Zondag 8 januari, Kogerkerk Epifanie - kleur wit Matteüs 2, 1 - 12 & Openbaringen 21, 1 - 7
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Een bijzondere kraamvisite, zo zou je het verhaal van de magiërs kunnen noemen: bij wildvreemde mensen op bezoek gaan omdat je een ster zag met iets andere cadeautjes dan wij gewoon zijn: geen producten uit de Switsal-baby-lijn, geen pampers, geen knuffelbeest of rammelaar. Het zijn bepaald geen kinderachtige cadeautjes: goud, mirre en wierook, drie kostbare geschenken. En zoals dat heel vaak het geval is in de bijbel, is dit niet zomaar een verhaaltje en het gaat ook niet over zomaar een kraamvisite met zomaar leuke of nuttige cadeautjes, nee, de cadeaus op zich vertellen al een heel verhaal. Goud, dat staat voor het kostbaarste dat een mens kan bezitten. De magiërs brachten het kostbaarste wat ze hadden voor dit kind mee. Wierook werd gebruikt bij reukoffers, het staat symbool voor de gebeden die tot God opstijgen En mirre is een balsemsoort, een lekker ruikende hars Deze werd bij bruiloften gebruikt als parfum, maar ook in het recept voor heilige zalfolie om iemand tot koning of priester te zalven. Verder werd mirre gebruikt bij de verzorging en balseming van doden en met wijn gemengd was het een verdovingsmiddel. Een veelzijdige hars: het kon ook nog dienst doen om wonden te ontsmetten, als insectenbestrijder en om verkoudheid te verlichten. ( http://www.anthemis.nl/aroma/mirre.htm )
De wijzen brachten dus geschenken mee voor een heel leven: goud als mooi en waardevol startkapitaal, wierook omdat het leven meer is dan het aardse hier en nu van het materiële, van het goud en mirre, bruikbaar Margo Trapman – preek 8 januari 2012 - pg 1 van 6
op belangrijke en minder belangrijke momenten van het leven. Een cadeau op de groei, een koning waardig. Er zit ook nog een andere symboliek in de kraamcadeautjes van de magiërs: ze vormen een verwijzing naar de verschillende rollen en aspecten van het leven van Jezus: Goud is een koninklijk materiaal, het staat voor Jezus als koning, koning Jezus tegenover koning Herodes, Herodes die wreed is en belust op macht, altijd bang zijn positie te verliezen. Jezus, uit het huis van koning David, hij is een koning naar Gods hart: eenvoudig en bescheiden, gericht op de dingen van God. Goud als het kostbaarste wat je kunt geven staat ook voor het kostbaarste wat God aan mensen kan geven en wat in Jezus een nieuwe gestalte krijgt. Wierook, dat in de tempel wordt gebruikt om God te dienen en te aanbidden, dat vormt door die verwijzing naar de tempel en de priester die daar de offerdienst had, door die verwijzing wijst wierook op het priesterambt van Jezus, niet in de tempel, maar in zijn leven en sterven en opstanding, Jezus maakt als een priester de weg naar de hemel voor mensen begaanbaar. Mirre tenslotte, het zou mooi zijn als dit naar het profetenambt zou verwijzen. Profeten, priesters en koningen, dat zijn in de bijbel de belangrijkste ambtsdragers die er zijn, die ieder op hun eigen manier de mensen Gods wegen moeten wijzen. Jezus vult deze ambten op zijn eigen, onverwachte en nieuwe wijze in. Zoals de magiërs niet direct zien waar deze pasgeboren zoon van David gezocht moet worden, zo zullen ook later de mensen Jezus vaak niet herkennen of erkennen als profeet, priester of koning. Ze zien hoe hij anders is, soms laten ze zich meeslepen Margo Trapman – preek 8 januari 2012 - pg 2 van 6
door de waan van de dag, door de verbazing van het moment, even is er soms geloof maar als het erop aan komt, wordt niet gezien wie Jezus is en moet hij sterven. Dat koningen en priesters gezalfd worden, als ze aan hun taak beginnen, dat is in de bijbel terug te vinden. Het is niet onmogelijk of ondenkbaar dat profeten ook wel gezalfd werden, al is van hen vooral bekend dat zij geroepen werden voor hun taak. Een roeping die vaak het nodige protest opriep: Jesaja zegt in eerste instantie dat hij onreine lippen heeft Jeremia zegt dat hij te jong is Mozes roept dat hij stottert en Jona gaat er zelfs vandoor. In die lijn van profeten staat Jezus. Hetzelfde en toch anders: Hij wordt niet achter de ploeg of achter de kudde weggeroepen, hij protesteert niet. Zijn doop in de Jordaan is een bijzonder moment waarop de hemel zich even met de aarde verbindt en zo het begin van Jezus' optreden markeert. Terug naar de geschenken van de magiërs en hoe zij symboliseren wie Jezus was en wat zijn roeping was. Goud voor zijn koningschap en wierook voor zijn priesterschap. Hetzelfde en anders dan tot nu toe gekend was. En als 3e geschenk mirre, dat veelzijdige geschenk als symbool voor een veelzijdig mens, die meerdere ambten in zich verenigde een mens, die hemel en aarde wist te verbinden. Mirre, dat toch in de eerste plaats vooral een verwijzing naar Jezus' lijden, dood en opstanding is. De vrouwen komen met allerlei specerijen naar het graf, waaronder mirre, om zijn lichaam te verzorgen Op Goede Vrijdag krijgt Jezus op zeker moment een spons aangeboden, Margo Trapman – preek 8 januari 2012 - pg 3 van 6
gedrenkt in edik, in zure wijn met mirre gemengd. Mirre om het lijden te verzachten. Toch is het met een beetje verbeelding niet onmogelijk om mirre ook met dat profetenambt van Jezus te verbinden: omdat het het 3e geschenk is een rij van 3 zoals het 3 ambten zijn. En omdat, Jezus sprak als een profeet en zoals vaak met profeten gebeurde, ook de boodschap die Jezus bracht door lang niet iedereen werd gewaardeerd of begrepen. Jezus als de profeet die niet werd geëerd in eigen land, en dat met de dood moest bekopen. Geschenken als verwijzing naar wie Jezus is. Geschenken ook als verwijzing naar aarde en hemel, leven en dood, naar wat een mens nodig heeft. Dit is wat de magiërs Jezus te bieden hebben, wat zij hem geven. De vreemdelingen en de verschoppelingen zij gaan bij Jezus op kraamvisite, herders en magiërs, niet de notabelen, de machtigen en rijken, zelfs als hen ter ore komt dat er een koning is geboren, blijven ze nog zitten waar ze zitten: op het pluche in Jeruzalem. Zo kunnen mensen vast zitten in hun eigen denkbeelden, opvattingen, verwachtingen en gewoontes. Zo vast, dat ze niet meer in beweging te krijgen zijn, geen oog meer hebben voor iets nieuws of onverwachts, dat afwijkt van hun eigen kijk op het leven. Gelukkig zijn er steeds opnieuw mensen die ons af en toe wakker schudden .... De wijzen gaven cadeaus die zij een koning waardig achten. Ze zijn niet zomaar met wat leuke dingetjes op pad gegaan, maar hebben een weloverwogen cadeau meegenomen. Wij gaan zelden of nooit met goud, wierook en mirre op pad. Maar een geschikt cadeau zoeken, dat past bij degene die het krijgt, daar breken we ons allemaal wel eens het hoofd over. Het makkelijkste is het als je de ander niet echt goed kent en het niet al te belangrijk is, dan neem je bloemen, een plant, een fles wijn, bonbons mee. Lastiger wordt het al als je iemand wel redelijk kent maar eigenlijk net niet goed genoeg: Margo Trapman – preek 8 januari 2012 - pg 4 van 6
een iets persoonlijker cadeau is gewenst, maar wat? Lastig kan het ook zijn als iemand eigenlijk alles al heeft. Iets wat hier en nu best nog wel eens het geval is. Wat geef je dan? Eén van de mooiste cadeaus in zo'n situatie kan dan zijn om samen iets leuks te gaan doen. In feite geef je dan van je aandacht en je tijd cadeau. Een cadeau waar een mens nooit genoeg van heeft, waar je gratis mooie herinneringen bij krijgt. Wie weet er nog wat je 2 of 3 jaar geleden van iemand kreeg? Ik bijna niet meer, maar ik weet wel dat ik 2 jaar geleden een boottocht over de Waddenzee heb gemaakt met een vriendin voor onze beider verjaardagen. Vaak genoeg doet het er niet eens zoveel toe wat je precies geeft, gaat het veel meer om wat er achter het cadeau zit: de moeite die je doet om het te kopen, dat je aan iemand gedacht hebt dat je hebt nagedacht wat geschikt zou zijn, kortom de aandacht en tijd voor iemand die uit het cadeau spreken. Soms is het juist weer wel heel belangrijk wat je geeft, omdat een verkeerd gekozen cadeau heel pijnlijk kan zijn, teleurstellend. Dan laat een cadeau zien dat je er niets van begrepen hebt, dat je iemand in feite niet echt kent of niet de moeite hebt genomen na te denken over wat geschikt is. En dat gebeurt lang niet altijd bewust of expres, het kan ook zijn dat je beeld van iemand, je vooroordelen over iemand in de weg zaten, zodat je niet in staat was echt te zien wie iemand is, zoals de wijzen bij Jeruzalem de weg kwijt raken en even niet zien waar ze heen moeten, verblind door hun eigen ideeën. Cadeautjes geven zal zo'n beetje het eerste zijn waar je aan denkt als het gaat over geschenken. Maar niet alleen met verjaardagen, jubilea en andere gelegenheden geef je wat. Als je het wat breder bekijkt Margo Trapman – preek 8 januari 2012 - pg 5 van 6
geven we veel vaker en veel meer: op al die momenten dat we ons voor iets of iemand inzetten, als we onze aandacht en tijd geven, als we iets van onszelf geven. Vandaag staan we stil bij één zo'n geschenk in het bijzonder: Merk Rijken die al 10 jaar als organist van zijn muziek geeft aan ons als gemeente, muziek ter ere van de Eeuwige onze God en om ons geloof te inspireren en op te bouwen. Doordat we allemaal geven wat we te bieden hebben, vormen we met elkaar deze gemeente, als deeltje van die wereldwijde kerk, die ook wel wordt genoemd het lichaam van Christus. Met elkaar, met wat ieder van ons te geven heeft aan talenten, aan aandacht en tijd, door erbij te zijn, daardoor mogen wij hier en nu op aarde getuige en belichaming zijn van wie Jezus was, goud, wierook en mirre, koning, priester en profeet. Door muziek en zang, door woord en gebed door brood en wijn, door alles wat daar omheen gebeurt, zijn wij getuige en belichaming van wie Jezus was, hoe hij ons voorgeleefd heeft, van hoe hij voortleeft in ons. Geen makkelijk cadeau, geen makkelijke opdracht, maar het kan omdat God ons geeft wat we nodig hebben: het goud van liefde, trouw en volharding de wierook van inspiratie, troost en geestkracht en de mirre van zachte krachten, van groot zijn in het kleine, van samen, met elkaar, van God met ons. Amen.
Margo Trapman – preek 8 januari 2012 - pg 6 van 6
