HET SCHIP. TEVENS ORGAAN DER. Redactie Scheepsbouw : Ir. A. M. SCHIPPERS s. i. Directeur J. MOORMAN

5e JAARGANG

No. 24

30 NOVEMBER 1923

H E T SCHIP.

VEERTIENDAAGSCH BLAD VOOR SCHEEPSBOUW EN SCHEEPVAART T E VE N S O R G A A N DER

VEREENIGING VAN TECHNICI OP SCHEEPVAARTGEBIED EN VAN HET SCHEEPVAARTKUNDIG INSTITUUT EN MUSEUM Redactie Sch eepsbouw : Ir. A . M. SCHIPPERS s. i. — Directeur J. MOORMAN. Vaste M edew erkers: Ir. J. C. ARKENBOUT SCHOKKER s.i., Ir. A . A. BOON. c.i., C. H. K. BORG H ARDT, Ir. A. V A N DRIEL, W . A. ENGELBRECHT, HERO B. DE G R O O T , Dr. M. D. HAGE, Ir. J. H. A. W . graaf VAN HEERDT T O T EVERSBERG s.i., Ir. A . R O O R D A , s.i., Dr. J. DU SA A R , S. SNUYFF, K. TESCHMACHÉR, Ir. M. W. V O O G T , J.E.zn. s.i., Mr. A. J. M. V A N WESSEM, e. a. Bureaux van Redactie en Administratie t A M A L IA V A N S O LM SST R A A T 2-4» DEN H A AG , Tel« Beiuidenhout 1620 A B O N N E M E N T i Binnenland f 4.— per kwartaal, Buitenland f 25«~-- per janr.

Loase Nummers f 1.-—* ADVERTENTIËN 40 cent per regel.

Bij contract verlaagd tarief.

EEN N IE U W SC H EEPSTYPE DOOR IR . F. M U LLER V A N B R A K E L

Wellicht zal de tegenwoordige malaise aan scheepsbouw­ kundigen tijd geven hun aandacht te wijden aan constructies en sdheepsvormen, wier bestaansrecht niet op overlevering maar dp wetenschappelijke en practisohe overwegingen is gebaseerd. Een rler belangrijkste deelen van den scheepsromp, dat bijna altijd op dezelfde wijze wordt uitgevoerd,- is het dek. En toch moet zoowel de vorm als de constructie van een normaal dek uit verschillende oogpunten veroordeeld worden. Immers: een dek dient in het algemeen als afdekking van een laadruimte, daarbij rustende op twee evenwijdige verticale wanden. Op den vasten wal past men in zulk een geval vrijwel zonder uitzondering en zonder aarzelen een o f andere kap-construetie toe; op zee, waar niet alleen draagkracht van het dek maar ook waterafvoer, gewichtsbesparing en ruimte in den kap van veel grooter belang zijn, bouwt men een nagenoeg plat dak met flauwgebogen balken, op primitieve wijze ondersteund door hinderlijke stutten. En dat terwijl een kap- o f gewelfconstructie niet alleen op bovengenoemde punten belangrijke voor deelen zou bieden, maar bovendien nog 'verschillende bijkomstige zou op lever en. ' Deze voondeelen te onder zoeken is het doel dezer studie. Wanneer men van het nagenoeg vlakke dak wenscht over tc gaan tot een andere constructie dan heeft een eenvoudige kapconstructie, bestaande uit 2 hellende spanten met een trekstang, veel aantrekkelijks wegens het geringe gewicht, de. geringe kosten van uitvoering en den gunstigen waterafvoer. Toch zou cleze uitvoering niet voldoen daar de trekstangen het stuwen zouden belemmeren en zelf gemakkelijk door ver­ schuiven van lading verbogen .zouden kunnen worden. Boven­ dien zouden zij geen voldoende dwarsscheepschen, naar buiten gerichten steun geven. De omstandigheid dat de zijwanden, waarop de kap (het dek) komt te rusten, geen vaste steun­ punten zijn, sluit ook de toepassing van een eigenlijke gewelfconstructie uit daar deze juist berust op ihet vermogen der steunpunten om 'groote zijwaartsche drukkingen op te nemen. Men komt dus tot een backconstructie die zoo stijf is dat zij, zonder trekstangen, het bewegen 'der scheepswanden voor­ komt. De balk moet daarbij .liefst zoo stijf zijn dat dekstutten overbodig zijn. Nu behoeven dergelijke zware balken niet op ieder spant voor te komen; plaatst inien ze op grooter e afstan­ den dan zijn „gordingen” in den vorm van langsbalken van IZ o f ~L_ staal aangewezen en- verkrijgt men een ro'mpconstruetie waarvan dc neutrale vezel relatief hooger ligt dan in een normaal schip daar:

1°.

de langsliggers de dekbeplating zóó steunen dat deze effec­ tief als langsverband werkzaam kunnen zijn; 2". de doorsnede van deze 'langsliggers zelf ook nog als langsverband medewerkt. Bovendien worden op ééndek-vraehtsohepen (en speciaal op schepen voor massalacling) nog andere en 'belangrijke voordeelen bereikt wanneer men de geconstrueerde dwarsbalken niet recht, maar met groote dekromdte uitvoert, waardoor de zijden van het dek naast de luiken, een sterke helling krijgen. Deze ,,boog” -vorm (of „zadel’ ’-vorm, wanneer het dekprofiel een gebroken lijn vertoont), geeft de volgende voordeelen: de waterafvoer van het dek wordt zeer bevorderd; het reserve-drijfvermogen en dte ruim-inhoud worden grooter; het ruim wordt zelftrimmend. Deze punten dienen nader besdhouwd te wordenDe waterafvoer. Daar de óverkomende .zeeën met groote snelheid van het hellende dek zullen afvloeien, en dit door zijne helling toch onbegaanbaar is, 'is het ongewienseht en onnoodig een verschansing aan te brengen. Voor het verkeer van >de brug naar bak en campagne en het verblijf op het dek tijdens laden en lossen moet daarom aan weerskanten naast de luik­ hoofden een loopbrug worden aangebracht, bestaande uit een rooster van staven plat ijzer, geperforeerde plaat, o f nietal déployé, rustend op stoelen van boekstaal. Tijdens het laden en dossen kunnen de luiken gedeeltelijk op deze loopbrug neer­ gelegd worden. Daar geen verschansing aan de zijden van het schip de lieren tegen golfslag beschermt, zouden de luikhoofden danigs de lieren doorgetrokken kunnen worden. Bovendien moet worden opgemerkt dat zij op het boogdek of zadeldek hooger boven den waterspiegel staan dan op een norrnaa'.dek. Reserve-drijfvermogen. Wanneer het dek een zeer groote dekromdte krijgt, b-v. 1/0 van de breedte van het schip, zal het reserve-drijfvermogen belangrijk grooter worden. Dit voert tot de mogelijkheid het vrijiboord te verkleinen door bij denzelfden diepgang de holte geringer te nemen. Deze verminderde holte brengt op haar beurt weer ;een ge­ wichtsbesparing mede en een daarmee samengaande winst aan draagvermogen en bouwkosten. Anderzijds behoeft d e geringere holte geen grooten invloed op de langsscheepsche sterkte te hebben, daar de gemiddelde hoogte van de schuine gedeelten van het dek naast de luikhoofden ongeveer overeenkomt met de holte van een normaal schip. Wat de ruiminhou'd betreft, blijkt uit berekeningen dat ook

bij een gereduceerde holte de ruiminhoud, vermeerderd met den iiïhoud van 'den „b o o g ” of bet „zadel” , grooter is dan die van een normaal schip. En ten slotte geeft de helling van het dek naast de 'luik­ hoofden, de fneest kenmerkende eigenschap van het hier be­ sproken scheepstype, het groote voordeel dat het sdliip zelftrimmend is. Na-trimmen van een lading graan o f kolen is niet noodig; zoodra de lading de luikhoofden vult kan men de luiken sluiten. Daar het langsscheepsohe verspreiden der lading eenigszins belemmerd wordt door de zware dwarsbalken, zijn tusschen de luikenhoofden kleine stortluikjes aangebracht. Het laden en lóssen wordt ook op andere wijze door den boogvorm bespoedigd. Deze vorm van dekbalk, met een dekbocht van 1jti B, loopt nl. ook over machinekamer'.en ketelruim

-v

tie staat. In de Ingenieur van 8 Mei 1915 heeft ondergcteekende er reeds op gewezen, hoeveel tijd en geld verloren gaan door het horizontaal verplaatsen van lading in het ruim en hoe deze verliezen verminderd kunnen worden door de luiken over een zoo groot mogelijk oppervlak uit te breiden. Wanneer de horizontale afstand van luikrand tot schot of scheepswand gering is, zeg 3 a 4 M., dan zal het lossen en vooral het laden met kleinere ploegen bootwerkers en sneller kunnen geschieden dan wanneer deze afstanden 9 a 12 M. bedragen, zooals op grootere schepen herhaaldelijk voorkomt. De lading moet dan nl. over dezen afstand door de bootwerkers versjouwd worden, over een veelal zeer ongelijk grondvlak. Op de nieuwste 15000 tonners der Hapag bedraagt deze horizontale afstand naast de luiken niet minder dan 7 M.

- /3fo

_____ iZ$x60*t(

',Scc

Gril f /t/Oups*g H A k f B E HMS

tS o r fS 'v .q

VJSCkPEATES B JSBctctTVfAVö£%TV.. /*/-//- 3 wr s r tr re H E

C ' /H O

tO

S P /}C £ B

.

f /q o x p 's' * /2

S'? 5

Tfere^sE r/fpyes fr ^ tf/ ta r e r s go*.qe*.fo

/Z Normaal schip.

Fig. 1.

■door, waarboven, als bij normale schepen, een vlak brugdek ligt. De tusschendekruimte in de brug 'krijgt daardoor -een zeer onregelmatigen vorm en is voor lading en zelfs voor bunkerkool onbruikbaar. Dus moet de lading geheel in de ruimen worden opgenomen, welke, zooals 'boven aangegeven, daar­ toe voldoenden inbond hebben; het lastige verwerken van lading in de brugruimte vervalt en de geheele cargo kan door lieren of kranen uit de groote luiken gehesclhen worden, De ruimte in de brug kan ingericht worden voor vloeibare brand­ stof of waterbaLlaist, waardoor de stabiliteitseigenscliappen van het schip in ballast varende verbeterd worden. Bij het zadeldekschip is de vorm der tusschendekruimte wat regelmatiger en zou voor bunkerkolen en 'sommige lading (lang hout b.v.1) gebruikt kunnen worden. Om het laden en lossen nog meer te bespoedigen kunnen de luiken extra groot uitgevoerd worden, hoewel dit logisch in geen direct verband met de „bru g” - of „zadel” dekconstruc-

/2~

Ayre Ballard schip.

In het bovenstaande werden de voordeelen van 'de boogdeken zadeldek-constructie in het algemeen besproken; teneinde hen in cijfers te kunnen vastleggen werden de verschillende eigenschappen van een boogdek en een zadeldekschip ver­ geleken met die van -een normaal schip en van een schip ge­ bouwd naar het Ayre Ballard-patent. Uitgaande van een Ayre Ballard-schip, waarvan alle gege­ vens bekend waren uit een voordracht van den ontwerper voor de I.N .A., werden overeenkomstige ontwerpen uitgewerkt voor 'de 3 andere genoemde typenDe hierbij afgedrukte grootspanten geven een beeld der constructie. ■De hoofdafmetingen van het AB-schip zijn 73,20 X 10,40 X 5,— M. met een draagvermogen van 2140 ton op 4,90 M. diepgang. Het schip heeft geen brug, daarentegen is de holte op halve lengte 1,75 M. vergroot en verloopt de deklij.n .naar voor en achter negatieven zeeg. Bak en campagne zijn resp.

7 en 5,40 M. 'lang; de dekhuizen niet; officiersverblijven staan direct op liet verhoogde hoofddek, 'boven machine- en ketclruim. De machine-iustallatie bestaat uit een triple expansiemacliine en 2 ketels naast elkaar, wegende 150 ton, en geeft het schip een snelheid van 9 Va knoop. In de andere schepen zijn dezelfde bak en campagne aan­ gehouden, echter een brug van 17,60 M. lengte boven de machinekamer en kctelruim gedacht. Boog- en zadeldek loopen door van bak tot campagne. De holte van Ixwgdek en zadeldekscbepen en van het normale schip werden bepaald uit den gegeven diepgang, waarbij een-

voor

Int .boogdekschip 907 — „ zadehleksehip 965 — 270 + „ „ normale schip 1085 —•280 + en de overeenkomendediepgangen 5,10 — 5,35 — 5,75 —

265 83 — 50 — 0,2 0,456 0,855

+ 108 — 550 = 200 mm. 322 = 456 0 = 855 „ = 4,90 M. = 4,894 „ = 4,895 „

Deze diepgangenzijn doorLloyds Registeraan de hand van een lijnenteekening en andere gegevens, gecontroleerd. Omtrent de constructie van liet Ayre Ballardschip en het normale valt niets bijzonders op te merken, zij is in lig. no. 1 weergegeven. De constructies van boogdek- en zadekïekscliip

0<-/O

f /SO (ttü 3PPCSO

s ic

J\£v£t{se .‘-■fp/yts ftrs rQ o n *

#

» jBïjfrctrfTs

(,

f/s a * 3*r*/t>

/

go<00K/p

/5L — /pi/po

Fig. 2.

B o o g d e k schip.

voudigheidsbalve een normale zeeg werd aangenomen. De holte van deze drie schepen werd zoodoende bepaald op resp. 5,10 M-, 5,35 M. en 5,75 M „ waarmede een vrijboord uit tabel A overeenkomt van ersp. 907, 965 en 1085 mm. Hierop de gebruikelijke correcties voor zomer, stalen dek, zeeg en ophouwen ,toepassend vindt men reducties van resp. 265, 270 en 280 mm., terwijl de lengle-correcties resp. zijn 108, 83 en 50 mm. Het groote onderscheid komt eerst in de correctie voor dekromlte, welke in verhouding van het met opbouwen bedekte deel van van het dek gelijk is aan de lielft van het verschil van werkelijke en normale dekrondte. Deze correcties blijken te zijn 550 mui., 322 mm. en 0 qiiih., zoodat het totale vrij­ boord wordt:

moeten nader besproken worden, waarbij worde opgemerkt dat de grootspanten fig. 2 en 3 'door Lloyds Register werden goedgekeurd. De zware dekbalken van boogdek- en zadeldekschip zijn aangebracht aan de einden der luiken en in liet ketel-ruim, terwijl op de halve lengte van -de luiken, in de machinekamer, en voor het zadekïekscliip bovendien nog (op aanwijzing van Lloyds) tusschen de luiken een zware knie is aangebracht. De zware balken zijn' berekend naar de draagkracht der normale dekbalken, die zij vervangen en die door dekstutten op iedere 2de balk zijn ondersteund. Daar de draagkracht van een aldus ondersteunde dekbalk ongeveer 4 keer zoo groot is als van een niet ondersteunde balk (aanneniende dat de bevestiging van stut aan dekbalk werkelijk zoo solide is uitgevoerd als de

voorschriften verlangen) moet Ihet weerstandsmoment van de niet ondersteunde zware balk, -die gemiddeld 10 normale dek. balken vervangen, 5 X 1 + 5 X 4 'keer zoo groot zijn als dat van een gewone dekbalk. Daar bet weerstandsmoment van een normale dekbalk van 150 X 75 X 9 85 cM.3 bedraagt, zal -dat van een zware balk 25 X 85 = 2125 cM .a moeten zijn. Dit bedrag is op vers-dhi.llende wijzen te bereiken: door geconstrueerde balken van aanzienlijke hoogte en klein gewicht en door liggers van geringe 'hoogte en 'groot gewicht. Men heeft b.v. de keus tüsschen

~1 r

J L_

liggers van een verticale plaat van 550 X 10’

450 X 10, 380 X 10, 300 X 12 urm., gordingplaten van 180 x 10, 220 X 10, 280 X 10, 350 X 10 mm. hoekstalen van 75 X 75 X 8, 90 X 90 X 10, 110 X 110 X 10, 150 X 110 X 12 mm, en een gewicht per M . van 107, 128, 440, 173 K.G. Hiervan werd het profiel van 450 hoogte gekozen, hetwelk door Lloyds werd geaccepteerd. Waar de verticale plaat over­ gaat in een „endcoaming" kan de bovenste gordingplaat en een der boven-hoekstalen vervallen. Teneinde deze balken zoo stijf mogelijk in te spannen, zonder het ruim door plaatspanten te bederven, zijn de spanten, waarop deze balken voorkomen, voorzien van een .keerspant van spantprof iel; de spanten waarop een „braehet” is aan-

gebracht, zijn versterkt door een keerspant van 90 X 90 X 10Üp de andere spanten komt. geen dekbalk voor zoodat de spanten aan hun boveneinde niet zijn uitgekleurd. Teneinde dit zooveel mogelijk te compenseeren zijn de spanten voorzien van knieplaten die tot aan de eerste langsligger reiken en daaraan door de omgezette flens van het hoekstaal verbonden. Ingelaten in de zware dekbalken zijn de langsliggers van _ r en C profiel aangebradht. Zooals uit de langsdoorsnede (fig. 4 ) blijkt, is de 'grootste overspanning van deze langsliggers ongeveer 4,50 M., de onderlinge afstand plm. 0,9 M., terwijl normale h e k b a lk e n bij 5,40 M. overspanning een o n d e r-. linge afstand van phn. 0,6 M. hebben. Het weerstandsmoment

der langsbalken zal dus: 85 X

(g^~) X x x 98 oM .a 5,4 0,6 moeten zijn, waarvoor ~ ]_ en Z| N P 16 werd gekozen met weerstandsmomenten van 121 en 116 cM .3. De gewichten en weerstandsmomenten der dwarsdoorsnede over een luik werden voor de 4 verschillende schepen berekend, terwijl bovendien, naast de soantlings door L. R. vastgesteld, lichtere afmetingen werden aangenomen voor de topside scantlings en hiermede een gewijzigd BD-schip en ZD-schip werden berekend. De weerstandsmomenten werden berekend naar de methode van Bietzker, waarbij wordt aangenomen, dat .alleen diè platen daadwerkelijk als langsverband werkzaam zijn, welke door een laagscheepsprofiel ondersteund zijn en 'dan nog maar

alleen over een breedte van 50 keer de plaatdikte. Zoo wordt b.v. van den tanktop alleen de middenplaat, die gesteund ds door het middenzaadhout, niedegerekend en wel met een door­ snede van 50 X 1 cM .; verder strooken boven de bijzaadhouten van 40 X 0,8 cM. en de deelen der kantplaat 'grenzende aan de knik, ieder 45 X 0,9 cM. De invloed der klinknagel­ gaten is verwaarloosd, daar het hier om vergelijkende en niet om absolute cijfers te doen is. Versdhan&inig en andere niet-abscJtout stijve constructiedeelen, welke boven dek uitsteken, worden niet meegerekend. Aan de tabel, die de resultaten der berekeningen weergeeft, ga nog een korte uiteenzetting, omtrent de luikhoofden, vooraf. Daar de luikhoofden volgens Lloyds Rul es tot minstens 2 voet boven het dek moeten reiken, is het noodig de zij-, coamings tot 610 mm. boven het boogdek midscheeps op te

trekken. Deze krijgen daardoor, mede tengevolge van, de groote breedte der luiken, een aanzienlijke hoogte en moeten daarom goed gesteund en verstijfd worden (zie fiig. 2). Het lag voor de hand deze coamings .in de britg te laten doorloopen opdat de versterking van het langsverband, dat zij meebrengen, ge­ heel tot haar recht komt. Deze constructie wierd door Lloyds geaccepteerd, echter met zeer zware seantlings waardoor liet schip veel zwaarder werd dan het AB-schip. Zooals uit bij­ gaande tabel blijkt, zal een lichter gebouwd schip [maten in fig. 2 tusschen ( )] dus het dek 13 mm, en de verbinding van dek met coaming door flens iinplaats van zwaar hoekstaal — , hetgeen oorspronkelijk door Lloyds werd goedgekeurd, ook nog een weerstandsmoment hebben dat nog veel grooter is clan dat van het AB-schip en normaal schip. De zadeldekconstructie geeft een nog lichtere constructie.

X X

f— — - 162 144 144 144 72 512 50 50 64 81 82 31 38 = 55

= = = = = = == = = = =

162 144 144 144 72 512 50 50 64 81 82 31 38 55

1 =

X X X

2 = 10 =

X X X X X X X X

43 86 86 75 43 10 300 583

1629

II II

X X X X X

1,8 1,2 1,2 1,2 1,2 1,6 1 1 0,8 0,9 20,4 15,5 19 27,5

X X X X X X X X X X X X X X

'= = = = = = = =

162 288 1.440 43.200 37.400 302.000 2.150 4.300 5.500 6.080 3.520 310 11.400 32.100

Traagheidsmoment t.o. neutr. vezel c.M4. 162 144 144 144 72 512 50 50 64

X X X X X X X X X X X X

2752 2742 2662 242 2442 3142 CO co CM

2 2

90 60 60 60 30 160 50 50 40 45 4 .2 2 2

II o 8

2 2 2 2 2

X

Kielplaat....................................................... Vlakplaat aan bijz. h o u t ...................... Kimplaat aan kantplaat........................... Zijplaat aan stringer................................ Scheergang onder k n ik ........................... D e k ........................................................... M id d e n z a a d h o u t...................................... Tanktop m id d e n p la a t ........................... Tanktop aan bijz. h ou t...................... ..... K a n t p l a a t ................................................. Hoekstaal mid. z. hout . . . . . . Kantplaat h o e k sta a l................................ Z i js t r in g e r ................................................. L a n g s b a l k .................................................

Moment t.o. neutr. vezel c.M3.

UI CJl VO co o o

C.M2.

X X

Afmetingen en doorsnede

1902 1902 2012 81 2332 82 2662 31 38 X 242 55 X 3072

= = = = = = = = = = == = — =

449.850

13 250.000 10.800.000 10.200.000 830.000 4.290.000 50.500.000 2.720.000 1.810.000 2 .3100 00 3.280.000 4.450.000 2.195.000 22.000 5.190.000 110.100.000

449.850 — 276 c.M. boven onderkant kiek 1.629 Het weerstandsmoment voor de onderste vezels is d u s :

De neutrale vezel ligt dus

110 .100.000 276 V oor de bovenste vezels:

400.000 c.M3.

110. 100.000 369

—

300.000 c.M3.

III

IV

V

VI

II Normaal schip

naar L loyds

lichter

naar Lloyds

lichter

73.20 M. 10.40 „ 5 .„ 1.297 337 400 260

73 20 M. 10.40 „ 5.75 „ 1.557 366.400 236

73.20 M. 10.40 „ 5.10 „ 2.278 843.000 370

73 20 M. 10.40 „ 5 10 „ 1.816 585 300 322

73.20 M. 10.40 „ 5.35 „ 1.717 ' 481 900 281

73.20 M. 10.40 „ 5.35' „ 1.629 450.000 276

421

344

362

410

364

369

118 420.00i» 325 OCO 609 2.865

110 400.000 300 000 605 2.865

I A. B. schip

Lengte (1.1.)........................................... Breedte (mld.) . . . . . . . . Holte (m ld .)........................................... Totale werkzame doorsnede in c M2. Moment t/o. onderk. kielplaat c.M3. H oogte neutr. as. bov. o. k. kielpl. c.M. Afstand neutr. as. onder hoogste werk­ zame constructiedeel c.M. . Traagheidsmoment t. o. neutr, as. in c.M4. : 1.000.000 . . . . . . Weerstandsmoment v. onderste vezels Weerstandsmoment v. bovenste vezels Totaal staalgewicht der rom p. . . Ruiminhoud in M 3................................

=

105 ■ 405.000 250.000 595 2.890

82.9 351.000 241.000 626 2.640

B. D. Schip

166.8 450.000 463.000 617 2 880

, 146.8 455.000 357.000 607 2.880

Zadeldekschip

Fig. 3 geeft de 'door Lloyd's goedgekeurde scantiings; de maten tusschen ( ) geven aan een lichtere constructie, die nog sterker blijkt te zijn dan AB- en nonnaalschip. Als voorbeeld is boven de tabel met. resultaten de volledige berekening geven van de weerstandsmoiuenten van bet licht­ gebouwde zadeldekschip. Idet sterkste sohip, gerekend naar het weerstandsmoment der dwarsdoorsnede, is dus bet BD-schip naar Llovds-koiom III. De weerstandsmomenten voor onderste en bovenste vezels zijn bijna gelijk. Toch is dit schip nog 9 ton lichter dan een normaal schip en het lichtere soort BD-schip (kolom IV ) 19 ton lichter- Het zadeldekschip is sterker dan AB-schip en normaal schip: kleinste weerstandsmoment 300.000 cM .' tegen 250-000 en 240.000 cM ,s; het is 10 ton zwaarder dan het AB-schip en 21 ton lichter dan een normaal sohip; de ruim-inboud is, ongerekend de bruigruimte van het zadeldek,

stabiliteitsrekeningen in 1922 uitgevoerd door den heer v. d. Maas, scheepsbouwkundig student te Delft, gaven tot resultaat dat het metacentrum bij het boogdekschip, zelfs zonder het drijfvermogen der luikhoofden in rekening te brengen, hooger lag dan bij bet normale schip; daar echter het gewichts zwaartepunt van romp en homogeene lading eveneens hooger lag (phn. 18 cM .), bleek de metaceriter hoogte voor alle hellingen eenigszins geringer te zijn dan bij het normale stihip. Dit verschil avas niet belangrijk en zal vennoedelijk bij het boogdekschi-p met doorloopend-e coamings en bij het zadeldek­ schip grootendeels of geheel verdwijnen. Overigens zullen de geringere holte in de zijde en 'de hellende stand van het dek het slingeren zachter maken, zal overgekomen water veel sneller worden afgevoerd en kunnen de waterballasttariks in de drug 'de bewegingen van het geballaste schip zeer gunstig beïnvloeden.

F ig . 4.

25 M .3 = 1 % kleiner dan van het AB-schip, maar 225 M .3 (9 % ) grooter dan van het normale schip; wordt de britginhoud onder het zadeldek ( = 125 M .3) meegerekend, dan ‘is deze resp. 3 % en 13 % grooter. Ten slotte werd ook de stabiliteit van het boogdekschip nagegaan. Hierbij werd, om geheel veilig te zijn, de invloed der luikhoofden verwaarloosd, hetgeen echter voor luikhoofden met hooge doorloopende coaming veel te ongunstig is. Ook voor het zadeldekschip zal de toestand uit stabiliteits oogpunt, gunstiger zijn als gevolg der vermeerderde holte. Volledige

B E L A S T IN G O P S C H E E P V A A R T O N D E R N E M IN G E N . O p 11 O e to b e r j.1. h e e ft 'het in te rn a tio n a le c o m ité , in g e s te ld d o o r de in 1921 tc Londen g e h o u d e n I n te r n a tio n a le S ch eep v a a rtco n fe re n tie , ee n v e rg a d e rin g g e h o u d e n b e tr e ffe n d e v a n de s ch e e p ­ va a rt te h e ffe n in k om sten b ela stin g en -, w e lk e v e r g a d e r in g w erd 'b ijg e w o o n d d o o r a fg e v a a r d ig d e n van A m e r ik a , A u s tr a lië , B elgië, C anada, D e n e m a rk en , D u itsc'h la n d , F in la n d , G r o o t-B r itta n n ië , Ita lië , N e d e rla n d , N o o r w e g e n , S p a n je en Z w e d e n . D e v e r g a d e r in g k w a m to t de v o lg e n d e c o n c lu s ie s : 1. T e n e in d e d u b b ele in k o m s te n b e la s tin g va n s c h o e p v a a r to n d e r n em in g e n te v erm ijd en , is het tio o d ig , dat in te rn a tio n a a l w ord e o v e r e e n g e k o m e n , .dat d e h e ffin g v a n die b e la s tin g o p e e n z e lfd e b e ­ g in se l b e ru st. 2. V a n de b e id e b eg in selen va n 'b e la s t in g h e ffin g z o u die van het land, w a a r de m a a tsch a p p ij h are h o o fd z e t e l g e v e s t ig d h e e ft, de v o o r k e u r ve rd ien en .boven die van de n a tio n a lite it v a n de o n d e r ­ n em in g. 3. In d ien 'het land, w elk s n a tio n a lite it de o n d e r n e m in g draagt, niet h e tz e lfd e is als het land, w a a r de m a a ts c h a p p ij h a a r zetel gevestigd heeft t.w. haar h o o fd k a n to o r h eeft, w o r d t aanbevolen, dat de o n d e r n e m in g b e la s tin g p lic h t ig zal zijn in de p la a ts, w a a r zij haar h o o fd z e t e l h eeft ,en dus zal zijn v r ijg e s te ld in a n d ere landen, en dat e v en een s h e t land, w a a r de 'h o o fd z e t e l g e v e s t ig d is, zo u v co rg a a n boven het land, w elks v la g d e schepen d er on dern em in g voeren .

Uit bovenstaande blijkt dat de boog- en zadeldekconstructie voor ééndekvraohtschepen verschillende voordeelen biedt, niet alleen uit constructief oogpunt (met als gevolg lagere kosten per ton d.w.) maar ook voor het laad- en losbedrijf (zelftrimmen). Voor passagiersschepen zijn deze constructies uit den aard der zaak onbruikbaar, en wanneer meer dan één dek wordt aangebracht gaan ook bij vrachtschepen vrijwel alle voordeelen verloren. Deklast zouden B p en ZD alleen dan kunnen laden als de loopbruggen zwaarder werden uitgevoerd, en iop het BD schip lager geplaatst.

4. M e n w as het eens, dat de a a n n e m in g van h et b e g in se l van w ederik eerige v rijs te llin g van in k o m s te n b e la s tin g in andere landen m od e b e tr e k k in g .diende te h e b b e n o p alle van de s ch e e p v a a rt te h e ffe n inkoim steubelasting.cn, dus, z o o w e l van staat, p r o v in c ie als g e m e e n te , iDe v o lg e n d e genom en:

resolu ties

w e rd e n

'met

a lg e m e e n e ste m m e n aa n ­

1. In 'het b e la n g van d e n in te rn a tio n a le n h an del is 'het w enscih elijk, du idelijk te b e p a le n , in w e lk la n d de re e d e rs o f s c h e e p ­ v a a rtm a a ts ch a p p ije n o n d e r w o r p e n zu llen zijn aan d e van sch e e p v a a rto n d e r n e m in g e n te h e ffe n b e la s tin g e n e n dat d o o r de v e r ­ s c h ille n d e landen o n d e rlin g zal w o r d e n ■ overeengekom en ,' g e e n in k o m s te n b e la s tin g van vreem d e s o h ce p v a a rto n d e rn e m in g e n te h effen , 2. D a t slech ts in h et land w aar de zetel 'der ree d e rij o f s c h e e p ­ v a a rtm a a ts ch a p p ij is g e v e s tig d , die .belastin g za l w o r d e n g e h e v e n , en dat in geen ander land die reed erij o f sch e e p v a a rtm a a ts ch a p p ij aan d e z e lfd e b e la s tin g za l zijn o n d e rw o rp e n . 3. D a t d e re g e e r in g e n der z eev a re n d e n atiën, v o o r .zo o v e r zij zu lk s n iet alreeds zu llen 'hebben .gedaan, 'z-ich zu llen w e n d e n to t de regeering.en van G r o o t -B r it ta n n ië en va n de V . S. van A m e rik a ten ein de de v o o r d e e le n te v e rk rijg e n va n d e d o o r de b e la s tin g ­ w e tte n van E n g e la n d -en de V . S. van A m e rik a aan d e v re e m d e s ch e e p v a a rt g e b o d e n v rijs te llin g van in k o m s te n b e la s tin g . Zij w o rd e n tev en s u itg e n o o d ig d sta p pen te d o e n ten e in d e to t g e lijk lu id e n d e o v e r e e n k o m s te n m et andere la n d e n te geraken . T e n s lo t t e w erd d e w e n s ch u itg e s p r o k e n , dat een in te rn a tio n a le c o n v e n t ie aangaan de dit o n d e rw e rp zal w o rd e n g e s lo te n .

DE VR AC H TEN M AR K T D e algem eene stem m ing der vrachtenm arkt was sedert mis v orig overzich t prijshoudend bij kalm e vraag naar ruimte. Bem oedigend is de toestand, het jaargetijde in aanm erking genomen, echter allesbehalve. W a n t van alle w ereldm arkten kan eigenlijk alleen van de N o o rd 1'acific iets goed s w orden gezegd, en dit alleen d oor de onverw achte ram p in Japan. D e ongunstige bew egin g van verscheidene Kuropeesche w isselkoersen w erk te op bevrachtingen v oor thuisreizen uiterst druk­ kend, v o o ra l w at bevrachtingen betreft van de Ver. Staten. D e La P lata-m ark t verkeert in een periode van stilstand, en de vra a g naar ruim te betreft in h oofd zaak bevrachtingen v o o r nieuwen oogst laden. D e O ostersch e m arkten zijn stil. Van A u stralië gaat w ein ig om . O ok daar kan eerst in Januari met het begin der verschepingen van den nieuw en oo g st herleving w orden verw acht. Z o o valt er dus al heel w ein ig goeds mede te deelen. En ook in de n abije toekom st is er. m et het o o g op den toestand in D uitsrhland in 't algem een en dien van het R u hrgebied in 't bijzonder, w ein ig goeds te verw achten. T o c h m a g m en onder bovenstaande om standigheden v o o r io o p ig te­ vreden zijti w at den lo o p der k eersb ew egin g betreft. B e w o o g het g e ­ m iddelde vrachteniieil zich in Septem ber 3.04 pet. hoven dat van het ja a r 1913, in O cto b e r heeft de stijgende bew egin g zich verder v o o r t­ gezet en w'as het gem iddelde cijfer 7.86 i>ct. hoven dat van gen oem d jaar. V olgen s de statistieken, sam engesteld d o o r de Engelsehe K am er van Scheepvaart, is het in d ex-cijfer v o o r de internationale vrachtvaart (te ge n o ve r de basis van 10O in 1920) 27.33, zijnde eene verbeterin g van 3.41 pet. tegenover de v o rig e m aand; echter n og 3.53 pet. lager dan het cijfe r v o o r O cto b e r van het vorig e jaar. V o o r de vrachtvaart van de R o o d e Zee. A ra b ië en Indië w o rd t tegenover de vorig e m aand eene v e rb e te rin g genoteerd van 11.3 pet., van Australië naar V er. K o n . van 4.15 pet., zijnde met het in d ex -cijfer van 29.49 het h oogst sedert Januari j.I. V o o r graan van de N orth ern Range naar Italië is de vrach t met het in d ex-cijfer van 29.78 12.24 pet. h ooger dan dat v o o r September. D e ve rh o o g in g der graanvrachten van Canada, in Septem ber ontstaan, b leef go e d gehandhaafd. T e g e n o v e r bovenstaande verbeteringen staat teruggang der vrachtcijfers van A rgen tin ië en U ru guay met 1.03 pCt., van Bahia Klanca en B raziiië m et 4.48 pet. V o o rts w ijzen vrachten in de E uropeesche w ate­ ren een teruggan g aan van doöreengen om en 1,83 pet., veroorzaakt d o o r den val der k olen vrachten; hoew el thuisvrachten van A lexan drië en B ilb a o verbeterin g hebben ondergaan. H et in d e x -cijfe r v o o r tim e charters is m et 19.42 onveranderd te­ g e n o v e r Septem ber. D it is sedert M ei j.1. de eerste maal dat tegen­ o v e r de v o rig e m aand geen verdere val w erd genoteerd. D e in d ex-cijfers v o o r vrachten en tim e charters w aren in de laatste 12 m aanden tegenover die in dezelfde maanden van het v o rig e jaar ais v o lg t : V rachten T im e charters 1922 1922 1921 1921 N ovem b er 29.9 29.8 24.7 29.9 D ecem ber 31.0 33.3 29.9 24.3 1922 1922 1923 1923 Januari 24.1 29.9 29.4 33.0 23.9 F ebru ari 28.9 33.6 29.9 M aart 29.4 33.3 23.7 29.9 A pril 32.2 23.9 30.9 28.4 M ei 30.8 32.5 23.5 26.9 Juni 28.7 29.8 26.1 21.8 Juli 27.6 27.8 20.9 25.4 Augustus 25.0 27.6 20.2 25.4 Septem ber 26.4 26.7 19.4 25.4 O cto b e r 27.3 28.1 19.4 23.9 V an de voornaam ste w ereldm arkten viel aan de O ostelijke markten een kleine verbetering te bespeuren, in 't bijzonder van de nabije Indische havens. Van B om ba y naar V er. K on ./C on t. w erd v o o r D cc. laden afgesloten ad 2 5 /- a 2 5 /6 basis één naar één haven. H et wachten is op m eer vraag naar ruim te. M och t deze intreden, dan is er alle kans dat vrachtkoersen spoed ig verbetering zullen ondergaan, daar tram ptonnages in het O osten op 't oogen hlik erg schaars aanw ezig zijn en er bovendien w ein ig van de M idd. Z ee in ballast derw aarts on derw eg is. G raan van Australië gaat vrijw el uitsluitend naar Japan op de basis van 27/6 a 28/9 naar twee loshavens, In verhand met de levendige vaart op Japan, die geruim eu tijd zal voortduren, iaat het zich aanzien, dat aldaar in grooten ontvang zal m oeten w orden gehunkerd; zoodat, naast goed eren vervoer, derw aarts allicht ook koletiverschepingen zullen m oeten plaats hebben. M auritius w as kalm voor suiker. V o o r D ec. laden naar V er. K on . w erd afgesloten ad 27/3 a 27/6. N oteeringen v o o r k olen van D urban naar O ostersch e depóts bleven onveranderd. V o o r Januari laden naar Bom bay w erd ruim te geboekt ad 12/6. D e La P lata-m ark t toon t vrijw el uitsluitend belangstelling v o o r laden nieuw en oogst. Van San L orenzo naar V er. K on ./C on t. werd ruim te g e b oek t ad 1 9 /- v o o r Januari, 22/6 v o o r Februari en 231- v o o r M a a rt/A p ril laden. W a t prom pte ruim te aangaat, w aren d o o r de ge­ rin ge v ra a g en het g r o o t aanbod koersen bedroevend la a g ; v o o r partijladingen zw a a r graan van de boven rivier naar A ntw erpen en R otter­ dam zelfs tot 11/6.

Van de P acific-havcns waren koersen v oor lijnruim te van de salpeterhavens eerder vaster. Afsluitingen werden gerapporteerd naar V er. K on./C ont. ad 21/- a 23/6 v o o r N 'ov./D ec. 24/0 & 25/68 per ton v o o r Januari laden. Verscheidene bevrachtingen hadden plaats v o o r Januari laden naar de V er. Staten op de pariteit van 2 2 /6 a 2 3 /6 per ton. T e T ocop illa is de staking opgeheven, doch die te Pisagua duurt n og voort. Naar werd medegedeeld zou een d o o r de Chileettsche regeering aangewezen com m issie trachten partijen tot overeenkom st te brengen. D e N oord -P a clfic toont van alle m arkten het meeste leven. Dagelijks w orden n og meer schepen in charter genomen v o o r de vrachtvaart op Japan. O ok Nederlandsche schej>en zijn naar de N o o rd -P a c ific ver­ trokken. Van Portland. O., Puget Sound enz. w erden v o o r tarw e en meel naar Japan en China tonnages uit de m arkt genom en ad resp. 654 en 6 % dolk per 2000 lb., v oor een o f meer opvolgende reizen. V o o r hout naar Japan verbeterde de koers van 15)4 tot 16 doll. per mille. T e ­ vens was er tamelijke belangstelling v o o r graanruim te naar Europa. Afsluitingen kwamen tot stand naar de M id d. Z ee/V er. K on./C on t. ad 37/6 A 40/- v oor Januari/M aart verscheping per g ro o te booten. Van de St. Law rence hebben v o o r dit seizoen de laatste verschepin­ gen plaats. V o o r prom pte ruimte w erd naar V er. K on . 4 /- per qr. betaald. Hiermee is de stem ming v o o r graan aan dc N orthern Range iets v erb eterd ; althans voor N ovem ber en D ecem ber laden, w a a rvoor disponibele ruimte betrekkelijk beperkt in aanbod was. V oor N o v ./D e c. laden w erd naar de M idd. Zee 17 c. per lb. naar V er. K on . 3/6 a 4/pcr qr. betaald. Er kwant wat meer vra a g naar ruim te v o o r kolen ad ca. 2.50 dolk naar de Fransch-Atlant. havens en 3.75 doll. naar Rin Janeiro o f de beneden-La Plata. In verband m et de w illige stem ming der suikermarkt beijverden Cuba-afladers zich con tracten a f te sluiten v o o r nieuwen oogst. Orders waren aan de m ark t v o o r F eh r./M aart laden in één o f twee havens naar V er. K on . ad 18/-. Reeders hielden echter vast aan 19/- a 19/6, met optie C ontinent ad 2 0 /-. V o o r bevrachtingen van de Z w arte Z ee w erd de stem m ing iets kalmer. D e D onau was echter meer prijshoudend. E ven w el hebben de Zuid-Russische havens een aanzienlijke ruim te op g en om en ; vrijw at m eer dan aanvankelijk was verwacht. A fla d ers slaagden er in ruim te te verkrijgen tot 6 d. lageren koers, zijnde 13/6 naar het Continent en 14/- naar Ver. K on. Van den D onau naar R otterdam w erd a fge­ sloten ad 18/3, N ov./D ec. laden. E r kw am m erkbaar m eer vraag naar tuim te v o o r katoenzaad van A lexa n d rië; naar H uil 1 1 /- per 60 kub. voet, Januari laden, betaald. Bevrachtingszaken voor erts van de M id d. Z ee en de Baai-haveits waren allesbehalve levendig, en de geboden koersen w aren niet in staat ruimte aan te trekken. A fgesloten w erd o.a. van B ilb a o naar C ardiff ad II-, van Beni Saf naar G la sgow ad 91-, N o v . laden. V o o r hout van de O ostzee kwam en meer bevrach tin gen to t stand; van de hoogere havens van de Bothnische G o if v o o ra l m et het o o g op het naderend einde van het seizoen. O ver ’ t geheel w o rd t van de O ostzee zacht w eer gerapporteerd, zood a t de verschepingen van som ­ m ige havens m ogelijk tot einde D ecem ber zullen kunnen voortduren. A fgesloten w erd o.a. voor d.b.b. van K otk a naar H artlep ool ad 53/9, van Pitea naar Huil ad 62/6, van T ran gsun d naar Calais ad 48/6, prompt.

DE K O L E N V A A R T Bevrachtingszaken v oor uitgaande kolcnladingen w aren sedert ons v o rig overzicht tamelijk levendig; en koersen konden zich o v e r 't algemeen goed handhaven. E r was goede vraag naar ruim te v o o r de M idd. Z ee; welke vraag bevorderd w ord t d oor de n ood ige voorzien in g van de bunkerstations aldaar ten behoeve van de graanbooten van dc Z w arte Zee. In deze richting waren bevrachters genoodzaakt hunne noteeringen te verhoogen. V o o r het Dosten w as w ein ig vraag. O ok v o o r de Atlant. bunkerstations w erd w ein ig ruim te opgenom en. V o o r Z uid-A m erika was de stemming onregelm atig. Prom pte b ooten w aren in aanmerkelijk betere positie dan die v o o r D ecem ber laden. V o o r N .-A m erika bestond w einig vraag. V o o r de O ostzee w erd de stem ­ m ing vaster. H et verloop der toestanden in hel R uhrgebied spiegelt zich in de vraag van het Continent’ naar Engelsehe kolen, D e gerin ge productie der Duitsche mijnen brengt teleurstelling v o o r hen, die geh oopt o f verwacht hadden dat na opheffing van het lijdelijk verzet gro o te rc quantiteiten kolen van den Rijn zouden afkom en. Integendeel is het zoov er gekom en, dat in het bezette gebied m ecrendeels Engelsehe kolen w orden gebruikt. D e chaotische toestand, die thans in het R uhrgebied heerscht, geeft w einig hoop op een spoedige belangrijke v e rh o o g in g der D uitsche productie. D oor dezen toestand zijn de continentale kolcn im porleurs genoodzaakt geworden des te sterker in E ngeland v o o r kolen in de markt te komen. En zoo za g m en in O cto b e r dan ook eene niet geringe herleving komen in den Engelsehen kolen export, nadat deze van Juli tot September in om v a n g w as teru ggeloopen van 6.767/255 tot 6.316.396 ton. H et totale ex p ortcijfer naderde het re c o r d ­ cijfer in dit jaar, dat in Mei werd verkregen. •De export van de gezamenlijke Britsche havens b e d ro e g in O cto b e r 7.432.868 ton, tegen 6.316.396 in Septem ber en 7.684.405 ton in Mei. Van de T yne w ord t gemeld dat de totale kolenverschepingen e f in

O cto b e r de tw ee m illioen ton hebben o v e rtro ffe n ; v o o r het eerst in de h istorie der rivier. D e ex p o rt naar de v o o rn o e m d e landen w as teg en over dien in de v o rig e m aand als v o l g t : Septem ber O ctob er ton n en tonnen F ran k rijk 1.708.154 1.347.113 1.236.662 • 1.130.249 D uitschïand 781.667 628,086 N ederland 759.874 Italië 6 55.066 479.097 559.469 B elgië 371.902 338.328 Z w ed en D enem arken 336.495 239.237 A rgen tin ië 195.922 200.053 160.952 117.796 N o o rw e g en 151.268 136.129 E gyp te 62.723 106.477 R usland 69.665 99.309 S p an je 95.398 B razilië 93.993 80.774 A lg e r ië 55.775 5L357 52.833 P rtrtugp l A an teek en in g verd ien t de toeg en om en e x p o rt n aar R u s la n d ; evenwel n o g o n d e r d ien in O cto b e r 1 9 2 2, die 1 1 2 .2 5 4 ton b ed roeg . A a n b u n k erk olen w erden in O c to b e r aart naar het buitenlan d be­ stem de schepen geleverd 1.718.768 ton, tegen 1.492.810 ton in Sep­ tem b er en 1.460.075 ton in A u gustus. D e totale B ritsche k olen ex p ort b ed roeg in de a fg eloop en 10 maan­ den van d it ja a r 66.038.737 ton, tegen 5 1 .672.984 ton in dezelfde perio d e van 1922. A fslu itin g e n v o o r k olen in de jo n g s te dagen w a ren als v o lg t : V a n W a le s n aa r: Santa F é 14/6 D ec., R o s a rio 1 4 /6, P u erto B e lg r a n o 1 5 /6, Buenos A y re s 15/6, alle prom pt, A d en 12/9, V er. Staten 7 /6 fr. disch., A lexa n drië 10/-, T r ie s t 11/9, W e s t-Ita lië 9 /9 a 10/-, C ivita V e cch ia 10/6, A lg ie rs 9 /9 k 1 0 /-, M arseille 9 /9 a 10/-, G ib ra lta r 8 /-, L issa b on 91-, Oport-o 12/9, C oruana 1 1 /-, B o rd e a u x 6/43^ a 6/6 , R ou aa n 6 /9 , Zeeb ru g g e 61-, A n tw erp en 7/3, R otterd a m 5 /6 k 7 /9 , H a m b u rg 7/9, K o ­ penhagen 8/6 . V a n de T y n e n aar: W e s t-I ta lië 9 /3 è 9/6, P o r t Said 9/9 , M a rseille 1 0 /-, A n tw erp en 4/3 a 7 /3 , R o tte rd a m 5/3 a 5 /-, H a m b u r g 7 /9 , B rem en 6 /-, Fredriksstad 8 /-, A alesun d 81-, W is m a r 7/3, Stettin 8 /-, R ev a l 9 /3 , R ou aa n 5 /-.

Amsterdam—Hamburg. D a a r de reis per s p o o r van N ederland naar H a m b u r g z o o enorm duur is g e w o rd e n , heeft de K o n . N ed. S t o o m b o o t M ij. een veertiendaagsctien passagiersen een w ekelijkschen (goederen dien st van A m ste rd a m op H am lburg geopend. D e passageprijs is slechts ƒ 25.— eerste klasse, v o e d in g 'inbegrepen. O b k h eeft d e K o n . een passagiersd ien st op K op en h a gen , reiskosten slechts ƒ 40.— , eerste klasse .even­ eens v o e d in g inbegrepen.

Verbinding met Jugo-Slavië. D e firm a W an. H . M u ller & C o. te R o tte rd a m en A m sterd a m , is ■door heit Y u g o S la via E x p ress A g e n c y Ltd. (m a n a g ers H ick ie , Borm an, G ra n t & Co. L td . L o n d o n S .W .1 . te L o n d e n , m et bijkantoren te S a ra je w o , B elgrad o, B rod , M etk ov ic, G ra vosa en Z a g r e b ' aangesteld tot generaal-agenten v o o r N ederland. G en oem d e m aatschappij heeft ten doel v o o r de producten in het binnenland van Z u id -S la v ië een directe v e rb in d in g te scheppen, met de havenplaatsen van W estE u ropa. Z ij g e e ft door-con n ossem en ten v o o r het b in n en lan d van Z u id Slavië af v o o r g e com b in eerd v e r v o e r per s p o o r naar D u b r o v n ik (C ruz) en de v oorn a a m ste stoonivaart-m aatsohaippijen d irect naar R otterdam , A m ste rd a m , A n tw erp en , H a m b u rg , etc.

Nieuwe schepen. M otorisleepboot A-ima Lena. L en g te (o .a .) = 1 8 ,2 7 M .; breedte (g r o o ts te ) = 4,60 M .; breedte (m ld .) = 4,30 M ,, holte (,mld.) = 1 ,9 0 .M., g e b o u w d d o o r d e w e r f S ca n d in a v ië ( W . de J o n g ) te G ro­ ningen, d o o r tu sschenkom st van d e N .V . T e ch n isch Scheepvaartbureau V is s e r & P raat, v o o r A . J. W em m e n h o v e n te A m sterd a m . H e t schip is v o o rz ie n van een 90 P .K . K ro n ih o u t-m o to r. D o o r de N .V . S ch eep sb ou w - en R ep a ra tiew erf D e H o o p v /h . Gebrs, B o o t te L e id e n , is aan M . B oerd a m te V la a rd in g en a fg eleverd de m o to rvr ach tb o o t T o n n etje, 24,— X 4,30 X 1 ,5 0 M . H e t schip is vo o rzie n van *en 2 8 P .K . E llw e h oog d ru k r m v o lie -m o to r uit de fa b rie k van de N y e A .B . S ven sk a M a sk in w erk en te S öd ertalje (Z w e d e n ). H et .m iotorvrachtscliip S ta d Z w olle, g e b o u w d d oor de N .V . S ch e e p sw e rf v/h . J. T h . W ilm in k & Co. te G ron in g en , v o o r LI. J. Hav-ers & Z o o n te Z w olle. L en g te (o.a.) = 30,— M .; b reedte (m ld.) = 5,— M .; iliolte (m ld .) = 1,85 M. L a a d v e rm o g e n = 1 5 0 ton. M o t o r 5 0 P .K . B ron s A p p in g ed a m . H e t m o to rv ra ch tsch ip N iagara, g e b o u w d d o o r D e H a a n & O erlcm an s te Pleusden, v o o r H . T e e k m a te LIeumen. L en g te (o.a.) = 31,50 M .j breedte (g ro o ts te ) = 5 ,3 4 M .; h olte (m ld .) = 1,85 M . L a a d v erm og en = 185 ton. M o t o r 40 P .K . V a n B erkel, R otterd a m .

Het twintig-jarig bestaan van „William Froude” . H et S ch eepsb ou w k u n d ig Gezelschap „W illia m F r o u d e ” g e v e s tig d te D elft, h eeft op 17 N ovem b er jl. haar vierde lustrum g e v ie r d . T e g e n tw ee u ur verzam elden zich in het g eb ou w v o o r w e rk tu ig - en scheeps­ b o u w va n de T echn ische H o o g e s c h o o l te D e lft een g r o o t aantal b e ­ langstellenden, bestaande u it p rofessoren , eere-leden, o u d -le d e n en leden, die het bestuur, dat recipieerde, hun gelu k w en sch en m et dit ju b ile u m aanboden. D e ‘h eer P el, v o o r z itt e r ,. opende de fe e stv e rg a d e r in g en m em oreerde een en ander uit de geschiedenis der laatste v ijf ja ren, herdacht daarbij den overled en eere-voorzitter P r o f . H . C o p , 'deelde m ede, dat in dien s plaats w as benoem d P r o f. V o s s n a ck , en d a t P r o f. K a l tot eere-lid w as ben oem d. Daarna hield Ir. A . van D r ie l een le zin g over H ou tv a a rt en sta b iliteit en sp ra k Ir. L , B o ssch a rt over Eenigc. besch ouw ingen b etreffen d e b ed rijfso rga n isa tie op sch eep sw erven . O m zeven uur vereen igden zich niet m in d e r dan 5 4 leden en oud-ledcn aan een gem eenschappelijken m a a ltijd in H o te l Central in 'D en H aa g, w aar h et eere-lid, de o p rich te r van h et gezelschap, Ir. A . M . Schippers, m ede aanzat. N ie u w e o p d r a c h t e n . D o o r Ph. van O.mmeren’s Sch eepvaartbedrijf te R ’daim, is aan de M ij. v o o r S ch eeps- en W e rk tu ig b o u w F ijenoon d te R ’dam , o p g e d ra g e n h e t .bouw en van een niotortankschip m et een lengte — 37 0 ’— 0 ” en een la a d verm ogen = circa 6500 ton. H et schip zal w o r d e n v o o r z ie n van M A .N .-m o to re n , w elke eveneens d o o r de M ij. F ije n o o rd zu llen w o rd e n g e b o u w d , on der lisence van de M a scb in cn fa brik A u g s b u r g te N tirn berg. D o o r de A n g lo S a x on P etroleu m Co. L td. te L on d en , is aan de firm a Y a r r o w & Co. te Scatstoun, G la sgow , op gedra gen h e t b o u w e n van een g ro o t riviertan kstoom sch ip, m et gerin gen d ie p g a n g v o o r de vaart o p de Y angtze IC ian g-rivier (C hin a). H e t schip za l zijn van het Y a rrow -ty p e, speciaal g e b o u w d v o o r het verv oer van o lie in b u lk en v o o r de -moeilijke en gevaarlijke v a a rt o p de Y an gtze K ia n g -r iv ie r tusschen Y ch a n g en C h un gking. D e voortstu w in g sm a ch in e s zullen bestaan uit tw ee stel tri.ple expansie-stoorom achi.nes, o n tw ik k e le n d e in totaal 3000 I.P .K ., w a a rv o o r de stoom w ord t gele v e rd d o o r tw e e Y a rro w -p a te n t w aterpijpketels, in g erich t v o o r oliestoken. A a n d e firm a H uisken s & V a n D ijk te D o rd re ch t, is o p g e d ra g e n het b ou w en van tw ee R ijn sleep b ooten elk met een s to o m m a ch in e installatie van 400 I.P .K . respectievelijk v o o r rek en in g v a n de N .V . C on stantia te D ord rech t en van den 'heer M . M . v. d. N o o r t , eveneens te D ord rech t. D e kielen van deze aleepbooten zijn dezer d a g e n g e le g d .

Belangrijke reparatie-order. Plet stoom schip Lapland, g r o o t b ru to 18.565 en netto 1 1 .60 7 re g . ton, toebeh ooren de aan de R e d Star Lijn te A n tw erp en , is in het g ro o te d ro o g d o k van W ilto n te Schiedam opgen om en ten einde zijn jaarlijksch e survey te passeeren. T ev en s zullen b elangrijke rep araties aan het schip m oeten w ord en u itgevoerd .

Kielleggingen. O p de vrijgekom en h ellin g van de N .V . S ch e e p sb o u w w e rv e n v/'h. P . & A . Ruijtenber.g te R a a m sd on k sveer, is de k ie l g e le g d v o o r een R ijn sch ip , in aanbouw v o o r rek en in g van F . Carlebür te R o tte rd a m . L en g te (o .a .) = 62,10 M .; b reed te (gro o tste ) = 8,— M . en h o lte (m ld .) = 2,30 M . L a a d v erm og en = 810 ton.

Tewaterlatingen. M ederlandsche S ch eep sb ou w Efij. te A m sterd a m , het k a b elsch ip Z u id erk ru is, in aanbouw v o o r het D epartem ent van K o lo n ië n . De Z u id erk ru is is het eerste kabelschip dat in N ederland g e b o u w d w o r d t en is bestem d v oor het leggen en repareeren van on d e rze e sch e ka b els in N ederlandseh O ost-Lndië. L en g te (o.a.) = 88,70 M . ; b re e d te (m ld .) = 11,20 M . en holte (m ld .) = 6,775 M . O p een d ie p g a n g va n 4,30 M . bedraagt de w a terv erp la a tsin g 2612 ton. H e t sch ip w o r d t in g e rich t v o o r een m ogelijke b ew a p en in g m et tw ee k a n on n en va n 15 c M . V o o r het bergen van de kabels zijn in bet schip 3 g r o o t e tan ks g e b o u w d . D e kabels w ord en h ieru it over rollen en sch ijv e n d o o r m iddel van kabelm achines naar het v o o r - en achterschip g e v o e r d , v a n ­ w aar ze ov er g ro o te schijven in zee w o rd e n gelegd. D e k a b elm a ch in es w o rd e n geleverd door de fir m a Johnson & Philips, te L o n d e n . H et schip heeft, behalve de hutten v o o r het dienstpersoneel, w e rk z a a m b ij het leggen van de kabels, o o k n og enkele 'hutten b e n e v e n s een sa lon v o o r passagiers. D e electrisch-lich tin stallatie w o rd t .geleverd d o o r de firm a G roen eveld, van der P o ll & Co. 'te A m sterdam . D e v o o r t stuw iingsinstallatie 'bestaat uit tw ee stoom m ach ines elk van 8 0 0 I .P .K . w elke zullen w orden geleverd d oor W e rk s p o o r te A m ste rd a m en b e t schip een snelheid van 12 k n oop zullen geven. N .V . S ch eep sb o u w w erv en v/h. P . & A . R u ijten b erg te R a a m sdonksi/eer, het Rijnschip San A n to n io , in aanbou w v o o r J a c. Janssen Jzn. te T eterin gen. L en gte (o.a .) = 62,10 M .; breedte (g r o o ts t e ) = 8,— M . en holte (m ld.) = 2 ,3 0 M . L a a d v erm og en = 81 0 to n van 1 0 0 0 K .K . D it schip is, w at de zeefe', op b ou w en , lieren, stu u rw erk , enz,, b etreft, ook speciaal in gerich t v o o r het passeeren van h e t D o rtm u n d E m s K anaal.

Aanvaringen, strandingen enz. H et stoom schip A lg e m b , g r o o t b ru to 3551 en netto a i 7 0 reg. ton, toebeh ooren de aan V a n N ievelt G oudriaan & C o .V S toom v a a rt M ij. te R otterdam , is op '17 N ov em b er jl. bij F o u rfe lb o e k ten N oo rd e h van E s b je r g gestrand. H e t schip was. in ballast op w e g van H a m b u rg naar Schotland, .doch had geduren de een orkaan alle bunker.kolen verstook t en m oest d ien ten gevolge E s b je r g als n ood h a v en aandoen, bij. w elke gelegenheid h et is gestrand. O p 18 N ovem b er is het schip w eder v lot geb ra ch t en in lE sb jerg binnengebraclit, van w aar het na gebunkerd te hebben d e reis zal vervolgen. H et is w aarschijnlijk on besch adigd. In de ladin g van het stoom schip R ijp ersk erk , g r o o t b r u to 5 9 8 5 en netto 3687 reg. ton , g e b o u w d in 19ll5 d oor J. F-rerichs & .Co. A .G . te E insw arden, en toebeh ooren de aan de V ereen ig d e N.ederlandsche Scheepvaartm aatschappij te ’ s-Gravenhiage, dat op w e g w as van P o r t Said naar Mar-seilles, is brand ontstaan, tengevolge w a a rva n h et o p " 17 N ovem b er jl. de haven van B.astia (C orsica ) is b in n en geloopen . D e la din g bestond uit olien oten .en stukgoederen. I n de haven B astia is m en toen in allerijl m et lossen .begonnen hetgeen ech ter m oest w orden gestaakt daar de brand zich zo o d a n ig had u itg eb reid d a t o o k het b oven dek in brand ston d. H e t H .M .’s stoom schip Trom\p, dat zich in de M iddellandsohe Z ee b evon d , is op draadloos v erzoek ter ■hulp gekom en en trachtte m et haar m ach tige .pompen h et vuur te bestrijden, hetgeen w egen s dc g ro o te o m v a n g van d en brand otidoenlijk bleek. M e n heeft toen besloten h et schip to t zin ken t e b ren gen , w aarop een ter plaatse zijnd Fransch oorlogssch ip m et tien kanon ­ schoten het schip tot zinken h eeft gebracht. D e aan b o o rd zijnde m ail is gered en aan .boord van h et Fransehe s.s. B on aparte .overgeb ra ch t.

IN G E ZO N D E N . T E V E E L S T A B I L I T E I T I S O O K N IE T G O E D . .Geachte R ed a ctie, O nder dit o p sch rift k om t in het v orig e num m er van d it tijdsch rift een a fsch rift v o o r vaft een uitspraak 'van den V o o r z itt e r van den R aad v o o r de Scheepvaart inzake het w eigeren van een vergu n n in g

VEREENIGING VAN

volgen s artikel 2 b is d er S ch ep en w et v o o r een drijven de grijperkraan van d e S teenkolen H a n d e ls v e rce n ig in g . D it artikel zo u mij n iet naar -de pen doen grijpen , indien niet een v ro e g e r in U w tijd sch rift geplaatst artikel o v e r een uitspraak van gen oem den V o o rz itte r d o o r iem and, die m ij k w alijk gezind w as op een v o o r mij on a a n gen a m e w ijz e w a s gebru ik t. Ik stel er derhalve prijs op te verk la ren dat ik , n och m ijn am'btelijke plaatsvervanger, iets van deze zaak h eb b en gew eten , v o o rd a t d'e uitspraak van den V o o rz itte r van den R aad w as verschenen. D e oorza a k van dit feit doet ni-ets ter zake .en w as o v e rig e n s zeer plausibel. W a n n e e r ik wel b en -ingelicbt is in de uitspraak d e kw estie der stabiliteit m e e r op den v o o r g r o n d g e b ra ch t, d a n feitelij.k_ wel n o o d ig w as, w a a rd o o r o o k U , blijken s h et d o o r U g e k o z e n op sch rift beïnvloed zijt. -D’e 'betrokken In sp ecteu r, die -over een g r o o t e ervarin g beschikt b etreffen d e het sleepb ed rijf ter zee, had b ezw a a r tegen het h ooge ge­ vaarte op d e pon ton , h etw elk z. i. zelfs d o o r de b e ste vertu im g niet voldoende zou kunnen w o rd e n va stgezet. D a a ro m ach tte hij het -beter het b oven stu k los te m aken en neer te laten o p de ponton. H ij was dus zeer zek er n iet b a n g v o o r te 'gerin ge stabiliteit, doch had er 'bezw aar tegen, d a t h et — on danks de h o o g e k ra a n con stru ctie — zeer stijve va a rtu ig z o o 'kort zou slingeren, .dat het boven stuk te veel zou zw iepen en het v erb a n d d a a ron d er zou lijden . W a n n eer d e arm op de pon ton w erd gestreken , zou het gevaarlijk e zw iepen niet meer voork om en . D a t -de p on ton dan n o g .stabieler w erd , zou w e in ig ter' zake doen. V e le andere g esleep te v o o rw e rp e n als dokken en andere pon ton s h ebb en daa rva n n og n im m er 'bijzondere nadeelen onder­ vonden. O v erig en s kan ik g e e n p ersoon lijk oord e e l o v e r deze zaak uitspreken, o m d a t mij d e con stru ctie van b ed oeld e kraan on beken d is. O ppervla k k in g b esch ou w d , lijkt het m ij, dat z o o w e l v o o r het standpunt van den V o o r z itt e r van den R a a d v o o r de S ch eepvaart als v o o r dat van den In sp ecteu r v o o r de S ch eep va a rt te R o tte rd a m iets te zeggen valt. H e t feit, 'dat het tran sport -zonder on gelu k k en volb ra ch t i-s, levert natuurlijk v o o r een o n p a rtijd ig b eoord eela a r n o g ge e n 'doorslaand bew ijs, dat in ieder g eva l h et standpunt van .eerstgenoem de het meest ju iste is. U -dankend v o o r de .gelegenheid mij gesch onk en o m deze zaak meer o b je c t ie f te bespreken . H o o g a ch ten d , Ir. A . ‘V A N D R IE L ,

TECHNICI

OP

SCHEEPVAARTGEBIED.

V E R S L A G V A N D E A L G E M E E N E V E R G A D E R IN G G E H O U D E N W O E N S D A G 31 O C T O B E R 1923 IN H E T C L U B G E B O U W W E S T N I E U W L A N D 12, R O T T E R D A M . D e agenda bevatte de n avolgende p u n ten : 1. 2.

3.

N otulen. B esprek in g m et discussie, naar aanleiding van h et A rtik el „B in n e n v a a rt-M o to rd rijv er en de W eten sch ap” , d o o r Ir. A , M . Schippers ( H e t S ch ip, d.d. 7 'Sept, 1923, N o. 18) e.n d e in g e zo n ­ den stukken van d e heeren J. J. B onm an en A . -de Jong. (D eze besprekingen zullen w orden in geleid d o o r den V o o r z itte r ). R on d vra a g. V o lg e n s de presentielijst w aren

a anw ezig de heeren:

B e s t u u r s l e d e n : I. H . D ijkh u is (V o o r z .), C. v. d. W e te rin g (V ic e -V o o r z .), G. de Vri,es (Secr.-Penai'ingm .), C. J. 'Schotel, W . P. Sari.s, J. d e B eer en P . F. d e -Decker (C om m issa rissen ). G e w o n e L e d e n : M . R apis, E , H . J. Savenije, Ph. E . N. Savenije, D . K oo y m a n , G. V e rb o o m , P . G uilonard, A . V osk a m p , J. G. W . v. Dor-molen, M . v. d. W e te rin g , F . R . K . E rfniann, P . A . Tiieman, C. G. H elbers, J. W ie c k en H . J. V . K olstee. Buitengewone en J. H . de R oos. Donateurs:

Leden:

J. G rootes,

S. Tr-aast, J,

M oorm a n

F. K am p, D ir e c 'e u r m otorfa br. ,.D eu tz” .

I n t r o d u c é ’ s: J. Gestel, O ff.-M a ch in is t l e klas der K o n . M arine. D e V o o r z i t t e r , dhr. I. H . D ijkhuis, opent -de v e rg a d e rin g en heet den aanw ezigen w elk om en verzoek t den S ecretaris, dhr. G. d e V rie s, de notulen van de v o rig e v erg a d erin g ite lezen. D e V o o r z i t t e r m erkt op, dat z. i. d-e notulen wel w a t u itg e b re id zijn, het is een v o lle d ig verslag. Spr. vra a gt de v erg a d erin g o f het geen aanbeveling verdient, de notulen zooveel m ogelijk te b ek orten , dus alleen een soort sam envatting van het verhandelde o p te nemen. D hr. E r f n i a n n m eent, dat het v olled ig verslag b e h o o r t te w ord en afgedru k t in 'het o rga a n , doch dat de notulen een v e rk o rt versla g m oeten zijn. A ld us w o rd t besloten D e V o o r z i t t e r constateert, dat de notulen zijn goed g ek eu rd , on der da n k zeggin g aan den Secretaris.

D h r. E . LI. J. S a v e n i j e vra a gt, o f het in de b e d o e lin g ligt, dat, alvoren s het v ersla g in 'het O rga a n w or.dt a fg ed ru k t, de sprekers g elegen h eid k rijgen , het 'gesproken e te corrig-eeren, ,z.i. verdient dit aanbeveling. A ld u s w o r d t 'besloten. D é V o o r z i t t e r leest punt 2 van d e agenda v o o r, daarbij opm er­ kende, dat het in g ezon d en stuk van dhr. K o o y m a n h ierin niet genoem d w o rd t, -omdat dit n a g n ie t w as gepubliceerd,, toen de agenda werd bp-gemaakt. D e V o o r z i t t e r h ou d t d e volg en d e in le id in g : H e t artikel va n d h r. S ch ip p ers in on s org a a n H e t Schip van 7 Sep­ tem ber jl., g e tite ld : „B in n e n v a a r t-M o to r -D r ijv e r en de W etensch ap” en de d a a ro v e r versch en en ingezonden- stukken va n dhrn. J. J. Bouiman en A . de J o n g Jr., in on s org a a n van 21 Septemb-er en 5 O cto b e r jl., h ebb en zon d er 'tw ijfel U w e aandacht getrok k en en het B estuur heeft .gem eend, m et h et o o g op artikel 3 sub e van de Statuten, g oed te ■doen,.het artikel van dhr. S ch ipp ers in een algem eene vergad erin g van on ze V e r e e n ig in g aan de o r d e te stellen en te bespreken. D e algem eene iindruk van ’ s heeren S ch ipp ers’ b e lo o g is zeer on gu n ­ s tig ; o o k v in d t h et B estu ur de m anier, w a a rop critie k w o rd t uitge­ oefen d , w elk e th u isb eh oort l.n een satiriek w eek blad, zeer ongepast. M e n kan im m e rs alle za k en belachelijk voorstellen ; d o c h een dergelijk on d erw erp als het o n d erh a v ig e, w a a rv o o r vele m enschen iets -gevoelen en hun .best d o e n o m dat te bereiken , m a g niet belachelijk w orden v o org estek l iin o n ze technische p.er.s en zeker n ie t in ons orgaan H e t Schip. B ov en d ien is het B estu ur van m een in g, dat du id elijk uiit het b e to o g van dhr. S ch ipp ers b lijk t, dat hij de m a terie in het geheel niet meester is ; hij b ew ijst, dat hij van een pract-ische m a ch in e -b e d ie n in g totaal geen b egrip h e e ft en w.el o p -de navolgend e g ro n d e n : N a n a u w k eu rig e lezin g van liet p rogra m m a „E xa m en -eisch en M a ch inisten en M o to r d r ijv e r bij de B in n en va a rt” k an het Bestuur n iets on tw aren, dat .een b ek w a a m m ach in ist van d e B innenvaart, die g ro o te re m achiina-installaties b edien t, n iet b e h o o r t te w eten. H ier w o r d t niet b ed oeld , het m otor-vra ch tb ootj-e, w a a rv a n de schipper zelf m o to rd rijv e r i.s, o o k niet het sleep b ootje, -dat v o o r de stad vaart, doch de g roote b in n en va a rt, g ro o te R ijn sleepb ooten , passagiersbooten, g ro o te g o e d eren b ooten , w elke on ze rivieren en binn en zeeën bevaren.

H e t verd ien t geen aanbeveling, d a t het R ijk in d e to ek om st d ip lo m a ’ s v o o r de 'binnenvaart verplich ten d zal stellen, zelf« n iet, d a t liet R ijk d ip lo m a ’s u itre ik t; im m ers d it zou ten g e v o lg e h eb b en , dat d e Staats­ b e m o e iin g w eer u itgeb reid m oest w ord en , terw ijl thans alle p og in g en w ord en a angew en d, o m S ta a tsb em oeiin g in te k rim p en en o.i. terecht. H e t Bestuur is even w el van m een in g, d a t er g elegen h eid b e h o o r t te w o rd e n g egev en aan m achinisten o f m o to rd r ijv e rs van de binn en vaart, die o p hun eigen verzoek een p ro e f van hun b e k w a a m h e id w en sch en af te leggen en hun d a a rvoor, een d ip lo m a u it te reiken . Z o o ’n d ip lo m a m o e t w o r d e n u itgereik t d o o r een V e r c e n ig in g , bestaande uit leden, o f een ca teg orie-led en , die b ela n g h eb b en bij d e b in n en va art, z o o a ls : reeders, assuradeuren en m achinefa'bri-kanten. H e t is vold o e n d e bekend, d a t de o o rz a a k van m a ch in e-sch a d e bijna altijd is teru g te brengen tot on b ek w a a m h eid o f 'geb rek aan w a a r­ n e m in g d o o r onkunde van liet b ed ien en d person eel. R eed ers en assuradeuren hebben er dus g r o o t b ela n g h ij, d a t h et b ed ien en d per­ soneel v old oen d e on derlegd is, teneinde d e r g e lijk e schaden te v o o r ­ kom en . Ik zou U hiervan sterke sta a ltjes ku nn en m ed edeelen , w elke ik in m ijn practijk als ex p ert heb a a n g e tro ffe n . D e reederij leed in d ie g eva llen belangrijke schade d o o r o p on th ou d en a ssu radeu ren kon ­ den de rep aratie-rek en in g betalen. D at de exam ens niet .altijd w o rd e n afigenom an, zooa ls d it w el gew en sch t is , is zon der tw ijfel, doch d it is een euvel, dat o o k elders d ik w ijls w o r d t aangetroffen , hetgeen dhr. S ch ip p ers zal m oeten toe­ geven . D it b ezw aar zou even w el te o n d e rv a n g e n zijn, als een vereen ig in g van belanghehbenden de exa m in a toren b en oem t, .die v e ra n tw o o r­ d in g sch u ldig zijn aan d ie v e reen ig in g o f on d erd eel daarvan , o v e r de w ijze, w aarop zij d e exam ens afnem en. M is s ch ie n zou on ze vereeni­ g in g daarm ede .goede diensten kunnen b e w ijz e n , in d ien bela n gh eb b en ­ den in de binnenvaart toetraden als leden. D h r. Schippers zou heel w a t beter ged aa n h eb b en d o o r de g eb rek en te .b elich ten en aan te geven, hoe zijns in zien s deze u it de w ereld geholpen dien d en te w orden , in plaats van on g ep a ste gra p p en ov er exam en b a cil, pie, parallellopideda, a fg ek n otte p y ra m id en en m ech a n isch e-w arm te-th eorie. H e t B estuur is van m een in g, dat de p rak tijk ten m in ste 95 pet. uit­ m aakt van d e bekw aam h eid va n een g o e d -m achinist en slechts 5 pet. w etenschap; d o ch deze 5 pet. w eten schap h e e ft hij, dan o o k beslist n o o d ig ; dit m aakt, da t de m a ch in ist alle versch ijn selen , w e lk e hij in de m achinekam er w aarneem t o f m oet w a a rn em en , k a n verklaren en begrijpen, w a a rd o o r ongelukken w o rd e n v o o r k o m e n en h etere econ o­ m ische resultaten w ord en verkregen, D e geleerdheid van m achinisten, w elk e dhr. S ch ip p ers z o o versch rik ­ k elijk vindt, is w erk elijk een h eel k lein g e d e e lte v a n de b e k w a a m h e id ; ’t lijk t v o o r iem an d, die n ooit aan w isk u n d e h e e ft gedaan , heel g e ­ leerd, d och dhr. S ch ippers w e e t heel g o e d , dat d it n iets beteekent. H e t B estuur betreurt, dat de R ed a cteu r van on s o r g a a n H e t Schip zelf dat o n gelu k k ig e b e to o g h eeft te.n beste g e g e v e n ; het b e v o rd e rt niet het a a n z ie n . va n on s ongaan en dien t o o k n ie t de belangen van de binnenvaart. D h r. J. J. B ou m a n protesteert per in g e zon d en stuk tagen het artikel van dhr. Sch ipp ers en zeer terecht. D a t p r o te s t 'bev red ig t niet en het is ja m m er, da t dh r. B ou m a n zich een p e rsoon lijk e h atelijkh eid jegen s dhr. Schippers p erm itteert; d it v e rz w a k t in h o o g e m ate zijn protest. ' D h r. A . de J o n g neem t in zijn in g ezon d en stu k d h r. S ch ipp ers iri besch erm in g, doch n ó o d ig t de V -ereen igin g van T e c h n ic i op S ch eep­ va a rtgeb ied uit, deze zaak te behandelen en ,te v o o r k o m e n , da t Staatsdip lom a’ s in de b in n en va art h un in tred e doen . I k heb gezeg d . M ijne hoeren, m a g ik vragen, w ie van U h et w o o r d o v e r d it on der­ w erp verlan gt? D h r. H e l.b e r s. d ru k t er in de eerste plaats zijn spijt o v e r u it, dat dhr. S ch ippers niet aa n w ezig is en v ertrou w t, dat het o o k inderdaad de b e d o e lin g van het Bestuur is g ew eest, dhr. S. te g e n w o o r d ig te d oen zijn. E r w o r d t hier gesproken ov er binn en vaart. In N ed erla n d 'telt spreker o n g e v e er 50 g roote m otoren in de b in n e n v a a r t; h et aantal kleine m otoren is h em niet bekend. W e l w a ren er, zegt spreker, on geveer 7000 kleine m otoren sy steem -D eu tz, v o e g daarbij, n o g een 70Ó0 van H olla n d sch e en andere fa b rik a ten , dus o n g e v e e r een 14000 kleine m otoren niet sch ipper als 'm achinist aan b o o rd . S o m w ijle n be­ vin dt zich h et geheele gezin aan b o o r d , zelfs tot k lein k in d eren toe. M et dergelijk e m en schen en hun v rou w en kunnen wij n ie t gaan spreken o v e r din gen als b.v. „c a lo r ie ë n ” ; hun v oo rn a a m s te gedachte is, den m o to r te d o e n draaien o m h u n -brood te verd ien en . O m van S ch even in gen naar IJ m u id en b .v . 'te varen , h e e ft een m otorsch ipper geen w isk u n dige k en n is .n o o d ig ; m e n m o e t ech ter van deze m enschen g oed e m ach in isten m aken, d ie v lu g een m o to r kunnen repareeren. W a a r het stuk van d h r. K o o y m a n h an delt ov er s to o m ­ m achines, m een t spreker, dat d it stuk b u iten d e eig en lijk e zaak om ­ gaat, aangezien het een in otoren -k w estie b etreft. D e n .menschen m oet dus practisch e -m otorenkennis bij.gebracht w o rd e n , o m in staat te zijn, b.v. een kru k -m eta a l pas te m aken. Spr. w en sch t ten -slotte va stg elegd te zien , o£ w ij b ie r spraken over g r o o t e o f kleine m otorep .

D e V o o r z i t t e r m erkt in de eerste plaats o p , dat reeds in de in le id in g is gezegd, dat h ier w ord e n bedoeld, de m e e r b elangrijk e m achine-installaties, die g ro o te re tra je cte n m oeten afleggen . H e t k o m t spr. raadzaam v oor, dat hij iederen spreker niet afzond erlijk b e a n t w o o r d t; d a a rd o o r w o rd t voork om en , dat de discussie in een s o o rt tw ist-d eb a t c-ntaardt; w el w il spreker, na de besprekin gen een resum é geven . N a a r a a n le id in g van d e rede van d h r. H elbers, deelt de V o o r z itt e r m ede, da t het Bestuur het niet n o o d ig h eeft geach t, in vita ties te d o e n , aan-gezien ied er w elk om is en vold oen d e p u b liciteit aan d e z e v e rg a d e rin g is gegev en . D hr. Schippers w ist dan o o k heel goe d , d a t d eze v e rg a ­ d erin g zou w orden gehouden. D hr. E r f m a n n zegt, d a t u it het artikel van dhr. S ch ip p e rs en de daarop g e v o lg d e in gezon d en stukken ten eerste blijkt, da t de m a ch in ist en m otord rijv er bij de b in n en va art n iet altijd een v o ld o e n d v a k k u n d ig w erkm an is en dat m en d a a ro m een exam en h e e ft in g e \steld. T e n -tweede, dat dit exa m en zic h o o k u itstrek t tot de vakken w fsk u n d e, natuurkunde en w erk tu igk u n d e, om d a t het ó n m o g e lijk zou zijn, zon d er de kennis van die hulpvakken b e h o o rlijk o n d e rrich t te geven in de kennis van s toom w erk tu igen , v e rb ra n d in g sm o to re n en d y n a m o ’ s. Spreker w il om tren t h et eerste opm erk en , dat e.en exam en niet het m iddel is -om in een 'tekort aan vak k en nis te v o o rz ie n , in dat gevat heeft d e b etrok k en w e rk m a n alleen een g o e d e v o o rlich tin g n o o d ig . V in dt men het ech ter a b solu u t gew en scht, d o o r een exam en te on derzoek en o f de 'binn envaartm ach inist vold oen d e v a k k u n d ig is, d a n zou het exam en alleen de technische vakken kunnen om vatten, om d at, v olgen s de tw eede stelling, vold oen d e kennis va n d e technische vakken , vanzelf de kennis, der h ulpvakken insluit. D h r. K o o y m a n zou de d o o r h em ge h o o rd e w o o r d e n „w isk u n d e , w erk tu igk u n d e, natuurkunde” liev er n iet g e b ru ik t wenischen te zien. M e t de een voudige stof kan m en 'bij d e examen- een en ander beter sam envatten onder d en naam van rekenkunde en w e l in den zin , z o o ­ als o.a. bij een yervolgschoo-1 d i t va k b esch ou w d w o rd t. H ie r d o o r zal v o o r k o m e n w orden , d a t bij h et onderr.idht aan m ach in isten uit -de b in n en va art u itdru kkin gen van w isk u n d ig e n o f w e rk tu ig k u n d ig e n aard, die in het algem een v o o r een d ergelijk praetisch v a k o v e r b o d ig geach t -worden, g eb ru ik t w o rd e n . D h r. E . H . J. S a v e n i j e zegt, dat hij bij het lezen va-n het artik el van -dihr. Schippers -heeft verbaasd gestaan en zich -heeft a fg e v ra a g d , w a t toch w el de .bew eegreden va n -den schrijver, die t-ooh -de T e ch n isch e H 'oogesc’h ool d oorloop en heeft, -geweest kan zijn, o m z o o sm alend en b itte r over event-ueele ged ip lom e e rd e -binnenvaart-machinis-t-en te spreken. O nze 'tijd staat n u eenm aal ün het teeken van h et o n d e rw ijs (leerplich t, am bachtsscholen, h erhalin gsscholen , en z.). Z ij, d ie m et v ru ch t de lagere -school -hebben door-loopen, kunnen m et g o e d e n w il d o o r zelfstu die o f het v o lg e n van een -paar w-inter-cursuss-en aan de eisch en van z o o ’-n exam en v old oen . D h r. Schippers, i-s toch, h o o p t spr., n iet de vroeg er bestaande -m eening toege-daan, dat één g e d ip lo m e e rd in g en ieu r 'het goéd m aakt v o o r ze.g d u ize n d analphabeten, -dns dat v o o r -die ca tegorie van m en schen , w a a ro v e r h et hier gaat, een ,,-hersen-afpelling” over-daad is. Is . dhr. S ch ipp ers niet va n m e e n in g , v ra a gt spr., dat d e m achinisten' d o o r m eerd e re o n tw ik k e lin g een 'beteren kijk o p de zaken zullen krijgen, -w aardoor m in der schad-e-gevallen zullen on tstaan ? H et afleggen van een -examen bijv. v o o r m a ch in ist en m a ch in ist-stok er v o o r de zee-vissoh erij, o fs c h o o n o p heden n o g nie-t v erp lich ten d gesteld, h eeft alreeds bew-ezen, d a t zij ibeter to e g e ru st zijn en v o o r hun taak -berekend d-an het meerenideel ongedi-plom eer-den, v o o ra l o p lange reizen va n som tijd s tw ee m aanden. V a n A m e rik a w o r d t w el eens bew eerd , dat m en -daar E u ro p a v ijft ig ja a r v o o r u it is en di't is , w.at -het thans b esp rok e n on d e rw e rp betreft, w a a r, w a n t daar v a ren al vele jaren op riv ie rb o o te n , fe rrie s en passag-ierslbooten „D ic e n s e d E n gineers” . U it deze engineer-s w erden ged u re n d e en na den g ro o te n o o r lo g bru ikba re „O c e a n E n gin eers” -gerequireerd. T e n slotte, aldus spreker, heb ik mij a fg e vra a gd , w a a ro m o f -een b r o n v a n welvaar-t verlor-cn zou gaan, zooal-s -dhr. S ch ippers b ew eert, als de bin n en va art-m a ch in isten -door een ige o n tw ik k e lin g b eter in staat zullen zijn bun m achine-installaties -te bedienen. Spr; w-il -daarom -de thans aangevan gen p og in g en niet belachelijk gem aak t zien, te m in d e r, w aar m en niem and meerder-e ken nis m a g .m isgunnen en -de -tijd za l leer-en, -in h oeverre er in de exa m en -eisch en veran derin gen a angebrach t kunnen w orden . D h r, E r f m a . n n zou het geival nie-t z o o gevaarlijk vin den , als het w erkelijk w a a r w as, dat g o e d on d erlegd e m ach in isten .hun 'bek w aam ­ h e id w ild en toonen, d o o r 'het a fleggen va n een exam en . D o c h -de p ractijk leert in ’ t -algemeen, dat, z o o d ra een exam en is in gesteld , d e b ela n gh eb b en d e zich niet in de eerste plaats tracht te -bekw am en o m als va k m an paraat te zijn, -doch alleen ga a t -leeren -om -het exam en te ku n n en doen, w a t toch ilanig n ie t h etzelfd e is. T o e n v r o e g e r het -examen v o o r m achinist -ter k oop v a a rd ij w e rd ingesteld, m oesten de m a ch in isten hard studeeren o m aan de w etenschappelijke eischen daarvan te 'k u n n en 'vold oen , d o c h o v e r ’ t algem een w aren -zij b ek w a m e m ach in isten . T e g e n w o o r d ig d o e t zich dikwij.l-s het o m g e k e e rd e v o o r . S p reker d o e t b ij zijn on d erw ijs de o n d e rv in d in g op, dat te g e n w o o rd ig vak on d erw erp en in b eh a n delin g gen o m e n m oeten w ord en , w a a rv o o r hij zich v ro e g e r gesch a am d zou helbben te 'veronderstellen, d a t zulks n o o d ig z o u zijn. H ij b lijft dan o o k bij zijn m eening, dat het tekort

aan vakkennis, d o o r het instellen van het exam en niet opgeheven zal w ord e n en g e e ft dan o o k den raad, dat als de Vereeni,ging iets to t v erb eterin g w il doen, de vakopleidin g van den binnenvaartm achinist ter hand te nemen. D e V o o r z i t t e r m aakt de opm erk in g, dat het ju is t de bedoe­ lin g van de vercen igin g is, de op leid in g ter hand te nemen, in sam en­ w e rk in g m et belanghebbenden, zooals reeders, assuradeuren, m achinefabrikanten. i) e a fle g g in g van een p ro e f van bekw aam heid zal een zekere con trô le zijn o p de op le id in g zelf. D e Staat b eh oeft hierin niet g e m e n g d te w orden, daar dan veelal n iet-vakkundige menschen aan het h o o fd van het exam en-institm it zonden staan. De zaak m oet in handen van belanghebbenden zelf blijven, om in g oed e hanen geleid te kunnen w orden. De S taatsbem oeiin g is teg en w oord ig te vèr ge­ g a a n ; de staatsuitgaven w orden da a rd oor on produ ctief en b oven dien w erkt Staatsbem oeiin g in vele gevallen belem m erend op het bedrijf, wat toch niet de bedoelin g is. Dhr. E r f m a n n geeft toe, dat in m en ging van den Staat niet g e W enscht is. doch vreest dat zulks niet tegengehouden zal kunnen w orden . D hr. K o o y m a 11 verm oedt, dat dhr. Erftnann de praktijk van de binn en vaart en de huitenvaart ov er één kam scheert. De practisclie b uiteiivnart-m achinist van vroeger m och t er zijn, daar deze op de f a b r i e k 'handen en h o o fd had leeren gebruiken. Met de binnenvaart i«. lit niet liet g e v a l: hier treft men meestal onbekw am e lieden aan. Spr. heeft kunnen constateeren, hoe veelal een stoker op een sleepboot na ecn ige jaren als „m a ch in ist” dienst d eed ; er staan dus geen vak­ lui v o o r de m achines. D e d ra n g van deze menschen, om iets m eer te leeren, is echter zeer g ro o t. E r is o.a. v oor eenige ja ren een verga­ d erin g gehouden van Sleepbooteigen uren m et den M ach inisten- en S tokershon d, uit welke verg ad erin g een com m issie is voortgekoinen, terw ijl als g e v o lg van een en ander ontstaan is de op leid in g v oor de binnenvaart bij liet N ijverheidsond erw ijs te D ordrecht. Spreker had gaarne gezien dat iem and uit den M achinisten- en S tokershon d hier a a n w e zig w a s; men had dan kunnen h ooren, dat het bestuur van d ien bond d e op leid in g zeer n o o d ig oordeelt. Bij een cu rst s b eh oort een eindexam en (dit behoeft geen Staats­ exam en te zijn ), w elks getuigsch riften dienen als bewijs, dat men den cu rsu s m et g o e d g e v o lg heeft d oorloop cn . H et bezit van zulk een exa m en -dip lom a zal tevens v o o r anderen w eer een aansporing zijn, 0111 het o p le id in g s o m le n v ijj te volgen . Tiet blijkt maar al te dikwijls, dat de m enschen niet technisch g en oeg ontw ikkeld zijn; zij moeten echter in staat zijn, aan b o o r d alle voork om en d e stoornissen g ron d ig te b e o o rd e e lcn ; spreker verhaalt eenige krasse staaltjes van on vak­ ku n d ige behandeling, o.a. het op zeer on oordeelku ndige w ijze gebruik m aken van -m ach in eolie. D hr. E r f 111 a 11 11 zegt, dat hieruit alw eer te concludeeren valt, dat in de eerste plaats, niet het exam en, doch de op leid in g n o o d ig is.

en toen bleek, dat een veertje van één der kleppen was gebrok en en een stukje daarvan tusschen klep en zitting was geraakt. T o e n d it was weggenom en en een nieuw veertje ingezet, Ideek alles in o rd e . Spr. is daarvoor ongeveer 1 uur aan b o o rd geweest en kon toen w e d e r teruggaan. De reederij beeft daardoor natuurlijk belangrijke schade geleden, veroorzaakt d o o r het w einig doordenken va n haar m achinist. D hr. V o s k a m p betoogt, dat de opleidin g van m enschen, die op een m otorb oot varen, m oet plaats hebben in een g r o o t lokaal, w aarin zich verschillende types van m otoren bevinden. D eze m otoren m oeten kunnen draaien, waarbij dan de n oodige uiteenzetting plaats vindt, o.a. om trent de oorzaken van bedrijfsstoringen. Iets dergelijks bestaat reeds te D elft aan de T . H, Een opleidin g, als d o o r spreker bedoekt, zal on geveer 2 maanden kunnen duren.

D hr. V o s k a 111 p vraagt, w elk m otoren verm ogen als gren s v oor de g ro o te binnenvaart ged ach t w erd, w aarop de V o o r z i t t e r a n tw o o rd t, dat d e gren s m oeilijk zal zijn te trekken; dit hangt weer af van de trajecten , d ie de schepen bevaren, thans is dit o o k niet aan de orde. Dhr. S a v e n i j e zegt, dat deze gren s later vastgesteld kan w orden, d och dat het thans slechts om principieele b eschou w ingen gaat. De V o o r z i t t e r b etu ig t h ierm ede zijn in stem m in g e.n ver­ klaart n ogm aals, dat op het »o g e n b lik de gren s niet nauw keurig bepaald behoeft te w orden . D it is een zaak van later zorg. W ij hebben thans uit te m aken, o f het n o o d ig is, dat 'de hinnenvaartm achinisten ontw ikkeld w ord en en z o o ja, o f het noodzakelijk is, dat de Staat zich daarm ede bem oeit, o f dat belanghebbenden ilit zelf ter hand m oeten nemen.

D e V o o r z i t t e r sluit zich bij dhr. K o o y m a n aan en ziet in de vergadering een algemeen streven naar het scheppen van een gele­ genheid tot opleiding en in aansluiting daarvan to t het afleggen van een proeve van bekwaamheid.

Dhr. V o s k a m p noem t het geval, w aarin een m an m et vrou w en zoon een sleepboot drijft en stelt de vraag, o f dergelijke menschen naderhand n o g het recht zullen hebben, te blij.ven varen. D e V o o r z i t t e r a n tw oordt, dat d e toestand naderhand z o o zal kunnen w orden , dat een assuradeur zal vragen, o f er iem and aan b o o rd is met vakkundige kennis tot het behandelen (1er machines. In het ontkennende geval zal dan b.v. een assuradeur slechts willen verzekeren, indien er gesch oold personeel aan b oord is.T h ans blijkt dik w ijls de on bekw aam h eid van m ach in e-personccl eerst hij schade­ gevallen. Dhr. V ' o s k a m p m erkt hiertegen op . dat de oorzaak van de schade dik w ijls o o k hij den fabrikan t van d e m otoren ligt, hoew el spreker toegeeft, dat in de laatste jaren betere m otoren w orden afgeleiverd. De V o o r z i t t e r n oem t een geval u it zijn praktijk, nl. hij w erd cens d o o r een reederij naar Z cch ru gge gestuurd om een defecten l ’o la r-D ie s e l-in o to r te bezich tigen en het schip in staat te stellen, de rei: te verv olgen . Spreker kom t aan b oord en vraagt den m ach in ist; „ W a t is er aan de hand, m eester?". De m achinist antw oordt, d a t hij de inblaaslucht niet op de m achine kan zetten, aangezien deze dadelijk ontsnapt en dat hij waarneem t, dat iets niet in ord e is bij de h oogedru k luchtpom p. Na onderzoek bleek, dat één der kleppen van de h oogedru k luchtpom p lek was. De kleppen werden nagezien

De V o o r z i t t e r m erkt op, d a t w el in (le eerste plaats de m achinisten logisch moeten leeren denken d oor eenige on tw ik k elin g en zegt, dat zich ook n og andere verschijnselen kunnen voord oen , b.v. in de motorkam er, ga sontploffingen , e.d., w aarom de m achinisten o o k op de hoogte moeten zijn van de een voudigste eigenschappen van gassen, ontstaan uit vloeistoffen, die zij gebru iken. D hr. V o s k a m p meent, dat de m achinisten dit laatste reeds op de lagere school leeren. D hr. T raast heeft den indruk g ek reg en , dat liet w o o rd „E x a m en " de reden schijnt te zijn, w a a rom m en zich tegen de uit­ voerin g der plannen heeft verzet. In H engelo echter, kan niem and op een fabriek kom en, o f hij moet een klein exam en (in gesteld d o o r d e Eabrikantenvereeniging aldaar) afgelegd hebben. D it een voudige exam en heeft hoofdzakelijk ten doel, het kunnen begrijpen van de fabrieksreglem enten, enz. In zooverre het voorstel iets dergelijk s be­ oogt, zou spr. er v óór zijn. Z oolan g de zaak b lijft in handen van een vereeniging, is er w ein ig gevaar. (A ls v oorb eeld noem t spreker het „M ercu riu s” -diplonia voor kantoorbedienden). W a n n e e r iem an d de lessen doorloopcn heeft, is dit n og geen bew ijs, dat hij zulks met succes heeft gedaan, daarom dient een klein exam en afgenom en te w orden. Dhr. K o o y t n a n is de m eening toegedaan, d a t het vraagstuk ten aanzien van m otoren m oeilijk is. H et streven van de m o to re n fa b ri­ kanten is er op gericht, het aantal ongevallen m e t m otoren zooveel m ogelijk te beperken. Een m otor zou zood a n ig g e b o u w d m oeten zijn, dat een schipper er mede kan varen op de w ijze, zooals m en tegen­ w o o rd ig iemand achter het stuur van een autobus ziet gaan zitten, om een busdienst te exploiteeren. In een dergelijk geval zou het niet noodzakelijk zijn, om een examen af te nem en. A ls g e v o lg van de grens, welke hier hedenavond zal w orden getrokken, nl. d a t kleine m otoren buiten de regeling zullen vallen, zullen du s alleen de g ro o te m otoren on der de opleiding en de exam ens vallen. T e n opzich te van de laatste zou spreker ongaarne Staats-inm enging zien, aangezien dan de leid ing niet in practisclie handen zou blijven.

Dhr. V o s k a m p wenscht nog op te m erken, dat de N ederlandsclie stoum wet niet van kracht is v o o r m otoren . E r bestaat dus o o k geen Staatstoezicht op kleine m otoren en b ijg e v o lg zal er o o k n o o it o p gelet w orden, wanneer on derdeden w orden vernieuw d. Z ooals bekend, heeft de Regeering krachtens de S toom w et bij stoom m achines vernieuw ing op zekere tijden verplichtend gesteld. Spreker zet uit­ een, dat _ onderdeden van hootm otorcn vaak vernieuw d dienen te worden. W anneer een m otorb oot vier jaren gevaren beeft, toont de m otor vele gebreken, b.v. moeheid van krukbouten etc. en verzekeraars m oeten dan de daardoor veroorzaakte schaden betalen, fn d it euvel dient voorzien te w orden, hoewel spreker reeds ziet, dat ten opzich te van dit punt thans een overgangsperiode nadert, D e V o o r z i t t e r w ijst er op , d a t 'h e t d o o r d h r. V o s k a m p aang e ro e rd c punt .niet aan de ord e is en w e n s ch t zich itot het e ig e n lijk e o n d e rw e rp te b lijv en bepalen . Spreker b eg rijp t, w a t d h r. V o s k a m p b e d o e lt; hij zou een s o o rt cla ssifica tie gew en sc'h t ach ten . O o k sprek er g e v o e lt d a a rvoor, d o c h o o k 'dan u itga a n de van b e la n g ­ h ebb en d en , geen S ta atstoezich t. D e V o o r z itt e r h o o p t dit punt o p een v olgen d e geleg en h eid eens te behandelen. D h r. V o s k a m p verklaart, d a t hij een en ander g e z e g d h e e ft naar aanleiding van de uitspraak van den V o o r z itte r , dat d e on g ev a llen 'bijna altijd ontstaan te n g e v o lg e van o n b e k w a a m h e id der m achinisten. 'D hr. K 0 0 ij m a n o ord eelt, dat men de m en sch en z o o v e r m o e t op leid en , dat zij een een v ou d ig tech n isch tijd s ch rift ku nn en b e ­ grijpen, z o n d a t zij een igsziiis o p te c h n is ch g e b ie d w e g w ijs ge m a a k t m oeten w orden . d>hr. G r o o t e s laat als tech n icu s op het g e b ie d der r a d io telegra fie zijn w aa rsch u w en d e stem h o o r e n teg e n in m e n g in g van het Rijk. H et is spr. op g eva llen , dat de sta a tsex a m e n s v o o r ra d io telegirafisten v o o r "/ui th eoretisch zijn. J o n g e lu i, d ie een e e rs te o f tw eed e reis aan b o o r d m edem aken blijken b .v. geen k o o l'b o rs te l in een d y n a m o te kunnen z etten , D e o p le id in g m o e t een a lg e m e e n

b e g rip van het te beh a n delen o n d e r w e r p en o v e r ig e n s p r a c tis ch e o n tw ik k e lin g geven . V r o e g e r k on d en m e n s ch e n u it .de p ra k tijk m et g o e d g e v o lg een exam en a fle g g e n , d o c h th a n s is dit n iet m eer m o g e lijk , daar de h u id ig e e x a m e n le id e rs te v e e l g e w ic h t h ech ten aan w isk u n d e en d ergelijk e th e o re tis ch e va k k en . D hr. G u i l l o t i - a r d b e s p r e e k t als v o o r b e e ld de ta m e lijk in ge­ w ik k eld e v lie g tu ig m o to r e n , w a a ru it g e h a a ld k a n w o r d e n , w a t e r uit te halen is. D eze m o t o r e n zijn z o o d a n ig g e m a a k t, d a t bij het v lie g e n de m o t o r g ed rev en kan w o r d e n d o o r een o n d e s k u n d ig e . W e l zijn er in een v lie g tu ig v o ld o e n d e 'in s tru m e n te n a a n w e z ig , om de w e rk in g van den m o t o r t e c ö n tr o le e r e n en m o e t dc b estu u rd er v o ld o e n d e o n tw ik k e ld z i j » o m na d e v lu c h t een r a p p o r t uit te b ren gen . A ls het v lie g tu ig in den h a n g a r is, w o r d t d e m o t o r d o o r een d e sk u n d ige o n d e r handen g e n o m e n . Hij de 'b in n e n s ch ip p e n j d ien t d e m o t o r zek er .du sdanig v e r v a a r d ig d .te zijn , dat hij g e ­ in akke lijk d o o r een ieder b e d ie n d kan w o r d e n , te m e e r w a a r dit zeer g o e d m o g e lijk is, daar b ier e e n b e e tje m e e r g e w ic h t er niet o p aan k o m t. D e sch ip p ers m o e te n e ch te r z o o d a n ig o n d e r le g d zijn, dat zij de w e rk in g van den m o t o r b e g r ijp e n , z-oo dat zij g e b re k e n k unnen w a a rn em en eti daarn aar e v en tu eel m a a tre g e le n kunnen treffen . Z ij zu llen d a a r d o o r in staat zijn aan d e s k u n d ig e n v o ld o e n d e in lich tin g e n o f g e g e v e n s te v e rs tre k k e n o m ev e n tu e e l v e rb e te rin g e n te k unnen aanbren gen. O p deze m a n ie r zijn b e d r ijfs z e k e r e in sta l­ laties te verk rijgen . D a a rom is 'het n o o d z a k e lijk , dat de m en sch en wit de b in n e n sch eep v a a rt th e o r e t is c h -t e c h n is c h o n tw ik k e ld w ord en . D h r. E r f m a . n n co n s ta te e rt m et g e n o e g e n , th a n s de a lg em een e o p v a ttin g , dat in h et b e la n g van de b in n e n v a a r t de op le id in g b o v e n a a n dient te staan, terw ijl h et e x a m e n pas in d c itw ce d c plaats g e n o e m d m a g w o rd e n . iD eze o p le id in g z o u z o o d a n ig m o e t e n zijn, dat d e in dc p ra ctijk geb lek en on k u n d e, w e r k e lijk o p g e h e v e n w o rd t, dus z o u m o e te n g esch ied en , aa n de w e r k tu ig e n z e lf, o u d e r v e r­ k la rin g van ihet h o e en w a a rom . D h r. K o o ij m a 11 z o u gaarn e w ille n w e te n , 'h oe h et b e s tu u r zich to c h h et th e oretisch g e d e e lte van d e z e e e n v o u d ig e o p le id in g v o o r s te lt. De V o o r z i t t e r a n tw o o rd t, dat d a a ro n d e r v ersta a n m oet w on d en het k en nis n em en van de h u lp w e te n s c h a p p e n o m de m a ch in e en ontd&rdoelen te k u n n en b e g rijp e n . V o o r de elem en taire k e n n is d er n atu u rku n de o f w e rk tu ig k u n d e h e e ft p e n o o k een w e in ig w isk u n d e n o o d ig , d o c h v e r d e r b e h o e f t m en n iet te gaan. D hr. K o o i j m a n m aakt h ieruit o p , dat de m e n s ch e n du s w at rek en en zu lle n leer en en dat verd er d e c o n s t r u c tie van s to o m ­ m a ch in e en m o t o r w ord en b eh a n d eld . D e V o o r z i t t e r zou bij de b e h a n d e lin g der m a c h in e s w illen w ijzen o p de to e g e p a s te n a tu u rk u n d ig e w e tte n , b .v. dat bij de c o m p r e s s ic s la g van een m o t o r de d ru k - en te m p e ra tu u r van den cilin d e rin h o u d toen eem t, h etg een d h r . E r f m a n n d o e t z e g g e n , dat d it w eer naar de theorie gaat, w a a rtegen over dhr. K o o j j m a n ver­ k la a rt dit w el p ra k tijk te n o e m e n , a a n g e z ie n d a a rb ij n iet o v e r b e ­ re k e n in g van druk o f tem p era tu u r w o r d t g e s p r o k e n . E r bestaan, zegit dhr. K o o ijm a n verd er, reed s m a ch in is te n -e x a m e n s , . w a a ra an een o p le id in g v o o r a fg a a t. D h r. E r f m a 11 n z e g t, dat o p d eze v e r g a d e r in g reed s d o o r v e r­ schillende. sp rek ers den n ad ru k is g e le g d o p ihet fin a n cie e l nadeel on tsta a n d o o r de on k u n d e van d e n m o t o r d r ijv e r bij de h erh a a M elijk z ic h v o o r d o e n d e n ukken van den m o t o r . E r z o u dus een g e le g e n ­ h eid m o e te n zijn, w aar aan m o t o r e n en a n d ere w e rk tu ig e n de ve rs ch ille n d e v o o r k o m e n d e s to o r n is s e n en z. o n d e r le id in g van een bek w a a m va k m an g e d e m o n s tr e e r d en v e r k la a r d . k u n n e n w ord en . Die o n k o ste n v o o r een z o o d a n ig e in r ic h tin g z u lle n g o e d b esteed zijn, en m et rente te ru g b e ta a id w o rd e n d o o r .het v o o r k o m e n van schade. Dihr. K o o ij ni a n ziet h ie rin zijn m e e n in g b e v e s tig d , dat (het gaat o m d e u itb re id in g der p ra k tisch e o p le id in g . D hr. S c h o t e l (lid van h et b e s tu u r ), te r u g k o m e n d e o p dh r. S ch ip p e rs , b e s c h o u w t diens a rtik el n iet ais een critie k , d o c h als een satyre. Is datgene, w at in H e t S ch ip staat, w erk elijk aan d e m e n s c h e n g e v r a a g d ? (D e V o o r z i t t e r 'b e a n tw o o r d t d e z e vra a g b e v e s tig e n d ). I n v erb a n d n iet d e v o o r b e e ld e n , w e lk e d h r. K o o ijm a n (in het b egin van d e n a v o n d ) u it zijn o m g e v in g a a n h a a ld e, blijkt, dat dhr. S ch ip p e rs in den g r o n d van de .zaak g e lijk 'zou h ebben . E v e n w e l he ft h ij de za a k g eh e e l v e rk e e rd b e h a n d e ld . D a t iem an d, die een cu rsu s leidt, te v e n s e x a m in a to r is, m o e t v e r k e e r d g e a ch t w o rd e n , d o c h m et v e rs ch ille n d e a n d ere o p m e r k in g e n va n dhr. S c h ip p e r s ga ik, z e g t d h r. S c h o t e l , a c c o o r d . Miet dhr. K o o ijm a n is s p re k e r ’het cen s, dat de o p le id in g in het a lg e m e e n niet te zw a a r m o e t zijn. D h r. S a v e n i j e m erk t v e rd e r op , dat hij de d o o r dhr. S ch ip p e rs g e o e fe n d e critiek op de aan de ca n d id a ten g e s te ld e v r a a g o v e r h e r le id in g van de th e rm o m e te rs ch a a i van C elsiu s, F a h r e n h e it e n Reainiur niet b e g rijp t, .dit is to c h n o g a l een e e n v o u d ig rek en ­ s o m m e tje , w a t elk s n u g g e r jo n g m e n s c h in een u u r t je tijd.s in zijn 'h o o fd k a n p re n ten . Zij h e b b e n d ez e o v e r z e t t in g n o o d ig , a a n gezien o p de R ijn «tiert R ea in u r w o r d t g e re k e n d .

D hr. K o o i j m a n z o u in elk g e v a l w e u sch e ii, dat de e x a m e n ­ c o m m is s ie o n d e r to e z ic h t k w a in te staan. D h r. ‘E r f m a n n vra a g t o f v o lg e n s de m e e n in g d er leden, de vra'gen gesteld op het ex a m en v o o r de bin n en va art, een ig e w a a r­ b o r g g-even tegen het v e ro o rz a k e n van o n g e v a lle n . Dihr. K o o i j m a n m erk t o p , dat de ex a m e n s n o g z e e r k o r t b e ­ sta a n e n n o g m oeten u itg ro e ie n . H et le ve re n van critie k is dus w el g o e d , d o c h .het dien t niet te geb eu ren o p de w ijz e van d h r. S ch ip p e rs . D h r. H e i b e r s is van m een in g, dat w a n n eer een sch ip p e r u it dc bin n en v a a rt, die tev en s z a k k e n d ra g e r is, een ex a m e n zal .hebben afigelegd, 'hij het dragen van za k k en e.d. zal w e ig e re n te v e rrich te n . 'O o k z a l dit w el, naar sp r.'s m ee n in g , h et g e v a l zijn m e t den H e n g e lo s c ’h en jo n g e n , z o o d r a .die het d o o r dhr. T r a a s t b e d o e ld e exa m en zal h ob b en a fg eleg d . V an B e s t u u r s z i j d e, d o o r dhr. T r a a s t en and eren w o r d t d ez e m e e n in g b estred en ; de V o o r z i t t e r is van m e e n in g , dat een ig e co n se q u e n tie s zu llen m o e te n w o rd e n aanvaard. D e V o o r z i t t e r verk la a rt, dat d e zaak nu van alle k a n ten is b ek ek en .en (stelt v o o r, o v e r te g a a n t o t de v a s ts te llin g van een ré s u m é naar a anleid ing van de b es p re k in g e n van (hed enavon d. H ij le e s t een d o o r het b estu u r o p g e s te ld o n tw e rp v o o r . A an.gezien enkele leden (o .a . dh rn . E rfm a n n en K o o ijm a n ) o p s o m m ig e plaatsen een r e d a c tie -w ijz ig in g a a n g e b ra ch t w e n s ch e n te zien , w o r d t een co m m is s ie , b esta a n d e uit de h e e re n E rfm a n n , G r.ootes en K o o ijm a n , b e n o e m d , w elk e .de vereiscihte w ijz ig in g e n n a d er z a l vaststellen. D e v e r g a d e r in g w o r d t h ie rto e g e s c h o r s t. N a h e ro p e n in g der v e r g a d e r in g k o m t h e t résu m é o p n ie u w in b e ­ s p r e k in g en leest de V o o r z it t e r het g e w ijz ig d e o n tw e r p v o o r , 'h etw elk luidt als v o lg t ;

Résumé. 1.

dat een binnenvaartm achinist, die grootere installaties bedient, hetzij stoom w erktu igen o f m otoren , zood a n ig on tw ik k eld m oet w ord en als thans gesch iedt aan een am bach tsschool, v o o r z o o v e r zulks n oodig is v o o r het inzicht in de w erk in g van het sto o m ­ w erktuig, verb ra n din gsm otoren en electrische installaties;

2.

dat het program m a der exam en-eischen m achinist en m o to rd rijv e r bij d e binnenvaart, in art. 1 behoorlijk uitgedrukt i s ;

3.

dat die on tw ikkelin g van m achinisten in het voordeel is van b e la n g ­ hebbenden bij de binnenvaart, zooals reeders, assuradeuren en m achinefabrikanten ;

4.

dat niet w enschelijk w o rd t geacht, dat de Slaat zich hierm ede bem oeit, doch dat de op leid in g en het afnem en van exam ens binnenvaartm achinisten van een vereen igin g van belanghebbenden m oet uitgaan en gecon troleerd w orden.

D e in het résum é v o ork om en d e uitdrukking „g ro o te r e m ach in es” lok t bestrijdin g uit van m eerdere leden, voora l van dhr. K o 1 s t é. d ie er o p wijst, dat dit geen zu iver N ederiandsch is. D e V o o r z i t t e r m eent, dat de gew raakte u itdruk kin g zeer g a n g ­ baar is en dus dadelijk begrepen zal w orden . Dhr. E r f m a n n w ensch t to c h gepreciseerd te zien, w a t b ed oeld w ordt, doch van bestuurszijde W o r d t b etoog d , dat dit een zaak van later orde is. T e n slotte w o rd t „ g r o o te r e m achines” g ew ijzig d in „m eer belangrijke m ach in es” . D hr. H e 1 b e r s laat n e g uitkom en, dat er niet over iand-installaties gesp rok en w ordt, doch w el ov er binnenvaart, w aarop de V o o r z i t t e r opm erkt, dat dit een zaak van later z o r g is. T en slotte zegt de V o o r z i t t e r , dat hij, zooa ls reeds in de inlei­ d in g is gezegd, allen gen oem den belanghebbenden bij de binnenvaart in o v erw eg in g zou w illen geven, toe te treden als donateur, lid o f b u iten g ew oon lid van onze V ereen ig in g en dat dan de V ereen igin g een C om m issie benoem t, die deze zaak in behandeling neemt. H et zou ons thans te vér voeren in details te treden, hoe deze belangen zouden m oeten w orden gediend, b oven d ien vereischt dit natuurlijk eerst ernstige studie, Indien blijkt uit de krin gen van belanghebbenden, dat zij ons streven appreciceren, zal het Bestuur gaarne deze zaak verder u itw erken en h oop t zij de verg ad erin g t.z.t. een voorstel v o o r te leggen. Bij d e R ond vraag b e to o g t dhr. T i e m a n de w ensch elijkh eid, dat vaker verg ad erin gen als die va n hedenavond zullen w o rd e n belegd. D hr. S c h o t e l zou de ledenvergaderingen voortaan alleen in H e t Schip a a n gek on digd en niet tevens een con voca tie u itgezonden w e n ­ schen te zien. , D e V o o r z i t t e r zegt, dat dit laatste in strijd met de statuten der V ereen igin g zou zijn, doch w ellich t zou m et den directeu r van H e t Schip een regelin g g e tro ffe n kunnen w orden , om de co n voca ties v oorta a n in het blad in te leggen. O p deze w ijze zouden de statutaire b epalin gen toch n agekom en w ord en , terw ijl tevens besparin g w in p orto verkregen zou w orden . O n d er dan kzegging vergad erin g.

voor

de opkom st

sluit de

Voorzitter

de