STROEVE & LEMBERGER. Kwartaalbericht SINDS nummer 10, jul i 2012

STROEVE & LEMBERGER SINDS 1818

N I EUW SB R I E F

nummer 10, jul i 2012

Kwartaalbericht 1

Vermogensbeheer en beleggingsadvies sinds 1818 Onafhankelijk, no-nonsense en resultaat gericht Door professionals met liefde voor hun vak Die hun cliënten door en door kennen

Nieuwsgierig? Bel of mail ons voor een oriënterend gesprek!

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer N.V. www.stroevelemberger.nl [email protected] Nesland 1-v, 1382 MZ Weesp T +31 (0)294 492 592 Posthoornstraat 69 , 6219 NV Maastricht T +31 (0)43 354 1222


Geachte lezer, Nu het zomerseizoen weer is aangebroken, zullen de meeste beleggers proberen om de

Inhoud

zinnen een tijdje te verzetten, weg van de dagelijkse zorgen om het gure economische klimaat. Gelukkig kunnen wij ons deze zomer met name richten op de vele vormen van sport die dit seizoen worden aangeboden. Het voetbal is al afgelopen, maar wij zitten midden in Wimbledon en de Tour de France. Aan het eind van deze maand beginnen de Olympische spelen in Londen. Dit soort evenementen halen aanzienlijk hogere kijkcijfers dan de politieke debatten in de Europese arena, die onze economische toekomst moeten bepalen. Aan afleiding voor het politiek economische gebeuren is veel behoefte, juist nu deze zomer in dat opzicht zo’n droef gebeuren is. Er lijkt de laatste jaren een zeker patroon te ontstaan in de economische cyclus; we beginnen het jaar hoopvol, daarna slaat de twijfel weer toe met een dieptepunt in de zomer en vervolgens, naarmate de aandacht weer uitgaat naar de plannen voor het volgende jaar, komt er weer hoop en verbetert de stemming. We hebben het al eens eerder aangegeven, wij zitten in de fase van “climbing the wall of worries”, een gezegde in de financiële wereld dat aangeeft dat de weg omhoog een lange is en vol zorgen over de toekomst. Daarom in dit nummer veel aandacht voor sport en aan sport gerelateerde beleggingen. En mocht u naast de Nederlandse deelnemers nog geen voorkeur hebben voor toekomstige medaillewinnaars in de diverse sportgebeurtenissen, denk dan maar eens aan deelnemers uit de zuidelijke landen van Europa. De geleerden zijn het er over eens dat sportieve successen het zelfvertrouwen en de economie van een land stimuleren. Dus aan winnaars uit landen aan de Middellandse Zee hebben wij allemaal iets, in heel Europa. Wij wensen u allen een gezonde, ontspannen vakantieperiode toe. Met vriendelijke groet, Hans Stroeve

[email protected]

Inhoud

Kwartaalvisie 4 juli 2012 Boekbespreking 7 Olympische droom 8 En verder

Santos Bikes 10 Nike & Adidas 11

3


K WA R T A A L v i s i e

Kwartaalvisie juli 2012 Het afgelopen kwartaal is het sentiment op de financiële markten volledig gekeerd en was de turbulentie opnieuw groot. Ook onze visie, aan het eind van het vorige kwartaal, bleek te optimistisch. Het beloofde fraaie lenteweer bleef uit. Opnieuw laaide de schuldencrisis in Wim Zwanenburg Europa op, waarbij Beleggingsstrateeg Stroeve & Lemberger de aandacht zich telkens op een Vermogensbeheer ander land concentreert. Gaat het niet over Griekenland, dan wel over Spanje of Italië. Nadat in het eerste kwartaal van 2012 de financiële markten opveerden, bleken de effecten van de enorme geldinjecties, van meer dan € 1000 miljard door de Europese Centrale Bank in het Europese bankensysteem (LTRO), snel uitgewerkt. In het afgelopen kwartaal bleek dat tijdens die operaties de noordelijke banken hun blootstelling aan Zuid-Europese staatsleningen verder hadden afgebouwd en dat die staatsleningen en nieuwe uitgiften vooral waren opgekocht door de Spaanse en Italiaanse banken; er bleek per saldo dus sprake van een hernationalisatie van de nationale schuld van Spanje en Italië en daarmee een verdere concentratie van risico. Banken en overheden in deze landen hebben elkaar nog steeds in een wurggreep. Landen moeten hun eigen banken redden, omdat dit Europees (nog) niet kan. Vervolgens moeten die banken – voor wat hoort wat – de eigen staat goedkope leningen geven, omdat de staat die op de financiële markten niet meer kan krijgen. Dan wordt het staatspapier minder waard en komen vervolgens de banken opnieuw in de problemen. Ze trekken elkaar het gat in. Afwaarderingen door de kredietbeoordelaars versterken de negatieve spiraal nog eens. Daarmee groeide het afgelopen kwartaal de onzekerheid en nam het vertrouwen af dat getroffen maatregelen effectief zouden kunnen zijn. Spaarders en depositohouders haalden hun geld weg bij banken in Zuid-Europese landen. In Spanje dreigde daarom een aantal banken om te vallen, maar een steunoperatie van € 100 miljard euro, waar ‘slechts’ € 40 tot € 60 miljard nodig was, wist dit te voorkomen. In diverse landen toonde het electoraat bezuinigingsvermoeidheid en werd door verschillende politici steeds meer aangedrongen op groei-initiatieven. In Griekenland trad na twee verkiezingsrondes een nieuw regering aan die nastreeft om binnen de eurozone te blijven; van een ‘Grexit’ is geen

4

sprake. In Frankrijk overleefde president Sarkozy de verkiezingen niet en trad de nieuwe socialistische president Hollande aan. In Nederland viel het kabinet-Rutte en in de VS zit de Republikeinse presidentskandidaat Romney president Obama steeds dichter op de hielen, omdat ook de Amerikaanse economische groei tegenvalt. Meer accent op groei

De leiders van de grootste vier economieën van de eurozone - Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje - zijn het ondertussen wel eens om, naast de noodzakelijke bezuinigingen om de begrotingstekorten terug te dringen, ook miljardeninvesteringen te doen om de groei weer te stimuleren. Maar de onenigheid tussen Duitsland en Frankrijk, over onder meer uitgifte van gemeenschappelijke euro-obligaties (‘eurobonds’), blijft bestaan. Duitsland is onder bepaalde voorwaarden wel voor een “politieke unie”, maar Frankrijk wil geen overdracht van soevereiniteit (begrotingsunie), zolang de uitgifte van euro-obligaties nog niet is geregeld. Volgens het IMF en de Europese Commissie dringt de tijd en is het nodig om de kwaadaardige link tussen bank en staat door te knippen. Daar zijn “collectieve mechanismen” in de eurozone voor nodig om de monetaire unie, de euro, te versterken. Een bankunie (collectief Europees toezicht op de banken, en een Europees depositogarantieregeling) en een politiek-economische unie zijn belangrijke bouwstenen voor deze collectieve mechanismen. Men moet ook toestaan dat middelen van het nieuw Tabel Economische Groei en Inflatie (%) Euroland

USA Japan Latijns-Am. Oost-Europa Azië Pacific

GDP 2009 -4,2 -3,5 -6,3 -1,8 -5,7 1,7 2010 1,8 3,0 4,5 5,9 3,9 6,7 2011 1,4 1,7 -0,8 4,2 4,3 4,5 2012 -0,4 2,3 2,0 3,7 2,8 5,0 2013 0,8 2,5 1,5 3,7 3,7 5,1 CPI (Inflatie) 2009 0,3 -0,4 -1,3 5,9 7,2 0,7 2010 1,6 1,6 -0,7 7,3 6,2 2,2 2011 2,7 3,2 -0,3 6,8 6,4 3,6 2012 2,4 2,3 -0,1 6,0 6,4 2,6 2013 1,8 2,1 0,0 6,3 5,3 2,7 Bron: Bloomberg, IMF, EC, Consensus Economics, juni 2012


GEEn EInDE vAn DE EUrO

Wie in de media de commentaren van veel vooraanstaande economen volgt, krijgt het gevoel dat het ieder moment afgelopen kan zijn met de euro. Zelfs sommige economen, die voorheen bij het Internationaal Monetair Fonds werkten, blijken pessimistisch gestemd. In het geval dat de eurozone uiteen valt, dreigt een enorme economische chaos in Europa. Griekenland treedt uit, de kapitaalvlucht uit Zuid-Europa neemt ongekende vormen aan, centrale banken kunnen de gaten niet meer dichten, de euro keldert in waarde en Duitsland besluit, uit vrees voor nog meer verliezen, een einde aan de eurozone te maken door zich terug te trekken, zo is de redenering. Maar het tekort op de betalingsbalans en de schuldpositie van de eurozone als geheel, is beter dan van Groot Brittannië, de VS of Japan. Indien men in Europa meer zou samenwerken, dan zou de euro niet in gevaar komen. Dan zouden de rentes van staatsleningen in Spanje en Italië niet zo fors oplopen tegenover die van Duitsland en Nederland. Europa zou dan ook niet aan hoeven te kloppen voor financiële steun bij China of het IMF. Europa blijft zitten met het specifieke probleem van het zwakke economische bestuur, maar het uiteenvallen van de eurozone is volgens ons niet aan de orde. Wel blijven de onderlinge, sterk uiteenlopende concurrentieposities binnen Europa, een punt van zorg en daar zal de komende jaren aan gewerkt moeten worden. Wij willen ons echter niet mee laten voeren met de paniekerige reacties die van tijd tot tijd de financiële markten teisteren. Daarmee willen wij niet de crisis bagatelliseren, maar er is al veel onheil voorkomen en we zitten nog steeds op de weg naar verder herstel, al zit die weg vol kuilen. De problemen in de eurozone zijn de derde fase van een crisis in ontwikkelde economieën, die begon in 2007 in de VS, met onrust op de financiële markten over de dalende huizenprijzen. Toen de

k wa r t a a l v i s i e

noodfonds ESM zullen worden ingezet om systeembanken in de eurozone te helpen. Overeenstemming over een allesomvattend Europees plan lijkt echter nog ver weg en ondertussen moddert men voort van de ene Europese top naar de andere. Daarmee blijft ook de onzekerheid op de financiële markten bestaan. Men is het eens over een groeipakket van € 120 à € 130 miljard, ofwel zo’n 1 procent van het bruto binnenlands product van de EU. Het geld moet vrijkomen door een kapitaalinjectie in de Europese Investeringsbank (EIB) van € 10 miljard, waardoor de uitleencapaciteit van de bank met een veelvoud van dat bedrag toeneemt. Ook moeten ongebruikte Europese structuurfondsen worden ingezet. Middels ‘project-obligaties’ (leningen voor specifieke projecten) moet in infrastructuur en onderzoek worden geïnvesteerd. Het plan komt niet direct uit de begrotingen van de EU-lidstaten, maar die moeten wel garanties verstrekken voor de EIB. Ook krijgen de individuele staten ongebruikt structuurgeld niet terug uit Brussel, zoals doorgaans gebeurt.

Wekelijkse aankopen ECB in mln euro's.

In het afgelopen kwartaal waren de spaanse en italiaanse rente opnieuw de angstbarometers van de europese kapitaalmarkt.

Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers een jaar later ten onder ging, dreigde een serie van gevaarlijke faillissementen en dreigde een depressie. Overheden en centrale banken grepen toen wereldwijd in met stimulerende maatregelen. Als zij toen niet snel hadden ingegrepen, waren de gevolgen waarschijnlijk nog groter geweest dan de krach van 1929. Het was de ergste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog en het had de ergste crisis sinds de Eerste Wereldoorlog kunnen zijn. We mogen nog dankbaar zijn dat een complete implosie van het financiële stelsel toen is voorkomen. nOODFOnDSEn UItbrEIDEn

Ondanks het ongeduld van de financiële markten en het zichtbare talmen van de Europese politici, wordt er heus druk gewerkt aan de problemen van de eurozone. Er is een voortdurende strijd gaande tussen de tijd waarin de markt veranderingen verlangt en de tijd die de Europese democratieën nodig hebben om veranderingen teweeg te brengen. Want, ondanks alle kritiek, mogen we niet vergeten hoeveel werk er al is gedaan. Het Stabiliteitspact, het toezicht op de begroting in de individuele Europese landen, is versterkt. De regeringen hebben firewalls opgetuigd om het speculatief handelen tegen de eurozone te beperken. Maar er moet nog heel veel meer gebeuren. Zo moet de omvang van de Europese noodfondsen drastisch omhoog. Het tijdelijke EFSF en het permanente ESM, dat in juli wordt gelanceerd, beschikken samen over ongeveer € 750 miljard. Dat bedrag moet zeker naar € 1200 tot € 1500 miljard, zodat het voor iedereen duidelijk is, dat de pot groot genoeg is om Italië en Spanje een behoorlijke tijd uit de wind te houden. Het ESM is, ondanks populistische oppositie in meerdere Europese parlementen, op het moment van schrijven (25 juni), al door een zestal landen geratificeerd, maar nog niet door Duitsland. Voordat het

5


K WA R T A A L v i s i e

Groei van de winst per aandeel in de verschillende regio’s

2010

2011

2012

2013

USA (S&P 500)

58,4%

14,6%

9,2%

12,6%

Europa (DJ Stoxx 600)

64,2%

-1,6%

7,2%

12,2%

Japan (Nikkei 225)

150,1%

-15,5%

45,1%

28,0%

3,8%

11,5%

13,4%

Azië-Pac, ex-Japan NA

ESM in werking kan treden, moet het goedgekeurd zijn door lidstaten die 90% van het kapitaal van het noodfonds representeren en derhalve is ook Duitse goedkeuring noodzakelijk. In een wereld waarin de VS, China, India, andere delen van Zuidoost Azië, Latijns-Amerika en straks wellicht zelfs Afrika steeds meer concurrentiekracht ontwikkelen, is verdergaande Europese integratie onvermijdelijk. Toen de Europese interne markt in 1957 werd gecreëerd, waren alleen de VS een concurrent van ongeveer hetzelfde formaat. Nu is China een grote interne markt met één munt. India is groot, Brazilië komt eraan en ook landen als Indonesië groeien sterk. Hoewel populistische politieke stromingen soms anders duiden, is er in Europa toch wel politiek draagvlak. Onderzoeken wezen uit dat 71 procent van Grieken het liefst de euro wil behouden. Voor Duitsland is dat, volgens de peiling van Pew Research, 69 procent. Niet overal malaise

Niet de gehele wereldeconomie deelt in de malaise van de Europese economie, al zien we dat diverse conjunctuurindicatoren bijv. ook in China op een tragere groei duiden. Maar daar valt dan de groei terug van meer dan 9% naar 7 à 7,5%. China heeft, nu ook daar de binnenlandse inflatie terugvalt, nog volop mogelijkheden om de rente te verlagen en ook om door middel van fiscale expansie en extra bestedingen, de binnenlandse consumptie aan te jagen. De export naar Europa vertraagt, maar die naar de VS neemt juist weer wat meer toe. Omdat de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) een steeds groter aandeel van de wereldeconomie vormen, weegt de relatief hoge groei in die landen dus steeds zwaarder door. Dit draagt er aan bij dat, op mondiaal niveau, de economische groei nog steeds betrekkelijk hoog is. Om die reden is het zelfs bepaald niet uitgesloten, zelfs goed denkbaar, dat de komende 10 jaar de economische groei, op mondiaal niveau, hoger ligt dan in het afgelopen decennium en dat dit zich ook zal vertalen in hogere bedrijfswinsten. Volgens ramingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zal de wereldeconomie de komende vijf jaar 4% tot 5% per jaar groeien. Ook Europese ondernemingen spelen hier op in. Zij behalen een steeds groter deel van hun omzet uit gebieden buiten Europa, met name ook Emerging Markets. Verwachtingen en beleggingsbeleid

Met spreiding proberen wij zo verstandig mogelijk te beleggen. Spreiding over verschillende beleggingscategorieën en

6

over verschillende regio’s en valuta’s. Markttiming blijft een moeilijke, zo niet onmogelijke zaak. De kapitaalmarkten zijn uitermate grillig. De markt reageert bliksemsnel en golft van de ene korte trend naar de ander, keert binnen enkele uren. Zelfs ‘intraday’ doen zich al regelmatig reversals (omkering van koerspatronen) voor. De analyse daarvan vergt veel meer tijd, maar die is er niet: er worden instantverklaringen geëist. In een dergelijk klimaat is succesvol in- en uitstappen nagenoeg onmogelijk. Het blijven uitdagende tijden, maar volledig uit de markt stappen, lijkt ons niet verstandig. Het beste is vaak om de stormen te laten uitrazen. Vastrentende beleggingen zijn vanwege de lage rente geen aantrekkelijk alternatief. Vanwege de vlucht naar staatsobligaties van ‘veilige havens’ als Duitsland en Nederland, is de kapitaalmarktrente niet alleen historisch, maar ook kunstmatig laag. De reële opbrengst van deze staatsobligaties is door de inflatie bovendien negatief. Indien de veilige havens verlaten worden, is de kans reëel dat de renteniveaus zich weer iets zullen herstellen, waardoor de koersen van deze staatsobligaties onder druk kunnen komen te staan. Bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit genieten onze voorkeur. De enorme geldhoeveelheid in het financiële systeem kan op termijn tot inflatie leiden, maar ook de inflation linked-obligaties zijn duur. Dividendrendementen op aandelen zijn daarentegen hoog, zowel absoluut, als relatief, zelfs t.o.v. het rendement op bedrijfsleningen en al helemaal ten opzichte van staatsleningen. Veel grote beursgenoteerde ondernemingen zijn behoorlijk weerbaar, mede omdat sinds 2008 de leverage (netto schulden t.o.v. het eigen vermogen van niet-financiële ondernemingen) fors is afgenomen. Een groot aantal ondernemingen weet ook nog steeds een behoorlijke omzetgroei te boeken. De laatste kwartaalresultaten van ondernemingen waren, zowel in de VS als in Europa, opnieuw beter dan verwacht, al hebben Europese ondernemingen wel hier en daar (uit angst!) op hun marge ingeleverd. Voor Europa gaan wij uit van zeer lage groeicijfers en een over het geheel genomen nog milde recessie, zeker vergeleken met 2008 en 2009. Het is heel goed mogelijk dat de economie van de eurozone in de tweede helft van dit jaar weer voorzichtig uit het dal klimt. Door de gedaalde euro is de concurrentiepositie verbeterd. De daling van de olieprijzen zal eveneens de groei aanwakkeren. Amerikaanse ondernemers gaan nog altijd uit van een lichte toename van de economische activiteit en in China is er weliswaar sprake van een groeivertraging, maar blijft die groei nog wel steeds op een hoog niveau.

Wim Zwanenburg publiceert met een zekere regelmaat artikelen voor www.iex.nl. Deze artikelen zijn ook terug te vinden op www.stroevelemberger.nl, onder ‘Publicaties’ voor de artikelen. Hij is ook regelmatig te beluisteren op BNR Nieuwsradio, o.a. in het radioprogramma Voorkennis.


Ondernemen in de sport De bundel “Ondernemen in de sport“ is samengesteld en geredigeerd door Jan Janssens, Jan Luitzen en Rem Pronk. Zij zijn respectievelijk als lector en docenten verbonden aan de studie Sport, Management en Ondernemen van de Hogeschool van Amsterdam.

Vuurtoren in Workum Vuur is sinds mensenheugenis altijd van levensbelang geweest. ‘Vuur’ betekent immers enerzijds licht, anderzijds warmte. Een mooi voorbeeld is het licht van (oude, houtgestookte) vuurtorens als oriëntatiepunten voor de schepen van de zeevaarders. Ook nu wordt het vuur weer onder de mensen gebracht; om de vier jaar wordt de Olympische vlam ontstoken (door zonlicht te concentreren op een fakkel) in de Griekse plaats Olympia (op de Peloponnesos). In Nederland hebben wij nog één vuurtoren waarin het vuur ontstoken kan worden. De vuurtoren in Workum, gebouwd in 1712, heeft tot 1880 met open vuur als baken gefunctioneerd. In 1880 werd het vuur vervangen door een olielantaarn. Na de afsluiting van de Zuiderzee, in 1932, is er een lichtenlijn gebouwd met twee bakens van gaslampen. De vuurtorenwachter moest elke dag het vuur ontsteken. In 1984 komen er electrische lampen op zonnecellen. Echter, Reid de Jong brengt in 2004 nog één maal vuurtorenwachter in Workum het open vuur terug in de toren. In de nacht van 25 op 26 oktober 2004 slaan de anderhalve meter hoge vlammen van het dak. Het is zo licht dat je aan de voet van de toren een krant kunt lezen. Een spiegel zorgt dat het water tussen Hindelopen en Kornwerd wordt beschenen.

Het boek is in het voorjaar van dit jaar uitgegeven en portretteert 32 ondernemers uit de Nederlandse sportsector. Het zijn de biografieën van pioniers en vernieuwers die gaan over passie, doorzettingsvermogen, succes en falen. Het zijn oprechte en persoonlijke verhalen van creatieve, doelgerichte, gedreven en hardwerkende mensen die de lat telkens hoger leggen. Allen zijn entrepreneurs; de één in de sportmarketing, een ander in MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen), de derde in de sportexploitatie, de vierde in sportdiensten en de laatste in sportproducten. Het zijn fitnessondernemers, zwembadexploitanten, organisatoren van sportreizen, sportschoenfabrikanten, spelersmakelaars of uitgevers van sporten reisbladen. Bijna alle 32 ondernemers hebben ook een sportieve achtergrond; sporters en ondernemers hebben veel overeenkomsten. Velen hebben bedrijven opgericht die toonaangevend zijn op het snijvlak van sport, commercie en communicatie, zoals onder andere Hi-Tec Sports van Frank van Wezel, Oranjecamping van Jokko de Wit, Adventurepark Saplaza van Theo Bakkum, Telstar Sports en Fashion van Edward van Dijk, Brunotti van Henk Bergsma of Emolife van Bert Cocu. Het boek is inspirerend, leerzaam en verklaart ook waarom het genre ‘biografie’ de laatste tien jaar in snel tempo populair is geworden. Levensverhalen en bedrijfsverhalen voorzien in een steeds grotere maatschappelijke behoefte. Mensen herkennen zich in het verhaal van anderen en ontdekken tegelijk hoe hun eigen verhaal zich daarvan onderscheidt. Door het levensverhaal van iemand te lezen, leer je niet alleen die persoon beter te begrijpen, maar ook de omstandigheden waarin bepaalde keuzes zijn gemaakt. Zij verrijken anderen met hun kennis.

7

boekbespreking

Jan Janssens, Jan Luitzen en Rem Pronk


O ly m p i s c h e d ro o m

Olympische droom aan dunne draadjes De telecomsector heeft het momenteel moeilijk, maar de Olympische Spelen in Londen betekenen een megaklus voor BT (British Telecom). Roel Louwhoff, de Nederlandse topman van BT Operate, is verantwoordelijk voor alle dataverkeer tijdens de Olympische Spelen en in een gesprek met hem wordt al snel duidelijk dat het hier gaat om het inrichten van het grootste communicatienetwerk ooit. Tijdens de Olympische Spelen zal er per seconde 60 gigabyte aan informatie verzonden worden. De Nederlander Roel Louwhoff moet ervoor zorgen dat het lukt. Tijdens de Spelen zullen 280.000 mensen in het Olympisch Park willen bellen, sms-en, twitteren en ‘facebooken’ en dat allemaal tegelijkertijd tijdens een spectaculaire finish of een mooie finale. Het wordt een “data-tsunami”. BT bouwt een infrastructuur die zeven keer zo groot is als bij de vorige Spelen in Peking.

Social Media In Londen zal het netwerk zeven keer zo groot zijn als in Peking. Dat heeft op zich weinig te maken met de omvang van het nieuwe evenement. Eerder met dit: de bezoekers die worden verwacht, consumeren vandaag veel meer digitale en sociale media dan nauwelijks vier jaar geleden. Tussen de twee evenementen zit namelijk een onwaarschijnlijke opmars van sociale media zoals Facebook en Twitter. Daarbij zijn mobiele toestellen als smartphones en tablets tegenwoordig ook meer gewoonte dan uitzondering. “Tijdens de Olympische Spelen in Peking stonden al die dingen nog in de kinderschoenen”, aldus Roel Louwhoff.

‘Beeld mag niet ineens op zwart gaan’ Voor deze Spelen zijn er 80.000 telefoon- en internetaansluitingen nodig op 94 locaties in het Verenigd Koninkrijk, 16.500 vaste telefoonlijnen, 10.000 kabelaansluitingen, 5.500 kilometer aan kabels en 1.800 wireless hotspots. Op drukke momenten zal er 60 gigabyte per seconde verzonden worden. Dat zijn 3.000 foto’s per seconde die met hoge resolutie naar het thuisfront gemailed gaan worden. Alleen al de BBC verwacht dat het een terrabyte per seconde aan beelden verstuurd. En tegelijkertijd willen 4 miljard televisiekijkers ook zien hoe Usain Bolt in minder dan 9 seconden de 100 meter rent. “Het beeld kan niet opeens op zwart gaan”, vertelde

8

Louwhoff in een interview met het NRC eerder dit jaar. Alle tweets, telefoontjes, sms-jes, emails, foto’s en beelden gaan via BT’s netwerk. Louwhoff stelt relaxed: ”De kans op fouten is uitgesloten. Maar een uitdaging is het wel.”

Emoties kosten bandbreedte Als voorbereiding op de Spelen gingen Louwhoff en zijn team kijken naar de finale van het American Football, de Superbowl, in Amerika. Het enige sportevenement dat een beetje in de buurt komt. Het Cowboy Stadion in Texas heeft iets meer stoelen dan het Olympisch stadion. “ In de pauze ‘explodeerde’ het gebruik van het netwerk. Iedereen wilde het thuisfront melden wat er gebeurde. De zakelijke dimensie van het netwerk was het makkelijke stuk, de bandbreedte die je nodig hebt kun je gewoon mathematisch vaststellen”, aldus Louwhoff. “Maar het emotionele element, dat is niet zomaar meetbaar. Emoties kosten ook bandbreedte.”

Netwerk Bij de voorbije Zomerspelen in Peking werkten er nog drie telecomoperatoren samen. BT reageerde op de aanbesteding van de Britse Overheid met het uitdrukkelijke plan om de volledige communicatieinfrastructuur op zich te nemen. Er is een gigantisch glasvezelnetwerk aangelegd, niet alleen rond het Olympisch park maar ook van en naar alle andere locaties waar de Spelen plaatsvinden. “Dit betekent tevens een gigantische opsteker voor de toekomstige bedrijvigheid van de telecom”, zegt Louwhoff. Het merendeel van de gebouwen die

Cultuuromslag Het belangrijkste voor Louwhoff is echter dat, op alle locaties waar BT de infrastructuur verzorgt, van het Olympisch dorp tot het beachvolleybalveld op Horse Guards Parade, een manager nodig is die zelfstandig en snel beslissingen neemt.

“De Spelen moeten hoe dan ook doorgaan”. Mocht zich deze zomer een probleem voordoen, dan moet dat binnen een uur opgelost zijn. Dat betekent dat er geen tijd is voor overleg. Louwhoff geeft aan dat er doorgaans vijf uur wordt uitgetrokken om netwerkproblemen op te lossen. “Binnen het hiërarchische voormalig Britse staatsbedrijf ging een beslissing doorgaans over meerdere schijven. Bijna twee op de vijf medewerkers zijn ouder dan 55 jaar, daarvan werkt het merendeel al decennia lang bij de telecomreus. Verandering is niet makkelijk hier. Voor de aankomende Spelen zijn 92 managers opgeleid die zelf snel beslissingen mogen, moeten en durven nemen. “We hebben 92 baasjes gecreëerd, die gewend waren om alles te moeten vragen. Nu werken ze zelfstandig en straks kunnen we ze loslaten binnen het bedrijf”. Mochten er zich straks onverhoopt problemen voordoen, dan moet BT snel van A naar B kunnen. Normaal gesproken stapt dan een field engineer in een busje. De verwachting is dat er straks echt geen verkeer mogelijk is. Daarom zijn er fietsen en elektrische scooters aangeschaft”, aldus Louwhoff.

Repetities Vanaf begin maart hebben er technische repetities plaatsgevonden. Het organisatiecomité heeft dag na dag een nieuwe ramp verzonnen. Zo was er een bommelding en is het park overstroomd. Dat laatste hield in dat alle scores handmatig bijgehouden moesten worden. In de laatste repetitieronde van juni zullen er daadwerkelijk stekkers uit servers worden getrokken, stroomstoringen worden veroorzaakt en kortsluitingen gecreëerd. Louwhoff verwacht de repetities goed door te komen.

De meest verbonden spelen uit de geschiedenis De komende Spelen zijn een wereldevenement waarvan de cijfers je doen duizelen. Maar liefst 5 miljard tv-kijkers, meer dan 9 miljoen verkochte tickets, zowat 180.000 mensen per dag, komen naar het Olympisch park om 26 verschillende sporten op 34 sites te volgen. Meer dan 10.500 Olympische atleten en 4.500 paralympische atleten zullen zich herinneren dat ‘meedoen belangrijker is dan winnen’. Tot slot zullen meer dan 20.000 vertegenwoordigers van de pers en de media verslag uitbrengen van het evenement. Dit project wordt geleid door BT, maar in nauwe samenwerking met het it-team van de Spelen, onder leiding van Gerry Pennell.

IT alom aanwezig Op informaticavlak zijn de cijfers even indrukwekkend als hierboven, niet in het minst omdat deze cijfers slechts voor twintig dagen worden geïnstalleerd. 900 Servers, bijna 1.000 netwerken veiligheidsuitrustingen en meer dan 9.500 computers. Daarnaast zal een vijftigtal applicaties ondersteuning bieden aan de organisatoren en vrijwilligers, aan de pers, de kijkers en het tv-publiek. Zonder de meer klassieke applicaties te vergeten voor de bureautica, de facturatie etc. De hele it-infrastructuur wordt geleverd door een rits sponsoren, waaronder vooral BT voor de netwerken, Acer voor de servers en pc’s, Samsung voor de mobiele uitrusting, Omega voor de tijdmeting, Cisco voor de bepaalde netwerkmodules, AtoS voor verschillende applicaties en de integratietests en het TOC (het zenuwcentrum van de it-platformen) en Visa. Pennell geeft tijdens de Spelen leiding aan 300 voltijdse werknemers, afkomstig van de verschillende leveranciers aangevuld met nog eens 2.500 technologische vrijwilligers. De uitdaging hier ligt in de integratie van alle systemen en applicaties, waarvoor 200.000 testuren zijn ingepland. “Vanuit het infrastructurele hart van de Olympische Spelen, een gigantisch datacentrum in Canary Wharf, gaat BT ervoor zorgen dat u vanaf 27 juli van de Spelen gaat genieten”, belooft Roel Louwhoff. Bronnen: Datanews.be, januari 2011, De Telegraaf, 17 april 2012 NRC Handelsblad, 27 maart 2012, De Morgen, 14 mei 2012

9

O ly m p i s c h e d ro o m

worden opgetrokken voor het sportevenement krijgt na de eindceremonie een nieuwe bestemming, waarvoor ze meteen de nodige uitrusting op telecomvlak zullen hebben.


Santos

Santos: Your Bike, Our Quality In een wereld van creatieve ideeën kan het niet anders dan dat Santos speciale fietsen bouwt. Fietsen die vooral uitgaan van de mogelijkheden van de fietser; fietsen die uitgaan van de wensen van de klant. Tenslotte is een fiets meer dan een stel buizen; het is een begin van een reis, een tocht, een race, een manier van leven. Santos is een Nederlands bedrijf gespecialiseerd in sterke en onderhoudsvrije fietsen. Het is de riemaandrijving- en Rohloff-specialist. Het bedrijf is opgericht in 1997 door Robbert Rutgrink, een fietsliefhebber met passie voor fietstechniek. Robbert fietst elke dag en test veel onderdelen zelf. Op weg naar z’n werk, op vakantie in de bergen of in wedstrijden. Santos staat bekend om zijn innovatie en kwaliteit. Zoals Stroeve Lemberger pas voor de klant kan gaan beleggen als bekend is wat de klant voor doelstellingen heeft, zo zal Santos pas beginnen met het bouwen van een fiets als de volgende vraag is beantwoord: “Wat wil je, wat ga je met je fiets doen en wat heb je daarvoor nodig.” Bij Santos is fietsen bouwen handwerk. De Santos fabriek staat in Sassenheim. Hier wordt elke fiets door één monteur opgebouwd. Alleen zó kan de kwaliteit worden geleverd, die Santos wil. Zoals handgemaakte wielen met verlijmde spaken. En RVS balhoofdlagers. Dat lager is door Santos overigens zelf ontwikkeld, want het was niet te koop.

Santos is het merk van de bekende Travelmaster vakantiefietsen (Fiets van het jaar en Wereldrecord), de legendarische mountainbike SCC 03 (5e op het WK, 4e op het EK, 13e op de Olympische spelen) en de ‘beruchte’ Santos Bike Patrol politiefietsen. Santos frames worden met de hand gelakt, elk in zijn eigen kleur. Voorbehandelen, grondlak, kleurlak, transfers, en blanke lak. Er is een Santos kleuren display gemaakt, waarmee de keuze voor de kleur kan worden bepaald. In principe is elke RAL-kleur mogelijk. Op de Santos-website kan men de Santos-customizer vinden. De Santos customizer helpt bij het maken van keuzes. Men kan zijn of haar fiets gaan ‘customizen’ oftewel, aanpassen. Kiezen wat men nodig heeft. Kiezen wat men graag wil hebben. Want het kan altijd duurder of goedkoper. En is het kiezen lastig dan kunt u een Santosdealer of Santos direct (0252-426123) bellen of mailen. Of kom bij ons langs. We zijn elke maandagmiddag geopend. Een ervaren Santos medewerker helpt u dan graag. En wij geven u graag een rondleiding door onze fabriek zodat u gelijk kunt kijken hoe wij al die custombuilt-fietsen opbouwen.

Santos is inmiddels één van de grootste klanten van Rohloff (www.rohloff.de).

Een Rohloff-naaf komt in de plaats van de derailleurversnelling. Het is een onderhoudsarm systeem met een extreem lange levensduur. De Rohloff-fabriek garandeert de naven tot 100.000km. De Rohloff-versnellingsnaaf heeft 14 versnellingen die in het achterwiel zitten ingebouwd. De 14 versnellingen komen qua bereik overeen met een fiets met drie versnellingen vóór en negen achter. Vooral op een tandem is een Rohloff-naaf makkelijk. Als men stilstaat en wilt wegrijden is dat op een tandem een kwestie van aftellen en met z’n tweeën in één keer weg. Als je vooraf niet teruggeschakeld hebt is het zwaar trappen, en dat is zeer moeilijk. Met een Rohloff-naaf kan men vanuit stilstand terugschakelen. Door Santos wordt de Rohloff-naaf gecombineerd met riemaandrijving (www.carbondrivesystems.com). Weg met die vieze ketting! Een riemaandrijving is schoon, stil en snel. Bij een riemaandrijving behoort smeren en spannen tot het verleden: veel fietsen en weinig onderhoud.

10

Santos Bikes Wasbeekerlaan 53 2171 AE Sassenheim T. +31 (0)252 426123 E. [email protected] W. www.santos-bikes.nl


Koersverloop Nike

nike

125 115 105 95

adidas

in China gaat steeds meer sport bedrijven. Een sport als basketbal groeit daar sterk en Nike profiteert daarvan onder meer met de schoen Air Jordan. Bij Nike viel Apr-11 Jul-11 Oct-11 Jan-12 de groei van de winst per aandeel (wpa) over het laatste kwartaal wat lager uit dan die van Adidas, wat vooral was te wijten aan hogere loonkosten in China, hogere grondstoffenkosten en hogere kosten van transport. Het aandeel Nike is met een koers-winstverhouding (k/w) van 20 keer de winst voor de komende 4 kwartalen duurder dan Adidas, dat tegen een k/w van 15,6 verhandeld wordt, terwijl nota bene de groei van de getaxeerde wpa voor beiden nagenoeg gelijk ligt op 17 à 18%. Net als Adidas heeft Nike nauwelijks schulden en beschikt het over een enorme vrije cashflow waarmee overnames gefinancierd kunnen worden, of eigen aandelen kunnen worden ingekocht. Beleggers kunnen ook bij Nike dividendverhogingen tegemoet zien. Analisten hanteren gemiddeld een koersdoel voor Nike van 123 US dollar en onze eigen berekening van de ‘fair value’ komt daar dicht bij in de buurt. Sinds maart 2009 ontlopen de prestaties van de aandelen (gemeten in eenzelfde valuta) elkaar niet veel, maar over een langere periode beschouwd, bleek een belegging in Nike toch hogere rendementen op te leveren dan die in Adidas.

Koersverloop Adidas 70 65

Adidas is de officiële sponsor 55 van de Olympische Spelen in Londen 50 en daar heeft het sportmodeconcern 45 diep voor in de buidel moeten tasten. 40 Voor 120 miljoen euro mag Adidas 35 het Britse team en de 70.000 vrijwil30 Jan-10 Apr-10 Jul-10 Oct-10 Jan-11 ligers van het sportevenement kleden. De tenues zijn ontworpen door de dochter van Beatle Paul McCartney, Stella McCartney. Adidas wil de Olympische Spelen als springplank gebruiken om aartsrivaal Nike van zijn nummer één-positie als grootste sportkledingbedrijf in Groot-Brittannië te stoten. Adidas groeit hard in de opkomende markten, met name in China. Nike is qua omzet wereldwijd nog wel het grootst, maar Adidas groeit momenteel het snelst. Adidas ziet zelfs kansen in Afrika en het heeft verschillende Afrikaanse atleten onder contract genomen. Hoewel het eigen merk Adidas bij dit sportieve lifestyle-concern een streepje voor heeft, heeft Adidas het afgelopen decennium ook een aantal andere merken overgenomen: Reebok, Rockport enTaylor Made (golfartikelen). De sportgrootmachten zijn wel degelijk conjunctuurgevoelig. In het laatste kwartaal liet Adidas, net als Nike, in West-Europa slechts een bescheiden groei zien van 7% ten opzichte van het vorig jaar, maar dit was altijd nog meer dan de 4,3% van Nike. In de VS (13%), Centraal- en Oost-Europa (15%) en in de Chinese 60

regio (26%) groeide Adidas veel harder. In 2009 maakte het concern een forse winstduikeling. Adidas finishte het eerste kwartaal van 2012 daarentegen bijzonder sterk, met een veel beter dan verwachte groei van de wpa ten Apr-11 Jul-11 Oct-11 Jan-12 opzichte van het vorig jaar van 38%. Ook de winstmarges van Adidas stegen aanzienlijk en het management verhoogde de prognose van de bedrijfsresultaten voor het gehele jaar 2012. De aandeelhouders kunnen de komende jaren waarschijnlijk een aanhoudend hoge groei van de dividenden tegemoet zien, want de onderneming beschikt over een hoge vrij cashflow. Adidas is nagenoeg schuldenvrij. Het gemiddelde koersdoel van analisten ligt voor het aandeel op 69 euro. Op basis van de huidige waarderingen, een wat hogere groei van de wpa en onze eigen berekening van de intrinsieke waarde van 82 euro, nemen wij aan dat Adidas verder op Nike zal inlopen en op een termijn van twaalf maanden Nike voorbij zal streven. Een mogelijk sterkere dollar zal Nike potentieel op voorsprong kunnen zetten, maar een hogere dollar zal ook leidden tot een hogere groei van de wpa van Adidas, waarbij Nike, door een valutaire tegenwind, juist minder sterk zou kunnen finishen. Dus is onze inschatting van de medaillekansen voor beleggers: goud voor Adidas, zilver voor Nike!

11

N i k e & A d i da s

Hoewel Nike officieel geen hoofd85 75 sponsor is van de Olympische 65 Spelen in Londen, verzorgt Nike 55 wel de uitrusting van de Russische, 45 35 Chinese, Amerikaanse en Duitse (!) Jan-10 Apr-10 Jul-10 Oct-10 Jan-11 teams. Daarnaast heeft het bedrijf individuele deals gesloten met atleten waarvan verwacht wordt dat ze een medaille zullen halen. Een aantal van hen zal ook het onlangs gelanceerde high-tech Nike Pro Turbo Speed-pak dragen, dat aanvoelt als een tweede huid en dat vanwege de futuristische uitstraling waarschijnlijk veel aandacht zal trekken. Bezoekers van het sportevenement zullen Nike in Londen zeker tegenkomen, want het bedrijf heeft onlangs, pal naast het Olympisch stadion, een nieuwe winkel geopend. Omdat zowel Nike als Adidas Britse atleten sponsoren, zijn conflicten onvermijdelijk. Hoewel sporters zelf mogen bepalen welke schoenen ze dragen, melden Britse kranten dat, door Nike gesponsorde atleten, gedwongen zouden worden om op het podium de officiële Adidas-schoenen van het Britse team te dragen. Nike dreigde al aanklachten wegens contractbreuk in te dienen. Naast het Nike-merk behoren tegenwoordig ook de sportmerken Umbro, Hurley, Converse en Cole Haan tot het sportartikelenconcern. Net als Adidas groeit ook Nike het snelst op de Emerging Markten. De groeiende middenklasse


Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer www.stroevelemberger.nl [email protected]

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer Weesp Nesland 1-V 1382 MZ Weesp T +31 (0) 294 492 592 F +31 (0) 294 492 593

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer Maastricht Posthoornstraat 69 6219 NV Maastricht T +31 (0) 43 354 1222 F +31 (0) 43 325 9309

STROEVE & LEMBERGER. Kwartaalbericht SINDS nummer 10, jul i 2012

Recommend Documents