Hemelvaartpreek n.a.v. 1 Timoteü s 3:16 Gemeente van de HEER Jezus Christus, gasten & luisteraars, Hemelvaart is het minst bekende feest in het rijtje van alle christelijke feestdagen. Doordat het altijd valt op een donderdag (40 dagen na Pasen) hangt het ook letterlijk een beetje in de lucht. Voor de meeste mensen is het zomaar een extra vrije dag, midden in de week. Maar wat vieren we nu eigenlijk vandaag? Ik heb hier een ketting. Dat wil zeggen, een touw en een bak met kraaltjes. De kraaltjes maken de ketting mooi. Zo is het ook met feestdagen, die maken het leven vrolijk. Ze helpen je belangrijke gebeurtenissen te onthouden. Wat meer is: te vieren. Maar het touw heb je nodig om de kraaltjes aan elkaar te kunnen rijgen. De christelijke feestdagen zou je kunnen vergelijken met een ketting. Hemelvaart zou niet mogelijk zijn zonder Pasen en het feest van vandaag staat ook in direct verband met het Pinksterfeest: de volgende kraal. Als je nou een ketting zou maken van alle grote gebeurtenissen in de Bijbel, waar zou je dan eigenlijk moeten beginnen? Ik zou zeggen: in het Oude Testament. Maar we leggen eerst een knoop in het touwtje, zodat de eerste kraal er niet meteen weer afvalt. Die knoop staat voor Genesis 1: de schepping. Zonder die eerste scheppingsdaad hangt alles dat in de Bijbel staat, volkomen in de lucht. Zo begint ook elke kerkdienst. “Onze hulp is in de Naam van de HEER, die hemel en aarde gemaakt heeft.” Voor Hem is niets onmogelijk. Maar dan komen de kraaltjes: de roeping van Abraham, bevrijding uit Egypte, intocht in het beloofde land, later de terugkeer uit de Ballingschap. En dan het Nieuwe Testament: de geboorte van Jezus (Kerst), zijn lijden en sterven (Goede Vrijdag), zijn opstanding (Pasen), Hemelvaart en de uitstorting van zijn Geest (Pinksteren). In het vers dat we net gelezen hebben doet Paulus net zoiets. Hij rijgt de grote kralen van Gods verlossingswerk aaneen tot een ketting. De ketting is een loflied [dia 1 t/m 1.6]: ‘Ongetwijfeld is dit het grote mysterie van ons geloof:
“Hij is geopenbaard in een sterfelijk lichaam, in het gelijk gesteld door de Geest, is verschenen aan de engelen, verkondigd onder de volken, vond geloof in de wereld, is opgenomen in majesteit.” Dit gaat over Jezus. Hij is (1) geboren uit de maagd Maria, (2) in het gelijk gesteld door de Geest: opgestaan uit de dood als het bewijs van zijn overwinning op de dood – Hij is (3) verschenen aan de engelen tijdens zijn Hemelvaart, (4) verkondigd onder de volken in de tijd na Pinksteren, (5) wat meer is: Hij vond geloof in de wereld, óók een bewijs van het werk van de Pinkster-Geest. En dan sluit Paulus af met nóg een verwijzing naar het feest van Hemelvaart: (6) Hij is opgenomen in majesteit. Iets dat niet zozeer betrekking heeft op de manier waarop Jezus ten hemel voer maar op zijn troonsbestijging in de hemel. Daarover preekte ds. Anderson afgelopen zondag: de boodschap van Jezus wás ‘Gods koninkrijk komt eraan’ maar de boodschap van de apostelen sinds Hemelvaart is nu: ‘Gods koninkrijk ís gekomen’: de koning zit op zijn troon. Vandaar regeert Hij, vraagt Hij erkenning en geeft mensen zijn Geest, die Gods wetten in de harten van gelovigen schrijft. Wat in ieder geval opvalt in deze ketting die Paulus maakt is dat Hemelvaart een hele grote plaats inneemt tussen al die grote daden van God. [dia 2 – leeg scherm] Hemelvaart is misschien bij ons minder bekend maar daarom niet minder belangrijk. Hoe komt dat, dat Hemelvaart het stiefkindje van de christelijke feestdagen is geworden? Misschien is het moeilijk om iets dat voor ons voelt als een afscheid, te ervaren als een feest. In het vervolg van de preek zal ik proberen onze ogen te openen voor de betekenis van Hemelvaart, de bemoediging ook die erin zit. En ik doe dat – denk weer even aan die ketting – aan de hand van een aantal teksten uit de Bijbel, te beginnen in het Oude Testament. We maken zo als het ware onze eigen ketting. De bedoeling is dat we zo a) beter begrijpen waarom we vanochtend naar de kerk zijn gekomen, b) God beter kunnen aanbidden en c) uiteindelijk elkaar beter kunnen bemoedigen met de betekenis van hemelvaart voor ons leven van elke dag.
In de geschiedenis van Hemelvaart speelt een wolk een belangrijke rol. Ik weet niet of jullie daar wel eens bij stil hebben gestaan, maar die wolk is belangrijk. Het is niet zomaar een wolk. Die wolk verbindt Hemelvaart aan andere belangrijke gebeurtenissen uit het Oude Testament en uit het leven van Jezus. In de geschiedenis van de uittocht leidt en beschermt God zijn volk vanuit een wolk. Denk aan de wolkkolom die de weg wees én beschermde: tussen het volk en het leger van de Farao bij de Rietzee. (Exodus 14) Later houdt het volk halt bij de Sinaï, waar God verschijnt in een donkere wolk. Mozes verdwijnt dan – als een voorafschaduwing van Jezus tijdens zijn hemelvaart – in de wolk. (Exodus 20:21) Daar ontvangt hij de 10 geboden, waarmee hij naar beneden komt. Hier ontdekken we de samenhang tussen de kralen die we vandaag en volgende week aan elkaar rijgen. Pinksteren is het feest van de Geest, waarin God afdaalt om ons te leren zijn wil te doen. Het feest – ook in het Oude Testament – van de wetgeving. Op de berg en in de wolk ontvangt Mozes ook de bouwtekeningen voor de tabernakel, de ark en alle andere voorwerpen in de tent. (Exodus 25-31) En wanneer God zijn intrek neemt in de tent van het verbond doet Hij dat in een/de wolk: ‘Mozes kon de ontmoetingstent niet meer binnengaan, want de wolk rustte daarop en de majesteit van de HEER vulde de tabernakel.’ (Ex. 40:35) Ook wanneer de tempel wordt ingewijd, precies hetzelfde: ‘Zodra de priesters uit het heiligdom naar buiten kwamen, vulde een wolk de tempel van de HEER.’ (1 Koningen 8:10) Zo was het steeds. [dia 3] Numeri 9 v.a. vers 15: ‘Zo was het voortdurend: de wolk overdekte de tabernakel en was ’s nachts te zien als een vuur. Telkens als de wolk zich van de tent verhief trokken de Israëlieten verder, en op de plaats waar de wolk stilhield sloegen ze hun kamp op.’ [dia 4 – leeg scherm] Zo ontdekken we dat God steeds verschijnt, begeleid en beschermt vanuit een wolk, die zijn majesteit tegelijk onthult én versluiert.1
1
Lees ook Ezechiël 10.
Dat kan ook zo zijn voor je gevoel. In het derde Klaaglied is God tegelijkertijd ver weg en onbereikbaar én dichtbij: ‘U hult u in een wolk, geen gebed dringt tot u door.’ (vss. 49-50a; 55-57) en: ‘Mijn ogen vloeien van tranen, zonder rust, zonder ophouden, totdat de HEER vanuit de hemel neerkijkt en mij ziet. […] Uit de diepte van de put roep ik uw naam, HEER. U hoort mijn stem. Sluit uw oor niet voor mijn zuchten en mijn hulpgeroep. Altijd als ik roep, bent u nabij; u zegt mij: ‘Wees niet bang.’ Nu naar het Nieuwe Testament. Paulus kan later schrijven dat het volk Israël door de wolk werd beschermd en dat ze zich allemaal in de naam van Mozes (achter Mozes aan) lieten dopen in de wolk van Gods aanwezigheid. (1 Korintiërs 10)
Wanneer Jezus met Petrus, Johannes en Jakobus aan het bidden is op de berg, komt er ineens een wolk aandrijven die hen omhult. Uit de wolk klinkt een stem: ‘Dit is mijn Zoon, mijn uitverkorene, luister naar hem!’ (Matt. 17:5; Marcus 9:7; Lucas 9:35)
Hopelijk begrijp je wat er met Hemelvaart gebeurde. Jezus werd opgenomen en verdween niet achter de wolk maar in de wolk. Híj werd opgenomen in Gods heerlijkheid: gezien door engelen, opgenomen in Gods majesteit. Maar wat heb jij daar nu aan? Mooi en fijn voor Jezus, hoor ik je denken. Maar ik dan? Hoe kom ik daar, bij God. Wat merk ik nou hier en nu van die aanwezigheid die heerlijkheid van God? Geloven is niet: nu al de complete, volmaakte heerlijkheid en gemeenschap met God ervaren. Het is net als zwanger zijn. Het is heel onnatuurlijk, ergens. Vol ongemakken ook. Maar wel met een belofte. Allerlei tekenen wijzen daarop: een groeiende buik, echo’s, hormonen. Hemelvaart is net zo een belofte. De ketting is nog niet af. Er komt, na Pinksteren, nóg een kraal. De laatste kraal. Die heeft ook alles te maken met diezelfde wolk. Openbaringen 14:
‘Toen zag ik dit: een witte wolk, en daarop zat iemand die eruitzag als een mens. Hij had een gouden krans op zijn hoofd en een scherpe sikkel in zijn hand. Uit de tempel kwam een andere engel, die hem die op de wolk zat met luide stem toeriep: ‘Laat uw sikkel komen om te oogsten. […] Toen wierp degene die op de wolk zat zijn sikkel op de aarde, en de aarde werd geoogst.’ (vers 14-16)
Hemelvaart is onze hoop. Zo begint Paulus zijn eerste brief aan Timoteüs: ‘ Van Paulus, apostel van Christus Jezus in opdracht van God, onze redder, en van Christus Jezus, onze hoop.’ Hemelvaart is onze hoop op een rechtvaardig oordeel. Hoop op een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, waarop recht en gerechtigheid woont. Hemelvaart is onze hoop op de stad van Openbaringen 21, die uit de hemel op aarde neerdaalt en waarin geen tempel, geen zon en geen maan meer zijn maar waarin God alles is in allen. Hemelvaart is onze hoop op een verheerlijkt lichaam. Vanuit de hemel, schrijft Paulus aan de Filippenzen, verwachten wij ‘onze redder, de Heer Jezus Christus. Met de kracht waarmee hij in staat is alles aan zich te onderwerpen, zal hij ons armzalig lichaam gelijkmaken aan zijn verheerlijkt lichaam.’ (vers 20-21) Laten we zingen over Hemelvaart: Psalm 99:4-8 in wisselzang. [zingen] [bemoediging uit Hebreeën 12-13]
