Jaarverslag en jaarrekening Gemeente Bedum

Jaarverslag en jaarrekening 2011

Gemeente Bedum

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding......................................................................................................................................................................... 5 2 . Algemeen....................................................................................................................................................................... 8 2.1 Samenstelling Bestuur ................................................................................................................................................. 8 2.2 Kerngegevens .............................................................................................................................................................. 9 3. Jaarverslag .................................................................................................................................................................... 11 3.1 Programmaverantwoording ....................................................................................................................................... 13 3.1. 1 Algemeen Bestuur ................................................................................................................................................. 15 3.1. 2 Openbare orde en veiligheid .................................................................................................................................. 21 3.1. 3 Verkeer, vervoer en waterstaat .............................................................................................................................. 23 3.1. 4 Economische Zaken............................................................................................................................................... 27 3.1. 5 Onderwijs............................................................................................................................................................... 29 3.1. 6 Cultuur en recreatie................................................................................................................................................ 31 3.1. 7 Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening............................................................................... 35 3.1. 8 Volksgezondheid en milieu ................................................................................................................................... 41 3.1. 9 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting ........................................................................................................... 47 3.1.10 Financiën .............................................................................................................................................................. 53 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen................................................................................................................................ 55 3.1.12 Onvoorzien ........................................................................................................................................................... 58 3.2 Paragrafen .................................................................................................................................................................. 59 3.2.1 Lokale heffingen .................................................................................................................................................... 61 3.2.2 Weerstandsvermogen............................................................................................................................................. 65 3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen .................................................................................................................................. 75 3.2.4 Financiering ........................................................................................................................................................... 77 3.2.5 Bedrijfsvoering ...................................................................................................................................................... 79 3.2.6 Verbonden partijen ................................................................................................................................................ 83 3.2.7 Grondbeleid ........................................................................................................................................................... 89 3.2.8 Gemeentelijke subsidies ........................................................................................................................................ 97 3.2.9 Controle en Onderzoek .......................................................................................................................................... 99 4. Jaarrekening................................................................................................................................................................ 103 4.1 Inleiding.................................................................................................................................................................... 105 4.3 Balans per 31 december 2011 ................................................................................................................................... 110 4.4 Toelichting op de balans ........................................................................................................................................... 112 4.5 Programmarekening.................................................................................................................................................. 124 4.6 Toelichting op de programmarekening ..................................................................................................................... 127 4.7 Single Information Single Audit (Sisa)..................................................................................................................... 139 4.8 Reserves en voorzieningen ....................................................................................................................................... 151 5. Controleverklaring ...................................................................................................................................................... 157 6. Vaststellingsbesluit ..................................................................................................................................................... 161 7. Bijlagen....................................................................................................................................................................... 165 7.1 Overzicht begrotingswijzigingen .............................................................................................................................. 167 7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat......................................................................................................... 169 7.2.1 Kredieten ............................................................................................................................................................... 170 7.2.2 Exploitaties ............................................................................................................................................................ 171 7.3 Over te hevelen budgetten ........................................................................................................................................ 174

3

4

1.

Inleiding

Hierbij presenteren wij u de jaarstukken 2011. Deze jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid en beheer in 2011. Deze verantwoording vindt per programma plaats. Daarnaast wordt in de paragrafen ingegaan op diverse verplichte onderwerpen. In de jaarrekening komt o.a. het financieel resultaat aan de orde. Daar waar nodig wordt een toelichting gegeven op de posten. De wijze van presenteren sluit aan bij de begroting 2011 en de jaarstukken 2010. De jaarrekening 2011 sluit met een batig resultaat van € 2.071.656, waarvan overigens bijna € 1.256.000 bestaat uit overgehevelde budgetten met een bestemming. Dit resultaat kan in grote lijnen als volgt worden uitgesplitst: Resultaat 2011

€ 2.071.656

Opgebouwd uit: Voordelig: Overheveling budgetten (doorlopende posten, raad 29-3-2012) Saldo voor- en najaarsnota (waarvan ruim € 943.000 betrekking heeft op incidentele inkomsten door aandelenverkoop Essent) Algemene Uitkering Afrekening invoeringskosten CJG over afgelopen jaren Bespaarde rente Jeugdgezondheidszorg Saldo kostenplaatsen (o.a. automatisering) Stelpost impuls brede scholen, sport en cultuur Vergoeding WABO Ruimtelijke ontwikkelingen (dwangsom) Onvoorzien Opleidingsbudgetten Belastingopbrengsten Calamiteitenpot OGGz De Beemden Communicatie (Noorderkrant) Doelmatigheidsonderzoeken Zwerfdieren Overige verschillen per saldo Totaal voordeel Nadelig: Begraafrechten WMO Herijking voorziening wethouderspensioenen

€ 1.256.000

€

503.000

€

195.000

€

80.000

€

66.000

€

37.000

€

23.000

€

21.000

€

21.000

€

20.000

€

22.000

€

16.000

€

14.000

€

12.000

€

11.000

€

10.000

€

10.000

€

10.000

€

51.656 € 2.378.656

€

76.000-

€

158.000-

€

73.000€

307.000€ 2.071.656

5

Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de verschillen van de realisaties met de begroting verwijzen wij u naar paragraaf 4.6 (blz. 127 e.v.) van de jaarrekening. Naast de reguliere jaarlijks terugkerende werkzaamheden zijn er ook activiteiten ontplooid en projecten ontwikkeld die meer in het oog springen. De belangrijkste staan hieronder weergegeven. -

Samenwerking BMW, waaronder samenvoeging I&A, Sociale Zaken en P&O;

-

Elektronische overheid: het ELO-BMW project;

-

Vernieuwing website;

-

Bezuinigingen;

-

Nota weerstandsvermogen;

-

Overgang van implementatie BAG naar beheer BAG;

-

Voortgang in de ontwikkeling van het centrumplan/nieuwbouw Bederawalda;

-

Ontwikkeling van bestemmingsplannen zoals bijvoorbeeld Buitengebied en Bedum kern;

-

Uitbreiding op o.a. het terrein Vogelzang en Ter Laan 4;

-

Sanering en ontwikkeling terrein voormalige gasfabriek;

-

Afronding herstructurering Riekele Prinsstraat e.o.;

-

Onderzoek uitbreiding oppervlakte zwemwater;

-

Onderzoek naar noodzaak aanleg kunstgrasvoetbalveld;

-

WMO beleidsplan;

-

Voorbereiding decentralisaties (Wet werken naar vermogen, AWBZ en Jeugdzorg);

-

Voorbereidingen voor totstandkoming RUD (Regionale Uitvoeringsdienst);

-

Voorbereiding bibliotheekvernieuwing;

Wij stellen u voor het resultaat voor een bedrag van € 1.255.572 te bestemmen voor nog uit te voeren werkzaamheden 2011 (zie uw besluit van 29-3-2012) en het restant ad € 816.084 toe te voegen aan de vrij aanwendbare algemene reserve. De omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31-12-2011 (afgerond) € 4.061.000. Inclusief het rekeningsaldo 2011 dat wordt toegevoegd, bedraagt de vrij aanwendbare algemene reserve ultimo 2011 € 4.877.000. Op dit bedrag ligt voor een bedrag van € 1.096.000 (afgerond) aan claims voor de jaren 2012 tot en met 2016 (exclusief de saldi van de begrotingen uit de meerjarenraming). Bedum,

4/5 juni 2012.

Burgemeester en wethouders van Bedum, drs. H.P. Bakker, burgemeester.

R.Wiltjer

, gemeentesecretaris.

6

7

2.

Algemeen

2.1 Samenstelling Bestuur De samenstelling van de raad is als volgt geweest: Leden van de raad J.H. Bonnema P.C.J.S. Draaisma G. Slob J.G.A. Peters Joh. de Vries A.R. Wijnstra M.W.F. Broekmans A. Heite A. Karapetian T. Kuipers L.M. Lap H.T. Hoiting J. Berghuis W.J. Feenstra K.W. Hoekzema

PvdA PvdA PvdA CDA CDA CDA Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen Fractie Hoiting ChristenUnie ChristenUnie VVD

drs. H.P. Bakker

Voorzitter

H. Reijsoo

Griffier

Namens

De samenstelling van het college van burgemeester en wethouders is als volgt geweest: Leden van het college van burgemeester en wethouders drs. H.P. Bakker E. Zwart H. te Velde M. van Dijk

Burgemeester PvdA CDA ChristenUnie

R. Wiltjer

Gemeentesecretaris

8

2.2

Kerngegevens 31-12-2010

31-12-2011

10.491

10.507

2.586 1.683 104 1 7 0

2.561 1.794 107 1 6 0

71

73

Sociale structuur Aantal inwoners waarvan: Jonger dan 20 jaar 65 jaar en ouder Bijstandsverlening Bijstandsbesluit zelfstandigen IOAW IOAZ Aantal werknemers werkzaam bij sociale werkgemeenschappen

Bevolkingsverloop (per 31 december) 2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

10.816

10.733

10.675

10.550

10.462

10.444

10.491

10.507

0-4 jaar

682

659

653

600

538

513

509

435

5-14 jaar

1.555

1.537

1.486

1.462

1.446

1.387

1.338

1.301

15-49 jaar

5.059

4.963

4.867

4.728

4.642

4.485

4.493

4.473

50-64 jaar

2.185

2.210

2.255

2.314

2.361

2.443

2.468

2.414

65 jr.& ouder

1.335

1.364

1.414

1.446

1.475

1.616

1.683

1.794

aantal inwoners waarvan:

Fysieke structuur per 31 december 2010 oppervlakte gemeente waarvan: binnenwater historische kern aantal woningen aantal eenheden bijzondere woonbestemming aantal wooneenheden aantal woonschepen lengte van de wegen waarvan: wegen buiten de bebouwde kom wegen binnen de bebouwde kom lengte fiets / ruiter- en wandelpaden rest verharding (trottoirs / parkeerplaats) totaal verharding lengte waterwegen aantal m2 openbaar groen aantal m2 sportaccommodaties aantal m2 begraafplaatsen

2010 (opp.)

2011

4.496 ha 39 ha 0 ha

2011 (opp.) 4.496 ha 39 ha 0 ha

4.334 308

4.382 308

3 22 92,9 km 40,9 km

423.227 m2 155.167 m2

3 22 92,9 km 40,9 km

423.227 m2 155.167 m2

52,1 km

268.060 m2

52,1 km

268.060 m2

14,0 km

31.547 m2 156.951 m2

14,0 km

31.547 m2 156.951 m2

611.725 m2 12,0 km

611.725 m2 12,0 km

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

9

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

10

3.

Jaarverslag 2011

11

12

3.1

Programmaverantwoording

Inleiding Op de volgende bladzijden zijn de programma’s opgenomen. Een programma is een samenhangend geheel van activiteiten om bepaalde maatschappelijk gewenste effecten te verwezenlijken. Het programma is voor uw raad een handvat om op hoofdlijnen te kunnen besturen. Het is kaderstellend, budgetbepalend en biedt mogelijkheden om te kunnen controleren. Hiervoor wordt per programma in de begroting aangegeven: - wat we willen bereiken; - wat we er voor gaan doen; - wat het mag gaan kosten. Na afloop van het jaar leggen wij verantwoording af door opnieuw de programma’s te presenteren en daarbij aan te geven: - wat hebben we bereikt; - wat hebben we er voor gedaan; - wat heeft het gekost. NB: in deze jaarrekening verantwoorden we op basis van het bestuursprogramma 2010 – 2014, zoals vastgesteld door uw raad op 12 mei 2010. Na de programma’s is een hoofdstuk “Algemene dekkingsmiddelen” opgenomen. De presentatie sluit aan bij de presentatie zoals die is gegeven in de begroting 2011. Ten slotte treft u aan een hoofdstuk “Onvoorzien”. De voorschriften schrijven voor dat bij het onderdeel “programmaverantwoording” ook wordt ingegaan op het verloop van de post onvoorzien gedurende het rekeningsjaar.

13

14

3.1.1 Programma: 0 Algemeen Bestuur Wat willen we bereiken Het gemeentebestuur is gedegen, benaderbaar en staat open voor kritiek. Onze burgers moeten de handelingen van dat bestuur in transparantie kunnen volgen. Het bestuur stelt alles in het werk om het vertrouwen van de burgers te behouden; de kloof tussen bestuur en burger moet worden verkleind. Uitgangspunt is een zelfstandige gemeente Bedum. Waar samenwerking nodig is om taken goed uit te kunnen voeren zal samenwerking worden gezocht. De inwoners van de gemeente worden in een zo vroeg mogelijk stadium bij de vorming van beleid betrokken. Onze burgers hebben recht op een optimale informatievoorziening van de kant van de gemeente. Optimalisering van de dienstverlening aan onze inwoners is een permanent proces. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Politieke en bestuurlijke agenda In het duale stelsel is het aan de raad om gewenste ontwikkelingen aan te geven en daarin te sturen. Het college geeft daar vervolgens uitvoering aan en stelt de raad in de gelegenheid via bestuursrapportages zijn controlerende taak uit te oefenen. Die controle wordt mede bevorderd door een adequate en actieve informatievoorziening door het college. De behandeling van de voorjaarsnota en de begroting blijven bij uitstek de gelegenheid voor de raad om politieke en bestuurlijke prioriteiten (bij) te stellen. Dit bestuursprogramma vormt mede de basis voor de Lange Termijn Agenda. 2. Samenwerking Partijen kiezen voor een zelfstandige gemeente Bedum, die zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk is voor de diensten aan de burger. Dit staat samenwerking met andere gemeenten op gelijkwaardig niveau niet in de weg. Die samenwerking moet gericht zijn op verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening aan de burgers en op efficiencyvoordeel. De directe dienstverlening aan burgers moet zoveel mogelijk plaatsvinden vanuit het gemeentehuis. 3. Externe subsidies De gemeente probeert haar beleidsdoelstellingen mede te realiseren met inzet van externe subsidies. 4. Relatie met de burger Bestuur en organisatie werken extern gericht. Het participeren van inwoners en (belangen)organisaties bij het tot stand komen en uitvoeren van het lokale beleid is vanzelfsprekend. Burgers worden in een zo vroeg mogelijk stadium betrokken bij de vorming van nieuw beleid. De gemeente geeft daarbij duidelijk aan wat de doelstelling is van het betrekken van inwoners en (belangen)organisaties bij gemeentelijk beleid en bij de uitvoering daarvan en welke de randvoorwaarden zijn. Van tevoren moet duidelijk zijn wat de procesgang zal zijn. De werkwijzen van gemeenteraad, commissies, college en organisatie worden hierop afgestemd. Daarom blijven wij inzetten op de ‘dorpenrondes-nieuwe-stijl’ waarbij de dorpen en wijken één keer in de twee jaar worden bezocht. Ook willen we de gemeenteraad een zichtbare rol geven in de dorpenrondes. De agenda dient actuele onderwerpen en/of gerichte thema’s te bevatten. Onze burgers hebben recht op een optimale informatievoorziening van de kant van de gemeente. Daarom gaan we onverkort uitvoering geven aan het beleid zoals dat is neergelegd in de gemeentelijke communicatienota. De terugkoppeling van de resultaten van inspraakrondes naar burgers/belanghebbenden zal verder verfijnd worden. Naast externe gerichtheid is er nadrukkelijk aandacht voor de interne planning- en controleaspecten. Optimalisering van de dienstverlening aan onze inwoners is een permanent proces. In het kader van het project ‘Waar staat je gemeente’ zal de kwaliteit van de dienstverlening meetbaar gemaakt worden en gespiegeld worden aan die van andere gemeenten. Klantvriendelijkheid aan onze inwoners staat centraal; hieronder verstaan we ook het vereenvoudigen én verminderen van de administratieve rompslomp. 5. Elektronische overheid In de communicatie met de burger en voor het eigentijds aanbieden van gemeentelijke diensten worden de ICT-mogelijkheden verder uitgebouwd. In dit kader zal actief invulling gegeven worden aan het programma ‘Antwoord©’ om de gemeente toe te rusten als centraal overheidsloket, voor zover daarvoor financiële middelen beschikbaar kunnen worden gesteld. 15

6. De gemeente als werkgever De gemeente probeert het beste uit haar medewerkers te halen. Zij voert daarom een modern personeelsbeleid met ruimte voor het combineren van werk en zorgtaken. Van de medewerkers wordt gevraagd om door scholing en een flexibele werkhouding in veranderende omstandigheden aan burger en organisatie de juiste kwaliteit te bieden. De personeelsformatie moet zijn afgestemd op de eisen die wij aan ons ambtelijk apparaat stellen. 7. Bedum over de grenzen De gemeente stimuleert de kennis van en belangstelling voor de wereld om ons heen. Zij zet daarom de contacten met Zbąszynek en Amt Peitz voort en biedt daarmee een solide basis aan uitbouw door particulier initiatief. 8. Handhaving Tegen niet-naleving van rechtsregels moet consequent worden opgetreden. Het vastgestelde handhavingsbeleid en de daarop gebaseerde uitvoeringsprogramma’s bieden daarvoor het kader.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Politieke en bestuurlijke agenda Met het aantreden van het kabinet Rutte is landelijk een bezuinigingstaakstelling geformuleerd van 18 miljard euro. Voor onze gemeente betekent dit een taakstelling van rond 1,5 miljoen euro. Het verslagjaar heeft met name in het teken gestaan van de invulling van deze bezuinigingsopgave. Zo zijn in de dorpen bijeenkomsten voor inwoners georganiseerd, zijn gesprekken met verenigingen/ organisaties gevoerd en konden digitaal suggesties en opmerkingen worden ingeleverd. Deze optelsom heeft een waardevolle bijdrage geleverd die uiteindelijk heeft geresulteerd in een bezuinigingspakket dat in uw raad van 9 juni 2011 is vastgesteld. Dit voorstel is uiteindelijk vertaald naar de voorjaarsnota 2011 en de gemeentebegroting 2012. 2. Samenwerking In het verslagjaar is verder gewerkt aan de inrichting van de serveromgeving in De Marne. Volgens planning zou eind december onze gemeente migreren naar de nieuwe omgeving. Die planning is te optimistisch gebleken, bijvoorbeeld door wijziging in weten regelgeving waardoor versneld moest worden ingezet op implementatie van de welzijnsapplicatie Werk Inkomen en Zorg (WIZ). In december hebben de medewerkers van sociale zaken hun werkplek in De Beurs in Winsum ingenomen. De vrijgekomen werkplekken in ons gemeentehuis worden begin 2012 ingenomen door de P&O – medewerkers van Winsum en De Marne. Voor alle drie de samenvoegingen zal de formele plaatsing van medewerkers in 2012 worden afgerond. In het verslagjaar is verder gewerkt aan de harmonisatie van de rechtspositie. De installatie van de intergemeentelijke bezwarencommissie is in het verslagjaar geëffectueerd. In samenwerking hebben alle drie de gemeenten hun nieuwe website ingericht. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over onderlinge vervanging. De samenwerking heeft zich verder gericht op de implementatie BAG – GIS (met Westerkwartier en Groningen), inkoop, milieusamenwerking, samenwerking in de Waterketen, N361, een gezamenlijk contract voor de huisadvocaat, leerplicht, VVV, Enexis, dienstverlening, Centrum voor Jeugd en Gezin en de politie/driehoeksoverleg. Op provinciaal niveau is vooral gepoogd de ontwikkelingen inzake de vorming van een RUD te vatten in een intentieverklaring. Bedum heeft die verklaring uiteindelijk niet getekend, omdat de constructie om taken uit te voeren met een centrumgemeente in deze verklaring niet zijn vertaald. Juist die constructie bood naar ons idee kansen voor beperking van kosten. In BMW verband is opdracht gegeven aan K+V om de effecten van de vorming van een RUD voor de BMW gemeenten in beeld te brengen voor taken die in onze organisatie achterblijven. In het verslagjaar is gestart met een verkenning naar de samenwerking inzake de drie decentralisaties (3D) te weten de WWnV, AWBZ en Jeugdzorg en de systeemwijziging Passend Onderwijs. Beoogd wordt deze ontwikkelingen in BMW verband op te pakken, eventueel samen met buurgemeente Eemsmond. Met betrekking tot de WWnV is een informatieve bijeenkomst met raadsleden van de betrokken gemeenten belegd. Verder is gestart met een evaluatieverslag dat begin 2012 aan de raden is aangeboden. Ook door uw raad is geconstateerd dat voortgang is geboekt in dit proces, vooral ook omdat bestuurders en ambtenaren elkaar steeds beter weten te vinden. Verder is als uitgangspunt vastgelegd dat toekomstige initiatieven worden beschouwd vanuit de inhoud en niet vanuit de structuur. Vorm volgt inhoud derhalve. Met dit uitgangspunt 16

wordt voorkomen dat samenwerking synoniem wordt voor samenvoeging en discussie over structuur de inhoudelijke samenwerking hindert. Hierom kunnen de resultaten aansprekend worden genoemd. Na inbedding van nieuwe werkprocessen ontstaat mogelijk nieuwe ruimte voor efficiencywinst. Los hiervan kan zo de kwetsbaarheid verminderen en zijn de organisaties op termijn ook minder afhankelijk van externen. En dat voordeel laat zich niet direct in geld vertalen. 3. Externe subsidies De 2e fase van het onderzoek, gericht op specifieke subsidiemogelijkheden voor strategische projecten, is (nog) niet uitgevoerd. Enerzijds is dit terug te voeren op de bezuinigingen en anderzijds hangt dit samen met de beleidsvorming rond een aantal majeure projecten. Een dergelijk onderzoek heeft naar ons oordeel slechts zin, indien er concreet zicht bestaat op de inhoud van projecten en de planning. Overigens laten wij niet onvermeld dat onlangs een subsidie van € 1,2 miljoen voor verbetering van de fundering van buitenwegen vanwege de toenemende asdruk van landbouwverkeer en melktransport (deels) is toegekend. De BDUuitkering van ruim € 240.000, die is opgenomen in dit bedrag, is nog niet definitief. 4. Relatie met de burger Onze relatie met de burger heeft onze permanente aandacht. Dit heeft te maken met de noodzaak van adequate communicatie en met ons voortdurend streven naar verbetering van de kwaliteit van onze dienstverlening. Deze opgave wint aan gewicht, nu we dat streven moeten realiseren in een tijd van bezuinigingen en formatiereductie. Om inzicht te krijgen in de kwaliteit van dienstverlening van gemeentelijke overheden is de (landelijke) benchmark “waarstaatjegemeente.nl” ontwikkeld. De resultaten van dit onderzoek zijn in het verslagjaar opgeleverd en stemmen tot tevredenheid. De waarde van het onderzoek ligt naar ons oordeel echter vooral opgesloten in eventuele verbeterpunten die ons vanuit het rapport worden aangereikt. Het rapport kan als onderlegger worden gebruikt bij toekomstige besluitvorming op het vlak van de dienstverlening. Het project “mediationvaardigheden”, dat medewerkers en bestuurders stimuleert om de dienstverlening (nog) meer vanuit het perspectief van de klant te bezien is in het verslagjaar gecontinueerd. Algemene dorpenrondes hebben, in overleg met de besturen van de dorpsverenigingen en in samenspraak met uw raad, niet plaats gevonden. Specifieke rondes zijn belegd in Onderdendam inzake de herinrichting, in Onderdendam, Noord- en Zuidwolde en Bedum betreffende de bezuinigingen en in algemene zin bijeenkomsten met bewoners over specifieke onderwerpen, zoals de herinrichting van het stationsgebied. 5. Elektronische overheid In de doorontwikkeling van onze dienstverlening wordt ingezet op verbetering van de diensten via alle vier de kanalen, te weten telefoon, fysiek, brief of digitaal. In het digitale kanaal is in het verslagjaar vooral ingezet op de implementatie van de nieuwe website. Ook ons systeem van meldingen voorziet in een behoefte: ruim 1000 meldingen per jaar worden via het systeem onder onze aandacht gebracht. Verdere verruiming van ons productenaanbod via de gemeentewinkel is voorzien, maar daarin beperken wij ons wel tot producten die een substantiële afname kennen. Introductie in onze organisatie van zaakgericht werken wordt bezien en op pragmatische wijze pogen wij te voldoen aan de invoering van een Klant Contact Centrum. Daarnaast staat de introductie van een Document Management Systeem en een Kennisbank op planning. 6. De gemeente als werkgever Naast bezuinigingen op secundaire arbeidsvoorwaarden en personeel gerelateerde budgetten is als onderdeel van de bezuinigingstaakstelling vastgelegd dat de loonsom met € 200.000 wordt teruggebracht. Dit is naar schatting rond 4.3 FTE, te verdelen over de gehele organisatie. Voor een deel is deze reductie geëffectueerd met de toekomstvisie op de buitendienst. Naast een meer flexibele inzet van medewerkers wordt concreet minder onderhoud gepleegd aan wegen, plantsoenen en begraafplaatsen. Daarnaast zijn vacatures in de onderhoudsfeer (schilder, timmerman) niet opnieuw ingevuld en wordt dit onderhoud weggezet in de markt. 7. Bedum over de grenzen De werkgroep Internationale Betrekkingen van de gemeente Bedum heeft in het verslagjaar de internationale contacten begeleid. In de samenstelling van de werkgroep heeft geen wijziging plaatsgevonden.

17

Delegaties van de beide partnergemeenten, Zbaszynek en het Amt Peitz, hebben ook dit jaar weer deelgenomen aan de herdenking van oorlog- en geweldsslachtoffers op 4 mei. In juni 2011 hebben teams van de vv Bedum voor de vierde keer deelgenomen aan een groot internationaal voetbaltoernooi van UKS Junior. In het weekeinde van 25 en 26 juni 2011 bracht de voetbalvereniging uit Zbaszynek, met een groot aantal jeugdspelers, een tegenbezoek aan Bedum om deel te nemen aan het A.Kramerjeugdtoernooi. In hetzelfde weekeinde was ook een team van de volleybalvereniging Zbaszynek te gast in Bedum. Dit bezoek stond in het teken van de verdere uitbouw van contacten, die een jaar eerder waren gelegd, tussen de volleybalverenigingen in beide partnergemeenten. Een delegatie van de werkgroep bracht in juli 2011 een bezoek aan het Amt Peitz om te gast te zijn bij een Internationale Folklorefestival in Drachhausen. In het weekeinde van 10 en 11 september 2011 bracht een kleine groep inwoners van de gemeente Bedum een bezoek aan de traditionele Oogstfeesten in de gemeente Zbaszynek. Het Oogstfeest werd dit jaar gehouden in Dambrowka en had een bovenregionale uitstraling. Begin december 2011 heeft een groep Bedumer ondernemers en leden van de werkgroep de gemeente Bedum weer op de kaart gezet tijdens de 10e Weihnachtsmarkt in het Amt Peitz. Er werden opnieuw kilo’s kaas, mosterdsoep, warme worst en zoute haring verkocht. Ook zijn er in het verslagjaar regelmatig contacten geweest tussen de scholen uit Zuidwolde, Koscies-zyn en Jänschwalde. Tijdens deze contacten is o.a. gesproken over een nieuw Comenius-project voor de jaren 2012-2014. In een bijeenkomst gehouden in november 2011, in Sardice (Tsjechië), is daartoe samen met nog tien andere scholen een aanvraag voor Europese subsidie ingediend. In de maand juni 2012 kan hierover vanuit Brussel een beslissing worden verwacht. De werkgroep Internationale Betrekkingen is hierbij als adviseur van de R.A. Venhuisschool betrokken. Uit deze korte opsomming mag blijken dat de contacten tussen de drie partnergemeenten nog steeds intensief en vooral hecht zijn en dat daarbij met name ook heel veel jonge mensen zijn betrokken. 8. Handhaving In 2011 is een nieuw handhavingsbeleidsplan Omgevingsrecht 2011 – 2015 vastgesteld. Handhaving in de openbare ruimte vindt plaats binnen de kaders van dit plan. Daarnaast is nog tot medio 2012 een stadswacht actief. Met de buurgemeenten wordt inzet van een BOA voorbereid.

Wat hebben we in 2011 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2011 hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2011. Op deze plaats willen wij het volgende onderwerp noemen. Intergemeentelijke commissie bezwaarschriften Per 1 september 2011 is de intergemeentelijke commissie bezwaarschriften voor de BMW- gemeenten operationeel. Deze externe, onafhankelijke adviescommissie heeft tot taak om de bestuursorganen – raad, college en de burgemeester – te adviseren over de te nemen beslissingen op bezwaarschriften. De commissie is ingesteld op grond van de Verordening Intergemeentelijke Commissie Bezwaarschriften gemeenten Bedum, De Marne, Winsum 2011. Op deze wijze wordt aan de burgers in de drie gemeenten op dezelfde wijze rechtsbescherming geboden. Uiteraard wordt primair ingezet om het geschil via de minnelijke weg, dat wil zeggen zonder tussenkomst van de commissie, op te lossen. Indien dit niet tot mogelijkheden behoort, wordt de commissie om advies gevraagd.

18

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Nota ICT, vastgesteld d.d. 19 december 2002; • Inspraakverordening, vastgesteld d.d. 29 januari 2004; • Verordening straatnaamgeving, vastgesteld d.d. 29 januari 2004; • Nota jeugd en veiligheid, vastgesteld d.d. 29 januari 2004; • Integriteitscode, vastgesteld d.d. 19 februari 2004; • Regeling burgerinitiatief, vastgesteld d.d. 25 maart 2004; • Algemene Plaatselijke Verordening, vastgesteld d.d. 26 april 2007; • Financiële verordening gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 22 maart 2007; • Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Bedum (art. 213), vastgesteld d.d. 20 december 2007; • Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid gemeente Bedum, vastgesteld 20 december 2007; • Nota Pragmatisch Handhaven, d.d. 16 september 2005; • Organisatiebesluit 2008, d.d.01 juli 2008; • Mandaatstatuut 2008, d.d. 28 oktober 2008; • Verordening Intergemeentelijke Commissie Bezwaarschriften gemeenten Bedum, Winsum en De Marne d.d. 21 april 2011

Wat heeft het gekost? Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 163.700 146.029 144.559 17.671 1.603.567 1.593.753 1.464.735 -9.814 -1.439.867 -1.447.724 -1.320.176 7.857

Kredieten 2011 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2011 de volgende kredieten beschikbaar gesteld:

Geluidsinstallatie raadszaal Pompen/expansievat De Meenschaar Terreinverharding buitendienst Luchtheaters/gevelkachel buitendienst Aanschaf tractor John Deere 6120

Krediet € 12.605 € 4.426 € 4.455 € 10.719 € 9.000

Uitgegeven 2011 Restant € - € 12.605 € - € 4.426 € - € 4.445 € - € 10.719 € 9.051 € -/- 51

Producten die onder dit programma vallen 00100 Raad en commissies 00200 College van burgemeester en wethouders 01200 Bestuurssecretariaat en –ondersteuning 01300 Voorlichting algemeen 01400 Kabinetszaken 01450 Representatie 02000 Rij- en reisdocumenten 02200 Burgerlijke stand 02400 Naturalisatie en geslachtsnaamwijziging 02500 Straatnaamgeving en huisnummering

02600 Gemeentelijke basisadministratie 02700 Verkiezingen 02800 Leges algemeen 02850 Secretarieleges 02900 Bestuurlijke samenwerking 02910 Internationale contacten 02950 Raadsgriffie 02970 Ondersteunende activiteiten raad en rekenkamer 19

20

3.1.2 Programma: 1 Openbare orde en veiligheid Wat willen we bereiken? Onze burgers hebben recht op een veilige woonomgeving. Ondanks het feit dat Bedum één van de veiligste gemeenten in Noord Nederland is, blijft die veiligheid een permanent punt van aandacht van het gemeentebestuur. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Politie Jaarlijks zullen de prioriteiten van de gemeenteraad met betrekking tot de lokale politiezorg aan de politieorganisatie kenbaar worden gemaakt. In elk geval moet de politie in voldoende mate bereikbaar en herkenbaar in de gemeente aanwezig zijn. In overleg met de politie zullen speerpunten worden geformuleerd, op basis van actuele feiten en thema’s. 2. Bestrijding van rampen en calamiteiten Plannen ter bestrijding van rampen en calamiteiten dienen actueel te zijn. De betrokken functionarissen dienen door regelmatige oefening goed geprepareerd te zijn. Ter voorkoming van calamiteiten dienen de regels inzake brandveiligheid strikt en zorgvuldig te worden gehandhaafd. 3. Sociale veiligheid In de wijze van inrichting en verlichting van de openbare ruimte wordt sociale veiligheid bevorderd. 4. Huiselijk geweld Huiselijk geweld moet worden teruggedrongen. De gemeente wil er via voorlichting aan bijdragen dat slachtoffers en derden worden gestimuleerd tot het doen van aangifte. 5. Toezicht in de buurt Ter vergroting van de betrokkenheid en sociale cohesie van de burgers stimuleert de gemeente het toezicht in de buurt en het gemeenschappelijke verantwoordelijkheidsgevoel voor gemeentelijke voorzieningen zoals speeltuinen, speelveldjes en andere plekken voor sport, spel en recreatie.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Politie Er moest ruim aandacht worden besteed aan het nieuwe politiebestel, met name vanuit de herinrichting van de basiseenheden, de sterkte en huisvesting van de politie en de ideale verantwoordelijkheden. Hierdoor zijn zaken als veiligheidsbeelden of beleidsplannen aangehouden of vertraagd. 2. Bestrijding van rampen en calamiteiten In 2011 is gestart met netcentrisch werken. Dit is een multidisciplinaire werkwijze die ervoor zorgt dat alle betrokkenen tijdens een crisissituatie, gelijktijdig hetzelfde actuele beeld van de situatie hebben. Alle partners die bij crisis een aandeel hebben in de organisatie, kunnen via het Landelijk Crisismanagement Systeem informatie met elkaar delen. Het GBT heeft hiervoor een informatiemanager tot zijn beschikking. Sinds de inwerkingtreding van de Wet veiligheidsregio’s is de verantwoordelijkheid voor de rampenbestrijding bij de Veiligheidsregio komen te liggen. Op dit moment wordt gewerkt aan het vormgeven van het gemeentelijk aandeel in de rampenbestrijding: onder de noemer Bevolkingszorg. Tevens wordt op lokaal niveau gewerkt aan het implementeren van Nafase. Dit is één van de deelprocessen die nog ingevuld moet worden. Hiervoor wordt bezien of dit in BMW - verband opgepakt kan worden. 3. Sociale veiligheid Door alle ontwikkelingen op het gebied van beëindiging van de EGD SOK is besloten (het onderhoud en verkeer van lantaarnpalen) eerst de aanbestedingen af te wachten (2e helft 2012), waarna het nieuwe beleidsplan Openbare Verlichting kan worden opgesteld. Dit beleidsplan geldt als blauwdruk voor het meerjaren vervangingsplan van de openbare verlichting voor de gemeente Bedum. 21

4. Huiselijk geweld In 2011 is het huiselijk geweld ondergebracht in het netwerk OGGz. De extra uren die hiermee gepaard gaan, worden bekostigd uit het jaarbudget van de centrumgemeente Groningen. De huisverboden vallen nog onder de werkwijze zoals beschreven in de Groninger aanpak. 5. Toezicht in de buurt Tot op heden is er geen directe aanleiding om het toezicht in de buurt nader uit te werken of te intensiveren. Wel blijft dit als belangrijk aandachtspunt bestaan. Derhalve is in september 2011 wederom gestart met de Veiligheidsmonitor. Uit onder andere de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor zal moeten blijken in hoeverre (meer) aandacht moet worden besteed aan het toezicht in de buurt.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Startnotitie IVB, vastgesteld d.d. 21 september 2006; • Rampenplan Bedum, vastgesteld d.d. 28 juni 2005; • Verordening brandweerzorg en rampenbestrijding, vastgesteld d.d. 27-6-2002.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 0 1.000 1.000 -1.000 664.883 702.527 687.995 37.644 -664.883 -701.527 -686.995 36.644


Vervanging redgereedschap brandweer Vervanging testbank ademlucht

Krediet € 18.005 € 9.250

Uitgegeven 2011 Restant € - € 18.005 € 9.250 € -

Producten die onder dit programma vallen 04000 Personeelsbeleid en –beheer brandweer 04100 Materiaal en materieel brandweer 04200 Brandmelding en alarmering brandweer 04300 Regionale taken brandweer 04400 Rampenbestrijding 06000 Uitvoering bijzondere wetten 06500 Openbare orde en veiligheid

22

3.1.3 Programma: 2 Verkeer, vervoer en waterstaat Wat willen we bereiken Een goede bereikbaarheid is een basisvoorwaarde voor een dynamische, toekomstgerichte gemeenschap. Het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets wordt gestimuleerd. Een verkeersveilige leefomgeving staat hoog op de agenda van het gemeentebestuur. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Onderhoud infrastructuur Wij willen het onderhoudsniveau van onze wegen en straten op het huidige peil houden. Ook moeten de bermverhardingen duurzaam worden verbeterd. 1. Openbaar vervoer Wij willen de huidige openbaar vervoerverbindingen minimaal in stand houden. Het station zal, meer dan nu het geval is, een knooppunt voor verschillende vervoersmodaliteiten moeten gaan vormen. 3. Fietsverbinding Bedum-Groningen Wij willen een hoogwaardige, veilige fietsverbinding tussen Bedum en de stad Groningen. 4. Vrachtverkeer en geparkeerde vrachtauto’s Wij willen vrachtverkeer zoveel mogelijk weren uit de kernen én die kernen niet belasten met geparkeerde vracht- en dienstauto’s. 5. Veiligheidszones bij scholen Wij willen veiligheidszones instellen bij de basisscholen. 6. Verkeersplan Er wordt een verkeersplan opgesteld. Goede bereikbaarheid en een verkeersveilige leefomgeving staan hierbij hoog op de agenda.

Uitvoering bestuursprogramma 2011. Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Onderhoud infrastructuur Meerjarenonderhoudsprogramma wegen In 2011 is het noodzakelijke asfaltonderhoud uitgevoerd. Met name aan de Waldadrift, Boterdiep Oz te Bedum en het Winsumertrekpad zijn plaatselijk reparaties aan de deklaag uitgevoerd. In het herstraatprogramma zijn de Karel Doormansstraat, de Kwikstaart, de Patrijs en het Burchtplein deels herstraat. Tevens is de Van Rooijenstraat in Onderdendam geheel herstraat. Ook aan de Professor Ridderbosstraat en Professor Mekelstraat zijn plaatselijk reparaties aan de bestrating uitgevoerd. Daarnaast is het betonpad Grote Haver gedeeltelijk voorzien van een nieuwe betonverharding en zijn er plaatselijk deelreparaties uitgevoerd. Onderzoek alternatieven voor verharden wegbermen In 2011 is er subsidie aangevraagd en toegekend voor het constructief opwaarderen en het aanbrengen van permanente bermverharding en uitwijkstroken op een aantal buitenwegen in de gemeente Bedum, te weten de Noordwolderweg, Munnikeweg, Ter Laan, Lageweg, Winsumertrekpad en Oosterseweg. Naar verwachting zal in 2012 een begin worden gemaakt met de uitvoering.

23

Herstructurering professorenbuurt en reconstructie Wilhelminalaan en Boterdiep Wz. In 2011 is in het project herstructurering professorenbuurt de Riekele Prinsstraat opnieuw ingericht. In de Prof. Boermastraat is deels de riolering gewijzigd en de verharding in tijdelijke staat aangebracht, in afwachting van de reconstructie die in 2012 zal worden uitgevoerd. In de Prof. Ridderbosstraat en de Prof. Mekelstraat is de verharding daar waar nodig hersteld. De uitvoering van de tweede fase van de reconstructie Wilhelminalaan blijft in 2014 voorzien. Aansluitend zal in 2015 Boterdiep Wz worden opgepakt. Eén en ander is afhankelijk van de voortgang van de bouwwerkzaamheden van Wierden en Borgen op de voormalige Gasfabrieklocatie. 2. Openbaar vervoer In 2011 is de inventarisatiefase voor het project ‘verbeteren toegankelijkheid Station Bedum’ afgerond. De input uit de inventarisatiefase zal worden meegenomen bij de verdere uitwerking van de plannen. Verwacht wordt dat in 2012 het definitief ontwerp wordt vastgesteld. 3. Fietsverbinding Bedum-Groningen Het tracé van de Fietsroute Plus Bedum – Groningen is vastgesteld. De raming past binnen het beschikbare budget. De provincie is druk doende met de grondverwerving. Aangezien dit niet voortvarend gaat, wordt naar verwachting, pas eind 2012 begonnen met de aanleg. Wel worden reeds voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd. 4. Vrachtverkeer en geparkeerde auto’s Het is niet gelukt om met een ondernemer gezamenlijk een parkeerterrein voor vrachtauto’s op het “Bedrijvenpark Boterdiep” te ontwikkelen. Gelet op de huidige, beperkte problematiek heeft ons college besloten af te zien van een algeheel parkeerverbod voor vrachtauto’s binnen de bebouwde kommen. In geval van aanwijsbare overlast door een geparkeerde vrachtauto kan worden opgetreden met behulp van de APV van Bedum. 5. Veiligheidszones scholen De veiligheidszones bij scholen vormt een onderdeel van het Gemeentelijk Verkeersveiligheidsplan. 6. Verkeersplan In 2011 is het eindconcept voor het nieuwe Gemeentelijk Verkeersveiligheidsplan vastgesteld. Na het houden van de inspraak kan het plan in de eerste helft van 2012 definitief worden vastgesteld.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Verkeersveiligheidsplan vastgesteld in 1998; • Beheerplan wegen 2009 – 2013, vastgesteld d.d 17 december 2009; • Beheerplan bruggen 2008 – 2012, vastgesteld in 2008.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 8.036 63.672 18.617 -55.636 3.323.249 4.229.125 2.058.755 905.876 -3.315.213 -4.165.453 -2.040.138 850.240

24

Kredieten 2011 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2011 geen kredieten beschikbaar gesteld:

Producten die onder dit programma vallen 07000 Deklagen en bestratingen buiten de bebouwde kom 07100 Deklagen en bestratingen binnen de bebouwde kom 07102 Gereedschappen wegen 07200 Onderhoud wandelpaden 07300 Bermen en sloten buiten de bebouwde kom 07400 Onderhoud goten, bermen en sloten en schoonhouden straten binnen de bebouwde kom 07500 Onderhoud en bediening bruggen 07600 Openbare verlichting 07700 Straatmeubilair en abri’s 07800 Gladheidbestrijding 07900 Voorlichting en klachtenafhandeling 08000 Inritvergunningen 08100 Overige zaken (binnen bebouwde kom) 08200 Onderhoud duikers 09000 Bewegwijzering en straatnaamborden 09100 Verkeer en verkeersveiligheid 09500 Openbaar vervoer en verkeer 10000 Onderhoud kade, kademuur en beschoeiing

25

26

3.1.4 Programma: 3 Economische Zaken Wat willen we bereiken Het gemeentebestuur erkent volmondig het belang van een dynamische, toekomstgerichte en gezonde plaatselijke economie. Het bestuur speelt tijdig in op ontwikkelingen die kunnen bijdragen aan een versterking van het plaatselijke bedrijfsleven. Het belang van overleg met ondernemers, al dan niet georganiseerd, spreekt voor zich. Het gemeentelijk apparaat kenmerkt zich door een ondernemersvriendelijke houding. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Economisch beleid Wij willen met voortvarendheid uitvoering geven aan het geformuleerde economische beleid. De gemeente voert hierbij een actief voorwaardenscheppend beleid ter versterking van de lokale economie. Met het bedrijfsleven vindt gestructureerd overleg plaats. 2. Oost-Westverbinding Wij blijven streven naar de aanleg van een Oost-Westverbinding, zoals opgenomen in het gemeentelijk structuurplan. 3. Revitalisering oudste deel bedrijventerrein Wij willen inzetten op revitalisering van het oudste deel van het bedrijventerrein in Bedum. 4. Bedrijvenpark Boterdiep Wij willen ruimte bieden aan ondernemers door de positieve ontwikkeling van het Bedrijvenpark Boterdiep een vervolg te geven. 5. Restrictief beleid zondagopenstelling winkel Het restrictieve beleid ten aanzien van de openstelling van winkels op zondagen zetten we voort.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Economisch beleid Het regulier overleg met de Bedrijvenvereniging van de gemeente Bedum (BvgB) heeft in 2011 vier keer plaatsgevonden. Samen met de BvgB zijn er in 2011 bedrijfsbezoeken afgelegd, onder meer aan Eldorado in Zuidwolde en Drukkerij Haan te Bedum. Ook in 2011 was de gemeente vertegenwoordigd op het “Plein Bedum” tijdens de Promotiedagen voor het Bedrijfsleven in Martiniplaza te Groningen. Het plein was geheel vernieuwd en de ondernemers waren ruim vertegenwoordigd. De gemeente Bedum participeert in het project “MKB-GOING” (Goed Ondernemen In Noord Groningen). Dit project heeft tot doel het ondernemerschap en de werkgelegenheid in Noord Groningen te stimuleren. Uit gegevens blijkt dat er vanuit de ondernemers uit Bedum weinig gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die het project bieden. Onderzocht wordt wat de oorzaak hiervan is. 2. Oost-Westverbinding Door de provincie Groningen is in de 2e helft van 2011 een verkeersonderzoek gestart. Het resultaat zal in de 1e helft van 2012 gereed zijn. De verdere ontwikkelingen van een Oost-Westverbinding zijn hiervan mede afhankelijk. 3. Revitalisering oudste deel bedrijventerrein Er is nog geen begin gemaakt met een onderzoek naar de mogelijkheden voor het oudste deel van het bedrijventerrein. Onze prioriteit ligt bij de afronding van Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 en fase 2. Voor de revitalisering is het van belang op mogelijke kansen te kunnen inspelen; in 2011 hebben zich geen concrete mogelijkheden voorgedaan. 27

4. Bedrijvenpark Boterdiep In 2011 is er weer een aantal kavels uitgegeven. Dit betekent dat er niet veel uitgeefbare kavels meer zijn. In maart 2012 is er een notitie opgesteld over het bedrijvenpark Boterdiep. Hierin is ook de – eventuele – noodzaak en de (on-)haalbaarheid van een uitbreiding van het bedrijventerrein aan de orde gekomen. 5. Restrictief beleid zondagopenstelling winkel In 2011 is de nieuwe Winkeltijdenverordening vastgesteld. Het restrictieve beleid ten aanzien van de openstelling van winkels op zondag is hierin voortgezet.

Bestaand beleid • • •

APV, vastgesteld d.d. 26 april 2007; Gemeentelijke marktverordening, vastgesteld d.d. 22 september 2005; Verordening Winkeltijden, vastgesteld d.d. 15 december 2011.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 372.360 78.999 214.414 293.361 438.280 149.573 119.815 -288.707 -65.920 -70.574 94.599 4.654


Airconditioning Schoolstraat 3

Krediet € 14.000

Uitgegeven 2011 Restant € 13.500 € 500

Producten die onder dit programma vallen 12000 Straatmarkten 12100 Economische zaken, incl. promotie en acquisitie 12500 Marktgelden 13000 Nutsbedrijven

28

3.1.5 Programma: 4 Onderwijs Wat willen we bereiken Het onderwijs vervult een cruciale rol in het bieden van zekerheden en perspectief aan jongeren. In de ontwikkelingen op het gebied van het onderwijs vervult het gemeentebestuur een actieve, betrokken rol, ook door de verbindingen met peuterspeelzalen en allerlei vormen van opvang. 1. Lokaal onderwijsbeleid Aangezien de lokale rol van de gemeente in het (algemene) onderwijsbeleid verandert en de verantwoordelijkheid van de lokale schoolbesturen toeneemt, hoeven wij ons in de komende jaren minder te richten op specifieke onderwijsvoorzieningen, zoals huisvesting. Wij kunnen de aandacht dan meer richten op algemene welzijnsvoorzieningen ten behoeve van de leeftijdscategorie tot 23 jaar. Daarbij willen wij met name noemen het creëren van kinderopvang (bijv. peuterspeelzalen), buitenschoolse opvang en voorzieningen met een breder aanbod voor de doelgroep. Lokaal onderwijsbeleid wordt daarmee meer en meer lokaal welzijnsbeleid. 2. Openbaar onderwijs De gemeente Bedum heeft het openbaar onderwijs ondergebracht bij de Stichting Marenland en is schoolbestuurlijk niet meer verantwoordelijk voor het openbaar onderwijs. Met deze verzelfstandiging geeft de gemeente invulling aan haar verantwoordelijkheid om de kwaliteit en de continuïteit van het openbaar basisonderwijs voor de toekomst zeker te stellen. De gemeente bewaakt vanuit het toezichthoudend orgaan de wijze waarop Marenland invulling geeft aan de uitgangspunten van openbaar basisonderwijs en de door de gemeente overgedragen schoolbestuurlijke taken.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1.Lokaal onderwijsbeleid Implementatie wet OKE Vanaf augustus 2011 moet de gemeente aan de verplichtingen binnen de wet OKE (wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie) voldoen. Samen met De Marne en Winsum is eind 2011 de beleidsnotitie ‘Doelgroepen bepaling en toeleiding VVE in de gemeenten Bedum, De Marne en Winsum 2012 – 2016’ opgesteld en besproken. Hierin is aangegeven hoe aan doelgroepenbepaling, toeleiding naar VVE (voor en vroegschoolse educatie) en monitoring inhoud gegeven zal worden. De nota is met betrokken partijen besproken en wordt gezamenlijk gedragen door de gemeenten, JGZ en de voorschoolse voorzieningen. Eind 2011 zijn er afspraken gemaakt met Kids2b (peuterspeelzalen) en de GGD om VVE te implementeren in de peuterspeelzaal door middel van getrainde leidsters en het invoeren van een 3e en 4e dagdeel. De GGD zal in samenwerking met Kids2b bepalen welke kinderen in aanmerking komen voor het VVE programma. Notitie toekomstverwachtingen onderwijs Mei 2011 is het beleidsonderzoek “Prognoses en kansen voor basisscholen in de gemeente Bedum” aan uw raad gepresenteerd. LEA De LEA (Lokale Educatieve Agenda) is in 2011 geïmplementeerd als leidraad voor de dialoog tussen (in eerste instantie) onderwijsinstellingen en de gemeente. De LEA is geen doel maar een middel om met de onderwijspartners is gesprek te blijven. Nu de geldstromen van het ministerie steeds vaker rechtstreeks naar de scholen gaan is er vanuit de scholen minder noodzaak om tafel te gaan met de gemeenten. De LEA is een middel om de dialoog tussen gemeenten, onderwijsinstellingen en andere gerelateerde organisaties in gang te houden.

29

2. Openbaar onderwijs De financiële positie van stichting Marenland is een punt van aandacht. Deze heeft maatregelen getroffen om de tekorten terug te dringen. Resterende tekorten worden onttrokken aan de algemene reserves. Uitgangspunt is een sluitende meerjarenbegroting, waarbij geen beroep meer gedaan wordt op de reserves. Ons college volgt de ontwikkelingen nauwgezet.

Wat hebben we in 2011 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2011 hebben ook andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2011. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. Kindvoorziening Onderdendam In 2011 is De Haven in Onderdendam uitgebreid met de peuterspeelzaal en een kleinschalige bso. Deze impuls heeft tot doel het behoud van de school voor Onderdendam. De gemeente heeft dit project mede gesubsidieerd.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 20 april 2006; • Verordening leerlingenvervoer gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 2 september 2008; • Regionale notitie “Sluitende aanpak voortijdig schoolverlaters”; • Statuten “Stichting openbaar primair onderwijs Appingedam, Bedum, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer”.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 54.535 87.153 82.153 -32.618 949.742 967.538 927.679 17.796 -895.208 -880.385 -845.526 -14.823

Kredieten 2011 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2011 geen kredieten beschikbaar gesteld:

Producten die onder dit programma vallen 15000 Openbaar basisonderwijs – algemeen 15100 Godsdienst- en vormingsonderwijs (openbaar) 15200 Gymnastiekonderwijs (openbaar) 15250 Openbaar basisonderwijs huisvesting algemeen 15300 Togtemaarschool: huisvesting 15400 De Kleine Wereld: huisvesting 15500 RA Venhuisschool: huisvesting 17000 Bijzonder onderwijs – algemeen 18300 Gymnastiekonderwijs (bijzonder) 18400 Overschrijding (art.102 WBO) 19000 Bijzonder basisonderwijs huisvesting algemeen 19200 Dr. K.Schilderschool 19100 Sint Walfridusschool 19300 De Regenboog 30

19400 De Haven Onderdendam 19500 De Akker Zuidwolde 21000 Onderwijsbegeleiding 21100 Leerplichtwet 21200 Overige voorzieningen 21300 Leerlingenvervoer 22000 Inburg.nw.komers-educatie

3.1.6 Programma: 5 Cultuur en recreatie Wat willen we bereiken De Bedumer bevolking maakt veel gebruik van de verschillende sportvoorzieningen die de gemeente rijk is. De sportnota geldt als richtinggevend voor het sportbeleid in de komende jaren. Op basis van deze sportnota gaan we de mogelijkheden onderzoeken om de bestaande voorzieningen te verbeteren. Wij streven ernaar de culturele voorzieningen zoveel mogelijk in stand te houden. Dit geldt temeer omdat voorzieningen als de muziekschool en de bibliotheek een belangrijke functie vervullen in de ontwikkeling van de jeugd. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Recreatie en toerisme Particulier initiatief tot uitbreiding en verbetering van recreatieve voorzieningen wordt ondersteund. Toeristische trekpleisters worden nadrukkelijker onder de aandacht gebracht. Daarbij is een rol voor de VVV weggelegd. 2. Fiets- en wandelpaden Een goede bewegwijzering met toelichting voor fietsers en wandelaars moet de toeristische belangstelling voor het platteland vergroten. Uitbreiding van het aantal fiets- en wandelpaden wordt nagestreefd, zo mogelijk met cofinanciering vanuit het Investeringsbudget Landelijk Gebied of vanuit andere bronnen. 3. Sport We gaan onderzoeken of er mogelijkheden zijn om, door aanleg van kunstgras, het gebruik van sportvelden te vergroten en de exploitatiekosten van de groene velden te verlagen. 4. Vrijwilligerswerk De gemeente zorgt voor een goede ondersteuningsstructuur van het vrijwilligerswerk. De maatschappelijke waardering voor vrijwilligerswerk wordt tot uitdrukking gebracht door regelmatig vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties in het zonnetje te zetten. 5. Bibliotheek Wij willen de toegankelijkheid zoveel mogelijk in stand houden door o.a. nieuwe vormen van distributie van literatuur te onderzoeken. 6. Zwembad In samenwerking met het bestuur van stichting “De Beemden” wordt onderzocht of uitbreiding van het oppervlakte zwemwater mogelijk is. 7. Muziekschool Wij ondersteunen het streven van het stichtingsbestuur om de muziekschool exploitabel te houden.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Recreatie en toerisme Er is overleg gevoerd met het bestuur van Stichting Recreatiehaven Onderdendam (SRO) over de uitvoering van de vervanging van een rioolput en de aanleg van een vuilwaterstortplaats voor kampeerauto’s; het ging ook over het aanbrengen van bestrating voor deze kampeerauto’s met zogenaamde grasbetontegels. Onder voorwaarde van instemming van de Stichting Onderdendam (SO) en medefinanciering van de SRO is dit in 2011 gerealiseerd. Hiermee is de dienstverlening versterkt. Met de gezamenlijke gemeenten die betrokken zijn bij de VVV-Lauwersland (Achtkarspelen, Bedum, Dantumadeel, De Marne, Dongeradeel, Ferwerderadeel, Kollumerland c.a. en Winsum) is besloten om hangende de verlenging van de overeenkomst van dienstverlening de positie, structuur en takenpakket van de 31

huidige VVV in kaart te brengen tegen de achtergrond van diverse ontwikkelingen op het terrein van recreatie en toerisme. Hierdoor is op niveau van uitvoering het beoogde overleg met de ondernemers opgeschoven. Voor de begroting 2012 is besloten om de bijdrage per inwoner terug te draaien van € 1,42 naar € 1,--. Eind 2012 dient er duidelijkheid te zijn over een eventuele (meerjarige) verlenging van de overeenkomst van dienstverlening die in 2011 met één jaar is verlengd. 2. Fiets- en wandelpaden Voor wat betreft de fietsverbinding Bedum - Groningen wordt verwezen naar Programma 2, “verkeer, vervoer en waterstaat”, aangezien de aanleg een utilitair karakter heeft (die evenwel ook recreatief gebruik kan worden). Samen met de Noord-Groninger gemeenten is door de Grontmij een basisplan voor een provinciaal fietsroutenetwerk ontwikkeld, gebaseerd op het zogenaamde knooppuntensysteem. Er is een netwerk uitgezet volgens het principe “van knooppunt naar knooppunt”. Een knooppunt is een (genummerd) keuzepunt waar verschillende routeverbindingen zich splitsen of samenkomen. Het fietsroutenetwerk is in 2011 gerealiseerd. 3. Sport Het jaar 2011 betekende de start van de deelname aan de nieuwe landelijke Impuls “Brede scholen, sport en cultuur”. Voor de gemeente Bedum biedt deze Impuls de mogelijkheid om het succesvolle sportstimuleringsen -ontwikkelingsbeleid verder vorm en inhoud te geven. Betrokken bij de vorige twee Impulsen (Breedtesport en Buurt-Onderwijs-Sport) komen we na evaluatie tot de gezamenlijke conclusie dat de Impulsen binnen de gemeente Bedum goed lopen en prima aansluiten bij het bestaande aanbod. Naast de deelname aan deze Impuls heeft de gemeente Bedum ook gebruik gemaakt van de regeling Combinatiefunctionaris onderwijs, cultuur en sport. Betrokken medewerkster is per 1 september 2011 met haar werkzaamheden begonnen. Voorts is met vertegenwoordigers van ouderen en mensen met een beperking gewerkt aan de invulling van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen. Onderzoek naar behoeften op dat terrein (in de breedste zin van het woord) is uitgevoerd. Voor ouderen is een fitheidstest uitgevoerd: het zogenaamde Groningen Actief! programma. Het aantal deelnemers lag rond de 400. Ook is in 2011 een eerste Weerbaarheidstraining op een drietal scholen in het basisonderwijs uitgevoerd. Naar verwachting zal dit in 2012 een vervolg krijgen. Deze impulsen, programma’s, interventies en activiteiten maken onderdeel uit van het oorspronkelijke Groninger Sport Model, waarin een specifieke aanpak onder deze naam voor de provincie Groningen is geïntroduceerd en dat inspeelt op de drie eerder genoemde groepen van personen. Het jaar 2011 heeft voor een belangrijk deel in het teken gestaan van de organisatie en uitvoering van twee sportaccommodatieonderzoeken, te weten een onderzoek naar de mogelijke uitbreiding van het oppervlakte zwemwater en de mogelijke c.q. noodzakelijke aanleg van een kunstgrasvoetbalveld op het sportcomplex in Bedum. De onderzoeken zijn uitgevoerd en de rapportages zijn, overeenkomstig de planning op de Lange Termijn Agenda, aan uw raad gepresenteerd. De definitieve besluitvorming over een kunstgrasvoetbalveld zal naar verwachting in de loop van 2012 plaats vinden. Voor de uitbreiding van de oppervlakte zwemwater bij zwembad “De Beemden” zijn tegen de achtergrond van de financieel-economische situatie door uw raad geen middelen gereserveerd. 4. Vrijwilligerswerk De uitvoering van het reguliere vrijwilligerswerk (en de mantelzorg) is door de Stichting Welzijn Bedum gedaan met de vrijwilligersprijs en de dag van de mantelzorger. 5. Bibliotheek In 2011 is de gemeente in gesprek gegaan met Biblionet om te onderzoeken hoe vorm gegeven moet worden aan de bibliotheekvoorzieningen, ook in het licht van de bezuinigingstaakstelling en bibliotheekontwikkelingen. Verder onderzoeken we hoe de provinciale vernieuwingsgelden zo optimaal mogelijk kunnen worden ingezet om de bibliotheek in Bedum een aantrekkelijke centrumfunctie te geven. 6. Zwembad Reeds onder het kopje Sport is melding gemaakt van de onderzoeken naar uitbreiding van het oppervlakte zwemwater. Voor de vervanging van de technische installaties zijn middelen gereserveerd. Over het gebruik van restwarmte van Frico-Domo voeren we overleg. 32

7. Muziekschool Onderzocht is of de muziekschool “Hunsingo” een sterkere positie krijgt als deze aansluiting zoekt bij het IVAK. Dit onderzoek heeft plaatsgevonden tijden de verzelfstandiging van het IVAK. Het onderzoek heeft uitgewezen dat er nog te veel onduidelijkheden zijn en dat IVAK misschien niet de financieel sterke partner is die Hunsingo op dit moment zoekt. Een mogelijk samengaan is daarom getemporiseerd. In 2012 zal worden gekeken wat de koers voor de toekomst moet worden.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2011 In de begroting 2011 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het bestuursprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Onderzoek Rekenkamercommissie De Rekenkamercommissie van de gemeente Bedum heeft het gevoerde sportbeleid getoetst: een ruime voldoende was het resultaat. De uitkomsten en aanbevelingen vormen een goed beoordelingskader voor toekomstig sportbeleid, de beleidsnota sport 2013 - 2017.

Wat hebben we in 2011 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2011 hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2011. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. Monitor sport en bewegen In 2011 is de uitvoering ter hand genomen van een monitor sport en bewegen in het basisonderwijs. Deze monitor is oorspronkelijk financieel mogelijk gemaakt met middelen uit het programma Gebieds Gericht Werken. Naderhand is duidelijk geworden dat het Ministerie van VWS een pilot BeweegABC heeft geïntroduceerd. Dit BeweegABC komt vrijwel overeen met wat de initiatiefnemers (gemeente en Huis voor de Sport) voor ogen stond. Hierop is contact gezocht met het Nationaal Instituut Sport en Bewegen over dit BeweegABC en bleek het mogelijk een dergelijke pilot naar de gemeente Bedum te halen. De uitvoering ligt in handen van de combinatiefunctionaris.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Nota Breedtesportimpuls; • Projectplan Buurt-Onderwijs-Sport Impuls; • Nationaal Actieplan Sport en Bewegen; • Impuls Brede Scholen, sport en cultuur; • Regeling Ministerie van VWS inzake Combinatiefuncties; • Notitie Stimulering Vrijwilligerswerk gemeente Bedum (vastgesteld); • Convenant “Groninger Sport Model” (ondertekend); • Subsidieverordening gemeente Bedum, vastgesteld op 9 juni 2011.



33


Hogedrukreiniger sporthal Heaters sporthal De Beemden Borden fietsknooppuntroutes

Krediet € 1.785 € 88.069 € 3.412

Uitgegeven 2011 Restant € - € 1.785 € 13.170 € 74.899 € - € 3.412

Producten die onder dit programma vallen 23000 Openbare bibliotheek Bedum 24000 Stichting Muziekschool Hunsingo 24100 Stichting Welzijn Bedum 24200 Overig vormings- en ontwikkelingswerk 25000 Sportzaken – algemeen 25100 Sportvelden Bedum: gebouwen 25101 Sportvelden Bedum: terreinen 25102 Sportvelden Bedum: materieel 25200 Sportvelden Onderdendam: gebouwen 25201 Sportvelden Onderdendam: terreinen 25202 Sportvelden Onderdendam: materieel 25300 Sportvelden Noordwolde: gebouwen 25301 Sportvelden Noordwolde: terreinen 25302 Sportvelden Noordwolde: materiee l 25400 Tennisbanen Bedum 25500 Tennisbanen Zuidwolde 25700 Sporthal De Beemden

25800 Zwembad De Beemden 25900 Midgetgolfbaan Bedum 27000 Kunstbeoefening/kunstbevordering 27100 Overige kunst 28000 Monumenten - Gebouwen 28001 Toren Westerdijkshorn 28002 Toren Zuidwolde 28100 Monumentenzorg, overige cult. en oudheidkunde 29000 Natuurbescherming (kapvergunningen) 29100Natuurbescherming (subsidies/kapitaallasten) 30000 Plantsoenen, parken en ander openbaar groen 30002 Gereedschappen plantsoenen 30100 Kwekerij en kassen 30200 Volkstuinen 30300 Overige openluchtrecreatie 32000 Speelterreinen

34

3.1.7 Programma: 6 Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening Wat willen we bereiken We willen de jeugd kansen geven op te groeien naar een volwaardige plaats in de samenleving. Het al ingezette jeugdbeleid wordt onverkort voortgezet en, als ontwikkelingen daarom vragen, bijgesteld en verfijnd. Wij streven naar maatwerk als het gaat om het bieden van kansen voor onze jeugd. Wij zoeken welbewust contact met jongeren en gaan de dialoog op basis van wederzijds respect aan. De gemeente speelt op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een steeds grotere rol in het aanbod van zorgvoorzieningen. Die rol wint door de vergrijzing nog aan extra gewicht. Met de Wmo willen wij allen die zijn aangewezen op voorzieningen ondersteunen in zelfstandige en volwaardige deelname aan de samenleving. De huidige economische crisis gaat ook aan de Bedumer samenleving niet geheel voorbij. Wij willen voorkomen dat werkloosheid leidt tot een gebrek aan toekomstperspectief. De marges waarbinnen de gemeente op het gebied van werk en inkomen kan opereren, zijn smal. De beleidvrijheid die gemeenten in deze is gegund, wordt door ons optimaal benut. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De gemeente zorgt voor een laagdrempelig aanbod van voorzieningen die steun bieden aan mensen die afhankelijk zijn van zorg. We willen de hulpvraag van de burger steeds meer centraal stellen in het kader van “de kanteling”. Wij willen het gemeentelijk zorgloket doorontwikkelen en nog breder onder de aandacht brengen. 2. Werk Extra aandacht moet worden gegeven aan mensen die blijvend aan de kant dreigen te raken. Samenwerking tussen gemeente en andere betrokken partijen in het UWV WERKbedrijf moet daarop gericht zijn. Indien het perspectief op een reguliere baan volledig ontbreekt, moeten alternatieve vormen van werk en vrijwilligerswerk als structurele oplossing maatschappelijk worden aanvaard. In nauwe samenspraak met het plaatselijke bedrijfsleven willen we komen tot maatregelen die de werkgelegenheid bevorderen. 3. Sociale werkvoorziening Aan modernisering van de sociale werkvoorziening wordt meegewerkt om ook in de toekomst aan mensen een juiste plek te kunnen bieden en tegelijk een gezonde exploitatie mogelijk te maken. 4. Kinderopvang De capaciteit van alle vormen van kinderopvang en buitenschoolse opvang moet gelijke tred houden met de maatschappelijke behoefte. 5. Jeugdbeleid Wij zetten in op een verdere ontwikkeling van het jeugdbeleid. De jeugd wordt actief opgezocht en waar mogelijk betrokken bij beleidsvorming, bijvoorbeeld door middel van een digitaal jeugdloket. We komen tot de realisering van een Centrum voor Jeugd en Gezin waarin, bestaande organisaties, zoals het JOT-team en het consultatiebureau, gaan samenwerken. De mogelijkheden van maatschappelijke stages gaan we nader uitwerken. 6. Minimabeleid De gemeente voert een ruimhartig minimabeleid dat jaarlijks na evaluatie opnieuw wordt vastgesteld. Met maatschappelijke organisaties wordt overleg gezocht om te bevorderen dat meer personen die daarvoor in aanmerking komen, van bestaande regelingen gebruik maken. Wij maken ons sterk om de toegang tot voorzieningen voor financieel zwakkeren te blijven waarborgen. 7. Schuldhulpverlening De toegang tot schuldhulpverlening dient laagdrempelig te zijn. De burger moet goed worden geïnformeerd over de mogelijkheden en de bijbehorende consequenties. Wij gaan beleid ontwikkelen dat gericht is op het voorkomen van schulden. 35

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De WMO-verordening is herzien en er zijn beleidsregels vastgesteld. Er vindt zoveel mogelijk afstemming plaats binnen BMW-verband. Met betrekking tot de regiotaxi zijn per 1 augustus 2011 de zones omgezet in kilometers als gevolg van de invoering van de OV-chipkaart in het openbaar vervoer. Per 1 januari 2012 is het aantal met de regiotaxi te reizen kilometers bepaald op 2500 per jaar. Er zijn heronderzoeken gedaan naar het gebruik van scootmobielen en individuele vervoersvoorzieningen. Dit bracht naar voren dat een aantal scootmobielen vanwege veranderde omstandigheden kon worden ingenomen. De uitbetaling van pgb-huishoudelijke hulp is omgezet van klasse naar werkelijk geïndiceerde uren. De consequentie van de aanpassing van het pgb huishoudelijke hulp zijn doorgevoerd en in beeld gebracht. De aanbesteding voor trapliften is afgerond. Het WMO beleidsplan 2012 -2015 is vastgesteld. In het beleidsplan is gekozen voor twee thema’s waarlangs de gemeente inhoud en vorm geeft aan het WMO-beleid: Samenleven met elkaar en Zorgen voor elkaar. In het komende jaar wordt uitvoering gegeven aan de actiepunten 2012. De decentralisatie AWBZ wordt in BMWE verband opgepakt. Een coördinator voor de decentralisatie AWBZ is aangesteld en start 1 april 2012. De extramurale begeleiding voor nieuwe situaties gaat per 1 januari 2013 over naar de gemeenten. 1 januari 2014 gaat ook de bestaande extramurale begeleiding vanuit de AWBZ over naar de gemeenten. Deze decentralisatie maakt onderdeel uit van de projectstructuur in BMWE verband voor alle decentralisaties - decentralisatie jeugdzorg, passend onderwijs, WWNV -, met als doel daar waar mogelijk dwarsverbanden te leggen in de uitvoering van de verschillende taken. 2. Werk Nadat het UWV in 2010 had aangekondigd haar vestiging in Winsum te sluiten, hebben de BMWEgemeenten besloten gezamenlijk het Werkplein open te houden. Per 1 januari 2011 is daarvoor een nieuw convenant afgesloten tussen de vier gemeenten en het UWV Werkbedrijf en werd de vorming van het werkplein Noordwest Groningen een feit. In het convenant staat centraal een geïntegreerde vorm van dienstverlening en gezamenlijke uitvoering met ook inzet van gezamenlijke middelen vanuit het participatiebudget. Het jaar 2011 is vooral een jaar van ontwikkeling geweest. Voor de consulenten is er een scheiding doorgevoerd voor werk en inkomen. Anders gezegd: werken in de frontoffice of werken in de backoffice. Alle klanten van de vier gemeenten worden, waar het gaat om dienstverlening bij re-integratie begeleid vanuit het Werkplein. De werkprocessen zullen meer en meer op elkaar moeten worden afgestemd. Complicerende factor daarbij is dat er nog geen uniformiteit is/kan komen op het gebied van de ICT. Inmiddels heeft het UWV laten weten de dienstverlening op het Werkplein nog meer af te bouwen, waardoor er geen sprake meer kan zijn van een geïntegreerde dienstverlening. De dienstverlening wordt nu complementair op elkaar georganiseerd. Voor het jaar 2012 is inmiddels een ketenjaarplan opgesteld, waarin de visie/ambitie en doelstellingen voor 2012 zijn opgenomen. Binnen het project “De Huiskamer” zijn gedurende het jaar totaal 17 bijstandsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt begeleid. Doelen hierbij waren onder meer toeleiding naar andere vormen van hulpverlening, activering, vrijwilligerswerk en vooral ook voorlichting. In het WWB-jaarverslag wordt een inhoudelijk verslag van het project opgenomen. 3. Sociale werkvoorziening Door de rijksbezuinigingen op het Wsw-budget is de uitvoering van de Wsw steeds meer onder druk komen te staan. Aanvankelijk werd voor het jaar 2011 na aftrek van de vaste gemeentelijke bijdragen bij Ability een exploitatietekort verwacht van € 522.000. Gaande het jaar bleek het mee te vallen. De concept-jaarrekening van Ability laat nu een tekort zien van rond de € 250.000. Het lagere exploitatietekort komt vooral doordat de sector diensten (schoonmaak, post en catering) verder kon worden uitgebouwd. Ook ‘groen’ heeft een iets beter resultaat gehaald dan begroot. Het resultaat van de afdeling verpakkingen is achtergebleven bij de verwachtingen. Afgesproken is het verschil van rond de € 270.000 te reserveren voor de voorziene tekorten in 2014 en daarna c.q. voor de transitie, waartoe de nieuwe Wet werken naar vermogen verplicht. 36

Gedurende het jaar is ook veel geïnvesteerd in de werkleer-omgeving. Ook is er een project liftbedienden (RWE/Trigion) opgestart, waar naast mensen vanuit de Sw ook een aantal mensen met een WWB-uitkering een traject volgen. Ook andere nieuwe werkleertrajecten binnen Ability zijn opgezet. De samenwerking van de gemeenten binnen Werkplein en Ability krijgt hierbij steeds meer vorm en inhoud. 4. Kinderopvang Wet OKE Binnen de kinderopvang van de gemeente Bedum zijn alle medewerkers VVE (voor en vroegschoolse educatie) getraind en voldoen hiermee aan de eisen die in de wet OKE zijn gesteld. Aanpassing handhavingsbeleid Het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) is ingevoerd. Bedum heeft alle opvangvoorzieningen geregistreerd in deze voor de belastingdienst van belang zijnde toepassing. April 2011 is het “Handhavingsbeleid kinderopvang & Peuterspeelzalen Bedum” gepresenteerd. Door dit beleid en de adequate wijze van handhaven is de gemeente Bedum door de onderwijsinspectie aangewezen als een zogenaamde “A” gemeente. Agenda LEA Lea (de lokale educatieve agenda) is nu de officiële leidraad voor het contact tussen de onderwijsinstellingen en de gemeente. 5. Jeugdbeleid De ontwikkelingen met betrekking tot het CJG lopen door. De locatie van het CJG aan De Vlijt is beter aangekleed. Er zijn spreekuren en één keer in de twee week is er een lunchbijeenkomst. Deze bijeenkomst is bedoeld om de lijnen kort te houden en in preventieve zin zaken met elkaar te kunnen bespreken. Voor de doorontwikkeling van de front- en backoffice is een plan van aanpak geschreven. De uitvoering daarvan is nog niet gestart. 6. Minimabeleid Uitvoering is gegeven aan het vastgestelde minimabeleid (notitie minimabeleid 2007). Detailinformatie over aantallen, bijzondere kosten en bedragen is opgenomen in het WWB-jaarverslag. Dit geldt ook voor het aantal aanvragers en vergoedingen vanuit het Stimuleringsfonds, de regeling chronisch zieken en kwijtschelding gemeentelijke belastingen. Door de samenvoeging van de afdelingen sociale zaken met die van De Marne/Winsum zal in 2012 het beleid worden geëvalueerd en tevens worden nagegaan of het beleid verder kan worden geharmoniseerd. Ook de wetswijziging WWB per 1 januari 2012 maakt een herziening in 2012 noodzakelijk. Dit komt onder meer door de landelijke normering van de inkomensgrens gemeentelijk minimabeleid op 110%. De vrijheid om als gemeente zelf te bepalen in welke mate rekening wordt gehouden met aanwezige financiële draagkracht, verdwijnt daarmee. Voor de participatie van schoolgaande kinderen wordt de opstelling van een verordening nu verplicht voorgeschreven. 7. Schuldhulpverlening Voor de schuldhulpverlening wordt dienstverlening ingekocht van de Groningse Kredietbank (GKB). Eens per twee week wordt een dagdeel zitting gehouden in het ZorgLoket. De dienstverlening bestaat onder meer uit budgetbeheer, spreekuur, schuldsanering/-bemiddeling, afgeven WSNP-verklaringen. Gemiddeld waren gedurende het jaar 28 personen in budgetbeheer en bezochten 5 personen het tweewekelijkse spreekuur. De aantallen en kosten zijn verder gestegen. Voor intensivering van schuldhulpverlening heeft de gemeente van het rijk de afgelopen drie jaar subsidie ontvangen. De gestegen kosten kunnen hiervan worden betaald. Ook is in 2011 voor het eerst Humanitas gesubsidieerd door de gemeente. Humanitas bezoekt mensen thuis en helpt bij de administratie als mensen dat zelf niet kunnen. Verder helpt Humanitas mensen om de dienstverlening van de GKB te verkrijgen.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2011 In de begroting 2011 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het bestuursprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. 37

Samenwerking Sociale Zaken BMW Hiervoor is onder ‘Werk’ al ingegaan op de oprichting van en intensivering van de samenwerking binnen het werkplein Noordwest Groningen. Gedurende het jaar is ook hard gewerkt aan de samenwerking van sociale zaken met de afdeling sociale zaken van De Marne/Winsum. Middels werkgroepen (huisvesting, beleid, personeel en organisatie, automatisering en financiën) is de samenvoeging per 1 januari 2012 voorbereid. In de laatste week van december heeft de daadwerkelijke samenvoeging plaatsgevonden. Een ontvlechting van de integrale dienstverlening binnen het ZorgLoket van Bedum was hiervoor noodzakelijk. De burger wordt voor sociale zaken nu via een ingesteld spreekuur bediend. Een complicerende factor binnen de samenwerking is dat geautomatiseerde systemen nog niet op elkaar zijn afgestemd. Sowieso moest er al een nieuw uitkeringssysteem worden ingevoerd. Dit is gelijktijdig gebeurd. Door verdere uitbouw van dit pakket gedurende het eerste halfjaar 2012 kan ICT-afstemming worden bereikt. Overigens is de uitkeringsverstrekking gewaarborgd. Cliëntenplatform De BMW-samenwerking sociale zaken heeft ook gevolgen voor ons cliëntenplatform. Naar aanleiding van de voorgenomen samenwerking heeft het cliëntenplatform al enige tijd contacten met het cliëntenplatform De Marne en Winsum. Samenvoeging is besproken en voorbereid. Inmiddels is door de betrokken raden een nieuwe ‘Verordening cliëntenparticipatie Sozawe Bedum, De Marne en Winsum’ (uw vergadering van 15 december 2011) vastgesteld. De feitelijke opheffing van het ‘oude’ platform en de oprichting van het ‘nieuwe’ platform heeft begin 2012 plaatsgevonden. Voorbereiding decentralisatie Wet werken naar vermogen e.a. In de nieuwe Wet werken naar vermogen zullen de wetten WWB, Wsw en Wajong worden samengevoegd. Invoering ervan is voorzien per 1 januari 2013. Naast deze decentralisatie/transitie worden er nog meer taken op andere terreinen naar de gemeente overgeheveld, te weten op het terrein van Jeugdzorg en Wmo (AWBZbegeleiding). Dit alles vraagt naast samenwerking met andere gemeenten ook een integrale aanpak. De voorbereiding wordt binnen BMWE-verband opgepakt. In oktober is gestart met een eerste conferentie “Werk aan de winkel” voor portefeuillehouders, management, beleidsmedewerkers en uitvoerenden. Een tweede conferentie is gehouden in december voor leden van de vier gemeenteraden. Het heeft geleid tot de opstelling van de notitie “Werk aan de winkel” met als ondertitel “Visie op de sociaal-publieke infrastructuur voor Noordwest Groningen”. Met het opstellen van de notitie zijn de deelnemers meer en meer ervan overtuigd geraakt van de noodzaak om gezamenlijk op te trekken en de krachten te bundelen op de terreinen Werk, Inkomen en Zorg. De notitie is een richtinggevend document en zal in de komende periode nader moeten worden uitgewerkt. Gebiedsgericht werken De gemeente Bedum neemt deel aan de uitvoering van het gebiedsprogramma in het kader van het Provinciaal Programma Zorg en Welzijn 2009-2012. Hierbinnen is onze gemeente voor een aantal projecten de trekker en subsidie-aanvrager, te weten: • Ondersteuning bij ontwikkeling en uitvoering Lokale en Regionale Educatieve Agenda (twee aanvragen); • Ontwikkeling collectieve preventie GGZ; • Pilot monitor bewegingsonderwijs; • Experiment geïntegreerde kindvoorziening Bedum en Winsum. De uitvoering van de projecten is in volle gang. De projecten worden gezamenlijk door provincie en gemeenten gefinancierd. De subsidies voor de verschillende projecten moeten eind 2012 worden verantwoord. Daarna volgt definitieve vaststelling door de provincie. Individuele aanvullende uitkering De gemeente Bedum is sinds 2009 geconfronteerd met een tekort op het WWB inkomensdeel. Conform wetgeving dient de gemeente dit tekort uit algemene middelen te financieren. Onder stringente voorwaarden is het mogelijk een aanvullende uitkering van het Rijk te vragen. Deze aanvullende uitkering is mogelijk wanneer het tekort groter is dan 10% van het toegekend inkomensdeel van dat jaar en de gemeente kan aantonen dat zich een bijzondere situatie op de arbeidsmarkt heeft voorgedaan. In 2011 is er opnieuw sprake van een tekort hoger dan 10%. Wij zullen in 2012 opnieuw een verzoek voor een individuele aanvullende uitkering bij het ministerie indienen. 38

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Startnotitie Wet werk en bijstand; • Re-integratieverordening; • Beleidsregels re-integratie en voorzieningen; • Toeslagenverordening (verhogen en verlagen van de bijstandsnorm); • Handhavingverordening; • Handhavingbeleidsplan 2004-2008; • Debiteurenbeleidsplan 2004-2005; • Notitie minimabeleid maart 2007; • Beleidsplan Sociale activering; • Verordening Stimuleringsfonds; • Verordening Kinderopvang; • Nota Integraal jeugdbeleid; • Nota stimuleringsregeling vrijwilligerswerk; • Startnotitie Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), vastgesteld door B&W op 2 mei 2006; • Verstrekkingenboek Wet maatschappelijke ondersteuning; • Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning (september 2006); • Besluit (financieel) Wet maatschappelijke ondersteuning; • Notitie burgerparticipatie en de Wmo in de gemeente Bedum, vastgesteld door B&W op 2 mei 2006; • Wmo beleidsplan 2008-2012; • Intern controleplan; • Afstemmingsverordening; • Beleidsregels verlagingen; • Verordening Wet inburgering.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 3.536.083 3.484.878 3.370.878 51.205 6.691.822 6.364.782 5.961.810 -327.040 -3.155.739 -2.879.904 -2.590.932 -275.835

Kredieten 2011 Voor de uitvoering van dit programma is, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2011 het volgende krediet beschikbaar gesteld.

CV ketel PSZ Foelkiusstraat

Krediet € 2.385

Uitgegeven 2011 Restant € 2.384 € 1

39

Producten die onder dit programma vallen 34000 WWB: algemeen 34001 WWB: hercontroles 34002 WWB: individuele trajectbemiddeling 34003 WWB: verhaal/terugvordering 34004 WWB: sociale recherche 34005 WWB: Wet boeten 34600 Bijzondere bijstandsverlening 34700 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 36000 Sociale werkvoorziening 36500 WWB Werkdeel 36700 IOAW 37100 IOAZ 37500 Gemeentelijk minimabeleid stimuleringsfonds 38000 Maatschappelijke dienstverlening 38100 Regionaal Indicatieorgaan Noord-Groningen 38200 Ouderenwerk 38600 Bijstandsmaatschappelijk werk – algemeen 38700 Inburgering nieuwkomers 38800 ROA/V-VTV 38950 Huishoudelijke hulp 39000 Jongerenwerk 39100 Dorpshuizen en verenigingsgebouwen 40100 Verzorgingscentrum Alegunda Ilberi 41000 Overige tehuizen (Opmaat) 42100 Peuterspeelzalen gemeente Bedum 42200 Peuterspeelzaal Zuidwolde 42300 Peuterspeelzaal Onderdendam 42500 Kinderdagverblijven 42600 Wmo: leefvoorzieningen gehandicapten 42700 Wmo: woonvoorzieningen gehandicapten

40

3.1.8 Programma: 7 Volksgezondheid en milieu Wat willen we bereiken Wij kiezen daar waar dat mogelijk is voor duurzaamheid. Dit is in het belang van de huidige en de toekomstige generaties. Daar waar het principe dat de vervuiler betaalt opgeld kan doen, wordt dat ook tot uitdrukking gebracht. Een aanhoudende zorg voor een goede kwaliteit van water, bodem en lucht spreekt voor zich. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Millenniumdoelstellingen We streven ernaar millenniumdoelstellingen te realiseren; 2. Openbare verlichting en energiebesparing We gaan onderzoeken of alternatieve vormen van (openbare) verlichting en een verdergaande besparing op energie toepassing kunnen krijgen; 3. Afval Het uitgangspunt van scheiding aan de bron van (huishoudelijk) afval in stand houden, tenzij nascheiding aantoonbaar efficiënter en goedkoper is; 4. Afvalstoffenheffing Zolang andere vormen van heffing niet onomstotelijk leiden tot vermindering van de afvalstroom en/of geen recht doen aan de mate waarin het milieu daadwerkelijk wordt belast, zal het uniforme tarief per huishouden worden gehandhaafd. 5. Rioleringsplan Voor het beheer en onderhoud van de riolering wordt het geactualiseerde rioleringsplan gevolgd. Waar nieuwe riolering wordt aangelegd, is de scheiding van afvalwater en hemelwater het einddoel. Waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld van de riolering. 6. Milieuhandhaving Regelgeving en handhaving zijn onlosmakelijk verbonden met milieuaspecten. Op basis van een integraal handhavingsuitvoeringsprogramma worden prioriteiten gesteld in het kader van de handhaving met de nadruk op potentiële milieurisico’s. Uitgangspunt is een adequate uitvoering van de integrale handhaving. 7. Volksgezondheid De aandachtspunten uit de Nota lokaal gezondheidsbeleid worden successievelijk opgepakt.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Millenniumdoelstellingen Middels een memo aan ons college, die ook ter inzage in de raadsmap heeft gelegen, is met betrekking tot de millenniumdoelstellingen de stand van zaken weergegeven. Hieruit is gebleken dat de gemeente Bedum relatief veel doet aan het dichterbij brengen van die doelstellingen. Het belangrijkste thema binnen onze gemeente is milieu en klimaat (millenniumdoel zeven). Ook op het gebied van bewust consumeren wordt het nodige gedaan (doel acht). Er wordt voortgeborduurd op de lopende projecten, voornamelijk op het gebied van milieu en klimaat. 2. Openbare verlichting en energiebesparing In 2011 is de openbare verlichting in Onderdendam geheel vervangen en bij wijze van pilot uitgevoerd als dimbare conventionele verlichting. Ook de nieuwe verlichting in Ter Laan 4 en de Riekele Prinsstraat is op dezelfde wijze uitgevoerd. Daarnaast is in de Burchtstraat en een deel van de Thedemastraat een pilot uitgevoerd met het plaatsen van dimbare LED verlichting. Al deze pilots dienen geëvalueerd te worden alvorens kan worden begonnen met het opstellen van het beleidsplan openbare verlichting. 41

Tevens vindt op dit moment een overgang plaats naar een nieuwe wijze waarop het beheer en onderhoud van onze openbare verlichting zal worden aanbesteed in verband met de beëindiging van de EGD SOK. In de tweede helft van 2012 zal de aanbesteding gereed zijn. Aansluitend zal worden begonnen met het opstellen van het nieuwe beleidsplan openbare verlichting. Naar verwachting kan deze begin 2013 worden vastgesteld door uw raad. 3. Afval Op basis van het gemeentelijk afvalstoffenplan is in 2011 ingezet op meerdere brengmogelijkheden (op zaterdagen) voor klein chemisch afval, grof metaal, vlakglas, afgedankte elektrische/elektronische apparaten en grondoverschotten. De openstellingen zijn gecommuniceerd via de gemeentelijke mededelingenrubriek. Met name bij de elektrische en elektronische apparaten hebben wij een toename gezien van 10 procent. Aangezien de verruimde openstelling voldoet aan een behoefte is deze voor 2012 gecontinueerd. 4. Afvalstoffenheffing De kosten van inzamelmiddelen huishoudelijk afval is in het vierde kwartaal van 2011 onderzocht. Hieruit is gebleken dat de wijze van inzameling op dit moment niet leidt tot significant afwijkende inzamelkosten per inwoner. Het onderzoek heeft daarentegen wel geleid tot aanpassingen in de tarieven voor afvalstoffenheffing en reinigingsrechten. Binnen de commissie ABZ heeft daarnaast een opiniërende bespreking plaatsgevonden over tariefdifferentiatie. Een meerderheid van uw raad bleek niet voor verder onderzoek naar differentiatie. Er wordt dus vastgehouden aan een vaste tarievenstructuur, zoals ook in het collegeprogramma is opgenomen. 5. Rioleringsplan In 2011 hebben we in verschillende werkgroepen gewerkt aan de ontwikkeling van de samenwerking in de waterketen. Zowel regionaal als in BMW verband zijn verschillende taken belicht. Eén en ander heeft in BMW verband geleid tot het oprichten van een afvalwaterteam. Daarin participeren de drie gemeenten en het waterschap Noorderzijlvest. In 2012 zal concreet gestart worden met de uitwerking van vier projectplannen. Voor de regionale samenwerking in de waterketen is in 2011 medewerking verleend aan onderzoeken. In 2012 zal dat leiden tot concrete ontwikkelingen. Aan het rioleringssysteem is het normale jaarlijkse beheer en onderhoud uitgevoerd. Verbeteringen aan de riolering in het bijzonder hebben niet plaatsgevonden. De aandacht was met name gericht op de afronding van de projecten Herinrichting in Onderdendam en de Riekele Prinsstraat. De voorbereiding van een aantal geplande acties rond het gemalenbeheer is gestart. Concrete uitvoering zal in 2012 plaatsvinden. Binnen de commissie ABZ heeft ook een opiniërende bespreking plaatsgevonden over tariefdifferentiatie van de rioolheffing. Omdat de uitvoering zorgvuldig dient plaats te vinden, hebben wij besloten het voorstel in 2012 verder uit te werken en ter besluitvorming aan uw raad voor te leggen. 6. Milieuhandhaving Toezicht en handhaving van de fysieke leefomgeving is één van de speerpunten van de gemeente. In het kader van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) worden controles uitgevoerd op het gebied van milieu, ruimtelijke ordening, bouwen sloop, brandveiligheid de APV en bijzondere wetten. Uitvoering voor 2011 is vastgelegd in het integraal handhavingsuitvoeringsprogramma 2011. Daarnaast is in 2011 o.a. toezicht uitgevoerd op grond van de Wabo en het Gebruiksbesluit (brandveiligheid). Sancties vinden plaats volgens de provinciale handhavingsstrategie 2009. Bij sancties wordt een tweestappenstrategie toegepast (één waarschuwing, daarna corrigerend optreden). In 2011 is in zes gevallen een handhavingsbeschikking opgesteld. De reguliere milieuhandhaving is uitgevoerd door de werkorganisatie DEAL-gemeenten. De Milieudienst Groningen is beschikbaar in het kader van de 24-uurs milieucalamiteiten en –klachtenregeling. De gemeentelijk toezichthouder heeft toezicht op de Wabo. In het integrale toezicht- en handhavingsverslag 2011 zal inhoudelijk worden ingegaan op de resultaten van de toezicht- en handhavingstaken van de gemeente.

42

In BMW gezamenlijkheid is in 2011 een uniform handhavingsbeleidsplan omgevingsrecht voor de periode 2011-2015 vastgesteld. Het beleidsplan biedt een gestructureerd afwegingskader en flexibiliteit om rekening te houden met eigen gemeentelijke afwegingen. Per gemeente wordt jaarlijks een uitvoeringsprogramma opgesteld waarin wordt ingegaan op de prioriteiten en de in te zetten capaciteit. 7. Volksgezondheid Door het uitstellen van de landelijke nota volksgezondheid is ook de evaluatie en de nieuwe nota lokaal gezondheidsbeleid uitgesteld. Dit staat nu gepland voor 2012. De uitvoering van het jaarprogramma OGGz in BMW-verband heeft afgelopen jaar enige vertraging opgelopen. Hierdoor zijn de lopende zaken verder uitgewerkt. Huiselijk geweld is ondergebracht bij de netwerken OGGz en er zijn stappen gezet in de werkwijze rondom preventie van huisuitzettingen.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2011 In de begroting 2011 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het bestuursprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Klimaat/energiebeleid Binnen het milieubeleidsplan 2009-2012 zijn doelstellingen op het gebied van energie/klimaat opgenomen. Uitvoering van de projecten vindt plaats in dezelfde periode. In 2011 is ingezet op verbetering van de energieprestatie in eigen gebouwen (op objectniveau). In 2011 zijn zowel het gymgebouw aan de Schoolstraat als aan de Vlijt nageïsoleerd (kleedkamers). Daarnaast is de verlichting in beide gebouwen energiezuinig uitgevoerd en is in de kleedkamers/toiletgroepen aanwezigheidsdetectie aangebracht. Ook is bij het gymgebouw aan De Vlijt, naar het voorbeeld van de Schoolstraat, de CV-regeling aangepast. Water (Kader Richtlijn Water) Er hebben geen specifieke acties plaatsgevonden. De KRW doelstelling is reeds in 2010 gehaald. Bij nieuwe projecten wordt onderzocht of afkoppeling wenselijk is. Bodem In 2011 is de zuivering van het grondwater onder de voormalige gasfabriek verder uitgevoerd. Daarvoor is op de locatie een zuiveringinstallatie geïnstalleerd. In het kader van de informatieplicht op het gebied van bodem zijn ruim 60 bodemonderzoeken ingevoerd in het bodeminformatiesysteem Strabis. Daarmee is de achterstand ingelopen. In 2011 is, gezamenlijk met de meeste Groninger gemeenten, gestart met de voorbereiding van het opstellen van nieuwe bodemkwaliteitskaarten voor zowel de bebouwde kom als het buitengebied.

Wat hebben we in 2011 nog meer gedaan? Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2011 hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2011. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. Aanpak hondenpoep In 2011 is de pilot aanpak hondenpoep aan de Schoolstraat uitgevoerd. De resultaten hiervan zijn betrokken bij schoonmonitor 2011. Uit de evaluatie is gebleken dat de hondenpoepoverlast niet vermindert door de hondenbezitters te faciliteren in het opruimen van de hondenpoep. De pilot is niet gecontinueerd en de voorzieningen zijn weggehaald. Dit hield ook verband met de huidige schoonheidsgraad van de gemeente Bedum aangaande hondenpoep. RUD Vanaf 2010 proberen provincie en 23 Groningse gemeenten samen de totstandkoming van een Regionale UitvoeringsDienst (RUD) te bewerkstelligen. Vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van milieu komen verplicht in één RUD. De beleidsuitvoering (regie/aansturing van de RUD) blijft bij de gemeente. Afgelopen jaar zijn door de RUD projectorganisatie verschillende onderzoeken uitgevoerd, o.a. naar de organisatorische vorm van de RUD. Er is na onderzoek door de meeste gemeenten de intentie 43

uitgesproken dat er één RUD dient te komen met als juridische vorm een openbaar lichaam met een lichte constructie. De gemeente Bedum heeft de intentieverklaring overigens niet getekend, vooral omdat geen afdoende waarborgen voor een effectieve, efficiënte en financieel beheersbare organisatie konden worden afgegeven. In 2012 worden de juridische regelingen en een bedrijfsplan opgesteld. Dan zijn ook de eventuele financiële en mogelijke personele consequenties bekend. In de loop van 2013 zal een volwaardige RUD operationeel moeten zijn. Milieucommunicatie en Natuur en Milieueducatie In het voorjaar van 2011 is aan Ellerhuizen 7 een zwaluwtil geplaatst. Op de locatie broedt een hele grote huiszwaluwenkolonie aan een woning, maar dit veroorzaakte veel overlast door vogelpoep op ramen en kozijnen. Om de kolonie in tact te houden en de overlast te verminderen is voor een zwaluwtil gekozen, om zo de bedreigde huiszwaluw een alternatief voor de woning te bieden. In 2011 vond een schoolproject ‘Milieubewustzijn’ plaats voor alle klassen van de Togtemaarschool in Bedum. Samen met de school hebben we verschillende milieuthema’s uitgewerkt, excursies georganiseerd naar onder andere de buitendienst van de gemeente en het Bedumerbos. Als afsluiting was er een milieumarktdag in de school. Op een nog onbebouwde kavel op het bedrijvenpark Boterdiep zijn in 2011, net als in de 3 jaren ervoor, zonnebloemen en akkerbloemen gezaaid. Dit is ter versterking van de biodiversiteit als voedselbron voor bijen, vlinders en hommels en daarnaast als plukweide voor de vrijwilligers van Stichting de Zonnebloem in Bedum. Deze hebben in de week van de zonnebloem (2e week september) de zonnebloemen als attentie uitgedeeld aan zieken en senioren. Groen Een gemeentelijk bosje nabij Zuidwolde is flink onder handen genomen om het opener te maken waardoor er weer een struiklaag zal ontstaan. Het bosje is zo weer geschikt gemaakt als leefgebied voor zangvogels en besdragende struiken. Door de maatregelen zal het bosje weer minder interessant worden voor roofdieren die het op de weidevogels in de omliggende weilanden hebben gemunt.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Milieubeleidsplan 2009-2012, vastgesteld in mei 2009; • Intergemeentelijk bodembeleidsplan Regio Noord 2009-2013, vastgesteld; • Handhavingsbeleidsplan omgevingsrecht periode 2011-2015 voor BMW-gemeenten; • Integraal Handhavingsuitvoeringsprogramma, jaarlijks vast te stellen; • Gemeentelijke Rioleringplan, vastgesteld in 2005; • Nota lokaal gezondheidsbeleid 2008-2012; • Afvalstoffenverordening, vastgesteld d.d. 25 maart 2004; • Gemeentelijk Afvalstoffen Plan 2009-2012 d.d. 17 november 2009; • Notitie toezicht en handhaving bij evenementen, vastgesteld in 2009; • Waterplan, januari 2009.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 2.321.355 2.388.485 2.281.978 -67.130 2.593.657 2.999.809 2.749.374 406.152 -272.303 -611.324 -467.396 339.021

44


Vervanging riolering (50 jaar) Vervanging riolering (15 jaar) Begraafplaats Bedum

Krediet € 551.300 € 28.000 € 6.787

Uitgegeven 2011 Restant € 23.967 € 527.333 € - € 28.000 € - € 6.787

Producten die onder dit programma vallen 43100 Bijdragen en subsidies i.v.m. volksgezondheid 44000 Hulpverleningsdienst Groningen – onderdeel GGD 44500 Jeugdgezondheidszorg 44900 Destructie 45000 Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten (heffing/invordering) 45100 Ophalen en afvoeren van huishoudelijk afval 45101 Onderhoud reinigingswagen 45200 Inzameling glas 45300 Kleine gevaarlijke afvalstoffen (KGA) 45400 Inzameling wit- en bruingoed 45500 Inzameling oud papier 45600 Ledigen septictanks en zinkputten 46000 Rioolrechten, heffing en invordering 46100 Riolen 46200 Rioolgemalen 47000 Beleidsadvisering milieu 47100 Verlening milieuvergunningen 47200 Handhaving (controle) milieubeheer 47300 Milieucommunicatie 47400 Afwikkeling milieuklachten 47500 Bodem 47600 Geluidhinder 47700 Gemeentelijke interne milieuzorg 48300 Ongediertebestrijding 49000 Begravingen en onderhoud begraafplaatsen 49300 Begraafrechten 49400 Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten 49500 Rioolrechten

45

46

3.1.9 Programma: 8 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Wat willen we bereiken In de gemeente Bedum is het goed wonen. Het gemeentebestuur streeft naar een woningbouwbeleid dat rekening houdt met en inspeelt op de demografische ontwikkelingen en de (woon)wensen van verschillende doelgroepen. Het bestuur vindt duurzaam bouwen belangrijk. De gesprekken over de ontwikkeling van de centrumplannen voor Bedum zijn hervat. Het einddoel moet een aantrekkelijk, leefbaar dorpscentrum zijn, waarin de verschillende functies in balans zijn. Het gemeentebestuur streeft naar een optimaal onderhoudsniveau van gemeentelijke eigendommen en de openbare ruimte. Het gemeentebestuur koestert het groene, open buitengebied. In dat gebied moeten de agrarische, toeristische en recreatieve functies in harmonie naast elkaar kunnen bestaan en de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. Het bestuur creëert daarvoor de randvoorwaarden. Hieraan verbinden wij de volgende keuzes: 1. Woningbouw Wij willen komen tot meer afwisseling in de woningbouw en inspelen op de behoefte aan zowel betaalbare woningen als luxe appartementen, bijvoorbeeld voor senioren. Het convenant met woningstichting Wierden en Borgen moet worden geactualiseerd. We willen bevorderen dat er duurzaam en toekomstbestendig wordt gebouwd. 2. Centrumplannen De ontwikkeling van de centrumplannen voor Bedum is onderwerp van gesprek met betrokken partijen. Aan de raad is najaar 2010 de melding van de stand van zaken toegezegd. 3. Bestemmingsplan buitengebied Op basis van het bestemmingsplan voor het buitengebied willen we aan vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen een andere bestemming geven en ‘verrommeling’ van ons buitengebied voorkomen. Daarnaast willen we voorwaarden scheppen die bijdragen aan een gezonde, vitale landbouwsector. De open ruimte tussen de kernen willen we handhaven en waar mogelijk versterken. 4. Recreatieve fietspaden Wij willen minimaal instandhouding en waar mogelijk uitbreiding van recreatieve fietspaden. 5. Gebiedsplan De Woldstreek Wij willen in samenspraak met de gebruikers en bewoners plannen uitwerken om te komen tot een Gebiedsplan voor De Woldstreek tussen Zuidwolde en Groningen.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. Woningbouw Convenant Wierden en Borgen In BMW-verband wordt het op te stellen convenant met bijbehorende prestatieafspraken met de woningstichting Wierden en Borgen voorbereid. Door het adviesbureau Companen is een notitie opgesteld over woningmarktopgaven in Bedum. Eenzelfde notitie is gemaakt voor de gemeente Winsum. De notities sluiten aan op het opgestelde leefbaarheidsplan voor de gemeente De Marne. Deze gegevens worden als onderlegger gebruikt voor de prestatieafspraken met Wierden en Borgen. Vogelzang locatie Alle kavels en ook de voormalige bedrijfswoning zijn verkocht. De bouw van 15 levensloopbestendige woningen op dit terrein door woningstichting Wierden & Borgen zal naar verwachting in 2012 starten. 47

Almastraat In de volgende tabel is de stand van zaken weergegeven. 1

Herstructurering Almastraat fase 2 (tussen Burchtplein en Thedemastraat)

6 koopwoningen

2

Herstructurering Almastraat fase 2 (tussen Burchtplein en Thedemastraat) Herstructurering Almastraat 143, fase 3 (tussen Burchtplein en Noordwolderweg)

25 zorgappartementen

3

22 woningen

Hiervoor een subsidie toegezegd op grond van de tijdelijke stimuleringsregeling woningbouwprojecten. De subsidie is ingezet om de koopprijs te verlagen. Ook de gemeente levert een financiële bijdrage. Twee woningen zijn gereed opgeleverd en verkocht. Van 4 woningen is het casco gereed. Dit complex is in 2011 opgeleverd.

Eind 2011 is een begin gemaakt met de sloop van 22 woningen. De nieuwe invulling is nog niet bekend.

Gasfabriek Door Wierden & Borgen is in 2011, na consultatie van uw raadscommissie in tweede aanleg, verder gewerkt aan de planuitwerking voor deze herstructureringslocatie. Het laatste plan voorziet in de bouw van 32 appartementen in de koop- en huursector. In 2012 zal een op het bouwplan toegesneden bestemmingplan in procedure worden gebracht. Ter Laan 4 In het uitbreidingsplan Ter Laan 4 zijn in 2011 35 woningen opgeleverd. 2. Centrumplannen De nieuwbouwplannen van Bederawalda hebben een directe relatie met plannen voor de andere kant van de Vlijt. Voor de nieuwbouw van Bederawalda heeft de architectenselectie plaatsgevonden en is gestart met de werkzaamheden om tot een voorlopig ontwerp te komen. In het proces heeft de stichting Bederawalda en de woningstichting Wierden en Borgen een belangrijke rol weggelegd voor de bewoners; ook de omwonenden worden in het proces betrokken. Voor de ontwikkeling van het vastgoed in het centrum is de het initiatief bij twee vastgoedeigenaren gelegd, in die zin dat gevraagd is om voor 1 juli 2012 met een (gezamenlijk) plan te komen. Wij faciliteren en verzorgen de openbare ruimte. Hierover zijn in 2011 verschillende gesprekken gevoerd en dit zal in 2012 tot nadere besluitvorming leiden. 3. Bestemmingsplan buitengebied Bij agrarische schaalvergroting is voor vijf uitbreidingen een landschapsinpassingsplan gemaakt. Daarbij is met de ondernemer een convenant gesloten om de realisatie van het inrichtingsplan te waarborgen. In één geval was bij agrarische schaalvergroting sprake van een buitenplanse afwijkingsbesluit. 4. Recreatieve fietspaden Hiervoor verwijzen wij naar het programma Cultuur en Recreatie. 5. Gebiedsplan Woldstreek In het eerste kwartaal van 2011 zijn bijeenkomsten georganiseerd voor de betrokkenen uit het gebied, om te praten over het Gebiedsplan De Woldstreek. De uitkomsten van de bijeenkomsten zijn door Noordpeil/DHV uitgewerkt en in oktober 2011 voorgelegd aan de stuurgroep. Naar aanleiding daarvan heeft de stuurgroep om aanvullende informatie gevraagd. Dit wordt op dit moment uitgewerkt, waarna het in 2012 ter consultatie wordt voorgelegd aan de stuurgroep.

48

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2011 In de begroting 2011 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het bestuursprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Leader+ / Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) MKB Going Zie programma 3 Economische zaken. Fietsknooppuntenroute De fietsknooppuntenroute is in 2011 grotendeels gerealiseerd. Het project wordt in 2012 afgerond. Gebiedsuitwerking Noord- Groningen In regio verband zijn geen nieuwe projecten gestart, die voor Bedum van belang zijn. Er is een voorzichtig begin gemaakt met een nieuw overlegplatform voor regionale samenwerking op Het Hoogeland. Het overlegplatform is vooral benut om nog aflopende subsidietrajecten als ILG en Leader af te handelen. Dorpsvisie Zuidwolde Naast de uitwerking van het Gebiedsplan De Woldstreek in samenhang met de stadsrandvisie, zijn hier verder geen ontwikkelingen geweest. Dorpsvisie Onderdendam Er is een Leaderbijdrage verleend voor het moderniseren van het dorpshuis Zijlvesterhoek. Bij de basisschool De Haven is ruimte gecreëerd voor kinderopvang. Er is een omgevingsvergunning verleend voor de vernieuwing van de bedrijfsloods op de Abemeclocatie aan de Winsumerweg en de mogelijkheden om ter plaatse te komen tot herstel van het jaagpad zijn verkend. Dit heeft nog niet geleid tot een concrete subsidietoezegging. In 2012 wordt hieraan verder gewerkt. Omgevingsvergunning (Wabo) Sinds 1 oktober 2010 werken wij met de Wabo. Het landelijke omgevingsloket is aan de hand van plaatselijke regelgeving ingericht. Het landelijke omgevingsloket, waar digitaal een aanvraag kan worden ingediend, wordt veelvuldig door de burgers en bedrijven gebruikt. Het uitdraaien van tekeningen en documenten uit het omgevingsloket vergt extra uren. Het ophalen van grote bestanden uit het landelijke omgevingsloket verloopt traag. Het aangekochte vergunningenprogramma Squit Xo is afdoende ingericht om de omgevingsvergunningen te kunnen behandelen en te verlenen. Het beheer en het perfectioneren van Squit Xo is een doorlopende actie. Verschillende verordeningen zijn vanwege de inwerkingtreding van de Wabo gewijzigd en er zijn samenwerkingsovereenkomsten met het Waterschap, Provincie en Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie afgesloten. Welstandsnota De jaarlijkse evaluatie van Libau en het gemeentelijk welstandbeleid (in dit geval over het jaar 2010) zullen begin 2012 aan de raad worden aangeboden. De evaluatie over het jaar 2011 zal later in het jaar 2012 worden aangeboden. Regiovisie Groningen-Assen 2030 De jaarstukken 2011 zullen zoals gebruikelijk in de loop van dit jaar aan u worden voorgelegd. In 2011 is intensief gewerkt aan de regionale woningbouwafstemming, die zijn beslag zal krijgen in 2012. Er is een marktanalyse gestart naar de kwaliteit, kwantiteit en toekomstige vraag van bedrijfslocaties. Voor verkeer en bereikbaarheid is de eerste stap gezet naar fase 2 van de Regiotram “de tram de regio in”, is er gewerkt aan het Fietsrouteplus Bedum-Groningen en is gewerkt aan het project Bereikbaarheid station. De tussenstand van de ontwikkelingen in het centrum zijn besproken in het Kwaliteitsteam. Voor raads- en statenleden zijn er 2 informatie- en discussiebijeenkomsten geweest.

49

Bestemmingsplannen Het bestemmingsplan Onderdendam Kern is in procedure gebracht en in januari 2012 door uw raad vastgesteld. Er is een begin gemaakt met de herziening van het bestemmingsplan Noordwolde Kern. Basisadministraties Het realiseren van de Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG) is in 2011 afgerond. De maatwerkafspraken met Ministerie van Infra en Milieu zijn afgerond, en de kinderziektes in de applicatie zijn verholpen. Vanaf 1-1-2012 beheren wij de BAG conform de wet. Ook zijn de eerste stappen in de BAGGBA koppeling doorlopen. De vervolgstappen (tevens de “laatste” stappen) in deze koppeling staan voor 2012 gepland. Met het oog op de invoering van de Basisadministratie Grootschalige Topografie (BGT) is besloten om vooruitlopend op die invoering de gegevensinwinning van nieuwe projecten aan te sluiten op de betreffende eisen. Eén van de stappen daartoe is het besluit om een zogenaamde zelfmuterende gemeente te worden, dat wil zeggen dat we bijhouding van de Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN) niet meer laten uitvoeren door de betreffende stichting, maar hiervoor zelf rechtstreeks opdracht verlenen. Overigens blijven we lid van de Stichting GBKN; alleen de bijhouding van de kaart verzorgen we nu zelf en de gegevens leveren we vervolgens aan, aan de stichting (dus in plaats van een financiële vergoeding aan de stichting voor de bijhouding, leveren we nu de gegevens aan die we zelf hebben laten inmeten; dus voor de begroting is het kostenneutraal). Geografische Informatiesystemen In 2011 is een viewer voor het raadplegen van geografische gegevens op het netwerk geplaatst. Op alle werkplekken is het nu mogelijk gegevens zoals luchtfoto’s, kaarten etc. te raadplegen. In dit verband is een samenwerking gestart tussen de BMW- en de Westerkwartiergemeenten. Ondanks de goede samenwerking is inmiddels geconstateerd dat deze samenwerking toch nog niet sterk genoeg is; daarom is voor dit onderwerp gestart met een onderzoek om aansluiting te zoeken bij de gemeente Groningen.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Structuurplan vastgesteld in 2006; • Discussienota cultuurhistorische verkenningen, vastgesteld in 2000; • Gebiedsuitwerking Richting Noord-Groningen, vastgesteld op 29 januari 2004; • Welstandsnota, vastgesteld op 27 mei 2004; • Basisplan detailhandel, vastgesteld op 27 mei 2004; • Nota Pragmatisch handhaven, vastgesteld op 16 september 2004; • Notitie Behoedzaam vernieuwen, structuurplan+vastgesteld augustus 2004; • Woonplan 2002-2010, vastgesteld op 19 december 2002; • Woonschepenverordening, vastgesteld op 1 juli 1999; • Bouwverordening (wijziging 13a), vastgesteld op 16 december 2010; • Brandpreventiebeleid bestaande bouw, vastgesteld op 13 april 2004; • Evenementenbeleid, vastgesteld op 4 februari 2010; • Brandbeveiligingsverordening, vastgesteld op 16 september 2010.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 1.255.871 458.784 445.153 797.087 3.235.048 1.506.060 1.289.517 -1.728.988 -1.979.178 -1.047.276 -844.364 -931.902

50


ILG cofinanciering uitvoering (2011) Uitvoering stedelijke vernieuwing 2011

Krediet € 60.000 € 80.000

Producten die onder dit programma vallen 50000 Structuur- en bestemmingsplannen 50100 Planologische procedures 50200 Juridische procedures 51000 Woningbouw toegelaten instellingen 51100 Gemeentewoningen 52000 Stedelijke vernieuwing 53000 Bouw-, woningen welstandstoezicht 53100 Gebruiksvergunningen 53200 Integrale handhaving 53500 Ligplaatsen woonschepen 53900 Huursubsidieregeling 54500 Leges bouwvergunningen 55000 Gronden en landerijen 55100 Bouwgrondexploitatie

51

Uitgegeven 2011 Restant € 6.919 € 53.081 € - € 80.000

52

3.1.10 Programma: 9 Financiën Wat willen we bereiken 1. (Meerjaren)begroting Er wordt jaarlijks gestreefd naar een sluitende begroting. De meerjarenbegroting dient tenminste sluitend te zijn. 2. Vrij aanwendbare reserve De ondergrens van de vrij aanwendbare reserve voor onverwachte tegenvallers en calamiteiten moet worden herzien. 3. Lokale lasten De gemeentelijke belastingen en tarieven volgen in de regel het tempo van de inflatie. Een toename van de belastingdruk wordt echter niet uitgesloten.

Uitvoering bestuursprogramma 2011 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het bestuursprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2011. 1. (Meerjaren)begroting In 2011 is er een omvangrijke bezuinigingsoperatie uitgevoerd en meerjarig afgesproken. De uitkomsten zijn in juni aan de raad gepresenteerd. De uitkomsten hiervan zijn vervolgens in de voorjaarsnota 2011 en begroting 2012 verwerkt. Daarmee is een sluitende begroting 2012 gerealiseerd. 2. Vrij aanwendbare reserve In maart 2012 heeft uw raad de nieuwe nota weerstandsvermogen vastgesteld. Hierin zijn de risico’s geïnventariseerd en gekwantificeerd. Deze risico’s zijn vervolgens aan een waarschijnlijkheidspercentage gekoppeld. De vertaling naar de benodigde weerstandscapaciteit is gemaakt met ondersteuning van Deloitte. De uitkomsten leiden uiteindelijk naar een bijgestelde ondergrens van de vrij aanwendbare algemene reserve van € 1.700.000, een verhoging van € 1.000.000 ten opzichte van de oude ondergrens. 3. Lokale lasten De lokale lasten zijn in de begroting verwerkt conform de door uw raad vastgestelde verordeningen.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2011 In de begroting 2011 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het bestuursprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Rechtmatigheid Wij zijn gestart met het opstellen van een intern controleplan. Hierin zal worden aangegeven welke interne controles op welke wijze worden uitgevoerd. Dit zal in 2012 worden vastgesteld. Doelmatigheidsonderzoeken Op 13 december 2011 hebben wij het onderzoeksplan 2012 vastgesteld. Hierin zijn de reguliere controles opgenomen. Voor het doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek gaan we de klantcontacten onderzoeken. Dit kan tevens dienen als input voor de op te stellen visie op de dienstverlening.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Financiële verordeningen gemeente Bedum (o.g.v. art. 212 Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 22 maart 2007; • Controleverordening gemeente Bedum (o.g.v. art. 213 Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 20 december 2007;

53

• • • •

Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente Bedum (o.g.v. art. 213a Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 20 december 2007; Nota waardering en afschrijving vaste activa, vastgesteld door de raad op 22 maart 2007; Nota reserves en voorzieningen, vastgesteld door de raad op 16 december 2010; Nota “Weerstandsvermogen”, vastgesteld op 29 maart 2012.


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 145.375 95.356 109.334 50.019 225.491 1.118.553 769.766 893.062 -80.115 -1.023.197 -660.432 943.082

Kredieten 2011 Voor de uitvoering van dit programma worden naast de structurele middelen die beschikbaar zijn in de begroting in 2011 geen kredieten beschikbaar gesteld.

Producten die onder dit programma vallen 57000 Renten, dividenden en winstaandelen 58000 Bespaarde rente 59000 Algemene uitkering uit het gemeentefonds 60000 Onvoorziene uitgaven 60100 Algemene uitgaven en inkomsten 60300 BCF 60400 Wet waardering onroerende zaken 60500 Onroerende-zaakbelastingen gebruikers 60600 Onroerende-zaakbelasting eigenaren 60700 Roerende-zaakbelastingen 60800 Hondenbelasting 60900 Lasten heffing en invordering belastingen 60950 Lokale lastenverlichting 61000 Saldi van kostenplaatsen 62000 Mutaties in de reserves Deze producten vallen allemaal voor wat betreft de beleidsmatige kant onder dit programma. Voor wat betreft de financiële kant valt een deel van de producten niet binnen dit programma. Het gaat daarbij om de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven. Op grond van de nieuwe voorschriften mogen de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven niet toegerekend worden aan de programma’s. Deze baten en lasten worden apart toegelicht in de volgende hoofdstukken. Op het totaal overzicht van baten en lasten in de jaarrekening komen de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven apart tot uitdrukking. Dit geldt ook voor de mutaties in de reserves.

54

3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen Inleiding Het overzicht algemene dekkingsmiddelen dient volgens de voorschriften ten minste te omvatten: - lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is; - algemene uitkeringen; - dividend; - saldo van de financieringsfunctie; - saldo tussen de compensabele BTW en de uitkering uit het BTW- compensatiefonds; - overige algemene dekkingsmiddelen. Algemene dekkingsmiddelen worden niet als baten in de diverse programma’s opgenomen. Ze zijn immers bedoeld om te dienen als dekkingsmiddel voor alle programma’s. Overzicht algemene dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen

Realisatie

Raming

Raming

verschil saldi

begrotingsjaar Lokale heffingen Algemene Uitkering Dividend Saldo van de financieringsfunctie Compensabele BTW versus uitkering uit BTWcompensatiefonds Totaal

begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 1.436.277 1.421.914 1.421.914 14.363 9.734.883 9.539.679 9.483.448 195.204 1.061.163 1.060.427 147.360 736 0

0

0

0

1.008 12.233.331

0 12.022.020

0 11.052.722

1.008 211.311

Lokale heffingen Een aantal lokale heffingen is aan te merken als algemeen dekkingsmiddel. Het betreft dan die heffingen waarvan de besteding niet gebonden is. Het gaat om de onroerende-zaakbelastingen, roerende zaakbelasting en de hondenbelasting. Heffingen zoals de riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing vallen niet onder de begripsomschrijving. De opbrengsten hiervan worden rechtstreeks verantwoord op de programma’s. In onderstaande tabel worden de werkelijke opbrengsten voor 2011 in relatie tot de ramingen weergegeven. In de paragraaf lokale heffingen wordt dieper ingegaan op het beleid ten aanzien van de lokale heffingen. Lokale heffingen

OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Totaal

Realisatie begrotingsjaar

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 192.224 192.507 192.507 -283 1.184.112 1.168.914 1.168.914 15.198 0 1.645 1.053 1.053 592 58.296 59.440 59.440 -1.144 1.436.277 1.421.914 1.421.914 14.363

In de raadsvergadering van 8/10 november 2010 zijn de tarieven voor 2011 vastgesteld. De aanslagen zijn met dagtekening 28 februari 2011 verzonden. Voor een verklaring van het verschil verwijzen we naar de paragraaf lokale heffingen.

55

Algemene uitkering De gemeente ontvangt uit het gemeentefonds een algemene uitkering van het rijk. Deze uitkering is vrij besteedbaar. In onderstaande tabel wordt de realisatie van de algemene uitkering voor 2011 weergegeven. Algemene uitkering

Algemene uitkering Behoedzaamheidreserve Totaal


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 9.734.883 9.539.679 9.483.448 195.204 0 0 0 0 9.734.883 9.539.679 9.483.448 195.204

De raming voor wijziging is berekend op basis van de zogenaamde septembercirculaire 2010. Daarbij is rekening gehouden met de bekende vaste en variabele gegevens van de gemeente die de grondslag zijn voor de berekening van de algemene uitkering. In de voor- en najaarsnota 2011 is de algemene uitkering bijgesteld tot een bedrag van € 9.539.679. De werkelijke opbrengst 2011 ligt € 195.204 hoger dan de raming na wijziging. Uit de Decembercirculaire kon al worden opgemaakt dat de daadwerkelijke uitkering incidenteel hoger zou uitvallen. Bekend is dat het rijk een correctie zou doorvoeren voor de jaren 2012 en verder. Deze correctie wordt doorgevoerd omdat er een verschil is ontstaan bij de financiële vertaling van de (rijks-)begroting. In de Decembercirculaire is duidelijk geworden dat deze correctie ook doorgevoerd gaat worden voor de jaren 2009 tot en met 2011. Deze verrekening heeft nog plaatsgevonden in december, maar was ten tijde van het opstellen van de najaarsnota nog niet bekend. Dividend Dividend en rente

Aandelen BNG Dividend div. NV's en BV's Enexis B.V. (rente bruglening) Enexis B.V. NV Waterleidingmij Groningen

Totaal

Realisatie begrotingsjaar 12.110 978.069 59.569 11.415 0 1.061.163

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 11.945 11.945 165 978.067 35.000 2 59.000 89.000 569 11.415 11.415 0 0 0 0 1.060.427 147.360 736

Jaarlijks ontvangt de gemeente van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten een dividenduitkering uit hoofde van het aandelenbezit in de bank. In 2011 is een dividenduitkering ontvangen over 2010 van € 12.110. Dit is € 2,30 per aandeel (5.265 aandelen). Aan rente hebben we een bedrag ontvangen van € 59.569. Dit betreft rente van onze aandeelhouderslening aan Enexis. Als gevolg van de verkoop van onze aandelen Essent hebben we aandelen gekregen in een aantal nieuwe BV’s. Voor deze aandelen hebben we ook dividend ontvangen in 2011, te weten: - Enexis € 41.373 - CBL vennootschap BV € 50.177 - Publiek Belang BV € 10.681 - Attero BV € 5.342 - Enexis € 254.896 (interim-dividend) - CBL vennootschap BV € 615.601 (interim-dividend) Aan rente achtergestelde lening NV Elektriciteitsbedrijf Groningen en Drenthe (Enexis) is € 11.415 ontvangen. 56

Overige algemene dekkingsmiddelen Overige algemene dekkingsmiddelen Bespaarde rente Totaal


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 708.222 642.670 630.386 -65.552 708.222 642.670 630.386 -65.552

Bij de bespaarde rente gaat het om de rente over de reserves en voorzieningen. De reserves en voorzieningen worden ingezet als financieringsmiddel, waardoor er niet geleend behoeft te worden. Deze rente is toegevoegd aan de Algemene reserve. De post bespaarde rente 2011 laat een voordeel zien van ruim € 65.000. Dit wordt o.a. veroorzaakt door een positief rekeningresultaat 2010 en de bestemmingsreserve overheveling budgetten. Hierdoor is de stand van de reserves en voorzieningen op 1 januari 2011 hoger dan bij de begroting geschat. Saldo van de financieringsfunctie De gemeente heeft voor de financiering van de diverse investeringen langlopende leningen aangetrokken. Het saldo van deze leningen bedraagt per 31-12-2011 € 21.677.349. Naast de langlopende geldleningen worden ook de reserves en voorzieningen gebruikt als financieringsmiddel. Per 31-12-2011 bedraagt de omvang € 10.590.195 (exclusief het niet vrij aanwendbare deel). Dit is exclusief het rekeningsaldo 2011. Indien het saldo van bovenstaande bedragen niet toereikend is om het totaal van de uitgaven te financieren, wordt veelal (afhankelijk van de behoefte en de rentestand) kort geld aangetrokken door middel van rekening-courantovereenkomsten of kasgeldleningen. In 2011 zijn geen langlopende leningen aangetrokken. In de primitieve begroting 2011 is de totale rentelast berekend op € 1.594.621. Dit is inclusief de berekende rente over de eigen financieringsmiddelen. In de voorjaarsnota 2011 is de rente voor eigen financieringsmiddelen aangepast, omdat de stand per 1-1-2011 hoger was dan waarmee in begroting rekening was gehouden. De werkelijke rentelast (lasten en baten) 2011 bedraagt inclusief rente eigen financieringsmiddelen € 1.764.272 er is een verschil ten opzichte van de raming van € 171.326. De kostenplaats kapitaallasten laat een aantal voor- en nadelen zien. De rente op langlopende leningen en de ontvangen rente op onze rekening-courant laten een voordeel zien. De rente van de eigen financieringsmiddelen een nadeel. Per saldo laat de kostenplaats kapitaallasten een voordeel zien van € 41.617 (is nadeel op saldi kostenplaatsen). BTW BCF

Baten Lasten Totaal


Raming begrotingsjaar na wijziging

1.621 613 1.008

Raming begrotingsjaar voor wijziging 0 0 0

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 0 1.621 0 -613 0 1.008

Door de invoering van het BTW-compensatiefonds (BCF) vanaf 1 januari 2003 heeft de gemeente de mogelijkheid gekregen om een groot deel van de betaalde omzetbelasting te verrekenen. Met ingang van 2007 kan 100% van de BTW gecompenseerd worden. Over 2011 is een bedrag van € 938.855 BTW gecompenseerd c.q. verrekend met de belastingdienst. Overige dekkingsmiddelen Er zijn geen overige algemene dekkingsmiddelen. 57

3.1.12 Onvoorzien Onvoorzien

Baten Lasten Totaal


Raming begrotingsjaar na wijziging 0 0 0

0 21.708 -21.708

Raming begrotingsjaar voor wijziging

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 0 0 23.708 21.708 -23.708 21.708

Het beleid in de gemeente Bedum is om een post onvoorzien beschikbaar te hebben voor incidentele uitgaven van € 2,27 per inwoner. Bij de opstelling van de begroting 2011 is uitgegaan van 10.444 inwoners. De post onvoorzien 2011 voor incidentele uitgaven komt dan uit op € 23.708. Naast een post onvoorzien voor incidentele uitgaven is voor structurele onvoorziene zaken geen bedrag beschikbaar in de exploitatie. De post onvoorzien is in 2011 gebruikt voor de beveiligingskosten tijdens de jaarwisseling 2011/2012; deze kosten zijn ten laste van onvoorzien gebracht (€ 2.000).

58

3.2

Paragrafen

Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten schrijft in artikel 26 voor dat in het jaarverslag dezelfde paragrafen opgenomen moeten worden die ook staan opgenomen in de begroting. Het gaat om de volgende paragrafen: - lokale heffingen - weerstandsvermogen - onderhoud kapitaalgoederen - financiering - bedrijfsvoering - verbonden partijen - grondbeleid - gemeentelijke subsidies - controle & onderzoek In de paragrafen dient te worden ingegaan op de realisatie van het beleid met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen die in het verleden versnipperd in de begroting stonden, nu worden gebundeld. Hierdoor ontstaat een beter totaal inzicht.

59

60

3.2.1 Lokale heffingen In deze paragraaf informeren wij u over: - de gerealiseerde inkomsten; - een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen; - het gerealiseerde beleid ten aanzien van de lokale heffingen; - een aanduiding van de lokale belastingdruk; - een beschrijving van het gerealiseerde kwijtscheldingsbeleid. Gerealiseerde inkomsten Lokale heffingen

OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolrechten Leges Burgerzaken Bouw- en gebruiksvergunningen Begraafrechten Marktgelden Totaal


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 192.224 192.507 192.507 -283 1.184.112 1.168.914 1.168.914 15.198 1.645 58.296

1.053 59.440

1.053 59.440

592 -1.144

1.154.185 820.161 163.927 175.296 61.451 4.926 3.816.224

1.150.018 813.551 146.029 157.099 137.500 5.685 3.831.796

1.150.018 813.551 146.029 157.099 167.500 5.685 3.861.796

4.167 6.610 17.898 18.197 -76.049 -759 -15.572

De totale opbrengst lokale heffingen ligt € 15.573 onder de raming na wijziging. Hierin is de meeropbrengst geraamd van de vastgestelde tariefstijgingen 2011 evenals de correcties uit de najaarsnota (raad 15 december 2011). Voor de meeste belastingen/heffingen geldt dat het resultaat conform de raming is gerealiseerd. Enkele opmerkingen op hoofdlijnen. • De grootste afwijking zien we bij de begraafrechten. Bij de najaarsnota hebben we al gemeld dat de uitgifte van graven achterblijft bij de raming. Dit blijkt bij de rekening nog iets groter. Het aantal overledenen en begravingen ligt redelijk in lijn met voorgaande jaren, maar met name de uitgifte van graven is achter gebleven bij de raming. Overigens geeft het eerste kwartaal van 2012 een volledig ander beeld. In deze periode is dezelfde opbrengst gerealiseerd als in geheel 2011. Hieruit blijkt dat deze opbrengsten lastig zijn te voorspellen. • De post leges Bouwvergunningen laat een meeropbrengst zien van ruim € 18.000. Met name vergunningen voor nieuw- en verbouw van bedrijven heeft tot een aanzienlijke opbrengst geleid. • In 2011 zijn bij leges Burgerzaken met name meer rij- en reisdocumenten verstrekt. Hierdoor zijn de inkomsten hoger dan geraamd. Dit voordeel valt echter weg tegen een hogere afdracht van rijksleges. • Aan OZB is € 15.000 meer ontvangen dan we geraamd hebben. Een van de redenen is dat het aantal bezwaren in 2011 meevalt.

61

Hoofdlijnen diverse heffingen De gemeente Bedum kent de volgende heffingen: a. onroerende zaakbelasting; b. belasting op roerende woonen bedrijfsruimten; c. hondenbelasting; d. afvalstoffenheffing en reinigingsrechten; e. rioolheffing; f. overige rechten. De heffingen die onder de punten a, b en c genoemd zijn, dienen voor het verkrijgen van algemene dekkingsmiddelen. De afvalstoffenheffing, reinigingrechten, rioolheffing en de overige rechten hebben een relatie met de door de gemeente te verstrekken diensten en mogen maximaal 100% kostendekkend zijn (exclusief BTW). WOZ en onroerende zaakbelastingen Gebruikers van alle woningen (alleen eigenaren), bedrijfspanden, overige gebouwen en bouwgrond worden hiervoor aangeslagen. Deze belastingen worden geheven over de waarde van de onroerende zaak, de zogenaamde WOZ-waarde. Voor het heffingsjaar 2011 gold de waarde met peildatum 1-1-2010. De WOZ-beschikkingen en de aanslagen OZB 2011 zijn met dagtekening 28 februari 2011 verstuurd. In totaal zijn er 4.596 beschikkingen / aanslagen verstuurd. Er zijn 66 bezwaarschriften binnengekomen en afgehandeld (1,1%). Van deze 66 bezwaarschriften waren 62 gericht tegen de WOZ-waarde en/of afbakening. Hiervan hebben 38 geleid tot een verlaging van de waarde. Naar aanleiding van de afhandeling van de bezwaarschriften zijn er dit jaar geen beroepschriften ingediend. Naast de bezwaren in het kader van de WOZ zijn er twee bezwaarschriften ingediend tegen de aanslag in het algemeen en twee tegen de hondenbelasting. Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Onder de naam 'belastingen op roerende woonen bedrijfsruimten' wordt belasting geheven van eigenaren en gebruikers van binnen de gemeente gelegen woon- of bedrijfsruimten, die duurzaam aan een plaats gebonden zijn en dienen tot permanente bewoning of permanent gebruik, maar niet onroerend zijn. Deze belastingen komen qua karakter overeen met de onroerende-zaakbelastingen. De maatstaf van heffing is de waarde van de roerende zaak. Roerende zaken, zoals woonboten, zijn geen WOZ-objecten. De gemeente laat derhalve roerende zaken separaat taxeren. Hondenbelasting Onder de naam hondenbelasting wordt een belasting geheven op het houden van één of meer honden. Tweejaarlijks wordt er een controle uitgevoerd om o.a. niet aangemelde honden op te sporen. Eind 2010 en begin 2011 heeft er weer een controle plaatsgevonden. Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Er zijn twee reinigingsheffingen: de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten. De reinigingsrechten worden geheven voor de ophaal- en verwerkingskosten van bedrijfsafval, terwijl de afvalstoffenheffing huisvuil betreft. Iedere woning binnen de gemeente wordt aangeslagen voor afvalstoffenheffing, ongeacht het feit of men wel of niet gebruik maakt van de diensten. Door uw raad is het dekkingspercentage ingaand 2010 vastgesteld op 100%. Rioolheffing Ter dekking van de kosten onderhoud, vervanging en nieuwe aanleg (m.u.v. exploitatiegebieden) wordt een rioolrecht geheven van eigenaren van woningen, bedrijven etc. Voor een beter beheer en onderhoud, maar ook op grond van de wettelijke verplichting is een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) vastgesteld. In de raadsvergadering van 17 februari 2010 is het Verbreed GRP vastgesteld. Ingaande 2011 hebben we de BTW op de rioolinvesteringen ook meegenomen in de tariefberekening. Hierdoor is het tarief in 2011 gestegen met 13,75%. 62

Begraafrechten In de raadsvergadering van 25 juni 2009 is het voorstel betreffende de kostendekkendheid van de exploitatie van de begraafplaatsen aangenomen. Het oude voorstel om de tarieven kostendekkend te maken is hiermee herzien. Ook is vastgesteld dat het tarief voor 2009 de basis is voor verdere ontwikkelingen van de tarieven. Het aantal begrafenissen voor 2011 is 45 en het aantal uitgegeven graven 23. In 2012 is tot en met april dezelfde opbrengst gerealiseerd als in heel 2011. Dit laat het grillige karakter van de opbrengst van deze rechten zien.

Overleden Begraven Uitgifte graven

2005 82 60 74

2006 76 64 56

2007 65 61 51

2008 81 70 64

2009 68 48 34

2010 82 67 39

2011 80 45 23

Overige rechten Naast bovengenoemde heffingen bestaat er in de gemeente Bedum nog een aantal andere heffingen. Het gaat daarbij om leges, begraafrechten en marktgelden. Het betreft hier rechten die worden geheven naar aanleiding van een gemeentelijke dienstverlening. Een opsomming van de diensten waarvoor in de legesverordening een vergoeding wordt gevraagd, voert in het kader van deze programmarekening te ver. Bekend zijn met name de dienstverlening voor de burgerlijke stand, de gemeentelijke basisadministratie, afgifte van reisdocumenten en bouwvergunningen. De “verordening op de heffing en invoering van leges 2011” bevat een uitgebreide tarieventabel. Degene die een standplaats inneemt, dan wel koopwaar op de markt uitstalt, heeft tegenover de gemeente een marktgeldplicht. Voor de tariefberekening maakt men gebruik van de frontbreedte en geldt de strekkende meter als maatstaf. Belastingcapaciteit In de paragraaf “Weerstandsvermogen” (zie volgende paragraaf) wordt ingegaan op de belastingcapaciteit. Kwijtscheldingsbeleid In de begroting 2011 is een bedrag geraamd van € 46.500 voor het verstrekken van kwijtschelding op de aanslagen afvalstoffenheffing en rioolrechten. Voor de overige heffingen is het krijgen van kwijtschelding uitgesloten in de belastingverordening. Over het jaar 2011 is, conform het vastgestelde beleid, kwijtschelding verleend voor een totaal bedrag van € 55.831. Het aantal kwijtscheldingsverzoeken in 2011 bedroeg 162. Hiervan zijn 116 volledig kwijtgescholden en 6 gedeeltelijk. De rest is afgewezen.

Jaar 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Aantal verzoeken 146 146 145 147 159 162

Kwijtschelding Volledig Gedeeltelijk 93 5 110 3 95 8 102 6 106 8 116 6

63

Afgewezen 48 33 42 39 45 40

64

3.2.2 Weerstandsvermogen Gemeenten lopen steeds meer risico’s bij de uitvoering van een toenemend takenpakket in een complexer wordende samenleving; risico’s die gepaard gaan met de uitvoering van de door de rijksoverheid opgelegde (openeinde) regelingen (bijv. WMO) of met eigen beleid (bijv. grondexploitaties). Voor een aantal risico’s heeft de gemeente maatregelen getroffen zoals het afsluiten van een verzekering, het vormen van een voorziening of andere beheersmaatregelen. Voor andere risico’s is dit niet het geval. Wanneer deze laatste categorie risico’s zich voordoet en negatieve financiële gevolgen heeft voor de gemeente, is een financiële buffer noodzakelijk om te voorkomen dat deze onverwachte tegenvallers dwingen tot bezuinigingen of tot een drastische beleidsbijstelling. Deze financiële buffer wordt uitgedrukt in het weerstandsvermogen. Het begrip “Weerstandsvermogen” Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate de gemeente in staat is om de nadelige gevolgen van niet afgedekte risico’s op te vangen zonder dat het beleid en de daaraan verbonden activiteiten moeten worden gewijzigd. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de volgende elementen: 1. De beschikbare weerstandscapaciteit: de middelen en de mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. 2. De benodigde weerstandscapaciteit: over hoeveel middelen moet (wil) de gemeente kunnen beschikken om de financiële gevolgen van de risico’s te kunnen opvangen. Het begrip risico moet hierbij als volgt worden gedefinieerd: een onvoorziene, niet exact kwantificeerbare gebeurtenis waarvoor geen maatregelen getroffen zijn en die van materiële betekenis kan zijn in relatie tot de financiële positie. Om uitspraken te kunnen doen over het weerstandsvermogen moet de beschikbare weerstandscapaciteit worden afgezet tegen de benodigde weerstandscapaciteit: over hoeveel middelen moet (wil) de gemeente kunnen beschikken om de financiële gevolgen van de risico’s te kunnen opvangen. Er is geen wettelijke norm voor de benodigde weerstandscapaciteit. Beleid Het beleidskader voor het weerstandsvermogen is vastgelegd in de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum”, door uw raad vastgesteld op 29 maart 2012.

Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit is de verzamelnaam van de bronnen waaruit niet voorziene financiële tegenvallers bekostigd kunnen worden. Het gaat om buffers in het eigen vermogen (balans) en in de exploitatie. Middelen die vrijgemaakt kunnen worden, zonder dat hierdoor het beleid of de uitvoering van taken worden aangetast. De incidentele weerstandscapaciteit is het vermogen om calamiteiten in één keer af te dekken zonder dat dit de beleidsuitvoering aantast. Dit komt overeen met de reservepositie (algemene reserve, bestemmingsreserves, stille reserves). De structurele weerstandscapaciteit betreft de middelen die permanent (meerjarig) ingezet kunnen worden in de lopende exploitatie (bijv. post onvoorziene uitgaven, onbenutte belastingcapaciteit, meerjarige bestedingsruimte). Hierna komen de afzonderlijke onderdelen van de beschikbare weerstandscapaciteit, toegespitst op de situatie van Bedum, aan de orde. Post onvoorziene uitgaven Dit is een standaard post in de begroting voor noodzakelijke uitgaven die een onvoorzien karakter hebben. De post onvoorziene uitgaven kan volledig worden gerekend tot de beschikbare weerstandscapaciteit omdat het structureel is opgenomen in de (meerjaren)begroting, fysiek voorhanden is en het geen aanvullende maatregelen vergt om het aan te kunnen wenden. 65

In de begroting 2012 is een bedrag van € 23.815 opgenomen (€ 2,27 per inwoner). In de kwantificering van de risico’s worden structurele risico’s vier keer meegenomen binnen de gehanteerde scope van vier jaar (de periode van de meerjarenbegroting). Derhalve nemen we deze structurele post ook vier keer mee in de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit, dus (afgerond) € 95.000. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit geeft de ruimte aan die nog aanwezig is tussen de huidige opbrengst en de maximaal toegestane opbrengst. Onbenutte belastingcapaciteit riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing In het kader van de opstelling van het GRP zijn er afspraken gemaakt over de tarieven van het rioolrecht. Ten aanzien van het rioolrecht is er geen onbenutte belastingcapaciteit. In de begrotingen 2011 en 2012 is rekening gehouden met een dekkingspercentage afvalstoffenheffing en reinigingsrechten van 100%. Ten aanzien van de afvalstoffenheffing is de belastingcapaciteit dus ook volledig benut. Onbenutte belastingcapaciteit onroerende-zaakbelastingen De maximering van de tarieven OZB is losgelaten. De gemeente is weer vrij om zelf de hoogte van het tarief te bepalen. Een verhoging met 1% geeft een meeropbrengst van afgerond € 14.000. Voor het bepalen van de belastingcapaciteit OZB kan de zogenaamde artikel 12-norm worden gebruikt. Dit is de norm die gehanteerd wordt bij aanvragen artikel 12 steun. De berekening van de norm is met ingang van 2009 veranderd. Berekening van de ruimte met behulp van de nieuwe norm geeft aan dat de gemeente Bedum voldoet aan de minimale opbrengst OZB, indien er een beroep zou worden gedaan op een uitkering artikel 12. In die zin hebben wij geen onbenutte capaciteit meer voor de OZB. In de begroting 2012 is de opbrengst OZB verhoogd met 4,5%: 1% hoger dan de macronorm. Dus ook wat betreft de macronorm hebben we geen onbenutte belastingcapaciteit meer. De macronorm is een landelijke norm voor de totale OZB opbrengsten in Nederland. Een individuele gemeente mag/kan de norm overschrijden. Voor de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit gaan we echter uit van deze macronorm. Onbenutte belastingcapaciteit op roerende woonen bedrijfsruimten Gelet op de totale opbrengst geeft een verhoging van de tarieven slechts een geringe meeropbrengst. Onbenutte belastingcapaciteit hondenbelasting De hondenbelasting kent geen wettelijke limiet. De gemeente kan zelf de hoogte bepalen van het tarief. Een verhoging van het tarief met 10% geeft een meeropbrengst van afgerond € 6.600 per jaar. Onbenutte belastingcapaciteit leges en heffingen De kostendekkendheid van de overige leges en heffingen is redelijk te noemen. Het dekkingspercentage zit nog niet op 100%; dit is echter ook niet reëel. Bij de berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit is € 26.400 (4 jaren, € 6.600 per jaar) meegenomen aan onbenutte belastingcapaciteit. Stille reserves Er is sprake van stille reserves, indien de marktwaarde van de bezittingen hoger is dan de boekwaarde daarvan. Voorbeelden van stille reserves zijn: gronden, gebouwen en aandelen. Ook vermogen bij gemeenschappelijke regelingen kan onder het begrip stille reserve vallen. Ten slotte kan een overschot op een exploitatiegebied ook worden gezien als een “stille” reserve. Bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit is het van belang in hoeverre de gemeente deze stille reserves binnen een korte tijd liquide kan maken, zonder dat de uitoefening van de publieke taak in gevaar komt. In veel gevallen zal dit niet lukken. Gebouwen en terreinen zijn in gebruik. Aandelen zijn niet direct verhandelbaar en het opvragen van vermogen van een gemeenschappelijke regeling zal op veel weerstand stuiten bij de overige deelnemers. Een overschot op een exploitatiegebied voor woningbouw mag pas opgenomen worden op het moment van afsluiten van (een deel van) het gebied. Er is een aantal stille 66

reserves aanwezig binnen de gemeente. Op een deel van de in gebruik zijnde gebouwen voor onze organisatie zit een mogelijke overwaarde. Deze gebouwen zullen we echter niet verkopen. Conclusie is dat er sprake is van stille reserves, maar dat deze niet op korte termijn liquide zijn te maken. Derhalve zijn bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit de stille reserves als P.M. post opgenomen.

Reserves Algemene reserve, vrij aanwendbaar De omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31-12-2011 (afgerond) € 4.061.000. Inclusief het rekeningsaldo 2011 dat wordt toegevoegd (ruim € 816.000) bedraagt de vrij aanwendbare algemene reserve ultimo 2011 € 4.877.000. Op dit bedrag ligt voor een bedrag van € 1.096.000 (afgerond) aan claims voor de jaren 2012 tot en met 2016 (exclusief de saldi van de begrotingen uit de meerjarenraming). Bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt een bedrag van € 3.781.000 (saldo van de vrij aanwendbare algemene reserve ultimo 2011 ad € 4.877.000 minus de claims ad € 1.096.000) meegenomen. Algemene reserve, niet vrij aanwendbaar De omvang van de niet vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31-12-2011 € 1.688.497. Hierop rust echter een claim van € 852.904 voor de (gedeeltelijke) afdekking van de kapitaallasten van de uitbreiding van het gemeentehuis. Het “niet belaste” deel ten bedrage van € 835.593 wordt meegenomen bij de berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit. De rente van de niet vrij aanwendbare algemene reserve wordt toegevoegd aan de begroting en gebruikt voor structurele uitgaven. Dit betekent dat aanwending van de niet vrij aanwendbare algemene reserve direct gevolgen heeft voor de exploitatie. Derhalve dient dit deel pas te worden ingezet, indien alle andere onderdelen van de beschikbare weerstandscapaciteit zijn uitgeput. Bestemmingsreserves Naast de algemene reserve hebben we ultimo 2011 nog een bedrag van afgerond € 4.462.000 aan bestemmingsreserves. In totaal ligt er een bedrag van € 535.000 aan claims op de bestemmingsreserves, zodat een bedrag van € 3.927.000 resteert. Conform de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum” wordt 25% van de omvang van de bestemmingsreserves meegenomen bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit. Dit is € 981.750. Samenvatting beschikbare weerstandscapaciteit De totaal beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt: - post onvoorzien - onbenutte belastingcapaciteit - stille reserves - algemene reserve, vrij aanwendbaar - algemene reserve, niet vrij aanwendbaar - bestemmingsreserves Totaal

€ € € € € €

95.000 26.400 P.M. 3.781.000 835.500 981.750 5.719.650

Benodigde weerstandscapaciteit Om benodigde weerstandscapaciteit te bepalen is een risicoinventarisatie gemaakt. In eerste instantie zijn de risico’s geïdentificeerd en geclassificeerd. De risico’s zijn onderverdeeld naar risico’s die (vooralsnog) niet relevant zijn voor het weerstandsvermogen en risico’s die wel relevant zijn voor het weerstandsvermogen. Van deze laatste zijn risicokaarten gemaakt, die hierna worden weergegeven.

67

De risico’s die wel relevant zijn voor het weerstandsvermogen, zijn beoordeeld op het financiële effect (impact) en de kans dat ze zich daadwerkelijke voordoen. Hierbij is niet alleen gekeken naar de kans op maximale of minimale schade, maar tevens naar de mogelijkheid dat een schade tussen beide waarden ligt. Door deze werkwijze zijn risico’s zodanig gekwantificeerd dat een bandbreedte met kansverdeling ontstaat, waarbinnen de financiële risico’s zich voordoen. De vertaling naar de benodigde weerstandscapaciteit is gemaakt met speciale software van Deloitte, met gebruik van de zogeheten Monte Carlo Simulatie. In de uitkomsten is er rekening mee gehouden dat het zeer onwaarschijnlijk is dat alle risico’s zich tegelijkertijd en in de volle omvang voor zullen doen. In de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum”is de benodigde weerstandscapaciteit bepaald op € 3,6 miljoen. Gezien het feit dat de nota “Weerstandsvermogen gemeente Bedum” onlangs door uw raad is vastgesteld en nadien nog geen wijzigingen zijn opgetreden in het risicoprofiel, is er geen aanleiding de benodigde weerstandscapaciteit bij te stellen.

68

Risico 1: Overschrijding budgetten WWB - inkomensdeel Risico-eigenaar: Teamleider Sociale Zaken en Werk Toelichting: Gemeenten zijn financieel verantwoordelijk voor de WWB (openeind financiering). Voor de verstrekking van uitkeringen ontvangt de gemeente een budget, het inkomensdeel. Dit is een niet-geoormerkt budget. Een overschot op dit budget mag de gemeente besteden aan andere zaken. Is er sprake van een tekort, dan zal de gemeente dit zelf moeten bekostigen tot maximaal 10% van het jaarlijkse budget. Is er sprake van een groter tekort, dan kan de gemeente onder strikte voorwaarden verzoeken om een aanvullend budget. Voor een gemeente met een aantal inwoners tussen de 10 en 40 duizend inwoners, gelden twee voorwaarden: • het tekort van meer dan 10% is niet het gevolg van een onrechtmatige uitvoering van de WWB, de WIJ, de IOAW, de IOAZ of de WWIK; • er moet sprake zijn van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt. Voor een dergelijk gemeente geldt verder dat, indien naar het oordeel van de Toetsingscommissie WWB er geen sprake is van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt, de Toetsingscommissie WWB desondanks kan besluiten tot een positief advies op grond van een beoordeling van het beleid en de uitvoering van die gemeente. Onder een “uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt” moet worden verstaan een meer dan landelijk gemiddelde werkloosheid en instroom in de WWB. Bijvoorbeeld, een grote werkgever in ons gebied gaat failliet waardoor we extra instroom in de WWB hebben. Bij de beoordeling door Toetsingscommissie WWB wordt gelet op allerlei zaken, zoals gemeentelijk beleid (je moet bijv. aan verhaal en terugvordering doen), is het participatiebudget volledig besteed, heeft de gemeente een goed re-integratiebeleid gevoerd etc. In de begroting 2012 hebben we vooreerst rekening gehouden met een tekort van € 120.000. Dat is ongeveer het bedrag dat maximaal voor rekening van de gemeente blijft, i.c. het 10%-aandeel. Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit houden we rekening met een extra tekort (dus bovenop het 10% aandeel) van maximaal € 100.000 per jaar. We schatten de kans, dat we voor 2011 en voor de komende jaren opnieuw een aanvullende uitkering ontvangen van het ministerie, laag in. De maximale impact bedraagt derhalve in de gehanteerde scope van vier jaar (4 x € 100.000) € 400.000.

Impact en kans: Impact (€) Kans

0 0%

1000

200.000

200.000

20%

400.000 20 %

400.000 60 %

Beheersmaatregelen: De uitgaven in de begroting en meerjarenraming worden zo actueel mogelijk geraamd en in de voor- en najaarsnota eventueel bijgesteld.

Risico 2: Hogere bijdrage WSW - Ability Risico-eigenaar: Teamleider Sociale Zaken en Werk Toelichting: Voor de uitvoering van de Wsw is de gemeenschappelijke regeling Ability opgericht. Door de economische recessie zal het exploitatietekort in 2012 verder gaan oplopen. De verwachting is dat het nog wel binnen de raming blijft in de begroting van Ability. Naast de economische recessie zullen ook de bezuinigingen van het ministerie op het Wsw-budget een forse aanslag plegen op de resultaten van Ability. Meerjarig gezien lopen de tekorten van Ability op tot € 2,2 miljoen. Dit is de verwachting op basis van ongewijzigd beleid. Omdat wij ervan uit gaan dat er stappen gezet gaan worden om dit tekort terug te dringen, hebben wij de tekorten voor 2012 en 2013 (deels) verwerkt in de begroting. Hiermee krijgen Ability en de gemeente de tijd om uitvoering te geven aan het voorgestelde rijksbeleid. Ondanks forse maatregelen houdt Ability in haar meerjarenraming echter rekening met een aanzienlijk exploitatietekort en daarmee een grotere bijdrage van onze gemeente. Afhankelijk van het om te vormen beleid zal in de toekomst blijken wat de bijdrage van onze gemeente uiteindelijk wordt. De maximale impact van € 492.000 is bepaald op basis van een optelling van de verwachte tekorten gedurende de komende vier jaren.


0 0%

1.000

246.000 20 %

246.000

492.000 20 %

492.000 60 %

Beheersmaatregelen: De uitgaven in de begroting en meerjarenraming worden zo actueel mogelijk geraamd en in de voor- en najaarsnota eventueel bijgesteld. Het maken van prestatieafspraken en het vastleggen van de afspraken over de beheersing van risico’s. Het maken van afspraken over toezicht en verantwoording.

69

Risico 3: Bouwgrondexploitatie Ter Laan 4 Bedum Risico-eigenaar: Afdelingshoofd VROM Toelichting: De laatste actualisatie van de exploitatieopzet, door de raad vastgesteld op 7 juli 2011, gaat uit van een sluitende exploitatie. In deze actualisatie van de exploitatie is rekening gehouden met een vertraagde uitgifte: de looptijd is nu tot en met 2016 (was 2012). Door de economische crisis en de problemen op de woningmarkt blijven de verkopen achter t.o.v. de uitgangspunten bij start van de exploitatie. Ook in 2011 zijn de gerealiseerde verkopen achtergebleven bij de geraamde bedragen. Vertraging in de verkopen kan er toe leiden dat de exploitatieopzet nogmaals verlengd moet worden. Het financieringsrisico op Ter Laan 4 wordt in beginsel afgedekt binnen de afspraken die gemaakt zijn met de projectontwikkelaars. Zolang de projectontwikkelaars over voldoende middelen beschikken, wordt het rentenadeel aan de gemeente vergoed. Overigens zijn de afspraken met de projectontwikkelaars momenteel nog een punt van nader overleg. De verwachting is dat voor 2012 en 2013 de geraamde verkopen niet gerealiseerd kunnen worden. Indien de looptijd van de grondexploitatie nogmaals met twee jaar verlengd dient te worden, zullen de projectontwikkelaars het rentenadeel over die jaren niet meer vergoeden. Het risico, zijnde het verwachte verlies in de grondexploitatie bij verlenging van de looptijd met twee jaar, bedraagt ongeveer € 200.000.


0 5%

1000

100.000

100.000

15 %

200.000 70 %

200.000 10 %

Beheersmaatregelen: De grondexploitaties jaarlijks actualiseren. Uitgaven monitoren t.o.v. de ramingen en sturen op zo weinig mogelijk overschrijdingen. Blijven onderzoeken om verkopen te stimuleren. Afspraken met projectontwikkelaars bezien. Recente ontwikkeling: De actualisatie van de exploitatieopzet per 01-01-2012 is in voorbereiding.

Risico 4: Overschrijding budgetten WMO Risico-eigenaar: Coördinator Welzijn Toelichting: Het betreft een "open-eind" regeling: kan in de praktijk - ten opzichte van de begroting - meer kosten met zich mee brengen dan was voorzien. De vergrijzing heeft hier uiteraard ook een behoorlijke invloed op. De afgelopen jaren laten behoorlijke overschrijdingen zien van de budgetten. Door de vergrijzing zijn met name de uitgaven voor huishoudelijke hulp behoorlijk gestegen. Ook zijn de kosten van huur en onderhoud van de voorzieningen (zoals bijvoorbeeld de scootmobiel en elektrische rolstoel) de afgelopen jaren behoorlijk gestegen. De budgetten in de begroting 2012 zijn reeds opgehoogd. Of dit voldoende is moet uiteraard blijken. Vooralsnog gaan we uit van een maximale overschrijding van € 100.000 per jaar. De maximale impact bedraagt derhalve in de gehanteerde scope van vier jaar (4 x € 100.000) € 400.000.


0 %

1.000

200.000 25 %

200.000

400.000 50 %

400.000 25 %

Beheersmaatregelen: De uitgaven in de begroting en meerjarenraming worden zo actueel mogelijk geraamd en in de voor- en najaarsnota eventueel bijgesteld. Recente ontwikkeling: De kosten voor onderhoud van de scootmobielen en electrische rolstoelen is ingaande 2012 afgekocht. Zodoende komen we minder “voor verrassingen” te staan.

70

Risico 5: Wachtgeldverplichtingen Risico-eigenaar: Gemeentesecretaris/afdelingshoofd staf Concern Toelichting: Eind 2009 hebben een tweetal politieke ambtsdragers afscheid genomen. Daarmee is een wachtgeldverplichting ontstaan. In verband met mogelijke verrekeningen is de hoogte en lengte daarvan moeilijk in te schatten. Hiervoor is er een bestemmingsreserve gevormd. Deze reserve is echter niet toereikend voor de verplichtingen in periode van de meerjarenraming. Van één van de bestuurders loopt binnenkort de wachtgeldverplichting af (tot en met maart 2012). De maximale verplichting voor de komende meerjarenraming periode is als (maximale) risico becijferd. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 2%

1.000

150.000

150.000

300.000

18 %

40 %

300.000 40 %

Risico 6: Niet realiseren taakstellingen bezuinigingen Risico-eigenaar: Afdelingshoofd Middelen Toelichting: In de begroting 2012 zijn voor de jaren 2012 tot en met 2016 diverse bezuinigingstaakstellingen opgenomen, oplopend van € 386.000 in 2012 tot € 711.800 in 2016. De realisatie van taakstellingen is altijd een onzekere factor en daarmee een financieel risico. Gezien de verwachting dat een aantal bezuinigingstaakstellingen sowieso gerealiseerd kan worden, gaan we uit van een maximale impact van € 600.000. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 5%

1.000

200.000

200.000

50 %

600.000 40 %

600.000 5%

Beheersmaatregelen: De realisatie van de taakstellingen moet actief worden opgepakt in de organisatie. Het MT moet actief sturen en toezicht houden. Via de P&C cyclus dient verantwoording te worden afgelegd over de realisatie. Recente ontwikkeling: Er komen nog meer maatregelen op de gemeente af. De kans op extra bezuinigingen is ook reëel.

Risico 7: Extra lasten door decentralisaties Risico-eigenaar: Coördinator Welzijn Toelichting: Door het rijk zijn een aantal decentralisaties in gang gezet. Het gaat dan om AWBZ dagbesteding en begeleiding (m.i.v. 01-01-2013), jeugdzorg (waarschijnlijk m.i.v. 01-01-2015) en regelingen voor de onderkant van de arbeidsmarkt (Wwnv; Wet werken naar vermogen) (m.i.v. 01-01-2013). Om een indicatie te geven van de impact van deze decentralisaties: het totaalbedrag dat toegevoegd wordt aan het gemeentefonds, bedraagt de helft van de huidige hoogte (€ 9.631.000; de helft zou dan ongeveer € 4,8 miljoen zijn). Tegelijk met de decentralisaties zullen ook efficiencykortingen en bezuinigingen worden doorgevoerd door het rijk. De hoogte, de verdeling en het effect van beide zijn op dit moment nog wel moeilijk in te schatten. Het gaat echter wel om grote bedragen. Op dit moment gaat het Rijk uit van een efficiency korting van 7 % op de huidige uitgaven. Dat zou neerkomen op ongeveer maximaal € 340.000 per jaar. De vraag rijst in hoeverre deze korting kan worden opgevangen door een andere aanpak van gemeenten van de genoemde taken. In de gehanteerde scope van vier jaar, is de maximale impact € 784.000. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 10 %

1000

400.000

400.000

40 %

784.000 40 %

784.000 10 %

Beheersmaatregelen: Ontwikkelingen nauwlettend volgen. De uitvoering zal ook op een andere wijze moeten worden vormgegeven dan nu het geval is. Indien dit niet gebeurt, dan zal de korting die het Rijk op de budgetten toepast, niet kunnen worden opgevangen.

71

Risico 8: Achterstallig onderhoud kapitaalgoederen Risico-eigenaar: Afdelingshoofd Openbare Werken Toelichting: De kosten van onderhoud van kapitaalgoederen maken een substantieel deel uit van de exploitatie. Een helder en volledig overzicht van deze kosten, van de kwaliteit en het onderhoud van de kapitaalgoederen, is van groot belang voor een goed inzicht in de financiële positie van de gemeente. Voor een groot aantal onderdelen beschikken we over beheersprogramma’s: Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan, Groenbeleidsplan, Beheerplan Wegen, Onderhoudsplan Bruggen en het Onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen. Voorts zijn in 2008 en 2009 bijna alle gemeentelijke watergangen gebaggerd. Wat nu nog ontbreekt is een goed beeld van de onderhoudstoestand van alle beschoeiingen en kademuren die wij in eigendom en beheer hebben. Deze afscheidingen hebben te lijden onder bodemdaling, waterpeilverlaging en slijtage. Het waterschap is al veel eerder aansprakelijk gesteld; we laten nader onderzoek verrichten en gaan (Europese) subsidie-mogelijkheden verkennen. Het risico van instorten is de moeilijk in te schatten. We nemen een bedrag mee van € 1.000.000 (€ 250.000 per jaar) voor “calamiteiten”/noodreparaties.


0 0%

1.000

500.000

500.000

45 %

1.000.000 45 %

1.000.000 10 %

Beheersmaatregelen: Beheersplannen actueel houden en onderhoudsniveau van beschoeiingen en kademuren in beeld brengen.

Risico 9: Verlaagde algemene uitkering uit het gemeentefonds Risico-eigenaar: Afdelingshoofd Middelen Toelichting: De omvang van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is de komende jaren een belangrijke onzekere factor. Nieuwe Rijksbezuinigingen kunnen niet worden uitgesloten. Deze zullen dan ongetwijfeld ook weer effect hebben op het gemeentefonds. Uitgaande van de vorige bezuiniging is een korting van maximaal 10% niet ondenkbaar. Dit zou neer komen op ongeveer € 1.000.000. De impact en de kans zijn echter zeer moeilijk in te schatten en hoogst onzeker. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 10 %

1.000

500.000

500.000

50 %

1.000.000 30 %

1.000.000 10 %

Beheersmaatregelen: In de begroting voorzichtig ramen en de ontwikkelingen nauwlettend volgen.

Risico 10: Extra kosten invoering Antwoord© Risico-eigenaar: Gemeentesecretaris/afdelingshoofd staf Concern Toelichting: Betreft kosten voor realisatie van o.a. DMS, Kennisbank, inrichting koppelingen/zaakgericht werken, virtueel KCC. Op dit moment vallen de kosten lastig in te schatten. Op de algemene reserve is een claim van € 300.000 opgenomen. Voorts is in de meerjarenraming ingaande 2015 structureel € 70.000 geraamd. De daadwerkelijke kosten hangen sterk af van ons ambitieniveau. We geven echter uitvoering aan “Antwoord ©” in samenwerking met Winsum en De Marne. Dit betekent dat we op onderdelen mee gaan doen en dus niet volledig autonoom zijn. Er is zeker een risico aanwezig dat € 300.000 incidenteel, onvoldoende zal zijn om alle kosten in de komende jaren te dekken. Impact en kans: Impact (€) Kans

0 30 %

1.000

100.000

100.000

30 %

250.000 30 %

250.000 10 %

Beheersmaatregelen: Ontwikkelingen goed in de gaten houden en sturen op onze ambities. Deze zullen voor een groot deel het risico bepalen.

72

Conclusie ten aanzien van het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit:

Weerstandsvermogen =

Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit

De beschikbare weerstandscapaciteit is idealiter minimaal gelijk aan de benodigde weerstandscapaciteit. Indien dit niet het geval is, met andere woorden de beschikbare weerstandscapaciteit is lager dan de benodigde weerstandscapaciteit, zijn er onvoldoende middelen om de nadelige financiële gevolgen van de risico’s op te vangen. Gezien het feit dat onze beschikbare weerstandscapaciteit momenteel afgerond € 5.720.000 bedraagt en onze benodigde weerstandscapaciteit € 3.600.000 bedraagt, mag geconcludeerd worden dat onze weerstandsvermogen momenteel ruim voldoende is.

73

74

3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen De kosten van onderhoud van kapitaalgoederen maken een substantieel deel uit van de exploitatie. De kosten komen op diverse plaatsen in de begroting voor. Een helder en volledig overzicht van deze kosten is daarom van belang voor een goed inzicht in de financiële positie van de gemeente. De gemeente Bedum is, voor een plattelandsgemeente, qua oppervlakte redelijk compact. De openbare ruimte is grotendeels bij de gemeente in beheer. Voor het goed kunnen functioneren van de inwoners zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, verlichting, openbaar groen, gebouwen en sportvoorzieningen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is mede bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. Voor een aantal onderdelen beschikken wij over beheersprogramma’s. Het beleid van de gemeente Bedum voor het onderhoud van kapitaalgoederen is onder meer opgenomen in de nota’s: - Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014 - Groenbeleidsplan - Beheerplan Wegen 2009 t/m 2013 - Vervangingsplan openbare verlichting - Onderhoud Bruggen 2008 t/m 2012 - Onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen 2010 t/m 2019 Wegen Binnen onze gemeente werken wij met een systeem van rationeel wegbeheer. Hiervoor is de nodige software aangeschaft die werkt volgens de landelijk erkende CROW systematiek. Hiertoe worden regelmatig alle wegen op een uniforme en objectieve wijze geïnspecteerd. Deze gegevens worden in het systeem ingelezen waarna de benodigde onderhoudsbehoefte kan worden bepaald. Bij deze onderhoudsbehoefte behoren de benodigde financiële middelen voor het komende jaar als ook voor een langere periode. Tevens wordt aangegeven welke maatregelen voor welke wegen nodig worden geacht. In het verleden is op basis van een meerjarig overzicht de gemiddelde benodigde financiële onderhoudsbehoefte bepaald. Conform de besluitvorming hierover is het beschikbare budget bepaald voor een langere periode. De budgetten worden jaarlijks verhoogd met een prijsindex. In de raadsvergadering van 17 december 2009 is het beheerplan wegen vastgesteld voor de jaren 2009 t/m 2013. Op grond van dit plan wordt jaarlijks het onderhoud aan de wegen uitgevoerd. Er vindt afstemming plaats met andere aspecten waarbij gedacht kan worden aan rioleringswerkzaamheden, verkeersmaatregelen, uitbreidingsplannen, herstructureringsplannen e.d. Riolering Ook voor onze riolering beschikken wij over een systeem van rationeel rioolbeheer. De systematiek is vergelijkbaar met die van wegbeheer. Ook hierbij worden, zij het niet jaarlijks, inspecties aan het riool uitgevoerd. Het voor onderhoud opgenomen budget is bepaald door het budget van het afgelopen jaar, verhoogd met een index voor prijsstijgingen. Voor investeringen zijn reserveringen opgenomen op de investeringslijsten. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is het resultaat van een planproces dat omvat: de aan de riolering te stellen doelen, de maatregelen om deze doelen te bereiken en de daarvoor in te zetten middelen. Het onderhouden van het riool, het doen van nieuwe investeringen en het uitvoeren van de benodigde verbetermaatregelen, wordt conform de kaders van het GRP uitgevoerd. In de raadsvergadering van 17 februari 2010 is het nieuwe Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014 vastgesteld. Omdat in het nieuwe GRP nu ook aandacht is voor de nieuwe zorgplichten (naast vuilwater nu ook hemelwater en grondwater), wordt er nu gesproken over een Verbreed GRP (vGRP). De kosten van 75

uitvoering van het Verbreed GRP worden afgedekt door (een verhoging van) het rioolrecht. Voor het uitvoeringsprogramma zal afstemming plaatsvinden met het meerjaren-onderhoudsprogramma wegen. Groen Ook voor ons openbaar groen beschikken wij over een systeem van rationeel groenbeheer. Hierbij is de totale hoeveelheid groen opgenomen en uitgesplitst naar diverse soorten. Al deze soorten vergen bepaalde onderhoudsmaatregelen met bepaalde frequenties. Deze gegevens worden gebruikt bij het vergelijken met de aanbieding van Ability die een deel van ons openbaar groen onderhoudt. Het andere deel wordt onderhouden door eigen personeel van de gemeente. In de raadsvergadering van 21 januari 2010 is het Groenbeleidsplan voor het openbaar groen binnen de bebouwde kommen vastgesteld. Het groenbeleidsplan geeft de richting aan waar we naar toe willen met het groen in de gemeente. Het laat de hoofdlijnen zien voor het openbaar groen voor de komende 10-15 jaar. Het groenbeheersplan geeft aan hoe het groen wordt onderhouden en met welke middelen en menskracht. Gebouwen Voor alle gemeentelijke gebouwen is een systeem van planmatig meerjarig onderhoud (MJOP) uitgewerkt. Hiervoor is door een extern adviesbureau het benodigd onderhoud voor de komende 10 jaar in beeld gebracht. Op basis van inspecties zal per jaar bekeken worden welke onderhoudswerkzaamheden voor dat jaar en het komend jaar benodigd zijn. Een actualisatie van het gehele onderhoudsplan zal om de 3 à 4 jaar plaatsvinden en het plan zal dan zo nodig worden bijgesteld. De benodigde bedragen zijn opgenomen in de begroting. Deels zijn de middelen in een onderhoudsvoorziening opgenomen, deels zijn de middelen opgenomen op de investeringslijsten. De onderhoudsvoorziening wordt gevoed door een vaste dotatie per jaar. Water In 2008 en 2009 zijn alle gemeentelijke watergangen gebaggerd. Wat nu nog ontbreekt, is een goed beeld van de onderhoudstoestand van alle beschoeiingen die wij in eigendom en beheer hebben. Een inventarisatie hiervan moet nog plaatsvinden. Onze gemeente doet mee aan het project ecologie en water, dat erop is gericht om de waterkwaliteit van oppervlaktewater te verbeteren. In 2008 is ingestemd met de beslisnota Kader Richtlijn Water “Schoon en gezond water in Noord-Nederland. Daar waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld van de riolering. Afkoppelen verkleint de kans op overlopende riolen en vermindert de vuiluitworp uit het riool. De KRW maatregelen zijn opgenomen in de planning van het vGRP. Samen met het waterschap Noorderzijlvest is een studie naar optimalisatie van het afvalwatersysteem gestart om de opgave (terugdringen van de overstortingen op oppervlaktewater) van het Basisrioleringsplan 2009 te onderzoeken en in een breder perspectief binnen de (afval)waterketen uit te werken. Bruggen Het onderhoudsplan bruggen is vastgesteld in uw raadsvergadering van 24 april 2008. Met de vaststelling van dit onderhoudsplan is het onderhoud voor de jaren 2008 t/m 2012 inzichtelijk gemaakt. In 2010 heeft de brug bij het gemeentehuis een grote onderhoudsbeurt gehad. In 2011/2012 is de monumentale brug naar Fraamklap in Onderdendam gerestaureerd. In 2012 zal er onderhoud uitgevoerd worden aan het metselwerk en de conservering van de vaste bruggen. Diversen Naast de hierboven al genoemde zaken beschikt onze gemeente over meer kapitaalgoederen. Hierbij valt te denken aan openbare verlichting, verkeersborden, sportvelden e.d. De daarvoor beschikbare middelen in de begroting zijn afgeleid van de vorige begroting en worden meestal alleen gewijzigd met het index percentage.

76

3.2.4 Financiering Inleiding De Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) geeft een belangrijk, bindend kader voor een verantwoordelijke en professionele inrichting van de treasuryfunctie, alsmede voor het scheppen van voorwaarden om deze te kunnen uitvoeren. Door uw raad is op 29 oktober 2009 het aangepaste treasurystatuut vastgesteld. In dit statuut is de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. De treasuryfunctie van de gemeente Bedum richt zich op: a. het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities; b. het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente) resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico; c. het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities; d. het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van het treasurystatuut. Algemeen beleid Het door ons al jaren gevoerde beleid wordt gecontinueerd. Dit betekent dat de rente – ontwikkelingen nauwgezet worden gevolgd, met name indien onze financieringspositie aanleiding geeft tot het aantrekken van vaste geldleningen. Bij het aantrekken van geld doen wij veelal zaken met de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten te Den Haag. Voor het uitzetten van geld is voorwaarde dat onze belegging uitsluitend wordt toevertrouwd aan een instelling met een AA – rating. Naast beleggingen bij instellingen met een zogenaamde AA – rating hebben wij een tweetal leningen verstrekt aan woningstichting Wierden en Borgen. Deze verstrekking vindt plaats in het kader van onze publieke taak. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een instrument ter beperking van het renterisico. Tot de limiet mag met kort geld worden gefinancierd; bij overschrijding van de limiet dient op termijn voorzien te worden in vaste financiering. Op een begrotingstotaal van € 19.314.309 bedroeg de kasgeldlimiet voor 2011 € 1.641.716. Dit is 8,5% van het begrotingstotaal. Onze netto vlottende schuld (exclusief saldo crediteuren) heeft gedurende het dienstjaar deze limiet niet overschreden. Risicobeheer Vanuit de doelstellingen van het treasurybeleid valt af te leiden dat risico’s zijn te onderkennen ten aanzien van de rente, krediet en liquiditeit. De Wet Fido geeft een aantal verplichte elementen aan die de genoemde risico’s beperken of elimineren. Het doel van het treasurystatuut is o.a. deze risico’s te beperken c.q. te beheersen. Een belangrijke eis uit de Wet Fido is dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en dat het beheer voorzichtig dient te zijn. De gemeente Bedum heeft geen beleggingen die niet in het verlengde van de publieke taak liggen. Renterisico De rentegevoeligheid, het renterisico, kan worden gedefinieerd als het gevaar van ongewenste veranderingen van de financiële resultaten van de gemeente door rentewijzigingen. De wettelijke vastgestelde renterisiconorm van 20% houdt in dat in dat de jaarlijkse verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Op een begrotingstotaal van € 19.314.309 bedraagt de renterisiconorm € 3.862.862. Gezien het feit dat onze jaarlijks verplichte aflossing in 2011 € 1.578.781 bedraagt/bedroeg en we niet te maken hebben met renteherzieningen, blijven we ruim binnen de wettelijk vastgestelde norm. Rentevisie Een rentevisie is een toekomstverwachting over de renteontwikkeling op basis waarvan een financierings- en beleggingsbeleid wordt gevoerd. Afhankelijk van de (interne of externe) ontwikkelingen zal de gemeente haar rentevisie actualiseren. De rentevisie kan daarbij gebaseerd worden op de rentevisie van enkele gezaghebbende financiële instellingen, zoals onze “huisbankier” de BNG. 77

Het gemiddelde rentepercentage (op jaarbasis) op de kapitaalmarkt (lang geld) bedraagt 3,9%. Voor de eigen financieringsmiddelen en voor de investeringen die voortvloeien uit de investeringenlijst, is gecalculeerd met 4,75% rente. De rente voor aan te trekken kort geld schommelt rond de 3,5 % en de rente voor weg te zetten kort geld schommelt rond de 1%. Renterisico op kasgeld Voor het liquiditeitenbeheer heeft de gemeente lopende rekeningen bij de BNG, de Rabobank en de ING. De betalingen en ontvangsten lopen hoofdzakelijk via de BNG. Tevens wordt er een kas bijgehouden. Kastransacties worden tot een minimum beperkt. Ook de omvang van de kas is minimaal. Liquiditeitsrisico’s Onder liquiditeitsrisico wordt verstaan het risico dat ontstaat, indien door wijzigingen in de liquiditeitenplanning en meerjaren investeringsplanning de financiële resultaten afwijken van de verwachtingen. Zoals uit bovenstaande blijkt kunnen er, indien de liquiditeitspositie anders loopt dan gepland, behoorlijke fluctuaties ontstaan met alle financiële gevolgen van dien. Vooralsnog is er sprake van een evenwichtige spreiding over het gehele jaar. Ook de uitvoering van het investeringsplan heeft een belangrijke rol. Met name bij de uitvoering van het investeringsplan is het noodzakelijk om op het juiste moment de financieringsmiddelen beschikbaar te hebben. Tot nu toe zijn de liquiditeitsrisico’s altijd beperkt geweest. Debiteurenrisico’s Ten aanzien van de post debiteuren kan het debiteurenrisico gedefinieerd worden als de kans op het te laat of niet-ontvangen van gelden van debiteuren. Door de aard van de gemeentelijke activiteiten loopt de gemeente een gering debiteurenrisico. Voornamelijk hogere overheden zijn de belangrijkste debiteuren. Daar waar nodig worden tijdig de nodige invorderingsmaatregelen getroffen. Koers- en valutarisico’s Deze risico’s hebben betrekking op de kans dat de financiële activa van de organisatie in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen op de valutamarkt. De gemeente loopt geen risico’s, als het gaat om koers- en valutarisico’s omdat geen gelden zijn uitgezet in vreemde valuta.

78

3.2.5 Bedrijfsvoering Doel van de paragraaf bedrijfsvoering In het duale stelsel gelden voor de gemeenteraad de zogenaamde 3 W’s: wat willen bereiken, wanneer moet het gerealiseerd zijn en wat mag het kosten. Het college draagt zorg voor de uitvoering van het programma en gebruikt daarvoor het beschikbare budget op de meest effectieve en efficiënte wijze. In de opzet van de paragraaf bedrijfsvoering wordt dit onderscheid vastgehouden. Deze paragraaf gaat vooral in op de hoofdlijnen van beleid. Verder worden de bestuurlijke wensen ten aanzien van bestaand en nieuw beleid in beeld gebracht. Op grond van de controlerende taak, waarvoor de rekenkamerfunctie is ontwikkeld, kan uw raad ter toetsing het zoeklicht op bepaalde onderwerpen richten in relatie tot het doel waarvoor budget beschikbaar is gesteld. Aangezien de te bereiken doelen sterk samenhangen met de gemeente als dienstverlenende organisatie, wordt uw raad in de paragraaf bedrijfsvoering een indruk gegeven van de wijze waarop de bedrijfsvoering plaats vindt en welke ontwikkelingen gaande zijn. Dit is noodzakelijk vanwege de directe relatie tussen de bedrijfsvoering en het middelenbeleid. In de kaderstellende functie van het middelenbeleid is een belangrijke rol voor uw raad weggelegd. Planning- en Controlcyclus De Planning- en Controlcyclus is erop gericht systematisch en gemeentebreed de gewenste effecten en doelen af te wegen, prioriteiten te bepalen, uit te voeren en te verantwoorden. Met een meerjarig beeld op een sluitende exploitatie kan een evenwichtige besluitvorming plaatsvinden, mits ook de risico’s goed in beeld zijn gebracht. Vanaf 2004 is de cyclus afgestemd op de duale verhouding tussen raad en college. De begroting en de jaarrekening zijn afgestemd op de aangepaste rollen van raad en college. Dit geldt ook voor de tussentijdse rapportages. Het tussentijds wijzigen van de begroting (niveau van aan de raad voor te leggen begrotingswijzigingen) is veranderd. Verfijning in het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking is gerealiseerd en wordt verder geïmplementeerd. De regeling is inmiddels aangepast. De verfijning heeft ertoe geleid dat budgetten nog adequater worden bewaakt en de “juiste” houder van het budget verantwoording aflegt aan het college over de uitvoering van het programma en vervolgens ons college aan uw raad. Dit laatste is vooral van belang voor budgetten waarvan het houderschap en de uitvoering zijn verdeeld over meerdere afdelingen. In het verslagjaar is ingezet op de vervanging van het financieel pakket. Per januari 2010 is het pakket Civision Middelen van Pink Roccade in gebruik genomen als opvolger van Fis4All van de firma Centric. De keuze voor dit pakket is gebaseerd op kwaliteit, functionaliteit en functioneel beheer. Hierbij heeft meegespeeld de beoogde samenwerking met Winsum en De Marne. Beide gemeenten gebruikten reeds Civision. Om die reden lag een keuze voor dit pakket, los van de andere eisen, in de rede met als oogmerk het beheer en het onderhoud gezamenlijk uit te voeren. De ervaringen met het nieuwe pakket zijn overwegend positief en qua functionaliteit beantwoordt dit pakket aan de door ons in het kader van de P&C – cyclus gestelde doelen. Communicatie Een belangrijke inspanning is gelegen in de verdere verbetering van de relatie met de burger. Hiertoe is in het verleden een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. De uitkomsten waren bemoedigend maar nodigen uit tot het doorvoeren van verbeteringen. In werkgroepverband en op managementniveau is dit verder opgepakt. In 2011 is het onderzoek in het kader van www.waarstaatjegemeente.nl doorgevoerd. Uit beide onderzoeken blijkt, grosso modo, dat de burger tevreden is over de kwaliteit van de dienstverlening. De website is in september opgeleverd en voldoet aan de laatste richtlijnen. Verdere digitale dienstverlening wordt uitgerold door uitbreiding van het aantal producten in de gemeentewinkel, zij het binnen verantwoorde financiële kaders. In BMW verband is verder een start gemaakt met Antwoord©. Met dit concept zijn gemeenten in 2015 de herkenbare ingang voor de overheid. Met de komst van de RUD dienen gemeenten per 1 april 2013 al te beschikken over een front – office voor de Wabo – taken in de vorm van een Klant Contact Centrum. In 2011 is gestaag verder gewerkt aan de integratie van de I&A –afdelingen. De formele samenvoeging vindt plaats per 1 mei 2012. 79

De gemeente als werkgever Tot dusver slagen we er nog steeds in goed gekwalificeerd personeel te vinden voor de te vervullen vacatures. Ook de technische functies zijn ingevuld. Gelet op de toenemende vergrijzing zal de gemeente als werkgever zich nadrukkelijk als interessante en moderne werkgever moeten manifesteren. De kracht van de gemeente ligt daarbij met name in de ontwikkeling van een goed stelsel van secundaire arbeidsvoorwaarden, een krachtige, veelzijdige werkgever en het bieden van faciliteiten voor ‘eigen kweek’ van jonge mensen tot vakspecialisten in het openbaar bestuur. Dit kan worden gerealiseerd door een systeem van strategisch opleiden waarin, middels competentiemanagement, wensen van zowel werkgever als werknemer nader op elkaar worden afgestemd. In het verband van BMW wordt bezien of Het Nieuwe Werken van toegevoegde waarde is in de werkorganisaties van de drie gemeenten. Een eerste verkenning is uitgevoerd met een afstudeeropdracht van twee studenten van de Hanzehogeschool. De uitkomsten zijn opgeleverd in de loop van 2011. Per 1 maart 2006 is de gewijzigde structuur een feit geworden en bestaat de organisatie uit 4 lijnafdelingen en een staforgaan. Ter ondersteuning van de afdelingshoofden zijn per 1 juli 2008 aan de plaatsvervangend afdelingshoofden operationeel leidinggevende taken toegedeeld voor een specifiek taakveld. Met de Ondernemingsraad is van gedachten gewisseld op welke wijze passend inhoud wordt gegeven aan de in het Organisatiebesluit opgenomen verplichting om het model tweejaarlijks te evalueren. In die evaluatie dienen ook de effecten van de samenwerking op de organisatie en andere maatschappelijke ontwikkelingen te worden betrokken, zoals de komende decentralisaties en de vorming van de RUD. Op basis van deze structuur zag de personele bezetting van de gemeente Bedum in 2011 er als volgt uit: Afdeling Middelen VROM ** Openbare werken

aantal

voorbereiding beheer en onderhoud**

Welzijn & Burgers Concern * Gemeentesecretaris Griffier Totaal

18 17 6 18 15 8 1 1 84

Fte 13,19 12.82 6,00 15,98 11,3 5,48 1,00 0,72 67,2

* In vorenstaande cijferopstelling ontbreken onze 23 vrijwilligers voor de brandweer. In dit overzicht is wel meegenomen de formatie voor de commandant brandweer (0,40 fte) en van de medewerker pro – actie en preparatie (0,67 fte). ** In vorenstaande cijferopstelling is rekening gehouden met de beschikbare formatie voor schoonmaak (VROM) en beheer sportaccommodaties (OW).

In het kader van de bezuinigingen is € 200.000 ingeboekt als taakstellende bezuiniging op de formatie. Deze bezuiniging wordt de komende jaren geëffectueerd en kan leiden tot vermindering van kwaliteit van onderhoud of dienstverlening. In het verslagjaar is de toekomstvisie voor de buitendienst opgeleverd. De bijdrage van de afdeling Openbare Werken in de bezuinigingstaakstelling is in deze visie verwerkt. Verder kenmerkt de visie zich door verdere flexibilisering van de inzet van medewerkers in de openbare ruimte. Omdat voor de bestrijding van onkruid geen gif meer mag worden gebruikt, zal verdere vergroening van de openbare ruimte geaccepteerd moeten worden. De gemeente Bedum maakt gebruik van de inzet van externe medewerkers. Voor de buitendienst gebeurt dit op basis van pay – roll constructies. Voor een deel wordt deze inzet ingegeven door de gewenste flexibele inzet. Voor een deel hing deze inzet samen met de oplevering van de toekomstvisie. Nu deze visie is vastgesteld, kan in 2012 worden geworven voor een voorman grijs en een voorman groen en twee vaklieden, één voor grijs en één voor groen. 80

Met ingang van 2005 neemt de gemeente Bedum het zogenaamde IZA-bedrijfszorgpakket af. Het IZA Bedrijfszorgpakket omvat een pakket middelen waarmee het verzuim in de organisatie kan worden verminderd. Het pakket is ontwikkeld op verzoek van bonden en werkgevers. Het pakket is al bij tal van gemeenten in gebruik. Het IZA Bedrijfszorgpakket voorziet in een eigen “zorgnetwerk” waardoor lange wachttijden worden vermeden. Deelname aan de bedrijfszorg wordt gecontinueerd. Uit de evaluatie is gebleken dat Bedum de geboden mogelijkheden optimaal benut. Verder maken wij sedert april 2006 gebruik van een zelfstandig gevestigd bedrijfsarts. De ervaringen zijn uiterst positief te noemen en kenmerken zich door een directere relatie met medewerker en direct leidinggevende. De laatste jaren is er een duidelijke tendens bij overheidsorganisaties om in te kunnen spelen op ruimere opvattingen over functiewaardering en de mogelijkheid die dit instrument biedt als proces voor beheersing van de organisatie en de werkprocessen. Het vanuit de organisatie beschrijven van functies biedt de mogelijkheid ook rekening te houden met organisatiedoelen. Deze wijze van functie beschrijven wordt “organiek beschrijven” genoemd. Dit verschilt van de “mensgerichte beschrijvingen”. De organieke beschrijving geschiedt door het management. De medewerker mag daar inhoudelijk op reageren. Organieke beschrijvingen bevorderen de efficiency en doelmatigheid door eenvoudige procedures met een korte doorlooptijd. Organieke beschrijvingen kunnen worden gebruikt voor andere onderdelen van het personeelsbeleid, bijvoorbeeld de werving van personeel. Het complete traject is in 2010 afgerond en heeft geresulteerd in twee beroepschriften. Deze zijn beide door de rechtbank ongegrond verklaard. Onder de eindverantwoordelijkheid van de VNG is een nieuw systeem opgeleverd, onder de naam HR21. In BMW-verband start De Marne. Op termijn -over 3 tot 5 jaar- volgen Winsum en Bedum. Op 22 maart 2011 is door ons college het levensfasebeleid vastgesteld, gericht op de duurzame inzet van medewerkers. In dit beleid is rekening gehouden met de uitkomsten van externe onderzoeken van zowel het ABP (Active Aging) en IZA (Duurzame inzetbaarheids monitor). In 2011 is gestart met actualisatie van de RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie). Verbeterpunten dienen na vaststelling geïmplementeerd te worden. Van belang is dat Bedum in het bezit is van een gemotiveerde BHV – organisatie. Ondernemingsraad De gemeente kent een actieve en betrokken Ondernemingsraad alsmede een Onderdeelcommissie voor de brandweer. De Ondernemingsraad wordt in de verslaglegging ambtelijk ondersteund. Met de inzet van de leden voor de vervulling van de OR – taken is in de berekening van productieve uren rekening gehouden. Voor deze inzet is geen vervangende inzet in budget beschikbaar. Grosso modo gaat het om een bedrag van € 50.000. In de CAO sector Gemeenten 2007 – 2009 is vastgelegd dat gemeentelijke werkgevers aan het begin van iedere zittingsperiode een convenant sluiten met daarin afspraken over de benodigde inzet voor het OR – werk en de compensatie daarvoor. Dit convenant is in Bedum op 20 oktober 2008 ondertekend. Door aanpassing van de vergaderstructuur is de Ondernemingsraad erin geslaagd de beschikbare tijd effectief in te zetten. Binnen de stafafdeling Concern is vier uur formatie beschikbaar voor het ambtelijk secretariaat. Informatiebeleid Zoals aangegeven wordt op dit moment in verband van BMW gewerkt aan de vormgeving van een gemeenschappelijk I&A – beleid. Om redenen van kwaliteit en vermindering van kwetsbaarheid is voorzien dat per 1 mei 2012 één gezamenlijke entiteit uitvoering gaat geven aan het I&A – beleid van de BMW – gemeenten. De servers van de drie gemeenten worden in De Marne gesitueerd. Bij de inrichting van de serverruimte in De Marne is hiermee rekening gehouden. Bedum gaat gelden als uitwijkvoorziening. Omdat de serverruimte voor drie gemeenten is ingericht, financiert De Marne op dit moment de meerkosten voor. Deze meerkosten worden ingebracht in de begroting die voor de ICT – samenwerking is opgesteld. 81

Onder het ELO – project wordt op dit moment gewerkt aan een realisatieplan waarin de ambities van de drie gemeenten, de programma’s van het Nationaal Uitvoeringsprogramma een belangrijke plaats krijgen. Met Winsum en De Marne is gezamenlijk opgetrokken in de invoering en upgrading van Melddesk. Voor de drie gemeenten is Melddesk per 1 januari 2010 geoperationaliseerd. De afwikkeling van klachten wordt dan, ook in communicatieve zin, verder geprofessionaliseerd en het systeem gaande weg verder uitgerold. Huisvesting Zowel het gemeentehuis als de dislocatie aan de Industrieweg voldoen naar de huidige inzichten aan de daarvoor geldende wettelijke regels. Organisatieontwikkeling Het mandaatstatuut is herzien. Het managementteam besteedt aandacht aan de verdere ontwikkeling van de organisatie ter verdere verbetering van de kwaliteit van onze dienstverlening. Evaluatie van het Organisatiebesluit is in 2011 onderwerp van overleg geweest met de Ondernemingsraad. Samenwerking In uw raad van 3 juni 2010 is de samenwerking met Winsum en De Marne geformaliseerd met de vaststelling van een convenant. De in gang gezette trajecten zijn in het verslagjaar bestendigd. Vooral is ingezet op de samenwerking sociale zaken die begin 2012 gerealiseerd is. Dit geldt ook voor de samenvoeging van de taakvelden ICT van de drie gemeenten. Concreet is in 2010 gestart met de inrichting van de server omgeving in De Marne, de vervanging van Microsoft Office c.a. De gemeenschappelijke commissie voor de behandeling van de bezwaarschriften is per 1 september 2011 geïnstalleerd. De besluitvorming over de vorming van de RUD is in december 2011 vooralsnog geformaliseerd met de ondertekening van een intentieovereenkomst. Deze is door Bedum echter niet ondertekend omdat betwijfeld wordt of de redactie voldoende waarborgen biedt voor een kosteneffectieve organisatie. Vooralsnog brengt Bedum naast de wettelijk verplichte basistaken ook de overige milieutaken in de RUD in. Voor de overige Wabo taken is aan K+V opdracht verstrekt om te onderzoeken of deze taken in clusterverband kunnen worden uitgevoerd. Toezicht Per 1 januari 2013 wijzigt het Interbestuurlijk Toezicht. In het kader van het IBT nieuwe stijl wordt gezocht naar een nieuw evenwicht in de toezichtrelatie met provincie en rijk. Centraal in die relatie staat de P&C – cyclus. Op basis van informatie die in deze cyclus tussen college en raad wordt gewisseld dienen provincie en rijk invulling te moeten geven aan hun toezichthoudende rol. Op onderdelen zal de informatieverstrekking in dat kader worden uitgebreid. Bestuurskracht Het definitieve rapport is uitgebracht met als voornaamste conclusie dat Bedum redelijk tot goed in staat is de huidige taken te vervullen. In 2012 zal vooral de kwaliteit van samenwerking en daarbij geboekte resultaten onderwerp van onderzoek zijn.

82

3.2.6 Verbonden partijen Deze paragraaf gaat in op de partijen, waarmee de gemeente een bestuurlijke relatie onderhoudt en waarin zij tevens een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Van financieel belang is sprake wanneer de gemeente middelen beschikbaar heeft gesteld en die kwijt is in geval van faillissement van de deelneming en/of wanneer financiële problemen bij de deelneming kunnen worden verhaald op de gemeente. Uitgangspunt is dus een financieel- en bestuurlijk belang. Bestuurlijk belang: er is sprake van een 'verbonden partij' als een lid van college of raad dan wel een ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt, of namens de gemeente stemt. Bij alléén een benoemingsrecht of een voordrachtsrecht - de gemeente mag een bestuurder of commissaris in de organisatie benoemen of voordragen - is er strikt genomen géén sprake van een verbonden partij (bijvoorbeeld Stichting Welzijn Bedum en de Muziekschool). De achterliggende gedachte bij de paragraaf verbonden partijen is dat het aangaan van verbindingen met een derde partij voortkomt uit een publiek belang. Verbindingen worden aangegaan om bepaalde publieke taken (efficiënter) uit te voeren. Op degene die in het bestuur van een verbonden partij functioneert, berust de verplichting om (gevraagd of ongevraagd) zich te verantwoorden naar het bestuursorgaan dat betrokkene naar die partij heeft afgevaardigd. Het is voor uw raad van belang om inzicht te hebben in de relatie tussen verbonden partij en het publieke belang. Binnen de gemeente kan met betrekking tot de verbonden partijen een driedeling worden gemaakt in: - gemeenschappelijke regelingen; - vennootschappen; - stichtingen. Hierna wordt een overzicht gegeven van de partijen waaraan onze gemeente is verbonden. Per partij wordt informatie verstrekt.

Gemeenschappelijke regelingen Veiligheids- en Gezondheidsregio Groningen (voorheen H&OG-regeling) Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 29 mei 1997 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Hulpverlening & Openbare Gezondheidszorg Groningen (H&OG). Deelnemers Alle 23 gemeenten in de provincie Groningen. Doel De regeling stelt zich ten doel met behulp van intergemeentelijke samenwerking en door een doelmatige organisatie en coördinatie uitvoering te geven aan: - de repressieve en preventieve brandbestrijding, zulks met behoud van de zelfstandigheid van brandweerkorpsen van de deelnemende gemeenten; - de hulpverlening bij ongevallen en rampen, waaronder de geneeskundige hulpverlening, alsmede de voorbereiding daarop; - de bescherming en bevordering van de gezondheid van de bevolking; - de afstemming in de ambulancehulpverlening en de communicatie tussen degenen die de ambulancezorg verrichten. Binnen de gemeenschappelijke regeling bestaan drie bestuurscommissies: - Regionale brandweer; - GGD; - Meldkamer.

83

Bestuurlijke deelneming Namens de gemeente Bedum heeft de burgemeester zitting in het algemeen bestuur. Financieel belang In de rekening 2011 zijn de volgende bijdragen per inwoner bijgedragen: Brandweer: Algemene bijdrage € 2,50 Commandovoering brandweer € 1,24 Meldkamer € 3,14 Brandweerinvesteringen € 0,42 Rampenbestrijding: Rampen crisismanagement € 0,13 Rampen ADR/RBR € 1,45 Veiligheidsregio € 0,96 Kwaliteitsverbetering € 0,95 Regionale rampenbestrijding GHOR € 0,29 Gemeentelijke kolom € 0,36 GGD: Algemene preventie gezondheidszorg € 9,05 Infectieziektebestrijding € 3,19 Logopedie € 1,77 Toezicht kinderopvang € 1,11 Bezuiniging € 0,43 -/Totaal € 26,13 Ontwikkelingen In november 2011 is de nieuwe meldkamer officieel geopend. Alle 112-meldingen uit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe komen hier binnen. Ten aanzien van organisatieontwikkelingen van de V&GR zijn vier relevante ontwikkelingen te noemen: - bij de brandweer speelt op dit moment de regionalisering; - bij de GGD spelen de decentralisaties een rol: met name de Jeugdzorg raakt het JGZ-deel binnen de GGD. Daarnaast overweegt het rijk om landelijk een eigen openbaar GGD-lichaam te vormen; - de organisatieontwikkeling van de stad (gemeente Groningen) kan van invloed zijn op het samenwerkingsverband. - samenwerking crisisbeheersing; de visie is ontwikkeld maar de bestuurlijke en ambtelijke vormgeving van de samenwerking moet in samenhang met andere trajecten worden bezien.

Ability Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 17 april 2003 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Ability (voorheen WANN). Deelnemers De gemeenten Bedum, Eemsmond, De Marne en Winsum. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doelstelling, het bevorderen of uitvoeren van activiteiten welke gericht zijn op het creëren, bevorderen of instandhouden van werkgelegenheid ten behoeve van natuurlijke personen die een afstand hebben tot de reguliere arbeidsmarkt. Bestuurlijke deelneming De deelnemende raden wijzen ieder drie leden aan (waarvan één uit het college van burgemeester en wethouders) voor het algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur bestaat uit één bestuurslid per gemeente aan te wijzen door het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum hebben zitting in het algemeen bestuur: - namens het college: burgemeester H.P. Bakker (ook zitting in het dagelijks bestuur; plv. M. van Dijk) - namens de raad: de heren J.Berghuis en H.T. Hoiting (plv. J.H. Bonnema en A.R. Wijnstra)

84

Financieel belang In de jaarrekening 2011 is een vaste bijdrage van € 26.731 aan Ability voldaan. Voor 2010 is een extra bijdrage betaald van € 13.021. Voor 2011 is een voorlopige afrekening betaald van € 48.402. Volgens de ontwerpjaarrekening komt de gemeentelijke bijdrage op € 62.639. Het verschil zal niet worden teruggevorderd, maar door Ability worden besteed voor de herstructurering Wsw in verband met de komst van de Wet werken naar vermogen (Wwnv). Ontwikkelingen Samen met Ability wordt gewerkt aan de verdere inrichting en implementatie van een gezamenlijke werkleeromgeving voor de verschillende doelgroepen van de BMWE-gemeenten. Deze ontwikkeling stagneerde in de eerste helft van 2011, maar heeft in de tweede helft van 2011 met de wisseling van de wacht op het Werkplein een extra impuls gekregen. Totaal hebben 96 personen vanuit de vier gemeenten een traject bij Ability gevolgd. In de begrotingen van Werkplein en Ability wordt voor 2012 de samenwerking verder uitgebouwd. Dit is ook noodzakelijk ter voorbereiding op de Wwnv. Onderdeel hiervan waren twee werkconferenties “Werk aan de Winkel” op 24 oktober en 21 december 2011. Bij de tweede werkconferentie waren de raden van de vier gemeenten betrokken. Nu zal door de val van het kabinet Rutte de invoering van de Wwnv wel vertraging oplopen, maar de noodzaak om door te gaan met de voorbereidingen is nog steeds volop aanwezig. De bezuinigingsdoelstelling blijft naar verwacht overeind. Voor veel voorbereidingen is ook niet direct een wetswijziging nodig, bijv. de werkgeversdienstverlening en de herstructurering Wsw.

Afvalbeheer Regio Centraal Groningen (ARCG) Besluit tot deelname Uw raad heeft in 1985 besloten tot deelname in de gemeenschappelijke regeling ARCG. In de raadsvergadering 20 september 2001 is besloten tot continuering van de gemeenschappelijke regeling. Deelnemers De gemeenten Bedum, Groningen, Haren, Grootegast, Leek, Marum, Ten Boer en Zuidhorn. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doel de behartiging van de belangen van preventie en het op milieuhygiënisch verantwoorde wijze beheren van (afval)stoffen afkomstig van de gemeenten uit de regio, het bevorderen van overheidsinvloed op de sturing van afvalstoffen en het ketenbeheer, en mogelijk andere milieu- en reinigingstaken. Bestuurlijke deelneming Per gemeente zit er één lid (door de raad aan te wijzen) in het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum heeft zitting in het algemeen bestuur de portefeuillehouder dhr. E. Zwart. Financieel belang In 2011 is een bijdrage van € 481.637 betaald voor verwerking van huisvuil, GFT en grof huisvuil. Ontwikkelingen Geen.

85

Vennootschappen

Deelnemingen als gevolg van verkoop aandelen Essent De aandelen van het productie- en leveringsbedrijf van Essent zijn in 2009 verkocht. Onderdeel van de transactie was dat gemeenten aandeelhouder werden van meerdere deelnemingen. In onderstaande tabel staat weergegeven welke nieuwe deelnemingen de gemeente Bedum heeft gekregen, de boekwaarde van de deelneming en een toelichting op de verschillende deelnemingen. Deelneming Enexis Holding N.V.

Vordering op Enexis B.V.

Verkoop Vennootschap B.V.

Attero

Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V.

CBL Vennootschap B.V.

Claim Staat Vennootschap B.V.

BoekToelichting waarde € 12.660,47 Essent is opgesplitst in Netwerkbedrijf en een Productie- en Levering Bedrijf. Het netwerkbedrijf blijft in handen van gemeenten en provincies. Het doel van deze vennootschap is: a. het (doen) distribueren en het (doen) transporteren van energie, zoals elektriciteit, gas, warmte en (warm) water. b. het in stand houden, (doen) beheren, (doen) exploiteren en (doen) uitbreiden van distributie en transportnetten in relatie tot energie. c. het doen uitvoeren van alle taken die als gevolg van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld. d. Het binnen de wettelijke grenzen ontplooien van andere operationele en ondersteunende activiteiten. € 14,24 Het overnemen van het netwerk door Enexis kon door Enexis niet bekostigd worden. Daarom heeft Essent haar een lening verstrekt. Deze lening is buiten de deal met RWE gehouden. De aandeelhouders hebben deze lening overgenomen. € 14,24 Ter verzekering van eventuele schadeclaims is een bedrag uit de deal voor een bepaalde tijd apart gezet. Indien er binnen deze termijn geen schadeclaims worden ingediend, valt deze deelneming vrij. € 2.450,41 De aandeelhouders van Essent waren al indirect aandeelhouder van Essent Milieu en zijn na de deal met RWE rechtstreeks aandeelhouder van Essent Milieu Holding N.V. (naamswijziging 1-1-2010; Attero) geworden. € 5.309,23 De rechter heeft bepaald dat Essent haar 50% belang in EPZ (ondermeer eigenaar van kerncentrale Borssele) niet mocht verkopen. Daarom is dit deel van Essent in handen gebleven van de oud-aandeelhouders van Essent. € 14,24 Deze vennootschap beheert een CBL-fonds die ervoor zorgt dat de verkoop op een adequate manier wordt afgehandeld. Deze vennootschap creëert de noodzakelijke randvoorwaarden voor een maximalisatie van de verkoopopbrengst en een optimale (financiële) risicoafdekking. € 14,24 Er loopt nog een procedure tussen Essent en de Staat der Nederlanden. Deze BV draagt zorg voor de afwikkeling van deze procedure. 86

Bank Nederlandse Gemeenten Bedum bezit 5.265 aandelen BNG met een nominale waarde van € 2,50 per stuk. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van de BNG. De BNG keert jaarlijks een dividend uit. In 2011 is hiervoor een bedrag ontvangen van € 12.110. De aandelen BNG zijn voor € 11.945 opgenomen op de balans. Gelet op de hoogte van de jaarlijkse dividenduitkering is de marktwaarde van de aandelen vele malen hoger dan de balanswaarde. De aandelen zijn echter niet verhandelbaar.

N.V. Waterbedrijf Groningen De gemeente bezit 5 aandelen (nummers 6, 7, 8, 151, 152) van de N.V. Waterbedrijf Groningen. De aandelen hebben een nominale waarde van € 453,78 (per aandeel). De aandelen zijn tegen deze waarde op de balans opgenomen. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van het waterbedrijf. Op grond van de statuten kan aan de aandeelhouders een winstuitkering worden gedaan. Net als de laatste jaren is er in de jaarrekening 2011 niet tot een uitkering gekomen. Dit heeft te maken met het beleid van het waterbedrijf om het tarief zo laag mogelijk te houden voor de gebruikers. Stichtingen

Stichting De Beemden Besluit tot deelname In 1991 is door uw raad besloten deel te nemen in de Stichting De Beemden. In 2010 is besloten vooralsnog geen lid voor te dragen voor benoeming in het bestuur van Stichting “De Beemden”. Deelnemers De gemeente Bedum en minimaal twee natuurlijke personen. Doel De stichting stelt zich ten doel de exploitatie van: - een zwembad in de gemeente Bedum; - andere sportaccommodaties in de gemeente Bedum. Bestuurlijke deelneming Het bestuur van de stichting bestaat uit minimaal drie leden. Ons college heeft op 27 april 2010 besloten vooralsnog geen lid voor te dragen voor benoeming in het bestuur van stichting “De Beemden”. Dit heeft vooral te maken met het behoud van een onafhankelijke positie van het betreffende collegelid (portefeuillehouder sportzaken). Financieel belang In de jaarrekening 2011 is een bijdrage van € 101.973 aan de stichting verantwoord. Aan de stichting zijn drie geldleningen verstrekt. Boekwaarde 31-12-2011 € 44.845,04 (saldo van de drie leningen). Ontwikkelingen In vervolg op het onderzoek naar de toekomstbestendigheid en een mogelijke uitbreiding van zwembad “De Beemden” is door de raadscommissie ABZ vastgesteld dat een uitbreiding financieel geen haalbare kaart is. Gelijktijdig is en wordt onderzoek uitgevoerd naar de vervanging van de technische installatie in het zwembad waarbij een mogelijk gebruik van restwarmte van CampinaFriesland Frico Domo nader wordt bestudeerd.

87

88

3.2.7 Grondbeleid Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van programma’s zoals op het gebeid van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, milieu, verkeer en openbare ruimte, cultuur, sport en recreatie en economische structuur. Middels grondbeleid kan op (onderdelen van) die programma’s gestuurd worden; grondbeleid is een middel om ruimtelijk en sectoraal beleid te verwezenlijken. Tevens heeft grondbeleid een grote financiële impact. De grondexploitatie, inclusief de resultaten hieruit, is een onderdeel van de totale exploitatie van de gemeente. In deze paragraaf komen de ontwikkelingen in 2011, de stand van zaken van de verschillende exploitaties en de mogelijke risico’s aan de orde. Ontwikkelingen in 2011 Per 1 juli 2008 is als onderdeel van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) de Grondexploitatiewet in werking getreden. De centrale doelstelling van deze wet is om in de situatie van particuliere grondexploitatie te komen tot een verbetering van het gemeentelijke kostenverhaal en de versterking van de gemeentelijke regie bij locatieontwikkeling. Uitgangspunt van de Grondexploitatiewet vormt de verplichting tot kostenverhaal; de gemeente mag hier niet meer van afzien, de kosten moeten verhaald worden op de particuliere ontwikkelaar. In 2011 zijn er geen ontwikkelingen geweest die tot acties op grond van de Grondexploitatiewet nodig waren. Stand van zaken In onderstaand overzicht “toelichting op de complexen” zijn lopende en komende exploitaties opgenomen met onder andere de financiële stand van zaken. In het overzicht “toelichting bestemmingsreserves” wordt een overzicht van de reserve Herstructurering en van de bestemmingsreserve ‘Bovenwijkse kosten’ gegeven.

Toelichting op de complexen Complex Looptijd Status

Ter Laan 4 Bedum 2008 t/m 2020 in exploitatie

Complexbeschrijving In het uitbreidingsplan Ter Laan 4 worden maximaal 350 woningen gebouwd in verschillende categorieën; dit is het maximum op grond van de voorschriften van het bestemmingsplan. Voor de realisatie wordt samengewerkt met woningstichting Wierden en Borgen en twee marktpartijen, namelijk Plegt Vos en VDM. De gronden zijn eigendom van de gemeente; met de marktpartijen zijn overeenkomsten gesloten over uitgifteprijzen, tempo van uitgifte, differentiatie etc. Doelstelling Realisatie van woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030. Financieel het genereren van middelen om bij te dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2011? De start van de uitgifte is geweest in 2008. De resultaten tot en met 2011 zijn: • particuliere kavels (vrijstaande woningen, uitgifte door de gemeente): van de nu in verkoop zijnde 29 kavels zijn 21 verkocht. • Projectmatige bouw: Plegt-Vos heeft in 2011 totaal 23 woningen verkocht. Totaal hebben zij nu 41 woningen verkocht. VDM heeft in 2011 5 woningen verkocht; totaal hebben ze nu 8 woningen verkocht.

89

Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door uw raad is vastgesteld op 20 december 2007, gaat uit van een sluitende exploitatie. De actualisatie van de exploitatieopzet die door uw raad op 7 juli 2011 is vastgesteld, laat nog steeds een sluitende exploitatie zien. De herziening per 31 december 2011 gaat ook nog uit van een sluitende exploitatie. Risico’s De economische crisis heeft ook invloed op de woningmarkt in Bedum. De verkoop van woningen gaat hierdoor langzamer dan verwacht. In de actualisatie van de exploitatie is rekening gehouden met een vertraagde uitgifte: de looptijd is nu tot en met 2020 (was 2012). Deze zal in de toekomst mogelijk verder oplopen. In 2011 is de aanzet gegeven tot het maken van woningbouwafspraken binnen de Regio GroningenAssen. Op basis van een nader te bepalen scenario dat gebaseerd is op de marktontwikkelingen, worden dan maximale aantallen afgesproken, waarbij iedere gemeente haar plannen op die aantallen afstemt. Dit proces zal in 2012 worden afgerond; het effect op de exploitaties bij de verschillende gemeenten zal daarna in beeld worden gebracht. In de samenwerkingsovereenkomst met Plegt-Vos is vastgelegd dat vertragingen in de uitgifte en dus de oplopende rentelast, worden opgenomen in de actualisatie van de exploitatie. Mocht dit leiden tot een niet sluitende exploitatie, dan wordt het tekort afgedekt binnen de voorwaarden van het samenwerkingscontract. Door extra dotaties in de exploitatie wordt deze dan weer sluitend gemaakt. Het financiële risico wordt daarmee beperkt. Hierdoor kan de uitgifteprijs stijgen waardoor het risico van verdere vertraging kan optreden en daardoor een verder stijgende rentelast. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de exploitatie, eventueel door maatregelen te nemen, sluitend blijft.

Complex Looptijd Status

Locatie Vogelzang / gemeentelijke kwekerij 2008 t/m 2013 in exploitatie

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de bodem van een voormalige bedrijfsbebouwing (laatstelijk gebruikt en in eigendom van trailerbouw Vogelzang) en het geschikt maken voor woningbouw inclusief het achterliggend terrein van de voormalige gemeentelijke kwekerij. Doelstelling Door het verdwijnen van het bedrijf in een gebied met overwegend woonbestemming en het saneren van de vervuilde bodem en sloten wordt een positieve impuls aan de kwaliteit van de woonomgeving gegeven. De locatie wordt ingevuld met 5 vrije sector woningen op vrij uit te geven kavels (particuliere opdrachtgeverschap) en 15 levensloopbestendige (koop)woningen. De bestaande voormalige bedrijfswoning Boterdiep Oz 19 is separaat verkocht. Wat hebben we gedaan in 2011? De verkoop van de vrije sector kavels is in 2010 gestart: alle kavels zijn verkocht. De sloop, de sanering en het bouwrijpmaken is afgerond; het woonrijpmaken zal starten als de bouw van de woningen gereed is. De bestaande woning Boterdiep Oz 19 is verkocht. De koper gaat deze slopen en gaat op de dan ontstane kavel een nieuwe woning bouwen. De Woningstichting Wierden en Borgen is bezig met het voorbereiden van de bouwplannen voor de 15 levensloopbestendige woningen. Deze worden waarschijnlijk in de loop van 2012 op de markt gebracht. De kavels zijn wel afgenomen. Door de provincie is een ISV-bijdrage toegekend; het project is in 2011 gereedgemeld en afgerekend; de totale bijdrage ad € 162.663 is ontvangen. Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door uw raad is vastgesteld op 24 januari 2008, gaat uit van een sluitende exploitatie. De actualisatie van de exploitatie per 31 december 2011 is in uw raad van 29 maart 2012 vastgesteld. De actualisatie laat een sluitende exploitatie zien. 90

Risico’s Nu de sanering en het bouwrijpmaken zijn afgerond, zijn de financiële risico’s voor die aspecten ook beëindigd. Het risico van vertraagde verkoop is ook niet meer aanwezig. Het enige financiële risico is dat door vertragingen in de bouw het woonrijpmaken in tijd opschuift, waardoor de werkzaamheden door prijsstijgingen niet meer binnen de geraamde budgetten passen. Dit kan zo mogelijk worden opgevangen door aanpassing van de geraamde werkzaamheden (versobering).


Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 Bedum 2002 t/m 2012 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein met nieuwe ontsluiting over het Boterdiep naar de Groningerweg. Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden te kunnen oplossen. Tevens door de aanleg van een nieuwe brug het verbeteren van de bereikbaarheid van het bestaande en nieuwe bedrijventerrein en het verminderen van de verkeersoverlast op de bestaande routes. Wat hebben we gedaan in 2011? Er resteert nog 1 te verkopen kavel. Deze is wel in optie gegeven, maar dit heeft nog geen concreet resultaat opgeleverd. Financieel De actualisatie van de grondexploitatie is op 29 maart 2012 door uw raad vastgesteld. Deze laat een minimaal positief saldo zien. Om dit resultaat te bereiken wordt over de laatste uit te geven kavel geen bijdrage aan de bestemmingsreserve Bovenwijkse kosten gedaan. De benodigde kredieten zijn aangepast. Risico’s Op dit moment is 1 kavel nog niet verkocht. De financiële risico’s zijn daarmee beperkt.


Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 Bedum 2008 t/m 2014 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein (vervolg van fase 1). Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden te kunnen oplossen. Wat hebben we gedaan in 2011? De kavelverkoop is in 2009 gestart. In 2011 zijn 6 kavels verkocht, waarbij van 2 kavels de levering in 2012 plaats zal vinden. Totaal is er van het bedrijfsterrein nu ruim 2/3 verkocht, 1/6 in optie c.q. gereserveerd en 1/6 is vrij. Van de woon-/werkkavels zijn totaal 3 verkocht en zijn dus nog 3 beschikbaar. Financieel De actualisatie van de exploitatieopzet is door uw raad vastgesteld op 29 maart 2012. Deze sluit met een klein positief saldo. Om dit resultaat te bereiken wordt over de laatste uit te geven kavels geen bijdrage aan de bestemmingsreserve Bovenwijkse kosten gedaan. Alle kredieten voor de werkzaamheden zijn door uw raad geactualiseerd. 91

Risico’s De meeste kavels zijn verkocht, tevens zijn er verschillende kavels in optie. De resterende kavels kennen planologische restricties (zichtlocatie en kantoorlocatie aan het Boterdiep -de zogenaamde Appelhof), waardoor de verkoopbaarheid kleiner is te noemen; omdat er nu geen andere mogelijkheden meer zijn, neemt de belangstelling voor deze kavels wellicht toe. Risico bij achterblijvende afname is dat de rente oploopt.


Terrein voormalige gasfabriek 2009 t/m 2014 in exploitatie

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de voormalige gasfabriek met kantoorgebouw. Daarna het terugbouwen van appartementen in de koop- en huursector. In dit project wordt voor de sanering samengewerkt met de Provincie Groningen en Essent, en voor de ontwikkeling van het bouwplan met woningstichting Wierden en Borgen. Doelstelling Het opruimen van een vervuild voormalig bedrijfsterrein en het realiseren van appartementen in verschillende sectoren. Wat hebben we gedaan in 2011? De voorbereiding tot slopen en saneren, bouwrijp maken en start van de bouw is in 2011 doorgelopen. De sanering is in 2009 aanbesteed en in 2010 uitgevoerd; de grondwatersanering loopt ook in 2011 door. In 2010 is de planvoorbereiding gestart. Dit heeft inmiddels tot een concreet uitgewerkt plan geleid op basis waarvan de planologische procedure in 2012 is gestart. Financieel De exploitatieopzet is vastgesteld in uw raad van december 2009. Door de financiële bijdragen van de provincie, het rijk en Essent, de opbrengsten van verkoop van grond en een eigen bijdrage van € 400.000 is een sluitende exploitatie voorzien. Risico’s De financiële risico’s zijn voorlopig beperkt. Met de provincie en Essent is een samenwerkingsovereenkomst gesloten waarin de financiële bijdragen en afdekking van de mogelijke risico’s worden geregeld. Met woningstichting Wierden en Borgen is een principe overeenstemming bereikt over het aantal te bouwen appartementen (32 stuks) en de hoogte van de grondprijs. Hiermee blijft de bijdrage van de gemeente beperkt tot de geraamde eigen bijdrage.


Herstructurering R. Prinsstraat e.o. Bedum 2007 t/m 2011 geen exploitatieopzet

Complexbeschrijving Op de plaats van de gesloopte voormalige bejaardenwoningen zijn 11 koopwoningen en 46 huurwoningen door de woningstichting Wierden en Borgen gebouwd. Omdat verkoop van de woningen niet succesvol is verlopen, heeft de woningstichting ze als huurwoning op de markt gebracht. Alle woningen zijn inmiddels verhuurd. Doelstelling Het verbeteren van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wat hebben we gedaan in 2011? Nadat de bouw van de woningen in 2010 is afgerond, heeft de afronding van de werkzaamheden van de infrastructuur in 2011 plaatsgevonden. Alleen het plaatsen van speeltoestellen moet nu nog plaatsvinden. 92

Financieel De inrichting van het openbaar gebied is voor rekening van de gemeente. De kosten zijn deels betaald uit onderhoudsmiddelen. Omdat een meer dan ‘standaard’ inrichting wordt gedaan, zijn aanvullende middelen uit het gemeentelijk ISV-fonds gebruikt. Ook heeft de woningstichting Wierden en Borgen een financiële bijdrage geleverd. Risico’s De woningbouw is gedaan door de woningstichting Wierden en Borgen. Omdat het project gereed is, loopt de gemeente geen financieel risico meer.


Herstructurering Almastraat fase 2 Bedum 2008 t/m 2012 geen exploitatieopzet

Complexbeschrijving Op de plaats van de gesloopte rijenwoningen worden 6 koopwoningen en 25 (zorg)appartementen door de woningstichting Wierden en Borgen gebouwd. Doelstelling Het verbeteren van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wat hebben we gedaan in 2011? De verkoop van de zes 2^1 kap woningen is na herontwikkeling en verlaging van de verkoopprijs gestart. Hiervoor is tevens een bijdrage uit de Rijks stimuleringsregeling woningbouw 3e tranche, aangevuld met een gemeentelijke bijdrage uit de bestemmingsreserve Herstructureringsfonds, uitgekeerd. Dit heeft tot een positief resultaat ten aanzien van de realisatie geleid. De bouw is afgerond, 2 woningen zijn overgedragen en 4 woningen zijn casco gereed en in verkoop. Financieel De inrichting van het openbaar gebied is voor rekening van de gemeente. Risico’s De woningbouw wordt gedaan door woningstichting Wierden en Borgen en door een projectontwikkelaar / aannemer (Vuurboom) die een afspraak heeft met de woningstichting. De gemeente loopt hierbij geen financieel risico.


Centrumplan Bedum / nieuwbouw Bederawalda 2010 t/m 2016 nog niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het creëren van een aantrekkelijk centrum en versterking van het economisch draagvlak daarvan. Dit wordt beoogd door het vervangen en bijbouwen van winkel- en maatschappelijke voorzieningen in het centrumgebied om de winkelvoorzieningen voor zover mogelijk te kunnen concentreren, het creëren van een kwalitatief hoogwaardig openbaar gebied. Een parallele ontwikkeling daarbij is het vervangen van het huidig woongebouw Bederawalda door eigentijdse appartementen en grondgebonden woningen in de koop- en huursector. Doelstelling Het versterken van het kwaliteitsniveau van de voorzieningen in Bedum, het versterken van de lokale economie door het mogelijk concentreren van de winkelvoorzieningen, het verbeteren van de verkeerskundige structuur van Bedum, bereikbaarheid van het centrum en het toevoegen van parkeervoorzieningen en eventueel toevoegen van woningen aan de woningvoorraad. De nieuwbouw van Bederawalda is ten behoeve van de kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad. De combinatie geeft een wederzijdse versterking. 93

Wat hebben we gedaan in 2011? Sinds begin 2010 wordt er gewerkt aan de plannen. In 2011 heeft de architectenselectie voor de nieuwbouw van Bederawalda plaatsgevonden (opdrachtgever is woningstichting Wierden en Borgen en stichting seniorenhuisvesting Bederawalda). Dit plan wordt verder uitgewerkt. Financieel De plannen zijn nog in ontwikkeling. Bij de uitwerking wordt een financiële paragraaf en exploitatie opgesteld. Voor de nieuwbouw op de locatie van Bederawalda wordt gekoerst op een zogenaamde anterieure overeenkomst waarin financieel een en ander wordt vastgelegd. Risico’s Omdat er nog geen daadwerkelijke investeringen zijn gedaan, zijn de risico’s nihil. Voor de verhuur van het pand De Vlijt 6 zijn contracten met meerdere huurders afgesloten.


Folkerda 2010 t/m 2020 nog niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het realiseren van een nieuwe uitbreidingslocatie aan de west- en/of oostzijde van Bedum. Doelstelling Realisatie van woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030. Financieel het genereren van middelen om bij te dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2011? In 2011 zijn er geen ontwikkelingen geweest. Gezien de huidige marktomstandigheden ten aanzien van woningbouw en op basis van de woningbouwafspraken in het verband van de Regio Groningen-Assen, is duidelijk geworden dat het aan snee brengen van een nieuw uitbreidingsgebied niet voor 2030 aan de orde zal zijn. Financieel Aan de westzijde van Bedum (het beoogde gebied Folkerda) zijn de gronden grotendeels in het bezit van de gemeente. Deze gronden zijn gesplitst naar hun toekomstige beoogde bestemming. De kosten van aankoop van gronden die in de toekomst voor een transitie naar woningbouw in aanmerking komen, worden t.z.t. in de grondexploitatie opgenomen. Deze gronden hebben een boekwaarde gebaseerd op de verwervingskosten en de toekomstige waarde. De gronden met een (toekomstige) agrarische bestemming zijn voor de boekwaarde (is agrarische waarde) in de jaarrekening opgenomen. Omdat duidelijk is dat het in exploitatie nemen van de gronden voor woningbouw na 2030 zal plaatsvinden, is bijstelling van de boekwaarde naar agrarische waarde noodzakelijk. De boekwaarde is met een bedrag van € 1.445.000 afgewaardeerd. In de reguliere exploitatie van de gemeente ontstaat hierdoor een jaarlijkse rentelast van € 20.000. Hiertoe heeft uw raad inmiddels besloten. Risico’s Omdat de boekwaarde van de gronden in gemeentebezit is teruggebracht naar de agrarische waarde, is het financieel risico vrijwel geheel beperkt.

94

Toelichting op de bestemmingsreserves Complex Looptijd Status

Bestemmingsreserve Herstructurering 2008 t/m 2020 in uitvoering

Complexbeschrijving Bij vaststelling van het woonplan in 2002 is door uw raad besloten een reserve Herstructureringsfonds in het leven te roepen. Hierin worden opbrengsten uit de grondexploitatie van (in ieder geval) de uitbreidingsgebieden gestort, worden incidentele baten uit andere grondexploitaties gestort en worden (andere) opbrengsten uit verkoop van onroerende goederen toegevoegd. Doelstelling Het kunnen bijdragen in financieel niet sluitende grondexploitaties van (her)ontwikkelingslocaties (de zogenaamde bovenplanse verevening). Wat hebben we gedaan in 2011? Aan de bestemmingsreserve zijn onder andere toegevoegd de ontvangen bijdrage van het rijk op grond van het Besluit Locatiegebonden Subsidie en de bijdrage uit de grondverkoop in Ter Laan 4. Aan de bestemmingsreserve is onttrokken de bijdrage voor de 6 woningen aan de Almastraat (gemeentebijdrage in de stimuleringsregeling woningbouw 3e tranche). Financieel Het saldo van het fonds bedraagt per 31 december 2011 € 1.533.848. Risico’s De bestemmingsreserve mag geen negatieve stand krijgen. Het financieel risico is dat de vulling door achterblijvende verkopen langzamer gaat en dat daardoor de beoogde bijdrage aan andere projecten (o.a. centrumplan) onder druk komt te staan. Het gevolg kan dan zijn dat andere (her)ontwikkelingslocaties niet tot realisering kunnen worden gebracht.


Bestemmingsreserve Bovenwijkse kosten 2008 t/m 2020 in exploitatie

Complexbeschrijving De bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen wordt (tot nu toe) per bestemmingsplan (dus per grondexploitatie) gevormd en beheerd. Doelstelling Door een opslag op de uitgifteprijs wordt de bestemmingsreserve Bovenwijkse kosten gevoed om hieruit kosten te kunnen dekken die buiten het betreffende plangebied worden gemaakt. Wat hebben we gedaan in 2011? Uit de grondverkopen Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 is geen bedrag meer toegevoegd (hierdoor is de exploitatie sluitend gehouden). Uit de grondverkopen Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 is een bedrag van € 17.430,75 toegevoegd. Uit de grondverkopen Ter Laan 4 is een bedrag van € 26.987,50 toegevoegd. Uit de grondverkopen Vogelzanglocatie is een bedrag van € 4.203 toegevoegd.

95

Financieel Per 31 december 2011 bedraagt de reserve Bovenwijkse kosten: Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 € 59.979,-Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 € 48.373,25 Ter Laan 4 € 85.855,-Vogelzanglocatie € 15.121,----------------- + Totaal € 209.328,25 Risico’s Door tegenvallende verkoopresultaten verlopen de toevoegingen aan het fonds langzamer. Omdat hier grotendeels nog geen verplichtingen tegenover staan, heeft dit voorlopig geen financiële gevolgen.

96

3.2.8 Gemeentelijke subsidies In artikel 22 van de “Financiële verordening gemeente Bedum” vastgesteld door uw raad d.d. 22 maart 2007 is bepaald dat het college inzicht geeft in verstrekking subsidies. De verplichte paragraaf gemeentelijke subsidies van de begroting en jaarstukken dient te bevatten de kaders voor de verstrekking van de gemeentelijke subsidies en een overzicht van de toegekende subsidies. Kader Uw raad heeft op 9 juni 2011 de “Algemene Subsidieverordening gemeente Bedum 2011” vastgesteld (de datum van inwerkingtreding is 1 juli 2011). De subsidieverordening bevat de procedureregels rond de behandeling van subsidieaanvragen. Voorts heeft ons college op 26 april 2011 de “Nadere regels Algemene Subsidieverordening gemeente Bedum 2011” vastgesteld. Hierin is geregeld waarvoor subsidie verstrekt kan worden. Overzicht gemeentelijke subsidies Op grond van artikel 3 van de subsidieverordening is het college van burgemeester en wethouders belast met de uitvoering en het toezicht op de naleving van de subsidieverordening en besluit uit dien hoofde over de subsidieverstrekking. In de begroting 2011 is rekening gehouden met verstrekking van subsidies aan diverse partijen. In onderstaande tabel treft u de subsidiebedragen aan. Omschrijving Algemeen Maatschappelijk Werk Buro Slachtofferhulp Groningen Halt Anti discriminatie meldpunt Kinderopvang doelgroepenbeleid Stichting Openbare Bibliotheek Stichting Muziekschool Hunsingo Stichting De Beemden Cultureeleducatief netwerk Bedum Peuterspeelzalen Muziekverenigingen Culturele commissie Bedum VVV-Lauwersland Stichting Welzijn Bedum Klussendienst voor ouderen (Fivelingo) WMO adviesraad Stichting De Schutse Stichting gem.opvang Vluchtelingen Stichting Wereldwinkel Bedum St. agglomeratie Omroep Midden-groningen (RegioFM) Oranjeverenigingen Hertenkamp Bedum

97

Raming 96.916 2.438 2.420 4.352 12.000 248.160 112.669 101.973 5.518 98.324 12.387 3.619 15.581 289.265 11.119 2.500 1.064 19.149 1.212 5.785 1.329 700 1.048.480

Werkelijk 97.647 2.403 2.389 5.015 14.364 248.160 112.669 101.973 5.518 98.324 12.460 3.619 15.358 294.091 11.209 2.500 1.045 19.245 1.212 5.785 1.979 700 1.057.665

98

3.2.9 Controle en Onderzoek De gemeente Bedum dient in het kader van de rechtmatigheid en de financiële verordeningen ex artikel 212 en 213a Gemeentewet jaarlijks diverse onderzoeken uit te voeren. In de paragraaf Controle en Onderzoek bij de begroting en in het jaarlijks vast te stellen onderzoeksplan wordt aangegeven welke onderzoeken er zullen worden uitgevoerd. Rapportage over de voortgang vindt plaats in de voor- en najaarsrapportage en in de paragraaf Controle en Onderzoek van de programmarekening. Er worden drie soorten onderzoeken gedaan, namelijk: • Financiële of volledigheidscontroles • Rechtmatigheidcontroles • Onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid Financiële of volledigheidscontroles Deze controles zijn er vooral op gericht of de juiste bedragen in de jaarrekening zijn verantwoord en om het risico van fraude te beperken. Ze zijn opgenomen in de werkprocessen bij diverse afdelingen en zijn periodiek uitgevoerd. Het betreft de volgende controles: Wat Opbrengst en volledigheid van de diverse belastingen Jaarlijkse controle op de ontwikkeling van de WOZ-waarden Opbrengst en volledigheid van de leges Opbrengst en volledigheid van de grafrechten Maandelijkse controle op de salarisadm. (controle op mutaties) Uitvoering in het kader van opstellen voorjaarsnota Uitvoering in kader van opstellen najaarsnota

Wie Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Middelen, onderdeel Belastingen

Wanneer Per kwartaal

Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Burgerzaken

Per kwartaal

Afdeling Staf Concern, P&O

Maandelijks

Alle betrokken afdelingen/leden MT

April/mei 2011

Alle betrokken afdelingen/leden MT

Oktober/november 2011

Per kwartaal

Per kwartaal

Rechtmatigheidcontroles De werkzaamheden van de gemeente worden voor een groot deel bepaald door interne en externe weten regelgeving. Voor de rechtmatigheid moet nagegaan worden of de gemeente werkt volgens deze regelgeving. Vanaf 2004 moet de accountant voor de financiële rechtmatigheid constateren, dat de regelgeving in acht is genomen en hierover een verklaring afleggen. De kaders waarbinnen de accountant de rechtmatigheidstoets dient uit te voeren, worden door uw raad vastgesteld in een controleprotocol. Het controleprotocol heeft tot doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van diens controle, de daarvoor geldende normstellingen en de daarbij te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties voor de controle van de jaarrekening. De financiële rechtmatigheid beperkt zich tot de regelgeving, waaruit financiële verplichtingen voortvloeien en de vraag of de gemeente bij niet naleven meer dan normale risico’s loopt.

99

De gemeente is gebaat bij een organisatie die de regelgeving serieus neemt en ernaar handelt. De toets wordt gedaan met behulp van een samengesteld normen- en toetsingskader, waarin de interne (eigen: zoals verordeningen, besluiten en instructies) en externe regelgeving (wetgeving, maatregelen van bestuur, verordeningen van andere overheidslichamen) is opgenomen, vastgelegd in het controleprotocol. Jaarlijks wordt de regelgeving bij de afdelingen geïnventariseerd en geplaatst in het toetsingskader, zodat alle aspecten van rechtmatigheid getoetst kunnen worden. Aan de hand van het aldus verkregen toetsingskader voor de afdeling worden checklisten samengesteld of de al bestaande bijgewerkt. De interne controle en beheersing op de naleving van de regels en procedures gebeurt binnen de afdelingen. Daarbij wordt door de medewerkers binnen deze afdelingen door middel van de gestandaardiseerde checklists vastgelegd welke stappen zijn gezet voor het plaatsvinden van een financiële handeling. Vastlegging van bevindingen in checklists op basis van steekproeven vinden controleerbaar plaats met uitgebreide achtergronddossiers. Het gaat hierbij vooral om processen waar meer dan 1% van de gemeentelijke omzet in geld omgaat en waar de gemeente een meer dan evenredige (financieel) risico loopt, zoals: -

Salarissen Vergoedingen wethouders Belastingen en heffingen Bouwleges Verleende kwijtscheldingen Verstrekte subsidies Uitvoering WMO Leerlingenvervoer Huisvesting onderwijs Afschrijvingen Verhuur (o.a. van sportaccommodaties) Inkoop/budgetbeheer Inkoop- en aanbestedingsbeleid/Europese aanbestedingen Staatssteun Grondexploitatie inkopen en verkopen Treasury (liquiditeitenbeheer en geldstromen)

Zoals bekend is op de jaarrekeningen 2005 tot en met 2010 een verklaring van rechtmatigheid ontvangen, met uitzondering van het jaar 2009. Rechtmatig handelen ligt verankerd in de dagelijkse bedrijfsvoering. Processen zijn hier zo mogelijk op aangepast. Het is zaak dat rechtmatig handelen zodanig organisatorisch wordt ingebed dat ieder jaar een zogenaamde rechtmatigheidverklaring kan worden afgegeven. Aan deze inbedding is ook in 2011 hard gewerkt en blijft een punt van aandacht in de komende jaren. Voor de hele organisatie zijn processen beschreven. Hierin is ook aandacht besteed aan het rechtmatig handelen. Zo maken de vorengenoemde checklists onderdeel uit van de beschrijvingen en is een verplichting opgenomen om periodiek interne controle uit te voeren naar het rechtmatig handelen. Per proces zal een procesverantwoordelijke worden benoemd die inhoudelijk betrokken is bij het betreffende proces. Voorts hebben wij, mee in het licht van onze financiële positie, besloten geen nieuwe verplichtingen aan te gaan zonder deze verplichtingen integraal te kunnen afwegen in het kader van de voorjaarsnota of de begroting. Verder is het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking verder verfijnd met het oogmerk de organisatie verder “in control” te brengen. Doelmatigheid en doeltreffendheidcontroles (213a onderzoek) Dat de gemeente controles op de doelmatigheid en doeltreffendheid moet uitvoeren, is vastgelegd in de “verordening voor periodiek onderzoek door het college naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur van de gemeente Bedum”, de zogenaamde financiële verordening ex artikel 213a Gemeentewet. 100

De (herziene) verordening 213a is in uw raadsvergadering van december 2007 vastgesteld. Jaarlijks onderzoekt het college de doelmatigheid van (onderdelen van) organisatie-eenheden van de gemeente en de uitvoering van taken door de gemeente. Ons college toetst jaarlijks de doeltreffendheid van maximaal twee (delen van) programma’s en paragrafen. Onder doelmatigheid wordt verstaan: De mate waarin de gewenste prestaties worden gerealiseerd met een zo beperkt mogelijke inzet van middelen. Onder doeltreffendheid wordt verstaan: De mate waarin de beoogde maatschappelijke effecten van het beleid ook daadwerkelijk worden behaald. Het oogmerk is gericht op kwaliteitsverbetering. De overheid is een monopolist. Dat betekent dat er geen natuurlijke correctie is op de kwaliteit van het product, dat de gemeente aan de burgers levert. De doelstelling van het 213a onderzoek is gericht op het ontwikkelen van een lerende organisatie die voortdurend bezig is met het verbeteren van de door de gemeente te leveren producten. Om dit te bereiken zullen door ons college regelmatig onderdelen van de organisatie doorgelicht worden. In 2011 is verder uitvoering gegeven aan het onderzoek ‘Vermindering administratieve lasten’. De uitvoering van dit onderzoek is opgenomen in het onderzoeksplan 2010 en ook voor het jaar 2011. De onderzoeksplannen zijn aan uw raad ter kennisneming gebracht. In 2011 is het onderzoek afgerond. Dit heeft geleid tot een groot aantal aanpassingen in weten regelgeving (m.n. de APV) en aanpassingen in de werkprocessen. Hierdoor zijn de administratieve lasten verlicht en is ook concreet bijgedragen aan deregulering. Naar aanleiding van het onderzoek heeft ons college besloten om het evenementenbeleid te evalueren en op korte termijn producten verder te digitaliseren.

101

102

4.

Jaarrekening 2011

103

104

4.1

Inleiding

Op de volgende bladzijden treft u de jaarrekening 2011 aan. De opzet van de jaarrekening 2011 wijkt niet af van de opzet van de jaarrekening 2010. De jaarrekening 2011 sluit ook aan bij de wijze van presenteren van de begroting 2011 en voldoet daarmee aan de eisen van het BBV (Besluit Begroten en Verantwoorden). De jaarrekening 2011 sluit met een batig saldo van € 2.071.655,58. Hiervan betreft ruim € 1.255.500 een overheveling van geoormerkte budgetten.

4.2 Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties), dient wel een verplichting gevormd te worden. Vaste activa Artikel 59 BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten, zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend, is niet relevant voor de classificatie. Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum In de raadsvergadering van 22 maart 2007 is de Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum (opnieuw) vastgesteld. De in deze nota vastgestelde richtlijnen zijn gehanteerd bij de opstelling van de jaarrekening 2011.

105

Materiële vaste activa met economisch nut. In erfpacht uitgegeven gronden. Onze gemeente heeft geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel worden gronden verpacht. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. In die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Een uitzondering hierop zijn de investeringen in het kader van de uitvoering GRP, bruggen en automatisering. Op deze investeringen wordt hoofdzakelijk annuïtair afgeschreven. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn, soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Het is niet verplicht om deze gevallen te corrigeren. Op de waarde van activa met economisch nut mogen vanaf 1-1-2004 reserves niet meer in mindering worden gebracht. Investeringssubsidies en andere bijdragen van derden mogen wel in mindering worden gebracht. Compensabele BTW wordt niet geactiveerd. In hoofdstuk 5, onderdeel 5.4. van de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum” zijn de volgende te hanteren afschrijvingstermijnen opgenomen: a.

b. c. d. e. f.

g. h. i.

40 jaar: nieuwbouw woonruimten, bedrijfsgebouwen en nieuwe schoolgebouwen en algehele renovatie woonruimten en (bedrijfs)gebouwen mits gemotiveerd aangegeven kan worden dat het gerenoveerde nog een gebruiksperiode/economische levensduur heeft van 40 jaar; 60 jaar: oude schoolgebouwen 50 jaar: rioleringen; 25 jaar: renovatie, restauratie en aankoop woonruimten en bedrijfsgebouwen; 15 jaar: technische installaties in bedrijfsgebouwen; 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen; telefooninstallaties; kantoormeubilair; schoolmeubilair; aanleg tijdelijke terreinwerken; nieuwbouw tijdelijke woonruimten en bedrijfsgebouwen; groot onderhoud woonruimten en bedrijfsgebouwen; 5-10 jaar: zware transportmiddelen; aanhangwagens; personenauto’s; lichte motorvoertuigen; 3-5 jaar: automatiseringsapparatuur en software; niet: gronden en terreinen.

De genoemde afschrijvingstermijnen zijn op hoofdlijnen opgesteld. Bij de uitvoering kan discussie ontstaan over de vraag wat de juiste termijn is. De te hanteren termijn wordt dan in overleg met de interne deskundige bepaald waarbij uitgangspunt de gebruiksperiode is. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut. Overeenkomstig de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum”(d.d. 22 maart 2007) worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals bijv. wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken geactiveerd onder aftrek van bijdragen derden en bestemmingsreserves. Er wordt lineair afgeschreven 106

(m.u.v. bruggen) over de verwachte levensduur van het actief. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, mag op dergelijke activa (resultaatafhankelijk) extra worden afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien. Beleid is dat vervroegde of extra afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut alleen plaats vinden, indien er sprake is van gewijzigde economische levensduur, buiten gebruikstelling of wettelijke maatregelen. Extra afschrijvingen op grond van het rekeningresultaat vinden niet plaats. Financiële vaste activa Leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. Bijdragen aan activa van derden worden conform het raadsbesluit op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Op grond van artikel 36 BBV worden in de balans onder de financiële vaste activa afzonderlijk opgenomen: - Kapitaalverstrekkingen aan: • deelnemingen • gemeenschappelijke regelingen • overige verbonden partijen - Langlopende leningen aan: • deelnemingen • woningbouwcorporaties • overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen. - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer. - Bijdragen aan activa in eigendom van derden. Het begrip rentetypische looptijd verdient een toelichting. Het gaat bij dit begrip om de definitie vanuit de Wet fido en is ingegeven door beheersing van renterisico’s. De definitie luidt: het tijdsinterval gedurende de looptijd van een geldlening, waarin op basis van de leningvoorwaarden van de geldlening sprake is van een door de verstrekker van de geldlening niet beïnvloedbare constante rentevergoeding. Voor een uitzetting die een looptijd kent van tien jaar met een vaste rente, geldt dat deze altijd als vast activum dient te worden opgenomen, ook al resteert er minder dan 1 jaar van de oorspronkelijke looptijd. Van een “deelneming” is krachtens artikel 1d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV. Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere marktwaarde. De rente wordt bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden. De overige gronden hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddelde betaalde inkoopprijs. De als “onderhanden werken” opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat de kosten die rechtstreeks 107

aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijp maken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voorzover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Oninbare vorderingen worden afgeboekt. Voor het risico van oninbaarheid is een voorziening “dubieuze debiteuren” gevormd. Liquide middelen en overlopende posten. Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Passiva Nota reserves en voorzieningen In de raadsvergadering van 16 december 2010 is de “Nota reserves en voorzieningen” (opnieuw) door uw raad vastgesteld. Met het beleid zoals vastgelegd in deze nota is rekening gehouden bij de opstelling van de rekening 2011. Voorzieningen Voorzieningen worden, voor zover mogelijk, gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatievoorziening stoelt op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen”, die is opgenomen in het jaarverslag, is het beleid ter zake nader uiteengezet. Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor: - verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; - op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is; - kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Verplichting voortvloeiende uit leasing De waardering van de verplichting uit hoofde van de financial leasing van Unix server vindt plaats tegen de contante waarde van de contractueel verschuldigde leasetermijnen. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. 108

109

4.3

Balans per 31 december 2011 31-12-2011

31-12-2010

ACTIVA Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut

20.410.343

Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen - Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa

20.429.227

0 16.570.302

0 16.591.915

3.840.041

3.837.312 8.221.989

Vlottende activa Voorraden - Grond en hulpstoffen - niet in exploitatie genomen bouwgronden - overige gronden hulpstoffen - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Gereed product en handelsgoederen

79.015 0 14.215

79.015 0 14.215

3.542.929 1.281.760 80.301 3.222.054

3.639.602 1.281.760 112.674 3.698.348

0 1.715

0 3.431 28.632.332

29.258.272

5.420.356

8.410.206

0 0 5.419.365 991

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen - Verstrekte kasgeldleningen - Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen Liquide middelen - Kassaldi - Bank- en girosaldi Overlopende activa Totaal vlottende activa Afrondingsverschillen Totaal generaal

110

8.829.045

1.796.458 0 6.612.351 1.397 1.813.001

1.859.911

1.138.496 0

821.589 0

0 674.505 0

0 1.038.332 0 2.707.063

139.218 4.352 134.866

4.572 2.702.491 458.829 10.399.249 39.031.581

940.603 11.349.938 1 40.608.211

31-12-2011 PASSIVA Vaste passiva Eigen vermogen - Algemene reserve - Bestemmingsreserves - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves - Nog te bestemmen resultaat

31-12-2010

12.283.931

Voorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's - Onderhoudsegalisatievoorzieningen - Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Obligatieleningen - Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren - Waarborgsommen - Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten Totaal vaste passiva

13.760.456

5.749.445

8.221.758

0 4.462.830 2.071.656

0 4.038.372 1.500.326 1.752.076

1.149.483

830.212 562.783

735.282 137.476

359.081

276.725 21.677.349

23.256.131

0

0

21.677.349

23.256.131

0 0

0 0 35.713.356

38.166.070

1.064.215

1.259.132

Vlottende passiva Nettovlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden

0 2.559 1.061.656

Overlopende passiva

Totaal vlottende passiva Afrondingsverschillen Totaal generaal Gewaarborgde geldleningen

111

0 0 1.259.132 2.254.009

1.183.009

3.318.224 1 39.031.581 21.582.000

2.442.141 40.608.211 23.733.000

4.4

Toelichting op de balans

Algemeen In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” treft u het verloop aan van de kredieten gedurende het jaar 2011. Tevens wordt in deze staat inzicht gegeven in het verloop ten aanzien van de reserves en voorzieningen. In deze paragraaf wordt daarom geen toelichting gegeven op de ontwikkelingen van de kredieten en reserves en voorzieningen gedurende 2011.

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa De post materiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2010 In erfpacht uitgegeven gronden

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen

Boekwaarde 31-12-2011

0

0

0

0

0

0

0

Overige investeringen met een economisch nut

16.591.915

898.785

0

573.252

347.146

0

16.570.302

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

3.837.312

264.549

0

208.750

53.070

0

3.840.041

20.429.227

1.163.334

0

782.002

400.216

0

20.410.343

Totaal

Toelichting materiële vaste activa Er zijn geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel zijn er gronden verpacht. De afschrijvingen hebben conform besluitvorming van de raad plaatsgevonden. De vermeerdering over 2011 bedraagt € 1.163.334. Deze vermeerdering heeft betrekking op diverse investeringen ter uitvoering van raadsbesluiten. In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” vindt u een gedetailleerde toelichting van de vermeerderingen per beschikbaar gesteld krediet. Gezien het feit dat realisatie van het plan Folkerda vóór 2030 niet meer haalbaar is, is de boekwaarde afgewaardeerd naar agrarische waarde. Het plan is op de balans onder “gronden en terreinen” opgenomen. De boekwaarde per 31-12-2011 bedraagt € 434.147 en is als vermeerdering opgenomen.

112

De “Overige investeringen met een economisch nut” kunnen uitgesplitst worden in:

Gronden en terreinen Woonruimten Gebouwen Grond-, wegen waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties

Boekwaarde InvesteringenV Desinves- Afschrij- Bijdragen Afwaar- Boekwaarde 31-12-2010 ermeerder. teringen vingen derden deringen 31-12-2011 3.259.745 516.378 0 11.942 206.097 0 3.558.084 0 0 0 0 0 0 0 7.765.761 146.067 0 320.162 104.900 0 7.486.766

Overige materiële vaste activa Totaal

4.631.044 149.568

122.652 9.051

0 0

57.852 46.642

36.149 0

0 0

4.659.695 111.977

400.967 384.830

78.447 26.190

0 0

66.359 70.295

0 0

0 0

413.055 340.725

16.591.915

898.785

0

573.252

347.146

0

16.570.302

De “Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut” kunnen uitgesplitst worden in: Boekwaarde 31-12-2010 Grond-, wegen waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Totaal

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen


3.522.087

264.549

0

182.051

53.070

0

3.551.515

315.225

0

0

26.699

0

0

288.526

3.837.312

264.549

0

208.750

53.070

0

3.840.041

Financiële vaste activa De post financiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde Investe31-12-2010 ringen

Desinv. Aflossingen/af Afwaard./ Boekwaarde schrijvingen Voorz. 31-12-2011

Kapitaalverstrekkingen aan:

deelnemingen gemeenschappelijke regelingen 0verige verbonden partijen

79.015 0 14.215

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

79.015 0 14.215

3.639.602 1.281.760 112.674 3.698.347 0 3.431

0 0 0 0 0 0 23.029 450.624 0 0 0 0

96.673 284.835 32.373 48.698 0 1.716

0 -284.835 0 0 0 0

3.542.929 1.281.760 80.301 3.222.054 0 1.715

8.829.044

23.029 450.624

464.295

-284.835

8.221.989

Leningen aan:

woningbouwcorporaties deelnemingen overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal

113

Toelichting financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Er is aan de volgende organisaties kapitaal verstrekt: - deelneming stichtingskapitaal Trefcentrum € 45.378,02 - deelneming stichtingkapitaal Recreatiehaven € 13.159,63 - inbrengsom EGD € 0,45 - deelneming “Vordering op Enexis” € 14,24 - deelneming “Verkoop Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Attero” € 2.450,41 - deelneming “Publiek Belang Elektr.prod.BV” € 5.309,23 - deelneming “CBL Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Claim Staat Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Enexis Holding BV” € 12.660,47 Totaal per 31-12-2011 € 79.015,17 De gemeente heeft geen kapitaal verstrekt aan gemeenschappelijke regelingen.

Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen 5.265 aandelen A BNG à € 2,50 5 aandelen Waterleidingmaatschappij

€ € €

11.945,77 2.268,90 14.214,67

Leningen aan woningbouwcorporaties Door de woningbouwcorporatie is conform de leningsovereenkomsten een bedrag van € 96.673 afgelost op de verstrekte geldleningen. Er zijn in 2011 geen nieuwe leningen verstrekt.

Leningen aan deelnemingen De gemeente heeft een tweetal leningen aan deelnemingen: - lening aan deelneming “Vordering op Enexis BV” - vordering op deelneming “Verkoop Vennootschap BV” Totaal Voorziening op vordering op “Verkoop Vennootschap BV” Boekwaarde 31-12-2010 leningen aan deelnemingen

€ 1.281.759,66 € 284.835,48 € 1.566.595,14 € 284.835,48 € 1.281.759,66 ===========

Leningen aan overige verbonden partijen Er zijn aan 6 organisaties leningen verstrekt. De totale boekwaarde van deze leningen per 31-12-2011 bedraagt € 80.301. In 2011 is door deze organisaties een bedrag van € 32.373 afgelost op de verstrekte leningen conform de leningsovereenkomsten. Er zijn in 2011 geen nieuwe leningen verstrekt.

Overige langlopende leningen u/g De “Overige langlopende leningen u/g” kunnen uitgesplitst worden in:

114


Investeringen

Desinvesteringen

Aflossingen/afschrijvingen

Afwaarderingen


Leningen ambtenaren Fietsproject

3.691.864 6.483

7.500 15.529

450.624 0

31.533 17.165

0 0

3.217.207 4.847

Totaal

3.698.347

23.029

450.624

48.698

0

3.222.054

Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde 31-12-2010

Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen Bouwgronden - overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen

Totaal

Vermeerdering

Vermindering

Voorziening i.v.m. verwacht verlies


1.796.458

39.850

1.836.308

0

0

0

0

0

6.612.351

1.279.876

2.472.862

1.397

4.411

4.817

8.410.206

1.324.137

4.313.987

0

5.419.365 991

0

5.420.356

Toelichting voorraden Onder de boekwaarde “niet in exploitatie genomen bouwgronden” per 31-12-2010 viel de bouwgronden Folkerda met een boekwaarde van € 1.796.457,74. Gezien het feit dat realisatie van het plan Folkerda vóór 2030 niet meer haalbaar is, is de boekwaarde afgewaardeerd met € 1.402.160 naar agrarische waarde (ad € 434.147) en dient het plan per ultimo 2011 op de balans onder “gronden en terreinen” te worden opgenomen.

Onder de boekwaarde “onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie ” per 31-12-2011 valt: - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 1 € 197.134,24 - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 2 € 973.399,96 - Bouwgrond Ter Laan 4 € 4.404.762,13 - Bouwgrond Vogelzanglocatie/kwekerij -/- € 155.931,11

De voorraad gereed product en handelsgoederen betreft de voorraad eigen verklaringen. Het totaal van de voorraden op de balans op 31-12-2011 bedraagt: € 5.420.356.

115

Uitzettingen korter dan één jaar De balansspecificatie van de uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit:

Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courantverhoudingen met niet fin.instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen

Boekwaarde 31-12-2011 1.138.496 0 0 674.505 0

Boekwaarde 31-12-2010 821.589 0 0 1.038.322 0

1.813.001

1.859.911

Totaal

Toelichting uitzettingen korter dan één jaar De openstaande “overige vorderingen” betreffen o.a.: - belastingkohieren t/m 2011: € 193.670 - debiteuren sociale zaken: € 268.300 Dubieuze debiteuren In verband met dubieuze debiteuren is een voorziening getroffen ad € 29.505,36. Dit bedrag is in mindering gebracht op de balanspost “overige vorderingen” per 31-12-2011.

Balans 31-12-2011 Overige vorderingen Boekwaarde 31-12-2011 € Voorziening dubieuze debiteuren € €

704.010 29.505 674.505

Van de totale vordering per 31-12-2011 (exclusief debiteuren sociale zaken) ad € 1.544.701 staat op het moment van de opstelling van de jaarrekening (eind april 2012) nog een bedrag van € 1.312.348 open. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: - vordering op de belastingdienst BCF € 896.710 - belastingkohieren t/m 2011 € 103.922 - provincie afwikkeling project gasfabriek € 160.390 - overige posten € 151.326

Liquide middelen De balansspecificatie van de liquide middelen ziet er als volgt uit:

Kassaldi Bank- en girosaldi Totaal

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2011 31-12-2010 4.572 4.352 2.702.491 134.866 2.707.063

139.218

116

De specificatie van de banken girosaldi is als volgt: 31-12-2011 Bank Nederlandse Gemeenten Rabobank Postbank ASR Totaal

31-12-2010

(*) 126.453 2.699.404 5.915 3.087 2.498 0 0 2.702.491 134.866 ============================

(*) Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2011 € 2.559,04 negatief en is derhalve opgenomen onder de vlottende passiva.

Overlopende activa De balansspecificatie van de overlopende activa ziet er als volgt uit:

Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetalingen Totaal

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2011 31-12-2010 398.336 887.546 60.493 53.057 458.829 940.603

Het saldo van de post “Nog te ontvangen bedragen” bestaat uit: - bijdrage Riekele Prinsstraat - huuropbrengsten diverse gymzalen - rente Rabobank 2011 - suppletie OB 2011 - afrekening maandvoorschot afval - afrekening ELO/BMW - bijdrage afvalfonds - diverse posten - overlopende activa Rijksgelden Totaal

€ € € € € € € € € €

87.779 25.110 19.011 17.013 37.026 43.073 37.869 60.457 70.998 398.336

Overlopende activa Rijksgelden Op grond van een wijziging in het BBV per 01-01-2008 moeten de door ons uitgegeven bedragen, waarvoor later subsidies van Nederlandse of Europese overheidslichamen worden ontvangen (zogenaamde voorfinanciering) en die onderdeel uitmaakten van de balanspost Overlopende activa, voortaan als een afzonderlijk onderdeel binnen de balanspost Overlopende activa worden verantwoord. Voor 2011 betreft dit een nog te ontvangen bedrag ad € 70.998 inzake het Besluit bijstandverlening zelfstandigen en de WWB.

WWB Bbz Totaal

Boekwaarde 31-12-2010 0 8.499 8.499

Vermeerdering 62.964 8.034 70.998

Vermindering

Boekwaarde 31-12-2011 0 62.964 8.499 8.034 8.499 70.998

De boekwaarde van de vooruitbetaalde bedragen per 31-12-2011 bedraagt € 60.493,06. Het gaat hier om in 2011 betaalde bedragen die betrekking hebben op 2012. Te denken valt hierbij aan verzekeringspremies, contributies, abonnementen, voorschotten persoonsgebonden budgetten Wmo e.d.

117

Vaste passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: Boekwaarde 31-12-2010 Algemene reserve - niet vrij aanwendbaar - vrij aanwendbaar Bestemmingsreserves: - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat Totaal

Vermeerdering

Vermindering


1.712.865 6.508.893

0 769.880

24.368 3.217.825

1.688.497 4.060.948

0 4.038.372 1.500.326

0 2.111.960 2.071.656

0 1.687.502 1.500.326

0 4.462.830 2.071.656

13.760.456

4.953.496

6.430.021

12.283.931

Toelichting eigen vermogen In paragraaf 3.2.2 “Weerstandsvermogen” wordt ingegaan op het eigen vermogen van de gemeente. Een specificatie van de diverse posten is te vinden in de bijlage “Toelichting Investerings- en Financieringsstaat”. De indeling van de reserves en voorzieningen voldoet aan de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording. Reserves Hieronder zal per reserve worden aangegeven wat de aard en reden is waarom de reserve wordt aangehouden. Algemene reserve Algemene reserve, niet vrij aanwendbaar: buffer ter afdekking van risico’s. Algemene reserve, vrij aanwendbaar: buffer om niet voorzienbare uitgaven en risico’s af te kunnen dekken. Daarnaast wordt de algemene reserve, vrij aanwendbaar, gebruikt om nieuwe beleidskeuzes financieel uitvoerbaar te maken. Bestemmingsreserves Frictie personeelskosten: reserve voor het opvangen van schommelingen in de personeelskosten als gevolg van ziekte, vacatures, incidentele werkzaamheden etc. Spaarverlof: buffer, om in geval van opname van gespaard verlof door medewerkers, externe ondersteuning te kunnen aantrekken. Seniorenbeleid: reserve voor het afdekken van de jaarlijkse kosten m.b.t. de uitvoering van de overeenkomst met het ABP “uitvoering FPU-gemeenten”. Overlopende budgetten: t.b.v. het veiligstellen van budgetten uit een bepaald jaar waarvan de uitgaven in een volgend jaar plaatsvinden. Wachtgeldverplichtingen bestuurders: vorming van een reserve met als doel de jaarlijkse fluctuaties in de wachtgeldverplichtingen van bestuurders te kunnen opvangen. Instrumenten/uniformen: reserve om bijdragen te kunnen verstrekken aan muziekverenigingen voor de aanschaf van instrumenten en uniformen. Kinderopvang: buffer voor financiële afdekking van het beleid t.b.v. kinderopvang in de breedste zin van het woord. Groot onderhoud dorpshuizen: reserve om bijdragen te kunnen verstrekken in het groot onderhoud van dorpshuizen en verenigingsgebouwen. Gemeentelijk monumentenbeleid: buffer voor de uitvoering van het monumentenbeleid. WWB-uitkeringen: reserve voor overschotten en tekorten op de uitkeringen ingevolgede de WWB, Ioaw, Ioaz en Bbz. Bijzondere bijstand: reserve voor overschotten en tekorten op de uitvoering van de regeling bijzondere bijstand. 118

Wet Maatschappelijke Ondersteuning: opvangen van overschrijdingen in de budgetten Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Onderhoud en vervanging riolering: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud en vervanging riolering. Bovenwijkse kosten Bedrijventerrein: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 en 2. Bovenwijkse kosten Ter Laan 4: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. Ter Laan 4. Bovenwijkse kosten Vogelzanglocatie: reserve voor het realiseren van bovenwijkse voorzieningen t.g.v. locatie Vogelzang. Herstructureringsfonds: reserve voor het verrichten van onderzoeken en het bijdragen in herstructureringsprojecten binnen de gemeente Bedum. Onderhoud begraafplaatsen: reserve voor het toekomstig onderhoud van de begraafplaatsen (waaronder onderhoud graven. Onderhoud wegen: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud wegen. Onderhoud bruggen: reserve voor het opvangen van de jaarlijkse fluctuaties in de kosten van onderhoud bruggen. Nog te bestemmen resultaat Het nog te bestemmen resultaat ad € 1.500.326 (resultaat jaarrekening 2010) is verdeeld conform het besluit van uw raad d.d. 7 juli 2011. Ten aanzien van de bestemming van het resultaat 2011 ad € 2.071.656 dient uw raad nog een besluit te nemen. We verwijzen naar het collegevoorstel in de inleiding.

Voorzieningen De balansspecificatie van de voorzieningen ziet er als volgt uit: Boekwaarde 31-12-2010 Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Totaal

Vermeerdering

Vermindering


735.282 137.476

94.930 651.477

0 226.170

830.212 562.783

276.725

82.356

0

359.081

1.149.483

828.763

226.170

1.752.076

Toelichting voorzieningen Een specificatie van de diverse posten is te vinden in de bijlage “Toelichting Investerings- en Financieringsstaat”. Voor een nadere doelomschrijving van de voorzieningen, alsmede de bepaling van de boven- en ondergrens, wordt verwezen naar de “Nota reserves en voorzieningen”, vastgesteld in de raadsvergadering van 16 december 2010. Binnen de meerjarenraming 2011-2015 zijn de voorzieningen toereikend.

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Boekwaarde 31-12-2011 Obligatieleningen Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en 119

Boekwaarde 31-12-2010 0

0

0

0

Verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële Instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren Waarborgsommen Verplichtingen uit hoofde van financial lease overeenkomsten Totaal

21.677.349

23.256.131

0 0 0

0 0 0

0 0

0 0

21.677.349

23.256.131

Specificatie onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen: Stand 31/12/2010

opname geldleningen

23.256.131

0

aflossing normaal 1.578.782

aflossing vervroegd 0

stand 31/12/2011 21.677.349

De totale rentelast voor het jaar 2011 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 1.079.942,79.

Vlottende passiva Schulden met een looptijd korter dan één jaar De balansspecificatie van de schulden met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit: Boekwaarde 31-12-2011


Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden

0 2.559 1.061.656

0 0 1.259.132

Totaal

1.064.215

1.259.132

Toelichting schulden met een looptijd korter dan één jaar Er zijn geen kasgeldleningen opgenomen gedurende 2011. Het saldo is daardoor per 31 december 2011 nul. Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2011 € 2.559,04 negatief en is derhalve opgenomen onder de vlottende passiva. Bij de overige bankinstellingen, waar rekeningen worden aangehouden, zijn in rekening-courant per 31-12-2011 geen schulden. Zie voor het inzicht in de diverse saldi de toelichting op de post “Liquide middelen” onder de vlottende activa. De overige schulden bestaan uit diverse crediteuren 2011. Op het moment van opstelling van de jaarrekening (eind april 2012) is alles voldaan.

Overlopende passiva De balansspecificatie van de overlopende passiva ziet er als volgt uit: Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2011 31-12-2010 2.254.009 1.183.009

Overlopende passiva Totaal

2.254.009

120

1.183.009

De specificatie van de boekwaarde per 31-12-2011 ziet er als volgt uit. Nog te betalen bedragen: - transitorische rente € 371.536 - vooruitontvangen bedragen € 20.470 - nog te betalen 2009 € 2.730 - nog te betalen 2010 € 8.556 - nog te betalen 2011 € 1.690.678 - bedragen buiten rekening € 1.395 - BTW ivm jaarovergang € 4.616 - overlopende passiva “nog te besteden Rijksgelden” € 154.028 Totaal € 2.254.009

Hierna volgt een overzicht per doeluitkering/subsidie Boekwaarde 31-12-2010 Wi 52.087 Wet Participatiebudget 54.259 Centrum Jeugd&Gezin 106.939 Tijdelijke stimuleringsregeling 22.500 woningbouw Declaratiebudget Bbz 3.459 Pardon 36.143 Verbetering binnenklimaat 81.184 huisvesting primair onderwijs Schuldhulpverlening 0 Totaal 356.571

Vermeerdering

Vermindering

0 447.220 232.680 0

0 501.479 339.619 22.500

Boekwaarde 31-12-2011 52.087 0 0 0

24.624 0 0

6.942 0 36.527

21.141 36.143 44.657

15.522 720.046

15.522 922.589

0 154.028

De post “Bedragen buiten rekening” bevat een aantal bedragen die ten onrechte ontvangen zijn en nog moeten worden terugbetaald.

Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Het gaat daarbij met name om leasecontracten voor hard- en software en kopieermachines. De verplichtingen die uit deze contracten voortvloeien zijn als last in de exploitatie opgenomen.

Het betreft: - leasecontract HP 9000 (loopt tot en met mei 2013) € 2.556 per jaar; - huurcontracten diverse kopieermachines (lopen tot en met juli 2012) € 29.430 per jaar; - huurcontract kopieermachine (loopt tot en met september 2015) € 3.540 per jaar.

121

Gewaarborgde geldleningen Het in de balans opgenomen bedrag kan als volgt gespecificeerd worden: stand 31/12/11 stand 31/12/10 Waarborgfonds Sociale Woningbouw 21.475.000 23.613.000 Waterbedrijf Groningen 107.000 160.000 21.582.000 23.773.000

Overzicht gewaarborgde geldleningen 31 december 2011 financier WSW

Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten Nederlandse Waterschapsbank Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten ABN-AMRO Bank Gemeente Bedum Gemeente Bedum Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten Nederlandse Waterschapsbank ABN AMRO N.V. ABN AMRO N.V. Nederlandse Waterschapsbank

Waterbedrijf Groningen (*)

93411 73813 10013242 83749 83750 3937

76214 13148 10021123 241955491 241955483 20026324

WH611065

totaal generaal * = aandeel Bedum is 109/4751 maal 90% van de lening

122

hoofdsom schuldrestant per 31-12-2011 31-12-2010 1.225.000 0 1.225.000 254.000 0 143.000 1.993.000 1.804.000 1.829.000 681.000 479.000 504.000 681.000 483.000 509.000 2.859.000 516.000 756.000 2.608.000 2.077.000 2.131.000 1.761.000 1.386.000 1.423.000 385.000 0 347.000 720.000 646.000 654.000 655.000 584.000 592.000 4.500.000 4.500.000 4.500.000 1.500.000 1.500.000 1.500.000 7.500.000 7.500.000 7.500.000 27.322.000 21.475.000 23.613.000 781.199

107.000

160.000

28.103.199

21.582.000

23.773.000

afloop 2011 2022 2015 2025 2025 2013 2032 2031 2011 2012 2013 2027 2037 2019

2011

123

4.5

Programmarekening

Omschrijving programma Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Financiën Subtotaal programma's Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds Overige algemene dekkingsmiddelen Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Resultaat voor bestemming Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

Raming begrotingsjaar voor wijziging Baten Lasten Saldo 144.559 1.464.735 -1.320.176 1.000 687.995 -686.995 18.617 2.058.755 -2.040.138 214.414 119.815 94.599 82.153 927.679 -845.526 269.349 2.461.528 -2.192.179 3.370.878 2.281.978 445.153 109.334 6.937.435

5.961.810 2.749.374

Raming begrotingsjaar na wijziging Baten Lasten Saldo 146.029 1.593.753 -1.447.724 1.000 702.527 -701.527 63.672 4.229.125 -4.165.453 78.999 149.573 -70.574 87.153 967.538 -880.385 270.817 2.827.145 -2.556.328

-2.590.932 -467.396

3.484.878 2.388.485

1.289.517 -844.364 769.766 -660.432 18.490.974 -11.553.539

458.784 95.356 7.075.173

6.364.782 2.999.809

-2.879.904 -611.324

1.506.060 -1.047.276 1.118.553 -1.023.197 22.458.865 -15.383.692

1.421.914 9.483.448 147.360 0

0 0 0 0

1.421.914 9.483.448 147.360 0

1.421.914 9.539.679 1.060.427 0

0 0 0 0

1.421.914 9.539.679 1.060.427 0

0

0

0

0

0

0

630.386

0

630.386

642.670

0

642.670

11.683.108 0 18.620.543 693.766 19.314.309

0 23.708 18.514.682 710.402 19.225.084

11.683.108 -23.708 105.861 -16.636 89.225

12.664.690 0 19.739.863 4.055.744 23.795.607

0 0 22.458.865 1.058.003 23.516.868

12.664.690 0 -2.719.002 2.997.741 278.739

124

Verschil saldi begroting na wijziging met realisatie

Realisatie begrotingsjaar Omschrijving programma Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Financiën Subtotaal programma's Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds Overige algemene dekkingsmiddelen Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Resultaat voor bestemming Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

Baten 163.700 0 8.036 372.360 54.535 260.486

Lasten 1.603.567 664.883 3.323.249 438.280 949.742 2.810.130

Saldo -1.439.867 -664.883 -3.315.213 -65.920 -895.208 -2.549.645

7.857 36.644 850.240 4.654 -14.823 6.683

3.536.083 2.321.355

6.691.822 2.593.657

-3.155.739 -272.303

-275.835 339.021

1.255.871 145.375 8.117.800

3.235.048 225.491 22.535.870

-1.979.178 -80.115 -14.418.069

-931.902 943.082 965.623

1.436.277 9.734.883 1.061.163 0

0 0 0 0

1.436.277 9.734.883 1.061.163 0

14.363 195.204 736 0

1.621

613

1.008

1.008

708.222

0

708.222

65.552

12.942.165 0 21.059.966 6.430.021 27.489.987

613 0 22.536.482 2.881.840 25.418.322

12.941.553 0 -1.476.517 3.548.181 2.071.656

276.863 0 1.242.485 550.440 1.792.917

125

126

4.6

Toelichting op de programmarekening

In dit hoofdstuk wordt per programma het resultaat aangegeven. Per programma wordt daarna aangegeven wat de belangrijkste afwijkingen zijn tussen de realisatie en de raming na wijziging (is analyse begrotingsrechtmatigheid). Een belangrijk onderdeel van de verschillenverklaringen zijn de budgetoverhevelingen. Dit zijn budgetten die in 2011 niet zijn besteed, maar in 2012 nog wel benodigd zijn. Deze overhevelingen zijn aan u voorgelegd in de raadsvergadering van 29 maart 2012. Een overzicht van deze overhevelingen kunt u vinden in de bijlagen. Bij elk programma wordt eerst aangegeven wat het bedrag aan overhevelingen bedraagt. Daarna worden de overige verschillen toegelicht. Hierbij wordt de grote lijn gevolgd in afgeronde bedragen.

Programma Algemeen bestuur Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 163.700 146.029 144.559 17.671 1.603.567 1.593.753 1.464.735 -9.814 -1.439.867 -1.447.724 -1.320.176 7.857

Het verschil op dit programma is per saldo € 7.857 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van ruim € 59.000 wegens overheveling van lasten naar 2012. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De opbrengst van secretarieleges is bijna € 18.000 meer dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. Dit voordeel valt weg tegen de hogere afdracht van leges aan het Rijk. Voor het grootste deel wordt dit veroorzaakt door de leges voor rij- en reisdocumenten en huwelijken. 2. Door de herijking van de voorziening wethouderspensioenen laat het product College van B&W een fors nadeel zien. Dit leidt dit tot een overschrijding van € 73.000 aan de lastenkant. De herijking pakt nadelig uit, doordat de pensioenen verder zijn opgebouwd en er nieuwe sterftetabellen zijn vastgesteld, waarin de levensverwachting is toegenomen. 3. De reis-, verblijf- en representatiekosten van ons college zijn bijna € 8.000 lager uitgevallen dan begroot. 4. Doordat de uitwerking van het onderzoek naar administratieve lastenverlichting in eigen beheer is uitgevoerd, is het budget voor externe ondersteuning bij doelmatigheidsonderzoeken ad € 10.000 niet gebruikt. 5. In het bezuinigingspakket was onder andere een versobering van de gemeentelijke informatierubriek opgenomen. Reeds in 2011 zien we dat dit budget een overschot laat zien van bijna € 10.000.

Programma Openbare orde en veiligheid Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 0 1.000 1.000 -1.000 664.883 702.527 687.995 37.644 -664.883 -701.527 -686.995 36.644

Het verschil op dit programma is per saldo € 36.644 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 18.000 in verband met overheveling van lasten naar 2012. 127

Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De personeelskosten van de brandweer vallen € 22.000 lager uit dan geraamd; dit wordt tezamen met andere afwijkingen in personeelskosten gemuteerd op de bestemmingsreserve frictie personeelskosten. 2. Voor de begroting 2012 was de raming voor opvang van zwerfdieren reeds verlaagd in verband met minder op te vangen zwerfdieren. Ook in 2011 zijn minder zwerfdieren opgevangen dan geraamd, waardoor een voordeel ontstaat van ongeveer € 10.000. 3. Het product materiaal en materieel brandweer laat een overschrijding zien van ongeveer € 13.000, door een hogere doorbelasting van de kostenplaats huisvesting buitendienst. Per saldo heeft deze overschrijding geen effect in de rekening.

Programma Verkeer, vervoer en waterstaat Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming


Het verschil op dit programma is per saldo € 850.240 voordelig ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 796.977 wegens overheveling van lasten en € 45.040 wegens overheveling van baten naar 2012. In de overgehevelde lasten zijn o.a. opgenomen de reconstructie van de Stationsweg en het project Stationsomgeving. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De activiteit wegen buiten de bebouwde kom laat een overschrijding van de raming zien van ongeveer € 46.000. Deze overschrijding wordt gedekt uit de bestemmingsreserve onderhoud wegen (zie programma 9); 2. De activiteit Wegen binnen de bebouwde kom laat, afgezien van de budgetoverheveling, een overschot zien van ongeveer € 87.000. Dit is in grote lijnen opgebouwd uit een overschot op het onderhoud, die wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve onderhoud wegen (€ 123.000), een hogere ureninzet op dit product (€ 48.000) en iets lagere kapitaallasten. 3. Openbare verlichting geeft een voordeling saldo ten opzichte van de begroting te zien van bijna € 23.000, door lager uitvallende kapitaallasten. Deze lagere lasten zijn reeds in de voorjaarsnota 2011 meegenomen, maar niet functioneel verwerkt. Per saldo heeft dit geen effect op de rekening. 4. Onderhoud en bediening bruggen geeft een overschot te zien van ruim € 10.000. Deze wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve bruggen. 5. Het overige verschil kan worden verklaard door verschillende kleinere afwijkingen op o.a. wandelpaden, goten/bermen binnen en buiten de bebouwde kom, inrit vergunningen en straatmeubilair en abri’s. Deze worden nog weer voor een deel toegevoegd aan de bestemmingsreserve onderhoud wegen.

128

Programma Economische zaken Realisatie begrotingsjaar

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 372.360 78.999 214.414 293.361 438.280 149.573 119.815 -288.707 -65.920 -70.574 94.599 4.654

Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Het verschil op dit programma is per saldo € 4.654 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Binnen dit programma hebben geen budgetoverhevelingen plaatsgevonden. De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. Bij de verkoop van Essent is € 800 miljoen van het verkoopbedrag gestort in een speciaal daarvoor ingerichte voorziening, ook wel escrow genoemd. 50% van deze escrow is vrijgevallen. Bij de voorjaarsnota 2011 is dit voordeel reeds verwerkt. Door de boekhoudkundige verwerking van deze transactie vallen zowel de baten als de lasten van het product nutsbedrijven bijna € 285.000 hoger uit dan geraamd. 2. Door iets hoger uitvallende huurinkomsten van een aantal gemeentelijk panden vallen de baten op de activiteit Economische zaken ruim € 9.000 hoger uit dan geraamd.

Programma Onderwijs Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 54.535 87.153 82.153 -32.618 949.742 967.538 927.679 17.796 -895.208 -880.385 -845.526 -14.823

Het verschil op dit programma is per saldo € 14.823 negatief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 39.118 wegens overheveling van lasten en € 5.000 wegens overheveling van baten naar 2012. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De producten Gymnastiekonderwijs laten een overschrijding van de lasten zien van ongeveer € 77.000, door een hogere doorbelasting van de gymzalen dan geraamd. Dit komt doordat begrotingswijzigingen (in dit geval de budgetoverheveling van het MJOP van 2010 naar 2011) op de interne kostenplaatsen bij de voortgangsrapportages niet functioneel worden verwerkt. Dit saldo komt terug op de post saldo kostenplaatsen (programma 9). Per saldo heeft deze overschrijding derhalve geen effect in de rekening. 2. De huisvesting van het bijzonder basisonderwijs laat een voordeel ten opzichte van de begroting zien van € 24.000. Dit wordt veroorzaakt door lagere kapitaallasten op het product. Deze zijn weliswaar als voordeel in de voorjaarsnota 2011 verwerkt, maar worden nu in de rekening functioneel toegedeeld. Per saldo heeft dit overschot geen effect in de rekening. 3. Op het product Overige voorzieningen onderwijs laat zowel aan de baten als aan de lastenkant een lagere realisatie van € 60.000 zien, omdat zowel de inkomst als de uitgaaf zijn verantwoord via het Participatiebudget. 4. De rest kan worden verklaard door verschillende kleinere afwijkingen, die vooral zitten in de administratieve afwikkeling van een aantal doorbelastingen. 129

Programma Cultuur en recreatie Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming


Het verschil op dit programma is per saldo € 6.683 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 77.488 i.v.m. overgehevelde lasten en € 10.000 i.v.m. overgehevelde baten naar 2012. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De producten bibliotheek en st. Welzijn Bedum laten een overschrijding van de lasten zien van ongeveer € 17.000, door een hogere doorbelasting van de Meenschaar dan geraamd. Dit komt door begrotingswijzigingen (in dit geval de budgetoverheveling van het MJOP van 2010 naar 2011) die op de interne kostenplaatsen bij de voortgangsrapportages niet functioneel worden verwerkt. Dit saldo komt terug op de post saldo kostenplaatsen (programma 9). Per saldo heeft deze overschrijding derhalve geen effect in de rekening. 2. De activiteit sporthal de Beemden laat een voordeel zien van ruim € 11.000. Dit wordt veroorzaakt door lagere lasten op onder andere verzekeringen, waterverbruik, onderdelen/materialen, energiekosten en telefoonkosten. 3. Zowel voor het sportveld Noordwolde -gebouw- als voor de monumenten is een storting gedaan in de voorziening MJOP (onderhoud gebouwen). Doordat begrotingswijzigingen (de budgetoverheveling van het MJOP van 2010 naar 2011) op de interne kostenplaatsen bij de voortgangsrapportages niet functioneel worden verwerkt, levert dat in dit programma een nadeel op van € 40.000. Dit saldo komt terug op de post saldo kostenplaatsen (programma 9). Per saldo heeft deze overschrijding derhalve geen effect in de rekening. 4. Op de activiteit plantsoenen, parken en overig openbaar groen ontstaat een nadeel van € 11.000. Dit wordt veroorzaakt door onder andere hogere uitgaven voor beplanting en stortkosten afval. 5. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Programma Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 3.536.083 3.484.878 3.370.878 51.205 6.691.822 6.364.782 5.961.810 -327.040 -3.155.739 -2.879.904 -2.590.932 -275.835

Het verschil op dit programma is per saldo € 275.835 negatief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 23.635 in verband met overgehevelde lasten en € 16.000 in verband met overgehevelde baten naar 2012. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging:

130

1. De hogere baten in dit programma worden veroorzaakt door met name hogere rijksbijdragen in het kader van de Wet Buig (Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorzieningen aan gemeenten), het participatiebudget en de WSW. Tegenover deze hogere inkomsten staan ook hogere uitgaven op de genoemde onderdelen. De verschillen per saldo worden toegelicht in de onderstaande punten. 2. Reeds in de voor- en najaarsnota 2011 is melding gemaakt van een overschrijding in verband met een stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden. Door externe inhuur in verband met programmatisch handhaven geven de bijstand gerelateerde producten een tekort ten opzichte van de begroting te zien van bijna € 142.000. Deze overschrijding wordt echter gedekt door de bestemmingsreserve ‘Frictie personeelskosten’ (programma 9). 3. De Wmo gerelateerde producten (huishoudelijke verzorging, leefvoorzieningen en woonvoorzieningen gehandicapten), geven een tekort ten opzichte van de ramingen van € 204.000. Tegenover dit tekort staan meer ontvangen eigen bijdragen voor de Wmo, wat resulteert in een voordeel van € 46.000. De bestemmingsreserve is in 2010 volledig ingezet. Derhalve komt het tekort in 2011 volledig ten laste van het rekeningresultaat. 4. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Programma Volksgezondheid en milieu Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 2.321.355 2.388.485 2.281.978 -67.130 2.593.657 2.999.809 2.749.374 406.152 -272.303 -611.324 -467.396 339.021

Het verschil op dit programma is per saldo € 339.021 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 259.881 in verband met overheveling van lasten. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De post begraafrechten laat een nadeel zien van € 76.000. Dit kan worden verklaard doordat het aantal begravingen en met name de uitgifte van graven aanzienlijk lager is uitgevallen dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. We zien echter dat in 2012 in de eerste 4 vier maanden reeds dezelfde opbrengst laat zien als geheel 2011. Het blijkt derhalve dat deze post zeer lastig is in te schatten. 2. De activiteit Riolen/Rioolgemalen loopt budgettair neutraal door de begroting en jaarrekening. Afwijkingen op de uitgaven en inkomsten hebben echter wel effect op de hierboven gepresenteerde afwijkingen van baten en lasten, omdat de mutatie in de reserve is opgenomen in programma 9 onder mutaties reserves en voorzieningen. Aan de lastenkant zien we (afgezien van de overhevelingen) een lagere besteding dan geraamd van ongeveer € 107.000. Dit heeft voornamelijk de volgende oorzaken: er zijn minder inspecties/onderzoeken gedaan aan het riool, uitstel van investeringen, het budget voor reinigen van randvoorzieningen is niet aangesproken, de meevallende energiekosten en lagere onderhoudskosten. Door nieuwbouw hebben we aan rioolrechten € 7.000 meer ontvangen, dan waarmee we in de begroting rekening hebben gehouden. Tegenover deze voordelige afwijkingen, staat derhalve een grotere dotatie aan de bestemmingsreserve ‘Onderhoud en vervanging riolering’ dan geraamd (programma 9). 3. De kosten voor afvalverwijdering en –verwerking worden gedekt uit de ontvangen reinigingsrechten en afvalstoffenheffing. In de jaarrekening zijn deze lasten en baten neutraal verwerkt. Op de afval gerelateerde producten vallen de lasten (afgezien van de budgetoverhevelingen) ongeveer € 10.000 hoger uit. Deze worden gedekt door hogere inkomsten in verband met afvalstoffenheffing en een vergoeding uit het afvalfonds.

131

4. De activiteit Jeugdgezondheidszorg laat per saldo een overschot zien van € 37.000. Op deze post zijn onder andere de inkomsten en uitgaven geraamd voor het CJG. We hebben over 2011 ongeveer € 30.000 meer uitgaven aan de doeluitkering kunnen toerekenen dan we op begrotingsbasis hadden geraamd. Naast de BDU-gelden is er nog een bedrag van ongeveer € 7.000 ontvangen voor OVA (overheidsbijdrage in arbeidsontwikkeling) die niet geraamd is. 5. Op de calamiteitenpot OGGz is in 2011 nauwelijks aanspraak gemaakt. Dit resulteert in een voordeel van ruim € 12.000. 6. Een aantal milieutaken die voorheen werden uitgevoerd door de Regioraad, worden nu uitgevoerd door het samenwerkingsverband DEAL-VTH. In de praktijk blijkt de uurprijs van DEAL-VTH voordeliger te zijn dan de uurprijs van de voormalige Regioraad. In 2011 ontstaat hierdoor een voordeel van bijna € 7.000. 7. Daarnaast zijn er nog meerdere kleine verschillen op ondermeer de posten begraafplaatsen, milieucommunicatie en gemeentelijke interne milieuzorg.

Programma Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 1.255.871 458.784 445.153 797.087 3.235.048 1.506.060 1.289.517 -1.728.988 -1.979.178 -1.047.276 -844.364 -931.902

Het verschil op dit programma is per saldo € 931.902 negatief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 45.520 i.v.m. overgehevelde lasten naar 2012. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Op het product bouwgrondexploitatie ontstaat bij de baten een voordeel van bijna € 379.000. Dit wordt veroorzaakt door de opslagen die zijn inbegrepen bij de verkoopprijs van kavels. Deze inkomst wordt toegevoegd aan o.a. de bestemmingsreserve Herstructureringsfonds (programma 9). Het overige verschil bij de baten en de lasten t.o.v. de begroting komt door de administratieve verwerking van de rentetoerekening aan de post onderhanden werk i.v.m. de verschillende grondexploitaties. 2. Omdat duidelijk is dat het in exploitatie nemen van de gronden Folkerda voor woningbouw na 2030 zal plaatsvinden, was bijstelling van de boekwaarde naar agrarische waarde noodzakelijk. De boekwaarde is met een bedrag van € 1.445.000 afgewaardeerd. Ten laste van Ter Laan 4 is een bedrag van € 43.000,-gebracht, zodat op dit programma een nadeel van € 1.402.000,-- resteert. Dit bedrag is ten laste van de vrij aanwendbare Algemene reserve gebracht. 3. Ter stimulering van de verkoop van woningen aan de Almastraat is er subsidie verstrekt aan de kopers. Deze regeling wordt gesubsidieerd door het rijk en vraagt een cofinanciering van de gemeente. In 2011 is € 22.500 ten laste van het product woningbouw toegelaten instelling gebracht. Deze last is gedekt uit de bestemmingsreserve Herstructureringsfonds. 4. Met de invoering van de WABO zijn grote vergunningen overgeheveld naar de provincie. Wel verricht de gemeente nog allerlei werkzaamheden voor deze vergunningen. Hiervoor ontvangen wij een vergoeding van de provincie. Deze inkomsten leiden tot een voordeel van ruim € 21.000. 5. De post leges bouwvergunningen laat een voordeel zien van ruim € 18.000. Met name het aantal bouwvergunningen voor bedrijven resulteert in een aanzienlijke inkomst in 2011. Dit voordeel wordt voor een deel (bijna € 13.000) teniet gedaan omdat er ook meer leges welstand zijn betaald aan Libau. 6. De post ruimtelijke ontwikkeling laat (afgezien van de budgetoverheveling) een voordeel zien van ruim € 30.000, onder andere door een ontvangen dwangsom die niet geraamd was. Een andere oorzaak zit in met name de kapitaallasten. Deze laten een voordeel zien door uitstel van investeringen. 132

Programma Financiën Realisatie begrotingsjaar Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 145.375 95.356 109.334 50.019 225.491 1.118.553 769.766 893.062 -80.115 -1.023.197 -660.432 943.082

Het verschil op dit programma is per saldo € 943.082 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. De post onvoorzien laat een voordeel zien van bijna € 22.000. 2. Op stelposten staat een drietal uitgaven geraamd die nog niet functioneel geraamd kunnen worden. Het betreft de realisatie van een Midoffice (€ 300.000), die wordt gedekt uit de AR en een verlaging van de formatieomvang ter dekking van het MJOP (-/- € 35.000), die is verwerkt bij de mutatie op de bestemmingsreserve ‘Frictie personeelskosten’. Deze hebben derhalve per saldo geen invloed op de rekening. Verder waren er middelen geraamd voor een impuls voor brede scholen, sport en cultuur (€ 20.552). Deze zijn niet besteed. Daarnaast is gebleken dat er over de afgelopen jaren meer kosten toegerekend mochten worden aan de invoering van het CJG. Daarom heeft er een correctieboeking plaatsgevonden, die een voordeel van ruim € 80.000 oplevert. Voor de uitvoering van het MJOP is op de stelposten een storting (€ 100.000) in de voorziening geraamd. De daadwerkelijke toevoeging is bij de verschillende gebouwen geboekt, maar leidt op de post stelposten tot een voordeel. 3. Op de post saldo kostenplaatsen staat een voordeel ten opzichte van de begroting van ruim € 466.000 (lasten: € 416.000 voordelig, baten: € 50.000 voordelig). Dit saldo is opgebouwd uit diverse saldi op de kostenplaatsen. Hierin zijn ook budgetten opgenomen die overgeheveld moeten worden naar 2012 (bijvoorbeeld budget ELO-BMW ad € 135.887, huisvesting buitendienst ad € 103.000, onderhoudskosten gymlokalen/mfc ad € 88.382, kosten automatisering ad € 30.500). Het voordeel ontstaat verder doordat bij de boeking van begrotingswijzigingen uit praktische overwegingen is gekozen om bij de doorbelasting vanuit de kostenplaatsen naar diverse producten te kiezen voor de doorboeking naar de post saldi kostenplaatsen. De feitelijke kosten zijn bij de jaarrekening wel functioneel doorbelast. 4. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

133

Lokale heffingen Lokale heffingen


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 192.224 192.507 192.507 -283 1.184.112 1.168.914 1.168.914 15.198

OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolrechten Leges Burgerzaken Bouw- en gebruiksvergunningen Begraafrechten Marktgelden Totaal

1.645 58.296

1.053 59.440

1.053 59.440

592 -1.144

1.154.185 820.161 163.927 175.296 61.451 4.926 3.816.224

1.150.018 813.551 146.029 157.099 137.500 5.685 3.831.796

1.150.018 813.551 146.029 157.099 167.500 5.685 3.861.796

4.167 6.610 17.898 18.197 -76.049 -759 -15.572

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.2.1 Lokale heffingen.

Algemene uitkering Algemene uitkering


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 9.734.883 9.539.679 9.483.448 195.204 0 0 0 0 9.734.883 9.539.679 9.483.448 195.204

Algemene uitkering Behoedzaamheidreserve Totaal

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen.

Dividend en rente Dividend en rente


Aandelen BNG

12.110 978.069 59.569 11.415 0 1.061.163

Dividend div. NV's en BV's Enexis B.V. (rente bruglening) Enexis B.V. NV Waterleidingmij Groningen

Totaal

Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 11.945 11.945 165 978.067 35.000 2 59.000 89.000 569 11.415 11.415 0 0 0 0 1.060.427 147.360 736

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen.

BTW-compensatiefonds BCF

Baten Lasten Totaal


Raming begrotingsjaar na wijziging

1.621 613 1.008

Raming begrotingsjaar voor wijziging 0 0 0

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 0 1.621 0 -613 0 1.008

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen. 134

Onvoorzien Onvoorzien


Baten Lasten Totaal

Raming begrotingsjaar na wijziging 0 0 0

0 21.708 -21.708

Raming begrotingsjaar voor wijziging

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 0 0 23.708 21.708 -23.708 21.708

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.12 Onvoorzien.

Mutaties in de reserves Mutaties in de reserves

Baten Lasten Totaal


Raming Raming verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging na wijziging voor wijziging met realisatie 6.430.021 4.055.744 693.766 2.374.277 2.881.840 1.058.003 710.402 -1.823.837 3.548.181 2.997.741 -16.636 550.440

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de bijlagen. De gerealiseerde toevoegingen en onttrekkingen zijn als volgt.

135

Omschrijving programma

Realisatie begrotingsjaar Baten lasten Saldo

Algemeen bestuur onttrekking AR ter afdekking kapitaallast gemeentehuis onttrekking AR tbv begeleiding samenwerking BMW onttrekking AR tbv inventariseren archief onttrekking AR tbv Elo Grunn onttrekking AR tbv uitvoering ELO-BMW onttrekking AR tbv herijking wethouderspensioenen onttrekking AR tbv onderhoud gebouwen mutaties bestemmingsreserve seniorenbeleid mutaties bestemmingsreserve wachtgeldverplichtingen bestuurders

Openbare orde en veiligheid onttrekking AR tbv stadswacht Bedum

Verkeer, vervoer en waterstaat onttrekking AR tbv Baggerplan onttrekking AR tbv herinrichting Onderdendam onttrekking AR tbv standplaats kampeerauto's Onderdendam mutaties bestemmingsreserve wegen mutaties bestemmingsreserve bruggen

24.368 40.000 4.232 49.911 4.648 17.462 342.414 63.489 103.065 649.589

14.000

-635.589

8.600 8.600

0 0

-8.600

1.250.877

87.426 10.441 97.867

-1.153.010

0

0

0

0 0

0

0

7.900 44.926 2.096 54.922

44.926 1.951 46.877

-8.045

11.344

28.013 5.000 33.013

21.669

1.999 25.000 26.999

174.665 23.327 197.992

170.993

14.000

7.352 1.235.035 8.491

Economische zaken

Onderwijs

Cultuur en recreatie onttrekking br monumentenbeleid tbv subsidieafrekening herijking bestemmingsreserve monumentenbeleid (naar AR) mutaties bestemmingsreserve instrumenten/uniformen

Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening onttrekking AR tbv exploitatie bijzondere bijstand mutaties bestemmingsreserve groot onderhoud dorpshuizen

11.344

Volksgezondheid en milieu mutaties bestemmingsreserve vervanging riolering mutaties bestemmingsreserve onderhoud begraafplaatsen

136

Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting onttrekking AR bestemmingsplan kernen O'dam/N'wolde/Z'wolde onttrekking AR tbv uitvoering ILG onttrekking AR tbv rentelast grond Zuidwolde onttrekking AR tbv afwaarderen grond Folkerda mutaties best.reserve bovenwijkse kosten Ter Laan 4 mutaties best.reserve bovenwijkse kosten Bedrijventerrein mutaties best.reserve bovenwijkse kosten Vogelzanglocatie mutaties bestemmingsreserve herstructureringsfonds

Financiën bestemming rekeningresultaat 2010 bespaarde rente 2010 naar AR mutaties overlopende budgetten mutaties frictie personeelskosten

10.479 19.173 56.523 1.402.160

22.500 1.510.836

1.500.326

Totaal generaal

137

26.988 17.431 4.203 364.610 413.231

-1.097.604

121.420 603.534 1.353.906

1.353.906 62.622 2.916.854

2.078.860

-837.994

6.430.021

2.881.840

-3.548.181

Overzicht incidentele baten en lasten De incidentele baten en lasten zijn reeds op diverse plaatsen in de toelichting aangegeven. Onderstaand wordt in grote lijnen inzicht gegeven in de gerealiseerde incidentele baten en lasten. In onderstaand overzicht zijn niet meegenomen de incidentele baten en lasten die een gevolg zijn van een normale bedrijfsvoering, zoals bijdragen van en aan reserves en voorzieningen, bijdragen en subsidies bestemmingsplannen of aangepaste bekostigingsstelsels. Lasten: Afwaardering gronden Folkerda (€ 1.402.000, neutraal door dekking AR) Projectleider BMW samenwerking (€ 40.000, neutraal door dekking AR) Herijking wethouderspensioen

€

63.000 -/-

Baten: Aanvullende uitkering WWB 2010 Vrijval bestemmingsreserve ‘Gemeentelijk monumenten beleid’ Verkoop ‘Energy Resources Holding’ aan RWE Gedeeltelijke vrijval ‘General Escrow‘ Essent Gedeeltelijke vrijval ‘CBL Escrow’ Essent

€ € € € €

63.000 45.000 616.000 277.000 50.000

Saldo incidentele baten en lasten

€

988.000 positief

Overzicht afwijkingen ten behoeve van het begrotingscriterium In de raadsvergadering van 15 december 2011 is het controleprotocol 2011 vastgesteld. In dit protocol zijn de richtlijnen voor de accountant vastgelegd met betrekking tot de controle van de jaarrekening 2011. In het kader van de oordeelsvorming met betrekking tot de rechtmatigheid is het begrip “begrotingscriterium” in het protocol genoemd. Hiermee wordt bedoeld dat uitgaven binnen de door uw raad beschikbare programmabudgetten dienen te blijven. Overschrijding is in strijd met het budgetrecht van uw raad. Overschrijdingen dienen goed herkenbaar in de jaarrekening te worden opgenomen. Door vaststelling van de jaarrekening door uw raad worden deze overschrijdingen alsnog geautoriseerd. Bij de programma’s hebben wij de afwijkingen al toegelicht. Uit de gepresenteerde programmarekening (zie paragraaf 4.5 en 4.6) blijkt dat bij verschillende programma’s het door uw raad beschikbaar gestelde budget, aan de lastenkant, is overschreden. Het gaat hier om de volgende Programma’s: - Algemeen bestuur (toelichting; zie pagina 127); - Economische Zaken (toelichting; zie pagina 129); - Sociale voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening (toelichting; zie pagina 130); - Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting (toelichting; zie pagina 131). Hierbij moet opgemerkt worden dat bij een drietal programma’s, te weten: Algemeen Bestuur, Economische Zaken en Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting het saldo van het programma positief is, doordat ook de baten in deze programma’s hoger zijn dan geraamd.

138

4.7 Single Information Single Audit (Sisa) Met het Besluit (AmvB) van 4 juli 2006 is het principe van single information en single audit van kracht geworden: dit geldt met ingang van verantwoordingsjaar 2006. Het doel is om de verantwoording over- en de controle op de specifieke uitkeringen van het rijk naar medeoverheden te vereenvoudigen. Er hoeft niet speciaal meer een aparte verantwoording voor het rijk worden opgesteld, maar het eigen jaarverslag kan worden gebruikt. Er kan worden volstaan met een verantwoording in de jaarrekening/ -verslag door middel van een verplichte bijlage. In deze bijlage bij de jaarrekening wordt de verantwoordingsinformatie opgenomen over specifieke uitkeringen die het Rijk nodig heeft om de specifieke uitkeringen te kunnen beoordelen. De controle door de accountant wordt onderdeel van de reguliere controle van de jaarrekening. Door middel van deze bijlage is de Sisa formeel onderdeel van de jaarrekening/-verslag.

139

140

Ontvanger

Juridische grondslag

Nummer C6

Specifieke uitkering

Departement BZK

Wet inburgering (Wi) Wet inburgering, Besluit inburgering en Regeling vrijwillige inburgering niet-G31

Aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een reguliere inburgeringsvoorziening is vastgesteld

Gemeenten niet-G31 en gemeenschappelijke regelingen (Wgr)

I N Aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een reguliere inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

D I C A T O R E Aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

N Aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

Verantwoorden o.b.v. gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI)

Verantwoorden o.b.v. Verantwoorden o.b.v. Verantwoorden o.b.v. gegevens in Informatie gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI) gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI) Systeem Inburgering (ISI)

Aard controle D1

Aard controle D1 Aard controle D1

Aard controle D1

10 Aantal geestelijke bedienaren voor wie in de jaren 2007 en 2008 een inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die in het jaar 2009 of 2010 hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen,

6 Aantal geestelijke bedienaren voor wie in de jaren 2007 en 2008 een inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die in het jaar 2009 of 2010 hebben deelgenomen aan het aanvullend praktijkdeel van het inburgeringsexamen.

7 Aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een duale inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

4 Aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een taalkennisvoorziening is vastgesteld.

Verantwoorden o.b.v. gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI)

Verantwoorden o.b.v. Verantwoorden o.b.v. Verantwoorden o.b.v. gegevens in Informatie gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI) Systeem Inburgering (ISI) gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI) Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1

Aard controle D1

11

0

0

0

Aantal inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr.2007/11, voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 (gepardonneerden).

Aantal inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr.2007/11, voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inbugeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen (gepardonneerden).

Verantwoorden o.b.v. gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI) Verantwoorden o.b.v. gegevens in Informatie Systeem Inburgering (ISI) Aard controle D1 Aard controle D1

1

0

OCW

D5

Regeling verbetering binnenklimaat primair onderwijs 2009 Regeling verbetering binnenklimaat primair onderwijs 2009 Gemeenten

Besteding 2011 ten laste van Besteding (gedeeltelijk) verantwoord o.b.v. rijksmiddelen voorlopige toekenningen? Ja / Nee Let op: Alleen bestedingen die betrekking hebben op de Zie Nota batenperiode vóór 4 september lastenstelsel. Indien 2011 mogen verantwoord beantwoord met ja, zal de worden. medeoverheid in 2012 Aard controle R nog een correctie op de besteding 2011 kunnen opnemen.

€ 36.527 Brinnummer

Aard controle n.v.t.

I&M

E6B

1 08IB 2 10DS 3 09BH 4 06CI 5 05LB 6 08BY 7 05RP Hieronder per regel één Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005- beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de 2009 verantwoordingsinformatie Tussen provincie en Aard controle n.v.t. gemeenten afgesloten convenanten/overeenkomst en voor onderzoek en sanering van ernstig verontreinigde locaties

Nee Alle activiteiten afgerond Ja/Nee?

Aard controle D2 Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Besteding 2011 ten laste van provinciale middelen of Wgr+ middelen

Aard controle R

Toelichting per brinnummer welke activiteit(en) niet zijn afgerond en daarbij het bijbehorende bedrag exclusief 40% cofinanciering noemen Aard controle n.v.t.

Besteding 2011 aan samenloop

Besteding 2011 excl. samenloop

Aandeel provincie in de besteding 2011 na aftrek van de lasten van samenloop

Eindverantwoording Ja/Nee

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R


€0

€ 50.491

€ 50.491

Nee

Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden) 1 Overeenkomst dd 23 juni 2009€ 50.491

142

Toelichting Aard controle n.v.t.

Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2011 plaatsvindt Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R

1 I&M

E27B

Brede doeluitkering verkeer en vervoer Provinciale beschikking en/of verordening

Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie

€0 Besteding 2011 ten laste van provinciale middelen

Overige bestedingen 2011 Toelichting afwijking

Eindverantwoording Ja/Nee

Zie Nota batenlastenstelsel

Aard controle n.v.t. Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)

SZW

Aard controle R

Aard controle R Aard controle R

1 288338 2 285814 Het totaal aantal G1C-1 Wet sociale geïndiceerde inwoners per werkvoorziening (Wsw) gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op Wet sociale de wachtlijst staat en werkvoorziening (Wsw) beschikbaar is om een Gemeenten die uitvoering dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of in 2011 geheel of artikel 7 van de wet te gedeeltelijk hebben aanvaarden op 31 december uitbesteed aan een 2011; Openbaar lichaam o.g.v. Wgr verantwoorden hier exclusief geldstroom alleen het gemeentelijke openbaar lichaam deel 2011.


Aard controle n.v.t. Ja Ja

€ 4.490 €0 € 5.962 €0 Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2011, uitgedrukt in arbeidsjaren;

exclusief geldstroom openbaar lichaam Aard controle R

Aard controle R

13,00

Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2011 plaatsvindt

0,00

143

€0 €0

SZW G1C-2

Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Het totaal aantal geïndiceerde inwoners per gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2010;

Gemeenten die uitvoering in 2010 geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr verantwoorden hier inclusief geldstroom het totaal 2010. openbaar lichaam (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa 2010 Aard controle R regeling G1B + deel gemeente uit 2010 regeling G1C-1)

SZW

G2

I Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB I.1 WWB: algemene bijstand

Gemeenten verantwoorden hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr. I.2 Wet investeren in jongeren (WIJ)

Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2010, uitgedrukt in arbeidsjaren;

inclusief geldstroom openbaar lichaam

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2010, uitgedrukt in arbeidsjaren;

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2010, uitgedrukt in arbeidsjaren;

inclusief deel openbare lichamen

inclusief deel openbare lichamen

Aard controle R

Aard controle R

68,05

1,15

Aard controle R

92,25

3,81

Besteding 2011 algemene bijstand

Baten 2011 algemene bijstand (excl. Rijk)

Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.

€ 1.206.867 Besteding 2011 WIJ

Gemeenten verantwoorden Aard controle n.v.t. hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr. € 162.267

€ 11.023 Baten 2011 WIJ (excl. Rijk) Aard controle n.v.t.

€ 10.312

144

I. 3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

Besteding 2011 IOAW

Baten 2011 IOAW (excl. Rijk)



€ 95.924 Besteding 2011 IOAZ

€ 383 Baten 2011 IOAZ (excl. Rijk)



€0 Besteding 2011 Bbz 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen)

€0 Baten 2011 Bbz 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen)



€ 14.394

€ 5.160

Gemeenten verantwoorden hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.

I.4 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) Gemeenten verantwoorden hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.

I.5 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) Gemeenten verantwoorden hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.

145

SZW

G3

I. 6 Wet werk en inkomen Besteding 2011 WWIK kunstenaars (WWIK)

Baten 2011 WWIK (excl. Rijk)

Gemeenten verantwoorden Aard controle n.v.t. hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.


Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)

€0 Besteding 2011 levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (excl. Bob)

€0 Besteding 2011 Baten 2011 kapitaalverstrekking (excl. levensonderhoud Bob) gevestigde zelfstandigen (excl. Bob) (excl. Rijk)

Baten 2011 kapitaalverstrekking (excl. Bob) (excl. Rijk)

Besteding 2011 aan Besteding 2011 Bob onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (excl. Bob)

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

€0 €0 Besteding 2011 aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004

€0

€ 8.812

€0

Aard controle R Aard controle R

Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004 Gemeenten verantwoorden hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr. € 4.644 Baten 2011 Bob (excl. Rijk)

Aard controle R Aard controle R €0

€0

146

SZW

G5

Wet participatiebudget (WPB)

Besteding 2011 participatiebudget

Wet participatiebudget (WPB)

Aard controle R

Waarvan besteding 2011 van educatie bij roc's

Baten 2011 (niet-Rijk) participatiebudget

Waarvan baten 2011 van educatie bij roc’s

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Gemeenten verantwoorden hier het totaal 2011 indien zij de uitvoering in 2011 helemaal niet hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr.

Reserveringsregeling: Terug te betalen aan rijk overheveling overschot/tekort van 2011 Omvang van het aan naar 2012 het rijk terug te betalen bedrag, dat wil zeggen Omvang van het in het het in het jaar 2011 nietjaar 2011 niet-bestede bestede bedrag voor bedrag dat wordt zover dat de gereserveerd voor het reserveringsregeling participatiebudget van overschrijdt, alsmede 2012. Dit bedrag is het in het jaar 2011 ten exclusief het bedrag dat onrechte niet-bestede een gemeente ten bedrag aan educatie bij onrechte niet heeft roc’s besteed aan educatie bij een roc; hiervoor geldt Aard controle R geen reserveringsregeling (het ten onrechte niet-bestede wordt teruggevorderd door het rijk) óf omvang van het in het jaar 2011 rechtmatig bestede bedrag participatiebudget als voorschot op het participatiebudget van 2012 (bij overheveling van een tekort wordt een negatief getal ingevuld) Aard controle R

€ 533.259

€ 56.292

€0

€0

147

€0

€0

Besteding 2011 Regelluw Het aantal personen uit de doelgroep ten behoeve van wie het college in Dit onderdeel dient 2011 een uitsluitend ingevuld te inburgeringsvoorziening worden door de heeft vastgesteld, dan wel Dit onderdeel moet door alle gemeenten die in 2010 gemeenten worden ingevuld. duurzame plaatsingen van met wie het college in dit jaar een Indien ingevuld met een nul, inactieven naar werk inburgeringsvoorziening is hebben gerealiseerd en dan bestaat er voor 2012 verantwoord aan het Rijk. overeengekomen. geen recht op regelluwe bestedingsruimte Het aantal in 2011 gerealiseerde duurzame plaatsingen naar werk van inactieven

Het aantal personen uit de doelgroep ten behoeve van wie het college in 2011 een duale inburgeringsvoorziening of een taalkennisvoorziening heeftvastgesteld, dan wel met wie het college in dit jaar een duale inburgeringsvoorziening of een taalkennisvoorziening is overeengekomen. Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI).

Aard controle R

Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI).

Aard controle D1

Aard controle R

Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het elektronisch praktijkexamen, bedoeld in artikel 3.9, eerste lid, onderdeel a, van het Besluit inburgering, heeft behaald.

Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 de toets gesproken Nederlands, bedoeld in artikel 3,9, eerste lid, onderdeel b, van het Besluit inburgering, heeft behaald.



Aard controle D1 Aard controle D1

0 Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het examen in de kennis van de Nederlandse samenleving, bedoeld in artikel 3,9, eerste lid, onderdeel c, van het Besluit inburgering, heeft behaald.

0 Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het praktijkdeel van het inburgeringsexamen, bedoeld in artikel 3,7, eerste lid, van het Besluit inburgering, heeft behaald.



Aard controle D1

Aard controle D1

2

4

2 Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het staatsexamen NT2 I of II heeft behaald.

Aard controle D1

4 Het aantal door de gemeente in 2011 ingekochte trajecten basisvaardigheden.

3 Het aantal door de gemeente in 2011 ingekochte trajecten vavo.

1 Het aantal door volwassen inwoners van de gemeente in 2011 behaalde vavodiploma's.

Aard controle D1

Aard controle D1

Aard controle D1

Aard controle D1

1

27

€6

5


148

Het aantal door volwassen inwoners van de gemeente in 2011 behaalde NT2certificaten, dat niet meetelt bij de outputverdeelmaatstaven uit de verdeelsleutel van Onze Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel. Aard controle D1 SZW

G6

Schuldhulpverlening

0 Besteding 2011

Kaderwet SZW-subsidies

Aard controle R

Gemeenten VWS

H10

Brede doeluitkering Centra voor jeugd en gezin (BDU CJG) Tijdelijke regeling CJG Gemeenten

€ 15.522 Besteding 2011 aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin. Aard controle R

€ 247.209

Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2011 plaatsvindt

Zie Nota batenlastenstelsel

Is er ten minste één centrum voor jeugd en gezin in uw gemeente gerealiseerd in de periode 2008 tot en met 2011? Ja/Nee

Aard controle D1

Zie Nota batenlastenstelsel. Indien beantwoord met ja, zal de medeoverheid in 2012 nog een correctie op de besteding 2011 kunnen opnemen.

Ja

Nee

Aard controle R

€ 101.783

Besteding (gedeeltelijk) verantwoord o.b.v. voorlopige toekenningen? Ja / Nee

149

150

4.8

Reserves en voorzieningen Aan de reserves en voorzieningen zijn in 2011 de volgende bedragen

onttrokken:

Algemene reserve Algemene reserve (niet-vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2011 bijdrage ter afdekking kapitaallast gemeentehuis

€

toegevoegd:

€ 1.712.865,26 24.368,-€ 24.368,-€ 1.688.497,26

saldo 31-12-2011 claim uitbreiding gemeentehuis € 852.904,-(bijdr. ter afdekking kapitaallast gemeentehuis tot en met 2040) Algemene reserve (vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2011 batig saldo 2010 bespaarde rente 2011 toevoeging ivm herijking best.res. monumentenbeleid bijdrage aan exploitatie inz bijzondere bijstand bijdrage in interne kstn ELO Grunn bijdrage in rentelast grond Zuidwolde bijdrage in herinrichting Onderdendam bijdrage in uitvoering ILG bijdrage in staanplaats kampeerauto’s O’dam bijdrage in onderhoud gebouwen bijdrage in uitvoering ELO-BMW bijdrage in BP kernen O’dam/Noordwolde/Zuidwolde bijdrage in archiefwerkzaamheden bijdrage in handhaving stadswacht Bedum bijdrage in afwaardering grond Folkerda bijdrage in procesbegeleiding samenwerking BMW bijdrage in baggerplan bijdrage in herijking voorziening wethouders totaal saldo 31-12-2011

€ 6.508.892,78 € 121.419,65 € 603.534,-€ 44.926,-€ 11.344,00 € 49.911,17 € 56.523,-€ 1.235.034,93 € 19.173,45 € 8.491,02 € 342.414,-€ 4.648,44 € 10.478,88 € 4.232,-€ 8.600,-€ 1.402.160,36 € 40.000,-€ 7.351,50 € 17.462,00 € 3.217.824,75 € 3.217.824,75 € 4.060.947,68

Claims herijking voorziening wethouders (meerjarenraming 2012 t/m 2016) Co-financiering ILG (meerjarenraming 2012 t/m 2016) Uitvoering ELO-BMW Procesbegeleiding samenwerking BMW-verband (begroting 2012) bijdrage kosten bijzondere bijstand 2012 archiefwerkzaamheden inventarisatie archieven 1940-1997 externe subsidieverwerving verkeersveiligheidsplan voorjaarsnota 2010: rentelast grond Zuidwolde (mjr 2012 t/m 2016) voorjaarsnota 2010: realisatie midoffice en KCC incidentele posten begroting (meerjarenraming 2012 t/m 2016) bestemmingsplannen Onderdendam, Noordwolde en Zuidwolde

Claims na balansdatum Decentralisatie AWBZ begeleiding Modernisering dorpshuis Zijlvesterhoek Onderdendam

€ 87.310,-€ 100.000,-€ 84.000,-€ 40.000,-€ 11.344,-€ 11.180,-€ 2.578,-€ 5.443,-€ 21.800,-€ 303.865,-€ 300.000,-€ 49.105,-€ 31.235,-€ 1.047.860,--

€ 21.600,-€ 26.662,-€ 48.262,-€ 1.096.122,--

Totaal aan claims

na claims blijft er per saldo een vrij aanwendbare algemene reserve over van € 2.964.825,68

152

Bestemmingsreserves onttrokken:

Wachtgeldverplichtingen bestuurders saldo 01-01-2011 onttrekking ivm verplichtingen 2011

toegevoegd:

€

194.457,33

€ €

103.064,59 91.392,74

€

74.926,56

saldo 31-12-2011

€ €

52.826,-22.100,56

Wet Maatschappelijke Ondersteuning saldo 01-01-2011 mutaties saldo 31-12-2011

€ € €

€ 103.064,59

saldo 31-12-2011

Gemeentelijk monumentenbeleid saldo 01-01-2011 bijdrage herijking best.res. monumentebeleid bijdr in subsidie afrekening 2011

Onderhoud begraafplaatsen saldo 01-01-2011 toevoeging inz. bespaarde rente 2011 bijdrage aan exploitatie onderhoud graven

€ €

€

44.926,-7.900,--

€ €

491.104,93 23.327,--

€ €

25.000,00 489.431,93

25.000,00

saldo 31-12-2011

Overlopende budgetten saldo 01-01-2011 toevoeging overlopende budgetten m.b.t. 2010 onttrekking ivm gebruik budgetten 2010

-,--,--,--

€ 0,-€ 1.353.906,-€ 1.353.906,-€ 1.353.906,-€ 0,--

saldo 31-12-2011

Frictie personeelskosten saldo 01-01-2011 onttrekking ivm saldo exploitatie 2011

€

242.216,81

saldo 31-12-2011

€ €

62.622,-179.594,81

Onderhoud wegen saldo 01-01-2011 toevoeging exploitatiesaldo 2011 saldo 31-12-2011

€ € €

774.888-87.426,-862.314,--

153

€

62.622,--

onttrokken:

toegevoegd:

Bijzondere bijstand saldo 01-01-2011 toevoeging saldo exploitatie 2011 saldo 31-12-2011

€ € €

46.987,33 28.013,02 75.000,35

Kinderopvang saldo 01-01-2011 mutaties saldo 31-12-2011

€ € €

27.657,98 -,-27.657,98

€ €

69.120,95 14.000,--

saldo 31-12-2011

€ €

63.489,12 19.631,83

WWB-uitkeringen saldo 01-01-2011 mutaties saldo 31-12-2011

€ € €

Groot onderhoud dorpshuizen saldo 01-01-2011 toevoeging 2011 saldo 31-12-2011

€ € €

15.666,50 5.000,-20.666, 50

€ €

16.795,95 1.951,--

€ €

2.096,-16.650,95

Seniorenbeleid saldo 01-01-2011 toevoeging 2011 onttrekkingen ivm aanspraken 2011

€

Instrumenten/Uniformen saldo 01-01-2011 toevoeging 2011 onttrekkingen ivm aanspraken 2011

€

saldo 31-12-2011

63.489,12

0,--,-0,--

2.096,--

Claims: Brassband Heman € 1.077,--

Bruggen saldo 01-01-2011 toevoeging exploitatiesaldo 2011 saldo 31-12-2011

€ € €

154

308.239,-10.441,-318.680,--

onttrokken:

Vervanging riolering saldo 01-01-2011 toevoeging exploitatiesaldo 2011 Bijdr. in lasten personeel van derden

€

toegevoegd:

€ €

369.055,-174.665,--

€ €

1.999,-541.721,--

1.999,--

saldo 31-12-2011 Claims: Personeel van derden € 32.946,-Aanpassing telemetriesysteem € 26.190,-Activiteiten Waterplan € 65.000,--

Spaarverlof saldo 01-01-2011 mutaties saldo 31-12-2011

€ € €

54.810,75 -,-54.810,75

Bovenwijkse kosten Bedrijventerrein saldo 01-01-2011 opslag bovenwijkse voorzieningen 2011 saldo 31-12-2011

€ € €

90.921,50 17.430,75 108.352,25

Bovenwijkse kosten Ter Laan 4 saldo 01-01-2011 opslag bovenwijkse voorzieningen 2011 saldo 31-12-2011

€ € €

58.867,50 26.987,50 85.855,--

Bovenwijkse kosten Vogelzanglocatie saldo 01-01-2011 opslag bovenwijkse voorzieningen 2011 saldo 31-12-2011

€ € €

10.918,-4.203,-15.121,--

Herstructureringsfonds saldo 01-01-2011 toevoeging inzakeTer Laan 4 toevoeging ivm grondverkopen 2011 toevoeging ivm BLS (Besluit Locatiegebonden Subsidies) toevoeging ivm rekeningresultaat 2010 onttrekking stim.reg Almastraat € 22.500,--

€ 1.191.738,12 € 330.000,-€ 6.125,-€ 3.485,-€ 25.000,-€ 22.500,-€ 1.533.848,12

saldo 31-12-2011

Claims: Bijdrage gasfabrieklocatie € 360.000,-Planvorming centrumplan/Bederewalda € 50.000,--

155

Voorzieningen onttrokken:

toegevoegd:

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Wethouderspensioenen saldo 01-01-2011 toevoeging 2011 herijking n.a.v. actuariële berekening

€

€ €

735.282,03 22.000,--

€ €

72.930,33 830.212,26

€ € €

276.725,23 82.356,-359.081,23

€ €

137.476,12 651.477,00

€

226.169,69

72.930,33

saldo 31-12-2011

Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Egalisatie afvalstoffenheffing saldo 01-01-2011 saldo exploitatie 2011 saldo 31-12-2011

Onderhoudsegalisatievoorzieningen Onderhoud gemeentelijke gebouwen saldo 01-01-2011 toevoeging 2011 onttrekkingen

€ 226.169,69

saldo 31-12-2011

€

156

562.783,43

5.

Controleverklaring

158

159

160

6.

Vaststellingsbesluit

161

162

Vaststellingsbesluit De raad van de gemeente Bedum; Gelet op artikel 198 van de Gemeentewet;

B e s l u i t:

Het jaarverslag en de jaarrekening voor het dienstjaar 2011 vast te stellen.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Bedum, gehouden op 28 juni 2012.

drs. H.P. Bakker, voorzitter,

drs. H.P. Reijsoo, griffier,

163

164

7.

Bijlagen

165

166

7.1 Overzicht begrotingswijzigingen 2011 NR.

OMSCHRIJVING

01 02 03 04 05 06 07 08 09

Aanpassingen gemeentelijke tarieven 166.887,-Voorgenomen investeringen -,-Handhaving stadswacht Bedum 20.600,-Meerjarig onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen -,-Overheveling budgetten 2010 naar 2011 1.341.906,-Actualisatie exploitatieopzet Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 -,-Actualisatie exploitatieopzet Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 -,-Actualisatie exploitatieopzet Herontwikkeling Vogelzang -,-Onderzoek uitbreiding oppervlakte zwemwater, energievoorziening en restwarmte “De Beemden” 11.420,-Actualisatie exploitatieopzet Ter Laan 4 -,-Voorjaarsnota 2010 -,-Aanschaf materieel Brandweer Bedum 27.255,-Vervanging tractor 9.000,-Uitnemen brug naar Fraamklap 15.000,-Najaarsnota -,-Beveiligingskosten jaarwisseling 2.000,-Verhogen bushaltes Waldadrift en Molenweg 45.040,--

10 11 12 13 14 15 16 17

BEDRAG in €

167

168

7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat 7.2.1 Kredieten

Fcl

Omschrijving

Uitgaaf / Inkomst U I U U U U U U U U U U U U U U U

70000001 70000001 70020001 70101240 70102340 70103640 70104640 70130001 70140001 70140002 70160001 70200001 70202540 71200001 71200002 71200003 71200004 72100001 72100002 72100003 72101340 72102440 72102440 72103948 72103948 72105440 72108140 72112240

Verwerving grond Oosterseweg Z'wolde Verwerving grond Oosterseweg Z'wolde Renovatie kamers wethouders Stoomcleaner buitendienst Digitalisering bestemmingsplannen Aanschaf Civision Middelen (software) Carillon Pompen/expansievat Meenschaar MJOP Terreinverharding buitendienst MJOP Luchtheaters/gevelkachel buitendnst MJOP Aanschaf tractor John Deere 6120 Geluidsinstallatie raadzaal Vervanging cv-installatie buitendienst Hulpverleningsvoertuig brandweer Ademluchttoestellen Vervanging redgereedschap brandweer Vervanging testbank ademlucht Reconstructie Molenweg Mjp openbare verlichting 2010 Vervanging vrachtwagen Verbetering rolstoeltoegankelijkheid centrum Bedum Renovatie brug O'dam (naar Fraamklap) Renovatie brug O'dam (naar Fraamklap) Ruilverkaveling Sauwerd Ruilverkaveling Sauwerd Meerjarenplan openbare verlichting 2009 Vervanging trilplaat wegen Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2008

72112340 73100001 74230001 74230740 74231040 74231240 74231840 74231841 75300002 75300003 75300004 75305940 75309540 75309540 75600001 76500001 77220001

Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2009 Airconditioning Schoolstraat 3 IHP 2010 Kleuterkoepel (20 jr) IHP 2006 (40 jaar) IHP 2007 Walfridus (40 jr) IHP 2008 Walfridus (20 jr) Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) Sportkantine Beemden (installatie) Hogedrukreiniger sporthal Heaters sporthal Beemden MJOP Vervanging toplaag 2 tennisbanen Bedum Mauritshal Mauritshal Borden fietsknooppuntroutes CV ketel PSZ Foelkiusstraat MJOP Vervanging riolering 2010

U U U U U U U I U U U U U I U U U

77220001 77220002 77220003 77220004 77221340 77240001 78100001 78100003 78100140 78102140 78102340 78102440 78210001 78210001 78210001 78210001 78210002 78211640

Vervanging riolering 2010 Verv. techn. mech. installatie 2010 Vervanging riolering 2011 (50 jaar) Vervanging riolering 2011 (15 jaar) Aansluitingen binnen bebouwde kom Begraafplaats Bedum MJOP Cofinanciering uitvoering ILG (2010) ILG cofinanciering uitvoering (2011) Digitalisering bp (IMRO-convertor) Cofinanciering uitvoering ILG (2007) Cofinanciering uitvoering ILG (2009) Digitalisering bestemmingsplannen Uitvoering stedelijke vernieuwing 2010 Uitv. stedelijke vern. 2010 Trillingsaanp. Schoolstr. Uitv. stedelijke vern. 2010 App.kosten OW Uitv. stedelijke vern. 2010 Trillingsaanp. Schoolstr. Uitvoering stedelijke vernieuwing 2011 Aanpak Boterdiep Wz Zuidwolde

I U U U U U U U U U U U U U U I U U

U U I U I U U U

Begr. wijz. 8e/10 7e/10 2e/09 3e/05 3e/06 2e/09 2e/11 2e/11 2e/11 13e/11 2e/11 3e/02 2e/10 2e/10 12e/11 12e/11 2e/10 2e/10 2e/10 11e/01 3e/08 14e/11 3e/04 2e/09 3e/08 3e/08 2e/09 11e/11 2e/10 15e/06 2e/07 3e/08 29e/09 920e/09 20e/10 2e/11 2e/11 3e/08 3e/08

Raming

1.547.852 27.000 2.689 4.332 92.980 5.000 4.426 4.455 10.719 9.000 12.605 10.086 66.807 26.895 18.005 9.250 100.000 99.160 98.320 83.935 165.000 15.000 90.750

Mutatie 2003 en eerder

Mutatie 2004

Mutatie 2005

Mutatie 2006

Mutatie 2007

Mutatie 2008

11e/11 15e/11 2e/10

2e/10 2e/11 2e/11 3e/06 2e/11 2e/10 2e/11 3e/04 2e/07 2e/09 19e/09 2e/10 5e/12 5e/12 5e/12 2e/11 2e/07

13.747 551.300 28.000 96.192 6.787 60.000 60.000 3.000 35.176 60.000 17.668 60.620 55.000 16.010 51.630 80.000 40.000

Mutatie 2010 1.601.291

-

-

44.783

-

-

-

-

6.212

6.363

14.716

557

1.338

20.998-

-

-

-

-

-

47.826 -

4.289

22.853 12.457 -

-

11.480

9.055

-

-

605

2.647

69.827

112

13.402 -

2.423 17.500 22.586 -

-

-

64.947

207.691 16.237 16.237 -

99.160 5.153 45.000 45.000 14.000 48.991 36.200 205.828 30.811 121.422 74.433 7.500 1.785 88.069 36.000 1.189.554 3.412 2.385 835.970

Mutatie 2009

-

-

11.410

1.079.245

12.400 84.041 245.100

76.387

-

-

3.870

9.058

-

4.355 -

-

-

-

-

-

-

-

-

-

6.782 -

23.773

Mutatie vrgnd jaren 1.601.291 22.853 60.283 4.289 81.129 11.480 56.399 17.500 35.988 112 207.691 16.237 81.184 12.400 1.174.696 245.100 76.387 17.283 6.782 23.773

Stand 01-01-11 53.4394.147 2.689 4.332 32.697 5.000 4.426 4.455 10.719 9.000 12.605 5.796 66.807 26.895 18.005 9.250 100.000 99.160 98.320 2.806 153.520 15.000 34.351 17.50063.172 5.153 44.888

Mutatie 2011 67557.000 4.332 1.191 9.051 5.198 27.445 9.250 -

Stand Krediet 31-12-2011 afgerond

50.575 1.440 40.551 7.756

52.76457.0004.147 2.689 0 31.506 5.000 4.426 4.455 10.719 5112.605 598 66.807 55018.005 100.000 99.160 98.320 2.806 87.623 15.000 16.22418.94022.621 5.153 37.132

45.000 14.000 48.991 36.200 1.86330.811 105.185 6.7517.500 1.785 88.069 23.600 14.858 245.1003.412 2.385 759.583

8.520 13.500 53.597 34.337 31.044 10.082 7.500 13.170 28.715 17.007 104.900 2.384 98.684

36.480 500 4.60636.200 36.20023395.103 6.7511.785 74.899 5.1152.149350.0003.412 1 660.898

13.747 551.300 28.000 78.909 6.787 60.000 60.000 3.000 35.176 53.218 17.668 60.620 55.000 16.010 51.630 80.000 16.227

36.149 23.967 6.919 3.000 5.000 17.668 60.570

36.14913.747 527.333 28.000 78.909 6.787 60.000 53.081 35.176 48.218 0 50 55.000 080.000 13.476

65.897

16.010 51.630 2.751

Opmerking

Aanschaf 2012. X X X X X In afstemming met de regio. X X Uitvoering 2013/2014 Uitvoering wacht op beleidsplan OV. Afhankelijk van toekomstvisie budi. Voor voorzieningen visueel gehandicapten.

Uitvoering wacht op beleidsplan OV. Uitvoering 2012. Ten behoeve van aanleg inritconstructies Waldadrift Idem. X X X X X

X

X

X Bedrag moet nog worden aangepast aan het nieuwe GRP.

X

X X X X T.b.v. mogelijke aanvullende snelheidsremmende maatregelen.

7.2.2 Exploitaties Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 1: 7830.1040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.2140 kapitaallasten

€ 900,75 € 8.469,62 € 9.370,37 € 450,00 € 8.920,37 =============

Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

7830.2540

7830.2580

Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 2: Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

-/-

Bestemmingsplan Ter Laan 4: 7830.3040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.3240 7830.3140 kapitaallasten Inkomsten:

grondverkopen gebruiksverg. woning St. Annerweg beëindiging erfdienstb. overweg Mutatie voorraad bouwgrond -/-

7830.5040 7830.5140

Herontwikkeling Vogelzanglocatie Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten:

grondverkopen huuropbrengst subsdie provincie Groningen Mutatie voorraad bouwgrond -/-

7830.6040

Voormalig gasfabriek Bedum Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: Mutatie voorraad grond

7830.8040

Gronden Folkerda Uitgaven:

aandeel derden vergoeding provincie Groningen -/-

investeringen kapitaallasten

Inkomsten: Afwaardering boekwaarde grond naar agrarische waarde Mutatie voorraad grond -/-

€ 50.824,18 € 62.529,11 € 113.353,29 € 529.489,03 € 416.135,74 =============

€

908.325,01

€ 230.017,24 € 1.138.342,25 € 1.569.699,40 € 4.200,00 € 2.148,95 € 437.706,10 =============

€ 8.586,38 € 6.724,66 € 15.311,04 € 326.792,29 € 4.050,00 € 32.533,00 € 348.064,25 =============

€ 29.193,10 € 21.298,15 € 50.491,25 € 138.447,74 € 10.649,08 € 98.605,57 ============= € 0,00 € 82.349,62 € 82.349,62 € 42.500,00 € 1.402.160,36 € 1.362.310,74 =============

7911.0044

Betreft de aflossingen op langlopende geldleningen. Voor de specificatie wordt verwezen naar de staat E.

7911.0086

In 2011 zijn er geen geldleningen aangetrokken.

Voor wat betreft de afschrijving op geactiveerde kapitaaluitgaven en de verantwoording van de aflossingen aan derden wordt verwezen naar de investeringsstaat.

172

173

7.3 Over te hevelen budgetten Grootboeknr.

Omschrijving

600100 – 434701

Raad & Commissies :raadsexcursie

601200 – 434337

Externe subsidieverwerving

€ 5.443,00

601300 – 434300

€ 7.500,00

601300 – 434361 602910 – 434704

Voorlichting algemeen: Uitvoering Communicatienota Voorlichting algemeen: uitvoering CMS Representatie Internationale contacten

602970 – 434702

Ondersteunende activiteiten

€ 4.098,00

602970 – 434955 604000 – 434714

Kosten rekenkamer Opleidingskosten brandweer

€ 18.524,00 € 18.000,00

607100 – 433330

Reconstructie Wilhelminalaan

€ 504.373,00

607100 – 433329 607100 – 433331/843100 607400 – 434353 607700 – 434754 608100 – 434314

Reconstructie Stationsweg Verhogen bushaltes Waldadrift en Molenweg

€ 101.745,00 € 28.232,00

609000 – 434782 609100 – 433108 609100 – 434998

Sanering sloot Plantsoen 19 Straatmeubilair en abri's Overige zaken binnen bebouwde kom: overige kosten Overige zaken binnen bebouwde kom: drainagemateriaal en onderhoud ANWB onderhoud/vervanging Verkeersveiligheidsplan Project Stationsomgeving

621000 - 442430

Onderwijsbegeleiding

608100 – 434857

Over te Over te hevelen lasten hevelen baten € 2.590,00

€ 17.000,00 € 4.305,00

€ 13.700,00 € 3.713,00 € 45.839,00 € 2.000,00 € 5.000,00 € 21.800,00 € 70.575,00 € 2.200,00

Motivering Voorgesteld wordt dit bedrag naar 2012 over te hevelen voor een educatieve excursie.

€ 5.443,00 Uitvoering is begin maart 2010 gestart. De opdracht is geknipt in deelprojecten. Het project kan, in afwachting van prioritering van projecten, nog niet worden afgerond. Dekking algemene reserve. Budget overhevelen ten behoeve van 'dorpenrondes nieuwe stijl'. Is nog niet opgeleverd. Uitvoering in 2012. Het restantbudget voor representatie internationale contacten dient voor dit doel beschikbaar te blijven. Daarom wordt voorgesteld dit bedrag naar 2012 over te hevelen. Budget overhevelen naar 2012 voor aanpassing raadszaal (touch screen DbAudio i.v.m. uitzendingen vergaderingen). Realisatie januari 2012. Beschikbaar houden budget rekenkamer, t.b.v. Rkc onderzoeken. Restantkrediet dient vooralsnog te worden overgeheveld naar 2012 in afwachting van de vaststelling van het opleidingsprogramma voor 2012 en beoordeling van de overloop uit het programma van 2011 Betreft 2e fase, na invulling locatie gasfabriek. De reconstructie is uitgesteld, uitvoering in 2014. Restant krediet beschikbaar houden voor nog uit te voeren werkzaamheden. € 45.040,00 Is in uitvoering, afronding in 2012. Hiervoor wordt een subsidie ontvangen van de provincie. Is nog in voorbereiding, uitvoering in 2012. Budget reserveren voor aanpassing bushaltes. Is in uitvoering. Budget was gereserveerd t.b.v. parkeerplaatsen bij woonboten Zuidwolde, De Kamp. De aanleg gaat mogelijk niet door; besluitvorming vindt plaats in 2012. Een deel van het werk van 2011 moet nog worden uitgevoerd. Een deel van het werk van 2011 moet nog worden uitgevoerd. Project loopt door in 2012. Dekking uit Algemene reserve. In 2010 is een bijdrage ontvangen van Regio Groningen-Assen. Dit bedrag moet beschikbaar blijven voor het project Stationsomgeving.Project loopt door in 2012. Budget is bestemd voor onderwijsbegeleiding voor het schooljaar 2011/2012.

621200 - 442517

€ 20.038,00

621200 – 434343

Uitvoering Wet OKE/Voor- en Vroegschoolse educatie Overige voorzieningen onderwijs

621200 – 434344

Overige voorzieningen onderwijs

€ 3.564,00

621200 – 434366/842200 623000 – 442430 624100 – 442508 625000 – 434992

Overige voorzieningen onderwijs: kosten LEA Bibliotheekbeleid Mantelzorgondersteuning Impuls Nationaal Actieplan Sport en Bewegen.

€ 5.000,00

630000 – 434903 630000 – 434968

Iepziekte Inspectie bomen plantsoenen c.a.

€ 5.000,00 € 12.500,00

638000 – 434311

Maatschappelijke dienstverlening, GGz

€ 16.000,00

639100 – 434738 643100 – 434314

Dorpshuizen en verenigingsgebouwen Volksgezondheid: overige kosten/uitvoering nota Lokaal Gezondheidsbeleid

€ 7.635,00 € 41.000,00

646100 – 430009

Riolen: personeel van derden

€ 32.946,00

646100 – 434324

Activiteiten Waterplan

€ 65.000,00

646200 – 434983

Aanpassing telemetriesysteem

€ 26.190,00

647200 – 434815 647700 – 434700

Milieukundige onderzoeken Gemeentelijke milieuzorg

€ 2.618,00 € 30.892,00

€ 8.316,00

€ 36.354,00 € 4.395,00 € 19.239,00

Budget is bestemd voor projecten die nodig zijn om te voldoen aan de Wet OKE en Voor- en Vroegschoolse Educatie (Kids2B en GGD). Budget te bestemmen voor geintegreerde kindvoorziening in Onderdendam (Brede School concept). Budget te bestemmen voor geintegreerde kindvoorziening in Onderdendam (Brede School concept). € 5.000,00 In het kader van het 'gebiedsgericht werken' krijgen we subsidie van de provincie. Dit deel betreft LEA Budget reserveren voor nieuw bibliotheekbeleid. Budget reserveren voor mantelzorg- en vrijwilligersondersteuning. € 10.000,00 Restant budget overhevelen naar 2012 voor onderwijs cultuur en sport/combinatiefunctie (projectduur 4 jaar). Van de provincie krijgen we subsidie in het kader van 'gebiedsgericht werken'. Een deel van het werk van 2011 moet nog worden uitgevoerd. De inspectie bomen moet nog worden uitgevoerd. De uitvoering zal in 2012 plaats vinden. € 16.000,00 In het kader van het 'gebiedsgericht werken' krijgen we subsidie van de provincie. Dit deel betreft preventieve aanpak GGz. Budget reserveren t.b.v. aanvragen dorpshuizen. Reservering budget voor project Weerbaarheid in het basisonderwijs en financiering NASB. € 32.946,00 Budget overhevelen naar 2012 t.b.v. inhuur voor onderzoek rioleringssysteem Uilennest en systemen besturing rioolgemalen. Dekking uit bestemmingsreserve vervanging riolering. € 65.000,00 Uitvoering waterplan (uitgestelde maatregelen), deels uitvoering in 2012. Dekking uit bestemmingsreserve vervanging riolering. € 26.190,00 Uitgestelde maatregel. Uitvoering staat nu gepland in 2012 en zal in BMW verband worden opgepakt. Dekking uit bestemmingsreserve vervanging riolering. Project onderzoek RUD-taken door K+V loopt door in 2012. In 2007 t/m 2010 zijn van de VNG bedragen ontvangen uit het afvalfonds. Deze bedragen zijn gereserveerd voor milieuverbeterprojecten op basis van het milieubeleidsplan. Het voorgesteld project met betrekking tot de afvalbakkeninfrastructuur is niet tot uitvoering gekomen in 2011. Voor 2012 wordt ingezet op o.a. de aanpak van zwerfafval.

175

647800 – 434700

Klimaatbeleid

€ 61.235,00

650000 – 433110

€ 31.235,00

650000 – 433116

Bestemmingsplannen Onderdendam, Noordwolde en Zuidwolde Opstellen gebiedsplan Woldstreek

653300 – 434933

Vernieuwen luchtfoto’s

Betreft de overheveling beschikbaar budget meerjarig klimaatbeleid. Beschikbaar budget heeft een directe relatie met de 50% cofinanciering van het gemeentelijk klimaatbeleid met als basis de regeling Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK). In 2011 is er voornamelijk geïnvesteerd in het energiezuiniger maken van de gymzalen aan De Vlijt en de Schoolstraat te Bedum. Voor 2012 wordt onderzoek verricht naar een PV-project (dak gymzaal De Vlijt). € 31.235,00 Project loopt door in 2012. Dekking uit Algemene reserve.

€ 5.265,00

In 2010 is een subsidie ontvangen van de Regio en de provincie t.b.v. opstellen Gebiedsplan Woldstreek. Project loopt door in 2012. Foto’s worden tweejaarlijks vervangen; ieder jaar is 50% geraamd. Dit budget wordt ook gebruikt voor cyclorama’s.

€ 9.020,00

Kostenplaatsen 5700 – 434600

Studiefaciliteiten binnendienst

€ 14.370,00

5771 – 434600

Studiefaciliteiten buitendienst

€ 2.800,00

5703 – 434329

Inventariseren archief 1940/1997

€ 2.578,00

5703 – 434980

Archiefwerkzaamheden

5703 – 434732 5704 – 434607 5782 – 434745

Onderhoud/vernietiging/aanschaf archiefbestanden Bodewerkzaamheden, overige kosten Onderhoud software/hardware automatisering

€ 1.579,00 € 90.000,00

5784 – 434751

Bijkomende personeelskosten, budget OR

€ 10.808,00

5785 – 434316

Uitvoering ELO -BMW

€ 84.000,00

5785 - 434316

Uitvoering ELO –BMW: migratie gegevensmakelaar

€ 47.000,00

Subtotaal Saldo Totaal

€ 11.180,00

€ 5.790,00

1.590.184,00 1.590.184,00

Budget is nodig voor opleidingsplan 2011/2012 (overloop van het opleidings-programma naar 2012). Budget is nodig voor opleidingsplan 2011/2012 (overloop van het opleidings-programma naar 2012). € 2.578,00 De inventarisatie van het archief is nog niet geheel afgerond. Wordt op korte termijn aangeboden aan de provincie. Dekking algemene reserve. € 11.180,00 Er is incidenteel budget beschikbaar gesteld voor extra ondersteuning op Interne Zaken. Het restant moet beschikbaar blijven voor ondersteuning om verdere achterstanden te voorkomen of weg te werken. Dekking algemene reserve. Er zijn nog steeds achterstanden in de dossiervorming, onderhoud archiefbestanden e.d. Budget overhevelen voor verder wegwerken achterstand. Restant budget overhevelen in verband met aanschaf kleding nieuwe bode. Dit budget is nodig voor vervanging hardware en frictiekosten samenwerking BMW-ICT. Het restantbudget voor de Ondernemingsraad dient voor de Ondernemingsraad beschikbaar te blijven. Daarom wordt voorgesteld om dit bedrag naar 2012 over te hevelen € 84.000,00 Het restantbudget ELO-BMW moet worden overgeheveld naar 2012 voor modernisering van het GBA en afronding migratie naar serverpark De Marne. Dekking algemene reserve. Dit budget is bij de voorjaarsnota 2010 geraamd voor de migratie van de BRS naar de gegevensmakelaar. Dit project is nog niet afgerond. 334.612,00 1.255.572,00 1.590.184,00

176

177

Jaarverslag en jaarrekening Gemeente Bedum

Recommend Documents