Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Het zijn lezingen die er niet om liegen, vandaag. Mozes, die het volk de wet voorhoudt, als een keus tussen leven en dood. En Jezus lijkt er nog een schepje bovenop te doen: je denkt misschien dat je het goed doet, als je de regels van Mozes letterlijk naleeft. Maar ik zeg je dat zelfs dat niet genoeg is.
Dat zijn teksten waar je best zenuwachtig van kunt worden: wanneer doe je het dan wel goed? Neem dat voorbeeld dat Jezus gebruikt: bij iedereen glipt toch wel eens een scheldwoord over de lippen, en dan zijn ‘dwaas’ of ‘nietsnut’ nog niet eens de ergste woorden, die wij er soms uitflappen. En wat Mozes doet, dreigen met de dood als je de geboden niet volgt, is dat niet een beetje erg rigide? Ga je echt ‘te gronde’ als je niet precies volgens Gods regels leeft?
Het klinkt allemaal wel erg streng en liefdeloos. En als je er al niet zenuwachtig van wordt, dan wordt je misschien onverschillig. Want als je altijd maar op je tenen moet lopen, en je hebt het gevoel dat je het nooit goed doet, dat houd je op den duur niet vol. Dan kap je er mee. Mij niet gezien. 1
Lieve mensen, Ik dank dat wie streng en liefdeloos met Gods regels omgaat, er niet veel van begrepen heeft. Het leven en de dood, die Mozes aan het volk laat zien, zijn volgens mij geen beloning of straf achteraf, maar het logische gevolg van een manier van leven. De weg die God wijst, is een goede weg. Een weg waarop we, al doende, leren hoe we kunnen leven. Ècht leven, voluit leven,
in verbinding met God, met jezelf en met de mensen om je heen. Het leven dat Mozes belooft is geen beloning voor wie keurig en keurig leeft. Nee, het leven dat God ons gunt, is een goed leven in zichzelf, een leven onderweg. Al doende leren, al doende leven, al doende liefhebben.
Want dat is de sleutel die Mozes ons geeft. Hoe gaan we de weg van God? Lees maar: “Wanneer u zich houdt aan de geboden van de Heer, uw God, zoals ik ze vandaag heb gegeven, door hem lief te hebben, door de weg te volgen die hij wijst, en zijn geboden, wetten en regels in acht te nemen’ 2
Allereerst door hem lief te hebben. Het gaat God niet om het kil volgen van wetten en regels, maar om leven vanuit een liefdevolle verbondenheid. Dat is de basis. En vervolgens je weg door het leven zoeken, met Gods wegwijzers op zak. Gods wegwijzer, dat is in de eerste plaats Gods Thora, De eerste boeken van de Bijbel. Het is Gods wet, die een soort spiegel is. Een spiegel, doordat die ons wijst op de gevolgen van onze keuzes. Maar die ons vervolgens in vrijheid en verantwoordelijkheid onze keuzes laat maken.
Beste Barry en Anja, Henk en Annelotte, Erik en Adrianne, in het doopgesprek en in de brieven aan jullie kinderen hebben jullie aangegeven dat dit ook jullie weg is. Jullie willen Sem, Gijs en Ryan allereerst laten opgroeien in de wetenschap dat ze geliefd zijn. Geliefd door jullie, als ouders, en geliefd door God. Onvoorwaardelijk. Dat is de basis. En vanuit die liefde willen jullie hen leren wat het goede is. En daar hebben jullie prachtige woorden voor gevonden. Daar zullen we straks iets van horen. Jullie gebruiken voor ‘wat goed is‘ woorden als: liefde en respect, eerlijk zijn en goed zijn voor een ander, jezelf zijn.
3
En, hebben jullie gezegd, vervolgens zullen ze zelf hun eigen keuzes moeten maken, hun eigen levenspad kiezen. En we hopen en bidden dat ze dan zoveel hebben geleerd, dat ze het goede kiezen. Dat ze kiezen voor een weg van een leven in liefde, respect, recht en trouw. Een weg waar ze God tegenkomen.
Jullie weten het vast allemaal uit de praktijk van de opvoeding: thuis, in de klas, op het werk: regel zijn nodig, die brengen structuur en houvast. En voor sommige kinderen is die structuur hard nodig. Maar de opvoeding is pas geslaagd, als kinderen zich niet alleen de regels eigen maken, maar als ze zelf kunnen handelen in de geest van die regels. Als ze wat ze hebben geleerd, kunnen toepassen op een nieuwe situatie. Als ze zich niet verschuilen achter de regeltjes, of zoeken naar de mazen in de wet, maar als ze zelfstandig hun keuzes maken en verantwoordelijkheid nemen voor wat ze doen.
Zo is het ook bij God. Gods wetten geven ons de richting aan, maar zijn nooit bedoeld om star en strak te hanteren. Geloven is leren tussen de regels van de Bijbel doorlezen, en handelen en wandelen in de geest van God.
4
En als we dat al niet van Mozes leren, dan toch in ieder geval van Jezus. Hij vatte de wet samen, niet in een strenge regel, maar in het grote gebod van de liefde. ‘Heb God lief boven alles en de naaste als jezelf’. Wie zo leeft, stelt zich niet steeds de vraag: ‘doe ik het wel goed? leef ik volgens de regels?’ maar: ‘vanuit welke grondhouding ga ik met mensen om?’ ‘hoe blijf ik trouw aan mijzelf en de ander?’ En dan is het nooit christelijk om elkaar de les te lezen en vervolgens weg te lopen. Nee, dan blijf je altijd op zoek naar momenten van herkenning, vanuit het besef dat God zich nooit van ons afwendt.
Dat is precies wat Gods gemeente van jullie, ouders, vraagt: Trouw blijven aan je kind, wat de toekomst ook brengen zal. Je kind te respecteren, waar het ook zal gaan. Omdat jullie kinderen boven alles ‘kinderen van God‘ zijn. Dat betekent heel concreet, dat je ze nooit zult behandelen als dwazen of nietsnutten. Want dan maak je iets kapot. Iets basaals, dat zich niet snel laat helen. Die weg loopt dood in pijn en verwijten. In minderwaardigheidsgevoelens en destructie. 5
En ja, natuurlijk zal het soms botsen en ben je het soms hartgrondig oneens met wat je kinderen zeggen en doen. Maar trouw zijn aan je kinderen en hen zien als kinderen van God, houdt in dat je altijd bereid blijft het gesprek te voeren. Dat je bereid bent de eerste stap te zetten om het goed te maken. ‘Laat alles achter en verzoen je met elkaar’ zegt Jezus in het evangelie van vandaag. En dat geldt ook voor ouders en kinderen, want van wie kunnen ze het anders leren, dan van jullie?
Trouw zijn aan je kinderen, dat is het laten weten dat ze waardevol zijn, Waardevol voor God, voor jullie, en voor zichzelf.
Heb hen lief, zoals je zelf bent liefgehad.
Zo helpe ons God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
6
