Hofkerk in Oldenzaal Lezen: Lezen:
11 oktober 2015
Exodus 20: 1-17 Marcus 10: 17-37
17 Toen hij zijn weg vervolgde, kwam er iemand naar hem toe die voor hem op zijn knieën viel en vroeg: ‘Goede meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?’ 18 Jezus antwoordde: ‘Waarom noemt u mij goed? Niemand is goed, behalve God. 19 U kent de geboden: pleeg geen moord, pleeg geen overspel, steel niet, leg geen vals getuigenis af, bedrieg niemand, toon eerbied voor uw vader en uw moeder.’ 20 Toen zei de man: ‘Meester, sinds mijn jeugd heb ik me daaraan gehouden.’ 21 Jezus keek hem liefdevol aan en zei tegen hem: ‘Eén ding ontbreekt u: ga naar huis, verkoop alles wat u hebt en geef het geld aan de armen, dan zult u een schat in de hemel bezitten; kom dan terug en volg mij.’ 22 Maar de man werd somber toen hij dit hoorde en ging terneergeslagen weg; hij had namelijk veel bezittingen. 23 Jezus keek de kring rond en zei tegen zijn leerlingen: ‘Wat is het moeilijk voor rijken om het koninkrijk van God binnen te gaan.’ 24 De leerlingen schrokken van zijn woorden. Maar Jezus zei nog eens uitdrukkelijk: ‘Kinderen, wat is het moeilijk om het koninkrijk van God binnen te gaan: 25 het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke om het koninkrijk van God binnen te gaan.’ 26 Nu waren ze nog meer ontzet, en ze zeiden tegen elkaar: ‘Wie kan er dan nog gered worden?’ 27 Jezus keek hen aan en zei: ‘Bij mensen is dat onmogelijk, maar niet bij God, want bij God is alles mogelijk.’ 28 Petrus nam het woord en zei: ‘Maar wij hebben alles achtergelaten om u te volgen!’ 29 Jezus zei: ‘Ik verzeker jullie: iedereen die broers of zusters, moeder, vader of kinderen, huis of akkers heeft achtergelaten omwille van mij en het evangelie, 30 zal het honderdvoudige ontvangen: in deze tijd broers en zusters, moeders en kinderen, huizen en akkers, al zal dat gepaard gaan met vervolging, en in de tijd die komt het eeuwige leven. 31 Vele eersten zullen de laatsten zijn en vele laatsten de eersten.’ Overdenking door ds. Jan Bos Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Rijkdom, een teer onderwerp. Vanmorgen gaat het over geld en rijkdom. Misschien wel een van de gevoeligste onderwerpen voor ons mensen. Je bent er elke dag mee bezig. Heb ik nog genoeg geld deze maand? Waar besteed ik het aan? Krijg ik nog wat van iemand terug? Moet ik nog wat betalen? Heb ik in de toekomst nog genoeg geld? Geld is erg belangrijk voor ons. Voor je het weet beheerst het je hele leven. In de hele economie draait het ookm vooral om winst maken, meer geld, groei. Maar hoe zit het met het milieu, de arbeidsomstandigheden van arbeiders, de omgang met je cliënten en collega's? Ik hoorde laatsts van een ondernemer dat in zijn branche het klimaat verhardt: vroeger was het een sfeer van 'je gunt elkaar wat'. er was vertrouwen en ruimte. Nu wordt alles hard gespeeld: slikken of stikken. Waarom? Om NOG meer winst te maken.
Ook in de kerkenraad hebben we regelmatig een discussie over ons geld. Helemaal nu de jaarrekeningen op tafel komen. Als kerk en als diaconie hebben wij gelukkig nog een vermogen op de bank. Maar is dat eigenlijk wel verantwoord als er zoveel mensen in armoede leven? Moeten we het geld niet laten rollen? Laatst kwamen er weer wat cijfers over rijkdom en armoede voorbij. In Nederland leven nog steeds 1 miljoen mensen in armoede. Maar wat wij 'armoede' noemen dat is wereldwijd gezien rijkdom. Wereldwijd gezien leven 1,2 miljard mensen van 1,50 dollar per dag. Daar word je stil van.... En dan lees je de ene dag dat er langzamerhand minder mensen onder de armoedegrens leven, maar de volgende dag hoor je dat die armoedegrens eigenlijk gedateerd is en dat het bedrag opgehoogd zou moeten worden en dat die daling van het aantal arme mensen er eigenlijk niet is. Geld. Een teer en belangrijk onderwerp. 2) Marcus 10 Dat blijkt ook wel in het bijbelgedeelte van vandaag. Dat bekende verhaal over die sympathieke rijke man die bij Jezus komt en voor hem op de knieën gaat. Ik vind het een symptahieke man. Waarom? Omdat die man zo zijn best heeft gedaan. Hij heeft braaf geleefd, keurig op zijn spullen gepast, niet te gek gedaan, hij heeft ook geprobeerd volgens de 10 geboden te leven. Het zou zomaar iemand uit de Hofkerk kunnen zijn. Allemaal relatief rijke mensen die keurig hun best doen en volgens de geboden van God willen leven. En toch mist er blijkbaar iets bij die rijke man. Hij vraagt naar het 'eeuwige leven'. "Wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven'? Een zelfde soort vraag stel ik aan de mensen in cafe De Bestemming in het project Zin in Oldenzaal: "wat is volgens jou de zin en de bestemming van je leven?". Die rijke man is op zoek naar eeuwig leven. Misschien bedoelt hij het leven na dit leven. Misschien bedoelt hij het een eeuwig leven IN dit aardse leven. In elk geval gaat het om de vraag naar ZIN in het leven. Wanneer is je leven zinvol, geslaagd, goed? O ja, dat woord GOED, dat gebruikt die man ook! Hij zegt: "Goede Meester, wat moet ik doen ...? Het is wonderlijk dat Jezus daar eerst op ingaat voordat hij antwoord geeft. "Wat noem je Mij goed, er is er maar een goed en dat is God Zelf". Daar zit al iets van een antwoord in trouwens: die man denkt dat dit goede maakbaar en hanteerbaar is. Dat je het kunt regelen, zoals hij zijn hele leven alles al geregeld en op orde heeft. Maar 'goedheid' is van een andere orde. Die is niet maakbaar, die heeft te maken met de andere kant. Die goedheid heeft met God te maken, met overgave aan God, die alleen goed is.
Ik vind het ook opvallend dat Jezus van zichzelf af wijst. Alleen God is goed, wij mensen niet en Ik ook niet. Als Jezus dat heeft gezegd gaat Hij pas in op de vraag en noemt dan als antwoord enkele geboden uit de wet: "niet doden, geen overspel, niet stelen, liegen en bedriegen en... eerbied voor je vader en moeder" Dit is heel interssant. Jezus noemt alleen de geboden uit het TWEEDE deel van de 10 geboden. De geboden die gaan over de relatie mens-mens. Bovendien noemt hij als laatste gebod "Eer uw vader en uw moeder". Dat is normaal gezien het vijfde gebod. In de Thora is het laatste gebod: "gij zult niet begeren wat van uw naaste is". En DAT gebod noemt Jezus helemaal niet! Dat vijfde gebod over de vader en de moeder is bedoeld als overgangsgebod van de eerste 5 geboden die gaan over God naar de laatste 5 geboden die gaan over de medemens. het is net of Jezus die man een hint geeft om nu ook verder terug te lezen in die 10 geboden: gedenk de sabbathdag maak geen beeld van God, dien alleen God! Dat sluit ook weer aan bij die eesrte opmerking over de ene goede God. Jezus wijst die man terug van de geboden over de medemens naar de geboden over de ene goede God. Net of Hij wil zeggen: je kunt nog zo je best doen om goed te leven, je kunt je braaf houden aan de geboden en ontzettend je best doen, maar als je niet uitgaat van die ene Goede God heb je de boot gemist en ben je eigenlijk toch teveel met je zelf bezig. Dan denk je dat je het eeuwige leven zelf kunt bereiken en dat IS niet zo. Ik heb wel met die man uit het verhaal te doen. Hij komt zo sympathiek op me over. Hij doet zo zijn best! Hij stelt zelfs de vraag naar het eeuwige leven! Volgens mij doet hij het zo gek nog niet! "Meester, ik HEB me ook aan die geboden gehouden, van kinds af aan!" 3) Jezus kijkt Hier komen we bij een mooi moment in het verhaal. Er staat: "Jezus keek hem liefdevol aan". Dat vind ik mooi. dat wil ik tot me door laten dringen. Net als bij Zacheus in de boom was DAT namelijk het kantelmoment: toen Jezus omhoog keek en zijn naam riep. Dat gebeurt hier ook. Jezus keek hem liefdevol aan en zei: 'verkoop alles wat je hebt en geef het aan de armen. Dan zul je een schat in de hemel bezitten' Hoezo eeuwig leven? Dat is dus het antwoord!
Alles verkopen en weggeven. Zacheus deed het. Deze rijke man druipt verslagen af. Het lijkt of dit verhaal niet goed afloopt.... 4) Beloning In het gesprek dat Jezus hierna met zijn leerlingen heeft blikt hij terug op de ontmoeting met die rijke man. Het is een indringend gesprek. Voor rijke mensen is het moelijk om het Koninkrijk van God te beërven zegt Jezus. Dat is een gevoelige tik voor die rijke man. Dat is een gevoelig woord voor de discipelen: 'wie kan er dan nog gered worden?" Dat is ook een gevoelige tik voor ons rijke Nederlanders. Jezus zet de boel op scherp. Hij gaat heel nadrukkelijk in op die vraag van die rijke man: "Waar kan ik het eeuwige leven krijgen?" Een prachtige, goede vraag! Jezus gaat daar op in als Hij het heeft over Koninkrijk van God, schat in de hemel, ontvangen van het honderdvoudige. In drie etappes geeft hij antwoord op die vraag: - niemand is goed dan God alleen - verkoop alles wat je hebt - laat je broeders en zusters, je huis en je akker achter en volg mij. Jezus zegt er ook bij wat je er voor terugkrijgt: een schat in de hemel, eeuwig leven, Koninkrijk van God, maar ook broeders en zusters. Je krijgt het ook weer terug, maar anders. Je komt in een andere gemeenschap terecht. Het is een nieuwe vorm van rijkdom. 5) Slot/boodschap Lieve mensen, De vraag van die rijke man is vaak ook onze vraag: "wat moeten we doen om eeuwig te leven? Ik vertaal dat maar als: wat snijdt hout, waar doe ik het voor, wat is het doel en de zin van mijn leven, wat moet ik doen om gelukkig te zijn?" een zeer fundamentele vraag. Die rijke man zit met al zijn goede bedoeling en met zijn stinkende best op het verkeerde spoor en druipt af. Ten diepste gokt hij op zijn rijkdom en zijn schone geweten. Hij denkt dat hij het zelf kan bepalen, maar Jezus wijst hem erop dat zijn uitgangspunt niet goed is: "je moet je leven beginnen bij God". Ten diepste heb je het leven niet in de hand en ben je afhankelijk van de Liefde van God. Daarom kijkt Jezus hem ook zo liefdevol aan. Daar had de rijke man de kans om van koers te veranderen, maar hij is er nog niet aan toe. In het schilderij van Marietje gaat het over die koers in je leven. Over de keuzes die je maakt.
Of je durft te veranderen en van je vertrouwde paden af kunt stappen. Ik snap die rijke man. Ik snap zijn vraag naar het eeuwige leven Ik snap dat hij afhaakt. Ik zou het zelf kunnen zijn, rijk als ik ben. En ik probeer me ervan bewust te zijn dat echte rijkdom op een ander nivo ligt. in de overgave aan de ene goede God, en in de volstrekte solidariteit met de arme mens. Ik probeer vanmorgen stil te staan bij dat ene moment dat Jezus hem liefdevol aankeek en zegt: 'verkoop alles wat je hebt en volg mij' Amen.
