Examen Federatie Financieel Planner
Vrijdag 13 juni 2014
DEEL II 13.30 - 16.00 uur - Casuïstiekbehandeling -
Dit deel van het examen bevat: een instructie op 1 pagina, één (1) Casus met drie (3) bijlagen en vier (4) vragen, op totaal negen (9) pagina's; controleer dit s.v.p. goed U dient te blijven zitten tot 16.00 uur en totdat uw enveloppe is opgehaald door een surveillant.
© 2014, Stichting Certificering FFP
INSTRUCTIE BIJ DE CASUÏSTIEKBEHANDELING
1.
U hebt 150 minuten voor het uitwerken van de casus.
2.
Schrijf met een zwartschrijvende pen. Zorg ervoor dat uw handschrift leesbaar is. Onleesbare teksten worden niet beoordeeld.
3.
Bij dit examen wordt gebruik gemaakt van sets met FFP-uitwerkbladen. Elke set van uitwerkbladen bestaat uit: een wit voorblad: deze pagina levert u in na het examen; een groene doorslag: deze kopie is bestemd voor u zelf. Gebruik voor het beantwoorden van iedere vraag een nieuwe set uitwerkbladen. Schrijf op elke set van een uitwerkblad in de rechterbovenhoek: uw examennummer; uw geboortedatum; het paginanummer; het totale aantal pagina’s. Leg om ongewenst doordrukken op meerdere examensets te voorkomen, telkens slechts één set uitwerkbladen op de kartonnen onderlegger.
4.
Houd bij het uitwerken van de casus rekening met de volgende aspecten: Ga alleen in op de inhoud van de casus en schrijf niet teveel algemeenheden op. Het etaleren van algemene kennis die geen direct verband houdt met de casus levert geen punten op. U kunt dus alleen met antwoorden die betrekking hebben op de casus, punten verdienen; Voorzie uw antwoord waar nodig van een analyse of onderbouwing. Betrek daarbij de informatie uit de casus; Schrijf in een beknopte stijl en voorkom langdradige uitweidingen.
5.
Na het eindsignaal mag u niet meer schrijven. Zorg er dus voor dat u voor het eindsignaal uw uitwerkbladen genummerd heeft en dat u het totale aantal pagina’s heeft vermeld. Haal de sets met uitwerkbladen uit elkaar. Doe de witte uitwerkbladen in de examenenveloppe en plak de enveloppe dicht. Plaats uw handtekening op de enveloppe en blijf zitten totdat uw enveloppe door een surveillant is opgehaald. Neem de groene uitwerkbladen mee naar huis.
Veel succes!
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 1 van 9
Casus Henk Houtzager en Karin De Graaf Algemeen Henk Houtzager (geboren 2 januari 1965) en Karin De Graaf (geboren 2 januari 1970) zijn sinds 1 januari 1990 getrouwd in wettelijke gemeenschap van goederen. Uit het huwelijk van Henk en Karin zijn twee kinderen geboren, Petra (16) en Erik (14). Henk en Karin hebben inhoudelijk hetzelfde testament (zie bijlage 1). Gezamenlijk vemogen Eigen woning Henk en Karin hebben sinds 1 januari 2013 een eigen woning in vol eigendom met een vrije verkoopwaarde en WOZ-waarde in 2013 en 2014 van € 600.000. Dit is hun eerste eigen woning. Lening ABC Bank Voor de financiering van de gehele aankoop is door ABC Bank op 1 januari 2013 een 30-jarige annuïteiten geldlening verstrekt van € 400.000. De maandelijks achteraf verschuldigde annuïteit is op basis van 4% nominale rente € 1.909,66. Zowel Henk als Karin zijn hoofdelijk kredietnemers voor deze financiering. Als zekerheid is hypotheek gegeven aan ABC Bank voor schulden van in totaal € 500.000. Overlijdensrisicoverzekering Op zowel het leven van Henk als Karin is op 1 januari 2013 voor 10 jaar een overlijdensrisicoverzekering afgesloten met een gelijkblijvende uitkering van € 150.000. De premies zijn kruislings verschuldigd. De totale premie bedraagt € 400 per jaar. Lening Houtzager B.V. Op 1 januari 2014 is er door Houtzager B.V. een lening met een hoofdsom van € 200.000 verstrekt. Het betreft een bulletlening met aflossing ineens na 30 jaar. Het geleende bedrag is door Henk en Karin gebruikt voor een verbouwing van de eigen woning. De rente is 4% nominaal, deze is aan het einde van ieder jaar verschuldigd. Zowel Henk als Karin zijn hoofdelijk kredietnemers voor deze financiering. Voor deze financiering is een tweede hypotheek gevestigd. Gezamenlijke betaalrekening (50/50) Verder hebben Henk en Karin een gezamenlijke, renteloze betaalrekening met een saldo per 1 januari 2014 van € 50.000. Dit bedrag willen Henk en Karin op deze rekening handhaven voor onverwachte uitgaven.
©2014, Stichting Certificering FFP
Page 2 of 9
Privévermogen Henk Houtzager B.V. Van zijn ouders heeft Henk in het jaar 2000 100% van de aandelen Houtzager B.V. en een effectenportefeuille geërfd. Henk heeft dit vermogen verkregen onder een harde testamentaire uitsluitingsclausule inhoudende dat het verkregene en de vruchten daarvan nimmer zullen vallen in een gemeenschap van goederen of betrokken mogen worden bij een verrekenbeding. De verkrijgingsprijs van de aandelen Houtzager B.V. bedraagt € 100.000. De balans van Houtzager B.V. per 1 januari 2014 ziet er als volgt uit:
Balans Houtzager B.V. Activa Passiva Effectenportefeuille (zie bijlage 2) 177.000 Aandelenkapitaal Vordering DGA 200.000 Winstreserves Liquide middelen 152.000 Stamrechtverplichting
100.000 347.000 82.000
Totaal
529.000
529.000
Totaal
De B.V. heeft in 2014 een nog te verrekenen fiscaal verlies van € 100.000, dat ontstaan is in 2010. De B.V. keert over 2013 en 2014 geen dividend uit. Effectenportefeuille in privé Zie bijlage 3. Privévermogen Karin Recreatiewoning Karin heeft in 2010 met een door haar ouders verstrekte lening van € 150.000 voor dit bedrag een recreatiewoning op haar naam gekocht. Zij betaalt haar ouders € 6.000 per jaar als zakelijke rente (4% nominaal). Zij lost niet op de lening af. Verder zijn er geen afspraken gemaakt over de lening noch is er hypothecaire zekerheid verstrekt. Zij verhuurt deze woning zonder BTW voor netto (na kosten) € 6.000 per jaar. Karin maakt zelf 4 weken per jaar gebruik van de woning. De WOZ- en de werkelijke waarde van de recreatiewoning is in 2013 en 2014 € 125.000.
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 3 van 9
Inkomen Henk Henk heeft vanaf zijn 20ste bij een bank gewerkt. Per 1 juli 2013 is Henk echter werkloos geworden. Van zijn ex-werkgever heeft Henk een afkoopsom van bruto € 80.000 ontvangen, te weten eenmaal zijn bruto jaarsalaris. De afkoopsom heeft hij conform de toen geldende fiscale regels fiscaal gefaciliteerd per 1 juli 2013 afgestort in Houtzager B.V. Per 1 juli 2013 is Henk in privé als ZZP-er begonnen. Hij heeft van aanvang aan meer dan 7 opdrachtgevers. Hij is hier fulltime mee bezig. Henk maakt gebruik van een fiscaal al afgeschreven laptop en reist vooralsnog met de trein. Over 2014 zal Henk naar verwachting een jaaromzet van bruto € 60.000 behalen en € 4.000 aan fiscaal aftrekbare kosten hebben. Henk heeft afgesproken met het UWV dat hij onder de zogenoemde startersregeling valt voor de Werkloosheidswet (WW) vanaf 1 juli 2013. Pensioen Henk Henk heeft in het verleden pensioen opgebouwd. Volgens het over 2013 verstrekte Uniform Pensioen Overzicht (UPO) heeft Henk vanaf zijn 65e jaar recht op een ouderdomspensioen van € 25.000 bruto per jaar. Na zijn ontslag heeft Henk zijn pensioen vrijwillig voortgezet. Het opbouwpercentage is 1,75% per jaar over het jaarlijkse pensioengevende inkomen. De jaarlijkse premie voor vrijwillige voorzetting van zijn pensioenopbouw bij het pensioenfonds van de bank bedraagt € 6.000. Het partnerpensioen op risicobasis is 70% van het te bereiken ouderdomspensioen. Henk heeft geen overig pensioen opgebouwd. Inkomen Karin Karin werkt bij een bank en heeft een bruto jaarsalaris van € 100.000. Zij heeft een lease auto met een cataloguswaarde van € 50.000 en een CO2 uitstoot van 200 gram per kilometer. De auto gebruikt zij ook voor privédoeleinden (meer dan 500 km privé). Karin betaalt aan haar werkgever een jaarlijkse eigen bijdrage van € 1.500. Pensioen Karin Karin bouwt jaarlijks 1,75% pensioen op basis van een middelloonregeling. Haar werkgever betaalt de volledige jaarlijkse pensioenpremie. Volgens het over 2013 verstrekte Uniform Pensioen Overzicht (UPO) heeft Karin vanaf haar 65e jaar recht op een ouderdomspensioen van € 40.000 bruto en bedraagt het partnerpensioen € 32.000 bruto per jaar. Het partnerpensioen is op risicobasis. Karin heeft geen overig pensioen opgebouwd. Gewenst besteedbaar inkomen/wens Henk en Karin wensen een besteedbaar inkomen van € 50.000 per jaar. Uitgaven voor de studie worden geschat op € 10.000 per jaar per kind, vanaf hun 18e jaar gedurende 5 jaar. Zij willen verder blijven wonen in hun huidige woning.
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 4 van 9
VRAGEN Deel 1 (algemeen) Betrek bij het beantwoorden van de vragen de volgende elementen: a. Belastingen b. Recht c. Pensioen, sociale zekerheid en verzekeringen d. Sparen, beleggen en financieren Met kosten of vermogensmutaties (zoals bijvoorbeeld rendement van effecten) die niet in de casus zijn gegeven, behoeft geen rekening te worden gehouden.
Vraag 1 Geef cijfermatig inzicht in het Consumptief Besteedbaar Inkomen (CBI) van Henk en Karin over 2014. Geef een aanvullende toelichting op de posten van het CBI.
Vraag 2 Geef cijfermatig aan hoe groot het nettovermogen van respectievelijk Henk en Karin afzonderlijk is, evenals hun gezamenlijke vermogen, per 1 januari 2014 met daarbij de fiscale box waaronder het vermogensbestanddeel valt.
Vraag 3 Geef uw analyse en advies voor Henk en Karin in het kader van hun financiële planning.
vraag 4: zie volgende pagina
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 5 van 9
Deel 2 Vraag 4 Stel dat Karin per 1 juli 2015 ook werkloos wordt en dat zij per 1 juli 2015 een afkoopsom van bruto € 50.000 ontvangt. Bovendien geldt het volgende: - Karin heeft op basis van haar arbeidsverleden vanaf 1 juli 2015 een volledige WWuitkering van 2 jaren - Karin blijft gedurende de gehele WW-uitkering werkloos en heeft besloten daarna uitsluitend vrijwilligerswerk te doen - Wet– en regelgeving 2014 van toepassing Geef inzicht in de gevolgen voor Henk en Karin. Ga onder andere in op de gevolgen voor het Consumptief Besteedbaar Inkomen (CBI) van Henk en Karin in de komende jaren en vanaf pensioendatum. Het is voor de beantwoording van deze vraag niet nodig om een geheel nieuwe berekening van het CBI te maken. Geef ook uw advies.
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 6 van 9
Bijlage 1 testament
Heden, De verschenen persoon verklaarde de volgende uiterste wilsbeschikkingen te maken: HERROEPING Ik herroep alle uiterste wilsbeschikkingen vóór deze door mij gemaakt. WIJZIGING ERFDELEN/BENOEMING ERFGENAMEN Ik benoem mijn kinderen tot enig erfgenaam. De regels van plaatsvervulling van het erfrecht bij versterf zijn op deze benoeming van overeenkomstige toepassing. LEGAAT Ik legateer aan mijn echtgenoot het levenslang vruchtgebruik van de nalatenschap. De regels van Titel 8 Boek 3 BW zijn van toepassing op het vruchtgebruik. UITSLUITINGSCLAUSULE /BESCHERMING ERFGENAMEN Voorts bepaal ik, dat hetgeen uit mijn nalatenschap wordt verkregen en hetgeen voor een en ander in de plaats treedt alsmede de revenuen daarvan niet zullen vallen in enige huwelijksgoederengemeenschap of een gemeenschap voortvloeiende uit een geregistreerd partnerschap, waarin de verkrijger gerechtigd mocht zijn of worden en niet in aanmerking mogen worden genomen bij de toepassing van enig verrekenbeding. RECHTSKEUZE Ik bepaal dat op de vererving en afwikkeling van mijn nalatenschap het Nederlands recht van toepassing zal zijn.”
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 7 van 9
Bijlage 2 Effectenportefeuille Houtzager B.V. per 1 januari 2014 Aandelen Naam
Aantal
Valuta
Koers
Actuele waarde €
Aankoopw aarde €
4.000
EUR
4,90
19.600
20.160
750
USD
122,15
66.717,83
60.500,26
3.050
GBP
3,45
12.795,70
12.328,08
500
USD
67,52
24.587
24.687,39
500
USD
71,57
26.061,47
25.199,27
300
EUR
26,40
7.920
7.125
200
EUR EUR
96,59
19.318 177.000
18.100 168.100
Palmer Capital Emerging Europe Equity HSBC Global Inv. Indian Equity Fund -AGlencore Xstrata (aan London Stock Exchange genoteerd mijnbouwbedrijf) BlackRock Latin America Fund A2- USD Parvest Equity Turkey Classic Cap. Royal Dutch Shell PLC Siemens AG Totaal
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 8 van 9
Bijlage 3 Effectenportefeuille Henk per 1 januari 2014 Aandelen Naam Aantal Koers Waarde werkelijk Dividendpercentage Royal Dutch 2.000 25 50.000 3% Shell A Google (in US 132 530,303 70.000 0% Dollars)* * Koers 1 Euro = 1,37 US Dollar over geheel 2014 Obligaties Naam Waarde nominaal Waarde werkelijk 2% NL staatslening 100.000 90.000 13-33
Opties Naam
Aantal
Expiratiedatum Uitoefenprijs Waarde werkelijk 20 December € 20 1.500 2015
Put optie Royal Dutch Shell A (gekocht)** Call optie Royal Dutch Shell A (geschreven)
20
December 2015
€ 40
Nihil
** Waarde aandeel Royal Dutch Shell A over geheel 2014 € 25 Film Fonds Naam Michiel de Ruiter Film Fonds
Aantal
Inleg 1
50.000
*** in 2013 aangegaan, inleg 220% aftrek in box 1. Uitkering verwacht in 2015 van € 5.000
©2014, Stichting Certificering FFP
pagina 9 van 9