 2008 opgenomen. Tabel 6 Investeringsuitgaven en –inkomsten (bedragen x € 1.000)

Begroting

Rekening

2008

2008

Investeringsuitgaven

18

0

Democratie

18

0

0

0

18

0

Investeringsinkomsten Saldo

Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Democratie (uitgaven € 18.000 V) Vervanging stemmachines (uitgaven € 17.900 V) Deze investering is vervallen, omdat landelijk is besloten dat er voorlopig niet meer gestemd wordt met stemmachines. Dit betekent dat wordt teruggegrepen op het stemmen met potlood en stembiljetten. De boekwaarde van de huidige stemmachines is vergoed door het ministerie van Binnenlandse zaken en in één keer afgeschreven.

200

201

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Algemeen Voor de dekking van de kosten van de programma’s beschikt de gemeente over een aantal inkomstenbronnen. Deze inkomsten behoren niet tot één programma, maar worden hier weergegeven in een Overzicht Algemene dekkingsmiddelen. De opbrengsten van de lokale heffingen waarvan de besteding gebonden is (bijvoorbeeld de rioolrechten, de afvalstoffenheffing en de leges) zijn verantwoord onder de desbetreffende programma´s. Algemene dekkingsmiddelen De algemene dekkingsmiddelen zijn in tabel 1 opgenomen onder de rubrieken (a.) baten belastingen, (b.) algemene baten en (c.) verrekeningen met reserves. De posten worden vervolgens toegelicht. Tabel 1

Bedragen x € 1000

Rekening

Begroting voor

Begrotings-

Totaal

Rekening

2007

wijzigingen

wijzigingen

begroting na

2008

2008

2008

wijzigingen

Verschil 2008

2008 A. Baten belastingen 1. Onroerende zaakbelastingen

9.526

9.950

2. Hondenbelasting

192

190

3. Precariobelasting

634

568

4. Toeristenbelasting

121

110

9.950

9.668

282 N

190

191

1V

55

623

594

29 N

-

110

132

22 V

10.474

10.818

55

10.873

10.585

288 N

61.276

63.221

1.741

64.962

65.972

1.010 V

2. Dividenden algemeen

8.058

4.293

3.355

7.648

7.649

1V

3. Bespaarde rente

5.180

5.165

-

5.165

6.577

1.412 V

-285

-6

-

-6

-3

3V

Totaal Algemene baten

74.228

72.673

5.096

77.769

80.195

2.426 V

C. Saldo Algemene

84.702

83.491

5.151

88.642

90.780

2.138 V

-

-

381

1.357

-

1.357

1.357

-

85.083

84.848

5.151

89.999

92.137

2.138 V

Totaal belastingen

-

B. Algemene baten 1. Algemene uitkering

4. Overige

dekkingsmiddelen 1. Storting in reserves

-

2. Onttrekkingen aan reserves Saldo na resultaatbestemming

Ad A. Baten belastingen In het overzicht algemene dekkingsmiddelen worden de lokale heffingen opgenomen waarvan de besteding niet gebonden is. Dit zijn de onroerendezaakbelastingen, hondenbelasting, precariobelasting en toeristenbelasting. Andere lokale heffingen, zoals de afvalstoffenheffing en de rioolrechten, worden op de programma´s verantwoord. Verdere

202

informatie over belastingen en heffingen is te vinden in de paragraaf lokale heffingen. Daarin wordt ook ingegaan op de lokale lastendruk. 1. Onroerende-zaakbelastingen (OZB) In 2008 is € 9.668.000 OZB ontvangen, dit is € 282.000 minder dan de raming van € 9.950.000. Bij de primitieve begroting zijn de te verwachten WOZ-waarden gecalculeerd met de geprognosticeerde gemiddelde waardestijging van 5% voor woningen en 2% voor niet-woningen. Na de herwaardering in november 2007 bleek de gemiddelde waardestijging voor woningen 4,6%. De totale WOZ-waarde is bovendien lager dan verwacht door de sloop van woningen zoals in het Damcentrum en in Prinsenhof. De opbrengst OZB eigenaren is hierdoor € 102.000 lager dan geraamd. De opbrengst OZB gebruikers van niet-woningen is € 180.000 lager dan geraamd als gevolg van leegstand van veel objecten zoals kantoren. 2. Hondenbelasting Het aantal honden (3.071) is vrijwel gelijk aan het begrote aantal van 3.069, de gerealiseerde opbrengst is daarom nagenoeg gelijk aan het begrote bedrag. 3. Precariobelasting Het werkelijk opgelegde bedrag aan precariobelasting is € 594.000, terwijl een bedrag van € 623.000 is geraamd. De lagere opbrengst is het gevolg van het verminderen van het aantal reclame-uitingen door leegstand van winkels, kantoren e.d. 4. Toeristenbelasting De ontvangen toeristenbelasting is € 20.000 hoger dan begroot. Dit is veroorzaakt door ontvangen bedragen over 2007 (€ 10.000) en extra opbrengsten over 2008 (€ 12.000). Bij de raming is namelijk uitgegaan van de voorlopige aantallen overnachtingen over 2007 (circa 81.000). Het aantal overnachtingen in 2008 blijkt aanzienlijk hoger te liggen (circa 90.000).

Ad B. Algemene baten 1. Algemene uitkering uit het Gemeentefonds De ontvangen algemene uitkering is € 1.010.000 hoger dan begroot. Dit heeft vier oorzaken: a. Op basis van maatstaven bepaalt het ministerie van Binnenlandse Zaken de hoogte van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Het gaat hier om aantal inwoners, de belastingcapaciteit voor de inning van de OZB e.d. Bij het opstellen van de begroting wordt uitgegaan van verwachte maatstaven, bij begrotingswijzigingen wordt de verwachting bijgesteld uitgaande van de begrotingsparameters. Het verschil tussen de verwachte en de werkelijke maatstaven resulteert in een verschil van € 550.000 (hoger). b. De decembercirculaire van het Gemeentefonds leidt tot een voordeel van ongeveer € 165.000 die niet meer kon worden opgenomen in de begroting. c. In de maartcirculaire 2009 is het accres verhoogd en wordt de behoedzaamheidsreserve 2008 voorlopig uitgekeerd tot een percentage van 38. Dit resulteert in een voordeel van € 145.000. d. Over voorgaande jaren is € 150.000 minder terugbetaald dan eerder was berekend.

203

In de uitkering van het gemeentefonds heeft het rijk de zogenaamde behoedzaamheidsuitkering opgenomen. De behoedzaamheidsreserve wordt jaarlijks door het rijk ingehouden op de voorschotbetalingen van de algemene uitkering aan de gemeente. Omdat de omvang van de algemene uitkering is gekoppeld aan de omvang van de rijksuitgaven lopen de gemeente het risico dat zij achteraf een deel van de algemene uitkering moeten terugbetalen als de werkelijke rijksuitgaven achterblijven bij de verwachtingen. Door de inzet (geheel of gedeeltelijk) van de vooraf door het rijk ingehouden behoedzaamheidsreserve wordt dit voorkomen. In de afgelopen jaren is in de begroting rekening gehouden met een uitkering van 50% van de behoedzaamheidsreserve. Over 2007 is echter de behoedzaamheidsreserve niet meer uitgekeerd en daarom is uit voorzichtigheid in de begroting 2008 geen rekening gehouden met een uitkering van de behoedzaamheidsreserve. 2. Dividenden algemeen Onder de algemene dekkingsmiddelen worden ook verantwoord de dividenden, die als algemeen dekkingsmiddel gebruikt worden. Het gaat om de dividenden van de Bank Nederlandse Gemeenten en ENECO. 3. Bespaarde rente Over het eigen vermogen van de gemeente wordt een renteopbrengst gecalculeerd. Immers, voor de investeringen die met dit eigen vermogen gefinancierd worden behoeft niet op de kapitaalmarkt te worden geleend. Voor de rente hanteren wij een marktconform percentage (voor een 20-jarige vaste geldlening met gelijke jaarlijkse aflossingen). Voor 2008 komt dat uit op 5% met een bijbehorende bate van afgerond € 6,5 mln. Een deel daarvan (afgerond € 0,9 mln.) wordt als inflatiecorrectie toegevoegd aan de reserves. Deze rentetoevoeging is verantwoord onder het programma Bestuur. Feitelijk gebruiken we de rente over het eigen vermogen ter dekking van de exploitatielasten. De stand van de reserves en de voorzieningen is per begin 2008 hoger dan begroot, daardoor is de rentebate € 1,4 mln. hoger. Daar staat tegenover dat € 144.000 meer rente aan de reserves is toegevoegd.

Ad C. Verrekeningen met reserves De onder C2 geraamde en werkelijke onttrekkingen aan de reserves hebben betrekking op: 1. De onttrekking van € 357.000 mln. aan de reserve BTW-compensatiefonds, die is opgenomen ter compensatie van BTW die nog begrepen is in de kapitaallasten van investeringen van vóór de introductie van het BTW-compensatiefonds. 2. Een beschikking van € 1 mln. over de bij de voorjaarsnota 2006 ingestelde reserve voor de spreiding van de extra uitname uit het Gemeentefonds over de jaren 2007 tot en met 2009 in verband met de nacalculatie van het BTW-compensatiefonds.

204

Indicatoren Indicator

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2008

2008

OZB Aantal woningen

37.301

36.129

35.686

35.600

35.901

2.375

2.176

2.186

2.109

2.171

OZB-waarde woningen (* € 1.000)

7.675.749

7.725.596

8.502.763

8.524.941

8.925.790

OZB-waarde niet-woningen (* € 1.000)

1.189.755

1.152.441

1.209.581

1.250.714

1.211.558

15.105

9.281

9.555

9.950

9.950

2.791

2.759

2.727

2.699

2.694

2 honden

182

173

170

166

175

3 honden

10

11

7

12

9

6

6

6

6

5

3.209

3.162

2.910

3.067

3.071

Aantal meter kabels en leidingen (excl. NV Eneco)

303

303

303

303

303

Aantal m2 terrassen

607

693

813

813

810

Aantal m2 reclame-uitingen

537

2.536

3.210

3.210

3.123

Aantal niet-woningen

Raming opbrengst OZB (* € 1.000) Hondenbelasting Aantal huishoudens met: 1 hond

4 of meer honden Totaal aantal Precariobelasting

Onvoorzien De post voor onvoorziene uitgaven is in de begroting 2008 geraamd op € 167.000. De hoogte van de post voor onvoorziene uitgaven is gebaseerd op het aantal inwoners. In de meerjarenramingen wordt rekening gehouden met een structurele doorwerking van 1/3 deel van de raming. Overigens is er voor gekozen de post voor onvoorziene uitgaven centraal te houden, en niet te verdelen over de verschillende programma´s. De post voor onvoorziene uitgaven is in 2008 aangewend voor onderzoek reisdocumenten / GBA-audit. Aan het einde van het jaar 2008 bedroeg de post voor onvoorziene uitgaven nog € 107.000. ONVOORZIEN

Bedragen x € 1.000

Rekening 2007

Begroting voor

Begrotings-

Totaal begroting

wijzigingen 2008

wijzigingen 2008

na wijzigingen

Rekening 2008

Verschil 2008

2008 0

167

-60

107

0

107 V

205

II Paragrafen

206

207

Bedrijfsvoering Algemeen De bedrijfsvoering ondersteunt de uitvoering van de programma´s. Dit betekent dat de kwaliteit van de bedrijfsvoering in belangrijke mate bijdraagt aan het realiseren van de beoogde effecten van de programma´s. Daarnaast verwacht de burger dat de gemeente de gelden rechtmatig, doelmatig en doeltreffend besteedt en dat de gemeente een betrouwbare partner voor de burgers is en transparant haar werk doet. Met andere woorden, zowel de succesvolle realisatie van de programma´s als de verwachtingen van burgers stellen eisen aan de bedrijfsvoering. Onze organisatie besteedt daarom veel aandacht aan de professionalisering en verbetering van de bedrijfsvoering op alle onderdelen: personeel, informatisering, automatisering, communicatie, organisatie, financieel beheer (waaronder de administratieve organisatie en de interne controle) en huisvesting. Deze paragraaf bevat een verantwoording over 2008 voor wat de bovengenoemde onderdelen van de bedrijfsvoering betreft.

Verordeningen 212, 213 en 213a Gemeentewet Het kader voor de bedrijfsvoering heeft de gemeenteraad in oktober 2003 vastgelegd in de verordeningen ex artikel 212, 213 en 213a van de Gemeentewet. Deze verordeningen worden aangepast, als dat nodig blijkt te zijn als gevolg van nieuw beleid, nieuwe instrumenten of verbeteringen in de bedrijfsvoering.

Activabeleid In de verordening ex. art. 212 Gemeentewet (Financiële beheersverordening) is opgenomen dat elke vier jaar een nota over het activabeleid wordt samengesteld. In de nota wordt het gemeentelijk beleid op het gebied van activeren en afschrijven vastgelegd. Begin 2008 werd nog gewerkt met een beknopte nota van vlak na de fusie, die hoofdzakelijk gericht was op harmonisatie van het beleid. Hoewel in de oude nota al wel geanticipeerd werd op de nieuwe rijksregelgeving (het Besluit begroting en verantwoording, ingegaan per 2004) was die nieuwe regelgeving daarin nog onvoldoende verankerd. Daarnaast werd in 2007, bij de behandeling van de begroting voor 2008, in de raad enige discussie gevoerd over het al of niet afschrijven op investeringen met maatschappelijk nut. Ook daaruit bleek de urgentie om te komen tot een goede vastlegging van het beleid ten aanzien van activeren en afschrijven van investeringen. In april 2008 werd de nieuwe Nota activabeleid en de daarmee samenhangende wijziging van de Verordening ex. art. 212 Gemeentewet door de gemeenteraad vastgesteld. De belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op een goede verwerking van onderhoudsuitgaven, beleid ten aanzien van het activeren van investeringen maatschappelijk nut en het hanteren van een grensbedrag waar beneden investeringen niet geactiveerd worden. Er wordt niet meer gewerkt met een vaste afschrijvingstabel; in plaats daarvan wordt de resterende gebruiksduur van de activa jaarlijks geëvalueerd en zonodig aangepast. Het college zal voor de uitvoering aanvullende regels stellen.

208

Rekenkamercommissie De gemeenteraden van Leidschendam-Voorburg en Rijswijk hebben per 1 januari 2006 een gezamenlijke, onafhankelijke rekenkamercommissie ingesteld. De rekenkamercommissie ondersteunt de raad bij het uitoefenen van zijn controlerende functie. De rekenkamercommissie onderzoekt de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde beleid. Hierdoor wordt een bijdrage geleverd aan de kwaliteit van het lokale bestuur en het goed functioneren van de lokale democratie. Daarnaast wordt inzicht verschaft in het functioneren van de gemeente en de publieke verantwoording daarover. De rekenkamercommissie bepaalt zelf welke onderwerpen worden onderzocht en hoe het onderzoek wordt ingericht. De rapporten worden rechtstreeks aan de gemeenteraden aangeboden. De onderzoeken naar grote projecten, grondbeleid en communicatie met burgers zijn in 2008 uitgevoerd.

Rechtmatigheid Kern van de toetsing op rechtmatigheid is dat de gemeente de naleving van relevante wet- en regelgeving moet waarborgen door toereikende maatregelen van planning en control te treffen. Basis voor de toetsing is het normen- en toetsingskader. Voor het jaar 2008 is er in verband met gewijzigde regelgeving – zowel extern als intern – een geactualiseerd normenen toetsingskader voor het jaar 2008 en 2009 vastgesteld. Bij wijzigingen in wet- en regelgeving zal dit normen- en toetsingskader uiteraard in 2009 worden geactualiseerd en bijgesteld. De gemeente heeft in het verleden wegens het ontbreken van voldoende zichtbare interne beheermaatregelen op aanwijzing van de accountant verbijzonderde interne controles uitgevoerd, waaruit in voldoende mate bleek dat de gemeente rechtmatig handelt. De accountant kon dan ook de jaarrekeningen 2006 en 2007 van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien. In 2008 zijn in overleg met de accountant gedurende het jaar voor de relevante processen interne controles uitgevoerd. Aan eerder ingezette maatregelen op het gebied van rechtmatigheid werd in 2008 vervolg gegeven. Daarnaast is een intern controleplan opgesteld. Op basis van dit interne controleplan worden vanaf 2009 gemeentebreed planmatig interne controles uitgevoerd. Tevens is gestart met het beschrijven van de relevante processen, voor zover deze nog niet eerder zijn beschreven of niet meer actueel zijn. Doel is dat op het gebied van de rechtmatigheidcontrole de gemeente structureel zichtbaar in “control” is. Hiermee wordt bedoeld dat de beheersorganisatie zo is ingericht dat de naleving van wet- en regelgeving met voor de gemeente financiële consequenties zichtbaar en toetsbaar is geborgd.

209

Interne onderzoeken (audits) Conform de verordening ex artikel 213a van de Gemeentewet laat het college interne onderzoeken uitvoeren naar doeltreffendheid en doelmatigheid. Het gaat hier - in tegenstelling dus tot de onderzoeken van de rekenkamercommissie – om zelfonderzoek. Alle zaken die voor een doelmatig en doeltreffend bestuur van belang zijn, kunnen daarbij aan de orde komen: uitvoering van gemeentelijk beleid, inrichting van de gemeentelijke organisatie en gemeentelijk middelenbeheer. Op grond van het auditprogramma 2007–2010 werden in 2008 onderwerpen uit de volgende programma´s en/of paragrafen onder de loep genomen. De onderwerpen waren Toepassing percentageregeling beeldende kunst (programma Leefbaarheid), Circulaires algemene uitkering Gemeentefonds (programma Bestuur/Algemene dekkingsmiddelen) en Urentoerekening aan grondexploitaties (paragraaf Grondbeleid). Eind december 2008 zijn de audits afgerond. De resultaten zullen in het eerste kwartaal 2009 worden gerapporteerd. Eén geplande audit (Buitensport uit het programma Inwoners) is vervallen. Enerzijds omdat in 2008 de herinrichting sportparken in de eindfase verkeerde en er een evaluatie van de nota buitensport inclusief alle aspecten van het project herinrichting sportparken is ingepland en anderzijds in verband met een voorgenomen onderzoek door de rekenkamercommissie. Afhankelijk van de uitkomsten kan op een later moment alsnog een audit overwogen worden. Na de formele afronding van de rapportage audits 2008 in het eerste kwartaal 2009 wordt de periode 2007/2008 geëvalueerd en zal onderzocht worden of de huidige opzet voldoet. In de discussie/evaluatie zullen zaken zoals doelmatigheid en doeltreffendheid van een audit, het aantal audits in relatie tot het aantal medewerkers, tijdstip onderzoeksplannen, opvolging aanbevelingen en dergelijke worden betrokken. De uitkomsten worden betrokken bij de aanpak 2009 en verder.

Organisatieontwikkeling Ook dit jaar is de gewenste verandering in werkwijze, om de resultaten en effecten te bereiken die burgers van ons vragen, doorgezet. Het gaat daarbij vooral om een cultuurverandering en om een betere sturing op de prestaties van de organisatie. De organisatieontwikkeling heeft in 2008 de Olympische thematiek meegekregen. Diverse activiteiten zijn in een Olympisch jasje gestoken, bijvoorbeeld het ambtenaren zomerfeest “samen in actie”. Sinds 1 januari 2008 zijn we gestart met de nieuwe sturingsstructuur (concerndirectie en sterk integraal management). De concerndirectie is als eerste aan de slag gegaan met het nemen van maatregelen. De formatieclaim van 17 formatieplaatsen uit het zogenaamde 10puntenplan is bij de behandeling van de voorjaarsnota 2008 goedgekeurd. De maatregelen beoogden vooral de versterking van kwaliteit en capaciteit op een aantal beleidsvelden, het functioneren van de organisatie op het gebied van sturing, de kwaliteit van bestuurlijke advisering en bedrijfsvoering (“in control zijn”). Halverwege dit jaar is gesproken over de ontwikkelingen in en rondom de concerndirectie en de werving van de tweede concerndirecteur als derde lid van de concerndirectie. Uitgangspunt is en blijft de ingezette sturingsstructuur en organisatieontwikkeling om de doelstellingen te realiseren. Er is een analyse gemaakt van de knelpunten die deze ontwikkeling belemmeren. De gevolgen van het vertrek van de gemeentesecretaris zijn bij de oplossingsrichtingen meegenomen.

210

Een belangrijke constatering uit deze analyse is dat de concerndirectie met veel onderwerpen bezig is geweest die terecht aandacht en tijd vragen, maar waardoor de concerndirectie niet altijd toekwam aan haar werkelijke taak. Er is daarom een externe interim gemeentesecretaris aangenomen voor de duur van het bestaan van de vacature. Het traject om een nieuwe gemeentesecretaris én de tweede concerndirecteur te werven is succesvol verlopen. De beide functies zijn per 1 mei 2009 structureel ingevuld. Ook is besloten tot inzet van extra, tijdelijke capaciteit op niveau van afdelingsmanagement. Andere constateringen uit de analyse richten zich op de noodzaak om de kwaliteit van de bedrijfsvoering in relatie tot integraal management te verbeteren. Ook de kwaliteit van de bestuurlijke advisering en besluitvorming moet worden verbeterd. En de ruimtelijke processen moeten worden geoptimaliseerd. Op deze vlakken vinden verschillende verbeteracties plaats. In december 2007 is begonnen met het management development traject (MD–traject) voor de integraal managers. Verbetering van de kwaliteit van bedrijfsvoering in relatie tot integraal management en van de kwaliteit van de bestuurlijke besluitvorming hebben in 2008 een nadrukkelijke plek in het MD– traject gehad. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de senior medewerkers. De senioriteit zal niet alleen moeten blijken uit vakinhoudelijke specialisatie, maar ook uit het hebben van professionele vaardigheden, zoals het zijn van een stevige en volwaardige gesprekspartner intern en extern. Deze functiegroep krijgt daarom als eerste aandacht bij het uitwerken van het strategisch opleidingsplan, waarin de professionaliteit van de organisatie als adviseur en vertegenwoordiger van het college een belangrijk thema is. Ook is begonnen met voorbereidingen voor een nieuw functiehuis waarin globale functiebeschrijvingen centraal staan en managers ook kunnen sturen op competenties van medewerkers. Tot slot wordt er gewerkt aan een verdere verbetering en inbedding van het werken met bestuursadviseurs en is gestart met de definitieve herinrichting van de controlfunctie en de kwaliteit van de bedrijfsvoering (ondersteunende PIJOFACH–functies). Tevens wordt de opdracht uitgewerkt om de ruimtelijke processen te optimaliseren.

Personeelsbeleid In 2008 is de nieuwe HR-kadernota tot stand gekomen. Hoewel personeelsbeleid voortdurend in ontwikkeling is, zijn de koers en de bijbehorende doelstellingen niet wezenlijk veranderd. De uitwerking van de diverse HR-instrumenten wordt echter wel bezien in het licht van de huidige organisatieontwikkelingen en maatschappelijke ontwikkelingen. In de HR-kadernota is de visie op personeel samenvattend als volgt omschreven: ons personeel neemt haar verantwoordelijkheid, volgt de juiste procedures, is flexibel inzetbaar, mag fouten maken en is kritisch op elkaar. Ter ondersteuning aan een doeltreffend HR-beleid zijn in de HR-kadernota vier uitgangspunten benoemd, te weten: permanent leren, onderlinge samenwerking en betrokkenheid, versterken van het imago naar buiten en implementatie. Vervolgens heeft de organisatie via de HR-kadernota bepaald dat ons HR-beleid ontwikkeld wordt aan de hand van vier pijlers: integraal management, competentiemanagement, invoering van een aangepaste HR-gesprekscyclus die aansluit bij de planning- en controlcyclus en strategische personeelsplanning.

211

Onder het motto ‘Investeren in een vitale gemeente’ is het collegeprogramma 2006-2010 opgesteld. Om haar ambitie te doen slagen heeft de gemeente een ambtelijk apparaat nodig waar de juiste mens op de juiste plek zit. In 2008 is een start gemaakt met het opzetten van strategische personeelsplanning. Strategische personeelsplanning maakt het verschil inzichtelijk tussen de aanwezige personeelsbezetting en de (toekomstige) behoefte aan mensen met de juiste kennis en vaardigheden. Met gerichte maatregelen overbrugt strategische personeelsplanning vervolgens dat verschil en kan worden ingespeeld op ontwikkelingen. Omdat personeelsplanning gekoppeld is aan het strategisch beleid, wordt gesproken van ‘strategische personeelsplanning’. Ook de gemeente Leidschendam-Voorburg had al enige tijd te maken met de gevolgen van de krapte op de arbeidsmarkt. In 2008 is de wervingscampagne Ruim Baan ontwikkeld. De gemeente presenteerde zich niet als gemeente met vacatures, maar aan de hand van gemeentelijke thema’s als ruimte, leefbaarheid, de wijk en veiligheid. De campagne gaat uit van het begrip ‘ruimte’: wie flexibel is, jong is van geest en zin heeft in een uitdaging kan rekenen op flexibiliteit en ruimte om zich te ontwikkelen. Een aantal ambtenaren fungeerde als ‘banenmaker’: zij gingen het eerste contact aan met geïnteresseerden. Belangstellenden mochten zelf aangeven hoe zij contact wilden: telefonisch, per mail, sms-en, chatten, of anders. Onder het motto ‘vertel ons waar je goed in bent, en wij kijken of we een baan voor je hebben’ leidden de banenmakers mogelijke kandidaten verder de organisatie in. Om de bekendheid van de campagne te vergroten, werden diverse media ingezet, waarbij de nadruk lag op de digitale media. De wervingscampagne Ruim Baan is een succes gebleken. Ruim zeventig vacatures zijn in 2008 op deze nieuwe manier ingevuld. Een goede introductie waaronder een inwerktraject voorkomt veelal dat nieuwe medewerkers na korte tijd de organisatie weer verlaten. In 2008 is extra aandacht besteed aan het herzien van het introductiebeleid. Hoewel in verschillende overleggen aandacht voor het introductiebeleid is geweest, is inmiddels gebleken (onder andere uit het in 2008 gehouden medewerkerstevredenheidsonderzoek) dat de introductieperiode en dan vooral het inwerktraject op de inhoud van de functie, bij onze gemeente nog niet leidt tot het gewenste resultaat. Dit onderwerp staat wederom hoog op de agenda voor 2009. Parallel hieraan zal een intern onderzoek plaatshebben naar het binden en boeien van medewerkers. De werkprocessen rond de personeels- en salarisadministratie zijn in 2008 verbeterd. In 2008 is zoals aangekondigd gekozen voor een nieuwe Arbo-dienstverlener. Na een aanbestedingsprocedure is gekozen voor Achmea Vitale. Er zijn in 2008 zes nieuwe risicoinventarisatie en -evaluaties gehouden en vierentwintig bijgewerkt. Per locatie zijn de risico’s beoordeeld die de medewerkers lopen op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn. Een aantal zaken is in gang gezet of afgerond zoals het onderzoek geluid en trillingen, vaccineren van medewerkers, training verzuimbegeleiding voor de integraal manager en het aanstellen van zes preventiemedewerkers. Het in 2009 vaststellen van een vitaal gezondheidmanagementplan moet er toe leiden dat de medewerker ondersteund wordt om gezond en vitaal te blijven. In 2009 wordt duidelijk in welke vorm invulling wordt gegeven aan dit plan.

212

De relatie met de ondernemingsraad is in 2008 verder geprofessionaliseerd. Er is een faciliteitenregeling vastgesteld en de voorbereidingen voor de OR verkiezingen in februari 2009 zijn in 2008 gestart. Een intensieve campagne om medewerkers als kandidaat OR lid te interesseren heeft door een aanpak vergelijkbaar met de “Ruim Baan” campagne succes gehad en voldoende kandidaten opgeleverd.

Planning en control Per 1 januari 2008 is binnen de gemeentelijke organisatie het concerndirectiemodel ingevoerd. De consequentie daarvan is dat de organisatie op een aantal onderdelen is gewijzigd/gaat wijzigen en dat rollen en verantwoordelijkheden zijn veranderd/gaan veranderen. Control dient opnieuw gepositioneerd te worden in de organisatie en de primaire ondersteuning aan de vakafdelingen dient opnieuw vorm te worden gegeven. De effecten hiervan zijn in 2008 in belangrijke mate uitgewerkt en zullen zichtbaar worden in 2009. Een ontwikkeling op het gebied van planning- en controlproducten die in 2008 heeft plaatsgevonden, betreft de nieuwe structuur voor de programma’s in de gemeentebegroting 2009. Via de daarvoor ingestelde raadswerkgroep Indicatoren is een nieuw programmaformat ontwikkeld, die door het herstructureren van de bestaande informatie en gegevens van de voorgaande programmabegroting beter inzicht geeft in de beoogde maatschappelijke effecten, de doelstellingen, de prestaties en de kosten. Door de nieuwe structuur wordt de samenhang tussen de onderdelen duidelijker, wordt de begroting beter leesbaar en treedt een versterking op van de begroting als sturingsinstrument. In het verlengde hiervan worden er meer effectindicatoren ontwikkeld. Voor de begroting 2010 en verder wordt de samenhang tussen programmabegroting en productramingen verbeterd. Het planning- en controlinstrumentarium wordt regelmatig geëvalueerd. In 2008 zijn de jaarstukken en de voorjaarsnota geëvalueerd. Met de uitkomsten hiervan wordt in 2009 rekening gehouden. Ook tussentijdse managementrapportages zijn verder verbeterd, waarbij vooral verbeteringen zijn gericht op welke afspraken wel en welke niet zijn gerealiseerd.

Inkoop en aanbesteding In 2008 is vormgegeven aan de nieuwe inrichting van de centraal coördinerende inkoop- en aanbestedingsfunctie. Hierbij is een splitsing aangebracht tussen de algemene procesbegeleiding en de juridische procesbegeleiding. Ter ondersteuning van de verdere professionalisering is het inkoop- en aanbestedingsproces beschreven en is de basis gelegd voor proactief en effectief contractbeheer. Belangrijke aanbestedingen die in 2008 zijn afgerond zijn: Wmo-hulpmiddelen, gemeenterubriek en renovatie begraafplaats Parkweg te Voorburg. De eerste resultaten tonen aan dat de nieuwe aanpak in de juiste richting ontwikkelt.

Huisvesting In navolging van het collegeprogramma werd in 2008 verder onderzoek gedaan naar centrale huisvesting. De vraag of de organisatie gehuisvest kan worden in de kern Leidschendam in het Raadhuisplein 1 en Koningin Wilhelminalaan 2 (incl. de uitbreiding die volgens het bestemmingsplan is toegestaan) is verder uitgediept. De ervaringen elders leren dat het

213

uitgangspunt van 75% innovatieve werkplekken bijgesteld dient te worden naar 80%. Dit heeft gevolgen voor het benodigde aantal m2 bruto vloeroppervlak. Naast deze aanpassing zijn ook de investeringen en exploitatiekosten geactualiseerd. Deze aanpassingen zijn ook doorgevoerd bij de huisvestingsoptie volledige nieuwbouw. Tot slot is ook de mogelijkheid tot het huren van een pand op hoofdlijnen doorgerekend. Op basis hiervan heeft het college besloten een voorkeur uit te spreken voor de huisvestingsoptie volledige nieuwbouw bij Leidsenhage. Naar verwachting zal de raad in 2009 hierover een definitief standpunt innemen. In de meerjarenbegroting is in 2011 en volgende jaren rekening gehouden met een structureel bedrag van € 1,3 mln. voor de kosten voortvloeiende uit centrale huisvesting.

Informatievoorziening en Automatisering In 2008 is veel tijd besteed aan het oplossen van de problemen die er waren met telefonie en de nieuwe technische infrastructurele voorzieningen (server based computing, uitbreidingen stroomvoorziening en koelinstallaties, mobiele apparatuur). Ook is veel ondersteuning geleverd aan de digitaliseringsprojecten zoals het meldpunt openbare ruimte en de Wmoprocessen waarin ernstige vertraging is opgetreden. Naast deze meer technische activiteiten is gestart met het vormgeven van informatiemanagement. De vele informatie-initiatieven zijn gebundeld en in samenhang bekeken en besproken met het totale management. Op basis hiervan zijn criteria benoemd die hebben geleid tot een prioriteitenlijst waarin een planning is opgenomen van alle informatieactiviteiten. Voor het in samenhang oppakken en conform de geldende informatiearchitectuur uitvoeren van deze activiteiten is een werkmethode uitgedacht en ingevoerd. Er is een werkgroep processen ingesteld die volgorde, samenhang en voortgang van deze informatieprojecten bewaakt. Dit zal verder worden doorontwikkeld in 2009, in welk jaar de focus ook zal liggen op het ontwikkelen en professionaliseren van het beheer.

214

Deze paragraaf wordt afgesloten met tabel 1 waarin enkele gegevens over het gemeentelijke personeelsbestand zijn opgenomen. Tabel 1 Rekening

Begroting

Rekening

31-12-2007

31-12-2008

31-12-2008

1. Aantal toegestane fte’s

684

701

706

2. Aantal werkelijke fte’s

620

621

631

a. Mannen

349

344

349

b. Vrouwen

80

78

80

a. Mannen

58

58

63

b. Vrouwen

215

218

228

a. < 40 jr.

252

247

228

b. 41 < 55 jr.

341

340

379

c. 56 < 65 jr.

110

111

113

6,5

5,8

6,4

8,54

7,61

8.94

€ 35,7 mln.

€ 39,9 mln.

€ 38,8 mln.

3. Aantal fulltimers

4. Aantal parttimers

5. Leeftijdsopbouw

6. Ziekteverzuim a. Procentueel b. Gemiddelde duur in dagen

7. Salariskosten

215

Financiering Algemeen De Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet FIDO) is op 1 januari 2001 ingevoerd. Met deze wet stuurt de overheid gemeenten om financieringsrisico’s te registeren, deze inzichtelijk te maken en vervolgens beleid hierover te formuleren. Dit beleid is vastgelegd in het treasurystatuut. Het treasurystatuut is in de loop van 2005 geactualiseerd en door de gemeenteraad in december 2005 vastgesteld. Het liquiditeitenbeheer van de gemeente (kasbeheer van betalingen en ontvangsten) is gericht op een voortschrijdend inzicht over een periode van twaalf maanden. Naast het dagelijks volgen van de liquiditeitspositie wordt elke maand het voortschrijdend inzicht aangepast aan de werkelijkheid. De financieringspositie (op lange termijn financieren van investeringen) geeft een vooruitzicht op de financieringspositie van de gemeente voor de komende tien jaren. De financieringspositie wordt twee maal per jaar aangepast aan nieuwe inzichten. In de loop van 2008 zijn voorstellen tot wijziging van de Wet Fido ingediend bij de Tweede Kamer. De voorgenomen wijzigingen zijn door het ministerie van Financiën aan de gemeenten kenbaar gemaakt. De wijzigingen hebben betrekking op het vereenvoudigen van de werking van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm, ofwel de FIDO-normen voor de korteen lange termijnfinanciering. De gemeenteraad heeft in de periode mei/juni 2008 kennis kunnen nemen van de voorstellen en de eventuele gevolgen voor de gemeente. De besluitvorming over de voorstellen door de Eerste Kamer heeft plaatsgevonden op 28 oktober 2008. Bij besluit van 1 december 2008 is de inwerkingtreding van de wet(swijziging) bepaald op 1 januari 2009. De paragraaf Financiering voor de jaarrekening 2008 is daarom nog gebaseerd op de wetgeving, zoals deze geldt in het jaar 2008. De kredietcrisis 2008 heeft invloed op de treasury. In het begin van het jaar 2008 zijn in de Verenigde Staten (VS) problemen ontstaan met de liquiditeitspositie van een aantal banken. De problemen zijn er zelfs oorzaak van dat banken zijn “omgevallen”. Deze omstandigheden hebben tot gevolg dat de geldmarkt is stilgevallen. Ook in Nederland zijn banken zwaar in de problemen geraakt en heeft de rijksoverheid diverse malen ingegrepen. De banken vertrouwen elkaar niet meer, omdat zij bang zijn hun uitgezette gelden niet terug te krijgen. De banken hebben door deze problemen moeite om hun taak als kredietverlener uit te voeren. Daardoor is de kredietcrisis overgeslagen naar de reële economie. In 2008 is de inflatie opgelopen naar circa 3% op jaarbasis. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft het rente-instrument gehanteerd door de rekenrente hoog te houden. De economische omstandigheden hebben tot gevolg dat de ECB de rekenrente in het vierde kwartaal van 2008 ter stimulering van de economie snel omlaag heeft gebracht. In de periode mei tot en met december 2008 heeft de gemeente deposito’s uitstaan bij enkele AAA-banken. Het beleid van de gemeente is neergelegd in het treasurystatuut en is erop gericht bij het uitzetten van deposito’s een eventueel risico zo veel mogelijk te beperken. Overigens is door het wantrouwen tussen banken de rente van deposito’s relatief hoog geweest.

216

Conform het treasurystatuut wordt viermaal per jaar een treasurycommissie georganiseerd. De Treasurycommissie evalueert de gedane transacties en bespreekt de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van de treasury. In deze paragraaf wordt ingegaan op: 1. Treasurybeheer en risicobeheer 2. Financiering met langlopende geldleningen 3. Uitzetten/opnemen kortlopende geldleningen

1. Treasurybeheer en risicobeheer In dit onderdeel wordt inzicht gegeven in de financieringsrisico’s voor de gemeente, te weten: a. het renterisico van de kortlopende geldleningen, c.q. de kasgeldlimiet b. het renterisico van de langlopende geldleningen, c.q. de renterisiconorm c. het kredietrisico van verstrekte geldleningen Ad a. De kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is het maximum bedrag van kortlopende geldleningen waarmee de gemeente haar (kapitaal)uitgaven mag financieren (vlottende schulden). De limiet is gebaseerd op een percentage van de omvang van het begrotingstotaal. Het percentage per 1 januari 2008 is 8,5. De kasgeldlimiet van de gemeente bedraagt over het jaar 2008 € 14 miljoen. Onder een vlottende of korte schuld worden schuldtitels gerekend met een looptijd korter dan één jaar. De belangrijkste vormen hiervan zijn (opgenomen) daggeld- en kasgeldleningen en rekening-courantkrediet. De gemeente heeft gedurende 2008 een liquiditeitsoverschot van € 10 miljoen in mei tot nagenoeg € 4 miljoen in december. Dientengevolge heeft de gemeente geen gebruik hoeven te maken van de kasgeldlimiet. Het liquiditeitsoverschot is uitgezet middels kortlopende leningen.

Ad b. De renterisiconorm Een belangrijke maatstaf voor het bepalen van de feitelijke renterisico’s is het in beeld brengen van de langlopende geldleningen in relatie tot de risiconorm. De wet Fido geeft hiervoor duidelijke richtlijnen. Het renterisico op de langlopende geldleningen wordt berekend door: a. te bepalen welk deel van de portefeuille aan langlopende geldleningen in enig jaar geherfinancierd moet worden door het aangaan van nieuwe leningen als onderdeel van de portefeuille b. daarboven voor welk deel van de langlopende geldleningen de geldnemer een wijziging van de rente op basis van de leningvoorwaarden kan beïnvloeden (renteherziening).

217

De renterisiconorm is volgens ministeriële regeling voor gemeenten bepaald op 20% van het totale bedrag aan nog opgenomen langlopende geldleningen per 1 januari van ieder jaar. Voor de gemeente Leidschendam-Voorburg komt dit neer op: Tabel 1 Berekening renterisico 2008 – 2011

2008

2009

2010

2011

1a. Renteherziening opgenomen geldleningen

0

0

0

0

1b. Renteherziening uigegeven geldleningen

0

0

0

0

2. Netto renteherziening (1a-1b)

0

0

0

0

3a. Nieuw aangetrokken vaste schuld

0

0

0

0

3b. Nieuwe verstrekte lange leningen

0

0

0

0

4. Netto nieuw aangetrokken (3a-3b)

0

0

0

0

2.084

1.893

1.933

1.974

6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5)

0

0

0

0

7. Renterisico (2+6)

0

0

0

0

15.543

13.459

11.565

9.632

20

20

20

20

3.108

2.692

2.313

1.926

3.108

2.692

2.313

1.926

0

0

0

0

+3.108

+2.692

+2.313

+1.926

Mutaties

5. Betaalde aflossingen

Renterisiconorm 8. Stand opgenomen geldleningen per 1-1 (exclusief langlopende schulden BWS) 9. Het bij ministeriële regeling vastgesteld percentage 10. Renterisiconorm (8*9/100)

Toets renterisiconorm 11. Renterisiconorm 12. Renterisico 13. Ruimte(+)/Overschrijding(-); (10-7) Bedragen x € 1.000

Geconcludeerd kan worden dat de gemeente een beperkt renterisico loopt en binnen de wettelijke risiconorm blijft.

218

Ad c. Het kredietrisico van verstrekte geldleningen Kredietrisico wordt omschreven als de mogelijkheid van een waardedaling van de vorderingspositie ten gevolge van het niet (tijdig) kunnen nakomen van de verplichtingen door de tegenpartij. In onderstaande tabel 2 is het overzicht ultimo 2008 gerangschikt naar risicogroep: Tabel 2 Risicogroep

Hypothecaire

1-1-2009

zekerheid 1. Woningcorporaties

geen

8.406

wel

220

3. Stadsgewest Haaglanden

geen

5.672

4. Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland

geen

2.982

5. Overige instellingen

geen

64

2. Hypotheken aan personeel

Totaal

17.344

Bedragen x € 1.000

De langlopende geldleningen aan de woningbouwcorporaties zijn nog verstrekt onder het “oude” regime van de Woningwet. De woningbouwcorporaties hebben een hoge kredietwaardigheid. De gemeente verstrekt geen nieuwe geldleningen aan de woningbouwcorporaties. De gemeente verstrekt sinds 2002 geen nieuwe hypotheken meer aan personeel. De lening aan het Stadsgewest Haaglanden betreft gelden die in het kader van het Bereikbaarheidsfonds bij het stadsgewest zijn ondergebracht. De gemeente, als lid van het stadsgewest, kan uit dit fonds subsidie krijgen voor grote infrastructurele projecten. De rijksoverheid heeft gelden in het fonds ondergebracht, waardoor de subsidie groter kan zijn dan de inleg van de gemeente zelf. Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) zet op voordracht van de gemeente geldleningen uit in de sector volkshuisvesting. De gemeente heeft de opbrengst uit de verkoop aandelen “Bouwfonds” gebruikt voor de storting in het fonds als een geldlening. Er is een klein risico dat de verstrekte geldleningen niet worden terugbetaald. Gezien de hoogte en de samenstelling van de portefeuille verstrekte geldleningen loopt de gemeente geen of nauwelijks kredietrisico´s.

219

2. Financiering met langlopende geldleningen De ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt worden nauwgezet gevolgd. De renteontwikkeling is gedurende het jaar 2008 sterk beïnvloed door de ontwikkelingen als gevolg van de kredietcrisis. De renteontwikkeling heeft een grillig verloop. De rentetarieven van opgenomen kortlopende leningen (driemaands kasgeld) belopen vanaf het eerste kwartaal 4,4%, naar 4,8% in het tweede kwartaal, naar 5% in het derde kwartaal en 2,9% in het vierde kwartaal. Als gevolg van de kredietcrisis wijzigt het tarief van de ECB gedurende het jaar regelmatig en is het verschil tussen het officiële tarief van de ECB en de markt relatief groot. Dit verschil in tarief komt doordat de banken elkaar onderling niet vertrouwen vanwege de kredietwaardigheid van de banken. De ECB treedt nu op als intermediair tussen banken voor het plaatsen van liquiditeitsoverschotten dan wel -tekorten. Deze onzekerheid wordt ook doorberekend aan de “markt”. De tarieven voor langlopende leningen met een looptijd van tien jaar fluctueren gedurende 2008 van circa 4,3% in het eerste kwartaal, 4,8% in het tweede kwartaal, 4,6% in het derde kwartaal tot 3,6% in het vierde kwartaal. De gemeente heeft vanaf mei 2008 per saldo een liquiditeitsoverschot. Op realisatiebasis is het in 2008 niet nodig gebleken langlopende geldleningen aan te trekken. In de primitieve begroting 2008 is rekening gehouden met een aanvankelijk financieringsoverschot dat in de loop van 2008 zou omslaan naar een financieringstekort. Dit feit heeft zich in 2008 niet voorgedaan. In werkelijkheid is per 31 december 2008 sprake van een financieringsoverschot van € 7 miljoen. In 2008 zijn de voorgenomen investeringen achtergebleven bij de planning, waarover de gemeenteraad door middel van raadsbrief 2009/7931 is geïnformeerd. Daarnaast zijn de financieringsmiddelen (eigen en vreemd vermogen) hoger dan waarmede in de begroting rekening is gehouden.

220

Tabel 3 Financieringspositie

31-12-2006

31-12-2007

31-12-2008

105.275

114.948

114.198

28.601

26.934

24.880

1.734

3.146

- 1.491

135.610

145.028

137.587

4. Opgenomen langlopende leningen

20.096

17.687

15.211

5. Reserves (incl. rekeningsresultaat)

111.035

117.830

110.987

12.615

4.422

9.275

-

8.691

9.445

143.746

148.630

144.918

8.136

3.602

7.331

Geïnvesteerd vermogen (vaste activa) 1. Investeringen 2. Langlopende verstrekte geldleningen 3. Grondexploitaties Totaal geïnvesteerd vermogen (1)

Financieringsmiddelen

6. Voorzieningen 7. Vooruitontvangen rijksbijdragen * Totaal financieringsmiddelen (2) Financieringssaldo (2-1) overschot

Bedragen x € 1.000

* Met ingang van de jaarrekening 2008 worden de (meerjarige) vooruitontvangen bijdragen van Europese en Nederlandse overheidslichamen afzonderlijk opgenomen. Tot en met het jaar 2007 werden deze langlopende middelen verantwoord onder de voorzieningen. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de balans, onderdeel stelselwijzigingen Uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel.

221

Portefeuille opgenomen langlopende geldleningen Onderstaande tabel 4 geeft het overzicht van de mutaties in de portefeuille. Hierin is niet opgenomen de mutatie van € 392.000 voor langlopende leningen BWS (stand per 31 december 2007 € 2.144.000; per 31 december 2008 € 1.752.000). Tabel 4 Bedrag

Gemiddelde rente

Beginstand 1 januari 2008 1. Nieuwe leningen 2. Reguliere aflossingen 3. Vervroegde aflossingen Eindstand 31 december 2008

15.543

4,6%

0 - 2.084 0 13.459

4,59%

Bedragen x € 1.000

Op 31 december 2008 heeft de gemeente een financieringsoverschot van € 7 miljoen. Uit de analyse van de financieringspositie blijkt dat ultimo 2009 door investeringen en aflossingen op langlopende geldleningen een financieringstekort wordt verwacht. Het financieringstekort wordt primair, afhankelijk van de renteontwikkelingen, gefinancierd uit het opnemen van kortlopende geldleningen. De gemeente heeft hiertoe ruimte binnen de mogelijkheden van de kasgeldlimiet (in de meerjarenbegroting 2009 berekend op € 15 miljoen). Op het moment dat de kasgeldlimiet wordt overschreden moet de gemeente langlopende geldleningen aantrekken.

3. Opnemen / uitzetten met kortlopende geldleningen In januari tot en met maart 2008 zijn kortlopende geldleningen opgenomen, waarbij een vergoeding is betaald van circa 4,1%. De vergoeding op uitgezette kortlopende geldleningen bedraagt vanaf mei tot en met december 2008 circa 4,9%. In totaliteit is per saldo € 417.000 aan rentebaten over de opgenomen en de uitgezette kortlopende leningen gerealiseerd. De overige financiering is op basis van een contract met de huisbankier van de gemeente in rekening-courant afgedekt.

222

223

Grondbeleid Algemeen In deze paragraaf grondbeleid wordt ingegaan op het grondbeleid van de gemeente Leidschendam-Voorburg in juridische, strategische en financiële zin. Eerst wordt ingegaan op de vastgestelde beleidsuitgangspunten van het grondbeleid zoals deze in de Nota Grondbeleid in 2006 zijn vastgesteld. Vervolgens worden de financiële uitkomsten van de lopende grondexploitaties gepresenteerd en worden de belangrijkste risico´s toegelicht.

Nota grondbeleid en grondbeleidskeuzes In 2006 is de nota Grondbeleid door de gemeenteraad vastgesteld. In deze nota zijn de denkrichtingen en hoofdlijnen vastgelegd waarlangs het door het college te voeren grondbeleid is uitgewerkt. Aan de hand van de beleidsnota en de daarin vastgelegde beleidskaders kan het gevoerde grondbeleid worden getoetst en geëvalueerd. In de nota Grondbeleid worden de juridische en financiële middelen van de gemeente beschreven en hoe deze kunnen worden ingezet bij het voeren van (strategisch) grondbeleid. De nota Grondbeleid is overkoepelend ten aanzien van een aantal andere beleidsnota’s. Deze uitwerkingsnota’s ondersteunen bij het voeren van een strategisch grondbeleid. Zo beschikt de gemeente over een exploitatieverordening, over algemene verkoopvoorwaarden voor onroerende zaken, over een notitie snippergroen, en een vastgesteld toetsingskader afstoten gemeentelijke eigendommen waaruit ook het juist strategisch te behouden eigendom blijkt. Tevens is er een nota grondprijsbeleid die per 1 mei 2007 is herzien. Grondbeleid is bij uitstek het middel om onder meer volkshuisvestelijke en (overige) ruimtelijke doelstellingen te kunnen sturen en te realiseren. In deze paragraaf wordt ingegaan op de beleidskeuzes zoals opgenomen in de nota Grondbeleid en hoe deze ten aanzien van de lopende grondexploitaties/planontwikkelingen zijn/worden ingevuld, mede in relatie tot de grondbeleidsinstrumenten.

De beleidskeuzes zijn als volgt geformuleerd: Grondbeleidkeuze I Indien de gemeente regie wenst te voeren en beschikt over een aanzienlijke grondpositie dan kiest de gemeente ervoor om op locaties waar een bepaalde ontwikkeling bereikt dient te worden de grond onder randvoorwaarden, waarin deze ontwikkeling is vastgelegd, uit te geven. Voor eventuele vrije sector woningbouw en commerciële voorzieningen wordt een marktconforme grondprijs gehanteerd. Deze grondbeleidskeuze wordt bij de volgende plannen toegepast: a. Rietvink Gemeentewerf en Rozenlaan: regie betreft wijkgebouw en realisatie sociale woningbouw, grond is reeds gemeentelijk eigendom

224

b. Prinsenhof herinrichting openbaar gebied en nieuwbouw woningen: regie betreft herinrichting openbaar gebied en woningdifferentiatie, grond voor openbaar gebied en nieuwbouw is grotendeels in eigendom bij gemeente c. Park Marcellus Emantslaan: geen gronduitgifte, wel eigen grond, wordt heringericht in het kader van het totale project d. Fluitpolderplein: regie ten aanzien van nieuwbouw school, grondopbrengsten gemeentegrond als financiering e. Duivenvoordecomplex: regie voor nieuwbouw wijkgebouw en realisatie sociale woningbouw, grond is in eigendom van gemeente en particuliere partij.

Grondbeleidkeuze II Indien de gemeente regie wenst en niet of nauwelijks beschikt over een grondpositie, wordt ervoor gekozen om bij kleinschalige ruimtelijke ontwikkelingen waarbij de gemeente een functiewijziging wil realiseren die niet door de markt wordt opgepakt, actief grond te verwerven en deze onder randvoorwaarden weer uit te geven. Deze grondbeleidskeuze wordt bij de volgende plannen toegepast: a. Raadhuiskwartier deelplan ING/Kwadrant: regie betreft functiewijziging, grond is door gemeente aangekocht en wordt onder voorwaarden uitgegeven b. Raadhuiskwartier deelplan Auto Fock: regie betreft ongewenste bestemming opheffen, ruimte voor maatschappelijke doeleinden, inzet Wet voorkeursrecht gemeenten c. Stompwijk dorpskern: regie betreft wens goedkope woningen, Kulturhus etc. d. Mondriaan scholenbouw: regie voeren op realisatie nieuw schoolgebouw door aankoop en uitgifte onder voorwaarden e. maatschappelijke doeleinden (onderwijs), grond wordt door gemeente aangekocht en uitgegeven onder voorwaarden.

Grondbeleidkeuze III Indien de gemeente regie wenst te voeren en niet of nauwelijks beschikt over een grondpositie, wordt ervoor gekozen om bij grootschalige ruimtelijke ontwikkelingen waarbij meerdere functies dienen te worden gerealiseerd samen te werken met marktpartijen door middel van een PPS-constructie. Deze grondbeleidskeuze wordt bij de volgende plannen toegepast: a. Sijtwende: PPS-constructie concessiemodel, grond was van de gemeente b. Leidschendam-Centrum: PPS-constructie in vorm van een V.O.F. Voor de grondverwerving worden Wet voorkeursrecht gemeenten en mogelijk Onteigeningswet ingezet c. Prinsenhof herstructurering woningbouw: project is deels grondbeleidskeuze I. Voor aanpassing van de woningbouwvoorraad is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met uitsluitend financiële afspraken voor een gezamenlijk projectbureau d. Duivenvoordecorridor: mogelijke samenwerkingsverbanden worden onderzocht. Voor de grondverwerving worden Wet voorkeursrecht gemeenten en mogelijk Onteigeningswet ingezet.

225

Grondbeleidkeuze IV Indien de gemeente geen regie behoeft te voeren en wel beschikt over een grondpositie, kiest de gemeente ervoor om locaties met een (kleine) ontwikkelcapaciteit tegen een marktconforme prijs uit te geven. De keuze voor een ontwikkelaar kan plaatsvinden door middel van een selectie- of ontwikkelingscompetitie. In het verleden zijn af en toe plannen conform grondbeleidskeuze IV uitgevoerd (Frekeweg, van Royenschool). In 2008 zijn geen nieuwe plannen op deze wijze aangepakt.

Grondbeleidkeuze V Indien de gemeente geen regie behoeft te voeren en niet beschikt over een grondpositie, wordt er voor gekozen om geen grond meer aan te kopen voor kleinschalige nieuwbouwprojecten voor woningbouw of bedrijvigheid, tenzij in deze ontwikkeling specifiek functies voortvloeiend uit een gemeentelijke beleidsnota (bijvoorbeeld onderwijs, welzijn of sport) moeten worden gerealiseerd. De gemeente wenst in andere dan voornoemde uitzonderingsgevallen geen risico´s te lopen. Locaties die nog in eigendom van de gemeente zijn, worden uitgegeven tegen een marktconforme prijs aan een ontwikkelaar, die conform een selectieprocedure gekozen wordt. Het streven zal zijn dat het openbaar gebied aan de gemeente wordt overgedragen. Deze grondbeleidskeuze wordt bij de volgende plannen toegepast: a. CBS: regie wordt via afspraken met huidige eigenaar bereikt, eventueel inzet van exploitatieovereenkomst. b. Neherlaboratorium: regie is via afspraken met vorige eigenaar bereikt, exploitatieovereenkomst met ontwikkelaar gesloten.

Nieuwe wetgeving Per 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) van kracht geworden. Deze wet biedt nieuw instrumentarium voor onder andere kostenverhaal, en maakt het mogelijk locatieeisen te stellen in een zogenaamd exploitatieplan dat deel kan uitmaken van een bestemmingsplan. Dit nieuwe instrumentarium kan andere keuzes voor grondbeleid tot gevolg hebben. De nota Grondbeleid zal daarom in 2009 herijkt worden.

Onderzoek grondbeleid In 2008 heeft de Rekenkamercommissie Leidschendam-Voorburg en Rijswijk onderzoek naar het gemeentelijk grondbeleid uitgevoerd. De commissie heeft een aantal aanbevelingen gedaan, waaruit een aantal acties voortvloeit. Bij de herijking van de nota Grondbeleid zal aandacht worden besteed aan het scherper stellen van de doelen en het helder formuleren van een afwegingskader. Specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, realistisch en tijdgebonden zullen hierbij als uitgangspunt dienen. De commissie stelt voor meer aandacht te besteden aan de risicoanalyse, het ruimtelijk kader en andere uitgangspunten bij de grondexploitaties. Deze aanbevelingen worden bij de

226

herzieningen per 1 januari 2009 opgepakt. Eveneens zal meer aandacht worden besteed aan de uitgangspunten voor de berekeningen en nog te verwachten werkzaamheden.

Grondbeleid in financiële zin Bij grondbeleid in financiële zin is het belangrijkste onderwerp het grondprijsbeleid. De nota Grondprijsbeleid is per 1 mei 2007 herzien. In de nota Grondprijsbeleid zijn de te hanteren grondprijzen en berekeningssystematieken opgenomen om in elke situatie een marktconforme grondprijs te kunnen bepalen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar de functie van de grond. Voor sociale woningbouw en ruimten voor maatschappelijke doeleinden wordt een vaste prijs gehanteerd. Voor vrijesectorwoningbouw wordt gebruik gemaakt van grondquotes. Vrije kavels worden per opbod met een minimumprijs verkocht. Voor commerciële doeleinden is geen vaste prijs vastgesteld omdat gronduitgifte voor deze functies zelden voorkomt. Er is hier gekozen voor een bandbreedte en een prijs op maat. De grondprijzen voor parkeren zijn gekoppeld aan de functie waarvoor het parkeren is bedoeld. Voor snippergroen wordt een vaste m²-prijs gehanteerd. Deze uitgangspunten worden bij alle grondprijsonderhandelingen en bij het vaststellen van minimale prijzen voor ontwikkelcompetities gehanteerd. De marktconforme prijs wordt bij gronduitgiftes zonder biedprocedure medebepaald door een onafhankelijke taxatie. In 2008 is bij de ramingen van grondopbrengsten en in onderhandelingen gehandeld conform deze uitgangspunten.

Grondexploitaties Per 31 december 2008 zijn er zeven lopende grondexploitaties. In tabel 1 zijn de lopende grondexploitaties weergegeven. Alle grondexploitaties zijn per 1 januari 2008 herzien en in november 2008 vastgesteld door de gemeenteraad. Bij elke herziening heeft een verschillenanalyse plaatsgevonden. In tabel 1 zijn de resultaten van de laatste herziening per 1 januari 2008 weergegeven. Tevens is de boekwaarde per 31 december 2008 opgenomen. De herziene grondexploitaties per 1 januari 2009 worden naar verwachting in het tweede kwartaal 2009 aan de gemeenteraad ter vaststelling voorgelegd.

227

Tabel 1 Grondexploitatie

Boekwaarde

Resultaat

Resultaat

Eindwaarde

31-12-2008

eindwaarde

contante

datum

waarde 1. Raadhuiskwartier

-44

-75

117

31-12-2009

2. Rietvink gemeentewerf / Rozenlaan

2.652

-5

20

31-12-2011

3. Sijtwende

- 547

- 916

- 916

31-12-2009

- 6.659

- 5.022

- 4.236

31-12-2011

- 2.100

- 2.100

- 3.227

- 2.721

- 534

- 534

- 762

675

435

31-12-2016

59

-2

-2

31-12-2008

- 9.017

- 11.206

- 9.937

4. Prinsenhof Idem bijstelling 5. Damcentrum gemeente

- 3.716

Idem bijstelling 6. Duivenvoordecorridor 7. Lusthofstraat Totalen

31-12-2011

Bedragen x € 1.000

De herziene grondexploitatieberekeningen per 1 januari 2008 zijn vrij recent vastgesteld. Bij de meeste grondexploitaties hebben zich geen zaken voorgedaan die significant invloed hebben op het contante resultaat van de grondexploitaties. Hierop zijn twee uitzonderingen, te weten het project Damcentrum en het project Prinsenhof. Het project Damcentrum wordt uitgevoerd door de VOF Leidschendam Centrum, waarin de gemeente participeert voor 50%. Ten eerste heeft bij het project VOF-Damcentrum door de kredietcrisis een bijstelling van de grondprijs plaatsgevonden met als gevolg dat het geraamde resultaat van de VOF-grondexploitatie met € 2,3 mln. negatief wordt beïnvloed. Daarnaast verslechtert het resultaat van de grondexploitatie als gevolg van onjuistheden in de jaarrekening 2006 van de VOF Damcentrum. Het kantoor dat sinds medio 2008 de administratie van de VOF verzorgt heeft bij het opstellen van de concept-jaarrekeningen 2007 en 2008 onjuistheden in de jaarcijfers 2006 geconstateerd. Reconstructie van de jaarcijfers 2006 heeft tot de conclusie geleid dat kosten van in totaal € 2,7 mln. voor verwervingen, sloop en woonrijpmaken over de periode 2004-2006 niet correct zijn verantwoord. De jaarrekening 2006 van de VOF Damcentrum is overigens voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Voor het gemeentelijk deel van 50% in het verwachte negatieve resultaat van € 4,8 mln. van de VOF is in de jaarrekening 2008 een risicovoorziening van afgerond € 2.427.000 getroffen. Een en ander heeft tevens tot gevolg dat de jaarlijkse primaire winstuitkering voor de dekking van de kosten van voorbereiding, toezicht en uitvoering niet meer als opbrengst in de gemeentelijke grondexploitatie Damcentrum kan worden meegenomen. Dit zal leiden tot een verslechtering van het resultaat van de gemeentelijke grondexploitatie met maximaal € 534.000. De voorziening voor de gemeentelijke grondexploitatie Damcentrum is in de jaarrekening versterkt met € 534.000.

228

In het raadsvoorstel over de aanbieding van de jaarstukken 2008 en de resultaatbestemming wordt voorgesteld de lasten van in totaal € 2.961.000 voor het vormen/versterken van de voorzieningen te dekken door te beschikken over de algemene reserve grondexploitatie met bufferfunctie. Bij het project Prinsenhof zijn twee aanpassingen van de ramingen noodzakelijk. Zoals in de voorjaarsnota 2008 is aangegeven dienen voor de nog te verkopen gronden kosten voor bouw- en woonrijpmaken te worden opgenomen. Daarnaast heeft een woningmarktonderzoek plaatsgevonden waarin wordt aangeraden het programma bij te stellen naar meer goedkope en sociale woningen. In totaal zal dit leiden tot een verslechtering van het resultaat met € 2,1 mln. De voorziening Prinsenhof is in de jaarrekening 2008 met een zelfde bedrag aangevuld. In het raadsvoorstel over de aanbieding van de jaarstukken 2008 en de resultaatbestemming wordt voorgesteld de lasten van het op niveau brengen van de voorziening Prinsenhof te dekken door te beschikken over de bestemmingsreserve Prinsenhof (€ 600.000) en de algemene reserve grondexploitatie met bufferfunctie (€ 1.500.000). De grondexploitaties worden administratief afgesloten zodra alle in de grondexploitatie opgenomen kosten en opbrengsten zijn gerealiseerd. Voordelige resultaten van grondexploitaties worden genomen na afsluiting van de exploitatie en komen ten gunste van de Algemene reserve grondexploitatie. Algemene reserve grondexploitatie met bufferfunctie De Algemene reserve grondexploitatie met bufferfunctie heeft per 31 december 2008 een saldo van afgerond € 8.421.000. Tabel 2 Algemene reserves 1. Algemene reserve grondexploitaties met bufferfunctie *)

31-12-2008 8.421

Bedragen x € 1.000

*) inclusief het bedrag van € 351.000 dat is geoormerkt voor de toekomstige realisering van het park Marcellus Emantslaan.

229

Voorzieningen grondexploitaties Voor het dekken van het verwachte tekort op enkele grondexploitaties zijn voorzieningen (op basis van contante waarde) gevormd. Het gaat om: Tabel 3 Voorzieningen

31-12-2008

1. Prinsenhof

(€ 4,236 mln vermeerderd met € 2,100 mln)

6.336

2. Damcentrum gemeente *)

(€ 2,721 mln. vermeerderd met € 0,534 mln)

3.255

3. Lusthofstraat 4. Sijtwende Sub-totaal voorzieningen grondexploitaties 5. Voor het gemeentelijk aandeel in het verwachte verlies van de VOF

2 915 10.508 2.427

Damcentrum is een risicovoorziening gevormd van Totalen

12.935

Bedragen x € 1.000

Toerekening van apparaatskosten Het college heeft in 2005 de notitie kostentoerekening grondexploitaties vastgesteld. In deze notitie is het beleid voor de toerekening van apparaatskosten en kosten voor planontwikkeling en projectbegeleiding aan grondexploitaties weergegeven. Uitgangspunt is dat uitsluitend kosten die rechtstreeks voortvloeien uit het grondexploitatieproces ten laste van de grondexploitatie komen. Bij nieuw op te stellen grondexploitatieberekeningen wordt in eerste instantie uitgegaan van een percentage over de kosten van sloop en bouw- en woonrijpmaken. Indien er een urenraming beschikbaar is, is deze over te nemen. De uitgangspunten uit de notitie worden bij het opstellen van grondexploitatieberekeningen en herzieningen gehanteerd. In 2008 zijn op basis van de tijdschrijfformulieren en informatie van projectleiders uren aan grondexploitaties toegerekend. Bij de herzieningen van de grondexploitaties wordt bezien in hoeverre dit aansluit bij de ramingen uit de grondexploitatie. Tevens is gestart met een onderzoek naar de kostentoerekening aan grondexploitaties bij andere gemeenten. De resultaten van dit onderzoek worden in 2009 gepresenteerd.

Risico´s Bij de meeste grondexploitaties loopt de gemeente risico’s. De grootte van het risico hangt af van de hoogte van de geraamde investeringen en de fase waarin een plan zich bevindt. De stuurbaarheid van de risico’s verschilt per risico. Er is sprake van interne en externe risico’s. Interne risico’s hebben betrekking op ramingen en parameters. Als een plan zich nog in de planvormingsfase bevindt, zijn ramingen vaak gebaseerd op aannames. Het risico is dan groot dat ramingen afwijken van de daadwerkelijk

230

te realiseren kosten en opbrengsten. Naarmate een plan verder in de uitvoeringsfase komt, wordt duidelijker welke kosten en opbrengsten er worden gerealiseerd. Het risico wordt dan kleiner, maar is nog steeds aanwezig doordat bijvoorbeeld de uitvoering vertraging kan oplopen, er onverwachte kosten moeten worden gemaakt etc. Pas als alle werkzaamheden duidelijk in beeld zijn en de grondprijs definitief is vastgesteld, is het risico nihil. Externe risico’s zijn risico’s die niet direct in de grondexploitatie te sturen zijn, maar wel effect hebben op de cijfers. Bijvoorbeeld vertraging door bezwaar op het bestemmingsplan, het niet kunnen verwerven volgens planning en de kredietcrisis die effect heeft op de opbrengsten. In de grondexploitatieberekeningen wordt rekening gehouden met de opvang van risico’s door middel van het opnemen van een risicopost. Dit impliceert niet dat hiermee alle risico’s in de grondexploitaties compleet zijn afgedekt. Onverwachte risico’s kunnen bijvoorbeeld zijn het onverwachts meer archeologische vondsten doen dan voorspeld, een instorting van de woningmarkt en daarmee lagere grondopbrengsten e.d. Dit soort risico’s kan worden gedekt vanuit de Algemene reserve grondexploitatie met dien verstande, dat het saldo van deze reserve toereikend dient te zijn. Als bij een herziening blijkt dat een onverwacht hoog risico is opgetreden, kan dit leiden tot hogere kosten. Dit heeft tot gevolg dat er bij afsluiting van de grondexploitatie ofwel een grotere voorziening moet zijn gevormd of dat er minder winst ten gunste van de Algemene reserve grondexploitatie komt. Het belangrijke aandachtspunt is vanzelfsprekend de in 2008 ontstane kredietcrisis en de financiële gevolgen daarvan voor de grondexploitaties. Op basis van de herzieningen van de grondexploitaties per 1 januari 2008 is bezien wat de gevolgen van de kredietcrisis per grondexploitatie kunnen zijn. Op deze risico’s alsmede eventuele andere risico’s wordt hieronder per grondexploitatie ingegaan. Overigens zullen bij de herzieningen per 1 januari 2009 de risico’s ten gevolge van de kredietcrisis als onderdeel van de totale risicoanalyse op dan beschikbare informatie worden meegenomen.

Leidschendam-Centrum VOF Leidschendam Centrum Binnen de grondexploitatie van de VOF Leidschendam-Centrum zijn risico’s te benoemen bij de aanbestedingen voor de openbare ruimte en vertragingen bij grondverkopen. Als gevolg van met name de juridische procedures ten aanzien van het Damplein zijn de vertragingen sterk toegenomen en de daarmee samenhangende risico’s. Bij het project VOF-Damcentrum heeft door de kredietcrisis een bijstelling van de grondprijs plaatsgevonden met als gevolg dat het geraamde resultaat van de VOF-grondexploitatie met € 2,3 mln. negatief wordt beïnvloed. Daarnaast verslechtert het resultaat van de grondexploitatie als gevolg van onjuistheden in de jaarrekening 2006 van de VOF Damcentrum. Het kantoor dat sinds medio 2008 de administratie van de VOF verzorgt heeft bij het opstellen van de concept-jaarrekeningen 2007 en 2008 onjuistheden in de jaarcijfers 2006 geconstateerd. Reconstructie van de jaarcijfers 2006 heeft tot de conclusie geleid dat kosten van in totaal € 2,7 mln. voor verwervingen, sloop en woonrijpmaken over de periode 2004-2006 niet correct zijn verantwoord. De jaarrekening 2006 van de VOF Damcentrum is overigens voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring.

231

Op basis van de huidige stand van zaken is voor het gemeentelijk deel van 50% in het verwachte negatieve resultaat van € 4,8 mln. van de VOF is in de jaarrekening 2008 een risicovoorziening van afgerond € 2,4 mln. getroffen. Gemeentelijke grondexploitatie Damcentrum De ontwikkeling bij het project VOF-Damcentrum leidt tevens tot een verslechtering van het resultaat van de gemeentelijke grondexploitatie Damcentrum. De verwachting dat de VOF vooralsnog geen voorschotten op winsten zal uitkeren, betekent dat de dekking voor de kosten van voorbereiding, toezicht en uitvoering in de gemeentelijke grondexploitatie vervalt. Om deze reden is de voorziening voor de gemeentelijke grondexploitatie Damcentrum in de jaarrekening 2008 versterkt met € 534.000. De gemeentelijke grondexploitatie Damcentrum bestaat overigens uit meerdere deelprojecten. Er worden risico’s gelopen op de deelexploitaties Gemeentelijke werkzaamheden Damcentrum en Historisch Stadsherstel. De deelexploitatie Damlaan 1 is in feite risicoloos, omdat alle werkzaamheden danwel onderhandelingen zijn afgerond. De grondoverdracht voor Damlaan 1 heeft nog niet plaatsgevonden. Hiervoor was echter een gunstige renteopslag afgesproken, waardoor dit niet leidt tot hogere kosten of lagere opbrengsten. De grondoverdracht zal plaatsvinden als de activiteiten op het Damplein beginnen.

Prinsenhof Bij de grondexploitatie Prinsenhof was een risico benoemd ten aanzien van tegenvallende grondopbrengsten. Dit risico is daadwerkelijk opgetreden, doordat naar verwachting op alle locaties een lagere grondprijs wordt gerealiseerd dan geraamd. Dit ligt grotendeels aan de keuze om kleinere woningen met een lagere vrij-op-naamprijs te bouwen. Dit heeft zeer veel invloed op het resultaat van de grondexploitatie. Ook zijn de kosten voor het projectbureau gestegen door een verlenging van de looptijd van het project. Prinsenhof is één van de grondexploitaties waarop de kredietcrisis serieuze gevolgen kan hebben. Een groot deel van de opbrengsten moet nog worden gerealiseerd door gronduitgifte voor drie woontorens. Het is niet ondenkbaar dat deze later dan gepland worden gerealiseerd, tegen een lagere grondprijs dan geraamd, of dat het woningbouwprogramma wordt bijgesteld. Het nadelig financiële effect bedraagt dan al snel € 100.000 tot € 200.000. Daarnaast is het risico aanwezig dat de corporaties afzien van de bouw van de woontorens. In het slechtste geval (wanneer slechts één van de vier torens wordt ontwikkeld) betekent dit een daling van het resultaat met ruim € 3 miljoen. Een gedegen risicoanalyse en –beheersing zijn voor deze grondexploitatie onontbeerlijk. Raadhuiskwartier Voor de locatie ING/Kwadrant was de verwachting dat de levering in 2008 zou plaatsvinden. Dit is niet gelukt. De renteafspraken zijn echter zodanig dat dit geen extra kosten met zich meebrengt. Voor de locatie Auto Fock geldt dat alle risico’s nog volledig aanwezig zijn. De planvorming voor deze locatie ligt stil. Dit kan ertoe leiden dat de grondexploitatie langer zal blijven bestaan, hetgeen invloed kan hebben op de rentelasten in deze grondexploitatie.

232

Voor de grondexploitatie Raadhuiskwartier zijn de gevolgen van de kredietcrisis beperkt. Het grootste risico is vertraging in de gronduitgifte. Er is een gronduitgifteovereenkomst, die echter nog niet door de private ontwikkelaar is ondertekend. Overigens is niet duidelijk of dit direct wordt veroorzaakt door de kredietcrisis, de overeenkomst lag immers al op tafel voordat de crisis zich openbaarde. Het nadelig effect van één jaar vertraging is circa € 17.000. Rietvink Gemeentewerf / Rozenlaan Voor deze locaties zijn de grondprijsonderhandelingen afgerond en de gronduitgifte voor het deelplan Rietvink Gemeentewerf is in 2008 gerealiseerd. Hier loopt de gemeente weinig risico meer. De gemeente maakt de locaties zelf bouw- en woonrijp. De werkzaamheden voor het bouwrijpmaken op de locatie De Werf zijn afgerond. Er is nog steeds een risico te benoemen ten aanzien van een te realiseren damwandconstructie. Deze kosten zijn mogelijk te dekken ten laste van de post onvoorzien in de grondexploitatie. Voor de locatie Rozenlaan blijven de risico’s voor het bouwrijpmaken voorlopig bestaan, omdat de werkzaamheden op deze locatie nog niet zijn gestart. Ook hier geldt het risico dat de ontwikkeling in zijn geheel vertraging oploopt. De risico’s van de kredietcrisis op de grondexploitatie Rietvink/Gemeentewerf/Rozenlaan zijn beperkt. Het financieel grootste effect wordt veroorzaakt door een mogelijke daling van de kosten voor civiele werken, hetgeen als positief kan worden beschouwd. Lusthofstraat Bij deze grondexploitatie zijn de risico’s vrijwel nihil. De gronduitgifte heeft exclusief de strook tuingrond in 2008 plaatsgevonden. De werkzaamheden voor het openbaar gebied zijn inmiddels in uitvoering. De kredietcrisis heeft voor de grondexploitatie Lusthofstraat slechts beperkte gevolgen. Het grootste risico is het niet verkopen van de strook tuingrond, maar dit is geen direct gevolg van de kredietcrisis. Rente- en inflatie-invloeden kunnen leiden tot een maximale verslechtering van circa € 3.000.

233

Duivenvoordecorridor Het bestemmingsplan is in 2007 vastgesteld. Er is een begin gemaakt met de onderhandelingen voor de verwervingen, maar er zijn nog geen verwervingen geëffectueerd. De plannen zullen de komende jaren verder worden uitgewerkt en de globale ramingen zullen worden uitgediept. Er zijn aanzienlijke kansen dat tijdens de uitvoering van het project vertraging of tegenvallers optreden. Ten aanzien van subsidiebedragen is in 2008 geconstateerd, dat de gemeente mogelijk op een subsidiebedrag van € 750.000 aanspraak zou kunnen maken. Verder is gezocht naar partijen waarmee kan worden samengewerkt (en waarmee risico’s kunnen worden gedeeld). Deze aspecten worden meegenomen in de herziening van de grondexploitaties per 1 januari 2009. De Duivenvoordecorridor is een project dat nog in de voorbereidingsfase verkeert. Het inrichtingsplan is nog niet gereed, het woningbouwprogramma ligt nog niet vast. Er zal binnenkort een analyse van de financiën en daarmee samenhangend de planning worden gemaakt. Er is al wel begonnen met verwervingsonderhandelingen, maar er heeft nog geen verwerving plaatsgevonden. De fase waarin het project verkeert, maakt dat nog goed op belangrijke punten gestuurd kan worden om risico’s in te perken en kansen te grijpen. Het is echter wel een financieel risicovol project, onder andere omdat het van grote omvang is, maar vooral omdat het slechts beperkt mogelijk is om kosten te dekken. Met de hogere overheden is afgesproken dat de grondexploitatie niet met een positief resultaat afgesloten zal worden. Is dat toch het geval, dan zal minder gebouwd mogen worden in het gebied. Op dit ogenblik is er sprake van een licht voordelig resultaat van € 400.000 op contante waarde. Dit kan gezien worden als een kleine buffer om risico’s op te vangen. Voor dit project zullen alle genoemde risico’s een effect kunnen hebben op de grondexploitatie. Omdat de grondexploitatie voor het grote deel uit aannames bestaat die op dit moment al achterhaald zijn, is het zeer moeilijk het effect van de kredietcrisis los te zien van andere zaken die een aanpassing van de grondexploitatie vergen.

Nieuwe grondexploitaties In de begroting 2008 is aangegeven dat aan een aantal nieuwe grondexploitaties wordt gewerkt. Dit betrof de grondexploitaties Fluitpolderplein en Nieuwe Driemanspolder. Voor het Fluitpolderplein wordt er nu op gestuurd dat de gehele uitvoering bij de ontwikkelaar wordt neergelegd, waardoor geen grondexploitatie nodig zal zijn. Hier is de planvorming voor de woningbouw vertraagd doordat bewoners nu intensiever worden betrokken. Voor Nieuwe Driemanspolder wordt geen grondexploitatie geopend.

234

De planontwikkeling voor Leidschendam-Zuid, Leidsenhage, Duivenvoordecomplex en Stompwijk (Kulturhus) is in 2008 verder doorgevoerd. Ook is de planvorming voor de locatie Overgoo gestart. Voor deze plannen moeten nog grondbeleidskeuzes worden gemaakt en zullen mogelijk later grondexploitaties worden opgesteld.

Overzicht Algemene reserve bufferfunctie grondexploitatie In tabel 4 is het verloop van de Algemene reserve bufferfunctie grondexploitatie opgenomen. De ontwikkeling van de omvang van de reserve is gebaseerd op de grondexploitatieberekeningen per 1 januari 2008 en de bijstellingen van de complexen Damcentrum en Prinsenhof en de exploitatie Damcentrum VOF (resultaatbestemming 2008).

235

Tabel 4 Omschrijving rente

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

1,50%

1,50%

1,50%

1,50%

1,50%

1,50%

1,50%

2.580.480

8.421.323

3.401.256

2.939.149

2.989.919

3.034.768

3.080.289

91.580

126.320

51.018

44.087

44.849

45.521

46.204

3.034.768

3.080.289

3.126.493

Algemene reserve grondexploitatie

Stand reserve per 1-1

Mutaties vermeerdering Rente Garantie fiscale constructie PPS Damcentrum

-500.000

dotatie VJN 2008

2.400.000

Resultaatbestemming 2007

3.524.822

Resultaatbestemming 2008: - Damlaan VOF

-2.427.000

- Damlaan

-533.852

- Prinsenhof

-2.100.000

resultaat complexen Raadhuiskwartier

117.127

Rietvink Gemeentewerf / Rozenlaan

19.808

Mutaties vermindering Damcentrum aanv voorziening Prinsenhof 2008 voorziening Lusthofstraat 2008 adviezen van derden

Stand Algemene reserve per 31-12

-168.389

-189.537

-8.238 1.068 0

-13.125

-13.125

-13.125

8.421.323

3.401.256

2.939.149

2.989.919

236

237

Lokale heffingen Algemeen De uitgangspunten voor het beleid van de heffing van gemeentelijke belastingen zijn vastgelegd in het collegeprogramma. Het beleid is gebaseerd op twee pijlers, te weten: a. de onroerende-zaakbelastingen mogen maximaal met het inflatiepercentage worden verhoogd; b. de gemeentelijke heffingen zijn kostendekkend. Deze uitgangspunten zijn enerzijds bedoeld om de gemeentelijke (woon)lasten voor de burger te beheersen en anderzijds is het de waarborg voor een evenwichtig belastingbeleid. De woonlastenberekening geeft een goed inzicht in de verandering(en) van de belangrijkste gemeentelijke heffingen en de consequenties ervan voor de burger. Deze berekening volgt aan het einde van deze paragraaf (tabel 2).

Gemeentelijk belastinggebied De gemeentelijke belastingen omvatten de onroerende zaakbelastingen, de hondenbelasting, de precariobelasting en de toeristenbelasting. Onroerende-zaakbelastingen Conform de beleidsmatige uitgangspunten is de in 2008 te realiseren opbrengst van onroerende zaakbelastingen (OZB) gebaseerd op de opbrengst 2007 verhoogd met het percentage van de voor 2008 verwachte inflatiecorrectie van 1,5%, evenals met de te verwachten opbrengst uit (gereedgekomen) nieuwbouw in het jaar 2007. Voor de berekening van de tarieven zijn als basis de WOZ-waarden van alle objecten in onze gemeente gebruikt, nadat door de herwaardering aan de objecten een nieuwe waarde is toegekend. Deze waarden gelden in principe tot 2009. De in de jaarrekening 2008 verantwoorde OZB-opbrengst bedraagt in totaal afgerond € 9.668.000. Deze opbrengst bestaat uit het werkelijk opgelegde bedrag aan aanslagen over het jaar 2008 (€ 9.645.000) en nog een opbrengst van de jaren 2006 en 2007 (in totaal € 23.000). De opbrengst van de aanslagen over het jaar 2008 was geraamd op € 9.950.000. Bij de raming in juli 2007 zijn de WOZ-waarden verhoogd met de op dat moment verwachte gemiddelde waardestijging van 5% voor woningen en 2% voor niet-woningen. Na de herwaardering in november 2007 bleek de gemiddelde waardestijging voor woningen 4,6%. De totale WOZ-waarde is bovendien lager door de sloop van woningen, zoals in het Damcentrum en de Prinsenhof.

Hondenbelasting Jaarlijks worden controles uitgevoerd op het hondenbezit in onze gemeente. Om de kosten van deze controle te spreiden wordt jaarlijks een derde van de gemeente bezocht om (opnieuw) vast te stellen of iedere houder van een hond is geregistreerd. Het aantal

238

geregistreerde honden bedroeg eind december 2008 3.069 tegen 3.094 geregistreerde honden eind december 2007. De opbrengst van de hondenbelasting 2008 bedraagt afgerond € 191.000 (geraamd € 190.000).

Precariobelasting Voor het gebruik van de openbare gemeentegrond wordt precariobelasting geheven. In 2008 is een mutatiecontrole uitgevoerd in de gehele gemeente. Bij de controle bleek dat het aantal m2 terrassen en reclame-uitingen respectievelijk 810 m2 en 3.123 m2 bedroegen tegenover 813 m2 en 3.210 m2 eind 2007. Tegenover de raming van € 623.000 staat de (lagere) opbrengst van afgerond € 594.000.

Toeristenbelasting De voorlopige aangiften 2008 gaven aan dat er meer overnachtingen werden verwacht dan in 2007. Tegenover een raming van € 110.000 is een opbrengst behaald van € 131.000. Het voordeel heeft betrekking op een bedrag van € 10.000 over 2007 en een extra opbrengst van € 11.600 over 2008.

Gemeentelijke heffingen De gemeentelijke heffingen betreffen de afvalstoffenheffing, de rioolrechten, de begraafrechten, de marktgelden en de leges (de bronnen van inkomsten van de door de gemeente geleverde diensten en producten). De tarieven van deze heffingen zijn in principe kostendekkend. De tarieven van deze heffingen zijn bij de raadsbehandeling van de programmabegroting 2008 verhoogd met het voor het jaar 2008 verwachte inflatiepercentage van 1,5. De afvalstoffenheffing en rioolrechten werden tot en met 31 december 2008 geïnd door het energiebedrijf NV Eneco. Met ingang van 2009 int de gemeente deze heffingen.

239

Opbrengsten belastingen en heffingen Voor het inzicht in de omvang van de opbrengsten aan belastingen en belangrijkste heffingen dient de onderstaande tabel 1. Tabel 1

2008 Belastingsoort 1. Onroerende zaakbelasting

Raming

Werkelijk

9.950

9.668

2. Toeristenbelasting

110

131

3. Hondenbelasting

190

191

4. Precariobelasting

623

594

10.200

9.900

3.449

3.599

907

867

78

69

2.384

2.312

5. Afvalstoffenheffing 6. Rioolrechten 7. Begraafrechten 8. Marktgelden 9. Leges Bedragen x € 1.000

Kwijtscheldingsbeleid Voor de meeste inwoners van onze gemeente levert het betalen van de gemeentelijke belastingen en heffingen geen probleem op. Er zijn echter ook personen voor wie de betaling van deze belastingen een buitengewone inspanning betekent. Voor hen is er de mogelijkheid om een beroep te doen op de kwijtscheldingsregeling die in onze gemeente wordt toegepast. Voor de afvalstoffenheffing en de rioolrechten kan kwijtschelding worden verleend, mits de aanvrager voldoet aan de gestelde criteria. Het aantal aanvragen om kwijtschelding van afvalstoffenheffing en rioolrechten bedroeg 1.250 (geraamd 1.100) in 2008. Voor de afvalstoffenheffing werd € 274.000 aan kwijtschelding verleend; de raming bedroeg € 265.000. Voor de rioolrechten waren die bedragen respectievelijk € 92.000 en € 86.000.

Woonlasten Zoals in onderdeel Algemeen is vermeld, zijn de woonlasten voor de inwoners een graadmeter voor de stijging (of daling) van de gemeentelijke lasten. De berekening van de woonlasten is gebaseerd op de onroerende-zaakbelastingen, de afvalstoffenheffing en de rioolrechten. Om een trend te bepalen en voor een goede vergelijking is in tabel 2 een overzicht over meerdere jaren gemaakt.

240

Tabel 2 Woonlasten

Eenpersoons huishouden 2006

2007

2008

Meerpersoonshuishoudens 2006

2007

2008

Onroerende zaakbelasting *

208,84

206,00

208,95

208,84

206,00

208,95

Afvalstoffenheffing

235,08

242,76

246,36

306,00

315,96

320,76

94,08

95,28

96,72

94,08

95,28

96,72

538,00

544,04

552,03

608,92

617,24

626,43

Rioolrechten Totale woonlasten Bedragen x € 1

(Cijfers OZB zijn gebaseerd op een WOZ-waarde van € 230.250 voor 2006; € 251.000 voor 2007 en € 263.550 voor 2008)

* Deze berekening geldt alleen voor eigenaren van woningen.

241

Onderhoud kapitaalgoederen Algemeen Deze paragraaf bevat het beleid ten aanzien van het planmatig onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen. Aan de orde komen het integraal beheerkwaliteitplan met de onderliggende plannen en het gemeentelijk gebouwenbestand. Het beleid ten aanzien van (de kwaliteit van) het onderhoud van kapitaalgoederen is direct van invloed op de jaarlijkse lasten die daarmee zijn gemoeid. Aan het einde van de paragraaf is een overzicht van de geraamde en werkelijke onderhoudskosten in 2008 opgenomen.

Integraal beheerkwaliteitplan Kwaliteit en variëteit van de leefomgeving zijn belangrijke uitgangspunten voor de leefbaarheid van de omgeving. Het Beheerkwaliteitplan (Bkp) voorziet in instrumenten waarmee de kwaliteit van de fysieke omgeving op eenduidige manier vastgesteld kan worden. Het Bkp is het overkoepelende plan van de verschillende beleid- en beheerplannen voor bijvoorbeeld wegen, rioleringen, waterbeheer, groen en openbare verlichting. Op de onderliggende plannen wordt hierna ingegaan.

Wegen In 2008 heeft geen inspectie van het totale wegenbestand plaatsgevonden. De in eind 2006 gehouden inspectie samen met de uitkomsten van de schouwen in het kader van het Bkp gaven voldoende inzicht voor het samenstellen van een uitvoeringsplan verhardingen voor 2008. Dit uitvoeringsplan was in het begin van het uitvoeringsjaar 2008 beschikbaar. Uitvoering van de werkzaamheden heeft het hele jaar door plaatsgevonden met de nadruk op de periode tussen april en november. Zowel uit de technische inspectie als uit de schouwen van het Bkp blijkt dat in de gehele gemeente het kwaliteitsniveau voor verhardingen aan de gestelde normen voor veiligheid en beeldkwaliteit voldoet. Van de twee beeldbepalende wegen (Noordsingel en Parkweg) die voor 2008 op de planning stonden voor groot asfaltonderhoud is de Noordsingel in uitvoering genomen en is de Parkweg, in verband met een eventuele herinrichting en de vernieuwing van de riolering, verschoven in de planning naar 2010. In 2008 is asfaltonderhoud uitgevoerd aan de Meer- en Geerweg, de Noortheylaan, de Hoekwaterstraat en asfaltpaden in diverse parken. Het groot onderhoud aan het Oosteinde is gestart en er hebben diverse kleine reparaties plaatsgevonden.

242

Kunstwerken In 2008 is, aan de hand van de in de voorgaande jaren gehouden inspecties, door een extern ingenieursbureau een bestek opgesteld voor het onderhoud aan diverse kunstwerken in de gemeente. De uitvoering hiervan heeft in 2008 plaatsgevonden. In 2008 zijn herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan circa 30 kunstwerken. Het uitgevoerde onderhoud varieerde van het repareren van stalen en houten leuningen, het conserveren van stalen dragers, diverse betonreparaties, vervangen metselwerk tot het vervangen brugdekken. Al het hout dat gebruikt is bij de reparatie en vervanging van bruggen is duurzaam FSC-hout. Bij de totale vervanging van brugdekken is zoveel mogelijk gebruikt gemaakt van kunststof brugdekken. Door het toepassen van deze kunststofdekken worden voordelen behaald voor wat levensduur, onderhoud en gewicht betreft. Tevens is dit een goed alternatief voor het gebruik van tropisch hardhout. In 2008 is door een extern bureau tevens een inspectie gedaan naar de staat van onderhoud van de kunstwerken in de kern Leidschendam. De reparaties van de daarbij aan het licht gekomen schades worden in 2009 uitgevoerd.

Riolering Het Gemeentelijke RioleringsPlan (GRP) 2009–2014 is in november 2008 vastgesteld. In het GRP zijn de diverse rioolbeheermaatregelen vastgelegd. De vaststelling van de financiële dekking van het GRP wordt betrokken bij de Voorjaarsnota 2009. De hoofddoelen van dit GRP bestaan uit de reductie van vuiluitstoot door middel van riool- en afwateringstelselverbeteringen, gereguleerd door de milieuwetgeving en de Nieuwe Waterwet die op 1 januari 2009 in werking is getreden. Het tweede hoofddoel is het duurzaam in stand houden en verbeteren van de werking van het huidige rioleringstelsel, teneinde gestalte te geven aan de zorgplicht(en) voor het transport van stedelijk afvalwater. Het gemeentelijke rioleringsbeleid is met de invoering van de Waterwet op 1 januari 2009 uitgebreid met de zorgplicht voor hemel- en grondwater. Voorheen betrof de gemeentelijke zorgplicht alleen het transport van afvalwater. Deze wetswijziging laat ruimte de gemoeide kosten voor deze drie zorgplichten financieel te dekken door middel van een (te wijzigen) heffingsgrondslag voor de afvalwaterheffing. Voor het realiseren van de genoemde doelstellingen zijn in 2008 de volgende (verbeterings)maatregelen uitgevoerd: 1. Rioolrenovatie en afkoppelen Voorburg – Noord, Prinsenhof (Jul. van Stolberglaan en Pr. Annalaan), Oosteinde. 2. Drukriolering Oostvlietweg, Dr. van Noortstraat, Huijssitterweg, Sportpark Westvliet. 3. Bergbezinkbassin IJsclubweg, loopt door tot 2009. 4. Rioolgemaal Einddorpstraat, 2 pompen vervangen. Het vervangen van de rioolgemalen Park Leeuwenbergh en Van Ruysdaellaan is uitgesteld tot 2009.

243

Waterbeheer Verschillende maatregelen van het Waterplan 2007–2015 zijn gedurende 2008 voorbereid en zullen in 2009, veelal afgestemd met andere ruimtelijke maatregelen, qua uitvoering starten. In 2008 is gestart met het oplossen van een grondwaterprobleem in Essesteijn en met de voorbereiding van werkzaamheden ten gunste van een meer waterrijke en natuurlijke inrichting van Essesteijn. In 2008 is ook begonnen met de aanleg van verschillende natuurvriendelijke oevers aan de Heuvelweg, in De Tol en in de omgeving van molen De Vlieger. Als gevolg van de overdracht van beheerwerkzaamheden (2007) heeft het Hoogheemraadschap van Delfland in 2008 een aantal gemeentelijke watergangen gebaggerd. De gemaakte kosten voor het transport en afvoer zijn tussen gemeente en Delfland verrekend. Het opstellen van een beheerconvenant over de overdracht van beheerwerkzaamheden met het Hoogheemraadschap van Rijnland is uitgesteld tot eind 2009. Voor de gemeentelijke watergangen is gedurende 2008 het Baggerbestek 2008–2009 opgesteld dat momenteel in uitvoering is. In dit bestek hebben watergangen waarvan meldingen bekend zijn extra aandacht, zodat ad hoc baggerwerkzaamheden meer gestructureerd worden uitgevoerd. In De Tol is begonnen met het herstel van de beschoeiing en de gelijktijdige omvorming tot natuurvriendelijke oevers. De definitieve waterinrichting van De Tol zal gedurende 2009 worden afgestemd met de bewoners in het kader van een grootschaliger herinrichting van De Tol.

Groenvoorziening In 2008 is de vereenvoudiging van de kapvergunningsprocedure verder voorbereid en gekoppeld aan het nog uit te werken beleid voor beschermwaardige bomen. Deze beide onderwerpen worden in 2009 gebundeld in één voorstel (o.a. voor aanpassing van de APV) aan de raad voorgelegd. De nachtelijke sluiting van Park Sijtwende en overige gebruiks- en belevingswaarden van het park zijn geëvalueerd. Dit resulteerde in een voorstel voor enkel aanpassingen in het park. In 2008 is ingezet op het in stand houden en waar nodig verbeteren van de kwaliteit van het bomenbestand. Op verschillende plekken is in samenspraak met omwonenden gezorgd voor aanpassingen en verbeteringen van de kwaliteit van groen en bomen in de openbare ruimte, variërend van kleine ingrepen tot grotere renovatieprojecten (bijv. Hoekenburglaan). Het renovatieplan voor het groen in de wijk Duivenvoorde vindt stapsgewijs plaats. Begin 2008 heeft een eerste kapronde plaatsgevonden, eind 2008 zijn de voorbereidingen getroffen voor een tweede kapronde. In 2009 zal een herinrichtingsplan in samenspraak met de wijk gefaseerd worden uitgewerkt en worden uitgevoerd.

Openbare verlichting Openbare verlichting is een middel dat bijdraagt aan een veilige en leefbare openbare ruimte. Het is een beleidsterrein waarbij het van belang is dat de gemeente zelf een sturende rol heeft bij het definiëren van het beleid en het uitvoeren van het beheer en onderhoud van de openbare verlichtingsinstallatie. Naast het bijdragen aan een veilige en leefbare openbare

244

ruimte is in het beleidsplan “Openbare Verlichting 2006-2015” tevens voorzien in een totale energiebesparing voor deze periode van 15%. In 2008 is een driejarig onderhoudsbestek Europees aanbesteed, waarin zowel het onderhoud als de vervangingsinvesteringen zijn ondergebracht. In 2008 zijn de volgende vervangingsinvesteringen gerealiseerd: Prinses Beatrixlaan, Prinses Irenelaan, Dillenburgsingel, Oosteinde, Voorburgseweg en de wijken Duivenvoorde en ´t Lien. Bij deze projecten is vooral aandacht besteed aan de veiligheid en leefbaarheid van de omgeving door gebruik te maken van verlichting waarbij de herkenbaarheid optimaal is. Door deze projecten is 3,83% energie bespaard op de openbare verlichting, wat neerkomt op een besparing van ruim 111.000KWh en een besparing van 70.000kg CO2 uitstoot.

Speelvoorzieningen Eind 2005 is het Speelruimte-uitvoeringsplan door het college vastgesteld. Dit plan geeft de gewenste verdeling van de formele speelplekken binnen de gemeente en geeft een meerjarenplanning voor het renoveren, uitbreiden of verwijderen van speelplekken. Daarnaast zijn plannen ontwikkeld om de informele speelruimte te verbeteren. Op basis van de meerjarenplanning, aangevuld met wensen vanuit bewoners en de gegevens vanuit de veiligheidsinspecties, zijn in 2008 negen speelplekken gerenoveerd en/of uitgebreid. Daarnaast is met twee scholen een samenwerkingsverband afgesloten en zijn er speeltoestellen op het schoolplein geplaatst.

Gebouwen Het gemeentelijke gebouwenbestand wordt in vier categorieën ingedeeld, te weten: a. Panden voor de huisvesting van het eigen personeel; b. Sportaccommodaties; c. Onderwijsgebouwen en d. Verhuurde panden. Ad a Panden voor de huisvesting van het eigen personeel Het eigenarenonderhoud aan de onderhavige gebouwen wordt conform de meerjarenonderhoudsplannen (mop’s) uitgevoerd. De uitvoering van het onderhoud wordt uitbesteed aan derden op basis van jaarcontracten. De beschikbare middelen zijn toereikend om de gebouwen ingevolge de doelstelling in een redelijk tot goede onderhoudstoestand te houden.

Ad b Sportaccommodaties Voor zover het gebouwen betreft, geldt hetzelfde als hiervoor is gesteld ten aanzien van de panden voor de huisvesting van het eigen personeel. Het huurdersonderhoud wordt verzorgd door de hoofdgebruikers van de gebouwen.

245

Ad c Onderwijsgebouwen De onderwijsgebouwen worden onderhouden door de schoolbesturen met uitzondering van de brede school aan het Prinsenhof 4 in de kern Leidschendam. In de ‘Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs’ is voor het primair onderwijs opgenomen voor welke werkzaamheden bekostiging bij de gemeente kan worden aangevraagd op basis van mop’s. Voor het eigenarenonderhoud aan het gebouw van de brede school geldt hetzelfde als van de panden voor de huisvesting van het eigen personeel. Ad d Verhuurde panden Ook ten aanzien van deze panden geldt hetzelfde als van de panden voor de huisvesting van het eigen personeel. Ook bij deze panden wordt het huurdersonderhoud verzorgd door de hoofdgebruikers van de gebouwen.

Overzicht van de onderhoudsbudgetten van de kapitaalgoederen In de onderstaande tabel 1 staan de geraamde en werkelijke kosten van onderhoud van de kapitaalgoederen in 2008. In het overzicht zijn niet opgenomen de kapitaallasten van de investeringen en de uren van de eigen dienst. De relevante verschillen tussen de geraamde en werkelijke onderhoudskosten zijn toegelicht bij de programma’s

246

Tabel 1 Onderhoudsbudgetten Raming 2008

Werkelijk 2008

a. Gebouwen

471.000

449.000

b. Sportparken

254.000

306.000

a. Gebouwen

112.000

112.000

b. Schone leefomgeving

155.000

145.000

c. Waterwegen en beschoeiingen

556.000

435.000

d. Rioleringen

254.000

220.000

e. Kunstobjecten buiten

22.000

28.000

f. Speelvoorzieningen

68.000

51.000

1.520.000

1.399.000

b. Sociaal culturele gebouwen

105.000

105.000

c. Begraafplaatsen

147.000

114.000

54.000

50.000

1.754.000

1.492.000

b. Materieel gladheidbestrijding

23.000

10.000

c. straatmeubilair

11.000

16.000

d. Bruggen, viaducten, etc. (kunstwerken)

79.000

58.000

e. Openbare verlichting

380.000

202.000

f. Gebouwen, panden, gronden

117.000

117.000

d. Verkeersregelinstallaties

126.000

84.000

128.000

8.000

(Bedragen x € 1) Programma 1 inwoners

Programma 3 Leefbaarheid

Programma 4 De wijk a. Openbaar groen

d. Parkeren Programma 5 Ruimtelijke inrichting a. Wegen

Programma 6 Veiligheid en handhaving a. Vervoers- en vernbindingsmiddelen

247

Subtotaal programma´s

6.336.000

5.401.000

a. Gebouwen

485.000

485.000

d. Automatisering (hardware) en telecommunicatie

855.000

872.000

e. Vervoermiddelen

157.000

94.000

Subtotaal bedrijfsvoering

1.497.000

1.451.000

Totaal onderhoud kapitaalgoederen

7.833.000

6.852.000

Bedrijfsvoering

248

249

Verbonden partijen Algemeen De gemeente werkt op veel verschillende manieren samen met anderen. Het participeren in privaat- en publiekrechtelijke samenwerkingsverbanden is vastgelegd in de in 2004 vastgestelde Nota verbonden partijen. Deze nota wordt in 2009 herzien. “Verbonden partijen” zijn die rechtspersonen of samenwerkingsverbanden waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Een bestuurlijk belang betekent dat de gemeente een zetel in het bestuur bezet of stemrecht heeft. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die zij kwijt is in het geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partijen kunnen worden verhaald op de gemeente. De werkzaamheden van de verbonden partijen moeten een publiek belang dienen. Privaatrechtelijke samenwerkingsverbanden. De gemeente kan gebruik maken van een privaatrechtelijke regeling als: a. dat gebeurt binnen de grenzen van de tweewegenleer; b. hierdoor een belangrijke waarde wordt bevorderd en het doelmatig is. Daarbij dienen expliciet de financiële risico’s in de afweging te worden betrokken; c. raadsleden niet de functie van bestuurder of commissaris bekleden (gezien de controlerende functie van de raad); d. er geen conflict kan ontstaan ten aanzien van de verantwoordelijkheid van de vertegenwoordiging van de gemeente en de verantwoordelijkheden die deze vertegenwoordiger ten opzichte van de private partij heeft. Voorbeelden van privaatrechtelijke regelingen zijn deelnemingen, waarbij de gemeente deelneemt in het aandelenkapitaal van een vennootschap uit het oogpunt van een publiek belang. Een ander voorbeeld betreft een publiek private samenwerkingsvorm, waarbij wordt samengewerkt met een of meer marktpartijen om te profiteren van specifieke kennis van externe partijen en/of om risico’s te spreiden. De gemeente Leidschendam-Voorburg neemt deel aan de volgende vier privaatrechtelijke samenwerkingsverbanden: een publiekprivaat samenwerkingsverband met Eneco Holding BV, het Duinwaterbedrijf Zuid-Holland (DZH), Ontwikkelingscombinatie Schouten De Jong/RABO Bouwfonds en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG).

Gemeenschappelijke regelingen. Bij een gemeenschappelijke regeling gaan twee of meer gemeenten op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen een samenwerkingsverband aan ter behartiging van bepaalde belangen van die gemeenten. Dit is de belangrijkste publiekrechtelijke samenwerkingsvorm.

250

De criteria voor het aangaan van een gemeenschappelijke regeling zijn: a. de gemeente kiest ten aanzien van de uitvoering en/of ontwikkeling van beleid een regionale oplossing indien dit uit oogpunt van doelmatigheid en effectiviteit de beste oplossing is; b. op het gebied van hoogwaardige ontwikkeling van groen, buitengebied, werkgelegenheid en volkshuisvesting wordt gestreefd naar regionale samenwerking; c. de gemeente kiest regionale samenwerking indien hierdoor invloed kan worden uitgeoefend op belangrijke regionale besluitvormingsprocessen en d. de gemeente kiest voor regionale samenwerking indien hierdoor een doelmatige coördinatie wordt bereikt op het gebied van de openbare orde en veiligheid. De gemeente Leidschendam-Voorburg neemt deel aan de volgende vijf gemeenschappelijke regelingen: gemeenschappelijke regeling Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk en omstreken, gemeenschappelijke regeling GGD Zuid-Holland West, gemeenschappelijke regeling Reinigingsbedrijf Avalex, gemeenschappelijke regeling Hulpverleningsregio Haaglanden en Stadsgewest Haaglanden (een plusregio). De leden van de besturen worden benoemd door de colleges en gemeenteraden van de deelnemende gemeenten. De besturen van gemeenschappelijke regelingen zijn niet gedualiseerd. Dat betekent dat leden van het dagelijks bestuur tevens lid zijn van het algemeen bestuur. In de tweede helft van 2008 heeft een discussie plaatsgevonden binnen de raad en het college over de procedures omtrent de verschillende gemeenschappelijke regelingen. De raad heeft de wens geuit voor een grotere betrokkenheid bij de vaststelling van begrotingen en andere planning- en controlproducten van de verschillende gemeenschappelijke regelingen. Alhoewel het college de raad in het najaar van 2008 heeft geïnformeerd over haar standpunt in dezen middels een brief, zal deze thematiek ook worden meegenomen in de begin 2009 tot stand te komen nieuwe Nota Verbonden Partijen. Per programma volgt hier een opsomming van de verbonden partijen met een korte uitleg en in sommige gevallen de belangrijkste ontwikkelingen in 2008.

Programma Dienstverlening Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk en omstreken De Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk en omstreken (DSW) is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Rijswijk en Zoetermeer en heeft als taak de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw). Wethouder Rensen is secretaris van het Dagelijks Bestuur en wethouder Zwartepoorte is lid van het Dagelijks bestuur.

De deelnemende gemeenten dragen bij in de kosten van bestuur en algemeen beheer (op basis van het aantal inwoners) en het exploitatietekort van de DSW (naar rato van het aantal manuren van de DSW-geplaatsten). Voor onze gemeente heeft dat in 2008 tot een (voorlopige) bijdrage van € 317.042 geleid.

251

Als gevolg van de inwerkingtreding van de nieuwe Wet Sociale Werkvoorziening op 1 januari 2008, is er een fundamentele wijziging opgetreden in de financiering van de sociale werkvoorziening. De gemeente heeft vanaf 1 januari 2008 op basis van een door het rijk vastgestelde taakstelling (te realiseren arbeidsjaren Wsw voor inwoners van de gemeente) haar aandeel in de rijkssubsidie rechtstreeks ontvangen. De gemeente is verantwoordelijk geworden voor de subsidiëring van de arbeidsplaatsen bij de werkvoorzieningschappen van Wsw-werknemers uit de gemeente. De gemeente heeft de regie gekregen over het beleid betreffende de Wsw en is verantwoordelijk voor de subsidiestromen, onder andere naar de DSW. De verwachting was uitgesproken dat de door het rijk toegekende subsidie voor het realiseren van de arbeidsplaatsen voldoende zou zijn om de taakstelling en plaatsing van nieuwe Wsw-werknemers te realiseren en tevens dat het risico niet zou optreden. Het risico heeft zich echter wel voorgedaan. Gelet op het belang van het terugdringen van de wachtlijsten heeft het college ervoor gekozen om gedurende het jaar 2008 bij vrijkomende formatieruimte bij de DSW mensen die op de wachtlijst staan zoveel mogelijk direct bij de DSW te doen plaatsen. Daardoor zijn er in 2008 meer arbeidsjaren gerealiseerd dan op grond van de taakstelling van het rijk voorzien was. Per 31 december 2008 is er sprake van een ‘gemiddelde overrealisatie op jaarbasis van 9,01 arbeidsjaren. Dit heeft ertoe geleid dat op jaarbasis € 177.573 meer subsidie aan de werkvoorzieningschappen is verstrekt dan waarvoor de gemeente op basis van de taakstelling rijkssubsidie heeft gekregen. Deze kosten blijven ten laste van de gemeente.

GGD Zuid-Holland West De GGD Zuid-Holland West (GGD) is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer. Het is de gemeenschappelijke gezondheidsdienst voor alle inwoners van deze gemeenten. Het bewaken, beschermen en bevorderen van de volksgezondheid is een verantwoordelijkheid van de gemeenten, die de uitvoering van deze taken hebben opgedragen aan de GGD. Wethouder Rensen is lid van het Algemeen bestuur. Wethouder Zwartepoorte is plaatsvervangend lid van het Algemeen bestuur. In 2008 is het besluit om de jeugdgezondheidszorg in onze gemeente in de Waterlelie in de Prinsenhof te vestigen, gerealiseerd. In 2008 had de invoering van het Elektronisch Kind Dossier gerealiseerd moeten worden. Dit is echter niet gebeurd aangezien het project opnieuw Europees dient te worden aanbesteed.

De GGD onderkent onder andere de volgende risico’s: a. Meer risico bij aansprakelijkheidsstelling door de toegenomen claimbewustheid van inwoners en instanties, de veranderde wetgeving in het nieuwe Burgerlijk Wetboek en de hogere uitkering bij letselschade. b. In het kader van de Wet Verlenging Loondoorbetalingsverplichting per 1 januari 2004 verwacht de GGD Zuid-Holland West € 150.000 aan loondoorbetaling uit te betalen in 2009 in verband met langdurige ziekte.

252

c. Als gevolg van hogere eisen van de buitenwereld aan een adequate en gekwalificeerde dienstverlening blijft de GGD zich inzetten voor verbetering van de functie-uitoefening door medewerkers (prioriteit strategisch opleidingsplan). In een aantal gevallen kan worden geconstateerd dat sommige medewerkers – ondanks het inzetten van diverse instrumenten – niet (meer) kunnen voldoen aan de eisen die door de organisatie worden gesteld. Voor deze medewerkers zal dan een voorziening moeten worden getroffen voor loopbaanbegeleiding of outplacement De (voorlopige) bijdrage aan de GGD voor het jaar 2008 bedraagt €1.345.598 exclusief de Jeugdgezondheidszorg 0-4 jarigen. Voor dat deel is een maximum bedrag van € 68.240 vastgesteld.

Programma Leefbaarheid Avalex Het Reinigingsbedrijf Avalex is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Delft en Wassenaar. Wethouder Beimers is lid van het Dagelijks bestuur en lid van het Algemeen bestuur. Wethouder Rensen is lid van het Algemeen bestuur en plaatsvervangend lid van het Dagelijks bestuur. Wethouder Zwartepoorte en wethouder Houtzager zijn beiden plaatsvervangend lid van het Algemeen bestuur. Rendementen, risico´s en vermogensbouw van Avalex worden in beginsel naar rato van het gerelateerde omzetdeel per deelnemende gemeente verdeeld. Risicoverdeling vindt in principe plaats op basis van de gerealiseerde omzet per deelnemende gemeente. Dit impliceert, dat als een gemeente in enige activiteit niet deelneemt, zij logischer wijze geen risico in deze draagt. De kosten per aansluiting voor alle deelnemende gemeenten is gedaald. De voorlopige gemeentelijke bijdrage over 2008 bedraagt € 8.036.188.

Avalex onderscheidt de volgende risico’s: a. deelname aan het verkeer; b. onttrekken van de omzet door de deelnemers aan de gemeenschappelijke regeling; c. achteruitgang in aanbiedgedrag; d. aanvullende eisen op het gebied van milieuvergunningen en gezondheidseisen; e. wijzigingen algemene plaatselijke verordeningen; f. de mate waarin de deelnemers van de afvalbrengstations voor aanvullende diensten gebruik blijven maken; g. afname van omzet door de afname van aantal bedrijfsafvalklanten; h. stilstand- en onderbezettingsverliezen door afnemende vraag van de deelnemers; i. investeringen in onrendabel materiaal en materieel.

253

Afgelopen jaar is de mogelijke splitsing van de publieke en private aspecten onderwerp van discussie geweest. Momenteel wordt een voorstel uitgewerkt waarbij de private bedrijfsonderdelen van de gemeenschappelijke regeling worden ondergebracht in een dochterbedrijf van de gemeenschappelijke regeling in de vorm van een NV of BV.

Eneco Holding N.V. De gemeente bezit aandelen van de Eneco Holding N.V. Van alle kleine aandeelhouders is onze gemeente de grootste aandeelhouder met een belang van 3,44% in een totaal aandelenkapitaal van Eneco. In 2008 is een dividend van € 7.293.843 ontvangen Wethouder Zwartepoorte vertegenwoordigt de gemeente in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en in commissievergaderingen.

NV Duinwaterbedrijf Zuid-Holland (DZH) De gemeente is ook aandeelhouder van het NV Duinwaterbedrijf Zuid-Holland (DZH). DZH is een bedrijf dat 1,2 miljoen mensen van drinkwater voorziet en 2.800 hectare duingebied beheert. De gemeente bezit 241.843 aandelen, wat neerkomt op 6,04% van het totale aandelenpakket. Statutair is vastgelegd dat het DZH geen dividend uitkeert. Het bedrijf maakt wel winst, die binnen het bedrijf blijft. Wethouder Zwartepoorte vertegenwoordigt de gemeente in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Programma Ruimtelijke Inrichting

VOF Leidschendam Centrum De gemeente Leidschendam-Voorburg vormt samen met Ontwikkelingscombinatie Schouten De Jong/RABO Bouwfonds de VOF Leidschendam Centrum. De VOF is een publiek private samenwerking die verantwoordelijk is voor de grondexploitatie, zoals de aan- en verkoop van gronden, het bouwrijp maken en de herinrichting van de openbare ruimte. De VOF is tevens belast met de projectcoördinatie en ontwikkeling van het openbaar gebied in het centrum van de kern Leidschendam. Het gebied ondergaat een metamorfose, door een betere benutting van aanwezige kwaliteiten en toevoeging van nieuwe functies. De gemeente en vermelde ontwikkelingscombinatie dragen ieder voor 50% risico van de exploitatie. De belangrijkste risico´s liggen in het niet realiseren van geraamde opbrengsten. Wethouder Houtzager vertegenwoordigt de gemeente in de VOF.

254

Programma Veiligheid en Handhaving

Hulpverleningsregio Haaglanden De Hulpverleningsregio Haaglanden is een gemeenschappelijke regeling met als deelnemende gemeenten: Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer. De doelstelling van de Hulpverleningsregio Haaglanden is de voorbereiding van hulpverlening bij grote ongevallen, rampen en crisissituaties. Dit gebeurt onder andere door opleidingen en oefeningen. De Hulpverleningsregio beheert en organiseert ook de regionale alarmcentrale voor de brandweer en de centrale post voor het ambulancevervoer. Burgemeester Van der Sluijs is lid van Algemeen bestuur, wethouder Rensen is plaatsvervangend lid. De voorlopige gemeentelijke bijdrage in 2008 bedraagt € 239.521. De raad heeft in februari 2008 een principebesluit genomen tot regionalisering van de brandweer. Op 16 december 2008 is het raadsvoorstel tot wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling Hulpverleningsregio Haaglanden behandeld. Het wijzigingsvoorstel betreft de omzetting naar de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Haaglanden en het opnemen van de beoogde regionalisering van de brandweerzorg in Haaglanden. Beide aspecten vormen een onderdeel van de met de minister van BZK gemaakte afspraken, vastgelegd in het convenant van 20 december 2007. De raad ondersteunt de gedachte tot regionalisering van de brandweer. Echter, op bepaalde onderdelen, in ieder geval op het vlak van het financiële perspectief en de meerjarenbegroting, evenals het door de minister vast te stellen basispakket, wil de raad meer inzicht hebben in de uitwerking en de gevolgen van de regionalisering van de brandweer. Bovendien is aangegeven de bestuurlijke inbedding in de veiligheidsregio bij de Tweede Kamer en het Stadsgewest aan de orde te willen stellen.

Programma Bestuur Stadsgewest Haaglanden Het Stadsgewest Haaglanden is een gemeenschappelijke regeling met als deelnemende gemeenten Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Midden Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer. De samenwerking is verplicht op grond van de wet. Het stadsgewest vervult een aantal publieke taken die een gemeenteoverschrijdende, regionale werking hebben. Belangrijkste aandachtsgebieden zijn ruimte, verkeer, wonen, werken, milieu en jeugdzorg. In 2008 werd het nieuwe Regionaal Structuur Plan (RSP) vastgesteld. Daarin worden de visie en ruimtelijke ambities voor Haaglanden aangegeven. Een voor ons belangrijk element in het RSP vormt de toekomst van de Vlietzone. Het RSP wordt ‘overgenomen’ in de Provinciale Structuurvisie, zo is de toezegging van de provincie. De provincie heeft daarbij een

255

voorbehoud gemaakt ten aanzien van de Vlietzone (die de provincie graag groen ziet blijven) en de regionale bedrijventerreinen. In de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro), die in 2008 in werking is getreden, is voor het stadsgewest geen rol weggelegd. Ruimtelijke ordening is voortaan een taak voor gemeenten en provincies, niet voor WGR+-regio’s. Dit zal leiden tot een herbezinning binnen het stadsgewest waar het de rol in de ruimtelijke ordening aangaat. Het stadsgewest speelt tevens een belangrijke rol bij de mobiliteitsvraagstukken in de regio. In 2008 hebben het Trekvliettracé en Randstad Rail de nodige aandacht gevraagd. Bestuurlijk werd in 2008 een discussie in het algemeen bestuur van het stadsgewest over de werkwijze opgestart. Een commissie onder voorzitterschap van het algemeen bestuurslid Van der Tak bracht daarover een rapport uit. Belangrijke onderwerpen zijn de wijze van vertegenwoordiging van gemeenten in het stadsgewest (nu op basis van inwonertallen), of er met politieke dan wel gemeentelijke fracties gewerkt zal worden, en de mogelijke herinvoering van een systeem met plaatsvervangende leden. Deze discussie wordt in 2009 voortgezet. Voor onze gemeente is wethouder Houtzager lid van het dagelijks (en het algemeen) bestuur. Hij beheert de Portefeuille Groen. De raadsleden Bouw, Van Giezen, Oldersma en Rozenberg zijn lid van het algemeen bestuur. In het verleden is besloten geen weerstandsvermogen in te stellen, maar de gemeenten te zien als vangnet. De Regeling Stadsgewest Haaglanden legt de aanzuivering van een eventueel nadelig exploitatiesaldo bij de deelnemende gemeenten. Op dit moment zijn er voor de gemeente geen bijzondere financiële risico’s die voortvloeien uit deze gemeenschappelijke regeling. De gemeentelijke bijdrage aan het stadsgewest op basis van het inwoneraantal bedroeg in 2008 € 387.494. Aan het mobiliteitsfonds van het Stadsgewest is in 2008 € 453.694 bijgedragen.

Bank Nederlandse Gemeenten De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is volgens zijn statuten ‘bankier ten dienste van overheden’ zoals gemeenten, provincies, waterschappen, gemeenschappelijke regelingen en met overheden verbonden instellingen. Aandeelhouders kunnen slechts zijn de Staat der Nederlanden, provincies, gemeenten, waterschappen en andere openbare lichamen. De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft uit dien hoofde 203.190 aandelen in de bank. Dat is 0,36% van het totale aandelenpakket. In 2008 is tot een bedrag van € 355.582 dividend ontvangen. De bank is een structuurvennootschap waarbij jaarlijks door het college een vertegenwoordiger wordt aangewezen voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Klanten van de BNG zijn overheden en instellingen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en openbaar nut. De BNG biedt financiële diensten op maat, zoals kredietverlening, betalingsverkeer, advisering, elektronisch bankieren en beleggen. Ook neemt de bank deel aan projecten in de vorm van publiek-private samenwerking.

256

257

Weerstandsvermogen Algemeen De gemeenteraad heeft in zijn vergadering van 1 februari 2005 de beleidsnota Weerstandsvermogen vastgesteld. De beleidsnota en de paragrafen weerstandsvermogen in de gemeentebegroting en –rekening houden nauw verband met elkaar. In de beleidsnota weerstandsvermogen zijn vooral de beleidslijnen en de totale positie aan de orde gesteld. In de paragraaf weerstandsvermogen worden de financiële risico´s en de weerstandscapaciteit geactualiseerd op basis van de laatste inzichten. Op deze wijze krijgt de gemeenteraad periodiek goed inzicht in de omvang en de mogelijkheden om financiële risico´s op te vangen. Risicoprofiel De gewenste omvang van het weerstandsvermogen c.q. –capaciteit is gebaseerd op het risicoprofiel van onze gemeente. In de beleidsnota Weerstandsvermogen is aangegeven dat de gemeente financiële risico´s loopt op de programma´s, onderdelen van de balans en de grondexploitaties. Aan de hand van een drietal scenario´s voor de programma´s en gevoeligheidsgraden is het risicoprofiel voor onze gemeente bepaald op in totaal € 8 miljoen. Het risicoprofiel is als volgt opgebouwd: Tabel 1 Bedrag

Programma’s

5.500

Balansonderdelen

2.000

Subtotaal

7.500

Grondexploitatie Totaal

500 8.000

Bedragen x € 1.000

Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de algemene reserves, eventuele stille reserves en de ruimte op de exploitatiebegroting (post voor onvoorziene uitgaven). Met deze middelen en mogelijkheden moeten niet-geraamde financiële gevolgen c.q. risico’s kunnen worden opgevangen om de continuïteit in de uitvoering van de taken van de organisatie te waarborgen.

De totale beschikbare weerstandscapaciteit per 31 december 2008 bedraagt:

258

Tabel 2 Soort

Bedrag

a. algemene reserve met bufferfunctie

Incidenteel

6.924

b. ruimte op de begroting/onvoorzien

Incidenteel

111

c. ruimte op de begroting/onvoorzien

Structureel

56

Programma’s en balansonderdelen

Sub-totaal programma’s en balansonderdelen

7.091

Grondexploitatie a. algemene reserve grondexploitaties met bufferfunctie

Incidenteel

8.421

Sub-totaal grondexploitaties

8.421

Totaal

15.512

Bedragen x € 1.000

Per 31 december 2008 bedraagt de weerstandscapaciteit in totaal afgerond € 15,5 miljoen, waarvan € 8,4 miljoen als buffer voor grondexploitaties. Ten opzichte van de jaarrekening 2007 is de weerstandscapaciteit met circa € 5 miljoen toegenomen. Dit is vooral het gevolg van de toegenomen waarde van de algemene reserve met bufferfunctie grondexploitaties. In het kader van de inzetbaarheid van de weerstandscapaciteit is het totaal van € 15,5 miljoen in principe volledig beschikbaar voor het opvangen van de budgettaire gevolgen van financiële risico´s wanneer zij zich daadwerkelijk voordoen. De verschillende algemene reserves hebben echter bij de vorming wel een specifieke bestemming meegekregen, waarmee bij de beoordeling van de weerstandscapaciteit en het weerstandsvermogen rekening moet worden gehouden. Als algemene toelichting wordt over de algemene reserves het volgende opgemerkt: Algemene reserve met bufferfunctie Deze reserve is bestemd voor het opvangen van financiële gevolgen van calamiteiten en risico’s die geen betrekking op de grondexploitaties hebben. Per 31 december 2008 bedraagt de reserve € 6,9 miljoen. Algemene reserve met bufferfunctie grondexploitatie Deze reserve dient specifiek voor de afdekking van financiële risico’s, die zijn verbonden aan de grondexploitaties en waar niet op een andere manier in is voorzien. Bijvoorbeeld eventueel toekomstige inbreilocaties in de gemeente. Deze grondexploitaties hebben meestal door de hogere kosten (onder andere grondverwerving) een nadelig saldo, in tegenstelling tot uitleglocaties waarbij de benodigde gronden relatief goedkoop aangekocht kunnen worden. Per 31 december 2008 bedraagt de reserve € 8,4 miljoen. Bij resultaatbestemming 2008

259

wordt voorgesteld om € 5.061.000 aan de reserve te onttrekken voor de dekking van de gevormde voorzieningen voor de grondexploitaties Damcentrum, Prinsenhof en de deelname VOF Leidschendam Centrum.

Post voor onvoorziene uitgaven In de bepaling van de weerstandscapaciteit wordt rekening gehouden met de post voor onvoorziene uitgaven. Deze post bedraagt in de gemeentebegroting 2008 € 167.000, waarvan € 56.000 (1/3 deel) een structureel karakter heeft.

Risico-inventarisatie en –kwantificering De financiële risico´s worden bij de rekening en de begroting geïnventariseerd, gekwantificeerd en nader toegelicht. Op deze wijze krijgt de gemeenteraad periodiek inzicht in de ontwikkeling van de financiële risico´s, de maatregelen die genomen zijn om de risico´s te beheersen en eventuele nieuwe risico´s. De financiële risico´s zijn per programma aan het einde van deze paragraaf nader toegelicht. In de volgende tabel zijn per programma de geïnventariseerde risico’s samengevat. Voor elk risico is een inschatting gemaakt van de kans dat de aangegeven gebeurtenis zou kunnen optreden. Hierbij worden drie categorieën onderscheiden, namelijk ‘laag’, ‘midden’ en ‘hoog’. Gesproken wordt van een ‘laag’ risico indien de kans zich bevindt tussen 0% en 20% (gemiddeld 10%). Een ‘gemiddeld’ risico beweegt zich tussen 20% en 40% (gemiddeld 30%) en een hoog risico tussen 40% en 100% (gemiddeld 70%). Vervolgens is een financiële indicatie opgenomen van de omvang van het risico door de kans te vermenigvuldigen met het gemiddelde effect en is aangegeven of het risico van incidentele dan wel structurele aard is.

Tabel 3 Programma/omschrijving

Geraamde

Kans

omvang

Gemiddeld

Kans x

Kans x

Effect

Effect

Effect

incidenteel Structureel

(a)

(b)

10%

30%

70%

(c)

(d)

(e)

(f)

(g)

(h)

Inwoners

1. GGD

2. Verantwoording

100 - 250

X

175

53

0 – 350

X

175

53

0 - 125

x

62

19

onderwijsachterstandenbeleid over 2007

3. Project herinriching sportparken

260

Programma/omschrijving

Geraamde

Kans

omvang

Gemiddeld

Kans x

Kans x

effect

Effect

Effect

incidenteel Structureel

(a)

(b)

10%

30%

70%

(c)

(d)

(e)

(f)

(g)

(h)

Dienstverlening

4. Wet Werk en Bijstand

250 – 500

5. Buitenstedelijke ID/WIW

250 – 500

6. WMO hulp in de huishouding

0 – 750

7. WMO algemeen

0 – 500

X

X

X

X

375

262

375

38

375

262

250

25

Leefbaarheid

8. Interne milieuzorg

0 – 500

X

250

175

9. Inhuur derden Trekvliettracé

0 – 100

X

50

35

10. Overgoo

0 – 500

X

250

175

675

Ruimtelijke Inrichting

11. Grondexploitaties

500 - 4.000

X

2.250

12. Regionale brandweer

0 – 500

X

250

13. C 2000 Centrale meldkamer

0 – 150

X

75

0 - 50

X

25

7

25

2

Veiligheid en handhaving

75

22

Bestuur

14. Tussentijdse verkiezingen en referenda

15. Wet dwangsom en beroep

0 – 50

X

Overig

16. Algemene uitkering

0 - 1.500

X

750

225

100 - 250

X

175

52

gemeentefonds

17. Renteontwikkelingen

261

Programma/omschrijving

Geraamde

Kans

Omvang

(a)

(b)

10%

30%

70%

(c)

(d)

(e)

Gemiddeld

Kans x

Kans x

effect

Effect

Effect

incidenteel

structureel

(g)

(h)

(f)

18. Personele voorzieningen

0 – 100

X

50

15

19. Meerjarige

0 – 200

X

100

30

375

262

onderhoudsprogramma’s

20. Precariobelasting

0 – 750

21. Herziening rente geldlening

0 – 400

Ondergrens risico’s

1.200

Bovengrens risico’s

12.075

Totaal gemiddelde risico’s

Totaal na kansberekening

X

X

200

60

6.612

1.267

Bedragen x € 1.000

Wanneer alle risico´s zich tegelijk zouden voordoen, beweegt de omvang van de geïnventariseerde financiële risico’s zich tussen een ondergrens van € 1,2 miljoen en een bovengrens van afgerond € 12 miljoen. De financiële uitkomsten na de kans- en effectberekening komen op € 1,3 miljoen incidenteel en € 1,2 miljoen structureel. Overigens suggereren de bedragen nauwkeurig te zijn. Het zijn echter inschattingen en uitkomsten van een kansberekening met niet met zekerheid te voorspellen uitkomsten. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is te omschrijven als de mate waarin een gemeente in staat is financiële middelen vrij te maken en maatregelen te nemen om incidentele en structurele financiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van het bestaande beleid en de gemeentelijke dienstverlening. Het weerstandsvermogen geeft de verhouding aan tussen de financiële risico’s en de financiële weerstandscapaciteit. De gewenste omvang van het weerstandsvermogen c.q. -capaciteit is zoals al eerder aangegeven in de beleidsnota Weerstandsvermogen bepaald op € 8 miljoen, te weten € 7,5 miljoen voor de programma’s en de balansonderdelen en € 0,5 miljoen voor de grondexploitaties. Een vergelijking van het risicoprofiel met de verwachte weerstandscapaciteit voor enerzijds de programma´s en balansonderdelen en anderzijds voor de grondexploitaties leidt tot de volgende opstelling:

1.255

262

Tabel 4 Weerstandscapaciteit

Risicoprofiel

Weerstands-

Verschil

capaciteit a. Programma’s en balansonderdelen b. Grondexploitatie Totaal

7.500

7.091

-409

500

8.421

7.921

8.000

15.512

7.512

Bedragen x € 1.000

Uit deze vergelijking blijkt dat de totale weerstandscapaciteit ruim voldoende is. Op het onderdeel “programma´s en balansonderdelen” is de weerstandscapaciteit in relatie tot het risicoprofiel te laag. Dit wordt veroorzaakt door het bij de najaarsnota 2008 beschikken over de algemene reserve met bufferfunctie voor het opvangen van het verwachte tekort op de exploitatie. Op het onderdeel “grondexploitaties” is de weerstandscapaciteit in relatie tot het risicoprofiel voldoende. Toelichting op de financiële risico’s In deze paragraaf lichten wij de risico-inventarisatie en –kwantificering van de programma’s nader toe. Voor risico´s die samenhangen met grondexploitaties verwijzen wij u naar de paragraaf Grondbeleid. 1. GGD Zuid-Holland West (GGD) De GGD loopt meer risico bij aansprakelijkheidsstelling door de toegenomen claimbewustheid van inwoners en instanties, de veranderde wetgeving in het nieuwe Burgerlijk Wetboek en de hogere uitkering bij letselschade. In het kader van de Wet Verlenging Loondoorbetalingsverplichting per 1 januari 2004 verwacht de GGD € 150.000 aan loondoorbetaling uit te betalen in 2009 in verband met langdurige ziekte. De oplopende renteontwikkeling kan een negatief effect hebben op de verschuldigde rente van langlopende leningen bij een herfinanciering per 1 februari 2009. Als gevolg van hogere eisen van de buitenwereld aan een adequate en gekwalificeerde dienstverlening blijft de GGD zich inzetten voor verbetering van de functie-uitoefening door medewerkers (prioriteit strategisch opleidingsplan). In een aantal gevallen kan worden geconstateerd dat sommige medewerkers –ondanks het inzetten van diverse instrumenten – niet (meer) kunnen voldoen aan de eisen die door de organisatie worden gesteld. Voor deze medewerkers zal dan een voorziening moeten worden getroffen voor loopbaanbegeleiding of outplacement. 2. Rijksbijdrage Onderwijsachterstandenbeleid over 2007 Bij de jaarrekening 2007 heeft de accountant een onzekerheid geconstateerd bij de verantwoording over 2007 van de rijksbijdrage Onderwijsachterstandenbeleid aan het ministerie tot een bedrag van € 346.000. De onzekerheid inzake de bestedingen in het kader van het Onderwijsachterstandenbeleid is ontstaan doordat bij de onderwijsinstellingen niet in alle gevallen sprake is van een sluitende urenregistratie op grond waarvan de getrouwheid en rechtmatigheid van de besteding van de personele kosten kan worden vastgesteld. Het risico

263

voor de gemeente betreft eventueel de terugbetaling aan het ministerie van de personele kosten welke zijn gemaakt bij de diverse onderwijsinstellingen of een gedeelte ervan. Bij het ministerie is vertraging ontstaan in de afhandeling van de specifieke uitkeringen 2007 waar ook de rijksbijdrage Onderwijsachterstandenbeleid onder valt. Op dit moment is onduidelijk hoe het ministerie omgaat met bovengenoemde onzekerheid. Inmiddels zijn met de onderwijsinstellingen definitieve afspraken gemaakt om te komen tot een sluitende urenregistratie.

3. Project herinrichting sportparken De hoofdaannemer van het sportproject heeft in het kader van de eindafrekening een claim van € 125.000 bij de gemeente ingediend. Omdat ernstig wordt getwijfeld aan de terechtheid van de claim en met de hoofdaannemer niet tot een vergelijk kon worden gekomen, is de zaak in handen gegeven van een advocaat. De advocaat heeft namens de gemeente de volledige claim onderbouwd afgewezen. Nu wordt gewacht op een reactie van de advocaat van de hoofdaannemer. 4. Wet Werk en Bijstand (WWB) Het risico binnen de WWB vloeit ten eerste voort uit het feit dat periodieke bijstandsverlening een open einde regeling is. Indien personen voor een periodieke uitkering in aanmerking komen, dient de gemeente de uitkering toe te kennen en te betalen, ongeacht of het geraamde budget toereikend is of niet. Ten tweede is het rijksbudget voor het inkomensdeel WWB met onzekerheden omgeven. Het inkomensdeel wordt gebaseerd op een door het rijk voorlopig vastgesteld budget. Het definitieve budget van een jaar wordt pas in september van dat jaar vastgesteld. Het rijk stelt het macrobudget voor het inkomensdeel WWB lager vast dan het voorlopige budget, wanneer er landelijk sprake is van een daling van het aantal uitkeringsgerechtigden. Een ander aspect van het risico is dat het rijk het verdeelsysteem blijft doorontwikkelen, waardoor ook voor de komende jaren geen zekerheid bestaat over de wijze waarop het rijksbudget inkomensdeel verdeeld zal worden. 5. Buitenstedelijke ID/WIW Op 1 januari 2004 is de Wet werk en bijstand (Wwb) in werking getreden. Op grond van de Wwb kunnen re-integratievoorzieningen uitsluitend worden ingezet ten behoeve van degenen die hun woonplaats hebben in de gemeente: het territorialiteitsbeginsel. Het is vanaf 1 januari 2009 niet langer mogelijk om subsidie op banen van de oude rijksregelingen In- en Doorstroom (ID) en Wet Inschakeling Werkzoekenden (WIW) te verstrekken in het kader van de Wwb voor een persoon die niet in Leidschendam-Voorburg woont. Ook is het andere gemeenten niet toegestaan subsidie op banen te verstrekken voor personen die in Leidschendam-Voorburg woonachtig zijn. Zoals in Leidschendam-Voorburg personen gesubsidieerd worden die niet langer in de gemeente wonen, zo subsidiëren omliggende gemeenten personen die (inmiddels) woonachtig zijn in Leidschendam-Voorburg. Per saldo gaat het voor onze gemeente om 51 buitensteedse personen ID-ers (57 minus 6) waarvan de bekostiging per 1 januari 2009 formeel voor rekening van onze gemeente zou kunnen komen. Dit betekent een verdubbeling van de aantallen in de huidige situatie.

264

Inmiddels is door de betrokken gemeenten beleid geformuleerd dat enerzijds uitgaat van een geconcentreerde inzet van re-integratie instrumenten gecombineerd met uitstroompremies voor de huidige of nieuwe werkgevers en anderzijds inzet op de bescherming van de zwakste groepen onder de ID en WIW’ers. Bij dit laatste gaat het met name om mensen die een WSW-indicatie hebben en om de oudere werknemers. Met deze instrumenten wordt getracht het risico zo veel mogelijk te beperken. 6. Wmo - hulp in de huishouding In 2008 worden de prestaties van de zorgaanbieders geëvalueerd. Afhankelijk van de uitkomsten uit dit onderzoek zal mogelijk worden overgegaan tot een nieuwe aanbesteding voor hulp bij het huishouden. Wij verwachten dat een nieuwe aanbesteding tot hogere tarieven zal leiden en op termijn gevolgen zal hebben voor de kosten van de Wmo. De huidige overeenkomsten zijn tot 1 april 2009 geldig. Met de voorjaarsnota 2008 is voorzien dat in 2009 de tarieven voor zorg in natura gemiddeld met 8% zouden stijgen. Ook is rekening gehouden met een lichte toename van het zorgvolume. Inmiddels is door het rijk een wetswijziging aangekondigd. De wijziging betekent dat zorg in natura alleen geleverd mag worden door medewerkers in loondienst. Ten gevolge hiervan zullen de tarieven met een nieuwe aanbesteding mogelijk meer stijgen dan voorzien. 7. Wmo – algemeen De Wmo betreft een open-eind-regeling, hetgeen betekent dat bepaalde voorzieningen geleverd moeten worden ook als het geraamde budget voor het betreffende jaar niet toereikend is. De wettelijke compensatieplicht is het leidend uitgangsprincipe voor de toekenning, op basis van een objectief indicatiesysteem met als grondslag het ICF (internationaal geclassificeerd functiebeperkingen systeem). De budgettoedeling door het rijk blijft een financieel risico naast het feit dat een open-eind-regeling naar de aard van de regeling altijd een risico met zich mee brengt. 8. Interne milieuzorg De gemeente wil het milieubewustzijn van haar inwoners stimuleren door zelf het goede voorbeeld te geven. Teneinde invulling te geven aan deze voorbeeldfunctie is in juli 2005 besloten tot het opzetten van milieumanagement en de controle van de eigen inrichtingen op wet- en regelgeving. Ultimo 2006 is hiermee begonnen en dit loopt nog door in 2009.Op het gebied van de Interne Milieuzorg zijn vooralsnog geen bouwkundige kosten gemaakt. Een ambtelijke werkgroep Milieumanagement heeft inmiddels een managementsysteem opgezet. De praktijk leert dat naar aanleiding van de controles het niet moet worden uitgesloten dat een aantal verbeteringen moet worden aangebracht in de gemeentelijke panden. 9. Inhuur derden Trekvliettracé Het Trekvliettracé betreft een nieuwe weg vanaf het knooppunt Ypenburg naar de Binckhorst. De ontwikkeling van dit tracé geschiedt in een samenwerkingsverband tussen het Stadsgewest Haaglanden en de gemeenten Den Haag, Leidschendam-Voorburg en Rijswijk. De begeleiding vanuit de gemeente Leidschendam-Voorburg wordt vanuit het bureau APPM Projectmanagement BV ingevuld. De kosten van deze inhuur van derden worden door de gemeente Den Haag voorgefinancierd en worden in 2009 afgerekend met de gemeente Den Haag. Het risico heeft betrekking op mogelijke vertraging in de projectontwikkeling. Hierop

265

heeft de gemeente Leidschendam-Voorburg geen invloed, maar dit brengt wel extra kosten met zich. Overigens is voor deze aangelegenheid een reserve (€ 272.000) gevormd. 10. Overgoo Enige jaren geleden is de gemeente gestart met een verkenning naar de herontwikkeling van Overgoo met een Ontwikkelcombinatie. Er is toen een intentieovereenkomst opgesteld, waarna de partijen aan de slag zijn gegaan om een plan te maken en een haalbaarheidsstudie uit te voeren, maar is er geen overeenstemming bereikt. Inmiddels is er een nieuw ontwikkelingskader opgesteld. De verwachting is dat partijen hierover verder in gesprek zullen gaan, waaruit nieuwe afspraken kunnen voortvloeien. De (financiële) afwikkeling van de eerder met de gemeente afgesloten intentieovereenkomst moet nog plaatsvinden. 11. Grondexploitaties Bij de meeste grondexploitaties loopt de gemeente risico’s. De grootte van het risico hangt af van de hoogte van de geraamde investeringen en de fase waarin een plan zich bevindt. De stuurbaarheid van de risico’s verschilt per risico. Er is sprake van interne en externe risico’s. Interne risico’s hebben betrekking op ramingen en parameters. Als een plan zich nog in de planvormingsfase bevindt, zijn ramingen vaak gebaseerd op aannames. Het risico is dan groot dat ramingen afwijken van de daadwerkelijk te realiseren kosten en opbrengsten. Naarmate een plan verder in de uitvoeringsfase komt, wordt duidelijker welke kosten en opbrengsten er worden gerealiseerd. Het risico wordt dan kleiner, maar is nog steeds aanwezig doordat bijvoorbeeld de uitvoering vertraging kan oplopen, er onverwachte kosten moeten worden gemaakt etc. Pas als alle werkzaamheden duidelijk in beeld zijn en de grondprijs definitief is vastgesteld, is het risico nihil. Externe risico’s zijn risico’s die niet direct in de grondexploitatie te sturen zijn, maar wel effect hebben op de cijfers. Bijvoorbeeld vertraging door bezwaar op het bestemmingsplan, het niet kunnen verwerven volgens planning en de kredietcrisis die effect heeft op de opbrengsten. In de grondexploitatieberekeningen wordt rekening gehouden met de opvang van risico’s door middel van het opnemen van een risicopost (post onvoorzien). Dit impliceert niet dat hiermee alle risico’s in de grondexploitaties compleet zijn afgedekt. Dit soort risico’s kan worden gedekt vanuit de Algemene reserve grondexploitatie met dien verstande, dat het saldo van deze reserve toereikend dient te zijn. Als bij een herziening blijkt dat er een onverwacht hoog risico is opgetreden, kan dit leiden tot hogere kosten. Dit heeft tot gevolg dat er bij afsluiting van de grondexploitatie ofwel een grotere voorziening moet zijn gevormd of dat er minder winst ten gunste van de Algemene reserve grondexploitatie komt. Voor een uitgebreide beschrijving van de financiële risico’s in de lopende grondexploitaties wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid. 12. Regionale brandweer Het opgaan van de gemeentelijke brandweer in de regionale brandweer betekent dat de brandweerorganisatie dient te worden ontvlochten uit de gemeentelijke organisatie. Voor wat betreft de financiële ontvlechting en daarmee samenhangende waardering van investeringen in roerende en onroerende goederen en/of andere frictiekosten, zal in de loop van 2009/2010 duidelijkheid worden verkregen.

266

13. C2000/Centrale Meldkamer. De ombouw naar het nieuwe communicatiesysteem voor de hulpdiensten (C2000) en het verkrijgen van een goed werkend meldkamersysteem gaat gepaard met onzekerheden. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties speelt met de gedachte de kosten waarvan steeds is gesteld dat die voor rekening van het rijk komen, voor een deel bij de gemeenten neer te leggen. In het uiterste geval kan dat betekenen dat de gemeente een bijdrage van € 1,66 per inwoner dient te leveren wat voor Leidschendam-Voorburg neerkomt op een bedrag van circa € 125.000. 14. Tussentijdse verkiezingen en referenda De kosten van onverwachte tussentijdse verkiezingen en referenda zijn niet in de begroting geraamd. Indien tussentijdse verkiezingen of referenda moeten worden gehouden dient rekening te worden gehouden met extra organisatiekosten omdat de gemeente, net als vele andere gemeenten, op dit moment niet beschikt over goedgekeurde stemmachines. 15. Wet dwangsom en beroep De wet treedt 1 januari 2010 in werking. Gemeentelijke bestuursorganen die zich niet houden aan de in de Awb genoemde beslistermijnen voor een aanvraag of een bezwaarschrift, kunnen een dwangsom verbeuren aan de aanvrager of bezwaarmaker. Laatstgenoemden moeten het bestuursorgaan wel in gebreke stellen. Na een inventarisatie op welke gebieden de organisatie het meeste risico loopt, is gebleken dat de beslistermijnen vooral bij het verlenen van bijstand, subsidies, vergunningen voor grafbedekkingen, gebruiksvergunningen en bezwaarschriften worden overschreden. Met maatregelen wordt getracht dit risico te beperken, onder andere door registratie van termijnen, vastlegging en digitalisering van processen. Desalniettemin kunnen dwangsommen – onder voorbehoud dat de wet ook daadwerkelijk in werking treedt - worden opgelegd met een maximum van € 1.260 per dwangsom. 16. Algemene uitkering uit het Gemeentefonds De hoogte van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds is met grote risico’s omgeven. Volgens het beginsel ‘gelijk de trap op en gelijk de trap af’ werkt een deel van de rijksbezuinigingen (ombuigingen) door naar het Gemeentefonds. Hetzelfde geldt voor de extra uitgaven van het rijk die conform de normeringssystematiek eveneens doorwerken in de omvang van het Gemeentefonds. 17. Renteontwikkelingen De gemeente volgt de renteontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt en gebruikt een marktconform rentepercentage bij het opstellen van de gemeentebegroting en de meerjarenramingen. Rentefluctuaties op de geld- en kapitaalmarkt kunnen de renteopbrengsten en- kosten positief dan wel negatief beïnvloeden. 18. Personeelsvoorzieningen In geval van ziekte en/of arbeidsongeschiktheid moet de gemeente als werkgever maximaal twee jaar het salaris aan de betrokken werknemer betalen. In de gemeentelijke CAO wordt uitgegaan van 170% gemiddeld over twee jaren.

267

19. Onderhoud gemeentelijke gebouwen Met betrekking tot het beheer en onderhoud van de gemeentelijke gebouwen zijn meerjarige onderhoudsprogramma’s (MOP’s) opgesteld. Bij de ontwikkeling van de MOP’s is uitermate zorgvuldig te werk gegaan. Elke onderhoudsmaatregel is geïnventariseerd en in de MOP’s opgenomen. Daarmee ontstaat een weliswaar volledig, maar ook enigszins theoretisch kader voor het beheer en onderhoud van de gebouwen. Omdat in de praktijk blijkt dat onderhoudsmaatregelen geregeld na inspectie één of meer jaren kunnen worden uitgesteld, wordt een uitvoeringspercentage van 90 aangehouden (van de in MOP’s voorziene maatregelen is 90% binnen de voorziene termijn noodzakelijk). De overige 10% wordt opgenomen in de risicoparagraaf. Het instrument van de MOP’s voor de gemeentelijke gebouwen is nieuw ontwikkeld en moet zijn waarde in de komende jaren bewijzen. De ontwikkelingen worden in de komende vijf jaar jaarlijks geëvalueerd. Het uitvoeringspercentage (en het aandeel in de risicoparagraaf) wordt indien nodig jaarlijks bijgesteld. Eventuele financiële consequenties worden jaarlijks bij de besluitvorming over de voorjaarsnota betrokken. 20. Precariobelasting Het kabinetsvoorstel om een deel van de precariobelasting af te schaffen kan negatieve budgettaire gevolgen hebben. Het betreft de precariobelasting die wordt geheven over bovenen ondergrondse infrastructuur van nutsbedrijven en netbeheerders. Indien het wetsvoorstel wordt aangenomen door het parlement, zal dat leiden tot lagere baten van circa € 630.000. In de ogen van de parlementaire initiatiefnemers zal de compensatie bestaan uit een verruiming van de macronorm voor de OZB. 21. Herziening rente geldlening Van een door de gemeente verstrekte geldlening is niet conform de in de overeenkomst van geldlening bepaalde datum de rente herzien. In overleg met deze partij is een andere (latere) datum bepaald. Later is door partij aangegeven hier toch niet mee in te kunnen stemmen. De partij beweert dat er geen (nieuwe) rechtsgeldige overeenkomst tot stand is gekomen. Daarnaast geeft de partij aan dat daardoor teveel rente is betaald en dit wil terugvorderen. De terug te betalen rente bedraagt maximaal € 400.000.

268

269

III Jaarrekening

270

271

Programmarekening 2008 totaaloverzicht Bedragen x € 1000

Begroting 2008 voor wijziging Lasten

Begroting 2008 na wijziging

Baten

Lasten

Begroting 2008

Baten

Saldo

Rekening 2008

Lasten

Baten

Rekening 2008

Verschil begroting

Saldo

t.o.v. rekening

Programma´s Inwoners

20.200

3.825

27.830

6.348

21.482

28.001

6.110

21.891

-409

Dienstverlening

51.650

30.080

53.556

31.701

21.855

56.004

33.579

22.425

-570

Leefbaarheid

21.309

14.606

22.319

14.685

7.634

22.147

14.818

7.329

305

De wijk

11.918

2.375

12.492

2.358

10.133

11.603

1.675

9.928

205

Ruimtelijke inrichting

37.689

28.590

46.244

38.920

7.324

33.278

18.307

14.971

-6.370

8.026

368

8.195

177

8.018

8.271

248

8.023

-5

11.847

403

14.367

449

13.918

13.757

697

13.059

859

80.247 185.003

94.638

90.364 173.061

75.434

97.626

-5.985

Veiligheid en handhaving Bestuur Totaal van de programma´s

162.639

Algemene dekkingsmiddelen Baten belastingen

-

10.818

-

10.873

-10.873

-

10.585

-10.585

-288

Algemene baten

-

72.673

-

77.769

-77.769

-

80.196

-80.196

2.427

-

83.491

-

88.642

-88.642

-

90.781

-90.781

2.139

167

-

107

-

107

-

-

-

107

167

-

107

-

107

-

-

-

107

1.829 173.061 166.215

6.845

-3.739

-270

-237

Totaal Algemene dekkingsmiddelen

Onvoorzien Onvoorziene uitgaven Totaal onvoorziene uitgaven

Saldo voor resultaatbestemming

162.806 163.738 185.110 183.280

Verrekeningen met reserves Inwoners Dienstverlening

24

-

-

507

-507

-

270

204

336

586

717

-131

75

152

-77

-54

Leefbaarheid

4

870

4

1.214

-1.210

4

919

-915

-295

De wijk

-

67

-

199

-199

-

85

-85

-115

20

115

1.778

1.429

349

878

1.306

-428

777

Ruimtelijke inrichting Veiligheid en handhaving Bestuur Algemene dekkingsmiddelen Totaal verrekeningen met reserves

Saldo na resultaatbestemming

-

-

-

-

-

-

-

-

-

777

647

10.743

9.585

1.158

10.914

9.375

1.539

-380

-

1.357

-

1.357

-1.357

-

1.357

-1.357

-

1.029

3.392

13.111

15.008

-1.896

11.871

13.464

-1.593

-303

-67 184.932 179.679

5.252

-4.042

163.835 167.130 198.221 198.288

272

273

Resultaat Het resultaat van deze jaarrekening bedraagt € 5.252.000 miljoen negatief. Dit is het resultaat na verwerking van alle uitgevoerde toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. De begroting na wijziging liet een overschot van € 67.000 zien. Dit is het gevolg van besluitvorming door uw raad na de vaststelling van de programmabegroting 2008 over tussentijdse raadsvoorstellen, de voorjaarsnota 2008 en de najaarsnota 2008. Het resultaat is negatief beïnvloed door de gevormde voorzieningen voor mogelijke of verwachte tekorten op de grondcomplexen Prinsenhof en Damcentrum en de deelneming in de vennootschap (VOF) Damcentrum van € 5.061.000 op grond van een risicoanalyse begin 2009. Deze bedragen moeten nog aan de reserve Grondexploitatie worden onttrokken. De bevoegdheid om tot die onttrekking te besluiten ligt bij de raad en is daarom niet in de jaarrekening verwerkt. Bij de resultaatbestemming wordt aan de raad voorgesteld deze bedragen aan de reserve te onttrekken. In de Voorjaarsnota 2008 is hierop geanticipeerd en is de reserve grondexploitatie extra aangevuld met € 2,4 miljoen. Rekening houdend met deze resultaatsbestemming (in casu de onttrekking aan de reserve van € 5.061.000) resteert een nadelig resultaat van € 191.000. Het verschil tussen begroting en rekening wordt navolgend verklaard. In onderstaande tabel is per programma het resultaat aangegeven, na de verrekeningen met reserves. Tabel 1 Programma

Verschil begroting / rekening 2008

Begroting 2008

Rekening 2008

Inwoners

20.976

21.622

646

N

Dienstverlening

21.725

22.349

624

N

Leefbaarheid

6.423

6.412

11

V

De Wijk

9.934

9.843

91

V

Ruimtelijke inrichting

7.672

14.543

6.871

N

Veiligheid en Handhaving

8.018

8.022

4

N

15.077

14.599

478

V

-89.999

-92.138

2.139

V

-

107

V

5.252

5.319

N

Bestuur Algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Exploitatieresultaat

107 Batig

67

Nadelig

Bedragen x € 1.000

274 In hoofdlijnen wordt het nadelige rekeningresultaat van € 5.252.000 veroorzaakt door: Tabel 2 Omschrijving Algemene uitkering Rente

Voordelig

Nadelig

1.010 914

Grondexploitatie Prinsenhof

2.100

Grondexploitatie Damcentrum

534

Deelneming VOF Damcentrum

2.427

Voorziening wethouderspensioenen

1.617

Afschrijving op geactiveerd onderhoud Overige (per saldo) Totaal

794 296 2.220

7.472

Bedragen x € 1.000

Algemene uitkering (€ 1.010.000 voordelig) De algemene uitkering is hoger dan begroot door bijstellingen van de parameters en uitkering van de behoedzaamheidsreserve. Rente (€ 914.000 voordelig) De eigen financieringsmiddelen zijn hoger dan begroot waardoor minder geld behoefde te worden aangetrokken. Grondexploitatie Prinsenhof (€ 2.100.000 nadelig) De exploitatie van Prinsenhof zal naar verwachting € 2.100.000 ongunstiger sluiten dan volgens de laatste herziening per 1 januari 2008. Voor dit hogere verlies is een voorziening getroffen. Grondexploitatie Damcentrum (€ 534.000 nadelig) De deelneming van de gemeente in de VOF Damcentrum zal naar verwachting niet leiden tot winstuitkeringen, waardoor geen dekking meer bestaat voor de eigen kosten van voorbereiding, toezicht en uitvoering. Dit leidt tot een verslechtering van het resultaat van de grondexploitatie Damcentrum met € 534.000 ten opzichte van de laatste herziening per 1 januari 2008. Met dit bedrag is de voorziening aangevuld. Deelneming VOF Damcentrum (€ 2.427.000 nadelig) Het project Damcentrum wordt uitgevoerd door de VOF Leidschendam Centrum, waarin de gemeente participeert voor 50%. Door het bijstellen van de grondprijs als gevolg van de kredietcrisis en de onjuistheden in de jaarrekening 2006 van de VOF wordt een negatief resultaat van de VOF-grondexploitatie verwacht. Voor het gemeentelijk deel (50%) van het resultaat is een risicovoorziening van € 2.427.000 getroffen. Voorziening wethouderspensioenen (€ 1.617.000 nadelig) De voorziening wethouderspensioenen is met € 1.617.000 en op peil gebracht met de verplichtingen van de gemeente. De aanvulling betreft met name de pensioenverplichting voor reeds ingegane pensioenen.

275

Afschrijving op geactiveerd onderhoud (€ 794.000 nadelig) Voor de kosten van groot onderhoud zijn investeringskredieten beschikbaar gesteld. Deze kosten mogen echter niet geactiveerd worden en zijn in 2008 ten laste van de exploitatie gekomen. Ook voor de kosten ter voorbereiding op herziening van bestemmingsplannen en gebiedsvisie Leidsenhage zijn krediten beschikbaar gesteld. Ook deze kosten zijn ten laste van de exploitatie gekomen omdat deze niet geactiveerd mogen worden. De belangrijkste verschillen per programma zijn: Tabel 3 Omschrijving

Voordelig

Nadelig

Saldo

Programma inwoners a. BTW op leerlingenvervoer 2004 t/m 2008

243

243 N

b. Reservemutatie VCC / Sparta

475

475 N

c. Digitaal loket

564

564 N

d. Servicecentrum Vergunningen

638

638 N

Programma Dienstverlening

e. Bijstand en minimabeleid

1.602

1.019

583 V

f. Uitstroom werkzoekenden

507

805

298 N

g. Individuele voorzieningen WMO

492

110

382 V

h. Mutaties reserves

512

565

53 N

i. Cultuurhistorie

294

338

44 N

j. Afval

256

183

73 V

797

729

68 V

1.202

1.521

319 N

445

445 N

Programma Leefomgeving

Programma De Wijk k. Nieuwkomers Programma Ruimtelijke inrichting l. Afkoopsom RW 14 m. Extra afschrijving activa n. Wonen

989

989

o. Grondexploitaties

2.634

2.634 N

p. Deelneming VOF Damcentrum

2.427

2.427 N

971

971 N

416

390 N

345

345 N

1.617

1.617 N

q. Gronden en vastgoed Programma veiligheid en handhaving r. Handhaving s. Brandweertaken

415 26

415 V

Programma bestuur t. Externe communicatie u. Storting in de voorziening wethouderspensioenen v. Saldo kostenplaatsen w. Afwikkelingsverschillen voorgaande jaren x. Renteresultaat / rente over reserves

2.882

2.882 V

366

366 V 498

498 N

276

y. Reserves

210

210 N

282

282 N

Algemene dekkingsmiddelen z. Onroerende-zaakbelastingen aa. Algemene uitkering

1.010

1.010 V

ab. Bespaarde rente

1.412

1.412 V

Overigen Totaal

10 12.772

10 V 18.024

5.252 N

Bedragen x € 1.000

a. BTW op leerlingenvervoer 2004 t/m 2008 (€ 243.000 N) Het nadeel op het leerlingenvervoer van € 243.000 wordt veroorzaakt door een afwikkelingsverschil naar aanleiding van de controles van het BTW compensatiefonds over de jaren 2004 t/m 2008. De gemeente heeft ten onrechte bij het BTW-compensatiefonds omzetbelasting over leerlingenvervoer teruggevraagd. b. Reservemutatie t.b.v. VCC / Sparta (€ 475.000 N) Bij de voorjaarnota was begroot om € 475.000 aan de algemene reserve te onttrekken, deze onttrekking had echter al in 2007 plaatsgevonden. c. Digitaal loket (€ 564.000 N) Voor diverse projecten rond het digitaliseren van (innovatieve) dienstverlening zoals realisatie van de midoffice voorzieningen, het digitaliseren van de processen Bezwaar, Wmo, MOR en de wettelijk verplichte invoering van BAG inhuur. De dekking van deze kosten is deels te vinden binnen de personele budgetten en is zichtbaar als het voordelige saldo kostenplaatsen (programma Bestuur). d. Servicecentrum Vergunningen (€ 638.000 N) De personele kosten zijn € 451.000 hoger dan begroot door een hoger nacalculatorisch uurtarief, door meer aangevraagde bouwvergunningen en monumentenvergunningen. Daarnaast zijn de bouwleges lager dan begroot omdat grote bouwprojecten uitblijven. e. Bijstand en minimabeleid (€ 583.000 V) De lasten voor bijstand en minimabeleid zijn € 1.019.000 hoger dan begroot. Dit betreft hogere uitkeringen WWB onder 21 jaar (€ 314.000), BBZ uitkeringen om niet (€ 383.000), verplichting voor uit te betalen langdurigheidstoeslag over 2004 t/m 2008 (€ 727.000). De uitgaven uit het budget energiebox, armoedebestrijding e.d. waren € 445.000 lager dan begroot omdat het merendeel van de uitgaven in 2009 zal plaatsvinden. Met de hogere lasten hangen hogere baten samen (€ 1.602.000 V). De rijksbijdrage voor WWB en BBZ was respectievelijk € 672.000 en € 554.000 hoger dan begroot. Daarnaast is € 557.000 vrijgevallen uit de voorziening voor mogelijk oninbare vorderingen. f. Uitstroom werkzoekenden (€ 298.000 N)

277

Door extra maatregelen voor de buitensteedse ID-werknemers en door extern personeel dat is ingehuurd voor re-integratie activiteiten zijn de kosten voor uitstroombevordering van € 429.000 hoger dan begroot. Daarnaast zijn de lasten voor Sociale Werkvoorziening € 377.000 hoger dan begroot, doordat er meer standaardeenheden zijn gerealiseerd bij de werkvoorzieningen. Hier staan hogere baten tegenover. Samenhangend met de hogere uitgaven voor WWB-werkdeel, is ook de vergoeding vanuit het rijk hoger (€ 333.000 V). Daarnaast is meer subsidie WSW ontvangen door meer gerealiseerde standaardeenheden (9 arbeidsjaren). g. Individuele voorzieningen WMO (€ 382.000 V) Het voordeel wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de levering van minder zorg in natura voor hulp in het huishouden ad € 678.000. Daartegenover staan hoger dan geraamde lasten voor de WVG (€ 197.000) en lagere geïnde eigen bijdragen (minder zorg in natura), enigszins gecompenseerd door teruggevorderde persoonsgebonden budgetten en verkoop van rolstoelen. h. Mutaties reserves (€ 53.000 N) De stortingen in reserves zijn lager door met name de gevormde voorziening voor langdurigheidstoeslag (€ 727.000) die ten laste van de reserve wordt gevormd. De onttrekkingen aan reserves zijn lager doordat de hiermee samenhangende activiteiten (onderzoeken Wmo, het inhuren van consulenten re-integratie en uitbreiding doelgroep) niet in 2008 zijn uitgevoerd (voordeel totaal € 512.000). i. Cultuurhistorie (€ 44.000 N) Door onvoldoende capaciteit zijn een aantal voor 2008 geplande activiteiten uit het programma Monumenten en Archeologie doorgeschoven naar 2009 (€ 163.000 V). Dit betreft o.a. de deelprojecten monumentenwacht en monumentale waarden rond de Vliet. Voor monumentensubsidies zijn diverse aanvragen niet in 2008 afgehandeld waardoor minder subsidie is verleend dan begroot (€ 135.000 V). Door de lagere uitgaven is ook de werkelijke onttrekking aan de bestemmingsreserves lager dan geraamd. Voor de exploitatie verloopt dit nagenoeg budgettair neutraal. j. Afval (€ 73.000 V) Voordelig zijn de lagere kosten van afvalinzameling door Avalex, de afrekening met Avalex over 2007, bijdrage van de VNG voor de inzameling van papier, karton, glas en kunststof en minder uitbetaalde subsidie oud papier. Nadelig zijn hogere heffings- en inningskosten en meer kwijtscheldingen van de afvalstoffenheffing. Tevens zijn de opbrengsten afvalstoffenheffing lager dan begroot door een terugbetaling aan een verzorgingscentrum over de jaren 2001-2007 en er een vermindering van het aantal huishoudens in verband met sloop van woningen. Deze verschillen worden geneutraliseerd door een verrekening met de egalisatiereserve afvalstoffenheffing (€ 64.000 minder dan begroot). k. Nieuwkomers (€ 68.000 V) Voor een bedrag van ruim € 700.000 zijn de baten en lasten verband houdend met nieuwkomers (rijksbijdrage Wet inburgering) lager dan begroot door een wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Voor de exploitatie verloopt dit budgettair

278

neutraal. Bovendien zijn de middelen van het knelpuntenbudget inburgering van € 50.000 niet besteed. l. Afkoopsom RW 14 (€ 319.000 N) De gemeente zal een (raam) overeenkomst met de Staat der Nederlanden sluiten voor de overdracht van onderhoud van de aansluitingen op Rijksweg 14. Het sluiten van de overeenkomst en de financiële afhandeling heeft echter niet plaatsgevonden in 2008, waardoor de geraamde baten € 1.521.000 achterblijven. Met deze transactie hangen ook samen een storting in de algemene reserve van € 900.000 en afschrijving op vaste activa van € 302.000. Ook deze begrote mutaties zijn niet in 2008 gepleegd (samen € 1.202.000 voordeel). m. Extra afschrijving activa (€ 445.000 N) Diverse investeringen die niet voldoen aan het BBV of het gemeentelijk activeringsbeleid, zijn ten laste van de exploitatie afgeboekt (€ 290.000). Voorts zijn ten laste van de exploitatie gekomen de kosten voor de integrale gebiedsvisie Leidsenhage ad € 155.000, voor deze kosten was een investeringskrediet beschikbaar maar deze lasten mogen niet geactiveerd worden in de balans. n. Wonen (€ -) Door een wijziging in de verantwoording van subsidies van derden (stelselwijziging) is een voordeel van € 989.000 te zien op de lasten (en op de baten een nadeel, dus per saldo neutraal). Het betreft de subsidie van BLS-Vinac (Besluit locatiegebonden subsidies) en ISV (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing) subsidie. o. Grondexploitaties (€ 2.634.000 N) Voor een aantal in exploitatie genomen projecten zijn voorzieningen getroffen als gevolg van gewijzigde verslechterde omstandigheden, zoals in detail uitgewerkt in de paragraaf grondbeleid: • Project Damcentrum vervallen dekking voor de kosten van voorbereiding, toezicht en uitvoering ad € 534.000. Voor deze kosten was dekking mogelijk vanuit winstuitkeringen uit de VOF. Nu de VOF naar verwachting geen winsten zal uitkeren, is deze dekking vervallen. • Project Prinsenhof, voor de nog te verkopen gronden moeten kosten voor bouw- en woonrijpmaken worden opgenomen en het programma moet worden bijgesteld voor meer goedkope en sociale woningen resulterend in een bijstelling van € 2.100.000 De stortingen in de voorzieningen Damcentrum en Prinsenhof moeten gedekt worden uit de reserve grondexploitatie. Deze onttrekking aan de reserve wordt als resultaatbestemming voorgesteld. p. Deelneming VOF Damcentrum (€ 2.427.000 N) De gemeente neemt sinds 2005 deel in de Vennootschap onder firma (VOF) Leidschendam Centrum, een samenwerkingsverband tussen de gemeente en de ontwikkelingscombinatie Schouten De Jong & Bouwfonds. Wij verwachten naar de informatie van dit moment dat de VOF een verlies zal leiden van afgerond € 4,8 miljoen. De gemeente is voor 50% deelnemer

279

en daarom is voor het gemeentelijk aandeel in het verwachte verlies van de VOF een voorziening gevormd van € 2.427.000. q. Gronden en vastgoed (€ 971.000 N) Het nadeel wordt veroorzaakt door tijdelijk inhuur van externe personele ondersteuning voor grondbeleid (lasten € 567.000 nadelig). De opbrengsten van de verkoop van de club-/kleedaccommodaties Westvliet en scoutingonderkomens Orion en Hildegard zijn € 502.000 lager dan geraamd omdat begroot is inclusief omzetbelasting terwijl deze belasting is afgedragen omdat bij overdracht geopteerd is voor een belaste levering (en aftrek van omzetbelasting op de bouwkosten). Hiermee hangt een voordeel samen op andere programma’s wegens lagere kapitaallasten voor het afboeken van de overgedragen investering. Een voordelige resultaat ten opzichte van de begroting is dat meer snippergroen is verkocht (€ 72.000 voordeel). r. Handhaving (€ 415.000 V) Het voordeel heeft betrekking op lagere indirecte lasten, te weten Milieuhandhaving en Reinigingsinspectie (€ 383.000 V). Dit voordeel hangt samen met de hogere kosten van personele inzet voor Servicecentrum/vergunningen, namelijk de inzet voor handhaving op Algemene Plaatselijke Verordening Leidschendam-Voorburg. In 2008 waren de kosten voor wijktoezicht € 20.000 hoger dan begroot omdat meer ureninzet van politiesurveillanten is ingehuurd. Daar staat tegenover dat de opbrengsten voor dwanginvordering bouwen (bouwvergunningen) € 45.000 hoger zijn dan geraamd. Dit betreft één specifieke casus. s. Brandweertaken (€ 390.000 N) Het nadeel wordt voor een deel veroorzaakt door een hogere personele bezetting dan begroot. Voorts zijn de kosten van brandstof hoger door de hogere brandstofprijzen in 2008 en het vervallen van het belastingvoordeel dat de brandweer tot medio 2008 genoot op de inkoop van zogenoemde “rode diesel”. Hoewel het aantal afgegeven gebruiksvergunningen lager is dan geraamd, zijn de legesinkomsten € 26.000 hoger dan verwacht. Dit houdt verband met het feit dat het merendeel van de afgegeven vergunningen in een hoge legescategorie ligt t. Externe communicatie (€ 345.000 N) Het nadeel hangt samen met hogere loon- en apparaatskosten, met name door externe inhuur voor externe communicatie, ter vervulling van vacatures en vervanging bij zwangerschappen alsmede het beheer en ontwikkelen van de websites. u. Storting in de voorziening wethouderspensioenen (€ 1.617.000 N) In 2008 is € 1.617.000 in de voorziening wethouderspensioenen gestort. Dit betreft een wijziging van de methodiek waarbij voor alle pensioenrechten thans in de voorziening dekking aanwezig is. Voorheen was voor ingegane pensioenen geen dekking in de voorziening en viel op het moment van ingang van een pensioen de gevormde voorziening vrij, de lasten werden vervolgens gedekt uit de lopende begroting. Door deze wijziging is in de toekomst een voordeel in de exploitatie zichtbaar omdat ingegane pensioenen gedekt worden uit de voorziening en niet meer uit de exploitatie.

280

v. Saldo kostenplaatsen (€ 2.882.000 V) Bij begrotingswijzigingen zijn diverse kosten van kostenplaatsen en interne producten niet verdeeld naar de programma’s (producten), maar centraal begroot als Saldo van kostenplaatsen op dit programma. Bij de verdeling van de werkelijke kosten van kostenplaatsen en interne producten zijn de kosten wel toegerekend aan de programma’s (producten). Dit veroorzaakt centraal op het programma Bestuur een voordelig verschil met de begroting. Daar staat tegenover dat op andere programma’s op de interne kosten nadelen te zien zijn. In de navolgende tabel is dit zichtbaar gemaakt. Weergegeven is het effect van de doorbelasting van de kostenplaatsen (€ 1,6 miljoen nadelig) plus de hoger dan geraamde kosten van inhuur per programma ten bedrage van € 1,3 miljoen. Tabel 4 Programma

Begroting

Rekening

(bedragen x € 1.000)

2008

2008

1 Inwoners

Verschil

5.189

5.855

666 N

11.576

13.592

2.016 N

3 Leefbaarheid

4.619

5.281

662 N

4 De Wijk

6.973

7.132

159 N

5 Ruimtelijke Inrichting

7.513

8.394

881 N

6 Veiligheid en Handhaving

6.057

6.430

372 N

7 Bestuur

9.090

7.232

1.859 V

51.017

53.916

2.897N

2 Dienstverlening

Totaal

Het totaal van alle interne kosten plus de kosten van inhuur zijn dus gelijk aan het begrote bedrag, want tegenover dit nadeel staat het voordeel als Saldo van kostenplaatsen. In de interne kosten is overigens een voordeel zichtbaar op de component salarissen van € 1,1 miljoen. w. Afwikkelingsverschillen voorgaande jaren (€ 366.000 V) Incidentele afwikkelingsverschillen van voorgaande jaren en stelposten leiden tot een voordelig verschil van € 366.000. x. Renteresultaat / rente over reserves (€ 498.000 N) Het nadelige renteresultaat (het saldo van de kostenplaats kapitaallasten) bedraagt € 354.000. Dit wordt veroorzaakt door de systematiek van de renteomslag waarbij aan financiële vaste activa geen rentelasten worden toegerekend. Tegenover dit nadeel staan op andere onderdelen voordelen (zoals bij Besluit Woninggebonden Subsidies). Daarnaast is € 144.000 meer rente aan reserves toegevoegd door de hogere stand van de reserves dan begroot.

281

y. Reserves (€ 210.000 N) De onttrekkingen aan reserves zijn € 210.000 lager geweest dan begroot door lagere corresponderende uitgaven voor het exploitatiebudget Stompwijk (reserve toekomstige ontwikkelingen) en lagere kapitaallasten (reserve dekking kapitaallasten).

z. Onroerende-zaakbelastingen (282.000 N) In de primitieve begroting zijn de te verwachten WOZ-waarden gecalculeerd met de geprognosticeerde gemiddelde waardestijging van 5% voor woningen en 2% voor nietwoningen. Na de herwaardering in november 2007 bleek de gemiddelde waardestijging voor woningen 4,6%. De totale WOZ-waarde is bovendien lager dan verwacht door de sloop van woningen zoals in het Damcentrum en in Prinsenhof. De opbrengst OZB eigenaren is hierdoor € 102.000 lager dan geraamd. De opbrengst OZB gebruikers van niet-woningen is € 180.000 lager dan geraamd als gevolg van leegstand van veel objecten zoals kantoren. aa. Algemene uitkering (€ 1.010.000 V) De ontvangen algemene uitkering uit het Gemeentefonds is € 1.010.000 hoger dan begroot. Dit heeft vier oorzaken: a. Op basis van maatstaven bepaalt het ministerie van Binnenlandse Zaken de hoogte van de algemene uitkering. Het gaat hier om aantal inwoners, de belastingcapaciteit voor de inning van de OZB e.d. Bij het opstellen van de begroting wordt uitgegaan van verwachte maatstaven, bij begrotingswijzigingen wordt de verwachting bijgesteld uitgaande van de begrotingsparameters. Het verschil tussen de verwachte en de werkelijke maatstaven resulteert in een verschil van € 550.000 (hoger). b. De decembercirculaire van het Gemeentefonds leidt tot een voordeel van ongeveer € 165.000 die niet meer kon worden opgenomen in de begroting. c. In de maartcirculaire 2009 is het accres verhoogd en wordt de behoedzaamheidsreserve 2008 voorlopig uitgekeerd tot een percentage van 38%. Dit resulteert in een voordeel van € 145.000. d. Over voorgaande jaren is € 150.000 minder terugbetaald dan eerder was berekend. ab. Bespaarde rente (€ 1.412.000 V) Over het eigen vermogen van de gemeente wordt een renteopbrengst gecalculeerd omdat voor de investeringen die met dit eigen vermogen gefinancierd worden, niet op de kapitaalmarkt behoeft te worden geleend. Voor de rente hanteren wij een marktconform percentage (voor een 20-jarige vaste geldlening met gelijke jaarlijkse aflossingen). Voor 2008 is dat 5% met een bijbehorende bate van afgerond € 6,5 mln. Feitelijk gebruiken we het grootste deel van de rente over het eigen vermogen ter dekking van de exploitatielasten. De stand van de reserves en de voorzieningen is per begin 2008 hoger dan begroot, daardoor is de rentebate € 1.412.000 hoger dan begroot. Incidentele baten en lasten In het rekeningresultaat zijn de onderstaande incidentele baten en lasten verwerkt.

282

Tabel 5 Programma

1. Inwoners 2. Dienstverlening 3. Leefbaarheid 4. De wijk 5. Ruimtelijke inrichting 6. Veiligheid en handhaving 7. Bestuur 8. Algemene dekkingsmiddelen Totaal

Begroot

Werkelijk

Begroot

Werkelijk

baten

baten

lasten

lasten

14

121

14

135

1.068

1.616

995

1.747

-

459

-

387

203

112

203

85

5.604

4.582

1.353

5.482

-

-

-

-

9.585

9.646

10.743

12.531

-

-

-

-

16.474

16.536

13.308

20.367

Bedragen x € 1.000

Enkele grote posten zijn: 2. Dienstverlening: a. Toevoeging aan de reserve WWB I-deel (lasten € 801.000) b. Storting in de voorziening langdurigheidstoeslag (lasten € 727.000) c. Vrijval voorziening dubieuze debiteuren sociale zaken (baten € 404.000) d. Onttrekking WWB I-deel tbv langdurigheidstoeslag (baten € 727.000) e. Rijksbijdrage WWB W-deel door stelselwijziging (baten € 333.000) 5. Ruimtelijke inrichting: a. Afschrijving investeringen betreffende groot onderhoud (lasten € 400.000) b. Vorming voorzieningen grondexploitaties/deelname VOF Damcentrum (lasten € 5.061.000) c. Vergoeding voor de overdracht van onderhoud van de aansluitingen op Rijksweg 14 (raamovereenkomst) (baten € 1.571.000) d. Verkoop scouting-onderkomens en grond (baten € 2.412.000) e. Onttrekkingen aan reserves (baten € 2.170.000) 7. Bestuur: a. Storting in de voorziening wethouderspensioenen (lasten € 1.617.000) b. Mutaties reserves (lasten € 10.914.000) c. Mutaties reserves (baten € 9.375.000)

Verschillen mutaties reserves tussen begroting en rekening Stortingen in en onttrekkingen aan reserves bepalen voor een deel het rekeningresultaat. In onderstaande tabel zijn de verschillen tussen de begrote en werkelijke mutaties weergegeven.

283 Tabel 6 Verschillen werkelijke mutaties in de reserves ten opzichte van

Verschil

de begroting

Voordelig / nadelig

1. Inwoners / onttrekking aan reserves

0,2

nadelig

2. Dienstverlening / storting in reserves

0,5

voordelig

2. Dienstverlening / onttrekking aan reserves

0,6

nadelig

3. Leefomgeving / onttrekking aan reserves

0,3

nadelig

4. De wijk / onttrekking aan reserves

0,1

nadelig

5. Ruimtelijke inrichting / storting in reserves

0,9

voordelig

5. Ruimtelijke inrichting / onttrekking aan reserves

0,1

nadelig

7. Bestuur / storting in reserves

0,2

nadelig

7. Bestuur / onttrekking aan reserves

0,2

nadelig

Totaal

0,3

nadelig

.

Bedragen x € 1 miljoen

Samengevat kunnen de verschillen tussen de rekeningcijfers ten opzichte van de ramingen in de begroting 2008 als volgt in het kort worden weergegeven: Totaal van voordelige verschillen € 1,4 V Totaal van nadelige verschillen € 1,7 N -----------Per saldo € 0,3 N Het saldo van de voor- en nadelige verschillen bedraagt € 0,3 miljoen nadelig en betreft de volgende mutaties. 1. Inwoners De geraamde onttrekking aan de algemene reserve vrij besteedbaar voor de sportverenigingen VCC/Sparta was reeds verwerkt in de jaarrekening 2007 en is dus niet geboekt in 2008 (€ 0,5 mln. N). Daarnaast is in 2008 aan de reserve categoriaal jeugdbeleid een bedrag onttrokken. Deze mutatie was niet geraamd als onttrekking aan de reserve, maar als onttrekking aan de voorziening opvoedondersteuning (€ 0,3 mln. V). 2. Dienstverlening De stortingen zijn lager dan geraamd, omdat de verwachte toevoeging aan de reserve WWB I-deel is verlaagd met de te voorziene uitgaven voor de langdurigheidstoeslag (€ 0,5 mln. V). Aan de reserves is minder onttrokken dan begroot (€ 0,6 mln. N). Een aantal onderzoeken in het kader van de Wmo zijn doorgeschoven naar 2009, waardoor de onttrekking uit de reserve Motie Wmo € 134.000 lager is dan geraamd. De begrote onttrekking van € 71.000 aan de reserve voor de sociale raadslieden als gevolg van een verwacht budgettekort blijkt niet nodig te zijn. En de geraamde onttrekking aan de reserve voor bijzondere bijstand van € 325.000 is niet verricht, omdat de hiermee samenhangende kosten voor inhuur consulenten re-integratie en uitbreiding doelgroep niet zijn gemaakt in 2008. 3. Leefomgeving Op basis van de werkelijke lasten en baten is in 2008 een lager bedrag onttrokken aan de egalisatiereserve rioleringen en de egalisatiereserve afvalstoffenheffing (totaal € 0,1 mln. N).

284

Conform raadsbesluit van 26 december 2006 zijn de kosten voor de aanleg van het Skatepark ten laste van de reserve Skatepark gebracht. Hiermee was in de begroting nog geen rekening gehouden. (€ 0,1 mln. V). Aangezien een aantal activiteiten is doorgeschoven naar 2008 en de werkelijke uitgaven dus lager zijn, is minder onttrokken aan de bestemmingsreserves Monumentenzorg en Monumenten (€ 0,3 mln. N). 4. De wijk Aangezien een aantal voor 2008 geplande activiteiten nog niet zijn uitgevoerd, hebben ook de geraamde onttrekkingen aan de reserves groenfonds, uitvoering motie Wmo en uitvoering verkeers- en vervoerplan niet plaatsgevonden (totaal € 0,1 mln. N). 5. Ruimtelijke inrichting Omdat de financiële afhandeling van de (raam)overeenkomst Rijksweg 14 nog niet heeft plaatsgevonden, is de geraamde storting van een deel van de te ontvangen vergoeding in de algemene reserve niet gedaan (€ 0,9 mln. V) De onttrekkingen aan reserves zijn per saldo lager dan geraamd (€ 0,1 mln. N). De onttrekking aan de reserve incidentele kosten ad € 102.000 is niet gepleegd, omdat het project verkeerscirculatie Sluisplein vanwege een juridische procedure en afstemming op het project Leidschendam-Centrum vertraagd is. Daarnaast is de onttrekking aan de reserve grondexploitatie van € 177.000 voor een bijdrage aan de grondexploitatie Damcentrum ten behoeve van de realisatie historisch centrum niet in 2008 verantwoord. Bovendien is aan de reserve Onderhoud wegen een bedrag van € 169.000 onttrokken voor dekking van de kosten van de afschrijving van vervanging en reconstructie van diverse asfaltwegen. Deze onttrekking was niet begroot omdat de kosten aanvankelijk als investering waren aangemerkt. 7. Bestuur De stortingen in de reserves zijn hoger dan geraamd (€ 0,2 mln. N), omdat door een hogere stand van de reserves en voorzieningen per begin boekjaar, de rentebijschrijvingen hoger zijn. De onttrekkingen aan de reserve dekking kapitaallasten zijn lager dan begroot, omdat de corresponderende kapitaallasten lager zijn dan verwacht. Daarnaast is de onttrekking aan de reserve toekomstige ontwikkelingen lager, omdat de werkelijke uitgaven voor het exploitatiebudget Stompwijk lager zijn dan geraamd (totaal € 0,2 mln. N). Verwerking structurele effecten De (beperkte) structurele effecten uit de analyse van de jaarrekening worden meegenomen bij de samenstelling van de voorjaarsnota 2009 (dit zijn onder andere afschrijvingslasten, algemene uitkering, rente, wethouderspensioenen, onderhoudskredieten).

Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens Sinds 2006 is de wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) van kracht. Deze wet regelt dat elke instelling die overwegend uit publieke middelen is gefinancierd, jaarlijks in de jaarrekening het belastbaar jaarloon per individuele functionaris

285

met wie zij een arbeidsrelatie heeft op functienaam zal publiceren, indien dit belastbaar jaarloon uitgaat boven dat van de minister. Voor wat betreft de verantwoording over 2008 moet de gemeente, indien zij een of meerdere functionarissen in dienst heeft (gehad) waarvan in 2008 de totale beloning hoger was dan € 181.000, de gegevens van betreffende functionaris(sen) in het jaarverslag opnemen én melden aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hieronder volgt het overzicht over 2008. Tabel 7 Functienaam Directeur

In dienst

Uit dienst

15-09-1990 01-01-2008

Loon 2007 Loon 2008

€ 84.500

€ 3.600

Pensioenbijdrage 2007 € 6.800

Pensioen- Afkoopsom Totaal 2007 Totaal 2008 bijdrage 2008 2008 € 130 € 313.138 € 91.300 € 316.868

Toelichting: De afkoopsom is gestort in een stamrechtverzekering en komt periodiek tot uitkering tot de pensioengerechtigde leeftijd. De uitkering betreft een ontslagvergoeding die in 2008 is toegezegd en uitbetaald.

286

287

Balans per 31 december 2008 (bedragen x € 1.000)

ACTIVA

31 dec 2008

31 dec 2007 PASSIVA

31 dec 2008

31 dec 2007

Vaste activa

Eigen vermogen

Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief

61.603 54.635

54.168 58.141

- 5.252

5.521

110.986

117.830

Materiële vaste activa a. Investeringen met een economisch nut: - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met econ. nut b. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

Financiële vaste activa a. Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen

b. Leningen aan: - woningbouwcorporaties c. Overige langlopende leningen u/g d. Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar en langer e. Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal vaste activa

47

120

Reserves a. Algemene reserves b. Overige bestemmingsreserves

47

120

Exploitatieresultaat na bestemming

6 101.599

362 100.925

12.546

13.541

114.151

114.828

5.691 5.672

5.691 5.672

8.406

9.583

234

365

3.032

3.042

1.845

2.581

24.880

26.934

139.078

141.882

Vlottende activa Voorraden: Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar: a. Vorderingen op openbare lichamen b. Verstrekte kasgeldleningen c. Overige vorderingen Liquide middelen Overlopende activa Totaal vlottende activa

Totaal

Vreemd vermogen Voorzieningen Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer: - Onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen

9.276

4.422

15.211

17.687

24.487

22.109

135.473

139.939

Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar: a. Liquide middelen b. Overige schulden

12.725

7.316 9.244

Overlopende passiva

16.063

12.730

Totaal vlottende passiva

28.788

29.290

164.261

169.229

Totaal vaste passiva

Vlottende passiva

-1.491

3.146

8.576 4.000 8.258

11.818 3.055 7.192

371

-

5.469

2.136

25.183

27.347

164.261

169.229

Totaal

Gewaarborgde geldleningen diverse instellingen

55.449

58.292

Gewaarborgde geldleningen eigen woningbezit

8.037

9.297

288

289

Toelichting op de balans Waarderingsgrondslagen

Stelselwijzigingen In 2008 zijn twee stelselwijzigingen in de jaarrekening verwerkt. Uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel De eerste wijziging betreft de verantwoording van de van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen uitkeringen (subsidies) met een specifiek bestedingsdoel. Deze gelden werden tot en met 2007 in de exploitatie verantwoord voor het bedrag van het (te) ontvangen subsidie. Het niet in het boekjaar benutte deel werd gestort in een voorziening, deze storting werd onder de lasten verantwoord. Met ingang van 2008 is deze systematiek door een wijziging van het BBV veranderd. In de exploitatie worden verantwoord de subsidiegelden die betrekking hebben op het boekjaar (baten) en de besteding daarvan (lasten). Het niet benutte deel komt tot uitdrukking onder de overlopende passiva. De wijziging omvat de presentatie van de niet bestede subsidiegelden (van: voorzieningen, naar: overlopende passiva), alsmede een wijziging van de verantwoording van baten en lasten. De vergelijkende balanscijfers per 31 december 2007 zijn aangepast aan de stelselwijziging, dit betekent dat de post voorzieningen verlaagd is met € 6.884.000 en de overlopende passiva met het zelfde bedrag verhoogd is. Voorziening voor verwachte verliezen op grondexploitaties De tweede stelselwijziging is de presentatie van gevormde voorzieningen voor verwachte verliezen op grondexploitaties. Op grond van een stellige uitspraak van de commissie BBV zijn de gevormde voorzieningen met ingang van 2008 verantwoord als een waardecorrectie op de gronden, dus in mindering op de balanswaarde van de onderhanden werken bouwgronden in exploitatie. Deze wijze van verantwoording is naar analogie van de voorziening voor dubieuze debiteuren. Tot 2008 werden deze voorzieningen aan de passiefzijde van de balans als vreemd vermogen verantwoord. De vergelijkende balanscijfers per 31 december 2007 zijn aangepast, dit betekent dat zowel de post voorzieningen als de post voorraden - onderhanden werk verlaagd zijn met € 6.784.000.

Vaste activa In 2008 is een nieuwe nota Activabeleid vastgesteld door de gemeenteraad. De nota is betrokken bij de voorjaarsnota 2008 en de begroting 2009. De volledige implementatie van deze nota vindt plaats in 2009. Een van de wijzigingen is het niet meer activeren van investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut tenzij de raad in specifieke gevallen anders besluit. De algemene grondslag voor afschrijving op vaste activa is gebaseerd op de lineaire wijze van afschrijven.

290

Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in vijf jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan een jaar na ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief. Materiële vaste activa met een economisch nut In erfpacht uitgegeven gronden De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. De activa worden vanaf het eerstvolgende jaar na het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven over de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Bij de waardering wordt rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: Tabel 1 Afschrijvingstermijn (in jaren) Gronden en terreinen Woningen

n.v.t. 4-40

Bedrijfsgebouwen

10-40

Grond-, weg en waterbouwkundige werken

10-60

Vervoermiddelen

5-10

Machines, apparaten en installaties

3-25

Overige materiële vaste activa

5-40

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Overeenkomstig de in 2008 door de gemeenteraad vastgestelde beleidsnota activabeleid en de daarmee gewijzigde financiële verordening ex artikel 212 van de gemeentewet, worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken niet meer geactiveerd en afgeschreven, tenzij de raad in een specifiek geval anders besluit. De bestaande investeringen worden extra afgeschreven als daartoe de mogelijkheid bestaat, zoals uit voordelige rekeningsaldi. Voor de inwerkingtreding van deze nota zijn in 2008 investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut geactiveerd. De (onder)grond van deze werken wordt als integraal onderdeel van het werk beschouwd.

291

Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen en gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs vindt afwaardering plaats. De actuele waarde ligt boven de verkrijgingsprijs. Vlottende activa Voorraden De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht. De gevormde voorzieningen om verliezen op grondexploitaties te dekken zijn in mindering gebracht op de boekwaarde van de bouwgronden. De voorzieningen zijn in de balans opgenomen tegen contante waarden. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid zijn voorzieningen gevormd en op de vorderingen in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Liquide middelen en overlopende posten. Deze activa zijn tegen nominale waarde opgenomen. Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders wordt jaarlijks geactualiseerd. Alle onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen die is opgenomen in het jaarverslag is het beleid ter zake nader uiteengezet. De voorzieningen voor dubieuze debiteuren en voor verwachte verliezen op grondexploitaties zijn in mindering gebracht op de waarden van de respectievelijke balansposten debiteuren en voorraden. Vaste schulden Vaste schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

292

Vlottende passiva De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.

Toelichting op de balansposten Immateriële vaste activa Dit betreft de investeringskosten voor onderzoek en ontwikkeling ten behoeve van toekomstige activa. Voor zover geen reserves en voorzieningen voor de dekking van deze kosten zijn aangewezen, vindt afschrijving van de kosten met inachtneming van het BBV plaats in maximaal vijf jaren. Het verloop van de immateriële vaste activa gedurende 2008 ziet er als volgt uit: Tabel 2 Boekwaarde

Vermeerdering

Vermindering

Afschrijving

aanvang Onderzoek en ontwikkeling

Extra

Boekwaarde einde

afschrijving

120

154

0

-73

-154

47 Bedragen x € 1.000

De investeringen betreffen de voorbereidingskosten voor een integrale gebiedsvisie winkelcentrum Leidsenhage en zijn in hetzelfde jaar afgeschreven.

Investeringen met een economisch nut Gronden uitgegeven in erfpacht Tabel 3 Boekwaarde

Vermeerdering

Vermindering

Afschrijving

aanvang

Extra

Boekwaarde

afschrij-

einde

ving Gronden in erfpacht

362

0

0

0

-356

6 Bedragen x € 1.000

De erfpachtsgrond aan de Veurse Achterweg is in 2008 verkocht. De resterende boekwaarde van € 6.000 betreft de erfpachtsgrond aan de St. Willibrordusstraat.

Overige investeringen met een economisch nut De specificatie van de materiële vaste activa met een economisch nut ziet er als volgt uit:

293

Tabel 4 Boekwaarde

Vermeerdering

aanvang Gronden en terreinen Woningen

534

Bijdragen van

Afschrijving

derden 0

0

-71

Des-

Boekwaarde

investering

einde

0

463

250

69

0

-17

-233

69

Bedrijfsgebouwen

57.531

3.404

-4

-2.612

-2.324

55.995

Grond-, weg en

30.891

2.908

-313

-976

-422

32.088

Vervoermiddelen

3.049

1.316

0

-693

0

3.672

Machines, apparaten en

4.595

976

0

-568

-131

4.872

4.075

916

-4

-547

0

4.440

100.925

9.589

-321

-5.484

-3.110

101.599

waterbouwkundige werken

installaties Overige materiële vaste activa Totaal

Bedragen x € 1.000

Gronden en terreinen De afschrijvingen op dit onderdeel hebben een normaal verloop. Woningen De woonwagens zijn overgedragen aan een woningbouwcorporatie en zijn als desinvestering opgenomen. Bedrijfsgebouwen In 2008 is per saldo circa € 3,4 miljoen in bedrijfsgebouwen geïnvesteerd. Globaal verdeeld in € 2,2 miljoen voor onderwijs, € 0,7 miljoen voor sportvoorzieningen, € 0,2 miljoen begraafplaats Parkweg, € 0,1 miljoen voor gemeentelijke gebouwen en € 0,2 miljoen kleinere investeringen. Als grotere investeringen kunnen worden genoemd: € 0,8 miljoen voor gevels Maartenschool, € 0,4 miljoen Veurs College, € 0,3 miljoen Nieuwbouw Huygens Lyceum en € 0,2 miljoen klimaatbeheersing Brede School. De afschrijvingen hebben een normaal verloop. Een desinvestering heeft plaatsgevonden op de activa door overdrachten van een accommodatie aan VCC Sparta / Westvliet voor € 1,4 miljoen en het scoutinggebouw Hubertus Brandaan voor € 0,8 miljoen. Grond-, weg- en waterbouwkundige werken In 2008 hebben investeringen plaatsgevonden en is BTW terugontvangen op sportaccommodaties tot een bedrag van netto € 2,9 miljoen. Aan rioleringswerken is besteed € 2,9 miljoen en € 0,3 miljoen aan begraafplaatsen. Daarnaast zijn investeringen gedaan in sportaccommodaties en is voor sportaccommodaties BTW terugontvangen die heeft geleid tot een verlaging van de investering met € 0,3 miljoen omdat bij de overdracht van de accommodaties is geopteerd voor een BTW-belaste levering. De afschrijving heeft een normaal verloop. Door overdracht van een woonwagenlocatie heeft een extra afschrijving op de herinrichting van de locatie plaatsgevonden van € 0,4 miljoen.

294

Vervoermiddelen De investeringen in 2008 bedragen € 1,3 miljoen en hebben betrekking op de aanschaf en/of vervanging van bedrijfsvoertuigen, waaronder veegmachines (€ 230.000), brandweervoertuigen (€ 190.000) en WVG voorzieningen (€ 810.000). De afschrijving heeft een normaal verloop. Machines, apparaten en installaties De investeringen in 2008 bedragen € 1 miljoen. Voor de brandweer is € 0,1 miljoen, voor de sport is ruim € 0,1 miljoen uitgegeven. De aanschaf en vervanging van automatiseringsapparatuur (netwerkservers, geheugenschijven, laptops, personal computers, e.d.) zijn verantwoord tot een bedrag van € 0,7 miljoen. De afschrijving heeft een normaal verloop. De desinvesteringen bedragen € 0,1 miljoen. Overige materiële vaste activa De investeringen bedragen in 2008 € 0,9 miljoen. De uitgaven voor het Speelruimteplan € 0,5 miljoen, licenties voor automatisering € 0,2 miljoen en overige uitgaven € 0,2 miljoen. De afschrijving heeft een normaal verloop. Algemeen Een deel van de afschrijvingen wordt gedekt ten laste van de reserves. De betreffende afschrijvingen zijn tot een bedrag van € 0,5 miljoen ten laste van de diverse programma’s gebracht.

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut De specificatie van de materiële vaste activa, investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut ziet er als volgt uit: Tabel 5 Boekwaarde

Vermeerdering

aanvang Gronden en terreinen Grond-, weg en

Bijdragen van

Afschrijving

derden

Extra

Boekwaarde

afschrijving

einde

355

0

0

0

0

355

13.046

1.864

-758

-961

-1.118

12.073

waterbouwkundige werken Overige materiële vaste activa Totaal

140

134

0

-121

-35

118

13.541

1.998

-758

-1.082

-1.153

12.546

Bedragen x € 1.000

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken De investeringen in 2008 tot een bedrag van € 1,9 miljoen hebben betrekking op de door de gemeente uitgevoerde civieltechnische werken aan wegen en groenvoorzieningen. Daarnaast zijn subsidies van derden ontvangen tot een bedrag van € 0,8 miljoen. De belangrijkste mutaties betreffen de herinrichting van straten / groenvoorzieningen (€ 0,3 miljoen), de reconstructie Prinsensingel / Heuvelweg (€ 0,5 miljoen), voorzieningen aan de

295

openbare verlichting (€ 0,3 miljoen), asfaltdeklagen (€ 0,4 miljoen), onderhoud kunstwerken (€ 0,3 miljoen) en overige uitgaven € 0,1 miljoen. De afschrijving heeft een normaal verloop. Een deel van de investeringen wordt gedekt ten laste van de reserves. De betreffende uitgaven zijn als extra afschrijving ten laste van de diverse programma´s (€ 0,6 miljoen) gebracht. Overige materiële vaste activa Onder deze rubriek zijn uitgaven geboekt voor de vervanging van speelvoorzieningen, zitbanken en afvalbakken. Daarnaast zijn investeringen gedaan voor de aanleg van een Skatepark € 0,1 miljoen. De afschrijvingen hebben een normaal verloop.

296

Financiële vaste activa De specificatie van de financiële vaste activa is als volgt: Tabel 6 Boekwaarde

Vermeerdering

Vermindering

Aflossing

aanvang

Extra

Boekwaarde

aflossing

einde

Kapitaalverstrekkingen: - deelnemingen

5.691

0

0

0

0

5.691

- gemeenschappelijke regelingen

5.672

0

0

0

0

5.672

11.363

0

0

0

0

11.363

Leningen woningbouwcorporaties

9.583

0

0

-1.177

0

8.406

Overige langlopende geldleningen

365

0

0

-33

-98

234

3.042

0

0

-10

0

3.032

2.581

0

-432

-2

-302

1.845

26.934

0

-432

-1.222

-400

Totaal kapitaalverstrekkingen

Overige uitzettingen met een looptijd van één jaar of langer Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal financiële vaste activa

24.880 Bedragen x € 1.000

Kapitaalverstrekking aan deelnemingen De specificatie van de post deelnemingen is als volgt:

Tabel 6.1 Boekwaarde aanvang

Boekwaarde einde

4.667

4.667

Aandelen Duinwaterleidingbedrijf Zuid-Holland (DZH)

558

558

Aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)

461

461

5

5

5.691

5.691

Aandelen NV Eneco

Aandelen Coördinatie Afvalverwijdering Zuid-Holland (CAZH) Totaal van de deelnemingen

Bedragen x € 1.000

De gemeente is in bezit van 170.776 aandelen à € 100 van ENECO. De gemeente is in bezit van 251.281 aandelen Duinwaterleidingbedrijf Zuid-Holland (DZH). Tevens bezit de gemeente 203.190 aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) à € 2,50 (nominaal). De gemeente is voor 25% medeaandeelhouder in een samenwerkingsverband in afvalverwerking genaamd Coördinatie Afvalverwerking Zuid-Holland (CAZH), met een gestort bedrag van € 4.500.

297

De boekwaarde van voormelde aandelen is gebaseerd op de oorspronkelijke verkrijgingswaarde. Leningen aan gemeenschappelijke regelingen Als lening is verantwoord de betaling van € 5.672.000 aan het Stadsgewest Haaglanden als deelname in het BOR-fonds (Bereikbaarheidsoffensief Randstad). Het BOR-fonds is een fonds dat beheerd wordt door het Stadsgewest Haaglanden en waaruit gemeenten bijdragen kunnen verkrijgen voor grote infrastructurele projecten c.q. waaruit het Stadsgewest zelf met instemming van de gemeente projecten bekostigt. De gemeenten binnen Haaglanden hebben in 2003 en 2004 geld ingelegd, waarop het rijk (ongeveer) hetzelfde bedrag heeft bijgelegd. De gemeente Leidschendam-Voorburg neemt deel met de volgende twee projecten: Tabel 6.2

Project OV Knooppunt Voorburg Doorstroming Noordsingel Totaal

Gemeentelijk deel € 3.403.000

Rijksdeel

Totaal

3.297.000

6.700.000

2.269.000

2.198.000

4.467.000

€ 5.672.000

5.495.000

11.167.000

Ter dekking van de kosten is de reserve Bereikbaarheidsoffensief Randstad (BOR) gevormd (zie passiva). De lening is gewaardeerd tegen het oorspronkelijk door de gemeente betaalde bedrag. Indien de waarde van het gemeentelijke deel in het BOR-fonds door bestedingen daalt onder het oorspronkelijk betaalde bedrag, wordt de balanswaarde hiermee verlaagd. Aan de hand van de werkelijke bestedingen vindt dan mutatie plaats op zowel het financiële activum als de reserve BOR. Het Stadsgewest Haaglanden houdt het gestorte bedrag in koopkracht in stand door jaarlijkse rentebijschrijving. Per eind 2007 is de stand van het gemeentelijke deel na rentebijschrijving en bestedingen € 6.742.000. De stand per eind 2008 is per februari 2009 nog niet bekend. Als na afronding van een investering een bedrag resteert, kan dit worden aangewend voor andere projecten of wordt dit door Haaglanden terugbetaald aan de gemeente en het rijk. Leningen aan woningbouwcorporaties De leningen aan woningbouwverenigingen worden conform de overeengekomen aflossingschema´s terugbetaald aan de gemeente. Overige langlopende leningen De specificatie van de overige langlopende geldleningen ziet er als volgt uit: Tabel 6.3 Boekwaarde

Vermeerdering

Vermindering

Aflossing

Extra aflossing

aanvang Hypothecaire geldleningen

Boekwaarde einde

349

0

0

-31

-98

220

16

0

0

-2

0

14

365

0

0

-33

-98

234

ambtenaren Overige leningen Totaal

298

Boekwaarde

Vermeerdering

Vermindering

Aflossing

Extra aflossing

Boekwaarde

aanvang

einde Bedragen x € 1.000

De aan het gemeentepersoneel verstrekte hypothecaire geldleningen voor de aanschaf van een eigen woning worden van betrokkenen gedurende de betreffende looptijd van de leningen terugontvangen. In 2008 zijn twee leningen volgens plan afgelost en hebben vier personeelsleden de lening extra afgelost. Per ultimo 2008 staan nog zeven geldleningen uit. De gemeente verstrekt sinds 2002 geen nieuwe hypothecaire geldleningen meer aan het eigen personeel. Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) zet op voordracht van de gemeente leningen uit in de sector volkshuisvesting. De gemeente heeft de opbrengst uit de verkoop aandelen “Bouwfonds” tot een totaalbedrag van € 2,982 miljoen gebruikt voor storting in het fonds in de vorm van een lening. De laatste storting heeft in 2005 plaatsgevonden. De waardering op grond van de saldoverklaringen per 31 december 2008 van het SVN bedraagt inclusief opgebouwde rente € 3,205 miljoen. Daarnaast is in 2006 een terugbetalingsregeling getroffen met een onderneming wegens te ontvangen erfpacht van € 70.000. Deze vordering heeft een looptijd tot en met het jaar 2013. Jaarlijks wordt een bedrag in rekening gebracht van € 10.000. Het restantbedrag per 31 december 2008 bedraagt € 50.000 (31 december 2007 € 60.000). Bijdragen aan activa in eigendom van derden Tabel 6.4 Boekwaarde

Vermeerdering

Vermindering

Aflossing

aanvang Activa in eigendom van

Extra

Boekwaarde

aflossing

einde

304

0

0

-2

-302

0

2.277

0

-432

0

0

1.845

2.581

0

-432

-2

-302

1.845

derden Budget Woninggebonden Subsidies Totaal bijdragen aan activa in eigendom van derden Bedragen x € 1.000

Op de activa in eigendom van derden heeft een extra afschrijving plaatsgevonden omdat de oorspronkelijke investeringen niet voldoen aan de daaraan gestelde wettelijke criteria en een overeenkomst met de betrokken derden ontbreekt. Door het rijk zijn in het kader van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) budgetten beschikbaar gesteld. Jaarlijks wordt een deel van de toegekende budgetten door het Rijk/Stadsgewest Haaglanden uitbetaald, het resterende deel van de toekenning wordt als langlopende vordering opgenomen.

299

Vlottende activa Voorraden De gemeente heeft geen “nog niet in exploitatie genomen bouwgronden” en “overige gronden hulpstoffen” en zijn derhalve niet in de balans opgenomen. De specificatie van de voorraden (grondexploitaties) is als volgt: Tabel 7 Boekwaarde aanvang

Vermeerdering

Vermindering

Boekwaarde einde

9.930

5.635

-6.548

9.017

- 6.784

- 3.725

+1

- 10.508

3.146

1.910

-6.547

-1.491

Grondexploitaties AF: Voorzieningen Saldo

Bedragen x € 1.000

De uitgaven (€ 5,6 miljoen) en inkomsten (€ 6,5 miljoen) zijn geactiveerd en bijgeschreven op de balanswaarde van de grondexploitaties. In 2008 zijn geen grondexploitaties afgesloten. Op de waarden van de grondexploitaties zijn in mindering gebracht de gevormde voorzieningen voor verwachte verliezen ad € 10.508.000 (2007: € 6.784.000). In 2008 zijn aanvullende voorzieningen gevormd ter afdekking van mogelijke toekomstige tekorten voor het Damcentrum (€ 702.000), Sijtwende (€ 915.000) en Prinsenhof (€ 2.108.000). In de paragraaf Grondbeleid wordt verder ingegaan op de toekomstige ontwikkelingen van de grondexploitaties en de daarbij behorende overzicht van reserves en voorzieningen. Hieronder volgt het overzicht van de grondexploitaties op basis van de balanspositie ultimo 2008 en een overzicht van de daarop gecorrigeerde voorzieningen: Tabel 7.1 Resultaat grondexploitaties (bedragen x € 1.000) 1. Raadhuiskwartier 2. Rietvink gemeentewerf /Rozenlaan

Resultaat

Resultaat

Jaarrekening

Eindwaarde

eindwaarde *

contante waarde *

31-12-2008

Datum

-75

117

- 44 31-12-2009

-5

20

+ 2.652 31-12-2011

- 916

-916

- 547 31-12-2009

4. Prinsenhof

- 7.122

- 6.336

- 6.659 31-12-2011

5. Leidschendam-Centrum

- 3.761

- 3.255

- 3.716 31-12-2011

675

435

- 762 31-12-2016

-2

-2

+ 59 31-12-2008

-11.206

-9.937

3. Sijtwende

6. Duivenvoordecorridor 7. Lusthofstraat Totaal

* Negatieve bedragen zijn nadelig; positieve bedragen voordelig.

- 9.017

300

Overzicht van voorzieningen als correctie op de boekwaarde van de grondexploitaties: Tabel 7.2 Correctie op boekwaarde grondexploitatie

Voorziening grondexploitatie Leidschendam centrum Voorziening grondexploitatie Sijtwende Voorziening grondexploitatie Prinsenhof Voorzieningen grondexploitatie Lusthofstraat Totaal verplichtingen, verliezen en risico’s op balansdatum onzeker

Boekwaarde per 1-1-2008

Vormen

Uitgaven

Vrijvallen

Boekwaarde per 31-12-2008

2.553

702

0

0

3.255

0

915

0

0

915

4.228

2.108

0

0

6.336

3

0

-1

0

2

6.784

3.725

-1

0

10.508

.

•

De voorziening Grondexploitatie Leidschendam centrum is gevormd om toekomstige nadelige saldi op de betrokken grondexploitaties op te vangen. Op basis van de actuele herzieningen van de grondexploitaties is in de voorziening een bedrag van € 168.000 gestort. Daarnaast is wegens het vervallen van de dekking voor de kosten van voorbereiding, toezicht en uitvoering een bedrag van € 534.000 aan de voorziening toegevoegd. Voor deze kosten was dekking mogelijk vanuit winstuitkeringen uit de VOF. Nu de VOF naar verwachting geen winsten zal uitkeren, is deze dekking vervallen. In totaal is € 702.000 toegevoegd aan de voorziening. • De voorziening grondexploitatie Sijtwende is gevormd om het toekomstig nadelig saldo te dekken. In 2008 is op basis van de herziening een bedrag van € 915.000 toegevoegd. Het saldo is begin 2008 € 0. • De voorziening grondexploitatie Prinsenhof is in 2007 gevormd op basis van de herziening van de grondexploitatie. In 2008 is een bedrag van € 2.108.000 toegevoegd. • De voorziening Grondexploitatie Lusthofstraat is gevormd ter dekking van het verwachte tekort op de grondexploitatie. In 2008 is een bedrag van € 1.000 onttrokken. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarden en worden als volgt gespecificeerd:

301

Tabel 8 Boekwaarde aanvang

Boekwaarde einde

Vorderingen op publiekrechtelijke lichamen

2.740

1.045

Vorderingen Rijksbelastingen

9.078

7.531

11.818

8.576

Verstrekte kasgeldleningen

3.055

4.000

Debiteuren algemeen

3.181

3.635

Debiteuren Soza

7.139

7.105

17

17

Sub-totaal debiteuren

10.337

10.757

AF: voorziening voor oninbare debiteuren

-1.148

-416

AF: terugbetaling i.v.m. 75% regeling BBZ / IOAW

-1.997

-2.083

7.192

8.258

22.065

20.834

Totaal vorderingen openbare lichamen

Betaalde waarborgsommen

Totaal overige vorderingen

Totaal

Bedragen x € 1.000

Vorderingen Rijksbelastingen Deze post bevat € 30.000 van de nog te ontvangen BTW over 2008 en is een vordering opgenomen op het BTW-Compensatiefonds van € 7.501.000. Deze vordering wordt ultimo juni 2009 ontvangen. Verstrekte kasgeldleningen Per balansdatum heeft de gemeente één deposito die is afgesloten bij de RABO-bank van € 4 miljoen met een looptijd van 24 oktober 2008 tot 9 januari 2009.

Debiteuren De vorderingen op debiteuren per 31 december 2008 zijn onder te verdelen in privaatrechtelijke vorderingen, belastingvorderingen en vorderingen sociale zaken. In onderstaande tabel is de stand van de vorderingen per eind februari 2009 weergegeven.

302

Tabel 8.1 Debiteuren

Waarde ultimo 2008

Waarde ultimo feb. 2009

2.934

305

Vorderingen privaatrechtelijk Belastingvorderingen Vorderingen Sociale zaken

701

283

7.105

n.v.t. Bedragen x € 1.000

In mindering gebracht zijn voorzieningen voor dubieuze debiteuren, te weten:

Voorziening (bedragen x € 1.000) Dubieuze debiteuren

Stand per

Toevoegingen

Vermindering

1-1-2008 1.148

Stand per 31-12-2008

149

-881

416

Ultimo 2008 is de voorziening voor het risico van mogelijk oninbare vorderingen privaatrechtelijk en belastingvorderingen € 51.000 groot. De voorziening voor debiteuren van Sociale zaken bedraagt per aanvang van het jaar € 1.100.000. In de loop van het jaar is de debiteurenpositie doorgelicht en is een bedrag vrijgevallen van € 515.000. Daarnaast zijn posten oninbaar verklaard tot een bedrag van € 330.000. Om de voorziening op het gewenste niveau te houden is een bedrag in de voorziening gestort van € 110.000. Ultimo 2008 bedraagt de voorziening € 365.000. Op grond van de 75% regeling bij de BBZ / IOAW is een correctie op de debiteurenpositie doorgevoerd van € 86.000 en is het totaal van de correctie BBZ / IOAW ultimo 2008 € 2.083.000.

Liquide middelen De kas-, bank- en girosaldi bedragen € 0,4 miljoen (tegoed). De kassaldi bedragen € 24.000 (tegoed), het tegoed bij de Postbank bedraagt € 25.000 en het tegoed bij de Bank Nederlandse Gemeenten bedraagt € 331.000.

Overlopende activa De posten op de balans per ultimo 2007 zijn in de loop van het jaar 2008 afgewikkeld. Enkele grote overlopende posten per ultimo 2008 zijn: de verwachte uitkering van de behoedzaamheidsreserve van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds ad € 145.000, de verwachte eigen bijdrage Wmo ad € 267.000, de afrekening van Eneco (inning belastingen) ad € 1.091.000, de verkoop van een onderkomen aan de scouting Hubertus Brandaan ad € 967.000, terug te ontvangen BTW sportparken € 1.146.000 en een nog te ontvangen subsidie van het Stadsgewest Haaglanden ad € 755.000. De zorginstellingen hebben over 2008 volgens onderzoek door de gemeente € 508.600 teveel in rekening gebracht voor huishoudelijke verzorging in het kader van de Wmo. De gemeente vordert dit bedrag terug, hetgeen als vordering is opgenomen.

303

Voorzichtigheidshalve is een voorziening voor het bedrag van de vordering gevormd, die onder de overlopende activa in mindering is gebracht op de vordering. Daarnaast is nog een aantal minder grote bedragen opgenomen op deze post.

Eigen vermogen Reserves worden onderscheiden in: • algemene reserves • bestemmingsreserves

Het verloop van de reserves in 2008 is als volgt: Tabel 9 Boekwaarde

Toe-

Ont-

begin

voegingen

trekkingen

Resultaat

Verminderingen

Boekwaarde

bestemming

ivm

einde

voorgaand

afschrijvingen

boekjaar

activa

Algemene reserve Bufferfunctie

7.574

542

-1.192

-

-

6.924

Vrij besteedbaar

4.783

2.685

-4.008

3.566

-

7.026

Inkomensfunctie

39.231

-

-

-

-

39.231

Grondexploitatie

2.580

2.492

-176

3.525

-

8.421

54.168

5.719

-5.376

7.091

-

61.603

Reserve Sijtwende

2.915

43

-915

-

-

2.043

Reserve bodemsanering

3.604

39

-994

-

-

2.649

Reserve onderhoud wegen

1.253

18

-

-

-168

1.103

Totaal algemene reserve

Bestemmingsreserves

Reserve baggeren

213

-

-213

-

-

0

Fonds BOR

6.020

90

-

-

-

6.110

Reserve volkshuisvesting

2.120

52

-

-

-

2.172

118

2

-107

-

-

13

Reserve monumentenzorg Res. revitalisering Prinsenhof

4.833

9

-

-4.228

-

614

Res uitvoering VVP

1.605

24

-

-

-

1.629

25

-

-25

-

-

0

1.389

114

-66

487

-

1.924

Reserve opleidingsplan WIN

176

2

-

-

-

178

Reserve minderhedenbeleid

222

3

-84

-

-

141

Reserve aankoop kunstwerken

308

8

-51

10

-

275

Trekvliettrace

268

4

-

-

-

272

Gemeentelijk sociaal fonds Reserve inkomensdeel WWB

Reserve vrijwilligersfeest

27

-

-26

-

-

1

Andere voorz. gymnastieklokalen

33

1

-

-

-

34

Res nieuwbouw Lusthofschool/Driem.

1.987

29

-

-

-

2.016

Reserve dekking afschrijvingslasten

8.515

27

-29

-

-546

7.967

Reserve BTW compensatiefonds

3.104

-

-357

-

-

2.747

27

1

-27

-

-

1

Reserve Fusiekosten

304

Reserve opvullen categoriaal jeugdb. Reserve skatepark Reserve binnensport Reserve uitvoering motie WMO Reserve parkeergarage LDC Reserve museum

Boekwaarde

Toe-

begin

voegingen

697

Ont-

Resultaat

trekkingen

Verminderingen

Boekwaarde

bestemming

ivm

einde

voorgaand

afschrijvingen

boekjaar

activa

10

-243

-

-

464

105

2

-

-

-99

8

1975

30

-

-

-

2.005

759

12

-98

-

-

673

1.114

16

-

-

-

1.130

481

7

-45

-

-

443

Reserve monumenten

1.013

15

-

-

-

1.028

Reserve sociale woningbouw

1.013

15

-

-

-

1.028

202

3

-

-

-

205

Reserve toekomstige ontwikkelingen

5.955

89

-418

-

-

5.626

Reserve dekking incidentele kosten

1.449

-

-

-

-290

1.159

Reserve spreiding uitn. AU ivm BCF

3.000

-

-2.000

-

-

1.000

Egalisatiereserve rioleringen

1.053

3.616

-376

-

-

4.293

Reserve cameratoezicht

Egalisatieres. Afvalstoffenheffing

563

8

-336

-

-

235

Reserve huisvesting afd. Wijkbeheer

-

857

-46

1.424

-

2.235

Reserve onderhoud gemeentegebouwen

-

-

-525

525

-

0

Reserve voor- en vroegschoolse opvang

-

-

-

212

-

212

Reserve Groenfonds

-

1.000

-

-

-

1.000

58.141

6.146

-6.981

-1.570

-1.103

54.635

112.309

11.866

-12.357

5.521

-1.103

116.238

Totaal bestemmingsreserves

Totaal generaal

Bedragen x € 1.000

De koopkracht van bepaalde reserves wordt op peil te gehouden door de inflatie (in 2008 1,5%) toe te voegen. Het inflatiepercentage is gelijk aan de toegestane inflatie voor de gemeentebegroting 2008 en afgeleid van de macro-economische ontwikkelingen. Onderstaand wordt puntsgewijs op enkele belangrijke mutaties in de reserves ingegaan:

305

Algemene reserves • De algemene reserve met bufferfunctie heeft tot doel de financiële gevolgen van calamiteiten en risico´s op te vangen. In 2008 is in eerste instantie een bedrag van € 1.192.000 onttrokken vanwege een tekort bij de najaarsnota, dit is later gecorrigeerd met een bedrag van € 429.000. • De algemene reserve vrij besteedbaar bestaat uit vermogensbestanddelen die de gemeenteraad vrij kan aanwenden, waaraan dus geen bestemming is gegeven. Het rekeningsresultaat 2007 van € 5.521.000 en de daaraan gekoppelde resultaatbestemming tot een bedrag van € 1.955.000 bepaalt de toevoeging aan deze reserve tot € 3.566.000. Diverse reserves tot een bedrag van € 2.261.000 vallen vrij, alsmede een bedrag ad € 265.000 dat vrijvalt als gevolg van besluitvorming over de meerjarenraming 2009 en de inflatiecorrectie van € 159.000 zijn aan de reserve toegevoegd. Bij de voorjaarsnota 2008 is een bedrag van € 3.565.000 onttrokken en is een subsidie aan scouting Hubertus Brandaan van € 443.000 ten laste van deze reserve gebracht. • De algemene reserve met inkomensfunctie genereert renteinkomsten die structureel als algemeen dekkingsmiddel in de exploitatie worden ingezet. De aanwendbaarheid van dit onderdeel van de algemene reserve is daarom geblokkeerd, omdat een onttrekking aan deze reserve direct budgettaire consequenties heeft. De rente 2008 bedraagt € 1.962.000. • De algemene reserve grondexploitatie heeft de algemene doelstelling de financiële risico´s af te dekken die zijn verbonden aan grondexploitaties. De inflatiecorrectie bedraagt € 92.000 en een storting conform de besluitvorming bij de Voorjaarsnota 2008 € 2.400.000. In 2008 is een bedrag van € 176.000 onttrokken voor het treffen van voorzieningen voor tekorten op de grondexploitaties Prinsenhof (€ 8.000) en Leidschendam Centrum (€ 168.000). Een bedrag van € 3.525.000 is toegevoegd als resultaatbestemming conform de besluitvorming bij de jaarrekening 2007. Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves bevatten middelen die door de raad zijn bestemd voor een specifiek doel. De belangrijkste mutaties in de bestemmingsreserves zijn als volgt: • De reserve Sijtwende wordt aangewend voor investeringen in de openbare ruimte van het plangebied. Er is een bedrag van € 915.000 onttrokken voor het treffen van een voorziening tot een bedrag van het geraamde tekort op de grondexploitatie Sijtwende. • De reserve Bodemsanering is ingesteld ter dekking van de kosten die niet ten laste van de ISV gebracht kunnen worden. De reserve is op basis van de doorlichting van de reserves bij het vaststellen van jaarrekening 2007 met een bedrag van € 994.000 afgeroomd. Het saldo bleek te hoog voor de nog lopende risico’s. • De reserve Onderhoud wegen is ingesteld ter dekking van kosten van reconstructie en levensduur verlengende maatregelen voor asfaltwegen. Een bedrag van € 168.000 is onttrokken voor de dekking van de kosten van de afschrijving van vervanging en reconstructie van diverse asfaltwegen. • De reserve Baggeren is ingesteld voor het dekken van kosten van een inhaalslag van baggerwerkzaamheden. Het achterstallig baggerwerk is uitgevoerd en de (hoofd)waterwegen zijn overgedragen aan het Hoogheemraadschap. De reserve is op basis van de doorlichting van de reserves bij het vaststellen van de jaarrekening 2007 tot het bedrag van € 213.000 vrijgevallen.

306

• • •

•

• •

•

• • •

• •

• • •

De reserve Bereikbaarheids Offensief Randstad is ingesteld ter dekking van grote infrastructurele maatregelen. Momenteel zijn plannen in voorbereiding. De reserve Volkshuisvesting wordt aangehouden ter dekking van financiële risico’s en het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS). De reserve Monumentenzorg is ingesteld ter dekking van de kosten van het gemeentelijke monumentenbeleid en bijdragen in de kosten van monumenten. In 2008 is € 107.000 aan subsidies/bijdragen verstrekt. De reserve Revitalisering Prinsenhof wordt ingezet als bijdrage in de grondexploitatie Prinsenhof. Er is een bedrag van € 4.228.000 onttrokken voor het treffen van een voorziening in 2007 conform de resultaat-bestemming bij de jaarrekening 2007. De reserve Uitvoering verkeers- en vervoersplan is ingesteld voor de dekking van de kosten van uitvoering van dit plan. De reserve Gemeentelijk sociaal fonds is ingesteld voor de financiering van de schuldhulpverlening. Het restant van deze reserve ad € 25.000 is vrijgevallen op basis van de doorlichting van de reserves bij het vaststellen van de jaarrekening 2007. De reserve Inkomensdeel WWB heeft als doel nadelen in de exploitatie in volgende jaren op te vangen. Conform de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2007 is een bedrag toegevoegd van € 487.000. In 2008 is een bedrag van € 66.000 onttrokken ten behoeve van de uitvoering van de ooievaarspas. Daarnaast is het overschot I-deel 2008 van € 114.000 gestort in de reserve. De reserve Opleidingsplan WIN is ingesteld ter dekking van opleidingskosten nieuwkomers. In 2008 zijn er geen mutaties geweest. De reserve Minderhedenbeleid is ingesteld ter dekking van de uitvoeringskosten. Een bedrag van € 84.000 is onttrokken voor de dekking van de kosten van projecten. De reserve Aankoop kunstwerken is ingesteld voor aankopen van belangrijke kunstvoorwerpen en ter dekking van de kosten van het uitreiken van de kunstprijs. Conform de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2007 is een bedrag toegevoegd van € 10.000. In 2008 is voor een bedrag van € 45.000 kunst aangeschaft voor het park Sijtwende en een voorschot van € 6.000 verstrekt voor een kunstwerk op de Oosterbegraafplaats. Het jaarlijkse budget ad € 4.000 voor de kunstprijs is toegevoegd aan de reserve. De reserve Trekvliettrace is ingesteld ter dekking van de door de gemeente Den Haag voorgefinancierde voorbereidingskosten. De reserve Vrijwilligersfeest is ingesteld ter egalisatie van de kosten van het feest (één maal per drie jaar). In 2008 is voor de organisatie van het feest een bedrag van € 26.000 onttrokken. De reserve Andere voorzieningen gymlokalen is ingesteld voor de instandhouding van de gymlokalen. De reserve Nieuwbouw Lusthofschool / Driemaster is ingesteld ter dekking van de gedeeltelijke kosten van de nieuwbouw. Aan de reserve Dekking afschrijvingslasten is voor toekomstige afschrijvingen op PID (soft- en hardware) € 27.000 toegevoegd. Op basis van de doorlichting van reserves bij het vaststellen van de jaarrekening 2007 is een bedrag vrijgevallen van € 29.000. Ten gunste van de exploitatie is vanwege afschrijvingen op investeringen met een economisch nut een bedrag van € 546.000 onttrokken.

307

•

•

•

•

• •

• •

•

• • •

•

•

In 2003 is de reserve BTW compensatiefonds (BCF) gevormd door een storting van € 5 miljoen ten laste van de exploitatie. Deze middelen betreffen de in 2003 eenmalig niet doorgevoerde verlaging van de algemene uitkering die het gevolg is van de invoering van het BCF. De reserve wordt de komende jaren ten gunste van de exploitatie gebracht om de gevolgen van het BCF deels te compenseren. De jaarlijkse onttrekking is gebaseerd op het verloop van de kapitaallasten van investeringen die vóór 2003 zijn geactiveerd en dus nog BTW bevatten. De onttrekking bedraagt € 357.000. De reserve Fusiekosten is ingesteld ter dekking van kosten van toekomstige ontwikkelingen. Een bedrag van € 27.000 is onttrokken voor de dekking van de investeringen PID en toegevoegd aan de reserve dekking afschrijvingslasten. De reserve Opvullen categoriaal jeugdbeleid is ingesteld voor het realiseren/uitvoeren van beleid ten behoeve van Centra voor Jeugd en Gezin. Er is in 2008 een bedrag van € 243.000 onttrokken ten behoeve van de bijdragen aan Schoolgericht maatschappelijk werk (SGMW) en de Brede School. De reserve Skatepark is ingesteld ter dekking van de kosten voor het realiseren van een skatepark. Een bedrag van € 99.000 is onttrokken voor de dekking van de kosten van de afschrijving. De reserve Binnensport is ingesteld voor het verbeteren van het aanbod en de kwaliteit van binnensportaccommodaties. De reserve Uitvoering motie WMO is ingesteld om het voorzieningenpeil van voor de invoering van de WMO te handhaven. Er is voor onderzoeken ten behoeve van de organisatie van het Servicecentrum een bedrag van € 98.000 onttrokken. De reserve Toekomstige parkeergarage Leidschendam centrum is ingesteld ter dekking van een mogelijk exploitatietekort in de aanloopfase. De reserve Museum is ingesteld voor de totstandkoming van één museumorganisatie voor geschiedenis en beeldende kunst. Er is voor activiteiten en kosten van museale vernieuwing een bedrag van € 45.000 onttrokken. De reserve Monumenten is ingesteld voor de instandhouding van monumenten door middel van subsidies en projecten om de cultuurhistorie te verankeren binnen het beleid van de gemeente. De reserve Sociale woningbouw is ingesteld om de verhouding tussen de vrije- en sociale sector zo optimaal mogelijk te houden. De reserve Cameratoezicht is ingesteld voor onderzoek en uitvoering naar de toepasbaarheid in de openbare ruimte. De reserve Toekomstige ontwikkelingen is onderverdeeld in vier gelijke delen van € 1,5 miljoen. De delen bestaan uit Uitwerking toekomstvisie Stompwijk, Bijdrage aan gebouwde parkeervoorziening M. Emantslaan, Bijdrage in de ontwikkeling van sportpark Westvliet en een Aanvullende investeringsbijdrage nieuwe museumfunctie. Een bedrag van € 418.000 is onttrokken ten gunste van de exploitatie ter dekking van de uitgaven voor het Uitwerken toekomstvisie Stompwijk. Aan de reserve Dekking incidentele kosten is de onttrekking tot een bedrag van € 290.000 ten gunste gekomen van de exploitatie ten behoeve van de afschrijving van in 2008 gedane investeringen maatschappelijk nut. De reserve Spreiding uitname Algemene uitkering ivm BTW-Compensatiefonds is ingesteld vanwege de gevolgen op de korting op de Algemene Uitkering van het Gemeentefonds te spreiden, welke met ingang van 2007 intreed. De spreiding vindt

308

plaats over een periode van drie jaar tot een bedrag van € 1.000.000 per jaar. Op basis van de doorlichting van reserves is bij het vaststellen van de jaarrekening 2007 is een bedrag vrijgevallen van € 1.000.000 ten gunste van de exploitatie. • De egalisatiereserve rioleringen is ingesteld om het tarief te egaliseren en mee- en tegenvallers op te vangen. Er is een bedrag van € 376.000 onttrokken om het tekort op de exploitatie van riolering te dekken. Een bedrag van € 3.600.000 is bij de voorjaarsnota 2008 toegevoegd voor de dekking van de geraamde tekorten voor de jaren 2009-2012. • De egalisatiereserve afvalstoffenheffing is ingesteld om het tarief te egaliseren en het verrekenen van schommelingen in de exploitatieresultaten van afvalverwijdering. Een bedrag van € 336.000 is onttrokken om het exploitatietekort over 2008 te dekken. • De reserve huisvesting afdeling Wijkbeheer is ingesteld om de opbrengst verkoop gebouwen wijkbeheer te oormerken voor centrale huisvesting van de afdeling Wijkbeheer. Door verkoop gronden Fugro is een bedrag gestort van € 857.000. Conform de besluitvorming van de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2007 (verkoop Nieuwstraat) is een bedrag toegevoegd van € 1.424.000. Ten gunste van de expoitatie is ter dekking van de tijdelijke huur van het pand Nieuwstraat € 46.000 een bijdrage uit de reserve verantwoord. • De reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen is conform de besluitvorming van de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2007 gevoed met een bedrag van € 525.000. Dit bedrag is in 2008 vrijgevallen ten gunste van de Voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen. • De reserve voor- en vroegschoolse opvang is conform de besluitvorming van de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2007 gevoed met een bedrag van € 212.000. • De reserve Groenfonds is in 2008 gevormd bij de besluitvorming over de Voorjaarsnota en is bestemd voor de dekking van de kosten van uit het Groenstructuurplan voortkomende groenprojecten. Voorzieningen Stelselwijziging Conform het BBV artikel 52a lid 1 wordt vanaf 2008 het verloop per uitkering met een specifiek bestedingsdoel (ontvangen subsidies van derden) weergegeven onder overlopende passiva. Dit betreft een stelselwijziging in de rubricering binnen de gemeentelijke balans. Tot en met 2007 zijn deze uitkeringen deels gerubriceerd onder de voorzieningen voor een bedrag van € 6.884.138 en onder de post overlopende passiva voor een bedrag van € 1.807.099. De vergelijkende cijfers 2007 zijn op deze stelselwijziging aangepast.

309

Hieronder treft u een tabel aan met de ingestelde voorzieningen Tabel 10 Boekwaarde aanvang

Vormen

Uitgaven

Vrijvallen

Boekwaarde einde

Verplichtingen, verliezen en risico’s op balansdatum onzeker Voorziening spaarverlof

171

18

-24

0

0

727

0

0

727

759

1.919

-

-302

2.376

Voorziening dekking extra langdurigheidstoeslag Voorziening pensioenen wethouders Voorziening onderhoud van Rooyenschool Voorziening herinrichting nieuwe Driemanspolder Voorziening werkzaamheden Rodelaan Voorziening jongerenwerk Prinsenhof

69

0

0

0

69

1.641

0

-35

0

1.607

231

0

-100

0

131

24

0

-12

0

12

0

2.427

0

0

2.427

2.895

5.092

-171

-302

7.514

Voorziening dekken tekort Damcentrum Totaal verplichtingen, verliezen en risico’s op balansdatum onzeker

165

Onderhoudsegalisatievoorzieningen Voorziening afkoopsommen grafonderhoud

919

122

0

-132

909

0

2.018

-1.699

0

319

Voorziening onderhoud Forum Kwadraat

147

68

-50

0

165

Voorziening nazorg Nieuwstraat

400

0

-32

0

368

1.466

2.209

-1.781

-132

1.762

Kleine kernenbeleid

15

0

-15

0

0

Voorziening opvoedondersteuning

10

0

-10

0

0

Rijksvergoeding preventief jeugdbeleid

35

0

-35

0

0

Totaal van derden verkregen middelen met een specifieke aanwendingsrichting

60

0

-60

-0

0

4.421

7.301

-2.012

-434

9.276

Voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen

Totaal onderhoudsegalisatievoorzieningen Van derden verkregen middelen met een specifieke aanwendingsrichting

Totaal

Bedragen x € 1.000

De voorzieningen ten behoeve van de grondexploitaties en dubieuze debiteuren zijn in 2008 in mindering gebracht op de balansposten “Voorraden”, “Debiteuren” en “overlopende activa” tot onderstaande bedragen. In de balans 2007 zijn de posten “voorraden” en “voorzieningen” gecorrigeerd met de opgenomen bedragen omdat voor de voorziening grondexploitaties een stelselwijziging is toegepast. Tabel 10.1 Voorziening (bedragen x € 1.000)

Stand per

Toevoegingen

Vermindering

1-1-2008

Stand per 31-12-2008

Grondexploitaties

6.784

3.725

-1

10.508

Dubieuze debiteuren

1.148

149

-881

416

0

509

0

509

7.932

4.383

-882

11.433

Overlopende activa Totaal

De voorziening dubieuze debiteuren betreft privaatrechtelijke vorderingen (€ 51.000) en vorderingen sociale zaken (€ 365.000). De voorziening voor te ontvangen bedragen zoals

310

opgenomen onder de overlopende activa betreft de vordering op zorginstellingen voor teveel gefactureerde kosten huishoudelijke verzorging over 2008 (€ 509.000). Onderstaand wordt puntsgewijs op enkele belangrijke mutaties in de voorzieningen ingegaan: Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s op balansdatum onzeker • De voorziening Spaarverlof is ingesteld voor de verplichting jegens medewerkers van de gemeente Leidschendam-Voorburg die ADV-dagen sparen (spaarverlof), om deze dagen op enig tijdstip in de toekomst op te kunnen nemen. In 2008 is een bedrag van € 24.000 afgerekend met medewerkers. • De voorziening extra langdurigheidstoeslag is getroffen om personen die al lange tijd in een minimuminkomen situatie verkeren een aanvullende uitkering of inkomen te kunnen verstrekken. In 2008 is € 727.000 in de voorziening gestort. • De voorziening Pensioenen wethouders heeft betrekking op toekomstige pensioenverplichtingen aan gewezen wethouders. De hoogte van de voorziening wordt jaarlijks bepaald aan de hand van actuariële berekeningen. Op basis van de berekeningen ultimo 2008 is een bedrag van € 1.617.000 in de voorziening gestort. Uit de voorziening worden de verschuldigde pensioenen betaald. • De voorziening onderhoud van Rooyenschool is gevormd ter dekking van de kosten na het afsluiten van de grondexploitatie voor onderhoud openbare ruimte. • De voorziening Herinrichting Nieuwe Driemanspolder € 1.677.000 is in 2007 gevormd voor de toegezegde gemeentelijke bijdrage aan de toekomstige ontwikkeling van deze polder. Een bedrag van € 35.000 is ten laste van de voorziening gebracht. • De voorziening Rodelaan is in 2007 gevormd na afsluiting van de grondexploitatie ultimo 2007 ter dekking van de resterende kosten. In 2008 is een bedrag van € 100.000 onttrokken. Hiervan is een bijdrage verstrekt aan de nieuwbouw van Scouting Orion van € 93.000. • De voorziening Jongerenwerk Prinsenhof is gevormd voor het treffen van een tijdelijke voorziening voor de jongerenproblematiek in de wijk. De gelden worden nu aangewend voor de huur van een noodgebouw. In 2008 is € 12.000 uitgegeven. • De voorziening Dekken tekort Damcentrum is gevormd om een eventueel tekort op de deelname in VOF Damcentrum af te dekken. De deelname in de VOF is 50%.

Onderhoudsegalisatievoorzieningen • De voorziening Afkoopsommen grafonderhoud heeft tot doel de toekomstige lasten te dekken voor onderhoudswerkzaamheden aan die graven waarvan de eigenaar de onderhoudsplicht heeft overgedragen aan de gemeente door het betalen van een afkoopsom. De ontvangen afkoopsommen in 2008 ad € 122.000 zijn in de voorziening gestort. Ter dekking van de kosten van onderhoud graven is ten gunste van de exploitatie een bedrag van € 132.000 vrijgevallen. • De voorziening Groot onderhoud gemeentelijke gebouwen is gevormd voor de toekomstige uitgaven voor groot onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen. In 2008 is in totaal een bedrag van € 2.018.000 gestort in de voorziening. Dit betreft circa € 1.500.000 aan jaarlijkse onderhoudslasten op basis van het MOP. Een bedrag van

311

•

•

circa € 500.000 is toegevoegd vanwege de oude voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen. Een bedrag van € 1.699.000 is in 2008 besteed aan onderhoud gebouwen. De voorziening Onderhoud Forum Kwadraat is met ingang van 2004 gevormd voor de toekomstige uitgaven voor het groot onderhoud van het sportcomplex Forum Kwadraat. Er wordt jaarlijks op basis van het MOP een bedrag gestort in de voorziening, voor 2008 bedroeg dit € 68.000. In 2008 is in totaal een bedrag van € 50.000 ten laste gekomen van de voorziening voor o.a. aanbrengen van een brandmeldinstallatie en het herstellen van een luchtkanaal. De voorziening Nazorg Nieuwstraat is gevormd voor o.a. kosten van nazorg voormalige gasfabriek Nieuwstraat en de grondwatermonitor. In 2008 zijn hiervoor kosten gemaakt tot een bedrag van € 32.000.

Vaste schulden Tot de vaste schulden behoren de opgenomen langlopende geldleningen met een oorspronkelijke looptijd van één jaar of langer. Het verloop en de opbouw van de langlopende schulden is als volgt:

Tabel 11 Boekwaarde

Vermeerdering

Aflossingen

aanvang

Vervroegde

Overige

Boekwaarde

aflossingen

verminderingen

einde

Binnenlandse banken

15.516

0

-2.083

0

0

13.433

Overige binnenlandse

27

0

-1

0

0

26

2.144

0

0

0

-392

1.752

17.687

0

-2.084

0

-392

15.211

sectoren Overige binnenlandse sectoren (BWS) Totaal

Bedragen x € 1.000

De in de tabel vermelde aflossingen in 2008 betreffen reguliere aflossingen. De rente over het jaar 2008 bedraagt € 714.000 en is opgenomen in de exploitatie.

De opbouw van de vaste schulden in verband met het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) is als volgt: Tabel 11.1 Boekwaarde aanvang

Boekwaarde einde

Nog toe te kennen subsidies

30

65

Voorlopige verplichtingen

158

0

Definitieve verplichtingen

1.956

1.687

Totaal

2.144

1.752 Bedragen x € 1.000

De post betreft door de gemeente toe te kennen- / toegekende subsidies aan instellingen.

312

Vlottende passiva De vlottende passiva bestaan uit kortlopende schulden en de overlopende passiva en zijn als volgt gespecificeerd: Tabel 12 Boekwaarde aanvang

Boekwaarde einde

Crediteuren algemeen Betalingen onderweg

8.827

10.173

0

113

366

2.386

51

53

Totaal kortlopende schulden

9.244

12.725

Liquide middelen

7.317

0

Overlopende passiva

5.846

6.618

Vooruitontvangen overheidsbijdragen (stelselwijziging)

6.854

9.445

29.261

28.788

Kortlopende schulden aan publiekrechtelijke lichamen Overige kortlopende schulden

Totaal vlottende passiva

Bedragen x € 1.000

Crediteuren algemeen / Kortlopende schulden aan publiekrechtelijke lichamen Deze post betreft de nog te betalen facturen per 31 december 2008. Ultimo februari 2009 staat nog een bedrag open voor crediteuren algemeen van € 115.000 en een bedrag voor publiekrechtelijke lichamen van € 8.000.

Overige kortlopende schulden Op deze post zijn de ontvangen waarborgsommen van derden verantwoord voor € 53000.

Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bedraagt in 2007 € 7.316.000 (schuld). In 2008 is een tegoed ontstaan en is de toelichting hierover onder de vlottende activa gegeven.

Overlopende passiva Dit betreffen door de gemeente verschuldigde en vooruitontvangen bedragen. Enkele grote posten zijn: rijksbelastingdienst loonheffing maand december 2008 sociale uitkeringen ad € 278.000, nog te betalen Wmo € 2.193.000, leerlingenvervoer ad € 223.000, subsidie Scouting Hubertus Brandaan wegens overdracht van het pand ad € 1.077.000 en subsidie BWS / Haaglanden ad € 350.000. De vooruitontvangen overheidsbijdragen tot een bedrag van € 9.445.000 zijn onderstaand gespecificeerd. Daarnaast is nog een aantal minder grote bedragen opgenomen op deze post.

Vooruitontvangen overheidsbijdragen

313

Conform het BBV artikel 52a lid 1 wordt in de onderstaande tabel het verloop per uitkering met een specifiek bestedingsdoel weergegeven. Dit betreft een stelselwijziging in de rubricering binnen de gemeentelijke balans. Tot en met 2007 zijn deze uitkeringen deels gerubriceerd onder de voorzieningen tot een bedrag van € 6.884.138 en onder deze post, overlopende passiva € 1.807.099. De vergelijkende cijfers 2007 zijn op deze stelselwijziging aangepast. Tabel 13 Vooruitontvangen overheidsbijdr. (bedragen x € 1.000) Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwingsfonds

Stand per

Toevoegingen

1-1-2008 3.479

1.219

Vrijgevallen

Stand per

bedragen

31-12-2008

-2.106

2.592

Opvoedondersteuning

58

4

-0

62

Breedtesport

30

14

-44

0

139

820

-447

512

12

113

-88

37

3.077

4.514

-4.847

2.744

58

42

-84

16

Wet inburgering cohort 2007

989

0

-71

918

Wet inburgering cohort 2008

0

1.656

-91

1.565

Onderwijsachterstandenbeleid RMC-gelden WWB-werkdeel 75% Klimaatbeleid

Besluit Locatiegebonden Subsidies Centra voor Jeugd en Gezin Onderzoek / advies geluid en lucht Totaal

819

0

0

819

0

923

-773

150

30

0

0

30

8.691

9.305

-8.551

9.445

Gewaarborgde geldleningen De gemeente staat garant voor de tijdige betaling van rente en aflossing van geldleningen van instellingen en particuliere huiseigenaren in het kader van de stimulering van het eigen woningbezit. Het totaal van deze garantstelling is niet in het balanstotaal begrepen maar afzonderlijk weergegeven. Aangezien de gemeente een risico loopt en verplicht kan worden achterstallige vorderingen te voldoen is het totaalbedrag van de garantstelling vermeld. In het verslagjaar 2008 heeft de gemeente Leidschendam-Voorburg geen bedragen hoeven betalen in het kader van borg- en garantstellingen. De volgende groepen van gewaarborgde leningen zijn te onderscheiden: • Geldleningen aan particulieren (bevordering eigen woningbezit) • Geldleningen aan diverse instellingen (zie bijlage 1) • Geldleningen aan instellingen met een waarborg Bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (niet uit de balans blijkende garanties)

314

Geldleningen aan particulieren Vanaf 1 januari 1995 is de verstrekking van nieuwe gemeentegaranties aan particulieren voor hypothecaire geldleningen inzake de aankoop van een eigen huis overgedragen aan de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen te Zoetermeer. De voormalige gemeente Leidschendam heeft de tot en met 1994 verstrekte gemeentegaranties overgedragen, hiermee heeft zij haar risico afgekocht. De verstrekte gemeentegaranties waarvoor de voormalige gemeente Voorburg borg staat, zijn niet overgedragen. De gemeente Leidschendam-Voorburg blijft voor deze garanties eigen risico dragen, met dien verstande dat een eventueel verlies voor 50% kan worden verhaald op het rijk. Voor het eigen woningbezit van de voormalige gemeente Voorburg bedraagt de garantstelling per ultimo 2007 totaal € 8 miljoen (per ultimo 2006 € 9,3 miljoen). Door late aanleveringen van gegevens door de hypotheeknemers betreft het hier de stand per 31 december 2007. De jaarlijkse aflossingen op de geldleningen verminderen het bedrag waarvoor de gemeente garant staat.

Geldleningen aan instellingen: borgstelling door de gemeente Ultimo 2008 bedraagt de garantstelling verstrekt aan diverse instellingen € 55,5 miljoen (per ultimo 2007 is dit € 58,3 miljoen). Ten opzichte van 2007 is dit een verlaging van het risico van € 2,8 miljoen. Deze verlaging wordt veroorzaakt door reguliere aflossingen. De gemeente verstrekt conform het Treasurystatuut 2005 geen nieuwe garanties aan instellingen. Eventuele nieuwe garanties worden alleen nog verstrekt onder het regime van het WSW.

Niet uit de balans blijkende garanties

Geldleningen aan instellingen met WSW borgstelling In 1995 heeft de gemeente besloten tot samenwerking met het Waarborgfonds sociale woningbouw (WSW). Nieuw verstrekte geldleningen worden vanaf dat moment door het WSW gewaarborgd. Het WSW heeft tot taak de toegang tot de kapitaalmarkt voor de deelnemers (corporaties) tegen de laagst mogelijke kosten te bevorderen. Het WSW verleent garanties aan geldgevers voor leningen voor nieuwbouw, woningverbetering, aankoop van woningen, verzorgings-/verpleeghuizen en activa met een maatschappelijke functie (nietwoningen). Het WSW kent een drieledige zekerheidsstructuur. De primaire zekerheid bestaat uit de soliditeit van de deelnemende toegelaten instellingen. Ten tweede biedt het vermogen van het WSW zelf zekerheid. De gemeente vervult, samen met het Rijk (elk voor 50%) een tertiaire achtervangfunctie. Vanwege de tertiaire achtervangfunctie door de gemeente, is deze borgstelling niet in het totaal aan waarborgen begrepen. Het totaal openstaand bedrag van de uitstaande geldleningen WSW bedraagt per ultimo 2008 € 300,3 miljoen, waarvan € 150,1 miljoen door de gemeente gewaarborgd. Per ultimo 2007 is dit € 224,9 miljoen, waarvan € 112,5 miljoen door de gemeente gewaarborgd. In 2008 zijn zeven nieuwe leningen verstrekt tot een bedrag van bruto € 89 miljoen. De afname van de

315

uitstaande leningen wordt veroorzaakt door reguliere aflossingen. Daarnaast zijn drie leningen buitengewoon afgelost.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Lease- en huurcontracten De contracten die per eind 2008 lopen treft u hieronder aan. • Op 1 juli 2005 is een overeenkomst afgesloten en per 1 januari 2006 aangepast voor een aanvullende ziektekostenverzekering voor minima. De overeenkomst loopt tot 31 december 2009. De overeenkomst wordt jaarlijks per 1 januari stilzwijgend met een periode van een kalenderjaar verlengd. Het jaarbedrag van de overeenkomst bedraagt € 156.000. • Op 1 oktober 2003 is een overeenkomst afgesloten voor het verstrekken van sociaal juridische adviezen aan burgers. De overeenkomst loopt tot 1 januari 2008. Per deze datum is een nieuw contract aangegaan tot 1 januari 2010. Het jaarbedrag van de overeenkomst is € 197.000. • Op 1 januari 2005 is een overeenkomst afgesloten in het kader van de schuldhulpverlening. De overeenkomst loopt tot 1 november 2008. Na een Europese openbare aanbesteding is een nieuwe overeenkomst afgesloten voor de periode 1 november 2008 tot en met 31 oktober 2011 met een optie tot verlenging tot één jaar. Het jaarbedrag van de overeenkomst bedraagt € 290.000. • De gemeente heeft leasecontracten afgesloten voor de leasing van kantoormeubilair voor haar personeel. Na afloop van de contracten wordt het meubilair automatisch eigendom van de Gemeente Leidschendam-Voorburg. De leaseprijs op jaarbasis in 2008 bedraagt € 31.000. • Per 1 juli 2000 is de kantoorruimte aan Herenstraat 1 opgeleverd. Voor de huur van deze ruimte is een contract met de verhuurder afgesloten voor de duur van vijftien jaar. De huurprijs op jaarbasis bedraagt per juni 2008 €169.000. Door middel van indexering wordt de huur jaarlijks aangepast. • Een overeenkomst is afgesloten voor lease- en printapparatuur en heeft een looptijd tot 1 februari 2011. De jaarlijkse verplichting bedraagt minimaal €130.500. • Met ingang van 1 november 2007 is de gemeente een huurcontract aangegaan voor de duur van 5 jaren van de lokatie Nieuwstraat 2. De jaarhuur bedraagt € 46.000. De huurperiode wordt, indien noodzakelijk (is afhankelijk van nieuwbouw), telkens verlengd met 5 jaren. De gemeente heeft verder met een aantal leveranciers overeenkomsten gesloten die een langere looptijd hebben. Men kan hier denken aan onderhoud, schoonmaakcontracten, dienstverlening koffie-automaten en dergelijke. Het materieel belang hiervan is echter beperkt.

316

317

IV Bijlagen

318

319

Bijlage 1 Staat van gewaarborgde geldleningen

320

321

Bijlage 2 Single information single audit