Verslag van de NGS themaproeverij Israël & Libanon gehouden op 5 juli 2010 in Restaurant De Karpendonkse Hoeve te Eindhoven Organisatie en voorbereiding: René Persoon Proefnotities en inleiding: Job Seuren en Jaco van Hensbergen Verslag lunch: Lieske Vos Foto‟s: Lieske Vos Achtergrondinformatie en eindredactie: Paul Op ten Berg
Deze proeverij bood een geweldige kans om eens meerdere wijnen uit deze - om hun wijn minder bekende - gebieden te kunnen proeven, te analyseren en te kijken waar je deze wijnen voor jezelf inschaalt. ISRAËL Geschiedenis De wijnbouw in Israël gaat terug naar 8.000 voor Christus, uit welke tijd druivenpitten zijn gevonden. Omstreeks 5.000 voor Christus deed de wijnstok naar alle waarschijnlijkheid zijn intrede in Kanaän en rond 2.000 voor Christus plantte Noah de eerste wijngaard. De periode van 1.500 tot 500 voor Christus noemt men de „gouden tijd.‟ In deze periode het kreeg wijngaardareaal meer vorm. Het eerste wijnbedrijf werd in 1848 gevestigd door de familie Shor en in 1870 werd de Mikveh school opgericht voor landbouw en wijnbouw. In 1882 begon Edmond de Rothschild de Carmel Winery, waarvan in 1896 de eerste wijnen werden geëxporteerd. Naar aanleiding van het succes volgden meer wijnbedrijven. In 1976 werden de eerste wijnstokken aangeplant in het Golan gebied. Een zeer korte historie dus wat betreft aanplant, maar nu worden aardige witte wijnen geproduceerd van o.a. sauvignon blanc, chardonnay, viognier en gewürztraminer. Bekende druivenrassen in een ander jasje, dat beter omschreven kan worden als een houten jasje…. Ontwikkelingen In 1957 ontstond het Israël Wine Institute, maar tot de jaren 80 van de vorige eeuw werden de druiven meestal slechts voor godsdienstige doeleinden gebruikt. De aanplant van cabernet sauvignon en sauvignon blanc in de jaren 60 deed al vermoeden dat er een kentering in het gebruik van druiven zou komen. In de jaren 70 werden allereerst de vulkanische bodems gebruikt voor de wijnbouw. De laatste jaren ziet men steeds meer in dat massaproductie niet meer van deze tijd is en zo ontstonden sinds 1998 naast de 30 commerciële wijnbedrijven ruim 200 boutique en garage wineries. De jonge wijnmakers volgen studies in het buitenland en dat komt de expertise absoluut ten goede. Een en ander resulteert in onderzoek in de wijngaard naar het juiste bladmanagement, het bepalen van de fenolische rijpheid, het sturen van de gistingen in de juiste richting en naar ik hoop het vinden van een balans tussen zuurgraad en restsuiker, met daarbij de invloed van hout.
Wijnstreken en bodemsoorten De wijngebieden van Israël, ruim 5.000 hectare omvattend, zijn van noord naar zuid: Galilee (Upper Galilee, Lower Galilee, Golan Heights). Voornamelijk vulkanische bodem. Shomron (Mount Carmel, Sharon, Shomron Hills). Terra Rossa bodem/kalkbodem. Samson (Coastel Plain, Shefela/Judean Lowlands). Terra Rossa bodem/kalkbodem. Judean Hills (Judean Foothills, Jerusalem, Gush Etzion, Yatin Forest). Voornamelijk kalkbodem. Negev (Ramat Arad, Central Negev). Voornamelijk zand- en kleibodem. Klimaat en oogsttijd Het klimaat is als mediterraan te omschrijven, met hete lange zomers en korte natte winters. Men vindt er ‟s winters sneeuw in de hoger gelegen gebieden en de Negev in het zuiden heeft een woestijnklimaat. De oogst vindt niet plaats in één korte periode, maar men begint soms in juli en gaat door tot in november, waarbij september en oktober toch wel de belangrijkste oogstmaanden zijn. Druivenrassen Er zijn in Israël veel Franse druivenrassen te vinden: voor rood cabernet sauvignon (25 %), merlot (20 %), carignan (16 %), shiraz (7 %), petite syrah (3 %), argaman (3 %), cabernet franc (2 %) en petit verdot (1 %); voor wit sauvignon blanc (5 %), muscat d‟alexandrie (5 %), chardonnay (4 %), emerald riesling (4 %), colombard (3 %), viognier (1 %), gewürztraminer en white riesling. Verder staan aangeplant barbera, malbec, pinot noir, pinotage, sangiovese, zinfandel, muscat canelli, een nieuwe kloon van grenache, mourvèdre, nebbiolo, tannat, temperanillo en pinot blanc. De invloed vanuit Amerika krijgt ook steeds meer vorm, zeker als vooraanstaande wijnschrijvers (in mijn ogen veel te positief) de kwaliteit van de wijnen omhoog prijzen. Competitiewinnaars zijn de wijnen zeker, maar voor de (Europese) sommeliers over het algemeen te veel eendimensionaal en alleen door het hout gedragen. Wijnconsumptie en export De Israëliërs dronken zo‟n 20 jaar geleden 3,5 liter wijn per jaar/per hoofd, nu ligt dat op 4 liter per jaar/per hoofd. Dit is dus nauwelijks gestegen en indirect kun je stellen dat affiniteit met wijnbouw niet is aangeboren en dat deze misschien meer is opgelegd door buitenlandse invloeden. De export van de wijnen gaat vooral naar de USA en Canada. Voor Europa is Frankrijk het belangrijkst, gevolgd door Nederland, Engeland en Duitsland.
Kosher Koshere wijnen (kosher betekent puur) zijn in Israël veel te vinden. Hier volgen enkele regels en wetenswaardigheden omtrent koshere wijnen.
De productie staat onder Rabbinaal toezicht. Het gebruik van dierlijke producten, zoals gelatine en caseïne, voor de klaring zijn verboden. De wijnstokken moeten minimaal 4 jaar oud zijn. In de wijngaard mogen geen andere gewassen groeien. Wijngaarden die op bijbels gebied liggen, moeten 1 keer in de 7 jaar braak liggen
Er is sprake van een symbolische handeling: 1 procent van de wijn mag niet worden gebotteld. Dat staat symbool voor de tiende penning die vroeger aan de tempel van Jeruzalem werd gegeven. Een droge, kwalitatieve wijn is eventueel toegestaan. Deze moet een gouden medaille kwaliteit bezitten. Koshere wijnen hoeven niet zoet te zijn. Sommige koshere wijnen zijn geschikt voor vegetariërs. Bij de koshere bedrijven mogen alleen orthodoxe Joden de materialen aanraken. Alleen koshere produkten mogen worden gebruikt. Er zijn bijbelse wijnbouwregels voor koshere wijnen. Het is een feit dat de beste wijnen van Israël kosher zijn.
Cees van Casteren schrijft in De Gelderlander van 15 maart 2010 onder meer: “…..Hoe absurd ook in de ogen van niet-Joden, maar als je een koosjere wijn wilt maken, zul je als wijnmaker met je vingers van de vaten af moeten blijven, zul je geen pomp mogen beroeren en geen pipet kunnen aanzuigen. De enige manier om koosjer wijn te maken, is namelijk door het geven van instructies aan religieuze Joden. Verder mag de wijngaard pas in het vierde jaar gebruikt worden, en moet ze elke zevende oogst een jaar met rust worden gelaten. Dierlijke ingrediënten in de kelder zijn strikt verboden en 1 procent van de jaarlijkse opbrengst moet worden vernietigd als een symbolisch aandenken aan de tienden die indertijd aan de tempel in Jeruzalem moesten worden betaald. Ook al wordt op deze manier al sinds de tijd van Maimonides de 'puurheid' van koosjere wijn gegarandeerd, toch is de vraag gerechtvaardigd of je als wijnmaker met al deze handicaps nog wel fatsoenlijke wijn kunt maken? Afgelopen maand was ik voor het eerst in Israël om in het achterland van Jeruzalem (Harey Yehuda) en op de Golan Hoogte (Galil) getuige te zijn van de nieuwe generatie wijnen uit het Heilige Land. En het moet van mijn hart dat ze een grote indruk op me hebben achtergelaten. In de Nederlandse wijnhandel bestaat een misvatting over koosjere wijn: men denkt dat ze kwalitatief niet mee kunnen – maar dat is een fabeltje. Proef slechts de wijnen van de Golan Heights Winery en besef dat dit niet (meer) waar is. Ook klopt het niet dat alle wijn uit Israël koosjer is. Vooral het toenemend aantal kleinere wijnbedrijven wil of kan geen koosjere wijn maken. Het is dan ook de hoogste tijd om Israëlische wijn op zijn eigen merites te beoordelen – koosjer of niet koosjer. En na deze reis kan ik uit eigen ervaring zeggen dat de kwaliteit van Israëlische wijn nog nooit zo hoog is geweest ……” LIBANON Geschiedenis Libanon heeft een lange historie als handelsland, er zijn aanwijzingen dat er altijd al interesse is geweest voor de Libanese wijnen. Opgravingen in de stad Byblos hebben aangetoond dat er 5.000 jaar geleden al sprake was van wijnbouw: de Feniciërs hebben hier de eerste wijnstokken geplant. Vanaf het begin van e de 16 eeuw maakte Libanon deel uit van het Ottomaanse rijk en was wijn verboden. Slechts voor religieuze doeleinden werd wijn toegestaan en daar deden de joodse en katholieke wijnproducenten hun voordeel mee. Van 1920 tot 1946 was Libanon een Frans mandaatgebied. Die invloed is terug te vinden in de vele Franse druivenrassen. De invloed vanuit Frankrijk werd steeds groter en de vraag naar wijn steeg enorm. De burgeroorlog die in 1975 begon, gooide roet in het eten en de opmars van kwalitatieve wijnen stagneerde enigszins. De wijnproducenten van de Bekaa vallei, waaronder Château Musar, bleven tijdens de oorlog met Israël in 2006 voortdurend wijn produceren. Door Château Musar werd slechts in 2 jaargangen geen wijn op de markt gebracht. Toch bracht wijn de twee landen vaak samen. Zo organiseerde de Israëlische wijnhandelaar André Suidan tijdens de oorlog illegale, maar uiterst populaire vredesproeverijen in Haifa. Op de proeftafel stonden dan wijnen uit beide landen.
Klimaat, wijnstreken en druivenrassen In Libanon heerst een (koel) mediterraan klimaat. Er zijn 300 zonnedagen en er is een natuurlijke afkoeling in de nachten. Nachtvorst vormt echter zelden een bedreiging. De jaarlijkse neerslag bedraagt circa 500 mm en de gemiddelde jaartemperatuur is 25°C. Het wijngaard areaal bedraagt 2.000 ha, waarvan jaarlijks 8 miljoen flessen wijn worden geproduceerd. De druiven groeien op ongeveer 1.000 meter hoogte op de uitlopers van de Libanese bergketen met kalkbodems. De Bekaa Vallei is het bekendste gebied van Libanon, maar ook in de Zahleh Valley groeien de wijndruiven. De oude stad Baalbek is het centrum van de wijnbouw. Irrigatie is overbodig en door de droogte tijdens het groeiseizoen komen er weinig ziektes voor. De eerder vermelde Franse invloed heeft ervoor gezorgd dat internationale druivenrassen aangeplant werden: cinsault, carignan, cabernet sauvignon, merlot, mourvèdre, grenache noir, syrah, ugni blanc en clairette. Libanon heeft echter ook inheemse druivenrassen, zoals obaideh, meroué en merweh, die gastronomische wijnen opleveren. Hittebestrijding Om in dit hete klimaat toch frisse wijnen te kunnen produceren, moet de producent het volgende in acht nemen. De wijngaarden dienen zo hoog mogelijk te worden aangeplant, waardoor de koele nacht zijn werking kan hebben; Vaak wordt geplant op het oosten, waar de druiven de ochtendzon krijgen en er ‟s middags al verkoeling door schaduw optreedt. Doordat de Bekaa vallei noord-zuid loopt, liggen de hellingen vooral op het oosten en het westen. Oogstjaren
2005 – moeilijk jaar voor rood; lange winter met zeer veel neerslag, late rijping in laag gelegen gebieden; tot overmaat van ramp veel meeldauw bij de rode druiven; cinsault en grenache zijn het meest geslaagd 2004 – wisselende resultaten; koude winter tot maart, voorjaar tot juni, milde zomer; de verschillende druivenrassen verschilden zodanig van elkaar in rijpheid, dat er twee maal geoogst werd 2003 – de natste winter in 15 jaar werd gevolgd door een 10-daagse hittegolf in mei, waardoor een goed evenwicht ontstond tussen zuurgraad en suikers. Droogte in september zorgde vervolgens voor een uitzonderlijk hoog extract. Levendige, aromatische witte wijnen met tonen van vuursteen. Diep gekleurde rode wijnen met veel zachte tannines. 2002 – een wijnjaar met verrassingen. Na vier droge jaren was er een koude, natte winter die duurde tot juni. Juli en augustus waren gematigd en het groeiseizoen duurde lang. Druiven met veel suiker, tannines en zuren. De rijpheid varieerde sterk van perceel tot perceel. 2001 – warm jaar met weinig neerslag, hitte in juli en augustus. Vroege oogst van rijpe druiven, met minder tannines en zuren dan gemiddeld. 2000 – gemiddelde neerslag in de winter, zacht voorjaar. Zeer hete en droge maand juli, vrij warme maand augustus. September was weer normaal. Goede, kleine oogst. Gebalanceerde wijnen met kracht en concentratie. 1999 – uitzonderlijk goed jaar. Milde winter met zeer weinig neerslag. Normaal voorjaar, milde zomer met bewolking in juli en augustus. Warme, zonnige septembermaand. De druiven werden optimaal rijp en geconcentreerd. Kleine oogst. Wijnen met veel alcohol, hoge zuurgraad en veel extract. 1998 – koude winter met regen en sneeuw. Koud, regenachtig voorjaar. In juli, augustus, september en oktober viel echter geen druppel regen. Gezonde druiven gaven wijnen van goede kwaliteit , zeer aromatisch en elegant. 1997 – kalme winter, fris voorjaar zonder hagel of nachtvorst. Milde zomer, augustus was zwaar bewolkt en september was zonnig. Langzame rijping tot een zeer goed niveau.
Export en marketing De Union Vinicole du Liban (UVL) www.lebanonwines.com is de Libanese associatie van wijnproducenten. Leden zijn Cave Kouroum, Château Ka, Château Kefraya, Château Ksara, Château Musar, Clos St. Thomas, Domaine Wardy, Domaine des Tourelles, Heritage, Coteaux du Liban en Nakad. Château Khoury, Massaya en Karam Winery zijn geen lid. Het aantal commerciële wijnproducenten is circa 30. Château Ksara, de grootste producent, is goed voor een derde van de nationale wijnproductie. Een goed tweede is Château Kefraya, dat uitsluitend eigen druiven verwerkt. De beste internationale pers lijkt momenteel Massaya te krijgen. De proeverij Rosé uit Israël: Wijn 1 Recanati rosé 2009, Recanati Winery Dit wijngoed ligt op een hoogte van 820 m in de Judea Hills. K Helder transparant, diep roze. G Veel aardbeienfruit, snoepjesgeur, wine gums, licht kruidige invloed. S Zachte, vriendelijk aanzet, wederom snoepjes met een lichte prikkeling op tong. Lage zuren, iets mollig met restsuiker. A Fruit overheerst, iets kort. T Ongecompliceerd. Importeur: WitRozeRood € 10,45
Witte wijnen uit Israël: Wijn 2 Chosen, Opal Sauvignon Blanc 2006, Binyamina Winery Dit wijngoed bevindt zich op de Golan Hoogte in Upper Galilea (600–720 m). K Helder, combinatie van goud en geel, met lichte grijze zweem. G Onmiddellijk frisse invloed van de druif; kruisbes/grassig, daarbij dikte door het houtgebruik. S Lage zuren en weinig druivenaroma. A Licht alcoholisch, branderig, een bittertje. T Hout is de drager en de wijn is hierdoor eigenlijk eendimensionaal. Importeur: WitRozeRood € 22,72 Wijn 3 Chosen, Jasper White Blend 2007, Binyamina Winery Blend van 35% sauvignon blanc, 40% chardonnay en 25% viognier. K Meer intensiteit dan de vorige. Iets grauwere zweem, maar toch diep geel. G Onmiskenbaar gist en banaan. Houtinvloed is eveneens op de voorgrond getreden. S In de mondaanzet frisse zuren, gevolgd door wederom een dikke plank eiken. A Veel van alles, behalve verfijning. T Commercieel gemaakt, alle respect hiervoor, maar gastronomisch weinig inzetbaar. Importeur: WitRozeRood € 22,72 Wijn 4 Gewürztraminer Reserve 2007, Binyamina Winery
K Transparant, gelig. G Heerlijk herkenbare neus met rozenbottel, kruidigheid, elegantie en rijkdom tegelijkertijd. S In aanzet zachte toets van honing en specerijen, in het midden lichte prikkeling op de tong. A Iets korte finale. T Druif komt niet tot zijn recht na de eerste indrukken in geur en smaak. Importeur: WitRozeRood € 9,65 Wijn 5 C Blanc du Castel 2008, Domaine du Castel Van 100 % chardonnay uit wijngaarden met een zeer arme bodem in Judea Hills, Haute Judee, op 700 meter hoogte. Vergist en 12 maanden opgevoed op Franse barriques (1/3 nieuw), op de fijne lie, met batonnage. K Licht, transparant. G Absoluut frisse tonen, grassig bijna. S De aanzet heeft redelijk hoge citrus zuren, maar het houtgebruik zorgt nu voor mooi tegenspel. Het middengebied is wat getoast met karamel. A Zeer schone finale, voorbeeld van fermentatie en rijping op vat, zodat het houtgebruik in zijn totaliteit minder aanwezig is, als dat men alleen rijping op vat doet. T Elegantie, rijkdom en veel lengte. Importeur: Vinites € 27,00 Witte wijn uit Libanon: Wijn 6 Château Musar Blanc 1999, Château Musar Château Musar ligt in de Bekaa Vallei op 1.000 m hoogte. Voor de witte wijn worden 2 autochtone druivenrassen gebruikt, obeideh en merwah. Volgens een legende werden ze door de kruisvaarders uit Europa meegenomen en stammen ze respectievelijk af van chardonnay en sémillon. Beide rassen staan op 1.200 m hoogte aangeplant, ze worden later geplukt dan de rode druiven. Een deel wordt vergist en gedurende 9 maanden opgevoed op barriques. Decanteren en serveren op 15°C wordt aanbevolen. 1999 was een exceptioneel jaar voor wit. K Diep donker geel. G Oxidatieve toon, rijk en “keldergeur” in de meest positieve zin van het woord. S Stevige aanzet, evolutie, geconcentreerd en zeer kenmerkend. A Veel lengte, licht alcoholisch en gedoseerd houtgebruik. T Zeer gastronomisch en niet door iedereen begrepen. Een schoolvoorbeeld voor de overige wijnmakers in Libanon. Aangeboden door NGS lid Rob Bergé, uit zijn privékelder. Rode wijnen uit Israël: Wijn 7 Mostly Cabernet Franc 2008, Tulip Winery Tulip Winery ligt op 700 m hoogte in Judea Hills, Haute Judee K Diep, helder rood. G Specerijen met veel hout (Amerikaans) dat er als een deken overheen is gelegd. S De aanzet heeft veel peper en is zwoel. Lobbig geconcentreerd zwart fruit. Mondvulling is vol fruit, droppig en prima zuren. A De tannine komt er even los achteraan. Importeur: WitRozeRood € 14,01 Wijn 8 Mostly Cabernet Franc 2007, Tulip Winery K Diep geconcentreerd, niet helemaal transparant. G In de stille spiegel wat SO2. De geur heeft veel weg van 2008, maar met meer salmiak, drop, laurier en iets ontwikkeling. S Rijk, hoog smaakgehalte, maar wel wat drogende tannine. A Wel lengte, mede door het hoge alcoholgehalte dat toch niet helemaal verweven is met de concentratie van de druiven. Importeur: WitRozeRood € 14,01 Wijn 9 Merlot Reserve 2007, Recanati Winery Recanati Winery ligt in de Judea Hills, op 820 meter hoogte boven zeeniveau. K Diep, helder rood.
G Iets ingetogen, wel absoluut kersenaroma. S Vlezig, zwoel middengebied, iets vermoeide indruk (lage zuren), maar het houtgebruik is prima en verteerbaar. A Wat korte afdronk T Wel een representatieve inhoud. Importeur: WitRozeRood € 16,55 Wijn 10 Cabernet Sauvignon Reserve 2005, Binyamina Winery Blend van 90 % cabernet sauvignon met cabernet franc en petit verdot. Koude inweking gedurende enkele dagen. Twee weken vergisting, gevolgd door enkele dagen naweking op de schillen. Opvoeding gedurende 18 maanden op nieuwe Franse barriques van Seguin Moreau. Alc. 14,5 %. K Wat ontwikkeling. G Geëvolueerd, kersen en bessen met cederhout en specerijen. S Ook de aanzet van de smaak is ontwikkeld, waarbij cederhout en specerijen terugkomen. Duidelijk tertiaire tonen. A Kort. T Schrale wijn. Importeur: WitRozeRood € 16,19 Wijn 11 Black Tulip 2006, Tulip Winery Premium French style blend. K Helder en diep rood. G Volle geur van specerijen en eucalyptus. S Volle mondvulling, met daar doorheen tannine structuur; hoog alcoholisch. A Vlezig en peperig met vanille. T „Lage opbrengsten en hoge kwaliteit‟ volgens de producent, maar wellicht MOET je juist meer oogsten, omdat de overgebleven druiven anders te veel concentratie krijgen. Importeur: WitRozeRood € 21,68 Wijn 12 Black Tulip 2005, Tulip Winery Premium French style blend. K Niet transparant, donker. G Impressie van nieuwe barriques. Eendimensionaal, pruimen en specerijen. S De aanzet vertoont geconcentreerd fruit, maar met een zeurderige zuurgraad. A Getoaste finale T Wederom niet volledig harmonieus. Importeur: WitRozeRood € 21,68 Wijn 13 Titan, Binyamina Winery Cabernet sauvignon van de jaargangen 2004, 2005 en 2006, elk apart gerijpt en vervolgens geblend. Alle jaargangen staan vermeld op het etiket. K Diep donker. G Wat weeïg, met zoete bramen. Heel even invloed van brettanomices, maar na het walsen is het nihil. S Vol geconcentreerd zwart fruit, dikke smaak, mondvulling is rond en sappig. A Vanille van het Amerikaanse eiken. T Karakter door alcohol en fruit, in de vorm van spanning.
Importeur: WitRozeRood € 31,43 Wijn 16 – Chosen, Sapphire Red Blend 2005, Binyamina Winery Blend van 40 % cabernet sauvignon, 35 % shiraz en 25% merlot. K Dieprood/zwart, neigt naar baksteen, verkleuring aan de rand. G De alcohol ligt er als een warme deken overheen. Moeilijk daar doorheen te ruiken. Zwart fruit, kruiden en wat chocolade met genuanceerd hout. S Zoete aanzet, zwoel, wederom chocolade, enige spanning, ook groene accenten en prettige bitters. A Bitters en zoet blijven hangen, erg warm. T Warm, maar correct gemaakt glas. Importeur: WitRozeRood € 31,43
Wijn 17 – Petite Syrah - Zinfandel Reserve 2008, Recanati Winery Een wijn van de 820 m hoge Judea Hills. De meningen over deze wijn waren erg verdeeld. Sommigen begrepen er niets van en konden totaal geen link leggen met de Petite Sirah of de Zinfandel en vonden de wijn (daarom) matig. Anderen vonden dit een van de betere wijnen door de stijl van wijnmaken. K Dieppaars. G Puur, bijna soort van cassisreductie, geconcentreerde cassis, jam met chocolade. S Eindelijk een wijn op goede temperatuur, hint kruidigheid uit de Languedoc, toegankelijk, prettig fruit, sap. A Met name fruit en wat cacao. T Niet complex, wel geconcentreerd drinkbaar glas fruit. Importeur: WitRozeRood € 16,55 Wijn 18 – Carmel Ridge Carignan-Shiraz Shomron 2007, Carmel Winery Blend van carignan met wat shiraz, petite syrah en cabernet sauvignon, van wijngaarden in de valleien rond Zichron Ya’acov, een deel van de wijnstreek Shomron op 500 m hoogte. K Diep zwart/rood met stevige verkleuring aan de rand. G Rubber, doet aan Pinotage denken, daarnaast zwart gedroogd fruit (pruimen), lammig. S Stevige, niet goed geïntegreerde zuren die aanzuring doen vermoeden. Niet in evenwicht. A Zuren blijven branden. T Moeilijk glas. Importeur: WitRozeRood € 25,12 Wijn 19 – Shiraz 2009, Recanati Winery Alc. 13,5%. K Gemiddeld diep paars G Warm, kruiden, zoetig nepfruit S Indien wat gekoelder zeker drinkbaar, klein vetje, rond A Tikje plakkerig, chocolade T Beetje gemaakt, wel drinkbaar, nauwelijks karakter Importeur: WitRozeRood € 10,10 Wijn 20 – Syrah Reserve 2008, Tulip Winery Uit Haute Judee (700 meter hoogte). K Diep robijn rood/zwart. G Zelfs met stevige koeling ligt de alcohol
er als een warme deken op. S Lekker rijp, gelikt, modern glas met een licht groenige toets. A Alcohol blijft branden, maar geconcentreerd fruit ook zeer aanwezig. T Duidelijk een glas voor de Amerikaanse markt. Geconcentreerd en goed gemaakt, ondanks de zeer vermoeiende alcohol. Max 1 glas pp. Importeur: WitRozeRood € 16,45 Wijn 21 – Syrah Reserve 2007, Tulip Winery Alc. 15%. K Diep robijnrood/zwart met een tikje verbruining in de rand. G Doet denken aan een net gedoofde kaars. Anderen vermoeden kurk, maar het komt in alle flessen terug. Wel wat fruit, maar een beetje weeïg. S Makkelijk gemaakt, glad, een zoetje, lichter dan de 2008, iets meer een geheel. A Ondanks een tikje plakkerigheid wel goed en redelijk lang. T Wel meer samenhang, maar minder spannend dan de 2008. Zuiverheid blijft een vraagteken. Importeur: WitRozeRood € 16,45 Wijn 22 – Special Reserve 2006, Recanati Winery Blend van 84 % cabernet sauvignon uit de Kadita wijngaard in Upper Galilee en 16 % merlot uit de eigen wijngaard in Kibbutz Manara. Beide wijngaarden liggen op 800 m hoogte, de bodem is stenig. Drie dagen koele inweking, opvoeding op nieuwe Franse barriques gedurende 19 maanden.14,5% Alc. K Donkerrood met enige verbruining aan de rand. G Redelijk aromatisch met volle fruittonen, iets van snoepjes en kruidige ondersteuning. S Tonen van diep rood fruit en stevige tannine structuur. A Drogende afdronk. T Nog jong en te tannineus. Importeur: WitRozeRood € 28,66.
Rode wijnen uit Libanon: Wijn 23 – Les Emirs Rouge 2006, Clos Saint Thomas Familiebedrijf uit de Bekaa vallei op 600 m hoogte, met koele nachten en hete dagen. Water komt van het Libanon gebergte met eeuwige sneeuw. Men maakt hier al 4.000 jaar wijnen. Het basismateriaal is er heel goed, met hier en daar stokken van 100 jaar. Dit is een blend van grenache, cabernet sauvignon en syrah. K Diep rood. G Weeïg zoetig van het rijpe fruit maar ook frisse ondersteuning en kruidige nuances, en iets van zwavel (?), tikje groen nog. S Stevige zuren en tannines, moeilijke balans met het fruit. A Prettige afdronk met tikje hout, goede lengte. T Moeilijk, vooral in de aanzet en neus. Importeur: Karakter Wijnimport € 8,75. Wijn 24 – Château Saint Thomas 2005, Clos Saint Thomas
De familie Touma bouwde een naam op met arak, en begon midden jaren 90 met wijnproductie. Blend van cabernet sauvignon, syrah en merlot uit de beste wijngaard van de producent in de Bekaa Vallei, op de oostzijde van de Mount Libanon (1.000 m hoogte). K Diep rood. G Weer beetje weeïg, maar ook tonen van hout, animale kenmerken en specerijen waarbij je je gelijk in een warm Noord Afrika waant. Ook hier branderig / rokerig boven in de neus wat zwavel doet vermoeden. S Zacht, pit, goede balans, zeer geconcentreerd met fruitige en kruidige nuances. A Heel geconcentreerd, grote lengte, dik fruit. T Goed geconcentreerd glas dat nu nog te jong is. Importeur: Karakter Wijnimport € 17,50. Wijn 25 – Comte de M 2003, Château Kefraya Chateau Kefreya is Libanon's grootste wijnproducent, met zo'n 350 ha eigen wijngaarden. Gesticht door de illustere Michel de Butros in 1978, midden in de burgeroorlog. Tegenwoordig is Jumblatt coeigenaar. Men exporteert naar alle continenten, naar meer dan 50 landen. Blend van cabernet sauvignon en syrah uit de Bekaa Vallei op 1.100 m hoogte. Strenge selectie tijdens de handmatige pluk. Volledige ontsteling, vergisting op de schillen met temperatuurcontrole gedurende ruim 25 dagen. Opvoeding op 100 % nieuwe Franse barriques gedurende minimaal 12 maanden. Alc. 14,5 %. K Zeer intens diep rood, tegen zwart aan. G Tonen van klein diep fruit, iets van cassis en nougat en vegetale nuances. S Elegante stijl, aanzet soepel, iets te koel geserveerd, daardoor snel de zuren op de voorgrond. A Zeer intense zuren en tannines blijven doortrekken, daardoor komt de wijn lichter over dan de vorige wijnen, ondanks een zekere concentratie. T Doet veel jonger aan dan zijn leeftijd doet vermoeden. Zuren zijn moeilijk te plaatsen. Zeer krachtig glas, maar moeilijk. Importeur: Karakter Wijnimport € 27,50 Wijn 26 – Syrah 2004, Cave Karoum Van hellingen met kleibodems en kalksteen op 950 - 1.100 m hoogte. Zeer lange inweking. Traditionele vergisting met herhaald overpompen. Opvoeding op nieuw Franse barriques. 14 % alc. Ondanks de sympathieke inzending van deze wijnproducent is de wijn niet goed te beoordelen door een overmaat aan acidité volatile (azijnsteek). De proefcommissie heeft deze wijn toch laten proeven ter lering, om de leden die dit nog niet zo goed kennen, te laten ruiken en proeven wat vluchtige zuren zijn in een wijn. Importeur: Geen Wijn 27 – Hochar Père et Fils 2002, Château Musar Château Musar is gevestigd in de Bekaa Valley, op 1.000 meter hoogte. Dit is de tweede wijn van Musar, een blend van cinsault, cabernet sauvignon en carignan. K Donkerrood, niet helemaal helder, heeft wat bezinksel. G Acidité volatile, daarnaast rijp en zoetig, mooie stijl, richting gerijpte bordeaux, meer specerijen, lichtvoetig en soepel. S Wat lichter dan de wijnen hiervoor, is op weg naar „te oud‟ en „oxidatie‟. A Vrij kort. T Had jonger gedronken moeten worden Importeur: Vinites € 10,95 Wijn 28 – Château Musar 2002 e Château Musar werd in 1930 gevestigd in de plaats Ghazir in de Bekaa vallei, in het 17 eeuwse kasteel Mzar, door Gaston Hochar, na diens terugkeer van een langdurig verblijf in Frankrijk. Wat als een hobby begon, werd al snel een passie. In 1959 deed de oudste zoon Serge Hochar zijn intrede in het bedrijf, na zijn diploma oenologie te hebben behaald in Bordeaux. In 1962 nam zijn broer Ronald
de marketing en financiële zaken op zich. De 180 ha wijngaarden van Château Musar liggen op een hoogte van ruim 1.000 m, in de beschutting van bergen. Het gemiddelde rendement bedraagt circa 35 hl/ha. De bodems van de wijngaarden bestaan uit een laag grind op kalksteen. K Diep robijnrood. G Ook volatile, maar een stuk minder dan bij de Hochar. Al behoorlijk gerijpt, zoals Musar altijd is omdat deze pas na 7 jaar op de markt komt. S Nog moeilijk te beoordelen. Een tikje stroef en hard, maar wel een duidelijk zoetje. Tonen van rood fruit, krentjes en aardse nuances komen naar voren. A Krachtig met lengte. T Ongetwijfeld potentie, maar het is moeilijk om dat nu er uit te halen. Importeur: Vinites € 17,95 Wijn 29 – Château Musar 2001 K Diep robijnrood. G Animal farm, positieve oxidatie, wel nog wat gedroogd fruit en een pepertje met aardse ondersteuning. S Wat je ruikt dat proef je ook. Gebalanceerd dus, hoewel de tannine en de alcohol een beetje los staan. Enigszins krachtig nog, maar moeilijk en stroef. A Redelijk branderig. T Dit lijkt een moeilijke jaargang voor Musar. In zowel neus als mond een onbalans met alcohol, paardenmest in de neus en al behoorlijk ver ontwikkeld op een onprettige manier. Aangeboden door NGS lid Rob Bergé, uit zijn privékelder. Wijn 30 – Château Musar 1999 K Diep rood met enige verbruining, baksteen kleur. G Tikje animaal, stenig, rokerig, complex met jodium en diep zwart fruit. S Geweldig. Zacht, compleet, gerijpt. Eerste slok wel moeilijk na de wat zoetere 2002. Tweede slok écht mooi. Ook prettig verteerbaar. Wel concentratie met een mooie structuur. A Hele goede lengte, alles lijkt te kloppen. T Mooiste wijn van de proeverij! Aangeboden door NGS lid Rob Bergé, uit zijn privékelder. De lunch Na deze indrukwekkende en intensieve proeverij op een zomerse dag, waar zon, warmte en een paar flinke buien elkaar afwisselden, genoten we in de prachtige locatie en omgeving van Restaurant de Karpendonkse Hoeve van een heerlijke lunch.
Als aperitief werd Crémant de Bourgogne Blanc de Blanc Extra Brut, Henri Boillot aangeboden door de Wijnmakelaarsunie € 23,00 (beperkt voorradig). Een verfrissende wijn met lichte houttonen en verfijnde mousse. Na de stevige rode wijnen van de proeverij was deze wijn zeer welkom. Bij de amuse van tonijn met wasabi en kaviaar van soja met sesam vormde de crémant een aangename combinatie, mits niet te veel wasabi.
Voorgerecht
Gemarineerde zeeduivel, citrus, inktviskroepoek Wijn: “White Tulip” 2008, Tulip Winery, Israël K Lichtgeel, helder G frisse sauvignon neus van buxus, ook wat fruitige aroma‟s van grapefruit en litchi met een hint van kruiden S Frisse wijn met mooie zuren en fruitige tonen, frisse citrus toets A verfrissend, gemiddeld lange afdronk. Importeur: WitRozeRood € 11,22 Wijn/spijs: Gastronomisch een mooie brug naar het gerecht en ook naar de wijn. Prima combinatie. We hebben nog wat fruitige olijfolie toegevoegd aan het gerecht. Dit gaf bij de wijn weinig problemen. Tussengerecht
Gebakken Sint Jakobsschelpen en buikspek met vermouthsaus Wijn: Visi d’Arte 2006, Château Kefraya, Libanon K Strogeel met gouden tint G Intens, vanille, honing, geroosterd brood, exotisch fruit, mango en kokos S Delicate, mollige wijn met rondeur en vanille tonen A Mooie weelderige vette afdronk. Importeur: Karakter Wijnimport € 19,75
Wijn/spijs: De sommelier was op zoek naar spanning tussen deze wijn en de verschillende smaakelementen van dit gerecht. Enerzijds kwamen de bittertonen van de wijn naar boven bij het buikspek, anderzijds kreeg de wijn meer nuances bij de Sint-Jakobsschelpen. Dit kan wellicht de bedoeling zijn geweest, maar de meningen waren toch verdeeld. De eerste wijn, White Tulip, er nog even bij geproefd: dat was verassend! Hoofdgerecht
Reebokbout, abrikozen, krokante mosterdpolenta Wijn: Syrah Reserve 2006, Tulip Winery, Israël K Intens diep donkerrood G Zwart fruit aroma‟s met vanilletonen en karamel S Stevige wijn, geconcentreerd donker fruit, licht astringent A Redelijk lang, stevige wijn met behoorlijk alcohol. Importeur: WitRozeRood € 16,45 Wijn/spijs: Een prima begeleider bij de reebokbout en krokante mosterdpolenta. Met de abrikozen had de wijn het moeilijk en ook bij de rest van het gerecht, vanwege het overheersende zoetgehalte.
Tot slot Château Musar 2000 uit de privékelder van Rob Bergé. K dakpan rood met lichte verbruining, iets troebel G medicinaal, met in de verte wat fruit S gerijpte wijn, zachte tannines, iets fruit maar onsamenhangend A redelijk T de verwachtingen waren hoger dan de beleving Wijn/spijs De wijn was niet bedoeld bij het gerecht, maar werd er toch even bij geproefd. De combinatie was beduidend beter, maar dan ook weer zonder de abrikozen. De wijn werd wat gekoeld geschonken, wat hem toegankelijker maakte.
Met dank aan: Gastheer Ralph Kappé van Restaurant De Karpendonkse Hoeve; De medewerkende wijnproducenten; De sponsors van het NGS: Riedel, Bru en Buscaglione; De medewerkende importeurs: WitRozeRood (Michiel Gottmers), Karakter Wijnimport (Alexander Renner) en Vinites (Wieger Roelevink); NGS lid Rob Bergé voor het ter beschikking stellen van oudere jaargangen Château Musar uit zijn privékelder. Websites: Israël
Carmel Winery www.carmelwines.co.il/en/aboutus.aspx Recanati Winery www.recanati-winery.com/eng Binyamina Winery www.binyaminawines.com Tulip Winery www.tulip-winery.co.il/len Domaine du Castel www.castel.co.il/en/default.aspx Libanon Château Musar www.chateaumusar.com.lb/english/home.aspx Château Kefraya www.chateaukefraya.com/eindex.html Cave Karoum www.cavekaroum.com Clos Saint Thomas www.closstthomas.com/main.htm
