Jaarstukken 2009
Programmaverantwoording en Programmarekening
De gemeenteraad heeft in haar vergadering van 23 juni 2010 de Programmaverantwoording en Programmarekening 2009 vastgesteld.
Inhoudsopgave KERNGEGEVENS ............................................................................................ 1 1.
INLEIDING...................................................................................... 3 1.1. Toelichting van het college...............................................................................3 1.2. Toelichting resultaat op hoofdlijnen ...................................................................5 1.3. Voorstellen tot resultaatbestemming..................................................................9
2.
JAARVERSLAG.............................................................................. 15 2.1. Programmaverantwoording ............................................................................15 Programma 0 Algemeen Bestuur .....................................................................17 Programma 1 Openbare orde en veiligheid ........................................................25 Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat ...................................................31 Programma 3 Economische zaken ...................................................................37 Programma 4 Onderwijs ................................................................................43 Programma 5 Cultuur en recreatie ...................................................................49 Programma 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening ..............57 Programma 7 Volksgezondheid en milieu..........................................................73 Programma 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting ......................................79 Programma 9 Financiering en algemene lasten en baten .....................................89 2.2. Paragrafen ...................................................................................................91 Lokale heffingen ...........................................................................................93 Weerstandsvermogen....................................................................................99 Onderhoud kapitaalgoederen ........................................................................ 103 Financiering ............................................................................................... 107 Bedrijfsvoering ........................................................................................... 111 Verbonden partijen...................................................................................... 119 Grondbeleid ............................................................................................... 125 Algemene Uitkering..................................................................................... 135
3.
PROGRAMMAREKENING ................................................................. 139 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5.
4.
Gerealiseerde lasten en baten per programma ................................................. 139 Algemene dekkingsmiddelen......................................................................... 143 Aanwending budget onvoorzien .................................................................... 144 Incidentele baten en lasten........................................................................... 145 Informatie Wet openbaarheid publieke topinkomens ......................................... 146
BALANS EN TOELICHTING ............................................................... 147 4.1. 4.2. 4.3. 4.4.
Geconsolideerde balans per 31 december 2009 .............................................. 148 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling .......................................... 150 Toelichting op de balans .............................................................................. 154 Feiten en gebeurtenissen na balansdatum....................................................... 174
5.
ACCOUNTANTSVERKLARING ........................................................... 175
6.
BIJLAGEN ................................................................................. 179
Kerngegevens
A
B
C
Inwoneraantal en bevolkingsopbouw Aantal inwoners - waarvan jongeren (tot18 jaar) - waarvan ouderen (65 jaar en ouder) Leerlingaantallen1 - Basisonderwijs (lokaal) - Voortgezet onderwijs (lokaal) - Voortgezet onderwijs (regionaal) - (Voortgezet) Speciaal Onderwijs (lokaal) - (Voortgezet) Speciaal Onderwijs (regionaal) Aantal bijstandscliënten Aantal werkzame personen2 Aantal allochtonen Aantal niet-westerse allochtonen Aantal etnische groepen Fysieke structuur Oppervlakte gemeente - waarvan buitenwater - waarvan historische stads- of dorpskern - waarvan overig land en binnenwater Oppervlakte in bebouwing Aantal woonruimten (exclusief bijzondere3 woongebouwen) Gemiddelde woningbezetting Historische woningen Monumenten: - rijksmonumenten - provinciale monumenten - gemeentelijke monumenten Lengte van de wegen Oppervlakte openbaar groen - waarvan sportgroen (incl. kunstgrasvelden) Financiën (bedragen x € 1.000) Uitgaven Inkomsten Algemene uitkering Uitkering WMO Specifieke uitkeringen Belastingen en retributies Overige baten
31 december 2007 (realisatie)
31 december 2008 (realisatie)
31 december 2009 (realisatie)
68.699 15.479 8.569
69.357 16.371 8.922
70.248 15.515 9.355
6.834 4.612 6.582 612 560 1.024 30.700 14.347 9.172 161
6.884 4.545 6.539 633 579 977 32.000 14.770 10.562 170
7.002 4.620 6.630 650 595 1.018 33.500 15.197 10.931 172
5.372 3.227 46 2.099 276 29.892
5.372 3.227 46 2.099 276 30.441
5.372 3.227 46 2.099 279 30.862
2,30 3.299
2,28 3.299
2,28 3.299
364 2 312 246 358 44
364 2 343 247 357 40
3834 2 384 258 370 40
208.523
195.638
210.422
57.812 5.965 66.304 27.308 53.242 210.631
61.964 5.929 62.036 26.375 43.617 199.921
67.936 6.282 57.491 28.753 61.598 222.060
ha ha ha
km ha ha
Bron: Ministerie van Financiën Gemeente Hoorn
1
Dit zijn leerlingen woonachting in (lokaal) en buiten Hoorn (regionaal) en onderwijs volgen in Hoorn.
2
Dit zijn personen woonachtig in en buiten Hoorn en werkzaam in Hoorn.
3
Dit zijn gebouwen waar voor een verzameling personen plaatsen aanwezig zijn voor permanente huisvesting en bedrijfsmatige huishoudelijke verzorging (bijvoorbeeld bejaardenhuizen, opvanghuizen). 4 Afwijking van aantallen door toepassing andere methode van telling, namelijk op basis van monumentennummers.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
1
2
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
1.
Inleiding
1.1.
Toelichting van het college
Hierbij bieden wij u de jaarstukken aan van de gemeente Hoorn over het jaar 2009. De jaarstukken bestaan uit het beleidsmatige jaarverslag (programmaverantwoording en paragrafen) en de cijfermatige jaarrekening (programmarekening, balans en toelichting). Wij leggen via deze jaarstukken verantwoording af over de onderwerpen waaraan is gewerkt in 2009, over wat er is bereikt en wat het heeft gekost. In 2009, het laatste jaar van de Collegeperiode 2006-2010, is op vele terreinen resultaat geboekt. Wij lichten er een aantal voorbeelden uit. Om de werkgelegenheid te stimuleren en om kwetsbare doelgroepen te beschermen is in 2009 een stimuleringsfonds economische ontwikkeling ingesteld. Er is een maatregelenpakket opgesteld, de “Kansenkaart economische stimulering”. Het overgrote deel van deze maatregelen is inmiddels uitgevoerd, bijvoorbeeld het opzetten van een Microfinancierings Ondernemingspunt. Dit biedt coaching en krediet aan mensen met een goed ondernemersplan die hulp nodig hebben bij de uitwerking of niet bij een bank terecht kunnen. Daarnaast is de reclamebelasting ingevoerd voor en door ondernemers. Ook zijn de eerste stappen gezet voor stadsmarketing. Door de economische omstandigheden is de realisatie van het project Blauwe Berg vertraagd, dit geldt ook voor de oplevering van de nieuwe jachthaven Schelphoek. Sinds 1 december 2009 huurt de gemeente de bovenzaal van Het Gouden Hoofd in Blokker en daarmee is een geschikte locatie gevonden voor het Jeugd- en Jongerencentrum (JAC) Blokker. Ook is in 2009 het vernieuwde wijkcentrum Grote Waal in gebruik genomen. Aan sport is veel aandacht besteed. Het gemeentelijke sportopbouwwerk heeft een koerswijziging gemaakt in 2009 en sluit daarmee aan bij de ontwikkelingen in bijvoorbeeld de commerciële sportvoorzieningen. Met een rijksbijdrage zijn combinatiefunctionarissen aangesteld. Op het gebied van voorzieningen noemen wij de aanleg van drie kunstgras voetbalvelden. Het jaar 2009 sluit af met een positief resultaat van € 7,5 mln. Dat is € 4,1 mln. hoger dan vooraf ingeschat. Voor een groot deel wordt dit verschil veroorzaakt door uitstel en vertraging in de uitvoering zoals blijkt uit de voorstellen voor resultaatbestemming in hoofdstuk 1.3. Daarnaast is aan het eind van het jaar gebleken dat wij een aantal incidentele voordelen hebben behaald. Wij noemen het inzetten van rijksmiddelen (participatiebudget) voor de kosten van schuldhulpverlening, de afkoop van de regeling Besluit Woninggebonden Subsidies door het Rijk en de teruggave BTW over 2009 en voorgaande jaren voor het gehandicaptenvervoer. Op pagina 5 is een tabel opgenomen waarin de afwijkingen groter dan € 100.000 zijn weergegeven. Wij benadrukken dat het resultaat over 2009 grotendeels incidenteel is. Structurele effecten zijn al in de meerjarenraming verwerkt of worden opgenomen in de Kadernota 2010. Ondanks het positieve resultaat zijn de verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente Hoorn niet positief. De komende jaren moet een pas op de plaats gemaakt worden. Hoorn moet zich de komende jaren ook voorbereiden op de verschuiving van groei- naar een beheergemeente. De actuele financiële ontwikkelingen worden bij de Kadernota 2010 in beeld gebracht. Voor meer gegevens, financieel en inhoudelijk over 2009 verwijzen wij naar de toelichting van het resultaat op hoofdlijnen, het jaarverslag in hoofdstuk 2 (programmaverantwoording en paragrafen), de programmarekening in hoofdstuk 3 en de balans met toelichting in hoofdstuk 4.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
3
4
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
1.2.
Toelichting resultaat op hoofdlijnen
De gemeente Hoorn heeft in 2009 € 210,4 mln. uitgegeven en € 222,0 mln. ontvangen. Daarbij is nog geen rekening gehouden met de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. De mutaties in de reserves zijn door de gemeenteraad bij de begroting en via tussentijdse besluiten bepaald. In 2009 wordt € 22,9 mln. gestort en € 18,7 mln. onttrokken aan de reserves. Na deze mutaties bedraagt het nader te bestemmen resultaat € 7,5 mln. positief. In tabel 1 is dit zichtbaar gemaakt: Tabel 1 Rekeningresultaat 2009 (bedragen x € 1.000)
Begroting 2009 na wijziging
Realisatie 2009
Verschil
Lasten
221.247
210.422
10.826
Baten
223.972
222.060
-1.912
2.725
11.639
8.913
Toevoeging aan reserves
22.108
22.889
-781
Onttrekking aan reserves
22.708
18.703
-4.005
3.325
7.452
4.127
Saldo programma's en algemene dekkingsmiddelen
Positief resultaat na verrekening met de reserves
Het verschil tussen het geraamde resultaat (tot en met december) en het werkelijke resultaat na bestemming bedraagt € 4,1 mln. positief. In onderstaande tabel worden de voor- en nadelen groter dan € 100.000 ten opzichte van de begroting 2009 weergegeven. Voor een meer uitgebreide toelichting per programma wordt verwezen naar de verschillende programma’s. Daarnaast wordt in de tabel weergegeven of de afwijking incidenteel of structureel is. De structurele afwijkingen worden opgenomen in de Kadernota 2010 of zijn reeds in de begroting verwerkt. Tabel 2 Grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting 2009 Programma
Omschrijving afwijking
Bedrag (x € 1.000)
Incidenteel of structureel effect
2
Incidenteel voordeel inzameling glas, papier en elektronica doordat Holland Collect haar kosten via andere inkomsten heeft gedekt.
97
V
Incidenteel
2
Conform het raadsbesluit van 16 februari 2009 is voor het onderhoud aan de zwembaden de Wijzend en de Waterhoon een voorziening ingesteld en is in 2009 een storting aan deze voorziening ten laste van het rekeningsresultaat gedaan.
-717
N
Incidenteel
5
De aanleg van het natuurpark Blokweer is nog niet gereed; de werkzaamheden lopen door in 2010.
106
V
Incidenteel
5
Het exploitatietekort van de Stichting Zwembaden Hoorn over 2008 en 2009 is lager dan waarmee in de begroting rekening is gehouden.
142
V
Deels structureel
5
De bijdrage aan de Museum Stoomtram is nog niet uitbetaald.
369
V
Incidenteel
6
Meer aanvragen voor Bijzondere Bijstand vanwege de economische crisis en hogere uitgaven huisvesting generaal pardonners.
-217
N
Incidenteel
6
In het nieuwe armoedebeleid zijn de Aboutalebgel-
189
V
Incidenteel
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
5
Programma
Omschrijving afwijking
Bedrag (x € 1.000)
Incidenteel of structureel effect
den gelabeld voor het opstarten van een computerregeling, energiebesparing voor de minima en voor subsidie aan Stichting Leergeld. Op alle drie de onderdelen zijn de middelen nog niet volledig besteed.
6
6
Schudhulpverlening De niet bestede middelen van het participatiebudget moeten aan het Rijk worden terugbetaald. In 2009 heeft Deloitte een onderzoek uitgevoerd naar besteding van het participatiebudget. Uit dit onderzoek is gebleken dat de totale uitgaven voor schuldhulpverlening ten laste van dit budget gebracht mogen worden, de terugbetaling aan het rijk wordt hierdoor lager. Aan de raad wordt in 2010 een visie op het participatiebudget voorgelegd. Op dat moment is duidelijk of het voordeel structureel is, dit hangt af van de keuzes die worden gemaakt. In de meerjarenraming is overigens al rekening gehouden met een structureel voordeel van € 500.000 vanaf 2013, voor het breder inzetten van het participatiebudget (waaronder de educatie gelden).
522
V
Afhankelijk van keuze inzet participatiebudget.
6
Uit onderzoek van Deloitte is gebleken dat meer uitgaven ten laste van het Werkdeel WWB gebracht mogen worden.
110
V
Incidenteel
6
Hoorn heeft in 2009 inburgeringswerkzaamheden uitgevoerd voor de gemeente Medemblik. De inkomsten hiervoor zijn niet begroot.
115
V
Structureel
6
Uitvoering Wmo De Wmo is een open einde regeling. Bij de Najaarsbijstelling zijn de uitgaven Wmo tot en met september geëxtrapoleerd naar het einde van het jaar, de begroting is hierop aangepast. Alleen bij de woonvoorzieningen is sprake van een onderschrijding van het budget van € 157.000 ten opzichte van de bijgestelde begroting. Daarnaast is een budget voor de uitvoeringskosten geraamd voor onder andere advieskosten. Dit budget is niet meegenomen bij de extrapolatie. Het budget is niet volledig besteed, waardoor een voordeel van € 249.000 ontstaat.
406
V
Incidenteel
6
Hoorn heeft over 2009 en voorgaande jaren BTW terugontvangen voor het gehandicaptenvervoer.
302
V
Deels structureel
7
Door vertraging met het opstarten van het Centrum Jeugd en Gezin schuiven de werkzaamheden door naar 2010.
348
V
Incidenteel
7
In 2009 zijn incidentele inkomsten ontvangen als gevolg van een verlaging van het afvalverwerkingstarief.
131
V
Incidenteel
8
Wegens overloop van uitvoeringsmaatregelen naar 2010 ontstaat er op de wijkplannen een voordeel.
113
V
Incidenteel
8
Doordat een aantal bouwvergunningen eerder zijn verleend dan gepland, ontstaat er een voordeel op de bouwleges.
163
V
Incidenteel
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma
Omschrijving afwijking
Bedrag (x € 1.000)
Incidenteel of structureel effect
8
Het Rijk heeft de regeling Besluit Woninggebonden Subsidie (BWS) afgekocht. Het afkoopbedrag voor de rente die de gemeente tot en met 2015 zou ontvangen is hoger dan de verplichting die de gemeente heeft. Hierdoor ontstaat er een voordeel.
362
V
Incidenteel.
8
De subsidie voor wonen boven winkels wordt pas uitbetaald als de uitgaven zijn gedaan.
100
V
Incidenteel
8
Men heeft drie jaar de tijd om de uitgaven voor het opplussen van woningen te declareren.
140
V
Incidenteel
Facilitaire Zaken
De dienstverlening aan de Milieudienst WestFriesland is op een aantal onderdelen aangepast. Dit is niet in de begroting verwerkt.
-106
N
Structureel. Dit is al verwerkt in meerjarenraming
Automatisering
Van Microsoft is een afrekening van het aantal licenties ontvangen. Daarnaast valt het onderhoud van een aantal pakketten duurder uit en is voor verouderde apparatuur reserveonderdelen aangeschaft.
-170
N
Deels structureel
111
V
Incidenteel
Uit de novembercirculaire is gebleken dat Hoorn een extra inkomst ontvangt, dit kon niet meer in de begroting worden verwerkt.
83
V
Incidenteel
Uit de maartcirculaire 2010 is gebleken dat Hoorn over 2009 een extra inkomst ontvangt.
187
V
Incidenteel
Niet bestede middelen stelpost Algemene Uitkering. Deze stelpost betreft budgetten voor taalcoaches, invoeringskosten inburgering, waardering vrijwilligers en invoering Wabo.
346
V
Incidenteel
Overige verschillen
895
V
KVS
Door positieve resultaten in de bedrijfsvoering kan een aantal afdelingsreserves worden afgeroomd.
Algemene dekkingsmiddelen
Totaal verklaard
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
4.127
7
8
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
1.3.
Voorstellen tot resultaatbestemming
Het resultaat van de jaarrekening 2009 bedraagt, na verrekening met de reserves € 7.451.960. Voor in totaal € 6.449.616 worden voorstellen voor het bestemmen van dit resultaat gedaan. Deze voorstellen betreffen uitgaven die betrekking hebben op beleid waarvoor de gemeenteraad incidentele middelen beschikbaar heeft gesteld, en die in 2009 nog niet (volledig) tot uitvoering zijn gekomen. Er resteert een bedrag van € 1.002.344, dit wordt gestort in de algemene reserve. Voorgesteld wordt de volgende voorstellen in de jaarrekening 2009 op te nemen: 1. De gemeenteraad heeft op 16 februari 2010 besloten om € 1.500.000 van het rekeningsresultaat beschikbaar te stellen voor de noodzakelijke onderhouds- en vervangingsinvesteringen voor de zwembaden Waterhoorn en de Wijzend in 2010. Het budget voor onderhoud is reeds gestort in de voorziening onderhoud zwembaden. Het budget ter dekking van de kapitaallasten voor de investeringen van € 782.920 wordt in de reserve afschrijvingslasten investeringen gestort. 2. Uit onderzoek is gebleken dat (delen van) wegen in aanmerking komen voor reconstructie. Een van de oorzaken hiervan is dat enerzijds wegen met veel kleine reparaties sneller schade hebben ondervonden van de vorst dan wanneer er sprake is van een redelijk goed gesloten wegdek en anderzijds de schades dieper zitten dan op basis van visuele inspectie mocht worden verwacht. Om vervolgschade te voorkomen bestaat het voornemen om de meest ernstige situaties te betrekken in het beheerplan 2011. Daarnaast is er extra geld nodig voor het veilig stellen van wegen als gevolg van de vorstperiode in 2010. Op basis van de beheerplannen 2010 t/m 2014 is jaarlijks een extra dotatie aan de voorziening wegen nodig van € 485.000 per jaar. Voorgesteld wordt om voor deze jaarlijkse storting € 1,940 mln. van het resultaat te bestemmen. 3. Uit de meerjarenonderhoudsplannen 2010 t/m 2014 van de schoolbesturen voor het primair onderwijs blijkt dat het onderhoud aan de schoolgebouwen in 2014 toeneemt. Het betreft voornamelijk de scholen De Wingerd, de Zonnewijzer, de Pontonnier, de Windvaan en de Wissel. Op basis van de plannen is jaarlijks een extra dotatie van € 157.139 nodig. Voorgesteld wordt om voor deze jaarlijkse storting € 628.556 van het resultaat te bestemmen. 4. Voor de tunnel en de toegangsweg van de Poort van Hoorn is in de Kadernota 2010 een investering opgenomen. Voor de investeringen in de rest van het gebied Poort van Hoorn/Vale Hen is nog niets geregeld. Voorgesteld wordt om € 1 mln. van het resultaat te bestemmen voor de Poort van Hoorn/Vale Hen en dit bedrag te storten in een nieuw te vormen reserve. 5. De bijdrage van Hoorn, de Provincie Noord-Holland en andere Westfriese gemeenten voor de sanering en de implementatie van het bedrijfsplan bij de Museum Stoomtram is nog niet uitbetaald aan de Museum Stoomtram. Daarom wordt voorgesteld om het budget van € 369.400 hiervoor te bestemmen. 6. De aanleg van natuurpark Blokweer heeft vanwege een asbestonderzoek vertraging opgelopen en wordt in 2010 afgerond. In 2010 worden nog diverse werkzaamheden uitgevoerd zoals aanplanten groen, inrichting en het saneren van het asbesthoudend puin. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 105.820 hiervoor te bestemmen. 7. Door vertraging met het opstarten van de Centra Jeugd en Gezin in Hoorn zijn de uitgaven in 2009 lager dan verwacht. Omdat de kosten doorschuiven naar 2010 wordt voorgesteld om het restant budget van € 345.500 hiervoor te bestemmen. 8. De in 2008 van het Rijk ontvangen Aboutalebgelden worden gebruikt voor de computerregeling, het energieproject en voor subsidie leergeld. Alle projecten zijn gestart in 2009 en lopen door in 2010. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 181.200 hiervoor te bestemmen. 9. De afdeling Publiekszaken is met ingang van 1 januari 2010 een feit. Net zoals de overige afdelingen binnen de gemeente Hoorn heeft de afdeling een reserve nodig om incidentele mee- en tegenvallers in het kader van de bedrijfsvoering op te vangen. De reserve kan worden gevoed uit het positieve resultaat op de bedrijfsvoering in 2009. Voorgesteld wordt om € 225.000 te bestemmen voor de reserve Publiekszaken. 10. Het project openbaar groen wordt in 2010 afgerond. Voorgesteld wordt om € 35.000 te bestemmen voor de afronding van dossiers.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
9
11. Als gevolg van nader onderzoek naar de aanschaf en ervaringen van andere brandweerkorpsen met de noodluchtvoorziening en koppelingen zijn de duikbenodigdheden pas eind 2009 besteld. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 20.500 hiervoor te bestemmen. 12. Het bestellen van het nieuwe landelijke brandweeruniform (het witte tenue) heeft vertraging opgelopen waardoor niet alle kleding in 2009 is besteld. Het budget in 2010 is bestemd voor vervanging van het blauwe tenue. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 47.000 te bestemmen voor aanschaf van het witte tenue. 13. Voor theatervoorstellingen voor alle basisscholen waarbij op speelse wijze wordt voorgelicht over mogelijk gevaren in het verkeer is een budget van € 18.000 beschikbaar gesteld. Daarnaast is een subsidie bij de Provincie Noord-Holland aangevraagd. De voorstellingen worden in het voorjaar van 2010 gegeven. Voorgesteld om het budget van € 18.000 hiervoor te bestemmen. 14. De uitbreiding van het aantal fietsenstallingplaatsen bij station Hoorn stond gepland in 2009 maar wordt uitgevoerd in het eerste kwartaal van 2010. Daarom wordt voorgesteld om de bijdrage van Hoorn in de uitbreiding van € 20.000 hiervoor te bestemmen. 15. Het opstellen van de structuurvisie Poort van Hoorn loopt door in 2010 vanwege een aanvullend onderzoek op verzoek van de gemeenteraad. Voorgesteld wordt om het restant budget van € 41.700 hiervoor te bestemmen. 16. Het vernieuwen van de huisstijl van het Westfries Museum is niet gerealiseerd in 2009, daarom wordt voorgesteld om het budget van € 28.000 hiervoor te bestemmen. 17. De gemeente heeft in 2009 voor woningonttrekking een bedrag van € 23.500 ontvangen, deze bijdrage moet gebruikt worden voor volkshuisvesting. De bijdrage wordt ingezet voor het stimuleringsbeleid Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. In 2010 worden drie aanvragen verwacht en een renteloze lening verstrekt. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 20.500 hiervoor te bestemmen. 18. In 2009 zijn er voor stimulering lokale klimaatinitiatieven geen kosten gemaakt. Voorgesteld om het restant budget van € 76.150 te bestemmen voor initiatieven in 2010. 19. Een van de doelstellingen uit de notitie Vrijwilligersbeleid 2009-2010 is het opzetten van waardering voor vrijwilligers. Het rijk heeft hiervoor een budget toegevoegd aan de algemene uitkering. In 2010 wordt verder gesproken met de vrijwilligerscentrale hoe de waardering voor vrijwilligers vorm te geven. Daarom wordt voorgesteld om het budget van € 25.200 hiervoor te bestemmen. 20. De invoering van de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (Wabo) is uitgesteld. Hierdoor is het beschikbare budget in 2009 niet uitgegeven. Ervan uitgaande dat de Wabo in 2010 wordt ingevoerd, wordt voorgesteld om het budget van € 98.200 hiervoor te bestemmen. 21. Door vertraging in de planning van de ontwikkeling van een hotel en bioscoop heeft de ontgraving van het gebied tussen de A7 en de Westfriese Parkweg nog niet plaatsgevonden. De werkzaamheden worden in 2010 uitgevoerd. Voorgesteld wordt om een bedrag van € 79.660 hiervoor te bestemmen. 22. Een deel van de werkzaamheden voor de wijkplannen Zwaag, Blokker en Hoorn-Noord die een looptijd hadden tot en met 2009 konden vanwege de winterse omstandigheden niet meer in 2009 worden uitgevoerd. Omdat hier al verplichtingen voor zijn aangegaan wordt voorgesteld om het restant budget van € 55.170 hiervoor te bestemmen. Naast deze resultaatbestemming is ook een deel van het budget dat ten laste van de reserve woonomgeving gebracht wordt, zie hiervoor punt h. Daarnaast is per wijkplan door de raad een budget beschikbaar gesteld van € 100.000 voor een periode van vier jaar. Op grond van een eerste ruwe inschatting van maatregelen is dit budget over de vier jaren van het wijkplan verdeeld (geraamd). De daadwerkelijke maatregelen vloeien hoofdzakelijk voort uit bewonersbijeenkomsten gedurende het jaar en kunnen afwijken van de raming. Van dit budget is € 102.114 (hiervan is € 68.274 budgettair neutraal, zie punt h) niet besteed in 2009. Om recht te blijven doen aan het oorspronkelijke raadsbesluit van wordt voorgesteld om het restant budget te bestemmen ter dekking van nog uit te voeren maatregelen gedurende de resterende looptijd van de wijkplannen. In totaal bedraagt deze resultaatbestemming € 89.010. 23. Met Stichting Netwerk en de vrijwilligerscentrale/gilde samenspraak zijn afspraken gemaakt over het realiseren van extra taalkoppels bovenop de reguliere taakstelling. Het project loopt door in 2010, daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 75.000 hiervoor te bestemmen.
10
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
24. De start van het project coaches voor leerlingen is vertraagd mede doordat de uitvoerder van het project zich onverwachts heeft teruggetrokken. Gedurende de tweede helft van 2009 heeft er een herbezinning van de uitvoeringsopzet plaatsgevonden. De raad is hierover geïnformeerd. Doel is dat het project eind januari 2010 operationeel is. Voorgesteld wordt om hiervoor € 60.000 te bestemmen. 25. In 2009 is een budget beschikbaar gesteld voor de projectleiding van het gezondheidscentrum. De werkzaamheden lopen door in 2010 daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 22.300 hiervoor te bestemmen. 26. Het project schoolmaatschappelijk werk is in 2009 nog betaald door de provincie, het beschikbare budget is hierdoor niet besteed. In 2010 moet de gemeente het project zelf bekostigen, daarom wordt voorgesteld om het niet bestede budget van € 45.000 te bestemmen. 27. De subsidieverantwoording van de regeling ISV I is in 2009 afgerond. De subsidie van de provincie is volledig besteed. Er resteert nog een saldo in de voorziening van € 59.000, dit betreft ”eigen geld”. Conform de regelgeving valt dit saldo vrij ten gunste van het resultaat en wordt de voorziening opgeheven. Wel zijn er aannames gedaan om dit budget uit te geven voor BANS energiebeleid. Hier ligt een verordening aan ten grondslag en zijn er al verplichtingen aangegaan met particulieren die een bijdrage ontvangen voor energiezuinige maatregelen. Daarom wordt voorgesteld om € 55.000 hiervoor te bestemmen. 28. Sinds 2008 is Hoorn een Millennium Gemeente. Wij leveren daarmee een bijdrage aan het behalen van de Millenniumdoelen in 2015. In 2009 is gestart met de eerste activiteiten. De conferentie voor ondernemers en instellingen die in december 2009 zou plaatsvinden, is niet doorgegaan. De planning is om de conferentie in 2010 te organiseren. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 15.000 hiervoor te bestemmen. De volgende resultaatbestemmingen zijn budgettair neutraal omdat deze worden gedekt. Deze voorstellen komen dus niet ten laste van het resultaat van de jaarrekening. a. Voor theatervoorstellingen voor alle basisscholen waarbij op speelse wijze wordt voorgelicht over mogelijk gevaren in het verkeer is bij de Provincie Noord-Holland een subsidie van € 59.850 aangevraagd. De voorstellingen worden in het eerste kwartaal van 2010 gegeven. Daarom wordt voorgesteld om een bedrag van € 59.850 te bestemmen met als dekking de subsidie van de provincie. b. De aanleg van het parkeerterrein aan de Blauwe Berg is afhankelijk van de planning van de hotel-bioscoopcombinatie. De planning is vertraagd door de onzekerheid van de toevoeging van een casino en de economische crisis. Voorgesteld wordt om het budget van € 1.350.000 te bestemmen voor de aanleg van het parkeerterrein met als dekking de reserve parkeren. c. Voor het verbeteren van de parkeerexploitatie en –beheer is externe deskundigheid aangetrokken. Een aantal werkzaamheden schuift door naar 2010. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 45.500 hiervoor te bestemmen met als dekking de reserve parkeren. d. In 2009 zijn alleen nog maar voorbereidende werkzaamheden verricht voor het realiseren van een kunstwerk voor winkelcentrum De Korenbloem, voor een beeld van schipper Bontekoe en voor kunst op de zogenaamde Turborotonde. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 82.800 hiervoor te bestemmen met als dekking de reserve beeldende kunst. e. In 2009 is een budget beschikbaar gesteld voor een coördinator Halt NHN voor de periode van één jaar. De coördinator is pas in december 2009 gestart. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 46.200 hiervoor te bestemmen met als dekking de reserve Halt NHN. f. De productie van de film rond alcoholgebruik en delictgedrag in het kader van het project “de Westfrisse jeugd” is niet gestart in 2009 door andere prioriteiten in verband met het invoeren van de vernieuwde Halt-afdoening. De film wordt in 2010 geproduceerd, daarom wordt voorgesteld om hiervoor een bedrag van € 12.100 te bestemmen met als dekking de reserve Halt NHN. g. Uitvoering wijkplannen. Voorgesteld wordt om € 104.074 hiervoor te bestemmen met als dekking de reserve woonomgeving en de ISV middelen. Zie ook resultaatbestemming nummer 21. h. De vacature voor extra capaciteit kansenkaart is nog niet ingevuld. Daarom wordt voorgesteld om het restant budget van € 28.750 hiervoor te bestemmen met als dekking de reserve stimuleringsfonds economische ontwikkeling.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
11
i.
In 2009 en 2010 is de taakstelling bij Op/Maat lager dan in 2008. Hierdoor is de wachtlijst weer behoorlijk opgelopen. In 2009 is hiervoor een budget van € 215.000 beschikbaar gesteld ten laste van de algemene reserve. Voorgesteld wordt om het budget van € 215.000 te bestemmen met als dekking de algemene reserve. j. Het Veteranenmonument wordt meegenomen in de ontwikkeling van het Oostereiland. Daarom wordt voorgesteld om hiervoor € 35.000 te bestemmen met als dekking de reserve beeldende kunst. k. In de begroting is rekening gehouden met de kosten voor procesbegeleiding van het Multifunctioneel gebouw in Bangert en Oosterpolder. In 2009 is niet het volledige budget besteed. Omdat de werkzaamheden doorschuiven naar 2010 wordt voorgesteld om het restant budget van € 414.900 hiervoor te bestemmen met als dekking de reserve Welzijnsvoorzieningen Bangert Oosterpolder.
12
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
1.4.
Raadsbesluit
De Raad van de gemeente Hoorn; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 18 mei 2010 betreffende de jaarstukken over het jaar 2009; besluit: 1. Het jaarverslag (de programmaverantwoording en de paragrafen) over het jaar 2009 vast te stellen; 2. De jaarrekening (de programmarekening, balans en toelichting) vast te stellen; 3. Het positieve rekeningsresultaat van 2009 nader te bestemmen in overeenstemming met het in hoofdstuk 1.3 opgenomen voorstel van het college van burgemeester en wethouders; 4. In te stemmen met het instellen van een reserve Publiekszaken, en aan deze reserve geen rente toevoegen; 5. In te stemmen met het instellen van een reserve Poort van Hoorn, en hier jaarlijks de omslagrente aan toevoegen; 6. De bij de jaarrekening 2009 behorende begrotingswijziging vast te stellen.
Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Hoorn in zijn openbare vergadering van 23 juni 2010,
Hoorn, De griffier,
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
De voorzitter,
13
14
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
2.
Jaarverslag
2.1.
Programmaverantwoording
In de programmaverantwoording is opgenomen wat is gedaan en bereikt in 2009. Volgens het principe ’rekening volgt begroting‘ wordt van alle genoemde onderwerpen uit de begroting een volledig inzicht gegeven in de behaalde resultaten, toegevoegd met besluitvorming en actuele ontwikkelingen die gedurende het jaar 2009 hebben plaatsgevonden.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
15
16
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 0 Algemeen Bestuur Hoorn wil een vitale stad blijven, met jeugdig elan en met alle kansen voor kinderen en jongeren. Hoorn wil voldoende mogelijkheden om de centrumfunctie in West-Friesland waar te maken en waar nodig en gewenst te versterken: zelf beslissen over vraagstukken als huisvesting, werkgelegenheid en bereikbaarheid. Buurgemeenten kunnen daarin aanvullend zijn, maar de stedelijke functies horen onder één bestuurlijke eenheid. Daarbij wordt gezorgd voor een goed, integer en effectief georganiseerde en bestuurde gemeente die regelt waar het moet, ondersteunt waar dat nodig is en afzijdig blijft waar dat kan. Goed geïnformeerde burgers zijn onze partner en maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven, andere gemeenten en hogere overheden onze vaste medespelers en relaties. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 0.1 Bestuur en ondersteuning 0.2 Relatie burger bestuur 0.3 Burgerzaken 0.4 Bestuurlijke samenwerking
0.1 Beleidsveld Bestuur en ondersteuning Doelstelling Een kwalitatief hoogstaand en efficiënt bestuur waarin het college en de gemeenteraad duaal opereren en hun eigen posities innemen. Tabel 3 Doelstellingen en activiteiten programma 0 beleidsveld Bestuur en ondersteuning Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Het voortdurend verbeteren van de kwaliteit en de efficiency van het bestuur.
Door een professionele samenwerking tussen de ambtelijke organisatie van B&W en de raadsgriffie wordt gewerkt aan de versterking van de kwaliteit van de politiek-bestuurlijke besluitvorming en daarmee aan de bestuurskracht van de gemeente.
In uitvoering
Vollediger, gebruiksvriendelijker en interactiever maken van de website.
• • •
Een nieuw uiterlijk voor de homepage. Publicatie van wijkgerelateerde informatie. Invoering van gebruiksmogelijkheden voor visueel gehandicapten. Verbeteren van zoekfunctie.
In uitvoering Uitgesteld Gereed
Aanreiken gereedschap en ondersteuning bij processen van begin- en inspraak. Inzet website ter ondersteuning van interactieve processen. Inzet stadspanel ter ondersteuning van beginspraak.
In uitvoering
• Toepassing beginspraak en andere interactieve processen.
• • •
Onderhouden relaties medeoverheden.
Organiseren van werkbezoeken.
In uitvoering
Uitgesteld Gereed Gereed
Het voortdurend verbeteren van de kwaliteit en de efficiency van het bestuur De samenwerking tussen de griffie en de ambtelijke organisatie verloopt goed, er is een professionele werkrelatie. In 2009 is geïnvesteerd in de structuur en de cultuur van de samenwerking. Dit heeft bijgedragen aan de verbetering van de kwaliteit van de besluitvorming. De griffie heeft diverse verordeningen aangepast en geactualiseerd op basis van de huidige werkwijze en wijzigingen in (Rijks)regels. Verder is in 2009 een begin gemaakt met het aanpassen van de Gedragscode (die stamde uit 2004) voor politieke ambtsdragers in lijn met het nieuwe landelijke VNG-model.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
17
Om de efficiency van het besluitvormingproces verder aan te scherpen is in 2009 het digitale systeem IBIS (Integraal Besluitvormings Informatie Systeem) aangeschaft. Met IBIS kan de informatiestroom tussen raad en college beter worden gestructureerd, zijn gegevens voor iedereen inzichtelijk en toegankelijk en kan de griffie de plaatsing van stukken op internet efficiënter uitvoeren. Vollediger, gebruiksvriendelijker en interactiever maken van de website In het najaar van 2009 is met de inhoudelijke en technische voorbereiding begonnen voor een samenhangende verbetering van de website. Op basis van de beoordeling van gemeenteweb en interne verbetersuggesties is een aantal quick wins doorgevoerd. Hoorn is daarmee op de ranglijst van plaats 171 naar plaats 111 gestegen. In 2009 is de voorleesfunctie op alle pagina's actief geworden. De nieuwe zoekmachine is in de loop van januari 2010 voor het publiek bruikbaar. Er is voor gekozen nu nog geen wijkgerelateerde informatie aan te bieden, maar het opvragen daarvan mogelijk te maken aan de hand van een persoonlijk profiel. Dit gebeurt in het kader van de klantgerichte dienstverlening. Toepassing beginspraak en andere interactieve processen De inrichting van De Strip (Bangert en Oosterpolder) gebeurt samen met de bewoners. Daarvoor zijn bijeenkomsten georganiseerd. Voor het nieuwe marktbeleid zijn voor de verschillende markten rondetafelgesprekken georganiseerd met marktkooplieden en winkeliers. Samen met een groep belangstellende bewoners krijgt de inrichting van de nieuwe begraafplaats vorm. Er is onder andere een werkbezoek gebracht aan diverse begraafplaatsen om ideeën op te doen. Onderhouden relaties medeoverheden In februari is een werkbezoek georganiseerd voor gedeputeerde staten en provinciale staten van Noord-Holland. Doel was het aanhalen van de banden met het provinciaal bestuur en het vragen van aandacht voor enkele lopende dossiers. Tijdens het werkbezoek, met onder andere een high tea in de museumstoomtram, zegde de provincie financiële steun toe voor de stoomtram. Helder Hoorns In het voorjaar is begonnen met het meerjarig taalproject Helder Hoorns. Het maakt deel uit van de verbetering van de dienstverlening. Doel is een begrijpelijke en eigentijdse schrijfstijl voor brieven, e-mails, webteksten, adviezen en beleidsteksten. Doelgroepen zijn: inwoners, bedrijven, raad, college en eigen medewerkers. Uit een onderzoek eind 2009 onder acht Nederlandse gemeenten naar de snelheid en kwaliteit van de beantwoording van e-mails scoorde Hoorn het hoogst van alle gemeenten op taalgebruik (8,2). Puur Hoorn Met een bombardement aan communicatieactiviteiten is het uitdragen van de gemeentelijke klimaatvisie ondersteund. Doel was inwoners, medewerkers en partners kennis te laten maken met de klimaatvisie en hen aan te zetten tot actie. Een greep uit de activiteiten: Puur Hoorn on tour door de eigen gemeentelijke organisatie en alle wijkoverleggen, aansluiting bij landelijke initiatieven als de warme truiendag, de klimaatstraat en de landelijke opschoondag, de organisatie van een klimaatweek en een klimaatmarkt met onder andere een door de gemeente georganiseerde groene kermis, het aanbieden en promoten van energiecursussen en een duurzaam kerstpakket voor de medewerkers van de gemeente.
0.2 Beleidsveld Relatie burger bestuur Doelstelling De gemeente Hoorn heeft tot doel een goed, integer en effectief georganiseerde en bestuurde gemeente te zijn die regelt waar het moet, ondersteunt waar dat nodig is, afzijdig blijft waar het kan en daarbij gebruik maakt van de kennis en ervaring in de samenleving. De relatie met de burgers van de gemeente Hoorn is daarbij essentieel voor het draagvlak en vertrouwen in de totstandkoming en de realisatie van het gemeentelijke beleid.
18
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Tabel 4 Doelstellingen en activiteiten programma 0 beleidsveld Relatie burger bestuur Doelstellingen
Activiteiten
Vergroten contact met inwoners en maatschappelijke organisaties in de gemeente door de raad.
•
•
•
•
Het verbeteren van de informatievoorziening, via internet en de lokale media, over het werk van de raad en informatie over de mogelijkheden om de besluitvorming te beïnvloeden. De organisatie van werkbezoeken en themabezoeken in het kader van de invulling van de volksvertegenwoordigende rol van de raad. De organisatie van VIP-bijeenkomsten, voorafgaand aan raadsvergaderingen, voor inwoners van de gemeente. Het organiseren van de Kindergemeenteraad.
Realisatie Gereed
Gereed
Gereed
Uitgesteld
Het vergroten van de toegankelijkheid van het bestuurlijke deel van de website.
Het verbeteren van de inrichting van het Bestuurlijk Informatie Systeem zodat de gebruikers de gevraagde gegevens op een eenduidige plaats en wijze kunnen terugvinden.
Gereed
Starten met de voorbereidingen van de raadsverkiezingen in 2010.
In de loop van 2009 wordt een werkgroep van raadsleden geformeerd die zich gaat richten op de voorbereiding van de verkiezingen van de gemeenteraad in 2010.
Gereed
Tijdig afhandelen brieven en mails van burgers. Streefpercentage is 90%.
Scherp in de gaten houden van het tijdig afhandelen van brieven en mails van burgers.
In uitvoering
Actief beleid om in 2015 de Millenniumdoelen te behalen.
• •
Verbeteren van de publieke dienstverlening.
• •
•
Aanmoedigen internationale contacten in de gemeente door derden. Structureel invoering geven aan ‘Millennium Gemeente’ door middel van een actieplan.
In uitvoering
Uitvoeren van de maatregelen van het in 2008 gehouden dereguleringsonderzoek. Het actief sturen op kwaliteit van dienstverlening op basis van een kwaliteitshandvest en benchmarks. Start ontwikkeling Klantcontactcentrum.
In uitvoering
In uitvoering
In uitvoering
In uitvoering
Vergroten contact met inwoners en maatschappelijke organisaties in de gemeente door de raad In 2009 hebben 36 personen ingesproken bij de reguliere raad- en commissievergaderingen. De griffie heeft drie VIP-vergaderingen georganiseerd, waar gemiddeld ongeveer twintig belangstellenden op af zijn gekomen. Daarnaast is in 2009 structureel aandacht gegeven aan de informatievoorziening over de activiteiten van de raad via de media. Andere volksvertegenwoordigende activiteiten liggen op diverse vlakken. Zo is op vrijdag 24 april een delegatie van de raad naar diverse strandjes geweest om te bekijken hoe dit in de Hoornse situatie aan het Hoornse Hop gerealiseerd zou kunnen worden. Andere speciale activiteiten betroffen onder andere een bijeenkomst over volkshuisvesting in Hoorn met Intermaris Hoeksteen op 25 november, een bomenplantdag in de Kersenboogerd in samenwerking met Netwerk, wijkbewoners en het Overleg Leefbaar Kersenboogerd, een raadsinitiatiefvoorstel in samenwerking met de gebruikers van de Statenpoort voor een nieuwe invulling van dit monumentale pand, een extra themabijeenkomst over de sloop van de sterflats in bijzijn van de bewoners op 11 juni 2009 en een werkbezoek aan de gemeente Rotterdam op 29 mei 2009. De gemeente ontving ook groepen externen waaronder bestuurders, Statenleden en Gedeputeerden van de Provincie Noord Holland. Zij kwamen om ondermeer diverse ruimtelijke projecten te bekijken en voor de plannen rondom de museumstoomtram. Starten met de voorbereiding van de raadsverkiezingen in 2010 In 2009 is gestart met de voorbereidingen op de verkiezingen. Een werkgroep van raadsleden hebben activiteiten benoemd die moeten bijdragen aan een goede organisatie en een goed verloop van
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
19
de verkiezingen in maart 2010. Deze activiteiten zijn opgenomen in een plan van aanpak verkiezingen, een communicatieplan en een inwerkprogramma. De griffie voert de activiteiten samen met bureau communicatie uit. Actief beleid om in 2015 de Millenniumdoelen te behalen In september 2009 is vanuit de campagne Millennium Gemeente en Puur Hoorn een fietsactie voor het gemeentelijk personeel gestart. Het gemeentelijk personeel heeft € 5.000 bij elkaar gefietst dat voor microfinanciering aan Day for Change beschikbaar is gesteld. Op 11 december 2009 stond een conferentie voor bedrijfsleven en instellingen gepland over de Millennium Gemeente campagne. Besloten is om deze conferentie door te schuiven naar 2010. Doel van de conferentie is bedrijfsleven en instellingen te inspireren om mee te doen aan de campagne of hun huidige activiteiten door te zetten. Fairtrade Hoorn Hier ligt een relatie met de Millennium Gemeente campagne. In 2009 heeft de werkgroep Fairtrade Hoorn een succesvolle fairtrade maaltijd georganiseerd. De werkgroep krijgt steeds meer vorm nu er een Comité van Aanbeveling is ingesteld. Daarnaast is een begroting opgesteld voor 2009/2010. Veteranen In 2009 heeft de raad besloten om € 35.000 beschikbaar te stellen voor een te ontwikkelen monument. Aanleiding hiertoe is het in 2008 ingediende burgerinitiatief voor een veteranenmonument. Als locatie is gekozen voor het Oostereiland. Het monument wordt meegenomen in de ontwikkeling van het Oostereiland. Het Veteranencomité is op ons verzoek inmiddels omgevormd tot een stichting. De eerste activiteit van de stichting is de organisatie van Veteranendag 2010 en het maken van een voorstel voor het monument. In regionaal verband is afgesproken om eenmaal in de vijf jaar een regionale veteranendag te organiseren, met als start 2010. Verbeteren van de publieke dienstverlening Uitvoeren maatregelen dereguleringsonderzoek In 2008 is in het kader van de ‘tijdelijke regeling stimulering aanpak vermindering administratieve lasten’ een onderzoek uitgevoerd naar de regeldruk voor burgers en bedrijven. Het resultaat was een groot aantal verbetervoorstellen. In 2009 is verder gewerkt aan het uitvoeren van de verbetervoorstellen. De grootste slag is gemaakt met de invoering van een nieuwe afgeslankte Algemene Plaatselijke Verordening (APV); 32% minder artikelen en 41% minder stelsels. Daarnaast zijn procedures vereenvoudigd en zijn vanaf oktober 2009 de eerste digitale aanvraagformulieren geplaatst op de gemeentelijke website Het actief sturen op kwaliteit van dienstverlening op basis van een kwaliteitshandvest en benchmarks De kwaliteit van de publieke dienstverlening wordt ondermeer gemeten aan de hand van interne prestatiemetingen en benchmarks. Zo heeft in 2009 een ´mystery guest´onderzoek plaatsgevonden naar de afhandeling van e-mails. Daaruit blijkt dat Hoorn heel goed scoort als het gaat om afhandeling van de e-mails. Dit geldt zowel voor het percentage inhoudelijke reactie (hoogste score) als voor het percentage antwoord op de vraag en de snelheid (bovengemiddeld). De kwaliteit van de beantwoording is eveneens bovengemiddeld. Voor taalgebruik en deskundigheid wordt de hoogste score gehaald. Van de acht deelnemende gemeenten behaalt Hoorn hiermee alles bij elkaar genomen de hoogste score voor de afhandeling van haar e-mails. Deze hoge waardering is een gevolg van een directe, snelle en niet-ambtelijke beantwoording en een goede beantwoording van de ondernemersvragen. Een andere manier van actief sturen op kwaliteit van dienstverlening: de in 2009 uitgevoerde burgerpeiling over de openingstijden van burgerzaken. Hieruit kwam naar voren dat 30% van de burgers buiten kantoortijden het stadhuis wil bezoeken en dat een lichte meerderheid voorkeur heeft voor een avondopenstelling. Onderzoek naar inloopgedrag van burgers heeft dit bevestigd: er ontstaat piekvorming aan het eind van iedere werkdag en op de donderdagavond. Eind 2009 is een voorstel voor verruiming van de openingstijden opgesteld. In januari 2010 is dit voorstel aangeboden aan de gemeenteraad. In 2009 is verder gegaan met de ontwikkeling van het kwaliteitshandvest, als onderdeel van het programma publieke dienstverlening. Definitieve vaststelling heeft niet plaatsgevonden.
20
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Start ontwikkeling klantcontactcentrum In 2009 is het programma publieke dienstverlening verder uitgevoerd. Dit programma richt zich op het verbeteren van de dienstverlening. Eén van de vier hoofdprojecten van dit programma is het ontwikkelen van een klantcontactcentrum. Om het klantcontactcentrum vanaf het begin goed te positioneren, is in 2009 het besluit genomen een afdeling Publiekszaken op te richten. Feitelijke start van deze afdeling is 1 januari 2010. Uitgangspunt is dat de gemeente in de toekomst - indicatief wordt het jaar 2015 aangehouden - het unieke portaal is waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen voor alle producten en diensten van de overheid en daarmee samenhangende producten en diensten van ketenpartners. Zowel de telefonische dienstverlening, elektronische dienstverlening, dienstverlening aan de balie als schriftelijke dienstverlening maken deel uit van het project. Vanuit de nieuwe afdeling wordt het dienstverleningsconcept en uitvoeringsplan verder vorm gegeven. Daarbij is het concept Antwoord©, dat landelijk is ontwikkeld ten behoeve van gemeenten, de leidraad. In 2010 wordt gestart met de daadwerkelijke inrichting van het klantcontactcentrum. Dit gebeurt stapsgewijs en gespreid over meerdere jaren.
0.3 Beleidsveld Burgerzaken Doelstelling Bijhouden van de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) op wettelijk voorgeschreven wijze. Verlenen van diensten uit het GBA aan burgers en afnemers. Tabel 5 Doelstellingen en activiteiten programma 0 beleidsveld Burgerzaken Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Voldoen aan eisen die het ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Gemeentelijke basisadministratie personen (GBA) stelt (GBA audit).
•
Uitvoeren van controlewerkzaamheden en actualiseren Handboek GBA.
Gereed
Houden Europese verkiezingen.
•
Organiseren dat de eerste verkiezingen met het ‘rode potlood’ op een correcte wijze worden gehouden.
Gereed
Burgers hoeven maar een keer gegevens aan te leveren.
•
Invoeren Basisregistratie personen per 1 januari 2010.
In uitvoering
Voldoen aan eisen op het gebied biometrie in reisdocumenten.
•
In samenwerking met Binnenlandse Zaken de werkplekken aanpassen aan de eisen die gesteld worden aan de invoering van biometrie in de reisdocumenten.
Gereed
Voldoen aan eisen Gemeentelijke Basisadministratie personen Eens per drie jaar ondergaat elke afzonderlijke gemeente een audit naar de kwaliteit van de GBA. De audit is op 17 maart 2009 door de KEMA uitgevoerd en is met bijzonder goed resultaat verlopen. De audit omvat een procesdeel, een privacydeel en een inhoudelijk deel. Het procesdeel en het privacydeel liggen vast in het handboek GBA. Op deze onderdelen zijn geen afwijkingen geconstateerd. Het inhoudelijke deel betreft een steekproef op correctheid en compleetheid van de informatie in de GBA. Het resultaat van de steekproef is dat er geen ernstige fouten zijn geconstateerd. De conclusie is dat kwaliteit van de GBA van de gemeente Hoorn ruimschoots voldoet aan de eisen die daarvoor gelden. Houden Europese verkiezingen In juni 2009 vonden de verkiezingen voor het Europees parlement plaats. Deze verkiezingen waren afwijkend ten opzichte van vorige verkiezingen: de stemcomputers zijn afgeschaft en er is weer met het rode potlood gestemd. De verkiezingen zijn goed verlopen. De gemeente Hoorn heeft de uitslag op tijd en correct gerapporteerd. Door het handmatig tellen van de stemmen en de uitslagverwerking duurde het ongeveer 6 uur voordat de uitslag bekend was.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
21
Invoeren Basisregistratie Personen Het invoeren van de basisregistratie personen is in Hoorn gekoppeld aan de invoering van het binnengemeentelijk gebruik van de basisregistratie adressen en gebouwen (BAG). Belangrijk punt is dat gebruikers van informatie uit de basisregistratie de plicht hebben om geconstateerde afwijkingen terug te melden aan de beheerder van de basisregistratie. Daarnaast zijn de diverse bestanden met elkaar vergeleken en opgeschoond. De meeste applicaties zijn inmiddels aangesloten op de basisregistratie en maken al gebruik van deze gegevens. Voldoen aan eisen voor op het gebied van biometrie in reisdocumenten In paspoorten en Nederlandse identiteitskaarten zit een chip waarop de vingerscan van de houder wordt opgeslagen. Het scannen van de vingerafdrukken is landelijk ingevoerd op 21 september. Invoering is in de gemeente Hoorn zonder problemen verlopen. Wel is de behandelingtijd per klant met circa vier minuten toegenomen.
0.4 Beleidsveld Bestuurlijke samenwerking Doelstelling Bestuurlijke samenwerking wordt ingezet om de kwaliteit, kosten en continuïteit voor de gebruikers van Hoorn of de stad zelf te verbeteren. Tabel 6 Doelstellingen en activiteiten programma 0 beleidsveld Bestuurlijke samenwerking Doelstellingen
Activiteiten
Raad en college tijdig in positie brengen om gebruik te maken van de (beperkte) invloedruimte die deelnemen aan een gemeenschappelijke regeling biedt.
•
Versterken van de positie van centrumgemeente in WestFriesland
•
•
•
•
•
Ten behoeve van de belangen van Hoorn of West-Friesland regelmatig overleggen en samenwerken met Alkmaar en Den Helder (H2A) en Heerhugowaard (H3A).
•
Realisatie
‘Hoornse 10’ invoeren in regelingen, procedures en eigen organisatie en toepassen in de praktijk. Het college rapporteert in 2009 (een jaar na de invoering) over de invoering en de uitvoerbaarheid.
In uitvoering
Actieve rol spelen in herverdelingsdiscussies in de regio. Blijven aansturen op provinciale totaalvisie op de regio West-Friesland waar Hoorn onderdeel van is. Onderhouden of aangaan van contacten met gemeenten buiten de regio ten behoeve van de belangen van Hoorn of West-Friesland (Alkmaar, Den Helder, maar ook bijvoorbeeld Purmerend en Zaanstad). De regionale samenwerking wordt voortgezet, waaronder de organisatie van de regionale marktplaats.
In uitvoering
Voortzetten en daar waar nodig intensiveren overleggen en het samen optrekken waar dat versterkend werkt met Alkmaar, Den Helder en Heerhugowaard, zowel bestuurlijk als ambtelijk.
Gereed
Gereed
In uitvoering
In uitvoering
Gereed
‘Hoornse 10’: spelregels voor gemeenschappelijke regelingen In 2009 is de invoering van de Hoornse 10 geëvalueerd. Conclusie is dat de Hoornse 10 een blijvend proces is. Het college blijft bij gemeenschappelijke regelingen aansturen op tijdigheid, juistheid en volledigheid van informatie. In regionaal verband is een werkgroep financiën ingesteld. Deze werkgroep voorziet de begrotingen en jaarrekeningen van de gemeenschappelijke regelingen van een concept financieel advies. Zodoende vindt er vooraf ambtelijk overleg plaats. De drie centrumgemeenten (Hoorn, Alkmaar en Den Helder) hebben financiële uitgangspunten opgesteld. Deze uitgangspunten gaan onder meer over loon- en prijscompensatie, weerstandsvermogen en hoogte van algemene reserve. De gemeenschappelijke regelingen zijn in december 2009 hiervan op de hoogte
22
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
gesteld. Bij de beoordeling van de begrotingen 2011 en de jaarrekeningen 2009 krijgen de gemeenschappelijke regelingen hiermee voor het eerst te maken. Versterken van de positie van centrumgemeente in West-Friesland In 2009 heeft de provincie Noord-Holland het herindelingsadvies van Wervershoof, Andijk en Medemblik met goedkeuring doorgestuurd naar de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken. Deze herindeling maakt onderdeel uit van een totaalvisie van de provincie op de regio West-Friesland. De provincie gaat uit van maximaal twee stedelijk en twee landelijke gemeenten. De provincie heeft in vervolg hierop aangestuurd op gesprekken hierover tussen de gemeenten Hoorn, Drechterland, Stede Broec en Enkhuizen. Alleen wij hebben aangegeven positief tegen een fusie van de vier gemeenten te staan. Een vervolgvoorstel van de provincie om een informateur te benoemen die de bestuurskracht gaat onderzoeken, is alleen door ons omarmd. De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft op 1 december 2009 het wetsvoorstel voor de samenvoeging van Wervershoof, Andijk en Medemblik naar de Tweede Kamer gezonden. Dit krijgt in 2010 een vervolg. Marktplaats In 2009 heeft wederom de Marktplaats plaatsgevonden. Ditmaal met (ouderen)zorg als onderwerp. Tijdens de bijeenkomst stonden drie uitdagingen centraal: 1. In West-Friesland leveren gemeenten en instellingen de zorg die de bevolking in West-Friesland nodig heeft tegen een betaalbare prijs. 2. In West-Friesland is onze woningvoorraad afgestemd op de zorgwensen van onze bevolking, met andere woorden degene die zorg nodig heeft, woont hoe hij/zij dat wil . 3. De gemeente en instellingen zijn op de hoogte van wat de instellingen op het gebied van zorg van ons verwachten en andersom is dit hetzelfde. Ter versterking van deze bijeenkomst heeft I&O Research een 'staat van de regio op het gebied van zorg' opgesteld. Deze is gepresenteerd tijdens de Marktplaats. Verder vonden er presentaties plaats van enkele marktpartijen. De bijeenkomst is georganiseerd voor raadsleden, collegeleden, ambtenaren en instellingen op het gebied van zorg. Uit de evaluatie van de Marktplaats bleek dat de aanwezigen het een interessant programma vonden, toch was de opkomst laag. Daarop heeft de regionale Agendacommissie Marktplaats besloten een voorstel voor te bereiden om de Marktplaats op een andere wijze op te zetten. Staat van de Regio In opdracht van de negen Westfriese gemeenten heeft I&O Research ook in 2009 onderzoek gedaan naar hoe West-Friesland er voor staat. Ditmaal is gekozen voor aansluiting bij het thema van de Marktplaats. Het doel van het onderzoek is om voor regionaal en gemeentelijk beleid informatie toegankelijk te maken voor overheid, maatschappelijke organisaties en instanties. Deze informatie geeft op het terrein van zorg inzicht in de ontwikkelingen in de regio, trends en verwachtingen. Deelthema's zijn: demografie, arbeidsmarkt zorg, inkomen, wonen en gezondheid, zorgbehoefte en –aanbod, ontwikkelingen Wmo en AWBZ en burgerparticipatie.
Wat heeft het gekost? Tabel 7 Lasten en baten programma 0 Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
4.863
4.999
4.967
32
Saldo Relatie burger bestuur
884
919
905
14
Saldo Burgerzaken
579
592
511
81
Saldo Bestuurlijke samenwerking
492
547
558
-11
10.493
10.868
11.548
-680
X € 1.000 Saldo Bestuur en ondersteuning
Lasten programma
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
23
X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Baten programma
3.675
3.810
4.607
797
Saldo Programma
6.818
7.058
6.941
117
Storting in reserves
0
0
0
0
Onttrekking aan reserves
0
41
27
-14
Resultaat na bestemming
6.818
7.017
6.914
103
Tabel 8 Verschillen programma 0 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Bestuur en ondersteuning Lagere uitgaven accountantskosten door nieuw contract.
22
V
Minder onderzoeken door Rekenkamercommissie.
14
V
-22
N
35
V
72
V
9
V
De bijdrage per inwoner voor uitvoering van de taken van het voormalig SOW is tussentijds bijgesteld. De begroting is hier niet op aangepast.
-59
N
Positief resultaat gemeenschappelijke regeling ondersteuning bestuurlijke samenwerking
13
V
33
V
117
V
14
N
103
V
Relatie burger bestuur Hogere toerekening personeelslasten. Het veteranenmonument wordt meegenomen in de ontwikkeling van het Oostereiland. Burgerzaken Hogere legesopbrengsten voor o.a. reisdocumenten en rijbewijzen. Bestuurlijke samenwerking Lagere toerekening personeelslasten
Algemeen Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
24
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 1 Openbare orde en veiligheid De hoofddoelstelling van dit programma is een veilig openbaar gebied en een veilige woon- en leefomgeving, waaraan alle burgers een bijdrage leveren. De leefbaarheid van de stad als geheel en de binnenstad in het bijzonder neemt toe als iedere betrokkene zijn verantwoordelijkheid neemt, op gepaste wijze en in samenwerking met de ander. De gemeente is daarbij voorwaardenscheppend. De gemeente stelt alleen regels op, en voert vergunningenstelsels in, voor onderwerpen die zonder die regels niet verantwoord kunnen worden beheerst. Omdat problemen toch niet altijd te voorkomen zijn, blijven gemeente en politie hun taak uitoefenen op het terrein van de openbare orde (preventie en repressie). Afgeleide doelstellingen zijn: • Verhogen van sociale veiligheid van de inwoners. • Vermindering van administratieve last voor burgers, instellingen en organisaties bij het voldoen aan regels of aanvragen vergunningen. • Zorgen voor een planmatige, consequente handhaving binnen maatschappelijk aanvaardbare kosten, waarbij sprake is van samenhang en samenwerking tussen de verschillende handhavers. • Er voor zorgen dat burgers en ondernemers de regels kennen en accepteren. • Voor de doelstelling "Terugdringen huiselijk geweld" wordt verwezen naar programma 6. • Voldoende berekend zijn binnen de gemeentelijke rampenorganisatie op mogelijke rampen of zware ongevallen. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 1.1 Brandweer en rampenbestrijding 1.2 Openbare orde en veiligheid Programma 1 heeft een nauwe relatie voor wat betreft de sociale veiligheid met de Wmo in programma 6, met wijkbeheer/wijkgericht werken in programma 8, met verkeersveiligheid in programma 2 en met horecabeleid in programma 3.
1.1 Beleidsveld Brandweer en rampenbestrijding? Doelstelling Voldoende voorbereid zijn van de gemeentelijke brandweer op brand en hulpverlening en van de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie op mogelijke crises, rampen of zware ongevallen. Tabel 9 Doelstellingen en activiteiten programma 1 beleidsveld Brandweer en rampenbestrijding Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Voldoen aan regionaal vastgesteld minimum van 77 normen voor basisbrandweerzorg en rampenbestrijding.
Uitvoeren van het verbeterplan normen NoordHolland Noord.
In uitvoering
De brandweerbasiszorg is in overeenstemming met de normeringen zoals vastgesteld in het ‘Kwaliteits-amvb Veiligheidsregio’s’.
Invoeren verbetervoorstellen op basis van nog vast te stellen plan door de raad over het zeker stellen van de brandweerzorg.
In uitvoering
Terugdringen nodeloze automatische meldingen van 400 in 2007 naar 300 in 2009.
Beoordelen aanpak terugdringen nodeloze meldingen brandmeldinstallaties.
In uitvoering
Brandweerpersoneel voldoet aan de normering in overeenstemming met het ‘besluit kwaliteit brandweerpersoneel’.
Planmatig opleiden en oefenen van brandweerpersoneel.
In uitvoering
Uitvoering geven aan de voorste-
Inrichten en borgen van de operationele taak van
In uitvoering
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
25
Doelstellingen
Activiteiten
len in de notitie ‘Zorg stand-by’ organisatie brandweer Hoorn.
de brandweerorganisatie.
De crisisbeheersingsorganisatie wordt voorbereid conform het opleidings- en oefenplan.
Opleidings- en oefenplan invoeren.
Realisatie
In uitvoering
Voldoen aan regionaal vastgestelde normen basisbrandweerzorg en rampenbestrijding De Veiligheidsregio heeft een toetsende rol en heeft in dat kader de bestuurlijk vastgestelde normen (77) bij gemeenten gecontroleerd. De audits die in 2009 zijn uitgevoerd zijn het laatste toetsmoment voor het realiseren van het bestuurlijk vastgestelde ambitieniveau voor de fysieke veiligheidsprocessen eind 2009. Om dit te bereiken zal 100% van de normen voldoende tot ruim voldoende moeten scoren. De auditresultaten van de gemeente Hoorn zijn zeer positief, het oordeel is overwegend ruim voldoende. Daarmee is de gemeente er echter nog niet. Er wordt doorlopend gewerkt aan het op niveau houden van de kwaliteit, onder andere door opleiden en oefenen. Dit onderwerp loopt door naar de volgende bestuursperiode. In 2010 start een nieuw vierjarig traject van toetsen van gemeenten vanuit de Veiligheidsregio. Brandweerbasiszorg is in overeenstemming met normering Kwaliteits AMvB Veiligheidsregio's Om de prioriteit van de minister "Professioneel georganiseerde veiligheidsregio’s voor eind 2010" te realiseren maakt het Programma Veiligheidsregio's gebruik van verschillende instrumenten. Een belangrijk instrument is het wetsvoorstel Veiligheidsregio's met het daaraan gerelateerde besluit veiligheidsregio's, waaronder de kwaliteits-AMvB (Algemene Maatregelen van Bestuur). In de kwaliteits- AMvB's staan onder meer prestatie-eisen inzake de opkomsttijden en de organisatie van de preventie en preparatie. Naast deze meer op de organisatie gerichte AMvB wordt er momenteel ook een AMvB ontwikkeld op het vlak van de kwaliteit (opleiding, geoefendheid) van het personeel, zijnde het Besluit Personeel Veiligheidsregio’s. In februari 2010 vindt in de eerste kamer de behandeling plaats van het wetsvoorstel Veiligheidsregio's. Met de vaststelling van de notitie Zorg Stand-by in oktober 2008, met daarin opgenomen het ambitieniveau, dekkingsplan, aanrijtijden en kazernespreiding, is de basisbrandweerzorg in overeenstemming met de huidige en toekomstige wet- en regelgeving. In 2009 is gewerkt aan de uitvoer van de diverse verbetervoorstellen uit deze notitie. Daarnaast is in 2009 een aanvang gemaakt met het beleidsplan opleiden en oefenen brandweer (BOOB) om in 2010 te kunnen voldoen aan het besluit Personeel Veiligheidsregio's. Met het BOOB worden voor de brandweer Hoorn de beleidsuitgangspunten voor de komende vier jaar vastgelegd. Het plan wordt in het eerste kwartaal 2010 bestuurlijk voorgelegd. Terugdringen loze meldingen Bij diverse objecten in de gemeente Hoorn die een verplichte automatische brandmeldinstallatie hebben, wordt de brandweer geconfronteerd met een onevenredig aantal loze alarmeringen. Dit geeft een ongewenste druk op het brandweerpersoneel en veroorzaakt kosten in de vorm van uitrukvergoedingen aan het personeel, overige taken die onder druk komen te staan en onnodig gebruik van het materieel. Om de loze meldingen terug te dringen is in mei 2007 een beleidsvoorstel met maatregelen voor reductie vastgesteld door het college. Door getroffen maatregelen bij een aantal objecten is het aantal loze meldingen veroorzaakt door veelplegers binnen de gemeente Hoorn over 2009 19% lager dan in 2008. Het streven is een aantal van circa 200 loze meldingen per jaar als alle aangesloten installaties zijn gecertificeerd (medio 2012). Voldoen aan normering ‘besluit kwaliteit brandweerpersoneel’ Op grond van de Wet Veiligheidsregio’s worden regels gesteld aan het personeel van de brandweer, de bedrijfsbrandweer, de GHOR (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongelukken en Rampen) en de organisatie van de rampenbestrijding en crisisbeheersing. De werkgever is verantwoordelijk voor een goede kwaliteit van zijn werknemers. Het personeel van de brandweer moet vakbekwaam worden (opleiden en zo nodig examineren) en gedurende de hele loopbaan vakbekwaam blijven (bij-
26
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
scholen en oefenen). Het opleidingsstelsel wordt meer op de praktijk gericht en onnodige ballast wordt uit de opleiding gehaald. Alle medewerkers voor de brandweer worden voortaan opgeleid, geoefend en bijgeschoold voor de functie die zij daadwerkelijk uitoefenen. In 2009 is gewerkt aan het opstellen van het beleidsplan opleiden en oefenen brandweer (BOOB). Uitvoering geven aan voorstellen notitie Zorg Stand-by In 2009 is uitvoering gegeven aan de volgende voorstellen: • Voldoen aan de eisen van Arbeidstijdenwet/Arbeidstijdenbesluit; • Voorbereidingen treffen uitbreiding dagdienst per 1 januari 2010: hiertoe zijn in 2009 zeven nieuwe beroepsmedewerkers aangenomen, een nieuwe teamleider beroeps en een teamleider vrijwilligers, en is het nieuwe 13-urige rooster vastgesteld; • Definitief sluiten post Grote Waal (juni 2009); • Ontlasten vrijwilligers en garanderen dekking: hiertoe zijn de zaterdagdiensten door middel van kazernering en consignatie ingevoerd; • Voorbereiden bouw nieuwe kazerne Oude Veiling: voorstellen hiertoe zijn uitgewerkt en voorgelegd aan de raad. De raad heeft nog geen besluit genomen over het krediet. De bouw is later gepland; • Monitoren wet- en regelgeving en praktijk brandweerdekking. Voorbereiden crisisbeheersingsorganisatie conform het opleidings- en oefenplan In 2009 is een inhaalslag gemaakt voor bepaalde rampenbestrijdingsprocessen. Er zijn trainingen georganiseerd voor het proces "opvang en verzorgen". De personen uit de actiecentra Opvang en Verzorgen en het Centraal Registratie- en Inlichtingenbureau (Crib) hebben meegedaan aan een grootschalige oefening. Urgente duikmaatregelen als gevolg van inspectie In maart 2009 heeft een inspectie plaatsgevonden door de Arbeidsinspectie in de brandweerkazerne aan de Nieuwe Wal in het kader van het landelijk project brandweerduiken. Dit project is gestart naar aanleiding van de dodelijke ongevallen met brandweerduikers in 2007 en 2008. Tijdens de inspectie is nagegaan of aan de wettelijke bepalingen op het gebied van arbeidsomstandigheden wordt voldaan. De inspecteur heeft een overwegend positieve indruk gekregen van de arbeidsomstandigheden. Toch is een aantal overtredingen geconstateerd. Dit varieert in ontbreken van duikbenodigdheden tot de wijze van het oefenen. Er is budget beschikbaar gesteld om deze overtredingen op te heffen. De verlangde middelen zijn grotendeels aangeschaft en daarnaast is het oefenen aangescherpt in 2009.
1.2 Beleidsveld Openbare orde en veiligheid Doelstelling Hoorn blijft even veilig (objectief en subjectief). Tabel 10 Doelstellingen en activiteiten programma 1 beleidsveld Openbare orde en veiligheid Doelstellingen
Activiteiten
Het realiseren van de streefwaarde per maatregel uit het sociale veiligheidsbeleid.
•
•
Opstellen van een nieuw of bijgesteld plan van aanpak op basis van de evaluatie van het plan 2007-2008. Uitvoeren van bovengenoemd maatregelenpakket.
Realisatie Gereed
In uitvoering
Implementeren van nieuwe doorontwikkelde Halt afdoeningen.
Invoering Halt afdoening nieuwe stijl middels scholing en uitvoeren handboek Halt afdoening nieuwe stijl.
Gereed
Standaardiseren Maatwerk regioproducten.
Het beschrijven en invoeren van maatwerkprojecten die op dit moment in delen van Noord-Holland draaien onder de regie van en/of in samenwerking met Halt Noord-Holland Noord.
Gereed
Doorontwikkelen preventiepro-
In samenwerking met landelijke expertgroep pre-
Gereed
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
27
Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
ducten en een toename in realisatie bewerkstelligen van 10%.
ventie komen tot verbeterde geactualiseerde producten.
Invoeren regiobrede afdoening voor matig schoolverzuim.
In samenwerking met openbaar Ministerie zorgdragen voor invoering ketenbrede aanpak voor schoolverzuim.
Gereed
Realisatie maatregelen sociale veiligheidsbeleid In november 2009 is het nieuwe beleidsplan “Doorkoersen op sociale veiligheid” door de raad vastgesteld. Om dit nieuwe plan vorm te geven is gebruik gemaakt van de uitkomsten van de evaluatie van het voorgaande plan. De maatregelen in het nieuwe plan zijn grotendeels een voortzetting van de maatregelen uit het oude plan. Integraal Handhavingsbeleid In 2009 is er een integraal handhavinguitvoeringsprogramma vastgesteld. Het betreft handhaving op brandveiligheid, bouwveiligheid, bestemmingsplan, openbare ruimte en milieu. Aan de hand van prioriteiten in het takenpakket is de handhaving ter hand genomen. Er zijn gezamenlijke handhavingsacties geweest tussen de verschillende disciplines. Zo is de horeca en een bedrijventerrein gecontroleerd. Ook de jaarlijkse vuurwerkcontrole en controles bij evenementen op bijvoorbeeld brandveiligheid hebben plaats gehad. In 2009 is door de toezicht partijen veel tijd geïnvesteerd in handhaving voor elkaar. Het gaat dan met name om overtredingen signaleren en melden. Dit heeft ertoe geleid dat toezichthouders meer inzicht hebben gekregen in elkaars werk en elkaar nog beter weten te vinden. Project Jeugd, Alcohol & Drugs In 2009 is uitvoering gegeven aan het door de raad vastgestelde plan van aanpak Jeugd en Alcohol. Dit heeft geleid tot vaststelling van een nieuwe Drank- en horecaverordening, een beleidsregel voor verstrekking van alcohol bij evenementen (artikel 35 Drank- en Horecawet beleid) en het sluitingsuurbeleid. Hokken en keten zijn geïnventariseerd en een rapport is aangeboden aan het college. Met andere gemeenten in de regio dient nog gesproken te worden over hoe om te gaan met de nu aanwezige hokken en keten. Nieuwe hokken en keten worden niet meer toegestaan. Beleid gericht op paracommerciële instellingen is nog in voorbereiding. Paracommerciële instellingen zijn verenigingen en stichtingen, die horeca-activiteiten ontplooien die los staan van hun hoofddoelstelling. Wel is gesproken met deze instellingen en verenigingen. Algemene plaatselijke verordening (APV) In het kader van deregulering is een nieuwe APV vastgesteld. In de nieuwe APV zijn vergunningstelsels geschrapt. Tevens is ervoor gekozen voor bepaalde onderwerpen een meldingplicht in te voeren. Halt Noord-Holland Noord In 2009 heeft Halt Noord-Holland Noord (NHN) 751 verwijzingen van de politie en leerplichtambtenaren mogen ontvangen, waarvan 140 jongeren woonachtig zijn in Hoorn. Dit is een sterke afname ten opzichte van vorig jaar, toen 918 verwijzingen zijn aangeleverd. De rijksbijdrage is hierdoor lager dan verwacht. De verklaring van het afnemend aantal Halt-verwijzingen in 2009 wordt door de politie NHN in verschillende oorzaken gezocht: de aangiften van vernielingen in NHN zijn met 14% gedaald, problemen en extra tijdsinvestering rond het invoeren van een nieuw administratief systeem en de politie gaat er vanuit dat hun vroegtijdige aanpak bij jeugdgroepen en alle andere preventieactiviteiten (waaronder van Halt) zorgen voor een afname van de jeugdcriminaliteit. Ook het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming en de Kinderrechters signaleren een sterke terugloop. Invoering Halt afdoening nieuwe stijl In september 2009 heeft de Minister van Justitie ingestemd met de programmahandleiding van de vernieuwde afdoening en de daarbijbehorende kostprijs. Ook de recidiveregeling en de Halt-feiten zijn aangepast. Het handboek en de procedurebeschrijving Halt-afdoening nieuwe stijl zijn in 2009
28
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
opgeleverd. De medewerkers van Halt hebben eind 2009 een training gevolgd om per 1 januari 2010 van start te kunnen met de vernieuwde werkwijze. Ook de preventie- en voorlichtingsmaterialen zijn aangepast en ketenpartners zijn voorgelicht. Doorontwikkelen preventieproducten Op preventief gebied heeft Halt Noord-Holland Noord het met de deelnemende gemeenten afgesproken basispakket preventieactiviteiten aangeboden en uitgevoerd. Het aantal voorlichtingen wordt per schooljaar in kaart gebracht, dit geeft het meest realistische beeld omdat scholen per schooljaar een voorlichting aan kunnen vragen. In 2009 is gestart met het geven van voorlichting aan ouders tijdens ouderavonden. Invoeren regiobrede afdoening voor matig schoolverzuim Het Samenwerkingsconvenant Schoolverzuim is eind september ondertekend. In samenwerking met het Openbaar Ministerie is dit convenant tot stand gekomen en het regelt de samenwerking tussen verschillende partijen omtrent dit thema in heel de regio Noord-Holland Noord.
Wat heeft het gekost? Tabel 11 Lasten en baten programma 1 X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Saldo Brandweer en rampenbestrijding
3.589
3.993
4.035
-42
Saldo Openbare orde en veiligheid
1.638
1.632
1.501
131
Lasten programma
5.969
6.695
6.571
124
Baten programma
742
1.070
1.035
-35
Saldo Programma
5.227
5.625
5.536
89
Storting in reserves
8
8
11
-3
Onttrekking aan reserves
0
130
73
-57
Resultaat na bestemming
5.235
5.503
5.474
29
Tabel 12 Verschillen programma 1 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Brandweer en rampenbestrijding Hogere toerekening personeelslasten.
-36
N
Hogere kapitaallasten door eerder starten met afschrijven (namelijk 1 jaar na ingebruikname in plaats van 1 jaar na gereed melding krediet) conform de nota investeringsen afschrijvingsbeleid en door versnelde afschrijving van investeringen met maatschappelijk nut.
-93
N
De aanschaf van het nieuwe landelijke brandweeruniform (het witte tenue) is vertraagd. Een deel van het budget is aangemeld in de resultaatbestemming.
56
V
Lagere exploitatielasten brandweerkazernes (o.a. schoonmaak en energie).
30
V
De aanschaf van duikmaterialen is vertraagd vanwege nader onderzoek naar de aanschaf en ervaringen van andere brandweerkorpsen. Een deel van het budget is opgenomen in de resultaatbestemming.
27
V
-67
N
28
V
81
V
Hogere opleidingskosten Minder onderhoudskosten Mobiele Data Terminals Openbare en veiligheid Lagere toerekening personeelslasten
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
29
Omschrijving
Bedrag
V/N
De tijdelijke uitbreiding van de formatie is pas in december gerealiseerd (neutraal want verrekend met reserves).
61
V
De productie van de film over alcoholgebruik is uitgesteld (neutraal want verrekend met reserves).
12
V
-19
N
9
V
89
V
-60
N
29
V
Lagere vergoeding van het rijk door minder afgehandelde zaken HALT Algemeen Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
30
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat De hoofddoelstelling van dit programma is dat de inrichting en het beheer van de infrastructuur van een dusdanig niveau is dat de gemeente Hoorn schoon, heel, veilig en goed toegankelijk is voor iedereen. Het beheer van openbaar groen en speelplekken valt onder programma 5. De bijzonderheden ten aanzien van aanpak van de woonomgeving (wijkaanpak) staan in programma 8. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 2.1 Wegen, straten en pleinen 2.2 Verkeer en vervoer 2.3 Parkeren 2.4 Water- en havenbeheer
2.1 Beleidsveld Wegen, straten, pleinen Doelstelling Het beheren en onderhouden van de openbare ruimte (verharding, straatreiniging, sneeuw- en gladheidbestrijding, civiele kunstwerken, openbare verlichting en stadsmeubilair) volgens de afgesproken kaders en normen. Tabel 13 Doelstellingen en activiteiten programma 2 beleidsveld Wegen, straten en pleinen Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Voldoen aan reinigingsnota.
Uitvoeren van reinigingsschema.
Gereed
Voldoen aan beleidsplan verhardingen.
• • • •
Verrichten van kwaliteitstoets. Uitvoeren van onderhoudsplan verhardingen 2008-2009. Vaststellen van onderhoudsplan verhardingen 2010-2011. Uitvoeren van reconstructies/ herinrichtingen.
Gereed In uitvoering In uitvoering Gereed
Meerjarige aanbesteding inspecties wegen.
•
Voorbereiden en aanbesteden van een gecombineerde meerjaren contract voor inspecties van wegen (en riolering, zie verder beleidsveld 7.3).
Gereed
Verbeteren proces onderhoud verhardingen.
•
Meerjarige vaststelling onderhoudsplannen en/of aanbesteden onderzoeken.
Gereed
Beheer en onderhoud civiele kunstwerken.
•
Uitvoeren beheer en onderhoudsplan houten bruggen. Uitvoeren inspecties houten bruggen (2-jarige inspecties). Uitvoeren van het beheer- en onderhoudsplan voor de tunnels, monumentale kunstwerken en betonnen en gemetselde bruggen. Opstellen beheer- en onderhoudsplannen voor de geluidwerende voorzieningen, kademuren, keermuren en steigers.
In uitvoering
• •
•
Vervallen In uitvoering
Gereed
Voldoen aan beleidsplan verhardingen Jaarlijks worden alle wegen, voet- en fietspaden geïnspecteerd. Na toetsing aan het gewenste kwaliteitsniveau, zoals vastgelegd in het beleidsplan verhardingen, worden maatregelen vastgesteld. Deze maatregelen worden planmatig in uitvoering genomen. In 2008 en 2009 is gewerkt aan de uitvoering van groot onderhoudplan elementenverharding 2008-2009. De uitvoering loopt door tot medio 2010.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
31
Vanuit de inspectie zijn de nieuwe onderhoudsmaatregelen voor de elementenverharding voor het jaar 2010 zijn vastgesteld. Het project groot onderhoud asfalt 2008 - 2009 is uitgevoerd en afgerond. In 2009 is een onderhoudsplan voor het asfaltonderhoud voor de jaren 2010 en 2011 opgesteld. Meerjarige aanbesteding inspecties van wegen en riolering In 2009 is een overeenkomst aangegaan voor het uitvoeren van inspecties van wegen en riolering. De overeenkomst is aangegaan voor één jaar met drie keer een optie tot verlenging van een jaar. Verbeteren proces onderhoud verhardingen Eind 2009 zijn diverse onderhoudscontracten afgelopen. De uitvoering van de groot en klein onderhoudsplannen 2010, 2011 en verder wordt in 2010 aanbesteed. Beheer en onderhoud civiele kunstwerken In 2009 is en nieuw raamcontract afgesloten voor onderhoud aan de houten bruggen voor de jaren 2010 t/m 2012. In dit raambestek is ook het onderhoud van de houten steigers opgenomen. Voor de steigers is ook een beheer en onderhoudsplan opgesteld. De houten bruggen zijn niet opnieuw geïnspecteerd. In de afgelopen twee jaar is er intensief onderhoud gepleegd aan de bruggen, het nogmaals inspecteren van de bruggen was niet nodig. De cyclus van inspectie van de houten bruggen is nu gelijk aan de overige kunstwerken namelijk vijf jaar. Het onderhoud aan de tunnels en de betonnen en overige bruggen zijn volgens het raambestek uitgevoerd. Het onderhoud aan de monumentale kunstwerken is wel aanbesteed en gegund. De beheer en onderhoudplannen voor geluidwerende voorzieningen, kademuren en keermuren zijn opgesteld. Hiervoor is door inspectie de technische staat vastgesteld en er zijn onderhoudcycli opgesteld. De onderhoudwerkzaamheden zijn ondergebracht in raambestekken.
2.2 Beleidsveld Verkeer en vervoer Doelstelling Een leefbare, veilige verkeersruimte met een vlotte afwikkeling van het verkeer. Tabel 14 Doelstellingen en activiteiten programma 2 beleidsveld Verkeer en vervoer Doelstellingen
Activiteiten
Stimuleren van het fietsgebruik.
• • •
Realisatie
Opstellen en laten vaststellen van de nota ‘Fietsend verder’. Voorbereiding realisatie vrij liggende fietspaden Liornestraat/ JD Pollstraat. Voorbereidingen treffen voor realisatie beveiligde Fietsenstalling Kersenboogerd.
In uitvoering Gereed In uitvoering
Vlotte afwikkeling van het verkeer door uitvoeren uitvoeringsprogramma 2009.
Uitvoeren van Masterplan Hoofdinfrastructuur: wijziging doorgaande route Dinkelweg-MaaswegGrevelingenweg.
Uitgesteld
Verkeersveilige schoolomgeving.
Uitvoeren van maatregelen plan Verkeersveiligheid rond basisscholen.
In uitvoering
Vlotte afwikkeling van het verkeer.
• • • • • • •
32
Uitvoeren van maatregelen plan Bedienend verkeer Binnenstad. Voorbereiding van afsluiting Roode Steen. Afsluiting van Keern-Noord. Voortzetten van telprogramma verkeersdruk Linten. Instellen van route gevaarlijke stoffen. Uitvoering van herinrichting Wabenstraat Uitvoering verblijfsgebied Nieuwe Steen in
In uitvoering Gereed In uitvoering In uitvoering Vervallen Gereed Gereed
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
het kader van het Convenant Duurzaam Veilig. Een zo optimaal mogelijk netwerk van collectief vervoer.
Verbeteren toegankelijkheid 100 haltes openbaar vervoer.
In uitvoering
Stimuleren van het fietsgebruik In 2009 is het concept van de fietsnota Fietsend Verder gereed gekomen. Na een stadsgesprek begin 2010 wordt de nota ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden. De voorbereiding voor de aanleg van vrijliggende fietspaden langs de route Liornestraat-J.D. Pollstraat is in 2009 afgerond, het definitief ontwerp is door de raad goedgekeurd en het werk is aanbesteed en gegund. De uitvoering is gepland vanaf maart 2010. De voorbereidingen voor het realiseren van een beveiligde fietsenstalling bij station Kersenboogerd zijn enigszins vertraagd. De reden hiervoor is dat gaandeweg het proces bleek dat er een combinatie te maken was met plannen van ProRail en NS Fiets voor uitbreiding van het aantal plaatsen en vervangen van de fietskluizen. Begin 2010 is een notitie in het college behandeld waarin de bestuurlijke keuzemogelijkheden op een rij zijn gezet. Het college heeft het voorkeursmodel voor een bewaakte en betaalde fietsenstalling voorgelegd aan de raad met het voorstel dit model samen met ProRail en NSFiets nader uit te werken. Vlotte afwikkeling van het verkeer door uitvoeringsprogramma 2009 Enkele uitvoeringsprojecten vanuit het Masterplan Hoofdinfrastructuur zijn bij de behandeling van de Kadernota 2009 uitgesteld tot 2013. Dat betreft naast de wijziging van de doorgaande route Dinkelweg-Maasweg-Grevelingenweg ook de rotonde IJsselweg-Dinkelweg. Dit is ingegeven door financiële motieven en doordat deze projecten op dit moment niet direct noodzakelijk zijn. Projecten vanuit het uitvoeringsprogramma van het Masterplan Hoofdinfrastructuur die wel zijn uitgevoerd zijn de reconstructie kruising Oostergouw-IJsselweg (opgeleverd), de kruising IJsselwegKloosterhout (aanbesteed en gegund, realisatie vanaf maart 2010), de rotonde GrevelingenwegOosterscheldeweg (opgeleverd) en het realiseren van fietsstroken langs een aantal gebiedsontsluitingswegen (opgeleverd). Verkeersveilige schoolomgeving De uitvoering van de fysieke maatregelen voor het project 'Verkeersveiligheid rond basisscholen' is gestart in 2008 en loopt door in 2009 en 2010. In 2009 zijn er diverse maatregelen uitgevoerd, zoals het bijplaatsen van fietsenrekken, plaatsen van sluishekjes en het instellen van verboden om stil te staan. Het project ligt goed op schema. In 2009 is ook het educatieve gedeelte van het project voorbereid, aanbesteed en gegund. Voor dit educatiedeel is een fors bedrag aan subsidie binnengehaald. Het gaat om theatervoorstellingen voor de basisscholen die in 2010 worden uitgevoerd. Vlotte afwikkeling van het verkeer Uitvoeren van maatregelen plan Bedienend verkeer Binnenstad Voor wat betreft maatregelen voor het bedienend verkeer in de binnenstad is in 2009 de keuze gemaakt om uit te gaan van een lengtebeperking voor voertuigen met een maximale lengte van twaalf meter met uitzondering van het openbaar vervoer, in navolging van onder meer de gemeente Enkhuizen. Daartoe zijn allereerst gesprekken nodig met ondernemers en verladers. Door andere prioriteiten is dat in 2009 nog niet gelukt. Afsluiting Roode Steen In 2009 is veel aandacht besteed aan de voorbereidingen voor de zomerafsluiting van de Roode Steen vanaf 2010. In het najaar is het betreffende verkeersbesluit genomen, waarvoor onder meer het bestemmingsplan Binnenstad, de Horecanota, het Verkeersplan Binnenstad en de nota Gebruik
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
33
Openbare Ruimte Binnenstad als onderbouwing hebben gediend. Tegen het betreffende verkeersbesluit is bezwaar gemaakt. Deze bezwaren zijn inmiddels ongegrond verklaard. Afsluiting Keern-Noord In 2009 is de afsluiting van Keern-Noord verder voorbereid, op basis van het verkeersbesluit van december 2008. De tegen dit verkeersbesluit ingediende bezwaren zijn ongegrond verklaard. De daadwerkelijke afsluiting is gekoppeld aan de opwaardering van de Dr. C.J.K. van Aalstweg. De Linten De verkeersdruk op de Linten is in 2009 goed in de gaten gehouden. Tellingen zijn uitgevoerd in het voorjaar van 2009. Daaruit is gebleken dat de werkelijke verkeersdruk overeenkomt met de prognoses. Route gevaarlijke stoffen In overleg met de Milieudienst West-Friesland bleek het aanwijzen van een route gevaarlijke stoffen (vooralsnog) niet nodig te zijn. Daarom is deze activiteit komen te vervallen. Duurzaam veilige inrichting De herinrichting van de Wabenstraat, waarbij de inrichting van de weg is aangepast aan de functie van 30 km-zone, is in 2009 uitgevoerd en opgeleverd. Datzelfde geldt voor de maatregelen in het kader van 'Duurzaam Veilig Nieuwe Steen'. De reconstructie van de Westerblokker, tussen IJsselweg en gemeentegrens Drechterland, is in 2009 voorbereid en aanbesteed (start uitvoering april 2010). Het gaat om het aanbrengen van fietsstroken in rood asfalt aan weerszijden van de weg. Toegankelijkheid van haltes openbaar vervoer In 2009 zijn negentien bushaltes beter toegankelijk gemaakt. Voor de resterende haltes zijn schetsontwerpen gemaakt en is de aanbesteding voorbereid. De provincie subsidieert nagenoeg het volledige bedrag dat met de uitvoering is gemoeid. Westfrisiaweg Op basis van het Regioakkoord is in 2009, samen met het Projectbureau Westfrisiaweg en de regionale partners, gewerkt aan de realisatieovereenkomst met daarin vastgelegd het definitief ontwerp van de weg, afspraken over de bijdragen en het kasritme. Onderdeel hiervan is ook het realiseren van een fietsverbinding tussen Bangert en Oosterpolder en 't Zevenhuis, waarvoor bij de provincie subsidie is aangevraagd. Ondertekening van de realisatieovereenkomst heeft vertraging opgelopen door onduidelijkheid over de hoogte van de rijksbijdrage.
2.3 Beleidsveld Parkeren Doelstelling Het optimaal reguleren van vraag naar en aanbod van parkeervoorzieningen. Tabel 15 Doelstellingen en activiteiten programma 2 beleidsveld Parkeren Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie in 2009
Verdeling schaarse parkeerplaatsen over alle belanghebbenden binnenstad.
Uitvoeren van maatregelen uitvoeringsprogramma 2009 uit het Verkeersplan Binnenstad.
Gereed
Vaststelling missie, visie en strategie ten aanzien van parkeren.
Vaststellen van Parkeernota (2009) en het bijbehorende uitvoeringsprogramma 2009-2012.
Uitgesteld
Operationele beheer en managementtaken van de parkeergarages.
Start voorbereidingen Europese aanbesteding 2011-2014.
In uitvoering
Efficiënte en veilige geldverwerking.
Evalueren van contract geldverwerking parkeerapparatuur.
Uitgesteld
34
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Verkeersplan binnenstad In de uiteindelijke versie van het Verkeersplan Binnenstad en het daarbij behorende uitvoeringsprogramma zijn enkele aanvankelijk voorgestelde maatregelen geschrapt. Ten aanzien van het parkeren was voor 2009 alleen sprake van maatregelen in de Noorderstraat en het aanpassen van de parkeertarieven. Deze maatregelen zijn uitgevoerd. Maatregelen op het Nieuwland zijn bij de behandeling van de Kadernota 2009 doorgeschoven naar 2010. Parkeernota In april 2009 heeft de raad ingestemd met een voorstel om een verbetertraject te starten voor parkeerexploitatie en -beheer. In dat kader is € 125.000 beschikbaar gesteld voor externe ondersteuning. Basis voor het verbetertraject zijn onder meer de rapporten van de rekenkamercommissie uit 2007 en 2008. Omdat prioriteit is gegeven aan dit verbetertraject zijn het opstellen van een Parkeernota en het evalueren van het contract voor geldverwerking parkeerapparatuur vooralsnog uitgesteld. Nadere besluitvorming hierover is te verwachten in 2010. Het college heeft in het vierde kwartaal van 2009 een besluit genomen ten aanzien van de belangrijkste voorstellen zoals die uit het verbetertraject naar voren zijn gekomen. Voor een deel is nog nadere uitwerking nodig (begin 2010). Informeren van de raad staat gepland voor begin 2010. Kern van de verbetervoorstellen is een betere aansturing van exploitatie, handhaving en beheer, zodat efficiënter gewerkt kan worden.
2.4 Beleidsveld Water en havenbeheer Doelstelling Zorgdragen voor voldoende waterberging en kwalitatief water met duurzame belevingswaarde. Tabel 16 Doelstellingen en activiteiten programma 2 beleidsveld Water en havenbeheer Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie in 2009
Het zorgdragen voor kwalitatief goed water met duurzame belevingswaarde.
Uitvoeren van Waterplan Hoorn.
In uitvoering
Zorgdragen voor kwalitatief goed water met duurzame belevingswaarde In samenwerking met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) is een monitoringrapport over de waterkwaliteit opgesteld waarin de meetresultaten van de jaren 2007 en 2008 zijn verwerkt. De waterkwaliteit blijkt niet aan alle normen te voldoen. Er is geen duidelijke trend zichtbaar in verbetering of verslechtering van de waterkwaliteit. Een verwacht positief effect van het baggeren is uit de monitoring niet naar voren gekomen.
Wat heeft het gekost? Tabel 17 Lasten en baten programma 2 X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Saldo Wegen, straten en pleinen
6.996
8.161
12.703
-4.542
Saldo Verkeer en vervoer
1.594
1.774
5.341
-3.567
-254
-75
-1.330
1.255
1.413
1.330
1.551
-221
14.208
16.224
23.479
-7.255
Baten programma
4.459
5.033
5.214
181
Saldo Programma
9.749
11.191
18.265
-7.074
Saldo Parkeren Saldo Water- en havenbeheer
Lasten programma
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
35
X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Storting in reserves
1.485
1.647
1.507
140
Onttrekking aan reserves
2.001
3.555
1.784
-1.771
Resultaat na bestemming
9.293
9.283
17.988
-8.705
Tabel 18 Verschillen programma 2 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
-4.954
N
-221
N
225
V
Incidenteel voordeel inzameling glas, papier en elektronica over 2008 doordat Holland Collect haar kosten via andere inkomsten heeft gedekt.
97
V
Lagere investeringsuitgaven door overloop naar 2010, waaronder herinrichting diverse straten en vernieuwen voetgangersbrug NS.
46
V
291
V
-3.623
N
78
V
-59
N
De aanleg van het parkeerterrein op de Blauwe Berg is afhankelijk van de planning van de hotel-bioscoopcombinatie.
1.350
V
Lagere parkeeropbrengst als gevolg van economische crisis en door storingen aan parkeerautomaten in de binnenstad.
-227
N
105
V
46
V
-340
N
Uitstel project waterberging plangebied Blauwe Berg naar 2010 door vertraging planning locatie Blauwe Berg.
80
V
Lagere uitgaven door repressief uitgevoerd dagelijks onderhoud watergangen.
39
V
7
V
Totaal
-7.074
N
Verrekening met reserves
-1.631
N
Verklaard verschil
-8.705
N
Wegen, straten en pleinen Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut. Hogere uitgaven door intensiveringsslag klein onderhoud verhardingen. Hogere inkomsten op grond van afrekening project 20km glasvezel KPN en overig straatwerk.
Lagere dotatie aan voorziening civiele kunstwerken, budgettair neutraal want minder onttrokken aan reserve fysieke leefomgeving Verkeer en vervoer Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut. Uitstel theatervoorstellingen verkeersveiligheid op basisscholen naar het voorjaar van 2010. Parkeren Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut.
Hogere opbrengst parkeerboetes door verscherpt toezicht. Lagere inhuurkosten voor nieuw parkeerbeleid vanwege uitloop van werkzaamheden naar 2010. Water- en havenbeheer Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut.
Algemeen Overige verschillen
36
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 3 Economische zaken Het hoofddoel van dit programma is het realiseren van een optimaal vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen om werk en inkomen te genereren voor de bewoners in Hoorn en de regio. Door het scheppen van voorwaarden en bieden van faciliteiten en een actieve initiërende rol gericht op samenwerking, kunnen de economische potenties van Hoorn worden benut en kan een evenwichtiger woon-werkbalans worden gerealiseerd. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 3.1 Economische zaken 3.2 Toerisme
3.1 Beleidsveld Economische zaken Doelstelling Ruimte bieden voor ondernemen en verbeteren van het ondernemersklimaat. Tabel 19 Doelstellingen en activiteiten programma 3 beleidsveld Economische zaken Doelstellingen
Activiteiten
Overleg en informatie-uitwisseling met bedrijfsleven ter bevordering van samenwerking.
• • •
Periodiek overleg met diverse ondernemersverenigingen. De digitale dienstverlening (actief en passief) wordt uitgebreid en verder ontwikkeld. Acquisitie gericht op behoud bestaande en nieuwe bedrijvigheid.
Extra impuls voor lokale economie.
Invoeren van reclamebelasting/ instelling Economisch Stimuleringsfonds.
Het realiseren van voldoende en gevarieerde vestigingsruimte voor bedrijven in Hoorn en omgeving.
• • •
Realisatie in 2009 Gereed In uitvoering Gereed Gereed
Vaststellen structuurvisie en voorbereiding bestemmingsplan ’t Zevenhuis. Invoering regionaal coördinatiepunt op basis van de regionale visie bedrijventerreinen. Vaststellen en invoeren van de kantorennota.
In uitvoering Gereed Gereed
Het leveren van een bijdrage aan handhaving van de gebruikswaarde van bestaande bedrijventerreinen.
• •
Het afronden van de revitalisering Hoorn 80. Het opstellen van plannen en het verwerven van subsidies en budgetten voor de revitalisering Oude Veiling.
In uitvoering Gereed
Het instandhouden en verbeteren van een evenwichtige detailhandelsstructuur.
• •
Uitvoeren van detailhandelsnota. Ondersteunen initiatieven W.C. Huesmolen, Van Aalstweg. Vaststellen marktbeleid en start uitvoering.
In uitvoering In uitvoering
Bewaken van de uitvoering van de prestatieafspraken met Stichting Binnenstadsmanagement Hoorn voor 2009 en maken prestatieafspraken 2010. Uitvoeren van horecanota ‘Hoorn gastvrij’.
In uitvoering
Als een van de aandeelhouders mede sturing geven aan activiteiten van het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. Als centrumgemeente het initiatief nemen bij het ontwikkelen en uitvoeren van regionaal economisch beleid.
In uitvoering
• Het door samenwerking met het georganiseerde bedrijfsleven versterken van het economisch functioneren van de binnenstad.
•
• Een eenduidige uitvoering van het regionaal economisch beleid in West-Friesland / Noord-Holland Noord.
•
•
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
In uitvoering
In uitvoering
In uitvoering
37
Extra impuls lokale economie In 2009 is voor het eerst invulling gegeven aan het convenant Stimulering Economie Hoorn. Doelstelling van het convenant is de economische ontwikkeling en versterking van Hoorn in de breedste zin van het woord. Reclamebelasting De reclamebelasting is ingevoerd. De activiteiten zoals opgenomen in het jaarplan van de Stichting Lokaal Ondernemers Fonds en gefinancierd uit de opbrengsten van de reclamebelasting zijn uitgevoerd. Naar aanleiding van de discussies die zijn ontstaan, is besloten tot het aanpassen van de berekening van het oppervlak van de reclame-uitingen (voorkomen dubbele afronding) en het aanpassen van de tariefklassen en de daaraan verbonden tarieven. Verder is besloten tot het op onderdelen aanpassen van de gebiedsindeling. Ten slotte kan nog worden genoemd de uitbreiding van het aantal vrijstellingen op uitdrukkelijk verzoek van de gemeenteraad. Stimuleringsfonds economische ontwikkeling Op 21 april 2009 is besloten tot het instellen van de reserve "Stimuleringsfonds economische ontwikkeling" voor een bedrag van 1 miljoen euro en voor een periode van maximaal twee jaar. Doelstelling van deze maatregel was: stimuleren van de werkgelegenheid en voorkomen van werkloosheid, beschermen van kwetsbare doelgroepen, duurzaam. Om deze doelstellingen te bereiken is een maatregelenpakket opgesteld, de "Kansenkaart economische stimulering". Het overgrote deel van de maatregelen is inmiddels uitgevoerd. Er resteert nog een beperkt budget. Bevordering samenwerking bedrijfsleven Er is regelmatig bestuurlijk overleg gepleegd met de Hoornse Ondernemers Federatie, Hoornse Ondernemers Compagnie, Ondernemers Stad Hoorn en de Koninklijke Horeca Nederland (afdeling Hoorn). Acquisitie gericht op behoud bestaande en nieuwe bedrijvigheid Er is op regelmatige basis bijeenkomsten, zoals jaarvergaderingen en themabijeenkomsten, bezocht van ondernemersverenigingen, zowel bestuurlijk als ambtelijk. Bedrijven zijn actief benaderd om de behoefte te peilen naar de wens om zich te vestigen in Hoorn. Voor bedrijventerreinen vervult het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord ook deze rol. De accountmanagers hebben bovendien gefungeerd als vraagbaak voor het individuele bedrijfsleven. Realiseren van voldoende en gevarieerde vestigingsruimte voor bedrijven in Hoorn en omgeving Kanthoornnota De kanthoornnota is in november vastgesteld door de raad. In deze nota zijn zowel het ambitieniveau van de gemeente Hoorn en de locaties waar kantoorontwikkeling plaats moet vinden benoemd. Vestigingsruimte voor bedrijven Er is gewerkt aan de verdere ontwikkeling van 't Zevenhuis. Uitwerking van het bestemmingsplan is voorbereid en de consequenties van de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening, met name het exploitatieplan, zijn in kaart gebracht. De afstemming over toe te laten bedrijvigheid op Distriport en 't Zevenhuis is vastgelegd in een convenant. Er is een intentieovereenkomst voorbereid om samen met het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord 't Zevenhuis te ontwikkelen. Handhaven gebruikswaarde bedrijventerreinen De herstructurering van Hoorn 80 is op enkele losse eindjes na afgerond. De leegstand is teruggebracht naar een normale frictieleegstand. Het terrein is weer aantrekkelijk toekomstbestendig. Voor de Oude Veiling is een masterplan herstructurering opgesteld. Op basis hiervan heeft de provincie subsidies beschikbaar gesteld. Er is gestart met de voorbereidingen voor de daadwerkelijke uitvoering van de herstructurering.
38
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Instandhouden en verbeteren detailhandelsstructuur De in de detailhandelsnota beschreven doelen hebben als kaderstelling gediend bij (grootschalige) detailhandelsontwikkelingen. Er is een start gemaakt om het beleid betreffende de winkelopenstelling op zondagen te verruimen. Met als kader de detailhandelsnota Hoorn, is een actieve bijdrage geleverd aan de opstelling van zowel de regionale detailhandelsvisie West-Friesland als de Provinciale detailhandelsvisie. De detailhandel is, als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen, voortdurend in ontwikkeling. Dit kan ongewenste effecten met zich meebrengen met name waar het gaat om de ruimtelijke consequenties op bedrijventerreinen. In dit kader is een workshop georganiseerd waar vertegenwoordigers van de gemeente en het bedrijfsleven gezamenlijk de ontwikkelingen in kaart hebben gebracht en mogelijke oplossingsrichtingen hebben benoemd. Ondersteunen initiatieven Winkelcentrum Huesmolen, Van Aalstweg Initiatieven tot revitalisering van (wijk)winkelcentra worden in de initiatieffase ondersteund door de gemeente. Voor winkelcentrum De Huesmolen heeft een intensieve begeleiding plaatsgevonden. De revitaliseringsplannen hebben een pas op de plaats moeten maken door de gewenste verkoop van het oude Postkantoor door TNT Vastgoed. Omdat dit pand een prominente plaats in het winkelcentrum inneemt is in 2009 opdracht gegeven aan het bureau Stedenbouw, Verkeer en Vervoer voor het opstellen van een Stedenbouwkundig Programma van Eisen. In het kader van de Poort van Hoorn is het opstellen van een nieuw bestemmingsplan voor het Van Aalstweggebied in tijd naar voren geschoven. Beleidsmatig is veel energie gestoken in de voorbereidingen die moeten leiden tot het opstellen van dit bestemmingsplan. Ook zijn er vele gesprekken gevoerd met eigenaren en huurders van het vastgoed op dit terrein. Eind 2009 hebben de eigenaren van winkelcentrum De Grote Beer contact gezocht met de gemeente met een revitaliseringsplan. Een eerste beoordeling moet nog plaatsvinden. Marktbeleid Het nieuwe marktbeleid is door het college vastgesteld en is in januari 2010 aan de raad voorgelegd. Het beleid is gericht op het aantrekkelijker maken en daarmee versterken van de diverse markten die Hoorn rijk is. Er is een start gemaakt met de uitwerking van de actiepunten. Versterken economisch functioneren van de binnenstad Binnenstadsmanagement Zie beleidsveld 3.2 Toerisme Horeca Gastvrij Eind 2009 heeft de raad de horecanota "Horeca Gastvrij" vastgesteld. In deze nota wordt het vestigingsbeleid voor de horeca (met name in de binnenstad) geherformuleerd. Regionaal economisch beleid in West-Friesland/ Noord-Holland Noord Het ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord is nadrukkelijk betrokken bij het uitvoeren (niet ontwikkelen) van regionaal economisch beleid. Zij zijn dan ook betrokken bij ontwikkelingen van de Kanthoornnota, bedrijventerrein 't Zevenhuis en het regionaal toeristisch platform. In het Regionaal Economisch Overleg Noord-Holland Noord, een platform waarin het ontwikkelingsbedrijf nader wordt aangestuurd, worden ontwikkelingen met een regionale impact besproken. Normaliter komt dit Regionaal Economisch Overleg Noord-Holland Noord vier maal bijeen. In het kader van de kredietcrisis zijn er vier extra bijeenkomsten geweest waarin dit overleg is aangevuld met werknemers en werkgeversvertegenwoordigers. Tijdens deze bijeenkomsten zijn initiatieven ontplooid en besproken om actief de kredietcrisis te lijf te gaan. Op de schaal van West-Friesland wordt het regionaal economisch beleid besproken in het VVRE (Verkeer en vervoer, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken), een bestuurlijk overlegplatform. Zo is aan de bedrijfsterreinenvisie handen en voeten gegeven door middel van een coördinatiepunt bedrijfsterreinen (die weer ondergebracht is bij het Ontwikkelingsbedrijf NoordHolland Noord), er is een concept detailhandelsvisie opgesteld en sommige toeristische initiatieven worden in dit platform gecoördineerd.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
39
Regionaal coördinatiepunt bedrijventerreinen West-Friesland Er is een regionaal coördinatiepunt opgericht met onder andere de volgende taken: monitoring, planning, typering, herstructurering en promotie en acquisitie van de bedrijventerreinen in WestFriesland. De uitvoering is ondergebracht bij het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord.
3.2 Beleidsveld Toerisme Doelstelling Het toeristische beleid is erop gericht om het aantal bezoekers en toeristen gedurende het hele jaar binnen Hoorn te vergroten en het verblijf te verlengen. Door het geven van een economische impuls moet het toerisme in Hoorn verder worden bevorderd. Tabel 20 Doelstellingen en activiteiten programma 3 beleidsveld Toerisme Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie in 2009
Het in de markt zetten van de kernkwaliteiten van Hoorn op de werkvelden wonen, werken, toerisme en vrije tijd door middel van het merk 'Hoorn moet je voelen'.
Uitvoering geven aan het Strategisch Marketingplan in overleg met de diverse betrokken externe partijen.
In uitvoering
Het verbeteren van de promotie van Hoorn op toeristisch gebied.
•
• • • Het stimuleren van productontwikkeling.
•
• • • Het uitbreiden van faciliteiten ten behoeve van het meerdaagse verblijf in Hoorn.
•
• Het ontwikkelen van een toeristisch product West-Friesland.
• • • •
Het uitbreiden en opwaarderen van de havenfaciliteiten.
• • •
40
Realiseren van de promotie van Hoorn in de (prestatie)afspraken met de toeristische partners (VVV, Amsterdam Plus, Toerisme Noord-Holland, ATCB). Bundelen van overlappende uitingen op promotioneel gebied. Inzetten van promotionele uitingen op andere wijze dan folders, kranten, posters etc. Voortzetting van de deelname aan het riviercruiseproject van Cruise port Amsterdam.
In uitvoering
Komen tot minstens drie arrangementen die gekoppeld zijn aan het fiets knooppuntenplan. Verbeteren van de samenwerking tussen de diverse havens. Openstellen van minimaal vijf historische gebouwen en kerken in het toeristenseizoen. Behoud van bestaande en het stimuleren van de ontwikkeling van evenementen.
Vervallen
Onderzoeken van de mogelijkheid tot uitbreiding van het aantal camper overnachtingplaatsen. Vergroten van de beddencapaciteit.
In uitvoering
Ontwikkelen van meerdaagse evenementen. Inzetten op de zakelijke markt (congressen en bedrijfsuitjes). Aanstellen van een regionale coördinator op het gebied van toerisme en recreatie. Ontwikkelen van gerichte acties om de bezoeker (langer) aan de regio te binden.
Gereed In uitvoering
Uitvoeren door raad goedgekeurde acties uit het havenplan. Uitwerking acties havenplan ten behoeve van besluitvorming. Uitwerken voornemen realiseren havenwinkel/toeristisch informatiepunt op Oostereiland.
In uitvoering
In uitvoering In uitvoering In uitvoering
Uitgesteld Vervallen In uitvoering
In uitvoering
In uitvoering In uitvoering
In uitvoering In uitvoering
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Binnenstadsmanagement Met ingang van 2009 neemt de gemeente niet meer deel aan het bestuur van de Stichting Binnenstadsmanagement. Inkomsten ten behoeve van evenementen en de promotie van de binnenstad komen nu rechtstreeks vanuit de reclamebelasting. De gemeente is wel een vast overlegpartner van de stichting gebleven. In deze overleggen is meegedacht over te organiseren evenementen en nieuwe initiatieven. Waar mogelijk zijn combinaties gezocht waarbij de stichting en de gemeente ondersteuning aan (nieuwe) initiatieven hebben geleverd. Verder zijn de eerste stappen gezet voor een betere samenwerking met de VVV voor de evenementenkalender die in de Mooi Hoorngids is opgenomen. Verbeteren promotie van Hoorn op toeristisch gebied Samenwerking toeristische organisaties In 2009 is de samenwerking met de toeristische partners voortgezet. Dit zijn de VVV SchiereilandMidden, Amsterdam Plus ten behoeve van het bewerken van de toeristenmarkt in Italië en Spanje en Cruiseport Amsterdam. Met Cruiseport Amsterdam wordt met negen Noord-Hollandse gemeenten samengewerkt met als doel het verbeteren van de promotie en het ontwikkelen van programma's voor de rivier- en motorchartervaart. Daarnaast is ook samengewerkt met uitvoerende partners voor het realiseren van nieuwe evenementen als de Fiets4daagse, de eerste Binnenstadstuinfair, de Waterweek editie Hoorn en Speeldag NL. Stadsmarketing/Stadspromotie In 2009 zijn de eerste echte stappen gezet op weg naar stadsmarketing van Hoorn. In vervolg op de notitie "Werk in uitvoering" is begin 2009 gestart met het vormgeven van de organisatie voor de stadsmarketing. Na een bijeenkomst in Schouwburg Het Park begin januari is een zogenaamde pioniersgroep aan de slag gegaan die de eerste lijnen voor de stadsmarketing heeft uitgezet. Hier waren ondernemers uit alle geledingen van het bedrijfsleven op de gebieden van wonen, werken en toerisme/vrije tijd uit Hoorn vertegenwoordigd. Naar aanleiding van de discussies in de pioniersgroep is door het college de notitie hoornmoetjevoelen.nl opgesteld en voorgelegd aan de algemene raadscommissie. De opmerkingen vanuit de raad worden betrokken bij de verdere ontwikkeling van de stadspromotie. In samenwerking met het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord is een kwartiermaker gezocht die de beoogde organisatie moet opzetten. Voor de ondersteuning is een stuurgroep samengesteld met ook daarin een brede vertegenwoordiging uit alle geledingen. In 2010 gaat de stadsmarketing definitief van start. Evenementen In 2009 hebben weer veel evenementen plaatsgevonden in Hoorn. Het jaar werd feestelijk geopend met de Dag van de Stadsrechten op 26 maart. Naast de vele bestaande evenementen waren er ook nieuwe evenementen zoals de Fiets4daagse, de Binnenstadstuinfair en Speeldag NL. Uit de reserve Stimuleringsfonds Economische Crisis zijn als gevolg van het wegvallen van sponsors extra bijdragen gedaan, bijvoorbeeld aan de Paardendagen. Daarnaast zijn vanuit verschillende budgetten bijdragen verstrekt aan nieuwe initiatieven zoals de openwater zwemwedstrijden in Europacup verband in de haven van Hoorn, Hoorn Hunting, een arrangement om op een andere wijze kennis te laten maken met Hoorn en de Europese Kwalificatie wedstrijden Windsurfen, een evenement dat in 2010 verder in regionaal verband wordt uitgebouwd. VVV Halverwege dit jaar is de VVV Hoorn verhuisd naar een nieuwe locatie tegenover het station. In deze nieuwe ruime winkel is meer plaats om Hoorn op een betere wijze te promoten. Ontwikkelen toeristisch product West-Friesland De samenwerking met de partners Enkhuizen en Medemblik is prima verlopen. Mede hierdoor hebben evenementen als de Fiets4daagse en de Waterweken West-Friesland een goede start c.q. een behoorlijke groei doorgemaakt. De stimulerende rol van het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord moet hierbij worden benadrukt. Die rol uitte zich niet alleen in financiële zin, maar ook in menskracht en in het bevorderen van de samenwerking tussen de gemeenten en de toeristische partners. Het eerder genoemde project van Cruiseport Amsterdam heeft ervoor gezorgd dat ook
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
41
buiten de regio West-Friesland waardevolle contacten zijn ontstaan die mogelijk kunnen leiden tot het ontwikkelen van waardevolle toeristische producten op een grotere schaal. In 2009 is onder leiding van het Recreatieschap West-Friesland het project Wandelroutenetwerk in het HES-gebied gestart. In 2010 moet de inventarisatie klaar zijn en start de uitvoering. Dit zal naar verwachting enige jaren gaan duren. Uitbreiden en opwaarderen havenfaciliteiten Het havenplan is grotendeels uitgevoerd. Het betreft onder meer de projecten Steiger Houten Hoofd, Korenmarktbrug, herbestrating Stenen Hoofd en Steiger Oostereiland. Aan enkele kleine projecten wordt nog gewerkt.
Wat heeft het gekost? Tabel 21 Lasten en baten programma 3 X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
701
-13.688
-14.043
355
0
0
0
0
Lasten programma
836
2.341
1.913
428
Baten programma
135
16.029
15.956
-73
Saldo Programma
701
-13.688
-14.043
355
0
5.000
5.000
0
Onttrekking aan reserves
56
385
123
-262
Resultaat na bestemming
645
-9.073
-9.166
93
Saldo Economische zaken Saldo Toerisme
Storting in reserves
Tabel 22 Verschillen programma 3 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Economische zaken Hogere toerekening personeelslasten.
-92
N
Lagere investeringsuitgaven door overloop revitalisering Oude Veiling naar 2010.
350
V
90
V
7
V
355
V
-262
N
93
V
Lagere storting in de voorziening reclamebelasting. De storting is gelijk aan de opbrengsten, deze zijn lager door het verlenen van vrijstellingen. Per saldo neutraal omdat de lager opbrengsten leiden tot een nadeel in programma 9. Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
42
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 4 Onderwijs De hoofddoelstelling van dit programma is het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Daardoor verbetert uiteindelijk de aansluiting met de vervolgopleiding en/of de arbeidsmarkt. Dit programma staat niet op zich; er is een sterke samenhang met het programma 'Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening'. Het onderwijs heeft een belangrijke verantwoordelijkheid om kinderen en volwassenen kennis en vaardigheden bij te brengen die nodig zijn om als zelfstandige burgers in onze samenleving te kunnen functioneren, zowel in sociaal-economische zin als in sociaal-cultureel opzicht. Van voornoemde beoogde hoofddoelstelling zijn onder andere de volgende doelstellingen afgeleid: • Het realiseren van een optimale schoolloopbaan voor de Hoornse inwoners. Dit leidt ertoe dat iedere leerling en cursist zoveel mogelijk zijn of haar talenten ontwikkelt en - voor zover mogelijk - een startkwalificatie behaalt. • Het zorgen voor voldoende en adequate onderwijsvoorzieningen die voldoen aan onderwijskundige normen en aansluiten bij ontwikkelingen die van invloed zijn op het onderwijs en de huisvesting van de scholen, zoals de voor- en vroegschoolse educatie. • Samenhang en samenwerking in en tussen voorzieningen, in het kader van het lokale onderwijs/ jeugdbeleid. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 4.1 Basisonderwijs 4.2 Speciaal onderwijs 4.3 Voortgezet onderwijs 4.4 Onderwijshuisvesting 4.5 Onderwijszaken
4.1 Beleidsveld Basisonderwijs? Doelstelling Voor de leeftijdsgroep 4-12 jarigen kwalitatief goed basisonderwijs realiseren, om de hoofddoelstelling waar te maken. Onderwijsachterstandenbeleid Doel van het onderwijsachterstandenbeleid is alle kinderen de mogelijkheid te bieden talenten te ontwikkelen en onderwijsachterstanden bij kinderen vroegtijdig op te sporen en te bestrijden. In dit kader worden binnen de gemeente Hoorn projecten uitgevoerd op het gebied van voor- en vroegschoolse Educatie en schakelklassen. Schakelklassen Schakelklassen zijn bestemd voor leerlingen in het primair onderwijs die te kampen hebben met taalachterstand. Het doel is om die leerlingen gedurende een schooljaar zodanig bij te spijkeren dat zij daarna in staat zijn om het onderwijs op hun eigen niveau te kunnen vervolgen. Zij krijgen gedurende dat schooljaar intensief taalonderwijs in een aparte groep. Binnen de gemeente Hoorn waren er met succes in 2009 twee groepen, te weten nieuwkomersklas (voor leerlingen die korter dan een jaar in Nederland zijn) en de kopklas (een extra jaar onderwijs voor leerlingen die aan het eind van groep 8 nog achterstanden hebben bij Nederlandse taal). Voor- en vroegschoolse Educatie (VVE) Bij de uitvoering van Voorschoolse Educatie is het VVE aanbod verder onder de aandacht van de doelgroep gebracht. Daarnaast zijn in 2009 de afspraken tussen de scholen en voorschoolse voorzieningen over de overdracht van relevante kindgegevens ten behoeve van een doorgaande leerlijn versterkt. De overdracht van de gegevens van de jeugdgezondheidszorg naar de VVE peuterspeelzalen is in 2009 verbeterd. In 2009 heeft het Rijk bovendien nieuwe wetgeving aangekondigd. Om de consequenties van deze wettelijke voorstellen uit te werken in een gemeentelijke visie en plan van aanpak zal er opnieuw gekeken moeten worden naar de wijze waarop het VVE aanbod in de
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
43
komende jaren vorm dient te krijgen. In 2009 is hiertoe een aanzet gegeven en zijn voorbereidingen getroffen voor het visietraject in samenwerking met de VNG. In 2010 zal deze visie verder worden uitgewerkt in samenwerking met de belangrijke partners in het gemeentelijke VVE beleid, om ervoor te zorgen, dat wij als gemeente kunnen voldoen aan de wettelijke verplichting om in 2011 te komen tot een 100% kwalitatief hoogwaardig VVE aanbod (vier dagdelen). Verbeteren binnenklimaat en energiebesparing primair onderwijs Het ministerie heeft een subsidieregeling uitgevaardigd, waarvoor gemeenten aanvragen konden indienen. Schoolbesturen hebben hiervoor aanvragen ingediend bij de gemeente. Het subsidieverzoek is 30 december 2009 ingediend bij het ministerie.
4.2 Beleidsveld Speciaal onderwijs Doelstelling Voor leerlingen die extra zorg nodig hebben een adequaat en waar mogelijk thuisnabij passend onderwijsaanbod realiseren.
4.3 Beleidsveld Voortgezet onderwijs Doelstelling Ter aanvulling op de bovengenoemde hoofddoelstelling maakt de gemeente sluitende afspraken met de schoolbesturen en jeugdvoorzieningen met als doel voorkomen van voortijdig schoolverlaters. Zorgondersteuning in het voortgezet onderwijs De zorgondersteuning in het voortgezet onderwijs is in 2009 voortgezet. De zorgondersteuning, waaronder het schoolmaatschappelijk werk valt, is gericht op het verbeteren van de toegang tot gespecialiseerde hulpverlening. Uit de verantwoording over het schooljaar 2008-2009 blijkt dat er 219 leerlingen uit West–Friesland gebruik hebben gemaakt van de zorgondersteuning. Hiervan zijn in de loop van het schooljaar 109 trajecten zorgondersteuning afgerond, andere zijn nog gaande. Eind 2009 is bovendien een begin gemaakt met de evaluatie van het project. De resultaten van deze evaluatie worden in het tweede kwartaal van 2010 verwacht. Op basis hiervan worden vervolg afspraken gemaakt. Coaches voor leerlingen Het project Coaches voor leerlingen dat in 2009 zou worden uitgevoerd heeft ernstige vertraging opgelopen, mede door het feit dat de uitvoerder van dit project zich onverwachts heeft terug getrokken. Gedurende de tweede helft van 2009 heeft er, gezamenlijk met de partners uit het veld, een herbezinning plaatsgevonden van de uitvoeringsopzet. De raad is hierover in december 2009 geïnformeerd. Aan de raad is voorgesteld om het project in eerste instantie te richten op het overgangsgebied primair onderwijs – voortgezet onderwijs en/of voortgezet onderwijs – (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijs en op jongeren die niet meer volledig leerplichtig zijn. Doel is dat het project uiterlijk eind januari 2010 operationeel is.
4.4 Beleidsveld Onderwijshuisvesting Doelstelling De huisvesting van het onderwijs in Hoorn op peil houden dan wel optimaliseren. Tabel 23 Doelstellingen en activiteiten programma 4 beleidsveld Basisonderwijs Doelstellingen
Activiteiten
Vaststellen van Integraal Huisvestingsplan voor het Voortgezet Onderwijs (IHP-VO).
•
•
44
Realisatie
De plannen van de scholen om te komen tot een IHP-VO toetsen aan het conceptoperationele IHP-VO. Vervolgens de gemeenteraad een IHP-VO voorleggen. In de soberste vorm is dat gelijk aan het operationele IHP-VO. Overleg met de
In uitvoering
In uitvoering
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
betrokken schoolbesturen leidt mogelijk tot een meer geoptimaliseerde IHP-VO. Bij het voorstel aan de raad wordt voldaan aan de door de raad aangenomen motie over dit onderwerp. Voorbereiding nieuwbouw van de hoofdlocaties van de twee scholen, als onderdeel van een multifunctionele accommodatie in Bangert en Oosterpolder.
•
Voorbereiding verbouw en uitbreiden van de Wissel.
•
• •
• Toekomst huisvesting scholen voor primair onderwijs (PO) in Risdam inzichtelijk maken.
Het definitieve ontwerp voor de nieuwe multifunctionele accommodatie binnen het centrumgebied van de nieuwe wijk vaststellen. Toezien op de start van de realisering. Contracten afsluiten, dan wel afspraken vastleggen, met de gebruikers van de multifunctionele accommodatie.
In uitvoering
Het definitieve ontwerp voor de verbouwing en de uitbreiding van het gebouw van de Wissel vaststellen. Toezien op de start van de realisering.
In uitvoering
In overleg met de betrokken schoolbesturen een IHP-PO voor Risdam opstellen. Daarbij de mogelijkheden onderzoeken voor integratie, zowel binnen het onderwijs als met kinderopvang en peuterspeelzaalvoorzieningen.
In uitvoering Uitgesteld
In uitvoering Uitgesteld
Integraal Huisvestingsplan Voortgezet Onderwijs (IHP-VO) Naar aanleiding van een tussentijds verslag van de werkgroep IHP-VO is besloten een onderzoek te laten uitvoeren naar de mogelijkheden om de functionaliteit en de duurzaamheid van de bestaande schoolgebouwen, op de drie eilanden voor VO, te verbeteren. Dat onderzoek is afgerond en het eindrapport is aanleiding voor de volgende denkrichting: • de twee schoolbesturen voor VO worden in de gelegenheid gesteld samen een huisvestings- en investeringsplan op te stellen. Dit binnen de bestaande eilanden voor VO en uitgaande van de financiële mogelijkheden van de opgebouwde reserve IHP. Verder moet het plan voldoen aan de door de gemeenteraad gestelde kaders. • de mogelijkheden moeten (via een bestuursopdracht) worden onderzocht om, in het kader van een vast te stellen IHP-VO, de huisvestingsgelden voor het VO door te decentraliseren naar de schoolbesturen. Voorbereiding nieuwbouw hoofdlocaties scholen Bangert en Oosterpolder Het is niet gelukt om het definitief ontwerp van de multifunctionele accommodatie (MFA) in Bangert en Oosterpolder in 2009 af te krijgen. Dit met name omdat de Europese aanbesteding van de architectenopdracht langer heeft geduurd dan verwacht. Wel is het voorlopig ontwerp gepresenteerd en met opmerkingen voorgelegd aan het college. Verbouw en uitbreiding de Wissel De voorbereidingswerkzaamheden zijn opgestart. Het college heeft, voor wat betreft de uitbreiding, een voorkeur uitgesproken voor de variant waarbij de nieuwe personeelskamer direct bij de aula wordt gerealiseerd en de overige ruimten op het dak van de oostvleugel. Deze variant heeft ook de voorkeur van de school. De voorlopige plannen zijn voorgelegd aan de commissie Welstand, die de nodige opmerkingen heeft geuit. Huisvesting primair onderwijs Risdam Via de Kadernota 2009 is vastgesteld dat de huisvesting van scholen voor primair onderwijs in Risdam wordt doorgeschoven naar de volgende bestuursperiode. Semi-permanent schoolcomplex Bangert en Oosterpolder In het semi-permanente schoolcomplex de Vierhoek in Bangert en Oosterpolder zijn twee nieuwe basisscholen gehuisvest. Daarnaast zitten daar de kinderopvang, inclusief buitenschoolse opvang en de peuterspeelzaalvoorziening. Het gaat hierbij om de aanloopfase, in afwachting van het be-
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
45
schikbaar komen van huisvestingsvoorziening in het centrumgebied van de nieuwe wijk. De financiele afrekening van de nieuwbouw van het semi-permanente schoolcomplex is behandeld in de raadsvergadering van november 2009. Nieuwe Steen 11 De afgelopen jaren heeft een complete metamorfose plaatsgevonden van het gebied aan de Nieuwe Steen 11. De financiële afrekening van de nieuwbouw van het schoolgebouw, de sporthal en de herinrichting van het buitenterrein heeft in twee fasen plaatsgevonden, omdat het schoolgebouw eerder is gerealiseerd. Asbestsanering bij locatie d'Ampte van Scholengemeenschap Tabor Ten behoeve van de verbouw van deze VMBO locatie, waarbij leerpleinen zijn gerealiseerd, heeft het ministerie een subsidie verstrekt. Verder heeft de school zelf veel geld in dit project geïnvesteerd. De kosten kwamen extra hoog uit, omdat asbesthoudend materiaal in de vloeren van praktijklokalen moest worden gesaneerd. De gemeente heeft saneringskosten, inclusief herstelwerk, voor z'n rekening genomen.
4.5 Beleidsveld Onderwijszaken Beleidsplan Lokale Educatieve Agenda (LEA) Ter bevordering van de afstemming tussen het onderwijs, welzijn, cultuur en de jeugdzorg is de Lokale Educatieve Agenda opgenomen in het bestuurlijk overleg Jeugd. Hier nemen vertegenwoordigers vanuit onderwijs, jeugdzorg, welzijn en cultuur aan deel. In 2009 is dit overleg vier keer bij elkaar geweest. In lijn van het raadsbesluit om de doelstellingen van het LEA SMART te formuleren is in de tweede helft van 2009 een start gemaakt met het herijkingproces van de LEA. Gedurende dit proces is samen met de vertegenwoordigers gekeken naar welke speerpunten in de komende periode onze bijzondere aandacht verdienen. De thema’s brede school, zorgstructuur onderwijs en voortijdig schoolverlaten zijn gekozen tot topprioriteiten. De partners hebben met elkaar afgesproken om het eigenaarschap centraal te stellen bij de uitwerking van de topprioriteiten. De raad zal hier in het voorjaar van 2010 worden geïnformeerd over de uitwerking van het herijkingproces. Convenant aanpak schoolverzuim In september 2009 is een convenant ondertekend door het Openbaar Ministerie, alle gemeenten in West-Friesland, scholen voor voortgezet onderwijs, Bureau Jeugdzorg en de Raad van de Kinderbescherming. De doelstelling van dit convenant is om het schoolverzuim beter te coördineren via een integrale aanpak. Leerplichtfunctie In het schooljaar 2008/2009 zijn er 703 leerplichtdossiers aangemaakt. Met een leerplichtdossier wordt bedoeld een verzameling papieren, processtukken, ook digitaal, die op een leerplichtig persoon betrekking hebben. Op het totaal van 11.366 leerplichtigen is dit een percentage van ruim 5%. Het project Halt- afdoening is in 2009 gecontinueerd met het inzetten van de Halt-afdoening tegen ongeoorloofd verzuim.
Wat heeft het gekost? Tabel 24 Lasten en baten programma 4 Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Saldo Basisonderwijs
564
542
556
-14
Saldo Speciaal onderwijs
115
115
129
-14
Saldo Voortgezet onderwijs
-109
69
-570
639
Saldo Onderwijshuisvesting
5.829
6.452
6.107
345
X € 1.000
46
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
1.179
1.304
1.071
233
Lasten programma
40.962
30.739
32.582
-1.843
Baten programma
33.384
22.257
25.290
3.033
Saldo Programma
7.578
8.482
7.292
1.190
Storting in reserves
1.800
1.701
2.350
-649
Onttrekking aan reserves
743
743
1.188
445
Resultaat na bestemming
8.635
9.440
8.454
986
Saldo Overige onderwijszaken
Tabel 25 Verschillen programma 4 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Basisonderwijs Hogere lasten bewegingsonderwijs
-17
N
-13
N
668
V
191
V
74
V
Lagere doorberekening van hulpkostenplaatsen.
106
V
Hogere verzekeringslasten door afrekening 2008 en wijziging glasverzekering.
-32
N
Het project schoolmaatschappelijk werk is in 2009 bekostigd door de Provincie NoordHolland.
56
V
Het project coaches voor leerlingen is doorgeschoven naar 2010.
60
V
Lagere lasten leerlingenvervoer.
42
V
Een deel van de personeelslasten is ten laste van de regeling Onderwijsachterstandenbeleid gebracht.
28
V
Door het gebruik van regionale tarieven bij de regeling RMC ontstaat er een voordeel.
23
V
4
V
1.190
V
-204
N
986
V
Speciaal onderwijs Hogere lasten bewegingsonderwijs Voortgezet onderwijs Resultaat Atlas College, begroting gemeenten t.o.v. rekening bestuurscommissie. Het resultaat wordt verrekend met de egalisatiereserve en is dus per saldo budgettair neutraal. Onderwijshuisvesting Budget voor begeleidingskosten voor inrichting van het buitenterrein van Nieuwe Steen 11 en voor onvoorziene lasten voor de bouw van de sporthal is niet volledig besteed. Het budget voor laatste afwikkelpunten voor de Copernicus is niet volledig besteed.
Overige onderwijszaken
Algemeen Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
47
48
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 5 Cultuur en recreatie De hoofddoelstelling van dit programma is dat het beleid op het gebied van kunst, cultuur, sport en recreatie een zo veelzijdig mogelijk aanbod op die gebieden waarborgt tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. De gemeente kiest hierbij voor een voorwaardenscheppende rol en stuurt op samenhang en afstemming. Binnen 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.
dit programma worden de volgende beleidsvelden onderscheiden: Kunst en cultuur Cultureel erfgoed Sport Recreatie Groen
5.1 Beleidsveld Kunst en cultuur Doelstelling Het waarborgen van een divers en kwalitatief goed aanbod en bevordering van de ontwikkeling van nieuwe initiatieven. Het aanbod bestrijkt een breed gebied van kunst en cultuur op maat van de gemeente Hoorn, variërend van de podiumkunsten, musea, beeldende kunst, bibliotheekwerk, lokale omroep tot en met binnen- en buitenschoolse kunsteducatie. Het aanbod is breed en toegankelijk voor alle bevolkingsgroepen en voor alle leeftijden. Nieuwe initiatieven en samenwerkingsverbanden houden het kunst- en cultuurklimaat levendig en veelzijdig. Het beleidsveld Kunst en cultuur levert een bijdrage aan de persoonlijke ontwikkeling van mensen, aan de ontwikkeling van een gezonde samenleving en aan een goed en aantrekkelijk leefklimaat van de stad. Kunst en cultuur vertegenwoordigen ook een waarde op zich. Door actieve en passieve deelname van alle inwoners te stimuleren wordt een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van deze waarden. Tabel 26 Doelstellingen en activiteiten programma 5 beleidsveld Kunst en cultuur Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Waarborgen aanbod en bevorderen initiatieven
Een nieuwe exploitatieopzet verwezenlijken voor de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik in samenwerking met de regio.
In uitvoering
Passieve en actieve cultuurdeelname stimuleren.
•
• • •
•
•
• •
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
Ontwikkelen van duurzame samenwerking of een fusie tussen kunsteducatieve instellingen (waaronder Gerard Boedijn en de Blauwe Schuit) tot een groot centrum voor de kunsten. Dit proces vergt minimaal enkele jaren. Invulling geven aan de culturele bestemming bij de plannen voor het project Oostereiland. Afronding van een onderzoek naar de verzelfstandiging van het Westfries Museum. Uitwerking en realisatie van het ‘locatieplan beeldende kunst’ in fase 2, de strip, en verder in Bangert en Oosterpolder. Totstandkoming van nieuwe beeldende kunstprojecten in de gehele gemeente met als speerpunt een goede spreiding. Stimuleren en mogelijk maken van nieuwe initiatieven op gebied van cultuurparticipatie, cultuureducatie en amateurkunst in samenwerking met Rijk en Provincie via het Programmafonds Cultuurparticipatie. Evaluatie Nota Kunst en Cultuur 2006-2010. Stimuleren van samenwerking tussen culture-
In uitvoering
Gereed In uitvoering In uitvoering
In uitvoering
Gereed
Uitgesteld Gereed
49
Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
le instellingen/initiatieven door middel van subsidies, prestatieafspraken en organisatie van cultuurdebatten.
Waarborgen aanbod en bevorderen initiatieven Het bedrijfsplan Museum Stoomtram is in 2009 opgesteld. Nadat de financiering van het bedrijfsplan door de regio en de provincie medio 2009 was veiliggesteld, zijn in het najaar twee interimmanagers aan de slag gegaan om het bedrijfsplan te implementeren. In de eerste helft van 2010 wordt het proces afgerond. Passieve en actieve cultuurdeelname stimuleren Fusie Gerard Boedijn en muziekschool Oostelijk West-Friesland Er is gestart met de voorbereiding op de fusie tussen Gerard Boedijn en Muziekschool Oostelijk West-Friesland. In regionaal overleg is besloten om een extern bureau in te schakelen om de fusie te begeleiden. Onderzoek naar verzelfstandiging Westfries Museum Het onderzoek naar de verzelfstandiging van het Westfries Museum is nog niet opgestart. Het museum geeft er de voorkeur aan dit te laten doen door een terzake deskundig bureau. Eveneens zou het verzelfstandigingstraject door een derde partij moeten worden begeleid, teneinde het voor beide partijen, museum en gemeente tot een bevredigend eindresultaat te brengen. In 2009 heeft de directie van het museum werkconferenties over verzelfstandiging bijgewoond, gesprekken gevoerd met collega-musea die recentelijk een verzelfstandigingsproces hebben afgerond en contacten gelegd met bureaus die een dergelijk proces kunnen begeleiden. Blauwe Schuit Er is een nieuwe regionale exploitatieopzet van het centrum voor kunstzinnige vorming "de Blauwe Schuit" gerealiseerd. Daarnaast is in 2009 is een nieuwe subsidiesystematiek ingevoerd voor alle deelnemende gemeenten in West-Friesland. Deze systematiek is helaas niet door alle gemeenten overgenomen, hetgeen in 2010 zal leiden tot gedifferentieerde tarieven. Kunstcompagnie De provincie heeft de reorganisatie van de steunpunten afgezwakt en uitgesteld. In 2010 wordt het gesprek hierover met de provincie voortgezet. Atelierbeleid In 2009 is een nieuw voorstel gedaan met betrekking tot het atelierbeleid. De verdere uitwerking hiervan valt samen met de evaluatie van de nota kunst & cultuur in 2010. Subsidies Er is uitvoering gegeven aan het subsidiebeleid. Hierbij zijn subsidies voor diverse projecten op het gebied van (amateur)kunst in het kader van provinciale Uitvoeringsregeling Amateurkunst gerealiseerd. Voorbeelden die hierdoor (mede) gerealiseerd zijn: Weekend Hoorn Kunst en Cultuur, East Meets West, Stadsfeesten, Vertelfestival, en de Karavaan Turks Museum De Evaluatie van het Turks Museum heeft in 2009 plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot het beëindigen van de subsidie aan het Turks Museum per 1 januari 2010. Beeldende kunst In 2009 heeft de herplaatsing van het kunstwerk de Brug plaatsgevonden. Daarnaast zijn de volgende kunstwerken geplaatst en gerealiseerd; kunstwerken scholengemeenschap Copernicus, landtong Visserseiland, beeld Nic Jonk Vijzelmolen. Verder hebben de voorbereidingen van plaatsing van diverse andere kunstwerken (Turborotonde, Bontekoe, Korenbloem, Veteranenmonument) plaatsgevonden.
50
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
De realisatie van toegepaste kunst in de nieuwe wijk Bangert en Oosterpolder fase 2 en verder is een doorlopend proces geweest in 2009.
5.2 Beleidsveld Cultureel erfgoed Doelstelling Het behoud en de instandhouding van cultureel erfgoed. Dit betreft zowel het bovengronds (monumenten) als het ondergronds (archeologie) erfgoed en het erfgoed in de vorm van het archief. Dit geldt voor alle panden binnen het beschermde stadsgezicht (de binnenstad) en de monumentale panden buiten de binnenstad waaronder in Zwaag en Blokker, Hoorn-Noord en het Venenlaankwartier. Tabel 27 Doelstellingen en activiteiten programma 5 beleidsveld Cultureel erfgoed Doelstellingen
Activiteiten
Het behoud en de instandhouding van cultureel erfgoed en het creëren van een breed maatschappelijk draagvlak.
• • • •
• Vaststellen van het beleid op de Monumentenzorg.
Het stimuleren en begeleiden van eigenaren om over te gaan tot restauratie. Het documenteren en vastleggen van het bodemarchief. Het begeleiden van en toezicht houden op archeologisch onderzoek. Het documenteren en vastleggen van historische informatie en het toegankelijk maken van het historisch archief. Het begeleiden van en toezicht houden op de uitvoering van restauratieplannen.
Opstellen van een nota Monumentenzorg.
Realisatie In uitvoering In uitvoering In uitvoering In uitvoering
In uitvoering Uitgesteld
Behoud en instandhouding cultureel erfgoed Stimuleren van restauraties door eigenaren In 2009 zijn er diverse subsidies verleend op grond van de Stimuleringsregeling Restauraties Monumenten. Op deze manier heeft de gemeente Hoorn financieel bijgedragen in het behoud van het cultureel erfgoed binnen de gemeente Hoorn. Stimuleringsregeling Restauraties Monumenten In 2009 is de huidige Stimuleringsregeling Restauraties Monumenten geëvalueerd en is er gewerkt aan het wijzigen van de huidige regeling. In december is het college akkoord gegaan met het raadsvoorstel tot het wijzigen van de Stimuleringsregeling Restauraties Monumenten. Beleid op de Monumentenzorg Het opstellen van de Nota Monumentenzorg is uitgesteld. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat de beleidsnota Modernisering Monumentenbeleid van minister Plasterk pas medio november 2009 is uitgebracht. Dit beleidsstuk regelt de verhouding tussen het Rijk en de gemeenten op het gebied van de monumentenzorg. De nota Monumentenzorg borduurt daarop verder ten aanzien van de effecten voor Hoorn. De nota wordt medio 2010 aan de raad aangeboden. Opgravingsbevoegdheid In 2009 heeft de gemeente Hoorn de rijksarcheologievergunning verkregen. Met deze vergunning hebben wij de reeds bestaande opgravingsbevoegdheid behouden. Regionale samenwerking In 2009 is gewerkt aan het opstellen van een Gemeenschappelijke Regeling Archeologie Westfriese Gemeenten.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
51
5.3 Beleidsveld Sport Doelstelling De doelstelling van sport is de sport (infra)structuur in Hoorn sterk, voldoende gevarieerd, geïntegreerd en gezond te houden voor alle leeftijdscategorieën. Specifiek wordt aandacht besteed aan jongeren, ouderen, allochtone vrouwen en mensen met een beperking. Daarbij moet worden voldaan aan de eisen van de tijd, binnen de daarvoor ter beschikking staande mogelijkheden en middelen. Dit zijn de middelen bij de beherende verenigingen en onderwijsinstellingen en bij de niet verenigingsgebonden organisaties, aangevuld met de door de gemeente ter beschikking gestelde middelen in het kader van het beleid op de taakvelden sportparticipatie, bewegingsstimulering, educatie en integratie. Tabel 28 Doelstellingen en activiteiten programma 5 beleidsveld Sport Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Uitwerking geven aan de sportvisie voor Hoorn.
Het uitwerken van de visie via afzonderlijke voorstellen.
In uitvoering
Versterken sportinfrastructuur en oplossen capaciteitsprobleem.
•
Omvorming van natuurgras- tot kunstgrasvoetbalvelden. Het onderzoek naar en de realisatie van een nieuw hockeycomplex op een andere locatie met meer velden.
In uitvoering
Het opzetten van nieuwe sportactiviteiten in de wijk Bangert en Oosterpolder. Het onderzoeken naar de mogelijkheden van en 3e Cruyff Court in Risdam. Het invoeren van het beweegmanagement op de basisscholen in Risdam-Noord, RisdamZuid, Zwaag, Blokker en Bangert en Oosterpolder.
In uitvoering
•
Sportstimulering in de wijk en voldoen aan de landelijke beweegnorm, zowel voor basisschoolleerlingen als voor ouderen.
• • •
Sportstimulering en het voldoen aan de doelen die opgenomen zijn binnen de BOS projecten Urban Lifestyle, Multi Culti en Samen Actief in de Wijk.
Het uitvoeren van activiteiten die uit de BOS projecten voortkomen.
In uitvoering
In uitvoering Gereed
Gereed
Sportvisie In de raadscommissievergadering van 8 december is de discussienotitie besproken. In het eerste kwartaal van volgt verdere uitwerking. Versterken sportinfrastructuur en oplossen capaciteitsprobleem Kunstgrasvelden Bij voetbalverenigingen Zwaluwen ’30, de Blokkers en Always Forward is in 2009 een kunstgrasveld aangelegd. Hockeycomplex In 2009 zijn voorbereidende onderzoeken gedaan naar de haalbaarheid van het ontwikkelen van een nieuw hockeycomplex. Sportopbouwwerk De koerswijziging van het sportopbouwwerk is in 2009 doorgevoerd. Tevens is een start gemaakt met nieuwe sportactiviteiten gericht op doelgroepen als ouderen en allochtone vrouwen. Sportstimulering in de wijk Sportactiviteiten Bangert en Oosterpolder In samenwerking met stichting Netwerk zijn in de zomervakantie nieuwe activiteiten opgezet in de wijk Bangert en Oosterpolder.
52
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Derde Cruyff Court Bij de Cruijff Foundation komen meer aanvragen binnen dan gehonoreerd kunnen worden en bij toezegging is een beperkt budget aanwezig. De financiële mogelijkheden voor de aanleg van voetbalveld/Cruyff Court in de Risdam Noord worden onderzocht.
5.4 Beleidsveld Recreatie Doelstelling Veilig, aantrekkelijk en kwalitatief hoog houden van de inrichting en gebruiksmogelijkheden van de speelplaatsen, afgestemd op de behoefte en wensen van gebruikers. Daarnaast het realiseren van voldoende groen in en om de stad, met samenhang in de hoofdgroenstructuur binnen de stad en in de verbinding tussen het groen in de stad met het groen buiten de stad en een relatie naar een verdere ontwikkeling van de waterrecreatie. Tabel 29 Doelstellingen en activiteiten programma 5 beleidsveld Recreatie Doelstellingen
Activiteiten
Het planmatig renoveren van speelplekken in aansluiting bij wijkbeheer.
•
• Voldoen aan wettelijke eisen voor speeltoestellen.
Uitbreiding van de speelvoorzieningen voor de ouderen kinderen, in het bijzonder in de vorm van verharde trapveldjes en JOP’s. Uitbreiding speelplekken Kersenboogerd/ Binnenstad.
Uitvoeren plan van aanpak digitale inspecties en gegevensbeheer.
Realisatie In uitvoering
In uitvoering Gereed
Planmatige renovatie speelplekken In 2009 zijn de resterende vier speelplekken van het programma 2008 gerenoveerd. Daarnaast zijn twaalf speelplekken van het programma 2009 gerenoveerd Op verzoek van bewoners zijn tien speelplekken aangepast. Er zijn negen nieuwe speelplekken aangelegd, waarvan zeven in fase twee van Bangert en Oosterpolder. Het aanbod van speelplekken in de Kersenboogerd en de Binnenstad is respectievelijk met twee en vier nieuwe speelplekken uitgebreid. Voor de oudere kinderen zijn drie nieuwe verharde trapveldjes aangelegd, in de Risdammerhout, aan de J.D. Pollstraat en bij de Copernicus. Daarnaast is een Jongerenontmoetingsplaats (JOP) gerealiseerd aan de Holenweg.
5.5 Beleidsveld Groen Doelstelling Handhaven groen in en om de stad met samenhang in de groenstructuur door het groen in de stad te verbinden met buiten. Tabel 30 Doelstellingen en activiteiten programma 5 beleidsveld Groen Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Duidelijkheid verschaffen over status en benodigd onderhoud van het groen.
Opstellen van bomenbeleidsplan.
Gereed
Handhaven huidig onderhoudsniveau groen.
• •
Voldoen aan beleidsplan groen.
Uitvoeren onderhoudsactiviteiten volgens het werkpakket groen. Uitvoeren van schoffelwerk door Op/maat.
Toetsen plannen aan groenbeleidsplan.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
Gereed Gereed Gereed
53
Status en benodigd onderhoud van het groen Bomenbeleidsplan Er is een goed onderbouwd bomenbeleidsplan opgesteld. Centraal in het bomenbeleid staat het beschermen van het huidige en toekomstige bomenbestand en het scheppen van voorwaarden voor een optimale ontwikkeling en verzorging van bomen. Voldoen aan beleidsplan groen Nieuwe aanleg en of inrichtingsplan zijn getoetst en afgestemd op de uitgangspunten van het groenbeleidsplan en de Leidraad Inrichting Openbare Ruimte.
Wat heeft het gekost? Tabel 31 Lasten en baten programma 5 Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Saldo Kunst en cultuur
6.932
7.283
7.078
205
Saldo Cultureel erfgoed
1.577
1.607
1.512
95
Saldo Sport
4.979
5.519
5.932
-413
Saldo Recreatie
2.163
2.646
4.437
-1.791
Saldo Groen
3.463
4.073
4.462
-389
23.712
27.573
29.977
-2.404
Baten programma
4.598
6.446
6.555
-109
Saldo Programma
19.114
21.127
23.422
-2.295
560
739
520
219
Onttrekking aan reserves
1.209
3.202
2.600
-602
Resultaat na bestemming
18.465
18.664
21.342
-2.678
X € 1.000
Lasten programma
Storting in reserves
Tabel 32 Verschillen programma 5 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Kunst en cultuur De bijdrage aan de Museum Stoomtram is nog niet uitbetaald.
369
V
In de begroting is geen rekening gehouden met een bijdrage aan het Kunstenplan Bangert en Oosterpolder.
-62
N
Hogere salarislasten Westfries Museum door o.a. piketdiensten, uitbetalen vakantiedagen en stagiaires.
-49
N
De uitgaven voor kunst bij de Copernicus zijn ten laste van het investeringskrediet gebracht.
-54
N
36
V
-33
N
Lagere toerekening personeelslasten.
29
V
Minder uitbetalingen Stimuleringsregeling restauraties.
69
V
120
V
Het budget voor conservering van schilderijen van het Westfries Museum is niet volledig besteed. Hogere uitgaven voor onderhoud en beheer Park Schouwburg. Cultureel erfgoed
Sport Hogere toerekening personeelslasten en lagere interne doorberekeningen.
54
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Omschrijving Het exploitatietekort van de Stichting Zwembaden Hoorn over 2008 en 2009 is lager dan verwacht.
Bedrag
V/N
142
V
De uitgaven voor de uitvoering van de BOS projecten Multi Culti en Urban Lifestyle zijn lager, daarom is de gemeentelijke bijdrage in deze projecten ook lager.
62
V
Hogere kapitaallasten door eerder starten met afschrijven (namelijk 1 jaar na ingebruikname in plaats van 1 jaar na gereed melding krediet) conform de nota investeringsen afschrijvingsbeleid.
-99
N
-717
N
Nog niet alle combinatiefuncties zijn in 2009 ingevuld.
40
V
De exploitatielasten van de sporthal aan de Nieuwe Steen 11 zijn lager dan vooraf ingeschat.
30
V
-2.194
N
407
V
Hogere toerekening personeelslasten.
-379
N
Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut.
-160
N
De aanleg van natuurpark Blokweer is nog niet gereed; de werkzaamheden lopen door in 2010.
106
V
54
V
-75
N
88
V
-25
N
-2.295
N
-383
N
-2.678
N
Conform het raadsbesluit van 26 januari 2010 is € 717.080 gestort in de voorziening zwembaden voor het noodzakelijke onderhoud.
Recreatie Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut. Lagere investeringsuitgaven door overloop project Jachthaven/Nautisch Kwartier. Groen
Lagere investeringsuitgaven door overloop van werkzaamheden naar 2010. In 2009 is groot onderhoud aan schelpenpaden uitgevoerd. Hogere inkomsten grondverkopen door project handhaving openbaar groen. Een deel van het budget is aangemeld in de resultaatbestemming. Algemeen Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
55
56
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening De hoofddoelstelling van dit programma is: 'De mens centraal' en 'Meedoen en erbij horen'. Het draait om volwaardig deelnemen in de maatschappij. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan het kind, de jeugd en de jongeren. Hoofddoelstellingen in dit programma zijn: • Zoveel mogelijk mensen aan een baan of aan vrijwilligerswerk helpen, waardoor de financiële middelen ingezet kunnen worden voor de mensen die dit echt nodig hebben. • De inwoners van Hoorn maatschappelijk activeren door ze zoveel mogelijk te (re-)integreren in de arbeidsmarkt en/of in de samenleving en het creëren van een sociaal en financieel vangnet voor inwoners die hier niet toe in staat zijn. • De inwoners van Hoorn in staat stellen zo lang mogelijk zelfstandig en actief deel te nemen aan de Hoornse samenleving, door op lokaal niveau sociaalculturele en ondersteunende activiteiten te faciliteren en voorzieningen te verstrekken aan mensen met beperkingen. • De administratieve rompslomp zoveel mogelijk beperken voor mensen die op deze gebieden in aanraking komen met gemeentelijke instanties en regelgeving. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 6.1 Werk en bijstand 6.2 Armoede en schuldhulpverlening 6.3 Ouderenbeleid 6.4 Maatschappelijke ondersteuning 6.5 Welzijnswerk 6.6 Jeugd en jongeren 6.7 Integratie en participatie
6.1 Beleidsveld Werk en bijstand Doelstelling Maximale participatie. Werk, werk, werk en alles wat iemand nodig heeft om mee te doen. Tabel 33 Doelstellingen en activiteiten programma 6 beleidsveld Werk en bijstand Doelstellingen
Activiteiten
Terugbrengen van het aantal clienten met een bijstandsuitkering naar gemiddeld 1.000 cliënten
• • •
Minimaal 25 nuggers aan het werk helpen in 2009.
Meer inzetten op reïntegratie van (nietuitkeringsgerechtigden) nuggers.
Regionaal arbeidsmarktbeleid ontwikkelen in 2009.
• • •
Ontwikkelen regionaal arbeidsmarktbeleid. Voortzetten actieve benadering werkgevers. Intensiveren samenwerking ketenpartners en Op/maat.
In uitvoering Gereed Gereed
Intensivering van fraudebestrijding 'zittend' bestand.
• •
Bestaande werkwijze handhaven. Realiseren van minimaal vier themacontroles.
Gereed Gereed
Voor minimaal 25% van de cliënten in de bijstand met een zorgprofiel is in 2009 een traject bepaald en ingezet.
•
Trajectplannen maken voor cliënten in het zorgprofiel en uitvoeren. Dit door o.a. intensivering stimulatie vrijwilligerswerk en samenwerking collega-hulpverleners binnen en buiten de gemeente. Uitwerking van voorstellen participatietop.
In uitvoering
•
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
Instroombeperking en uitstroombevordering. Intensivering samenwerking Op/maat. Uitwerking van voorstellen participatietop 2008.
Realisatie In uitvoering Gereed In uitvoering Gereed
In uitvoering
57
Terugbrengen van het aantal cliënten met een bijstandsuitkering Instroombeperking en uitstroombevordering In het bestuursakkoord tussen het Ministerie van SZW en de VNG zijn ambities neergelegd om het aantal klanten de komende jaren naar beneden te brengen. Dit is voor Hoorn vertaald in de ambitie om in 2008 het aantal klanten te laten dalen tot 945 (budget neutraal) of 883 (inclusief ambitie bestuursakkoord). Deze ambities zijn van voor het ontstaan van de huidige economische crisis en moesten in de loop van het jaar worden bijgesteld met als doel onder de 1000 klanten te blijven. De eindstand 2009 was 985. Dit resultaat is te danken aan de samen met het UWV-werkbedrijf ontwikkelde geïntegreerde dienstverlening aan de poort en de inzet van Werk Direct (werk in plaats van een uitkering). Voor mensen die al in de bijstand zitten, zijn passende trajecten ingezet, werkgeversbenadering en actieve bemiddeling. Dit in combinatie met een actief handhavingsbeleid. Intensivering samenwerking met Op/maat In 2009 is intensief samengewerkt met Op/maat. In een regionale werkgroep is samen met Op/maat gewerkt aan een nieuw beleidsplan WSW. Naast het WSW-beleid heeft de werkgroep ook gekeken naar de mogelijkheden voor gemeenten om meer in te kopen bij Op/maat. De aanbestedingsregels vormen vaak een obstakel om opdrachten rechtstreeks te gunnen aan Op/maat. In 2009 is samen met Deloitte gekeken naar de verschillende juridische mogelijkheden (quasiinbesteden, alleenrecht, 2 b diensten onderhands enkelvoudig gunnen op basis van collegebesluit). Dit zal leiden tot een aanpassing van het inkoop- en aanbestedingsbeleid in 2010. In de uitvoering verliep de samenwerking goed. De accountmanager van Op/maat is veel aanwezig in het GWI om in overleg met gemeente en UWV de juiste trajecten aan klanten met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten. In 2009 is voor het eerst gestart met de mogelijkheid om klanten in de bijstand met salaris bij Op/maat te laten werken. Daarnaast maakt Op/maat deel uit van de gezamenlijke werkgeversbenadering met UWV en de Westfriese gemeenten. Dit heeft geleid tot meer participatie op de arbeidsmarkt en een grotere kans op uitstroom naar regulier werk. Reïntegratie niet-uitkeringsgerechtigden (nuggers) In het bestuursakkoord tussen VNG en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegeheid is ook een taakstelling om niet uitkeringsgerechtigden aan het werk te helpen opgenomen. Voor Hoorn komt deze taakstelling neer op 25 nuggers op jaarbasis. Er is geen actieve werving geweest om meer nuggers te bereiken, maar nuggers die zich melden kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die openstaan voor alle werkzoekende klanten zoals directe bemiddeling, scholing, trainingen en reïntegratietrajecten. De taakstelling is ruim gehaald, onder andere door de inzet van Talentbanen voor jongeren. Ontwikkelen Regionaal arbeidsmarktbeleid De VNG en Divosa hebben in juli 2007 het initiatief genomen om met gemeenten te komen tot regionaal arbeidsmarktbeleid. Hiervoor zijn 56 trekkersgemeenten aangewezen, waaronder Hoorn. In een regionale werkgroep is gewerkt aan een analyse van de bestanden van de Westfriese gemeenten (wat is ons aanbod) en gekeken naar de vraag (welke sectoren en werkgevers zoeken personeel) en de instrumenten die gemeenten ter beschikking hebben. De trend wordt voortgezet om minder activiteiten aan te besteden en meer reïntegratieactiviteiten in eigen beheer te doen. Als opdrachten worden uitbesteed dan bij voorkeur aan lokale partners zoals Rentree en Op/maat. Zij kennen de regio goed en hebben een netwerk van werkgevers waar ze kandidaten kunnen plaatsen. Bij de gezamenlijke werkgeversbenadering met Op/maat en UWV zijn in 2009 ook de regiogemeenten aangesloten. De aanpak heeft zich gericht op het benaderen van werkgevers die in deze tijden van crisis nog wel vacatures hadden. In 2009 lagen er nog kansen in de beveiliging, het personenvervoer en in de logistiek. Met werkgevers worden, of op individuele basis of voor groepen werkzoekenden, arrangementen afgesproken. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking met een groot logistiek bedrijf in Zwaagdijk waarvoor een trainingscentrum zal worden gestart. Intensiveren Fraudebestrijding In 2009 is wederom actief ingezet op de aanpak van fraude. Er is een start gemaakt met programmatisch handhaven. Door de economische crisis is het aantal aanvragen levensonderhoud in 2009 toegenomen. Gebleken is dat er nog steeds een preventieve werking uitgaat van een huisbezoek bij
58
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
aanvraag. Daarnaast is veel geïnvesteerd in de samenwerking met het RCF (regionaal meldpunt fraudecoördinatie). Zij zorgen er voor dat kennis gedeeld wordt op het gebied van handhaving en ontwikkelen themacontroles. In 2009 zijn hier uit voortgekomen de controle AOV Antillen (pensioenvoorziening Antillen), controle laag water, controle Beverwijkse Bazar en verhogen fraudealertheid bij casemanagers/consulenten voor bezit in het buitenland (voorlichting door IBF). Naast de themacontroles is actief ingezet op rechercheren via internet, zijn de coördinatoren handhaving benoemd tot toezichthouders, is het project controle op voorliggende voorzieningen afgerond en is SV-land ingeschakeld voor risicodossiers. Er is een intensieve samenwerking met de sociale recherche in Alkmaar. Hoorn levert in verhouding de meeste zaken van alle gemeenten in Noord-Holland Noord aan. Cliënten met een zorgprofiel activeren Het is moeilijk om klanten met een zorgprofiel te activeren. Zij hebben immers geen verplichtingen en hoeven dus niet mee te werken aan sociale activeringstrajecten of vrijwilligerswerk. Een deel van de zorgklanten is actief en heeft een goede dagbesteding, en een deel vraagt veel tijd en energie om hen te motieveren toch iets te gaan doen. Hier is in 2009 op kleine schaal mee geëxperimenteerd, maar in 2010 zullen meer zorgklanten benaderd worden. Als mensen eenmaal over de streep zijn, dan gaat het ook vaak goed. Dit is bijvoorbeeld te zien in het succesvolle project "vrouwen actief", maar ook aan de grote belangstelling voor deelname aan fitness in het GWI. Nieuwe wetgeving In 2009 zijn een aantal nieuwe wetten in werking getreden zoals de Wet arbeidsparticipatie alleenstaande ouders, de Wet Stimulering Arbeidsparticipatie (STAP) en de Wet Investeren in Jongeren. In 2009 is besluitvorming voorbereid en is de uitvoering van start gegaan. Deze wetten zullen in 2010 ook meegenomen worden als onderdeel van de ontwikkeling van een nieuwe participatievisie. Educatie Vanaf 2009 is educatie voor volwassenen onderdeel van het participatiebudget. Uit voorgaande jaren was er veel budget over, dat in 2009 en 2010 besteed moet worden omdat door de komst van het participatiebudget de financieringssystematiek wijzigt. In 2009 is in een intensieve samenwerking met het Horizoncollege (verplichte winkelnering) actief ingezet op laaggeletterdheid, taalontwikkeling en energiebesparing/duurzaamheid. Het is gelukt om een groot deel van de beschikbare middelen goed in te zetten. Kansenkaart In 2009 is, ingegeven door de wens om iets te doen aan de economische crisis, een stimuleringsfonds economische ontwikkeling in het leven geroepen (de kansenkaart). Voor dit programma is vanuit de kansenkaart een bijdrage geleverd aan de capaciteit voor het jongerenloket (2 fte) en voor de geïntegreerde dienstverlening (1 fte), er is een microfinancieringsintakepunt gestart, een bijdrage geleverd aan de extra kosten van de Bbz en een eenmalige bijdrage voor de Voedselbank. Participatie Op 1 januari 2009 is de Wet op het participatiebudget in werking getreden. Deze wet beoogt de budgetten voor reïntegratie, inburgering en educatie te ontschotten. Doordat het Rijk ervoor heeft gekozen de verplichte winkelnering bij het ROC voor educatie voort te zetten, is in de praktijk niet veel meer mogelijk geworden dan daarvoor al mogelijk was. Het budget is in 2009 intensief gebruikt voor alle vormen van reïntegratietrajecten, sociale activering, opleidingen, premies, trajecten voor jongeren, Talentbanen, Werk Direct, werken met behoud van uitkering, werken met loonkostensubsidie, ID-banen, inburgeringstrajecten, kinderopvang voor inburgeraars, leerwerkplaatsen, educatietrajecten (zie hierboven) en de inzet van eigen medewerkers van de gemeente voor reïntegratieactiviteiten. Om participatie te bevorderen zijn niet alleen allerlei instrumenten ingezet, maar is ook intensief samengewerkt met andere organisaties. Om aan het werk of naar school te gaan moeten er vaak allerlei problemen in de privé-sfeer (huisvesting, schulden, psychische problemen) worden opgelost voordat iemand aan de slag kan. De gemeente werkt hiervoor onder andere samen met UWV, Stichting Netwerk, Intermaris, politie, GGZ, Stichting MEE, Stichting Parlan en Stichting AMW. Deze samenwerking werd in 2009 wederom ondersteund met Mens Centraal (voorheen). Dit is een
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
59
ICT-applicatie ontwikkeld in Hoorn en inmiddels overgenomen door 26 regio's in het hele land om informatie met elkaar uit te wisselen en elkaar signalen te sturen. Een goed voorbeeld hiervan is de aanpak van de Antilliaanse problematiek in het zorgplatform. Hierin werken een aantal partijen ondersteunt met mens centraal samen om de vaak multi-probleem situaties aan te pakken.
6.2 Beleidsveld Armoedebeleid en schuldhulpverlening Doelstelling Door de inzet van bijzondere bijstand, de collectieve ziektekostenverzekering en schuldhulpverlening meer mensen mee laten doen. Tabel 34 Doelstellingen en activiteiten programma 6 beleidsveld Armoedebeleid en schuldhulpverlening Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie in 2009
Vaststellen van nieuw beleid bijzondere bijstands- en armoedebeleid.
Het huidige bijzondere bijstandsbeleid en armoedebeleid aanpassen aan de hand van de uitkomsten vanuit de Participatietop 2008.
Gereed
Optimaliseren van bereik doelgroep.
• • • •
Extra inzet voor kinderen van minima in Hoorn.
• •
Uitwerken uitkomsten Participatietop 2008. Top 10 van buurten met lage inkomens informeren over inkomensondersteuning. Organisatie van minimaal vier informatie/ voorlichtingsbijeenkomsten. Extra inzet op voorlichting en informatie bij onder andere GGZ instellingen, wijkcentra, etc
In uitvoering Uitgesteld
Uitwerken van voorstellen participatietop 2008. Wijkgericht samenwerken (intern en extern), intensivering samenwerking scholen en diverse instanties.
Gereed In uitvoering
Voortzetten van schuldhulpverlening in Hoorn.
Keuze maken: aanbesteden of zelf doen.
Extra inzet op preventie schuldhulpverlening.
• • •
Uitgesteld Uitgesteld
Gereed
Evaluatie voorlichtingslessen jongeren. Uitbreiden van puinruimacties. Onderzoek: invoering budgettering in reïntegratietrajecten.
Gereed Gereed In uitvoering
Nieuw beleid bijzondere bijstands- en armoedebeleid Op 1 juli 2009 is het nieuwe armoedebeleid in werking getreden. Het nieuwe armoedebeleid maakt het mogelijk om een grotere doelgroep (mensen met een inkomen tot 120%) te ondersteunen met inkomensvoorzieningen. Het gaat hierbij om bijzondere bijstand, langdurigheidstoeslag, de collectieve ziektekostenverzekering, het sport- en cultuurfonds en schuldhulpverlening. Dit alles moest wel binnen het beschikbaar gestelde budget en daarom zijn er keuzes gemaakt. Dit heeft onder andere geleid tot invoering van een ouderentoeslag in plaats van allemaal losse aanvragen voor ouderenvoorzieningen. Optimaliseren bereik doelgroep Het invoeren van het nieuwe armoedebeleid heeft veel gevraagd van de uitvoeringsorganisatie. De capaciteit voor voorlichting is in 2009 vooral ingezet op de uitwerking van het beleid en interne opleiding van medewerkers. Hierdoor is inzet op extra voorlichting bij externe organisaties of in een top tien van buurten niet mogelijk gebleken. Wel zijn uiteraard via de voorlichtingspagina Hoorn, informatie op de website, persberichten, folders, nieuwsbrieven en contacten met intermediairs de ondersteuningsmogelijkheden uitgebreid toegelicht. Ook de inzet van sociaal raadsliedenwerk helpt bij het informeren van de doelgroep over de mogelijkheden.
60
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Extra inzet voor kinderen van minima Gezinnen met kinderen staan centraal in het nieuwe beleid. Dit is bijvoorbeeld terug te zien in de computerregeling voor gezinnen met kinderen en de brugklasvergoeding. Dit zijn wensen die voortkomen uit de participatietop. Daarnaast is er een eenmalige subsidie aan Stichting Leergeld verstrekt. Zij bereiken gezinnen die bij de gemeente niet in beeld zijn of niet in aanmerking komen (ouders hebben een hoog inkomen, maar ook veel schulden). Stichting Leergeld heeft in 2009 al veel kinderen kunnen steunen waardoor ze naar sport of muziekles konden of mee op schoolreis. Extra inzet voor gezinnen met kinderen In het nieuwe armoedebeleid is extra ingezet op het ondersteunen van gezinnen met kinderen. Kinderen moeten er immers niet de dupe van worden dat hun ouders weinig geld hebben of grote schulden. Zij moeten mee kunnen doen. Hiervoor zijn de mogelijkheden binnen het sport & cultuurfonds verruimd. Ook is er een sport & cultuurstrippenkaart ingevoerd zodat kinderen (maar ook volwassenen) ook eens naar de ijsbaan kunnen. Wijkgericht werken en intensivering samenwerking met andere organisaties In 2009 is gestart met het voorbereiden van een wijkgericht aanpak. Hiervoor is aangesloten bij de voorbereidingen van een project in een deel van de Grote Waal. Hierin wordt samengewerkt met politie, Intermaris en Stichting Netwerk. Het project zal verder vorm en inhoud krijgen in 2010 en kan mogelijk gesubsidieerd worden vanuit het Ministerie van VROM. Daarnaast is bijvoorbeeld ook de samenwerking in het zorgplatform sterk geïntensiveerd. Hier zitten Intermaris, politie, Stichting Netwerk, het UWV, Stichting AMW en gemeente om tafel om afspraken te maken wie wat doet bij multi-probleem gezinnen. Energiebesparing minima In 2009 is ingezet op energiebesparing bij minima. Dit is gedaan in de vorm van een decemberactie. Mensen met een bijstandsuitkering konden deelnemen aan een cursus over energiebesparing. Als beloning voor deelname ontvingen zij een energie-kerstpakket. Deze actie wordt in 2010 voortgezet om meer mensen de kans te geven deel te nemen. Schuldhulpverlening zelf doen of uitbesteden Bij de voorbereidingen op het armoedebeleid is nadrukkelijk gekeken naar de mogelijkheid om schuldhulpverlening zelf uit te voeren. Er is een analyse gemaakt en een inschatting wat hiervoor nodig is. Met nieuwe wetgeving op komst in de loop van 2010, is besloten toch uit te besteden. In de tweede helft van 2009 is hier een bestek voor voorbereid. Het nieuwe contract moet 1 april 2010 ingaan.
6.3 Beleidsveld Ouderenbeleid Doelstelling Inwoners in Hoorn in staat stellen zo lang mogelijk zelfstandig en actief deel te laten nemen aan de samenleving. Tabel 35 Doelstellingen en activiteiten programma 6 beleidsveld Ouderenbeleid Doelstellingen
Activiteiten
Verhogen participatie 65plussers.
• • • •
Evaluatie van de nota Ouderenbeleid 2004-2009.
De nota Ouderenbeleid over de periode 20042009 evalueren om te komen tot speerpunten en input voor de nieuw te ontwikkelen nota Ouderenbeleid 2010-2015.
In uitvoering
Vaststelling van de nota Ouderenbeleid 2010-2015.
Samen met de ketenpartners te komen tot een integrale nota ouderenbeleid voor de periode 20102015.
Vervallen
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
Huisbezoek ouderen handhaven. Voorlichting in verzorgingshuizen verzorgen. Computerlessen voor 65-plus handhaven. Voorstellen uitwerken participatietop 2008.
Realisatie Gereed Uitgesteld Gereed Uitgesteld
61
Verhogen participatie 65-plussers De huisbezoeken bij ouderen zijn in 2009 voortgezet. Er blijkt nog steeds grote behoefte te zijn aan deze huisbezoeken. Mensen kunnen zich zelf melden voor een huisbezoek, maar vaak worden mensen aangemeld door familie of bekenden. Overigens was 2009 het laatste jaar dat de gemeente verantwoordelijk was voor mensen boven de 65 jaar met een gedeeltelijke AOW-uitkering. Deze mensen kwamen in aanmerking voor aanvullende bijstand. De uitvoering was al overgedragen aan de Sociale Verzekerings Bank (SVB). Vanaf 2010 is de SVB ook wettelijk verantwoordelijk voor deze doelgroep. Zij blijven uiteraard nog wel in aanmerking komen voor voorzieningen in het kader van het armoedebeleid van de gemeente en dus ook voor een huisbezoek. In het GWI kunnen 65plussers gebruik maken van de mogelijkheid om word- en excel-cursussen te volgen en te leren hoe om te gaan met internet. Evaluatie van de nota ouderenbeleid In juli 2008 heeft een tussenevaluatie van de nota ouderenbeleid 2004-2009 plaatsgevonden. De nota ouderenbeleid loopt tot en met 2009. In 2010 wordt een evaluatie van deze nota aangeboden. Vaststellen van de nota ouderenbeleid 2010-2015 Er verschijnt geen nieuwe afzonderlijke nota ouderenbeleid, maar er wordt gekozen voor een integrale benadering. Hierdoor kan beter worden ingespeeld op ontwikkelingen in de samenleving. De raad is hierover schriftelijk geïnformeerd. Via de Kadernota 2009 is dit nog eens door de raad bekrachtigd. Wel zal een overzicht verschijnen waarin aangegeven staat in welke beleidsnota's aandacht wordt besteed aan ouderen.
6.4 Beleidsveld Maatschappelijke ondersteuning Doelstelling • Een goede informatievoorziening en dienstverlening in het Loket Welzijn en Zorg. • De voorzieningen blijven minimaal op hetzelfde niveau beschikbaar. • Er is voldoende ondersteuning voor mantelzorgers. • Het verder terugdringen van het huiselijke geweld. • Er zijn voldoende en diverse opvangvoorzieningen voor dak- en thuislozen. Tabel 36 Doelstellingen en activiteiten programma 6 beleidsveld Maatschappelijke ondersteuning Doelstellingen
Activiteiten
Een passend vangnet aan voorzieningen en diensten op het gebied van mantelzorg.
•
Invulling geven aan artikel 1 sub g onder 4 van de Wmo.
•
•
• Er is beleid ontwikkeld voor de prestatievelden 7, 8 en 9 (bron: Beleidsplan Wmo 2008-2012).
• • •
Realisatie
Uitvoeren pilot 'Projectplan Team mantelzorg' in 2008 en 2009. Invulling geven aan het project 'Mantelzorg verstevigd'.
Gereed
Uitvoering geven aan het gestelde in het vrijwilligerswerkbeleid. Verder ontwikkelen van het Expertisecentrum Vrijwillige Inzet.
In uitvoering
Actualiseren plan van Aanpak Dak- en thuislozen @ home. Nota Integraal beleid maatschappelijke opvang. Regionaal OGGZ beleid.
Gereed
In uitvoering
Gereed
Gereed In uitvoering
Invoering Wet tijdelijk huisverbod.
Bepalen van regierol; Organisatie frontoffice; Afstemming overleg regio wethouders; Invoering mandaatbesluit burgemeesters; Afstemming met politie; Organisatie keten(overleg) hulpverlening; Afsluiten privacy-convenanten; 24-uurs bereikbaarheid organiseren; Scholing bestuurders en ambtenaren; Monitoring kwaliteitseisen; Communicatie en voorlichting.
In uitvoering
Onderdak, effectieve zorg en op-
Laten opstellen van het Stedelijk Kompas voor
Gereed
62
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
vang voor dak- en thuislozen.
West-Friesland door de GGD Hollands Noorden.
Evaluatie van het Loket Welzijn en Zorg.
Uitvoeren van de evaluatie onder andere door beantwoording van de vragen: Voldoet het loket aan de verwachtingen? Worden de juiste mensen bereikt? Ook wordt bekeken of het nodig is andere partners te betrekken.
In uitvoering
Bepalen klanttevredenheid Wmo.
Onderzoek (laten) doen naar de klanttevredenheid onder cliënten die gebruik maken van voorzieningen, verstrekt in het kader van de Wmo.
Gereed
Aanbesteding inkoop trapliften.
Uitvoeren van (openbare?) aanbesteding inkoop trapliften tot aan het gunnen en contracteren.
Gereed
Passend vangnet aan voorzieningen en diensten op het gebied van mantelzorg.
Nieuwe keuken Hospice Dignitas realiseren
Gereed
Passend vangnet aan voorzieningen en diensten op het gebied van mantelzorg Team Mantelzorgmakelaar In 2008 en 2009 is het proefproject 'Team Mantelzorgmakelaar' uitgevoerd. De functie van mantelzorgmakelaar werd uitgevoerd door een team dat is aangestuurd door het Steunpunt Zorg voor Welzijn (SZVW), onder onderaannemerschap van Stichting Welzijn Ouderen West-Friesland (SWOWF). In 2010 wordt gekeken hoe het aanbod van de mantelzorgmakelaar kan worden ingebed in het reguliere aanbod. Mantelzorgers Centraal In 2008 is gestart met het regionale project "Mantelzorgers Centraal in West-Friesland". Dit project is medegefinancierd door de provincie Noord-Holland. Hiervoor is een projectgroep opgestart bestaande uit afgevaardigden van de belangrijkste organisaties voor mantelzorgondersteuning, ambtenaren van een aantal West-Friese gemeenten, een projectleider en een projectmedewerker. Het doel van het project was om de vraag van mantelzorgers en het bestaande aanbod in kaart te brengen. Dit is gedaan via het onderzoek "Mantelzorgers Centraal in West-Friesland, een onderzoek naar vraag en aanbod" dat in maart 2009 is aangeboden aan de portefeuillehouders MaDiVo. Vrijwilligersbeleid Voor het jaar 2009 zijn met de vrijwilligerscentrale prestatieafspraken gemaakt voor de uitvoering van het vrijwilligersbeleid. Ook is in 2009 door het Expertisecentrum Vrijwillige Inzet (EVI) een enquête uitgezet onder organisaties die met vrijwilligers werken. De organisaties zijn onder meer gevraagd naar hun ondersteuningsbehoefte en hoe zij denken dat vrijwilligers gewaardeerd zouden kunnen worden. De resultaten uit de enquête worden meegenomen in de beleidsontwikkeling rond vrijwilligers. Ook heeft het EVI in 2009 organisaties ondersteund met advies en informatie op het gebied van vrijwilligersbeleid. Beleid voor de prestatievelden 7,8 en 9 De doelstellingen zoals beschreven in het plan van aanpak dak -en thuislozen@home zijn nader uitgewerkt in het Stedelijk Kompas. Het Stedelijk kompas is opgesteld door de GGD Hollands Noorden en is eind 2009 vastgesteld door het college. Het Stedelijk kompas dient als een integrale beleidsnota maatschappelijke opvang. Regie Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) Het project kwetsbare burgers is verder vormgegeven. Hiermee wordt voorzien in een structuur voor een stevigere regie op de OGGz, waarbij de wethouder van de centrumgemeente de regiehouder wordt. De structuur is vastgesteld in alle Westfriese gemeenten. De laatste fase: het aanstellen van een ketenregisseur is nog in uitvoering. Naar verwachting zal het project in april 2010 over gaan naar de GGD. Vanaf dat moment wordt het meldpunt vangnet en advies door de GGD uitgevoerd.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
63
Invoering Wet Tijdelijk huisverbod Op 1 januari 2009 is de wet tijdelijk huisverbod in werking getreden. Stichting DNO heeft de uitvoering van de hulpverlening van deze wet gedaan. Het eerste jaar is geëvalueerd: er zijn in de regio veertien huisverboden opgelegd. De hulpverlening is in alle gevallen goed en tijdig verlopen en de samenwerking tussen de verschillende organisaties alsook met de gemeenten is als goed ervaren. Onderdak, effectieve zorg en opvang voor dak -en thuislozen Stichting Dno heeft het hele jaar crisisopvang, met bijbehorende begeleiding, geboden aan dak- en thuislozen. Gedurende de maanden november 2008 tot en met maart 2009 was ook de winteropvang aan het Dampten geopend. Evaluatie Loket Welzijn en Zorg In 2009 heeft het loket WMO meegedaan aan kwaliteitstoetsing WMO loketten: de Sterrengids. In deze gids staan de wensen en verwachtingen van cliënten centraal. Optimale ondersteuning voor mensen bij de toegang tot wonen, zorg, welzijn en dienstverlening. Deelnemende gemeenten hebben één, twee of drie sterren gekregen. Het WMO loket van de gemeente Hoorn heeft twee sterren gekregen, dit betekent dat meer dan voldoende aan basiskwaliteit wordt aangeboden. In 2009 heeft het college besloten een subsidiekader voor te bereiden om te komen tot een beheersing van de Wmo. In vervolg daarop is besloten de eerste stappen te zetten in deze voorbereiding door de vast te stellen voor methodiekontwikkeling in de Wmo. De kern betreft een kanteling in de werkwijze van gemeente van “onvoorwaardelijk verstrekken van voorzieningen en subsidies” naar “het voorwaardelijk compenseren in zelfredzaamheid met inzet van eigen verantwoordelijkheid”. In drie stappen zal dit tot in 2010 worden uitgewerkt, deze stappen zijn: 1. individuele benadering; 2. activering van de omgeving; 3. de relatie met de ketenpartners. De raad is geïnformeerd over de kaders van de kanteling. Voor het Wmo-loket betekent dit dat het geen uitgifteloket moet zijn van voorzieningen maar een loket waar integraal gekeken wordt wat iemands vraag is en waar gezamenlijk wordt gezocht naar een oplossing. Klanttevredenheid WMO Evenals voorgaand jaar heeft onderzoek- en adviesbureau SGBO in 2009 de klanttevredenheid over het jaar 2008 onderzocht. De Wmo cliënten waarderen de toegang tot de geboden ondersteuning, de hulp bij het huishouden en de andere voorzieningen zoals rolstoelen, scootmobielen en woonvoorzieningen nog steeds ruim voldoende met een gemiddeld rapportcijfer van 7,5. Voor de overgrote meerderheid van de cliënten voldoet de geboden ondersteuning aan de verwachtingen en men is positief over de mate waarin de ondersteuning helpt bij het zelfstandig wonen en het meedoen aan de maatschappij. Uit dit onderzoek kwam ook een aantal aanbevelingen naar voren: • Informatievoorziening aan cliënt door de zorgaanbieders, de telefonische bereikbaarheid, personele wisselingen en kwaliteit van het personeel van zorgaanbieders; de zorgaanbieders hebben aangegeven al verbeteracties te hebben ondernomen. De voortgang wordt gevolgd in het kwartaaloverleg met de aanbieders. • Omrijtijden en wachttijden bij het collectief vervoer: deze signalen zijn bekend en zijn onderwerp van gesprek met de vervoerder. • Bekendheid Wmo-cliëntenraad; dit is met de Wmo-cliëntenraad gedeeld. Uitvoeren aanbesteding inkoop traplift De gemeente Hoorn verstrekt in het kader van de Wmo woningaanpassingen aan inwoners met een beperking. Daaronder valt ook de verstrekking van jaarlijks circa twintig trapliften voor mensen die niet meer zelfstandig de trap in hun woning kunnen gebruiken. De overeenkomst met huidige leverancier van trapliften liep per 31 december 2009 af. Voor de opdrachtverstrekking is een Europese openbare aanbestedingsprocedure gevolgd met als doel de verwerving en onderhoud van nieuwe
64
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
trapliftinstallaties. Zowel prijs als kwaliteit zijn criteria voor de gunning geweest. De nieuwe overeenkomst loopt vanaf 1 januari 2010 tot en met 31 december 2011 en kan daarna nog twee maal met één jaar verlengd worden. Voorafgaand aan de vaststelling van de offerteaanvraag hebben wij advies gevraagd aan de Wmo cliëntenraad. Zij heeft positief geadviseerd op de hoofdlijnen van de offerteaanvraag. Wijksteunpunten In 2009 is de stuurgroep Wijksteunpunten opnieuw opgestart. Onder de stuurgroep zijn drie werkgroepen geformeerd (Grote Waal, Blokker en Risdam-Noord). De stuurgroep heeft een visie geformuleerd die in december 2009 is vastgesteld door de raad.
6.5 Beleidsveld Welzijnswerk Doelstelling Een samenhangend aanbod van voorzieningen, dat toegankelijk is voor alle inwoners. Ontmoeting, ontspanning, ontplooiing en ondersteuning staan hierbij centraal. Voor diegenen die (nog) onvoldoende of geen mogelijkheden hebben om mee te doen in de samenleving is het beleid gericht op versterking van de zelfredzaamheid, ondersteuning en waar nodig opvang. Tabel 37 Doelstellingen en activiteiten programma 6 beleidsveld Welzijnswerk Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Nieuwe voorzieningen wijkcentrum Grote Waal.
Verplaatsing jongerencentrum; creëren internetruimte; realisering brandalarmering; realisering nieuwe keuken.
Gereed
Wijkcentrum de Grote Waal Op 14 oktober 2009 is het vernieuwde wijkcentrum Grote Waal officieel in gebruik genomen. Naast de verbouwing, kreeg het interieur ook dankzij fondsen en zelfwerkzaamheid van wijkbewoners een face-lift. Het resultaat is om trots op te zijn. JAC Blokker Na zeven jaar is de zoektocht naar een geschikte locatie voor het Jeugd- en jongerencentrum (JAC) Blokker ten einde gekomen. Sinds 1 december 2009 huurt de gemeente de bovenzaal van Het Gouden Hoofd in Blokker. Met Stichting Netwerk worden verdere afspraken gemaakt over het beheer van de ruimte en allerlei activiteiten.
6.6 Beleidsveld Jeugd en jongeren Doelstelling • Het ontwikkelen van een leefklimaat waarin de jeugd zich thuis voelt en waarin mogelijkheden aanwezig zijn voor optimale ontplooiing. • Het voorkomen van achterstanden voor jeugdigen op de terreinen wonen, werken, weten en welzijn. • Het bieden van mogelijkheden om gezond en veilig op te groeien, waarbij instrumenten worden meegegeven om talenten te ontplooien en kansen te benutten. Tabel 38 Doelstellingen en activiteiten programma 6 beleidsveld Jeugd en jongeren Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Geïntegreerde dienstverlening aan jongeren verbeteren met als doel meer jongeren duurzaam te laten participeren in de maatschappij.
Pilot Jongeren Centraal invoeren en uitbreiden met nieuwe partijen.
Gereed
Zoveel mogelijk jongeren terug naar het onderwijs leiden of an-
De samenwerking in het jongerenloket verder intensiveren en andere partijen erbij betrekken.
Gereed
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
65
Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Indien de werkleerplicht voor jongeren per 1 juli 2009 ingaat: Hoornse invulling geven aan de wet.
Werkleerplicht invoeren.
Gereed
Blijven inzetten op het voorkomen van schulden onder jongeren.
•
ders via een traject aan een baan helpen.
Evalueren voorlichtingslessen gericht op het voorkomen van schulden en omgaan met geld aan jongeren voortgezet onderwijs over de periode 2006-2009. Evalueren jongerentrajecten schuldhulpverlening als onderdeel van de totale evaluatie schuldhulpverlening.
In uitvoering
Uitwerking kadernota Integraal Jeugdbeleid met specifieke aandacht voor de door de Raad vastgestelde speerpunten.
Smartdoelstellingen formuleren voor de volgende speerpunten: o gezond en veilig opgroeien; o opvang en onderwijs; o vrije tijd en leefomgeving; o fysieke veiligheid onder jongeren.
In uitvoering
Vormgeven actiepunten uit de notitie Centrum jeugd en Gezin (CJG).
•
•
•
•
Ontwikkelen van CJG’s in de wijk met als prioriteit voor 2009 de pilot Kersenboogerd en de centrale coördinatie (GGD-gebouw Maelsonstraat). In samenwerking met de provincie en regiogemeenten de aanpak verwijsindex risicojongeren uitwerken. Vormgeven van de zorgcoördinatie in samenwerking tussen gemeente en partners CJG.
In uitvoering
In uitvoering
In uitvoering
In uitvoering
Geïntegreerde dienstverlening aan jongeren intensiveren In 2009 zijn UWV en CWI samen gegaan in het UWV werkbedrijf. De deelname in het jongerenloket is voortgezet en alle betrokken partijen hebben goed samengewerkt om de dienstverlening aan jongeren zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De invoering van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) en de economische crisis hebben wel grote invloed op het jongerenloket. Door de crisis is het aantal jongeren dat zich meldt bij het loket aanzienlijk toegenomen en er dreigt zelfs wachttijd te ontstaan voordat jongeren gesproken kunnen worden. Gelukkig is er vanuit de Kansenkaart Hoorn en het Actieplan Jeugdwerkgelegenheid geld beschikbaar voor extra capaciteit in het jongerenloket. De Wet WIJ heeft ook veel invloed op de werkwijze van het jongerenloket. Deze wet is in werking getreden op 1 oktober 2009, heel kort na besluitvorming in de Eerste kamer. Gemeenten hebben weinig tijd gekregen om de implementatie voor te bereiden. Voor de WIJ hadden jongeren recht op een uitkering. Nu hebben ze recht op een leerwerkaanbod. Pas als ze onvoldoende inkomen hebben van dit leerwerkaanbod, komen ze in aanmerking voor een WIJ-vergoeding (inkomensvoorziening). In 2009 zijn vier van de vijf benodigde verordeningen voorbereid en zijn de werkprocessen in het jongerenloket aangepast aan de nieuwe werkwijze. Er wordt in het jongerenloket nog steeds gewerkt met Jongeren Centraal. In 2009 zijn er wederom nieuwe partijen aangehaakt, zoals onder andere de Dienst Inrichting Justitiële diensten en het UWV (afdeling WAJONG). Voorkomen van schulden onder jongeren De evaluatie voorlichtingslessen voorkomen van schulden is uitgesteld tot begin 2010.
66
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Stage on stage In 2009 is stage on stage afgerond. In heel West-Friesland zijn 75 structurele stageplaatsen geworven bij werkgevers. Deze stageplaatsen zijn bedoeld voor niveau 1 leerlingen. Dit zijn leerlingen die veel begeleiding nodig hebben en nog veel moten leren. Het was ieder jaar weer moeilijk om voor deze groep goede stageplaatsen te vinden. Stage on stage heeft nu 75 plekken opgeleverd. Het Horizoncollege zal deze plekken nu verder beheren en leerlingen naar de stageplaatsen toe leiden. Actieplan jeugdwerkgelegenheid In 2009 heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het initiatief genomen om te komen tot actieplannen jeugdwerkgelegenheid. Het Ministerie wil regionale samenwerking stimuleren en heeft geld beschikbaar gesteld voor de gemeenten met een UWV-plus-vestiging. Dit zijn de trekkers voor de regio en in deze regio is dat de gemeente Alkmaar. Op 4 september is een convenant getekend tussen gemeenten, scholen, werkgevers, UWV en anderen om samen te werken in een actieplan. In de periode september tot december is gewerkt aan een uitvoeringsplan, naast acties die al in gang gezet zijn zoals afspraken met (bedrijfs)scholen. Uitwerking kadernota Jeugdbeleid Deze punten zijn opgepakt onder de programma's Centrum voor Jeugd en Gezin, Verwijsindex, een gezin een plan, bemoeizorgprojecten en de in programma 7 genoemde Digitale Dossier Jeugdgezondheidszorg (DD-JGZ) en integrale jeugdgezondheidszorg. Het punt fysieke veiligheid onder jongeren is opgepakt in het kader van het sociale veiligheidsplan, welke in de tweede helft van 2009 door de raad is vastgesteld. Steunpunt opvoeding Het Steunpunt Opvoeding heeft als doel een laagdrempelige voorziening te zijn waar ouders en andere opvoeders terecht kunnen voor ondersteuning bij vragen over of problemen met de opvoeding van kinderen tussen 0 en 19 jaar. In alle wijken worden regelmatig opvoedspreekuren op afspraak gehouden of inloopspreekuren. In totaal zijn er in de drie wijken 195 opvoedadviezen aan ouders gegeven. De meeste vragen of problemen die gaan over de emotionele en/of sociale ontwikkeling van het kind. Naast de individuele gesprekken organiseert het steunpunt activiteiten voor groepen ouders of sluit het steunpunt aan bij bestaande bijeenkomsten om een opvoedthema te bespreken of er uitleg over te geven. In totaal zijn er 35 bijeenkomsten gehouden. Bemoeizorg: Parachute en Helpende Handen De preventieprojecten Parachute en Helpende Handen zijn in 2009 gecontinueerd. Dit zijn projecten die zich kenmerken door intensieve ondersteuning aan gezinnen met kinderen jonger dan 12 jaar met meervoudige problematiek op verschillende leefgebieden. De geboekte resultaten en de positieve geluiden uit de omgeving zoals de school of de hulpverlening zijn bemoedigend. Bureau Jeugdzorg (BJZ) heeft, in het kader van haar kerntakendiscussie in tweede helft van 2009 de projecten Parachute en Helpende Hand overgedragen aan Stichting Parlan. Bureau Jeugdzorg heeft in het verleden de stijging van de kostprijs niet doorgerekend aan de gemeenten. Nu Stichting Parlan de projecten overneemt, heeft de gemeente een keuze tussen het verhogen van de subsidie of het aanpassen van het aantal trajecten op het huidige budget. De gemeente Hoorn heeft voorlopig ingestemd met het omlaag brengen van de omvang van het aantal bemoeizorg trajecten. Daarnaast is afgesproken om in 2010 op zoek te gaan naar andere vormen van bemoeizorg die effectief en goedkoop zijn en de huidige projecten als vangnet te behouden. In december 2009 hebben BJZ en Parlan een schriftelijke verklaring afgeven waarin zij de kwaliteit van de huidige bemoeizorg borgen. Voorschools Advies Team (VAT) Het proefproject Voorschools Advies Team 0-4 jaar, waarin de Stichting Jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar, Bureau Jeugdzorg, Stichting Mee participeren is verschillende keren bij elkaar geweest. Het project, dat als doel heeft om risicokinderen vroegtijdig te signaleren en indien nodig te leiden naar adequate vorm van hulpverlening, is in 2009 geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie heeft BJZ een projectplan voor de komende jaren regionaal uitgezet.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
67
Vormgeven actiepunten uit de notitie Centrum Jeugd en Gezin (CJG) In 2009 zijn de deelprojecten zoals die in de beleidsnotitie CJG Hoorn beschreven zijn, verder uitgewerkt en in concrete actie omgezet: Verwijsindex Voor de invoering van de verwijsindex risico’s jeugdigen op 1 januari 2010 zijn alle maatregelen in samenwerking met de provincie en de regiogemeenten uitgewerkt. Begin 2009 is het implementatietraject met een conferentie over de werking van de verwijsindex en de samenwerking in de jeugdketen gestart. De gemeente Hoorn heeft, samen met de regiogemeenten, op 7 oktober 2009 een aansluitovereenkomst met het ministerie van Jeugd en Gezin afgesloten. Ook is op 7 oktober 2009 een convenant getekend met de jeugdinstellingen over gebruik van de verwijsindex in de regio West-Friesland. In dit convenant zijn afspraken gemaakt over de coördinatie van zorg en de doorzettingsmacht van de gemeente Hoorn. Er zijn verschillende bijeenkomsten en scholingstrajecten georganiseerd voor de gebruikers. Huisvesting CJG Op gebied van de huisvesting van het Centrum voor Jeugd en Gezin zijn de opties, zoals die in de voornoemde beleidsnotitie beschreven zijn, verder uitgewerkt. Dit heeft geleid tot een overzicht van aandachtspunten in de realisatie van de FrontOffices. Naar verwachting zal de eerste FrontOffice in de eerste helft van 2010 feestelijk geopend worden. Regionale samenwerking CJG In de eerste helft van 2009 is gewerkt aan het betrekken van de regiogemeenten bij de vorming van het Centrum voor Jeugd en Gezin in de regio West-Friesland. Deze inspanningen hebben ertoe geleid dat op 5 juni 2009 een convenant is ondertekend waarin de visie, de uitgangspunten, het format voor het CJG en het implementatietraject zijn vastgelegd. In totaal hebben 27 organisaties, inclusief de negen regiogemeenten, het convenant ondertekend. Een gezin, een plan In het tweede kwartaal van 2009 zijn voorbereidingen getroffen voor het project één gezin één plan/ integrale indicatiestelling. De inspecties Jeugdzorg en Onderwijs hebben zich bereid gevonden om dit project te ondersteunen. Tijdens de inspectierondes handhaven zij de afspraken zoals die uit dit project voortvloeien. Daarnaast komen ze tijdens het traject met voorstellen om de eventuele geconstateerde wettelijke blokkades, in samenwerking met het ministerie, te minimaliseren. Kinderopvang De dagopvang (0-4 jaar) en de buitenschoolse opvang (4-12 jaar) is in 2009 met ongeveer 30% gegroeid. Dit ligt boven het landelijk gemiddelde van 20-30%. De groei heeft met name in de buitenschoolse opvang (BSO) plaatsgevonden. In toenemende mate besluiten scholen met kinderopvanginstellingen samen te gaan werken om BSO in de school te vestigen. In 2009 zijn de vestigingen van de kinderopvanginstellingen geïnspecteerd volgens de beleidsregels kwaliteit en veiligheid, die voortkomen uit de Wet Kinderopvang. In 2008 en 2009 is een aantal wijzigingen in de Wet Kinderopvang doorgevoerd, waardoor bij de inspecties vaak dezelfde soort overtredingen werden geconstateerd. In de meeste gevallen waren deze onvolkomenheden na een hersteltermijn verholpen. In één geval heeft het college een aanwijzing moeten opleggen. De hersteltermijn daarvan loopt af op 30 januari 2010. Na die datum vindt een inspectie door de GGD plaats om te beoordelen of alle overtredingen zijn opgeheven. Naar aanleiding van signalen over overtredingen door één van de kinderopvanginstellingen heeft het college de GGD opdracht gegeven een onaangekondigde inspectie uit te voeren. Bij deze inspectie heeft de GGD overtredingen geconstateerd. Het college heeft besloten aan deze kinderopvanginstelling een dwangsom op te leggen op grond van een last onder dwangsom uit 2005. Tevens zijn de ouders en ketenpartners geïnformeerd over het opleggen van de boete. Peuterspeelzaalwerk In Hoorn zijn twee aanbieders van regulier peuterspeelzaalwerk: Stichting Netwerk en Stichting Peuterspeelzaal Risdam. In 2008 is na de evaluatie van de prestatieafspraken met Stichting Net-
68
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
werk afgesproken, dat zij 42 peuterspeelzaalgroepen van veertien tot achttien kinderen exploiteert. In de loop van 2009 heeft Stichting Netwerk het aantal kinderen dusdanig zien teruglopen, dat vier groepen zijn gesloten. Ook Stichting Peuterspeelzaal Risdam heeft het aantal kinderen zien teruglopen, maar heeft in 2009 geen groepen hoeven sluiten. In het najaar van 2009 is besloten om de terugloop in het peuterspeelzaalwerk nader te onderzoeken. Daarom wordt een onderzoek gedaan naar het gebruik van en behoefte naar peuterspeelzaalwerk versus kinderopvang. Daarnaast wordt in een visievormingstraject de positie van alle voorschoolse voorzieningen heroverwogen. Hierbij gaat het met name om de VVE-groepen (dit zijn peuterspeelzaalgroepen waar een speciaal educatief programma wordt aangeboden om ontwikkelingsen taalachterstanden bij kinderen te voorkomen), maar daar waar nodig worden ook de kinderopvang en het reguliere peuterspeelzaalwerk bij het traject betrokken.
6.7 Beleidsveld Integratie en participatie Doelstelling Inburgering Het bestrijden van achterstanden en bevorderen van maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid van allochtonen. Tabel 39 Doelstellingen en activiteiten programma 6 beleidsveld Integratie en participatie Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Meer mensen activeren en betrekken bij de samenleving.
Uitwerken voorstellen participatietop 2008.
Gereed
Vergroten van de participatie van de doelgroep.
Uitvoering geven aan de integratieagenda.
In uitvoering
Bevorderen van de toegankelijkheid van voorzieningen.
Het maken van afspraken met relevante instellingen binnen het instellingenoverleg.
In uitvoering
In beeld brengen van de ontwikkelingen rondom de participatie van de doelgroep.
Het houden van een tweejaarlijkse meting integratiemonitor.
In uitvoering
Terugdringen van de problemen rondom de doelgroep Antillianen.
Uitvoering geven aan het plan van aanpak.
In uitvoering
Meer mensen activeren en betrekken bij de samenleving In 2009 is actief doorgewerkt aan de inburgering van nieuwkomers en het onderzoek naar mogelijk inburgeringsplichtigen die op een lijst staan van het Ministrie van VROM (de BPI- lijst). De gemeente moet voor 2012 van iedereen op die lijst bekijken of ze inburgeringsplichtig zijn. Als is vastgesteld dat iemand inburgeringsplichtig is, krijgen ze een passend aanbod van de gemeente. In 2009 heeft de gemeente naast de "normale" taakstelling voor de huisvesting van asielzoekers ook een taakstelling voor de huisvesting van generaal pardonners opgelegd gekregen. Deze taakstelling is niet volbracht, omdat er halverwege 2009 geen pardonners meer beschikbaar waren, die nog op zoek waren naar huisvesting. Naast inburgering is er ingezet op het extra beschikbaar stellen van taalmaatjes om de taalontwikkeling te bevorderen, maar ook om tot meer integratie te komen. Vergroten participatie van de doelgroep In de integratieagenda staat een beschrijving van de situatie in 2007, de gewenste situatie in 2012, hoe daaraan gewerkt gaat worden en het beoogde effect per speerpunt. De speerpunten zijn taal, onderwijs en werk. Eind 2010 vindt een tussenevaluatie plaats naar de voortgang per speerpunt. Bevorderen toegankelijkheid van voorzieningen In het instellingenoverleg is het onderwerp toegankelijkheid van voorzieningen een terugkomend onderwerp. Inzet is het bevorderen van de toegankelijkheid van voorzieningen.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
69
Integratiemonitor Doel van het integratiemonitor is beter zicht te krijgen op de ontwikkelingen binnen de doelgroep. Daarbij is door het college besloten om de monitor tweejaarlijks te herhalen. De eerste hermeting is in juni 2009 afgerond. Terugdringen problemen rondom doelgroep Antillianen In 2009 is de uitvoering van het Antillianenbeleid verder geïntensiveerd. Er is een stuurgroep geformeerd en is er een projectleider voor de uitvoering aangesteld. De stuurgroep wordt voorgezeten door de wethouder integratiebeleid.
Wat heeft het gekost? Tabel 40 Lasten en baten programma 6 X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Saldo Werk en bijstand
3.943
3.801
3.428
373
Saldo Armoede en schuldhulpverlening
2.381
3.212
2.646
566
311
361
355
6
10.614
11.556
10.751
805
3.200
3.540
3.501
39
Saldo Jeugd en jongeren
995
1.048
992
56
Saldo Integratie en participatie
440
567
271
296
Lasten programma
53.348
58.182
58.114
68
Baten programma
31.464
34.097
36.170
2.073
Saldo Programma
21.884
24.085
21.944
2.141
Storting in reserves
123
123
123
0
Onttrekking aan reserves
291
936
515
-421
Resultaat na bestemming
21.716
23.272
21.552
1.720
Saldo Ouderenbeleid Saldo Maatschappelijke ondersteuning Saldo Welzijnswerk
Tabel 41 Verschillen programma 6 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Werk en bijstand Het budget voor de wachtlijsten bij Op/Maat is niet besteed.
215
V
Uit onderzoek van Deloitte is gebleken dat meer uitgaven ten laste van het werkdeel gebracht mogen worden.
110
V
68
V
Meer aanvragen voor Bijzondere Bijstand vanwege de economische crisis en hogere uitgaven voor huisvesting van generaal pardonners.
-217
N
In het nieuwe armoedebeleid zijn de Aboutalebgelden gelabeld voor het opstarten van een computerregeling, energiebesparing voor de minima en voor subsidie aan Stichting Leergeld. Op alle drie de onderdelen zijn de middelen niet volledig besteed.
189
V
59
V
Lagere exploitatie lasten van het gebouw Werk en Inkomen. Armoede en schuldhulpverlening
De verwachte stijging van de uitgaven ten laste van het Sport en Cultuurfonds heeft niet plaatsgevonden.
70
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Omschrijving Schudhulpverlening De niet bestede middelen van het participatiebudget moeten aan het Rijk worden terugbetaald. In 2009 heeft Deloitte een onderzoek uitgevoerd naar besteding van het participatiebudget. Uit dit onderzoek is gebleken dat de totale uitgaven voor schuldhulpverlening ten laste van dit budget gebracht mogen worden, de terugbetaling aan het rijk wordt hierdoor lager. Aan de raad wordt in 2010 een visie op het participatiebudget voorgelegd. Op dat moment is duidelijk of het voordeel structureel is, dit hangt af van de keuzes die worden gemaakt. In de meerjarenraming is overigens al rekening gehouden met een structureel voordeel van € 500.000 vanaf 2013, voor het breder inzetten van het participatiebudget (waaronder de educatie gelden).
Bedrag
V/N
522
V
Hoorn heeft over 2009 en voorgaande jaren BTW terugontvangen voor het gehandicaptenvervoer.
302
V
Uitvoering Wmo De Wmo is een open einde regeling. Bij de Najaarsbijstelling zijn de uitgaven Wmo tot en met september geëxtrapoleerd naar het einde van het jaar, de begroting is hierop aangepast. Alleen bij de woonvoorzieningen is sprake van een onderschrijding van het budget van € 157.000 ten opzichte van de bijgestelde begroting. Daarnaast is een budget voor de uitvoeringskosten geraamd voor onder andere advieskosten. Dit budget is niet meegenomen bij de extrapolatie. Het budget is niet volledig besteed, waardoor een voordeel van € 249.000 ontstaat..
406
V
62
V
17
V
Lagere interne doorberekeningen
27
V
De subsidie voor het project Helpende Handen is lager vastgesteld.
25
V
115
V
Het realiseren van extra taalmaatjes door Stichting Netwerk en de Vrijwilligerscentrale loopt door in 2010.
75
V
De uitgaven voor maatschappelijke begeleiding van asielzoekers en vluchtelingen kunnen ten laste van het participatiebudget worden gebracht.
45
V
Organisaties hebben minder beroep gedaan op de stimulansgelden.
26
V
95
V
2.141
V
-421
N
1.720
V
Maatschappelijke ondersteuning
In de begroting is rekening gehouden met een dalende suppletie van de Provincie voor het gehandicaptenvervoer. De daling blijkt achteraf pas vanaf 2012 te worden ingezet. Welzijnswerk Er zijn in 2009 minder uitgaven gedaan voor het gedragscodeproject. Jeugd en jongeren
Integratie en participatie Hoorn heeft in 2009 inburgeringswerkzaamheden uitgevoerd voor de gemeente Medemblik. De inkomsten hiervoor zijn niet begroot.
Algemeen Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
71
72
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 7 Volksgezondheid en milieu De hoofddoelstellingen van dit programma zijn: • Een gegarandeerde, goede basisvoorziening voor collectieve preventie en bescherming van de volksgezondheid in Hoorn (gefuseerde en versterkte Gezondheidsdienst). • Voldoende en goed functionerende afvalwaterinzameling en -transport die voldoen aan milieutechnische eisen. • Een leefbare en duurzame stad die voldoet aan de actuele milieuwet- en regelgeving. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 7.1 Gezondheidszorg 7.2 Milieu 7.3 Riolering en afval 7.4 Begraafplaatsen
7.1 Beleidsveld Gezondheidszorg Doelstelling Het bevorderen van integraal volksgezondheidsbeleid, waarin de verschillende beleidsterreinen en het aanbod op het gebied van volksgezondheid op elkaar worden afgestemd. De preventie van een ongezonde leefstijl. Jeugdgezondheidszorg: zie programma 6, beleidsveld Jeugd en jongeren. Tabel 42 Doelstellingen en activiteiten programma 7 beleidsveld Gezondheidszorg Doelstellingen
Activiteiten
Het versterken van de integrale Jeugdgezondheidszorg dat voorziet in een professioneel, gecoördineerd en preventief aanbod voor een zo gezond mogelijke ontwikkeling van alle jeugdigen, van min. 9 maanden tot 19 jaar.
•
Uitvoering geven aan gezondheidsbeleid en uitvoeringsplan.
•
Realisatie
Versterken van signaleringsnetwerken vroegsignalering. Invoering Elektronisch Kinddossier. Onderbrengen van de Integrale Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar in één organisatie.
In uitvoering
Uitvoeren nieuwe Kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid. Evaluatie lokaal gezondheidsbeleid 2003 t/m 2007.
In uitvoering
Het terugdringen van het alcoholgebruik onder jongeren en de leeftijd waarop jongeren met alcohol beginnen.
Geven van voorlichting over alcoholgebruik aan jongeren in het basis en voortgezet onderwijs en hun ouders.
In uitvoering
Het beperken van het percentage mensen met overgewicht.
Beweegmanagement op scholen en het bestrijden van bewegingsarmoede.
In uitvoering
Het verbeteren van de psychische gezondheid onder de bevolking.
Organiseren van activiteiten gericht op eenzaamheidspreventie, voornamelijk bij ouderen.
In uitvoering
Het ontwikkelen van een gezondheidscentrum, gecombineerd met een regionaal kennis- en opleidingcentrum van VUmc, in de Bangert en Oosterpolder.
•
• •
•
•
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
Het meenemen van de ontwikkelingen rond de Centra voor Jeugd en Gezin bij de ontwikkeling van het gezondheidscentrum in de Bangert en Oosterpolder. Het voeren van regie met betrekking tot de ontwikkeling van een gezondheidscentrum met een hoge kwaliteit van eerstelijnszorg.
In uitvoering In uitvoering
Gereed
In uitvoering
In uitvoering
73
Versterken integrale Jeugdgezondheidszorg Digitale Dossier Jeugdgezondheidszorg Het digitale dossier jeugdgezondheidszorg (DD-JGZ), voorheen het elektronische kinddossier, moet per 1 januari 2010 ingevoerd worden. Het DD-JGZ is een medisch dossier van het kind. Op 29 juni 2009 heeft het algemeen bestuur van de GGD ingestemd met het beschikbaar stellen van een extra bijdrage voor 2009 van € 0,41 per inwoner. Er is nog niet ingestemd met de begroting 2010 e.v. In 2009 heeft de GGD het systeem, dat als basis dient voor het DD-JGZ, aangeschaft en haar medewerkers getraind in het gebruik. Gedurende 2009 zijn afspraken gemaakt over de aansluiting met de verwijsindex. Integrale Jeugdgezondheidszorg Op 30 november 2009 heeft het algemene bestuur van de GGD Hollands Noorden ingestemd met het onderbrengen van de integrale jeugdgezondheidszorg 0-19 bij de GGD per 1 januari 2010. In dit kader heeft de gemeente Hoorn garanties gekregen van de GGD dat de huidige kwaliteit gewaarborgd blijft en dat de kosten niet onnodig zullen stijgen. Met de voorbereidingen voor de BackOffice Centrum Jeugd en Gezin evenals de Wet onderwijskansen voor kwaliteit en educatie is bijzonder aandacht besteed aan de uitwerking van vroegsignalering. In dit kader is het project samen starten in 2009 gecontinueerd. Daarnaast heeft gedurende het jaar een aantal trainingstrajecten vroegsignalering plaatsgevonden voor medewerkers van kinderopvang, gastouderbureaus en peuterspeelzalen. Uitvoering geven aan nieuwe kadernota lokaal gezondheidsbeleid In november 2008 heeft de raad ingestemd met de nota lokaal gezondheidsbeleid 2008-2012 en in september 2009 met het bijbehorende plan van aanpak. De speerpunten zijn; leefstijl (alcohol, drugs en roken), overgewicht, diabetes en psychische gezondheid. Terugdringen alcoholgebruik onder jongeren Op basisscholen wordt het project ‘Alcohol, een ander verhaal’ uitgevoerd; alcoholvoorlichting voor leerlingen in groep 7 en 8 door middel van de methode verhalend ontwerpen. De doelgroep is primair leerlingen in groep 7 en/of 8 van basisscholen en hun ouders/verzorgers en secundair leerkrachten van groep 7 en/of 8 van basisscholen. De ELO (Digitale lessen alcohol en drugs/Elektronische leerweg ondersteuning) is bedoeld voor leerlingen van de eerste en tweede klas van het VMBO. De leerlingen werken hierbij met de website www.rokendrinkendrugs.nl. Er bestaan drie modules: één over roken, één over drinken en één over blowen. Elke module bestaat uit vier lessen van 50 minuten met filmpjes, verhalen, teksten en opdrachten. Beperken van het percentage mensen met overgewicht Beweegmanagement richt zich op kinderen op school die motorische achterstanden hebben, te weinig bewegen dan wel overgewicht hebben. De beweegmanager zoekt, in samenwerking met ouders en kind, naar een individuele oplossing/ aanpak voor het probleem. Ook zorgt de beweegmanager voor een actief sportbeleid op school. Verbeteren psychische gezondheid onder de bevolking In 2009 is gewerkt aan een plan van aanpak eenzaamheidsbestrijding onder kwetsbare burgers en ouderen. Het plan wordt in 2010, in samenwerking met onze partners, uitgevoerd. Ontwikkelen gezondheidscentrum Bangert en Oosterpolder De huisvesting van de frontoffice van het CJG in Bangert en Oosterpolder maakt integraal onderdeel uit van de ontwikkeling van het gezondheidscentrum in deze wijk en het huisvestingsplan CJG. In programma 6 wordt ingegaan op de stand van zaken omtrent huisvesting en ontwikkeling CJG. Regievoering In 2009 is een projectleider aangetrokken voor de regie op de verdere ontwikkeling. In 2009 zijn diverse gesprekken gevoerd met de betrokken partijen. De mogelijkheden voor (gedeeltelijke) subsidiering van het gezondheidscentrum worden onderzocht.
74
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
7.2 Beleidsveld Milieu Doelstelling Een schone, veilige en duurzame leef- en werkomgeving behouden of realiseren, waarbij de milieutaken professioneel en efficiënt uitgevoerd worden en er sprake is van consequente planmatige handhaving van milieuwetgeving tegen aanvaardbare maatschappelijke lasten. Tabel 43 Doelstellingen en activiteiten programma 7 beleidsveld Milieu Doelstellingen
Activiteiten
Zorgen voor een leefbare stad door het uitvoeren van wettelijke milieutaken op het gebied van handhaving, regulering, bodem, afval en geluid.
•
•
• •
Toetsing van aanvragen voor vergunningen, ontheffingen en meldingen op grond van de Wet Milieubeheer (inclusief Activiteitenbesluit). Alle relevante milieuaspecten vroegtijdig betrekken in (ruimtelijke ontwikkeling)plannen en vergunningsprocedures. Planmatig uitvoeren van controles op activiteiten van bedrijven en de gestelde normen. Opleggen van sancties bij niet-naleving van voorschriften.
In uitvoering
Uitwerken van de provinciale subsidie Duurzame energiepakket. Uitvoeren van projecten en maatregelen gericht op het realiseren van de ambities en doelstellingen zoals vastgelegd in de klimaatvisie en het nog vast te stellen uitvoeringsprogramma.
Gereed
Opstellen en vaststellen van het milieubeleidsplan. Vertalen van het milieubeleidsplan in werkplannen vanaf 2010.
Vervallen
Zorgdragen voor een duurzame ontwikkeling door het realiseren van de ambities en doelstellingen uit de klimaatvisie en het uitvoeringsprogramma.
•
Realiseren van de doelstellingen die in het nog vast te stellen milieubeleidsplan worden vastgelegd.
•
Verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving door verbetering van de ecologische en chemische kwaliteit van de watersystemen.
Uitvoering geven aan de besluitvorming over de Kaderrichtlijn Water (KRW) door: o Mee te doen aan het programma Onderzoeksmaatregelen waterkwaliteit; o Ondersteuning te verlenen aan het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier bij de uitvoering van hun taken op het terrein van de KRW.
•
•
Realisatie
In uitvoering
In uitvoering In uitvoering
In uitvoering
Vervallen In uitvoering
Zorgdragen voor een leefbare stad Vergunningverlening en Handhaving De wettelijke milieutaken op het gebied van handhaving, regulering, bodem en geluid worden uitgevoerd door de Milieudienst West-Friesland (MDWF). Dit betekent dat de MDWF zorg draagt voor het afhandelen van aanvragen om vergunningen, ontheffingen en meldingen voortvloeiend uit de Wet Milieubeheer en de Wet bodembescherming en de daarop gebaseerde Algemene Maatregelen van Bestuur. Tevens is het handhavingsuitvoeringsprogramma 2009 uitgevoerd; Hoorn participeert ook in regionale handhavingsprojecten zoals het project horeca-geluid, vuurwerk, grondstromen en controle bedrijventerreinen. In februari 2010 zal de MDWF de evaluatie van het handhavingsuitvoeringsprogramma 2009 ter vaststelling aanbieden. Ook zijn in 2009 diverse bodem- en geluidsaneringsprojecten in het kader van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing door de milieudienst begeleid/uitgevoerd. Afspraak was dat de achterstand binnen bestaande budgetten/capaciteit voor 1 januari 2010 door de MDWF ingelopen zou zijn. De achterstand bij vergunningverlening is weggewerkt en de uitvoering is op adequaat niveau. Met betrekking tot de controle/handhaving ligt dit anders. Ondanks dat binnen de huidige capaciteit en budgetten elk jaar meer controles zijn uitgevoerd dan in het hand-
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
75
havingsuitvoeringsprogramma waren opgenomen, is de achterstand nog niet volledig weggewerkt. Dit heeft verschillende oorzaken die nader toegelicht worden in de jaarrapportage 2009 van de MDWF (te ontvangen in mei/juni 2010). Gestreefd wordt om de nog resterende achterstand in 2010 weg te werken. Bodembeleid In 2009 is verder uitvoering gegeven aan een bovenregionaal project voor het opstellen van bodembeleid en aan de implementatie van het nieuwe besluit Bodemkwaliteit. In dit twee jarige project werken alle gemeenten in de regio's Alkmaar, Kop van Noord-Holland en West-Friesland én het Hoogheemraadschap samen. Afronding vindt in 2011 plaats. Realiseren doelstelling uit de klimaatvisie en het uitvoeringsprogramma In 2008 heeft de gemeenteraad de klimaatvisie "Hoorn, duurzaam en vitaal, op weg naar klimaatneutraal" met ambities en de thema's met aandachtspunten vastgesteld. De klimaatvisie is nader uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma. De uitvoering van de klimaatvisie met verankering van duurzaamheid in de organisatie is benoemd tot topprioriteit. In januari 2009 is voor de bestuurlijke en ambtelijke organisatie een studiedag "duurzaam denken en doen" georganiseerd. Verder is de stuurgroep klimaatbeleid van start gegaan onder leiding van wethouder De Boer. Medio 2009 is een top 12 klimaatvisie vastgesteld; een overzicht van die punten die in het laatste jaar van de bestuursperiode gerealiseerd moeten worden (los van procesmatige zaken). In deze top 12 zijn de volgende punten benoemd: 1. het aanstellen van een programmamanager duurzaamheid 2. econologische voetprint 3. het uitvoeren van het communicatieplan Puur Hoorn/Hoorn on tour in de gemeentelijke organisatie en in de wijken 4. energiebesparing in gemeentelijke gebouwen 5. beleidsplan openbare verlichting 6. project minima 7. prestatiecontract IntermarisHoeksteen 8. Zevenhuis 9. groenfinanciering 10. gescheiden inzameling kunststofverpakkingen 11. uitrol van groene energie 12. duurzaamheid bij bouw gemeentelijke gebouwen. Via de stuurgroep klimaatbeleid wordt de voortgang van deze top 12 bewaakt. De 12 punten zijn voorzien van een in maart 2010 te bereiken doelstelling. Punt 10 is in 2009 bereikt. Alle communicatie over de ontwikkelingen op het gebied van energiebesparing en duurzaamheid vond plaats onder de noemer van "Puur Hoorn". Binnen Puur Hoorn is ook de groene kermis georganiseerd tijdens de Speeldag in de binnenstad in september. Energiebesparing voor inwoners is op de kaart gezet via de workshops en cursussen "Energie besparen = geld besparen". Diverse initiatieven zijn nader belicht in de Klimaatkrant Hoorn die in december is uitgebracht en die is verspreid onder alle huishoudens. Vanuit de "Kansenkaart" is daarnaast ondersteuning gegeven aan initiatieven als de duurzaamheidscoach voor bedrijven, de oprichting van de Noord-Hollandse Energiecoöperatie en een onderzoek binnen West-Friesland naar zonnepanelen op daken van (agrarische) bedrijven. In 2009 is uitvoering gegeven aan een provinciale en gemeentelijke subsidie voor particulieren in het kader van energiebesparing. De beschikbare subsidiegelden zijn volledig verstrekt. Milieubeleidsplan/Koersdocument Milieu In de Kadernota 2009 is aangegeven dat de voorrang uitgaat naar het opstellen van een Koersdocument Milieu in plaats van een meerjaren Milieubeleidsplan. In 2009 is gestart met de voorbereiding van dit Koersdocument. In dit koersdocument worden voor een aantal thema's de wettelijke kaders geschetst en/of achtergrondinformatie gegeven. Daarnaast wordt aangegeven wat lopende beleids- en uitvoeringstrajecten zijn en voor welke onderwerpen er in de periode 2010-2014 beleidsvoorstellen voorbereid worden.
76
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
7.3 Beleidsveld Riolering en afval Doelstelling Voldoende en goed functionerend afvalwatersysteem. Zorgen voor een schone stad en goede inzamelstructuur. Tabel 44 Doelstellingen en activiteiten programma 7 beleidsveld Riolering en afval Doelstellingen
Activiteiten
Het instandhouden van een goed functionerend rioleringssysteem tegen zo laag mogelijke kosten.
•
Realisatie In uitvoering
Uitvoeren van het Gemeentelijk rioleringsplan. Meerjarige aanbesteding inspecties riolering (zie programma 2).
•
Gereed
Instandhouden goed functionerend rioleringssysteem Uitvoeren van het Gemeentelijk rioleringsplan Het jaarplan rioleringen 2007 en het jaarplan rioleringen 2008 zijn geheel gereed. Het jaarplan rioleringen 2009 is gedeeltelijk gereed, in voorbereiding en in uitvoering, conform planning.
7.4 Beleidsveld Begraafplaatsen Doelstelling Voldoende mogelijkheden voor inwoners om in eigen gemeente begraven te worden. Tabel 45 Doelstellingen en activiteiten programma 7 beleidsveld Begraafplaatsen Doelstellingen
Activiteiten
Voorbereiding aanleg nieuwe begraafplaats.
•
Realisatie
Afronding bestemmingsplanwijziging en planvoorbereiding. Start 1e fase uitvoering.
•
In uitvoering Uitgesteld
Voorbereiding aanleg nieuwe begraafplaats In 2009 is de planvoorbereiding gestart. Nadat de betrokken gemeenteraden zich in het voorjaar positief hebben uitgesproken over de uitgangspunten is direct na de zomer een excursie naar een drietal begraafplaatsen georganiseerd met als doel te komen tot een voor ieder aanvaardbare vormgeving. Uit een onder de deelnemers gehouden 'enquête' is een voorkeurvariant naar voren gekomen. In oktober is gestart met het ontwerpproces. Zodra het ontwerp een definitieve vorm heeft wordt de aanpassing van het bestemmingsplan ter hand genomen. Inmiddels is wel een aantal onderzoeken, behorende bij de bestemmingsplanwijziging, uitgevoerd. Het voorbereidingsproces neemt meer tijd in beslag dan oorspronkelijk gepland. De start van de uitvoering wordt niet eerder dan medio 2011 verwacht.
Wat heeft het gekost? Tabel 46 Lasten en baten programma 7 X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Saldo Gezondheidszorg
1.849
2.076
1.694
382
Saldo Milieu
1.257
1.330
1.220
110
-614
-459
-565
106
7
1
88
-87
Lasten programma
16.082
16.945
16.222
723
Baten programma
13.583
13.998
13.785
-213
Saldo Riolering en afval Saldo Begraafplaatsen
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
77
X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
2.499
2.947
2.437
510
Toevoeging aan reserves
0
0
0
0
Onttrekking aan reserves
0
0
0
0
Resultaat na bestemming
2.499
2.947
2.437
510
Saldo Programma
Tabel 47 Verschillen programma 7 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Gezondheidszorg Door vertraging met het opstarten van het Centrum Jeugd en Gezin schuiven de werkzaamheden door naar 2010.
348
V
22
V
In 2009 zijn er geen uitgaven gemaakt voor het stimuleren van lokale klimaatinitiatieven.
76
V
Vanuit de voorziening vooruit ontvangen bijdragen is een bedrag vrijgevallen door afronding van het project BANS klimaat convenant.
49
V
-13
N
In 2009 zijn incidentele inkomsten ontvangen als gevolg van een verlaging van het afvalverwerkingstarief.
139
V
Lagere baten afvalstoffenheffing door een te hoge raming van het aantal huishoudens.
-87
N
De garantstellingprovisie van HVC is hoger dan geraamd.
30
V
Lagere uitgaven planvorming riolering door minder inhuur van externe advisering.
13
V
-83
N
19
V
510
V
De werkzaamheden van de projectleider van het gezondheidscentrum in Bangert en Oosterpolder lopen door in 2010. Milieu
Hogere bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Milieudienst West-Friesland. Riolering en afval
Begraafplaatsen Lagere opbrengst begraafrechten doordat het aantal begrafenissen en verlengingen is achtergebleven bij de raming. Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
78
0 510
V
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting De hoofddoelstelling op het gebied van de ruimtelijke ordening en volkshuisvesting is het op een zodanige wijze uitvoeren van ruimtelijke plannen, dat een zo goed mogelijke woon-, werk- en leefomgeving wordt bereikt met passende woonmogelijkheden voor bijzondere groepen. Nevendoelstelling is het permanent met en door de bewoners verbeteren van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in de wijken. De volgende beleidsvelden vallen onder dit programma: 8.1 Ruimtelijke ordening 8.2 Volkshuisvesting 8.3 Woonwagens 8.4 Wijkgericht werken 8.5 Bouwen 8.6 Grondzaken
8.1 Beleidsveld Ruimtelijke ordening Doelstelling Stedenbouw De beschikbare ruimte zo effectief, duurzaam en kwalitatief mogelijk invullen, waarbij de juiste functie op de juiste plaats wordt gerealiseerd. Doelstelling Ruimtelijke ordening Het zorgen voor een zo goed en efficiënt mogelijke benutting van de schaarse ruimte binnen de gemeente Hoorn, onder meer door het zorgen voor bestemmingsplannen die aan de ene kant de kwaliteit van de ruimte bewaren en aan de andere kant flexibel inspelen op bouwwensen. Tabel 48 Doelstellingen en activiteiten programma 8 beleidsveld Ruimtelijke ordening Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Effectief ruimtegebruik.
Visie ruimtelijke ontwikkeling Hoorn/ structuurvisie.
In uitvoering
Verbeteren van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving.
Opstellen notitie Gebruik openbare ruimte in Hoorn.
Uitgesteld
Verbeteren van de woon- en leefomgeving.
Opstellen plan van aanpak Herstructurering Grote Waal.
Uitgesteld
Benadrukken van historisch erfgoed.
Uitvoeren maatregelen om gebouwen aan te lichten.
Uitgesteld
Afronding actualisering bestemmingsplannen.
•
• Volgen planning bouw Bangert en Oosterpolder.
• • •
• Voorbereiding structuurvisie de Poort van Hoorn.
Afronding procedures voor Binnenstad, Blokker/Zwaag, Nieuwe Steen-Oost en Kersenboogerd. Start procedure voor de bedrijventerreinen.
In uitvoering
Afronden van uitwerking fase 4. Uitwerken van fase 5. Eerste partiële herziening (onder andere Dorpsstraat, Bangert/Koewijzend, centrumgebied). Herziening rond LPG-station Westerblokker in verband met uitspraak Raad van State).
Gereed Uitgesteld In uitvoering
Actualiseren en verder concretiseren van de structuurvisie van de Poort van Hoorn.
In uitvoering
Uitgesteld In uitvoering
Effectief ruimtegebruik De gemeenteraad dient op grond van de Wet ruimtelijke ordening voor het gehele grondgebied van de gemeente één of meerdere structuurvisies vast te stellen. De structuurvisie bevat de hoofdlijnen
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
79
van de voorgenomen ontwikkeling van dat gebied, alsmede de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijk beleid. Gelet op de complexiteit van het gebied is ervoor gekozen om voor De Poort van Hoorn een afzonderlijke structuurvisie op te stellen. Nu voor ’t Zevenhuis reeds een structuurvisie is opgesteld en voor De Poort van Hoorn eveneens een afzonderlijke structuurvisie wordt opgesteld, is het voor de rest van Hoorn betrekkelijk eenvoudig om een structuurvisie op te stellen. Het college heeft in het najaar van 2009 besloten om een extern bureau in te schakelen om - op basis van het ambtelijk voorwerk - de Structuurvisie voor de rest van Hoorn op te stellen. In december 2009 is de betreffende aanbestedingsprocedure gestart. Verbeteren kwaliteit van de woon- en leefomgeving Notitie gebruik openbare ruimte in Hoorn In navolging van de nota 'Gebruik Openbare Ruimte Binnenstad', door de raad in 2008 vastgesteld, lag het in de bedoeling om een soortgelijke nota voor te bereiden voor de hele stad. Gelet op andere prioriteiten is hier vooralsnog geen uitvoering aan gegeven. In de nieuwe bestuursperiode wordt bezien of dit alsnog ter hand genomen zal worden. Herstructurering/stedelijke vernieuwing Grote Waal In het voorjaar van 2009 heeft het college besloten om verdere planvorming ten aanzien van stedelijke vernieuwing in de Grote Waal door te schuiven naar de volgende bestuursperiode. Mede onder druk van de plannen van IntermarisHoeksteen voor de sterflats aan de Astronautenweg is in juni 2009 een themabijeenkomst voor de raad georganiseerd in het kader van een eerste gedachtewisseling over dit thema. Op basis van deze eerste gedachtewisseling wordt in de bestuursperiode 2010-2014 een start gemaakt met een aanpak voor stedelijke vernieuwing in de diverse wijken, bijvoorbeeld in de vorm van wijkontwikkelingsplannen. Eind 2009 kwam stedelijke vernieuwing in de Grote Waal opnieuw in de belangstelling, toen bleek dat er vanuit het rijk nieuwe subsidiemogelijkheden kwamen. In december is daarom gestart met een traject om te onderzoeken of deze subsidie binnengehaald kan worden. Benadrukken van historisch erfgoed Het uitvoeren van maatregelen om gebouwen aan te lichten is doorgeschoven naar de volgende bestuursperiode. Afronden actualiseren bestemmingsplannen Bestemmingsplan Binnenstad Het bestemmingsplan richt zich op het gehele gebied van de binnenstad, inclusief het terrein van de schouwburg aan de Westerdijk, het Julianapark en het recreatiegebied Schellinkhouterdijk. Het nieuwe bestemmingsplan vervangt twaalf bestemmingsplannen voor het gebied. Het bestemmingsplan voorziet in een regeling die: • de ruimtelijke kwaliteit van de binnenstad beschermt; • ruimte geeft aan de ontwikkeling van de economische functie van de binnenstad; • de woonfunctie stimuleert door middel van ondermeer inpassing van de projecten Oude Schouwburg, Oostereiland, Achterstraat en Kazerneplein. In het bestemmingsplan zijn de essentiële kenmerken van de binnenstad als beschermd stadsgezicht vastgelegd. Het Bestemmingsplan Binnenstad is op 3 december 2009 in werking getreden. Bestemmingsplan Kersenboogerd Het ontwerp van het bestemmingsplan is ter inzage gelegd. Daartegen zijn diverse zienswijzen ingediend. De gemeenteraad heeft op 15 december 2009 ingestemd met het voorstel de zienswijzen grotendeels ongegrond te verklaren en het bestemmingsplan, met inachtneming van enkele ondergeschikte wijzigingen, vast te stellen. Bestemmingsplan Blokker, Zwaag en Nieuwe Steen-Oost Het eindverslag van overleg en inspraak betreffende het voorontwerp-bestemmingsplan is door de raad vastgesteld. Begin 2010 wordt het ontwerp van dit bestemmingplan ter inzage gelegd.
80
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Bestemmingsplan bedrijventerreinen De voorbereidingen (verplichte onderzoeken) voor een nieuw bestemmingsplan voor Hoorn '80 zijn uitgevoerd. De procedure tot aanbesteding van de werkzaamheden voor het maken van een nieuw bestemmingsplan is gestart. Volgens planning bouw Bangert en Oosterpolder Uitwerken van Fase 4 Het ontwerp van de uitwerking heeft de ruimtelijke procedure doorlopen. Op 16 juni heeft het college de uitwerking vastgesteld. Gedeputeerde Staten (GS) heeft de uitwerking op 21 augustus goedgekeurd. Tijdens de beroepstermijn zijn twee beroepsschriften ingediend bij de Raad van State. Omdat er geen voorlopige voorziening is aangevraagd, is de uitwerking al wel in werking getreden maar nog niet onherroepelijk. Bestemmmingsplan "Bangert en Oosterpolder Herziening Dorpsstraat en omstreken" De raad is over deze herziening op 17 september schriftelijk geïnformeerd. Het voorontwerp bestemmingsplan heeft de inspraak en het overleg met instanties doorlopen. Hierover is de raad op 20 november opnieuw schriftelijk geïnformeerd. Op 25 november is de formele procedure gestart met de ter inzage legging van het ontwerp. Uitwerking Fase 5 Mede als gevolg van de fasering van de ontwikkeling van Bangert en Oosterpolder, de stagnatie in de woningmarkt en de bouwmogelijkheden in Fase 4 is nog geen begin gemaakt aan de uitwerking voor Fase 5. Voorbereiding structuurvisie van de Poort van Hoorn Zie de tekst bij “Effectief ruimtegebruik” op pagina 79. Voorbereidende werkzaamheden voor het opstellen van de structuurvisie voor de Poort van Hoorn zijn getroffen. De aanbesteding voor het daadwerkelijk opstellen van de structuurvisie moet nog plaatsvinden. 't Zevenhuis Voor het bedrijventerrein 't Zevenhuis is op 1 april de Visie duurzaamheid, de planmer (milieueffectenrapportage) en het ontwerp van de structuurvisie vastgesteld. De raad is hierover schriftelijk geinformeerd. Op 26 mei is het ontwerp van de structuurvisie met de onderliggende stukken besproken in de raadscommissie. De raad heeft op 30 juni de structuurvisie vastgesteld. Hiermee werd ook het voorkeursrecht, dat op de gronden is gevestigd, bestendigd. Blauwe Berg Bestemmingsplan Het (voor)ontwerp van het bestemmingsplan, alsmede de vrijstellingsverzoeken voor de bouw van 226 woningen en de bouw van de hotel-bioscoopcombinatie heeft de ruimtelijke procedure doorlopen. Het eindverslag van inspraak en overleg is door de raad vastgesteld voor zover dat betrekking had op het bestemmingsplan. Tegen het ontwerpbestemmingsplan is een aantal zienswijzen ingediend. De raad heeft op 6 oktober unaniem het bestemmingsplan gewijzigd vastgesteld. Vrijstelling en bouwvergunning woningbouw Op 21 april is door het college vrijstelling verleend voor de bouw van 226 woningen. Op 10 november is voor een groot deel van de woningen bouwvergunning verleend. Tegen de verleende bouwvergunning is een aantal bezwaarschriften ingediend. De bezwaarschriften zijn ter advisering in behandeling bij de Hoor- en Adviescommissie Bezwaarschriften. Vrijstellingsverzoek hotel-bioscoopcombinatie Op 19 mei heeft GS de vereiste verklaring van geen bezwaar verleend. Een concrete bouwaanvraag is nog niet ingediend, reden waarom er nog geen vrijstelling en bouwvergunning is verleend.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
81
Regionale ruimtelijke ontwikkelingen Provinciale structuurvisie In regionaal verband is de gewenste regionale ruimtelijke ontwikkeling nader afgestemd en is deelgenomen aan diverse door de provincie georganiseerde bijeenkomsten. Op 20 oktober bracht GS de ontwerpen uit van de Structuurvisie Noord-Holland 2040 "Kwaliteit door veelzijdigheid" en van de Provinciale Ruimtelijke Verordening Structuurvisie. Vanuit de drie noordelijke regio's is een gezamenlijke reactie hierop ingezonden. De raad is hierover op 17 november schriftelijk geïnformeerd. Toekomstagenda Markermeer IJmeer Op verzoek van het Kabinet hebben de provincies Flevoland en Noord-Holland, samen met Amsterdam, Almere en Lelystad een toekomstvisie voor Markermeer en IJmeer opgesteld. Zij zijn het project Toekomstagenda Markermeer en IJmeer gestart. Vanaf 2006 werd hieraan gewerkt. Zowel ambtelijk als bestuurlijk heeft Hoorn deelgenomen aan allerlei bijeenkomsten. De raad is schriftelijk geïnformeerd op 4 juni. Er ligt een duidelijke relatie met de dijkversterking Hoorn - Edam en met de recreatieve kustontwikkeling langs het Hoornse Hop. Op 1 september is het Toekomstbeeld Markermeer - IJmeer door TMIJ aan staatssecretaris Huizinga aangeboden. Het Toekomstbeeld is betrokken bij de besluitvorming door het Kabinet in de zogenaamde RAAM-brief (Randstadbesluiten: Amsterdam - Almere - Markermeer). Op 5 november is de raad schriftelijk geïnformeerd over het Toekomstbeeld. In het Kabinet heeft inmiddels besluitvorming plaatsgevonden over de RAAM-brief. NoordWest 8 De raad heeft op 7 oktober 2008 besloten het lidmaatschap van de Vereniging NoordWest 8 (NW8) per 1 januari 2010 te beëindigen. Het afgelopen jaar heeft de Commissie Blauwdruk vanuit het bestuur van NW8 gewerkt aan een nieuwe structuur voor NW8. De nieuwe organisatie zou zich als stichting vooral moeten richten op een sterke "branding" van het gebied en op een professionele en krachtige lobby. De voorstellen zijn uitgebracht aan de Algemene ledenvergadering (ALV) op 9 december. De ALV geeft het bestuur de ruimte de voorstellen verder uit te werken.
8.2 Beleidsveld Volkshuisvesting Doelstelling Door gemeentelijke sturing te bevorderen dat in toereikende mate wordt voorzien in voldoende en passende huisvesting voor woningzoekenden, met specifieke aandacht voor de doelgroepen van beleid, zoals huishoudens met lage inkomens, senioren, starters, gehandicapten. Ten aanzien van de doelgroep senioren is de relatie met de aspecten zorg en welzijn en de prestatievelden vanuit de Wmo van belang. Dit betekent onder meer de bouw van voldoende zorgwoningen en het realiseren van wijksteunpunten, samen met het treffen van voorzieningen die nodig zijn om senioren langer zelfstandig te laten wonen. Tabel 49 Doelstellingen en activiteiten programma 8 beleidsveld Volkshuisvesting Doelstellingen
Activiteiten
Het realiseren van een zowel in kwantitatieve als kwalitatieve zin voldoende aantal woningen, waarbij speciale aandacht uitgaat naar mensen met lage inkomens, senioren en starters.
•
•
•
Realisatie
Uitvoeren en zonodig bijstellen van de notitie 'Ontwikkeling woningbouw Hoorn' d.d. december 2007. Bevorderen dat het bouwprogramma meer wordt afgestemd op de wensen van woonconsumenten. Uitvoeren en zonodig bijstellen van het opplusprogramma.
In uitvoering
In uitvoering
In uitvoering
Voorzien in de woonbehoefte van de (huidige en toekomstige) inwoners van Hoorn.
Vaststellen en uitvoeren van de Woonvisie 20092015.
Uitgesteld
Versterking samenwerking met Woningcorporatie Intermaris Hoeksteen.
Vaststellen en uitvoeren van het nieuwe prestatiecontract 2009 en verder.
In uitvoering
82
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Doelstellingen
Activiteiten
Het voortzetten van ondersteunend beleid voor koopstarters op de woningmarkt.
•
Het stimuleren van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO).
Het faciliteren en begeleiden van collectieven die aan de slag zijn met de invulling van de voor CPO aangewezen pilot locaties.
In uitvoering
Voortzetten stimuleringsregeling Wonen boven winkels.
De in 2007 vastgestelde aangepaste regeling uitvoeren.
In uitvoering
•
Het beschikbaar stellen van (een nader vast te stellen budget voor) Startersleningen. Het realiseren van starterswoningen.
Realisatie Gereed In uitvoering
Realiseren voldoende aantal woningen Woningbouwplanning In 2009 zijn 437 woningen opgeleverd, bestaande uit 92 betaalbare huurwoningen, 11 dure huurwoningen, 47 goedkope koopwoningen, 129 middeldure koopwoningen en 155 dure koopwoningen. Er zijn tien woningen gesloopt. Ten opzichte van de planning van 2009 zijn 131 minder woningen geproduceerd. Dit is met name het gevolg van de economische crisis. Op basis van demografische prognoses en migratiegegevens wordt voor de komende jaren uitgegaan van een lagere woningbouwproductie. Dit effect wordt nog eens versterkt door de gevolgen van de economische crisis. Consumentgericht bouwen Het meer rekening houden met wensen van woonconsumenten is besproken met de Ontwikkelings Maatschappij Hoorn (OMH) ten aanzien van de invulling van de wijk Bangert en Oosterpolder. De resultaten daarvan zijn op wat langere termijn te verwachten. Daarnaast komt dit onderwerp aan de orde in de in ontwikkeling zijnde Kadernota Regionale Woonvisie 2010-2015. Opplusprogramma/Domotica De tweede fase van het opplusprogramma (2005-2009) is afgerond. In totaal zijn 534 woningen opgeplust. De opgave was 600. In 2009 is vastgesteld dat het niet zinvol is om door te gaan met opplussen van woningen, terwijl voorzieningen niet in de directe omgeving liggen. In 2010 wordt een volgende tranche voorbereid en koppeling gezocht met Domotica. Gewerkt wordt met de nog beschikbare middelen uit de periode 2005-2009. Voorzien in de woonbehoefte van de inwoners van Hoorn De woonvisie 2009-2015 is doorgeschoven naar de volgende bestuursperiode. Versterken samenwerking met Woningcorporatie IntermarisHoesteen In 2009 is gekozen voor een intensievere samenwerking met IntermarisHoeksteen. De organisatie is hier op afgestemd. In de tweede helft van 2009 is gewerkt aan een raamovereenkomst en prestatieafspraken met IntermarisHoeksteen. De verwachting is dat deze documenten in het eerste kwartaal van 2010 worden vastgesteld. Voortzetten van ondersteunend beleid voor koopstarters op de woningmartk Startersleningen In 2009 is voor het verlenen van startersleningen een budget van € 450.000 beschikbaar gesteld. In combinatie met de verdubbelingsbijdrage van het rijk is hiermee een bedrag van € 900.000 beschikbaar gekomen, gericht op het helpen van koopstarters bij de eerste aankoop van een woning. Starterswoningen Er is gestart met het realiseren van een complex van zestien appartementen in de Grote Waal. In ontwikkeling is een project met onder meer starterswoningen aan de Holenweg (Lidl) en aan de locatie van het voormalig Technische School Hoorn (TSH). Ten aanzien van de locatie TSH is de bouwvergunning aangevraagd.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
83
Stimuleren van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) Op basis van het CPO-beleid uit 2007 zijn ter plaatse van de Tuibruglocatie en de Hoornbloem twee pilotlocaties in ontwikkeling. Het gaat daarbij in totaal om vijf initiatieven. Alle groepen hebben in 2009 de tweede fase van het proces afgerond. Dit betekent dat de plannen haalbaar zijn op grond waarvan de planologische procedures zijn gestart. Voortzetten stimuleringsregeling Wonen boven winkels De in 2007 vastgestelde aangepaste regeling Wonen boven winkels wordt uitgevoerd. De voor 2009 en 2010 beschikbaar gestelde middelen zijn vrijwel volledig uitgegeven aan verplichtingen. In 2010 wordt geëvalueerd en wordt bekeken of en zo ja hoe verder gegaan wordt met deze regeling. Crisismaatregelen woningbouw In september 2009 is een integraal pakket maatregelen voor de woningbouw vastgesteld. Onderdelen van het pakket, zoals de Ingroeihypotheek en extra budget voor de starterslening, zijn specifiek gericht op de verkoop van een complex van 120 woningen in Bangert en Oosterpolder. Andere maatregelen zijn gericht op de volle breedte van de woningmarkt, zoals het gebruik van de Leegstandwet voor tijdelijke verhuur. De eerste positieve effecten van het pakket zijn zichtbaar. In het kader van de maatregelen zijn ook aanvragen ingediend in het kader van stimuleringsmaatregelen van het rijk.
8.3 Beleidsveld Woonwagens Doelstelling Beheer en instandhouding van een veilig woonwagencentrum. Tabel 50 Doelstellingen en activiteiten programma 8 beleidsveld Woonwagens Doelstellingen
Activiteiten
Woonwagencentrum Bobeldijk: voldoen aan de eisen van wet en brandveiligheid en het realiseren van een open structuur met ruimte voor sociale woningbouw.
• •
Realisatie
Start bouw woningen op de uitbreiding van het woonwagencentrum Bobeldijk. Uitwerking plannen herinrichting bestaande centrum.
Uitgesteld In uitvoering
De voorbereiding van de uitbreiding en herstructurering van woonwagencentrum Bobeldijkerweg vraagt meer tijd dan was voorzien. Volgens de huidige planning kan de gemeente in maart c.q. april 2010 beginnen met bouwrijp maken van de uitbreidingslocatie. Belangrijk onderdeel van het bouwrijp maken is het voorbelasten van de grond om teveel zettingen na realisatie van de uitbreiding te voorkomen. Het voorbelasten duurt zeker zes maanden. Pas daarna kan er begonnen worden met de bouw van de woningen. Intermaris zal eind februari/begin maart 2010 de bouwaanvraag voor de te realiseren huurwoningen indienen. Dat is vroeg genoeg om eind 2010 met de bouw te kunnen beginnen. De bouw duurt vier maanden dus eind april 2011 zijn de woningen klaar voor bewoning. Vanaf mei 2011 kan de reconstructie van het bestaande woonwagencentrum van start gaan. Dit kan dan eind 2011 gereed zijn.
8.4 Beleidsveld Wijkgericht werken Doelstelling Samenwerken voor een leefbare en veilige woonomgeving door: • Het bevorderen van de participatie van bewoners en organisaties en van de onderlinge samenwerking; • Het verbeteren van de communicatie tussen burgers en het stadsbestuur en het verbeteren van de onderlinge relatie rond alles wat te maken heeft met wonen en leven in de wijken en buurten.
84
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Tabel 51 Doelstellingen en activiteiten programma 8 beleidsveld Wijkgericht werken Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Versterken sociale aspect binnen het wijkgericht werken.
Plan van afstemming uitvoeren.
Gereed
Verbeteren communicatie met bewoners en andere belanghebbenden.
Tijdige en inhoudelijk correcte informatie verstrekken aan bewoners en andere belanghebbenden over de status en tijdplanning van projecten, maatregelen en dergelijke. Tevens wordt aan bewoners meer inzicht gegeven in de processen (bestuurlijk en ambtelijk) die een rol spelen in de besluitvorming.
In uitvoering
Versterken Sociaal aspect wijkgericht werken Bespreking met de raad op 19 maart heeft geleid tot een plan van afstemming met betrekking tot sociale aspecten binnen- en buiten het wijkgericht werken. Toegezegd is dat de maatregelen na twee jaar worden geëvalueerd. Verbeteren communicatie met bewoners en andere belanghebbenden Verbeteren van de communicatie met bewoners en andere belanghebbenden is een constante punt van aandacht. Buurtbudget Evaluatie van het pilotproject buurtbudget in Risdam Zuid heeft geleid tot een voorstel om dit middel ter bevordering van sociale cohesie en leefbaarheid gemeentebreed in te zetten.
8.5 Beleidsveld Bouwen Doelstelling • Het waarborgen van een veilig en verantwoord gebouwenbestand in Hoorn; • Een klantgerichte werkwijze bij de aanvraag en verstrekking van vergunningen. Tabel 52 Doelstellingen en activiteiten programma 8 beleidsveld Bouwen Doelstellingen
Activiteiten
Invoering van de Wabo/ Omgevingsvergunning.
• • •
Invoering van het Gebruiksbesluit.
• •
Realisatie
Verder vormgeven van het 1-loket principe voor vergunningen. Verder uitwerken van ‘case management’ vergunningen Integratie van de betreffende vergunningen in 1 procedure.
In uitvoering
Aanpassen organisatie en werkprocessen. Aanpassen van de Bouwverordening.
Gereed Gereed
In uitvoering In uitvoering
Invoering van de Wabo/Omgevingsvergunning In 2009 heeft een projectgroep gewerkt aan de verdere implementatie van de Wet Algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Medio 2009 werd bekend dat de invoering van de Wabo wordt uitgesteld. Hierop is de implementatie aangepast. Het totale project is opgedeeld in deelprojecten. Per deelproject zijn de uitgangspunten bepaald. Daar waar noodzakelijk heeft het college hun standpunt bepaald. Naar verwachting treedt de Wabo per 1 juli 2010 in werking.
8.6 Beleidsveld Grondzaken Doelstelling Het beheer en de ontwikkeling van grond en panden met strategische aankopen, om fysieke, sociale of economische ontwikkeling van de stad mogelijk te maken. Grondzaken is volgend en aanvul-
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
85
lend op andere beleidsvelden zoals Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting. Waar in die beleidsvelden het accent meer ligt op (beleids)ontwikkeling en handhaving, staat binnen het beleidsveld Grondzaken de uitvoering van projecten centraal. Binnen het beleidsveld Grondzaken worden in het kader van de bovengenoemde doelstelling de volgende activiteiten ondernomen: • De gemeente faciliteert ruimtelijke projecten in Hoorn door middel van actief grondbeleid, met als onderdeel daarvan het voeren van de grondexploitatie, en door middel van passief grondbeleid of publiekprivate samenwerking. • De gemeente faciliteert ruimtelijke projecten in Hoorn door middel van vastgoedontwikkeling en beheert het vastgoed ten behoeve van de eigen gemeentelijke activiteiten. • De gemeente stelt bewoners van Hoorn in staat om in erfpacht uitgegeven grond in eigendom te verkrijgen. Tabel 53 Doelstellingen en activiteiten programma 8 beleidsveld Grondzaken Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Uitgifte van bouwgrond (B&O in totaal 60.033 m2 voor ca. 229 woningen).
Verwerven, bouwrijp maken en contractvorming.
11.616 m2 gronduitgifte voor 21 woningen
Uitgifte van bouwgrond (B&O in totaal 13.093 m2 voor publieke en commerciële voorzieningen).
Bouwrijp maken en contractvorming voor gronduitgifte fase 3 en 4.
Uitgesteld
Overdracht erfpachtgronden in eigendom.
Inventariseren van belangstelling voor aankoop van het bloot eigendom.
In uitvoering
In fase 4A van Bangert en Oosterpolder is geen grond verkocht aan de ontwikkelende partijen. De inzet van de gemeente was om aan hen bouwrijpe grond te leveren in 2009. De planning is niet gehaald. De bouwrijpe grond wordt nu begin 2010 geleverd. Door planologische procedures en door het mislukken van de prijsvraag voor de ontwikkeling van het centrumgebied van Bangert en Oosterpolder is er vertraging ontstaan in het proces. Daarnaast heeft de Europese aanbesteding van de architectenopdracht voor de multifunctionele accommodatie (MFA) langer geduurd dan verwacht. De planning is nu de bouwrijpe grond voor de Welzijnsvoorzieningen in 2010 te leveren. Inmiddels zijn de erfpachters van de gemeente Hoorn aangeschreven over de mogelijkheid om het bloot-eigendom aan te kopen. De erfpachters van appartementscomplexen worden, mede vanwege de juridische beperkingen, in de gelegenheid gesteld om de canon af te kopen tegen betaling van een éénmalig bedrag welk bedrag gelijk is aan de waarde van het bloot-eigendom. Meer over het beleidsveld grondzaken is opgenomen in de paragraaf grondbeleid.
Wat heeft het gekost? Tabel 54 Lasten en baten programma 8 Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Saldo Ruimtelijke ordening
1.229
1.602
1.497
105
Saldo Volkshuisvesting
1.839
2.607
1.591
1.016
83
921
1.158
-237
1.307
1.823
1.773
50
-172
100
-88
188
-1.426
-1.936
-2.131
195
X € 1.000
Saldo Woonwagens Saldo Wijkgericht werken Saldo Bouwen Saldo Grondzaken
86
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
Lasten programma
24.981
36.488
27.323
9.165
Baten programma
22.121
31.370
23.521
-7.849
Saldo Programma
2.860
5.118
3.802
1.316
Toevoeging aan reserves
1.426
1.973
2.310
-337
Onttrekking aan reserves
209
2.663
1.791
-872
Resultaat na bestemming
4.077
4.428
4.321
107
Tabel 55 Verschillen programma 8 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
Ruimtelijke ordening De werkzaamheden voor de structuurvisie Poort van Hoorn lopen door in 2010.
42
V
Hogere legesopbrengsten voor vrijstellingen art. 17 en 19 WRO.
40
V
De actualisatie van een aantal bestemmingsplannen is nog niet volledig afgerond.
12
V
42
V
De subsidie voor wonen boven winkels wordt pas uitbetaald als de uitgaven zijn gedaan.
154
V
Men heeft drie jaar de tijd om de uitgaven voor het opplussen van woningen te declareren.
181
V
Door gewijzigde marktomstandigheden is geen belangstelling voor de ingroeihypotheek.
150
V
Het Rijk heeft de regeling Besluit Woninggebonden Subsidie (BWS) afgekocht. Het afkoopbedrag voor de rente die de gemeente tot en met 2015 zou ontvangen is hoger dan de verplichting die de gemeente heeft. Hierdoor ontstaat er een voordeel.
362
V
Het saldo van de voorziening ISV I betreft eigen geld (dus geen subsidie van de provincie). Conform de regelgeving valt dit saldo vrij.
59
V
De inkomsten uit woningonttrekking zijn in 2009 niet volledig besteed.
23
V
-201
N
-20
N
-445
N
Lagere investeringsuitgaven door overloop naar 2010.
288
V
Wegens overloop van uitvoeringsmaatregelen naar 2010 ontstaat er op de wijkplannen een voordeel (voor een deel neutraal want verrekend met de reserve woonomgeving).
193
V
163
V
18
V
-22
N
Volkshuisvesting Lagere kapitaallasten
Woonwagens Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut. Hogere begeleidingskosten door gedwongen verhuizing woonwagenstandplaats Bobeldijk. Wijkgericht werken Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut.
Bouwen Doordat een aantal bouwvergunningen eerder zijn verleend dan gepland, ontstaat er een voordeel op de bouwleges. Hogere opbrengsten door opgelegde dwangsommen. Grondzaken Hogere toerekening personeelslasten.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
87
Omschrijving
Bedrag
V/N
Hogere kapitaallasten.
-14
N
Verschillen grondexploitaties door winst uitname bij een aantal complexen en door de afkoop van de erfpachtcanon van een aantal percelen.
230
V
61
V
1.316
V
-1.209
N
107
V
Overige verschillen Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
88
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Programma 9 Financiering en algemene lasten en baten De hoofddoelstelling op het gebied van het gemeentelijk financieel beleid is het bereiken en instandhouden van een financieel gezonde gemeente voor nu en in de toekomst. De steeds groter wordende afhankelijkheid van het Rijk voor wat betreft de financiële middelen en de snel veranderende wet- en regelgeving vormen daarbij een bedreiging. Bovendien is Hoorn nog steeds in ontwikkeling met alle onzekerheden voor nu maar ook in de toekomst. In de paragrafen Lokale Heffingen, Financiering, Bedrijfsvoering en Weerstandvermogen staat meer informatie over verschillende onderdelen die hierboven zijn genoemd.
9.1 Beleidsveld Financiering en algemene lasten en baten Doelstelling Een financieel gezonde gemeente voor nu en in de toekomst waarbij de burgers niet zwaarder worden belast dan voor de gemeentelijke financiële huishouding noodzakelijk is. Tabel 56 Doelstellingen en activiteiten programma 9 beleidsveld Financiering en algemene lasten en baten Doelstellingen
Activiteiten
Realisatie
Beoordelen minimale omvang Algemene Bedrijfsreserve Grondzaken.
In de programmarekening 2008 wordt de minimumnorm van de ABR Grondzaken berekend, als uitwerking van de in 2008 vastgestelde nota Grondbeleid.
Gereed
Kostendekkende leges en tarieven.
Bij het opstellen van de begroting 2010 wordt beoordeeld of wordt voldaan aan het uitgangspunt dat de tarieven voor leges en retributies kostendekkend zijn.
Gereed
Europese aanbesteding accountantsdiensten in samenwerking met Alkmaar.
In februari 2009 vindt de definitieve gunning plaats en worden de overeenkomsten met de accountant ondertekend.
Gereed
Verbetering risicomanagement.
Het systeem van risicomanagement wordt in 2009 verbeterd.
In uitvoering
Beoordelen minimale omvang algemene bedrijfsreserve Grondzaken In 2009 is de 'Nota Grondbeleid 2009-2010 vastgesteld. De beleidsuitgangspunten over de minimale omvang van de reserve in relatie tot de risico's zijn daarin meegenomen. Ten aanzien van het Grondbedrijf heeft het college de raad in beslotenheid enkele keren geïnformeerd en ook daarvoor een meerjarenperspectief opgesteld. Kostendekkende leges en tarieven De mate van kostendekkendheid van de leges en tarieven is bij de begroting 2010 opnieuw in beeld gebracht. Volgens de uitgangspunten in de Kadernota 2009 zijn alle leges en tarieven voor het jaar 2010 opnieuw trendmatig verhoogd. Aanbesteding accountantsdiensten Via een Europese aanbesteding is in 2009 nieuw contract afgesloten voor de accountantsdiensten. De raad heeft besloten Deloitte aan te wijzen voor een periode van drie jaar (2009–2011, met mogelijkheid tot verlenging van één keer twee jaar). De accountant wordt belast met de controle van de jaarrekening, het daarbij verstrekken van een accountantsverklaring en het uitbrengen van een rapport van bevindingen. Verbetering risicomanagement In 2009 is een nieuwe start gemaakt met risicomanagement. De gemeente wordt hierbij ondersteund door het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement. Voor alle afdelingen is een aan-
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
89
tal risicomanagement-coördinatoren aangesteld die een training hebben gevolgd. De risico’s worden gemeentebreed geïnventariseerd in een systeem zodat een goed beeld verkregen wordt van de risico’s die de gemeente loopt. Ook is voor het risicomanagement een kerngroep geformeerd die zich bezighoudt met de bewustwording van risico’s en de inzet van risicomanagement. In 2010 vindt een doorvertaling plaats van de risico's in de minimaal benodigde weerstandscapaciteit.
Wat heeft het gekost? Tabel 57 Lasten en baten programma 9 X € 1.000
Begroting voor wijziging 2009
Begroting na wijziging 2009
Realisatie 2009
Verschil
-4.484
5.136
-7.208
12.344
Lasten
2.857
15.137
2.690
12.447
Baten
7.341
10.001
9.898
-103
-4.484
5.136
-7.208
12.344
Toevoeging aan reserves
1.340
1.340
1.305
35
Onttrekking aan reserves
18
1.987
1.987
0
Resultaat na bestemming
3.162
4.489
-7.890
12.379
Saldo Financiering en lasten en baten
Saldo Programma
Tabel 58 Verschillen programma 9 (bedrag x € 1.000) Omschrijving
Bedrag
V/N
De dekking van de versnelde afschrijvingen van investeringen met maatschappelijk nut staat geraamd op een stelpost in dit programma. De extra lasten zijn per programma geboekt. Daarom ontstaat er op dit programma een voordeel.
12.098
V
Minder opbrengsten reclamebelasting door het verlenen van vrijstellingen. Per saldo neutraal omdat de opbrengsten gestort worden in de voorziening reclamebelasting (zie hiervoor programma 3).
-90
N
Niet bestede middelen stelpost Algemene Uitkering. Deze stelpost betreft budgetten voor taalcoaches, invoeringskosten inburgering, waardering vrijwilligers en invoering Wabo.
346
V
Overige verschillen
-10
N
12.344
V
35
V
12.379
V
Financiering en lasten en baten
Totaal Verrekening met reserves Verklaard verschil
90
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
2.2.
Paragrafen
De paragrafen zijn een dwarsdoorsnede van de programma's op de betreffende onderwerpen. Het betreft de volgende paragrafen: • • • • • • • •
Lokale heffingen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Algemene uitkering
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
91
92
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Lokale heffingen Op grond van de Gemeentewet is het de gemeenten toegestaan belastingen te heffen. In de gemeente Hoorn worden de volgende belastingen geheven: Tabel 59 Overzicht belastingen gemeente Hoorn 2009 Begroting 2009
Rekening 2009
Verschil
Algemene belastingen Onroerende zaakbelastingen(G)
1.338
1.421
83
V
Onroerende zaakbelastingen(E)
7.263
7.276
13
V
Hondenbelasting
264
273
9
V
Precariobelasting
133
158
25
N
17
24
7
V
1.178
1.088
90
N
Leges en rechten
2.558
2.879
321
V
Rioolheffing
4.196
4.182
14
N
Havengeld
240
221
18
N
Marktgeld
91
89
2
N
281
199
82
N
7.943
7.857
86
N
3.314
3.087
227
N
Toeristenbelasting Reclamebelasting Retributies
Begraafrechten Afvalstoffenheffing Overige belastingen Parkeerbelasting
De eerste vier belastingen zijn zogenaamde algemene belastingen, dat wil zeggen dat er geen rechtstreeks verband bestaat tussen het heffen van de belasting en de gemeentelijke uitgaven. Als vijfde is genoemd de reclamebelasting. In december 2008 heeft de raad ingestemd met de invoering van de reclamebelasting en is het convenant met het Lokaal Ondernemers Fonds (LOF) ondertekend. De reclamebelasting is per 1 januari 2009 ingevoerd. Voor sommige diensten moet betaald worden. Die vergoedingen worden retributies genoemd. Leges zijn een vorm van retributies. Zo worden leges geheven bij de afgifte van een paspoort, rijbewijs en bouwvergunning. Daarnaast moeten personen/bedrijven betalen (zijn een recht verschuldigd) voor diensten die de gemeente aan hen levert, zoals een aansluiting op de riolering, het innemen van een plaats in de haven of op de markt. De parkeerbelasting heeft zijn eigen doel, dit wordt later in deze paragraaf nader toegelicht. Beleid lokale heffingen Het gemeentelijke beleid is gericht op de doelstelling dat de Hoornse burgers en bedrijven niet zwaarder worden belast dan voor de gemeentelijke financiële huishouding noodzakelijk is. Conform dit uitgangspunt worden in beginsel de tarieven slechts verhoogd met de jaarlijkse trendmatige prijsstijging. Bij retributies wordt uitgegaan van kostendekkendheid van tarieven. In principe zijn er twee mogelijkheden om dit te bereiken, namelijk het verhogen van de inkomsten en/of het verlagen van de uitgaven. Het streven is, dat een product of dienst zo efficiënt en effectief mogelijk wordt geleverd,
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
93
waardoor de kosten zo laag mogelijk blijven. Verder wordt ook bij retributies een trendmatige tariefstijging toegepast. De gemeenteraad stelt de tarieven van de gemeentelijke belastingen vast via de belastingverordening. Dat doet zij jaarlijks vóór 1 januari van het jaar waarop ze betrekking hebben. Digitale belastingbalie Het is voor inwoners van Hoorn mogelijk de aanslag gemeentelijke belastingen en WOZ-beschikking te raadplegen op de digitale belastingbalie. Ook is het daar mogelijk de WOZ-waarde op te vragen en de beschikking te printen. Om van de digitale belastingbalie gebruik te maken, moet men bekend zijn als belastingplichtige en in het bezit zijn van een DigiD-inlogcode. In het afgelopen jaar is de digitale balie veelvuldig door inwoners van Hoorn bezocht. In totaal is de balie door 4.480 burgers bezocht. Gemiddeld worden de gegevens 370 maal per maand bekeken. De burger kan via de digitale belastingbalie onder andere: • De belastingaanslag bekijken; • WOZ-beschikkingen bekijken; • Het taxatieverslag bekijken en afdrukken; • Een bezwaarschrift indienen; • De betalingshistorie raadplegen; • Via de website het bedrag van de aanslag voldoen (betaling via I-Deal); • Een kwijtscheldingsformulier aanvragen; • Uitstel van betaling aanvragen; • Een betalingsregeling aanvragen; • Een automatische incasso regelen; • Een hond aan- of afmelden; • De status van de afhandeling van de ingediende aanvraag en/of bezwaarschrift raadplegen. Overzicht van ingediende bezwaarschriften en mutaties via de digitale belastingbalie. Soort reactie Ingediende bezwaarschriften
Aantal 2008
Aantal 2009
Toename
92
84
-8
Aanvragen automatische incasso
7
14
7
Intrekken automatische incasso
1
3
2
Wijziging bankrekening automatische incasso
11
31
20
Aanmelden houder van een hond
10
96
86
Afmelden houder van een hond
11
37
26
Verzoek kwijtschelding
0
7
7
Verzoek uitstel van betaling
0
1
1
Verzoek betalingsregeling
0
2
2
132
285
153
Totaal
Uitvoering Wet Waardering Onroerende Zaken (wet WOZ) Vanaf 2007 wordt jaarlijks een nieuwe WOZ-beschikking vervaardigd. Met peildatum 1 januari 2008 zijn de WOZ-beschikkingen 2009 verzonden. Zowel voor woningen als niet-woningen is voor de herwaardering gebruik gemaakt van het geautomatiseerde systeem Modelmatig Waarde Bepalen. Dit houdt in dat de gegevens van verkochte objecten worden geanalyseerd en gebruikt als basis voor de waardering van soortgelijke panden. Dit gehele proces gebeurt automatisch. De resultaten van deze eerste waardering worden aan de hand van foto's en in het veld gecontroleerd. Deze werkzaamheden zijn vrijwel geheel in eigen beheer uitgevoerd
94
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Op deze nieuwe WOZ-beschikkingen zijn 959 bezwaren ontvangen. Daarvan hadden 197 bezwaarschriften betrekking op de vraag wie eigenaar/gebruiker (subjecten) van een object was. De resterende 762 zijn bezwaren tegen de WOZ-waarde. Nagenoeg alle bezwaren die in het eerste half jaar zijn ontvangen, zijn afgehandeld. De resterende 57 bezwaren 2009 zijn tijdig voor het verzenden van de WOZ-beschikking 2010 afgehandeld. Bijzonderheden per belasting Onroerende zaakbelasting Tabel 60 Onroerende zaakbelasting gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Onroerende zaakbelastingen
Begroting 2009 8.601
Rekening 2009 8.697
Verschil 96 V
De gerealiseerde opbrengst OZB is € 96.000 hoger dan begroot. Het voordeel wordt veroorzaakt door een toename van het aantal woningen en door inkomsten uit voorgaande jaren. Hondenbelasting Tabel 61 Hondenbelasting gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Hondenbelasting
Begroting 2009 264
Rekening 2009 273
Verschil 9V
De hogere opbrengst is een gevolg van de actieve controle op het hondenbezit. De controle op de hondenbelasting is gestart in december 2007. Sindsdien zijn drie grote controles in de hele stad, waarvan de laatste is afgerond in december 2009. In de afgelopen twee jaren zijn ruim 28.000 burgers bezocht. Tijdens deze controle zijn ruim 1.000 nieuwe honden aangetroffen. De effecten van de controle vertaald zich in een evenwichtige opbrengst die in verhouding staat met het begrote bedrag. Precariobelasting Tabel 62 Precariobelasting gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Precariobelasting
Begroting 2009 133
Rekening 2009 158
Verschil 25 V
Reclamebelasting Tabel 63 Reclamebelasting gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Reclamebelasting
Begroting 2009 1.178
Rekening 2009 1.088
Verschil 90 N
Het afgelopen jaar is veelvuldig ambtelijk en politiek overleg geweest over het heffen van reclamebelasting en de hieraan gekoppelde economische impuls. In december 2008 heeft de raad ingestemd met de invoering van de reclamebelasting en is het convenant met het LOF ondertekend. De reclamebelasting is per 1 januari 2009 ingevoerd. De werkelijke opbrengsten in 2009 zijn € 90.000 lager dan geraamd, dit wordt veroorzaakt door het verlenen van vrijstellingen. Toeristenbelasting Tabel 64 Toeristenbelasting gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Toeristenbelasting
Begroting 2009 17
Rekening 2009 24
Verschil 7V
Leges en rechten Voor het aanvragen van diensten worden via de legesverordening rechten geheven. Deze diensten zijn van uiteenlopende aard, zoals het verstrekken van een exemplaar van de begroting of rekening,
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
95
het voltrekken van een huwelijk, het verstrekken van een paspoort of rijbewijs, het in behandeling nemen van een aanvraag voor een vergunning (bouw/sloop/horeca). Tabel 65 Leges en rechten gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009
Begroting 2009
Leges en rechten
2.558
Rekening 2009 2.879
Verschil 321 V
Voor een verklaring van deze verschillen wordt verwezen naar de analyse in het hoofdstuk “Jaarverslag”. Rioolheffing Het gemeentelijke rioleringsbeleid is gericht op het op peil houden van de kwaliteit en capaciteit van het rioolstelsel binnen het wettelijke kader en tegen zo gering mogelijke kosten. De eigenaren en gebruikers van panden betalen de kosten van de riolering via een rioolretributie. De eigenaar betaalt voor de kosten van instandhouden van de riolering, zoals vervanging en renovatie. De gebruiker betaalt voor het dagelijks functioneren van de riolering, bijvoorbeeld schoonhouden. Tabel 66 Rioolheffing gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009
Begroting 2009
Rioolheffing
4.196
Rekening 2009 4.182
Verschil 14 N
Ten aanzien van havengeld, marktgeld en begraafrechten zijn er geen bijzondere beleidsaspecten te vermelden. Voor deze retributies/belastingen wordt wel een financiële verantwoording gegeven. Tabel 67 Havengeld gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009
Begroting 2009
Havengeld
240
Rekening 2009 221
Verschil 18 N
Door het krimpen van de markt is het aantal charterschepen afgenomen. De havenopbrengsten zijn hierdoor € 18.000 lager dan begroot. Tabel 68 Marktgeld gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Marktgeld
Begroting 2009 91
Rekening 2009 89
Verschil 2N
Tabel 69 Begraafrechten gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Begraafrechten
Begroting 2009 281
Rekening 2009 199
Verschil 82 N
Doordat het aantal begrafenissen en verlengingen is achtergebleven bij het geraamde aantal zijn de baten uit begraafrechten ook lager dan verwacht. Afvalstoffenheffing De tarieven afvalstoffenheffing worden jaarlijks vastgesteld aan de hand van de kostprijs van het afvalverwerkingsbedrijf Holland Collect. Op basis van een op 1 januari en 31 december gemiddeld aantal één- en meerpersoons huishoudens brengt Holland Collect een vergoeding voor het ophalen van het huisvuil bij de gemeente in rekening.
96
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Tabel 70 Afvalstoffenheffing gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Afvalstoffenheffing
Begroting 2009 7.943
Rekening 2009 7.857
Verschil 86 N
Een te hoge raming van het aantal huishoudens zorgt ervoor dat er een nadeel ontstaat op de baten uit afvalstoffenheffing. Parkeerbelasting Ten aanzien van de naheffingsaanslagen zijn in 2009 573 bezwaarschriften ontvangen. Ten opzichte van 2008 is dit een toename van 473. Hoewel de wettelijke termijn voor het afdoen van een dergelijk bezwaarschrift maximaal een jaar is, worden deze gemiddeld binnen twee maanden afgehandeld. Tabel 71 Parkeerbelasting gerealiseerd (bedragen x € 1.000) Realisatie 2009 Parkeerbelasting
Begroting 2009 3.314
Rekening 2009 3.087
Verschil 227 N
Door de economische crisis en door storingen aan de parkeerautomaten in de binnenstad zijn de parkeeropbrengsten aanzienlijk lager dan begroot. Innen van belastingen Het streven is dat met dagtekening 29 februari zo veel mogelijk gecombineerde aanslagen gemeentelijke belastingen worden opgelegd. Deze aanslag bevat de Onroerende Zaakbelasting, rioolrechten, afvalstoffenheffing en hondenbelasting. In 2009 is met deze dagtekening ongeveer 95% van de aanslagen verzonden. Het restant is in de maanden maart t/m juni verzonden. Alle aanslagen zijn dus in de eerste helft van het jaar opgelegd. Er maken ruim 22.000 belastingplichtigen gebruik van automatische incasso. Op die manier wordt ongeveer € 1.2 mln. per maand geïnd. Als niet tijdig wordt betaald, worden periodiek (per week, per maand) herinneringen en aanmaningen verzonden. Daarnaast wordt twee dagen per maand dwangbevelen betekend en eventueel beslag gelegd via een ingehuurde deurwaarder. In december 2009 zijn de eerste dwangbevelen per post verzonden. De wetgever heeft de mogelijkheid geboden om zonder tussenkomst van een deurwaarder een dwangbevel verhoogd met kosten op te leggen. Buiten de gemeentegrenzen van Hoorn worden door dit bureau nog eens door het hele land jaarlijks ongeveer 600 dwangbevelen betekend met daaraan gekoppeld eventuele vervolgacties, zoals het leggen van beslag. Geconcludeerd kan worden dat 'kort op de termijnen wordt gezeten' voor het innen van de belastinginkomsten. Kwijtschelding Met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft Hoorn een overeenkomst dat een verzoek om kwijtschelding zowel betrekking heeft op de gemeentelijke belastingen als de waterschapslasten. De verzoeken kunnen bij één van beide overheidsinstanties worden ingediend. Het waterschap en de gemeente wisselen onderling de ingediende verzoeken uit. Deze samenwerking verloopt al enige jaren naar tevredenheid. In de belastingverordeningen is opgenomen dat voor Onroerende zaakbelasting (OZB), rioolrechten en afvalstoffenheffing voor 100% van de aanslag kwijtschelding kan worden verleend. Gezien de afschaffing van het OZB-gebruikersdeel woningen wordt op de OZB nagenoeg geen kwijtschelding meer verleend. Dit jaar zijn 1.221 verzoeken om kwijtschelding ontvangen. Daarnaast is conform het vastgestelde beleid aan 1.344 cliënten van Werk & Bijstand automatisch kwijtschelding verleend, inclusief een groep van 65-plussers. Daarnaast zijn 136 belastingplichtigen die een verkort formulier hadden in-
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
97
gevuld ook toegevoegd aan het bestand. Van de behandelde aanvragen om kwijtschelding zijn er 711 toegewezen, 73 gedeeltelijk toegewezen en 437 afgewezen. Van de afgewezen verzoeken zijn 94 beroepschriften ontvangen. Hiervan zijn er 44 alsnog gegrond verklaard en 43 ongegrond verklaard. De resterende zeven bezwaarschriften zijn begin 2010 afgewikkeld. Ontwikkelingen Binnen het overheidsprogramma ‘Administratieve Lasten Burgers’ is in 2006 het project ‘Automatische kwijtschelding gemeentelijke belastingen’ gestart. Bij dit project zijn de gemeentelijke belastingdiensten van Zaanstad, Dordrecht, Amsterdam en Rotterdam, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), de VNG en het Inlichtingenbureau betrokken. De • • •
geautomatiseerde toetsing van het recht op kwijtschelding beoogt: de administratieve lasten voor de burgers te verlagen, de afhandeltermijnen van kwijtscheldingsverzoeken te verkorten, en het gebruik van inkomensondersteunende regelingen te bevorderen.
De gemeente Hoorn heeft zich ook aangemeld mee te doen met dit systeem. Op het gebied van automatisering is en dient nog het een en ander te worden gerealiseerd Het beoogde doel was om in 2009 ervaringen op te doen met deze werkwijze. Met deze ervaring zou in 2010 de slag gemaakt kunnen worden het aantal te behandelen verzoeken te verminderen. De eerste resultaten in november 2009 geven echter geen positief beeld. Van het controle bestand werd meer dan 60% afgekeurd op de vastgestelde criteria.
98
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Weerstandsvermogen Bij het weerstandsvermogen gaat het om de mate waarin de gemeente in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit betekent dat het beleid veranderd moet worden. Een definitie van het weerstandsvermogen kan zijn: de mate waarin een gemeente in staat is tegenvallers op te vangen. Daarbij wordt vaak onderscheid gemaakt in statisch en dynamisch weerstandsvermogen. Onder statisch wordt dan verstaan de mate waarin tegenvallers opgevangen kunnen worden zonder dat dit tot beleidswijzigingen in het begrotingsjaar zelf leidt. Bij dynamisch weerstandsvermogen wordt gedacht aan de mate waarin tegenvallers opgevangen kunnen worden zonder dat dit consequenties heeft voor meerdere begrotingsjaren. Voor het weerstandsvermogen zijn de aanwezige weerstandscapaciteit en de risico's van belang. De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten te dekken. Hierbij kan een onderscheid worden gemaakt in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met het eerste wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat deze invloed heeft op de hoogte van de voorzieningenniveaus van de programma's. Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de programma's. Mogelijke onderdelen van de weerstandscapaciteit zijn: • de post onvoorzien; • het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve; • het onbenutte deel van het begrotingsresultaat; • de onbenutte belastingcapaciteit. Hierbij kan gedacht worden aan de vier belangrijkste eigen inkomsten van de gemeenten, te weten de OZB, de reinigingsrechten/ afvalstoffenheffing, de rioolrechten en de leges voor zover deze niet al 'maximaal' of kostendekkend zijn; • de stille reserves, dat zijn activa die tegen nul zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn. De relevante risico's voor het weerstandsvermogen zijn díe risico's die niet op een andere manier zijn ondervangen. Reguliere risico's - risico's die zich regelmatig voordoen en die veelal vrij goed meetbaar zijn - maken geen deel uit van de risico's in de paragraaf weerstandsvermogen. Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit is voor een gedeelte structureel en voor een gedeelte eenmalig. De eenmalige weerstandscapaciteit is het vermogen om problemen en andere eenmalige tegenvallers op te vangen zonder dat het normale werk door kan gaan. Het zijn, naast de bestemmingsreserves met een algemeen karakter, de volgende onderdelen: Algemene reserve De Algemene reserve is een belangrijk onderdeel van de weerstandscapaciteit omdat hieraan door de raad nog geen bestemming is gegeven. De gemeenteraad wil dat er minimaal € 15,5 mln. in deze reserve zit. De reserve is naar verwachting per 31 december 2009 is € 20,4 mln. Stille reserves De stille reserves zijn de niet direct in geld of goederen te benoemen eigendommen van de gemeente. Bijvoorbeeld aandelenpakketten die tegen verkrijgingsprijs op de balans staan. Het is wel belangrijk dat de aandelen vrij te kopen of verkopen zijn. De gemeente heeft aandelen in de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en in de netwerkbeheerder van Nuon (Liander, via de NV Houdstermaatschappij Gaskop Noord-Holland).
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
99
De aandelen in Liander worden beheerd door de NV Houdstermaatschappij Gaskop Noord-Holland. Deze aandelen zijn niet vrij verhandelbaar en daarom is geen sprake van een stille reserve. Zie ook de paragraaf Verbonden Partijen. Andere stille reserves zijn eigendommen die een hogere waarde hebben dan waarvoor ze op de balans staan. Denk dan aan kunstwerken en afgeschreven gebouwen. Zolang de gemeente echter niet van plan is deze gebouwen te verkopen, levert een herwaardering alleen een papieren voordeel op. Dan wordt de balans onnodig opgeblazen en daarom herwaarderen we de gebouwen niet. Voor meer informatie over de stille reserves bij Grondzaken wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid in deze rekening. Incidenteel onvoorzien Ieder jaar wordt in de begroting een bedrag geraamd voor eenmalige uitgaven. Dat is verplicht volgens de gemeentewet. De eenmalige uitgaven moeten onuitstelbaar, onvoorzienbaar of onontkoombaar zijn. Eenmalige meevallers in het lopende begrotingsjaar worden aan dit budget toegevoegd. In 2009 is een bedrag geraamd van € 200.000. Dit is conform de nota ‘Reserves en Voorzieningen 2008’. Er was op 31 december 2009 nog € 8.519 over. De structurele weerstandscapaciteit het geld dat ingezet kan worden om tegenvallers in de lopende exploitatie meerjarig op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de bestaande taken. Het zijn de volgende onderdelen. Structureel onvoorzien Dit budget is bedoeld om kleinere lasten van niet voorziene structurele tegenvallers op te vangen. Het budget voor structureel onvoorzien in 2009 was € 77.488. Vanuit 2008 werkten besluiten door in 2009 voor € 27.488 door in 2009. Voor zaken uit 2009 was € 50.000 beschikbaar. Op 31 december was er nog € 45.882 over. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit is het verschil tussen de werkelijk opgelegde belastingen en de maximaal op te leggen belastingen of kostendekkendheid van bepaalde belastingen. Het gemeentelijke beleid is gericht op de doelstelling dat de Hoornse burgers en bedrijven niet zwaarder worden belast dan voor de gemeentelijke financiën noodzakelijk is. Dat betekent niet dat er geen sprake is van een onbenutte belastingcapaciteit. Het rijksbeleid rond de OZB is in ontwikkeling. Er is een macronorm ingesteld waarmee een te hoge stijging van de OZB-lasten wordt voorkomen. Dan wordt trouwens wel gekeken naar de landelijke ontwikkeling. Als de ontwikkelingen van de lokale lasten hoger zijn dan die norm, kan het rijk ingrijpen via een korting in de Algemene Uitkering. In 2010 vindt een landelijke evaluatie van deze werkwijze plaats. Uit de septembercirculaire 2008 blijkt de macronorm voor 2009 6,11%. Dat betekent dat de OZBtarieven in 2009 ten opzichte van 2008 met dit percentage verhoogd mogen worden. Bij de vaststelling van de begroting 2009 is de procentuele stijging voor de tarieven in 2009 vastgesteld op 2,0%. De onbenutte ruimte is dan ruim 4,0%. De ruimte in de belastingcapaciteit was € 370.000. Een andere methode voor het berekenen van de onbenutte OZB-belastingcapaciteit is de vergelijking met de zgn. artikel 12-norm. Gemeenten die een beroep doen op een aanvullende uitkering uit het gemeentefonds moeten aan deze norm voldoen. Voor het jaar 2009 gold als norm een OZBtarief van 0,1183% van de waarde. Op basis van de cijfers over 2009, is er een onbenutte belastingcapaciteit van € 1,7 miljoen. Bij de leges en retributies is het uitgangspunt dat ze kostendekkend zijn. Zie verder de paragraaf Lokale heffingen.
100
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Risico’s In deze paragraaf worden risico’s opgenomen waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Risico’s die zich regelmatig voordoen, voorzienbaar zijn en vooral meetbaar zijn horen niet bij de navolgende opsomming. Voor deze risico’s worden op de balans toereikende voorzieningen gevormd, verzekeringen afgesloten of verbetermaatregelen getroffen. Algemeen In 2009 is een nieuwe start gemaakt met risicomanagement. De gemeente wordt hierbij ondersteund door het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement. Voor alle afdelingen is een aantal risicomanagementcoördinatoren aangesteld die een training hebben gevolgd. De risico’s worden gemeentebreed geïnventariseerd in een systeem zodat een goed beeld verkregen wordt van de risico’s die men loopt. Ook is voor het risicomanagement een kerngroep geformeerd die zich bezighoudt met de bewustwording van risico’s en de inzet van risicomanagement. In 2010 vindt een doorvertaling plaats van de risico's in de minimaal benodigde weerstandscapaciteit. Schade schouwburg Het Park Nog steeds is de afwikkeling van de schade door de bouw van schouwburg Het Park een potentieel risico voor de vermogenspositie. Het gerechtshof in Amsterdam heeft geconcludeerd dat de gemeente de aannemingsovereenkomst op de aangevoerde gronden en argumenten mocht ontbinden. Over de aansprakelijkheid voor de instorting en de hoogte van een schadevergoeding moet een nader deskundigenbericht worden afgewacht. Ontwikkeling aantal cliënten Wet Werk en bijstand De WWB is een open einde regeling. Dit houdt in dat iedereen die op grond van de wet behoort tot de doelgroep aanspraak heeft op een tegemoetkoming van de gemeente. Als gevolg van de economische crisis wordt rekening gehouden met een stijging van het aantal klanten naar 1.100 in het jaar 2011 en verder. Echter een prognose van de ontwikkeling van het aantal klanten is onzeker in deze tijden van crisis. In het bestuursakkoord met het rijk is afgesproken dat gemeenten bij een landelijke stijging van meer dan 5% van het aantal klanten gecompenseerd worden. Op basis van deze afspraak is een voorzichtige inschatting gemaakt van deze compensatie voor Hoorn. Kanttekening daarbij is dat niet is afgesproken hoe en voor hoeveel de gemeenten worden gecompenseerd. Daarnaast is de compensatie afhankelijk van het landelijke verloop van het aantal klanten. Een stijging van het aantal klanten heeft mogelijk ook gevolgen voor de uitgaven aan schuldhulpverlening en het armoedebeleid. Dat is een risico voor de begroting. Onderhoud verhardingen Voor de asfaltverharding is een onderzoek gestart om de benodigde reconstructies voor de komende jaren in beeld te brengen. De financiële consequenties voortvloeiende uit de resultaten van het onderzoek worden bij de Kadernota 2010 in beeld gebracht. FLO-overgangsrecht en afkoop levensloop brandweerpersoneel De gevolgen van beide wettelijke regelingen zijn verwerkt in de begroting. Daarbij zijn aannames gemaakt over het vertrek van medewerkers. De kosten variëren per jaar afhankelijk van leeftijd, bezoldiging, aantal dienstjaren en moment van ontslag. Organisatie brandweer Zodra het personeel van de huidige vijf posten is samengevoegd in drie posten kan de brandweerzorg beter worden geborgd. Voor het volledig garanderen van de brandweerzorg gedurende elke avond, nacht en het gehele weekend (na realisatie van de nieuwe kazerne Oude Veiling, zoals beschreven in het organisatieplan) is een p.m. post opgenomen in de begroting. In 2011 worden de operationele stand van zaken en de situatie inzake landelijke wet- en regelgeving opnieuw beoordeeld. Op basis daarvan wordt afgewogen of een eventuele doorgroei naar een 24-uurs (beroeps)brandweerorganisatie noodzakelijk is.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
101
Vergoeding vrijwilligers Voor de ruim 100 vrijwillige brandweermensen van brandweer Hoorn is in 2009 een akkoord afgesloten over de rechtspositieregeling. In dit akkoord van de vakbonden en het College voor Arbeidszaken zijn (onder andere) afspraken gemaakt over de vergoedingen. Zoals beschreven in het organisatieplan brandweer dient de opkomst van de brandweer in de avond, nacht en het weekeinde met consignatie- (beschikbaarheid-)diensten, te worden geborgd. Informeel wordt er door het vrijwillige brandweerpersoneel al langere tijd gewerkt met beschikbaarheidsdiensten via zelf opgelegde roosters zonder bijbehorende vergoedingen. De salarislasten voor consignatie zijn als p.m. post opgenomen in de begroting 2010 en verder. Er volgt een voorstel over de invoering van de nieuwe regeling en daarin worden ook de financiële consequenties in beeld gebracht. GGD Hollands Noorden (GGD HN) De financiële situatie van de GGD HN is niet gezond, dit vormt een risico voor de bedrijfsmatigheid en de legitimiteit van de GGD HN. Het Dagelijks Bestuur van de GGD HN heeft daarom een financiële adviescommissie ingesteld met als opdracht onder andere het beoordelen van de huidige kostprijsberekening en reservevorming en het doen van aanbevelingen voor de oplossing van de financiele problematiek in combinatie met de invoering van een mogelijke aanpassing van de financiële spelregels. In afwachting van de resultaten van de adviescommissie is bij het opstellen van de begroting de bijdrage per inwoner gelijk gehouden aan de bijdrage per inwoner in 2009. Onderuitputting begroting In de begroting wordt rekening gehouden met onderuitputting van investeringen en nieuw beleid (ruimtevragers), doordat in praktijk sprake kan zijn van uitstel wegens procedures, besluitvorming, inspraak, marktfactoren en andere externe omstandigheden. De afgelopen jaren is gebleken dat het rekeningresultaat na resultaatbestemming altijd positiever is dan de begroting. Dit komt door incidentele meevallers en vertraging in de uitvoering, veelal veroorzaakt door externe omstandigheden. In het dekkingsplan is om die reden vanaf het jaar 2010 voorgesteld ook een stelpost (€ 500.000) op te nemen voor onderuitputting op de gewone budgetten in de begroting. Dit betekent een risico voor de begroting omdat het zo kan zijn dat er geen sprake is van meevallers. Rente effecten De ontwikkeling van de rente is afhankelijk van de economie en daarmee ook de inflatiecijfers. De economische vooruitzichten zijn uiterst onzeker. De rentelasten blijven een risico voor de begroting en worden ook beïnvloed door andere factoren, zoals grondverkopen en de eigen financiering met reserves en voorzieningen. Voor incidentele rentetegenvallers wordt een egalisatiereserve aangehouden van € 1 mln. Rente effecten van grotere omvang en met structurele doorwerking vormen een risico voor de begroting. Algemene Uitkering gemeentefonds In de begroting is de uitkomst van de septembercirculaire verwerkt. Het kabinet gaat vanaf 2012 bezuinigen. Daarnaast is het uitgangspunt vanaf 2012 in principe de normeringssystematiek (gelijke trap op, gelijke trap af) weer gaat werken. Beide ontwikkelingen hebben gevolgen voor de gemeenten en voor de omvang van de algemene uitkering. De gevolgen zijn onzeker en dus een risico voor de begroting. Risico’s Grondzaken De risico’s ten aanzien van grondzaken zijn vermeld in de paragraaf Grondbeleid. Voor grondzaken wordt een aparte bedrijfsreserve aangehouden. Het saldo wordt volgens een nieuwe methode berekend en op peil gebracht volgens de uitgangspunten van de Nota Grondbeleid. De beschikbare bedrijfsreserve Grondzaken per 31 december 2009 is lager dan het benodigde saldo om alle risico’s af te dekken. Voor de algemene dienst kan dit resulteren in een tegenvaller.
102
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Onderhoud kapitaalgoederen Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de begroting gemoeid. Deze paragraaf geeft daar inzicht in. De kapitaalgoederen van de gemeente Hoorn zijn verdeeld naar de categorieën wegen, civieltechnische kunstwerken, groen, riolering, water en gebouwen. Het gewenste onderhoudsniveau van de kapitaalgoederen wordt bepaald aan de hand van de (maximale) gewenste kwaliteit, door de raad gestelde kwaliteitseisen of landelijk gebruikte normbedragen. De beheerplannen die hieraan ten grondslag liggen geven inzicht in de werkzaamheden en kosten die nodig zijn om de goederen in goede staat te houden. Soms geven ze ook inzicht in de diverse kwaliteitsniveaus die mogelijk zijn. Nu zijn goede plannen prachtig, maar niet zonder geld. Een belangrijke vraag is dus of er in de begroting ruimte is voor uitvoering van de plannen. De aandacht richt zich daarom op de volgende aspecten: • Zijn van alle kapitaalgoederen goede en actuele beheerplannen aanwezig? • Zijn plannen en beschikbare gelden met elkaar in evenwicht? Naast een evenwichtige inpassing in de begroting dragen de beheerplannen bij aan de mogelijkheid tot het plegen van onderhoud in een effectieve volgorde. Met andere woorden: de werkzaamheden sluiten op elkaar aan zodat de overlast zo gering mogelijk is en 'werk met werk' wordt gemaakt. Gebouwen De uitgangspunten van het beleid voor het onderhoud aan gebouwen is in 2008 voor de periode van 2008-2011 door het College vastgesteld. Met dit plan is ook het gewenste kwaliteits- en onderhoudsniveau, dat wordt gehanteerd bij de instandhouding van de gemeentelijke eigendommen, bepaald. In het beleidsplan ligt vast op welke wijze het beheer vorm krijgt. Concreet betekent het dat de gemeente de strategie en regie in eigen hand houdt en de overige werkzaamheden heeft uitbesteed. Daarnaast zijn de voorbereidingen in volle gang voor de bouw van een nieuwe brandweerlocatie op de Oude Veiling. Naar aanleiding van ventilatieproblemen in de Blauwe Schuit is in 2009 nader onderzoek gedaan naar hun huisvesting. Er zijn hierbij diverse knelpunten geconstateerd, waarvoor een plan van aanpak moet worden opgesteld. Dit zal begin 2010 worden afgerond. Energie Op 16 december 2008 is het uitvoeringsprogramma klimaatvisie aan de gemeenteraad voorgelegd. In het bij het raadsvoorstel gevoegde uitvoeringsprogramma was voor het “realiseren van energiebesparing in bestaande gemeentelijke gebouwen” de doelstelling geformuleerd van “realiseren van 4% energiebesparing per jaar (= innovatieve doelstelling vanuit subsidieregeling lokaal klimaatbeleid )”. Inmiddels zijn de resultaten van de maatwerkadviezen ontvangen en zijn in 2009 de maatregelen op ambitieniveau B nader uitgewerkt. Hiermee wordt een CO² reductie op gas behaald van 6.6% en op stroom (omdat dit al groene energie is) een reductie van 1.6%. Dit pakket aan maatregelen wordt uit gevoerd voor een bedrag van € 180.000, waarbij een bedrag van € 23.000 per jaar aan energie bespaard wordt. Ook derden maken gebruik van onze panden. Alles wordt in het werk gesteld om de gebruikers van onze panden de voorgestelde energiebesparende maatregelen te laten treffen. Wegen De uitgangspunten van het beleid met betrekking tot de verharding zijn niet gewijzigd. Het Beleidsplan verharding van 2001 blijft van kracht. Met de vaststelling van dit plan geldt in Hoorn de C.R.O.W.-richtlijn als algemeen uitgangspunt voor onderhoud aan verharding. In deze richtlijn zijn de normen aangegeven voor een veilig gebruik van de wegen, straten en pleinen, fiets- en voetpaden.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
103
Als uitwerking van het beleid worden periodiek beheer- en onderhoudsplannen opgesteld. Van het vastgestelde onderhoudsbeleid zijn de maatregelen uitgevoerd. Vorstschade Zowel eind 2009 als begin 2010 was er sprake van een relatief strenge winter met als gevolg dat er direct uitvoering gegeven moest worden aan niet voorziene reparaties. Daarnaast kan kou en vorst de kwaliteit van het asfalt in korte tijd aanzienlijk verminderen. De strenge winter heeft hierdoor ook consequenties voor het asfaltonderhoud in de periode 2010 tot en met 2014. Op basis van de beheerplannen die in 2009 bij de Kadernota zijn vastgesteld, wordt het saldo van de voorziening wegenbeheer negatief in 2013. Dit is niet toegestaan volgens het BBV. Daarom wordt de dotatie aan deze voorziening in de Kadernota 2010 bijgesteld. Civiele kunstwerken In 2009 zijn van de onderdelen houten bruggen, tunnels, monumentale-, metselwerk- en betonbruggen beheerplannen vastgesteld en hiervoor is de voorziening Onderhoud civiele kunstwerken ingesteld. Voor de overige civiele onderdelen kademuren, keermuren, geluidschermen, steigers zijn in 2009 beheer- en onderhoudsplannen opgesteld maar nog niet vastgesteld door het College. Deze plannen zijn begin 2010 door het College vastgesteld. Vanaf dat moment worden de uitgaven ten laste van de voorziening civiele kunstwerken gebracht. De bijstelling van deze voorziening vindt plaats bij de Kadernota 2010. De uit te voeren maatregelen worden gedekt vanuit de reserve fysieke leefomgeving. Voor de beschoeiingen, duikers en stuwen zijn nog geen beheer- en onderhoudsplannen opgesteld, deze staan in de planning van 2010. De kademuur aan de Oude Doelenkade is in slechte staat en in 2009 onderzocht. Er moet groot onderhoud uitgevoerd worden om de veiligheid te waarborgen. Rioleringen Het jaarplan rioleringen 2009 is in uitvoering genomen. In dit programma zijn, zoals gebruikelijk, ook de investeringsprojecten uit eerdere jaarplannen meegenomen die om diverse redenen nog niet afgerond of niet gestart waren. Het gegevensbeheer, de inspecties en het onderhoud zijn conform planning uitgevoerd. De opstelling van het gemeentelijke rioleringsplan 2010 is in uitvoering. Voor de herziening van het basisrioleringsplan zijn hydraulische berekeningen gemaakt van de gemengde rioolstelsels. De resterende investeringsprojecten uit eerdere jaarplannen 2007 en 2008 zijn gerealiseerd. De investeringsprojecten uit het jaarplan rioleringen 2009 zijn, conform planning, gedeeltelijk gereed, deels in voorbereiding en in uitvoering. Het gemaal Corantijn is in verband met de realisatie van het bedrijventerrein de Marowijne in capaciteit uitgebreid. Het gemaal is tevens losgekoppeld van de riolering van de Factorij, en rechtstreeks aangesloten op het persleidingensysteem van het hoogheemraadschap. De aansluiting op de Factorij zorgde met enige regelmaat voor overlast in de vorm van “water op straat”. De renovatie van de riolen op de Houtweg, Maasweg, Holenweg en Marketentster zijn gecombineerd uitgevoerd. Hierbij zijn de riolen voorzien van een zogenaamde relining (nieuwe kunststof kous in het oude riool). Afwijkend van voorgaande reliningsprojecten zijn ditmaal de aangebrachte reliningen beproefd. Uit de proeven blijkt dat de relining in de Marketentster niet de beloofde eindsterkte haalt. Voordat de kous werd verhard door verhitting, is de hars uitgespoeld uit de vilten kous door grondwater. Met de aannemer zijn wij in gesprek over hoe hij dit gaat verhelpen. Water In 2009 zijn de baggerwerkzaamheden 2008-2009 (fase 4) afgerond en de baggerwerkzaamheden 2009-2010 (fase 5) in voorbereiding genomen.
104
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Bij de voorbereiding van de baggerwerkzaamheden 2008-2009 is in de watergangen rond het voetbalcomplex van de Blokkers een populatie van een beschermde vissoort aangetroffen: de bittervoorn. Bij het baggeren is hier rekening mee gehouden. De bittervoorn zelf vlucht weg bij verstoring door baggerwerkzaamheden. Voor de voortplanting is de bittervoorn echter afhankelijk van de zoetwatermossel. In de lichaamsholte van de mossel worden de eitjes gelegd die na ongeveer een week uitkomen. De larven blijven daarna nog ongeveer 2 á 3 weken in de mossel en voeden zich daar. Door de baggerwerkzaamheden worden de mossels opgebaggerd en afgevoerd. Voorafgaand aan het baggeren zijn de in deze watergangen aanwezige zoetwatermosselen weggevangen en tijdelijk opgeslagen in een geschikte watergang die niet gebaggerd wordt. Na het baggeren zijn de mosselen teruggezet. Samen met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) is een monitoringrapport over de waterkwaliteit in Hoorn opgesteld waarin de meetresultaten van de jaren 2007 en 2008 zijn verwerkt en een trendanalyse is gemaakt over de periode 2002-2008. De waterkwaliteit blijkt niet aan alle normen te voldoen. Er is geen duidelijke trend zichtbaar in verbetering of verslechtering van de waterkwaliteit. Een verwacht positief effect van het baggeren is uit de monitoring tot nu toe niet naar voren gekomen. Groen Het beheer van het openbaar groen is gericht op duurzame instandhouding van het groen. Dit wil zeggen dat de kapitaalgoederen op een zodanige wijze worden onderhouden dat tegen zo beperkt mogelijke kosten de voorziening in stand wordt gehouden, er geen kapitaalvernietiging plaatsvindt en er geen sprake is van achterstallig onderhoud. Het groen wordt op een basisniveau onderhouden. In het beheerbudget is geen ruimte op genomen om groenelementen die op het eind van hun levensloop zijn te vervangen. Op verzoek van de raad is het project Hanging Baskets verder uitgebreid. Daarnaast is in de wijken Grote Waal en Hoorn Noord ervaring opgedaan met kwaliteitsgestuurd beheren. Dit project zal na evaluatie en terugkoppeling naar de raad in de hele stad worden ingevoerd.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
105
106
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Financiering De Financieringsparagraaf gaat in op de eisen die de Wet Financiering Decentrale Overheden (Fido) stelt. Daaruit moet blijken dat de uitvoering van de financieringsfunctie uitsluitend de publieke taak dient, dat het beheer prudent is en dat aan de kasgeldlimiet en de renterisico norm wordt voldaan. Dat alles in het kader van het financieringsbeleid om zo gunstig mogelijke rendementen te halen tegen zo weinig mogelijk risico’s. Wij hebben in het jaar 2008 te maken gehad met en kredietcrisis van enorme omvang. De gevolgen daarvan werden in het jaar 2009 zichtbaar en omgezet in een economische crisis. Alle voorspellingen omtrent renteniveaus, beurs indexen en economische groei zijn teniet gedaan. Zo ook onze verwachtingen over de rente. De korte rente daalde vanaf de eerste dag van het jaar 2009 in een snel tempo van 4% naar 2% om vanaf juli op 0,30% te stabiliseren. De kapitaalmarkt rente is van rond 5% in februari 2009 gedaald naar rond 3,3% in december. De dalende trend ging gepaard met af en toe grote pieken met een renteverschil van soms 0,4%. De grote onzekerheid rond de economische ontwikkeling wereldwijd en binnen de eurozone was, naast de renteverlagingen door de Europese Centrale Bank (ECB) om de economie te stimuleren waren de oorzaken van de daling. Aanpassing van de wet FIDO Als gevolg van de aanpassing van de wet Financiering Decentrale overheden (FIDO) per 1 januari 2009 is het voor gemeenten toegestaan de kasgeldlimiet te overschrijden voor een maximale periode van drie aaneen gesloten kwartalen. Gezien de ongekend lage stand van de korte rente hebben wij getracht maximaal gebruik van deze aanpassing van de wet te maken. Ook het treasury statuut werd aangepast om te voldoen aan de wettelijke eisen. Kortgeld (Call-& Kasgeld) Zoals hierboven is gememoreerd, was de kortgeld rente zeer laag gedurende het jaar 2009. Dit, gecombineerd met de voorgenoemde aanpassing van de wet FIDO zorgde ervoor dat wij, ondanks de geringe inkomsten, de rentekosten voor kortgeld zeer laag hebben gehouden. Dit door optimaal gebruik te maken van de ruimte die de aanpassing van de wet FIDO biedt. Een gemiddeld gewogen call rentepercentage (GGR) van 0,6103% over het jaar 2009 is nog nooit eerder gerealiseerd. Het gemiddelde opgenomen bedrag voor callgeld per dag was met ruim € 22 mln. zeer hoog te noemen. Dit bedrag was voor de het jaar 2008 € 11,6 mln. De kasgeld limiet voor 2009 was € 17,168 miljoen. Desondanks was de rentelast met € 141.456 zeer laag dankzij de hierboven genoemde factoren. Pas in september was consolidatie onvermijdelijk vanwege het uitblijven van substantiële inkomsten. De beëindiging van de automatische saldoregulatie met de BNG per 1 januari 2009 zorgde voor een rentebesparing van ruim € 41.000. Deze overeenkomst werd in juli 2008 afgesloten voor een proefperiode van zes maanden. Tijdens de proefperiode is het voor de treasury evident geworden dat wij de saldoregulatie beter zelf doen, zoals wij dit vroeger deden, om daarmee rentevoordeel te behalen. Wij trekken dagelijks geld aan tegen tarieven die onder de normale markttarieven liggen, de zogenaamd Euro OverNight Index Average (EONIA). De overeenkomst met de BNG bepaalde de te betalen rente op basis van EONIA + tien basispunten. Korte uitzettingen vonden uitsluitend plaats vanaf 16 juli tot 3 december 2009. Op 15 juli hebben wij € 14,6 mln. ontvangen voor de verkoop van 49% van de NUON aandelen. Aangezien er op dat moment nog geen raadsbesluit was om aan te geven hoe met dat bedrag om te gaan op de lange termijn, hebben wij het bedrag bij twee banken voor korte termijn uitgezet. De uitzetting vond plaats bij Fortis bank Hoorn en de ABN AMRO Hoorn op basis van dagelijks opvraagbare saldo en variabele rente. De rente varieerde tussen 3,5% tot 2,45% aan het einde van de uitzetting in december. De uitzetting leverde rente inkomsten van € 131.000.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
107
Grafiek 1 Gemiddelde gewogen rentepercentages 1999-2009 Kortgeld 4,5000% Renrepercentage
4,0000% 3,5000% 3,0000% 2,5000% 2,0000% 1,5000% 1,0000% 0,5000% 0,0000% 1999
2001
2003
2005
2007
2009
jaar
Grafiek 2 Betaalde en ontvangen rente per maand
30.000 25.000 20.000 Bedrag €
15.000 10.000 5.000
Dec
Nov
Okt
Sep
Aug
Jul
Jun
Mei
Apr
Mrt
Feb
Jan
-
Betaalde rente
Grafiek 3
Percentage
Gem iddelde gew ogen rentepercentages (GGR) 2009 voor opgenom en kortgeld 1,8000% 1,6000% 1,4000% 1,2000% 1,0000% 0,8000% 0,6000% 0,4000% 0,2000% 0,0000% jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug Sep
Okt
Nov Dec
Maand
108
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Langgeld (kapitaalmarkt & consolidatie) In verband met de bovengenoemde aanpassing van de wet FIDO hebben wij getracht zo lang mogelijk de korte financiering te handhaven om de rentelasten zo laag mogelijk te houden. Per 7 september 2009 is en tien jarige lineaire lening van € 20 mln. euro aangetrokken met een rentepercentage van 3,39%. De druk op onze liquiditeiten positie nam in de eerste acht maanden enorm toe. De oorzaak lag in het uitblijven van de inkomsten wegens de stagnatie van de vastgoedmarkt en in de grote uitgaven voor onder andere het Oostereiland. De daling van de kapitaalmarktrente sinds januari 2009 was mede verantwoordelijk voor deze beslissing. In de begroting 2009 hebben wij de verwachting geuit te moeten consolideren tegen een rente van ± 5,25%. Dit was echter afhankelijk van allerlei factoren die daar waren genoemd. De interventie van de ECB was één factor daarvan. De ECB heeft de rente zodanig verlaagd dat wij er in slaagden lineaire geldlening van € 20 mln. aan te trekken, storting 7 september met een rentepercentage van 3.39%. Voor een geldlening met gelijke voorwaarden werd in juli 2008 5,09% betaald. De in de begroting 2009 opgenomen verwachting van de rentestijging op de kapitaalmarkt is niet uitgekomen. De kapitaalmarkt rente voor een tien jarige lineaire lening bereikte een piek in januari van ruim 5,05% en een dieptepunt van 3,20% begin december. Wij zijn er in geslaagd op bijna het laagste punt te consolideren. Grafiek 4 Rente verloop 10 jaars lineaire lening 1995-2009
5,0 4,0 3,0 2,0 1,0
dec-09
dec-08
dec-07
dec-06
dec-05
dec-04
dec-03
dec-02
dec-01
dec-00
dec-99
dec-98
dec-97
dec-96
0,0
dec-95
Rentepercentage
6,0
data
Renterisiconorm Het doel van de renterisiconorm is dat gemeenten binnen hun leningenportefeuille geen overmatig renterisico lopen bij herfinanciering van aflopende geldleningen. Zo mogen gemeenten vanaf 1 januari 2009 maximaal 20% van het begrotingstotaal in plaats van hun leningportefeuille in een jaar herfinancieren. Dit betekent een verruiming en vereenvoudiging van de norm voor bijna alle gemeenten. Voor het jaar 2009 is het maximale renterisico (de norm) € 40,396 mln. Voor de treasury verliep het jaar 2009 zonder noemenswaardig renterisico. Dit is te danken aan het feit dat geen leningen geheel hoeven te worden afgelost waarbij leningen moeten worden aangetrokken om aflossing te financieren. Al onze leningen worden lineair afgelost (over de gehele looptijd).
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
109
110
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Bedrijfsvoering Strategische P&O-beleidsontwikkeling Het kader voor het P&O- of HRM-beleidsprogramma is in 2009 vastgelegd. De visie op HRM luidt: Het P&O-beleid staat voor de juiste persoon op de juiste plek op het juiste moment. Organisatiedoelstellingen en individuele behoeften en ambities van medewerkers worden zoveel mogelijk op elkaar worden afgestemd. Inzet (motivatie en betrokkenheid) en inzetbaarheid (continuïteit in het werk) zijn belangrijke peilers. Het beleid is gericht op een aantrekkelijk werkgeverschap voor iedere medewerker, van jong tot oud. De gemeente Hoorn zorgt voor een prettige, gezonde en veilige werk- en leeromgeving voor haar medewerkers. De organisatie investeert in en faciliteert medewerkers, zodat zowel medewerkers als de organisatie optimaal presteren en het beste uit zichzelf halen. Medewerkers hebben een eigen verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het werk, hun ontwikkeling, inzetbaarheid en loopbaan. De dominante thema’s voor het P&O-beleid voor de komende jaren zijn: • Goed werkgeverschap – een aantrekkelijk werkgever in een arbeidsmarkt in beweging, binden en boeien. • Kwaliteit en vakmanschap – een lerende organisatie. • Duurzame inzetbaarheid –levensfasebewust. In september 2009 is in een themacommissie ‘Goed werkgeverschap en P&O’ de raad geïnformeerd over de achtergronden en inhoud van het P&O beleid. Prioriteiten in doelen zijn bepaald en inmiddels staan een vijftal nieuwe projecten in de steigers. Deze worden in 2010 gestart. In 2009 hebben een aantal projecten tot resultaten geleid. Deze zijn hieronder beschreven. Vorming en opleiding: de West-Friesland Academie Met een geslaagde opening is in oktober 2009 de start van de West-Friesland Academie gemarkeerd. Het motto is leren van en met elkaar! In korte tijd is veel bereikt. Een Plan van aanpak waarin de kaders van de Academie, de ambitie en de activiteiten zijn uitgewerkt. Het ontwerp van een naam en een logo en een Intranetapplicatie. Verder zijn diverse trainingen georganiseerd, zoals de taalcursus Helder Hoorns, timemanagement, mediationvaardigheden, de WABO en financiën voor niet-financiële medewerkers. Er zijn twee lunchbijeenkomsten geweest met als onderwerpen ‘Samenwerking’ en ‘Van buiten naar binnen’. Tot slot is een workshop Durf te stralen georganiseerd. Een extra pluim op het werk is de nominatie voor de NSCU Award, een signaal dat de Academie op de goede weg is. Instroom jonge medewerkers: de Starterspool De leeftijdsopbouw van de gemeente Hoorn laat zien dat de organisatie vergrijst. Leeftijd is geen probleem. Verouderde kennis en het ontbreken van nieuwe inzichten wel. Om een evenwichtiger leeftijdsopbouw te bevorderen en nieuwe kennis binnen te halen, heeft de directie in juli 2009 besloten acht jonge hbo’ers of academici aan te trekken voor een starterspool. Iedere starter wordt aan een afdeling gekoppeld. Daar voert hij of zij een opdracht uit, doet reguliere werkzaamheden en wordt ingezet op gemeentebrede projecten. De werving van goed opgeleide jongeren is begeleid door een werving- en selectiebureau. Uit de 200 reacties op de advertentie heeft dit bureau 24 geschikte jongeren geselecteerd. Tijdens een selectiedag op 23 december hebben deze 24 zich kunnen presenteren. Na afloop zijn de acht meest geschikte jongeren geselecteerd en hebben deze een baan aangeboden gekregen per 1 februari 2010 voor de periode van twee jaar. Mobiliteit en instroom: het mobiliteitsnetwerk Werken in Noord-Holland Noord In januari 2009 is het netwerk en de website van Werken in Noord-Holland Noord gelanceerd. Het netwerk ondersteunt de gemeenten Alkmaar, Den Helder, Heerhugowaard en Hoorn op het gebied van het verstevigen van het werkgeversimago en de regio, het bevorderen van onderlinge mobiliteit van personeel en kennisuitwisseling. Van de 22 gemeenten in de regio is met vijftien gemeenten contact over aansluiting bij het netwerk in 2010.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
111
Het netwerk stond met een prachtige stand op de carrièrebeurs Overheid in de RAI te Amsterdam. Dat was een mooie gelegenheid om de regiogemeenten als werkgever te promoten. Om een aantrekkelijk werkgever te zijn, is over een belangrijke arbeidsvoorwaarde overeenstemming bereikt met de OR namelijk een reiskostenvergoeding voor het woon-werkverkeer. Om de onderlinge mobiliteit tussen de gemeenten te vergroten is gestart met het proefproject Kennisruil. Dit project is vooral bedoeld om de medewerkers wat rijper te maken voor een verandering van omgeving en het leren van elkaar. In de pilot zijn negen koppels aan het ruilen en er zijn elf belangstellenden waarvoor de koppeling nog niet rond is. De vacaturewebsite www.werkeninnoordhollandnoord.nl heeft succes; de site is 183.956 keer bezocht in 2009. Met name de externe banenzoekerskant van de site is goed ontdekt. Alle vacatures worden op de site geplaatst en geven een behoorlijke respons. In 2009 gaat het om 77 Hoornse vacatures (op het totaal van 231 vacatures). Het aantal sollicitaties via de site neemt toe; er is totaal 488 keer via de site gesolliciteerd in Hoorn. Het aantal registraties van externe werkzoekenden en eigen medewerkers neemt ook toe. Op dit moment zijn dat 1930 externen en 598 interne medewerkers. Er zijn nog niet veel interne medewerkers die hun CV plaatsen op de site: een signaal dat de activiteiten op het interne mobiliteitsfront opgevoerd moeten worden! Arbo en gezondheid Door het aanstellen van een Gezondheidscoördinator (begin 2010) en het helder uitzetten van de zogenoemde preventietaken kan in 2010 voortvarend gewerkt gaan worden aan het Plan van aanpak. Daarbij biedt de eind 2009 uitgevoerde Risico-inventarisatie en –evaluatie van bijna alle gemeentelijke werklocaties concrete verbeterpunten. Ook is de gemeentebrede aanpak van agressie en geweld tegen medewerkers vastgesteld, waaronder een agressieprotocol voor het stadhuis. In 2010 zal dit worden ingevoerd. Werkdruk en samenwerking Deze twee onderwerpen zijn gemeentebreed opgepakt naar aanleiding van de resultaten van het laatste medewerkeronderzoek. Om leidinggevenden en medewerkers meer inzicht te geven in de mate van ervaren werkdruk, mogelijke oorzaken en aangrijpingspunten voor verbeteringen is een extra onderzoek gedaan (de Quickscan Werkdruk). Inzet is het terugdringen van werkdruk. Op het vlak van samenwerking is de afspraak gemaakt dat elke afdeling dit verder analyseert, bespreekt en gaat verbeteren. Er zijn streefcijfers benoemd die via het volgende medewerkeronderzoek in 2010 worden gemeten. Ziekteverzuim De trend van het stijgende ziekteverzuim is helaas nog niet gekeerd. Tabel 72 Overzicht ziekteverzuim Ziekteverzuimpercentage Verzuimduur (gemiddeld aantal dagen) Meldingsfrequentie Percentage kort verzuim (1 week) Percentage middel verzuim (2 – 6 weken) Percentage lang verzuim (> 6 weken)
2007 5.11 8.93 1.72 1.29 0.97 2.86
2008 5.6 9.77 1.75 1.32 1.07 3.21
2009 6.1 11.12 1.62 1.13 1.16 1.89
De meldingsfrequentie neemt wat af terwijl de verzuimduur toeneemt, met name in het middellange verzuim van twee tot zes weken. De Mexicaanse griep heeft een klein verhogend effect gehad. Er zijn grote verschillen in de verzuimcijfers per afdeling. Er is in 2009 een ‘bandbreedte’ tussen de 1,2 % en 11,1%. De twee afdelingen met een te hoog verzuim zetten extra activiteiten in om dit terug te dringen. In 2009 is gestart met het maandelijks via Intranet bekendmaken van de verzuimcijfers. Streefcijfer voor het verzuimpercentage 2010 is 4,9 %.
112
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Van het IZA-bedrijfszorgpakket is ook dit jaar weer gebruikt gemaakt. Ten opzichte van het vorige verslagjaar is het gebruik afgenomen. In 2008 62 aanvragen en in 2009 44 aanvragen. Het betreft voornamelijk fysiotherapie en psychologische zorg (39% en 34%) en in mindere mate bedrijfsmaatschappelijk werk en zorgbemiddeling (16% en 11%). Deze afname is aanleiding om het gebruik met het IZA te evalueren ten opzichte van de kosten. Exitinterviews: vertrekmotieven en verbetertips In 2009 hebben 24 medewerkers de gemeente Hoorn verlaten. In tien gevallen gebeurde dit op eigen verzoek, in zes gevallen op basis van de FPU regeling, in twee gevallen wegens arbeidsongeschiktheid, in drie gevallen vanwege een reorganisatie, er was één geval van keuzepensioen en twee medewerkers zijn overleden. Van de medewerkers die op eigen verzoek de organisatie verlieten, gaven zeven expliciet te kennen dat dit direct te maken had met een verbetering van hun eigen positie, door bijvoorbeeld een hoger salaris elders en/of een kortere reistijd. Opvallend is dat het ontbreken van een reiskostenregeling in meer dan de helft van de exitinterviews als verbeterpunt van de arbeidsvoorwaarden is genoemd. Loon- en formatie ontwikkeling In de onderstaande tabel wordt inzicht gegeven van het verloop en de opbouw van de totale formatieomvang. Tabel 73 Verloop en opbouw formatie 2005
2006
2007
2008
2009
675
661
650
606
626
10
12
12
18
10
Aantal personeelsleden
744
746
728
674
691
waarvan vrouwen (%)
47%
47%
47%
48%
48%
waarvan mannen (%)
53%
53%
53%
52%
52%
< 25 jaar
4%
3%
3%
1%
2%
25-34 jaar
17%
18%
16%
16%
15%
35-44 jaar
28%
27%
28%
27%
27%
45-54 jaar
32%
31%
30%
30%
29%
> 55jaar
19%
21%
23%
26%
27%
Aantal personeelsleden uitstroom
68
47
62
48
24
Aantal personeelsleden instroom
35
49
44
47
44
41,5
42,5
41,3
42,3
42,4
32,9 mln
34,1 mln
Aantal vaste formatieplaatsen Aantal tijdelijke formatieplaatsen
Leeftijdsopbouw:
% deeltijders Totale loonsom
32,7 mln.
31,5 mln.
32,3 mln.
Tot de vaste formatie worden die personeelsleden gerekend waarop de gemeentelijke rechtspositie van toepassing is. Het gaat om personen die in dienst zijn van de gemeente met een vaste of tijdelijke aanstelling of op arbeidscontract. Medewerkers van gemeentelijke regelingen met een eigen rechtspersoon, personeel bij het openbaar onderwijs of personen werkzaam in WSW-verband worden niet gerekend tot de gemeentelijke bezetting. Formatieontwikkeling De formatie is in 2009 gestegen met 20 formatieplaatsen (fte). Deze toename is veroorzaakt door de uitwerking van de nieuwe structuur van de Brandweer (+8 fte) en formatie uitbreiding bij diverse andere organisatie onderdelen zoals bij Veiligheid, Vergunning en Handhaving (+2,35 fte), de Archiefdienst (+ 1 fte) en Welzijn (+1,3 fte).
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
113
De overige formatiestijging wordt veroorzaakt doordat met ingang van 2009 vaste formatie die gedekt wordt door een regeling (bijvoorbeeld kwalificatieplicht, BOS gelden of RMC) in de begroting worden geraamd en hierdoor meetellen als formatieplaats. Deze formatieplaatsen zijn budgettair neutraal. Loonontwikkeling De in 2007 ingezette beheersing van de loonsom is ook in 2009 toegepast. Per vier maanden is op afdelingsniveau inzicht gegeven in begrootte loonsom versus werkelijk uitgegeven lonen met uitsplitsingen in salarissen, toelagen en sociale lasten. Tijdig wordt nu ingespeeld op eventuele afwijkingen en overschrijdingen. Begroting en werkelijk uitgegeven salarissen lopen in de pas. De huidige CAO liep tot 1 juni 2009. Ondanks een aantal onderhandelingen zijn de partijen het nog niet eens over een nieuwe CAO. Niet duidelijk is waar het op zal uitdraaien. De bonden hebben inmiddels acties aangekondigd in samenwerking met Provincies. Het College van Arbeidszaken houdt, gezien de recessie, vast aan een nullijn qua loonontwikkeling terwijl de vakorganisaties uitgaan van enige salarisstijging (minimaal koopkrachtbehoud van 1,5%). In de begroting 2009 was rekening gehouden met een stijging van de salarissom als gevolg van een nieuw CAO, daardoor ontstaat er een voordeel van € 480.000. In 2009 heeft er een aanpassing van de sociale wetgeving plaatsgevonden. Daarbij is een vrijstelling van de basispremie WAO/WIA voor oudere werknemers (54,5 jaar en ouder) omgezet in een premiekorting voor deze categorie. Deze wordt via de aangifte loonheffing voor de gemeente verrekend. Dit heeft een stijging van de sociale premies tot gevolg gehad van ongeveer € 73.000. Ook is de pensioenpremie per 1 juli 2009 gestegen vanwege het herstelplan van het ABP (ongeveer € 18.500). Externe inhuur In 2009 is om verschillende redenen extern ingehuurd. Ten eerste de categorie inhuur in verband met vacatures en/of ziekte. Het gaat dan om vervanging van de bestaande formatie. In 2009 was dit ongeveer € 1,6 miljoen. Dit is binnen de huidige loonsom gerealiseerd. Ten tweede de categorie inhuur voor werkzaamheden waarvoor bewust is gekozen hiervoor geen medewerkers in dienst te nemen. Het gaat dan om inhuur waarvoor subsidie wordt ontvangen of personeel dat wordt ingezet als het werk echt nodig is. In 2009 was dit ongeveer € 300.000. Ten derde de categorie inhuur omdat de bestaande formatie niet toereikend is om het werk uit te voeren. Daarbij spelen kwaliteit en kwantiteit een rol. In 2009 gaat het om ongeveer € 1,1 miljoen. In dit bedrag zijn geen uitgaven meegenomen die worden gedaan als externe bureaus op ons verzoek adviezen geven of trainingen verzorgen. Integriteitsbeleid In 2009 is een speciale commissie Integriteit gestart. In deze commissie is het gemeentebestuur, griffie, ambtelijk management, OR en P&O vertegenwoordigd. De taak van de commissie is nieuwe ontwikkelingen en de uitvoering van integriteitsbeleid te volgen. Verder initieert de commissie zonodig nieuwe activiteiten en zorgt dat het thema ‘op de agenda’ blijft staan. Voor de inhoud van het beleid sluit de gemeente aan bij de achttien basisnormen zoals die zijn afgesproken voor het openbaar bestuur en politie. Hoorn voldoet aan zestien van deze normen. De twee ontbrekende normen worden in 2010 ingevuld, namelijk het aanwijzen van politieke functies waarvoor het melden van financiële belangen zal gelden en een (aan te passen) protocol voor het melden en afhandelen van vermoedens van een integriteitschending. Hiervoor wordt de nieuwe landelijke Klokkenluiderregeling als model gebruikt. Half december 2009 heeft het college met de directie en het MT onder begeleiding van een externe deskundige met elkaar gesproken over drie onderwerpen: • Ingaan op uitnodigingen en aannemen van geschenken; • Politiek- ambtelijke verhoudingen; • Handhaving gedragscode.
114
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Aan de hand van een aantal voorbeelden uit de praktijk van de deelnemers werden opvattingen uitgewisseld. Er is een duidelijke lijn uitgekomen die wordt gecommuniceerd en verwerkt in de gedragscodes. Een aangepaste gedragscode voor politieke ambtsdragers is besproken en zal aan de nieuwe gemeenteraad in 2010 worden aangeboden. Het onderwerp integriteit zal ook nadrukkelijk een plek krijgen in de inwerkprogramma’s van het nieuwe college en raad. Activiteiten, meldingen van nevenfuncties, financiële belangen en (mogelijke) schendingen In de loop van 2009 is onderzoek door Bureau Integriteit Nederlandse Gemeente (BING) gedaan naar mogelijke schending van de integriteit door een fractie uit de gemeenteraad. Op 30 juni 2009 is dit onderzoek in de gemeenteraad behandeld en besloten om de algemene aanbevelingen uit het rapport uit te voeren. Het college van B & W heeft naar aanleiding van (vermeende) integriteitsschendingen bij andere gemeenten en overheden in 2009 drie maal een verzoek gekregen om op grond van de Wet Openbaarheid Bestuur inzage te geven in de declaraties van en betalingen aan burgemeester (drie maal) en wethouders (twee maal). Het college heeft hieraan royaal meegewerkt. Tevens is besloten om op de website structureel een overzicht te publiceren van ingediende declaraties. Er zijn totaal 47 medewerkers die in de periode vanaf het bekendmaken van de regeling (januari 2007) tot en met 2009 een of meerdere nevenfuncties hebben gemeld. Deze aanvragen zijn besproken ten aanzien van eventuele voorwaarden en geregistreerd. Voor een klein aantal ambtenaren en het gemeentebestuur worden nevenfuncties openbaar gemaakt. Deze zijn te vinden op de website www.hoorn.nl. Er is een aantal gemeentelijke functies via een regeling aangewezen waaraan in het bijzonder het risico van financiële belangenverstrengeling of het risico van gebruik van koersgevoelige informatie is verbonden. In 2009 zijn geen meldingen gedaan door medewerkers van financiële belangen. Voorafgaande aan een aanstelling van een medewerker moet een Verklaring omtrent gedrag worden overlegd. Deze maatregel wordt nu ook toegepast voor vrijwillig brandweerpersoneel. In 2009 hebben 25 nieuwe medewerkers de ambtseed of belofte afgelegd tijdens de introductiebijeenkomst. Dilemma’s en casussen over integriteit worden in het werkoverleg van afdelingen besproken. Er zijn in de ambtelijke organisatie geen meldingen bekend van (vermeende) integriteitschendingen. Ook de externe vertrouwenspersoon integriteit is niet door medewerkers of burgers benaderd. Van de externe vertrouwenspersoon ongewenst gedrag is een jaarverslag ontvangen. Zij is drie keer benaderd met het verzoek tot ondersteuning. De klachten kwamen uit verschillende onderdelen van de organisatie. De vertrouwenspersoon heeft met betrokkenen gesproken, geadviseerd en doorverwezen. Er zijn geen formele klachten ingediend bij de VNG-klachtencommissie. Voor een organisatie van onze omvang is drie klachten niet veel. Het roept de vraag op of de vertrouwenspersoon voldoende bekend is in de organisatie. Er is een zeer klein aantal klachten van burgers ontvangen die het onderwerp integriteit raken. Het betrof vier klachten over ongeoorloofd verkeersgedrag van brandweervoertuigen. Onderzoek heeft uitgewezen dat het hierbij niet ging om voertuigen van de brandweer Hoorn. Daarnaast heeft iemand zijn twijfel in een brief verwoord over de handelwijze van de bezwarencommissie sociale zaken. Onderzoek heeft uitgewezen dat de commissie correct heeft gehandeld. Risicomanagement Risicomanagement wordt een steeds belangrijker onderdeel van de interne beheersing en het streven om “in control” te zijn. In 2009 is een nieuwe start gemaakt met risicomanagement. De gemeente wordt hierbij ondersteund door het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement. Voor alle afdelingen zijn risicomanagementcoördinatoren aangesteld die een training hebben gevolgd. De risico’s worden geïnventariseerd en vastgelegd in een systeem zodat een goed beeld verkregen wordt van de risico’s die de gemeente loopt. Hiermee wordt bereikt dat iedereen dezelfde taal spreekt als het om risicomanagement gaat en er ook bewuster met risico’s wordt omgegaan. Eind
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
115
2009 hebben de afdelingen de belangrijkste risico’s in het gemeentebrede systeem ingevoerd. Voor het opstellen van de paragraaf weerstandsvermogen is gebruik gemaakt van deze informatie. Sturen op resultaten Gemeenten worden steeds meer afgerekend op hun resultaten en het bereiken van doelstellingen. Dit stelt eisen aan de beschikbare managementinformatie. Deze dient in toenemende mate de actuele stand van zaken te geven over de prestatiegebieden. Binnen gemeente Hoorn wordt sinds enkele jaren structureel gewerkt aan het beschikbaar stellen van gedigitaliseerde overzichten (dashboards) waaruit de prestaties kunnen worden afgelezen. In 2009 is voor elke afdeling een dashboard met financiële en personeelsinformatie beschikbaar gesteld. Begin 2010 wordt een keuze gemaakt voor de wijze waarop de verdere ontwikkeling van de dashboards vorm zal krijgen. Hierbij gaat het om het toepassen van prestatie-indicatoren, signaleringen en operationele sturingsinformatie. Interne controle De interne controle op getrouwheid en rechtmatigheid is in de afgelopen periode ontwikkeld van controle op basis van steekproeven naar het beoordelen van de belangrijkste processen via interne audits. Dat houdt in dat kritisch wordt gekeken naar de opzet en het bestaan van de beheersingsmaatregelen en naar de werking ervan. Dit is efficiënter (minder steekproeven) en geeft meer aanknopingspunten voor verbetering van de processen en interne beheersing. In 2009 is daarmee een begin gemaakt met het terugdringen van de controledruk op de organisatie. In de komende jaren zal het accent bij de interne audits nog meer komen te liggen op de risicogebieden en niet alleen op het voldoen aan alle beschikbare regelgeving. Onderzoek naar doelmatigheid en doeltreffendheid Zowel het uitvoeren van audits, interne controles en risicomanagement leveren een bijdrage aan het vaststellen en verbeteren van de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde beleid en beheer. Daarnaast zijn diverse specifieke onderzoeken uitgevoerd. Evaluatie dienstverleningsovereenkomst Milieudienst Ter voorbereiding op de aanbesteding in 2009 van de PIOFACH functies door de Milieudienst is een onderzoek uitgevoerd naar de kosten van de werkzaamheden in relatie tot de opbrengsten. Dit heeft geresulteerd in een inschrijving van een lagere prijs Juridische Zaken In 2009 heeft JZ te maken gehad met een aanzienlijke toename van het aantal ingediende bezwaarschriften en aansprakelijkstellingen. De trend die in 2008 leek te zijn gestart met een forse toename ten opzichte van het gemiddelde over de jaren ervoor, heeft zich in 2009 ongewijzigd doorgezet: Tabel 74 Verloop aantal aansprakelijkstellingen en bezwaarschriften 2008 2007 Aantal aansprakelijkstellingen 100 143 Aantal bezwaarschriften 181 207
2009 157 239
Er is prioriteit gegeven aan het behandelen van deze burgerbrieven. De consequentie daarvan is dat de voor 2009 uitgesproken ambities op het vlak van juridische kwaliteitszorg en control maar mondjesmaat zijn waargemaakt. De eerste juridische audit "contracten" is in 2009 opgevolgd door de tweede audit "beschikkingen", maar het verder opvoeren van het tempo is in de praktijk niet mogelijk gebleken. In het najaar van 2009 is de eerste cursus pre-mediation gestart om medewerkers mediationvaardigheden aan te leren en is een proefproject gestart om deze vaardigheden in praktijk te brengen. Het doel van het project is een betere dienstverlening aan de burger.
116
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Inkoop en Aanbesteding De raad heeft op 19 mei 2009 het vernieuwde inkoop- en aanbestedingsbeleid vastgesteld. Hierin zijn de aanbevelingen uit het rapport van de Rekenkamercommissie opgenomen. Het inkoop en aanbestedingsbeleid is vervolgens vertaald naar een handzaam en actueel inkoophandboek. Daarin staan actuele hulpmiddelen en informatie voor de inkoper binnen de gemeente. Uit de inkoop audits blijkt dat de inkopers steeds beter de juiste procedures volgen. In 2009 zijn 30 grote aanbestedingen uitgevoerd, waarvan vijftien Europees en vijftien nationaal. De ingekochte inkooppakketten zijn zeer divers. Van de selectie van een architect voor de multifunctionele ruimte in de Bangert en Oosterpolder tot het afsluiten van raamovereenkomsten voor civiele kunstwerken en de levering van WMO-hulpmiddelen. De behaalde resultaten uiten zich niet alleen in budgettaire besparingen. Ook is de kwaliteit en duurzaamheid veelal verbeterd. Duurzaamheid was onder andere een belangrijk criterium bij de inkoop van bomen en heesters, de partycatering, papier, de schoonmaak en de trapliften. Informatievoorziening De informatievoorziening speelt een steeds grotere rol binnen de gemeente. Ook is dit terrein sterk in beweging als gevolg van technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Om de informatievoorziening naar de toekomst toe goed te ontwikkelen, is in het laatste kwartaal van 2009 gewerkt aan het opstellen van een visie op de informatievoorziening voor onze organisatie. Systeem voor bewaking bestuurlijke toezeggingen Sinds het invoeren van het dualisme is er een grote behoefte ontstaan aan ondersteuning van het voorbereidings- en besluitvormingsproces. Het adequaat vastleggen, monitoren en bewaken van alle bestuurlijke acties is steeds crucialer geworden. Dit geldt ook voor alle acties voortkomend uit de (politieke) besluitvorming van raad en commissies zoals moties, toezeggingen en overige afspraken. Het op tijd en op maat rapporteren van de voortgang aan college, raad en commissies wordt een steeds tijdkritischer proces. Daarom is in 2009 een bestuurlijk bewakingssysteem IBIS aangeschaft. IBIS staat voor Integraal Besluitvormings Informatie Systeem. Begin 2010 wordt het systeem door de Griffie in gebruik genomen. In een latere fase zal IBIS gemeentebreed worden ingezet.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
117
118
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Verbonden partijen Een verbonden partij is een derde rechtspersoon, waar de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Het aangaan van banden met (verbonden) derde partijen komt altijd voort uit het publiek belang. Verbindingen met derde partijen is een manier om een bepaalde publieke taak uit te voeren. Op degene die in het bestuur van een verbonden partij zitting heeft, berust de verplichting zich te verantwoorden (gevraagd en ongevraagd) naar het bestuursorgaan (college of gemeenteraad) dat betrokkene naar die partij heeft afgevaardigd. Hieronder wordt inzicht gegeven in de ontwikkelingen in 2009 van de partijen waaraan onze gemeente is verbonden. Gekozen is voor de indeling gemeenschappelijke regelingen waarvoor een centrumgemeente constructie gekozen is, gemeenschappelijke regelingen met eigen bestuur, vennootschappen en stichtingen. ‘Hoornse 10: Spelregels voor gemeenschappelijke regelingen’ In 2009 is de invoering van de Hoornse 10 geëvalueerd. Conclusie is dat de Hoornse 10 een blijvend proces is. Het college blijft bij gemeenschappelijke regelingen aansturen op tijdigheid, juistheid en volledigheid van informatie. In regionaal verband is een werkgroep financiën ingesteld. Deze werkgroep voorziet de begrotingen en jaarrekeningen van de gemeenschappelijke regelingen van een concept financieel advies. Zodoende vindt er vooraf ambtelijk overleg plaats. De drie centrumgemeenten (Hoorn, Alkmaar en Den Helder) hebben financiële uitgangspunten opgesteld. Deze uitgangspunten gaan onder meer over loon- en prijscompensatie, weerstandsvermogen en hoogte van algemene reserve. De gemeenschappelijke regelingen zijn in december 2009 hiervan op de hoogte gesteld. Bij de beoordeling van de begrotingen 2011 en de jaarrekeningen 2009 krijgen de gemeenschappelijke regelingen hiermee voor het eerst te maken. Gemeenschappelijke regeling met centrumconstructie Ondersteuning bestuurlijke samenwerking West-Friesland Onder deze gemeenschappelijke regeling valt sinds 1 januari 2008 ook de taken van het voormalig Samenwerkingsorgaan West-Friesland (SOW). Het doel van deze regeling is om voor de regio WestFriesland de samenwerking tussen de negen deelnemende gemeenten op het gebied van bestuurlijk overleg te ondersteunen. De bestuurlijke overleggen, te weten portefeuillehoudersoverleggen VVRE, Madivo en ABZ zijn in 2009 gecontinueerd en ambtelijk ondersteund. Het Madivo heeft in 2009 een andere werkwijze ingevoerd: het Madivo Nieuwe Stijl. Ook de coördinatie van de beheerstaken op het terrein van jeugdbeleid, volwasseneneducatie, leerlingenvervoer, regionale urgentiecommissie West-Friesland en de klachtencommissie woningtoewijzing West-Friesland is voortgezet. Er is één marktplaats georganiseerd met wederom als titel “de agenda van de toekomst”. De marktplaats stond in het teken van (ouderen)zorg. Drie uitdagingen stonden centraal: 1. In West-Friesland leveren wij (gemeenten en instellingen) de zorg die de bevolking in WestFriesland nodig heeft tegen een betaalbare prijs. 2. In West-Friesland is onze woningvoorraad afgestemd op de zorgwensen van onze bevolking, met andere woorden degene die zorg nodig heeft, woont hoe hij/zij dat wil. 3. Wij zijn op de hoogte van wat de instellingen op het gebied van zorg van ons verwachten en andersom is dit hetzelfde. De deelnemers bestonden uit raadsleden en collegeleden, gemeentesecretarissen, ambtenaren en vertegenwoordigers van instellingen. De bijdrage aan deze gemeenschappelijke regeling bedroeg in 2009 € 145.635 (exclusief het leerlingenvervoer). Dit is € 2,12 per inwoner. Taken voormalig SOW In 2009 is het dienstverband van een van de voormalig SOW-personeelsleden op haar verzoek beeindigd. Er zijn nu nog twee voormalig SOW-personeelsleden ten laste van deze gemeenschappelijke regeling in dienst met behoud van hun rechten en de in voorgaande jaren voor hen gemaakte maatwerkafspraken ten aanzien van detachering en werkzaamheden.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
119
In 2009 is de laatste resterende inhoudelijke taak afgerond: met ingang van 1 januari 2008 heeft de formele eigendomsoverdracht van het woonwagencentrum Medemblik aan de gemeente Medemblik plaatsgevonden conform het daartoe genomen besluit van het Algemeen bestuur SOW i.l. van november 2007 en met wederzijdse verrekening van openstaande posten. Daarmee is een aangelegenheid die twintig jaar geleden is begonnen eindelijk afgerond. De kosten van de rechtsopvolging taken 2009 zijn € 9.300 hoger dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de personele lasten voor de overdracht van het woonwagencentrum. De bijdrage per gemeente, die begroot was op € 0,57 per inwoner, bedraagt in werkelijkheid € 0,62 per inwoner. Dit nadeel wordt ten laste van de Algemene Reserve vm SOW gebracht. Aan de voorziening ontvlechtingskosten vm SOW is € 429.791 onttrokken voor de ontvlechtingslasten 2009, en een bedrag van € 66.677 toegevoegd (rente). Het saldo van de voorziening bedraagt hierdoor per 31 december 2009 € 1,934.084. In 2010 wordt het saldo van de voorziening archiefbewerking ad € 565,99 hieraan toegevoegd. Westfries archief, regionaal historisch centrum voor West-Friesland Vanaf 1974 werken de Westfriese gemeenten samen op het gebied van beheer, ontsluiting en beschikbaar stellen van hun historische archieven. In een gezamenlijke vergadering van de archiefcommissie en de portefeuillehouders van de Westfriese gemeenten op 2 oktober 2001 is besloten de Archiefdienst Westfriese Gemeenten te willen laten uitgroeien tot een regionaal historisch centrum: Het Westfries Archief. Een professionele, publieksgerichte archiefdienst waar (Westfriese) burgers, instellingen en overheden als vanzelf terechtkomen met historische vragen. Een ontwikkeling waarmee het Westfries Archief opnieuw in de voorste linie kan stappen als het gaat om professioneel beheer en gebruik van de historische archieven van de Westfriese gemeenten. Daarvoor is een modern en goed geoutilleerd gebouw gerealiseerd op de Blauwe Berg. Nieuwe doelgroepen kunnen worden bereikt met name door het aanbieden van gedigitaliseerde bronnen op het Internet. Op dat gebied zal een forse inhaalslag plaats gaan vinden. Verder richt de dienst zich op het realiseren van een Digitaal Depot waarin de digitale archieven die in de gemeenten worden gevormd ook in de toekomst behouden en toegankelijk blijven. Dit laatste is een grote uitdaging die alleen in samenwerking met de gemeenten kan worden gerealiseerd. Enkele jaren geleden is archiefcommissie tot de conclusie gekomen dat als gevolg van de realisering van de zelfstandige huisvesting en de genoemde wijzigingen in de strategische positionering en dientengevolge de taakstelling van het Westfries Archief het wenselijk maakte om de Gemeenschappelijke Regeling te wijzigen. Er is gezocht naar een passende juridische vorm die aansluit aan het uitgangspunt in de “Hoornse 10” dat gemeenschappelijke regelingen onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van het college vallen en derhalve een politiek bestuur hebben. De wijziging van de gemeenschappelijke regeling is in per 01 januari 2010 ingegaan. In 2009 ontving het Westfries archief 3.400 bezoekers (tegenover 3.710 in 2008) op de studiezaal en ruim 23.000 bezoekers op de website uit 48 verschillende landen. De bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling was over 2009 € 465.962, dat komt neer op € 6,33 per inwoner. Openbaar speciaal en Voortgezet Speciaal Onderwijs in West-Friesland In 1980 is deze regeling door de dertien regiogemeenten aangegaan ter behartiging van het belang van het openbaar speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. Onder dit schoolbestuur vallen de speciale school voor basisonderwijs De Piramide en de speciale school De Eenhoorn/Stormvogel die het onderwijs verzorgt aan leerlingen met een lichamelijke of geestelijke handicap. De bijdrage van de gemeente Hoorn aan deze gemeenschappelijke regeling bedroeg in 2009 ruim € 10.000. Het gaat daarbij met name om een bijdrage van de deelnemende gemeenten in de kosten van godsdienst- en zwemonderwijs op de betrokken scholen. Tegenover de overige onderwijskosten voor deze twee scholen staat een rijksvergoeding.
120
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeenschappelijke regelingen met eigen bestuur Veiligheidsregio Noord-Holland Noord Een Veiligheidsregio is een gebied waarin de besturen en hulpverleningsdiensten samenwerken op het gebied van rampen- en crisisbestrijding, brandweerzorg, ambulancezorg en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. De Veiligheidsregio Noord-Holland Noord is een samenvoeging van de regionale brandweer, de GHOR (Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen), de meldkamer ambulance/brandweer en de regionale ambulancedienst. Het doel van de Veiligheidsregio is het gezamenlijk behartigen van belangen, die de schaal van de individuele gemeente te boven gaan, ten behoeve van de veiligheid van de bevolking in het samenwerkingsgebied. Zowel de regionale brandweer als de Meldkamer en de Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen (GHOR) zijn ondergebracht in deze regeling. In 2008 en 2009 is uitvoering gegeven aan het Ambitietraject Regionale Brandweer Noord-Holland Noord. Daarnaast is in 2009 verder gewerkt aan de voorbereidingen op de wet Veiligheidsregio om de samenwerking tussen gemeenten rond vraagstukken van veiligheid verder te stimuleren en uniform te maken. Naar verwachting zal deze wet halverwege 2010 in werking treden. De bijdrage aan de Veiligheidsregio bedroeg in 2009 € 11,59 per inwoner en voor de ambulancetaken (voormalig RAD) € 0,79 per inwoner. Milieudienst West-Friesland De wettelijke milieutaken op het gebied van handhaving, regulering, bodem en geluid worden uitgevoerd door de Milieudienst West-Friesland (MDWF). Dit betekent dat de MDWF zorg draagt voor het afhandelen van aanvragen om vergunningen, ontheffingen en meldingen voortvloeiend uit de Wet Milieubeheer en de Wet bodembescherming en de daarop gebaseerde algemene maatregelen van bestuur. Tevens is het handhavingsuitvoeringsprogramma 2009 uitgevoerd; Hoorn participeert ook in regionale handhavingsprojecten zoals het project horeca-geluid, vuurwerk, grondstromen en controle bedrijventerreinen. Voor de overige activiteiten vanuit de Milieudienst wordt verwezen naar programma 7, beleidsveld Milieu. De bijdrage aan de milieudienst bedroeg in 2009 € 1.253.716. Dat is per inwoner € 18,25. Recreatieschap West-Friesland Het Recreatieschap West-Friesland behartigt voor Westfriese gemeenten de belangen van de openluchtrecreatie en het landschap. Het recreatieschap bestaat uit drie afdelingen: groen- en recreatiebeheer, verblijfsrecreatie en projectbureau Landschapsplan West-Friesland. De visie en doelstellingen zijn concreet vastgelegd in het Landschapsplan West-Friesland. Hiervoor worden (meer)jaarprogramma's gemaakt. Vanaf 1 januari 2007 is het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) ingevoerd, een nieuwe manier van werken om doelen voor onder meer landbouw, natuur, recreatie, water en milieu in het landelijke gebied te behalen. De provincie Noord-Holland heeft voor haar regierol de provincie opgedeeld in zeven regio's en per regio een gebiedscommissie ingesteld om uitvoering van projecten te stimuleren. Eén van deze regio's is West-Friesland. Omdat het projectbureau Landschapsplan WestFriesland al uitvoering geeft aan projecten in het landelijke gebied, is dit projectenbureau omgedoopt tot ILG gebiedsbureau Landschapsplan West-Friesland. In overleg met de gemeente Drechterland en het Hoogheemraadschap is een begin gemaakt met de uitvoering van de scheg Drachterveld. Dit is een zogenaamde recreatieve scheg langs de grens met Hoorn op grondgebied van de buurgemeente Drechterland en is onderdeel van het Landschapsplan West-Friesland. In de eerste fase ligt de nadruk op de waterberging in combinatie met recreatief medegebruik. Hoorn heeft middelen beschikbaar gesteld voor het structurele onderhoud. Op/maat De gemeente Hoorn participeert met de negen Westfriese gemeenten sinds 1980 in een gemeenschappelijke regeling voor de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). De naam van het werkvoorzieningschap van West-Friesland is Op/maat. Op/maat beidt werk aan mensen die om wat voor reden dan ook niet zelfstandig aan de slag kunnen op de arbeidsmarkt. Het werk bij Op/Maat is gericht op de ontwikkeling en vaardigheden naar de mogelijkheden van mensen met het doel hen te begeleiden naar de arbeidsmarkt. Uitgangspunt is plaatsing in het reguliere bedrijfsleven en bij uitzondering in onze eigen productiebedrijven.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
121
Door de aard van de regeling kunnen financiële tekorten van Op/maat bij de deelnemende gemeenten neergelegd worden. Dit was in 2009 weer niet aan de orde. In 2009 is een nieuw beleidsplan voor de periode 2010-2013 opgesteld dat deels voort borduurt op het beleidsplan dat is vastgesteld in het kader van de modernisering van de WSW. Voornoemde modernisering beoogt onder meer een versterking van de positie van de WSW-geïndiceerde. Bij Op/maat is hiertoe eind 2009 de Verordening Cliëntenparticipatie vastgesteld die per 1 januari 2010 voorziet in een cliëntenraad met een onafhankelijke voorzitter. De cliëntenraad behartigt de belangen van de WSW-geïndiceerden ten aanzien van de regionale invulling van het WSW-beleid. Daarnaast heeft het Algemeen Bestuur de Westfriese gemeenten voorgesteld de doelstelling van Op/maat te verbreden, ten einde in de toekomst ook andere doelgroepen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt toegesneden reïntegratiemogelijkheden te kunnen aanbieden. Tenslotte is onderzocht langs welke wegen gemeenten meer opdrachten bij Op/maat kunnen onderbrengen. De verschillende opties zijn inmiddels benoemd. Het is aan de regiogemeenten om te bezien hoe en in welke mate Op/maat opdrachten zullen worden gegund. In de uitvoering verliep de samenwerking goed. De accountmanager van Op/maat is veel aanwezig in het GWI om in overleg met gemeente en UWV de juiste trajecten aan klanten met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten. In 2009 is voor het eerst gestart met de mogelijkheid om klanten in de bijstand met salaris bij Op/maat te laten werken. Daarnaast maakt Op/maat deel uit van de gezamenlijke werkgeversbenadering met UWV en de Westfriese gemeenten. Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) Het doel van deze regeling is het gezamenlijk behartigen van de belangen, die de schaal van de individuele gemeenten te boven gaan, ten behoeve van de gezondheid van de bevolking in het samenwerkingsgebied (West-Friesland, Noord-Kennemerland en Kop van Noord-Holland). Eind 2009 is het Digitaal Dossier jeugdgezondheidszorg in gebruik genomen. De negen Westfriese gemeenten hebben allen ingestemd met het per 1 januari 2010 onderbrengen van de Integrale jeugdgezondheidszorg bij de GGD. Verder is in 2009 de gemeentelijke bijdrage verhoogd met € 1,26 naar € 17,51. Centraal Afvalverwijderingsbedrijf West-Friesland (CAW) Het Centraal Afvalverwijderingsbedrijf West-Friesland (CAW) is namens 14 deelnemende gemeenten aandeelhouder van de N.V. Huisvuilcentrale Noord-Holland (HVC). Het totale bedrag aan dividend en garantstellingsprovisie is afhankelijk van het behaalde resultaat en het bedrag aan gegarandeerde geldleningen. In 2009 is € 229.782 aan garantstellingsprovisie ontvangen. Vennootschappen N.V. Houdstermaatschappij Gaskop Noord-Holland Het doel van deze verbonden partij is het beheren van de aandelen in Alliander. Onze gemeente bezit 528 van de 4.646 aandelen in de NV Houdstermaatschappij. De aandelen van deze Houdstermaatschappij zijn in handen van gemeenten die vroeger eigenaar waren van het provinciale gasbedrijf. De nominale waarde van het aandeel van de gemeente in het aandelenpakket is € 239.000. De marktwaarde is onbekend. Nederlandse energiebedrijven hebben zich in 2009 gesplitst in een netwerkbedrijf (NWB) en een productie- en leveringsbedrijf (PLB). De aandelen van het PLB zijn in 2010 verkocht aan het Zweedse Vattenfall. De overheden moeten de aandelen houden van het NWB, nu geheten Alliance. De aandelen Alliance zijn wel overdraagbaar maar moeten in bezit blijven van overheden omdat het netwerk niet mag worden geprivatiseerd. Wij verwachten niet dat de dividenduitkering in gevaar komt. Echter, net als bij ieder ander commercieel bedrijf is de dividenduitkering afhankelijk van het bedrijfsresultaat.
122
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
N.V. Bank Nederlandse gemeenten (BNG) De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen met een maatschappelijk belang. Door haar gespecialiseerde financiële dienstverlening zorgt de bank voor zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee vervult zij een belangrijke publieke missie. Deze missie is richtinggevend voor haar strategie: het effectief en efficiënt combineren van kostenleiderschap met klantpartnerschap. Hierdoor kunnen substantiële marktaandelen worden behouden in het Nederlandse publieke en semi-publieke domein. Bovendien zorgt deze strategie voor een redelijk rendement voor haar aandeelhouders. Voorwaarden hiervoor zijn het handhaven van een zeer goede kredietwaardigheid en een scherpe inkooppositie. Aandeelhouders van de BNG zijn alleen overheden. Klanten zijn onder meer overheden en instellingen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en openbare nut. De BNG biedt financiële diensten op maat, zoals kredietverlening, betalingsverkeer, advisering, elektronisch bankieren en beleggen. Daarnaast neemt de bank ook deel aan projecten van publiekprivate samenwerking (PPS). De Bank Nederlandse Gemeenten is een structuurvennootschap. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een Hoogheemraadschap. De BNG is, gemeten naar balanstotaal, de grootste overheidsbank van Nederland. De nominale waarde van de aandelen BNG van Hoorn is € 115.000. De aandelen kunnen opgewaardeerd worden, maar de aandelen zijn niet verhandelbaar. Daarom wordt van opwaardering afgezien. De reguliere dividenduitkering 2008 is in 2009 ontvangen. Het gaat om een bedrag van € 65.459,16. Deze uitkering is lager dan die uit voorgaande jaren, doordat er geen incidentele dividenduitkeringen ten laste van de reserves zijn gedaan. Van het bedrijfsresultaat worden eerst de reserves weer aangezuiverd. Dat wil de BNG om haar rating in stand te houden. Het betekent wel dat de aandeelhouders lagere dividenduitkeringen krijgen. Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord De gemeente Hoorn participeert in het ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. Het ontwikkelingsbedrijf is een naamloze vennootschap met als aandeelhouders de provincie Noord-Holland, de Kamer van Koophandel en circa 30 gemeenten uit Noord-Holland Noord. De verhouding van de aandelen is 50% provincie en 50% verdeeld over de andere deelnemers. Het ontwikkelingsbedrijf wordt gefinancierd door de aandeelhouders. Hoorn draagt € 133.025 bij. De werkzaamheden worden in 2010 gecontinueerd. Het Regionaal Economisch Stimuleringsprogramma 'Halter in Balans' is opgenomen in het Ontwikkelingsbedrijf. Formeel zal “Halter in Balans” opgeheven worden aan het begin van 2010. Privaatrechtelijke samenwerkingsovereenkomst Samenwerking HALT Bureau West-Friesland Halt Noord-Holland Noord voert voor alle gemeenten in Noord-Holland Noord de Halt-afdoeningen uit voor jongeren tot 18 jaar en die voor het eerst een relatief licht delict plegen. Deze afdoeningen wordt bekostigd door het Ministerie van justitie en vallen onder verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie. Tevens verzorgt Halt Noord-Holland Noord preventieve activiteiten in de deelnemende gemeenten voor jongeren en hun ouders gericht op grensverleggend gedrag en de gevolgen daarvan. Hiervoor betalen zij jaarlijks een geïndexeerde bijdrage per inwoner. De samenwerking is vastgelegd in een privaatrechtelijke samenwerkingsovereenkomst Halt Noord-Holland Noord. Hoorn fungeert hierbij als centrumgemeente en heeft als zodanig ruim zes fte personeel in dienst voor deze taak. Eventuele risico's zijn gespreid over de deelnemende gemeenten. Zie ook programma 1, beleidsveld Openbare orde en veiligheid voor meer informatie.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
123
Stichtingen Museum Stoomtram Hoorn-Medemblik In 1999 heeft een aantal regiogemeenten, de provincie en de Kamer van Koophandel aan de Museum Stoomtram een lening verstrekt van € 615.144. Deze leningen zijn omgezet in certificatenaandelen van elk nominaal € 45,38. Doordat de provincie niet over deze aandelen wilde beschikken, zijn deze 'versleuteld' naar de overige deelnemers. Hierdoor is Hoorn in het bezit gekomen van in totaal 7.792 aandelen. De Stichting Administratiekantoor (SAK) beheert (met uitzondering van 30 aandelen) alle certificaten van aandelen namens de deelnemers en oefent het stemrecht uit in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De burgemeester van de gemeente Hoorn is in 2008 afgetreden als voorzitter van het SAK om de verhoudingen tussen gemeente en Museum Stoomtram zuiver te houden, mede met het oog op alle ontwikkelingen bij de Museum Stoomtram. Eind 2007 heeft er een onderzoek plaatsgevonden bij de Museum Stoomtram in opdracht van de gemeenten Enkhuizen, Medemblik en Hoorn. De adviezen in het rapport zijn door de raden van de gemeenten Medemblik en Hoorn overgenomen. Enkhuizen besloot echter geen steun hieraan te geven. Gekozen is om het museale gedeelte van de Museum Stoomtram volledig ten dienste van het toeristische rijdende gedeelte te laten functioneren. Dat noodzaakt tot stevige ingrepen in de organisatie van de Museum Stoomtram. Vervolgens heeft in opdracht van de gemeenten Medemblik en Hoorn een andere externe een bedrijfsplan geschreven dat door beide gemeenten is vastgesteld. Een belangrijke impuls is gegeven door de Bank Giro Loterij die besloot de Museum Stoomtram een subsidie te verstrekken van in totaal € 1 mln. over een periode van 5 jaar. Eind 2008 is de provincie benaderd om een financiële bijdrage van € 615.000 te leveren in de versterking van de balanspositie van de Museum Stoomtram. In juli 2009 ging de provincie akkoord onder voorwaarde dat de gemeente Hoorn de komende tien jaar garant staat voor eventuele tekorten in de exploitatie. Ook de gezamenlijke Westfriese gemeenten leveren een bijdrage in de sanering van in totaal € 615.000. De implementatie van het bedrijfsplan wordt in 2010 afgerond. De oude rechtspersonen van de Museum Stoomtram worden dan opgeheven evenals de SAK. Hoorn en Medemblik zullen een structurele bijdrage in de exploitatie gaan leveren.
124
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Grondbeleid In de paragraaf grondbeleid wordt inzicht gegeven in de voortgang van het grondbeleid. In dit onderdeel van de programmarekening wordt in algemene zin ingegaan op het grondbeleid in 2009. De Nota Grondbeleid 2009-2010 is in 2008 door de raad vastgesteld waarmee de beleidsuitgangspunten van het grondbeleid nader zijn vorm gegeven. Voorts is op 15 december 2009 door de raad de nota grondprijsbeleid 2009-2010 vastgesteld. De verantwoording over het grondbeleid bevat onder meer de volgende elementen: • Een aanduiding op de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert; • Actuele prognoses van de te verwachten resultaten van de grondexploitaties; • Onderbouwing van eventuele winstnemingen; • Beleid inzake de reserves voor grondexploitaties in relatie tot de risico’s van grondexploitatie. Het grondbeleid is voor de raad van belang vanwege de relatie met de doelstellingen van de programma’s en vanwege het financiële belang en de risico’s. Daarnaast wordt in het kader van de jaarrekening een toelichting op de financiële positie van de grondexploitaties per 31 december van het afgesloten boekjaar gegeven. Dit gebeurt op basis van de meest actuele exploitatieopzetten van de complexen en de tot en met deze datum gerealiseerde inkomsten en uitgaven. Algemeen Vanaf 2008 zijn de gevolgen van de economische crisis ook voor de grondexploitaties merkbaar. De verkoop van bouwgrond is zeer sterk gedaald. In feite is vanaf eind 2008 sprake van een ‘kopersstaking’ en dan met name in het duurdere segment welk het leeuwendeel van de opbrengst genereert in de gemeentelijke grondexploitaties. Essentieel hierbij is het herstel van het consumentenvertrouwen om te investeren in nieuwe woningen. Alleen in de sociale sector vindt nog enige afzet plaats. In het MJP van 2009 gesignaleerde risico’s manifesteren zich nu in de vorm van lagere verkoopopbrengsten door aanpassing van het bouwprogramma, vertraging in de verkoop (extra rentekosten), latere verkoopopbrengsten omdat ontwikkelaars projecten gefaseerd in de vorm van deelprojecten willen realiseren en hogere faseringskosten (tijdelijke maatregelen tijdens de ontwikkeling van een locatie). Aan de andere kant brengt de economische ontwikkeling naar verwachting lagere kosten bij aanbestedingen met zich mee. Een goede en integrale sturing en afweging van belangen op projectniveau én een deugdelijk risicomanagement blijven noodzakelijk. Juist in deze tijd is het belang aangetoond van het aanhouden van een gezonde risicobuffer, zoals dat voor de grondexploitaties al lange tijd het geval is. Dit bevestigt de juistheid van het in de afgelopen jaren gevoerde voorzichtige financiële beleid binnen de grondexploitaties, waarbij consequent rekening is gehouden met de potentiële risico’s die verbonden zijn aan langjarige ruimtelijke ontwikkelingen. Hierdoor kan in continuïteit gewerkt (blijven) worden aan het realiseren van de ambities van de stad op het gebied van ruimtelijke ordening door het creëren van ruimte voor wonen, werken, winkelen en recreëren. Actief en passief grondbeleid Eén van de taken van de gemeente is om op basis van zowel faciliterende (passief) als actieve grondpolitiek gronden beschikbaar te krijgen voor de woningbouw, kantoren, bedrijven, en detailhandel. Bij faciliterend (passief) grondbeleid beperkt de gemeente zich tot het reguleren van de activiteiten van de private sector. Hierbij laat de gemeente de aankoop en ontwikkeling aan de private partij. Samenwerking met de gemeente vindt uitsluitend plaats in het kader van (de wijziging van) het bestemmingsplan, het projectbesluit middels een privaatrechtelijke overeenkomst en/of baatbelasting. Bij actief grondbeleid gedraagt de gemeente zich als marktpartij die zelf grond aankoopt, ontwikkelt en weer uitgeeft. De wettelijke instrumenten die de gemeente ter beschikking staan bij de verwerving van onroerend goed zijn de onteigeningswet en de wet voorkeursrecht gemeenten.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
125
Sinds juli 2008 is de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening (Wro) met daarin opgenomen de Grondexploitatiewet in werking getreden. Met de invoering van de grondexploitatiewet wordt beoogd de rollen tussen gemeente en particuliere ontwikkelaars helder te krijgen. Het spanningsveld tussen enerzijds de gewenste ruimtelijke ontwikkeling en anderzijds het kostenverhaal wordt in de wet onder de loep genomen. De huidige wetgeving bij kostenverhaal schiet te kort. In de nieuwe wetgeving wordt het exploitatieplan ingevoerd. Dit plan moet grondslag bieden voor publiekrechtelijk kostenverhaal en bevat ook de noodzakelijke locatie eisen. Het project Bangert en Oosterpolder is het meest risicovolle woningbouwproject binnen de gemeente. De gemeente voert hier een actief grondbeleid. De wijk wordt volgens het bouwclaimmodel gerealiseerd. De gronden die door bouwers/ontwikkelaars waren gekocht zijn aan de gemeente overgedragen, waarbij het recht op de koop van bouwrijpe kavels is verkregen. Het risico voor de grondexploitatie ligt bij de gemeente. De gemeente koopt actief gronden aan, die nog in eigendom zijn bij derden, maakt bouwrijp en verkoopt de bouwrijpe grond aan, de ontwikkelaars. Verder bepaalt de gemeente de kaders waarbinnen de private partijen de gronden mogen ontwikkelen. Realisatie 2009 Woningbouw Bangert en Oosterpolder De grootste woningbouwlocatie is op dit moment Bangert en Oosterpolder. Zoals hierboven gesteld wordt de grondexploitatie door de gemeente zelf gevoerd. In 2009 is fase 1 afgerond en is het gebied overgedragen aan Stadsbeheer. Binnen dit plandeel zijn nog 7 gemeentelijke kavels te koop. In fase 2 zijn in totaal 324 woningen opgeleverd. Van de 58 gemeentelijke kavels in fase 2 zijn er in totaal 38 verkocht waarvan twintig in 2008 en achttien in 2009. Daarnaast is met zeven kopers al overeenstemming bereikt. De gronden moeten alleen nog getransporteerd worden. Op verschillende van deze kavels is de bouw reeds gestart. In fase 3 is de herziening van het bestemmingsplan Dorpsstraat en omgeving afgerond, waardoor de bouw van de welzijnsvoorzieningen mogelijk wordt. Het voorlopig ontwerp van een multifunctionele accommodatie met twee permanente scholen, peuterspeelzalen, een sporthal, een buurthuis en buitenschoolse opvang is gereed. Daarnaast is het gehele centrumgebied gesaneerd. Wij zijn in gesprek met Intermaris voor het realiseren van het gezondheidscentrum met appartementen. Het streven is medio 2010 een intentie-overeenkomst te sluiten met Intermaris. Fase 4a is gesaneerd met uitzondering van de percelen die nog verworven moeten worden. Inmiddels is ook start met uitvoering van het bouwrijpmaken van het eerste deelplan van fase 4a. Overige locaties Bij de inbreilocaties IJsselweg en Bobeldijkerweg zijn in totaal 58 woningen opgeleverd. Aan- en verkopen gronden In de tabel 75 en 76 zijn de aan- en verkopen van de gronden op basis van actief grondbeleid opgenomen. Tabel 75 Aankopen 2009 (in ha) Complex
Totaal vanaf 2009
Jaarschijf 2009
Gerealiseerd in 2009
Te verwerven in 2010
Bangert en Oosterpolder, fase 1
0,0
0,0
0,0
0,0
Bangert en Oosterpolder, fase 2
0,0
0,0
0,0
0,0
Bangert en Oosterpolder, fase 3
0,0
0,0
0,0
0,0
Bangert en Oosterpolder, fase 4A
5,3
3,4
3,4
1,6
Bangert en Oosterpolder, fase 4B
2,1
2,1
0,0
2,1
Bangert en Oosterpolder, fase 5A
7,0
7,0
0,1
6,9
Bangert en Oosterpolder, fase 5B
9,6
9,6
0,0
9,6
Bangert en Oosterpolder, fase A Zuid
1,0
1,0
0,9
0,0
Bangert en Oosterpolder, fase A West
0,9
0,0
0,0
0,9
126
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Complex
Buiten bestemmingsplangrens Totaal
• •
• •
•
Totaal vanaf 2009
Jaarschijf 2009
Gerealiseerd in 2009
Te verwerven in 2010
0,3
0,0
0,0
0,3
26,2
23,1
4,4
21,4
De gronden in de eerste drie fases zijn volledig verworven. In 2009 is 3,4 ha verworven in fase 4A. Bij deze verwervingen is 0,3 ha meer in eigendom van de eigenaren gebleven dan beoogd. Dit houdt in dat er nog 1,6 ha verworven moet worden. Dit betreft in feite de gronden van slechts twee eigenaren. Er is voor deze gronden een onteigeningsprocedure ingezet. Inmiddels is een koninklijk besluit tot onteigening verkregen. Ook voor de gronden in fase 4B is er een koninklijk besluit verkregen tot onteigening. Het gaat hierbij om 2,1 ha. Voor fase 5 was verwerving van de gronden in 2009 geprognosticeerd. Gezien het bouwtempo in Bangert en Oosterpolder is het niet noodzakelijk deze gronden op korte termijn te verwerven. Verwerving van deze gronden zal dan ook naar achter geschoven worden in de fasering. In fase A-Zuid deed zich de gelegenheid voor tot een onderhandelingsresultaat gekomen. Dit is dan ook gebeurd, waarmee alle gronden in fase A Zuid verworven zijn. Als gevolg van het onderhandelingsresultaat is wel 0,1 ha minder grond verworven dan beoogd was.
Tabel 76 Verkopen 2009 (in ha) Complex
Totaal vanaf 2009
Jaarschijf 2009
Gerealiseerd in 2009
Te verkopen in 2010
Bangert en Oosterpolder, fase 1
0,7
0,5
0,1
0,6
Bangert en Oosterpolder, fase 2
2,6
1,8
1,1
1,5
Bangert en Oosterpolder, fase 3
3,0
0,0
0,0
3,0
Bangert en Oosterpolder, fase 4A
11,7
2,8
0,0
11,7
Bangert en Oosterpolder, fase 4B
6,7
0,0
0,0
6,7
Bangert en Oosterpolder, fase 5A
11,6
0,0
0,0
11,6
Bangert en Oosterpolder, fase 5B
7.7
0,0
0,0
7,7
Bangert en Oosterpolder, fase A Zuid
2,9
0,0
0,0
2,9
Bangert en Oosterpolder, fase A West
1,7
0,0
0,0
1,7
48,6
5,1
1,2
47,4
Overige (erfpachtgronden)
0,0
0,0
0,1
0,0
WFO Fase 3
0,5
0,5
0,2
0,3
Oude Schouwburglocatie
0,3
0,3
0,0
0,3
IJsselweg
0,7
0,7
0,0
0,7
50,1
6,6
1,5
48,7
Subtotaal Bangert en Oosterpolder
Totaal
•
In 2009 is er in Bangert en Oosterpolder minder grond verkocht dan geraamd. Voor wat betreft fase 2 staat vast dat er begin 2010 nog zeven kavels (= 0,4 hectare) aan grond wordt verkocht. Hierover is al overeenstemming bereikt met de kopers. De gronden moeten alleen nog worden gepasseerd. In de noordoostelijk punt van fase 2 blijft de verkoop van vrije kavels achter bij de verkoop van vrije kavels elders in fase 2. De verkoop van vrije kavels in fase 1 blijft achter bij de raming.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
127
•
•
•
• •
In fase 4A van Bangert en Oosterpolder is geen grond verkocht aan de ontwikkelende partijen. De inzet van de gemeente was om aan hen bouwrijpe grond te leveren in 2009. De planning is niet gehaald. In verband hiermee zal de bouwrijpe grond begin 2010 geleverd gaan worden. In Westfrisia Oost is de laatste beschikbare kavel uitgegeven. De gemeente heeft echter ook weer een stuk grond teruggeleverd gekregen. Deze kavel bleef tot dusverre onbebouwd en de gemeente had het recht de kavel terug te kopen. Deze kavel is 3.000 m2 groot en zal weer op de markt worden gezet. Voor wat betreft de Oude Schouwburglocatie is er door juridische procedures vertraging in het proces ontstaan. De grond is niet conform raming in 2009 afgenomen. In 2009 is een voorschot ontvangen van € 750.000. De betaling van het resterende deel zal in 2010-2011 plaatsvinden. Bij het project IJsselweg is het tweede deel van de gronden nog niet geleverd. Het moment van afname van de grond is afhankelijk van de woningverkoop. De ontwikkelaar neemt het tweede deel van de gronden af en betaalt hiervoor als de helft van het totale aantal woningen in het project verkocht is. Wegens tegenvallende verkoop van de appartementen in dit project, heeft de ontwikkelaar de gronden nog niet afgenomen.
De realisatie financieel vertaald De genoemde ontwikkelingen in de vorige paragraaf leiden in 2009 tot een investeringsuitgave in verwervingen van € 1,9 mln. en € 8,9 mln. aan uitgaven in planontwikkeling en realisatie (bouwen woonrijp maken). In 2009 is voor € 5,0 mln. aan opbrengsten gerealiseerd uit kavelverkoop. De voorraadwaarde van de exploitaties bedroeg eind 2009 € 31,8 mln. In de volgende paragraaf worden de ontwikkelingen van de voorraad gronden nader toegelicht. Over het jaar 2009 is vanuit de grondexploitaties een netto winst geboekt van € 1,68 mln. Deze winst is samengesteld uit: Een positief resultaat uit gewone bedrijfsvoering van € 2.418.678 en wordt als volgt verklaard: • een operationele winst van € 1.058.879, met name veroorzaakt door winstneming van de exploitaties Westfrisia Oost fase 3, Wabenstraat en complex “ restant uit te voeren werken”.; • een positief renteresultaat van € 286.692; • een positief resultaat van € 917.447 op erfpachtgronden; • een positief resultaat van € 155.660 op overige activiteiten (o.a. stedenbouwkundige kwaliteit B&O, litervergoeding en herziening btw De Blokkers). Een negatief resultaat op de buitengewone baten en lasten van € 733.308. De buitengewone baten en lasten zijn opbrengsten of uitgaven die niet ontstaan zijn door de normale bedrijfsuitoefening, maar bijvoorbeeld door een bijdrage aan de algemene dienst. Het negatief resultaat wordt als volgt verklaard: • een bijdrage van € 236.904 voor de upgrading van de WC Korenbloem; • een bijdrage van € 144.420 voor het project duurzaam veilig Wabenstraat; • een bijdrage van € 327.807 voor de aankoop van de woning aan de Willemseweg 69; • een subsidie van € 24.177 aan stichting Architectuur centrum Hoorn. Tezamen leidt dit tot een positief nettoresultaat van € 1.685.370. Winst- en verliesneming Als uitvloeisel van het beleid met betrekking tot winst- en verliesneming is besloten de complexen Westfrisia Oost fase 3 en de Wabenstraat af te sluiten en een winst te nemen. Tevens is besloten het complex “restant uit te voeren werken” Blokweer, Kersenboogerd “geluidscherm” en Willem de Zwijgerlaan fase 2 definitief af te sluiten. De winsten en verliezen van de betreffende complexen worden in onderstaande tabel weergegeven.
128
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Tabel 77 Winst- en verliesneming 2009 (x € 1.000) Complex
Raming o.b.v. MJP 2009
Westfrisia Oost fase 3 Wabenstraat Complex “restant uit te voeren werken” Totaal
Gerealiseerd in 2009
Al genomen in voorgaande
Totaal gerealiseerd
(*)
6.357.376
991.044
5.700.000
6.691.044
E
237.737
10.081
200.000
210.081
E E
52.889
57.754
0
57.754
6.647.902
1.058.879
5.900.000
6.958.879
(*) E=Eindresultaat (complex afgesloten), T=Tussentijdse winst-/verliesneming Ontwikkeling boekwaarde bouwgronden De totale boekwaarde van de grondexploitaties is het afgelopen jaar toegenomen van € 23,8 miljoen naar € 31,8 miljoen. Onderstaand overzicht licht deze toename nader toe: Tabel 78 Voorraad gronden (x € 1.000) Omschrijving
Boekwaarde 1-1-2009
Niet in exploitatie genomen bouwgronden
Boekwaarde 31-12-2009
1.367
1.567
Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie
22.446
30.192
Totaal
23.813
31.759
De bouwgronden kunnen worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Niet in exploitatie genomen bouwgronden: Tabel 79 Niet in exploitatie genomen bouwgronden 2009 Omschrijving
Boekwaarde 01-01-2009
Investeringen
Desinvesteringen
Naar gronden in exploitatie
Boekwaarde 31-12-2009
Verwervingsprijs per m2
Verspreide gronden Rijweg Wognum
580
21
16
0
585
5,30
Verspreide gronden Oudijk Westwoud
1.104
58
19
0
1.143
6,87
Verspreide gronden Leekerpad
-278
158
0
0
-120
-4,78
Verpreide gronden Kerkelaan 1
-4
0
1
0
-5
-0,20
-35
-1
0
0
-36
-1,59
-560
0
0
0
-560
807
236
36
0
1.007
Productiebos Kersenboogerd Voorziening verliesgevende complexen Totaal
Binnen het complex Leekerpad is en wordt een aantal activiteiten uitgevoerd zonder een direct onderling verband. Denk daarbij aan de verplaatsing van de schietsportvereniging en de Jeu de Boulevereniging. Voor dit gebeid is een stedenbouwkundige visie opgesteld. Bij alle toekomstbeelden zijn er geen voldoende inkomsten om de ontwikkelingskosten te dekken. Daarom heeft de raad in 2007 besloten een voorziening te treffen voor de reeds gemaakte kosten en de nog te maken kosten voor de verplaatsing van de Jeu de Boulevereniging. In 2008 is de totale voorziening ten gunste van dit complex gebracht, terwijl een deel van de activiteiten voor de inrichting van het openbaargebied doorgeschoven zijn naar 2010. Hierdoor ontstaat een negatieve boekwaarde en daardoor een negatieve vierkante meter prijs. Bouwgronden in exploitatie: Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2008 het volgende overzicht worden weergegeven:
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
129
Tabel 80 Bouwgronden in exploitatie 2009 Omschrijving IJsselweg Westerdijk 49 (voormalig Schouwburg)
Boekwaarde 01-01-2009
Investeringen
Opbrengsten
Winstuitname
Boekwaarde 31-12-2009
-1.010
752
31
0
-289
1.557
67
750
0
874
Bangert en Oosterpolder
23.321
9.985
3.657
0
29.649
De Blauwe Berg
368
385
256
0
497
Bedrijventerreinen
-722
494
320
991
443
CPO locaties
5
35
0
0
40
Oostereiland
464
-464
0
0
0
-157
62
0
0
-95
-76
143
66
68
69
-743
308
0
0
-435
23.007
11.767
5.080
1.059
30.753
Astronautenweg Diverse inbrei locaties Voorziening verliesgevende complexen Totaal
De toename van de voorraden bouwgronden wordt met name veroorzaakt door de investeringen en de opbrengsten bij de grondexploitaties en door winstuitname. In totaal is voor ruim € 11,5 mln. geïnvesteerd en voor circa € 5,0 mln. aan inkomsten gegenereerd. Er zijn prospectieve berekeningen beschikbaar waaruit blijkt, dat de beïnvloedbare risico’s budgettair afgedekt kunnen worden van de drie complexen waarop dit moment de meeste bedrijvigheid plaatsvindt, namelijk Bangert en Oosterpolder (status bestemmingsplan), de Blauwe Berg (status bestemmingsplan) en IJsselweg (status bestemmingsplan). Prognose te verwachten resultaten Om geen bedrijfsgeheimen prijs te geven worden de resultaten op totaalniveau weergegeven. In verband hiermee treft u onderstaand een ingedikt overzicht aan van de uitkomsten op de diverse complexen alsmede de contante waarde per 1 januari 2010. Voor een meer gedetailleerde analyse per complex wordt verwezen naar het meerjarenperspectief van de grondexploitaties. Deze wordt in mei 2010 gepresenteerd in de (besloten) raadscommissie. Het geprognosticeerde saldo van de grondexploitaties is ten opzichte van vorig jaar afgenomen. Was het saldo in 2009 nog € 9,7 mln., in 2010 komt het uit op een totaal van € 3,7 mln. Een afname van € 6,0 mln. De voornaamste redenen voor de afname zijn de verlaagde woningbouwproductie en een dalende opbrengstindex bij het complex Bangert en Oosterpolder. Per saldo een negatief effect ten opzichte van vorig jaar. Tabel 81 Prognose te verwachten resultaten Omschrijving Totaal complexen
Totaaluitgaven
Totaalinkomsten
Exploitatiesaldo nominaal
Contante waarde per 1-1-2010
180,8 mln.
195,6 mln.
14,7 mln.
5,1 mln.
Financiële positie De omvang van de Algemene Bedrijfsreserve Grondzaken bedraagt per 31-12-2009 € 10,0 mln. Een toename van € 1,8 mln. De raad heeft in december 2008 via de nota Grondbeleid besloten om voor risicovolle projecten via een nieuwe methodiek (monte carlo methode) het weerstandsvermogen te bepalen. Deze methodiek sluit beter aan op de dynamiek van grondexploitaties. Met ingang van 2009 wordt deze methode toegepast. Op basis van de rekeningscijfers 2009 en het MJP 2010 zou de vereiste weerstandscapaciteit € 10,9 miljoen moeten bedragen. Rekening houdend met de nog
130
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
niet geëffectueerde onttrekkingen ten behoeve van de algemene dienst van € 2,2 miljoen is de stand van de Algemene bedrijfsreserve afgerond € 7,8 miljoen. Dit betekent dat de vereiste weerstandscapaciteit onder de norm ligt. De verwachting is dat door winstneming bij een aantal complexen (bijv. IJsselweg en CPO locaties) de weerstandscapaciteit per 2012 weer op gewenst niveau is. In onderstaande grafiek is dit weergegeven.
12,0 bedragen x 1 mln.
10,0 8,0 ABR
6,0
Buffer
4,0 2,0 0,0
2009 2010
2010 2010
2011 2010
2012 2010
De omvang van de reserve stedenbouwkundige kwaliteit Bangert en Oosterpolder (B&O) bedraagt per 31-12-2009 € 33.939. Een afname van € 141.200. Deze reserve is ter dekking van extra investeringen voor stedenbouwkundige kwaliteit in het openbaar gebied van Bangert en Oosterpolder. Aan de reserve wordt door de ontwikkelaars (Ontwikkelingsmaatschappij Hoorn) en gemeente gedoteerd middels een vast bedrag per te realiseren woning. Voorzieningen Wanneer voor een, door ons, vastgesteld plan een verlies op contante waarde wordt voorzien, wordt direct voor dit verlies een voorziening getroffen (het zogeheten voorzichtigheidsprincipe). In 2009 zijn geen voorzieningen getroffen. In voorgaande jaren is voor een aantal complexen reeds een voorziening getroffen. Per 31 december 2009 bedraagt de totale voorziening voor de verliesgevende complexen € 1,0 mln. Stille reserve Een stille reserve is een reserve waarvan het bestaan niet uit de balans blijkt. Van een stille reserve is sprake als de waardering op de balans lager is dan de marktwaarde. Binnen de grondexploitaties worden de voorraad gronden en het onderhanden werk van de bouwplannen gewaardeerd tegen de verwervingsprijzen van de gronden. Deze verwervingsprijzen zijn vermeerderd met directe plankosten, stortingen in fondsen, indirect toe te rekenen overige bedrijfskosten en financieringskosten en verminderd met de verkoopopbrengsten van de bouwrijpe grond, subsidies en overige opbrengsten. Als uitvloeisel van het beleid, worden bij het opstellen van de Programmarekening de verliezen meteen genomen en worden winsten ingeboekt nadat ze daadwerkelijk zijn behaald. In het complex verspreide gronden zijn strategische aangekochte percelen opgenomen die een rol kunnen spelen bij nieuwe ontwikkelingen in en rond Hoorn. Bij gronden aan de Rijweg in bedrijventerrein Westfrisia-noord en bij het terrein aan de Kerkelaan 1 te Zwaag is sprake van een geschatte overwaarde, dus een stille reserve. Er wel sprake van een stille reserve als gevolg van de herziening van de canon van de gronden in voortdurende erfpacht. De erfpachters binnen de gemeente Hoorn hebben de mogelijkheid om, daar waar mogelijk, het bloot-eigendom onder nader te bepalen voorwaarden te verwerven. Inmiddels hebben een aantal erfpachters in de Huesmolen de canon afgekocht. De totale waarde van het bloot-eigendom van het gedeelte van de Huesmolen waarvoor de canon kan worden afgekocht is
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
131
per 31-12-2009 bepaald op ca. € 2,9 mln. Hoeveel erfpachters nog van deze mogelijkheid tot koop van de blote eigendom gebruik zullen maken, valt nu niet te voorzien. Voor complexen zoals de winkelcentra De Korenbloem, De Kersenboogerd, De Grote Beer en deels ook de Huesmolen (het verscentrum) is de canon reeds voor langere termijn (tot onder meer 2023) afgekocht. Op dit moment bestaat er van die zijde dan ook weinig belangstelling om tot afkoop van de canon over te gaan. De totale waarde van het bloot-eigendom van het complex De Korenbloem is getaxeerd op ca. € 1,3 mln. Van de overige complexen is de waarde van het bloot-eigendom nog niet bepaald. Risicomanagement De verslechterde economische vooruitzichten hebben consequenties voor de gemeentelijke inkomsten en uitgaven. Het staat wel vast dat de gronduitgiften uit de bouwgrondexploitatie zullen dalen als gevolg van de economische neergang. De vraag naar koopwoningen stagneert, dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van nieuwbouwlocaties. Ook de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen zal vertragen. De impact op de bouwgrondexploitatie is sterk afhankelijk van de intensiteit en de duur van de recessie. Het project Bangert en Oosterpolder is het meest risicovolle woningbouwproject binnen de gemeente. Bij een project als Bangert en Oosterpolder is risicomanagement onderdeel van het ontwikkelproces. Voor dergelijke projecten wordt als expliciet onderdeel van de besluitvorming een risicoanalyse gemaakt inclusief de mogelijke beheersmaatregelen. Daarnaast wordt periodiek gerapporteerd over risico-ontwikkelingen binnen het project. De risicoanalyse van Bangert en Oosterpolder maakt integraal onderdeel uit van de jaarlijkse exploitatieherziening verantwoord in de meerjarenperspectief. Daarbij worden tevens nader te treffen beheersmaatregelen voorgesteld. Op basis van de ingevoerde variabelen in de risico-analyse Bangert en Oosterpolder 2010 blijkt de kans groot dat het resultaat van dit complex nog steeds lager zal uitvallen (op contante waarde) dan nu geprognosticeerd. De meest gevoelige elementen daarbij zijn, evenals vorig jaar, de uitvoering- en plankosten, de grondopbrengsten, de opbrengsten door prijsstijging van de kosten. Een onderdeel van de risico-analyse Bangert en Oosterpolder is de gevoeligheidsanalyse. In deze analyse wordt de invloed van de bandbreedte van parameters als rente over kosten en opbrengsten, kosten- en opbrengststijgingen en fasering in beeld gebracht. Deze gevoeligheidsanalyse laat zien dat relatief kleine wijzigingen in de uitgangspunten relatief grote verschillen in het resultaat teweeg kunnen brengen. In onderstaande tabel zijn de resultaten van de gevoeligheidsanalyse weergegeven. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar het Meerjarenperspectief Grondexploitaties. In mei 2010 wordt het meerjarenperspectief inclusief de risico’s gepresenteerd in een besloten raadscommissievergadering. Variabele
Afwijking
Effect 2010 op contante waarde
Rentestijging / -daling
1%
1,2 mln.
Kostenstijging / -daling
1%
2,9 mln.
Opbrengstenstijging / -daling
1%
4,2 mln.
Grondopbrengst / -daling
5%
4,8 mln.
Investering
5%
3,5 mln.
Verwerving
5%
0,4 mln.
+ 50 / 4 jr.
3,9 mln.
5%
0,4 mln.
Fasering gronduitgifte Plankosten
Erfpacht In de raadsvergadering van 8 mei 2007 besloot de gemeenteraad het erfpachtstelsel los te laten en in het kader van het gronduitgifte beleid verkoop van grond als generieke uitgifte vorm te hanteren. Door dit besluit worden erfpachters in de gemeente, daar waar mogelijk, in de gelegenheid gesteld om het blote eigendom te verwerven.
132
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Als standaardinstrument van gemeentelijke gronduitgifte wordt erfpacht alleen nog bij bijzondere projecten toegepast. Daarbij valt te denken aan onder meer volkstuincomplexen, sportcomplexen en benzineverkooppunten. Inmiddels zijn de erfpachters van de gemeente Hoorn aangeschreven over de mogelijkheid om het bloot-eigendom aan te kopen. De erfpachters van appartementscomplexen worden, mede vanwege de juridische beperkingen, in de gelegenheid gesteld om de canon af te kopen tegen betaling van een éénmalig bedrag welk bedrag gelijk is aan de waarde van het bloot-eigendom. Van de mogelijkheid tot aankoop van het bloot-eigendom dan wel afkoop van de canon hebben in 2009 slechts twintig erfpachters gebruik gemaakt voor totale bedrag van € 840.910. Er wordt niet uitgesloten dat de kredietcrisis hier debet aan is. Verwacht wordt dan ook dat zodra de economische situatie weer aantrekt de belangstelling weer zal toenemen.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
133
134
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Algemene Uitkering Vanaf april is er een nieuwe bestuursperiode gestart. Daarom wordt in deze paragraaf iets dieper op de stof ingegaan dan anders. Het grootste bedrag dat binnenkomt bij de gemeente komt via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Het is ongeveer 40% van de inkomsten van de gemeente. Het geld dat wij via de algemene uitkering krijgen, is vrij inzetbaar. Dat betekent dat de gemeenteraad zelf kan kiezen waar zij het geld aan wil uitgeven. Wel is het zo dat het kabinet steeds vaker probeert te sturen. Dan wordt er extra geld in het gemeentefonds gestort voor een bepaald doel. Dat mag niet, daar is een specifieke uitkering voor. De VNG is tegen de gerichte besteding van het gemeentefonds. De circulaires van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geven informatie over de opbouw en verdeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Ook wordt informatie gegeven in de ontwikkeling in meerjarenperspectief, bestuurlijke aspecten, fiscale zaken, de normeringsystematiek, nominale ontwikkelingen, taakwijzigingen en overige ontwikkelingen. Normaal gesproken zijn er drie circulaires, in februari/ maart, mei/ juni en september. De raming van de algemene uitkering in de begroting 2009 is in dat jaar voor het laatst veranderd met de informatie die via de septembercirculaire 2009 is gekregen. De verandering is geregeld via de Najaarsbijstelling. In het voorjaar van 2010, bij de junicirculaire, wordt de algemene uitkering 2009 definitief vastgesteld. Daarna kunnen er trouwens nog wel aanpassingen komen. Dat komt doordat bij de junicirculaire de aantallen van sommige maatstaven nog niet vaststaan. Als voorbeeld de WOZ waarde. Tegen de waardebepaling kan bezwaar worden aangetekend. Als er een lange bezwaarprocedure loopt, duurt het langer voordat de definitieve WOZ waarde, en dus algemene uitkering wordt vastgesteld. De gevolgen van dat late vaststellen zijn meestal gering omdat het om individuele gevallen gaat die weinig invloed hebben op het totale gemeentefonds. Normeringsystematiek De grootte van de groei van het gemeentefonds (het accres) wordt berekend via een zogenaamde normeringsystematiek. De verandering van de grootte is onder andere een gevolg van prijsstijgingen en maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Het rijk overlegt met de VNG over de gevolgen van die ontwikkelingen voor het gemeentefonds en maakt daar afspraken over. De netto gecorrigeerde uitgaven van het rijk zijn gekoppeld aan de omvang en groei van het gemeentefonds. Als het rijk meer uitgeeft, wordt het gemeentefonds aangepast. De normeringsystematiek zorgt er voor dat het gemeentefonds zich ontwikkelt met de uitgaven van het rijk. Dit wordt in de volksmond ook wel het principe van 'gelijk de trap op en gelijk de trap af' genoemd. Nominale ontwikkelingen werken hierdoor in het gemeentefonds door omdat bij de rijksbegroting in algemene zin rekening is gehouden met prijs- en loonstijgingen. Er is dus geen één-op-één relatie tussen landelijke loon- en prijsstijgingen en het bedrag dat er voor in het gemeentefonds wordt gestort. De procentuele groei van het gemeentefonds wordt uitgedrukt in een zogenaamd accrespercentage. Dit percentage is gelijk aan de procentuele groei van de netto gecorrigeerde rijksuitgaven van dat jaar. Er is geen verschil tussen nominale veranderingen en volumeveranderingen; er is één integraal accres. Uit dit accres moeten de gemeenten dus zowel hogere uitgaven die het gevolg zijn van prijs- en loonontwikkelingen betalen, als ook nieuw beleid. Door de economische crisis zijn er tijdelijk andere afspraken gemaakt tussen het Rijk en de gemeenten. De normeringsystematiek werkt tot 2012 niet. Dat betekent ook dat er geen aanpassing is van het accres na de bekendmaking in de septembercirculaire. Als de normeringsystematiek wel had gewerkt, was het accres aangepast aan de werkelijke netto gecorrigeerde rijksuitgaven van 2009. Het rijk vertelt dat accres normaal gesproken in de maartcirculaire. Nu er geen aanpassing is, is er dus ook geen maartcirculaire.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
135
Behoedzaamheidsreserve Sinds 1997 is er een behoedzaamheidsreserve. Die is er om de voorspelbaarheid te vergroten van de algemene uitkering voor de gemeenten. Er wordt van tevoren geld achtergehouden, zodat de gemeenten achteraf niet De werking is als volgt. Elk jaar wordt een bedrag van afgerond € 208 mln. landelijk gereserveerd binnen het gemeentefonds. Voor Hoorn is dat ongeveer € 0,9 mln. Het bedrag wordt alsnog uitgekeerd als het rijk evenveel uitgeeft als het zich voornam. Dan hebben de gemeenten daar immers recht op. Als het rijk minder uitgeeft, dan wordt de behoedzaamheidsreserve helemaal niet of voor een klein deel uitbetaald. Zonder behoedzaamheidsreserve had de gemeente dan terug moeten betalen omdat ze in eerste instantie teveel heeft ontvangen. Voor 2009 is er geen behoedzaamheidsreserve. Dat komt doordat de afspraak is gemaakt dat de normeringsystematiek niet werkt. Naast de behoedzaamheidsreserve houdt het ministerie binnen het gemeentefonds ieder jaar een zogenaamde verdeelreserve aan. Dat wordt vooral gedaan door de onzekerheden over de ontwikkeling van de (nieuwe) maatstaven. Van tevoren moet het ministerie bijvoorbeeld bedenken hoeveel inwoners er per 1 januari van een jaar in heel Nederland zijn. Als in een jaar die aanname te laag blijkt te zijn, dan moet het rijk meer geld uitgeven. Dat kan niet, daarom wordt er een verdeelreserve aangehouden. Meestal is dat één punt van de uitkeringsfactor. De verdeelreserve wordt pas aan het eind van het traject verrekend. Om een beeld te vormen: een punt uitkeringsfactor komt voor Hoorn overeen met ongeveer € 45.000. Verantwoording raming algemene uitkering versus werkelijkheid In de raming van de algemene uitkering wordt rekening gehouden met claims op budgetten. Die claims worden apart zichtbaar gemaakt. Aan het eind van het jaar blijkt dat er voor enkele claims nog geen begrotingswijziging is gemaakt. Dat betekent dat er een voordeel ontstaat. Tabel 82 Claims zonder begrotingswijziging Bedrag Taalcoaches Invoeringskosten inburgering
33.750 188.853
Vrijwilligerscentrale
25.200
Invoering Wabo
98.192
Totaal niet besteed
345.995
Tabel 83 Verschil tussen raming en werkelijkheid Algemene uitkering Omschrijving Niet bestede claims
Bedrag (-/- is nadeel) 345.995
Verrekening uitkeringsjaar 2008
-/- 14.048
Verrekening uitkeringsjaar 2007
94.529
Uitdraai van het ministerie van 20 oktober 2009 Uitdraai van het ministerie van 26 november 2009
-/- 77.613 -/- 6.423
Uitdraai van het miniserie van 23 december 2009
-/- 213.022
Het verschil op het product Algemene Uitkering is
129.418
Algemene uitkering, voorgaand jaar: 2008 Het aantal lage inkomens in de gemeente is aangepast. Er zijn er minder dan eerder, wat betekent dat we minder geld krijgen: -/- € 14.048. Deze verandering kon niet van tevoren worden geschat.
136
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Algemene uitkering, voor voorgaand jaar: 2007 In de novembercirculaire is de uitkeringsfactor met +2 punten aangepast. Één punt wordt veroorzaakt door de definitieve WOZ-waarden 2007, die hoger zijn uitgekomen dan de voorlopige cijfers aangaven. Het andere punt komt door verdeling van de verdeelreserve. Het levert de gemeente € 89.181 extra op. Verder is de oppervlakte bebouwd aangepast. Daardoor is er een voordeel van € 5.348. In totaal ontvangen we over 2007 € 94.529 extra. Uitdraai 20 oktober 2009 Door een verlaging van het aantal lage inkomens ontvangen we € 77.613 minder. Uitdraai 26 november 2009 In deze uitdraai is de WOZ waarde aangepast, net als het aantal uitkeringsontvangers. Ook de gevolgen van de Novembercirculaire 2009 zijn verwerkt. Het levert een nadeel op van € 6.423. Uitdraai 23 december 2009 Weer is het aantal uitkeringsontvangers gedaald. Dat betekent dat de gemeente € 213.022 minder ontvangt. Integratie-uitkering en decentralisatie-uitkering De Wet Financiële Verhoudingen is per 1 augustus veranderd. Er bestaan nu integratie en decentralisatie-uitkeringen. De integratie-uitkering (IU)bestaat al langer en wordt gebruikt om geld via het gemeentefonds te verdelen op een manier die afwijkt van de bestaande verdeelsleutels van het gemeentefonds. Als een integratie-uitkering in het leven wordt geroepen, wordt ook meteen het tijdstip bepaald waarop de middelen worden overgeheveld naar de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Op die wijze is het tijdelijke karakter gewaarborgd. De decentralisatie-uitkering (DU) is een variant op de integratie-uitkering. Het tijdstip van overheveling hoeft in het geval van een DU nog niet bekend te zijn en daarnaast kan het ook om tijdelijke middelen gaan. Met deze nieuwe variant is het mogelijk geworden om een aantal specifieke uitkeringen over te hevelen naar het gemeentefonds, en om de vorming van nieuwe specifieke uitkeringen te voorkomen. Wat niet naar voren komt uit de teksten van het ministerie maar wel van belang is: deze middelen worden verdeeld via het gemeentefonds en zijn daardoor vrij besteedbaar. Veel van de integratie-uitkeringen en decentralisatie-uitkeringen zijn niet van toepassing voor Hoorn. De volgende uitkeringen zijn in 2009 wel van toepassing: Tabel 84 Decentralisatie-uitkeringen voor Hoorn in 2009 Decentralisatie-uitkering
Bedrag
Combinatiefuncties
248.000
Drank en Horecawet
150.000
SLOK
76.159
Taalcoaches
33.750
Totaal
517.119
Tabel 85 Integratie-uitkeringen voor Hoorn in 2009 Integratie-uitkering
Bedrag
Amendement De Pater
28.061
Knelpunten verdeelproblematiek Tsioc
9.639 45.000
Uitvoeringskosten inburgering
188.853
Totaal
217.553
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
137
Uitkering Wmo (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) Het macrobudget Wmo (dat is het landelijke budget) is in 2009 aangepast voor 'Compensatie opbrengst eigen bijdrage Wmo', 'Volledig Pakket Thuis' en 'Dure woningaanpassingen'. Er is geen verschil in geraamde en werkelijk ontvangen Wmo uitkering. De Wmo uitkering 2009 is € 6.281.793.
138
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
3.
Programmarekening
3.1.
Gerealiseerde lasten en baten per programma
In het nu volgend overzicht treft u een weergave aan van het verschil tussen de begroting na wijziging en de rekening 2009. Daarbij is, in aansluiting op het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), een onderscheid gemaakt in het resultaat voor en na bestemming. Het resultaat voor bestemming plus de dotaties aan de reserves en voorzieningen is het resultaat na bestemming. Tabel 86 Gerealiseerde lasten en baten per programma (bedragen x € 1.000) PROGRAMMAREKENING
Begroting 2009 Primitief
PROGRAMMA:
Begroting 2009 na wijziging
Realisatie 2009
Begroting 2009 Primitief
LASTEN
Begroting 2009 na wijziging
Realisatie 2009
Begroting 2009 Primitief
BATEN
Begroting 2009 na wijziging
Realisatie 2009
Verschil Saldo Begroting Rekening
SALDO
0. Algemeen Bestuur
10.493
10.868
11.548
3.675
3.810
4.607
6.818
7.058
6.941
117
V
1. Openbare Orde en Veiligheid
5.969
6.695
6.571
742
1.070
1.035
5.227
5.625
5.536
89
V
2. Verkeer, Vervoer en Waterstaat
14.208
16.224
23.479
4.459
5.033
5.214
9.749
11.191
18.265
7.074
N
3. Economische Zaken
836
2.340
1.913
135
16.029
15.956
701
-13.688
-14.043
355
V
4. Onderwijs
40.963
30.739
32.582
33.384
22.257
25.290
7.578
8.482
7.292
1.190
V
5. Cultuur en Recreatie
23.712
27.573
29.977
4.598
6.446
6.555
19.114
21.128
23.422
2.295
N
6. Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening
53.348
58.182
58.114
31.464
34.098
36.170
21.884
24.084
21.944
2.140
V
7. Volksgezondheid en Milieu
16.082
16.945
16.223
13.583
13.998
13.785
2.499
2.947
2.437
509
V
8. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
24.981
36.488
27.323
22.121
31.370
23.521
2.860
5.118
3.802
1.316
V
9. Financiering en algemene lasten en baten
2.857
15.137
2.690
7.341
10.001
9.897
-4.484
5.136
-7.208
12.344
V
1
0
0
75.952
79.861
80.028
-75.951
-79.860
-80.028
167
V
277
54
0
0
0
0
277
54
0
54
V
193.727
221.247
210.422
197.455
223.972
222.060
-3.728
-2.725
-11.639
6.743
22.108
22.889
4.527
22.708
18.703
2.215
-599
4.187
200.470
243.353
233.311
201.982
246.680
240.763
-1.513
-3.324
-7.452
Algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien RESULTAAT VOOR BESTEMMING MUTATIES RESERVES RESULTAAT NA BESTEMMING
Voor een verklaring van de verschillen wordt verwezen naar de toelichting per programma, onder het kopje 'wat heeft het gekost' in de programmaverantwoording (hoofdstuk 2). De mutaties in de reserves zijn per programma opgenomen in bijlage 2. Deze bijlage bevat tevens mutaties tussen reserves onderling. Deze laatste mutaties staan niet in relatie tot de programma's en maken geen onderdeel uit van de overzichten bij de programma's.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
139
Begrotingscriterium De in de programmarekening opgenomen afwijkingen ten opzichte van de begroting zijn getoetst op het punt van rechtmatigheid. In onderstaand overzicht zijn de begrotingsoverschrijdingen weergegeven: Tabel 87 Begrotingsoverschrijdingen (bedrag x € 1.000) Afwijking
programma
Afwijking
Passend in beleid
Direct gerelateerde inkomsten (compensatie)
Passend in beleid, tijdige rapportage niet mogelijk
X
Overig/toelichting
Hogere toerekening personeelslasten.
0
-22
Hoeveelheidsverschillen via urentoerekening (doorberekening van interne kosten).
Hogere uitgaven educatie (Web gelden)
0
-648
Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut.
2
-8.976
Hogere uitgaven door intensiveringsslag klein onderhoud verhardingen.
2
-221
X
Compensatie door project 20km glasvezel KPN en overige inkomsten door straatwerk.
Hogere uitgaven Atlas College (personeel en materiele instandhouding).
4
-2.187
X
De lumpsum vergoeding van het Rijk is € 2,1 mln. hoger.
Hogere kapitaallasten door versnelde afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut.
5
-2.453
Bijdrage Kunstenplan Bangert en Oosterpolder.
5
-62
Hogere salarislasten Westfries Museum.
5
-49
X
Hogere salarislasten door o.a. piketdiensten, uitbetalen vakantiedagen en stagiaires.
Hogere toerekening personeelslasten.
5
-379
X
Hoeveelheidsverschillen via urentoerekening (doorberekening van interne kosten).
Groot onderhoud schelpenpaden.
5
-75
Hogere uitgaven voor onderhoud en beheer Park Schouwburg.
5
-33
1
-33
X
De uitgaven worden ten laste gebracht van de rijksvergoeding voor educatie (participatiebudget)
X
In programma 9 is rekening gehouden met een stelpost ter dekking van de hogere afschrijvingslasten.
X
In programma 9 is rekening gehouden met een stelpost ter dekking van de hogere afschrijvingslasten. X
Compensatie door onttrekking aan reserve Beeldende kunst (egalisatiereserve).
In november is groot onderhoud aan de schelpenpaden in Hoorn uitgevoerd. Hier was geen budget voor. Dit is onrechtmatig. X
Het totale budget voor onderhoud BBA is niet overschreden, alleen in programma 5.
Investeringen Kazerne Oude Veiling
140
X
Betreft voorbereidingskosten. In februari 2010 heeft
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Afwijking
programma
Afwijking
Passend in beleid
Direct gerelateerde inkomsten (compensatie)
Passend in beleid, tijdige rapportage niet mogelijk
Overig/toelichting
de raad een aanvullend voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld. Oostereiland Kade/Oever
2
-38
X
Betreft voorbereidingskosten. In 2010 wordt een raadsvoorstel geschreven.
Doorstroming Liornestraat/J.D. Pollstraat
2
-61
X
X
De begrotingswijziging wordt pas na de gunning door de raad vastgesteld. Van de provincie ontvangen wij een subsidie.
IJsselwegKloosterhout
2
-29
X
X
Betreft voorbereidingskosten. In mei 2010 wordt een College- en raadsvoorstel geschreven. Van de provincie ontvangen wij een subsidie voor dit project.
OostergouwIJsselweg
2
-20
Realiseren fietsstroken Hoorn 2008
2
-14
Duurzaam veilig Wabenstraat
2
-39
Uitbreiding de Wissel
4
-22
X
Betreft voorbereidingskosten. In januari 2010 heeft de raad een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld.
Aanleg kunstgrasvelden
5
-1.214
X
De raad heeft in 2009 ingestemd met de aanleg van de kunstgrasvelden. De begrotingswijziging wordt na gunning vastgesteld. Abusievelijk is dit niet in 2009 gebeurd. De begrotingswijziging is in april 2010 door de raad vastgesteld.
Perscontainers rayonposten en stadswerf
hkp
-97
X
Het budget is geraamd in 2010. De perscontainers zijn eind 2009 besteld. De containers in 2009 geleverd (te vroeg).
In 2010 wordt een (raads)voorstel geschreven voor een aanvullend krediet. X
In mei 2010 wordt aan de gemeenteraad voorgelegd om een aanvullend krediet beschikbaar te stellen. In 2010 wordt een (raads)voorstel geschreven voor een aanvullend krediet.
Uit de toets blijkt dat de het groot onderhoud van schelpenpaden en de overschrijding van de kredieten Oostergouw-IJsselweg en duurzaam veilig Wabenstraat niet passen binnen het beleid en onrechtmatig zijn. De overige hogere lasten binnen de programma’s en investeringen passen binnen het beleid of worden gecompenseerd door direct gerelateerde inkomsten. Voor het overige gaat het om afwijkingen waarbij rechtmatigheid niet van toepassing is, conform het vastgestelde controleprotocol. De conclusie is dan ook dat er drie onrechtmatige afwijkingen zijn geconstateerd.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
141
Eigen bijdrage Wmo Het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten stelt dat door het ontbreken van de inkomensgegevens de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend is om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Dat betekent dat er geen zekerheden kan worden verkregen over omvang en hoogte van de eigen bijdragen. Wel kan met de overzichten van het Centraal Administratie Kantoor de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening worden beoordeeld met de eigen Wmo administratie. Echter, dit geeft heen zekerheid over de juistheid en volledigheid van de eigen bijdrage.
142
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
3.2.
Algemene dekkingsmiddelen
In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen (conform artikel 27-lid 1-b van het BBV). Tabel 88 Overzicht gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen
a
Begroting 2009 Primitief
Begroting 2009 na wijziging
Realisatie 2009
OZB - gebruikers niet-woningen
1.338.710
1.338.710
1.420.570
OZB - eigenaren niet-woningen
7.023.179
7.263.179
7.276.978
Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is:
Storting voorziening dubieuze debiteuren
0
0
0
Hondenbelasting
264.331
264.331
272.792
Precariobelasting
228.160
133.160
157.867
16.939
16.939
24.481
64.313.820
67.619.496
67.936.457
200.000
0
0
336.499
65.459
65.459
937
937
937
-1.231
-294
-294
2.229.441
3.158.341
2.872.291
75.950.785
79.860.258
80.027.538
Toeristenbelasting b
Algemene uitkeringen: Algemene uitkeringen Behoedzaamheidsreserve Rente-baten beleggingen:
c
Dividend Rente beleggingen Kapitaallasten beleggingen Saldo van de financieringsfunctie:
d
Saldo hulpkostenplaats kapitaallasten
Toelichting a. In de paragraaf Lokale heffingen wordt onder andere een toelichting gegeven op deze belastingen en het gevoerde beleid op dat gebied in 2009. b. In de paragraaf Algemene Uitkering wordt nader ingegaan op de verantwoording over het jaar 2009. c. De realisatie van dividend betreft voornamelijk het dividend voor aandelen van de Houdstermaatschappij Gaskop Nood Holland en de Bank Nederlandse Gemeenten. d. Het saldo van de financieringsfunctie is een correctie van de toegerekende rentelasten op de programma’s. De raming van de kapitaallasten op de programma’s is gebaseerd op een (voorgecalculeerde) omslagrente van 3,5%. Het verschil tussen de werkelijke financieringslasten ten opzichte van de gehanteerde rente van 3,5% wordt als saldo financieringsfunctie zichtbaar gemaakt.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
143
3.3.
Aanwending budget onvoorzien
In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de aanwending van de budgetten voor onvoorzien (conform artikel 28-b van het BBV). Onvoorzien incidenteel In de primitieve begroting wordt jaarlijks een bedrag opgenomen voor incidentele (onvoorziene) uitgaven. In de Nota Reserves en Voorzieningen 2008 is de hoogte vastgesteld op € 200.000. Hieronder een overzicht van het verloop van het bedoelde budget: Tabel 89 Overzicht besteding budget onvoorzien incidenteel 2009 Omschrijving
Bedrag
Primitieve begroting
200.000
Tijdelijk huurlokaal voor de Wissel
-15.000
Huur en verhuur J. Messchaertstraat 3
-19.080
Sanering asbesthoudend materiaal tribune Zwaluwen ‘30 Planschade G. den Brabanderhof 52
-3.850 -21.000
Subsidie aanvullende voorzieningen schoolplein de Wingerd
-4.568
Kosten AMW in het kader van hulpverlening ten behoede van allochtone cliënten
-4.437
Planschade Astronautenweg 15
-20.000
Bijdrage in kosten fietsenstalling station Hoorn-Centrum
-20.000
Technische installatie zwembad de Waterhoorn
-14.000
Functionele ruimtelijke verkenning ontwikkelzone Westfrisiaweg
-9.688
Offerte B&A voorzitterschap bijeenkomst gemeenten/Intermaris
-3.150
Opdracht stuurgroep omgevingsdienst
-6.750
Capaciteit afdeling Welzijn, bureau JOS
-26.000
Kunstijsbaan de Westfries
-10.000
JAC Blokker
-10.000
Garantiesubsidie Sportgala 2009 Bestrijding konijnenoverlast sportcomplex Julianapark Restant 2009:
-750 -3.208 8.519
Onvoorzien structureel In de primitieve begroting wordt jaarlijks een bedrag opgenomen voor structurele (onvoorziene) uitgaven. In de Nota Reserves en Voorzieningen 2008 is de hoogte vastgesteld op € 50.000. Dit bedrag wordt verhoogd met de structurele effecten van deze post op moment van opmaak van de begroting (€ 27.488). Hieronder een overzicht van het verloop van het bedoelde budget: Tabel 90 Overzicht besteding budget onvoorzien structureel 2009 Omschrijving
Bedrag
Primitieve begroting
77.488
VVRE Kadernota handhaving huisvuil buitenlandse werknemers
-6.700
Aanleg plateau Dorpsstraat
-2.550
Aanvullende subsidie Jeugdraad Zwaag + Blokker
-2.000
Subsidie sportgala 2009 e.v.
144
-750
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Omschrijving
Bedrag
Aanpassen subsidie Stichting Peuterspeelzalen Risdam
-6.289
Selectieadvies vernieuwde aanpak risicomanagement
-7.750
Vergoeding kosten inzet tolken door Stichting AMW
-2.000
Subsidie sportservice Noord-Holland
-7.067
Dranghekken voor evenementen
3.500
Restant 2009:
3.4.
45.882
Incidentele baten en lasten
Conform art. 28-lid c van het BBV dient de toelichting op de programmarekening een overzicht te bevatten van de incidentele baten en lasten. Door een indicatie van de incidentele baten en lasten te geven wordt bij de begroting informatie gegeven die relevant is voor het beoordelen van de financiële positie en de meerjarenraming. In onderstaand overzicht is een limitatieve vergelijking opgenomen van de realisatie van de incidentele baten en lasten met de begrotingscijfers over het jaar 2009: Tabel 91 Begrote versus werkelijke realisatie incidentele lasten en baten 2009 Progr.
Omschrijving
Geraamde baten na wijziging
Werkelijke baten
Geraamde lasten na wijziging
Werkelijke lasten
25.000
25.000
150.000
101.238
0
Aanschaf stemhokjes
1
Pilot toezicht Drank- en Horecawet 2009.
1
Project Jeugd en Alcohol.
34.350
34.350
1
Verkoop brandweerkazerne Rotiusstraat.
70.000
70.000
2
Afkoopsom Hoogheemraadschap toekomstig groot onderhoud Rijweg en Noorderdracht.
2
80.000
0
238.900
133.079
22.126
22.126
50.000
50.000
0
493.500
20.000
20.000
690.376
949.293
150.000
101.238
178.803
178.803
Hogere degeneratievergoeding verhardingen, waaronder afrekening project 20km glasvezelkabel KPN.
45.000
270.408
2
Uitkering uit afvalfonds met betrekking tot inzameling glas, papier en elektronica.
148.00
130.881
2
Waterberging plangebied Blauwe Berg.
2
Inspectie kademuren, keermuren en geluidswerende voorzieningen.
5
Opbrengst grondverkopen op grond van project handhaving openbaar groen.
5
Omvorming productiebos Blokweer.
5
Van de Provincie Noord-Holland, gemeenten en het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland is een bijdrage ontvangen voor de Museum Stoomtram
907.514
730.222
5
Van de Provincie Noord-Holland is een bijdrage ontvangen voor de uitvoeringsregeling amateurkunst. Deze bijdrage heeft Hoorn vervolgens weer doorbetaald.
22.126
22.126
5
Toeristische en culturele initiatieven
6
Uitvoering regeling inburgering voor de gemeente Medemblik
0
115.000
6
Verzamelsubsidie SWZ
0
493.500
6
Incidentele rijksbijdrage huisvesting generaal pardonners
0
78.000
8
Uitgiftepunt station Kersenboogerd. Totaal
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
110.000
107.155
45.000
132.947
1.458.443
2.360.280
145
3.5.
Informatie Wet openbaarheid publieke topinkomens
Conform art. 28-lid d van het BBV dient de toelichting op de programmarekening – indien van toepassing – informatie te bevatten over eventuele topinkomens in het kader van de Wet openbaarheid publieke topinkomens (WOPT). Op 1 maart 2006 is de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) in werking getreden. Krachtens deze wet moeten organisaties en instellingen die onder deze wet vallen, van eenieder, van wie de som van het belastbaar loon en de voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn het gemiddeld belastbaar loon van ministers te boven gaat, in hun jaarrekening of jaarverslag vermelden: het belastbare loon, de voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn, de functie of functies en de duur van het dienstverband. Het gemiddeld belastbare loon van ministers is voor het verslagjaar 2009 vastgesteld op € 188.000. In het verslagjaar 2009 hebben er bij de gemeente Hoorn geen beloningen plaatsgevonden die hoger zijn dat het gemiddeld belastbare loon van ministers.
146
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
4.
Balans en toelichting
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
147
4.1.
Geconsolideerde balans per 31 december 2009
Tabel 92 Geconsolideerde balans per 31 december 2009 – ACTIVA ACTIVA
(bedragen x € 1.000)
Gecorrigeerde stand per 31-12-2008
31-12-2009
62
13
Vaste activa Immateriële vaste activa •
Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio
•
Kosten van onderzoek en ontwikkeling
4
4
58
9
Materiële vaste activa •
•
178.139
165.938
Investeringen met een economisch nut -
gronden uitgegeven in erfpacht
-
overige investeringen met een economisch nut
Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut
1.246
1.158
161.059
158.953
15.834
5.827
Financiële vaste activa •
Kapitaalverstrekkingen aan: deelnemingen
•
Leningen aan: woningbouwcorporaties
•
Overige langlopende leningen u/g
•
Langlopende vorderingen
•
Bijdragen aan activa in eigendom van derden
149.202
128.403
6.819
6.841
131.408
102.134
10.716
4.409
0
14.600
259
419
Totaal vaste activa
327.403
294.354
23.813
31.759
Vlottende activa Voorraden •
•
Grond- en hulpstoffen: -
niet in exploitatie genomen bouwgronden
-
overige grond- en hulpstoffen
Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie
1.367
1.567
0
0
22.446
30.192
Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar •
Vorderingen op openbare lichamen
•
Verstrekte kasgeldleningen
•
Overige vorderingen
18.572 12.986
18.191
0
0
5.586
5.607
Liquide middelen •
Kassaldi
•
Bank- en girosaldi
23.798
5.478
921
2
2
5.476
919
Overlopende activa
14.902
11.770
Totaal vlottende activa
62.765
68.248
390.168
362.602
Totaalgeneraal
148
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Tabel 93 Geconsolideerde balans per 31 december 2009 – PASSIVA PASSIVA
(bedragen x € 1.000)
Gecorrigeerde stand per 31-12-2008
31-12-2009
83.308
89.892
Vaste passiva Eigen vermogen •
Algemene reserve
•
Bestemmingsreserves -
Overige bestemmingsreserves
-
Resultaat na bestemmingen
20.079
20.467
59.380
61.973
3.849
7.452
Voorzieningen •
Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's
•
Onderhouds-/egalisatievoorzieningen
•
Voorziening ontvangen bijdragen derden
18.200 5.943
4.516
12.207
12.488
50
77
Vaste schulden met een looptijd van 1 jaar of langer •
•
17.081
235.592
206.732
Onderhandse leningen van: -
binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen
6.009
6.000
-
binnenlandse banken en overige financiële instellingen
224.085
196.850
-
overige binnenlandse sectoren
5.487
3.853
11
29
Waarborgsommen
Totaal vaste passiva
337.100
313.705
23.120
27.764
Vlottende passiva Netto vlottende schulden met een looptijd korter dan 1 jaar 15.000
18.000
Bank- en girosaldi
0
1.710
Overige schulden
8.120
8.054
•
Kasgeldleningen
• •
Overlopende passiva
29.948
21.133
Totaal vlottende passiva
53.068
48.897
390.168
362.602
20.800
15.439
347.556
369.821
33.130
19.300
Totaalgeneraal
Gewaarborgde geldleningen excl. WSW fonds WSW geborgde geldleningen Garantstellingen woningen
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
149
4.2.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Invoering BBV Met ingang van 1 januari 2004 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden. De voornaamste uitgangspunten zijn: • eenheid van begroting en jaarrekening; • het opnemen van een balans waaruit de financiële positie van de gemeente blijkt; • in de jaarrekening is de consolidatie met het grondbedrijf opgenomen. In de jaarrekening zijn de gegevens van het Westfries Museum en het Sint Pietershof opgenomen. Het Atlas College is per 1 augustus 2009 verzelfstandigd en maakt daarom per einde balansdatum geen deel meer uit van de jaarrekening. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen zijn als bate verantwoord in het jaar waarin het dividend is ontvangen. De personeelslasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De opbrengsten uit (huur) grafrechten en de afkoop van toekomstig onderhoud worden in het jaar van afkoop verantwoord. Balans Vaste activa Activa worden gewaardeerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Immateriële vaste activa Onder immateriële vaste activa wordt verstaan activa waar geen bezittingen tegenover staan en deze worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief. Het afschrijvingsbeleid van de immateriële activa is dat deze in één jaar worden afgeschreven, uitgezonderd geactiveerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling, waarvoor een termijn van vijf jaar wordt aangehouden, en welke voldoen aan de volgende voorwaarden (art. 60 BBV) Deze kosten worden uitsluitend geactiveerd indien wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: - De gemeente is voornemens het actief waarvoor de kosten worden gemaakt te gebruiken of te verkopen; - De technische uitvoerbaarheid om het actief te voltooien staat vast; - Het actief zal in de toekomst economisch of maatschappelijk nut opleveren;
150
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
-
De uitgaven die gemaakt worden en aan het actief worden toegerekend zijn betrouwbaar.
In erfpacht uitgegeven gronden De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs, (i.c. de waarde die bij eerste uitgifte als basis voor de canonberekening in aanmerking is genomen) verminderd met de betaalde afkoopsommen. Het jaarlijkse exploitatiesaldo wordt ten gunste van de exploitatiereserve erfpachtgronden gebracht. Materiële vaste activa met economisch nut Alle investeringen met economisch nut worden geactiveerd en dus afgeschreven. Een investering is van economisch nut als het activum verhandelbaar is of wanneer er opbrengsten mee kunnen worden gegenereerd. Materiële vaste activa met maatschappelijk nut Investeringen met een meerjarig maatschappelijk nut in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen etc. worden in beginsel geactiveerd en afgeschreven, conform de – in de Nota Investerings- en Activabeleid 2007 – gevoegde afschrijvingstabel. Het argument daarvoor is dat de lasten evenredig worden toegerekend volgens de economische levensduur (gebruiksduur) van de objecten. Indien van toepassing worden op deze investeringen (beschikkingen over) bestemmingsreserves in mindering gebracht. Alle bestemmingsreserves zijn hiertoe beschikbaar. Afschrijvingsmethoden In principe worden alle activa lineair afgeschreven. Volgens de lineaire methode vindt afschrijving plaats op basis van de volgende berekening: Afschrijving = totale aanschaf (netto kostprijs) / afschrijvingstermijn in jaren In voorkomende gevallen worden activa afgeschreven volgens de annuïtaire methode, indien daartoe voldoende argumenten zijn. Dit is bijvoorbeeld aan de orde in gevallen waar sprake is van huur of verhuur, de exploitatie van parkeergarages en investeringen voor producten waar een kostendekkend tarief wordt berekend. Bij de annuïtaire methode blijft de annuïteit, zijnde de component rente en afschrijving, gelijk. De afschrijving neemt jaarlijks toe en de rente neemt jaarlijks af. Tegenover een annuïteit staat meestal een gelijk bedrag aan inkomsten. Moment van eerste jaar afschrijving Als ingangsdatum van de afschrijving geldt het jaar volgend op het jaar, waarin de investering is verworven c.q. in gebruik is genomen. Levensduurverlengende investeringen Volgens de Nota Investerings- en Activabeleid 2007 gelden de volgende uitgangspunten: -
Kosten van klein onderhoud worden in het jaar van uitvoering ten laste van de exploitatie gebracht; Kosten van groot onderhoud komen direct ten laste van de exploitatie, of ten laste van een hiervoor gevormde voorziening (op basis van een actueel beheerplan); Levensduurverlengende investeringen worden geactiveerd en afgeschreven; In voorkomende gevallen wordt afgeschreven conform de componentenbenadering.
Bovengenoemde uitgangspunten zijn door de gemeenteraad vastgesteld op 20 november 2007. Financiële vaste activa Participaties in het aandelenkapitaal zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel daalt tot onder de verkrijgingsprijs vindt afwaardering plaats. De actuele waarde van de aandelen NUON liggen ruim boven de verkrijgingsprijs.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
151
Bijdragen aan activa van derden worden gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, vermindert met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, dan wel lagere marktwaarde. Deze wordt vermeerderd met directe beheerskosten, indirecte toe te rekenen overige bedrijfskosten en financieringskosten en verminderd met pacht opbrengst van de grond. De overige grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddeld betaalde inkoopprijs. Verschillen tussen de standaard verrekenprijs en betaalde inkoopprijs worden als resultaat verantwoord. Incourante voorraden worden afgewaardeerd naar marktwaarde. De verantwoording van de grondexploitatie verloopt via de exploitatie, als onderdeel van Programma 8 – Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting. Bij deze methode worden jaarlijks in de rekening van baten en lasten zowel de werkelijke lasten van het bouwrijp maken als de werkelijke verkopen getoond. Het (positieve dan wel negatieve) saldo daarvan is de mutatie onderhandenwerk (OHW). De als 'onderhanden werken' opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen, plankosten en kosten van bouw- en woonrijp maken), evenals een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voorzover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden (realisatieprincipe). Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich in het bijzonder voor indien voorraden incourant worden. De kostprijs bestaat uit de verrekenprijzen van grond- en hulpstoffen en de loonen machinekosten die aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte kansen op inning. In de balans is de voorziening dubieuze debiteuren en voorziening verliesgevende complexen met de activa gesaldeerd. Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. De liquide middelen en de saldi van Atlascollege, Westfries Museum en Sint Pietershof zijn opgenomen volgens de laatste dagafschriften van het jaar 2008. Vaste passiva Reserves Waardering vindt plaats tegen nominale waarden. De algemene reserves dienen als algemeen financieel weerstandsvermogen Voorzieningen Voorzieningen zijn getroffen voor op de balansdatum bestaande risico's, verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten. Daarnaast zijn onderhouds-/egalisatievoorzieningen getroffen ter gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. Ten aanzien van een aantal producten (in het bijzonder in de grote onderhouds-
152
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
sfeer) dient eerst een bestuurlijke afweging plaats te vinden alvorens de noodzaak tot het al dan niet instellen van voorzieningen (dan wel extra voeden van al bestaande voorzieningen) aan de orde is. Bestemming en doel van de vorming van reserves en voorzieningen zijn aangegeven in de nota 'Reserves en voorzieningen'. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Rentetoerekening Aan de meeste bestemmingsreserves wordt prijscompensatie toegevoegd. Indien dit niet het geval is, komt de bespaarde rente ten gunste van de algemene dienst. Aan voorzieningen wordt geen rente toegevoegd, met uitzondering van voorzieningen die tegen contante waarde zijn gewaardeerd en voorzieningen die een verplichte, door het rijk opgelegde, toevoeging kennen, gelijk aan de rentevoet. Rekening van baten en lasten De rekening is ingedeeld naar programma's. In de beheersrekening is per product de verplichte functie vermeld als gevolg van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV).
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
153
4.3.
Toelichting op de balans
De balans per 31 december 2008 wijkt af van de in de jaarrekening 2008 weergegeven balans per 31 december 2008. Dit wordt veroorzaakt door gewijzigde cijfers van het Atlas College. Het betreft de volgende posten: Tabel 94 Gecorrigeerde balansposten per 31/12/2008 (bedragen x € 1.000) Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008 in jaarrekening 2008
Boekwaarde 31-12-2008 in jaarrekening 2009
178.143
178.139
13.316
12.986
5.296
5.586
Overlopende activa
14.908
14.902
Overige bestemmingsreserves
59.388
59.380
8.201
8.120
29.909
29.948
Materiele vaste activa Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen
Overige schulden Overlopende passiva
Het Atlas College is per 1 augustus 2009 verzelfstandigd en daarom niet meer opgenomen in de balans per 31 december 2009 van Hoorn. In onderstaande tabel is het verloop van de balansposten van het Atlas College weergegeven. Tabel 95 Verloop balans Atlas College (bedragen x € 1.000) Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008
Boekwaarde 31-07-2009
Boekwaarde 31-12-2009
Materiele vaste activa
6.521
8.062
0
Vorderingen
2.455
1.702
0
Liquide middelen
4.743
5.011
0
Reserves
6.955
6.984
0
Voorzieningen
1.577
1.747
0
Langlopende schulden
803
601
0
Kortlopende schulden
4.384
5.442
0
Vaste Activa Immateriële vaste activa Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2009: Tabel 96 Immateriële vaste activa (bedragen x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2008
Investeringen
Desinvesteringen
Afschrijvingen
Afwaarderingen
Boekwaarde 31-12-2009
4
0
0
0
0
4
Kosten onderzoek en ontwikkeling
58
0
0
49
0
9
Totaal
62
0
0
49
0
13
Kosten afsluiten geldleningen, agio/disagio
154
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: Tabel 97 Materiele vaste activa (bedragen x € 1.000) Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008
Boekwaarde 31-12-2009
1.246
1.158
161.059
158.953
15.834
5.827
178.139
165.938
In erfpacht uitgegeven gronden Overige investeringen met economisch nut Investeringen met maatschappelijk nut
De boekwaarde van de erfpachtgronden is met vier verkochte percelen in het boekjaar gemuteerd. De gronden in eeuwig- of voortdurende erfpacht zijn in het verleden allemaal afgekocht (erfpachttijdvak van 30 of 50 jaar). Dit betrof namelijk de gronden in centrumgebieden. In de vergadering van 8 mei 2007 heeft de gemeenteraad van Hoorn besloten om het erfpachtstelsel los te laten en in het kader van het gronduitgifte beleid verkoop van grond als generieke uitgifte vorm te hanteren. De boekwaarde van investeringen met maatschappelijk nut is gedaald door het versneld afschrijven van een aantal activa. De gemeenteraad heeft 15 december 2009 besloten om een deel van de NUON gelden hiervoor te gebruiken. Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen met economisch nut weer: Tabel 98 Verloop van de boekwaarde van investeringen met economisch nut bedragen x € 1.000
Boekwaarde 31-122008
Investeringen
Desinvesteringen
Afschrijvingen
Bijdragen van derden
Afwaarderingen
Boekwaarde 31-122009
16.402
3.735
1
388
82
0
19.666
429
341
43
136
0
0
591
113.072
10.007
4.069
3.926
2.962
0
111.916
11.793
2.055
1.393
539
488
0
11.428
Vervoermiddelen
2.060
307
3
355
0
0
2.009
Machines, apparaten en installaties
9.446
839
974
984
9
0
8.061
Overige materiële activa
7.737
1.637
3.051
1.008
33
0
5.282
161.059
18.921
9.534
7.919
3.574
0
158.953
Gronden en terreinen Woonruimten Gebouwen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken
Totaal
De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen betreffen: Tabel 99 Belangrijkste investeringen Economisch Nut Omschrijving
Werkelijk besteed in 2009 (bedragen x € 1.000)
Aankoop Oostereiland
2.775
Aanleg kunstgrasvelden v.v. Always Forward, Blokkers en Zwaluwen ‘30
1.132
Nieuwbouw bureau Riolering en Wegen
724
Aanpassingen wijkcentrum de Grote Beer
400
Aankoop Willemsweg 69
328
Investeringen GRP
486
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
155
Renovatie Westfries Museum
225
Uitbreiding ligplaatsen Oostereiland
226
Naast de hierboven genoemde investeringen zijn in 2009 de grond en het gebouw van het Oostereiland geactiveerd. Hierdoor neemt de materiele vaste activa toe met € 3,625 mln. Voor een uitgebreid overzicht van de investeringskredieten wordt verwezen naar bijlage 1. Tabel 100 Verloop investeringen in openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut bedragen x € 1.000
Boekwaarde 31-12-2008
Investeringen
Desinvesteringen
Afschrijvingen
Bijdragen van derden
Afwaarderingen
Boekwaarde 31-12-2009
Gronden en terreinen
1.347
472
0
1.144
147
0
528
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken
13.621
4.973
920
11.410
1.134
0
5.130
Machines, apparaten en installaties
40
0
0
40
0
0
0
Overige materiële activa
826
1.655
1.527
660
125
0
169
15.834
7.100
2.447
13.254
1.406
0
5.827
Totaal
De boekwaarde van investeringen met maatschappelijk nut is gedaald door het versneld afschrijven van een aantal activa. De extra afschrijvingen kunnen als volgt worden gespecificeerd Tabel 101 Extra afschrijvingen Omschrijving
Gronden en terreinen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Overige materiële activa Totaal
Extra afschrijving in 2009 (bedragen x € 1.000) 1.105 10.386 34 572 12.097
De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen betreffen: Tabel 102 Belangrijkste investeringen Maatschappelijk Nut Omschrijving
Werkelijk besteed in 2009 (bedragen x € 1.000)
Uitvoering Masterplan Hoofdinfrastructuur
448
Herinrichting Gedempte Turfhaven, Spoorstraat en Dal
302
Revitalisering Hoorn ‘80
318
Oostereiland brug
355
De Linten (tussen Zwaagmergouw en Oostergouw)
294
Houten bruggen
277
Voor een uitgebreid overzicht van de investeringskredieten wordt verwezen naar bijlage 1.
156
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2008 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: Tabel 103 Verloop financiële vaste activa 2009 bedragen x € 1.000
Boekwaarde 31-12-2008
Investeringen
Desinvesteringen
Afschrijvingen/ aflossingen
Afwaarderingen
Boekwaarde 31-12-2009
Kapitaalverstrekkingen aan: 6.819
81
59
0
0
6.841
131.408
0
0
29.274
0
102.134
10.716
492
0
6.660
139
4.409
Overige uitzettingen > 1 jaar
0
14.600
0
0
0
14.600
Bijdragen aan activa in eigendom van derden
259
180
0
20
0
419
149.202
15.353
59
35.954
139
128.403
•
deelnemingen
Leningen aan: •
woningbouwcorporaties
Overige langlopende leningen
Totaal
Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) Het rijk heeft dit jaar de vordering van het BWS afgekocht. De vordering is afgeboekt en de ontvangen rente is in de exploitatie verwerkt. Op grond van het BWS zijn nog verplichtingen van rente en aflossing aan particulieren en woningstichtingen. De nog te betalen aflossingen zijn onder de langlopende schulden zijn opgenomen. Voor de te betalen rente is een voorziening getroffen. Het BWS heeft nog een looptijd tot en met 2015. Het verschil tussen de ontvangen rente van het Rijk en de betaalde rente aan particulieren en woningbouwverengingen is opgenomen in programma 8. Deelnemingen De deelneming in het SVn-fonds is per 31 december 2009 als volgt: Rekening-courant verhouding Verstrekte gemeentelijke leningen Startersleningen Totale deelneming in het SVn-fonds
€ € € €
770 4.176 1.562 6.508
Het gemeentelijk fondsdeel: • Gemeentelijke stimuleringsleningen • Derden fondsdeel en ABN-AMRO Fondsdeel • Combinatieleningen Het gemeentelijk fondsdeel Het gemeentelijk fondsdeel heeft het karakter van een rekening-courant verhouding, de jaarlijkse mutaties zijn de rentebaten minus de beheervergoeding. Hierbij wordt onder de rentebaten verstaan het totaal aan rentebaten zijnde: • Rente over gemeente- en/of rentevaste gemeenterekeningen • Rente over uitgezette gemeentelijke Stimuleringsleningen en/of aandeel in bouwfonds combinatieleningen Tot en met 1999 waren de bestedingen uit het SVn fonds uitsluitend verstrekte laagrentende leningen voor een periode van tien jaar. De aflossingen van de uit het gemeentelijk deel verstrekte leningen vloeien terug in het fonds. De aflossingen van het bouwfondsgedeelte vloeien niet terug naar dit fonds, maar komen ten gunste van het Bouwfonds. Over de verstrekte startersleningen wordt
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
157
de eerste drie jaar geen rente en aflossing aan de hypotheeknemer in rekening gesteld. Daarna wordt om de drie jaar de feitelijke situatie steeds opnieuw beoordeeld. Gemeentelijke Stimuleringsleningen Deze leningen worden op verzoek van de gemeente verstrekt met een laagdrempelig rentepercentage. Het risico van deze leningen berust volledig bij de gemeente. Derden Fondsdeel/ABN-AMRO Fondsdeel De aanwijzingsrechten van de ABN-AMRO leiden niet tot een verantwoording binnen de gemeentelijke administratie. Combinatieleningen Deze leningen dienen conform het gemeentelijk fondsdeel gewaardeerd te worden. De verstrekte leningen tot en met heden zijn: Tabel 104 Verstrekte leningen tot en met heden Geldnemer
Object
Nominaal 2009
Schuldrestant 31-12-2009
Stichting Stadsherstel Hoorn
Ridderikhofpanden
454
229
Stichting Koepelkerk
Begraafplaats
186
88
Hervormde Stichting Noorderkerk
Noorderkerk
68
32
Stichting Oosterkerk
Oosterkerk
113
59
Intermaris Woondiensten
Karperkuil
3.562
1.701
Vereniging Hendrick de Keyser
Achterstraat 2
227
130
D. Bosch
Zon 7
46
32
Muche
Westerdijk 44
26
21
Startersleningen
Diversen
3.608
3.585
8.290
5.875
Totaal
De lening aan Intermaris is samen met de ABN-AMRO verstrekt en is een combinatielening; de overige zijn gemeentelijk stimuleringsleningen. Deze overeenkomst is voor onbepaalde tijd aangegaan, waarbij een opzegtermijn dient te worden aangehouden van een jaar. Vlottende Activa Voorraden: Tabel 105 Opgenomen voorraden, gesplitst in categorieën Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008
Boekwaarde 31-12-2009
1.367
1.567
Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie
22.446
30.192
Totaal
23.813
31.759
Grond- en hulpstoffen gespecificeerd naar: - niet in exploitatie genomen bouwgronden
Voor een toelichting op de risico’s van de grondexploitaties wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid. De bouwgronden worden uitgesplitst in niet in exploitatie genomen bouwgronden en bouwgronden in exploitatie.
158
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Tabel 106 Niet in exploitatie genomen bouwgronden 2009 Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008
Investeringen
Desinvesteringen
Naar gronden in exploitatie
Boekwaarde 31-12-2009
Verwervingsprijs per m2
Verspreide gronden Rijweg Wognum
580
21
16
0
585
5,30
Verspreide gronden Oudijk Westwoud
1.104
58
19
0
1.143
6,87
-278
158
0
0
-120
-4,87
-4
0
1
0
-5
-0,20
-35
-1
0
0
-36
-1,59
-560
0
0
0
-560
807
236
36
0
1.007
Verspreide gronden Leekerpad Verspreide gronden Kerkelaan 1 Productiebos Kersenboogerd Voorziening verliesgevende complexen Totaal
Binnen het complex Leekerpad is en wordt een aantal activiteiten uitgevoerd zonder een direct onderling verband. Denk daarbij aan de verplaatsing van de schietsportvereniging en de Jeu de Boulevereniging. Voor dit gebeid is een stedenbouwkundige visie opgesteld. Bij alle toekomstbeelden zijn er geen voldoende inkomsten om de ontwikkelingskosten te dekken. Daarom heeft de raad in 2007 besloten een voorziening te treffen voor de reeds gemaakte kosten en de nog te maken kosten voor de verplaatsing van de Jeu de Boulevereniging. In 2008 is de totale voorziening ten gunste van dit complex gebracht, terwijl een deel van de activiteiten voor de inrichting van het openbaargebied doorgeschoven zijn naar 2010. Hierdoor ontstaat een negatieve boekwaarde en daardoor een negatieve vierkante meter prijs. In het complex verspreide gronden zijn strategische aangekochte percelen opgenomen die een rol kunnen spelen bij nieuwe ontwikkelingen in en rond Hoorn. Bij gronden aan de Rijweg in bedrijventerrein Westfrisia-noord en bij het terrein aan de Kerkelaan 1 te Zwaag is sprake van een geschatte overwaarde, dus een stille reserve. Tabel 107 Bouwgronden in exploitatie 2009 Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008
Investeringen
Opbrengsten
Winstuitname
Boekwaarde 31-12-2009
-1.010
752
31
0
-289
1.557
67
750
0
874
23.321
9.985
3.657
0
29.649
368
385
256
0
497
-722
494
320
991
443
CPO locaties
5
35
0
0
40
Oostereiland
464
-464
0
0
0
-157
62
0
0
-95
-76
143
66
68
69
-743
308
0
0
-435
23.007
11.767
5.080
1.059
30.753
IJsselweg Westerdijk 49 (voormalig Schouwburg) Bangert en Oosterpolder De Blauwe Berg Bedrijventerreinen
Astronautenweg Diverse inbrei locaties Voorziening verliesgevende complexen Totaal
In 2009 is een grondexploitatie geopend voor het woonwagencentrum Bobeldijkerweg. Dit project is niet geheel risicovrij. De risico’s zullen zich met name voordoen aan de verkoopkant, aangezien de verkopen zich richten op een beperkte doelgroep (geen vrije markt) en de prijzen onder druk staan. Momenteel wordt gewerkt aan het inventariseren van deze gegevens om vervolgens tot een exploitatieopzet te komen. Door het ontbreken van deze exploitatieopzet is het onzeker hoe het eventuele resultaat van dit project er uit komt te zien.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
159
Over het jaar 2009 is vanuit de grondexploitaties een netto winst geboekt van € 1,685 miljoen. Deze winst is samengesteld uit: Een positief resultaat uit gewone bedrijfsvoering van € 2,419 mln. en wordt als volgt verklaard: • een operationele winst van € 1,059 mln., met name veroorzaakt door winstneming van de exploitaties Westfrisia Oost fase 3, Wabenstraat en complex restant uit te voeren werken; • een positief renteresultaat van € 286.692; • een positief resultaat van € 917.447 op erfpachtgronden; • een positief resultaat van € 155.660 op overige activiteiten (onder andere stedenbouwkundige kwaliteit Bangert en Oosterpolder, litervergoeding en herziening btw De Blokkers). Een negatief resultaat op de buitengewone baten en lasten van € 733.308. De buitengewone baten en lasten zijn opbrengsten of uitgaven die niet ontstaan zijn door de normale bedrijfsuitoefening, maar bijvoorbeeld door een bijdrage aan de algemene dienst. Het negatief resultaat wordt als volgt verklaard: • een bijdrage van € 236.904 voor de upgrading van de WC Korenbloem; • een bijdrage van € 144.420 voor het project duurzaam veilig Wabenstraat; • een bijdrage van € 327.807 voor de aankoop van de woning aan de Willemseweg 69; • een subsidie van € 24.177 aan stichting Architectuur centrum Hoorn. Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden: Tabel 108 Opgenomen uitzettingen met looptijd van een jaar of minder (bedragen x € 1.000) Saldo 31-12-2008
Saldo 31-12-2009
Ministeries, Provincie en gemeenten
3.142
4.526
Specifieke uitkeringen
1.399
4.882
Debiteuren Atlas College
1.792
0
B.T.W.
6.653
8.783
Atlas College
314
0
Debiteuren belastingen
921
2.084
Verhaalsvorderingen Werk & Bijstand
2.136
1.765
Overige vorderingen
2.215
1.758
18.572
23.798
Omschrijving Vorderingen op openbare lichamen:
Overige vorderingen:
Totaal
Ministeries, Provincie en gemeenten Deze post bevat de vorderingen op het Rijk, gemeenten en de belastingdienst, de afwikkeling vindt plaats in 2010. Specifieke uitkeringen Deze post betreft de van de EU, Rijk of provincie nog te ontvangen voorschotbedragen die ontstaan door voorfinanciering op specifieke uitkeringen. In onderstaande tabel is het verloop per specifieke uitkering in 2009 weergegeven.
160
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Tabel 109 Nog te ontvangen specifieke uitkeringen 2009 (bedragen x € 1.000) Specifieke uitkering
Boekwaarde 31-12-2008
Toevoegingen
Vrijgevallen bedragen
Boekwaarde 31-12-2009
91
562
41
612
Herstructurering en Innovatief Ruimtegebruik Bedrijventerreinen NH (HIRB)
212
123
0
335
Deelverordening vernieuwingsimpuls openluchtrecreatie Noord-Holland 2005
168
432
0
600
Aanleg haven Schelphoek Hoorn, fase 1
852
0
852
0
76
0
45
31
“BOS-gelden” openbaar vervoer
0
156
0
156
Subsidie Oostereiland: van bajes naar boten
0
184
0
184
Subsidie BRIM (gevangeniscomplex Oostereiland)
0
2.943
0
2.943
Jeugd en Alcohol
0
20
0
20
1.399
4.420
938
4.881
Subsidie Kleine Infrastructuur
Rijkssubsidie monumenten
Totaal
BTW Betreft te vorderen BTW van het BTW compensatiefonds (BCF) van het jaar 2009 en de fiscale BTW van het vierde kwartaal 2009. Het BCF wordt op 1 juli 2010 ontvangen en de fiscale BTW in maart 2010. Debiteuren belastingen De toename van deze post wordt veroorzaakt door de invoering van de reclamebelasting in 2009 en doordat in het laatste kwartaal een aantal hoge leges bouwvergunning in rekening is gesteld. Liquide middelen: Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: Tabel 110 Saldo liquide middelen (bedragen x € 1.000) Omschrijving
Saldo 31-12-2008
Saldo 31-12-2009
2
2
244
343
Girosaldi
93
114
Kruisposten
16
17
126
119
4.743
0
254
326
5.478
921
Saldo 31-12-2008
Saldo 31-12-2009
102
252
Kassaldi Banksaldi
Liquide middelen Sint Pietershof Liquide middelen Atlas College Liquide middelen Westfries Museum Totaal
Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden: Tabel 111 Overlopende activa 2009 (bedragen x € 1.000) Omschrijving Vooruitbetaalde bedragen
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
161
Omschrijving
Saldo 31-12-2008
Saldo 31-12-2009
1.918
1.231
279
0
De Nijs Missiehuis
1.200
202
Schade instorting schouwburg
6.794
6.812
Transitorische rente
3.686
2.927
Voorschotten
14
25
Salarissen
46
48
863
273
14.902
11.770
Nog te ontvangen bedragen CAW Garantie en dividenduitkering
Overige Totaal
De schade van de instorting van de Schouwburg is voor een bedrag van € 6,8 mln. opgenomen als te vorderen van aannemers en verzekeringsmaatschappijen. De transitorische rente heeft betrekking op de rente van de verstrekte leningen vanaf de vervaldatum tot en met 31 december 2009.
162
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Vaste Passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende reserves: Tabel 112 Reserves (bedragen x € 1.000) Omschrijving
Algemene reserve
Boekwaarde 31-12-2008
Toevoeging
Onttrekking
Bestemming resultaat vorig boekjaar
Vermindering ter dekking afschrijvingen
Boekwaarde 31-12-2009
20.079
7.889
7.501
0
0
20.467
Reserve nader te bestemmen resultaat
3.849
7.519
0
3.916
0
7.452
Reserve financiering volkshuisvesting
2.282
40
749
0
0
1.573
696
12
149
0
0
559
Reserve parkeren
3.367
1.028
120
0
35
4.240
Reserve Hoorn Kern Gezond
1.156
20
154
0
0
1.022
428
311
69
0
0
670
1.375
1.607
392
0
689
1.901
342
506
131
0
0
717
12.856
792
620
0
16
13.012
1.000
18
18
0
0
1.000
Reserve veiligheidsmaatregelen
8
0
8
0
0
0
Reserve opbrengst automatisering derden
38
52
0
0
0
90
Reserve kunstijsbaan
3.048
110
0
0
260
2.898
Reserve afschrijvingslasten investeringen
6.777
436
0
0
687
6.526
Reserve inburgering
416
7
120
0
0
303
Reserve Masterplan Hoofdinfrastructuur
201
89
21
0
1
268
Reserve houten bruggen
668
12
680
0
0
0
2.035
583
0
0
0
2.618
137
6
37
0
0
106
Reserve woonomgeving
Reserve beeldende kunst Reserve integraal huisvestingsplan VO Reserve restauratiefonds monumenten Reserve welzijnsvoorzieningen B/O Reserve inkomensdeel WWB (wet werk en bijstand)
Reserve Westfrisiaweg Reserve acquisitie en promotie Reserve parkmanagement
746
24
342
0
0
428
2.966
720
911
0
0
2.775
271
0
271
0
0
0
Reserve Stimuleringsfonds economische crisis
0
1.000
91
0
0
909
Reserve Oostereiland
0
3.625
0
0
0
3.625
Reserve stimuleringsmaatregelen duurzaamheid
0
3.000
0
0
0
3.000
Reserve rente egalisatie
432
568
0
0
0
1.000
Reserve ontvlechting vm SOW Hoorn
784
0
784
0
0
0
8.191
2.566
739
0
0
10.018
Reserve fysieke leefomgeving Reserve Hoorn Westfries Archief
Algemene bedrijfsreserve Grondzaken
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
163
Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008
Toevoeging
Onttrekking
Bestemming resultaat vorig boekjaar
Vermindering ter dekking afschrijvingen
Boekwaarde 31-12-2009
Reserve stedenbouwkundige kwaliteit B/O
175
1
142
0
0
34
Reserve Halt NHN
135
16
20
0
0
131
51
23
21
0
0
53
Reserve Bedrijfsvoering
250
500
0
0
0
750
Afdelingsreserve Stadsontwikkeling
104
0
5
0
0
99
Afdelingsreserve Stadsbeheer
150
0
32
0
0
118
Afdelingsreserve Veiligheid/Vergunning/Handhaving
529
0
29
0
0
500
Afdelingsreserve Werk en Bijstand
150
0
0
0
0
150
58
92
0
0
0
150
Afdelingsreserve Middelen en Beheer
150
0
0
0
0
150
Afdelingsreserve Advies en Control
150
0
0
0
0
150
75
75
0
0
0
150
17
15
0
0
0
32
6.955
668
7.623
0
0
0
Algemene reserve vm SOW
Afdelingsreserve Welzijn
Afdelingsreserve Brandweer Niet bij gemeente belegde reserves: Reserve Sint Pietershof Egalisatiereserve Atlas College Egalisatiereserve Westfries Museum Totaal
211
37
0
0
0
248
83.308
33.967
21.779
3.916
1.688
89.892
In de nota Reserves en Voorzieningen wordt de aard en reden van elke reserve beschreven. Van de belangrijkste reserves wordt hieronder het doel toegelicht. Daarnaast worden mutaties groter dan € 300.000 toegelicht. Algemene Reserve De Algemene Reserve is een belangrijk onderdeel van de weerstandscapaciteit en bestemd om onverwachte tegenvallers in de exploitatie op te kunnen vangen. De Algemene Reserve bedraagt per 31 december 2009 € 20,467 mln. Hierbij wordt aangetekend dat er op grond van besluitvorming nog voor € 622.000 aan lopende verplichtingen op de reserve rusten in de vorm van een bijdrage aan de Jachthaven Schelphoek en het oplossen van de wachtlijsten bij Op/Maat. Aan de Algemene Reserve is in 2009 € 4,264 mln. toegevoegd. Deze toevoeging bestaat onder andere uit het deel van het resultaat 2008 waar geen bestemming aan is gegeven, een bedrag van € 2,5 mln. conform het raadsbesluit van 17 juni 2009. Daarnaast is € 1,5 mln. van de opbrengst van de NUON gelden aan de Algemene Reserve toegevoegd, de gemeenteraad heeft hiermee ingestemd bij de vaststelling van de Najaarsbijstelling 2009. De aankoop van het Oostereiland is in 2007 ten laste van de Algemene reserve gebracht. Dit is boekhoudkundig teruggedraaid. Met andere woorden de Algemene Reserve is toegenomen met € 3,625 mln. Hiertegenover staat het activeren van de grond en het gebouw met hetzelfde bedrag. Aan de Algemene Reserve is in 2009 € 7,501 mln. onttrokken, voornamelijk voor: • Vorming van de reserve Oostereiland. De gemeenteraad heeft in oktober besloten om een reserve Oostereiland in te stellen. Het doel van deze reserve is het dekken van de toekomstige kapitaallasten van het Oostereiland. De reserve is éénmalig gevoed met een bijdrage vanuit de Algemene Reserve van € 3,625 mln.
164
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
•
•
•
Vorming van de reserve Stimuleringsfonds economische crisis. De gemeenteraad heeft via de Kadernota 2009 besloten om deze reserve te vormen voor een periode van maximaal twee jaar. Met deze reserve zullen voorstellen worden gedaan die enerzijds de negatieve gevolgen het hoofd te bieden en anderzijds een positieve bijdrage te leveren aan het economische klimaat in onze gemeente. De reserve wordt éénmalig gevoed met een bijdrage vanuit de Algemene Reserve van € 1 mln. Afboeken activa maatschappelijk nut. Via de Najaarsbijstelling heeft de gemeenteraad ingestemd om een deel van de NUON opbrengsten te gebruiken om activa met maatschappelijk nut versneld af te schrijven. Hiervoor is een stelpost gevormd. Omdat een deel van de NUON gelden is gestort in de Algemene Reserve is de hiervoor genoemde stelpost ten laste van de Algemene Reserve gevormd, een bedrag van € 1,968 mln. Dotatie aan de voorziening onderhoudskosten baggeren. Conform de besluitvorming in de Kadernota 2007 is aan de voorziening onderhoudskosten baggeren een bedrag van € 364.000 toegevoegd ten laste van de Algemene Reserve.
Bestemmingsreserves In 2009 zijn de bestemmingsreserves met € 9,496 mln. toegenomen. Hieronder worden de mutaties groten dan € 300.000 toegelicht. Reserve Financiering volkshuisvesting Deze reserve is ingesteld voor realisatie van volkshuisvestingsprojecten in brede zin. In 2009 is het geluidsscherm A7 geplaatst ter dekking van de kosten is, conform besluitvorming van de gemeenteraad, € 442.000 onttrokken aan deze reserve. Verder is voor subsidie wonen boven winkels een bedrag van € 219.000 ten laste van deze reserve gebracht. Reserve Parkeren Het doel van deze reserve is het bekostigen van de parkeervoorzieningen in brede zin en infrastructurele maatregelen. Jaarlijks wordt het voordeel van de exploitatie van het product parkeren toegevoegd aan deze reserve. Het voordeel in 2009 bedraagt € 1,028 mln. Reserve Beeldende Kunst Deze reserve is ingesteld voor het aankopen van beeldende kunst en het verstrekken van opdrachten in openbare ruimten. In 2009 is een bedrag van € 311.000 toegevoegd aan deze reserve. Dit betreft voornamelijk een storting vanuit de reserve Welzijnsvoorzieningen B/O voor het kunstenplan Bangert Oosterpolder. Reserve Integraal Huisvestingsplan VO Het doel van deze reserve is het dekken van investeringslasten die voortvloeien uit het integraal huisvestingsplan voorgezet onderwijs. In 2006 heeft de gemeenteraad besloten om de vrijval van kapitaallasten op het product voortgezet onderwijs en de areaaluitbreiding te storten in deze reserve. Daarnaast heeft de gemeenteraad besloten om jaarlijks een extra bijdrage in de reserve te storten oplopend van € 500.00 in 2007 tot en met € 877.000 in 2010. De storting in 2009 bedraagt in totaal € 1,607 mln. Aan deze reserve is in 2009 een bedrag van € 690.000 onttrokken ter dekking van kapitaalasten van het schoolgebouw, sporthal en terreininrichting aan Nieuwe Steen 11. Voor asbestsanering van een schoolgebouw aan het Dampten is € 277.000 onttrokken aan deze reserve, de gemeenteraad heeft dit op 15 december 2009 besloten. Reserve Restauratiefonds monumenten Het doel van deze reserve is het subsidiëren van restauraties van gemeentelijke monumenten. De gemeenteraad heeft bij de behandeling van de begroting 2010 besloten om € 500.000 van de NUON opbrengsten te storten in deze reserve. Reserve Welzijnsvoorzieningen B/O Deze reserve is ingesteld voor het realiseren van een adequaat voorzieningenniveau in de wijk Bangert Oosterpolder. De gemeenteraad heeft in juni 2008 besloten om jaarlijks € 370.000 te storten in deze reserve ter dekking van de kapitaallasten van het Multifunctioneel gebouw in Bangert Oos-
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
165
terpolder. Daarnaast is in 2009 vanuit de reserve afschrijvingslasten investeringen een bedrag van € 197.000 teruggestort omdat een oud krediet voor de welzijnsvoorzieningen is afgeraamd. De afschrijvingslasten vervallen hierdoor. De gemeenteraad heeft via de Kadernota 2008 besloten om vanuit deze reserve een bijdrage van € 277.000 in de reserve Beeldende kunst te storten voor het plaatsen van kunst bij het Multifunctioneel gebouw in Bangert Oosterpolder. Reserve Afschrijvingslasten investeringen Het BBV schrijft voor dat reserves niet meer in mindering mogen worden gebracht op investeringen met economisch nut. Wel mogen de afschrijvingslasten van deze investeringen ten laste van een reserve worden gebracht. Vanwege het structurele karakter daarvan is hiervoor een aparte reserve afschrijvingslasten investeringen ingesteld. In 2009 is ter dekking voor de afschrijvingslasten van de eerste inrichting van de 16e en 17e groep van basisschool de Wingerd, de aankoop van Willemsweg 69 en het semi-permanente schoolgebouw in Bangert Oosterpolder een bedrag gestort in deze reserve. Aan deze reserve zijn de afschrijvingslasten van een aantal investeringen onttrokken, we noemen de aankoop van Willemsweg 69 (€ 125.000), renovatie atletiekbaan (€ 82.000) en semi-permanente basisschool de Lage Hoek (€ 130.000). Ook is in 2009 vanuit deze reserve een bedrag van € 197.000 teruggestort in de reserve Welzijnsvoorzieningen B/O omdat een oud krediet voor de welzijnsvoorzieningen is afgeraamd. De afschrijvingslasten vervallen hierdoor. Reserve Houten bruggen De gemeenteraad heeft via de Kadernota 2009 besloten om de reserve houten bruggen op te heffen en het saldo van de reserve ad € 680.000 te storten in de reserve fysieke leefomgeving. Reserve Westfrisiaweg De gemeenteraad heeft in 2008 besloten om jaarlijks € 511.000 te storten in deze reserve ter dekking van de toekomstige kapitaallasten van de verbreding van de Westfrisiaweg. Reserve Parkmanagement Het doel van deze reserve is het ontwikkelen en verwezenlijken van parkmanagement. In 2009 is gestart met de aanleg van groen op het bedrijventerrein Hoorn 80. De gemeenteraad heeft besloten om de kosten ten laste te brengen van de reserve Parkmanagement. De uitgaven in 2009 bedragen € 308.000. Reserve Fysieke leefomgeving Het doel van deze reserve is het financieren van fysieke onderhoudsmaatregelen met betrekking tot verhardingen, civiele kunstwerken en leefomgeving. De gemeenteraad heeft via de Kadernota 2009 besloten om de reserve houten bruggen op te heffen en het saldo van deze reserve ad € 680.000 te storten in de reserve fysieke leefomgeving. Tevens heeft de gemeenteraad via de Kadernota 2009 besloten om de voorziening onderhoud civiele kunstwerken in te stellen. Deze voorziening wordt gevoed met een onttrekking aan de reserve Fysieke leefomgeving van € 804.000. Daarnaast is € 107.000 aan de reserve onttrokken voor de inspectie en het opstellen van een beheerplan voor de kademuren, keermuren en geluidswerende voorzieningen. Reserve Oostereiland De gemeenteraad heeft in oktober besloten om een reserve Oostereiland in te stellen. Het doel van deze reserve is het dekken van de toekomstige kapitaallasten van het Oostereiland. De reserve is éénmalig gevoed met een bijdrage vanuit de Algemene Reserve van € 3,625 mln. Reserve Stimuleringsfonds economische crisis De gemeenteraad heeft via de Kadernota 2009 besloten om deze reserve te vormen voor een periode van maximaal twee jaar. Met deze reserve zullen voorstellen worden gedaan die enerzijds de negatieve gevolgen het hoofd te bieden en anderzijds een positieve bijdrage te leveren aan het economische klimaat in onze gemeente. De reserve is éénmalig gevoed met een bijdrage vanuit de Algemene Reserve van € 1 mln.
166
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Reserve Stimuleringsmaatregelen duurzaamheid De gemeenteraad heeft bij de behandeling van de begroting 2010 besloten om € 3 mln. van de NUON gelden te gebruiken om deze reserve te vormen met als doel het dekken van middelen ter bekostigen van beleid op het gebied van duurzame energie of duurzaamheidbevorderende maatregelen in ruime zin. Reserve Rente egalisatie Deze reserve is ingesteld met als doel incidentele renteschommelingen op te vangen. In 2009 is het saldo van de rentelasten ad € 568.000 aan deze reserve toegevoegd. Algemene bedrijfsreserve Grondzaken Het doel van deze reserve is het opvangen van eventuele onvoorziene verliezen op korte en middellange termijn. De stortingen in deze reserve bestaan in hoofdzaak uit de operationele winst van € 1 mln. veroorzaakt door winstneming van de exploitaties Westfrisia Oost III en Wabenstraat. Verder is de reserve gevoed met de opbrengsten uit afkoop erfpachtcanon de Huesmolen van € 900.000 en de vrijval voorziening en herziening BTW complex Blokkers van € 205.000. Aan deze reserve is € 381.000 onttrokken voor een bijdrage in de projecten duurzaam veilig Wabenstraat en kwaliteitsplan wijkcentrum Korenbloem. Verder is vanuit deze reserve € 327.000 gestort in de reserve Afschrijvingslasten investeringen ter dekking van de afschrijvingslasten van Willemsweg 69. Reserve ontvlechting vm SOW Deze reserve is in 2008 ingesteld en betreft het Hoornse aandeel in de verplichtingen die voortvloeien uit de ontvlechting van het vm SOW. Voor het regio deel is een voorziening ingesteld. Nu blijkt dat het Hoornse aandeel ook in de voorziening gestort had moeten worden, omdat er een verplichting tegenover staat. En een reserve is immers vrij besteedbaar. In 2009 is daarom het saldo van deze reserve van € 784.000 gestort in de voorziening ontvlechting vm SOW. Reserve bedrijfsvoering De gemeenteraad heeft via de Najaarsbijstelling 2009 besloten om een deel van de IZA gelden te gebruiken voor het personeel. Voor goed werkgeverschap, om de kwaliteit van het personeel te verbeteren en om het personeel in de toekomt breder inzetbaar te maken. Hiervoor is € 500.000 gestort in de reserve bedrijfsvoering. Voorzieningen Voorzieningen worden omschreven als vermogensbestanddelen die als vreemd vermogen zijn aan te merken omdat deze gelden niet vrij besteedbaar zijn. Er staat namelijk altijd een verplichting tegenover. Er is een drietal categorieën voorzieningen, te weten: • Voorzieningen voor verplichtingen en risico’s (bijvoorbeeld voorziening dubieuze debiteuren); • Voorzieningen ter egalisering van kosten (bijvoorbeeld voorziening wegenbeheer); • Voorzieningen voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is (bijvoorbeeld voorziening ontvlechting vm SOW). Toegepaste gedragslijn ten aanzien van de voorziening riolering Op 20 oktober 2009 is door de commissie BBV de geactualiseerde Notitie riolering uitgebracht. In deze notitie is de volgende stellige uitspraak opgenomen: Uit oogpunt van transparantie en ten behoeve van periodieke bijstelling van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP)is van belang dat de voorziening onderhoud / vervanging in de begroting en in de jaarrekening zodanig wordt toegelicht dat de relatie is te leggen met het GRP en inzicht kan worden geboden in het onderscheid onderhoud c.q. spaarcomponent vervangingsinvesteringen. Sinds een aantal jaren wordt in de gemeente Hoorn gewerkt met de egalisatievoorziening riolering, waarbij het saldo van het product riolering wordt verrekend met de egalisatievoorziening riolering. Het saldo van het product bestaat ondermeer uit de kapitaallasten van vervangingsinvesteringen, de kosten voor het groot- en dagelijks onderhoud aan de riolering en de baten uit rioolrechten. In de door de gemeente Hoorn in 2009 gehanteerde gedragslijn zijn zowel het onderhoud als de spaar-
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
167
component voor vervangingsinvesteringen dusdanig in de methodiek verankerd, dat dit niet leidt tot risico’s met betrekking tot de benodigde omvang van de voorziening op zowel de korte als de lange termijn. Het onderscheid tussen onderhoud en spaarcomponent vervangingsinvesteringen binnen de egalisatievoorziening riolering is circa 55% : 45%. In de jaarrekening 2008 is de ambitie uitgesproken om in de tweede helft van 2009 een nieuw GRP voor Hoorn op te stellen. Het bleek niet haalbaar om in 2009 een volledig afgerond nieuw GRP aan de raad ter vaststelling voor te leggen. Toch is een aantal grote slagen gemaakt in 2009, waaronder de omzetting van de rioolretributie in de nieuwe rioolheffing per 1 januari 2010, het opstellen van een nieuwe (meerjaren)investeringslijn, beoordeling van de toereikendheid van de exploitatiebudgetten over de afgelopen vijf jaar en het bepalen van de benodigde exploitatiebudgetten voor het nieuwe GRP. Dit is vervolgens uitgewerkt in een nieuwe berekening van de rioolheffing, waarbij ook is aangesloten op de door de commissie BBV gestelde gedragslijn ten aanzien van de riolering. De verwachting is dat het nieuwe GRP in de tweede helft van 2010 ter vaststelling aan de raad wordt aangeboden. Op 10 maart 2009 heeft het college van B&W besloten om voor het jaar 2009 het vorige GRP te laten gelden. De stand van de voorziening ultimo 2009 kan niet aangesloten worden met het geldende GRP. Dit omdat het huidige GRP niet meer actueel is. Het verloop van de voorzieningen wordt in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 113 Verloop van de voorzieningen in 2009 (bedragen x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2008
Toevoeging
Vrijval
Aanwending
Boekwaarde 31-12-2009
Egalisatievoorziening riolering
9.402
1.417
0
0
10.819
Voorziening wegenbeheer
2.333
1.479
0
2.622
1.190
Voorziening legaten
18
0
0
0
18
Voorziening Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV-I)
88
0
59
29
0
Voorziening overschrijdingsregeling bijzonder onderwijs
35
0
0
0
35
1.323
0
0
617
706
33
0
33
0
0
0
804
0
400
404
Voorziening vooruitontvangen bijdragen
50
77
33
17
77
Voorziening baggeren - onderhoudskosten
472
687
0
680
479
Voorziening groot onderhoud gebouwen
376
749
0
925
200
Voorziening onderhoud schoolgebouwen basisonderwijs
499
173
0
538
134
Voorziening 40-60 regeling sport
0
202
0
46
156
Voorziening reclamebelasting
0
892
0
892
0
Voorziening zwembaden
0
717
0
0
717
Voorziening afkoop BWS gelden
0
211
0
0
211
480
0
0
480
0
1.513
851
27
403
1.934
1
0
0
0
1
Omschrijving
Voorziening Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV-II) Voorziening Helpende Handen 20052007 Onderhoud civiele kunstwerken
Voorziening exploitatieresultaat Westfries Archief Voorziening ontvlechting vm SOW Voorziening archiefbewerking vm SOW Niet bij de gemeente Hoorn belegde voorzieningen Voorziening Atlas College Totaal
168
1.577
562
0
2.139
0
18.200
8.821
152
9.788
17.081
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
In de nota Reserves en Voorzieningen wordt de aard en reden van elke voorziening beschreven. Een aantal voorzieningen wordt hieronder nader toegelicht. Daarnaast worden mutaties groter dan € 300.000 toegelicht. Egalisatievoorziening Riolering De voorziening riolering is een (tariefs-)egalisatievoorziening. Met als doel het egaliseren van de kosten van rioolbeheer en het egaliseren van de riooltarieven. Het saldo van de exploitatie van de riolering wordt, na aftrek van de kosten van planvorming, gestort in de egalisatievoorziening riolering. In 2009 bedraagt de storting € 1,4 mln. Voorziening wegenbeheer De voorziening wegenbeheer is een (onderhouds)egalisatievoorziening bedoeld om de kosten van (toekomstig) groot wegenonderhoud te egaliseren. Jaarlijks vindt een dotatie aan de voorziening plaats ter dekking van de kosten van groot onderhoud aan de verhardingen. In 2009 is € 1,479 mln. gestort in de voorziening. De kosten voor wegenonderhoud bedragen in 2009 € 2,4 mln. en zijn ten laste van de voorziening gebracht. Voorziening ISV II Van de provincie zijn gelden ontvangen voor de uitvoering van het programma Stedelijke Vernieuwing II, deze middelen zijn in een voorziening gestort. Er is in 2009 € 617.000 besteed voornamelijk voor fysieke maatregelen Julianapark, kwaliteitsimpuls Wijkcentrum Korenbloem en opwaardering Watersnip/Kievit. Voorziening civiele kunstwerken De voorziening civiele kunstwerken is een onderhouds-egalisatievoorziening bedoeld om de kosten van (groot) onderhoud aan civiele kunstwerken te egaliseren. Jaarlijks vindt een dotatie aan de voorziening plaats ter dekking van de kosten van groot onderhoud aan civiele kunstwerken. In 2009 is € 804.000. gedoteerd aan de voorziening. Er is in 2009 € 400.000 besteed aan groot onderhoud aan civiele kunstwerken. Voorziening baggeren – onderhoudskosten De voorziening baggeren is een egalisatievoorziening en ingesteld om de kosten voor baggeren te egaliseren. Jaarlijks vindt een dotatie aan de voorziening plaats ter dekking van de kosten van groot onderhoud baggeren. In 2009 is € 687.000 gestort in de voorziening. De kosten voor baggeren bedragen in 2009 € 680.000. Voorziening groot onderhoud gebouwen De voorziening groot onderhoud gebouwen is een onderhouds-egalisatievoorziening bedoeld om de kosten van groot onderhoud gebouwen te egaliseren. Jaarlijks vindt een dotatie aan de voorziening plaats ter dekking van de kosten van groot onderhoud aan gemeentelijke gebouwen in de komende jaren. In 2009 is € 749.000 gedoteerd aan de voorziening. In 2009 is € 925.000 uitgegeven aan groot onderhoud. Voorziening onderhoud schoolgebouwen De voorziening onderhoud schoolgebouwen is een onderhouds-egalisatievoorziening en ingesteld om de kosten voor onderhoud aan schoolgebouwen van het primair onderwijs te egaliseren. Jaarlijks vindt een dotatie aan de voorziening plaats ter dekking van de kosten van onderhoud aan schoolgebouwen voor het basisonderwijs in de komende jaren. In 2009 is € 173.000 gestort in de voorziening. De uitgaven in 2009 bedragen € 538.000, dit betreft voornamelijk uitgaven voor de verbouwing van locatie Johan Messchaertstraat 1. Voorziening reclamebelasting In 2009 is de reclamebelasting ingevoerd. De inkomsten uit deze belasting worden in deze voorziening gestort en ingezet om de lokale economie te stimuleren. Vanuit de voorziening worden de activiteiten zoals opgenomen in het jaarplan van de Stichting Lokaal Ondernemers Fonds betaald. De voorziening is ingesteld omdat het middelen van derden betreft met een specifieke besteding.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
169
Voorziening exploitatieresultaat Westfries Archief In 2009 is een het Westfries Archief een gemeenschappelijke regeling geworden. Daarom is het saldo van de voorziening ad € 480.000 overgeheveld naar het Westfries Archief. Voorziening ontvlechting vm SOW Deze voorziening is in 2008 ingesteld om de verplichtingen die voortvloeien uit de ontvlechting van het vm SOW te dekken. Voor het Hoornse aandeel in de lasten is in 2008 een reserve ontvlechting vm SOW ingesteld. Nu blijkt dat het Hoornse aandeel ook in de voorziening gestort had moeten worden, omdat er een verplichting tegenover staat. En een reserve is immers vrij besteedbaar. In 2009 is daarom het saldo van de reserve ontvlechting vm SOW hoorn van € 784.000 gestort in deze voorziening. De uitgaven in 2009 bedragen € 403.000. Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2009. Tabel 114 Vaste schulden met looptijd langer dan een jaar (bedragen x € 1.000) Saldo 31-12-2008
Vermeerderingen
Aflossingen
Saldo 31-12-2009
6.009
0
9
6.000
224.085
20.000
47.235
196.850
Overige binnenlandse sectoren
2.864
-796
0
1.951
Overige leningen
2.747
0
838
1.902
11
18
0
29
235.592
19.222
48.082
206.732
Omschrijving Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen Binnenlandse banken en overige financiële instellingen
Waarborgsommen Totaal
Voor de leningen die de gemeente voor de woningbouw heeft opgenomen, is ten aanzien van het rentepercentage geen risico aanwezig. De verstrekte leningen zijn vanaf 1975 met een opslagpercentage aan IntermarisHoeksteen verstrekt. Afhankelijk van de soort lening varieert het opslagpercentage van 0,10 % tot en met 0,30%. Jaarlijks wordt de rente en aflossing aan de huiseigenaren betaald. Na verkoop van de woning heeft de gemeente geen verplichtingen meer aan de volgende eigenaar of eigenaren en kan de restantschuld voor andere doeleinden worden ingezet. De totaal verwachte rente en aflossingen voor 2010 bedragen:
Eigen financiering Leningen voor de woningbouw
Aflossing € 17,0 mln. € 15,5 mln.
Rente € 3,2 mln. € 4,6 mln.
De aflossingen en rente ten behoeve van woningbouw worden aan IntermarisHoeksteen in rekening gesteld. De leningen waarover risico wordt gelopen, worden naar looptijd en percentage als volgt gerangschikt: Tabel 115 Leningen met risico 2009 Omschrijving
Restant schuld
Gem. percentage
Looptijd van 1 t/m 5 jaar
44.700
4,03%
Langer dan 5 jaar
56.027
3,90%
Totaal
100.727
Vlottende Passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen:
170
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Kortlopende schulden De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden: Tabel 116 Kortlopende schulden 2009 (bedragen x € 1.000) Omschrijving
Boekwaarde 31-12-2008
Boekwaarde 31-12-2009
15.000
18.000
0
1.710
6.975
7.794
Sint Pietershof
92
93
Westfries museum
92
167
961
0
23.120
27.764
Kasgeldleningen Banksaldo Crediteuren
Atlas College Totaal
Geschat wordt dat bij het afwikkelen van de hierboven genoemde balansposten nagenoeg geen resultaatbeïnvloedende effecten zullen optreden. Kasgeldleningen De dagelijkse liquiditeitspositie wordt afgedekt door het aantrekken of verstrekken van kasgeldleningen. Afhankelijk van de renteontwikkeling en de prognose van de kasstroom worden de kasgeldleningen in vaste leningen omgezet. Ter beperking van het renterisico heeft de wetgever de hoogte van de netto vlottende schuld gemaximaliseerd op 8,5% van de begrote lasten. De limiet voor 2009 bedroeg € 17,1 mln. In een kwartaal mag de gemiddelde stand van de aangetrokken kasgeldleningen deze norm niet overschrijden. Crediteuren In deze post zijn inkoopfacturen inbegrepen die nog ten laste van het dienstjaar 2009 zijn gebracht maar in het jaar 2010 zijn betaald. Hierdoor ontstaat een overlopende post, zgn. betalingen onderweg. De toename is veroorzaakt doordat een aantal facturen met grote bedragen in januari 2010 is betaald. De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt: Tabel 117 Overlopende passiva 2009 (bedragen x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2008
Boekwaarde 31-12-2009
Vooruit ontvangen bedragen
1.634
60
Specifieke uitkeringen
9.064
6.659
Nog te betalen bedragen
9.049
7.158
Loonbelasting, premies
2.578
1.832
5
11
Transitorische rente
6.128
5.167
Nog te betalen BTW
445
117
1.045
129
29.948
21.133
Omschrijving
Werk & Bijstand
Overige Totaal
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
171
Vooruit ontvangen bedragen Onder de vooruit ontvangen bedragen is opgenomen de van de EU, Rijk of provincie ontvangen voorschotbedragen voor specifieke uitkeringen die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. In onderstaande tabel is het verloop per specifieke uitkering in 2009 weergegeven. Tabel 118 Vooruit ontvangen specifieke uitkeringen (bedragen x € 1.000) Specifieke uitkering
Boekwaarde 31-12-2008
Toevoegingen
Vrijgevallen bedragen
Boekwaarde 31-12-2009
660
143
0
803
Jeugdpreventiebeleid
43
0
0
43
Elektronisch kinddossier JGZ
28
0
0
28
821
0
0
821
3.776
431
2.318
1.889
Maatschappelijke Opvang en verslavingsbeleid
334
32
110
256
“BOS-gelden” openbaar vervoer
179
0
76
103
BOS-impuls: Multi Culti
43
0
0
43
BOS-impuls: Urban Lifestyle
43
0
0
43
BOS-impuls: samen actief in de wijk
21
10
0
31
R.M.C.
671
82
4
749
Versterking zorgstructuur onderwijs West-Friesland
157
103
86
174
Centrum Jeugd en Gezin
212
346
22
536
Duurzaam energiepakket
27
24
7
44
Opvoedingsondersteuning
95
0
0
95
1.954
0
1.954
0
Subsidie Kleine infrastructuur
0
688
0
688
Tijdelijke stimuleringsregeling woningbouwprojecten 2009 2e tranche
0
250
0
250
Jeugd en Alcohol
0
63
0
63
9.064
2.172
4.577
6.659
Onderwijsachterstandenbeleid
Wet inburgering Nieuwkomers Werkdeel WWB
WEB-gelden
Totaal
Nog te betalen bedragen De afname is veroorzaakt doordat vorig jaar een aantal grote bedragen bij het sluiten van het dienstjaar niet aan de gemeente Hoorn in rekening waren gebracht. Transitorische rente De transitorische rente betreft de rente van de aangegane leningen vanaf de vervaldatum tot en met 31 december 2009. BTW Betreft de nog te betalen BTW aan de belastingdienst.
172
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Waarborgen en garanties Gewaarborgde geldleningen Tabel 119 Gewaarborgde geldleningen (bedragen x € 1.000) Oorspronkelijk bedrag Garantstelling 100%
0
Garantstelling woningbouw 50%
0
Percentage borgstelling
Diverse
Totaal
Boekwaarde 31-12-2008
Boekwaarde 31-12-2009
20.800
15.439
21.883
19.300
42.683
34.739
Het genoemde bedrag voor wat betreft de garantstellingen 50% op het gebied van woningbouw is volgens de oude regeling gemeentegaranties voor aankoop- of verbouw ten behoeve van woningen. Per 1 januari 1995 wordt de garantstelling door de landelijke stichting Nationale Hypotheek Garantie gedaan. Overigens is het risico voor de gemeente voor de garantstellingen van 50% minimaal, dit vanwege de forse waardestijgingen van de woningen vanaf 1995. In 2009 zijn er geen aanspraken wegens de verleende borg- en garantstellingen uitbetaald. Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) Om ervoor te zorgen dat corporaties leningen tegen relatief gunstige condities kunnen aantrekken, heeft het WSW een zekerheidsstructuur voor corporaties ontwikkeld. De zekerheidsstructuur bestaat uit drie lagen: • Primaire zekerheid. Dit betreft de financiële positie van de corporatie. • Secundaire zekerheid. Dit betreft de borgstellingsreserve van het WSW. • Tertiare zekerheid. Dit betreft de achtervangpositie van rijk en gemeente (beide 50%). De achtervangpositie houdt in dat als een schade niet betaald kan worden uit de eerste twee zekerheden er renteloze leningen worden opgevraagd bij rijk en gemeenten om het tekort aan risicovermogen van het WSW aan te zuiveren. Het minimale risicovermogen is 0,25% van het totaal geborgde vermogen. In onderstaande tabel zijn de leningen weergegeven waarvoor de gemeente een achtervangpositie heeft. Tabel 120 WSW geborgde leningen (bedragen x € 1.000) Schuldrestant tot en met december 2008
Schuldrestant tot en met december 2009
328.013
350.587
SGBB
3.201
3.105
Stichting Mooiland
8.048
7.835
Woonzorg Nederland
8.294
8.294
347.556
369.821
Intermaris Hoeksteen
Totaal
Verkoop NUON aandelen Medio 2009 is door de aandeelhouders van NUON ingestemd met de verkoop van de aandelen aan Vattenfall. De verkoop betreft een overname door Vattenfall van 100% van de aandelen NUONEnergy, met als effectieve datum 1 januari 2009. De NUON-Energy aandelen worden in vier tranches aan Vattenfall geleverd en door Vattenfall betaald: • 49% op 1 juli 2009 • 15% op 1 juli 2011 • 15% op 1 juli 2013 • 21% op 1 juli 2015 De aandelen NUON van de gemeente Hoorn zijn in houdstermaatschappij Gasbedrijf Kop NoordHolland (GKNH) ondergebracht. De houdstermaatschappij GKNH heeft de uitkering van Vattenfall
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
173
ontvangen en als dividend aan de gemeente Hoorn uitgekeerd. De nog te ontvangen bedragen voor de tranches aandelen die in 2011, 2013 en 2015 worden geleverd, zijn als langlopende vordering tegen nominale waarde in de balans van de houdstermaatschappij Gas KNH opgenomen. Overigens kan dit in de komende jaren veranderen en kunnen er aanwijzingen ontstaan dat Vattenfall problemen krijgt met het voldoen aan zijn verplichtingen (verwacht mag worden dat dit onder andere leidt tot negatieve bijstellingen van de rating). Op dat moment moet een afwaardering in de balans van de houdstermaatschappij GKNH worden overwogen. Daarbij rekeninghoudend met de mogelijkheid om reeds geleverde aandelen tegen de nominale waarde van € 5 per aandeel terug te kopen. De actuele waarde van de aandelen van de houdstermaatschappij GKNH is aanzienlijk veranderd. De huidige actuele waarde van de het nog uit te keren dividend bedraagt € 15,3 mln. De in de toekomst verwachte uitkeringen uit deze houdstermaatschappij zijn in de meerjarenraming van de gemeente Hoorn opgenomen. Overige aangegane verplichtingen De bedragen, gemoeid met langlopende contracten zoals huur, lease, onderhoud, leveringen en diensten zijn niet in de balans geconsolideerd. De verplichtingen van de nog resterende goedgekeurde kredieten zijn in bijlage 1 Staat van lopende investeringen en desinvesteringen opgenomen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste Operational leasecontracten en de huurovereenkomsten. Tabel 121 Niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen (bedragen x € 1.000) Leverancier
Gehuurde object
Einddatum
Jaarbedrag
Op/Maat
Reinigingswerk
Onbepaalde tijd
300
Op/Maat
Schoffelwerk
Onbepaalde tijd
150
Huisvuilcentrale
Levering energie
31-12-2012
660
4.4.
Feiten en gebeurtenissen na balansdatum
Alle ten tijde van het opmaken van de jaarrekening beschikbare informatie over de feitelijke situatie per balansdatum is bij het opmaken van de jaarrekening in aanmerking genomen. Nadien hebben zich geen feiten voorgedaan die onontbeerlijk zijn voor het inzicht.
174
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
5.
Accountantsverklaring
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
175
176
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
177
178
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
6.
Bijlagen
Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3
Staat van lopende investeringen Overzichten mutaties reserves per programma Verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen SISA (single information single audit)
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
179
180
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Bijlage1: Staat van lopende investeringen Deze bijlage bevat een overzicht van lopende investeringen en bijdragen op deze investeringen. De bijlage wordt samengesteld aan de hand van de door de raad beschikbaar gestelde investeringskredieten. Per
investeringskrediet wordt geregistreerd: het grootboeknummer waaronder het in de administratie bekend staat; of het een uitgaaf (U) of inkomst (I) betreft; jaar en nummer van de begrotingswijziging; de door de raad beschikbaar gestelde bedragen; het bedrag dat in het lopende begrotingsjaar is geraamd (van vorig jaar en nieuw); de uitgaven, inkomsten en het saldo per 31 december van het verslagjaar; het bedrag dat wordt overgeheveld naar de begroting van het volgende jaar; het bedrag dat wordt bij- of afgeraamd.
Aan de hand van deze bijlage worden alle investeringskredieten gescreend en wordt beoordeeld of ze gereed zijn dan wel bij- of afgeraamd kunnen worden. In de kolom “Bij-/aframen” ziet u om welke bedragen dat gaat. Dit bij-/aframen leidt tot een bijstelling in de begroting in de vorm van lagere of hogere kapitaallasten. Aangezien het budgetrecht bij de raad ligt moet de raad deze bijlage dan ook vaststellen. De nieuwe kredietramingen worden vervolgens weer als uitgangspunt genomen voor uitvoering in het volgende jaar.
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
181
182
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
183
184
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
185
186
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
187
188
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
189
190
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
191
192
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
193
194
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Bijlage 2: Overzichten mutaties reserves per programma
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
195
196
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
197
198
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
199
200
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009
Bijlage 3: Verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen SISA (single information single audit) In 2009 heeft Hoorn 18 specifieke uitkeringen ontvangen die vallen onder de SiSa regeling. Deze regelingen zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Regionale meld- en coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten (RMC) Actieplan Cultuurbereik 2005 – 2008 (APCB) Onderwijsachterstandenbeleid niet-GSB (OAB) Investering stedelijke vernieuwing (ISV) Tijdelijke stimuleringsregeling woningbouwprojecten 2009 Brede doeluitkering verkeer en vervoer Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) Wet Werk en Bijstand inkomensdeel (WWB) Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte werkloze Werknemers (IOAW) 10. Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte werkloze gewezen Zelfstandigen (IOAZ) 11. Bijstandverlening Zelfstandigen (BBZ) 12. Wet Werkloosheidsvoorziening (WWV) 13. Participatiebudget 14. Schuldhulpverlening 15. Verzameluitkering SZW 16. Regeling Buurt, Onderwijs en Sport (BOS) 17. Maatschappelijke Opvang / verslavingsbeleid en openbare geestelijke zorg 18. Brede doeluitkering Centra voor Jeugd en Gezin (BDU CJG)
Gemeente Hoorn – Jaarstukken 2009, 25 mei 2010
201