Alle Hens Maandblad. Zwanen van de oceaan. Valkenburg vier jaar verder. Koninklijke Marine oktober 2008

Alle Hens

Maandblad van de Koninklijke Marine oktober 2008

Zwanen van de oceaan Valkenburg vier jaar verder

Colofon: Uitgave: Alle Hens is een uitgave van de Koninklijke Marine. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Hoofdredacteur: LTZSD 2OC KV V.J.G. Strijbosch

Alle Hens

Inhoud

Cover

Hr.Ms. De Ruyter en de Mexicaanse driemaster Cuauhtémoc op het Marsdiep tijdens de Parade of Sail. (Foto: John van Helvert)

4 Vikings voor het stoplicht

Tijdens de internationale oefening ‘Storm Tide’ in het Belgische Oostende ondersteunen mariniers en Vikings de evacuatie van driehonderd burgers. Dit zorgt voor enkele hoogst ongewone situaties in de stad.

Redacteurs: LTZSD 2 KV B. Wijnandts LTZ 2OC M. F. van der Maas

8 Wat nu?

Aan dit nummer werkten verder mee: LTZ 3 D. Zwaan

Toen de deuren van het vliegkamp Valkenburg in 2004 definitief sloten, stonden 625 medewerkers voor een groot vraagteken. Wat nu? Vier jaar later heeft bijna iedereen op een eigen creatieve manier weer een toekomst opgebouwd.

Lay-out & druk: OBT B.V., Den Haag Adreswijzigingen KM-personeel: Doorgeven aan Bureau Administratie of via DCHR Telnr.: 0800 225 57 33 DSN *06-733

12 Een volwaardige pijler

4

Adreswijzigingen veteranen: Stichting Veteraneninstituut Postbus 125 3940 AC Doorn Telnr.: 0343 474 150 Adreswijzigingen betalende abonnees: Abonnementenland Postbus 20 1910 AA Uitgeest Telnr.: 0900 226 52 63 (s 0,10 per minuut) www.aboland.nl Opzegtermijn zes weken

De Westreis van Hr.Ms. Van Speijk is nu al een groot succes. Het stationsschip onderschepte een record drugsvangst van 4.200 kilo cocaïne.

18 Honderd extra vlaggenmasten

8

Den Helder als finishhaven van de Tall Ships’ Races 2008. De Koninklijke Marine nam de rol van hoofdsponsor op zich, maar dit betekende meer dan een zak geld doneren. Ruim driehonderd vrijwilligers lieten de handen wapperen.

22 Afscheid Patty Willeboordse

Als een van de eerste vrouwelijke baksmeesters van een gemixte klas en als eerste vrouwelijke Chef d’Equipage waren opleiden, stimuleren en motiveren de drie pijlers in de carrière van LTZ 2OC Patty Willeboordse. Op 1 november zwaait ze af. In Alle Hens kijkt ze nog eenmaal terug op haar indrukwekkende marineloopbaan.

En verder:

12

Kopijdatum: De deadline voor het volgende nummer van Alle Hens valt op 13 oktober 2008. Abonnementsprijs: € 17,02 (buitenland € 21,55 per jaar) Aanhaling uit en overname van artikelen uit dit blad is toegestaan met bronvermelding.

ISSN 0024-0389

De Maritiem Militaire Opleiding staat dit jaar voor het eerst als volwaardige pijler naast het bacheloronderwijs en de vaktechnische opleiding op het Koninklijk Instituut voor de Marine. Hoe vergaat het de aspirant-adelborsten tot zover?

16 4.200 kilo cocaïne

Redactieadres: (niet voor adreswijzigingen en vragen over verzending) Alle Hens Het Nieuwe Diep 5 Het Paleis, kamer 213 MPC 10A / Postbus 10.000 1780 CA Den Helder Telnr.: 0  223 657 620 / 657 660 DSN 209 57620 / 57660 E-mail: [email protected] Internet: www.marine.nl

Maandblad van de Koninklijke Marine

16

28 Logboek 35 Mensen & Mutaties

Slagvaardigheid vergroten Het Commando Zeestrijdkrachten levert operationeel inzetbare eenheden voor het bewerkstelligen van veiligheid op en vanuit zee en ons werkterrein strekt zich wereldwijd uit. Ik weet dat die wereldwijde inzet van marinepersoneel veel van ons allen vergt. Niet alleen van degenen die worden ingezet, maar ook van degenen die helpen met opwerken, gereedstellen, ondersteunen en, niet te vergeten, van het thuisfront. Het is daarbij belangrijk te realiseren dat het werk van onze Marine collega’s buiten het CZSK net zo belangrijk en vaak veeleisend is als binnen het CZSK, dat zowel het verwerven als het in stand houden van materieel belangrijk zijn, en dat het werven van nieuw personeel net zo belangrijk is als het behouden van het zittend personeel. Ik maak hierin geen onderscheid. Sterker nog, ongeacht waar we ons werk doen, staan we gezamenlijk voor onze Marine. Voor dat mooie product waar we, ondanks de nodige uitdagingen op het operationele, materiële en personele vlak, met recht trots op kunnen zijn. Bij de afweging waar en hoe we de (beperkte) beschikbare middelen inzetten en de voorbereiding van die inzet hebben we elkaar allemaal keihard nodig. En het blijft belangrijk ons werk en onze marine naar buiten toe uit te dragen. Evenementen bieden vaak een uitgelezen kans om ónze Marine aan het publiek te tonen. Zo stond het publiek tijdens de Wereld Havendagen met open mond te kijken naar een Lynxhelikopter die een peloton mariniers van de BBE afzette op Hr.Ms. Rotterdam. Vele bezoekers bezochten de onderwaterwereld van Hr. Ms. Walrus tijdens deze dagen in Rotterdam. Ook het evenement ‘The Tall Ships’ Races 2008 Den Helder’ in onze eigen marinestad zorgde voor een grote impact op het CZSK. Meer dan 500 vrijwilligers staken gedurende vier dagen de handen uit de mouwen om dit zeilspektakel soepel te laten verlopen voor de 76 prachtige zeilschepen die afmeerden aan de Helderse steigers. Hoge ogen Ook in de West werden hoge ogen gescoord. Hr.Ms. Van Speijk deed een record drugsvangst van 4.200 kg aan boord van een Panamese koopvaarder, waarmee het belang van de aanwezigheid van een stationsschip in het Caribische Gebied weer eens werd bewezen. De komende periode staat er ook het nodige te gebeuren. Op 15 september is Hr.Ms. De Ruyter vertrokken om gedurende drie maanden deel te nemen aan het permanente NAVOeskader Standing NATO Maritime Group 1. Een week later vertrokken Hr.Ms. Johan de Witt samen met Hr.Ms. Rotterdam, Hr. Ms. Maassluis, Hr.Ms Makkum en Hr.Ms. Amsterdam voor de oefening Brave Archer / Joint Warrior onder leiding van de staf van NLMARFOR. Een belangrijke oefening voor de certificering van NLMARFOR om in het eerste half jaar van 2009 gereed te zijn voor inzet in de NATO Response Force (NRF). Ook de EU-missie in Tsjaad blijft onze aandacht en inspanning vragen. De Directeur Operaties BRIGGENMARNS Verkerk heeft onlangs het mariniersdetachement in Tsjaad bezocht. Tijdens een patrouille kreeg hij een goed beeld van de complexe situatie in het Afrikaanse land en het werk dat de mariniers in deze missie doen. Daarnaast continueert het OMLT 6 nog steeds haar belangrijke bijdrage aan de vorming, training en begeleiding bij daadwerkelijke operaties van de Afghan National Army (ANA) in Afghanistan.

Ik heb eerder aangegeven dat met de huidige personeelssterkte zowel het werven van nieuw personeel als het behoud van het zittend personeel uitermate belangrijk zijn. In dit verband zet de afdeling Personeelsvoorziening KM alle zeilen bij om de opkomstklassen in het najaar zo vol mogelijk te krijgen. En niet zonder resultaat. Door grotere opkomsten van mariniers en voor de matroos OD en LDV zijn nu meer personeel in opleiding dan initieel gepland. Een positieve ontwikkeling. Met nieuwe commercials, de productie van een virtuele tool/game voor de marine website en vanaf 1 november een vernieuwde online voorlichting, wordt beoogd de wervingsresultaten nog verder te verbeteren. We hebben elke nieuwe collega keihard nodig en het is aan ons allen om de nieuwe marinemensen goed op te vangen, te coachen en te begeleiden. Vernieuwen Ik heb bij mijn aantreden op 31 augustus 2007 aangegeven dat ik voorlopig geen grote veranderingen wil in de CZSK-organisatie. Het stof van de afgelopen reorganisaties moet eerst zijn neergedwarreld. Dit betekent echter niet dat er geen bijstellingen mogelijk zijn. De marineleiding wil blijven luisteren naar de signalen van de werkvloer en wil waar mogelijk laten zien niet doof te zijn voor de ideeën die daar leven. Herhaaldelijk heeft u aangegeven dat de inrichting van de organisatie en de herkenbaarheid van de aanspreekpunten binnen deze organisatie beter kan en dat de ondersteuning van de wal voor kleinere schepen te wensen overlaat. De klacht werd geuit dat zaken tussen “wal en schip” vallen en dat concrete maatregelen gemist werden. Die signalen zijn aanleiding geweest om binnen de Admiraliteitsraad de besturing van onze organisatie nog eens goed tegen het licht te houden. Na gedegen onderzoek en overleg hebben we onlangs besloten een aantal aanpassingen uit te voeren. Eén daarvan is het versterken van de rol van de groepsoudsten onderzeeboten en mijnenbestrijdingsvaartuigen. Daarnaast een aantal andere organisatorische aanpassingen, waardoor de personeelsorganisatie zich sterker op haar taak kan richten. Hiermee willen we aan bovengenoemde signalen gehoor geven en de slagvaardigheid van onze organisatie vergroten. We moeten ons wel realiseren dat deze maatregelen niet direct alle problemen zullen oplossen. Maar ze zijn duidelijk gericht op het verbeteren van onze marine en daarmee het realiseren van een herkenbare en slagvaardige marine, die ook in de toekomst een geloofwaardige bijdrage kan leveren aan veiligheid op en vanuit zee. De Commandant Zeestrijdkrachten

R.L. Zuiderwijk, luitenant-generaal der mariniers

3

Mariniers nemen deel aan Belgische evacuatieoefening

Het vliegveld is voor deze oefening omgedoopt tot militair oefenterrein.

Het winkelend publiek van Oostende zal even met de ogen hebben geknipperd toen zij op een ogenschijnlijk normale doordeweekse dag opeens een colonne gepantserde rupsvoertuigen voorbij zag rijden. De Vikings werden eind augustus, samen met ongeveer honderd mariniers, ingezet voor de Belgische Tekst: Vanessa Strijbosch/Foto’s: Cees Baardman evacuatieoefening ‘Storm Tide’

Brullende Vikings door straten van Oostende

Het is alles behalve alledaags wat er eind augustus allemaal in de Belgische kustplaats gebeurt: paratroepen landen op het vliegveld, militaire voertuigen rijden af en aan door de stad en op het strand wordt een amfibische landing uitgevoerd. Vier dagen lang lijkt Oostende omgedoopt tot oefenterrein. In totaal vijfhonderd militairen, waaronder ook Spanjaarden, nemen deel aan de ‘Non Combattant Evacuation Operation’ onder de noemer ‘Storm Tide’. En stormachtig zou het gedurende die dagen worden voor zowel de militairen als de burgers. Evacueren Als op maandagochtend het vliegveld ingenomen wordt, door onder andere de inzet van de Nederlandse mariniers van de 22e Infanteriecompagnie, is de oefening echt begonnen. Tussen de

commerciële chartervliegtuigen in staat opeens een Hercules, beladen met militairen en voor het eerst ook met Nederlandse Vikings. De militairen hebben één doel: het evacueren van driehonderd burgers uit Oostende. Er zijn vijf verzamelpunten in de stad waar de geselecteerde burgers zich kunnen melden om vervolgens naar het vliegveld gebracht te worden en vanuit daar met de Hercules naar veilig gebied te vliegen. Maar zo simpel als die opdracht klinkt, zo lastig is de uitvoering. Afgezien van het feit dat er zich opstandige milities in het gebied bevinden, staan de militairen ook voor de uitdaging om de burgers met minimale weerstand te evacueren. “Hoe zou je jezelf voelen als je in die situatie zit”, merkt eerste luitenant der mariniers Alex de Haas op, opvolgend commandant van de 22e Infanteriecompagnie. “Het is nog altijd de vraag hoe burgers reageren. Willen ze wel weg? 4

Zijn ze angstig of zit er misschien wel een terrorist tussen?” Hij illustreert dat aan de hand van een van de opdrachten tijdens de oefening. “Tijdens een patrouille in een sporthal, merkten we hoe lastig het kan zijn om in een omgeving met veel burgers op je hoede te blijven. Je ziet allemaal sportende mensen, maar er kan makkelijk een rebel tussen zitten. We moesten continu opmerkzaam zijn.”

▼

Geen acteurs Het feit dat het hier gaat om echte burgers uit de stad zelf maakt deze evacuatieoefening bijzonder”, vindt De Haas. “Deze mensen weten uiteraard dat het om een oefening gaat, maar staan er meer onbevangen in dan acteurs. En wij leren zo weer beter in te spelen op hun emoties.” De Belgische commandant van het 1e bataljon parachutisten beschrijft hoe lastig een evacuatie kan zijn: “Het gros weet de verzamelpunten zelf te bereiken, maar het komt ook wel voor dat we ze letterlijk uit hun huizen moeten halen. Bovendien is een klein aantal van hen in het scenario gegijzeld.”

▲

Pubers fietsen de Vikings achterna en maken ‘peace’ symbolen met hun vingers 5

Het was geen alledaags plaatje: een colonne gepantserde rupsvoertuigen door het centrum van Oostende.

Steentje bijdragen De Nederlandse mariniers spelen, ondanks hun geringe aantal, een belangrijke rol. Samen met de Belgische parachutisten nemen zij het vliegveld over en twee dagen later krijgen ze te maken met een gijzeling van burgers in een bunkercomplex aan het strand. Met een amfibische landing en de inzet van de Vikings vallen de mariniers de rebellen aan en weten de burgers te bevrijden. Diezelfde dag nog krijgt de commandant van de 22 e Infanteriecompagnie de opdracht om de rebellenleider op te pakken, wat illustreert dat de Nederlandse mariniers hun steentje goed bijdragen tijdens de Belgische evacuatieoefening. Het Vierdaagse gevoel Voor de Vikinggroep komt deze oefening mooi uit. Nog niet eerder werden de nieuwe rupsvoertuigen van het korps vervoerd in een Hercules en nog niet eerder reden de Vikings door een druk stadscentrum. Beide aspecten kunnen de mariniers nu in de

praktijk brengen. Vooral het vervoer door de stad levert unieke beelden op: winkelend publiek dat van verbazing ineens stil staat op de stoep, mensen die met hun mobieltjes foto’s maken en pubers die de voertuigen achterna fietsen en ‘peace’ symbolen maken met hun vingers. Dan geeft de voorste Viking ineens het teken om af te remmen. Even later steekt een oudere dame op het zebrapad over en maakt een dankbaar gebaar met haar wandelstok richting de bestuurder van de Viking. “Dit hebben we nog niet eerder beoefend. Het is geweldig om een keer meegemaakt te hebben”, reageert sergeant-majoor der mariniers Piet van de Boomen enthousiast. “Met een colonne Vikings door een stad rijden zonder dat die onderbroken wordt en met minimale belasting voor het verkeer, is geen gemakkelijke taak. Het is ons gelukt. Een geslaagde oefening, al had ik graag meer Vikings tot mijn beschikking gehad”, aldus de opvolgend pelotons commandant van de Armoured Support Group. De bestuurder van een van de Vikings, korporaal der mariniers Bas Vogelaar, vond rijden door

6

Een warm bekertje erwtensoep gaat er wel in na zo’n spannende dag.

een stad een unieke ervaring. “Het was net het Vierdaagse gevoel! Mensen zwaaiden naar ons langs de kant van de weg. Die wisten natuurlijk niet wat ze zagen.” Meer dan battle taxi In totaal doen zeven Vikings mee aan ‘Storm Tide’. De voertuigen worden ingezet als snelle reactie macht en als eerste vooruit gestuurd. “Een soort brandweerfunctie”, licht de opvolgend commandant Alex de Haas toe. “De Vikings ondersteunen de complete opmars van het vliegveld naar de vijf punten in de stad en terug.” Volgens kapitein der mariniers Steven Baan, de pelotonscommandant van de Armoured Support Group, is de inzet van de Vikings veel meer dan alleen een ‘battle taxi’. “We gebruiken de voertuigen niet alleen voor het vervoeren van passagiers, maar ook als platform voor bevoorraden en communicatie.” Ondertussen gaat het evacueren in volle vaart door. Als de burgers eenmaal op het vliegveld zijn aangekomen, wacht hen nog een laatste ‘onthaal’ in een speciaal daarvoor ingerichte zone. Hier wordt voor de tweede keer de identiteit gecontroleerd en krijgen ze de eerste noodzakelijke zorg. “Gaan we met dat vliegtuig?” vraagt een jongetje aan zijn opa die net een beker warme erwtensoep ontvangt. “Jazeker knul, is dat nou niet leuk”, antwoordt de grootvader en knipoogt naar de militair van wie hij zojuist de soep ontving. “Het is helemaal nog niet zo slecht om geëvacueerd te worden. We hebben de tijd van ons leven.” n

7

En toen sloten de deuren van het vliegkamp Valkenburg Kapitein-luitenant-ter-zee Maria Riemens kan het zich nog als de dag van gister herinneren. “Ik zat in de auto op weg naar een afspraak, terwijl ze ondertussen op Valkenburg op een groot scherm het debat in de Tweede Kamer over de sluiting van het vliegkamp volgden. Toen ging de telefoon en meteen nadat ik opgenomen had, klonken de woorden ‘nou, het is gebeurd…’ Ik moest behoorlijk slikken, want naast mijn emotie over dat wij zouden worden opgedoekt, was ik net aangetreden als stafofficier personeel. Ik stond Tekst: Maartje van der Maas voor de grote uitdaging om 625 mensen aan een nieuwe baan te helpen.” Op 18 april 2004 viel het doek voor het vliegkamp van waaruit de P3C Orions niet alleen onderzeebootbestrijdingsvluchten ondernamen, maar ook patrouilles vlogen boven crisisgebieden. Riemens vertelt: “Natuurlijk wisten we allang dat de sluiting als een Zwaard van Damocles boven ons hoofd hing, maar we hebben ons tot de laatste minuut verweerd om het kamp open te houden.” Op deze voorjaarsdag in 2004 kwam het hoge politieke woord er eindelijk uit. Valkenburg moest sluiten, maar niet voordat de vliegtuigen aan Duitsland verkocht waren, er nog een upgrade van een aantal toestellen plaatvond, de Duitsers goed opgeleid waren en het vliegkamp volledig ontmanteld was. “Sommigen bleven om deze taken uit te voeren en moesten maar doorgaan alsof er niets aan de hand was. Dat was echt heel erg zuur”, aldus Riemens. “Ik ben als P&O-ressortbeheerder samen met P&O-advies en het managementteam hard aan het werk gegaan om 625 mensen ‘weg te masseren’ en op een plek te krijgen waar zij verder aan een toekomst konden bouwen. Die klus doe je niet alleen en gelukkig kregen we daarbij genoeg hulp uit allerlei hoeken.”

Banenmarkt in de hangaar Om dit zo soepel mogelijk te laten verlopen, werd beroep gedaan op het Sociaal Beleidskader (SBK). Deze wettelijke regeling geeft aan waar medewerkers aanspraak op kunnen maken wanneer zij overtollig worden voor de Koninklijke Marine. “Initieel werd er de eerste zes maanden gezocht naar een andere functie binnen defensie. Lukte dat niet, dan kwamen de werknemers terecht bij het Bureau Kansrijk, dat hielp met zoeken naar een baan buiten de poort”, vertelt Riemens. “Ook waren er regelingen om opgebouwd wachtgeld af te kopen, loonsuppletie te krijgen, vervroegd met functioneel leeftijdsontslag te gaan of opleidingen te volgen.” Ook buiten het SBK om werden activiteiten ondernomen om ervoor te zorgen dat alle Valkenburgmedewerkers naar tevredenheid op een plaats terecht zouden komen. “De commandant van squadron 320 heeft een goede packagedeal kunnen maken met bijvoorbeeld Martinair, zodat onze vliegers daar bovenop de sollicitatiestapel kwamen te liggen. Ook hebben we een banenmarkt georganiseerd in de hangaar, waar verschil-

Ontslagen, en hoe nu verder?

8

lende bedrijven, zoals de luchtmacht en het Marinebedrijf, zich konden voorstellen.” Emotionele achtbaan “Uiteindelijk is het meeste onderhoudspersoneel overgegaan naar de luchtmacht. Slechts een klein deel heeft gekozen voor Martinair of Transavia”, vervolgt Riemens. “De vliegers daarentegen zijn bijna allemaal naar Martinair gegaan. Een aantal mensen heeft de stimuleringspremie aangepakt en is weggegaan bij defensie. Maar een paar medewerkers is overgegaan naar de vloot en heeft nu ergens een varende carrière.” Uiteindelijk is voor bijna iedereen een passende oplossing gevonden. Toch heeft het sluiten van het kamp de ex-medewerkers emotioneel erg aangegrepen. “Voor sommige mensen stond het leven helemaal op z’n kop. Ga er maar aanstaan: onzekerheid, een nieuwe baan zoeken, wellicht verhuizen. Toch denk ik dat wij alles hebben geprobeerd om deze emotionele achtbaan met zo min mogelijk haarspeldbochten te laten verlopen. Het enige waar ik achteraf wel van denk dat het anders had gekund, is de communicatie. Er was heel veel informatie te verwerken en we hebben ons niet altijd gerealiseerd dat, wanneer je geen toegang hebt tot dezelfde informatie, personeel haar eigen verhaal maakt. Het heeft ons soms echt verbaasd wat er in de hoofden van mensen omging. Misschien hadden we nog vaker op de zeepkist moeten gaan staan. Anderzijds hoort deze uitlaatklep bij een rouwproces, want dat is het wel geweest voor ons allemaal.”

De vliegtuigen zijn volledig overgedragen, de nieuwe Duitse eigenaars opgeleid en het kamp is gesloten. De laatste ex-Valkenburgers kunnen nog tot 1 januari 2009 aanspraak maken op het SBK. Riemens concludeert: “Het was een turbulente periode en af en toe behoorlijk zuur, maar ik heb wel geleerd dat de Koninklijke Marine erg veel kan regelen, als je er maar zelf achteraan gaat. Bovenal kijk ik met bewondering terug naar al die mensen, die in die vervelende situatie met veel onzekerheden hun professionaliteit en waardigheid hebben weten te behouden en de creativiteit hebben gehad om hun leven een heel andere wending te geven.” n

“Er moesten 625 mensen ‘weggemasseerd’ worden, een uitdagende klus” Dat er inderdaad veel mogelijk is en mensen erg creatief kunnen zijn, blijkt wel uit de verhalen van drie ex-Valkenburgmedewerkers. Alle drie zijn ze een andere kant opgegaan, maar toch (bijna) op hun pootjes terechtgekomen. Ergens op het spiksplinternieuwe industrieterrein Lemsterpark zit de even zo nieuwe onderneming van Ron en Petra Pouwelsen. Het koppel is na de sluiting van het vliegkamp vanuit het westen verhuisd naar het watersportdorp Lemmer om daar aan een onbekende uitdaging te beginnen: het opzetten van een eigen zeilen cateringbedrijf. “Ik werkte als kwaliteitscontroleur van vliegtuigartikelen in het magazijn”, vertelt Ron. “Met een clubje van twaalf man hebben wij daar in het magazijn echt het licht van Valkenburg uitgedaan. Ik heb het hele kamp zien leeglopen, maar wij bleven nog omdat de Duitsers nou eenmaal ook onderdelen nodig hadden.” Toen het kamp daadwerkelijk sloot, hadden ze gelukkig een volledig gereed bedrijfsplan op de plank liggen en konden aan een nieuw avontuur beginnen. “We hadden altijd al het idee om weg te gaan of iets voor onszelf te gaan doen”, vervolgt Ron. “De sluiting van het kamp was voor ons dat extra zetje in de rug. Was dat niet gebeurd, dan hadden we misschien nog steeds zitten dubben.” Petra,

die nog steeds werkzaam is op het ministerie van Financiën, vult aan: “Dankzij het SBK kregen wij de kans om zesentwintig dienstjaren af te kopen. Dat gaf ons het startkapitaal dat we nodig hadden om zelfstandig ondernemer te worden.” Ron gaat door: “Ja, dankzij dat SBK kreeg ik ook de kans om allerlei opleidingen te volgen. Ik ben zeilinstructeur geworden, heb een verkorte koksopleiding gevolgd, ben op de hoogte van alle hygiëneregels in de keuken en kan tegenwoordig met een marifoon omgaan. Petra heeft aan de meeste cursussen meegedaan. Ik wist al twee jaar dat het kamp dicht ging, dus ik kon me

9

maximaal voorbereiden op de volgende stap.” Hun bedrijven ‘He and She Sailing’ en ‘The Yaght Catering Company’ zijn op 31 mei officieel geopend door oud-minister van Financiën Gerrit Zalm. Het koppel vertelt over de lastige periode die vooraf ging aan de opening. “We hadden dankzij het SBK wel een coach toegewezen gekregen, die ons voorlichting zou geven en zou begeleiden in het zelfstandig ondernemerschap, maar daar hebben we eigenlijk niet zo heel veel aan gehad. We hebben echt alles zelf moeten ontdekken, maar daar hadden we gelukkig wel de tijd voor en nu staat er een prachtbedrijf.” Toch zijn Ron en Petra nog niet uit de turbulentie verdwenen. “Het is echt heel raar om, na al die tijd voor een baas gewerkt te hebben, nu eigen baas te zijn. Je hebt geen duidelijk dagritme, geen collega’s en niet meer die maandelijkse salarisstrook. Toch krijg je er wel een hoop vrijheid voor terug. Het bedrijf is op dit moment nog niet rendabel, maar we zijn pas net begonnen. Geef het nog een jaartje!”

“Ik moet toegeven dat er wel een aantal wenkbrauwen omhoog ging, toen ik met mijn studievoorstel bij P&O binnenstapte”, begint Kees van Es zijn verhaal. “Ik vloog als eerste flightengineer in de cockpit op de Orion. Omdat ik slechts operationeel inzetbaar was en geen instructeurstatus had, was ik een van de eersten die echt een probleem had. Binnen drie maanden zou er geen plek meer voor mij zijn op Valkenburg en ik moest dus heel snel wat anders gaan verzinnen.” Een periode volgde waarin hij met zichzelf worstelde. “Ik wilde een vak waarmee ik niet alleen bij defensie terecht kon, maar ook in de burgermaatschappij. Ik had tenslotte al een keer meegemaakt dat mijn baan bij de baas plots verdween. De opleiding die een vriend van de lagere school was gaan volgen, sprak me erg aan en daar ben ik me

in gaan verdiepen. Toen ik er uiteindelijk uit was, ben ik naar P&O gestapt en heb gezegd: ik wil radiodiagnostisch laborant worden. Een vak waarvoor ik een vierjarige HBO-opleiding moest volgen. De commandant van vliegsquadron 320 reageerde heel nuchter: “Je hebt twee jaar recht op een opleiding, maar weet wel waar je aan begint.” Ik besloot om mezelf als doel te

stellen mijn propedeuse binnen een jaar te halen, anders zou ik ergens een baan als techneut gaan zoeken. Dat is ondertussen vier jaar geleden”, lacht van Es. “Toen mijn twee jaar van het SBK erop zaten, heeft het Instituut Samenwerking Defensie en Relatieziekenhuizen de kosten van mijn studie op zich genomen. Op 25 juni ben ik afgestudeerd als medisch beeldvormend en bestralingsdeskundige en ik word straks de eerste radiodiagnostische laborant die defensie rijk is. Omdat aan deze functie de rang van officier hangt, volg ik nog een aanvullende officiersopleiding op de Koninklijke Militaire Academie in Breda. In het Centraal Militair Hospitaal in Utrecht is al een plekje voor me gereserveerd en eind 2008 begin ik daar fulltime aan mijn nieuwe carrière.”

Albert Limburg zag de bui boven Valkenburg al wat eerder hangen. “Ik had er net een plaatsing als Hoofd Operationele Dienst op squadron 320 opzitten en ging naar Den Haag voor een bestuurlijke functie. Ik wist dat mijn operationeel vliegende carrière bij terugkomst op Valkenburg erop zou zitten en wist ook dat het voortbestaan van het kamp ernstig bedreigd werd. Ik besloot hierop buiten de poort te gaan kijken en kwam als vlieger bij Martinair terecht.” Limburg is gezagvoerder op een MD11 (een groot vrachtvliegtuig, red.), maar is ook verantwoordelijk voor alle vliegers en de operaties die zij in de lucht uitvoeren. “Omdat ik in mijn beginjaren als piloot gemakkelijk

vijftig procent kon werken, heb ik gedurende een tijd een uitstapje gemaakt naar Siemens Nederland. Ik werkte daar als organisatieadviseur en vloog parttime bij Martinair. Ondertussen maak ik weer vol-

ledige werkweken als vice-president vliegoperaties bij de luchtvaartmaatschappij.” Na het sluiten van de poort van Valkenburg, verwelkomde Martinair meerdere ex-KMmedewerkers. Limburg vertelt: “Je ziet de marinemensen vaak bovendrijven. Ze zijn gemotiveerd, bereid om dingen te doen buiten hun werkzaamheden om, tonen initiatief en zijn sociaal in de omgang. Af en toe zijn ze wel een tikkeltje te assertief, wat lastig kan zijn voor leidinggevenden.” De gezagvoerder heeft nooit spijt gehad van zijn vroege beslissing. “Ik wilde niet wachten op de nare dingen die misschien zouden komen en kreeg hier een buitengewoon goede kans. Tsja, en die heb ik dus gegrepen.”

10

Prinsjesdag

Hoge verwachtingen voor 2009 De Defensiebegroting voor 2009 is er een zonder veel nieuws, vindt minister van Defensie Eimert van Middelkoop. Dat maakt volgend jaar echter niet minder belangrijk. Er staat veel te gebeuren in Afghanistan, een vijfde deel van de defensiebegroting wordt aan nieuw materieel besteed, het beheer van materieel en financiën wordt verbeterd en er wordt veel geld gestoken in de werving en het behoud van het personeel.

Waardering Hare Majesteit de Koningin spreekt in haar troonrede haar respect voor militairen uit: “De aanwezigheid van Nederlandse militairen in Afghanistan en andere conflicthaarden bevestigt dat onze solidariteit de landsgrenzen overstijgt. Voor de zware taak die zij vaak met gevaar voor eigen leven vervullen, verdienen zij een niet-aflatende waardering.” Nederland krijgt vanaf november voor een periode van een jaar de leiding over het regionaal commando in Zuid-Afghanistan. Minister van Defensie Eimert Van Middelkoop zegt hierover: “De Nederlandse krijgsmacht zal opnieuw bewijzen een professionele, moderne en capabele organisatie te zijn. We mogen trots zijn op onze militairen die weer een operationeel zwaar jaar tegemoet gaan.” Daarnaast gaan missies als Bosnië (EUFOR), Tsjaad, Soedan (UNMIS) en Kosovo (EULEX) gewoon door. Ook zal defensie bijdragen blijven leveren aan Europese en NAVO-eenheden. Voor de NATO Response Force heeft Nederland aangeboden in de eerste helft van 2009 het bevel over de amfibische taakgroep te voeren. Defensie blijft een structurele partner in het waarborgen van de nationale veiligheid en garandeert de beschikbaarheid van 4.600 militairen, van wie 3.000 voor algemene ondersteuning en 1.600 voor specifieke vormen van steun en bijstand.” Geldkwestie Van Middelkoop acht het van groot belang dat het investeringsquotum van twintig procent blijft gehandhaafd. Met andere woorden, een vijfde deel van de begroting wordt besteed aan nieuw materieel. “Dat is noodzakelijk om de krijgsmacht up-to-date te houden. Een bijkomende meevaller betreft de verkoop van overtollig materieel. Dat geld mogen we zelf inzetten.” Voor het

komend jaar zetten de bewindslieden in op het afstoten van de Leopard 2-tanks, F-16’s en de PzH2000NL (afweergeschut van de artillerie, red.) die niet meer nodig zijn. Een punt van grote zorg voor Van Middelkoop vormt het dreigende Bezwaar van de Algemene Rekenkamer dat boven het departement hangt. Twee jaar achtereen is geconstateerd dat vooral bij het beheer van de financiën en het materieel verbetering noodzakelijk is. Brigadegeneraal der marniers Peter Grootendorst heeft de taak de administratie en het beheer van materieel bij defensie op orde te krijgen. “Hij kan dat niet alleen, dus laat ik een oproep aan alle commandanten uitgaan om te tonen dat we in staat zijn om de organisatie te verbeteren.” Personele plaatje De werving, maar met name het behoud van personeel baren de minister en de staatssecretaris zorgen. “De eerste resultaten van de maatregelen die we hebben genomen, zijn zichtbaar”, weet Van Middelkoop. “Niettemin hebben we vijftig miljoen euro extra geïnvesteerd om een goede vulling te blijven garanderen. We zullen steviger moeten inzetten op het behoud van onze mensen, vooral daar is een verbeterslag te maken. Als iemand niet tevreden is, moeten we een baan elders binnen defensie aanbieden.” De strategische verkenning bij defensie, die eind volgend jaar wordt afgerond, heeft de ‘allure van een parlementaire enquête’ wat de minister betreft. “Voor het eerst in decennia krijgen we een fundamenteel antwoord op wat de toekomstige ambities zijn, de inrichting van de krijgsmacht en het budget dat daarbij hoort. Mijn verwachtingen zijn hoog.” n 11

Voor de poort van het Koninklijk Instituut voor de Marine in Den Helder neemt een koppel afscheid van elkaar. Zij, kortgeknipt haar, op kisten met een plunjebaal over de schouders geslingerd. Hij, zijn handen in de zakken, weet zich niet zo goed houding te geven. Het meisje draait zich nog een keer om als de auto toeterend wegrijdt en loopt dan naar het instituut. Klaar om ondergedompeld te worden in de marinewereld. Vanaf nu is ze aspirant-adelborst, beter bekend als ‘baroe’, nieuweling. Tekst: Maartje van der Maas/Foto’s: Peter van Bastelaar (AVDD)

Sinds de oprichting van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA), is het onderwijs voor de aspirant-officieren bij het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) gestoeld op drie pijlers: de vaktechnische opleiding, het bacheloronderwijs en de officiersvorming. Door diverse omstandigheden kwam deze laatste pijler af en toe aandacht te kort. Daar moest verandering in komen en de opleiding werd drastisch gemoderniseerd. Wat doen we nu eigenlijk? De afgelopen dertig jaar hadden de baroe’s na opkomst een paar dagen de tijd om kennis te maken met het KIM. Ze kregen de nodige spullen uitgereikt, lieten hun haar afknippen en -scheren en volgden een aantal lessen over de militaire wereld. Vervolgens werden zij op de boot naar Texel gezet en daar overgeleverd aan de afdeling Praktische Militaire Vorming (PMV) voor een groepsconfrontatie. Na drie weken kwamen ze uitgeput, maar als hechte groep weer terug op het KIM om de korpsintroductie van het Korps Adelborsten te doorstaan. Als nog eens drie weken later alle obstakels overwonnen waren, konden de baroe’s geïnaugureerd worden als adelborst. De nadruk kwam nu te liggen op de

theoretische en praktische opleiding, maar tussen de bedrijven door moesten de adelborsten ook gevormd worden tot officier. Zij gingen op zeil- en schietbivak, op bootjes- en kruisreis, deden leiderschapstrainingen en de divisiechefs gaven vakken uit het pakket Algemene Maritieme Militaire Opleiding (AMMO). Na de herschikking van de opleidingen voor de totstandkoming van de NLDA, was er voor dit vormende deel geen actueel lesprogramma meer beschikbaar. De divisiechefs van promoties 2005 en 2006, luitenants-ter-zee 2OC Marthijn Antonisse en Marjon Blauw stelden hier steeds meer vraagtekens bij. Wat willen we nu eigenlijk bereiken met het vormingsonderwijs en bereiken we dat ook? Een volwaardige pijler De ‘profielschets voor de subalterne officier’ (officier tot en met de rang van luitenant-ter-zee 2OC, red), uitgegeven door de Commandant der Strijdkrachten, bood een uitkomst. In deze profielschets staan tien duidelijke competenties aangegeven, waarover een subaltern officier moet beschikken. Samen met een projectgroep, onder leiding van onderwijskundige Christine Noot, besloten de divisiechefs het vormende onderwijs aan de

De maritiem militaire opleiding als derde pijler

Vormen met een duidelijk doel

12

hand van deze profielschets onder de loep te nemen. Ze beoordeelden welke competenties daadwerkelijk aangeleerd werden door het huidige onderwijspakket, identificeerden ontbrekende delen in de opleiding en bekeken welke vakken er voor verbetering vatbaar waren. Zo ontstond na een jaar brainstormen en ontwikkelen van plannen de Maritieme Militaire Opleiding (MMO). Hierin werden clusters van duidelijk omschreven vormingvakken opgenomen in een volwaardige studiegids. Deze gids werd aangeboden aan de leiding van het vaktechnische en bacheloronderwijs, aangezien zij ook een belangrijke rol spelen in de vorming van de aspirant-officier. De derde pijler voor de opleiding van de aspirant-officieren staat stevig in de grond.

▼

Bivak op het Bokkeveldje In de hoek van een doorweekte boogtent, zit een baroe stilletjes op een keurige stapel plunjebalen te knikkebollen. De aspirantadelborsten zitten in hun derde week bij de Koninklijke Marine midden in een bivak op Texel. Enthousiast, maar ook een beetje huiverig zitten ze te wachten op wat afdeling PMV, onder leiding van kapitein der mariniers Didier Buddelmeijer, nu weer voor hen in petto heeft. Ze zijn hier nu een week en gaan over een paar dagen weer terug naar Den Helder. Blauw vertelt over de nieuwe introductie bij de Koninklijke Marine: “We hebben voor meer afwisseling tussen theorie en praktijk gekozen. De baroe’s krijgen lessen over rangen en standen, algemene dienst, infanterie exercitie en kaart en kompas. Hierna gaan ze dan op bivak om het geleerde in praktijk te brengen. Het eerste bivak is bijvoor-

Best vermoeiend, dat worstelen door de modder.

“Waar zijn we nu mee bezig? Bereiken we wat willen bereiken?”

Ultieme maatjesgeest tijdens het speedmarsen: iedereen moet mee!

13

De leerdoelen van de opleiding worden duidelijker door de afwisseling van theorie en praktijk beeld maar een dag en vindt hier voor de achterdeur van het KIM plaats op het Bokkeveldje. Daarna gaan ze de schoolbanken weer in en na een paar dagen les vertrekken ze voor de eerste keer anderhalve week naar Texel. Na die bivakperiode zijn ze weer een tijd in Den Helder en vertrekken dan voor een tweede keer anderhalve week naar het Waddeneiland.” Buddelmeijer, die ook nauw betrokken is geweest bij de invulling van de MMO, vult aan: “We pakken de introductieperiode nu modulair aan. Wat ik hier op Texel merk, is dat de aspiranten nu op de juiste tijdstippen minder vermoeid zijn waardoor de theorie sneller wordt opgepikt en de introductie met de militaire wereld niet zo’n grote schok is. Ook vallen er veel minder mensen geblesseerd af doordat het programma nu zo is opgebouwd dat ze een periode hebben waarin ze kunnen herstellen van opgelopen blessures.” Win-win situatie Nu praktijk en theorie worden afgewisseld, zijn de leerdoelen duidelijker voor de aspirant-adelborsten. Tijdens de bivakken en de oefeningen wordt er ook meer gelet op het ontwikkelen van de competenties uit de profielschets van de subalterne officier.

Voor de opkomst van augustus 2009 worden 190 aspirantadelborsten verwacht. Hiervoor zijn meer instructeurs en ondersteunend kader nodig. Dit jaar zijn er voor het eerst vlootinstructeurs werkzaam tijdens de introductieperiode, een oplossing die naar tevredenheid verloopt. Zij meldden zich aan als vrijwilliger en werden vanaf hun eigen eenheid gedetacheerd bij het KIM. Ook voor 2009 zijn er weer instructeurs nodig met de rang sergeant (willekeurige dienstgroep). Voor meer informatie kunt u terecht bij KLTZ Wilco Kramer, Eerste Officier KIM.

Instructeur PMV sergeant der mariniers Barry Neervoort legt uit: “Bij het schrijven van nieuwe oefeningen en het beoordelen van de oude oefeningen, hebben we nadrukkelijk gekeken welke competenties daadwerkelijk nodig waren om iets succesvol te maken. Bij aanvang van de oefening vertellen we dan waarom we iets doen, na afloop evalueren we de oefening en het optreden van de aspirant-adelborst.” Buddelmeijer vervolgt: “Ook het kader van de PMV wordt geëvalueerd, zodat we allemaal op dezelfde lijn blijven, de instructie op een hoger niveau komt en we de juiste leerdoelen nastreven.” Neervoort gaat verder: “Door deze kaderevaluatie groeien wij ook als instructeur. Wij krijgen hier sowieso al veel vrijheid om lessen te ontwikkelen en uit te voeren. Daarbij is het groepje instructeurs maar klein en hebben we allemaal een andere achtergrond, waardoor we veel van elkaar kunnen leren. We hebben dus een win-win situatie, de baroe’s groeien, maar wij ook. Het is trouwens ook interessant om mijn toekomstige manager competenties bij te brengen die ik in de loop van mijn carrière heb aangeleerd.” “Aspirant-adelborsten, maak jezelf gereed voor de speedmars”, schreeuwt Buddelmeijer. “Baksoudsten, zorg ervoor dat je bak over vijf minuten gereed staat in het juiste tenue!” De knikkebollende aspirant-adelborst springt op van de plunjebalen en begint orders rond te schreeuwen. Aan de competenties besluitvaardigheid, communicatie en stressbestendigheid wordt gewerkt! n

Goed eten, want er staat een intensieve middag op het programma. 14

Hr.Ms. Rotterdam, Hr.Ms. Makkum, een Lynx-helikopter, het mariniersdorp, de roadshow, de Duiken Demonteergroep en Hr.Ms. Walrus. De Koninklijk Marine was groots vertegenwoordigd op de Wereldhavendagen 2008 in Rotterdam. Tekst: Maartje van der Maas/ Foto’s: Arnaud Roelofsz, Sebastiaan Hamming

Een prachtig uitzicht op Hr.Ms. Walrus vanuit het dok van Hr.Ms. Rotterdam.

Het is nog lang niet zo gemakkelijk om aan boord van de Walrus te komen.

Wereldhavendagen

2008

De BV’s hadden een mooi parcours met de Euromast op de achtergrond.

15

Escorteren, patrouilleren en zorgen voor veilig vaarwater zijn taken die duidelijk blijken uit de missies van de marineschepen. Het beschermen van koopvaardijschepen is van oudsher een van de verantwoordelijkheden van de marine. Om deze reden was de KM duidelijk aanwezig op het scheepvaartevenement in Rotterdam. 325.000 Bezoekers konden gedurende drie dagen aan boord van de schepen of zelf achter het roer van een schip kruipen in de brugsimulator. Onherkenbaar geschminkt met camouflagevlekken, reden kinderen lastige parcours in een rupsvoertuig of namen een wapen ter hand om te ontdekken hoe goed ze konden richten. Ondanks het regenachtige weer waren de Wereldhavendagen 2008 een mooie gelegenheid om een kijkje te nemen in de marinewereld.

Voor kleine mariniers in spé was het heel spannend om mee te rijden.

Hr.Ms. Van Speijk boekt succes na succes

De Westreis als spannend jongensboek

Nog geen drie maanden onderweg en de Westreis van Hr.Ms. Van Speijk kan al niet meer stuk. Met een record drugsvangst van 4.200 kilogram cocaïne, het terugvinden van vier vermiste duikers en de persoonlijke complimenten van de president van Venezuela Hugo Chávez kan het stationsschip haar uitzending naar de West nu al succesvol noemen. “Je zou er een boek over kunnen schrijven.” Tekst: Vanessa Strijbosch/Foto’s: archief “Heel bijzonder”, noemt de commandant van de Van Speijk, kapitein-luitenant-ter-zee Peter Kwant, de Westterm tot nu toe. En daarmee overdrijft de commandant van het Multipurposefregat op geen enkele manier. “Je zou een boek kunnen schrijven over wat wij in de eerste negen weken hebben meegemaakt. Het begon met de uitreis en de opwerktraining in de eerste week. Doordat er veel personeelswisselingen hebben plaatsgevonden, viel de training niet mee. Er moest door iedereen behoorlijk aan getrokken worden”, kijkt hij terug op de start. Na aankomst in de Caraïbische Zee maakte de spectaculaire schietoefeningen met de Seasparrow, .50 en de MAG-miltrailleur het teleurstellende opwerkprogramma enigszins goed. De Westdeployment van de Van Speijk was begonnen.

36 uur zoeken Het boardingteam van de Amerikaanse kustwacht was in de haven van Puerto Rico net vers aan boord toen er inlichtingen binnenkwamen over een verdacht koopvaardijschip dat naar Europa onderweg was. Kwant: “We moesten ons havenbezoek vervroegd afbreken en hebben het schip eerst nog een tijd geschaduwd voordat we uiteindelijk overgingen tot boarden.” Maar liefst 36 uur zocht het ‘Law Enforcement Detachement’ (LEDET), het Amerikaanse boardingteam dat speciaal voor drugsbestrijdingsoperaties aan boord van het stationsschip embarkeerde, naar mogelijke drugs. Nadat het LEDET het schip veilig stelde, kwam het scheepsboardingteam van de Van Speijk aan boord om de Amerikanen te ondersteunen bij het bewaken van de bemanning

“De mannen zaten er ver doorheen en leken de moed te hebben opgegeven” en het zoeken naar de drugs. Korporaal Dennis Ploegaart was een van hen. “Na bijna twee dagen zoeken leek het allemaal tegen te vallen. De mannen van het LEDET zaten er ver doorheen en leken de moed te hebben opgegeven.”

Goed verstopt, maar toch gevonden achter een verborgen luikje in de machinekamer.

Verborgen luik De commandant van het koopvaardijschip bleef volhouden dat hij enkel vismeel vervoerde en gedurende twee dagen leek het erop dat hij de waarheid vertelde. Het 99 meter lange schip werd van 16

boven tot onder en van voor naar achter grondig doorzocht, maar het LEDET kon geen drugs vinden. Toen op de derde dag de machinekamer werd gecontroleerd en een goed verborgen luikje werd gevonden, sloeg de stemming om. Achter het luikje bevond zich een oude tank die leidde naar een andere ballasttank. Tussen de beide tanks zat een kruipruimte van drie meter lang. Daarachter bevonden zich verschillende kleine ruimtes die waren volgestouwd met 167 balen van circa 25 kilogram per stuk. Een drugstest wees uit dat het om cocaïne ging. Sergeant ODOPS Vincent Dokter aanschouwde, als fotograaf van het pr-team, als een van de eersten de contrabande. “Toen ik tussen de balen drugs rondliep, realiseerde ik me weer waarom we in de West zijn.” De laatste grootste cocaïnevangst (1.800 kg) dateerde uit 2005 en werd nota bene ook door de Van Speijk onderschept. Dat het anno 2008 weer de Van Speijk zou zijn die de grootste drugsvangst ooit op haar naam zou zetten, bleek pas de volgende dag. Dit record leidde tot grote blijdschap bij de bemanning, de commandant en zelfs bij de Commandant der Zeemacht in het Caraïbische Gebied, commandeur Peter Lenselink. Hij noemde de vangst een “groot succes voor de drugsbestrijdingsorganisatie in de regio”. Duikers vermist Niet lang daarna was het een SAR-actie die de gemoederen flink bezig hield. Vier duikers waren door onverwachte stromingen naar open zee afgedreven. De commandant vertelt: “We wisten al snel dat een van die duikers een bekende marinemedewerker van het kustwachtcentrum was en dat gaf een extra emotionele lading aan deze actie. Het kostte vijf schepen, twee helikopters en een vliegtuig zestien uur om de duikers terug te vinden. Tot onze opluchting in goede gezondheid.” Ondertussen ging het patrouilleren gewoon door en begin september stond de volgende oefening voor de deur. Drie dagen lang oefende de Van Speijk en het Venezolaanse fregat Mariskal Sucre hun competenties op het gebied van manoeuvreren, helikopteroperaties en luchtverdediging. “Het was een vrij basale oefening, maar waaruit goed bleek dat de Venezolaanse marine over professionele zeelui beschikt”, aldus Kwant.

Aankomst van de deelnemende schepen aan de oefening VenHol.

Complimenten Na de debrief in Punto Fijo keerde de Van Speijk weer terug naar Curaçao. Toen het schip de territoriale wateren van Venezuela verliet, ontving de bemanning via de marifoon het volgende bericht: “From Mariskal Sucre: ‘Our President congratulates the Netherlands Navy with the excellent performance, the high grade cooperation and friendship during the participation in VenHol 2008; BRAVO ZULU’.” We are looking forward to the next operations.” Een Nederlands schip dat de complimenten krijgt van Chávez zelf, is niet iets wat vaak voorkomt. De commandant is trots, maar laat ook blijken niet meteen naast zijn schoenen te willen lopen. “Het doet wel een beetje onwerkelijk aan, maar de rol van Chávez in de samenleving en meer specifiek bij de Venezolaanse krijgsmacht is natuurlijk enorm.” Nog twee maanden en dan zit de Westreis er voor de Van Speijk op. “Op het moment dat je ermee bezig bent realiseer je het niet zo. Pas achteraf besef je eigenlijk hoe bijzonder het was”, aldus Kwant terugblikkend op de afgelopen periode. De commandant zou alvast zijn logboek kunnen napluizen voor een scenario van een spannend jongensboek. n 17

Achter de schermen bij…

Tall Ships’ Races 2008 Statig vaart de Mexicaanse driemaster Cuauhtémoc tussen de Helderse havenhoofden. De marinestad is de finishhaven van de fameuze Tall Ships’ Races 2008 en biedt voor vier dagen ligplaatsen aan 76 zeilschepen. De Koninklijke Marine is hoofdsponsor van dit zeilspektakel. Deze rol uit zich niet in de donatie van geld, maar in kaderuimte, slaapplaatsen, transport over weg en water, kantoorruimte en meer dan zeshonderd toegestoken handen. Tekst: Maartje van der Maas

Foto: Simone van Es

18

Terwijl Verkuijl de stroom bij het toiletgebouw aansluit…

...moet Vermeulen door een enorme plas waden om bij de verdeler te komen. (Foto’s: Maartje van der Maas)

De Tall Ships druppelen een voor een binnen en willen allemaal aangesloten worden op de walstroom allemaal binnen liggen, krijgen we af een toe een storinkje binnen, maar dan loopt het wel.” Honderd extra vlaggemasten De techneuten zijn verantwoordelijk voor het volledige Nieuwe Haventerrein. Van de zuidpoort tot de collimatietoren tot helemaal achter duikschool de Thetis, waar de laatste Tall Ships een beetje verstopt liggen afgemeerd. “Drie weken geleden zijn we voor de eerste keer naar de Defensie Uitleen Organisatie (DUO) in Garderen gereden en wat we daar allemaal vandaan hebben gehaald. Vlaggenmasten, koelkasten, stretchers, aggregaten, je kunt het zo gek niet bedenken of ze hebben het wel”, vertelt Vermeulen. “Er liggen hier twintig verschillende nationaliteiten aan zeilschepen en die willen allemaal hun vlag hijsen. Daarbij hangen er ontzettend veel reclamevlaggen van de organisatie. Je hebt zo honderd masten nodig en die hebben we natuurlijk

▼

“Hè, hieroh, hier beneden, in je broekzak! Neem op dan! Ben je doof ofzo?” De mobiele telefoon van sergeant-majoor Wout Verkuijl en sergeant Ron Vermeulen is voorzien van een kaboutterringtone, die de hele dag blijft gillen. De twee onderofficieren zijn werkzaam bij het technische havenbeheer van het facilitair steunpunt Nieuwe Haven en spelen een hoofdrol tijdens het zeilevenement. De Tall Ships druppelen een voor een binnen en willen allemaal aangesloten worden op de walstroom, watertoevoer krijgen en hun vuil storten. Tussendoor krijgen ze opdrachten vanuit de coördinatiepost. De stroom van een toiletgebouw opnieuw aansluiten, een kist spullen van het ene schip naar het andere te brengen of een storing met een aggregaat oplossen, Verkuijl en Vermeulen scheuren van hot naar her. “Als je denkt dat we het nu druk hebben, had je hier met de voorbereiding moeten zijn. We zijn al drie weken bezig om de haven gereed te maken voor de ontvangst van al die zeilschepen. Als ze een keer

Kleine zeilschepen, grote dwarsgetuigde windjammers en marineschepen in harmonie op het Marsdiep (Foto: Simone van Es)

Meevaren met een Tall Ship Tijdens de laatste etappen van de Tall Ships’ Races kregen vier bemanningsleden van Hr.Ms. Johan de Witt de kans om mee te varen. Matroos Sandra Bos vertelt hierover: “Dolblij was ik toen ik hoorde dat ik mee mocht met de race. Samen met drie collega’s van de Johan de Witt zat ik op het Noorse schip Statsraad Lehmkuhl. De avond van aankomst in Noorwegen zijn we met de bemanning de stad ingegaan. De volgende dag hebben we eerst een stuk paradegevaren en toen het donker werd, zijn we gestart. Aan boord liepen we driedivisie zeewacht, elke wacht duurde vier uur, waarvan je een uurtje op post stond als roerganger, uitkijk, uitkijk man-over-boord, brugwacht of brandwacht. De andere drie uur was je ‘dekmatroos’. Als dekmatroos doe je van alles, zoals trossen klaarleggen, zeilen op- of uitrollen, de zeilen goed op de wind zetten, of werk in de mast, zelfs bij slecht weer. Slapen deden we in hangmatjes, dat lag eigenlijk nog best lekker, al moest ik er de eerste dag wel aan wennen. Ondanks het verschil in leeftijden en de verschillende nationaliteiten, werd er goed samengewerkt en was de sfeer aan boord prima.. De eerste drie dagen lagen we op kop in de wedstrijd en hebben we zelfs een paar uur lang zeventien knopen gevaren, wat erg snel is voor een zo’n groot zeilschip. Jammer genoeg ging de wind daarna twee dagen liggen en werden we door iedereen ingehaald. We hebben dan wel niet gewonnen, maar het was echt een topervaring, die ik niet had willen missen.”

niet op voorraad”, vult Verkuijl aan. “We hebben ook extra aggregaten moeten ophalen. Sommige van die snackstands die hier staan, zijn net frietfabrieken en die vreten stroom. Dat kunnen wij niet zomaar leveren.” Na een aantal ritjes naar de DUO, zijn alle benodigde spullen in huis, maar dan moet de haven nog klaargemaakt worden. “De eerste uitdaging was om de parkeerplaatsen voor de steigers leeg te krijgen. Al staan er ‘verboden te parkeren’-borden, toch moesten we auto’s laten wegslepen. Toen dat eindelijk lukte, konden we de vier kilometer aan dranghekken plaatsen en de folder- en omroephuisjes neerzetten. Gelukkig

kregen we hierbij hulp van onze collega’s van transport van het Marinebedrijf. Zij hebben een kraanwagen, anders konden we al die spullen nooit verplaatsen”, vertelt Vermeulen. Gecoördineerde afvalstroom Hiermee is het voorbereidende werk nog niet afgelopen. “Wij zijn ook verantwoordelijk voor de coördinatie van de afvalstromen”, aldus Verkuijl. “Als die schepen hier binnenkomen, willen ze natuurlijk allemaal hun vuil kwijt. Daarbij lopen er hier in die vier dagen 350.000 bezoekers rond, die hun leeggegeten frietbakje ergens kwijt moeten. We hebben tweehonderd extra grijze containers neergezet om al die rotzooi in te dumpen. Die rijden we dan ’s avonds naar de vuilpers en alles komt er in kleine pakketjes uit. Dan komt de grote vuilniswagen om de rotzooi op te halen en zijn we weer gereed voor de volgende dag.” Als alles volgens planning verloopt, is de haven gereed om de Tall Ships te ontvangen. De zeilschepen worden aangesloten, dumpen hun vuil en krijgen water. “Gister hebben we tot half elf ’s avonds gewerkt, daarna nog een biertje gedronken en toen het bed in want om zes uur ’s ochtends begint het circus weer. We zijn ’s nachts ook oproepbaar voor als een aggregaat de geest geeft”, vertelt Vermeulen. “Nou ja, nu vier dagen ‘feest’ en dan begint de afbraak en het opruimen. Daar zijn we ook nog wel een weekje zoet mee.” Vier dagen feest The Tall Ships’ Races 2008 startten dit jaar in Liverpool en finishten via het Noorse Måløy en Bergen in Den Helder. Vrijwel alle traditionele zeilopleidingsschepen uit Europa namen deel aan de wedstrijd, maar ook uit andere werelddelen sloten windjammers zich aan. Hierbij waren vijfenveertig ‘zwanen van de oceaan’, traditioneel dwarsgetuigde zeilschepen. Het evenement kende een druk programma. Niet alleen op nautisch, maar ook op cultureel en sportief gebied en qua entertainment was er veel te beleven. Het Marinemuseum opende gratis haar deuren, er waren havenrondvaarten met historische reddingsboten, op de drie verschillende podia traden verschillende muzikale acts op en op de kades waren gezellige braderieën. De marine was vertegenwoordigd met een roadshow en de Marinierskapel gaf meerdere malen acte de présence. Hr.Ms. De Ruyter was gedurende het evenement geopend voor publiek. Meer dan 350.000 bezoekers stapten in de auto of de trein om dit zeilspektakel mee te maken. Na vier dagen ‘feest’ in Den Helder hebben Verkuijl en Vermeulen weer een hele drukke dag. Zijne Hoogheid Prins Maurits van Oranje Nassau geeft vanaf Hr.Ms. De Ruyter het startschot voor de ‘Parade of Sail’. Een uniek plaatje: een armada aan zeilschepen verlaat de haven om over het Marsdiep langs de Zeedijk, die voor deze unieke gelegenheid volgepakt staat met toeschouwers, naar open zee te vertrekken. Verkuijl en Vermeulen kijken de schepen stoïcijns na. “Wij gaan weer aan het werk, we hebben nog wat afvalstromen te coördineren.” n

20 Foto: Simone van Es

Adelborst in Afrika Sergeant adelborst Ward van der Leemputte, vierdejaars student Krijgswetenschappen, heeft zijn toekomst al helemaal uitgestippeld. Voor hij de wereldzeeën gaat bevaren, wil hij zich voor zijn studie eerst verdiepen in conflictzones en crisisgebieden. Met een blik op de toekomst kwam hij in Zuid-Afrika terecht. “Politiek wordt hier op het scherpst van de snede bedreven.” Tekst: Doenja Zwaan/Foto’s: Ward van der Leemputte Van der Leemputte legt zijn ongewone studietraject toe: “De keuze voor Universiteit Stellenbosch is niet zonder reden. Tijdens mijn studie Krijgswetenschappen leren we voornamelijk over conflicten en oorlog. De manier hoe deze ontstaan, hoe deze uitgevochten en opgelost worden. Met deze kennis worden we erg breed opgeleid voor ons toekomstig vak als officier bij de krijgsmacht. Toch is de studie erg algemeen en voor mijn ‘minor’ wilde ik mezelf daarom verdiepen in een bepaald geografisch gebied.” Samen met universitair docent Internationale Betrekkingen, Alexander Bon, maakte de vierdejaars student een toekomstverwachting over conflicthaarden in de wereld. Van der Leemputte: “Een van mijn conclusies was dat een opkomend sterk China en de afnemende macht van de Verenigde Staten spanning veroorzaakt. Daarbij komt dat de wereldbevolking sterk stijgt en een gebrek aan grondstoffen ontstaat.” Zo kwam hij tot de slotsom dat Sub Sahara Afrika een interessant vakgebied zou zijn. Aangezien Zuid-Afrika de beste universiteiten in huis heeft als het gaat om het kennisgebied ‘Donker-Afrika’, was de keuze snel gemaakt. Ambitieuze adelborst Via internet vond Van der Leemputte Universiteit Stellenbosch, die helemaal voldeed aan het eisenpakket van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Het was even zweten, maar de ambitieuze adelborst kreeg uiteindelijk zes weken voor aanvang van de studie fiat voor zijn onderneming, wat binnen de NLDA redelijk uitzonderlijk is. De eerste week in Zuid-Afrika stond in het teken van voorlichting en voorbereiding op en over het avontuur. “Ik kreeg een uitgebreide HIV- en AIDS-voorlichting en zeer uitgebreide veiligheidsbriefing omdat het land zeer crimineel is. Ook kreeg ik les in de taal Xhosa (taal van Mandela, voornamelijk gesproken in provincie Oost-kaap, red.). Toen we eenmaal liedjes begonnen te zingen in deze taal, die bekend staat om zijn klikken met de tong, kreeg ik het echte Afrika-gevoel.” De eerste studieweek vloog om. Nog een week later maakte Van der Leemputte een keuze uit de aangeboden vakken. “Ik heb het vak Afrikaans gekozen omdat dit een directe afstamming is van het Nederlands en door de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de immigranten hier geïntroduceerd is.” Daarnaast stonden Zuid-Afrikaanse geschiedenis, introductie in de Afrikaanse politiek en economie en ontwikkelingsproblemen in Sub Sahara Afrika op het rooster.

Van der Leemputte vertegenwoordigt duidelijk de ‘Royal Netherlands Navy’ in Zuid-Afrika.

die voor corruptie is aangeklaagd”, legt Van der Leemputte uit die duidelijk zeer geïnteresseerd is geraakt in de Zuid-Afrikaanse politiek. “Mocht Zuma worden veroordeeld dan zou het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) wel eens paramilitairen de straat op kunnen sturen. Vrijspraak betekent echter een groot verlies voor het Zuid-Afrikaanse rechtssysteem.” Naast de schoonheid die Zuid-Afrika biedt, maakt de jonge officier dus ook kennis met de keerzijde van de medaille. “Voordat ik naar Zuid-Afrika ging zag ik de ANC nog altijd als de heldenpartij van Mandela die het apartheidssysteem heeft opgebroken. Nu wordt de partij gekenmerkt door machtsstrijd en machtsspelletjes, grootschalige corruptie en slecht leiderschap.” Vooralsnog zit Van der Leemputte veilig op de campus van Stellenbosch, waar hij zijn tijd prima weet door te brengen. “Deze ervaring leert mij over de civiele kant van conflicten en hoe in de postconflictfase daadwerkelijk landen op te bouwen met militaire, maar ook civiele middelen. Verder zal ik mijn gebiedskennis van Afrika hopelijk in dienst kunnen stellen van de krijgsmacht bij eventuele latere uitzendingen.” n

Spannende situatie “De situatie in Zuid-Afrika is politiek gezien ontzettend interessant. Wat nu erg spannend is, is de rechtszaak tegen Jacob Zuma, 21

Op de campus van de Universiteit Stellenbosch.

LTZ 2OC Patty Willeboordse neemt afscheid van de marine

“Ik ben nooit bang geweest om mensen aan te spreken” Als Patty Willeboordse 33 jaar geleden niet naast een geüniformeerd meisje in de trein had gezeten, was ze wellicht nooit bij de marine terechtgekomen. Ze raakte geïnspireerd door het meisje en besloot ook in dienst te gaan. Het was dus meer toeval dan wijsheid dat de 19-jarige Willeboordse zich aanmeldde bij de Koninklijke Marine. Het had kennelijk zo moeten zijn, want de toen nog onbevangen MARVA1 groeide uit tot een gerespecteerde luitenant-ter-zee 2OC, die vooral haar stempel drukte op het opleidingswezen. Tekst: Vanessa Strijbosch/Foto’s: Albert Vermeulen Het cirkeltje lijkt rond voor Patty Willeboordse die op 1 november met FLO gaat. Daar waar haar carrière min of meer begon, mag ze haar lange loopbaan nu ook beëindigen. Als Hoofd Facilitaire Dienst bij de SMVBO op Marinekazerne Erfprins kijkt ze terug op haar tijd bij de marine, die zich laat kenmerken door opleiden, stimuleren en motiveren. Als een van de twee eerste vrouwelijke baksmeesters van een gemixte klas leerde ze de fijne kneepjes van het opleiden en leiding geven. Iets waar ze later in haar functie als de eerste vrouwelijke Chef d’Equipage nog handig naar kon teruggrijpen. En ook in haar laatste functie als lijnmanager bij de SMVBO gebruikte ze haar ervaringen uit het onderwijswezen.

haar eerste tijd bij de marine. Ambitieus en gedreven was de jonge MARVA toen nog niet echt: “Ik heb het maar op me af laten komen en had eigenlijk geen concreet idee van wat ik nu precies wilde gaan doen”, geeft ze toe. “We tekenden voor twee jaar en drie maanden. Ik dacht, dat maak ik wel vol en dan zien we wel weer.” Het was de bedoeling dat ze codeur zou worden, maar ze brak haar vinger en werd toen aangewezen als telefoniste. Dat ze meer in haar mars had, bleek toen ze door een adjudant der mariniers werd gevraagd om baksmeester te worden op de EMV. “Ik

“Ik vond het geweldig om mensen te stimuleren”

Meer in de mars De plooitjes in de rokken en de oude veterschoenen staan nog helder op het netvlies van Willeboordse als ze terugdenkt aan 22

was toen net korporaal en het leek me wel leuk om les te geven. Voor ik het wist stond ik op de overplaatsingslijst en kon ik me melden bij de EMV-school toen nog op Willemsoord.”

“Er wordt steeds meer van ons verwacht, nu ook op sociaal gebied”

Drillen De periode die volgde was een grote leerschool voor Willeboordse. Voor het echte ‘drillwerk’ mocht ze vaak ‘afkijken’ bij de mariniers. “Ik heb toen zo ontzettend veel van ze geleerd”, benadrukt ze. “Ik wist bijvoorbeeld echt niet hoe je een goede kamerinspectie moest uitvoeren. Bovendien had ik nog nooit gevaren en ik moest toen wel even aan die jongelui gaan uitleggen hoe het er aan boord aan toe ging. Dat was niet gemakkelijk. Gelukkig kon ik altijd bij mijn collega’s terecht voor advies”, lacht ze. “De bivak”, roept Willeboordse direct als haar gevraagd wordt naar wat haar het meest is bijgebleven uit die tijd. “Dat je mensen zo ver kan krijgen om een in hun ogen onmogelijke prestatie te leveren, is geweldig. Ik vond het heel leuk om ze te stimuleren en motiveren om door te zetten.” Goed voor personeel Als enige vrouwelijk onderofficier aan boord van Hr.Ms. Rotterdam had ze het niet altijd even gemakkelijk en leerde ze al snel om voor zichzelf op te komen. “Als mij iets niet beviel, dan zei ik er gerust iets van. Als ze boeren of winden lieten, dan liet ik duidelijk blijken dat ik daar niet van was gediend. En dat doe ik nu nog steeds als ik dat iemand zie doen.” Dat is voor haar dan ook een van de kenmerken voor goed leiderschap. “Ik ben nooit bang geweest om mensen aan te spreken. Soms had ik dat wat aardiger kunnen doen, maar dat heb ik door de jaren heen wel geleerd.” Goed zijn voor je personeel is dan ook een van de lijfspreuken van Willeboordse als het gaat om leidinggeven. “Het is belangrijk om altijd eerlijk tegenover je personeel te zijn en ook aan te geven als ze iets goed doen in plaats van alleen de slechte dingen te benadrukken.” Harder werken “We zijn op de goede weg”, vindt Willeboordse die een gezouten mening heeft over leidinggeven binnen de marine. “Zeker met de nieuwe opleidingen en de toegenomen aandacht die er nu aan wordt besteed. Het is belangrijker geworden in onze organisatie. Vroeger was het zo dat als je goed kon sleutelen, je ook een goede monteur was en je voldeed aan de functie-eisen. Omdat we nu veel vacatures hebben, wordt er ook meer van ons verwacht, ook op sociaal gebied. We moeten veel harder werken dan we ooit hebben gedaan. Daarom is goed zorgen voor je personeel zo belangrijk. De balans zoeken tussen taak- en mensgericht. Het is altijd wikken en wegen.” Wat voor Willeboordse overeind blijft staan, is opleiden: “Als het kan, geef ik mijn mensen daar alle ruimte voor, al zou ik daar zelf elke dag een uur langer voor moeten werken.”

Intimidaties Als voorlichter alcohol en drugs en vertrouwenspersoon trok ze de incidenten in 2005 die hebben geleid tot het Actieprogramma Op Koers erg aan. “Ik stond er niet van te kijken dat het gebeurde. Er werd toen ook zo ontzettend veel gedronken aan boord.” Maar ze stelt ook dat er nu nog steeds wordt geïntimideerd. “Ik ben het niet eens met het bericht op intranet dat het is afgenomen. In alle lagen gebeurt het. Er komen nog steeds mensen bij mij met klachten.” Heeft Op Koers dan wel gewerkt? “Ja, al is het alleen al maar om weer duidelijke grenzen te stellen. Mensen moeten gewoon weten dat dit soort gedrag niet wordt getolereerd en aanleiding is om te vertrekken. Gelukkig wordt er op alle mogelijke manieren aandacht aan besteed en in lessen behandeld. Positief is ook dat de vertrouwenspersonen steeds bekender zijn geworden. Ze weten nu wie we zijn, dat is al een hele vooruitgang.” Voor Willeboordse is het nooit een issue geweest om als vrouw in een mannenwereld te werken. Sterker nog, ze zegt het zelfs “heerlijk gevonden te hebben om met mannen te werken”. De positie van de vrouw binnen de marine is volgens haar dan ook veel herkenbaarder geworden. “Er is hier nu veel meer mogelijk voor vrouwen. We hebben gelijke kansen. Ik heb die ook gekregen. Je moet ze alleen durven aan te pakken.” n 23

De oud-kannonneerboot Hr.Ms. Soemba, omgebouwd tot een radarinstructieschip.

De geboorte van een dienstvak Toen Willem van Schaik zich kort na de bevrijding in 1945 als oorlogsvrijwilliger meldde, kreeg hij bij de keuring en selectie in Engeland te horen dat hij radioafstandpeiler zou worden in de commandocentrale. Zijn verbazing was dan ook groot toen hij op zijn aannamepapieren las dat hij niet als peiler, maar als matroos in dienst kwam. Na enige uitleg bleek dat zijn vak matroos was en hij slechts een brevet kreeg voor zijn peilspecialisatie. Het dienstvak operationele dienst operaties, dat tegenwoordig voor een groot deel de inzet van het schip bepaalt, bestond tot zestig jaar geleden slechts uit een brevet. Tekst: Maartje van der Maas/Foto’s: Archief Willem van Schaik Na de eerste militaire vorming en de vakopleiding tot matroos in Wales, werd Van Schaik voor de radioafstandpeiler (RAP)opleiding overgeplaatst naar het eiland Man in de Ierse Zee. Daar kwam hij erachter dat er twee soorten RAP’s bestonden, namelijk een verantwoordelijk voor de vuurleiding en een verantwoordelijk voor het plot. Met een koptelefoon op het hoofd hielden de plotters tijdens elke zoekslag van de radar de aangestraalde contacten bij en berekenden zo een koers en vaart. Zij gaven deze informatie via de koptelefoon door aan alle andere schepen van het eskader en konden zo een beeld opbouwen van wat er zich onder water, op het water en in de lucht afspeelde. De vuurleider zorgde er dan voor dat de juiste contacten werden aangestraald, zodat de wapens deze contacten konden elimineren. “Ik herinner mij nog een van de eerste radars, de 79B”, vertelt de veteraan. “Die had wel een golflengte van zeven meter. We moesten de antenne met een stuurrad bewegen en als we dan een echo hadden, duwden we een voetpedaal in om een middenpeiling te krijgen.”

Willem Van Schaik

24

Van Schaik heeft zijn halve carrière aan boord van Hr.Ms. Karel Doorman gevaren.

Een echt dienstvak Van Schaik doorliep de ene na de andere cursus en behaalde uiteindelijk zijn instructeurspapieren. Zo werd hij als matroos der derde klasse, RAP-instructeur, geplaatst aan boord van het eerste zelfstandige Nederlandse opleidingsinstituut voor radioafstandpeilers: Hr.Ms. Soemba. Deze oud-kanonneerboot was volledig omgebouwd tot een radarinstructieschip, waar de volledige opleiding voor de RAP’s plaatsvond. Al die tijd bestond er nog geen dienstvak voor deze peilspecialisten, maar dat veranderde toen de dienstverbanden van de oorlogsvrijwilligers na drie jaar tot een einde kwamen. “We kregen te horen dat de marineleiding besloten had een dienstvak in het leven te roepen onder de naam ‘Speciale Diensten Gevechtsinformatie’. De instructeurs met het RAP-brevet van plotter kregen het aanbod om over te gaan in beroepsdienst mits zij voldoende diensttijd hadden. Dat had ik en na enig wikken en wegen besloot ik samen met een collega om beroeps te worden. Zo werd op 1 juli 1948, nu zestig jaar geleden, het nieuwe dienstvak geboren, bestaande uit twee man”, lacht hij. “Later werd de naam van het dienstvak gewijzigd in Navigatie Gevechtsinformatie Dienst (NGID).”

“We moesten de antenne van de radar met een stuurrad bewegen”

▼

De operators (met in het midden Van Schaik) beoefenen het hoogte meten van vliegtuigen met een 277-radar.

Marva’s in de keuken Omdat het dienstvak slechts uit twee personen bestond, was er dringend aanwas van kader nodig om het voortbestaan van het gloednieuwe dienstvak te verzekeren. Aan boord van de Soemba werd de eerste opleiding ‘korporaal gevechtsinformatie’ gestart en tegelijkertijd werd Fort Oostbatterij in Den Helder opgericht als opleidingsinstituut voor artillerie en gevechtsinformatie. Het duurde niet lang voordat de artillerieafdeling naar marinekazerne Erfprins verhuisde en de school de nieuwe naam ‘Navigatie Gevechtsinformatie School’ (NAVGIS) kreeg. Er kwamen allerlei extra opleidingen bij voor navigatie-directie officieren, navigatieplot officieren, onderofficieren NGID en cursussen voor bij25

Tijdens de opleiding op Isle of Man.

voorbeeld de wachtsofficieren op de brug. De cursusfaciliteiten bestonden uit theorielokalen, oefenlokalen met plottafels, lesruimten voor de radarapparatuur en lokalen voor modeloefeningen met ‘keukens’. Vanuit deze ‘keukens’ werden de modeloefeningen voorbereid en gestuurd door de marva’s. De geboorte van een school Van Schaik doorliep zijn voorspoedige carrière afwisselend in de commandocentrale van het vliegdekschip Hr.Ms. Karel Doorman en als instructeur op de NAVGIS. “De techniek van de radars werd steeds ingenieuzer en het radaronderscheidend vermogen beter. Het handwerk raakte achter en de automatisering drong zich op. Ik kon me er wel tegen verzetten, maar besloot er helemaal in mee te gaan.” Zo werd Van Schaik, die ondertussen de rang van luitenant-ter-zee 2OC had, geplaatst bij het Centrum voor Automatisering Wapen- en Commandosystemen in Den Haag. “Daar was men bezig met de beginfase van de automatisering in de commandocentrale van de Geleide Wapen-fregatten, waarna ook het Operationele Programma voor de Standaard-fregatten volgde. Het werd snel duidelijk dat door de integratie van sensor-, wapen- en commandosystemen ook integratie van het betreffende personeel noodzakelijk was. Daarvoor was een school nodig en omdat Fort Oostbatterij moest verdwijnen voor het Deltaplan, werd in 1970 de Operationele School op het Nieuwe Haventerrein gebouwd.” “Het was een hele ontwikkeling van het handmatig plotten in de plotkamer tot een volledig geïntegreerd automatisch informatieverwerkend systeem. Er is veel interessants te vertellen in de geschiedenis van de Navigatie Gevechtsinformatie Dienst, pardon, de operationele dienst operaties”, besluit de nu 84-jarige eerste ODOPS. n

De radars werden steeds moderner. 26

Uitslagen

Kalender oktober – december 2008 1 okt 2 okt 8 okt 6 nov 12 nov 26 nov 27 nov 3 dec

NMK MK NMK MT NMK OMK ME NMK

Oriënteren individueel Duathlon Veldvoetbal Bowlen Zwemmen Cross-estafette Scheepsbandtoernooi Badminton

Beachvolleybal Zon, strand en mooie beachvolleybalvelden waren de ingrediënten voor het OMK Beachvolleybal in Scheveningen, dit jaar voor het eerst georganiseerd door Bureau Lichamelijke Opvoeding en Sport van de dienst OS&O. Ruim veertig teams deden mee aan het kampioenschap. Na de eerste ronde, waaruit bleek dat er een groot niveauverschil was tussen de spelers, werden de teams ingedeeld in poules van verliezers en winnaars. Na twee extra ronden kon de uitslag bepaald worden. Ondanks de grote opkomst van KM-medewerkers vielen zij niet in de prijzen. Bijzonder startschot Op zaterdag 30 augustus heeft voor de 20e keer het skûtsjesilen in Huizen plaatsgevonden. Sinds een aantal jaar geeft de Commandant van het Marine Etablissement Amsterdam samen met de burgemeester

van Huizen het startschot. KTZ ir. Max van Binsbergen kwam dit jaar met ‘grof geschut’: een saluutbatterij op een Westwalbotter en de havensleepboot van het Marine Etablissement Amsterdam. Zaterdagochtend zijn de Westwal en het havencommunicatievaartuig vanuit Amsterdam naar jachthaven ‘t Huizerhoofd vertrokken. Het startschip kwam ten anker in het verlengde van de startlijn en de beide marinevaartuigen meerden langszij af. De saluutbatterij veroorzaakte een oorverdovend geluid. Terug in de haven aan het einde van de dag werd de bemanning van de vaartuigen

CLAS CZSK CLSK CZSK CLSK CLAS CZSK CZSKa

Bernhardkazerne MKWD S.O. Soest MKERF NLDA Oranje Kazerne Witte Raaf MKWD

Amersfoort Den Helder Soest Den Helder Breda Schaarsbergen Den Helder Den Helder

daarop meerdere keren aangesproken, maar er werd gelukkig niet geklaagd over dit bijzondere startschot. MK Voetbal

NMK wielrennen Heren 1 SGT Verboven CLAS 2 ELNT Aelmans CLSK 3 SGT1 Vos CLAS Dames 1 Mevr. Winters CDC 2 VDG van der Sangen CLAS 3 SGT1 van Noordenburg CLAS MK Lange afstand: Punt tot puntloop Over-all 1 Dhr. Oosterbeek 2 Dhr. Heemskerk 3 SMJR Bisdonk Senioren 1 Matr1 Rutgers 2 LTZ 1 Bongartz 3 SGT Kruijsse Veteranen 1 1 Dhr. Oosterbeek 2 SMJR Bisdonk 3 Dhr. Hajos Veteranen 2 1 Dhr. Heemskerk 2 AOO Mijnals 3 LTZ 2 Flisijn Dames 1 SGT Postma 2 SGT Laarhoven OMK Beachvolleybal 1 Chinooks 2 Net benauwd 1 3 Beachboys

Ondanks het drukke vaar-, vlieg- en oefenprogramma waren er toch zes teams die zich 10 september mengden in de strijd om de zo felbegeerde titel Marinekampioen Veldvoetbal. Er werd gespeeld in een poule waarin de teams een halve competitie afwerkten. De teams waren erg aan elkaar gewaagd, wat resulteerde in spannende wedstrijden met goed voetbal. ‘Fair play’ had de boventoon: in de vaak heftige strijd werden door de goed leidende scheidsrechters in vijftien wedstrijden slechts zes gele kaarten uitgedeeld. Uitslag: 1 CARPEDIEM 2 MVKK 3 M.E.A.

27

MK voetbal 1 Carpe Diem 2 MVKK 3 M.E.A. OMK 7 x 7 dames voetbal 1 KMA 2 13 MECHBRIG 3 Koninklijke Marine

Met korting sporten Medewerkers van de Koninklijke Marine en hun partners kunnen met korting sporten bij Fitnesscentrum Bodyfit in Den Helder. Bodyfit heeft een oppervlakte van ruim 1500 m2, een grote fitnessruimte met apparatuur van Gym 80 en SportsArt, twee aerobiczalen en een aparte zaal met dertig fietsen voor spinning/RPM. Voor € 22.50 per maand kan men hier onbeperkt gebruik van maken. Het inschrijfgeld van € 20.00 neemt het fitnesscentrum Bodyfit voor zijn rekening. Bodyfit werkt niet met jaarcontracten en kent de marineclausule, wat inhoudt dat uw contributie wordt stopgezet bij vaarperiodes of uitzending. De minimale lidmaatschapsduur is drie maanden. Meer informatie kunt u vinden op de internetsite: www.bodyfitdenhelder.nl.

Mariniers helpen bij ­verkeersongeval Op woensdagavond 10 september waren mariniers getuige van een ongeval bij Huis ter Heide in Zeist. Op een gelijkwaardige kruising reed een vrachtwagen achter in op een personenauto. De auto vloog door de klap de kruising over en kwam aan de overkant tot stilstand. De mariniers, onder leiding van ELNTMARNS Steven Baan, hadden net hun voertuigen afgetankt en waren getuige van dit ongeval. Zij grepen meteen in. Ze ontfermden zich over de bestuurder van de personenauto, die met de schrik vrijkwam. Baan vertelt: “Aan de overkant was een McDonald’s, daar hebben we bezems gehaald om al dat glas van de kruising te krijgen.” De auto was total loss, het motorblok werd uit de auto geslingerd en werd met behulp van een Viking van de kruising gehaald en op een veilige plek geparkeerd. Toen de politie aankwam, hebben de mariniers de situatie overgedragen.

BrandweerTraining op de Nieuwe ­Haven De officieren van dienst van de brandweer veiligheidsregio Noord-Holland Noord hebben in september gebruik gemaakt van diverse gebouwen op de Nieuwe Haven voor hun training. Bij een groter incident op het Nieuwe Haventerrein treden zij namelijk op als pelotonscommandant. Bekendheid met de omgeving is dan onontbeerlijk. Zij hebben tijdens drie sessies van twee dagen inzetten gedaan op een scenario. Hierbij werd aandacht besteed aan technische hulpverlening, brandbestrijding en ongevalbestrijding gevaarlijke stoffen aan bod. Waarnemers, die direct aansluitend de aanpak evalueerden, brachten sterke en te ontwikkelen punten in kaart. De avonduren werden benut voor teambuilding.

Hr.Ms. De Ruyter voegt zich bij NAVO eskader Het Nederlandse Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) Hr.Ms. De Ruyter is maandag 15 september vertrokken voor een periode van drie maanden waarin zij onderdeel zal uitmaken van het permanente NAVO-eskader Standing NATO Maritime Group 1 (SNMG1). Hr.Ms. De Ruyter voegt zich bij de andere schepen uit SNMG1. Tijdens de inzet in SNMG1 worden diverse oefeningen uit-

gevoerd zodat de verschillende schepen optimaal als één eskader opereren. Daarnaast worden routine havenbezoeken uitgevoerd door de deelnemende eenheden. Momenteel bestaat het internationale eskader uit het Spaanse schip SPS Adm Juan de Borbon, het Duitse FGS Luebeck, het Poolse ORP General K. Pulaski en het Amerikaanse fregat USS Taylor.

Hoog bezoek op Hr.Ms. Johan de Witt Jaap de Hoop Scheffer, secretaris-generaal van de NAVO, heeft op 28 augustus met minister van Defensie Eimert van Middelkoop een bezoek gebracht aan de Koninklijke Marine in Den Helder. De commandant Zeestrijdkrachten, LTGENMARNS Rob Zuiderwijk, ontving zijn gasten aan boord van Hr.Ms. Johan de Witt. Het gezelschap kreeg uitleg over lopende en recente missies van de Koninklijke Marine, met de nadruk op die van het Korps Mariniers in Tsjaad en Afghanistan. Verschillende marinierseenheden gaven demonstraties en de secretaris-generaal en de minister spraken met mariniers die net terug zijn van hun inzet. Het ging hierbij vooral over de kleinere eenheden die zijn uitgezonden als onderdeel van een grotere missie. Bijvoorbeeld de Unit Interventie

Mariniers, die bij Somalië schepen van het Wereldvoedselprogramma tegen piraten beschermde. Of de operators van de Maritime Special Operations, die in Afghanistan met de commando’s de Special Forces van de Task Force Uruzgan vormden. Ook de individuele mariniers, die in de Operational Mentor and Liaison Teams het Afghaanse leger in Uruzgan trainden, spraken met de bewindslieden. Ter afsluiting bedankte de secretaris-generaal tijdens een buitengewone Alle Hens de troepen voor hun getoonde inzet: “Ik heb de unieke positie om krijgsmachten te kunnen vergelijken en de Nederlandse krijgsmacht, met het Korps Mariniers in het bijzonder, opereert aan de absolute top. Het is een zware inzet die Nederland pleegt, maar het is de moeite waard.”

MBK aan de wandel Voor de 62e keer werd begin september de Air Borne mars georganiseerd als herdenking aan wat zich afspeelde tijdens ‘Operatie Market Garden’ in de Tweede Wereldoorlog. Op zaterdag 6 september verzamelden SGT Edward Vos, KPL’s Amel Kadic, Erwin van

28

Ooijen en AINSP Ron Jansen van het Marine Beveiligingskorps zich in Doorn om met z’n vieren richting Oosterbeek te marcheren, een interessante wandelroute die langs diverse gebieden liep waar de oorlog is uitgevochten.

Op bezoek in Tsjaad De commandant van het Korps Mariniers, BRIGGENMARNS Rob Verkerk, bracht van 22 tot 25 september een bezoek aan het mariniersdetachement in Tsjaad. Tijdens het werkbezoek liet de korpscommandant zich voorlichten over de ervaringen van de mariniers sinds hun aankomst begin juni. Tevens nam hij deel aan een patrouille in de directe omgeving van Goz Beida en een langere patrouille in zuidelijke richting naar een vluchtelingenkamp. Gedurende beide patrouilles kreeg hij een goed beeld over de complexe situatie in het land en bovenal de omstandigheden waaronder de mariniers moeten opereren. Het werkbezoek werd afgesloten op het EUFOR HQ in Abeche.

Maritieme SF-opleiding

Niet langer slechts inzetbaar bij de BBE of als SF-operator, maar multi-inzetbaar na het volgen van de maritieme SFopleiding. Omdat de teams van de Maritieme Special Operations (MSO) en de BBE veel samenwerken, is besloten om de opleidingen van deze specialisten samen te voegen. De afzonderlijke BBEen SF-opleiding komt dan ook te vervallen. Vanaf 12 januari 2009 start de maritieme SF-opleiding, die 42 weken duurt. Aan de eindstreep staat een marinier die uitwisselbaar is tussen de BBE en de

MSO. Dit zorgt voor een aantrekkelijk loopbaantraject en geeft meer mogelijk­ heden tot zowel plaatsingen in Den Helder als Doorn. De selectie begint op 27 oktober en bestaat uit drie dagen basisfysieke testen en basisvaardigheden. De opleiding vereist geen voor­op­leidingseisen, maar de marinier verkenner wordt vrijgesteld voor de eerste drie maanden en kan op 30 maart instromen. Voor meer informatie: SGTMARNALG Mulder, telnr.: DSN 202 1755/ 06 202 463 06.

29

In het artikel ‘Johan de Witt in ­mariniersmuseum’ op pagina 32 van Alle Hens september is de naam van de commandant van de Van Ghentkazerne verkeerd geschreven. De KOLMARNS heet niet Carlo van de Bergh, maar Carlo van den Berg. In het artikel ‘Onverstoorbaar kilometers vreten’ op pagina 24 van Alle Hens september staat een fout in het kader. De derde plek was niet voor het detachement van sergeant-majoor LDA J. Den Dekker maar sergeantmajoor MARNALG J.A. den Dekker.

De Groep Maritieme Helikopters heeft een nieuwe groepsoudste. KTZ Rik Janssen droeg deze functie 5 september over aan KTZ Gerhard Polet. Dat deed Janssen op Maritiem Vliegkamp De Kooy door ceremonieel het beheer over het MLD-vaandel aan Polet over te dragen.  De functie van groepsoudste Marheli is vanuit marinetraditie weggelegd voor de hoogste officier afkomstig uit die groep. KTZ Janssen droeg het beheer over het vaandel met gemengde gevoelens over aan KTZ Polet, die de functie van Chef Staf DHC vervult. “Uit historisch oogpunt is het jammer dat we opgaan in een groter geheel, maar uit pragmatisch oogpunt zijn we de goede weg in geslagen. In zijn toespraak stelde de nieuwe groepsoudste een paar kritische vragen, zoals ‘moet de MLD nog wel verbonden blijven met de vloot?’ Polet benadrukte in zijn bevestigend antwoord op die vraag dat er nog steeds zeer veel belang wordt gehecht aan het maritieme deel binnen DHC. “Door dezelfde taal te spreken en met dezelfde ervaring verdwijnen barrières.” Op 4 september verdedigde Annette de Wit, hoofd publiek en presentatie Mari­ nemuseum verdedigde haar proefschrift ‘Leven, werken en geloven in zeevarende gemeenschappen. Schiedam, Maassluis en Ter Heijde in de zeventiende eeuw’ (uitgeverij Aksant, Amsterdam 2008. ISBN: 97890-5260-306-3, e 29,90). Haar onderzoek gaat niet zozeer over wat de mannen op zee deden, maar meer over hoe het dagelijks bestaan van het thuisfront werd beïnvloed door de dominantie van de zeevaart. Achterblijvende gezinnen, met name de zeemansvrouwen, spelen de hoofdrol in haar onderzoek. De Wit geeft antwoord op de vraag hoe de vrouwen het redden terwijl hun mannen op zee waren en schetst hoe iedereen in het gezin bijdroeg aan het gezinsinkomen.

Per 1 september heeft LTZA 1 Karen Boe­lema Robertus-Itzig Heine de functie van centrale vertrouwenspersoon overgedragen aan LTZSD 1 Frank Spruit.

ber 2008 CTD/CDE Hr Ms Zuiderkruis, AOOTDW Johan Reelick nieuwe Cde SMVBO, AOOTDW Jules de Bree krijgsmachtdeeladjudant, CDR Henk Itzig Heine Sous Chef Personeel Logistiek, AOOODOPS Marcel van Oosten medio 2009 NOST , AOOODOPS Willem van Leeuwen per december 2008 Cde OKM.

Na het doorlopen van drie intensieve schietweken bij het Korps Mariniers en een week intensieve training vanuit de Lynx helikopter, kreeg SGTODOPS Kars Hemminga het certificaat Schutter Disabling Fire H-14 helikopter uitgereikt door de commandant van Hr.Ms. Van Speijk, KLTZ Kwant. Het stationsschip in de West beschikt nu over een sensoroperator die gekwalificeerd is als DF-schutter. De helikopter kan op deze manier de motoren uitschakelen van een Go-fast. AOOODOPS Rob van Es is de eerste stafadjudant Caraïbisch Gebied, tevens Chef der Equipage, van het Caraïbisch Gebied.

Tijdens de Alle Hens op de tactische vloer van de Nederlands-Belgische Ope­rationele School heeft KLTZ Jeroen Stricker op vrijdag 22 augustus zijn Commando over­ gedragen aan KLTZ Han van Loon. De nieuwe commandant schetste in zijn ­toespraak een toekomstbeeld van een Opera­tio­nele School die niet naast de eenheden staat, maar er midden tussen.

Ontwikkelingen in de verdere uitrol van de stafadjudanten en Chefs der Equipage. Van links naar rechts. De nieuwe Cde AMFLOGBAT AOOMARNALG Peter de Valk, AOOTDW Anton Baars per decem-

30

Op 22 augustus heeft KLTZA Rob Hunnego het commando van het Amfibisch Logistiek Bataljon en het Facilitair Steunpunt Doorn overgedragen aan KLTZA Stephanie Oost. Een bijzon-

dere gebeurtenis, want niet eerder werd deze functie door een vrouwelijke overste bekleed. Overste Oost beschouwt het als grote eer het commando over het amfibische logistiek bataljon op zich te mogen nemen. “We bevinden ons in de evaluatiefase van de reorganisatie. Ik hecht daarbij veel waarde aan een goede klant-leverancier relatie. We gaan de nieuwe organisatievorm werkbaar maken met elkaar.”

VIP-vaart Hr.Ms. Walrus

KPLWDS Muhammad Al-Samaraiy heeft als eerste KM-medewerker het diploma Technicus Middenkader Automatisering behaald. Op 4 juni ontving hij, uit handen van de docent van het Regio Col­lege Zaanstreek, René de Weerd, het diploma bij de KMTO op Marine­kazerne Erf­ prins.

Op 4 en 8 september kreeg Hr.Ms. Walrus een aantal weldoeners aan boord. Zij hadden bij een benefietveiling voor het Ronald McDonald Kinderfonds een substantieel bedrag gedoneerd en mochten daarvoor als tegenprestatie een dag meevaren met een Nederlandse onderzeeboot. De vaartocht naar de

Wereldhavendagen in Rotterdam en drie dagen later terug naar Den Helder, werden hiervoor aangegrepen. Donderdag 4 september verwelkomde de Walrus de zes VIP-gasten, samen met de C-ZSK. De VIPS’s hadden namelijk extra geld gedoneerd als de generaal zou meevaren. Direct na vertrek ging de boot op de rede van Den Helder onder water en kregen de gasten het echte onderzeebotengevoel voorgeschoteld. Na een uur onder water varen, ging de C-ZSK van boord en werd de tocht boven water vervolgd. ’s Avonds meerde de boot af aan de Parkkade in Rotterdam, achter Hr.Ms. Rotterdam. In de vroege ochtend van maandag 8 september ontving de bemanning van de Walrus nog eens vier VIP-gasten. Zij genoten van dezelfde route en na een uur onder water varen bij de ‘Helsdeur’ meerde de boot af in Den Helder.

Torpedo conferentie

SGTODVB Sjaak van Wingerden bereikte in juni een bijzonder jubileum: de 250e palenbakoefening werd gehouden op Erfprins. Dat indrukwekkende aantal betekende voor de sergeant dat er honderden aspirant-onderofficieren ‘door zijn handen’ zijn gegaan tijdens de kaderopleiding tot korporaal. In de palenbak worden de oefeningen praktisch leiderschap uitgevoerd. Het doel hiervan is om de leerlingen door middel van samenwerking in oefensituaties hun eigen stijl van leiderschap te laten ontdekken en te ontwikkelen.

De MK 48 en MK 46 torpedo’s stonden van 1 tot en met 5 september centraal tijdens de International Users Group (IUG) conferentie. De IUG is een unieke samenwerking tussen Australië, Canada, de Verenigde Staten en Nederland. De samenwerking wordt jaarlijks bestendigd door een conferentie die op roulatiebasis wordt georganiseerd door de deelnemende landen. Doel van de IUG is het verbeteren van de MK 48 en MK 46 torpedo’s, gerelateerde afvuursystemen en gebruikte tactieken. Door deze samenwerking zijn

31

al vele verbeteringen en modificaties aan de wapens en afvuurinstallaties uitgevoerd. Ook inzetregels en tactieken worden verbeterd door het delen van elkaars resultaten van lanceringen. Een goed voorbeeld van het resultaat van de IUG is de gezamenlijke oefening die de Amerikaanse marine en Koninklijke Marine in oktober uitvoeren nabij Cape Cod aan de Amerikaanse oostkust. Tijdens deze oefening, waaraan Hr.Ms. De Zeven Provinciën en Hr.Ms. Walrus deelnemen, worden modificaties getest en tactieken beoefend.

Duikers vermist Het leek op een scène uit een horrorfilm, toen op maandag 1 september bij het Rescue and Coordination Centre de melding binnen kwam dat vier duikers niet waren teruggekeerd van een bootduik nabij Klein Curaçao. De kustwacht zette hierop de beschikbare varende en vliegende eenheden in om naar de vermiste duikers te zoeken. Ook het stationsschip van de Koninklijke Marine, Hr.Ms. Van Speijk en eenheden van de ‘Citizens Rescue Organization’ zochten mee. Gelukkig konden de vliegende eenheden van de kustwacht de duikers op open zee waarnemen. De uitgeputte duikers zijn met het stationsschip naar Willemstad gebracht waar zij enthousiast en opgelucht werden verwelkomd door hun geliefden.

In de kraag

Zitting der Staten

De Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba heeft op 27 ­augustus nabij Klein Curaçao tien illegale immigranten aangehouden. Het gaat om vier ­vrouwen en zes mannen. met Colombiaanse en Venezolaanse nationaliteit. De boot is opgebracht naar de Kustwachtsteiger op de Marinebasis te Parera. De illegalen zijn aangehouden en overgedragen aan de Immigratie Dienst. De boot is in beslag genomen.

de deadline voor het aanleveren van artikelen voor het septembernummer van Alle hens is maandag 13 oktober

Traditioneel verzorgde de Koninklijke Marine een gedeelte van het ceremonieel rondom de Opening van de Zitting der Staten. De Commandant der Zeemacht in het Caraïbisch Gebied leverde voor dit ceremonieel een erewacht, tamboers en pijpers en een saluutbatterij. De erewacht bestond uit een peloton van

32

de 31ste infanteriecompagnie van het Korps Mariniers en een peloton van de Antilliaanse Militie. Van het moment dat de Gouverneur van de Nederlandse Antillen, mr. Frits Goedgedrag, het paleis verliet tot het moment van aankomst bij het Statengebouw, vuurde de saluutbatterij op Fort Krommelijn iedere minuut één schot af.

Reünie Marine Vliegkamp Valkenburg Het terrein van het Militair Lucht­vaart­ museum te Soesterberg was zaterdag 30 augustus het decor voor een reünie, gehouden voor het voormalig personeel van Marine Vliegkamp Valkenburg. De sluiting van het vliegkamp en de verkoop van de maritieme patrouillevliegtuigen heeft een behoorlijke indruk gemaakt op het personeel. Hierover werd dan ook veelvuldig gesproken door de 1100 reünisten.

Nederlandse veteranen op missie naar Bosnië-Herzegovina Een groep ex-militairen is eind september naar het bergdorp Vukotici in het hart van Bosnië-Herzegovina vertrokken. Daar maken ze de dorpsschool bestand tegen de krachtige

winterse weersinvloeden. Het gebouw heeft dringend een facelift nodig. Door dit schoolgebouw te renoveren zorgen de veteranen ervoor dat kinderen uit het dorp onderwijs kunnen blijven krijgen. Voor meer informatie: Wim Brock, telnr. 06 224 226 59, wim.brock@ veteranen.nl of www.veteranen-actief.nl. Reünies 7 november. EOD/Munitietechnici. Locatie: SM. Scheickkazerne, Guten­berg­ weg 10, 4104 BA te Culemborg. Opgeven via de reüniecommissie van de Stichting Geschiedkundige Verzameling EOD, telnr.: 0345 543 335. 2 december. 1957 – 1958 Nieuw Guinea, Hr.Ms. Groningen. Locatie: de Kumpulan Bronbeek te Arn­ hem. Aanvang: 10:45 uur. Kosten e 20,p.p. Inschrijven voor 11 november per e-mail: [email protected] of naar [email protected]. Betaling per bank: ABN AMRO ten name van W.Th. Maas te Haarlem, rekeningnummer 43.58.39.713 onder vermelding van D813.

topmarinier

ELNTMARNS Barry den Hollander is op 19 september door de Commandant van het Korps Mariniers, BRIGGENMARNS Rob Verkerk, in het zonnetje gezet, omdat hij als best man de Britse commando-opleiding heeft gehaald. Den Hollander was de beste

van 90 deelnemers. Van deze groep viel meer dan de helft af, gedurende de zware training van negen weken. In de ogen van het Britse opleidingskader onderscheidde Den Hollander zich van de andere cursisten op de commandowaarden: moed, vastberadenheid, opgewektheid en onzelfzuchtigheid. Hij kreeg hiervoor uit handen van de Commandant van het Commando Training Centre, de Achnacary Award. De recordtijden blijven genoteerd staan als richtpunt voor nieuwe cursisten. Opmerkelijk is dat al jaren de recordtijd op de hindernisbaan ook al op naam van een Nederlander staat: MAJMARNS Tjarko Leungen.

hr.ms. de ruyter doneert cheque KLTZ Peter Reesink van Hr.Ms. De Ruyter overhandigde op 16 juli een cheque ter waarde van vijfduizend euro aan twee medewerkers van de Peduli Anak Foundation. Dit geld spaarde de bemanning bij elkaar tijdens de UNIFILdeployment voor de kust van Libanon in 2007 en 2008. De stichting Peduli Anak bestaat uit onbetaalde vrijwilligers. Op het Indonesische eiland Lombok hebben zij een onderkomen en een school gebouwd voor vijftig straatkinderen. Het gedoneerde geld kan gebruikt worden voor een sport-

veld en mogelijk een nieuwe keuken. Voor meer informatie: www.pendulianak.com. 33

bijzonder model voor Marinemuseum Op 28 augustus verwierf het Marinemuseum een fraai volmodel (schaal 1:75) van het landingsvaartuig Hr.Ms. L 9608 uit handen van modelbouwer H. Schipper. Na de Indonesische onafhankelijkheid in 1949 bleef Nieuw Guinea over als laatste Nederlands grondgebied in Zuidoost Azië. Ineens stond dit, tot dan toe achtergestelde en onderontwikkelde gebied, in de politieke en economische aandacht. Nederlands Nieuw Guinea was bijna zo groot als Duitsland, maar kende geen noemenswaardige infrastructuur. Transport van goederen en personen was dan ook een groot probleem. Om in die nood te voorzien, kocht de Koninklijke Marine in Port Said (Egypte) in 1951 twee landingsvaartuigen van het type Landing Craft Tank Mark 4 van de Royal Navy. De vijfhonderd ton zware schepen werden in Den Helder opgeknapt en omgedoopt tot Hr.Ms. L 9607 en L 9608. In de tweede helft van 1952 voeren zij op eigen kracht naar Nieuw Guinea. Om de snelheid te verhogen en de zeewaardigheid te verbeteren, werd de bijna vijf maanden durende reis deels onder zeil gemaakt. In Nieuw Guinea zijn de landingsvaartuigen met succes ingezet voor transport van materieel en personen.

Plussen en minnen Om het CZSK aanvullende informatie te geven over de kwaliteit en beheersing van personele, materiële en financiële processen bij de verschillende eenheden en instellingen, voert de afdeling Onderzoeken Interne Beheersing (OIB) periodiek onderzoeken uit. Deze processen werden niet altijd in voldoende mate beheerst. Daarom gaat de OIB een nieuwe methodiek hanteren. Aan de hand van een In Control Scan (ICS) gaan de eenheden en instellingen, voorafgaand aan een OIB-controle, een door hen zelf geleid verbetertraject in. Op deze manier kunnen commandanten ontdekken waar de plussen en minnen in hun organisatie zitten. Afhankelijk van de resultaten van de ICS, kan het OIB een verbetertraject begeleiden in aanloop naar de feitelijke OIBcontrole. De eerste scans zijn naar tevredenheid uitgevoerd.

Mariniers OMLT 5 terug naar Nederland Na vier en een halve maand laat het Operational Mentor and Liaison Team 5 de Afghaanse provincie Uruzgan achter zich. Hun opvolgers, eveneens infanteristen van het 2e Mariniersbataljon, hebben de taken op 10 augustus officieel overgenomen. De opdracht van het Operational Mentor and Liaison Team (OMLT) is om de Afghan National Army (ANA) naar een hoger niveau te tillen. Volgens de opvolgend commandant van de vijfde lichting is dat gelukt. “We hadden het tweede bataljon van de 4e Afghaanse Brigade onder onze hoede. Het OMLT fungeerde als liaison tussen dit infanteriebataljon en de Nederlandse Battlegroup, die de Afghanen ondersteunt in hun optreden. Het veiligheidsgevoel van de mensen

Een speciale ontmoeting Tijdens het lezen van Alle Hens stootte de heer Muller uit Amerongen op een artikel over de inzet van Hr.Ms. Evertsen voor het P) Wereldvoedselprogramma (WF ë. ali Som voor de kust van d Het stuk werd geïllustreer ip sch een van o fot met een vond dat hem intrigeerde. “Ik loot bes en ip het een leuk sch het r waa ken uit te zoe een vandaan komt. Het gaat om d uar schip van de US Coastg van de Cactusklasse uit d 1941-1943. Het werd gebouw r maa , der ten ren rto vuu als was ook bewapend en kon de kustwateren verdedigen. e Een van de schepen van dez en lor ver er lat g gin klasse door onderzeebootvuur.”

lijkt beter, de bevolking spreekt de ANAmilitairen aan en die proberen op hun beurt een betere band met de bevolking te krijgen. Ze worden als betrouwbaar gezien en voeren nu nachtelijke patrouilles uit.” Het OMLT werkt vanaf verschillende locaties in Uruzgan. Naast de patrouillebasis Worsely zitten ze in de buurt van Chora ook op de bases Khyber, Fort Lock en sinds enkele weken op Qudus bij de Baluchivallei. De missie verliep voor de 26 terugkerende mariniers niet geheel zonder gevaren. Ze maakten verschillende vuurcontacten mee en op 18 april waren enkele teamleden getuige van de IED-ontploffing die het leven kostte aan soldaat der eerste klasse Mark Schouwink en eerste luitenant Dennis van Uhm.

Dichterlijke vrijheid Den Helder zette de zeilen bij, Tall ships vier dagen langszij. Groots evenement, dat z’n weerga niet kent. Dank aan de velen die zich hiervoor hebben ingezet, dank voor uw tijd. Dank u dat u was zo bereid. Den Helder zo gastvrij, Den Helder marinehaven. Vele mensen in touw, vele mensen standby, much people went to our harbour, don’t ask me why. Vele Tall Ships crossing the sea. Voor vriendschap, voor vrede, voor respect, voor verdraagzaamheid, voor geluk. Al die dagen, het kon niet meer stuk. Zaterdag Sail Parade. Duizenden mensen sloegen het gade. Prins Maurits nam deze parade af, terwijl hij zich op de Hr.Ms. De Ruyter begaf. De wind uw vriend, storm, een orkaan. Geen zee te hoog! Dear Tall Ship: “Geen mens die mij zo bewoog!” (Ingekort door de redactie) Annelies Pool

34

Geachte redactie, U vraagt om reacties van lezers. Wel nu, ik heb er een en wel over het Britse gedicht over de Soemba in het septembernummer van Alle Hens op pagina 37. Het woord ‘pond’ in regel vier moet ‘point’ zijn. Five point nine is namelijk het kaliber van het 15 cm. geschut in Britse maten. Dan wordt het gedicht ook meer begrijpelijk. A.C. van den Berge, oud-Artillerie Officier.

Alle Hens is benieuwd naar de mening van haar lezers. Daarom wil de redactie u graag de ruimte geven om te reageren op de artikelen in Alle Hens. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken te selecteren, te redigeren en in te korten voor publicatie. Reacties op Alle Hens kunt u sturen naar: [email protected] of per post: Alle Hens, Het Paleis, postbus 10.000, 1780 CA Den Helder

offIcieren Bevorderingen KLTZ B.J. Boom KLTZ Jhr. I.F. Burmania v. Humalda v. Eysinga, KLTZ E.H. Flier KLTZ E. Hamburger KLTZA Drs. J.H. Hubbelmeijer KLTZ ing. E. de Jong KLTZ D.J. Kuijper LTKOLMARNS A.O. Loos KLTZA Drs. M.P. Luttge KLTZA S.M. Oost KLTZ A.J. Schuitemaker KLTZT Ing. B. Stoelinga LTZ 1 R. van Acquooij LTZT 1 J.J. Berghuis MAJMARNS C.A.M. Buter LTZ 1 ing. H.P.A. Dekkers LTZV 1 ing. CQFP Van Dijk MAJMARNS J.W. van Dijk LTZA 1 Mr. J. W. Van Dijk LTZ 1 ing. F.L. Gast LTZA 1 G.E. Geelof LTZV 1 J.G.J. van Gelder LTZ 1 H. van Ijzerloo MAJMARNS T. Ippel LTZE 1 B.T. Krikke LTZA 1 J.T.S. Melkert MAJMARNS P.C.A.T. van Rooij MAJMARNS H. Scheepens LTZE 1 R.A.M. van Scherpenzeel LTZ 1 Ir. F.J. Sijtema LTZA 1 F. Stilma KAPTMARNS F.A. Achtien LTZT 2 OC W. Buitenhuis LTZE 2 OC Ir. A.R. van den ­Dobbelsteen LTZT 2 OC Ing. P.R. van Havezaat LTZE 2 OC Ir. B.S.E. Hendrix LTZ 2 OC J.M. Huiberts LTZE 2 OC ing. J.C.N. Jansen LTZA 2 OC P.E.C. Jansen LTZA 2 OC D. Kamstra LTZ 2 OC F.B. van Komen LTZA 2 OC L. van der Meer KAPTMARNS W.A. van Overvelde LTZA 2 OC R.J. Post KAPTMARNS H.C. Smit LTZ 2 OC H. Speets KAPTMARNS N.P. Strik LTZT 2 B.A. Al LTZ 2 B. de Bruin ELNTMARNS J.W. Crispijn LTZ 2 M.H.M. Kerens LTZ 2 C.J.T. Oudshoorn LTZT 2 C.T. Tramper.

Dienstverlaters CDRE G. Flieringa KLTZ L.G.J.M. van Esdonk KLTZ VLOP Ds. Drs. J.G. Feenstra LTZA 1 Ing. R.P. van den Barselaar LTZT 1 J.W.C. van der Burg MAJMARNS A. Van Gils LTZT 1 Ir. J.J. Kleikers LTZA 1 L.M.C. Mos

LTZE 1 T.H. van der Steen LTZA 1 Mr. E. Visser LTZ 2 OC A.P.C.M. Dekkers LTZTA 2 OC H.F.J Lieshout LTZA 2 OC C.P.J. De Mooij LTZ 2 OC W. Wouters LTZW 2 A. Aziers ELNTMARNS M. El Hamraoui.

OnderoffIcieren Bevorderingen SA2 AOOTDW J.M.J. Reelick AOOMARNALG E.J.M. Boerkamp AOOWDE R. de Bruin AOOTDE A. van Esch AOOODVB T.M.L.A. Grim AOOMARNALG J. Hardeman AOOODOPS M.A.G.J. van Mierlo AOOODOPS E. van Munster AOOWDE J. Nobels AOOODVB A.C. Nuijten AOOMARNVB G.J. Vinke AOOMARNALG R.P. Zahradnik SMJRWDE J.H.W. Berkhof SMJRMARNALG F.W. Bos SMJRLDA J.J. de Bree SMJRODOPS L.J. De Bruin SMJRMARNALG A.B.A. Delea SMJRODVB T.S.F. Goslinga SMJRODVB P.J. Groen SMJRODOPS R.W.M. van der Linden SMJRMARNALG R. Oele SMJRLDGB G.J.C.M. Oirbans SMJRWDW P. Polder SMJRTDW J.D. Serné SMJRMARNALG J.D. Smit SMJRLDGB T.J. Warffemius SGTMARNALG J. Bakker SGTMARNALG H.B. Blaak SGTWDS C.C.A. Bogaers SGTODOPS M. Braat SGTODVB F.A. Brinkman SGTMARNALG Q. Derksen SGTMARNALG W.G.M.M. van Geel SGTODOPS R.M. de Groes SGTWDS T. van der Ham SGTTDW B.A. Hassing SGTODOPS R.F. de Heij SGTMARNALG R. Hirdes SGTWDS S.E. IJben SGTODOPS R.J.M. Janssen SGTODOPS J. Kinket SGTODOPS C.M. Koningstein SGTMARNALG A. Lamp SGTLDGB M.A.P.M. Linders SGTTDE G.R.M. van der Meij SGTODOPS A.T. Nelemans SGTTDW B.A.C. Otten SGTMARNVB J.W. Visser SGTMARNALG A.B.H.M. van de Vorst SGTLDV J. Westveld KPLODND D.P. van der Capellen

Dienstverlaters SMJRLDA H.J. Emmen SMJRLDV A.J. Klijn SMJRMARNALG L.J. Zegers SGTMARNALG R.H.P. Bakker SGTMARNALG H. de Bies SGTLDA N.M.A. Helders SGTMARNALG F. Joosten SGTLDGD J. Windhorst KPLWDS R. Angevare KPLBDMZKT K.J.M. Cuijpers KPLTDE R.F. Hekel KPLTDW C.F. Hensen KPLADBT B. van den Heuvel KPLLDA S. Hulsman KPLODND P.A.C. Robben KPLMARNALG A.W. Scholten KPLWDS M.P.A. van de Visser.

MANSCHAPPEN Bevorderingen MATR 1 TD S.J. Delis MATR 1 TD M.F. Hoekstra MATR 1 OD H.W. van der Ploeg MATR 1 OD D.A.H. Soethaert.

Dienstverlaters MARN 1 VB T. Abrahamsen MATR 1 OD M.E. Baarda MATR 1 TDW B.M.A.N. De Backer MARN 1 ALG R.W. Beumer MATR 1 TDE J.H.J. Bijker MATR 1 OD W.P.A. Binnendijk MATR 1 OD F.J. Bot MATR 1 ODND T. Bouma MATR 1 LDV M.L. Brazil MATR 1 TDE M.M.F. Brouwer MARN 1 ALG S.V.J. Brouwers MATR 1 ODND S.D. van Drunen MATR 1 BDWSR N. van Erp MARN 1 ALG J.R.M. van der Geest MATR 1 ODVB M. Geurts MARN 1 ALG R.H.G.J. van Goch MATR 1 ODVB R.J.W. Goselink MATR 1 TDW R. Grund MARN 1 ALG M. de Haan MATR 1 LDV J.B.C. van der Ham MARN 1 ALG S. Harms MATR 1 LDV E.J. Havik MATR 1 OD R.M. Heideveld MATR 1 ODVB H. van ’t Hof MATR 1 TDE R. Huisman MARN 1 ALG V.A. Jadoenath MATR 1 LDV N.C. Jonkman MATR 1 LDV U.F. Kelderhuis MATR 1 ODND I. Kersbergen MATR 1 TDW J. Koenes MARN 1 VB R. Kort MATR 1 ODVB R. Lambeck MATR 1 ODND E.M. Lap MATR 1 TDW J. Leffers MARN 1 ALG K.J. Letteboer MATR 1 ODVB M. Machová MARN 1 ALG L.S.R. Maters MARN 1 ALG J.A. van der Meyden

MARN 1 ALG I.M. Mijdam MARN 1 ALG R.R. Montauban MATR 1 TDW A.C. Muntz MARN 1 ALG T. Oltwater MATR 1 ODVB D. Oosterbaan MATR 1 TDE K. Ots MATR 1 LDV M. Pavic MATR 1 LDV R.J. Pirson MARN 1 ALG J.P. van de Poll MATR 1 BDWSR E.R. Pomper MATR 1 ODVB L.P.A. Raar MATR 1 BDMTD N. Raats MARN 1 ALG J.W.J. Schlechter MARN 1 ALG B.A.G. Slagers MARN 1 ALG A.J.J. Smit MATR 1 OD M. Snijder MATR 1 OD J. Snoeren MATR 1 LDGD M.J. Spijker MATR 1 WDS M.G.M. Tamo MARN 1 ALG M. Thijssen MARN 1 ALG H.J. Tijsseling MARN 1 VB D. Torenvliet MATR 1 BDWSR L. van Veen MATR 1 LDV L. van Veldhuisen MATR 1 LDV R. Vendel MARN 1 ALG J.M. Verbeek MARN 1 ALG H. Wagenaar MARN 1 ALG J.H.J Westerveen MARN 1 ALG M. van den Wijngaard MARN 1 ALG P.M.S. Wisman MARN 1 ALG F. Wisse MATR 1 WDS J. Wolf MATR 1 TD F.A. van Zanten MATR 1 LDV C. Zegwaard MATR 1 ODVB J.M. Zoontjes MATR 1 OD R. Zwagemaker MATR 2 TD G.J. Bes MATR 2 LDV R. van Didden MATR 2 LDV M.L. Haddad Sanz MATR 2 OD S. Rockx MATR 3 LDV N. Adali MARN 3 ALG J. Beens MATR 3 OD L.L. van den Berg MARN 3 ALG R.E.M. van Leeuwen MARN 3 ALG D.G. Michel.

Burgers Bevorderingen K. van der Maas, 12 ing. J.P. Hof, 11.

Dienstverlaters ing. L. van Dasselaar A.J. Schouten P.I. de Vries S. de Jager J.A. Bosch T. Jolen T. van Leeuwen.

In Memoriam KLTZ J. J. Boot.

Deze gegevens zijn afkomstig uit PeopleSoft en beschikbaar gesteld door Bureau Rapportages DC HR Enschede. Indien de getoonde informatie onjuist is, dient u contact op te nemen met DC HR: *06-733-3/ 0800-225573 of P&O van uw defensieonderdeel. 35