hbo-master Accounting and Auditing Hogeschool Rotterdam 6 april 2009 NVAO Toets Nieuwe Opleiding

hbo-master Accounting and Auditing Hogeschool Rotterdam

6 april 2009 NVAO Toets Nieuwe Opleiding

Paneladvies

Inhoud

pagina 2

1

Samenvattend advies

3

2

Inleiding en verantwoording 2.1 Werkwijze panel 2.2 Opbouw paneladvies

6 6 7

3

Beschrijving van de opleiding 3.1 Algemeen 3.2 Profiel instelling 3.3 Profiel opleiding

8 8 8 9

4

Beoordeling per onderwerp 4.1 Doelstellingen opleiding 4.2 Programma 4.3 Inzet personeel 4.4 Voorzieningen 4.5 Interne kwaliteitszorg 4.6 Continuïteit

11 11 18 26 30 32 34

5

Overzicht advies

36

Bijlage 1: Samenstelling panel

37

Bijlage 2: Programma

38

Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten

39

Bijlage 4: Lijst met afkortingen

40

NVAO | hbo-master Accounting en Auditing | Hogeschool Rotterdam | 6 april 2009 |

1 Samenvattend advies De nieuwe hbo-masteropleiding Accounting and Auditing (2,5 jaar, deeltijd) werd na een marktonderzoek door de Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten (NOvAA ) in samenwerking met zes hogescholen waaronder de Hogeschool Rotterdam (HR) ontwikkeld. Gelijktijdig met Rotterdam hebben ook de Hogeschool Utrecht, Fontys Hogescholen en Avans Hogeschool voor deze opleiding een aanvraag toets nieuwe opleiding bij de NVAO ingediend. Vanwege de gezamenlijke ontwikkeling komen ook de aanvraagdossiers van deze vier genoemde hogescholen grotendeels met elkaar overeen. Alle hogescholen bieden hetzelfde programma aan en hebben overeenkomstige doelstellingen. De concrete invulling van het programma, personeel, kwaliteitszorg, voorzieningen/faciliteiten en condities voor continuïteit verschillen echter onderling. Volgens de NOvAA blijft er beperkte ruimte waarin de samenwerkende hogescholen eigen accenten kunnen leggen. Het panel merkt op dat het hier om een herziene aanvraag van de vier hogescholen gaat. Een eerdere aanvraag is ingetrokken. De meeste bevindingen en documentatie van die eerste aanvraag zullen in dit nieuwe advies worden meegenomen. Tevens wordt nu ook rekening gehouden met de eindtermen van de CEA (Commissie Eindtermen Accountantsopleiding), zoals beschreven in het rapport Eindtermen theoretische Accountantsopleiding 2008, november 2007, versie 2008/1.0, die ten tijde van de eerste aanvraag nog niet bekend waren. Om redenen van expertise en efficiency is een lid namens de CEA aan het NVAO-panel toegevoegd. Hierbij moet worden benadrukt dat het panel dankbaar van deze CEA-expertise gebruik gemaakt heeft, maar dat de beoordeling van beide trajecten (CEA en NVAO) separaat en onafhankelijk plaats zal vinden. De CEA zal voor de ‘aanwijzing’ nog afzonderlijk een toetsing uitvoeren volgens eigen regels en criteria. De opleiding staat ten aanzien van die beoordeling dus nog ‘in de wacht’. De HR zal de opleiding gaan aanbieden in Rotterdam. Studenten zullen gemiddeld één lesdag per week onderwijs krijgen. De studiebelasting gedurende de hele opleiding zal gemiddeld 27 uur per week bedragen. Kandidaten kunnen instromen na een succesvolle hbo-opleiding Accountancy of in enkele gevallen via een EVC-procedure (Erkenning van Verworven Competenties). Ze moeten minimaal een half jaar werkervaring hebben in de beroepspraktijk van de Accountant-Administratieconsulent, die als wettelijk controleur gekwalificeerd is. Daarnaast moet de eigen werkomgeving voldoende mogelijkheden bieden om de praktijkopdrachten uit te voeren en de competenties te ontwikkelen die bij het vereiste eindniveau van de hbo-master Accounting and Auditing horen. Het panel heeft waardering voor de goede toelatingsprocedure en selectie van de opleiding. Hierdoor zullen uitval en vertraging zoveel mogelijk voorkomen kunnen worden. Het deeltijdprogramma is zwaar te noemen (90 ECTS in 2,5 jaar), maar moet door de goede samenhang en begeleiding voldoende studeerbaar worden geacht. Hierbij merkt het panel wel op dat er sprake zou kunnen zijn van verzwaring van het masterprogramma indien men wil voldoen aan de nieuwe CEA-eindtermen. Daarmee zou tevens het niveauverschil ten opzichte van de bacheloropleiding (de ‘knip’ tussen bachelor en master) kunnen toenemen. Tijdens de opleiding volgen studenten eveneens de 3 jarige praktijkstage die nodig is om gecertificeerd te worden als Accountant-Administratieconsulent door de NOvAA. In lijn met de binnen de kring van de NOvAA ontwikkelde gedachte meldt de HR dat deze praktijkstage geen onderdeel vormt van het masterprogramma. De door de HR in samenwerking met de NOvAA geformuleerde eindkwalificaties van de hbo-master in Accounting and Auditing bezitten, gemeten naar de NVAO-criteria, in voldoende mate een hbo-oriëntatie en sluiten tevens voldoende aan bij de beroepspraktijk, de masterkwalificaties en de nieuwe eindtermen van de CEA. De NOvAA heeft de domeinspecifieke eisen van de opleiding vastgelegd in een beroepsprofiel dat mede

pagina 3


gebaseerd is op de achtste EG-Richtlijn. Met betrekking tot positionering en karakter wordt aangegeven dat de ‘Young Professionals’ van deze masteropleiding meer bieden dan alleen het uitvoeren van standaardwerkzaamheden en in de grotere en meer complexe organisaties binnen het MKB gaan functioneren. Zij zullen in staat zijn om nieuwe producten te ontwikkelen naar aanleiding van nieuwe weten regelgeving (productinnovatie), kunnen collega’s en medewerkers de nieuwe weten regelgeving uitleggen en ondersteuning bieden bij de uitvoering daarvan (leidinggevende capaciteiten). De HR benadrukt dat er weliswaar sprake is van een gemeenschappelijk curriculum, maar dat met name in de ‘vrije ruimte’ eigen accenten gelegd worden. Deze eigen invulling, het ‘eigen gezicht’, zal vooral tot uitdrukking komen via de onderzoeksactiviteiten binnen de opleiding en het lectoraat Risk Management (regionale ondernemingen, havengebied). Bij het panel bestond enige zorg over de invulling en concretisering van het toegepaste wetenschappelijk onderzoek en interactie met de beroepspraktijk. De opleiding heeft echter door de uitleg tijdens de gesprekken en door de aanstelling van een lector, die zorg voor het grootste deel kunnen wegnemen. De lector zal een belangrijke rol gaan spelen bij de invulling van het toegepaste onderzoek en de begeleiding van studenten tijdens de masterthesis. Hierbij dient de opleiding er op toe te zien dat er voldoende aandacht wordt besteed aan diverse methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek. Het panel is van mening dat de HR in samenwerking met de NOvAA en de andere deelnemende hogescholen met de opzet en organisatie van de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing veel en goed werk heeft verricht. Men is duidelijk op de goede weg. Het programma staat voor alle vier de participerende opleidingen ‘goed in de steigers’, maar moet op een enkel onderdeel concreter worden ingevuld. De opleiding heeft in samenwerking met de andere hogescholen en de NOvAA voor de toetsing van de drie kernvakken (Audit & Assurance, Externe Verslaggeving en Bestuurlijke Informatievoorziening) in het AC-scholenoverleg een landelijke toetsing opgezet. Hierbij is aansluiting gezocht bij de regeling landelijke examens post hbo Accountancy. De examens zullen door een, door de Programmaraad Master AA op te richten, Landelijke Commissie Examens worden voorbereid. De toetsing zal plaatsvinden onder een Raad van Toezicht waarin ook externe deskundigen uit de academische wereld zitting zullen hebben. Het panel is van mening dat het programma in opzet gedegen is en door de verticale en horizontale structuur een goede inhoudelijke samenhang biedt met logische en consistente lijnen. Onder andere door de opbouw rondom thema’s, die gebaseerd zijn op de levenscyclus van een bedrijf, wordt een goede ‘rode draad’ verkregen. Wat de inzet van personeel betreft is het panel van mening dat de HR een docentencorps heeft dat zowel kwantitatief als kwalitatief voldoet. Er is sprake van een goede coördinatie, eenheid en coherentie. Dit team moet in staat zijn het masterniveau te realiseren en tevens een adequate verbinding te leggen tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Door het deeltijdkarakter van de opleiding bevinden de studenten zich de meeste tijd op hun eigen werkplek of thuis en moet veel van de begeleiding en ondersteuning dus ‘op afstand’ plaatsvinden. Het panel waardeert het feit dat de HR dit ‘virtuele leren in een digitale omgeving’ op een goede wijze stimuleert en faciliteert. De kwaliteitszorg valt onder het integrale kwaliteitszorgsysteem van de HR. Het panel is van mening dat hiermee een adequaat systeem van interne kwaliteitszorg aanwezig is, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregelen kunnen worden getroffen. Bij deze interne kwaliteitszorg worden alle relevante partijen actief en op een gestructureerde wijze betrokken.

pagina 4


Samenvattend is het panel van oordeel dat de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing van de Hogeschool Rotterdam voldoet aan de criteria van het Toetsingskader nieuwe opleiding hoger onderwijs. Den Haag, 6 april 2009 Namens het panel ter beoordeling van de nieuwe opleiding hbo-master Accounting and Auditing van de Hogeschool Rotterdam

Drs. V.I. Goedvolk (voorzitter)

pagina 5

Drs. H.J. Tubbing (secretaris)


2 Inleiding en verantwoording 2.1

Werkwijze panel Informatie over de wijze waarop het paneladvies tot stand is gekomen (aanvraagdossier, voorbereidende bijeenkomst, site visit, afsluitende bijeenkomst, concept paneladvies, paneladvies, etc.). De Hogeschool Rotterdam heeft op 18 november 2008 bij de NVAO een aanvraag voor een toets nieuwe opleiding ingediend ten behoeve van de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing. Gelijktijdig hebben ook de Hogeschool Utrecht, Fontys Hogescholen en Avans Hogeschool voor deze opleiding een aanvraag ingediend. Fontys Hogescholen biedt de opleiding aan in nauwe samenwerking met Avans Hogeschool. Een eerdere aanvraag voor deze opleiding (juni 2007) werd ingetrokken. In het kader van die eerdere aanvragen hadden al verschillende gesprekken met de aanvragers plaatsgevonden. De bevindingen van die gesprekken zijn in onderhavig rapport verwerkt. De NVAO heeft naar aanleiding van het verzoek een panel van deskundigen samengesteld bestaande uit drs. V.I. Goedvolk (voorzitter), em. prof. dr. E. De Lembre, drs. J.N. Leppink en drs. A.A.V.M. Otten AA (namens de Commissie Eindtermen Accountancy, CEA) . J.W. Meijer van de NVAO fungeerde als procescoördinator, drs. H.J.M.M. Tubbing als secretaris (zie bijlage 1). Dit beoordelingspanel heeft als taak advies uit te brengen over de kwaliteit en het niveau van de beoogde nieuwe opleiding en weerspiegelt volgens de NVAO de vereiste deskundigheid in het vakgebied, het werkveld, onderwijskunde/didactiek en de praktijk en uitvoering van audits. Het panel volgt hierbij de criteria van het Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs van de NVAO van 14 februari 2003 (hierna toetsingskader genoemd). Het aanvraagdossier van de HR heeft het panel zorgvuldig bestudeerd. Op 18 november 2008 werd een brief van de CEA naar de vier hogescholen gestuurd over de te volgen werkwijze op grond van de afspraken die met de NVAO waren gemaakt. In de brief is benadrukt dat de beoordeling van de beide trajecten (CEA en NVAO) separaat en onafhankelijk zou plaatsvinden. Op 19 november 2008 vond een overleg plaats tussen de procescoördinator van de NVAO (J.W. Meijer), de secretaris (drs. H.J.M.M. Tubbing) en J.P. Leerentveld RA RE (secretaris CEA). In dit overleg werd afgetast in welke mate en vorm de CEA (aanwijzing) en NVAO (accreditatie) ter wille van de effectiviteit een gezamenlijk deeltraject konden doorlopen. In samenspraak met de voorzitter werd hierop besloten om drs. A.A.V.M. Otten AA (namens de CEA) uit te nodigen zitting in het panel te nemen. Op 3 december 2008 vond een vooroverleg van het panel plaats te Den Haag (NVAO kantoor) met als voornaamste gesprekspunt de mogelijke afstemming tussen de CEA en de NVAO. Naar aanleiding van dit overleg werd een verklarende brief opgesteld met het verzoek aan de vier hogescholen om een verkorte vragenlijst van de CEA en twee extra vragen van het panel in te vullen en relevant cursusmateriaal voor 14 januari 2009 op te sturen. Op maandag 19 januari 2009 vond een tweede vooroverleg van het panel plaats te Breda waarin de antwoorden van de vier opleidingen werden bestudeerd. Tevens werd een schema opgesteld voor de gesprekken met vertegenwoordigers van de hogescholen. Op 6 februari 2009 heeft het panel in het kantoor van de NVAO te Den Haag met bestuurders en docenten/ontwikkelaars van de vier hogescholen in drie afzonderlijke zittingen van gedachten kunnen wisselen(zie bijlage 2). De belangrijkste gespreksonderwerpen betroffen de verschillende aanpassingen/verbeteringen van de opleidingen. Na afloop van deze gesprekken en op grond van alle eerdere informatie en documentatie heeft het panel de conclusies geformuleerd aan de hand van het toetsingskader. Per facet is een positief (voldoende) of negatief (onvoldoende) oordeel

pagina 6


gegeven. Op basis van de oordelen per facet zijn de bijbehorende onderwerpen met voldoende of onvoldoende beoordeeld. Het panel heeft deze conclusies in volledige onafhankelijkheid kunnen vormen, waarna de secretaris een conceptrapport heeft opgesteld. De panelleden hebben dit conceptrapport beoordeeld en van commentaar voorzien. Hierna is een definitieve versie van het rapport opgesteld en ter verdere besluitvorming ter beschikking gesteld aan het bestuur van de NVAO. 2.2

Opbouw paneladvies Het eerste hoofdstuk van dit advies bevat een samenvatting. Hoofdstuk 2 vormt de inleiding tot en de verantwoording van dit advies. Het derde hoofdstuk beschrijft in hoofdlijnen de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing, de positie van de opleiding binnen de instelling en binnen het Nederlandse hoger onderwijsbestel. In het vierde hoofdstuk presenteert het panel zijn bevindingen en overwegingen. Bij elk van de zes onderwerpen worden de in het toetsingskader voorgeschreven facetten besproken en geeft het panel zijn bevindingen, zijn overwegingen en zijn oordeel. De bevindingen geven de feiten weer zoals het panel die heeft kunnen vaststellen op basis van het aanvraagdossier, de gegeven toelichtingen en de aanvullende informatie, alsmede de indrukken die zijn opgedaan tijdens het locatiebezoek. De overwegingen geven de subjectieve evaluatie van de bevindingen weer en het gewicht dat het panel daaraan toekent. Het zijn deze overwegingen waarop het oordeel van het panel is gegrond. Het panel besluit zijn advies in hoofdstuk 5 met een overzicht van de oordelen bij elk facet en elk onderwerp overzichtelijk bijeengebracht in tabelvorm. Aan het advies is een aantal bijlagen toegevoegd.

pagina 7


3 Beschrijving van de opleiding 3.1

Algemeen Land Instelling Opleiding Niveau Oriëntatie Graad Locatie Variant Sector

3.2

Nederland Hogeschool Rotterdam Accounting and Auditing Master HBO Master Accounting and Auditing Rotterdam Deeltijd Economie

Profiel instelling De Hogeschool Rotterdam is volgens de informatie op de website in 1988 ontstaan uit een fusie van 19 hbo-instellingen, in 2002 gevolgd door een fusie met de Hogeschool voor Economische Studies. De hogeschool profileert zich als een toonaangevend kennisinstituut voor hoger beroepsonderwijs waar inmiddels 26.000 studenten aan hun carrière werken. De instroom van nieuwe studenten is in vijf jaar met 47 procent gegroeid. De instelling is een stichting, die wordt bestuurd door het College van Bestuur. Een Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van het College van Bestuur en op de algemene gang van zaken. Het onderwijs is georganiseerd in 11 instituten, waarin bachelor- en masteropleidingen en onderzoeksactiviteiten gebundeld zijn. De nieuwe hbo-masteropleiding Accounting and Auditing zal vallen onder het Instituut voor Financieel Management. De locatie van de voormalige HES, op de Kralingse Zoom tussen de Erasmus Universiteit en het Brainpark, vormt de thuishaven van de economische opleidingen van de Hogeschool Rotterdam. Binnen zijn maatschappelijke rol kent de hogeschool twee hoofdtaken: - opleiden van voldoende hbo’ers voor de arbeidsmarkt; - bijdragen aan de ontwikkeling van de beroepsuitoefening in de regio. Hiertoe wordt gewerkt aan: het verbreden van de participatie in het hoger onderwijs (nieuwe doelgroepen, verbeteren van de doorstroom en diplomagerichte maatwerktrajecten met erkenning van eerder verworven competenties); het verzorgen van goed hbo-onderwijs met uitdagende opdrachten (kennisgestuurd, praktijkgestuurd en studentgestuurd); en in nauwe samenwerking met de omgeving (de regio) bijdragen aan kennisontwikkeling. Dus: relevant praktijkgericht (ontwerp)onderzoek doen, vooral gericht op het aanpakken van vraagstukken die met de economische/sociale ontwikkeling van de regio samenhangen; ontwikkelen van contractactiviteiten en maatwerktrajecten voor bedrijven en instellingen. Daarmee draagt de Hogeschool Rotterdam volgens de informatie op de website bij aan een praktijk van levenslang leren. De Hogeschool Rotterdam heeft 11 kenniskringen die wetenschappelijk onderzoek en onderwijs met vraagstukken uit de praktijk verbinden. In de kenniskringen verdiepen lectoren, docenten, studenten en professionals uit de beroepspraktijk zich in vraagstukken die om een multidisciplinaire aanpak vragen. Het Instituut voor Financieel Management van de Hogeschool Rotterdam ontwikkelt en verzorgt naast deze nieuwe hbo-masteropleiding Accounting and Auditing de hboopleidingen Accountancy, Bedrijfseconomie, Fiscale Economie en Financial Services Management. Deze reeds bestaande opleidingen worden naast de voltijdvorm ook in een duale variant aangeboden. In samenwerking met externe partners worden ook post-hbo opleidingen aangeboden.

pagina 8


3.3

Profiel opleiding De nieuwe hbo-masteropleiding Accounting and Auditing werd na een marktanalyse (Arbeidsrelevantie master AA) door de NOvAA in samenwerking met een zestal hogescholen waaronder het Instituut voor Financieel Management van de Hogeschool Rotterdam ontwikkeld (aanvraagdossier pag. 6). De NOvAA acht het van groot belang dat er een opleiding op toegepast wetenschappelijk niveau tot stand komt die de kwalificaties biedt welke vereist zijn voor het beroep van Accountant-Administratieconsulent. Hiertoe heeft de NOvAA de eisen die zij stelt aan de titel Accountant-Administratieconsulent onder meer vertaald in een beroepsprofiel: De Accountant-Administratieconsulent 'en profil'. Dit beroepsprofiel en de daarin vastgelegde competenties en criteria zijn gehanteerd in de definiëring van de eindkwalificaties en het programma van de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing. Er is voor gekozen de master Accounting and Auditing als deeltijdopleiding te ontwikkelen: de opleiding vindt plaats naast de beroepspraktijk en moet een ontmoetings-, onderzoeks- en leerwerkplaats zijn voor toekomstige AccountantsAdministratieconsulenten. Vanwege het gemeenschappelijke programma komen de doelstellingen van de hbomasteropleiding Accounting and Auditing van de participerende hogescholen overeen. De concrete invulling van het programma, personeel, kwaliteitszorg, voorzieningen/faciliteiten en condities voor continuïteit verschillen echter. De totale studieduur van deze deeltijdopleiding is 2,5 jaar met een studiebelasting van 90 ECTS (aanvraagdossier pag. 7 en 30). De opleiding sluit direct aan op de hbobacheloropleidingen Accountancy & Bedrijfseconomie en Economie. Studenten dienen echter reeds minimaal een half jaar op hbo-niveau in de beroepspraktijk van de AccountantAdministratieconsulent werkzaam te zijn voor ze met deze opleiding kunnen beginnen. De werkplek dient tevens voldoende mogelijkheden te bieden om beroepscompetenties te ontwikkelen en praktijkopdrachten en toegepast praktijkgericht onderzoek uit te voeren. De Hogeschool Rotterdam heeft ervoor gekozen de opleidingen volgens een bepaald model in te richten: 'Rotterdams Onderwijs Model' (ROM) Binnen het ROM worden drie soorten onderwijs onderscheiden (informatie van de website): • Kennisgestuurd onderwijs: begin van de studie, structuur, lessen, werkgroepen, opdrachten, colleges, werkcolleges, practica en trainingen, probleemgestuurd onderwijs, zelfstudieopdrachten, games en skillslabs • Praktijkgestuurd onderwijs: resultaatgerichte aanpak van projecten (casussen) met echte relevante vraagstukken uit de beroepspraktijk. Outside in – inside out: de praktijk (bedrijven in de regio) verrijkt het onderwijs en dat levert weer een bijdrage aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk • Studentgestuurd onderwijs: studieloopbaancoach (docent) voor elke student, individuele gesprekken (3-4 maal per jaar), portfolio, competentieontwikkeling, studiekeuzen en (contractuele) afspraken over studieactiviteiten Studenten beschikken tijdens hun studie over een coach die hen begeleidt in de studieloopbaan. Met het resultaat van de studie moet een succesvol begin van een carrière in de financieel economische sector gegarandeerd zijn. Het panel had met betrekking tot de aansluiting van bachelor op master enige zorg in verband met de nieuwe CEA-eindtermen. Deze zouden mogelijk kunnen leiden tot een verdere verzwaring van het masterprogramma waardoor het niveauverschil ten opzichte van de bacheloropleiding groter zou worden. Tijdens de gesprekken kon deze zorg echter in voldoende mate door de opleiding worden weggenomen: de aansluiting tussen bachelor en master krijgt de noodzakelijke aandacht ook bij verdere uitbouw van het programma. Gelijktijdig met de opleiding dienen studenten te voldoen aan de eis van een praktijkstage van drie jaar die nodig is om gecertificeerd te worden als Accountant-Administratieconsulent door de NOvAA (aanvraagdossier pag. 24). Nadrukkelijk wordt in het aanvraagdossier gesteld dat deze praktijkstage geen onderdeel vormt van het masterprogramma. De

pagina 9


opleiding en de NOvAA doen er naar de mening van het panel goed aan de informatieverstrekking en voorlichting op deze punten te blijven volgen. Nieuwe opleiding voor Nederland Er wordt geen andere vergelijkbare opleiding in Accounting en Auditing elders aangeboden buiten de kring van met de NOvAA samenwerkende opleidingen. Nieuwe opleiding voor de instelling De opleiding is eveneens nieuw voor de Hogeschool Rotterdam. Studieomvang De hbo-masteropleiding Accounting and Auditing betreft een 2,5 jarige deeltijdopleiding met als locatie Rotterdam. De opleiding heeft een omvang van 90 ECTS (2528 studiebelastingsuren).

pagina 10


4

Beoordeling per onderwerp In dit hoofdstuk toetst het panel de aanvraag aan de hand van de zes onderwerpen en negentien facetten uit het toetsingskader. Per facet is telkens de letterlijke omschrijving ervan uit het toetsingskader overgenomen. Daarna volgen eveneens per facet een summiere samenvatting van de informatie verstrekt door de instelling, en de overwegingen en het oordeel van het panel. Tot slot geeft het panel per onderwerp een samenvattend oordeel.

4.1

Doelstellingen opleiding Voor de beschrijving van de algemene doelstellingen, profiel van de instelling en opleiding en onderwijskundige visie wordt onder andere verwezen naar hoofdstuk 3.

4.1.1

Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten (NOvAA) heeft sinds 2004 met een aantal hogescholen, waaronder de Hogeschool Rotterdam een samenwerkingsovereenkomst afgesloten voor de ontwikkeling van een professional masteropleiding voor Accountants-Administratieconsulenten. Hiertoe zijn twee overlegorganen in het leven geroepen: de landelijke Stuurgroep en de landelijke Programmaraad Master Accounting and Auditing. Ze bestaan uit vertegenwoordigers van de hogescholen en de NOvAA en behartigen de ontwikkeling en aanbieding van de hbomasteropleiding Accounting and Auditing. De titel Accountant-Administratieconsulent is beschermd, geeft certificeringbevoegdheid en mag alleen worden gevoerd indien wordt voldaan aan de wettelijke eisen van de NOvAA (aanvraagdossier pag. 6). De vraag naar een dergelijke opleiding is onderzocht met behulp van het kwantitatieve beleidsonderzoek Dijk 12 (Arbeidsmarktrelevantie Master A&A) en in gesprekken met accountantsorganisaties, het MKB en hogescholen (aanvraagdossier pag. 3 en mondeling overleg van het panel met de NOvAA op 30 okt. 2007). Vooral voor de bovenkant van het MKB bleek behoefte aan een adequate gesprekspartner voor ondernemer en personeel: administratieve ondersteuning, samenstelling en beoordeling van de jaarrekening, afgifte van een verklaring, advisering in bedrijfseconomische, fiscale en juridische zaken en op het gebied van de automatisering. De hbo-master moet een kritische, onafhankelijke professional zijn, die in staat is innovatieve oplossingen in zijn beroepspraktijk, de MKB-omgeving, toe te passen. De NOvAA heeft de domeinspecifieke eisen die zij stelt aan de masteropleiding AccountantAdministratieconsulent vastgelegd in een beroepsprofiel dat mede gebaseerd is op de achtste EG-Richtlijn (aanvraagdossier pag. 8). In dit beroepsprofiel worden de vijf eindkwalificaties voor de masteropleiding, bestaande uit een beschrijving van kritische situaties en daaraan gekoppelde competenties en het niveau van functioneren, beschreven (aanvraagdossier pag. 9-12): • Situaties van assurance-opdrachten • Situaties van assurance verwante opdrachten • Situaties van administratieve en fiscale dienstverlening • Situaties van advies • Situatie van kantoororganisatie

pagina 11


In het beroepsprofiel worden nog zes houdingsaspecten genoemd: integriteit, objectiviteit, geheimhouding, deskundigheid & zorgvuldigheid, onafhankelijkheid en professioneel gedrag. De masteropleiding wil een expliciete bijdrage leveren aan de ontwikkeling van deze houdingsaspecten en heeft daartoe negen persoonsgebonden competenties gedefinieerd. Deze negen competenties geven richting aan de portfoliowerkzaamheden van de student, terwijl de eraan gekoppelde indicatoren sturend zijn voor de beoordeling van de professionele attitude van de student middels een assessment (aanvraagdossier pag. 1214): • Kritische analyse • Innovatieve probleemoplossing • Doelgericht en planmatig handelen • Omgevingsgericht handelen • Besluitvaardigheid en oordeelsvorming • Communiceren • Samenwerken • Klantgericht handelen • Lerend vermogen Overwegingen Het panel heeft in eerste instantie de NOvAA de vraag voorgelegd wat de positionering en het karakter van deze nieuwe hbo-master Accounting and Auditing zal gaan worden. Uit het antwoord blijkt dat de ‘Young Professionals’ van deze masteropleiding meer bieden dan alleen het uitvoeren van standaardwerkzaamheden en in de bovenposities van het MKB gaan functioneren. Zij zijn in staat om nieuwe producten te ontwikkelen naar aanleiding van nieuwe weten regelgeving (productinnovatie), kunnen collega’s en medewerkers de nieuwe weten regelgeving uitleggen en ondersteuning bieden bij de uitvoering daarvan (leidinggevende capaciteiten). De kennissamenleving noodzaakt tevens om (internationale) kennis op hoog niveau binnen de beroepsomgeving aan te bieden aan beginnende professionals. Aangegeven werd dat de Postbacheloropleiding en de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing twee verschillende opleidingstrajecten zijn. Bij de Postbacheloropleiding ligt de nadruk op standaardwerkzaamheden (controle en samenstelopdrachten e.d.). De masteropleiding biedt meer op terreinen als productinnovatie, internationalisering, zelfreflectie, ontwikkeling leidinggevende capaciteiten enz. Dit blijkt onder andere uit de gekozen literatuur en de onderzoekscomponent. In de opleiding staan de beroepsproducten centraal waarbij onderzoek kan leiden tot productvernieuwing en kennisvermeerdering. De hbo-master positioneert zich daarmee aan de bovenkant van de MKB-markt en heeft daarin vooral een adviserende functie . De Hogeschool Rotterdam gaf in de gesprekken aan dat door de participerende hogescholen en de NOvAA gekozen is voor een gemeenschappelijk curriculum aangezien de opleiding aan een aantal eisen moet voldoen teneinde daadwerkelijk de status van een master te kunnen verkrijgen. Zaken die in dat kader vaststaan zijn: eindtermen, Dublin descriptoren en het beroepsprofiel. Elke hogeschool kan met name in de ‘vrije ruimte’ zijn eigen accenten en lokale kleuring inbrengen. Er bestaat een afspraak over wat wordt aangeboden, terwijl iedere hogeschool zelf bepaalt hoe de opleiding wordt aangeboden. Tijdens de colleges van thema 4 (zie facet 2.1 Eisen hbo van het onderwerp Programma) zal de opleiding bijvoorbeeld aansluiten bij de bedrijfssluitingen in de Rotterdamse regio die de Kamer van Koophandel voorziet voor de komende 10 jaar Met betrekking tot de positionering ten opzichte van een RA of een master Financial Controller merkt de aanvrager desgevraagd op dat de drie opleidingen overeenkomsten vertonen, maar dat ze verschillen in de wijze waarop de afgestudeerden binnen een organisatie functioneren. De universitair geschoolde RA is in dienst van accountantskantoren die zich richten op het grootbedrijf, terwijl de hbo-master Accounting

pagina 12


and Auditing zich richt op het MKB. De (Financial) controller is een interne functie binnen een organisatie, terwijl de accountant er geen deel van uitmaakt. De accountant richt zich op alle sectoren en branches. De Accountant-Administratieconsulent (AA) is in het algemeen meer allround op het gebied van fiscaliteit, administratie, jaarrekening en financiering. In de Wet Toezicht Accountantsorganisaties (WTA) wordt geen onderscheid gemaakt tussen AA en RA. De HR verwacht wel dat genoemde posities binnen organisaties zullen verschuiven, maar in welke richting is nog moeilijk in te schatten. Veranderingen in het werkveld zullen tijdens het mastertraject gemonitord worden en waar nodig zullen veranderingen in het curriculum aangebracht worden. Het panel is van mening dat de aanvrager zich voldoende heeft georiënteerd op de arbeidsmarkt en het werkveld via verkennende studies, overleg met accountantsorganisaties, MKB Nederland, hogescholen, NOvAA en universitaire vakgenoten. De hiermee door de opleiding geformuleerde beoogde eindkwalificaties sluiten volgens het panel voldoende aan bij het beroepsprofiel en de domeinspecifieke eisen die in de beroepspraktijk gesteld worden aan een hbo-master in Accounting and Auditing. Het panel merkt hierbij op dat de Hogeschool Rotterdam in samenwerking met de NOvAA rekening gehouden heeft met de nieuwe eindtermen van de CEA (Commissie Eindtermen Accountantsopleiding). De beoogde eindkwalificaties sluiten hierbij voldoende aan voor wat betreft de NVAO-criteria (accreditatie). De CEA zal echter voor de ‘aanwijzing’ nog apart een toetsing uitvoeren volgens eigen regels en criteria (zie paragraaf 2.1). Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.1 ‘Domeinspecifieke eisen’ als voldoende. 4.1.2

Master (facet 1.2) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. Bevindingen De opleiding heeft de competenties, die het eindniveau van de opleiding bepalen, getoetst aan het hbo-masterniveau van de Dublin descriptoren (aanvraagdossier pag. 16-19). Kennis en inzicht (o.a.): • Assurance-opdrachten: kwalificatie van administratieve verslaglegging, oordeelsvorming, verantwoording, toetsing • Assurance verwante opdrachten: objectiviteit, verantwoording, toetsing aan Wet en Regelgeving • Administratieve en fiscale dienstverlening: ondersteuning jaarrekening, gegevensanalyse • Advies: signalering, formulering, actief luisteren, beeld huidige situatie, data verzamelen • Kritische analyse: complexe situaties, (causale) verbanden, conclusies. Toepassen kennis en inzicht (o.a.): • Assurance-opdrachten: verklaringsstelsel, richtlijnen accountantscontrole • Assurance verwante opdrachten: (financiële-) administratie, jaarrekening, belastingaangifte, salarisadministrati • Advies: eindresultaten vastleggen, traject plannen, ondersteuning invoering • Kantoororganisatie: bedrijfs- procesvoering van teams, instructies • Innovatieve probleemoplossing • Doelgericht en planmatig handelen Oordeelsvorming (o.a.):

pagina 13


•

Assurance-opdrachten: doelmatig handelen, afwegingen onvolkomenheden, accountantsverklaring, Wet en Regelgeving • Assurance verwante opdrachten: deugdelijke grondslag, Wet en Regelgeving • Administratieve en fiscale dienstverlening: belastingaangifte, Wet en Regelgeving • Kantoororganisatie: werkomgeving teams, kwaliteitsbeheersing • Besluitvaardigheid en oordeelsvorming: beslissen, uitspreken, acties ondernemen • Samenwerken • Klantgericht handelen Communicatie (o.a.): • Assurance-opdrachten: hiaten administratieve bedrijfsvoering, rapportage • Assurance verwante opdrachten: vertrouwen scheppen, rapportage, gezag • Administratieve en fiscale dienstverlening: ondersteuning administratie • Advies: inzichtelijk/begrijpelijk maken, bespreken, reflecteren • Kantoororganisatie (teams): beheren van relaties, contacten onderhouden, klankbord, acquisitie en behouden van cliënten • Mondeling en schriftelijk meningen en ideeën aan anderen duidelijk maken Leervaardigheden (o.a.): • Kantoororganisatie (teams): zelfbeeld, grenzen, plannen en delegeren, netwerken • Omgevingsgericht handelen: verplaatsen in anderen, maatschappelijke ontwikkelingen • Lerend vermogen Het beoogde niveau is een verbreding èn verdieping van het bachelorniveau. Bij het functioneren op masterniveau wordt van de Accountant-Administratieconsulent (AA) verwacht dat deze zelfstandig innovaties kan realiseren in het beroep zelf, in de organisatie van het werk en in nieuwe en verbeterde oplossingen voor de cliënt, gebaseerd op ervaring en wetenschappelijke inzichten (gebaseerd op het NOvAA- beroepsprofiel: De AccountantAdministratieconsulent 'en profil'). Overwegingen Het panel constateert na bestudering van het aanvraagdossier en op grond van de gesprekken met de NOvAA en vertegenwoordigers van de opleiding, dat de HR er in slaagt de geformuleerde eindkwalificaties aan te laten sluiten bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master (de Dublin descriptoren). De Dublin descriptoren zijn duidelijk herkenbaar. De combinatie van de theorie met een onderzoeks- en toepassingsgerichte benadering van de beroepspraktijk past bij het gewenste profiel. Het panel heeft aan de NOvAA de vraag gesteld in hoeverre docenten van de verschillende hogescholen nog wel voldoende uitgedaagd zullen worden door de toch vrij strakke voorschriften en discipline van het programma. De NOvAA antwoordde dat de ontwikkeling van theoretische kennis meer is dan het uitleggen van hetgeen in het curriculum staat. In het model worden docenten uitgedaagd om samen met de studenten te onderzoeken of de verkregen kennis gebruikt kan worden in de praktijk (en omgekeerd). De (nieuwe) bevindingen worden in samenspraak met studenten, werkgevers en lectoren, besproken en beschreven. Kennis en inzicht worden dus verbonden met de praktijk. De resultaten zullen worden opgenomen in publicaties en jaarlijks worden gepresenteerd aan de kantoren en het opleidingsveld. De docenten gaven aan dat het niveau van deze masteropleiding verschilt van een hbobachelor AA en een post-bachelor AA-opleiding, doordat de methode van aanpak anders is. Bij deze hbo-master wordt veel meer vanuit een abstract kader en vanuit verschillende denkrichtingen gewerkt. Daarenboven wordt apart veel aandacht besteed aan

pagina 14


onderzoekscomponenten, aangezien ook bij het MKB vaak creatieve en nieuwe oplossingsstrategieën nodig zijn (zie ook facet 1.3 Oriëntatie hbo). Het panel is van mening dat de opleiding door de voortdurende inbreng vanuit de eigen beroepspraktijk van studenten sterk gericht is op de praktijk en op zelfwerkzaamheid. Juist vanwege de vaak unieke werksituaties en doordat tijdens de opleiding de nodige aandacht zal worden besteed aan persoonlijke ontwikkeling, discussiëren, presenteren en verantwoorden kan een vruchtbare en actuele uitwisseling plaatsvinden tussen studenten onderling, studenten en docenten en tussen opleiding en werkveld. Het panel vindt dat de opleiding mede daardoor op een goede manier bij zal kunnen dragen aan nieuwe ontwikkelingen in beroep en toegepast wetenschappelijk onderzoek. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.2 ‘Master’ als voldoende. 4.1.3

Oriëntatie hbo (facet 1.3) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een master in hbo: – De beoogde eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepencompetenties. – Een hbo-master heeft de kwalificaties voor het niveau van een zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Bevindingen In het beroepsprofiel van de Accountant-Administratieconsulent (AA, zie het NOvAArapport: De Accountant-Administratieconsulent ‘en profil’),wordt een onderscheid gemaakt tussen drie niveaus. Niveau A geeft aan dat de aankomende AccountantAdministratieconsulent kan functioneren in een eenvoudige context en volgens de regels zijn werk kan uitoefenen. Op niveau B kan de Accountant-Administratieconsulent functioneren in een complexe veranderlijke context en putten uit een breed scala van ervaringen. Bij het hoogste niveau C van de professionele master staat de vernieuwing van patronen in de context van het werk centraal. Dit niveau is een verbreding en verdieping van het bachelorniveau. De niveaudefiniëringen zijn in termen van het beroepenveld geformuleerd en door de beroepsvereniging NOvAA gevalideerd. Het rapport De Arbeidsmarktrelevantie Master AA van de NOvAA geeft aan dat het perspectief van afgestudeerde masters Accounting and Auditing gunstig is. Binnen de AA-accountancy wordt een aantal ontwikkelingen gesignaleerd die hierop aansluiten: upgrading en internationalisering werkzaamheden MKB-bedrijven, verhoogde kwaliteitseisen en (fiscale wetgeving) en schaalvergroting accountancykantoren. De eisen waaraan accountants moeten voldoen worden derhalve steeds zwaarder en complexer(aanvraagdossier pag. 20-21). De hbo-master Accountant-Administratieconsulent moet dan ook met name innovaties kunnen realiseren in het beroep zelf, in de organisatie van het werk en in nieuwe type oplossingen voor de cliënt (niveau C). Voorbeelden zijn nieuwe procedures en instrumenten om de kwaliteit en/of efficiëntie te verbeteren en het anticiperen op ontwikkelingen in de omgeving (cliënt en weten regelgeving) met analyses gebaseerd op ervaring en wetenschappelijke inzichten. De persoonsgebonden competenties kritische analyse, innovatieve probleemoplossing, omgevingsgericht handelen en lerend vermogen moeten bijdragen aan de ontwikkeling van een innovatieve attitude. De overige persoonsgebonden competenties zijn vooral van belang voor het leveren van gedegen en goed vakmanschap.

pagina 15


Het niveau van functioneren is door de NOvAA in het beroepsprofiel als volgt in de vijf eindkwalificaties omschreven (aanvraagdossier pag. 20-21): • Situaties van assurance-opdrachten: Het ontwikkelen van het ontwerp en de routine van assurance-opdrachten, door het conceptualiseren en reflecteren op de kwaliteit van een afgeleverd product ten behoeve van cliënten en het kantoorrepertoire • Situaties van assurance verwante opdrachten: Het ontwikkelen van het ontwerp en de procedures (werkprogramma’s, instrumenten, leidraden) van aan assurance verwante opdrachten, door het conceptualiseren en reflecteren op de kwaliteit van een afgeleverd product en het kantoorrepertoire • Situaties van administratieve en fiscale dienstverlening: Het zelfstandig nemen van beslissingen in vernieuwingssituaties, door zicht op de te ontwerpen technologieën • Situaties van advies: Het articuleren van (latente) complexe adviesbehoeften en deze vertalen in aanbod van producten, door kritische reflectie op vernieuwingsopgaven in systeemverband • Situatie van kantoororganisatie: Het vernieuwen van het werken van teams en kantoor, door kritisch beschouwen van bestuur en organisatie van acquisitie, kwaliteitsborging, automatisering en ontwikkeling van repertoire Overwegingen Het panel heeft de beoogde vijf eindkwalificaties (situaties) en daaraan gekoppelde competenties en niveaus van functioneren van een hbo-master Accounting and Auditing zorgvuldig bestudeerd en is van mening dat het niveau van de opleiding gericht is op het zelfstandig kunnen functioneren binnen een complexe multidisciplinaire omgeving en/of met complexe problematiek. De eindkwalificaties zijn in samenspraak met het relevante beroepenveld (beroepsorganisaties, MKB, universitaire contacten) ontwikkeld. De opleiding en de NOvAA hebben in samenspraak met de overige deelnemende hogescholen op basis van het CEA-rapport het curriculum zodanig aangepast dat ook de nieuwe CEA-eindtermen goed worden afgedekt. Met name via het lectoraat zullen professionals (gastdocenten) vanuit het werken onderzoeksveld bij de ontwikkeling van het onderwijs en het toegepaste wetenschappelijke onderzoek betrokken kunnen worden (zie facet 1.1 Domeinspecifieke eisen). Met betrekking tot het beroepsprofiel heeft het panel de vraag gesteld waarom middelgrote non-profit organisaties en zorginstellingen buiten beschouwing zijn gebleven. De aanvrager gaf hierop als antwoord dat studenten niet worden opgeleid ten behoeve van een specifiek marktsegment. De non-profit organisaties kunnen eveneens onderdeel uitmaken van de doelgroep. Verwacht wordt dat de afgestudeerde hbo-master Accounting and Auditing voldoende opgeleid is om te werken in zowel de profit als de non- profit branche. Op een vraag van het panel hoe de rol van de NOvAA beoordeeld werd, antwoordde de HR dat de NOvAA vooral wordt gezien als een belangrijke vertegenwoordiger van het beroepenveld van Accountant-Administratieconsulenten die het beroepsprofiel vaststelt. Het NOvAA-keurmerk borgt vervolgens dat het beroepsprofiel volledig tot zijn recht komt in het curriculum van de master AA. Concluderend is het panel van mening dat de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing in voldoende mate aan de doelstellingseisen ‘Oriëntatie hbo’, die aan een hbo-master worden gesteld, voldoet. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.3 ‘Oriëntatie hbo’ als voldoende.

pagina 16


4.1.4

pagina 17

Samenvattend oordeel onderwerp 1 Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt de facetten ‘Domeinspecifieke eisen’, “Master” en ‘Oriëntatie HBO’ van het onderwerp “Doelstellingen Opleiding” als voldoende. Daarmee is het samenvattend oordeel met betrekking tot het onderwerp positief.


4.2

Programma Voor de algemene beschrijving van de opleiding wordt verwezen naar hoofdstuk 3.

4.2.1

Eisen hbo (facet 2.1) Het beoogde programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een hboopleiding – Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en of (toegepast) onderzoek. – Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. – Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen De opleiding wordt in deeltijd aangeboden waardoor het een ontmoetings-, onderzoeks- en leerwerkplaats is voor toekomstige Accountants-Administratieconsulenten (aanvraagdossier pag. 22). De opleiding vraagt actief en innovatief (door)denken en reflecterend handelen. Studenten dragen zelf aan de eigen beroepspraktijk ontleende casuïstiek aan die via opdrachten en actuele wetenschappelijke vakliteratuur verkend en geanalyseerd wordt. Ze maken aldus kennis met concepten, theorieën en modellen die ten grondslag liggen aan het handelen in de beroepspraktijk. Werkmethoden, persoonlijke effectiviteit en instrumentarium worden hierdoor verder ontwikkeld. Het programma is opgebouwd rond vier thema’s die toenemen in complexiteit en alle betrekking hebben op een onderdeel uit de levenscyclus van een bedrijf: 1. de startende onderneming, 2. de groeiende of grote(re) onderneming, 3. overname of verkoop van de onderneming, 4. staking van de onderneming (aanvraagdossier pag. 23). Ieder thema kent steeds twee opdrachten waarvan één zich richt op communiceren met en adviseren van de klant, terwijl de andere zich richt op het methodisch verantwoord opzetten en uitvoeren van toegepast praktijkonderzoek. Daarnaast wordt met behulp van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) en een portfolio gewerkt aan persoonsgebonden competentieontwikkeling waarbij zes houdingsaspecten worden onderscheiden (zie facet 1.1 Domeinspecifieke eisen). Alle leerlijnen komen in het laatste half jaar van het opleidingsprogramma tezamen in de masterthesis (aanvraagdossier pag. 22-23). De actualiteit van het programma wordt geborgd door samenwerking met de NOvAA (commissie onderwijs) en een werkveldcommissie waarin naast de NOvAA tevens beroepsbeoefenaren en vertegenwoordigers van het MKB zitting hebben. Het programma wordt eveneens geborgd doordat de opleiding ook de eindtermen van de CEA geïncorporeerd heeft (aanvraagdossier pag. 21 en bijlage 3 van dat dossier). Binnen de vier samenwerkende hogescholen is een aanvang gemaakt met het opzetten van enkele lectoraten die sterk gerelateerd zijn aan het beroep van AccountantAdministratieconsulent. Voor de HR is dat het lectoraat Risk Management (bijlage 8 van het aanvraagdossier). De lectoren zullen een actieve rol gaan spelen met betrekking tot kennisuitwisseling en kennisvalorisatie (aanvraagdossier pag. 24 en facet 3.1 Inzet personeel, eisen hbo). Studenten van de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing zullen tegelijkertijd de wettelijk verplichte praktijkstage (ook wel praktijkopleiding genoemd) van drie jaar doorlopen. Deze praktijkstage vormt echter geen onderdeel van het masterprogramma (zie ook de opmerkingen hierover bij paragraaf 3.3 Profiel opleiding).

pagina 18


Overwegingen Het panel is na bestudering van het aanvraagdossier en de gesprekken met de NOvAA en de opleiding van mening dat het programma voldoende consistentie en samenhang biedt. De relatie met de Dublin descriptoren is duidelijk herkenbaar en de samenhang van het programma wordt door de rode draad van de levenscyclus van een bedrijf en de horizontale en verticale relaties van de drie leerlijnen voldoende geborgd. De toepassing van de CEAeindtermen zal eveneens bijdragen aan de programmakwaliteit. Vanuit het lectoraat kan een goede inbreng komen met betrekking tot het toegepaste wetenschappelijk onderzoek, de actualiteit en de theoretische ontwikkeling van het vakgebied. Er zal tevens een voortdurende en actuele interactie kunnen plaatsvinden met de (eigen) beroepspraktijk door de praktijkopdrachten en cases, de inbreng van (gast)docenten/lectoren en uiteindelijk het toegepaste onderzoek tijdens de masterthesis. Hierdoor zullen beroepsvaardigheden ontwikkeld kunnen worden en zijn er tevens aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het panel vroeg zich met betrekking tot de hoeveelheid aangeboden literatuur af of het doorwerken en beheersen ervan wel haalbaar is in 2,5 studiejaar. Het leek goed om hierin een keuze van onderwerpen te maken (capita selecta). De opleiding gaf hierop aan dat in de themawijzers een onderscheid gemaakt wordt in verplichte en aanbevolen literatuur. De verplichte literatuur wordt door de docenten bepaald. De aanbevolen literatuur wordt in overleg met docenten en afhankelijk van opdracht en toegepast praktijkonderzoek vastgesteld. Een deel van de onderwerpen van het onderwijsprogramma is reeds in de bachelor in meer of mindere mate aan de orde gekomen. De aspecten toegepast wetenschappelijk onderzoek en interactie met de beroepspraktijk zijn erg belangrijk voor het niveau van de hbo-master. De opleiding merkte hierover ondermeer op dat methoden van onderzoek aan bod komen tijdens colleges in het vak ‘Onderzoek’ (thema 1 vanaf week 6) waarin de onderzoeksmethodologie centraal staat, tijdens de onderzoeksopdrachten binnen de 4 thema’s en tijdens de periode van de thesis. Deze aanpak wordt volgens de opleiding geborgd door het wetenschappelijk profiel van de docenten/lectoren die de onderzoeksopdrachten en masterthesis begeleiden en hun participatie in het lectoraat en de kenniskring. De programmacoördinator gaf tevens aan dat een van de docenten methodoloog is en beschikbaar is als coach. Door deze uitleg kon de panelzorg met betrekking tot het toegepaste onderzoek en de beroepspraktijk in voldoende mate worden weggenomen. Samenvattend kan gesteld worden dat het programma van de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing,rekening houdend met de nieuwe CEA-eindtermen , in voldoende mate voldoet aan de hbo-eisen en op de concrete, actuele beroepspraktijk is afgestemd. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.1 ‘Eisen hbo’ als voldoende.

4.2.2

Relatie tussen doelstelling en programma (facet 2.2) Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Bevindingen Het didactisch principe van de opleiding is gebaseerd op een constructivistische leeromgeving (aanvraagdossier pag. 24-26). Het programma is opgedeeld in vier onderwijsblokken (de thema’s) die de levenscyclus van een onderneming weerspiegelen. Hieraan worden telkens eindkwalificaties en competenties gekoppeld (aanvraagdossier

pagina 19


pag. 27-28). Door deze opbouw wordt aansluiting gevonden bij de beroepspraktijk van de Accountant-Administratieconsulent en is er tevens sprake van een toenemende complexiteit. Het programma wordt afgesloten met een thesis: een half jaar toegepast wetenschappelijk onderzoek in de beroepspraktijk. Door alle blokken heen lopen drie leerlijnen: een expertiselijn communicatie en advies (1 opdracht per blok), een expertiselijn toegepast praktijkonderzoek (1 opdracht per blok) en een persoonlijke competentielijn. De opbouw van de expertise gebeurt vanuit twee invalshoeken: enerzijds vanuit het maken, produceren en toepassen in de beroepspraktijk en anderzijds vanuit het analyseren, vergelijken en confronteren van theorieën, modellen en bestaande beroepspraktijken. De opdrachten worden afgesloten door een casusaanpak, een onderzoeksrapport of een paper welke summatief beoordeeld worden (aanvraagdossier pag. 29). De expertiseontwikkeling wordt ondersteund door colleges, (gast)docenten, input van medestudenten, werkgroepen en collegiale consultatie onder leiding van een domeindeskundige docent. De persoonlijke competenties en indicatoren (beroepshouding) zijn gebaseerd op zes houdingsaspecten (zie facet 1.1 Domeinspecifieke eisen). Ze worden gevolgd met behulp van een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) en een portfolio (formatieve assessments). De belangrijkste kenmerken van het curriculum zijn (aanvraagdossier pag. 26): • authentieke opdrachten: levenscyclus van een bedrijf • beroepsgerelateerde werken leerprocessen: eigen beroepspraktijk student • methodologisch verantwoord onderzoek: 'nieuwe' toegepaste kennis, kennisvalorisatie • competentiegericht en constructivistisch: integrale beoordeling en toetsing (assessments), beroepsstandaard, (wettelijke) eisen, masterthesis Gedurende de hele opleiding wordt zowel formatief als summatief getoetst aan de hand van beoordelingscriteria, afgeleid van het beroepsprofiel (aanvraagdossier pag. 29). De formatieve toetsvormen sluiten aan bij het streven om van elkaar te leren: feedback van experts en van collega-studenten. Bij het eindassessment rond de masterthesis, wordt de competentieontwikkeling ten aanzien van kennis, vaardigheden, onderzoek en beroepsattitude integraal getoetst en mede beoordeeld door geschoolde (NOvAA-) assessoren. De borging van de beoordelingsprocedure wordt jaarlijks via de overkoepelende landelijke Programmaraad met de betrokken beoordelaars (aanvraagdossier pag. 29). Overwegingen Het panel is van mening dat het didactische concept van het constructivisme, het probleemgestuurde onderwijs (cases) en de verschillende werkvormen voldoende de te bereiken eindkwalificaties schragen. De eindkwalificaties worden in de verschillende onderdelen van het programma aantoonbaar vertaald in competenties en niveaus van functioneren. De opleiding heeft aangegeven dat docenten de doelstellingen en eindkwalificaties als uitgangspunt hanteren voor de specifieke invulling van het programma. Elke student wordt gedurende de opleiding in zijn persoonlijke competentie-ontwikkeling begeleidt door een coach, die helpt in het articuleren van doelstellingen, leeropbrengsten, het maken van ontwikkelingsplannen en in de voorbereiding op de formatieve en summatieve assessments. Dit vindt met name plaats in de coachgroepen (intervisiebijeenkomsten) bij aanvang en na afloop van een thema. Studenten dienen zelf een individuele sterktezwakteanalyse te maken (self-assessment) en een ontwikkelingsplan op basis van het beroepsprofiel. Collega-studenten beoordelen eveneens (peer-assessment) competenties van de student ten behoeve van het bijstellen van het persoonlijk ontwikkelingsplan. Assessments vinden elke vijf weken plaats. De programmacoördinator en de docenten gaven aan dat studenten tijdens de formatieve en summatieve assessments kritisch

pagina 20


benaderd zullen worden en dat ze veel en goede ervaring met deze vorm van toetsing hebben. De algemene beschrijving van het onderwijs en randvoorwaarden worden in de studiegids gegeven (bijlage 12 van het aanvraagdossier Studiegids 2008 Masteropleiding Accounting and Auditing). Per thema wordt informatie gegeven over het collegerooster, body of knowledge, competenties, doelstellingen, leerinhouden, werkvormen, toetsvormen, toetscriteria en verplichte en aanbevolen literatuur. De opleiding heeft het rooster op hoofdlijnen grotendeels weten in te vullen, zodat tevens duidelijk wordt welke docent welk vak geeft op welk moment. De lector zal een belangrijke rol gaan spelen bij de invulling van het toegepaste onderzoek en de begeleiding van studenten tijdens de masterthesis. De hbo-master Accounting and Auditing is een deeltijdopleiding en de docenten komen uit de beroepspraktijk of zijn daarin werkzaam geweest. Enkele van hen hebben al ervaring met het begeleiden van studenten. Er werd opgewezen dat de toetsing van competenties een subjectieve zaak is en blijft. Getoetst wordt onder andere door middel van schriftelijke en mondelinge presentaties. De toetsing van de persoonlijke competentieontwikkeling zal plaatsvinden door een assessment waarbij ook de werkgever/begeleider van de student betrokken zal worden. Het panel heeft waardering voor de uitwerking van het programma, maar acht op enkele onderdelen een concretere invulling gewenst. Het programma staat voor alle vier de participerende opleidingen ‘goed in de steigers’,maar readers ontbreken bijvoorbeeld nog. Het panel heeft de indruk dat de opleiding pas definitief zal doorstomen na een positieve accreditatie van de NVAO. De opleiding wees er tijdens de gesprekken op dat het ontbreken van readers een bewuste keus is vanwege de actualiteit. Ze worden pas een kwartaal voor de aanvang van de opleiding samengesteld. Toetsing is met name belangrijk voor de nieuwe algemeen geldende CEA-eindtermen, aansluiting met de universitaire master (bv RA) en de certificeringsbevoegdheid. De HR en de drie andere hogescholen die de hbo-master Accounting and Auditing willen aanbieden hebben voor de toetsing van de drie kernvakken (Audit & Assurance, Externe Verslaggeving en Bestuurlijke Informatievoorziening) in het AC-scholenoverleg een landelijke toetsing opgezet. Hierbij is aansluiting gezocht bij de regeling landelijke examens post hbo Accountancy. De examens zullen door een, door de Programmaraad Master AA op te richten, Landelijke Commissie Examens worden voorbereid. De toetsing zal gebeuren door een Raad van Toezicht waarin ook externe deskundigen uit de academische wereld zitting zullen hebben. Het panel heeft waardering voor deze objectieve landelijke kennistoetsing van de drie kernvakken waardoor opleidingen qua niveau straks ook onderling beter met elkaar vergeleken kunnen worden. Tevens wordt geconstateerd dat het oorspronkelijke doel van het AC-scholenoverleg om zich aan te sluiten bij het universitaire circuit is losgelaten en men ‘terugvalt’ op het oude model van landelijke hbo-examens. De eisen en het niveau van de universitaire en hbo-toetsing zijn en blijven in ieder geval gelijkwaardig. Het panel merkt eveneens op dat de toetscriteria van deze regeling nog voor enige verbetering vatbaar zijn. Te denken valt bijvoorbeeld aan een meer directe betrokkenheid van de CEA bij dit onderdeel. Met betrekking tot de resultaten van de overige programmaonderdelen (die niet landelijk getoetst worden) is het panel van mening dat het een goede zaak zou zijn indien die eveneens kwantitatief en kwalitatief geanalyseerd zouden worden, zodat een betere onderlinge vergelijking van de verschillende opleidingen mogelijk wordt. Samenvattend is het panel van mening dat, hoewel er nog enkele aandachtspunten zijn, de opleiding er in slaagt om de te bereiken eindkwalificaties aantoonbaar te vertalen in leerdoelen van (onderdelen) van het beoogde programma.

pagina 21


Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.2 ‘Relatie tussen doelstelling en programma’ als voldoende.

4.2.3

Samenhang programma (facet 2.3) Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. Bevindingen Binnen het programma wordt een onderscheid gemaakt tussen verticale en horizontale samenhang (aanvraagdossier pag. 29-30) De verticale samenhang is georganiseerd rond de vier thema’s die de ontwikkelingsfasen en levenscyclus van een MKB-onderneming weergeven. De thema’s laten ook een toenemende complexiteit in de praktijksituatie van een Accountant-Administratieconsulent zien. Daarnaast is de verticale samenhang herkenbaar in de onderzoekslijn. In het eerste semester komen de basiselementen van onderzoek (o.a. methodologie, wetenschappelijk denken, wetenschapsleer en statistische basiskennis) aan bod, waarop in de volgende semesters wordt voortgebouwd. De onderzoeksopdrachten worden eerst in groepjes aangepakt, maar in het tweede programmajaar wordt dat werk individueel verricht. De horizontale samenhang is geborgd doordat de twee modules in een thema zijn gesitueerd in dezelfde context. De thema’s weerspiegelen de voorkomende werkzaamheden en opdrachten op een accountantskantoor. Elk thema kent een opdracht waarin de ‘body of knowledge’ van het beroep centraal staat en een opdracht waarin het vooral gaat om het toepassen ervan. Iedere opdracht heeft naast deze primaire doelstelling gelijktijdig en in samenhang met het thema ook een belangrijke functie in de persoonlijke competentieontwikkeling (beroepshouding) van de student. Competentieontwikkeling vindt gedurende de hele masteropleiding plaats. Aan het eind van de opleiding toont de student in de masterthesis aan dat hij/zij zich heeft ontwikkeld tot een competente professionele beroepsbeoefenaar op masterniveau. Overwegingen Het panel is van mening dat het programma weliswaar op enkele onderdelen nog verder moet worden doorontwikkeld (zie facet 2.2), maar dat het in opzet gedegen is en door de verticale en horizontale structuur een goede inhoudelijke samenhang biedt met logische en consistente lijnen. De volgorde en aard van de vier thema’s bieden, doordat ze alle gebaseerd zijn op de levenscyclus van een bedrijf, een goede ‘rode draad’. Binnen de expertiseontwikkelingslijnen communicatie/advies en toegepast praktijkonderzoek wordt via praktijkopdrachten gedurende de gehele studie gewerkt aan en voorbereid op de eindfase: de thesis. Hierdoor komt het praktijkaspect voortdurend aan bod en wordt een goede verbinding gelegd tussen de opeenvolgende onderwijsblokken. De persoonlijke ontwikkelingslijn draagt via het POP, de portfolio en de coachgroepen volgens het panel eveneens op een goede wijze bij aan de onderlinge samenhang van het programma. Theoretisch aspecten en praktische vaardigheden komen in alle onderwijsblokken aan bod door middel van hoor-, werken responsiecolleges, presentaties en trainingen in onderzoeksvaardigheden en communicatie. De aansluiting van de verschillende onderdelen wordt vooral bereikt door binnen elk thema een aantal aspecten verder uit te diepen. Met andere woorden ‘herhaling met verdieping’. Hierdoor wordt de samenhang van het programma extra versterkt. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.3 ‘Samenhang programma’ van het programma als voldoende. Bij dit oordeel is ook rekening gehouden met de nieuwe CEA-eindtermen.

pagina 22


4.2.4

Studielast (facet 2.4) Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De studielast van de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing bedraagt 90 ECTS (2520 sbu). De doorlooptijd is 2,5 jaar met een gemiddelde van één lesdag per week. De vier onderwijsblokken kennen ieder een doorlooptijd van 20 weken waarin studenten zich verdiepen in het thema dat in het desbetreffende blok centraal staat. Elk blok kent twee praktijkopdrachten die parallel aan elkaar lopen. De studiebelasting bedraagt per blok 18 ECTS. De afstudeerfase van de thesis heeft eveneens een studiebelasting van 18 ECTS (aanvraagdossier pag. 30). Gemiddeld is de studiebelasting gedurende de hele opleiding 27 uur per week. De studeerbaarheid wordt volgens de aanvrager als volgt geoptimaliseerd: • Het dualiserende karakter van de opleiding wordt gestimuleerd doordat het programma is opgebouwd rondom zich voordoende activiteiten in de beroepspraktijk. Hierdoor wordt het mogelijk zich gelijktijdig in zowel de opleidingsals de werkomgeving te ontwikkelen • Elke student krijgt een (studie-)loopbaanbegeleider. Het persoonlijke ontwikkelingsplan is het leidende element in de begeleiding. Bij de praktijkopdrachten zijn zoveel mogelijk experts uit de beroepspraktijk en lectoren betrokken, die benaderd kunnen worden bij vragen of problemen Overwegingen Het panel heeft in eerste instantie met enige zorg kennis genomen van het feit dat de studielast met gemiddeld 27 uur per week en een duur van minimaal 2,5 jaar behoorlijk zwaar is. De deeltijdstudenten kunnen en moeten weliswaar een deel van de studietijd op hun werkplek invullen met de uitvoering van hun praktijkopdrachten, maar daarnaast zal toch ook een behoorlijk zware inspanning in de eigen ‘vrije tijd’ geleverd moeten worden. De studiebelasting van in totaal 90 ECTS is ook aanzienlijk groter dan de meer gangbare minimale eis van 60 ECTS voor een hbo-master. Het panel merkt hierbij op dat de nieuwe CEA-eindtermen kunnen leiden tot een verdere verzwaring van het masterprogramma waardoor tevens het niveauverschil ten opzichte van de bacheloropleiding zou kunnen toenemen.(zie ook paragraaf 3.3 Profiel opleiding). Hierdoor zou eventueel een aansluitingsprobleem kunnen ontstaan met consequenties voor het programma van de bacheloropleiding zelf. Deze zorg kon echter in voldoende mate worden weggenomen aangezien benadrukt werd dat men binnen het AC-scholenoverleg nog volop bezig was om de programma’s van bachelor en master qua zwaarte en aansluiting goed vorm te geven. Erkend wordt dat het om een zware master gaat voor zowel docenten als studenten. Tegelijkertijd gaat het om een vrijwillige keuze van duaalstudenten die in het algemeen erg gemotiveerd zijn. Een zwaar programma dus, waardoor het goed voorstelbaar is dat studenten door persoonlijke omstandigheden of een tijdelijk te drukke baan studievertraging oplopen. Het panel vroeg zich dan ook voorafgaand aan de site visit af wat de gevolgen zijn van eventueel uitlopen of vertraging. De opleiding antwoordde dat bij een studieachterstand de student in overleg met de coach een maatwerktraject zal afspreken. De programmacoördinator wees er op dat wat instroom en begeleiding betreft al veel en goede ervaring is opgedaan bij de duale en deeltijdopleidingen Accountancy van de HR. Er zal tevens streng worden gekeken naar de mogelijkheden die de werkkring van de kandidaat te bieden hebben om een succesvol en efficiënt studietraject mogelijk te maken (zie facet 2.5 Instroom). Het panel is van mening dat de begeleiding van de student met behulp van de

pagina 23


persoonlijke coach, het POP, de portfolio, de lector en de self en peer assessments, voldoende geborgd is. Het programma oogt doordacht en lijkt didactisch verantwoord De verschillende ontwikkelingslijnen (communicatie/advies, toegepast praktijkonderzoek en persoonlijke competenties) zorgen bovendien voor een goede samenhang. Dit alles zal zeker bijdragen tot beheersing van de studielast, waardoor het panel het programma als voldoende studeerbaar acht. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.4 ‘Studielast’ als voldoende.

4.2.5

Instroom (facet 2.5) Het beoogde programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: hbo-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. Bevindingen Kandidaten die willen instromen in de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing dienen de hbo-opleiding Bachelor of Economics richting Accountancy met succes afgerond te hebben. Ze moeten tevens minimaal een half jaar werkervaring hebben in de beroepspraktijk van de Accountant-Administratieconsulent (aanvraagdossier pag. 31). In deze beroepspraktijk werken de aankomende masterstudenten aan assurance-opdrachten, aan assurance verwante opdrachten en adviesopdrachten en verlenen administratieve en fiscale diensten. Binnen de eigen werkomgeving dienen in ieder geval voldoende mogelijkheden te zijn om de vereiste competenties te ontwikkelen en het praktijkgerichte onderzoek uit te kunnen voeren. Zij-instroom via een EVC-procedure (EVC: Erkenning van Verworven Competenties) is alleen mogelijk voor studenten die reeds in bezit zijn van het theoretisch deel van het AAexamen en voor Accountant-Administratieconsulenten met certificeringsbevoegdheid. Voor hen kan de doorlooptijd van verschillende onderdelen worden bekort (aanvraagdossier pag. 31). Instroom vanuit andere financieel-economische opleidingen of vanuit de postdoctorale RAopleidingen zal op basis van een intake-assessment (EVC-procedure) worden beoordeeld. Overwegingen Het panel heeft aan de opleiding de vraag voorgelegd in hoeverre instromende studenten wel genoeg ‘rijp’ zullen zijn voor deze masteropleiding. De programmacoördinator gaf hierop aan dat de instroomeisen streng te noemen zijn. Dit is een bewuste keuze aangezien er tijdens de opleiding hoge eisen aan de studenten en de werkomgeving gesteld worden teneinde het programma tot het gewenste eindniveau te kunnen volgen. De beroepspraktijk van de studenten moet voldoende mogelijkheid bieden om de praktijkopdrachten en competenties te ontwikkelen die bij het vereiste eindniveau van de hbo-master Accounting and Auditing horen. Is een halfjaar werkervaring bij de instroom wel voldoende?Het is tevens belangrijk wat de instroomeisen precies zijn en hoe deze getoetst worden. Hierop werd aangegeven dat de instroomeis van zes maanden werkervaring onder andere nodig is om te bepalen of voldaan kan worden aan de eisen die aan deze masteropleiding worden gesteld. Toetsing van werkervaring en opleiding vindt plaats via een intake-assessment en een eventuele EVCprocedure. Hiermee wordt bepaald welke competenties een student reeds bezit en welke nog ontwikkeld moeten worden. De Examencommissie is het bevoegde orgaan om uiteindelijk een besluit te nemen over toelating en mogelijke vervolgtrajecten naar aanleiding van het assessment. Kandidaten met een bachelor Accountancy zullen op grond van dat diploma geen extra vrijstellingen voor de hbo-master Accounting and Auditing

pagina 24


kunnen krijgen. De zij-instroom blijft volgens het panel een gevaarlijk punt. De beoordeling moet in ieder geval zorgvuldig gebeuren en een goede functiescheiding is beslist noodzakelijk. Managers mogen bijvoorbeeld geen invloed hebben op de beslissingen van de Examencommissie. Na afronding van de master hbo-master Accounting and Auditing heeft de student 3 jaar relevante praktijkervaring en voldoet daarmee ook aan de praktijkstage-eis van de NOvAA voor inschrijving als Accountant-Administratieconsulent (zie echter ook de opmerkingen hierover bij paragraaf 3.3 Profiel opleiding). Bestudering van het aanvraagdossier en de gesprekken met het bestuur en de docenten hebben het panel ervan overtuigd dat het beoogde programma qua vorm en inhoud voldoende aansluit bij de kwalificaties van de instromende studenten. Het panel heeft waardering voor de goede toelatingsprocedure en selectie, waardoor uitval en vertraging zoveel mogelijk worden voorkomen. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.5 ‘Instroom’ als voldoende.

4.2.6

Duur (facet 2.6) De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbo-master met minimaal 60 studiepunten (ECTS). Bevindingen De opleiding heeft een reguliere doorlooptijd van 2,5 jaar met een omvang van 90 ECTS (2520 sbu). Het eerste en tweede jaar zijn opgedeeld in twee onderwijsblokken van elk 20 weken (aanvraagdossier pag. 31-32). De vier studieblokken hebben derhalve een gemiddelde studiebelasting van 27 uur per week. Ook in de afstudeerfase van een half jaar is de studiebelasting 27 uur per week. Overwegingen Het panel stelt vast dat de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-master van minimaal 60 ECTS. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.6 ‘Duur’ als voldoende.

4.2.7

pagina 25

Samenvattend oordeel onderwerp 2 Programma Het panel beoordeelt alle zes facetten van het onderwerp Programma als voldoende. De totale beoordeling van het onderwerp Programma als geheel is dus positief.


4.3 4.3.1

Inzet personeel Eisen hbo (facet 3.1) De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een hboopleiding: Het onderwijs zal voor een belangrijk deel worden verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen Voor de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing hebben de samenwerkende hogescholen als uitgangspunt geformuleerd dat gewerkt wordt met twee typen docenten: kerndocenten en gastdocenten (aanvraagdossier pag. 33). Voor de kerndocenten geldt een minimumeis van vijf jaar ervaring in de accountantspraktijk. Gastdocenten moeten werkzaam zijn in de openbare accountantspraktijk en actief participeren in (praktijkgericht) onderzoek en/of advisering. Zij verzorgen specifieke items binnen het onderwijs: één of enkele hoorcolleges per kwartaal, gebaseerd op hun werk. Gastdocenten zullen uit het netwerk van het omringende werkveld van de hogeschool betrokken worden. Daarnaast zijn coaches (begeleiden en beoordelen assessments en POP’s) en begeleiders van de masterthesis (combinatie van coach en vakinhoudelijke experts) betrokken bij de uitvoering van het programma (aanvraagdossier pag. 34-35) De onderzoeksfunctie krijgt invulling door het lectoraat en door de werkzaamheden van een of meer leden van het kernteam. Voor het lectoraat Risk Management geldt de eis dat het onderzoek zich richt op problemen en vraagstellingen in de beroepspraktijk met als doel een bijdrage te leveren aan ontwikkeling en innovatie. Binnen de Hogeschool Rotterdam bestaat een werkveldadviescommissie waarin meerdere accountantskantoren uit de regio Rotterdam participeren. In de tweede helft van 2009 zal een convenant worden afgesloten waarin de accountantskantoren de intentie uitspreken dat ze zullen voorzien in de personele bezetting van het team kerndocenten en gastdocenten. Het kerndocententeam zal worden aangevuld met fulltime docenten van de hbobacheloropleiding Accountancy van de Hogeschool Rotterdam die minimaal 5 jaar recente ervaring hebben in de accountancypraktijk (aanvraagdossier pag. 33). Binnen de kernteams zullen de verschillende rollen van de docent (domeindeskundig expert, onderzoeker, coach/begeleider en begeleider masterthesis) in voldoende mate aanwezig zijn. Minimaal twee docenten van het kernteam treden op als coach en begeleider van de persoonlijke competentieontwikkeling van de student (aanvraagdossier pag. 35). Overwegingen Een hbo-masteropleiding Accounting and Auditing heeft volgens het panel vooral sterke behoefte aan docenten (Accountant-Administratieconsulenten) die met één been in de praktijk staan en die tevens onderzoekservaring hebben. Op grond van de documentatie, de CV’s van het docentencorps en het gesprek van 6 februari is het panel van mening dat de opleiding in voldoende mate tegemoet komt aan de eis dat het onderwijs voor een belangrijk deel moet worden verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Externe accountants hebben het team versterkt. Weliswaar is er nog slechts één docent AA bij de HR-opleiding betrokken, maar dat wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er weinig AA´s op voldoende ( universitair ) niveau beschikbaar zijn. Het panel wijst hierbij ook op de aanstelling van de lector die zal worden ingezet bij het toegepaste wetenschappelijk onderzoek en de begeleiding van studenten bij opdrachten en de masterthesis. Het is door de uitgewerkte themawijzers en het rooster duidelijker geworden hoe en wanneer de docenten ingezet zullen worden en welke taken en verantwoordelijkheden ze zullen krijgen.

pagina 26


Het hbo-masterniveau wordt voor een aanzienlijk deel bereikt doordat studenten leren om toegepast wetenschappelijk onderzoek te verrichten met name tijdens de periode van het schrijven van een thesis,. Voor de invulling van dit onderzoek is een goed draaiend lectoraat vrijwel onmisbaar. Het panel is van mening dat de opleiding voor een belangrijk deel hierin voorziet door de aanstelling van de lector en de inbedding van het onderzoek in het lectoraat Risk Management. De voorgestelde personeelsbezetting moet in staat zijn om in voldoende mate een verbinding op masterniveau te leggen tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.1 ‘Eisen hbo’ als voldoende.

4.3.2

Kwantiteit personeel (facet 3.2) Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten. Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen continueren. Bevindingen In het budget van de opleiding wordt de inzet van fte’s voor de kerndocenten jaarlijks voor een heel cohort vastgesteld. In beginsel worden de volgende richtlijnen gehanteerd voor de inzet van fte (aanvraagdossier pag.34): • docent-student ratio van 1-20 per cohort • de inzet van docenten-fte heeft betrekking op een cohort van 20 – 50 studenten Binnen de Hogeschool Rotterdam zal de coördinator en de secretariële en administratieve ondersteuning van de hbo-bachelor Accountancy tevens worden ingezet bij de hbomasteropleiding Accounting and Auditing. Voor algemene taken, werkoverleg en deskundigheidsbevordering is ruimte gereserveerd. Overwegingen Het is de bedoeling dat de nieuwe hbo-masteropleiding Accounting and Auditing van de Hogeschool Rotterdam in september 2009 van start gaat. Tijdens de gesprekken gaf de opleiding aan dat de markt er ‘goed uit ziet’, afgeleid van de aantallen die accountantskantoren hebben aangegeven. Ook docenten zullen in deze kring geworven kunnen worden. De opleiding aan de nabijgelegen Erasmus Universiteit is volgens de programmacoördinator meer gericht op grote bedrijven , maar kan eveneens voor de werving van docenten benaderd worden. Gastdocenten zullen voornamelijk uit de kantoren komen. Docenten gaven aan dat voor de werving en selectie van nieuw personeel eveneens hun eigen netwerken gebruikt zullen worden. Op een vraag van het panel of er ook gebruik gemaakt zal gaan worden van de AA-docenten van de zogenaamde NOvAApool antwoordde de opleiding dat daarover wel contact was geweest, maar dat in eerste instantie in de regio gerekruteerd zal worden. In de toekomst zal ook gebruik gemaakt worden van de afgestudeerden van de eigen opleiding. Het panel heeft op grond van de CV’s en de nadere uitleg tijdens het gesprek van 6 februari 2009 ten aanzien van de beschikbaarheid veel waardering voor het feit dat de opleiding inmiddels erin geslaagd is het docentencorps zowel kwantitatief als kwalitatief aanzienlijk te versterken (zie ook facet 3.1 en 3.3). Samenvattend is het panel van mening dat dit docentencorps in staat moet zijn de opleiding op masterniveau aan te bieden. Het aspect kwantiteit personeel van de hbomasteropleiding Accounting and Auditing kan daardoor voldoende gewaarborgd worden. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.2 ‘Kwantiteit personeel’ als voldoende.

pagina 27


4.3.3

Kwaliteit personeel (facet 3.3) Het in te zetten personeel is gekwalificeerd voor een inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma Bevindingen In het met de NOvAA gevoerde landelijke overleg is met betrekking tot docenten een competentieprofiel vastgesteld, waarin de volgende rollen zijn opgenomen (aanvraagdossier pag. 34-35): • domeindeskundig expert (consultant) • onderzoeker binnen het domein • begeleider van de thesis • coach/begeleider In het kernteam zullen al deze rollen worden vervuld (zie ook facet 3.1). Minimaal twee kerndocenten treden ook op als coach en begeleider van de persoonlijke competentieontwikkeling van de student. Borging van deze rollen zal plaatsvinden via functioneringsgesprekken en een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP). Docenten zullen hierbij ondersteund worden via scholing en deskundigheidsontwikkeling. Kerndocenten worden ondersteund door middel van functioneringsgesprekken (o.a. didactische ervaring, organisatorisch vermogen, onderzoekservaring, publicaties en netwerken) en het persoonlijk ontwikkelingsplan (scholing en deskundigheidsbevordering). Voor de kerndocenten zal de reguliere gespreks- en beoordelingscyclus van de Hogeschool Rotterdam worden ingezet. Ervaren Accountant-Administratieconsulenten zullen op freelance basis worden geworven. De opleidingscoördinator selecteert de gastdocenten mede op basis van reeds gedane publicaties (wetenschappelijke, eigen ervaringen/adviezen), lopende onderzoeken of adviesrapporten. Gastdocenten zullen in een evaluatiegesprek door de kerndocent beoordeeld worden onder andere aan de hand van student-evaluaties na elk thema. Gastdocenten moeten publiceren in relevante tijdschriften, door de beroepsgroep worden erkend als expert en beschikken over voor het beroepsdomein relevante netwerken. Borging hiervan vindt plaats door de programmacoördinator. Indien nodig zullen gastdocenten op onderwijskundig gebied worden begeleid door ervaren kerndocenten. De lector en kerndocenten zijn verantwoordelijk voor de begeleiding van de masterthesis. Overwegingen Voorafgaand aan de gesprekken heeft het panel de opleiding de vraag voorgelegd hoe de kwaliteit gemonitord wordt. De opleiding antwoordde hierop dat de kwaliteitszorg onder andere is vastgelegd in het Kwaliteitshandboek van het Instituut Financieel Management.. Het panel is op grond van deze informatie en de CV’s van mening, dat de opleiding goed ‘in de steigers’ staat. Het docentencorps beschikt over voldoende kwaliteit voor een inhoudelijke, organisatorische en onderwijskundige realisatie van het programma. De zwaarte van de docenten (RA’s), de aanstelling van een lector en de duidelijke gemotiveerdheid en inzet van het corps hebben hiertoe in belangrijke mate bijgedragen. Er is binnen het team sprake van een goede coördinatie, eenheid en coherentie. Docenten met ervaring als Accountant-Administratieconsulent hebben bij het aantrekken van nieuw personeel de voorkeur, maar het panel realiseert zich goed dat die niet makkelijk te vinden zullen zijn. De opleiding heeft tijdens de gesprekken aangegeven dat er ook bij de HR serieuze aandacht is voor permanente educatie (PE), bijvoorbeeld in de vorm masterclasses. Hiervoor wordt 10% van de aanstelling van docenten vrijgemaakt. Docenten kunnen via het

pagina 28


lectoraat werken aan eigen promotieonderzoek. Het panel heeft waardering voor deze kwaliteitsborgingen, maar geeft gezien de snelle ontwikkelingen in het vakgebied de opleiding in overweging de bij- en nascholing van docenten extra aandacht te geven. Samenvattend is het panel van mening dat de opleiding met dit docentencorps in staat moet zijn om het programma van de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing op een kwalitatief voldoende niveau te realiseren.

Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.3 ‘Kwaliteit personeel’ als voldoende. 4.3.4

pagina 29

Samenvattend oordeel onderwerp 3 Inzet personeel Alle drie facetten van het onderdeel ‘Kwaliteit Personeel’ zijn door het panel beoordeeld met een voldoende. Derhalve beoordeelt het panel het onderwerp als geheel positief.


4.4 4.4.1

Voorzieningen Materiële voorzieningen (facet 4.1) De beoogde huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen Bij de Hogeschool Rotterdam zijn de materiële voorzieningen toereikend door (aanvraagdossier pag. 35-36) • Voldoende ICT-voorzieningen: informatiebronnen, studiemateriaal, digitaal portfolio, mogelijkheden om samenwerkend leren te ondersteunen. • De mediatheek beschikt over relevante en actuele nationale en internationale literatuur, toegang tot de universiteitsbibliotheek van het Erasmus. • Voldoende computerfaciliteiten (pc’s, randapparatuur, software, draadloos netwerk) De huisvesting is toereikend door: • Een goede bereikbaarheid van de locatie. • Voldoende lokalen en werkplekken die geschikt zijn voor verschillende werkvormen (project, practicum, college, instructie, zelfstudie). • Er zijn voldoende geoutilleerde werkplekken voor medewerkers. • Kantinefaciliteiten. De Hogeschool Rotterdam biedt de colleges voor de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing op reguliere werkdagen aan waarop ook de voltijd bacheloropleidingen plaatsvinden. De Mediatheek en kantine zijn dan geopend. Overwegingen Het panel heeft aan de opleiding de vraag gesteld welke maatregelen er genomen zijn om de kwaliteit en toegankelijkheid van basisliteratuur en databanken van de hbomasteropleiding Accounting and Auditing in de bibliotheek te kunnen waarborgen. De opleiding gaf hierop aan dat alle basisliteratuur aanwezig is in de mediatheek of aangeschaft zal worden. Studenten hebben kosteloos toegang tot de nabijgelegen universiteitsbibliotheek van de Erasmus Universiteit. Binnen de Hogeschool Rotterdam is tevens een volledig geïmplementeerde digitale leeromgeving aanwezig. Er zullen tijdens de collegetijden (’s avonds) voor de deeltijdstudenten Accounting and Auditing ruim voldoende PC’s beschikbaar zijn, aangezien de capaciteit is afgestemd op dagstudenten. Door deze digitale leeromgeving kan een efficiënte uitwisseling tussen studenten en docenten plaats vinden. Voor deeltijdstudenten, die elkaar meestal niet meer dan één lesdag per week gedurende 40 weken per jaar ontmoeten, is een goed functionerend ICTsysteem zeer waardevol. Het panel is derhalve van mening dat de beoogde huisvesting en materiële voorzieningen voldoende toereikend zijn om het programma te kunnen realiseren. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 4.1 ‘Materiële voorzieningen’ als voldoende.

4.4.2

pagina 30

Studiebegeleiding (facet 4.2) Er is voorzien in personele capaciteit voor studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten die adequaat zijn met het oog op de studievoortgang.


Bevindingen De belangrijkste informatiebron voor studenten is de studiegids (bijlage 12 van het aanvraagdossier). Hierin zullen worden opgenomen het Onderwijs- en Examenreglement, eindkwalificaties, modulebeschrijvingen, assessmentprocedures, het jaarrooster en emailadressen van docenten en contactpersonen (aanvraagdossier pag. 36-37). Onderwijsactiviteiten worden minimaal drie weken voor aanvang van een module gepubliceerd en staan tevens in de themabeschrijvingen en moduleboeken. Met betrekking tot coaching en begeleiding heeft de opleiding de volgende maatregelen getroffen: • Bij de start wordt een coach toegewezen, die de student gedurende de hele opleiding in zijn persoonlijke competentieontwikkeling begeleidt. Dit vindt met name plaats in de coachgroepen (intervisiebijeenkomsten) bij aanvang en na afloop van een thema op basis van de kwalificaties, beroepskritische situaties en de competenties uit het beroepsprofiel. Studenten moeten een individuele sterktezwakte-analyse maken (self-assessment), waarna een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) wordt opgesteld. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een elektronisch portfoliomodel van de NOvAA. Na afloop van het thema komt aan de orde wat de leerwinst is geweest. Medestudenten beoordelen eveneens (peerassessment) • Docenten geven domeinspecifieke ondersteuning tijdens collegedagen en op afspraak bij het maken van verslagen en beroepsproducten • Een begeleider coacht individueel de uitvoering en inhoudelijke aspecten van de masterthesis De Hogeschool Rotterdam hanteert bij de studieloopbaanbegeleiding als instrument een digitaal portfolio dat een onderdeel is van de elektronische leeromgeving N@tschool. Overwegingen Het panel heeft een positieve indruk gekregen van de studiebegeleiding en de informatievoorziening van de opleiding. Opgemerkt wordt dat er sprake is van een vrij sterk persoonsgerichte ontwikkeling en begeleiding en dat de plannen en organisatie in het algemeen voldoende duidelijkheid bieden. Het panel vertrouwt er derhalve op dat de opleiding erin zal slagen om de deeltijdstudenten vanaf september 2009 adequate studiebegeleiding te bieden. Door het deeltijdkarakter van de opleiding bevinden de studenten zich de meeste tijd op hun eigen werkplek of thuis en moet veel van de begeleiding en ondersteuning dus ‘op afstand’ plaatsvinden. Het panel waardeert het feit dat de Hogeschool Rotterdam deze digitale leeromgeving stimuleert en faciliteert en is dan ook van mening dat de personele capaciteit voor studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten met het oog op de studievoortgang per september 2009 afdoend zal zijn. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 4.2 ‘Studiebegeleiding’ als voldoende. 4.4.3

pagina 31

Samenvattend oordeel onderwerp 4 Voorzieningen De materiële voorzieningen en de studiebegeleiding beoordeelt het panel als voldoende. Daarmee beoordeelt het panel het onderwerp ‘Voorzieningen’ als geheel positief.


4.5 4.5.1

Interne kwaliteitszorg Systematische aanpak (facet 5.1) Er is voorzien in een systeem van interne kwaliteitszorg, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregelen worden getroffen. Bevindingen De hbo-masteropleiding Accounting and Auditing valt onder het kwaliteitszorgsysteem van de Hogeschool Rotterdam dat gebaseerd is op de plan-do-check-act (PDCA) cyclus (aanvraagdossier pag. 38-41). Met behulp van criteria en meetinstrumenten wordt systematisch en periodiek gewerkt aan kwaliteitsverbetering. De toetsbare streefdoelen zijn afgeleid van NVAO- (basiskwaliteit) en eigen instellingscriteria. Tussen twee opeenvolgende NVAO-accreditaties wordt ten minste één keer een interne audit uitgevoerd. Daarnaast wordt minimaal jaarlijks een beperkte controle uitgevoerd op het functioneren van het kwaliteitszorgsysteem. De dienst AMC (auditing, monitoring en control) overziet de stand van zaken rond de kwaliteitsdoelen bij instituten en diensten. Binnen de Hogeschool Rotterdam wordt de hbo-masteropleiding Accounting and Auditing uitgevoerd door het Instituut Financieel Management. Het kwaliteitshandboek van dit instituut hanteert de volgende afspraken: • Periodieke controle • Bij de PDCA-cyclus worden studenten, alumni, personeel en werkveld betrokken • Na evaluaties worden de oorzaken van problemen onderzocht • Verbeterplannen worden opgesteld en uitgevoerd: doelen, termijnen, middelen, verantwoordelijkheden en aantoonbare resultaten Doel van deze afspraken is het kwaliteitsniveau te borgen, te bewaken en te verbeteren. Overwegingen Het panel stelt na het bestuderen van het aanvraagdossier en de gesprekken vast dat de Hogeschool Rotterdam en daarbinnen het Instituut Financieel Management met behulp van het integrale en systematische kwaliteitszorgsysteem voorziet in een adequaat en gedegen systeem van interne en externe kwaliteitszorg. Het panel heeft voldoende vertrouwen dat dit kwaliteitszorgsysteem op de juiste wijze bij de opleiding hbo-masteropleiding Accounting and Auditing zal worden toegepast en uitgevoerd.. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 5.1 ‘Systematische aanpak’ als voldoende.

4.5.2

Betrokkenheid (facet 5.2) Bij de interne kwaliteitszorg zullen medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief worden betrokken. Bevindingen Studenten worden betrokken via periodieke evaluaties (aanvraagdossier pag. 41): jaarlijks een algemeen tevredenheidsonderzoek en elke kwartaal onderwijsevaluaties per thema. Docenten/Medewerkers worden betrokken via het jaarlijkse overleg van de docentenvergadering en de tweejaarlijkse personeelsenquête: bespreking algemeen tevredenheidsonderzoek studenten, advies van alumni en beroepenveld. Door de POP- en functioneringsgesprekken wordt de kwaliteit van de docenten geborgd.

pagina 32


Alumni zullen betrokken worden via een op te richten alumnivereniging en een alumniraad: adviezen over het profiel, de beroepskwalificaties, de programmering, de uitvoering en het voorzieningenniveau. Het beroepenveld zal betrokken worden via het jaarlijkse overleg met de NOvAA, de landelijke Programmaraad en de landelijke en regionale werkveldcommissies voor de masteropleiding (aanvraagdossier pag. 37). Hierbij worden de actualiteit, het niveau en de oriëntatie van het programma besproken. Ook de werkgevers zullen door de studiebegeleiders regelmatig op deze punten en de beoogde competenties van het buitenschoolse curriculum van de masteropleiding worden geconsulteerd. Overwegingen Het panel is van mening dat medewerkers (docenten), studenten, alumni en het beroepenveld in de vorm van werkgevers en de landelijke en regionale werkveldcommissies voldoende bij de interne kwaliteitszorg betrokken (zullen) worden. Het betrekken van de verschillende stakeholders zal op een gestructureerde wijze gebeuren via het kwaliteitszorgsysteem. Alumni en hun werkgevers zijn voor deze startende opleiding uiteraard nog niet aanwezig, maar zijn wel opgenomen in dit systeem. Deze zullen na het afstuderen benaderd worden om zich uit te spreken over de relevantie en een eventuele herijking van de opleidingskwalificaties. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 5.2 ‘Betrokkenheid’ als voldoende.

4.5.3

pagina 33

Samenvattend oordeel onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt de twee facetten binnen het onderwerp ‘interne kwaliteitszorg’ voldoende. Daarmee wordt het eindoordeel van het onderwerp Interne Kwaliteitszorg als geheel positief.


4.6 4.6.1

Continuïteit Afstudeergarantie (facet 6.1) De instelling geeft aan studenten de garantie dat het programma volledig kan worden doorlopen. Bevindingen De Hogeschool Rotterdam stelt zich garant voor de uitvoering van het programma. Studenten die met de 2,5 jarige-opleiding beginnen, kunnen het hele programma doorlopen, mits ze dit binnen vier jaar doen (aanvraagdossier pag. 42). Bij een vertraging van meer dan een jaar kunnen zich echter wijzigingen voordoen in de inhoud en opzet van het programma. Ook bij geringe studentenaantallen worden de studenten in de gelegenheid gesteld de gehele opleiding te volgen. Aangezien dezelfde master tegelijkertijd wordt aangeboden door verschillende hogescholen, krijgen studenten de mogelijkheid om bij een te klein cohort onderdelen of de volledige studie aan een andere hogeschool te volgen. Overwegingen Tijdens de gesprekken heeft het panel aan het management de vraag gesteld wat de gevolgen zouden zijn qua financiën en afstudeergarantie bij tegenvallende studentenaantallen. Het management gaf hierop aan dat er wellicht financiële problemen zouden kunnen ontstaan bij niet-bekostigde instellingen, maar niet bij de Hogeschool Rotterdam. De opleiding heeft een verplichting van continuïteit. Bij te weinig studenten is het een optie om bijvoorbeeld samen met de Hogeschool Utrecht de theorie te verzorgen, maar de praktische opdrachten en de masterthesis door de hogescholen apart te laten begeleiden. Op basis van de gegevens in het aanvraagdossier en de gesprekken stelt het panel vast dat de Hogeschool Rotterdam de garantie geeft dat het programma geheel doorlopen kan worden. De opleiding beschikt naar de mening van het panel over voldoende financiële middelen om deze garantie daadwerkelijk waar te kunnen maken. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 6.1 ‘Afstudeergarantie’ als voldoende.

4.6.2

Investeringen (facet 6.2) De voorziene investeringen zijn toereikend om de opleiding (inclusief voorzieningen) tot stand te brengen. Bevindingen Het aanvraagdossier geeft op pagina 42 aan dat het voor de Hogeschool Rotterdam geen probleem is om ca 30 - 50 studenten extra te voorzien van goede faciliteiten, huisvesting, ICT en voldoende gekwalificeerd ondersteunend en onderwijsgevend personeel. De te verwachten deelname aan de opleiding is gebaseerd op een marktverkenning (Arbeidsmarktrelevantie master Accounting and Auditing van adviesbureau Dijk 12). De Hogeschool Rotterdam staat garant voor een goede en adequate organisatorische ondersteuning. In een financiële bijlage (Begroting Masteropleiding Accounting and Auditing, bijlage 6 van het aanvraagdossier) wordt aangegeven welke kosten en baten gemoeid zijn met de uitvoering van het opleidingsprogramma.

pagina 34


Overwegingen Het panel constateert op grond van het aanvraagdossier, de financiële documentatie en de gesprekken dat de Hogeschool Rotterdam voor de ontwikkeling van het programma voldoende heeft geïnvesteerd en gereserveerd om de opleiding hbo-master Accounting and Auditing te kunnen starten. Voor wat betreft de faciliteiten die nodig zijn, maakt de opleiding voor een groot deel gebruik van bestaande voorzieningen, hetgeen betekent dat in dat verband geen aanvullende investeringen nodig zijn. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 6.2 ‘Investeringen’ als voldoende.

4.6.3

Financiële voorzieningen (facet 6.3) De financiële voorzieningen voor de gecalculeerde negatieve resultaten zijn voldoende voor dekking van de aanloopverliezen. Bevindingen Het ontwikkelen en starten van de hbo-masteropleiding opleiding Accounting and Auditing is een zaak van belang voor de NOvAA en de participerende hogescholen (aanvraagdossier pag. 42). Deze organisaties hebben dan ook een belangrijk deel van de ontwikkelkosten voor hun rekening genomen (financiële begroting, bijlage 6 van het aanvraagdossier). De kosten van de opleiding worden verrekend in de cursusprijs (€ 17.500). De studenten dragen dus de kosten van de opleiding. Overwegingen Op basis van de gesprekken, de financiële documentatie en de goede reputatie van de Hogeschool Rotterdam heeft het panel voldoende vertrouwen dat de opleiding met de financiële voorzieningen voor de gecalculeerde negatieve resultaten de eventuele aanloopverliezen zal kunnen opvangen Conclusie Het panel beoordeelt het facet 6.3 ‘Financiële voorzieningen’ als voldoende.

4.6.4

pagina 35

Samenvattend oordeel onderwerp 6 Continuïteit De facetten afstudeergarantie, Investeringen en Financiële voorzieningen zijn alle met een voldoende beoordeeld. Het panel beoordeelt het onderwerp Continuïteit als geheel dan ook positief.


5

Overzicht advies De onderstaande tabel geeft per onderwerp en per facet het oordeel van het panel uit hoofdstuk 4 weer.

Onderwerp 1 Doelstellingen

2 Programma

3 Inzet personeel

4 Voorzieningen

5 Interne kwaliteitszorg

6 Continuïteit

Oordeel V

V

V

V

V

V

Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen

V

1.2 Master

V

1.3 Oriëntatie hbo

V

2.1 Eisen hbo

V

2.2 Relatie doelstellingen - programma

V

2.3 Samenhang programma

V

2.4 Studielast

V

2.5 Instroom

V

2.6 Duur

V

3.1 Eisen hbo

V

3.2 Kwantiteit

V

3.3 Kwaliteit

V

4.1 Materiële voorzieningen

V

4.2 Studiebegeleiding

V

5.1 Systematische aanpak

V

5.2 Betrokkenheid

V

6.1 Afstudeergarantie

V

6.2 Investeringen

V

6.3 Financiële voorzieningen

V

V = voldoende O = onvoldoende

pagina 36

Oordeel


Bijlage 1: Samenstelling panel Drs. V.I. Goedvolk, voorzitter. Oud-bestuurder Fortis ASR N.V. Daarvoor o.a. werkzaam als plaatsvervangend Secretaris Generaal bij het Ministerie van Financiën Em. prof. dr. E. De Lembre, panellid. Emeritus hoogleraar Accountancy Universiteit Gent, vakgroep Accountancy en Bedrijfsfinanciering. Drs. J.N. Leppink, panellid. Bedrijfseconoom, docent/examinator Haagse Hogeschool, NIVRA/Nijenrode, Open Universiteit. Drs. A.A.V.M. Otten AA panellid namens de CEA ( vanaf december 2008 ) Bedrijfseconoom, Accountant-Administratieconsulent, oud-voorzitter Examenbureau AA J.W. Meijer (NVAO), procescoördinator. Drs. H.J.M.M. Tubbing, secretaris. Alle panelleden hebben een onafhankelijkheidsverklaring ingevuld en ondertekend.

pagina 37


Bijlage 2: Programma Het panel heeft op 19 november 2007 een bezoek gebracht aan de locatie en gesproken met vertegenwoordigers voor de toetsing van de opleiding hbo-master Accounting and Auditing van de Hogeschool Rotterdam. Locatie: Instituut voor Financieel Management, Kralingse zoom 91, 3063 ND Rotterdam. Het panel heeft tevens op 6 februari 2009 op het kantoor van de NVAO te Den Haag gesproken met vertegenwoordigers van de opleiding. Aanwezig op 6 februari 2009: Auditcommissie • Drs. V.I. Goedvolk (voorzitter). • Drs. J.N. Leppink. • Em. prof. dr. De Lembre. • Drs. A.A.V.M. Otten AA, namens de CEA • J.W Meijer (NVAO), procescoördinator. • Drs. H.J.M.M. Tubbing, secretaris. Samenstelling delegatie Hogeschool Rotterdam • De heer W.E. van den Brink MA, voorzitter directie instituut IFM • Mevrouw drs. B.E. van Hillo-Visser, hogeschooldocent opleiding Accountancy • De heer M. Hoogenboom, kerndocent opleiding Accountancy • De heer R. Kerman, onderwijsmanager opleiding Accountancy, programmacoördinator Master AA • Mevrouw drs. M. de Ruijter-Weiss RA, kerndocent opleiding Accountancy • De heer drs. O. R. Schipperus, senior beleidsadviseur S&O • De heer dr. M.E.M. de Winkel, hogeschooldocent opl. Bedrijfseconomie

pagina 38


Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten Aanvraagdossier ten behoeve van toets nieuwe opleiding) inclusief 12 bijlagen: 1. Arbeidsrelevantie Master AA 2. Beroepsprofiel 3. CEA Eindtermen 4. CV’s 5. EVC procedure 6. Finaciele begroting 7. Kwaliteitssystematiek 8. Lectoraat 9. OER Master AA 10. Personeelsbeleid en competentiematrix 11. Samenwerkingsovereenkomst 12. Studiegids Documenten bestudeerd door het panel • Concept rooster eerste twee semesters • Brochure Duale Trajecten Bacheloropleiding Accountancy • Kwaliteitshandboek Instituut voor Financieel Management • Kwaliteitszorgsystematiek van de Masteropleiding Accounting & Auditing • Regeling gesprekscyclus Hogeschool Rotterdam • Gesprekscyclusformulier docent Hogeschool Rotterdam

Overige documenten Brief van 18 november 2007 met bijlagen: • antwoorden op vragen van het panel • Zes CV’s Documentatie van 14 januari 2009 • CEA competentie matrix • Regeling landelijke examens master AA • Verdeling van de eindtermen over de bachelor- en de masteropleiding AA • Antwoord op verkort vragenformulier CEA en vragen NVAO Aanvullende documentatie van 5 februari 2009 • CV’s docenten en lector met aanstellingen in fte Aanvullende documentatie van 13 februari 2009 • Toetssystematiek • Samenstelling team: presentatie vervangende docenten (4) en twee leden van de raad van toezicht

pagina 39


Bijlage 4: Lijst met afkortingen

AA

Accountant-Administratieconsulent

ba

bachelor

CEA

Commissie Eindtermen Accountantsopleiding

CvB

College van Bestuur

ECTS

European Credit Transfer System

EVC

Erkenning Verworven Competenties

hbo

hoger beroepsonderwijs

IFM

Instituut Financieel Management

ma

master

NVAO

Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie

NOvAA

Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten

POP

Persoonlijk Opleidingsplan

sbu

studiebelastingsuren

wo

wetenschappelijk onderwijs

WTA

Wet Toezicht Accountantsorganisaties

Toetsingskader Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs, NVAO 2003

pagina 40


Het paneladvies is tot stand gekomen in opdracht van de NVAO met het oog op toetsing van de nieuwe opleiding hbo-master Accounting and Auditing van de Hogeschool Rotterdam Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) Parkstraat 28 Postbus 85498 | 2508 CD DEN HAAG T 31 70 312 23 30 F 31 70 312 23 01 E [email protected] W www.nvao.net

Aanvraagnummer:

pagina 41

# 3230


hbo-master Accounting and Auditing Hogeschool Rotterdam 6 april 2009 NVAO Toets Nieuwe Opleiding

Recommend Documents