STROEVE & LEMBERGER SINDS 1818
F u n d s ha re S t r o e v e Beheerd Bele ggen
april 2015
Kwartaalbericht I NHOUD Samenvatting • De marktontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2015
2
• Het beleggingsbeleid in het Groeifonds
4
• Het beleggingsbeleid in het Behoudfonds
6
• Het portefeuillemanagement
8
1
beleggingsbeleid
De marktontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2015 14,00
14,00
Koersontwikkeling Fondsen Groei en Behoud
13,50
13,50
13,00
13,00
12,50
12,50
12,00
12,00
11,50
11,50
11,00
11,00
10,50
10,50
10,00
10,00
9,50 nov-12
feb-13
mei-13
aug-13
nov-13
feb-14
SBB Behoud
mei-14
SBB Groei
aug-14
nov-14
feb-15
Inleiding Ons optimisme voor aandelenbeleggingen in 2015 werd in het eerste kwartaal bepaald niet gelogenstraft. Met name Europese aandelenbeurzen presteerden uitzonderlijk goed. De ECB heeft beleggers de wind in de zeilen gegeven.
De marktontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2015 Met een resultaat van meer dan 15% hebben met name de Europese aandelenbeurzen een zeer goed kwartaal achter de rug. Beleggers lieten zorgen, omtrent een Griekse exit uit de eurozone en geopolitieke spanningen rond de Oekraïne, Syrië, Irak, IS en het effect van terreuraanslagen in Europa, van zich afglijden. Het beleid van de ECB en de mede daaruit resulterende extreem lage rente leidde tot een enorme verbetering van het beurssentiment en lokte een enorme instroom van middelen naar de Europese aandelenmarkten uit. Amerikaanse aandelenbeurzen bleven behoorlijk achter bij de beleggingsresultaten in Europa, maar toch profiteerden Europese aandelenbeleggers ook nog van de door de aanhoudend sterke stijging van de Amerikaanse dollar, of beter gezegd de daling van de euro. Voor de Amerikaanse beurzen is de sterke stijging van de dollar inmiddels wel een forse tegenwindfactor. Naast het effect van de fors gedaalde olieprijs op de bedrijfswinsten van de Amerikaanse S&P 500, lijden Amerikaanse multinationals ook onder het valutanadeel, onder translatieverliezen in dollars op de buiten de VS behaalde bedrijfswinsten. Amerikaanse bedrijven behalen zo’n 30 procent van hun inkomsten uit het buitenland en Amerikaanse exportproducten worden nu te duur voor veel buitenlandse kopers. De taxaties van de groei van de winst per aandeel van Amerikaanse bedrijven zijn fors neerwaarts bijgesteld, tot slechts enkele procenten in 2015. Wij zijn niet direct bevreesd voor een Europese rentestijging of het effect van een rentestijging in de VS. Correcties op de
2
9,50
De beleggingsresultaten De waarde van de participatie Fundshare Stroeve Beheerd Beleggen Groei ontwikkelde zich van € 11,81 eind 2014 naar 13,53 aan het einde van het eerste kwartaal van 2015. Het netto beleggingsresultaat in het eerste kwartaal van 2015 kwam daarmee uit op + 14,49%. De waarde van de participatie Fundshare Stroeve Beheerd Beleggen Behoud ontwikkelde zich van € 10,89 ultimo 2014 naar € 11,41 eind eerste kwartaal 2015, waarmee het netto beleggingsrendement het afgelopen kwartaal uitkwam op + 4,78%.
aandelenbeurzen, bijvoorbeeld als gevolg van een Grexit, of ontwikkelingen rond Britse verkiezingen (‘Brexit’) zijn nooit geheel uit te sluiten, maar een wezenlijke verslechtering voor de perspectieven voor aandelen zien wij niet in het verschiet liggen. Een snel opdoemende recessie en een daaruit voortvloeiende winstval is op dit moment zeker geen waarschijnlijk scenario. Buiten de olie- en gassector trekken de investeringen weer aan. Mede als gevolg van de acties van de Europese Centrale Bank (ECB) is de rente op Duitse en Nederlandse staatsleningen en die van een aantal andere eurolanden nu zover gedaald, dat het effectief rendement zelfs negatief is geworden, zodat je bij aankoop van deze obligaties, met een kortere resterende
Prestaties in Euro's in %
Geheel 2013
Tweede halfjaar 2014
Vierde kwartaal 2014
Geheel 2014
Eerste kwartaal 2015
Nederlandse staatsleningen
2,08-
5,59
2,73
11,46
3,93
Europese staatsleningen in euro's
2,39
5,34
2,39
13,07
4,55
Aggregaat Europese obligatiemarkt (*IG)
2,17
4,77
2,20
11,10
3,27
Europese bedrijfsobligaties (*IG)
2,37
3,42
1,55
8,39
1,36
Internationale aandelen (MSCI World)
21,20
11,82
5,45
19,50
15,27 16,56
Europese aandelen MSCI
19,82
0,64
0,15-
6,84
Aandelen in de eurozone
23,36
1,22-
0,21-
4,32
18,67
Amerikaanse aandelen
24,24
18,51
8,86
26,52
13,64
Aandelen Emerging Markets
6,81-
4,27
0,31-
11,38
15,19
Vastgoed Eurozone (EPRA)
6,54
4,58
6,53
23,07
19,62
Grondstoffen (DJ UBS)
13,49-
12,32-
8,24-
5,53-
5,95
Fundshare SBB Groeifonds
6,16
5,07
4,31
10,04
14,49
Fundshare SBB Behoudfonds
0,77
1,41
0,71
6,28
4,78
* IG = Investment Grade
De Amerikaanse economie
lage rente ondersteunt ook het verdere herstel van de Amerikaanse huizenmarkt.
De Europese economie Waar de groei van de Amerikaanse economie in 2015 vooralsnog tegenvalt, presteert de economie in Euroland beter dan de aanvankelijke verwachtingen. De vooruitkijkende indicatoren en de surprise indicator (die de verwachtingen van de analisten afzet tegen de realisatie van de cijfers die worden gepubliceerd) geven een steeds positiever beeld. Het beleid van de ECB en vooral ook de anticipatie daarop door de markten waren daar debet aan. De export wordt gestimuleerd door de lage euro. De kosten van financiering dalen door het rentebeleid van de Europese Centrale Bank. Er zijn vanzelfsprekend ook enkele negatieve punten. De kans op het uittreden, of een vertrek van Griekenland uit de eurozone, is het afgelopen kwartaal aanmerkelijk groter geworden met de verkiezingswinst van Alexis Tsipras, leider van de extreem-linkse partij Syriza. Het ziet er niet direct naar uit dat eerdere afspraken met Griekenland van de Europese Commissie, de ECB en het IMF- voorheen de trojka genoemd, over bezuinigingen en hervormingen zullen worden nagekomen. Zonder noodsteun van externe instanties komt Griekenland in acute geldnood. Ondertussen is er al maanden een sluimerende run op de Griekse banken die veel geld zagen wegstromen. Griekse staatsobligaties zijn alleen te slijten aan Griekse banken, die op hun beurt weer gestut worden door de ECB. De ECB liet echter weten daar ook steeds minder trek in te hebben en dat zij het kapitaalverkeer met Griekenland nog verder wilde reguleren en aan banden leggen. Vooralsnog lijken de markten over een eventueel vertrek uit de eurozone door Griekenland, de Grexit, heen te stappen.
Ondertussen verwacht men voor de VS wel dat de rente van de centrale bank later dit jaar nog gaat stijgen en dat heeft mede geleid tot een stijging van de koers van de dollar. In ieder geval heeft de Fed de deur open gezet voor de eerste renteverhoging in tien jaar. Het woord ‘geduld’ werd geschrapt uit de verklaringen van het beleidsbepalende comité van de centrale bank. Er wordt ook niet meer opgemerkt dat het nog ‘een aanzienlijke tijd’ zal duren voordat de beleidsrente wordt verhoogd. Niettemin vallen de economische cijfers uit de VS relatief tegen t.o.v. de verwachtingen en ramingen van economen en analisten. De ‘economic surprise’indicator is sinds december al negatief. De groeiramingen voor de Amerikaanse economie liggen voor de komende kwartalen nog wel steeds op 2,5% à 3% per jaar, maar het lijkt De economie van de Emerging Markets er op dat dit toch iets te hoog gegrepen is. Ondanks het feit Door de daling van de olieprijzen en andere grondstoffen, dat de werkloosheid nu onder de 5,5% is gedaald, stijgen in zien landen die afhankelijk zijn van grondstoffen de groei de VS de reële lonen nauwelijks meer dan 2% per jaar, mede teruglopen. We zien de belangstelling voor beleggen in de omdat in de goedverdienende dienstverlening aan de olieEmerging Markets verminderen, zowel wat betreft aandeen gasbranche steeds meer bezuinigd wordt. De groei van len- alsook obligatiebeleggingen. Toch blijft het structurele de Amerikaanse economie blijft wel grotendeels afhankelijk groeipad hoger liggen en zijn de beurzen van deze landen van de groei van de consumptieve bestedingen. Deze kunnen relatief ondergewaardeerd. Wij hebben in het eerste kwartaal Mee-‐ en tegenvallers in VS en Eurozone laten tegengesteld beeld zien echter wel een impuls krijgen van lagere benzineprijzen en de onze belangen daar wat teruggebracht.
Mee- en tegenvallers in VS en Eurozone laten tegengesteld beeld zien
3
beleggingsbeleid
looptijd dan 7 jaar, zelfs geld verliest op deze belegging wanneer je ze tot de aflossing in de portefeuille aanhoudt. De gemiddelde rente op vijfjarige staatsobligaties in de gehele eurozone is negatief; beleggers betalen nu dus rente om geld uit te lenen. Vanwege de lage rente gaan steeds meer beleggers op zoek gaan naar beleggingsproducten met een hogere opbrengst – een hogere rente – met als gevolg dat ook de rendementen op die leningen dalen. De 10-jaars staatsobligaties van risicolanden, zoals Spanje en Italië, brengen ook al minder dan 1,5% op. Daarom is niet alleen de rente op staatsobligaties, maar ook die op bedrijfsobligaties enorm gedaald. De rente op obligaties in euro’s ligt zo’n 1,25 tot 1,5 procentpunt lager dan die op dollar-schuldpapier. Veel beleggers accepteren nu meer valutarisico door in dollarobligaties te beleggen, of in de hoger rentende obligaties van de opkomende landen. Omgekeerd geven steeds meer Amerikaanse bedrijven euroleningen uit, waarmee zij zich nóg goedkoper kunnen financieren. Een groeiend aantal professionele beleggers vreest dat obligaties overgewaardeerd zijn.
Beleggingsbeleid Fundshare Stroeve Beheerd Beleggen Groei
B e h e e r d B e l e g g e n G ro e i
ning 562902 / SLV / Offensief hoog share SBB Groei nsief hoog
In het eerste kwartaal van 2015 steeg de koers van het Fundshare Stroeve Risico verdeling Beheerd Beleggen groeifonds met 14,49% naar € 13,5318. Het belegde Risico verdeling vermogen steeg met Risico ruimverdeling € 1,1 miljoen tot afgerond € 8,9 miljoen. Onderverdeling in beleggingscategorie
Onderverdelin
derverdeling beleggingscategorie Deinaandelenbeurzen in g in beleggingscategorie het eerste kwartaal van 2015
Onderverdeling Onderverdeling in Regio in Regio Onderverdeling in Regio
Wereldwijd vertoonden de performance van de beurzen grote verschillen. Europa, en vooral Euroland, spande de kroon samen met Japan, met een plus van 19%, respectievelijk 21%. Daarentegen stegen in de Verenigde Staten en de Emerging Markets de beurskoersen niet of nauwelijks. Evenwel, gemeten in euro waren die verschillen veel kleiner tegen de achtergrond van de appreciatie van de Amerikaanse dollar, die met Aandelen (22.2 %) 13% opliep tegenover de euro. Ter vergelijking, in Nederland Beleggingsfondsen Aandelen (61.1 %) steeg de AEX in het eerste kwartaal met ruim 15%. Beleggingsfondsen Aandelen Emerging Markets (12.1 %)
Geen regio (0.8 %) Europa (30.3 %)
Geen regio (0.8 %)
Geen regio (0.8 %)
Het beleggingsbeleid in het afgelopen kwar- Europa (30.3 %) Noord Amerika (40 %) taal en de vooruitzichten voor de rest van 2015 Noord Amerika (40 %)
Commodities (1.3 %) ndelen (61.1 %)
Europa (30.3 %)
Beleggingsfondsen ndelen Emerging Markets (12.1 %)Onroerend Goed (2.5 %) kets (12.1 %) Liquiditeiten (0.8 %) In ons vorige verslag waren wij
roerend Goed (2.5 %)aandelen. Wij )
Noord Amerika (40 %) Opkomende Markten (12.1 %) Overig (16.8 %)
Markten (12.1 %) positief over de kansen voorOpkomende Markten Opkomende (12.1 %) Overig (16.8 %) dat aandelen in 2015 onze favoOverig (16.8 %)
gaven toen aan riete beleggingscategorie zou blijven. Dat het een kwartaal zou worden met een performance waar je normaliter in een heel jaar blij van wordt, hadden wij ook niet voorzien. We moeten dan ook de verwachtingen voor de rest van het jaar Risicowijzer Stroeve & Lemberger wat temperen. Wij blijven evenwel positief, en denken dat er zeker in Europa nog het nodige in het vat zit.
isicowijzer Stroeve & Lemberger Stroeve & Lemberger
De Fundshare portefeuille bleef nagenoeg de volledige periode vol belegd. Qua regio is de nadruk in de portefeuille verschoven naar Europa en meer specifiek Euroland. Ook is een positie in beursgenoteerd vastgoed genomen. Het stimuleringsbeleid van de Europese Centrale Bank en vooral de aankondiging van het opkopen van staatsleningen leidden tot een forse rallye op de Europese beurzen. Beleggers lopen hiermee vooruit op een aantrekken van de economische groei in Europa en op hogere winsten voor de bedrijven. De groei wordt gestimuleerd door de 0 export (lagere 20euro). De winstgroei 40 moet gaan 60 toenemen door 80 enerzijds lagere financieringskosten en anderzijds vanwege posi40tieve effecten80 60 80 100 van de vertaling van winsten die buiten euroland 00 60 100 worden gemaakt. Wij gaan ervan uit dat deze verwachtingen ook waargemaakt zullen worden. De eerste tekenen van een e opgave kunnen geen rechten worden aantrekken vanontleend de economische groei in euroland zijn inmiddels zichtbaar.
Actavis is een van oorsprong Ierse farmacie-onderneming die op de Amerikaanse beurs genoteerd is. Actavis heeft een Risicowijz breed assortiment met generieke en merkgeneesmiddelen. Het is in meer dan veertig landen actief met ontwikkelingsRisicowijzer AFM Risicowijzer AFM en productiefaciliteiten in Europa, de VS en Azië. Actavis is de laatste jaren sterk gegroeid door een aantal succesvolle overnames. In 2014 nam het Allergan over, door een hoger bod uit te brengen dan de Canadese farmagigant Valeant en de Amerikaanse financier Bill Ackman. Door de overname van Botox-producent Allergan realiseert Actavis naar verwachting in 2015 een omzet van meer dan USD 20 miljard. De omzet van Botox bedraagt momenteel meer dan USD 2 miljard. Actavis meent dat de activiteiten en organisaties vrijwel naadloos op elkaar aansluiten, waardoor ontslagen, zoals dat bij het 100 concurrerende bod wel het geval zou zijn, niet voor de hand liggen, maar dat de overname desalniettemin nog synergievoordelen kan realiseren. Op 15 februari kondigde Actavis aan dat het concern voortaan Allergan wil heten, maar dit zal pas ingaan na goedkeuring van de aandeelhouders. De winsttaxaties van Actavis vertonen een sterk stijgende trend.
en ontleend
Toelichting op de aankoop van individuele aandelen De volgende aandelen zijn in het eerste kwartaal van 2015 aangekocht en waren aan het einde van het kwartaal nog in de portefeuille aanwezig.
4
Rappor 31
FedEx, voluit FedEx Corporation, is een bedrijf dat logistieke en koeriersdiensten aanbiedt via grond en lucht, inclusief zware vracht. FedEx profiteert van de toenemende stroom pakketpost nu online-shopping en e-commerce een steeds hogere vlucht nemen. In de VS profiteert FedEx, tezamen met
Micron Technology is de grootste Amerikaanse producent van geheugenchips en wereldwijd leverancier van DRAM, NOR en NAND geheugen. Daarmee biedt de onderneming zeer belangrijke onderdelen voor de computer- en communicatiebranche en voor tal van industriële applicaties en toepassingen in de auto-industrie. Het aantal draadloze applicaties neemt sterk toe, en daarmee de behoefte aan de geheugenchips van Micron. In 2013 nam Micron de bedrijven van Elpida en Rexchip over, waarmee de jaaromzet steeg van USD 9,1 miljard in het boekjaar 2013 naar USD 16,4 in het boekjaar 2014. De herstructureringen van de onderneming, de overnames en het cyclische marktherstel leidden tot een enorm forse stijging van de winsttaxaties. Op basis van recente markttaxaties achtten wij de waardering van dit aandeel, met een koers-winstverhouding van circa 8, zeer aantrekkelijk.
BT Group, bij velen nog steeds bekend als British Telecom, legde onlangs GBP 12,5 miljard op tafel voor de overname van EE van Deutsche Telekom en Orange. Daarmee kocht de grootste Britse aanbieder van vaste telefonie de grootste Britse aanbieder van mobiele telefonie. Na de beursgang van zijn mobiele-telecomtak (mmO2) ging BT in 2011 verder als aanbieder van vaste telefonie en aanbieder van IT-diensten, maar in het moderne telecomveld bleek het eigendom van een mobiele aanbieder toch onontbeerlijk. BT is ook een belangrijke aanbieder van ‘content’ met de ‘live’-uitzendrechten van Brits en Europees voetbal (Champions- en EuroLeague). BT opereert op de enorm competitieve Britse markt, maar door de enorme groei van het dataverkeer en zich te concentreren op de ontwikkeling van breedband- en andere ICT-oplossingen, blijft het toch de leidende telecomonderneming op die markt. BT behaalt driekwart van zijn omzet uit het Verenigd Koninkrijk, maar het is ook internationaal actief. Na omvangrijke herstructureringen is de winstgevendheid en de dividendcapaciteit van de BT Group hersteld en biedt het aandeel goede rendementsperspectieven.
Fagron, vroeger bekend als Arseus, is een van oorsprong Belgische leverancier van grondstoffen voor de farmaceutische industrie. Het bedrijf heeft zich gespecialiseerd in het
optimaliseren en innoveren van farmaceutische bereidingen (compouding). Wij hebben het aandeel opgenomen vanwege het sterke opwaartse potentieel volgens analisten, het aantrekkelijke dividendrendement van ruimt 3% en de sterke winstgroei dit jaar.
Delta Airlines is een van de bekendste en grootste luchtvaartmaatschappijen van Amerika. Wij verwachten dat de lage olieprijs een positief effect heeft op de kosten. Het aandeel heeft met een K/W van circa 9 voor 2015 de laagste koerswinstverhouding van de grotere Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen en is gezien de verwachte winstgroei van 52% voor dit jaar erg aantrekkelijk geprijsd. Daarnaast heeft Delta Airlines de afgelopen jaren de S&P500 verslagen en zijn analisten ook erg positief. Zij zien een opwaartse potentie in dit aandeel van rond de 40%.
CVS Health Group is de grootste apotheker en leverancier van zorg (denk bijvoorbeeld aan chemotherapie) van Amerika. Het is aandeel is vooral erg interessant omdat het weinig inkomsten uit het buitenland haalt en dus daarmee weinig last heeft van de sterke dollar. Onlangs heeft een grote investeerder aangekondigd zijn positie te vergroten in dit aandeel. Het aandeel is niet goedkoop met een K/W van 20, maar heeft een verwachte winstgroei van 22% voor dit jaar en dat rechtvaardigt wat ons betreft deze waardering.
Stroeve Beheerd Beleggen Groei SBB Groei kent een offensief profiel, gericht op een zo hoog mogelijk rendement. SBB Groei belegt in meerdere beleggingscategorieën zoals aandelen in Europa en Amerika, Emerging Markets-aandelenfondsen, vastgoedbeleggingsfondsen, grondstoffenfondsen en goud. De portefeuille wordt actief beheerd en daarbij vindt een brede spreiding plaats om de risico’s te beperken. Afhankelijk van onze marktvisie, scenarioanalyse en relatieve waardering zullen activa, regio’s of valuta binnen de portefeuille een groter tactisch gewicht krijgen ten opzichte van de strategische (normale) allocatie en wordt ingespeeld op de financiële marktomstandigheden. De nadruk zal in dit fonds evenwel altijd liggen op het beleggen in aandelen en aandelenfondsen. Na uitvoerige analyse van macroeconomische indicatoren en trends zoals ‘flow of funds’, wordt daarbij ook gekeken naar bottom-up-signalen, door analyse van bedrijfsresultaten en naar de waardering van individuele aandelen uit diverse regio’s. In de regio’s Europa en de VS wordt veelal direct in aandelen belegd, bij beleggingen in Emerging Markets en in grondstoffen wordt gebruik gemaakt van de specifieke expertise van fondsmanagers.
5
B e h e e r d B e l e g g e n G ro e i
UPS, van het feit dat concurrent DHL zich van deze markt heeft teruggetrokken. FedEx behaalde over het laatst gerapporteerde kwartaal (tot eind februari 2015) een winst die ruim boven de verwachting van analisten lag. De winst van FedEx groeide harder dan de omzet, omdat het meer pakjes afleverde tegen hogere winstmarges. FedEx profiteert ook van de lagere olieprijzen vanwege de vloot van vliegtuigen waarover FedEx beschikt. De onderneming bouwt wereldwijd het netwerk van bezorgdiensten steeds verder uit. Hogere koersen van het aandeel worden ondersteund door positieve bijstellingen van winsttaxaties. Naar verwachting zal FedEx de komende jaren steeds meer dividend gaan uitbetalen.
Beheerd Beleggen Behoud
Beleggingsbeleid Fundshare Stroeve Beheerd Beleggen Behoud De risicomijdende Behoudportefeuille, die bijna volledig in obligaties is belegd, kon in de eerste drie maanden van het jaar een goede performance laten zien. De koers steeg met 4,78% in één kwartaal en de opbrengst lag daarmee heel ruim boven die van een spaarrekening. Het vermogen onder beheer steeg aanzienlijk, van € 6,7 miljoen naar € 8,5 miljoen. Inleiding
Verdeling portefeuille in de risicomijdende sfeer,
De daling van de rente in 2014 zette zich ook in het eerste Stroeve Beheerd Beleggen Behoud per 31 maart 2015 kwartaal van 2015 voort. De rente op een 10 jaars staatsle 4,3% 9,9% ning in Nederland liep terug van 0,69% naar 0,34%! De rente 13,7% op een 5 jarige staatslening ligt inmiddels op -0,05% en Verdeling portefeuille in de risicomijdende sfeer, Stroeve Beheerd Beleggen Behoud per 30 september 2014 op een 2 jaars lening op -0,2%! De belegger moet dus geld 29,9% meenemen om in een kortlopende staatslening te mogen 9,8% beleggen. In een aantal andere Europese landen is die situatie Verdeling portefeuille in de risicomijdende sfeer, Stroeve Beheerd Beleggen Behoud per 30 september 2014 nog extremer en wordt de rente op een spaarrekening zelfs 3,9% 1,1% 4,5% negatief. De rentedaling werd veroorzaakt door de Europese 3,9% 19,1% Centrale Bank, die aankondigde maandelijks € 60 miljard aan Bedrijfswaarden (via indexbeleggingen) Bedrijfswaarden Individueel Euro staatsleningen te gaan opkopen om de economie te stimuleBedrijfswaarden Individueel HY ren. Hieronder wordt het stimuleringsbeleid van de Europese Europese Staatsleningen (via index) Garantienote 100% Centrale Bank nader toegelicht alsmede de consequenties die Note met beperkte hoofdsomgarantie Bedrijfswaarden (via indexbeleggingen) Emerging Markets Loc.Currency Bonds Bedrijfswaarden Individueel Euro dit heeft voor obligatiebeleggingen. Bedrijfswaarden Individueel HY Liquiditeiten Ook de rente op een 10 jaars staatslening in de Verenigde Staten daalde van 2,17% tot 1,92%. Dit gebeurde ondanks de aankondiging van de Amerikaanse centrale bank dat men op termijn de rente gaat verhogen. Door de enigszins afzwakkende groei in de VS en de laagblijvende inflatie, vanwege de daling van de olieprijzen en de stijging van de dollar, verschoof het moment dat de markt de eerste renteverhoging verwacht verder naar achteren. En dit leidde tot een daling van de lange rente in de Verenigde Staten. De daling van de rente bracht dus, net als in 2014, fraaie koerswinsten voor obligaties.
De ontwikkelingen op de obligatiemarkt Na jarenlange discussie over het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank, ging op 22 januari de kogel eindelijk door de kerk en kondigde ECB-president Draghi aan dat de ECB maandelijks voor 60 miljard aan staatsobligaties zou gaan Rente 10-jarige leningen (in %)
ult. Dec. 2013
ult. Juni 2014
ult. Sept. 2014
ult. Dec. 2014
ult. Maart 2015
Nederlandse Staat
2,23
1,48
1,09
0,69
0,34
Duitsland
1,93
1,25
0,95
0,54
0,18
Italie
4,13
2,85
2,33
1,89
1,24
Spanje
4,15
2,66
2,14
1,61
1,21
USA
3,03
2,53
2,49
2,17
1,92
6
Europese Staatsleningen (via index) Garantienote 100% Note met beperkte hoofdsomgarantie Emerging Markets Loc.Currency Bonds
Achtergestelde leningen Var.rentende lening
Liquiditeiten Achtergestelde leningen
opkopen bij banken om de economie en de inflatie in de Var.rentende lening eurozone te stimuleren. Eigenlijk werd er door de financiële markten al maanden op gerekend dat Draghi het opkoopprogramma van de ECB zou doorzetten. In juli 2012 kondigde hij immers ook al aan dat hij “al het nodige” zou doen om de euro te redden en een herstel van de Europese economie te bewerkstelligen. Het opkoopprogramma zou in maart van start gaan en minimaal negentien maanden duren. Het gaat dan om een totaalbedrag van 1.140 miljard euro. Door het opkoopprogramma van de ECB krijgen de banken in de eurolanden die hun obligaties verkopen, weer meer geld in kas. Als zij dit vervolgens uitlenen aan burgers en bedrijven kunnen die hun bestedingen opvoeren, waardoor de economische groei een duw in de rug kan krijgen. Dan zou ook de inflatie, de mate waarin prijzen stijgen, weer kunnen toenemen. In de eurozone is, mede door de dalende olieprijs, de inflatie momenteel totaal afwezig. Centrale bankiers vrezen de gevolgen van een afwachtende houding van consumenten en van investeerders en zijn er daarom voor beducht dat de inflatie omslaat in deflatie, die een nieuwe recessie zou kunnen veroorzaken. Door meer geld in omloop te brengen nemen de inflatieverwachtingen, althans in theorie toe, en daalt ook de waarde
Rendement in %
2013
3e kwartaal 2014
1e drie kwartalen 2014
1e kwartaal 2015
Aggregat Europese bedrijfsobligaties (IG*)
2,37
8,40
1,55
1,36
(Markit iBoxx-index) Euro Bedrijfsobligaties High Yield
7,85
4,03
0,53
2,43
(10,56)
(4,65)
(5,13)
(3,23)
Barclays Em. Markets Local Currency Staatsleningen in USD (Barclays-index) EuroAgg Treasury
2,24
13,13
2,76
4,30
(2,08)
11,46
2,74
3,93
Europese staatsleningen
2,39
13,07
2,39
4,55
Netherlands Cash Indices 1 maands LIBOR
0,08
0,13
0,00
0,00
Netherlands Cash Indices 1 maands LIBOR
Vooruitzichten voor obligatiebeleggingen
0,14
0,21
0,01
0,01
Veel obligatiebeleggers vragen zich af wat de verdere mogelijkheden zijn voor 2015. Deze vraag werd overigens eind 2014 ook al gesteld. Wij zien onveranderd goede kansen om toegevoegde waarde te leveren. Van het beheer van een obligatieportefeuille wordt wel steeds meer creativiteit gevraagd. Het vastrentende beleggingsbeleid bij Stroeve heeft voor de verschillende rentescenario’s clusters van leningen geselecteerd, die passen bij de verschillende marktomstandigheden. Dus voor ieder scenario op de rentemarkt denken wij rendement voor onze cliënten te kunnen maken. Wij geloven niet dat de economische situatie in Europa per direct fors verbetert. De ECB zal haar accomoderende beleid naar onze mening zeker tot eind 2016 voortzetten. Dat betekent dat het neerwaartse risico voor het beleggen in obligaties in 2015 gering wordt geacht. Hoewel verdere koerswinsten op obligaties beperkt zullen zijn, blijft naar onze mening een obligatiefonds onveranderd meer aantrekkelijk dan een spaarrekening.
Nederlandse staatsleningen
van de valuta, de euro. ECB-president Draghi zei in januari dat de aankopen van de ECB doorgaan tot er een inflatieniveau wordt bereikt dat consistent is met het officiële doel van de ECB: een inflatie van 2 procent of iets daaronder. De actie van de ECB is overigens niet omstreden. In de Noord-Europese landen waren de centrale bankiers aanvankelijk sterk gekant tegen de aankoop, omdat zij vrezen dat de Zuid-Europese landen en Frankrijk stoppen met hervormingen, omdat hun begrotingen sterk verbeteren vanwege de lagere rentelasten. De Amerikaanse rente gaat zeker niet omhoog in april of juni. Na de bijeenkomst van het Federal Open Market Committee (FOMC) in maart zei Yellen nog steeds een verdere verbetering van de arbeidsmarkt te willen afwachten. Ook moet de inflatie zich duidelijk weer in de richting van het streefdoel van 2% ontwikkelen. Zij zag ook dat de groei van de Amerikaanse economie de laatste tijd wat tegenviel en de exportgroei was verzwakt, deels vanwege de sterke dollar. Ook de inflatie zag ze, mede onder invloed van de lagere importprijzen, op de korte termijn laag blijven. De Federal Reserve neemt dus nog de tijd, ondanks het schrappen van het woord ‘geduld’ uit de verklaringen. Men heeft aangegeven dat het tempo van de toekomstige renteverhogingen afhankelijk is van de ontwikkeling van de economie. De markt volgt nu dus, nog meer nauwlettend dan voorheen, de cijfers die over de economische groei worden gepubliceerd. Vooralsnog gaat de markt ervan uit dat er in 2015 na de zomer een verhoging van de rente zal plaatsvinden. De rentes van de centrale bank zullen moet stijgen om weer ammunitie te hebben op het moment dat de Amerikaanse economie weer in een recessie beland. Overigens is dat momenteel niet aan de orde.
Het beleid van de beheerder in het eerste kwartaal Wij schreven eind vorig jaar dat wij in 2015 de mogelijkheden, die de markt zeker zou bieden, niet onbenut zouden laten. De zoektocht naar rendement buiten de aandelensfeer blijft onveranderd in stand. De nadruk in de portefeuille ligt daarom op individuele obligaties met een duidelijk hoger rendement dan staatsleningen. Het beleid van de beheerder was erop gericht om de instroom van nieuw vermogen vol te beleggen. In januari werd de positie in Europese staatsleningen verder uitgebreid. In februari werden vooral bedrijfsobligaties gekocht en werd een positie genomen in een in US dollars luidende garantienote. Tegen het einde van het kwartaal
Stroeve Beheerd Beleggen Behoud De voornaamste doelstelling van SBB Behoud is een buffer te vormen die bescherming biedt in tijden dat aandelenmarkten slecht presteren. Een andere belangrijke doelstelling is om inkomen te genereren met de beleggingen. Een strakke risicobeheersing staat voorop. Dit betekent dat wij in tijden van lage effectieve rendementen op leningen ons niet volledig kunnen richten op riskante obligaties in het zogeheten ‘high yield’-segment, of op obligaties uit de Emerging Markets om een hoger rendement te behalen. In een breder gespreide portefeuille vinden wij beleggingen in deze categorieën, mits begrensd, wel acceptabel. SBB Behoud belegt in staatsobligaties, maar ook in bedrijfs- en bancaire obligaties, waarbij de keuze afhankelijk is van de aantrekkelijkheid van de risico-opslag (‘spreads’), afgezet tegen de additionele (debiteuren)risico’s. Ook kan worden belegd in zogeheten ‘Inflation-linked bonds’ en in variabel rentende leningen. Een voordeel van SBB Behoud is dat we voor onze cliënten veelal in individuele namen, vermogenstitels, kunnen beleggen, dus ook in ‘institutionele’ obligaties met coupures van meer dan €100.000,- bij uitgifte kunnen handelen. Wij werken bij het beheer met een visie op de renteontwikkeling en op looptijden (‘modified duration’) en wij houden ook nauwlettend de vraag en aanbod-verhoudingen (‘flow of funds’) in het oog. Kort samengevat, het behoud van vermogen en een stabiel rendement staan voorop bij het beheer van dit fonds.
7
Beheerd Beleggen Behoud
werden enkele posities in dollarobligaties verkocht toen de stijging van die munt (tijdelijk) werd onderbroken. Aan het eind van het kwartaal was de Behoudportefeuille voor 55% belegt in individuele obligaties (veelal met een nominale waarde van € 100.000), voor 33% in obligatiefondsen/ ETF’s (met een nadruk op Europese staatsleningen), voor 6% werd belegd in garantienotes, terwijl 6% liquide was door winstnemingen aan het einde van het kwartaal. De portefeuille kent weinig valutarisico. Op dit moment is slechts 6% buiten de euro belegd.
P o rt e f e u i l l e m a n ag e m e n t
Met de fondsen Stroeve Beheerd Beleggen, FundShare SBB Groei en FundShare SBB Behoud, staat het eigen beleggingsbeleid van Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer centraal. Met FundShare (www.fundshare.nl) heeft Stroeve & Lemberger een platform en een partner gevonden om dit te realiseren. FundShare heeft een state-of-the art infrastructuur, zodat de kosten van beleggen laag zijn en de fondsen volledig transparant zijn. Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer heeft daarbij gekozen om niet voor ieder risicoprofiel een afzonderlijk fonds op te richten, maar voor een tweetal fondsen, een risicovol en een risicomijdend fonds. Iedere belegger kan dan een eigen keuze maken voor ieder gewenst risicoprofiel, door een combinatie van deze twee fondsen. Dit heeft als voordeel dat u meer flexibel bent en kunt schuiven afhankelijk van uw behoefte, uw risicobeleving of de vooruitzichten voor financiële markten. Stroeve & Lemberger beschikt over een vergunning van de AFM. Op de website www.stroevelemberger.nl/sbb treft u bij Stroeve Beheerd Beleggen alle informatie aan over de 2 beleggingsfondsen. Dat betreft de prospectus, de Factsheet en de Essentiele Beleggers Informatie.
Het portefeuillemanagement is in handen van Evert Zaat, Cok Inden, Tom Stroeve en Wim Zwanenburg. De algemene richting van het aan- en verkoopbeleid in de portefeuilles ligt bij Evert Zaat. Hij is binnen de directie van Stroeve & Lemberger verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid. Voor het Behoudfonds wordt het dagelijks beleid mede bepaalt en uitgevoerd door Cok Inden. Voor het Groeifonds neemt Tom Stroeve die taak op zich. Wim Zwanenburg is adviseur van beide beleggingsfondsen. Hieronder treft u meer informatie aan over de portefeuillemanagers.
Evert Zaat, macro-econoom en MSc. verzekeringskunde en financial planning, begeleidt zijn cliënten en stuurt het beleggingsbeleid van Stroeve & Lemberger aan. Evert’s leerscholen waren het Ministerie van Financiën en De Nederlandsche Bank. Al zo’n 20 jaar bekleedt hij leidinggevende functies. Evert heeft grote belangstelling voor Behavioral Finance, de psychologie van de particuliere belegger. Daarom staan transparantie en communicatiekracht voor hem centraal in dit vertrouwensvak. Evert Zaat Directeur
Cok Inden is een snel denkende en schakelende, door alle ontwikkelingen in het effectenvak gevormde praktijkman. Hij stond vele jaren lang met beide voeten op de beursvloer: van zijn start als pure beginner, tot functies als directeur en (mede) - eigenaar van meerdere hoekmansbedrijven. Op 43-jarige leeftijd neemt Cok afscheid van het hoekmansvak om zijn loopbaan als beleggingsadviseur voort te zetten. Eerst bij Theodoor Gilissen Bankiers en sinds 2006, als senior beleggingssadviseur, voor Stroeve & Lemberger. Cok Inden Senior vermogensadviseur
Tom Stroeve, inmiddels als zevende generatie Stroeve werkzaam in het effectenvak, is sinds mei 2013 verbonden met Stroeve & Lemberger. Na zijn studie geschiedenis aan de UvA, kreeg Tom een gedegen opleiding in het beleggingsvak bij BinckBank. Tom was er actief als broker en coördinator van de Alex Academy, waar hij verantwoordelijk was voor alle klassikale- en onlinetrainingen. Tom Stroeve Beleggingsadviseur
De econoom Wim Zwanenburg is onze lead beleggingsstrateeg bij Stroeve & Lemberger. Een man met een helikopterview, een gepassioneerde professional en een zorgvuldige denker. Na zijn studie werkte hij enkele jaren in diverse beleggingsfuncties bij ABN Amro en Mees Pierson. Daarna was hij lid van meerdere beleggingscommissies van Bank Degroof. Als beleggingsstrateeg treedt Wim, namens Stroeve & Lemberger, regelmatig op bij BNR Nieuwsradio. Wim Zwanenburg Senior Beleggingsstrateeg Op deze publicatie is een disclaimer van toepassing. Deze kunt kunt u lezen op onze website www.stroevelemberger.nl/publicaties/disclaimer.
Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer T +31 (0) 294 492 592 Weesp www.stroevelemberger.nl •
[email protected]
8
