UITGAVE VAN DE VAKBOND VAN NEDERLANDS CABINEPERSONEEL

VNC nummer 1 - 2014

magazine

ZWAAN OF ALBATROS CAPTAIN FLETCHER DOET BOEKJE OPEN OVER RYANAIR UITGAVE VAN DE VAKBOND VAN NEDERLANDS CABINEPERSONEEL

editorial

Voorlente Voorlente noemde een weerdame het. Vroeger heette zoiets gewoon een kwakkelwinter, heel zacht weer met af en toe een paar venijnig koude dagen. In ieder geval maakt de ‘voorlente’ na de drukke - en zeker dit jaar hectische - decembermaand veel griepslachtoffers. In januari staat mister Griep aan mijn deur te kloppen. Na de verkoudheid die ik door actieve inzet had beperkt tot wat opgezwollen tonsillen met af en toe een verdwaald niesje, dacht ik hem ook even te kunnen bezweren. Niks hoor, grimlachend raakte hij me vol. Overal spierpijn, een schele koppijn en de verkoudheid die meteen fijn terugkomt. Na eerst nog een dag in absolute ontkenning op de bank te hebben gehangen, geef ik me gewonnen en ga braaf in bed liggen. Het volgende probleem dient zich aan: ik moet over twee dagen vliegen. Plat in bed met een Ibuprofennetje of twee gaat het best, maar iedere keer dat ik het hoofd fier wil oprichten bonkt dat protesterend. Bah! Er zit niks anders op, ik moet melden dat ik ziek ben. Bah, bah en nog eens bah! Het voelt alsof ik tijdens een leuk maar pittig fietstoertje op een colletje opeens een stok tussen mijn spaken gestoken krijg. Met een ruk sta je en stil en lig je plat op je gezicht, zoiets. Mijn vliegschema en alle andere plannen moeten

even wachten tot het lijf weer wil. Voorlopig wil dat alleen maar liggen en slapen. Op het goede advies ‘Echt goed uitzieken, hoor’ van mijn aardige UM, kan ik alleen maar grommelen dat de griep me totaal niet uitkomt en bovendien vreselijk irritant is. Na een dag of acht ben ik als een kreupele feniks herrezen om met de puinhoop die er van mijn rooster is geworden te dealen. Look and behold the glamorous life… Naschrift Eigenlijk wilde ik uitgebreid terugkomen op het ‘bommetje’ van december, maar intussen heb ik – wel met knikkende knieën onze president-directeur gesproken. Op de VNC-Nieuwjaarsreceptie heeft hij me persoonlijk verzekerd dat het meer dan goed gaat komen met KLM en alle zich zo hard inzettende medewerkers van ons fantastische bedrijf. Hij nodigde me zelfs uit om aan het eind van dit jaar deze toezegging met mij te evalueren. Dus vanaf nu stel ik me heel nieuwsgierig, maar ook vol openheid op.

Arlette Bruser Hoofdredactie VNC Magazine [email protected] VNC-nr. 1 2014

1

februari 2014

deze maand Cover

Leon Verberkt, sinds 1989 aan boord, heeft een passie voor coaching

Lex Leuren: is dol op vliegen. Is er twee jaar tussenuit geweest maar is blij dat hij weer terug is en geniet van alle reizen die hij maakt.

2

Petra Snel: het tripje dat we hebben gemaakt in Paramaribo was erg leuk. Indrukwekkende geschiedenis en bijzonder om de binding te voelen met Suriname. Dat maakt het vliegen elke keer weer leuk!

Gerard Reezigt-Hazes, de VNC belastingsspecialist, schreef een artikel

Nigella’ Beck’s eerste culi-column voor VNCMagazine

Ruben Althof schreef speciaal voor VNC Magazine een ‘hoe het werkt bij transavia. com’ artikel.

Melissa Franck, tweebander Schrijft herkenbare columns

Sander van Dijk vliegt sinds 2006, is plaatsvervangend hoofdredacteur en doet aan vormgeving

Ingrid Brama vliegt sinds 1998, is hoofd communicatie en KLM-sectiebestuurder

Nathalie Pruijs vliegt al twee decennia, is op zoek naar enthousiaste covermodellen en interessante verhalen

Ingeborg Sebel bemant het secretariaat en ondersteunt de redactie

Michel Verbeek vliegt sinds 1989, is redacteur en all round VNC-medewerker

Pia van Boven let op punten, komma's en te lange teksten

VNC-nr. 1 2014

Artikelen

Columns

25 OR – Facilitaire zaken 27 Seizoenscontracten bij transavia.com 30 Ryanair, de koning van oneerlijke concurrentie 36 Even voorstellen: Renate Nagtegaal 38 Belastingen in het nieuwe jaar 46 Tweebanders op Europa

1 Editorial 4 Blik op de Baan 23 Coach! 43 Filijntje 54 Vluchtzinnig

Rubrieken

21 transavia.com achtergrond 26 Destination – Milaan 44 Destination - Kyoto 45 KLC en route 48 Goed gevonden - Culinair 50 Standpunt Ledenraad 56 Goed gevonden - Travel 58 RSVP 60 Destination - Bonaire 61 Persoonlijk 62 Goed gevonden – Crew Life 65 Ten voeten uit

6 Goed gevonden - Lifestyle 8 Brievenbus – Nini Kraan 9 Vluchtpost 10 Nieuwjaarsreceptie 11 VNC Achtergrond 12 Destination - Singapore 13 Servicedesk 14 IPB 16 KLM achtergrond 18 Destination – Amsterdam 19 KLC achtergrond 20 Destination – Schiphol

14 24

58

8 VNC-nr. 1 2014

3

Blik op de Baan

Zwaan of albatros?

Annette Groeneveld

KLM-held Joost Luiten sloeg in Durban zijn golfbal in twee slagen in de hole van een meer dan 500 meter lange golfbaan. Hij had vijf slagen over deze PAR 5-baan mogen doen, maar deed zijn hoofdsponsor KLM eer aan met deze zogenaamde albatros. Een albatros komt in het professionele golfcircuit amper voor; zelden ziet iemand kans om in zo weinig slagen het doel te bereiken. Efficiëntie, of grote stappen-gauw thuis? Voor Joost een succes, voor de onderhandelingsdelegatie van KLM in de discussie over het KLMloongebouw een foute actie. Het eenzijdige besluit van KLM om in december het overleg over het Loongebouw op te blazen, heeft tot weinig euforie geleid. Tot diep in de nacht is door de VNC gewerkt aan communicatie richting de leden. In hoog tempo werden extra Servicedeskmedewerkers opgetrommeld, informatiesessies georganiseerd en teams op het BMC ingezet om onze collega’s te informeren. De pers dook er vol op en alleen al het te woord staan van alle journalisten was een dagtaak. Zo eindigde 2013 voor de VNC met de spreekwoordelijke BANG.

4

VNC-nr. 1 2014

Vertrouwen bouwen Nadat KLM had ingezien dat het opbreken van het overleg geen goed idee was, nam de werkdruk niet af. Vertrouwen komt te voet en vertrekt te paard. Heel veel collega’s waren, en zijn misschien nog steeds, verontwaardigd en boos. We kregen van KLM een brief waarin ze ons uitnodigde om weer aan tafel te komen en daarna zijn er veel gesprekken geweest om daar weer een goede basis voor te creëren. Doe daar nog een drukbezochte nieuwjaarsreceptie bij en je weet genoeg. Los van onze perikelen rond het Loongebouw voor nieuw KLMcabinepersoneel, liepen in het afgelopen jaar ook de contacten met ArkeFly niet soepel en verliepen de onderhandelingen met transavia. com en KLC niet vlot. Onze KLCbestuurders proberen al sinds 2011 een cao met KLC te sluiten en transavia.com blijft hangen in de groef van de 0-lijn op salaris. ArkeFly wil wel koffiedrinken, maar niet praten over de dilemma’s die haar werknemers ervaren in hun werk, en dat vinden wij zonde van onze tijd.

Een positieve start Op de nieuwjaarsreceptie van de VNC gaven de onderhandelingsdelegaties van KLM, KLC en transavia.com acte de présence. Dat is in ieder geval een teken dat het nieuwe jaar bij die maatschappijen onder een beter gesternte kan beginnen dan hoe 2013 geëindigd is. Van ArkeFly was niemand aanwezig, maar het aantreden van een nieuwe CEO creëert misschien nieuwe kansen. We hebben met iedereen het glas geheven en geproost op een nieuw jaar waarin hopelijk voor een aantal lastige problemen een oplossing komt. Loongebouw is er één van, maar ook de rechtszaak van de Stichting Cabinebelangen tegen KLM en VNC is een probleem dat bijna geen winnaars kan kennen. De eis om horizontaal in te kunnen stromen bij KLM betekent het buiten werking stellen van de cao van cabinepersoneel. De VNC zal tot het uiterste gaan om te voorkomen dat de doorstroom– en promotiekansen van de KLC- en KLM-cabinecollega’s op de tocht komen te staan. Binnenkort komt daar uitsluitsel over. Europese dossiers Dit jaar zal nog geen oplossing brengen voor de onrust die wordt veroorzaakt door de mogelijke giftige gassen die rond en in het vliegtuig kunnen ontstaan door TCP’s (bestanddelen uit vliegtuigmotorolie die vrijkomen als die olie onverhoeds verbrandt). Gelukkig heeft de VNC wel voor elkaar gekregen dat er in Europees verband onderzoek zal worden gedaan naar de schadelijkheid en de mogelijke effecten van blootstelling aan die TCP’s. Alleen hierdoor kan de onrust worden weggenomen.

Een albatros is een zeevogel die door zijn enorme wingspan en grote uithoudingsvermogen zonder tussenlanding enorme afstanden kan afleggen Een ander Europees dossier van 2013 was de EASA FTL. In oktober ging het Europees Parlement akkoord met de voorstellen van EASA op dit onderwerp. Een tegenslag voor de VNC. Maar soms ontstaat er uit een tegenslag toch nog iets moois: de contacten die wij rond dit dossier hebben opgedaan met andere Europese categorale cabinebonden, heeft geleid tot een Europese Cabin Crew Association in oprichting. De VNC is een van de grote trekkers van dit project. EurECCA zal in de loop van dit voorjaar het levenslicht zien, met deelnemende cabinebonden uit Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië, Zwitserland en Duitsland. Uiteindelijk moet dit samenwerkingsverband uitgroeien tot een stakeholder bij EASA en een manier om de besluitvorming in Brussel te beïnvloeden. Genoeg werk aan de winkel dus, dit jaar. Maar we zijn op stoom. En een volle bak zorgt altijd voor meer efficiëntie dan een halflege kist. Annette Groeneveld Voorzitter VNC

VNC-nr. 1 2014

5

Goed gevonden Puur

Onder redactie van Arlette Bruser, bijdragen van Sander van Dijk, Nathalie Pruijs, Ingrid Brama en Pia van Boven



lifestyle

Klik-klik

Op zoek naar mooie natuurlijke kleuren voor op je meubels of je muren? Kijk eens op pure-original.com. Dit merk voert naast krijt- en muurverf ook Franse

Het leven kan je niet gemakkelijk genoeg worden gemaakt. Lekker rondshoppen vanuit

kalkverf en Marrakech walls. De verven voldoen aan de strengste milieueisen

een luie stoel met een tablet op schoot en een glaasje onder handbereik. Speciaal voor

en worden gekleurd met natuurlijke pigmenten. Naast mooi dus ook nog

de dames onder ons: de website Perfectlybasics. Van top tot teen, letterlijk van onder-

eens mens- en diervriendelijk.

goed tot aan je schoenen kun je op deze site vinden. Klikkerdeklik, van Malene Birger hop je zo naar Missoni om even langs Repeat te gaan via Chloé… Enige bezwaar is dat je ook met het grootste gemak een smak geld uitgeeft.

Blij geblokt

Inspiratie

Lange Lijs Van oudsher een favoriet van kinderen: zachte poppen van stof met duidelijk herkenbare menselijke gelaatstrekken. Heerlijk om mee te spelen, te knuffelen, om rond te dragen en natuurlijk om mee te

Je kunt maar ergens

slapen. Blabla Kids heeft hele leuke, ze zijn met de

blij

worden.

hand gebreid in Peru en hebben lieflijke namen

Wist je bijvoorbeeld

als Pumkin Girl Doll of Beauregard the Wolf. Ik

dat je theeaanslag

twijfel nog tussen Sardine the Cat en Melody the

met warm water en

Mermaid. Vanaf € 54, -.

van

een flinke scheut bleek zo uit glazen, kopjes en mokken doet verdwijnen? Nee? Bij

Kleur in

Een leuke nieuwe website met eigen FB-pagina is Grey Unlimited. Voor wie het weten wil: deze site

geruite theedoeken, gemaakt van origineel

de regen

is bedoeld voor actieve vrouwen die genieten van

pompdoek (de bekende Hollandse ruitjes).

Bah, het regent! Waar is mijn kleuren-

twee tijdschrifttijgerinnen die hun sporen allang

Die goede ouderwetse kwaliteit van stevig

paraplu!?

hebben verdiend, maar het leuk vinden om je op

katoen, zoals vroeger in elk huishouden

Deze paraplu verandert onder invloed

de hoogte te brengen van alle nieuwtjes over bo-

werd gebruikt, is op de site Bellebien in al-

van vocht in gekleurde wolken. Zo vro-

vengenoemde topics. Cadeautje of nieuw verzor-

lerlei kleuren, maten en varianten te koop.

lijkt de regen je vanzelf op. Te koop bij

gingsproduct nodig? Eerst even Grey Unlimited

Dus als theedoek en tafelkleed en zelfs als

gadgethouse.nl voor € 24,95.

scannen!

deze! Dan droog je daarna die glanzende glazen en kopjes af met deze supergave

mode, beauty, kunst, cultuur, reizen, wonen, gezondheid en culinair. De site wordt beheerd door

Foto Regina Brocke

dekbedovertrek.

6

VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

7

vluchtpost

 Beste redactie, Tot mijn grote schrik heeft een collega op Facebook for crew een foto geplaatst van een collega in uniform in een winkel. Onderschrift: Bij de ‘Winkelvansinkel’ in je uniform… Binnen een uur stonden er tientallen reacties onder en die logen er niet om. Mij ontgaat het nut van zo’n foto, maar daar gaat het nu niet om. Ik vraag me af wat de reden is dat collega’s elkaar fotograferen en de foto’s ongevraagd op FB zetten. Wie wordt daar beter van? Waarom plaatst iemand zo’n foto en welke discussie moet ermee worden aangezwengeld? Als we dit normaal gaan vinden, waar ligt dan de grens? Wij vinden het zelf al niet leuk dat passagiers ons ongevraagd fotograferen en filmen en dat op YouTube zetten, en moet ik nu ook al beducht worden voor de sensatiezucht van mijn collega’s? Hopelijk gaat het zover niet komen. Bezint eer ge begint is een mooi spreekwoord. Net als: wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet. Al vaker is in dit Magazine geschreven over ‘ons’ gedrag op Social Media, maar is het misschien een goed idee om daar weer eens aandacht aan te besteden? Al is het alleen maar om problemen te voorkomen voor de mensen die dit soort dingen plaatsen zonder te beseffen wat de gevolgen ervan kunnen zijn. Naam bij de redactie bekend Noot van de redactie Beste collega, Ook de redactie van VNC Magazine signaleert regelmatig onhandige uitlatingen op social media. Hartelijk dank dat je de moeite neemt het op deze manier onder de aandacht van je collega’s te brengen. Wij beraden ons op nieuwe aandacht voor dit onderwerp. Reacties op de inhoud van VNC Magazine en pittige discussies over ons vak zijn van harte welkom bij Vluchtpost. Anonieme inzendingen worden alleen geplaatst mits de inzender bekend is bij de redactie en lange brieven kunnen worden ingekort. De redactie behoudt zich het recht voor om streamers te plaatsen. Stuur je reactie per mail naar [email protected] onder vermelding van Vluchtpost, of per post naar VNC, Stationsplein NO 406, 1117 CL Schiphol-Oost of deponeer je bijdrage in de VNC postbus op het Bemanningencentrum.

8

VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

9

VNC

Terug- en vooruit kijken Ook dit jaar heeft de VNC weer een nieuwjaarsreceptie georganiseerd. Een jaarlijkse traditie waar veel leden en genodigde relaties vanuit de verschillende vliegmaatschappijen samen het glas heffen op een mooi jaar en een goede samenwerking. De receptie was druk bezocht en gezellig; een goed begin van een spannend jaar waarin er nog veel werk aan de winkel zal zijn. Ook de jaarlijkse VNC-jubilarissenborrel werd goed bezocht. Uiteraard zullen we dit jaar weer zo’n bijeenkomst organiseren voor de jubilarissen en gepensioneerden. Trouwens, Eugene van Halder, ook gepensioneerd en VNC-erelid, werd onlangs koninklijk onderscheiden voor zijn lange inzet voor het pensioenfonds voor KLM-Cabinepersoneel, zijn bestuurlijke activiteiten voor de VNC en de Vereniging voor Oud Cabinepersoneel (VOC) en voor zijn inzet voor Wings of Support.

onderhandelingen lopen weer en er staan wat promotie- en doorstroomcursussen gepland. De VNC biedt hiervoor trainingen aan waar jij als lid gebruik van kunt maken. We maken ons eveneens op voor drukke maanden bij de Belastingservice, waarvoor je gratis een afspraak kunt maken bij ons secretariaat. En natuurlijk zullen we blijven speuren naar goede, leuke acties om onze leden aan te bieden. Tot slot: afgelopen jaar heeft de VNC besloten haar lidmaatschap op te zeggen van de ITF/ETF, de internationale/Europese transportfederatie. In plaats daarvan hebben we het initiatief genomen om een Europese organisatie van verschillende categorale vliegende bonden op te richten. Dit orgaan zal in de loop van dit jaar definitief gestalte krijgen. Marion Leguijt Algemeen Secretaris VNC

Naar de rechter De rechtszaak van de Stichting Cabinebelangen van een aantal van onze ex-Martinair collega’s houdt de gemoederen nu al een jaar bezig. Er zijn allerlei rechtszittingen geweest, maar binnenkort wordt nu eindelijk een uitspraak van de rechter verwacht. Op volle sterkte Ook in 2014 staat de VNC voor je klaar. We zijn gelukkig opnieuw op volle sterkte. De cao-

10

VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

11

Destination servicedesk

Eric Manders

JAS Of we allemaal het Jaar Abonnement Schiphol (JAS) willen verlengen! Dat is althans het dringende verzoek van Connexxion. Het zou dan toch wel fijn zijn als de daarvoor dienende oplaadpaal op het Bemanningencentrum het zou doen... Als je hierover een klacht wilt indienen, word je van het kastje naar de muur gestuurd. Connexxion is namelijk niet de eigenaar van de oplaadpaal, dat is OV-Chip. Beetje flauw van Connexxion, want zonder werkende oplaadpaal geen verlenging van het JAS. Andere oplaadpunten staan genoemd in ons web- en Facebookbericht van 10 januari. Hierbij alle telefoonnummers waar je een klacht kunt indienen: OV-Chip algemeen 0900-0980, OV-Chip apparaten 0263849619 en Connexxion 0900-2666399. Verzoeken in de soep Sta je eindelijk goed voor die leuke reizen die je niet zo makkelijk kunt aanvragen, zijn de verzoeken alsnog not granted as request conflicts with standard rules and regulations. Bij navraag komen collega’s erachter dat ze bijna uit hun Flight Safety lopen en dat het systeem hun er niet automatisch voor heeft ingedeeld. Ontzettend vervelend dat hierdoor je verzoeken in de soep lopen. Ik kan niets anders adviseren dan dat je jouw due dates zelf goed in de gaten houdt. Bel gerust met Planning & Assignment (020-6492010) om te vragen of ze je erop kunnen indelen wanneer het jou beter uitkomt! Meerwerk in de zomer Er was grote belangstelling voor de uitvraag van meerwerk. Een terugkerend probleem na het daadwerkelijk plaatsvinden van het meerwerk is de herberekening van het Jaarverlof (JV). Wie meerwerk gaat verrichten, wil ik op het hart drukken dat het gevolgen kan hebben voor het aantal JV-dagen waar je uiteindelijk recht op hebt. Op het moment dat je JV-dagen worden bijgeschreven, vertegenwoordigen ze een waarde op basis van het percentage dat je op dat moment vliegt. Ga je verderop in het jaar tijdelijk of structureel meer werken, dan krijgt de JV-dag een andere waarde. Meerdere factoren maken het moeilijk om op voorhand al te zeggen wat de gevolgen Top 3 van januari zijn; het hangt er bijvoorbeeld ook nog vanaf 1 JAS of je in een periode JV-dagen hebt opgenomen 2 Zorgen rond KLC-variant of niet. Al met al best een lastig verhaal. Neem 3 Ouderenbeleid bij vragen contact op met P&A.

Singapore 12

VNC-nr. 1 2014

foto Ingrid Brama VNC-nr. 1 2014

13

tekst en foto Arlette Bruser

IPB Taipei - Taipei (台北 of 臺北; Táiběi) is de hoofdstad van Taiwan. Wie heeft zich niet suf gevlogen op het staartstuk TPE. Maar nu is er een jaloersmakend leuke lay-over en gezien de enthousiaste reacties zeker ook een goede IPBbestemming. Zelf vindt Taiwan bovendien ook dat het hoog tijd wordt dat de toeristen het

14

VNC-nr. 1 2014

land gaan ontdekken. Wij gaan wellicht heel eigenwijs voor de grote meute uit, want Taiwan heeft het. Klimaattechnisch is het er iets tussen tropisch en subtropisch. Taiwan hoort gewoon bij zichzelf en noemt zich de Republiek China, maar gaat vooral zijn eigen gang. De bevolking is buitengewoon behulpzaam en

vriendelijk – logisch, want ze hebben nog niet die hordes horkerige toeristen over zich heen gehad. Het natuurschoon is er overweldigend, Taiwan heeft verschillende prachtige natuurparken zoals Taroko National Park, rondom de gelijknamige kloof, en het hele gebied rond Sun Moon Lake. Maar een dagje strand kan ook prima, aan de zuidelijke kant van het eiland zijn de mooiste te vinden. Shoppen –

we zijn er weer – is een must in het paradijs van Made in Taiwan. Grote shoppingcentra genoeg, maar voor de fun and fake moet je eigenlijk op de nachtmarkten zijn. Natuurlijk kun je ook volgens goed Taiwanees gebruik een wensballon oplaten of je moederlijke gevoelens testen bij het Pandapark. Need we say more? IPB € 270,- met Cathay Pacific. VNC-nr. 1 2014

15

KLM

Nieuw jaar Hoewel we al wat verder in het jaar zitten, wil ik jullie toch nog een voorspoedig, maar vooral gezond 2014 wensen. Al zijn we allemaal bezig met ons werk en onze werkgever, een gezond lijf blijft toch het belangrijkste. Ik zie de laatste tijd teveel collega’s op jonge leeftijd wegvallen, dus denk aan jezelf en een beetje aan elkaar. En wat speelt er allemaal? Loongebouw nieuw personeel Nadat KLM afgelopen november het overleg had laten klappen, is er heel veel gebeurd en ik ben trots hoe jullie als leden zijn ‘opgestaan’ en je mening hebt laten horen. Samen met alle media-aandacht deed dat KLM besluiten haar beslissing terug te draaien. Dus zaten wij op 19 december alweer met KLM aan tafel. We hebben de gebeurtenissen geëvalueerd en KLM zei duidelijk dat zij de verkeerde beslissing heeft genomen. We hebben besloten om de komende maanden te gebruiken om een breed gedragen oplossing te vinden binnen de afspraken die al veel eerder zijn gemaakt in het cao-protocol. Op 15 en 16 januari hebben we verder met KLM gesproken, op een locatie aan het strand, iets

16

VNC-nr. 1 2014

Het is soms goed om wat afstand te nemen van het hoofdkantoor en omstreken en om de rust van een andere locatie te pakken

van Schiphol vandaan. Het is soms goed om wat afstand te nemen van het hoofdkantoor en omstreken en om de rust van een andere locatie te pakken. We zijn begonnen met afspraken te maken hoe we met elkaar zouden omgaan en wat het doel is/wordt van het vervolgproces.

Eén afspraak is om met respect met elkaar om te gaan. KLM zal de cabinebonden niet meer vragen om zich te committeren aan bedragen en termijnen. Er komen kortom geen ‘dreigementen’ meer. We begonnen dus met een goede sfeer en die bleef twee dagen bestaan. De VNC is goed op blijven trekken met de collega’s van de FNV. Wel hebben we besloten om in dit traject niet meer samen te werken met de UNC, omdat de UNC een poll op haar website heeft gezet waarop zij de WRR bespreekbaar leek te maken. Op inhoud is er met KLM afgesproken om nog niets naar buiten te communiceren. Daar houd ik me uiteraard aan. Er komen meer overleggen aan, de sfeer is goed en partijen zijn ervan overtuigd dat we eruit zullen komen, zodat de afspraken die voor de cao zijn gemaakt, kunnen blijven staan. We houden jullie op de hoogte.

penseerd, zodat het zogenaamde fiscale kader van 2014 geen nadelige gevolgen zal hebben voor onze toekomstige boterham. De overheid zal voor na het huidige jaar de spelregels ook gaan veranderen, dus ook dit onderwerp houdt ons van de straat. Trouwens, met KLM is tijdens de laatste cao afgesproken om te kijken naar een toekomstbestendig pensioen. Cabineoverleg Door alle extra overleggen over het Loongebouw is het reguliere cabineoverleg er de laatste tijd bij ingeschoten. Gelukkig hebben we KLM eind januari weer gesproken, zodat ik daar in het volgende Magazine verslag van kan doen. Dat was het weer even voor deze maand. Veilige vluchten en tot snel. Chris van Elswijk Voorzitter sectiebestuur KLM

Rechtszaak, arbiter, pensioen Over de Rechtszaak Stichting Cabinebelangen staat elders in dit nummer het nodige te lezen (de rechter deed begin februari uitspraak) en over de ‘arbitragezaak zwangerschap’ kan ik niets melden, die zaak is aangemeld bij de arbiter en loopt. Wat betreft het pensioen: een technische werkgroep zal bekijken of de door de regering verplichtte terugval in premie kan worden gecomVNC-nr. 1 2014

17

Destination KLC

Nieuw KLC Sectiebestuur Er is een tijd van komen en een tijd van gaan… Het lag al in de verwachting, maar vlak voor Kerst werden de doorstroomdata bevestigd voor het huidige KLC Sectiebestuur. Alle drie zullen wij in maart en april beginnen met onze cursus bij KLM. De afgelopen maanden hebben wij meerdere oproepen geplaatst en daar zijn veel reacties op gekomen. Met trots kunnen wij nu in ieder geval één aspirant-bestuurslid KLC Sectiebestuur aan jullie voorstellen: Andrea de Vries. Op korte termijn zal Andrea beginnen met haar werkzaamheden voor de VNC en dan wordt ze zo snel mogelijk ingewerkt in haar nieuwe functie. Binnenkort zal zij zichzelf in het VNC Magazine aan jullie voorstellen. Op moment van schrijven staat er nog een aantal gesprekken gepland met de overige kandidaten. Wij hopen jullie op korte termijn een voltallig nieuw KLC Sectiebestuur te kunnen voorstellen. Daarna zal er een ledenvergadering worden gepland, zodat onze leden formeel kunnen stemmen op de aspirant bestuursleden. Zo staat het in de statuten (reglement) van de VNC.

worden gepubliceerd. Eventueel kun je een open vluchtverzoek doen of telefonisch contact opnemen met indelingen. Ook willen wij je vragen een email te sturen naar GC51 (groepscommissie51@ gmail.com) over deze situatie, zodat zij kunnen monitoren hoe vaak het voorkomt. 737-productie naar KLC Eind vorig jaar deelde KLM ons mee dat ze de 737 over willen hevelen naar KLC, met alle consequenties van dien. Inmiddels heeft KLM dit plan weer in de koelkast gezet, maar het is nog niet van tafel. Er wordt aan de onderhandelingstafel bij KLM weer druk overlegd over de invulling van de protocolafspraken. Kijk voor de laatste ontwikkelingen op vnconline.nl; van de KLM-nieuwsberichten ontvangen jullie als KLC’ers namelijk geen mails omdat we jullie niet willen spammen. Daisy Panis Sectiebestuur KLC

Publicatie van pairings Als je geregeld een vluchtverzoek doet, heb je vast gemerkt dat de pairings redelijk laat worden gepubliceerd. Vooral als je een nevenfunctie hebt, zoals linetrainer of checker, moet je tien weken vooraf een vluchtverzoek doen. Dat blijkt in de praktijk niet altijd haalbaar. Er is een afspraak dat de pairings pas zes weken vooraf hoeven te

Amsterdam 18

VNC-nr. 1 2014

foto Rita Zovanyi VNC-nr. 1 2014

19

Destination transavia.com Openingsbod Het nieuwe jaar is goed begonnen: onder druk van de VNC heeft transavia.com in januari dan toch een voorstel gedaan voor een structurele loonsverhoging. De eerdere nullijn die transavia.com voor het cabinepersoneel had voorgesteld, was voor de VNC onacceptabel. Na een maand actievoeren, waarin we geen vluchten meer motiveerden, is het zover gekomen: het bedrijf heeft een voorstel gedaan om te komen tot een structurele loonsverhoging voor het cabinepersoneel. Dit openingsbod betekent voor de VNC dat er weer een basis is om te onderhandelen en daarmee is het motiveren per 10 januari direct weer opgestart. Het houdt ook in dat de VNC weer bereid is om bij eventuele afwijkingen van de cao te gaan kijken of er zoals gebruikelijk een tegemoetkoming kan worden gevonden in de vorm van een passende compensatie. Op het moment van schrijven wordt er druk gezocht naar nieuwe data om het cao-overleg te hervatten. Uiteraard lees je het laatste nieuws op VNC web, Facebook, Twitter en nieuwsmails. Bij deze onze dank voor al jullie support! Bewilligen Frappant aan de hele situatie was dat er in de periode dat er niet gemotiveerd is wel vaak bewilligd moest worden. Waaraan ligt dit dan? transavia.com heeft aangegeven dat er wat extra vluchten zijn verkocht en dat het ziekteverzuim rondom de jaarwisseling hoog was. Volgens het bedrijf zijn daarom dagen achtereen oproepen geplaatst op Facebook met de vraag of collega’s wilden bewilligen. Bewilligen is overigens een goed middel, mits het wordt ingezet bij heftige situaties. Denk aan een aswolk of een toestel dat te kampen heeft met hagelschade. In zulke gevallen moet er geïmproviseerd worden. We zetten dan massaal de schouders eronder om gedupeerde passagiers weer naar huis te brengen.

Innsbruck 20

VNC-nr. 1 2014

foto Angela Visser

is niet de juiste manier. Het kan namelijk beslist nadelige gevolgen hebben voor je verzoeken, snipperdagen, en gegarandeerde- en VE-verzoeken. Er is immers weinig ruimte. Misschien is het wel zo dat er bewilligd dient te worden om mensen vrij te kunnen spelen. Hoe dan ook, dat zou geen oplossing moeten zijn. Ondertussen zitten er veel collega’s thuis, of hebben er veel thuisgezeten, die graag hadden doorgevlogen of eerder waren begonnen. Tijd voor verandering Een eerste stap om dit hele systeem te veranderen zou zijn om te stoppen met bewilligen. Met bewilliging is het natuurlijk ook mogelijk om je van die rotvlucht af te halen of een lekker lang weekend te kunnen regelen. Maar is het niet vreemd dat dat blijkbaar alleen mogelijk lijkt door bewilliging? We hebben een verzoekensysteem met elkaar afgesproken waarbij je dergelijke zaken kunt regelen. Iedereen begrijpt dat het een utopie is dat elk verzoek wordt gehonoreerd. Maar na een aantal afwijzingen begint het vervelend te worden. Zijn er wel genoeg mensen in dienst of wordt er rigoureus bespaard door met zo weinig FTE’s in de cabine te werken dat bewilliging noodzakelijk lijkt te worden? Door te bewilligen houd je het systeem in stand en zal er niets veranderen. De VNC vindt het daarom tijd voor verandering en gaat hierover in gesprek met transavia.com. Heb je hier ideeën over of mocht je over wat voor onderwerp dan ook vragen en/of opmerkingen hebben, neem dan contact met ons op via [email protected]. Meedenken wordt gewaardeerd! Sectiebestuur transavia.com

Nadelige gevolgen Maar als er met de regelmaat van de klok gevraagd wordt om te bewilligen, kun je je afvragen of we niet doorslaan. Het ene gat met het andere dichten VNC-nr. 1 2014

21

bij de garage krijgen alle VNC-leden veel voordeel Uiverweg 2, Schiphol Luchthaven (200 meter links naast P30)

5.- of €35.APK normaal: €2 : Voor VNC-leden

Inclusief:

Gratis Haal- en Brengservice naar het bemanningscentrum

. 0 1 € : APK

coach!

Apekool In de slotakte van het vorige jaar danste het woord als in een refrein door de ether. ‘Apekool’ was op het nieuws. De subtiele wisseling van intonatie en toonhoogte gaven het iets vanzelfsprekends, alsof het uitspreken alleen al voldoende moest zijn de rest van het hele lied voor zoete koek aan te nemen. Hoewel de NOS-verslaggever nog een hardnekkige poging deed er een Journaalwaardig vraaggesprek van te maken, overtuigde onze Camiel mij enkel en alleen met dat woord. En voor het geval de ondersteunende gebarentolk op teletekstpagina 888 van ZuidAfrikaanse origine mocht zijn, in herhaling, apekool. Dwaze nietswaardige kletspraatjes of bedrieglijke zotternij. Oude betekenissen die in het huidige taalgebruik nauwelijks meer gebruikt worden. Maar onze CEO haalde ze uit het stof, poetste ze op en dirigeerde ze linearecta de camera in. De reorganisatieplannen van Air France-KLM gaan niet ten koste van de eigen identiteit van onze Koninklijke. Niet zolang Camiel er zit en zeker niet vóórdat diezelfde KLM het 100-jarig bestaan heeft gevierd. Daar mogen we Camiel op afrekenen. Wauw, wat een charisma, wat een guts... Glorieus! Maar houden zijn woorden stand? Of fladdert dit lied als een wensballon, aangedreven door een brandend theelichtje, richting sterrenhemel om never nooit meer ergens gezien te worden? We weten het niet en een antwoord zal in het onderhavige geval op zijn vroegst in het jaar 2019 bij het 100-jarig bestaan kunnen worden gegeven. Tot de verbeelding spreekt zijn performance echter zozeer, dat deze van wezenlijk nut is in mijn eigen praktijk als coach. Niet dat ik noodzakelijkerwijs neig tot het kopiëren van andermans talent, maar van een beetje landjepik is nog niemand slechter geworden, toch? Laatst nog, een aanstormend talent senior purser, pracht van een meid. Capabel, accuraat, zakelijk en op mensvlak overeenkomsten met de heilige maagd Maria zelve. Maar ook een heilige heeft haar minuscule verbeterpunten. Tijdens een presentatie van het selectiegesprek zakte zij volledig door het ijs, om over de rollenspelsimulaties maar niet te spreken. Monotoon, vlak, gewoon zonder ziel. Zoals taart zonder slagroom of bier zonder schuim. Al coachend op de inhoud probeerde ik haar lieflijkheid tot enige brutaliteit te verleiden. Ik vroeg haar naar unieke kernwoorden, dompelde ons onder in terminologieën en visies. Zelden heb ik zolang gewacht op de Aha-erlebnis. Totdat ik haar ten einde raad de iPad-versie van Uitzending Gemist liet zien. En daar was het dat de engelen zongen en zij aanvoelde wat er ontbrak. De kunst van het apekool verkopen. Leon Verberkt SP en Sollicitatie- en Loopbaancoach

www.degarage.nu 22 VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

23

OR talk

Facilitaire zaken De KLM Ondernemingsraad houdt zich bezig met allerlei zaken waar cabinepersoneel dagelijks mee te maken heeft. Voortaan zullen commissieleden van de OR ons regelmatig op de hoogte houden van wat er binnen de OR speelt. De Ondernemingsraad komt tien keer per jaar bijeen en vergadert dan per fractie en autonoom om standpunten te bepalen. Daarna is er overleg tussen de voltallige OR en de directie. Vorig voorjaar is er een nieuwe KLM Ondernemingsraad (OR) gekozen. Net als de Groepscommissie heeft de OR commissies die zich met specifieke zaken bezighouden. Eén van die commissies is de Commissie Bedrijfsfacilitair (CBF). Sinds afgelopen juni zitten Jürgen Nagelkerke en Roelien Eppinga namens de VNC in de CBF. Chippen? Zoals de naam al zegt, houdt CBF zich bezig met allerlei facilitaire zaken waar KLM-medewerkers mee te maken hebben en die KLM-breed spelen, zoals de personeelsrestaurants, de bereikbaarheid van Schiphol, uniformen, IPB en de beroepszaken van schadeclaims. Een heikel punt is momenteel de overgang naar de chipknip. In de loop van dit jaar vervalt de mogelijkheid om met je KLM ID betalingen te doen. KLM heeft dat besloten omdat het systeem zwaar verouderd is en (defecte) apparaten niet meer onderhouden en gerepareerd kunnen worden. KLM wil dat wij met onze eigen chipknip gaan betalen. Voor de CBF is het onacceptabel dat KLM ons verplicht onze bankpas continu bij ons te dragen met het risico op verlies en beschadiging. Per 1 januari 2015 is het trouwens niet meer mogelijk om te chippen met de bankpas. CBF dringt er bij KLM op aan op zoek te gaan naar andere betaalmogelijkheden.

Andere zaken Verder let CBF scherp op of KLM-medewerkers hinder ondervinden van de bezuinigingen bij Sodexo. Ook blijven we kritisch op de JAS en zoeken we uit of het wettelijk noodzakelijk is om in- en uit te checken. In dit jaargetijde staat uiteraard ook de gladheidsbestrijding op de agenda. Op dit moment vindt er binnen KLM overleg plaats over inhoudelijke wijzigingen en een modernisering van het IPB-reglement. Hierover kunnen we nog geen mededelingen doen, maar de IPB-commissie van CBF is er nauw bij betrokken. Klachten over het uniform en de afdeling Kledingverstrekking worden geïnventariseerd en met de bedrijfsleiding besproken. Tevens is CBF betrokken bij het ontwerp van een aangepast herenoverhemd. Roelien Eppinga en Jürgen Nagelkerke

foto: Robin de Geus

24

VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

25

Destination transavia.com

Seizoenscontracten Sinds 2008 ben ik werkzaam bij transavia.com als CA. Zoals veel collega’s van andere maatschappijen in Nederland inmiddels weten, hebben CA’s bij transavia.com een seizoenscontract. Je bent in dienst voor een bepaalde periode van het jaar en in de tussentijd ga je ‘eruit’ om bij goed functioneren het volgende seizoen weer terug te mogen komen. Pas als je purser bent, krijg je een contract voor onbepaalde tijd. CA’s worden elk jaar teruggevraagd op basis van senioriteit. Hoe langer je in dienst bent, hoe eerder je terug mag komen voor het volgende seizoen (dit blijft uiteraard altijd productieafhankelijk). Maar sinds dit jaar speelt voor het eerst ook je meldstationcombinatie mee. Je kunt ieder jaar opnieuw kiezen voor de volgende meldstations: - Amsterdam - Rotterdam-Amsterdam - Rotterdam-Eindhoven - Eindhoven-Amsterdam - Eindhoven-Rotterdam In 2013 meld je je voor 75% aan op het eerste meldstation en voor 25% op het tweede. In 2014 wordt deze verhouding 80%-20%.

Milaan 26

VNC-nr. 1 2014

Meldstation Op welk moment je terug in dienst kunt treden, heeft dus te maken met je senioriteit én met het aantal collega’s dat nodig is voor een bepaald meldstation. Om een voorbeeld te geven: ik werk sinds 2008 bij transavia.com en ben CA2 (tweebander). Ik heb gekozen voor meldstation Amsterdam vanwege de ligging ten opzichte van mijn woonadres. Wanneer ik weer in dienst mag komen is dus afhankelijk van het aantal CA’s dat nodig is op Amsterdam. Het kan dus zomaar gebeuren dat minder seniore collega’s die hebben gekozen voor een andere meldstationcombinatie eerder terug in dienst kunnen komen dan ik, of zelfs aansluitend mogen vliegen.

foto Robin de Geus VNC-nr. 1 2014

27

Iedere CA ervaart de seizoenscontracten bij transavia.com op een andere manier Al met al ben ik sinds 2008 in de winter nog nooit korter dan vier maanden uit dienst geweest. Dat heeft voor mij voor- en nadelen gehad. Ik heb in de winter mijn studie af kunnen maken en ik heb veel werkervaring op mijn CV staan. Anderzijds heb ik in zes jaar nog helemaal geen dienstjaren opgebouwd bij mijn primaire werkgever. Hierdoor heb ik automatisch grote stappen in het leven uitgesteld, zoals het krijgen van kinderen of het kopen van een huis. Zonder vast contract heb ik immers ook geen zekerheid over mijn inkomen. Roots Waarom verhuis je dan niet naar Eindhoven als je daar door kunt vliegen of purser kunt worden? Dat klinkt heel makkelijk, maar sommige collega’s hebben een partner met een baan in de buurt van Amsterdam of een huis dat in deze tijd niet echt mak-

kelijk te verkopen is. Vergeet ook niet dat het ooit een eis was van transavia.com dat we binnen een uur op Schiphol moesten kunnen zijn, waardoor de meeste collega’s in de buurt van Schiphol wonen. Kortom, de collega’s die al een tijdje vliegen en een carrière in de cabine bij transavia.com op willen bouwen, moeten een lange adem hebben, bereid zijn om naar het zuiden van het land te verhuizen of altijd een eind op en neer te rijden. Ruben Althoff Seizoener transavia.com

Noot van het transavia.com sectiebestuur: De VNC pleit voor betere afspraken voor seizoeners, maar het is lastig om voor iedereen goede afspraken te maken. We zijn hierover nog wel in gesprek met het bedrijf.

foto Vanessa Derks

28

VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

29

luchtvaart

Ryanair De koning van de

oneerlijke concurrentie Wetenschapsjournaliste en vertaalster Nienke Groenendijk-Feenstra heeft al jaren een speciale band met de luchtvaart. Nauwgezet volgt ze specifieke onderwerpen. Eén daarvan is Ryanair en hoe deze carrier met personeel omgaat. Nienke schreef dit artikel over het door haar uit het Frans vertaalde relaas van gezagvoerder Fletcher. Lees en huiver! De Ierse luchtvaartmaatschappij Ryanair, de enige ultra-low cost carrier van Europa, voert dagelijks met een vloot van 303 Boeings 737-800 ruim 1.600 vluchten uit vanaf 57 bases. Ryanair heeft circa 9.000 medewerkers waarvan het merendeel als zelfstandige werkt. Michael O’Leary is de CEO, hij regeert met ijzeren vuist. Wie niet vóór Ryanair is, is in zijn ogen tegen en kan problemen verwachten wanneer er kritiek wordt geuit. Het management gebruikt allerlei methoden om het personeel onder de duim te houden. Met name de methode ‘verdeel-en-heers’ is erg populair. De laatste tijd is de onvrede onder het vliegend personeel sterk toegenomen, waarschijnlijk omdat de duimschroeven wel erg strak zijn aangedraaid. Het is voor het vliegend personeel vrijwel onmogelijk om onvrede tot uitdrukking te brengen, want ze mogen geen lid worden van een vakbond. Wel hebben Ryanair-vliegers in 2012 de Ryanair Pilot Group (RPG) opgericht, waarvan KLM-captain Evert van Zwol momenteel voorzitter is. VNC-nr. 1 2014

31

Inside information O’Leary erkent de RPG niet, hoewel meer dan 50% van de circa 3.000 vliegers lid is. De RPG vindt het onacceptabel dat ruim 2.300 piloten als zelfstandige werken via honderden Ierse BV’s, zonder enige financiële of sociale zekerheid. Ryanair heeft geprobeerd de RPG-vliegers de mond te snoeren door een rechtszaak tegen hen aan te spannen en door hun Facebook- en Twitteraccount te laten afsluiten. Toch is er binnen dit bedrijf, waar de angst duidelijk regeert, één persoon die inside information naar buiten brengt: gezagvoerder Christian Fletcher. Onder dit pseudoniem schreef hij het boek Ryanair, low cost mais à quel prix?, dat in het Nederlands verscheen onder de titel Ryanair: low-cost, maar tegen welke prijs? Fletcher doet haarfijn uit de doeken hoe Ryanair geld verdient en hoe er wordt omgegaan met het personeel en de passagiers. Hij vertelt zijn verhaal zakelijk, maar soms met onderkoelde emotie. Hieronder volgt een korte schets van het verdienmodel van het bedrijf op basis van het verhaal van Fletcher. Rekruteren Het personeelsverloop onder het cabinepersoneel van Ryanair is hoog. Dat verklaart de niet-aflatende behoefte aan nieuw cabinepersoneel, waarvoor Ryanair overal in Europa werft. Een bepaald opleidingsniveau is niet vereist; het enige wat een kandidaat nodig heeft, is een paspoort van de Europese Unie, hij of zij moet 18 jaar zijn en een gemiddeld postuur hebben. De werving, selectie en training worden uitbesteed aan drie bureaus die uitsluitend voor Ryanair werken. De kandidaten worden geselecteerd op basis van hun CV en een gesprek. Wie door de selectie komt, gaat naar een van de Ryanair-bases voor de training. 60% ontslagen in proeftijd Op dat moment moet een voorschot van circa 500 euro worden betaald voor dossierkosten. Dat bedrag zal nooit worden terugbetaald. De

32

VNC-nr. 1 2014

Hopelijk is dit niet het verdienmodel van de toekomst en blijft er ruimte voor maatschappijen die hun personeel fatsoenlijk behandelen aspirant-CA’s moeten hun eigen opleiding betalen, waarvan de kosten variëren tussen 2.250 en 3.550 euro. De cursus kan worden voorgefinancierd, waarna het bedrag in een aantal keren op het salaris wordt ingehouden. Eén bureau brengt hiervoor zelfs een toeslag van 600 euro in rekening. Zodra de basiscursus is afgerond, krijgen de CA’s een contract waarin staat dat Ryanair ze de eerste twee jaar met een opzegtermijn van één week kan ontslaan en dat ze ’s winters drie maanden onbetaald verlof moeten nemen, niet noodzakelijkerwijs aansluitend. Maar liefst 60% van het cabinepersoneel wordt in de proeftijd ontslagen, want de werving en training van nieuw personeel is immers een lucratieve business. Het bedrijf verplicht zijn CA’s om hun ‘baan te kopen’. Dat geldt trouwens ook voor de vliegers, die hun eigen typerating moeten betalen. Het cabinepersoneel dat ervoor heeft gekozen om hun cursus te betalen via inhoudingen op hun salaris, krijgt de eerste maanden te weinig geld om van te kunnen leven. Bovendien moeten deze CA’s een nieuw leven beginnen, in een vreemd land met alle kosten die dat met zich VNC-nr. 1 2014

33

Maar liefst 60% van het cabinepersoneel wordt in de proeftijd ontslagen

meebrengt. Hoewel ze in theorie een standplaats mogen kiezen, krijgen ze vaak een basis toegewezen. De levensstandaard van het cabinepersoneel kan sterk wisselen, afhankelijk van het land waar ze wonen. Noorwegen is een stuk duurder dan Portugal, maar het salaris is daar niet op afgestemd. Boordverkopen De CA’s krijgen deels betaald in de vorm van commissie over de boordverkopen. Voor elke vlucht wordt op basis van het aantal passagiers een target bepaald. De CA’s moeten verantwoording over hun verkoopcijfers afleggen en worden erop aangesproken als de resultaten achterblijven. Hun prestaties worden maandelijks geanalyseerd en in de crewroom gepubliceerd. Bij matige prestaties kan een CA een waarschuwing krijgen of ontslagen worden.

34

VNC-nr. 1 2014

Het salaris wordt berekend op basis van het aantal vlieguren. De betaling stopt zodra het vliegtuig is geland. Om het beloofde salaris te halen, moet het personeel dus veel meer vluchten maken dan gemiddeld. Je beurs trekken Ook de sociale voorzieningen zijn minimaal. De meeste CA’s worden ingehuurd als zelfstandige, enkele uitzonderingen daargelaten. Het wervingsbureau betaalt de contractor een bruto tarief met minimale sociale bescherming. De CA’s zijn verplicht om zelf geld te reserveren voor ziekte, vakantie en pensioen. Ze betalen het uniform, de jaarlijkse keuring, parkeerkosten, hun veiligheidsbadge, enzovoort. Hoewel dit systeem in Ierland normaal is, is het in veel Europese landen op het randje van de wet en het veroorzaakt veel ophef.

Bijbetalen Ook op andere facetten van het vliegen weet Ryanair te verdienen. Zo vliegt het bedrijf op secundaire luchthavens die vaak ver buiten de stad liggen. Bij deze zogenaamde ‘point-to-point’-operatie is de maatschappij niet aansprakelijk voor gemiste aansluitingen, omdat die er simpelweg niet zijn. De luchthavens zijn minder druk, waardoor een toestel snel kan omdraaien. De omdraaitijd van alle Ryanair-vluchten is 25 minuten, wat grote druk legt op alle betrokkenen. De passagiers boeken online een ticket voor een bepaalde prijs, maar moeten voor alle andere diensten bijbetalen. Dit systeem met nevenkosten wordt door Ryanair slim omgekeerd. De traditionele luchtvaartmaatschappijen verdienen aan hun tickets en de nevenkosten vormen extra verdiensten. Voor Ryanair staan de nevenkosten centraal, ze vertegenwoordigen ongeveer 22% van de inkomsten. Hun strategie is om het tarief zo laag mogelijk te houden om klanten te lokken, waarna vervolgens voor elke service betaald moet worden. Subsidies Ryanair is meester in het ‘subsidieshoppen’ voor het bedienen van noodlijdende luchthavens, zoals Rygge in Noorwegen en Memmingen in Duitsland. Het gaat om enorme bedragen; de Europese Commissie noemt een bedrag van

jaarlijks 750 miljoen euro. Als deze cijfers kunnen worden bevestigd, kan de winstgevendheid van het bedrijf zelfs ter discussie worden gesteld. Concurrentie Door de opkomst van de lagekostenmaatschappijen is de concurrentie toegenomen, vooral op korte routes. De tickets van de prijsvechters lijken vaak spotgoedkoop, maar de tarieven waarmee wordt geadverteerd dienen als lokkertje. Overal moet voor worden bijbetaald. De service is minimaal en overstappen op een andere vlucht is moeilijk. Netwerkmaatschappijen zoals KLM bieden een betere service en veel betere overstapmogelijkheden dan prijsvechters. Dat kost geld, want personeel en luchthavenfaciliteiten zijn niet gratis. Hun tickets zijn daarom duurder. Ryanair bedrijft oneerlijke concurrentie omdat het zijn personeel uitbuit, subsidies binnensleept die soms veel weg hebben van overheidssteun, en passagiers in de kou laat staan. Hopelijk is dit niet het verdienmodel van de toekomst en blijft er ruimte voor maatschappijen die hun personeel fatsoenlijk behandelen en voor wie een goede service het doorslaggevende verkoopargument is in plaats van de ticketprijs. Ryanair: low-cost, maar tegen welke prijs? door Christian Fletcher, € 18,95 ISBN 9789082104813 VNC-nr. 1 2014

35

even voorstellen

Renate Nagtegaal Bestuurslid VNC-sectie ArkeFly

Het afgelopen jaar is er een aantal bestuurswisselingen geweest binnen de VNC. Eén van de nieuwe gezichten is Renate Nagtegaal. Je leert haar hier wat beter kennen. Wat is je drijfveer? Samen met de VNC en in overleg met ArkeFly de belangen van cabineleden daar waar nodig optimaliseren. Ik wil me dan ook hard maken voor de arbeidsvoorwaarden van al mijn collega’s. Waarom heb je je verkiesbaar gesteld? Ik heb mijzelf verkiesbaar gesteld voor de functie als bestuurslid van ArkeFly omdat ik vind dat de VNC ons het best kan vertegenwoordigen. Het is een organisatie die al jarenlang de belangen behartigt op arbeidsvoorwaardelijk en professioneel gebied van het merendeel van Nederlandse cabinecollega’s. Dit doen zij bij alle maatschappijen nu gaat ArkeFly er ook voor. Wat zijn je sterke punten? Persoonlijk vind ik mezelf geschikt voor deze functie omdat ik sterke communicatieve vaardigheiden bezit en kennis van zaken heb door mijn lange ervaring binnen de luchtvaart. Ondanks mijn ervaring blijf ik ook leergierig en dat is een vereiste in de almaar veranderende luchtvaartsector. Verder ben ik benaderbaar en heb ik een open karakter. Dat alles zorgt ervoor dat iedereen mij kan aanspreken (en daar zal ik uiteraard discreet mee omgaan). Welke onderwerpen vind je op dit moment belangrijk in het kader van cabinebelangenbehartiging? Ik heb meerdere onderwerpen die me met name bezighouden. Het potentieel traject: dat het om functioneren gaat, maar ook op senioriteit. Duidelijk vastgestelde competenties, om willekeur te voorkomen. Het indelingssysteem: ik wil streven naar een evenredige verdeling van vluchten over het cabinepersoneel.

36

VNC-nr. 1 2014

Parttimers moeten de mogelijkheid krijgen om minder te werken dan de huidige 60-, 80- of 100 procentregeling. Ook moeten zij werkperiodes kunnen wisselen. En het re-entry beleid: dat personeel meer duidelijkheid krijgt of ze terug kunnen komen. Wat is je missie? Ik zie als taak voor mij weggelegd om als afgevaardigde van de cabineleden samen met de VNC en ArkeFly tot een langdurige en goede samenwerking te komen. Als teamspeler zal bij mij het collectief centraal staan. Ik sta open voor alle initiatieven en opmerkingen vanuit de leden die ervoor zorgen dat we als team tot mooie resultaten kunnen komen. Wat is je visie? Ik vlieg al bijna veertien jaar en vind het een prachtig beroep. Met veel plezier werk ik dan ook

bij ArkeFly en ben ik VNC-lid. Die goede combinatie wil ik ook zichtbaar maken voor alle leden. Kortom: het is goed voor ArkeFly en mijn cabinecollega’s om gebruik te maken van de ervaring van de VNC, zodat we in de toekomst de steeds veranderende luchtvaart kunnen optimaliseren voor zowel de cabineleden als ArkeFly. Wat zou je graag willen bereiken? Wat ik wil bereiken is dat de belangen van alle cabineleden van ArkeFly zo goed mogelijk worden behartigd en dat dit gaat uitmonden in goede afspraken met ArkeFly.

Naam: Renate Nagtegaal Functie aan boord: Purser B767/B737 bij ArkeFly Vliegt: bijna veertien jaar Functie VNC: Bestuurslid ArkeFly-sectie sinds november 2013

VNC-nr. 1 2014

37

belasting

Wijzigingen in het nieuwe jaar tekst Gerard Reezigt-Hazes

Wat brengt 2014 financieel en fiscaal gezien? De verwachtingen zijn gespannen, maar het ziet er wat beter uit dan een jaar geleden. 2013 was voor de meeste mensen financieel gezien geen gemakkelijk jaar. Veel bezuinigingen, in welke vorm dan ook, en nog meer belastingverhogingen hebben ons in de nog steeds bestaande crisis hard getroffen. Veel vragen waren er met betrekking tot pensioen, hypotheek aflossen of niet, huis kopen of toch huren… onzekerheid was troef. Ons land liep in Europa niet vooraan met betere cijfers, integendeel. Toch is er de laatste maanden een kleine maar duidelijke ommekeer tot stand gekomen. Ik zal proberen de financiële en fiscale veranderingen die ons dit jaar te wachten staan op een rijtje te zetten. Meer en minder Zoals sommigen al gemerkt hebben, is de accijns op brandstof met ingang van 1 januari flink gestegen. Ook is ons glaasje wijn of bier 5,5% duurder geworden. Voor wie heeft besloten te gaan lijnen, is dit dus een goed moment. Ik heb het al eens gehad over de mogelijkheden om fiscaal gunstige schenkingen te doen of te krijgen. Na 1 oktober 2013 werd bekendgemaakt, dat er

38

VNC-nr. 1 2014

tot 1 januari 2015 belastingvrij eenmalige schenkingen tot 100.000,- euro mogen worden gedaan, mits het geld wordt gebruikt voor aankoop van een woning of aflossing van een hypotheek. Groot voordeel hierbij is dat iedereen zo’n schenking mag doen, aan iedereen. Je hoeft dus geen familie te zijn. Ook geldt niet meer de eis dat de schenking bij de notaris moet worden vastgelegd om aftrekbaar te zijn. De AOW wordt dit jaar uitgekeerd aan wie 65 jaar en twee maanden oud is. Dus: twee maanden langer premie betalen en twee maanden later je eerste AOW ontvangen. Zo wordt er naar een AOW-leeftijd van 67 jaar toegewerkt. Voor wie in de 4e inkomensschijf zit (52%), zal dit jaar de belastingaftrek voor de hypotheek slechts 51,5% bedragen. Ook dit wordt jaarlijks doorgevoerd, tot een maximale aftrek van 42% is bereikt. Veiliger bankieren De hypotheekrente van de tweede woning blijft nog drie jaar aftrekbaar als het pand voor verkoop leeg staat. Het lagere BTW-tarief van 6% voor ver-

VNC-nr. 1 2014

39

Omdat we weer wat positiever zijn, gloort er ondanks een moeizaam herstel van de economie weer licht aan de horizon bouwingen, renovatie en dergelijke van je huis blijft gehandhaafd voor het arbeidsloon, maar helaas niet voor materialen en dergelijke. Daarvoor gaat de BTW weer naar 21%. De banken hebben per 1 februari op verzoek van Brussel het IBAN-nummer ingevoerd. De bedoeling is om het bankieren nationaal en internationaal beter, sneller en veiliger te maken. Op de nieuwe bankpasjes is het correcte nummer al te zien, net als op alle afschriften. De laatste cijfers van IBAN zijn je bestaande bankrekening; ze worden voorafgegaan door NL en twee cijfers, gevolgd door de naam van je bank en één of meer nullen. Het lijkt ingewikkeld, maar dat valt mee. Je hoeft eigenlijk alleen maar de twee extra cijfers na NL te onthouden. De IB-aangifte Momenteel is er veel ophef over de verhoging van het huurwaardeforfait. Een stijging van 0,6 naar 0,7% (+17%) is heel slecht gevallen en daarover is het laatste woord ongetwijfeld nog niet gesproken. Vul je zelf je IB-aangiftes in? Let op: de vooraf ingevulde gegevens zijn digitaal pas na 1 maart beschikbaar. Als je je aangifte via de Belastingservice van de VNC laat doen, kan dat al vanaf 1 februari. Vergeet niet om de afspraak daarvoor tijdig te maken. Onthoud goed dat je de jaaropgave van je hypotheek

40

VNC-nr. 1 2014

en je bankrekeningen nu digitaal binnenkrijgt. Het is vorig jaar te vaak voorgekomen, dat men op de post aan het wachten was, terwijl het digitaal al lang binnen was. Als je uitstel van de aangifte na 1 april wilt, moet je dat telefonisch melden bij de belastingdienst (0800-0543). Houd je BSN-nummer bij de hand. Het jaar 2013 was niet slecht en misschien minder erg dan dat we hadden verwacht. Natuurlijk is alles weer duurder geworden, kijk alleen maar naar de water- en energierekening, waarvoor de belasting weer omhoog is gegaan. Let op de veranderingen in de toeslagen en vergeet ook niet veranderingen in je inkomen tijdig door te geven, om te voorkomen dat je een terugbetaling van de toeslagen moet doen. 2014 wordt veel leuker dan 2013, want omdat we weer wat positiever zijn, gloort er ondanks het moeizaam herstel van de economie weer licht aan de horizon. Veel leden maken gebruik van de VNC Belastingservice, die wordt verleend door onze belastingconsulent Gerard Reezigt-Hazes. In het Magazine komt hij terug op veel gestelde vragen. Wil je een persoonlijke afspraak? Bel 020-5020480 of mail naar [email protected].

VNC-nr. 1 2014

41

filijntje

Walk-in closet Pas geleden had ik een vriendin aan de telefoon die al meer dan vijfentwintig jaar voor British Airways vliegt. Nog steeds verontwaardigd door de KLC-variant-actie van KLM, spui ik mijn gal. Met verbazing luistert zij aandachtig naar mijn tirade en dan merkt ze fijntjes op dat wij het zo slecht nog niet hebben. Al jaren geleden hebben ze op het eiland aan de andere kant van het Kanaal grote veranderingen doorgemaakt. Mijn vriendin vliegt nog volgens het oude contract, maar daarna kwam het nieuwe contract, gevolgd door het nieuwe, nieuwe contract. De groep cabinepersoneel met het laatste contract spant de kroon qua arbeidsvoorwaarden. Vluchten met minimaal verlof, aangevuld met werkzaamheden op de grond. Het begrip uitgeknepen citroen gaat overduidelijk op voor deze arme mensen, die overigens nooit samen vliegen met collega’s met andere contractvormen. Slide-incidenten zijn bij BA dan ook eerder regelmaat dan uitzondering, vanwege oververmoeide mensen die in slaap vallen tijdens het taxiën. Hoe het zover heeft kunnen komen? De verdeel-en-heers politiek van het bedrijf ten opzichte van de verschillende vakbonden is er de oorzaak van, vertelt mijn vriendin. Als ik vertel van de unieke BOE-actie en wat de verbondenheid van ons korps heeft bereikt, is ze onder de indruk. En terecht natuurlijk. Wat we hebben bereikt is fantastisch, KLM praat weer met de bonden en nu op een constructieve manier. Maar we moeten natuurlijk wel op onze hoede blijven. Laten we ook niet vergeten dat we met het inleveren van onze vakantiedagen en de nullijn op ons salaris wij al een grote bijdrage hebben geleverd aan de besparingen. Tussen alle fris geperste Martjes en Ogertjes hangen nog wel een paar skeletten in onze walk-in closet, namelijk onze mooie WRR en de weer teruggehangen KLC-variant. En die is KLM echt niet vergeten! Gelukkig worden jullie vertegenwoordigd door een sterke vakbond, merkt mijn vriendin op, maar hoe kan het dat er nog zoveel mensen nergens lid van zijn? Of moet je de volgende worden die een glijbaan uitgooit als je oververmoeid bij de gate tot stilstand komt... Filijntje Venijntje bekijkt heikele onderwerpen met een knipoog.

42

VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

43

Destination KLM Cityhopper

En Route We zijn nog lang niet door al onze suggesties heen voor leuke tripjes en bezigheden op alle bestemmingen. Hier weer een aantal tips om het maximale uit je nachtstops te halen! Pief paf poef in Praag We willen natuurlijk allemaal wel eens de cowboy of -girl uithangen. Op de shooting range in Praag kan dat! Heb je zin om eens echt te knallen, ga hier dan je machokant verwennen. Je kunt kiezen uit verschillende wapens en de loop richten vanaf € 30,-. Vinohradska 164 Praag 25101 shootinginprague.com Beauty’s bij Bologna Houd je meer van een Italiaanse schone? Dan kun je in de buurt van Bologna langsgaan bij de temparamentvolle Italiaanse raspaardjes-met-motor. Zo kun je een bezoek brengen aan Lamborghini (lamborghini.com). Met het OV: neem bus 576 vanaf Bologna Autostazione, dichtbij het centraal station in de richting van Crevalcore. De rit duurt ongeveer 55 minuten. Stap uit bij de halte S. Agata B. Chiesa Frati. Vanaf daar is het nog ongeveer vijf minuten lopen.

Kyoto 44

VNC-nr. 1 2014

Daadwerkelijk scheuren kun je in het Ferrari-museum (museo.ferrari.com), waar een F1 Simulator staat. Je betaalt € 25,- voor een lap van ongeveer zeven minuten. Reserveren kun je op de website. Met het OV: neem de trein naar Modena. Daar vandaan rijdt er regelmatig een shuttle naar het museum in Maranello. Porsche-pitstop in Stuttgart Vrouwen houden van shoppen, mannen van auto’s en motoren. Daarom is een bezoek aan het Porsche-museum vooral leuk voor mannelijke collega’s, hoewel er vast genoeg vrouwen zijn die graag meegaan. Het Porsche-museum in Stuttgart ligt niet al te ver van het hotel vandaan. Het is makkelijk per trein te bereiken en een absolute ervaring. Je ziet door de jaren heen hoe de auto zich heeft ontwikkeld. Kijk voor meer info op de site of ga er gewoon langs. Porscheplatz 1 70435 Stuttgart-Zuffenhausen OV tip: S-Bahn lijn S6 naar Weil der Stadt/Leonberg. Uitstappen bij station Neuwirtshaus/Porscheplatz. Daisy Panis namens het KLC sectiebestuur

foto Sander van Dijk VNC-nr. 1 2014

45

achtergrond

Terug naar één:

tweebanders op Europa De lusten en lasten worden niet altijd evenredig verdeeld binnen het korps, althans, zo voelt het voor velen. Het inwisselen van de B747 voor de B777 als hoofdtype in de vloot verandert bijvoorbeeld al het een en ander aan de werkdruk voor eenbanders. De vrijwillige overstap van tweebanders naar Europa kan hier nog aan bijdragen. VNC Magazine vroeg enkele van deze kleine groep tweebanders naar hun ervaringen.

Waarom ben je het gaan doen en wat zijn de voor- en nadelen? Monique Mulder: ‘Nadat ik jaren in de Ledenraad heb gevraagd of dit niet geregeld kon worden, is het de PAC eindelijk gelukt. Ik was na 17 jaar ICA only vliegen een beetje klaar met alsmaar door de nachten heen naar huis vliegen. Op Europa ben ik anders moe en ik voel me na één nacht slapen weer fit om meteen van mijn verlof te genieten. Het is ook goed om weer eens uit je comfort zone gehaald te worden, ik voelde me echt weer een nieuweling. En als een kind zo enthousiast over elke nieuwe bestemming. Ik kan het elke tweebander aanraden.’ Ingrid Hogers: ‘Ik heb deze keuze gemaakt omdat ik het leuk vind en voor de afwisseling met ICA. Ik heb voor KLM bij Transavia gevlogen. Het maakt me flexibeler. Nadelen zie ik helemaal niet.’ Conny van der Meer: ‘Ik ben als tweebander vrijwillig Europa gaan vliegen toen eenbanders en pursers 4-typen mochten gaan vliegen.

46

VNC-nr. 1 2014

Tweebanders mochten ook 4-typen vliegen, maar dan mocht er alleen B-737 (Europa) worden gekozen. Dat heb ik gedaan en ik vond het heel erg leuk, omdat toen ik bij KLM begon in 1989 Europavluchten uitsluitend heen-en-weer vluchten waren. Dus geen stops. Na jarenlang ICA vliegen is het grote voordeel voor mij: geen tijdverschil, geen lange vluchten en een kleine bemanning. Ook de afwisseling ICA versus Europa is goed. En omdat ik van cultuur, steden en lekker eten houd, is Europa fantastisch.’ Hoe reageren eenbanders op je komst? Monique Mulder: ‘Van mijn bemanning op EU krijg ik alleen maar positieve reacties en alle medewerking als ik iets niet goed doe. Verder hebben ze in een deuk gelegen omdat ik op SPL geen idee had waar ik naar toe moest. Ik kreeg een deja-vu op de C pier en vroeg of dit niet de oude A pier was, nou, het stempel Conny was

die week natuurlijk niet meer van mijn voorhoofd te krijgen. Nu, na een zomer lang EU-omlopen aanvragen - want BIP-weken kan nog niet, helaas - heb ik geen plattegrond meer nodig en voel ik me als een vis in het water. Het is heerlijk om terug te zijn.’ Ingrid Hogers: ‘Als eenbanders horen dat ik naar Europa ga, op vrijwillige basis, zijn ze heel enthousiast.’ Conny van der Meer: ‘Eenbanders reageren verbaasd: dat een tweebander 737 gaat vliegen!! Maar ze vinden het allemaal wel heel leuk. Want heel veel eenbanders vinden Europavliegen ook heel gezellig, mede vanwege de kleine bemanning.’ Wat denk je als om 03.00 ’s nachts in Warschau, Istanbul of Manchester je telefoon gaat? Monique Mulder: ‘Tja, die vroege callingtijden… op de route vind ik het goed gaan. Thuis vind ik het lastiger. Ik zorg dat ik 8 uur voor calling op

bed lig en dan slaap ik uiteindelijk voldoende om fit te zijn. Het voordeel is dat als je doorvliegt je weer wat tijd hebt op de plek van bestemming. Want dat mis ik wel. Ik heb voornamelijk 12 uur op de route en even dat wandelingetje door de buurt zit er niet vaak in, terwijl je die ontspanning wel nodig hebt. Laatst had ik een 16 uur in Manchester, wat een stad, nu mijn favoriete bestemming, leuker dan New York!’ Ingrid Hogers: ‘Ik begrijp de vraag niet zo goed. Ja, drie uur is vroeg, maar daar heb ik geen probleem mee. Bij Transavia heb ik dat ook gedaan en daar zijn de schema’s toch echt veel zwaarder. Daar herstel je snel van. Op ICA vlieg ik door de nacht en met tijdverschil.’ Conny van der Meer: ‘Ik denk niet zoveel. De eerste ochtendvlucht is voor mij vaak na een paar uur slaap, maar bij de volgende ochtendvluchten ga ik vroeg naar bed en heb ik wel een uur of zeven geslapen als de wekker gaat. En dan denk ik: lekker ontbijt. Ik ben heel erg blij dat het voor tweebanders mogelijk is geworden om 737 te vliegen.’

VNC-nr. 1 2014

47

Goed gevonden culinair

Verwenmoment De winter is al lang en grauw genoeg, een keertje alleen maar genieten mag best. Nodig snel wat dierbaren uit. recepten Renata Beck

Ingrediënten - 300 gr sperziebonen - 10 kerstomaatjes - 1 sjalotje - 10 zwarte olijven - 150 gr verkruimelde feta - 6 ansjovisfilets - 1 bakje humus - 1 bakje alfalfa Voor de dressing - 60 ml olijfolie - 20 ml citroensap - knoflook, peper, zout

48

VNC-nr. 1 2014

Ik ben geneigd recepten in categorieën te verdelen. 1) Saaie, doordeweekse recepten; voedzaam, gezond, mager, eenvoudig - om na een CUR, CPT of JNB en nachtelijke boordmaaltijden, tidbits en in-between ijsjes weer op gewicht te komen, 2) Recepten om indruk te maken als je culinaire schoonouders komen eten, 3) Gezellige, snelle, maar toch lekkere recepten voor etentjes met vrienden en vriendinnen, waarbij wijn het belangrijkst is en men eigenlijk te druk is met kletsen en drinken en het heel gezellig is, 4) Vegetarische recepten, 5) After-Flight-Food: dingen die je op de route hebt gegeten, en waarvan je in je enthousiasme de ingrediënten hebt gevraagd die de kok ter plekke op een bierviltje heeft geschreven. Om de sfeer van Het Buitenland thuis weer te proeven, zonder hulp van Knorr of Grand Italia, 6) De persoonlijke ‘schijf-van-vijf’ maaltijd, ofwel ranzig maar oh zo heerlijk voedsel waarvan je zeker niet gezond, fit of slank wordt, maar wel gelukkig! Pitabroodjes Een heerlijk broodje uit zowel receptcategorie 3 als 4, voor bij een gezellig klets- en drinkmoment met vrienden. Bereiden Kook de boontjes ongeveer 10 minuten en spoel ze koud af. Meng de ansjovisfilets, de kerstomaatjes, het gesnipperde sjalotje, de in stukjes gesneden olijven, de feta en de boontjes door elkaar. Klop alle ingrediënten voor de dressing door elkaar en rooster de pitabroodjes. Snijd de broodjes open, smeer er wat humus op en leg daar een plukje alfalfa op. Beleg met de salade en sprenkel er wat dressing over. Zet nog wat humus en alfalfa in bakjes op tafel.

Bitterkoekjesparfait Ingrediënten - 1 liter vanille-ijs - 0,25 liter slagroom - 1 dl amaretto - 300 gr bitterkoekjes - 4 eetlepels witte basterdsuiker

Dit is een typisch voorbeeld van receptencategorie 6. Mijn all time favourite: een eenvoudige, heerlijke, maar oh zo calorierijke bitterkoekjesparfait. Slank word je er niet van; het zijn juist de calorieën die dit dessert zo verrukkelijk maken. Het is wel heel eenvoudig te bereiden. Bereiden Meng alle ingrediënten door elkaar. Giet het mengsel in een platte schaal en zet die een paar uur in de vriezer. Snijd de parfait in punten en serveer ze op een schotel met op elke punt een bitterkoekje. Goed-figuur-toetje Als alternatief een toetje dat je gerust heel vaak mag eten. Schep een bolletje vanille-ijs in een hoog, smal glas, giet er een kopje hete espresso overheen en strooi er wat kaneel over. Zet het glas op een schoteltje en leg er een cantuccini-koekje bij.

VNC-nr. 1 2014

49

Standpunt Ledenraad

VERSLAG

Ledenraadsvergadering januari 2014 Na het onstuimige einde van vorig jaar begon het nieuwe jaar in de Ledenraad heel rustig. Er waren geen zaken geagendeerd waarover gestemd moest worden. In de Stand van Zaken, een vast agendapunt waarin het KLM Sectiebestuur de Ledenraad over lopende zaken informeert, werd echter wel behoorlijk wat informatie gedeeld. Net zoals in de vorige maanden was hierbij ook een aantal toehoorders aanwezig. Herstart sessie Loongebouw De Ledenraad werd geïnformeerd over de sessie Loongebouw Nieuw Personeel die KLM met de cabinebonden heeft gehouden. Tijdens deze sessie is het hele onderhandelingsproces vanaf eind november doorgenomen. KLM zei verbaasd te zijn geweest over de heftigheid van de reacties van cabinekorps en cabinebonden. De VNC sprak daarop ook haar verbazing uit: een werkgever die goede contacten met haar werkvloer onderhoudt, had die reacties immers kunnen voorspellen. Dat de invoering van de KLCvariant veel stof zou doen opwaaien, lag voor de VNC voor de hand. KLM meldde verder dat er volgens afspraak BINNEN de kaders van het eerder door het bedrijf en de cabinebonden afgesloten protocol naar oplossingen zal worden gezocht. Dit is altijd het standpunt van de VNC geweest en KLM gaat hier nu gehoor aan geven. De Ledenraad wacht het resultaat van de onderhandelingen tussen KLM en de VNC af en houdt voorlopig haar kruit droog. EurECCA Vorig jaar heeft de VNC samen met een flink aantal andere categorale Europese cabinebonden

de EurECCA opgericht. De vestigingsplaats van deze overkoepelende organisatie wordt Brussel. De Ledenraad werd geïnformeerd over de ontwikkelingen die EurECCA op dit moment in hoog tempo doormaakt. De toevoeging ‘Eur’ aan de naam is gedaan om meer nadruk te leggen op het Europese karakter en de nieuwe naam verwijst ook naar ‘Eureka’. In dit vroege stadium van oprichting telt de EurECCA al rond de 40.000 leden. Het belang van de EurECCA op het gebied van de belangenbehartiging van cabinepersoneel zou binnen afzienbare tijd weleens heel groot en ook zichtbaar kunnen worden. Watch this space! Rechtszaak groep ex-Martinair collega’s Er viel veel te melden over de twee lopende rechtszaken tussen Stichting Cabinebelangen en KLM en Stichting Algemeen Vlieger Belang en KLM. Toegelicht werd hoe partijen daarin hebben gehandeld en in welk stadium de zaken zich bevinden. Het gaat te ver om hiervan nu verslag te doen, maar het mag duidelijk zijn dat dit zware dossiers zijn waarvan, afhankelijk van het vonnis van de rechter, de gevolgen aanzienlijk kunnen zijn. Maar nu lopen we op de toekomst vooruit...

KLM zei verbaasd te zijn geweest over de heftigheid van de reacties... een werkgever die goede contacten met haar werkvloer onderhoudt, had die reacties kunnen voorspellen Een drukke toekomst Dit jaar staat de Ledenraad een flink aantal belangrijke zaken te wachten. Naast bovengenoemde onderwerpen die allemaal spelen, zal nog een aantal andere dossiers de revue passeren: de cao-onderhandelingen 2015, het toekomstbestendig pensioen in verband met wettelijke wijzigingen 2015, het Protocol Onderzoek naar Vliegveiligheidsvoorvallen (beter bekend als het zich almaar traag voortslepende dossier Just Culture) en de Kist-Crew-koppeling op de B737. In 2015 komt ook de zittingstermijn van de huidige Ledenraad ten einde en worden er weer verkiezingen uitgeschreven. Alle ledenraadszetels komen ter beschikking en alle VNC-leden die bij KLM werken krijgen de mogelijkheid zich verkiesbaar te stellen. Jij dus ook! Mocht je geïnteresseerd zijn in wat je hier iedere maand leest en je betrokken voelen bij het reilen en zeilen van het KLM-cabinekorps, dan zou je je alvast kunnen oriënteren. Denk dan ook eens aan de mogelijkheid jouw vertegenwoordigers aan het werk te zien en kom als toehoorder naar een Ledenraadsvergadering.

Kom erbij! De volgende Ledenraadsvergadering vindt plaats op donderdag 6 maart, aanvang 10:00 uur, in het Van der Valk Hotel Amsterdam Airport, naast de A4. Ben je VNC KLM-sectielid en wil je als toehoorder aanwezig zijn, meld je dan aan via [email protected]. Je bent van harte welkom!

Standpunt Ledenraad valt onder de verantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur Ledenraad.

vlnr: Monique Mulder, Paul Millward, Marguerite Moquette zittend vlnr: Michaël Vis, Frank Oostenbrug

Dagelijks Bestuur Ledenraad

50

VNC-nr. 1 2014

VNC-nr. 1 2014

51

Standpunt Ledenraad

Standpunt Ledenraad

GREEP UIT DE GROEP

LEDENRAADSLEDEN

Counterpoint Robert van Sloten

Meerwaarde

tje’ zelfstandig opereren, zodat diens meerwaar-

Ons management wenst ons vaak waarden op

de beschikbaar bleef voor het concern als geheel.

te dringen. Inmiddels wordt het tijd om juist ons

Audi’s meerwaarde zat in hun motortechnologie

management eens wat ‘waarden’ bij te brengen.

en KLM had haar ‘logistieke intelligentie’. Zo

Meerwaarde bijvoorbeeld.

kwam Volkswagen aan zuinige dieselmotoren en werkt AF nu efficiënter door ons blokkensysteem.

Jeroen van den Bergh KLM-blauw en politieblauw gaan goed samen

Joke van Egmond Tevens werkgroeplid LFBPB

Janine Steeghs Vertegenwoordiging van het hele korps

52

VNC-nr. 1 2014

Frans Berghuis Ook voormalig OR-lid

Janine Janssen-Kriekaard Opkomen voor iedereen!

Robbert-Jan Velzeboer Vliegen is geweldig, zowel vandaag als morgen

Lennart Bloemink Behoedzaam een goede toekomst tegemoet

Marguerite Moquette Eerste vicevoorzitter DB Ledenraad

Gérie Witkamp Alert zijn en blijven

Chantal Edens-Geuzenbroek Hart op de tong

Rutger Sleeboom Transparant, bedachtzaam, genuanceerd

Jolly Wout Oplettend en betrokken naar een mooie toekomst

Wij zijn als cabinepersoneel niet alleen een kos-

Tot zover de overeenkomsten.

tenpost, maar hebben een duidelijke meerwaar-

Terwijl Volkswagen fors moest bezuinigen, groei-

de. Dat blijkt telkens weer uit marktonderzoek en

de Audi. Door het Audi-personeel intensief te be-

anders wel uit onze Sky Trax award van 2012.

trekken (‘mittbestimmen’) bij zowel productont-

Niet alleen ZIJN wij het KLM-merk, maar we leve-

wikkeling als het productieproces, ontstonden

ren ook gewoon geld op. Enkele weken geleden

uiteindelijk hoogwaardige auto’s waaraan men

bijvoorbeeld haalde een cabin crew op één vlucht

veel geld verdient.

€ 6.400,- binnen aan salesomzet en upgrades.

Toen Volkswagen de lonen bevroor en toesla-

Daarmee verdiende zelfs de duurste CA zich in

gen verlaagde, keerde Audi haar personeel juist

die maand in één klap terug. Welke manager bij

bonussen uit. Dat leverde scheve ogen op bij

KLM doet ons dat na? In ieder geval niet door

Volkswagen. Maar het Audi-management toonde

zich voornamelijk op kosten te concentreren.

meer ruggengraat tegenover de Volkswagendi-

Al eeuwen weet iedere Vliegende Hollander dat

rectie dan onze directie vooralsnog tegenover AF

‘de cost voor de baet uyt gaet’. Zo willen wij als

en bleef stoer haar eigen koers varen, ook qua be-

cabinepersoneel best investeren in de toekomst

loning van het eigen personeel. Audi erkent daar-

van ons bedrijf. We vragen alleen – net als elke

mee de meerwaarde

belegger – wel om een heldere toekomstvisie, in-

van het eigen perso-

spraak en wat garanties. In goed Duits heet dat

neel. Wij worden daar-

Mittbestimmung. Jammer genoeg verstaat ons

entegen op een botte

angelsaksisch boekhoudende management geen

kaasschaaf getrakteerd!

Duits, maar misschien wel dit voorbeeld: Audi.

Is KLM eigenlijk niet

Audi en KLM hebben veel gemeen: beide werden

veel te kostbaar om aan

ooit ‘overgenomen’ door een grotere concurrent.

dit management over

In het geval van Audi was dat het Volkswagencon-

te laten...? Wij zijn toch

cern. In beide gevallen bleef het kleinere ‘broer-

meer waard?

VNC-nr. 1 2014

53

vluchtzinnig

Met tegenzin begin ik te roeien, ik heb me eens laten vertellen dat je dan alle spieren ‘pakt’

Structuur Ik geef het toe, ik houd niet van structuur. Dat het voor het vliegen best handig is, had ik eerst niet zo door. ‘O nee’, dacht ik toen tijdens mijn sollicitatieprocedure bleek dat ik bij mijn psychologische test laag scoorde voor structuur en regelmaat, ‘Nu kan ik het wel schudden, ze willen natuurlijk iemand die erg punctueel is.’ ‘Nee, dat is juist een pre’, zei de sollicitatiedame. ‘We zoeken bij voorkeur mensen die niet teveel waarde hechten aan regelmaat.’ Toen ik nog geen kinderen had, was het makkelijk. Na een lange vlucht met veel tijdsverschil kon ik tot in de vroege middag uitslapen, lekker brunchen en tijdschriftjes lezen. Zo kon het zomaar een uurtje of vier zijn voor ik weer in het land der levenden was. Natuurlijk was ik dan klaarwakker op het moment dat anderen naar hun bed verlangden en terwijl iedereen om me heen hun Remslaap had, zat ik tot diep in de nacht een film te kijken, te lezen of liep ik het huis te poetsen. Eén keer heb ik zelfs midden in de nacht een muurtje geschilderd. Met de komst van de kinderen werd het anders. Mijn oudste kon goed tegen het onregelmatige, ze dronk gewoon wanneer ze honger had en viel in haar wagentje of de box in slaap. Het maakte haar niet uit of ze nu om twee uur of om vier uur haar fruithapje kreeg. Mijn jongste daarentegen wilde alles precies op tijd en ik moest niet teveel met haar sjouwen. Tegenwoordig leven we thuis in het strakke regime van om half acht opstaan, de kinderen de deur uitwerken, ’s avonds op tijd eten en daarna huiswerk. Elke week heeft een vaste structuur. Zangles op dinsdag, DJ cursus op vrijdag en paardrijden op zaterdag. Daarom vind ik het fijn op de route. Daar hoef je niets. Heb je zin om de hele dag op je kamer te hangen, je teennagels te knippen of stiekem dat streekromannetje

54

VNC-nr. 1 2014

te lezen, dan kan dat gewoon. Wat is het heerlijk om even dat vrije gevoel te ervaren… Bij het ontbijt aan je vijfde bak koffie zitten zonder je schuldig te voelen dat je eigenlijk moet sporten, het huis moet opruimen, die vriendin zou bellen of dat vervelende telefoontje moet plegen. Ik geniet met volle teugen van die paar dagen vrijheid. Maar als ik weer thuiskom, is het back to normal en dat gaat niet altijd even makkelijk. De eerste ochtend na thuiskomst moet ik mezelf echt dwingen om niet uren koffie te drinken en nutteloze dingen te bekijken op de computer. De koffer in de kamer, mijn uniform op de stoel, de torenhoge berg vuile was, de lege koelkast. Pfff, daar moet ik me echt toe zetten. ‘Straks, eerst nog een bakkie,’ denk ik elke keer, totdat ik mezelf streng toespreek: ‘Melis, nu heb je genoeg koffie op, aan de slag!’ Als ik eenmaal bezig ben, pak ik het ritme gelukkig wel weer snel op. Moeilijker heb ik het met sporten. Het lijkt net alsof ik voor het eerst in de sportschool kom. Was ik voor de vlucht ‘lekker bezig’, na thuiskomst is de discipline ver te zoeken. Alles in mij schreeuwt: ‘Bleh, geen zin, ik wil niet!’ Met tegenzin begin ik te roeien, ik heb me eens laten vertellen dat je dan alle spieren ‘pakt’. Mijn ogen gefocust op het aantal minu-

ten en hoeveel calorieën ik al verbrand heb. Soms stop ik, maar dan spreek ik mezelf streng toe. ‘Kom op Melis, nog maar tien minuten!’ Elke dag gaat het een beetje beter, tot het moment dat ik weer terugkom van een vlucht. Dan begint het hele proces opnieuw. Ik houd vol, want ik voel me beter en zie mezelf heel langzaam een beetje slanker worden. Bovendien merk ik dat ik veel meer energie heb op de dagen dat ik me wel tot sporten kan zetten. Toch zou het handig zijn als ik wat meer ritme, wat meer discipline zou hebben. Helaas, het zit er niet in. Dat moet ik maar voor lief nemen.

Melissa Franck tweebander

VNC-nr. 1 2014

55

Goed gevonden travel

Op elke bestemming stel je de vraag: waar moet ik zijn en wat is leuk? In minimale tijd het maximale kunnen doen. Christian Clerx, steward bij KLM en initiatiefnemer van Cityzapper.nl, tipt ons over de leukste hotspots wereldwijd. Heb je zelf iets leuks gespot, e-mail het dan naar [email protected].

Shanghai No. 88 Een geslaagde avond uit beleef je bij No. 88 in Shanghai. Dat kan ook niet anders, want in China is het nummer 88 synoniem voor geluk. Club No. 88 staat bekend als één van the hottest places in town en dat is terecht. Bij binnenkomst staan de feestende locals al klaar om je te laten genieten van whisky met groene thee. Je dacht dat deze exotische combinatie bijzonder was? Wacht maar tot je alles goed op je hebt laten inwerken. Dan valt je mond open van verbazing als je ziet hoe over de top dit etablissement alles heeft aangepakt: van het burleske interieur tot de uitgedoste danseressen op het podium. Eén ding is zeker: No. 88 wordt legendarisch!

Lissabon Arco da Rua Augusta

Een absolute hotspot in Lissabon is de Arco da Rua Augusta, een enorme triomfboog die werd gebouwd om de wederopbouw na de verschrikkelijke aardbeving van 1755 te herdenken. Het stenen gebouw is versierd met beelden van belangrijke personen uit de geschiedenis van Lissabon, waaronder Nuno Alvares Pereira en Sebastião Jose de Carvalho e Melo. Omdat de boog zo immens groot is, zijn de beelden ook bewonderenswaardig kolossaal. De Arco heeft sinds de renovatie afgelopen zomer een observatiedek op 30 meter hoogte, waar je van een fantastisch panorama kunt genieten over de rivier de Taag en het historische gedeelte van Lissabon. A Rua Augusta 2

New York Juliette

56

A 291 Fumin Rd, Xuhui

Londen City of London Distillery Ook zo gek op de all-time favourite, gin en tonic? In Londen heb je de kans om je eigen gin te brouwen in de Gin Lab Experience. Tijdens deze interactieve

Manhattan hebben we inmiddels allemaal gezien. Brooklyn, daar gebeurt het! Brasserie Juliette in de wijk Williamsburg weet dat ook en besloot daarom de deuren te openen van een uniek restaurant. Deze hidden gem is de hele dag open en de plek bij uitstek om aan te schuiven voor een uitgebreide zondagsbrunch, een lichte lunch, een verfijnd diner of een lekkere cocktail. De kwaliteit van de gerechten zorgt voor een smaaksensatie die zijn weerga niet kent. Het interieur, dat doet denken aan knusse cafés in Parijs, is de kers op de taart. Bij mooi weer kun je op het ruime terras met grote parasols zitten. Een prachtige plek om even de voetjes te laten rusten!

masterclass leer je de fijne kneepjes van het vak als

A 135 N 5th Street, Brooklyn I juliettewilliamsburg.com

A 22-24 Bride Lane

VNC-nr. 1 2014

distilleerder. Kies uit 30 verschillende kruiden en plantenextracten om jouw gin een persoonlijke touch te geven. Daarna vertrek je naar de minidistilleerderij om je recept te prepareren volgens een authentieke methode. De experience wordt compleet wanneer je de kans krijgt om het label voor je fles ook zelf te ontwerpen. Een leuk souvenir voor jezelf, maar ook een uniek cadeau voor een dierbare. De experience is niet goedkoop: je moet maar liefst 125 pond neerleggen om je eigen gin te brouwen. Maar dan heb je natuurlijk wel iets bijzonders in handen.

I cityoflondondistillery.com VNC-nr. 1 2014

57

rsvp

Bangarra

foto Jeff Busby

58

VNC-nr. 1 2014

Uitzonderlijk theatraal, mysterieus, spiritueel en absoluut meeslepend. Zo worden de voorstellingen van Bangarra Dance Theatre vaak gekenschetst. Het eerste inheemse gezelschap van Australië vermengt traditionele dans en muziek van de vele Aboriginal- en de Straat-Torreseilandenculturen met moderne dans. Bangarra Dance Theatre, vaste bespeler van het prestigieuze Sydney Opera House, maakt in Den Haag haar langverwachte Nederlandse debuut. Kinship bestaat uit twee delen die het publiek meevoeren op een theatrale spirituele reis van een eeuwenoud verleden naar vraagstukken van vandaag. Bangarra is vrijdag 14 en zaterdag 15 februari exclusief te zien in het Lucent Danstheater. Kaarten vanaf € 17,50, kijk voor meer informatie op ldt.nl.

VNC-nr. 1 2014

59

Destination

persoonlijk

Geboren

Bonaire 60

VNC-nr. 1 2014

foto Saskia Hop

28 oktober 2013 23 november

Elisa Sharon, dochter van Ben en Sharon Schouten-Rozenberg Ruben, zoon van Justin Adamson en Maartje Wildenberg

17 december 17 december

Isabel Anna Maria, dochter van Joop en Sanne Tromp-Schulte Xavi Noah, zoon van Sacha en Stefania Gorter-Schintu

25 jarig lidmaatschap

40 jarig lidmaatschap

1 januari 1 januari 1 januari 1 januari 1 januari 1 januari 1 januari 1 januari

Mia Beijaert-Brouwer Petra Entius Tjepke Kroon Hettie Harleman-Veldhuis Jeanette Kelder Margit Polman Tuin Murielle Seijffert-Landberg Koosje Zeper-Thurik

1 januari

3 januari 3 januari 3 januari 3 januari 3 januari

Pauline Arts-Jonkhout Monique Diephuis-Burger Ellen Huijgevoort Caroline Ruesink-Priem Karin Vrolijk-Sikkes

6 januari 6 januari

Mireille de Gruiter Claudia Osnabrugge-Mansvelt

13 januari 13 januari 13 januari

Rabo Snellenberg Nicole Steen Ed Voorbach

20 januari 20 januari 20 januari 20 januari 20 januari

Monique Fitzpatrick-Schillemans Mirjam Flinterman Mireille Ganeff Ingrid de Croon Hetty Meester

27 januari 27 januari

Agnes Grijpink-van Rossem Saskia Stoevelaar-Kuijken

Elly Mourits

Pensioen 1 december 2013 1 december 2013 1 december 2013 1 januari 1 februari

Jacobine Mulckhuyse Ariëtte van Vliet-Wiarda Theo van der Heijdt Kate Thomson Evelien Lensink

In Memoriam 8 december

Hanneke Vrijenhoek

Wil je ook een gebeurtenis plaatsen op deze pagina? Mail het aan [email protected] of stuur een kaartje naar VNC, Stationsplein 406, 1117 CL Schiphol-Oost.

VNC-nr. 1 2014

61

Goed gevonden Crew Life

Niet slapen, wel jetlag

ArkeFly vliegt eenmalig naar Japan

Veel luchtreizigers hebben moeite

ArkeFly vliegt eenmalig van Amsterdam naar Japan

om de slaap te vatten tijdens inter-

met een Boeing 767. ‘We voeren een vlucht uit voor

continentale vluchten. Dat blijkt uit

een Japanse touroperator en combineren die met een

de Jetlag Survey die British Airways

reis naar Japan van KRAS’, zegt Hannah de Zoete van

heeft uitgevoerd onder passagiers.

TUI. Het vliegtuig neemt op 27 april vanuit Nederland

Van de respondenten zei 53,6% soms

de reizigers van KRAS mee en haalt daarna tijdens de

en 13,6% zelfs nooit aan boord te

‘Golden Week’ Japanners naar Nederland om onder

slapen. Zeventig procent zegt na een

meer naar de Keukenhof te gaan. Na een week vliegen

lange vlucht moe te zijn. En dat ter-

de Japanse toeristen weer terug en pikt ArkeFly de rei-

wijl slapen aan boord kan helpen om

zigers van KRAS weer op. Op de heenweg wordt op

de effecten van een jetlag te vermin-

Osaka gevlogen (Kansai International Airport - KIX),

deren.

op de terugreis is Tokio Narita (NRT) het vertrekpunt.

Van de ondervraagden heeft ruim 95% last van een jetlag bij vluchten langer dan vijf uur. Veertig procent zegt vaak tot altijd last van een jetlag te hebben na een intercontinentale vlucht. Slechts 4,5% heeft nooit last van een jetlag. Het meeste last hadden de respondenten bij vluchten van west naar oost.
 Ondanks het vermoeide gevoel na een lange vlucht gaan de meeste mensen op de plaats van bestemming meteen de omgeving verkennen (57%). Vliegt men terug naar huis, dan gaat ruim 31% de volgende dag aan het werk, ook al geeft men in ruim 53% van de gevallen aan een halve tot hele week het gevoel te hebben alsof men dagen niet heeft geslapen.

62

VNC-nr. 1 2014

Maatregelen tijdens nucleaire top Vliegtuigspotters die tijdens de nucleaire top in maart een glimp willen opvangen van geparkeerde regeringstoestellen, hebben pech. Uit veiligheidsoverwegingen wordt een groot gebied rondom Polderbaan en Zwanenburgbaan afgesloten. Wie het afgesloten gebied toch in weet te komen, loopt het risico op een forse boete. Dat geldt ook voor bestuurders die met hun auto stilstaan langs de doorgaande (snel)wegen.
 Het gebied rond de Polderbaan is gedurende de top alleen toegankelijk voor bewoners en bedrijven. Wie in de dichtstbijzijnde zone 2 woont of werkt, kan op maandag 24 maart bepaalde tijden het erf niet af. Bewoners en werknemers kunnen alleen naar binnen via een politiepost en op vertoon van hun legitimatiebewijs. Tijdens de top geldt in de Haarlemmermeer een noodverordening.

VNC-nr. 1 2014

63

colofon

ten voeten uit

Heleen de Waard bij de Dakota Club Heb je ook een mooie oude vliegfoto? Wij plaatsen hem graag. Mail je foto naar [email protected]



HOOFDREDACTEUR EN ART DIRECTION Arlette Bruser Sander van Dijk plaatsvervanger

REDACTIE Sander van Dijk, Nathalie Pruijs, Michel Verbeek MEDEWERKERS DEZE MAAND Ruben Althoff, Renate Beck, Roelien Eppinga, Melissa Franck, Nienke Groenendijk-Feenstra, Eric Manders, Renate Nagtegaal, Jürgen Nagelkerke, Jannette Passchier, Gerard Reezigt-Hazes, Ingeborg Sebel, Robert van Sloten, Leon Verberkt, Rita Zovanyi EINDREDACTIE Pia van Boven HOOFD COMMUNICATIE Ingrid Brama

DRUKKERIJ & DTP Cees van der Steldt Gerben den Ouden Van der Perk B.V. Groot-Ammers

Samen sterk 64

VNC-nr. 1 2014

ADRES Stationsplein NO 406 1117 CL Schiphol-Oost T (020) 502 04 80 F (020) 348 45 20 postbus VNC in het Bemanningencentrum op Schiphol-Centrum www.vnconline.nl [email protected]

ADVERTENTIEVERKOOP Bureau van Vliet BV contactpersoon: Sharon de Vries [email protected] T (023) 571 47 45 VOLGEND MAGAZINE 7 maart 2014 Inzenden kopij voor volgend nummer vóór 19 februari 2014 REDACTIE E-MAIL [email protected] LID WORDEN? Surf naar het VNC vnconline.nl en druk op de button 'word lid'.

Het VNC Magazine wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de VNC. Het VNC magazine wordt ook online geplaatst en de inhoud is dus online leesbaar. De inhoud van het VNC Magazine weerspiegelt niet noodzakelijk het standpunt van de VNC. Overname van artikelen is toegestaan na overleg met het bestuur van de VNC. De VNC kan zich niet verantwoordelijk stellen voor de inhoud van de geplaatste advertenties. ISSN 1382-3930

Karin Peek Karin mist het thuisfront niet als ze aan het vliegen is, maar feestjes, hockeywedstrijden en leuke gebeurtenissen wel. Haar pot pindakaas neemt ze overal mee naar toe, net als iets lekkers om te eten en drinken - je zult er ’s nachts maar zin in krijgen. Verder stalt ze in haar hotelkamer alle meegenomen schoenen uit: slippers, hakken, gympen… De samenwerking met collega’s vindt Karin het leukst. ‘Het is belangrijk dat wij er als team wat van maken, want dat zien en voelen de passagiers.’ VNC-nr. 1 2014

65

Ik wIl OERRR

OERRR is lekker buiten spelen. Leuk, gratis en altijd beschikbaar. Meld je nu aan voor OERRR en ontvang leuke doe- en ontdekopdrachten. Kijk op OERRR.nl