COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN OOST 2014-04 Verslag van de Commissie Welstand en Monumenten Oost, gehouden op dinsdag 25 februari 2014 in Utrecht Aanwezig :
Afwezig
:
de leden P. Diederen, J. Kamphuis, M. Reniers (waarnemend voorzitter), K. Tedder en H. Vlaardingerbroek, B. Van Santen (afdeling Erfgoed), W. Smits (afdeling Stedenbouw), M. Bracht (afdeling Stedenbouw), M. van der Wiel (secretaris) en C. Boogert (uitvoerend secretaris) T. Frantzen (voorzitter), de leden N. Eerens en K. van Vliet
OVERZICHT VERSLAG A Ingekomen stukken en mededelingen B
Notulen Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 11 februari 2014
C
Algemeen
D D1 D2 D3 D4
Bouwplannen Locatie ziekenhuis Overvecht / Mesosterrein Wijde Begijnestraat 1 (rijksmonument) Ganzenmarkt 24 (rijksmonument) Ganzenmarkt 4 en 6 (gemeentelijk monument)
E E1 E2 E3 E4 E5 E6
Nagekomen plannen Weg tot de wetenschap 15 Johan van Oldenbarneveltlaan Nobelstraat 239 (gemeentelijk monument) Biltstraat 50 Wolter Heukelslaan 45 Prof. Leonard Fuchslaan 6
F
Overige bouwplannen Plannen met preadvies, lijst d.d. 20-02-2014
G G1 G2
Reclames Vader Rijndreef 9 Costa Ricadreef 173
H
Rondvraag en sluiting
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 25 februari 2014
A
Ingekomen stukken en mededelingen Geen onderwerpen.
B
Notulen van de Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 11 februari 2014 Het verslag wordt met enkele wijzigingen vastgesteld.
C
Algemeen Geen onderwerpen.
D D1 (O)
Bouwplannen Locatie ziekenhuis Overvecht / Mesosterrein Herontwikkelingsplan - ontwerp fase 1, 56 eengezinswoningen Aanvraag : Timpaan Ontwerp : AM RED Op het rechthoekige terrein op de plaats van het voormalige zusterhuis wordt in fase 1 van het herontwikkelingsplan de nieuwbouw van 56 eengezinswoningen voorgesteld. De voordeuren van de woningen liggen aan het doorgaande pad langs de voorgevels. Het binnengebied wordt tegenover het voormalige ziekenhuis ontsloten en biedt ruimte aan bewonersparkeren, achtertuinen en bergingen. De groene omgeving blijft behouden. Gekozen is voor een zo authentiek mogelijke, historiserende dertiger jaren architectuur. De tweelaagse woningen met zadeldak zijn gedacht in rode baksteen met een donkere plint, voor de korte rijen een wat lichtere kleurstelling. In de voorgevels zijn regelmatig verdeelde, vooruitspringende topgevelaccenten opgenomen, eindigend in een luifelstrook ter hoogte van de eerste verdiepingsvloer. In de eindgevels van de korte rijen is het steile dakschild tot deze luifelstrook doorgezet en is daaronder een erker toegevoegd. Tuinmuren aan de openbare ruimte worden als gevelmetselwerk uitgevoerd. De afdeling Stedenbouw is akkoord met de voorgestelde invulling voor deze locatie. Reactie van de commissie Vanuit de afdeling Stedenbouw is voor de herontwikkeling meegegeven dat de architectuur zich mag onderscheiden van haar omgeving. De commissie vindt de keuze voor jaren'30 architectuur niet voor de hand liggend maar heeft daar ook geen bezwaar tegen. Wel ziet zij het als een gemiste kans om de voorzijdes van de woningen in deze groene enclave ongebruikt te laten. De bewoners zullen via de achterzijde de woningen betreden. Door aan de buitenzijde van het blok ruimte te bieden voor een privézone, bijvoorbeeld een Delftse stoep, zal de publieke groene ruimte zin krijgen. Ook kunnen de woningplattegronden een bijdrage leveren aan het stimuleren van meer levendigheid aan de voorzijdes. De keuze om donker en licht metselwerk toe te passen wordt afgeraden: dit gaat ten koste van de stedenbouwkundige eenheid en leidt tot een schaalverkleining. In de gekozen architectuurtaal was het ook gebruikelijk te reageren op de stedenbouwkundige situatie met accenten, niet met kleuren. Geadviseerd wordt de dakkapellen aan de voorzijde mee te ontwerpen, passend binnen het Utrechtse dakkapellenbeleid en bruikbaar in relatie tot de schoorstenen. De tuinmuren aan de lange zijde vragen om heroverweging. Conclusie De commissie kan instemmen met het voorstel. Wel wordt dringend geadviseerd om aan de voorzijde van de woningen een gebruikerszone te creëren om de bewoners optimaal te laten profiteren van de ligging in het groen. Dit kan in de indeling ook benut worden door bijvoorbeeld aan de voorzijde een buitendeur te plaatsen. De stedenbouwkundige kwaliteit moet gewaarborgd worden in de eenheid, waarbij accenten toegepast kunnen worden ter ondersteuning. Het welslagen van de architectuur is afhankelijk van goede materialisering en detaillering. De erfafscheidingen vragen nog om een ontwerpslag en bij een volgende planbehandeling is inzage in de inrichting van het binnenterrein gewenst. Geadviseerd wordt een optiedakkapel voor de voorzijde mee te ontwerpen.
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 25 februari 2014
2
D2 (B)
Wijde Begijnestraat 1 (Rijksmonument) 13-15419 Aanvraag omgevingsvergunning voor het verbouwen tot hotel Aanvraag : Pieter Brokking Hazn Ontwerp : DENC Architect Gilse meldt dat de voorliggende aanvraag voor de verbouwing van dit Rijksmonument in nauw overleg met de afdeling Erfgoed tot stand is gekomen en licht de belangrijkste ingrepen toe. Op het plat afgedekte, drielaagse deel van het achterhuis is een zadeldak met twee dakkapellen toegevoegd. Een tussenliggend glazen volume met hellende dakvlakken verbindt de authentieke kap van het voorhuis met de nieuwe. In de voorgevel op de begane grond is het ritme van de oorspronkelijke vensters ter plaatse van de latere poort hersteld. In de achtergevel van de niet-monumentale aanbouw aan het binnengebied worden nieuwe vensters geplaatst en de balustrade op het platte dak krijgt een passender vormgeving. Reactie van de commissie De commissie heeft geen bezwaar tegen de voorgestelde ingrepen maar heeft wel haar twijfels over de vormgeving van de deuren in de zijgevels. Deze hebben qua stijl en detaillering een minder passend karakter. De architect wordt verzocht deze te heroverwegen, maar het is voor de commissie geen breekpunt voor een positief advies. Verder wordt er op aangedrongen om de bijzonderheid van een binnentuin in de binnenstad ook te benutten en deze ruimte niet te degraderen tot opslagplaats. Conclusie Aanvraag wordt voorzien van een positief advies. Ten aanzien van de zijdeuren zou een ontwerpslag gemaakt kunnen worden om op dit onderdeel het plan meer kwaliteit te geven.
D3 (B)
Ganzenmarkt 24 (Rijksmonument) 12-12427 Aanvraag omgevingsvergunning voor het verbouwen van een pand met bedrijfs- en woonbestemming tot een hotel met restaurant en hotelbar - revisie Aanvraag : Klaassen Speciale Projecten Ontwerp : Wevers & Van Luipen (notulen 14/08, 25/09 en 23/10 2012) Op verzoek van de aanvrager is de vormgeving van de hotelentree aan de Telingstraat aangepast. Architect Maaijwee geeft aan dat nu gekozen is voor een rijkere, historiserende detaillering van de pui, met een geaccentueerde centrale entree. De pui is ingevuld met vijf gelijke paneeldeurelementen. Daarachter liggen naast de entree een nooduitgang, een hefplateau en een meterkast. Op de hoek met de Ganzenmarkt wordt op de begane grond het vaste venster vervangen door een aanvullende vluchtdeur, in de vormgeving van de voorgevelpui. De afdeling Erfgoed heeft aangegeven bezwaar te hebben tegen de deur en de winkelpuiarchitectuur in de zijgevel. De gevel oriënteert zich op de Ganzenmarkt en dat was in de architectuur afleesbaar. Door het venster te vervangen door de zijdeur wordt dezelfde architectuur doorgezet in een ondergeschikte gevel. Reactie van de commissie De commissie deelt de mening van de afdeling Erfgoed niet ten aanzien van de vervanging van het venster in een deur; zij heeft hier geen bezwaar tegen. Echter, de pui is niet overtuigend. In de glazen variant is gezocht naar een vorm die én hiërarchisch past ten opzichte van de hoofdgevel aan de Ganzenmarkt én die in samenhang is ontworpen met de erboven gelegen liftschacht. De liftschacht is reeds gerealiseerd, dus aanpassing van de pui vergt een opgave om in een historiserende vormgeving een passende pui te ontwerpen die ook ondergeschikter blijft ten opzichte van de Ganzenmarktpui. Conclusie De commissie heeft in principe geen bezwaar tegen een historiserende pui in de Telingstraat, maar deze dient wel in hiërarchische verhouding te staan tot de pui aan de Ganzenmarkt en in samenhang ontworpen te worden met de liftschacht. In een volgend voorstel wordt verzocht de reclame mee te ontwerpen. De vervanging van een raam naar een deur in de zijgevel is akkoord.
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 25 februari 2014
3
D4 (B)
Ganzenmarkt 4 en 6 (gemeentelijk monument) 13-19710 Aanvraag omgevingsvergunning voor het wijzigen van de voorgevels van twee monumentale winkelpanden Aanvraag : R.J.C.M. de Groen Ontwerp : Lukas de Jong Architectuur (notulen 28/01 2014) Architect De Jong licht de aangepaste voorgeveltekening toe. De gevel van nummer 6 blijft vooralsnog ongewijzigd. De vensters op de begane grond van nummer 4 zijn doorgezet tot de vloer en voorzien van binnendraaiende deurstellen. De vormgeving is overeenkomstig bestaand. Op de bestaande gevel is een gemetselde attiek toegevoegd, waarvan de vormgeving verwijst naar het origineel, maar de kwetsbaarheid is verminderd. In de nieuwe attiek zijn bestaande, oorspronkelijke natuursteenonderdelen als duurzame afdekking hergebruikt. Afdeling Erfgoed kan instemmen met de aanvraag. Conclusie De commissie is verheugd te constateren dat de LOKV-pui (nummer 6) behouden kan blijven. De voorgestelde aanpassingen voor nummer 4 passen in het monumentale gevelbeeld. Aanvraag wordt voorzien van een positief advies.
E E1 (R)
Nagekomen plannen Weg tot de wetenschap 15 Schetsontwerp voor het uitbreiden en verbouwen van een woning Aanvraag : fam Bendien Ontwerp : Verkerke bureau voor architectonische vormgeving (notulen 14/01 2014) In het nieuwe voorstel zijn plaatsing en type van vensters herzien, is de entree omkaderd met een eenvoudige lijst en de naastliggende secundaire toegang vervallen. De dubbele dakramen zijn vervangen door dakkapellen en de middenrisalieten in de langsgevels tot dakhoogte opgetrokken. De vormgeving van de serreaanbouw is robuuster geworden door de metselwerkpenanten tot borstweringhoogte op het bovenliggende dakterras door te zetten. Tussen de penanten is een balustrade van geprofileerde verticale delen aangegeven. Conclusie De commissie kan instemmen met het schetsontwerp en wacht de aanvraag omgevingsvergunning af.
E2 (R)
Johan van Oldenbarneveltlaan, kadastrale sectie C, perceelnummer 3289 13-19598 Aanvraag omgevingsvergunning voor het plaatsen van een cortenstalen plaat en kunstwerk. Plaatsen van een boombank en het aanpassen van de bestrating Aanvraag : Stichting Joods Monument Utrecht Ontwerp : Naked Architecture (notulen 14/01 2014) In de aanvraag is nu invulling gegeven aan de vormgeving van de plaat en is de inrichting rond het monument aangepast. Reactie De commissie constateert ambivalentie in de voorgestelde uitwerking van het monument. De plaat krijgt een formeel frame terwijl de inrichting een informeel karakter heeft. Hierdoor mist de samenhang en valt het monument als geheel uit elkaar. De commissie ziet kansen om de vormgeving en positionering van de diverse elementen meer op elkaar af te stemmen, waardoor meer samenhang wordt gecreëerd en de kans op verrommeling afneemt. De verschillende ontwerponderdelen moeten ter versterking of ondersteuning van de plaat ontworpen worden. Conclusie De commissie is van mening dat de samenhang van de verschillende elementen waaruit het monument is samengesteld zou kunnen worden verbeterd. Het plan wordt aangehouden.
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 25 februari 2014
4
E3 (B)
Nobelstraat 239 (gemeentelijk monument) 13-20755 Aanvraag omgevingsvergunning voor het verbouwen van een raam tot rooster ten behoeve van een airco-installatie) Aanvraag: n.v.t. Ontwerp: n.v.t. De aanvraag is inmiddels gerealiseerd: het raam is vervangen door een geperforeerde aluminiumplaat, waar de airco-unit achter is geplaatst. De afdeling Erfgoed heeft aangegeven bezwaar te hebben tegen de gevelwijziging. Conclusie Het pand heeft de status van gemeentelijk monument. In onderhavig geval tast het vervangen van het raam het oorspronkelijke karakter aan en derhalve wordt de monumentwaarde geschaad. De ramen met glas en roedeverdeling zijn onlosmakelijk verbonden met het negentiende-eeuwse gevelbeeld. Het pand valt onder het beleidsniveau 'Behoud' (welstandsnota). De aanvraag voldoet niet aan de hieraan verbonden criteria. Zo dient bij verbouwingen de samenhang in het gevelbeeld gehandhaafd, bepaald, versterkt of hersteld te worden: daarvan is bij deze ingreep geen sprake. Aanvraag wordt voorzien van een negatief advies zowel op basis van monumentale als welstandelijke gronden.
E4 (R)
Biltstraat 50 14-01721 Aanvraag omgevingsvergunning voor het legaliseren van een luchtafvoervoorziening aan de gevel Aanvraag: n.v.t. Ontwerp: n.v.t. De luchtafvoervoorziening betreft een zwarte pijp tegen de zijgevel aan de Kapelstraat. Conclusie Ten aanzien van afvoerpijpen wordt in de regel geadviseerd om deze zo geïntegreerd mogelijk ten opzichte van architectuur en omgeving te plaatsen en zo beperkt mogelijk zichtbaar te laten zijn vanaf openbaar gebied. De Kapelstraat is een smalle zijstraat, waar deze pijp nu prominent in beeld is gekomen. Gestreefd moet worden naar een alternatieve plaatsing, minder zichtbaar, mogelijk inpandig. Aanvraag wordt voorzien van een negatief advies.
E5 (R)
Wolter Heukelslaan 45 13-21012 Aanvraag omgevingsvergunning voor het bouwen van een dakkapel aan de voorkant van een woning Aanvraag: H.E. Kits. Ontwerp: n.v.t. In de aanvraag wordt de bestaande smalle dakkapel verbreed. Conclusie In onderhavige aanvraag kan gemotiveerd worden afgeweken van de criteria voor dakkapellen, aangezien de decentrale plaatsing en de kortere afstand tot de zijmuur passend is voor dit bouwblok dat een duidelijke ensemblewerking heeft. Ook voor eventuele toekomstige dakkapellen op het belendende dakvlak van het blok biedt deze positionering mogelijkheden. Aanvraag wordt voorzien van een positief advies.
E6 (R)
Prof. Leonard Fuchslaan 6 14-0087 Aanvraag omgevingsvergunning voor het verbreden van een dakkapel aan de voorkant van een woning Aanvraag: n.v.t. n.v.t. Ontwerp: In de aanvraag wordt voorgestelde de bestaande oorspronkelijke dakkapel te verbreden. Conclusie Bij het adviseren over dakkapellen wordt gekeken naar het betreffende bouwblok. Ten aanzien van de maatvoeringen van de bestaande, oorspronkelijke dakkapellen is het betreffende bouwblok nog gaaf. Door de voorgestelde verbreding zou deze ritmiek verstoord worden. Bij het opstellen van de criteria voor dakkapellen (welstandsnota) is uitgegaan van het behoud van het karakteristieke beeld dat gevormd kan worden door (de
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 25 februari 2014
5
ritmiek van) de oorspronkelijke dakkapellen. Daarnaast heeft de oorspronkelijke dakkapel al de gehanteerde maatvoering volgens de criteria voor dakkapellen aan de voorzijde, namelijk de helft van de breedte van het dakvlak. De aanvraag voor een verbreding van de dakkapel zal derhalve voorzien worden van een negatief welstandsadvies. F
Overige plannen De plannen, genoemd in de lijst d.d. 20 februari 2014, zijn met een preadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. De leden van de commissie hebben besloten de advisering over te nemen. De preadvisering is verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria, zoals vastgelegd in de welstandsnota. Samenvattend: Open : Verandering en handhaving zijn beide mogelijk, zowel naar structuur als naar architectuur. Respect : Essentiële eigenschappen van de aanwezige bebouwings- en omgevingskarakteristiek worden gerespecteerd. Behoud : Behoud en herstel van het aanwezige bebouwingsbeeld en versterken van de bestaande of historisch bepaalde karakteristiek van stedenbouwkundige, architectonische, landschappelijke of cultuurhistorische aard. Stimulans: Het gebied vraagt vanwege zijn bijzondere of markante karakter extra aandacht voor versterking en stimulering van het beeld. Indien van toepassing, zijn de aanvragen getoetst aan de (welstands)criteria, zoals geformuleerd in de welstandsnota. De lijst is ter inzage op het secretariaat en in te zien via de website http\\www.welstandutrecht.nl.
G G1 (R)
Reclames Vader Rijndreef 9 14-00571 Aanvraag omgevingsvergunning voor het plaatsen van reclame aan een hek bij een kinderdagverblijf en naschoolse opvang Aanvraag: n.v.t. Ontwerp: n.v.t. De kinderopvang is gelegen aan de rand van een groene zone en aan deze zijde zijn twee relatief grote borden tegen het hekwerk rond het speelterrein van de opvang geplaatst. Conclusie In de welstandsnota heeft de groenzone het beleidsniveau 'Respect' toegekend gekregen vanwege het bijzondere karakter en de betekenis voor de wijk. De relatief grote uitingen tasten het karakter van deze zone aan. Volgens het Utrechtse reclamebeleid dient reclame ondergeschikt te zijn aan architectuur en omgeving; deze bebording sluit niet aan op deze groene omgeving. De aanvraag wordt voorzien van een negatief advies.
G2 (R)
Costa Ricadreef 173 14-00572 Aanvraag omgevingsvergunning voor het plaatsen van reclame aan een hek van een kinderdagverblijf en naschoolse opvang Aanvraag: n.v.t. Ontwerp: n.v.t. De kinderopvang is gelegen aan de rand van een groene zone en aan deze zijde zijn twee relatief grote borden tegen het hekwerk rond het speelterrein van de opvang geplaatst. Conclusie In de welstandsnota heeft de groenzone het beleidsniveau 'Respect' toegekend gekregen vanwege het bijzondere karakter en de betekenis voor de wijk. De relatief grote uitingen tasten het karakter van deze zone aan. Volgens het Utrechtse reclamebeleid dient reclame ondergeschikt te zijn aan architectuur en omgeving; deze bebording sluit niet aan op deze groene omgeving. De aanvraag wordt voorzien van een negatief advies.
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 25 februari 2014
6
H
Rondvraag en sluiting De volgende commissievergadering vindt plaats op 11 maart 2014.
De voorzitter,
De secretaris,
T. Frantzen
M. van der Wiel
Per 1 juli 2004 wordt de welstandsadvisering verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria zoals geformuleerd in de welstandsnota 'De schoonheid van Utrecht' (vastgesteld door de raad van de gemeente Utrecht d.d. 24 juni 2004). (O) = open (R) = respect (B) = behoud (St) = stimulans (Ont) = ontwikkelingsgebied
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 25 februari 2014
7
