VNC nummer 2 - 2014
magazine
HET BELANG VAN EEN GOEDE CAO DE NOORMANNEN KOMEN
VLIEGEN OP SOTSJI UITGAVE VAN DE VAKBOND VAN NEDERLANDS CABINEPERSONEEL
editorial
Sotsji Of je de Olympische Winterspelen een warm hart toedraagt of niet, het mediacircus eromheen was een fantastisch voorbeeld van de snelle tijden waarin we leven. Op tv waren alle sporten de hele dag te volgen, voorzien van commentaar van deskundigen. De computer had de livestream-beelden van alle wedstrijden in real time en journalisten gebruikten alle vormen van social media om hun visie te geven - net als de rest van Nederland trouwens. Een beetje afgunstig was ik op onze transavia. com collega’s die tijdelijk rechtstreeks op Sotsji vlogen. Dat had mij, zeker met al die medaillewinnaars, ook heel erg leuk geleken. Gelukkig heeft een transavia-collega een verslagje gemaakt, met foto’s erbij (zie pagina 35). Helaas hadden deze Winterspelen ook een schaduwzijde. Rusland staat niet bekend om respect voor mensenrechten en ook dat was life te zien. Bijvoorbeeld bij een optreden van Pussy Riot, waar de groepsleden voor het oog van de camera zweepslagen kregen van Russische ordebewaarders. Hoe geweldig de prestaties van de atleten ook waren, dat
beeld van die op de grond liggende vrouw staat op mijn netvlies geëtst. Brazilië, waar het WK voetbal deze zomer van start gaat, heeft ook niet echt een schone lei. Bij de Earth Summit van 1994 waren er plotseling in geen velden of wegen straatkinderen te bekennen. Sinds Dilma Rousseff president is, wordt er in Brazilië actief aan armoedebestrijding gewerkt, maar toch is er veel onrust over de kostendruk die het WK op het land legt. In Qatar, dat het WK daarna gaat hosten, zijn bij het bouwen van de nieuwe stadions nu al honderden mensen omgekomen door de slechte arbeidsomstandigheden. Het stemt me allemaal wel moedeloos. Gaat het in het ene land wat beter, dan gaat het in een ander weer grof mis. Oekraïne, Syrië, Egypte en Thailand: het is er onrustig en met al die landen voel ik me verbonden omdat ik er ooit - door het vliegen - ben geweest. Mooie herinneringen krijgen soms definitief een schaduwkant, net als Sotsji.
Arlette Bruser Hoofdredactie VNC Magazine
[email protected]
VNC-nr. 2 2014
1
maart 2014
deze maand Cover
Artikelen
Columns
26 29 34 38 46
1 Editorial 4 Blik op de baan 33 Coach! 43 Filijntje 54 Vluchtzinnig
OR – AFKL 2.0 KLC-bestuursleden stromen door Vliegen op Sotsji De Personal Survival Kit Het belang van een goede cao
Rubrieken Mark Brouwer, eenbander, is bijna een jaar in dienst en heeft binnenkort misschien een vast contract op zak. Hij heeft in het hotelwezen gewerkt maar zocht een baan met meer afwisseling en energie. Die vond hij bij KLM. Tweebander Peggy Vincent is positief ingesteld en was pas in Havana. Dat is haar goed bevallen: de sfeer, de mensen, het salsadansen. Ze heeft twee jongens thuis, waar goed voor gezorgd wordt als ze een paar dagen weg is. Advocaat Mink Visser buigt zich over het ouderschapsplan
Leon Verberkt, sinds 1989 aan boord, heeft een passie voor coaching
Nathalie Pruijs vliegt al twee decennia, is op zoek naar enthousiaste covermodellen en interessante verhalen
2
VNC-nr. 2 2014
Melissa Franck, tweebander Schrijft herkenbare columns
Ingeborg Sebel bemant het secretariaat en ondersteunt de redactie
Joris van der Wegen, tweebander, woont in Amsterdam. Hij beschikt over veel humor; je kunt vreselijk met hem lachen. Joris is positief-kritisch en houdt veel van de zon en van Bram, zijn blonde labrador.
Sander van Dijk vliegt sinds 2006, is plaatsvervangend hoofdredacteur en doet aan vormgeving
Ingrid Brama vliegt sinds 1998, is hoofd communicatie en KLM-sectiebestuurder
Michel Verbeek vliegt sinds 1989, is redacteur en all round VNC-medewerker
Pia van Boven let op punten, komma's en te lange teksten
6 Goed gevonden - Lifestyle 9 Vluchtpost 10 Destination - Amsterdam 12 Destination - Gambia 13 VNC achtergrond 14 Destination - Kaapstad 15 Servicedesk 16 IPB 18 KLM achtergrond 20 Destination – Warschau 21 KLC achtergrond 22 Destination - Onderweg naar Porto
23 transavia.com achtergrond 24 Destination - Curaçao 25 ArkeFly achtergrond 44 Destination - Taipei 45 KLC en route 48 Goed gevonden - Culinair 50 Standpunt Ledenraad 56 Goed gevonden - Travel 58 RSVP 61 Persoonlijk 62 Goed gevonden - Crewlife 65 Ten voeten uit
26 16
34
29 VNC-nr. 2 2014
3
Blik op de Baan
Strooptocht van de Noormannen
Annette Groeneveld
4
VNC-nr. 2 2014
In de achtste en negende eeuw sprong een Noors volk in snelle, lichte boten en koerste richting de Britse eilanden. Ze veroverden het grootste deel van Ierland en delen van Engeland. Van daaruit plunderden ze het Europese vasteland van Duitsland en Denemarken tot Spanje. Ze ‘ontdekten’ Amerika en probeerden er een kolonie te stichten. Er zijn resten van nederzettingen gevonden in New England en Labrador, maar het schijnt dat de Noormannen nooit langer dan een jaar of twee in Amerika zijn gebleven. Waarom de Noormannen destijds Ierland kozen als uitvalsbasis voor hun strooptocht door Europa en een poging tot het bedwingen van Amerika, zullen we waarschijnlijk nooit meer boven water krijgen. Waarom Norwegian Air International nu Ierland als uitvalsbasis kiest om het Europese vasteland af te stropen en naar Amerika te vliegen, is wél duidelijk. Door haar vliegtuigen in Ierland te registreren, kan de luchtvaartmaatschappij gebruikmaken van de losse Ierse arbeidswetgeving. Het inzetten van cockpit- en cabinepersoneel uit voornamelijk Azië via allerlei buitenlandse agentschappen wordt daardoor mogelijk. Dat roept bij mij wel de
nodige vragen op over sociaal beleid en veiligheid. Halt! Ik verbaas me trouwens toch al over de enorme verschillen binnen de Europese Unie. KLM moet bijvoorbeeld ieder jaar opnieuw aan de Nederlandse overheid aantonen dat de inzet van Asian Cabin Crew op haar vluchten een commercieel belang dient dat niet op een andere manier is in te vullen. Na Ryanair faciliteert Ierland als volwaardig lid van de Europese Unie de zoveelste aanval op de werkgelegenheid in Europa en het level playing field van de Europese luchtvaartindustrie. De Amerikanen zijn vastbesloten zich ook deze keer niet te laten kolonialiseren door de Noormannen. De ALPA (de Amerikaanse vliegervakbond) en AFA (de grootste vakbond van Amerikaans cabinepersoneel) hebben contact gezocht met Europese counterparts om gezamenlijk op te trekken richting overheidsinstanties die dit een halt moeten toeroepen. Dat voorbeeld moeten wij maar volgen. Het is wat mij betreft een uitstekend initiatief, waar de VNC met haar contacten met andere grote Europese cabinebonden bij aan zal sluiten.
Een beetje winter Binnenkort strijkt een zwerm regeringsleiders van over de hele wereld neer in Nederland. De Nuclear Security Summit die op 24 en 25 maart in Den Haag gehouden wordt, krijgt een enorme impact. De Polderbaan wordt parkeerplaats voor alle regeringsvliegtuigen en de A4 wordt de high security verbindingsweg voor de limousines tussen Schiphol en Den Haag, compleet met meevliegende helikopters. Patrouillerende marineschepen vormen een verdedigingslinie voor de kust. Spannend. En vooral spannend als je op maandag 24 maart probeert om in je Fiatje 500 de meldingstijd van de vlucht naar Nairobi te halen. Het wordt zaak om goed uit te zoeken langs welke routes en met welk vervoer je Schiphol kunt bereiken. Wij kunnen ons jullie bezorgdheid hierover goed voorstellen. Zeker als ondanks alle inspanningen de meldingstijd verstrijkt en jij nog op die ene beschikbare rijbaan van de A4 staat. KLM en KLC hebben al toegezegd dat ze zoveel mogelijk informatie zullen verstrekken over de mogelijkheden om Schiphol te bereiken en dat ze een ‘sneeuwregime’ zullen loslaten op collega’s die hun uiterste best hebben gedaan, maar toch te laat komen. Wordt het toch nog een beetje winter. Groei en beweging Er gloort herstel aan de economische horizon. Zelfs beroepsdoemdenkers kunnen er niet omheen. De cijfers over 2013 van AFKL vielen mee en die van KLM waren zonder meer goed te noemen. Voorzichtige groei… ook bij KLM is er weer beweging. Er zijn promotiecursussen en er komen weer nieuwe collega’s binnen. De MD11 is versneld uitgefaseerd, maar het moment waarop de B787 zijn intrede gaat doen, komt toch echt dichterbij. Als eerste komt altijd de doorstroom van KLCcollega’s naar KLM op gang. Dat zijn er dit voorjaar bijna honderd. Allemaal hebben ze langer doorgevlogen bij KLC omdat KLM geen vacatures had. Het zijn onzekere tijden voor ze
Waarom Norwegian Air International Ierland als uitvalsbasis kiest om het Europese vasteland af te stropen en naar Amerika te vliegen, is wel duidelijk geweest, omdat in eerste instantie niet duidelijk was hoe KLC zou omgaan met het aflopen van de 5-jaarscontracten op basis waarvan onze KLC’ers worden aangenomen. Goed gedaan! De KLC-bestuurders van de VNC, Daisy Panis, Mikéla Groeneveld en Karin Kwakman, hebben de afgelopen jaren veel en intensief overleg met KLC gevoerd over dit onderwerp en voor elkaar gekregen dat KLC’ers na afloop van hun 5-jaarscontract een contract voor onbepaalde tijd krijgen. Bovendien hebben ze ervoor gezorgd dat er nu meer collega’s doorstromen naar KLM dan de traditionele 20% om de achterstand voor een gedeelte in te halen. Nu stromen ze zelf ook door. Ze nemen deze maand afscheid van hun bestuursfunctie bij de VNC, maar hebben al gezorgd voor opvolging. Andrea de Vries en Ilona Lafertin nemen het stokje over. Zij zijn al enthousiast begonnen en zullen ervoor zorgen dat de focus blijft op succesvolle cao-onderhandelingen en een verbeterde doorstroomregeling. Annette Groeneveld Voorzitter VNC VNC-nr. 2 2014
5
Goed gevonden Onder redactie van Arlette Bruser, bijdragen van Sander van Dijk, Nathalie Pruijs, Ingrid Brama en Pia van Boven
lifestyle
Ei-catcher
Fruitmandje
werken is het vast herkenbaar: donkere kringen onder de ogen.
Niet echt goedkoop, maar wel origineel
Lastig probleem ook nog, de huid onder de ogen is erg dun en
en leuk, dit heerlijk beschutte mandje
gevoelig, ook de plastische toverdokters helpen je er niet zomaar
in de vorm van een ei waar je poes
vanaf. Maar gelukkig is er Clinique Even Better Eyes Dark Circle
(of kleine hond) in kan wegkruipen.
Corrector (€ 40,-) met lichtweerkaatsende werkstoffen die ervoor
Standaard geleverd met een kussen dat
zorgen dat de kringen optisch minder worden. Meer voor de lange
wasbaar is en volledig recyclebaar.
duur zitten er stofjes in die de pigmentatie reguleren. Hoop doet
€ 139,95 bij fuzzylicious.nl.
leven, en die zit in nu een potje.
een grapefruit, komen het
Toegift
friszoete van een appeltje
Ergernis nummer één: je koopt een mooie trui en
Dit voorjaar horen volgens Danny Bles de
tegen met een afdronkje van
na drie keer dragen is het een grote pluizenbol.
volgende items in je garderobe om hele-
passievrucht. Mmm, heer-
Echt mooi is hij dan niet meer. Je hebt dan drie
maal on the spot te zijn: cowboylaarzen,
lijk, deze Rueda Verdejo van
opties: stoïcijns doordragen, de trui achter in de
skinny jeans, leren jack en accessoires met
Antonio Sanz. Ja, hij is wel
kast proppen of de Repeat pluizentondeuse te-
een luipaardprint. Als inspiratie dienen de
wit, maar de lente is dit jaar
voorschijn halen. Ga je voor optie drie, dan heb je
sjaal van Yves Saint Laurent, vintage de-
al in december begonnen,
een superfijne pluisscheermachine te pakken: in
signer bag, oversized witte blouse, los val-
dus: cheers! Te koop via de
no time ziet je trui er weer uit als nieuw. Te koop
lende tanktops en een jeansshort. Ik zeg:
wineman.nl vanaf € 11,95.
bij Repeat.nl voor een welbestede € 36,-.
check vooral ook crewbazaar.nl!
Gevonden meedoen. En hebbes! Sappig fris fruit buitelt over je tong naar binnen. Knisperende citrustonen, citroen of toch het zuur met het bittertje van
VNC-nr. 2 2014
De een is er meer vatbaar voor dan de ander, maar na een nachtje
Niet pluis
Zo af en toe mag een lekker wijntje in Goed
6
Weg wasbeer
VNC-nr. 2 2014
7
vluchtpost Tennis vlakbij Schiphol Zin om te gaan tennissen en nieuwe sociale contacten op te doen? Word lid bij de KLM personeelsvereniging De Vliegende Hollander in Amstelveen. Van oorsprong is DVH een KLM-personeelsvereniging die uitermate geschikt is voor (vliegend) KLM-personeel. Zo zijn wij speciaal afgestemd op wisseldiensten, want wij begrijpen dat je niet op een vaste dag in de week kunt lessen. Speciaal daarvoor hebben wij Tennis Intensief Trainingen (TIT): van april tot en met september kun je dagelijks lessen onder begeleiding van deskundige en enthousiaste leraren. Je bepaalt zelf hoe vaak en wanneer je komt trainen. Elke dag zijn er verschillende groepen waaraan je kunt deelnemen, waardoor je steeds weer nieuwe mensen ontmoet. Je thuis voelen, daar draait het bij ons om, want we zijn al vaak genoeg van huis. Voor de kinderen beginnen we dit jaar met Tenniskids, een leermethode die de KNLTB aanbeveelt en waarbij plezier en leren centraal staan. Hiervoor hebben wij twee gediplomeerde trainers in huis. Daarnaast staat de agenda vol met leuke activiteiten voor de jeugd. Open dag Voor een eerste kennismaking met DVH organiseren we op zondag 23 maart een open dag en openingstoernooi. Kom kijken wat DVH te bieden heeft en profiteer van een gratis tennisles, of doe mee aan het openingstoernooi! Als je lid wordt als groep (minimaal 4 personen) ontvang je per persoon 25% korting, ook als je geen KLM’er bent. Ga voor meer informatie naar dvh-tennis.nl of entennisacademy.nl en leer alles over DVH en de TIT trainingen. Ted Dijkman
Make a Memory Ik ben Kevin van Donselaar, steward bij KLM. In september ga ik voor de tweede keer de Mont Ventoux op fietsen voor en met de stichting Make a Memory. Het sponsorfietsevenement heet Op de pedalen 2014. Er fietsen mensen mee van wie een kindje is overleden of familieleden en vrienden van deze ouders. Elke bij elkaar gefietste euro komt voor 100% ten goede van de stichting. Make a Memory biedt ondersteuning bij het verlies van een kindje door het maken van prachtige foto’s van een uiterst verdrietige situatie – misschien wel de moeilijkste periode in een mensenleven. Vakkundig vervaardigde foto’s bieden later een mooie herinnering en vaak bieden ze ook troost bij de verwerking van verdriet. Ouders verdienen deze steun. Uitsluitend gekwalificeerde fotografen worden ingezet voor het maken van professionele foto’s die recht doen aan de baby of het kind. Ik heb in 2012 ook al voor Make a Memory gefietst, samen met een toenmalige transavia.com-collega. Een tocht om nooit te vergeten. Om sponsoren te werven heb ik veel over de stichting gesproken en ben ik erachter gekomen dat er veel collega’s zijn die een kindje hebben verloren of gaan verliezen.
8
VNC-nr. 2 2014
VNC-nr. 2 2014
9
Destination Met aandacht voor mijn deelname hoop ik potentiële sponsoren te vinden. Voor meer informatie over de stichting en fietstocht kunnen jullie kijken op makeamemory.nl en opdepedalen2014.nl. Kevin van Donselaar
Onlangs geplaatst op Facebook en de website Geen vluchtige post, maar Vluchtpost! Wie schrijft die blijft... maar in de snelle wereld van de social media zijn interessante posts over ons vak vaak helaas ook vluchtig. Door het hoge tempo waarin de reacties (die soms van de hoofdzaak afleiden of zelfs bewust kwetsend en opruiend zijn) zich opstapelen, verdwijnt de oorspronkelijke boodschap weleens uit het zicht. Het kan ook zijn dat de reacties afwijken van je oorspronkelijk bedoelde essentie. Daarnaast bestaat de kans dat jouw interessante schrijfsel snel uit beeld verdwijnt omdat er opeens een ander hot item is gepost. Kortom: heb je een interessant issue dat je wilt delen met je collega’s? Denk dan eens aan een brief voor Vluchtpost. Pak dat daarvoor bedoelde podium in het VNC Magazine en stuur je mail naar
[email protected].
Ondersteuning Op de route en tijdens het vliegen wordt het ‘vliegende leven’ vaak besproken. Veel goede dingen, maar ook zaken waar we ons aan ergeren of het niet mee eens zijn. Maandelijks betaal je een financiële bijdrage aan je vakbond om die te ondersteunen. Dat is echter maar een deel van die ondersteuning. Een vakbond moet ook gevoed worden met meningen en ergernissen van zijn leden. Mijn oproep aan het korps: wees een actief vakbondslid en laat je stem horen! Mijn oproep aan de vakbond: investeer in een grotere betrokkenheid en meldingsbereidheid van leden. Maak bijvoorbeeld eens per halfjaar een ergernis Top 5 en neem de Top 3 mee in onderhandelingen. Laten we ons vooral inzetten voor een gezond en mooi bedrijf dat KLM heet, maar laten we er ook voor zorgen dat we na een vlucht ook zélf tevreden naar huis gaan. Andrew van den Berg Reactie KLM-bestuur Beste Andrew, onlangs heeft de redactie de oproep gedaan om je mening kenbaar te maken in Vluchtpost en daar kwam jouw reactie al! Het is fijn dat je ons gedachtegoed ondersteunt en het ‘de VNC dat zijn wij’principe vertegenwoordigt. Over jouw oproep aan ons: we laten de input van leden altijd meewegen en nemen bruikbare zaken zeker mee naar de diverse overlegtafels. Jullie zijn onze oren en ogen en omdat wij als bestuurders ook allemaal vliegende collega’s zijn, zijn we over het algemeen goed op de hoogte van wat er speelt. Niettemin staan we altijd open voor inbreng! Mailen kan naar
[email protected].
Amsterdam 10
VNC-nr. 2 2014
foto Sander van Dijk
Reacties op de inhoud van VNC Magazine en pittige discussies over ons vak zijn van harte welkom bij Vluchtpost. Anonieme inzendingen worden alleen geplaatst mits de inzender bekend is bij de redactie en lange brieven kunnen worden ingekort. De redactie behoudt zich het recht voor om streamers te plaatsen. Stuur je reactie per mail naar
[email protected] onder vermelding van Vluchtpost, of per post naar VNC, Stationsplein NO 406, 1117 CL Schiphol-Oost of deponeer je bijdrage in de VNC postbus op het Bemanningencentrum.
VNC-nr. 2 2014
11
Destination VNC
Als VNC-lid betaal je contributie. Hoe wordt dat geld eigenlijk besteed? Marion Leguijt zet een aantal uitgaven hier op een rijtje. Allereerst wordt met de contributiegelden onze core business bekostigd: de collectieve en individuele belangenbehartiging voor onze leden. Dat komt in de praktijk neer op het uitonderhandelen van goede arbeidsvoorwaarden en advies en ondersteuning in persoonlijke zaken. Daarnaast biedt de VNC haar leden exclusieve diensten aan. Je krijgt ze erbij, dus doe er je voordeel mee!
12
VNC-nr. 2 2014
Auto-onderhoud De Garage Bij De Garage op Schiphol bij P30, krijg je altijd 10% korting op je factuur en kost een APK slechts 10 euro. Ze hebben een gratis shuttleservice van en naar het Bemanningencentrum. De VNC-Servicedesk Bij de VNC-Servicedesk kun je hulp vragen op het gebied van je indeling, de WRR, de cao en andere arbeidsvoorwaardelijke zaken.
Autoabonnement Met het autoabonnement lease je voor een vast en aantrekkelijk maandbedrag een nieuwe auto - Volkswagen, Audi, Skoda en Seat - bij Pon automobielbedrijven.
Sollicitatietrainingen Als je aan de beurt bent voor promotie bij KLM staat er een team van deskundige medewerkers voor je klaar om je - op afspraak - een sollicitatietraining te geven.
Juridische service 24 uur per dag, 7 dagen per week is de VNC bereikbaar (020-5020480) voor deskundige hulp bij problemen met je werkgever. Bij een eventuele gerechtelijke procedure krijg je juridische hulp van advocaten. Ben je persoonlijk verwikkeld in bijvoorbeeld huurconflicten of consumenten-, privacy- en echtscheidingszaken, dan krijg je eenmalig gratis juridisch advies.
Brede communicatiemix Naast de VNC website, Facebook en het Magazine is er de VNC App met nieuws, een EU-FTL calculator, een shoppinglist en nog meer handige extra’s.
Belastingservice Maak een afspraak (020-5020480) met onze deskundige belastingconsulent Gerard ReezigtHazes voor aangiftes inkomstenbelasting en voorlopige teruggave, maar ook voor aanvragen van kinderopvang en zorg- en huurtoeslag,
Gambia -
voor vragen omtrent aan- en verkoop huis, aanvragen en wijzigen voorlopige toeslag en andere financiële zaken.
Cafetariaregeling Over letterlijk voordeel gesproken: in oktober kunnen KLM- en KLC-leden weer gebruikmaken van de Cafetariaregeling en ontvangen zij hun contributie deels terug. Zo wordt jouw VNC lidmaatschap in combinatie met alle andere voordelen en diensten wel heel aantrekkelijk! Marion Leguijt Algemeen Secretaris VNC
foto Erwin van Engelen VNC-nr. 2 2014
13
Destination servicedesk
Avi Wijngaarden
Kaapstad 14
VNC-nr. 2 2014
Bemensing MD 11 Nu er bij KLM nog maar een klein aantal MD-11 toestellen vliegt, lopen de klachten met betrekking tot het toewijzen van vluchten voor de collega’s met de MD-11 in hun pakket bij de Servicedesk hoog op. De Groepscommissie (GC) heeft afspraken gemaakt omtrent het peilen van je verzoekvluchten. De groep tweebanders vliegt naast de MD-11 ook de Boeing 777 en de Boeing 747. Als collega’s massaal vluchten met deze toestellen aanvragen, kunnen verzoeken worden afgewezen due to production grounds. Die MD-11 moet immers nog steeds bemenst worden en de productie moet worden uitgevoerd. Tijdens het verzoekenproces wordt er gekeken naar de toegewezen verzoeken-tellerstand: hoe meer tikken op die teller, hoe eerder een vlucht wordt afgewezen. De VNC vindt het heel vervelend voor de betrokken collega’s, maar begrijpt ook dat de productie moet worden uitgevoerd. Advies voor gesprekken Een vraag die we op de Servicedesk regelmatig krijgen is ‘hoe kan ik me het beste voorbereiden op een gesprek met mijn unit manager (UM)?’. Het advies dat wij geven is uiteraard afhankelijk van het gesprek dat je zult hebben. Zo blijken sommige collega’s het nog weleens lastig te vinden om een eerste gesprek met zijn of haar UM aan te gaan. De relatie die jij hebt met je UM, is uniek. Dat wil zeggen dat de relatie die jij hebt, niet dezelfde kan zijn als die van een collega. Dus trek je niet teveel aan van zaken die je in de wandelgangen van anderen hoort. Zo belde onlangs een collega die merkte dat ze te veel hooi op haar vork nam. Ze herstelde niet goed na haar vluchten en ze wilde ook in haar privéleven alle ballen hoog houden. Naast een luisterend oor te zijn geweest, heb ik haar geadviseerd om een en ander in een gesprek met haar UM te delen. Het is vooral belangrijk om te bespreken wat je graag zou willen, om jeTop 3 van februari zelf weer beter te voelen. Na overleg met 1. Reserve in combinatie de UM en de bedrijfsarts is KLM haar tege met IR-dagen moet gekomen in haar wensen. 2. WRR 3. Wat gebeurt er met je rooster Ik wens jullie prettige vluchten toe en: ga als je je ziek meldt uitgerust op reis!
foto Ingrid Brama VNC-nr. 2 2014
15
tekst Arlette Bruser, foto Rita Zovanyi
IPB Zanzibar of Unguja is een paradijselijk eiland dat hoort bij Tanzania. Het meet dik vijftienhonderd vierkante kilometer, voor pak ‘m beet 800.000 mensen. Zanzibar werd achtereenvolgens ingepikt door Perzen, Portugezen, de Sultan van Oman en natuurlijk weer de Britten. Sinds de onafhankelijkheid in 1963 en
16
VNC-nr. 2 2014
die van Tanganyika in 1964 vormen ze samen Tanzania. Het laat zich raden dat alle overheersers flinke stempels hebben gedrukt op de cultuur, de culinaire beleving en de architectuur. De oude binnenstad van Zanzibar, Stone Town, is zeker een bezoek waard; ronde torens staan naast
gebouwen vol houtsnijwerk die weer worden afgewisseld door de prachtigste moskeeën. En je kunt natuurlijk niet voorbijlopen aan de specerijenwinkels. Dit is per slot van rekening een van de Specerijeneilanden, Zanzibar is een van de grootste producenten van kruidnagel. Verder is het eiland vooral idyllisch en pittoresk.
Je komt hier voor de rust, lekker luieren op het strand, mooie foto’s maken en niet te vergeten de romantiek. Nog wel een leuk weetje: über-Queen Freddy Mercury is op Zanzibar geboren. IPB € 203,59 VNC-nr. 2 2014
17
KLM
Loongebouw Over het Loongebouw nieuw personeel hebben we na alle perikelen van eind vorig jaar al een aantal keer gesproken met KLM en de andere twee cabinebonden. In januari hebben we drie dagen om de tafel gezeten, maar op 10 februari werd het overleg afgezegd zodat wij die dag benut hebben om bij te praten met onze collega’s van de FNV. Waar staan we nu? De VNC heeft in januari besloten om de loondeskundige die ons al eerder heeft bijgestaan, weer te benaderen. We hebben deze specialist gevraagd om een model te bouwen waarbij we zelf kunnen zien wat er gebeurt als salarissen en dergelijke anders worden ingeschaald.
De afgelopen maanden hebben KLM en haar specialist ons allerlei rekenmodellen laten zien, maar volledige inzage in de gebruikte methodiek kregen we niet. Dat heeft ons uiteindelijk doen besluiten om zelf een model te laten bouwen, zodat we eventuele uitkomsten ook zelf kunnen vergelijken. De eerste indrukken van het klantvriendelijke model hebben we inmiddels gezien. Het was vrij verrassend dat er andere uitkomsten boven water kwamen dan degene die KLM ons had gepresenteerd, maar vreemd is het niet. Het VNC-model is nog niet compleet en belangrijk is welke cijfers en dus input in het systeem zijn gezet. De input bepaalt immers de uitkomst. Uiteindelijk is er afgesproken dat de loondeskundigen van KLM en de VNC om de tafel gaan zitten om te kijken of de input van de VNC de juiste is. In dat proces zitten we nu. De beide specialisten zijn aan het ‘stoeien’ en zorgen ervoor dat de input correct is. Voor half maart staan er weer twee dagen gepland en praten we verder met KLM. Pensioenontwikkelingen Ook dit onderwerp houdt onze gemoederen meer dan bezig. Voor velen van jullie is het een ver-van-mijn-bed-show, maar juist het pensioen is een heel belangrijke arbeidsvoorwaarde. Alleen zit Den Haag er nogal aan te morrelen; onze regering is op allerlei manieren bezig om zekerheden voor de toekomst anders in te vullen en niet altijd, of altijd niet, met hoopgevende resultaten. Zo is het opbouwpercentage voor 2014 al verlaagd. De VNC heeft KLM vorig jaar al een variant ‘aangeboden’ waarbij deze terugval teniet wordt gedaan, wat al ef-
18
VNC-nr. 2 2014
Voor veel collega’s is het een ver-van-mijn-bed-show, maar juist het pensioen is een heel belangrijke arbeidsvoorwaarde fect heeft in 2014. Na lang aandringen heeft KLM uiteindelijk toegegeven en zijn de pensioenspecialisten van KLM en de VNC om de tafel gaan zitten. Ze lijken elkaar al te gaan vinden. Misschien lukt het en kunnen we 2014 repareren. Ook zullen we dit jaar met KLM moeten praten over wat er in 2015 allemaal gaat veranderen. Ook dit onderwerp blijft dus in beweging. Nieuwe instroom en promotiecursussen Nadat KLM had aangegeven gebruik te willen maken de zogenaamde seizoen CA om de pieken van de zomer op te vangen, blijkt maar weer dat structureel en tijdelijk meerwerk ook heel goed helpt. Voor dit jaar betekent het dat er geen instroom van seizoen CA’s staat gepland. Alle uitvragen voor meerwerk zijn gewoon overschreven. De nieuwe instroom die daarnaast nog nodig is, bestaat alleen uit KLM-collega’s die willen gaan vliegen. Verder is het top dat er weer doorstroom plaatsvindt; dat levert tweebanderscursussen op en promoties voor P en SP. Ook maken veel collega’s gebruik van het recht om te mogen doorvliegen na de normpensioenleeftijd van 60 jaar. Er komt weer beweging in het korps en dat is een goede zaak.
Vonnis Martinair-zaak Maandag 3 februari jl. zou de rechter vonnis uitspreken in de rechtszaak die een aantal voormalige Martinair-collega’s tegen KLM heeft aangespannen. Dat werd uitgesteld en nu lijkt maandag 3 maart D-Day te worden. Als dit nummer uit is, weten we of er een vonnis is geveld. Mochten jullie vragen hebben en/of meer info willen hebben, dan horen we het graag. Mijn collega’s en ik van het KLM-sectiebestuur zijn te allen tijde bereid om telefoontjes en mails te beantwoorden. We hebben bovendien een uitstekend draaiende Servicedesk die de meeste van jullie vragen kan beantwoorden. Maak er gebruik van! Chris van Elswijk Voorzitter sectiebestuur KLM
VNC-nr. 2 2014
19
Destination KLC
Extra aandacht De afgelopen periode is een roerige tijd geweest: KLM die aankondigde de Europaproductie naar KLC over te hevelen, cao-onderhandelingen die al ruim twee jaar duren en een voorpublicatie van een interview dat tot onrust leidde. Het positieve nieuws is dat jullie interesse in de VNC hierdoor blijkt te zijn gestegen. En wij zijn blij met de extra aandacht van onze leden! We willen dan ook eens toelichten ‘wat wij nou eigenlijk voor jullie doen’. Jong bestuur Het KLC-sectiebestuur bestaat uit jonge bestuursleden die worden ondersteund door Victor Kloos, de ervaren, professionele VNC-onderhandelaar en woordvoerder. Hij speelt een belangrijke rol in ons 6-wekelijks cabineoverleg met KLC en in de cao-onderhandelingen. Uiteraard gaat ook hieraan overleg vooraf, waarin we alles goed voorbereiden. Agendapunten voor het cabineoverleg worden samengesteld uit informatie die wij van onze leden ontvangen en ook wat wij op de route van jullie horen nemen we mee. Victor Kloos is ook aanwezig bij alle belangrijke overleggen van KLM en transavia.com, waardoor hij op de hoogte is van wat er op alle ’tafels’ speelt. Dat is vaak in ons voordeel.
stemming is tussen het bedrijf en de cabinebonden, nodigen we jullie uit voor een ledenvergadering. Daar kun je voor of tegen het cao-protocol stemmen en pas als de meerderheid vóór stemt wordt de cao aangenomen. Dat is een belangrijk moment en daarom adviseren wij je ook naar onze ledenvergaderingen te komen als dat enigszins kan. Dinsdag 1 april staat er een gepland met op de agenda het cao-proces en de verkiezingen van aspirant-sectiebestuursleden Andrea de Vries en Ilona Lafertin. Je hebt hiervoor een uitnodiging ontvangen. Contact Heb je suggesties, commentaar, ideeën of wil je gewoon je mening met ons delen? Graag! Bel of mail ons of kom langs op ons kantoor op Schiphol-Oost, waar we vaak op de dinsdagen aan het werk zijn. Wij zijn er voor jullie, want de VNC, dat ben jij! Daisy Panis Sectiebestuur KLC
Cao-protocol Intussen zijn we ook al ruim twee jaar bezig met cao-onderhandelingen. Wij als sectiebestuur zijn door jullie gekozen en vertegenwoordigen daarmee alle leden. Dat betekent nog niet dat als wij een cao willen afsluiten, jullie als leden daar niets meer over te zeggen hebben. Nadat er overeen-
Warschau 20
VNC-nr. 2 2014
foto Ingrid Brama VNC-nr. 2 2014
21
Destination transavia.com
Arbeidsvoorwaarden Veranderingen en aanpassingen zijn noodzakelijk om mee te kunnen doen aan de ’survival of the fittest’, waar de evolutietheorie op is gebaseerd. In tijden van economische crisis speelt dit principe des te meer. De concurrentie is moordend en de noodzaak om je te onderscheiden en net dat beetje extra te bieden, is een vereiste. transavia.com hanteert het principe up or out. Dit houdt in dat je als cabinemedewerker purser moet worden om te kunnen blijven vliegen. Zo niet, dan is een oproepkrachtencontract het alternatief.
Onderweg naar Porto 22
VNC-nr. 2 2014
Assessment In 2008 werd het assessment ingevoerd. Dat heeft veel stof doen opwaaien; collega’s die prima functioneerden als cabin attendant stonden opeens op straat omdat ze niet over de benodigde purserkwaliteiten zouden beschikken. Een extra selectie om purser te kunnen worden is nuttig, maar de VNC is het niet eens met het feit dat men geen herkansing kan krijgen of als CA kan blijven doorvliegen. Als een seizoenscontract van een medewerker van rechtswege afloopt, is het op z’n minst frappant dat deze geen nieuw contract krijgt aangeboden terwijl er aan de voorkant mensen worden aangenomen. Ook worden nu mensen de dupe van een gewijzigd beleid - want dat is het, wat transavia.com ook beweert.
Survival voor CA’s De VNC vindt dat transavia.com bij aanname duidelijk de spelregels moet vertellen, zodat eenieder weet wat van haar of hem verwacht wordt. Ook goed functionerende CA’s die al jaren vliegen, geld verdienen voor het bedrijf en zorgen dat passagiers blijven terugkomen, moeten niet de dupe worden van deze ’survival’. Zeker niet wanneer ze worden ingewisseld voor nieuwe, goedkopere arbeidskrachten. Het is niet aan het bedrijf om te bepalen of het goed voor deze medewerkers is om altijd CA te blijven. Het bedrijf moet wel de kwaliteiten van deze medewerkers waarborgen. En dat kan door ervoor te zorgen dat er goede, eerlijke arbeidsvoorwaarden zijn. Sectiebestuur transavia.com
foto Sander van Dijk VNC-nr. 2 2014
23
Destination ArkeFly
Pijnpunten Afgelopen maand had ik een afspraak met Casper Maasdam, directeur external affairs maar toen nog tijdelijk manager Cabinezaken. Ik kaartte punten aan die ArkeFly-leden belangrijk vinden. Bijvoorbeeld de wens om het potentieel traject op vastgestelde competenties te baseren om willekeur te voorkomen en het streven naar een evenredige en inzichtelijke verdeling van vluchten over alle cabineleden. Deze zaken zijn door Casper serieus opgepakt. Verder heb ik gevraagd om duidelijkheid in het re-entry beleid ofwel sneller inzicht of je mag terugkeren als cabinelid, en de voorkeur van parttimers uitgesproken om te rouleren in vliegperiodes en minder te werken dan de huidige percentages van 60, 80 en 100%. Steun is keihard nodig Het komen tot goede resultaten is een langdurige traject! Ik blijf me daar in mijn eigen vrije tijd enorm voor inzetten maar heb daarbij jullie steun keihard nodig. Hoe meer leden, hoe sterker we staan. Helaas wordt weleens beweerd dat de VNC weinig voor ArkeFly-leden kan doen, maar dat is echt te kort door de bocht. Wel is er verschil tussen een ‘gewoon’ lidmaatschap en het ‘geassocieerde’ lidmaatschap. Bij het laatste ontbreekt één belangrijk service-element: het kunnen uitonderhandelen van een cabine-cao. Vanuit de VNC kan dat wel, maar helaas staat het bedrijf er niet voor open.
Curaçao 24
VNC-nr. 2 2014
Geassocieerd lidmaatschap Geassocieerde leden betalen minder contributie, maar hebben zonder verdere kosten recht op alle andere VNC-services: hulp van juristen, bestuurders en belastingconsulent, informatie via de MyVNC app, de website, Facebook en het VNC Magazine, snel antwoord op werkgerelateerde vragen en diverse commerciële ledenvoordelen. In de praktijk wordt ook gebruik gemaakt van bijvoorbeeld de individuele bijstand. Zo helpt de VNC een aantal ArkeFly-leden om te voorkomen dat zij vastlopen in individuele zaken. Om voorbeelden te geven: denk aan ziekte die soms wordt gecombineerd met een niet goed lopend re-integratietraject of problemen met leidinggevenden, de AIVD en bedrijfsartsen. Al met al zijn er genoeg redenen om lid van de VNC te zijn! Renate Nagtegaal Sectiebestuurder ArkeFly
foto Robin de Geus VNC-nr. 2 2014
25
OR talk
AFKL 2.0 Tien jaar na de samensmelting op papier van KLM en AF, lijkt de tijd aangebroken om de gemaakte afspraken uit te gaan voeren. Voor onze collega’s op het hoofdkantoor in Amstelveen is de wereld aan verandering onderhevig. De vraag die momenteel voorligt, is of men afdelingen wil blijven besturen vanuit alleen de airline, zijnde AF of KL, of vanuit de groepsgedachte AFKL. Verandering kan erin resulteren dat de carrièrepaden voor collega’s veranderen. Anderzijds komt er een carrièredimensie bij, in de locatie Parijs. Sommige afdelingen, zoals pricing en revenu-management, zijn verplaatst naar het AF-kantoor. Voor sommigen is de verplaatsing van werk naar Parijs een uitdaging maar voor anderen, die meer in Nederland geworteld zijn, juist niet. Zaak is wel dat er via Ondernemingsraad en/of bonden goede afspraken worden gemaakt als er voor werknemers belangrijke dingen veranderen. Samen op gaan Ook voor cabinecollega’s veranderen er dingen. Twee voorbeelden. Bij het samengaan tussen Air France en KLM was een van de eerste stations die we inleverden Caracas. Daarentegen vliegen we sinds kort weer op Chili. En dat kan alleen omdat dat samen met AF aangevlogen wordt. Elke keer wordt afgewogen of we stations kunnen verdelen. Wat is goed voor KLM? En voor Air France of de AFKL-groep?
26
VNC-nr. 2 2014
Zo wordt besloten om wel of juist niet samen te vliegen of wie op welke tijd vertrekt om het AFKL-netwerk optimaal met passagiersstromen te bedienen. Kortingen zijn het makkelijkst te bedingen als er veel tegelijk, en dus samen met AF wordt gekocht, zoals vliegtuigen en stoelen. Bij dergelijke zaken zullen we verschillen merken. Deze beslissingen worden voortaan samen met AF genomen. Ook de inrichting van vliegtuigen wordt steeds meer op elkaar afgestemd. Als er ooit vliegtuigen uitgeruild gaan worden tussen AF en KLM, is daar nu al rekening mee gehouden in de specificaties en is de ombouw van de layout van de één naar die van de ander een fluitje van een cent. Fenna den Hartog Vicevoorzitter KLM Ondernemingsraad
VNC-nr. 2 2014
27
KLC
Bestuursleden stromen door Toevallig stromen twee KLC-bestuursleden dit voorjaar door naar KLM. Heel fijn voor ze, maar afscheid nemen van hun VNC-collega’s is toch best moeilijk. Dat vinden Karin Kwakman en Mikéla Groeneveld allebei. Carrièrevlucht Na zesenhalf jaar KLC-dienstverband stroom ik door naar KLM. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik er ontzettend naar uitkijk om de ‘wijde’ wereld in te trekken. Maar zoals Johan Cruijff zou zeggen: ‘elk voordeel heb z’n nadeel’, en in mijn geval betekent dat dat ik afscheid moet nemen van een zeer leerzame en interessante periode als sectiebestuurder KLC bij de VNC. Door het vertrek van Rob van Hout in mei 2012 kwam er een vacature vrij als KLCbestuurslid. Ik was geïnteresseerd, solliciteerde en werd aangenomen. Meteen werd mij duidelijk dat ik maar een heel klein beetje wist van wat er schuilgaat achter de schermen bij een vakbond als de VNC. In mijn takenpakket kwam onder meer de communicatie; zo lazen jullie al veel artikelen van mijn hand in dit Magazine. Daarnaast begeleidde ik individuele zaken en natuurlijk alle pop-ups die we voor onze kiezen kregen. Zo was er bijvoorbeeld flink wat werk aan de winkel na de uitspraak van KLM om de Europaproductie over te hevelen naar KLC... Aan goede moed en een gezonde dosis motivatie is hier op kantoor echter geen gebrek, dus pakten we dit met z’n allen zo snel mogelijk en met een zorgvuldige takenverdeling op. Ik heb me bijna twee jaar voor velen van jullie met veel plezier mogen inzetten. Ik wil al onze leden graag bedanken voor hun steun en geloof in ons als VNC, maar ook in mij als bestuurslid. Wij laten de zaken in ieder geval in goede handen achter bij aspirantbestuurders en KLC-collega’s Ilona Lafertin en Andrea de Vries, waar jullie altijd bij terecht kunnen. Tot ziens bij KLM of bij het struikelen over mijn trolley/koffer/voeten tijdens het afscheidsmomentje in het BMC… Karin Kwakman
28
VNC-nr. 2 2014
VNC-nr. 2 2014
29
KLC
Ik heb de VNC ervaren als één grote familie waar iedereen voor elkaar zorgt Doorstart Net als Karin zal ook ik de VNC verlaten. Wij starten samen op 24 maart met de basiscursus bij KLM. Sinds ik de datum van doorstroom weet, zit ik een beetje in een rollercoaster van emoties. Het gaat nu echt gebeuren! Enerzijds ben ik super blij dat ik een nieuwe weg bij KLM insla, anderzijds vind ik het heel jammer dat ik hierdoor de VNC zal verlaten. Zesenhalf jaar geleden ben ik begonnen bij KLC. Altijd al was het mijn droom om te gaan vliegen en die werd toen werkelijkheid. Toch miste ik een uitdaging en na een keertje vliegen met oud-collega en voormalig bestuurslid Rob van Hout ben ik terechtgekomen bij de VNC. Na het vertrek van Rob heb ik zijn taken samen met Karin overgenomen. Nu zijn wij ruim drie jaar verder. Ik heb mij keihard ingezet voor jullie arbeidsvoorwaarden en net nu ik dat eindelijk onder de knie heb, moet ik het VNC-nest verlaten. Dat vind ik echt heel erg jammer. Vaak wordt er geroepen dat de VNC een KLM-bond is, maar ik kan jullie verzekeren dat dit echt niet zo is. Ik heb de VNC ervaren als één grote familie waar iedereen voor elkaar zorgt en die zich gezamenlijk inspant voor de beste arbeidsvoorwaarden voor het Nederlandse cabinepersoneel. Ik kan alleen maar zeggen dat ik heel erg blij ben geweest met de steun en adviezen van de bestuurscollega’s van zowel transavia.com als KLM, want samen sterk! Langs deze weg wil ik jullie bedanken voor het vertrouwen in mij de afgelopen drie jaar. Ik wens jullie heel veel vliegplezier bij KLC en misschien wel tot binnenkort op het strand in de Caraïben, wie weet?! Gelukkig hebben wij twee hele leuke en slimme collega’s gevonden die het stokje van ons overnemen. Ik heb er alle vertrouwen in dat zij zich helemaal voor jullie zullen inzetten. Ik wens de meiden heel veel succes en hoop dat zij deze ervaring net zo zullen waarderen als ik! Mikéla Groeneveld
30
VNC-nr. 2 2014
VNC-nr. 2 2014
31
bij de garage krijgen alle VNC-leden veel voordeel Uiverweg 2, Schiphol Luchthaven (200 meter links naast P30)
5.- of €35.APK normaal: €2 : Voor VNC-leden
Inclusief:
Gratis Haal- en Brengservice naar het bemanningscentrum
. 0 1 € : APK
coach!
Onsterfelijkheid Gaat u maar even liggen, zegt dr. Liu. Zo-even lag mijn arm nog op een klein, smoezelig kussentje, mijn pols tussen zijn rimpelige magere vingers. ‘Jij pijn? Veel pijn?’ Hij wuift richting het lege bed in een ruimte met nog meer van die bedden. Het bed is dit uur van mij, zo ook het zakje naalden, de transformator en een bundel draden. Veel draden. Pas nu dringt tot me door dat ik de ruimte bij binnenkomst niet goed in me had opgenomen. Dr. Liu’s clientèle lijkt door naalden en draden een soort levende telefooncentrale. Verbonden zonder contact met elkaar te maken. Even later voel ik de prikken in mijn hoofd, knie en pols. Snel geteld kom ik op zo’n twintig venijnige martelwerktuigjes in diverse soorten en maten. Op sommige zet dr. Liu stroom. In mijn knie voel ik branderige pijn. Zelf moet ik de transformator bedienen om de pijn zeg maar te doseren. In Argentinië moeten ze er in de jaren zeventig vast om hebben gelachen, denk ik nog. Nadat dr. Liu langzaam sloffend de deur achter zich sluit, zal het komende uur zijn acupunctuurkunst de klachten verhelpen. Al snel raak ik in een Zen-achtige trance. Chinese klanken van bamboe Xiao-fluiten en schelle dekseltjes zachtjes op de achtergrond. Ik zie de Shanghai-opera, ommuurde Hutong-huisjes. Ik ruik wierook, gember en miljoenen kruiden en medicijnen. Wat lijken de mensen daar toch oud... Ik droom nu zilverkleurige mistflarden en voel me licht, alsof ik zweef. Honderdvijfendertig jaar, dat wil ik worden en ik droom onsterfelijkheid. Ik zit aan tafel met Rudi Westendorp bij De Wereld Draait Door. Hij beweert dat de eerste mens die honderdvijfendertig jaar wordt, al geboren is. Ik lees het boek Een vlucht regenwulpen opnieuw, waarin een celbioloog iemand adviseert nu alvast weefsel voor de toekomst te bewaren. Daarmee kun je later, als de wetenschap veel verder is, jezelf opnieuw scheppen. En elk daaropvolgend leven weer een jongere versie van jezelf maken. Ieder leven leren van je vergissingen. Ik droom nog mooiere liefdes. Ik baad in geld. Ik droom dromen van eeuwigheid. Als ik wakker word, voel ik me verlamd van moeheid. Dr. Liu adviseert groene thee, sojamelk, Chinese kruiden en vooral weinig melkproducten, koffie, wijn en chocola. Dat helpt, zegt hij. Daar kun je wel honderd mee worden. Gehoorzaam volg ik thuis zijn adviezen op. Leon Verberkt SP en Sollicitatie- en Loopbaancoach
www.degarage.nu 32 VNC-nr. 2 2014
VNC-nr. 2 2014
33
transavia.com
Vliegen op
Sotsji Op een ochtend moesten we ons heel vroeg melden voor een ad hoc vlucht naar Sotsji. ‘Ad hoc’ betekent dat we zijn ingehuurd door een opdrachtgever; dat kan een bedrijf of andere airline zijn. Dit keer was het een bedrijf dat complete reizen verzorgde naar de Olympische Winterspelen van 2014. Van collega’s had ik al gehoord dat de vluchten naar Sotsji heel leuk waren, met een ontspannen sfeer. De dag voor mijn Sotsji-vlucht vloog ik met een purser die de allereerste keer de Olympische bestemming had gedaan met het hele Nederlandse team aan boord, inclusief Sven Kramer! Bij het boarden waren de passagiers vooral rustig, waarschijnlijk door het vroege tijdstip. Het merendeel las een krantje, maar omdat de meesten in oranje kleding waren gehuld - een had zelfs een grappig oranje pak inclusief stropdas aan - kwamen de gesprekken al snel op de Spelen. De passagiers vroegen of wij ook in Sotsji bleven. Jammer genoeg was dat niet het geval.
VNC-nr. 2 2014
35
Eenmaal thuis met de wedstrijden op televisie, had ik toch een beetje een gevoel dat deze Olympische Spelen in Sotsji ‘van ons’ waren Olympisch vuur Bij aankomst kregen we aan boord wel mooie stempels in onze paspoorten. Wij vlogen zonder passagiers door naar het Turkse plaatsje Trabzon, aan de Zwarte Zee. Daar verbleven we totdat we op vrijdagavond weer aan onze terugvlucht begonnen. Omdat we met een leeg toestel van Trabzon naar Sotsji vlogen, konden we het Olympisch dorp mooi van bovenaf zien. De aanvliegroute ging pal langs het dorp en we zagen het Olympisch vuur al van heel ver branden. Het was een prachtig gezicht. Eenmaal in Sotsji stapten de passagiers moe maar voldaan van het feesten weer aan boord. Ze konden rustig genieten van onze warme maaltijden en een typisch Nederlands saucijzenbroodje. Omdat er een tijdsverschil van vier uur (later) was, werd het een rustige terugvlucht. Eenmaal thuis met de wedstrijden op televisie, had ik toch een beetje een gevoel dat deze Olympische Spelen in Sotsji ‘van ons’ waren, omdat we er een kleine bijdrage aan hebben geleverd. Maria van der Zaag CA bij transavia.com
36
VNC-nr. 2 2014
Heel hard fietsen Maria van der Zaag kijkt graag naar sport maar ze is ook fanatiek wielrenner. In juni gaat ze weer de Alpe d’Huez op, voor KWF Kankerbestrijding. Daarvoor is ze nu al hard aan het trainen. Wil je daar meer over weten of Maria sponsoren? Kijk dan op http:// deelnemers.opgevenisgeenoptie.nl/acties/ mariazaag/maria-van-der-zaag/
VNC-nr. 2 2014
37
welzijn
De Personal Survival Kit tekst Arlette Bruser
Marian Huijsser heeft vroeger gevlogen. Omwille van haar gezin stopte ze en werd ze uiteindelijk coach. Speciaal voor vliegend personeel heeft zij een programma ontwikkeld: een toolkit met oefeningen voor als het wat minder goed met je gaat. Marian biedt hulp in zeer herkenbare situaties.
38
Vliegen is niet alleen maar een baan, het is een complete manier van leven. Dit werk heeft een grote impact op je privéleven, door de onregelmatige werktijden en de periodes dat je überhaupt niet thuis bent. Je kunt niet altijd invloed uitoefenen op je rooster, waardoor je soms op ‘major events’ van dierbaren geen acte de présence kunt geven. Tot zover de niet zo leuke roostertechnische zaken. Dan is er het gegeven dat je je achterban regelmatig voor meer dan vijf dagen inruilt voor een – uiteraard leuke – crew op een Bounty-eiland. Het Peter Stuyvesant-gevoel en de band die je met je crew hebt tijdens een reis horen bij de baan, maar kan thuis voor druk op de relatie zorgen.
vaardiger dan gemiddeld en gedurende je carrière word je daar verder in getraind, want je moet het met elkaar doen. Sterker nog, de ongeschreven regel is: je zult wel moeten, want je zit samen in hetzelfde schuitje. De band met het beroep is erg sterk, als iemand bijvoorbeeld door ziekte langdurig thuis komt te zitten, blijft het ‘vliegwereldje’ op de achtergrond een grote rol spelen. De keerzijde van de medaille is dat het voor cabinepersoneel vaak lastig blijkt om grenzen en energielevels te bewaken en om een goede balans te vinden, zowel in het werk als in de thuissituatie. Dat zijn zaken waar iedereen mee te maken krijgt. Maar soms kan het je van het een op het andere moment overvallen.’
Met mij gaat het goed! Marian: ‘In het vliegwereldje kom je een aantal fenomenen tegen. Desgevraagd gaat het vrijwel altijd ‘goed’ met iedereen. Cabinepersoneel is sociaal veel
Specifieke vliegissues Marian: ‘Juist doordat vliegen een ‘way of living’ is, ontstaan er specifieke issues waar je tegenaan kunt lopen. Wat er bijvoorbeeld ongemerkt in kan slijten,
VNC-nr. 2 2014
VNC-nr. 2 2014
39
Als je doet wat je altijd gedaan hebt, krijg je wat je altijd gekregen hebt is dat je bij thuiskomst altijd moe bent en nergens zin in hebt. Je partner wil uit eten, jij niet. Jetlag, je wilt vroeg naar bed. Geleidelijk komt het steeds vaker voor. Jij en jouw partner gaan allebei meer en meer hun eigen weg. Het valt je wel op, maar je vindt het wel goed zo. Hoewel je eigenlijk wel weet dat als de situatie te lang doorgaat, hij een wissel op je relatie gaat trekken. Waar je ook enorm mee kunt worstelen is de vraag ‘Vind ik vliegen eigenlijk nog wel leuk?’ Je kunt het bijna niet geloven, want ooit was het je lust en je leven, maar nu vind je dat passagiers steeds meer zeuren. Je hebt ook meer last van tijdverschillen en nachttrajecten. Thuis werkt het ook door, je slaapt bijna nooit een nacht goed door en je bent niet meer de vrolijke jij die je altijd was. Voor het werk
kun je nog net genoeg energie bij elkaar schrapen, maar je loopt op je tandvlees.’ Buitenshuis leven ‘Het kan ook zijn dat je steeds minder energie stopt in je sociale leven thuis. Je hebt er gewoon geen fut voor. Ongemerkt is het erin geslopen: je leeft op de route. Alle leuke dingen en gezelligheid vind je daar. Thuis word je langzaamaan steeds eenzamer, ook al zijn er genoeg mensen om je heen en daar baal je van. Wat ook kan gebeuren is dat je tot ‘overmaat van ramp’ op de route iemand tegenkomt op wie je spontaan verliefd wordt. Je geniet ervan dat je dat nog kunt ervaren. Hoe vertel je dit thuis, of toch maar niet? Je merkt dat je een dubbel leven gaat leiden en je kunt het niet keren. Zo zijn er nog wel wat zeer specifieke vliegissues op te noemen.’ Herkenbaar Collega’s die al wat langer meedraaien, zullen wellicht iets herkennen in de onderwerpen die Marian beschrijft. In meer of mindere mate hebben we waarschijnlijk allemaal een keer aangeschurkt tegen de minder positieve bijwerkingen van onze baan. Meestal duurt dat maar een tijd en waait alles vanzelf over. Maar je kunt er ook in blijven hangen. Hoe doorbreek je die situatie?
40
VNC-nr. 2 2014
Marian: ‘Het is belangrijk om inzicht te krijgen in je eigen handelen en de patronen waar je in vervalt te herkennen. Daarna kun je je gaan afvragen: wat zijn mijn drijfveren, wat maakt dat ik doe wat ik doe? Pas na die bewustwording: ‘zo werkt dat dus bij mij’, kun je gaan veranderen.’ De Personal Survival Kit biedt handvatten om je daarbij te helpen. Uit een breed palet aan oefeningen en interventies kiest Marian degene die het best aansluiten bij jouw situatie. Centraal daarbij staat dat steeds de verbinding wordt gelegd tussen hoofd en hart. Slaapproblemen Iets anders waarbij de Kit al goed kan helpen is omgaan met slaapproblemen. Op een MP3 staan handige oefeningen en tips die je weer op de goede weg kunnen helpen. De Kit is gratis en te vinden op de website lifecoach-airlinecrew.com. Voor degenen die echt zijn vastgelopen, biedt Marian ook coaching of therapie op maat aan. Skypesessies kunnen daar een onderdeel van uitmaken. ‘Coaching werkt bij mensen die echt niet uit een patroon kunnen komen en steeds weer tegen hetzelfde aanlopen. Patronen worden namelijk getriggerd vanuit emotie. Als die emotie ontstaan is in het verleden en in het heden een te grote rol speelt, is het wellicht verstandig om het onder begeleiding op te pakken, zodat je het daarna los
kunt laten. Het verleden kun je niet veranderen, maar je kunt wel leren om er op een andere manier naar te kijken.’ Marian Huijsser-Verschuren heeft negentien jaar bij KLM gevlogen. In 2001 stopte ze – ondertussen SP – met vliegen om zich beter op haar gezin te kunnen richten. ‘Omdat mijn wereld daarna steeds kleiner werd met twee lieve kinderen thuis, voelde ik me steeds ongelukkiger, hoewel ik tegen iedereen zei dat het uitstekend met mij ging. Door aan mijn eigen persoonlijke ontwikkeling te werken, heb ik zelf weer de regie in eigen handen genomen.’ Marian is NLP-trainer en –master practitioner, coach en Integratief Psychotherapeut. Ze heeft naast haar praktijk De Essentie – Praktijk voor Kernvragen, een speciaal op vliegend personeel ontwikkeld programma LifeCoach-AirlineCrew. Later dit jaar zal Marian voor VNC Magazine een artikel schrijven over eenzaamheid.
VNC-nr. 2 2014
41
filijntje
Hals und Beinbruch Met frisse tegenzin pak ik mijn halve garderobe in om af te reizen naar de Italiaanse sneeuw en zon. Frisse tegenzin, omdat ik weet dat het weer passen en meten gaat worden om alles weer in de auto te krijgen, al heb ik dit jaar als geheim wapen de vacuümzak! Maar na twaalf uur rijden kom ik in de meters sneeuw terecht die ze in de rest van Europa zo hard nodig hebben en het grootste leed is alweer geleden. Volgende dag lesje geboekt om de techniek fijn te slijpen, en we zoeven de bergen weer af. Helaas worden de meeste skiongelukken veroorzaakt door de onhandig- en onwetendheid van anderen, zo zal ik aan den lijve ondervinden. Niet gehinderd door enige vorm van techniek word ik bij het verlaten van de skilift de pas afgesneden en ben ik verder veroordeeld tot Olympische Winterspelen en wifi. Met hetzelfde gemak waarmee ik onbedoeld ben geëindigd in de spreekkamer van de orthopeed, heb ik via internet onze VNC-voorzitter doelbewust naar de slachtbank zien leiden. Twee cockpit collega’s, die totaal geen weet lijken te hebben van onze lopende cao-onderhandelingen, hebben twee losstaande quotes uit een preview van een interview op Facebook gezet en daar veel schade mee aangericht. In mijn geval - knie in een brace, röntgenfoto’s en een langdurige revalidatie - bied je je excuses aan en probeer je van een gedeeltelijk mislukte vakantie nog iets te maken. In het geval van de post op Facebook vraag ik mij af wanneer de desbetreffende heren naar het VNC-kantoor afreizen met de armen vol bloemen en een welgemeend excuus. Oh ja, en met financiële compensatie voor het aantal leden dat door deze actie heeft opgezegd. De opgelopen schade ongedaan maken zal niet meer lukken, maar het zou wel tekenen voor de volwassenheid van deze heren.
Filijntje Venijntje bekijkt heikele onderwerpen met een knipoog.
42
VNC-nr. 2 2014
VNC-nr. 2 2014
43
Destination KLM Cityhopper
En Route De vrije dagen van voorjaar en zomer lenen zich weer prima voor een festivalletje her en der. En met een beetje mazzel ben je er op tijd bij om een kaartje te bemachtigen. Wat voor leuks is er deze lente in Europa te doen? Ik ben me eens gaan verdiepen in het aanbod. Brussel Tijdens het 27ste LGBT (lesbian, gay, bi and trans-) festival kun je je mengen in diverse debatten, meer dan 40 voorstellingen zien en meet & greets bijwonen met directors en acteurs. Van 28 maart tot 6 april. Stuttgart Het kleurrijke, vrolijke Stuttgart Spring Festival nodigt je uit voor de Cannstatter Wasen. Van half april tot begin mei komen mensen uit alle windstreken naar dit festival dat onder andere bestaat uit een uitgebreide kermis en de nodige tentjes waar je bier en braadworsten kunt nuttigen. Glasgow Het Glasgow International Comedy Festival loopt van 14 maart tot 5 april en belooft de beste editie so far te worden. In 2013 trok het festival meer dan 75.000 bezoekers naar 412 shows verdeeld over 46 podia die door de hele stad staan opgesteld. Het programma voor dit voorjaar is al gevuld met shows voor elke smaak en prijs.
Tapei 44
VNC-nr. 2 2014
foto Sander van Dijk
Nederland Tijdens het Paasweekend (vrijdag 18-04 tot en met maandag 21-04) bieden veel hotels een uitgebreide Paasbrunch aan. Wees er bijtijds bij met
het reserveren, want ze zitten meestal vrij snel vol. Goedkoop is het niet, dus een klein brasserietje in de stad is misschien beter voor je huishoudpot. … en Schiphol-Oost Dit zet je natuurlijk ook in je agenda: de volgende ledenvergadering! Op dinsdag 1 april zijn jullie tussen 14.00 en 16.00 uur welkom op ons kantoor in het Constellation Building op Oost. Op de agenda staat onder andere de verkiezing van de nieuwe sectiebestuursleden Andrea de Vries en Ilona Lafertin en het cao-proces. Geen 1-aprilgrap, dus meld je aan via
[email protected]. Karin Kwakman KLC-sectiebestuur VNC-nr. 2 2014
45
juridisch
Het belang van een goede cao Als er een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) van toepassing is op de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer, heeft dat juridisch bezien grote consequenties. Mink Visser licht het toe. Uitgangspunt in het arbeidsrecht is dat werkgever en werknemer afspraken maken over de functie, het salaris en ook over aanvullende arbeidsvoorwaarden binnen een onderneming. In de praktijk wordt van dit beginsel steeds vaker afgeweken en maken werkgever en werknemer niet meer individueel uit wat er tussen hen zal gelden. Een deel van de afspraken tussen werkgever en werknemer staat in een individuele (schriftelijke) arbeidsovereenkomst en een ander deel in de op de branche van toepassing zijnde cao. Het feit dat een cao op de arbeidsrelatie van toepassing is, heeft juridisch bezien grote consequenties, ook voor individuele arbeidsovereenkomsten. Invloed uitoefenen Je kunt een cao omschrijven als een collectieve overeenkomst tussen werkgever(s) of werkgeversorganisaties enerzijds en werknemersorganisatie/vakbond(en) anderzijds. In deze overeenkomst worden de arbeidsvoorwaarden geregeld van de werknemers in de betreffende onderneming of de bedrijfstak waarvoor de cao is afgesloten. Het unieke van een cao is dat een werknemer er zelf geen kan afsluiten, maar dat hij wel geldig is in zijn of haar individuele arbeidsrelatie. Daarbij wordt er vanuit gegaan dat vakbond(organisaties) de belangen van de werknemers goed behartigen en hebben de werknemers die lid zijn van een vakbond invloed op het beleid bij de vakbond en de afspraken die hun vakbond maakt. Tegen die achtergrond is het dus voor alle werknemers die gebonden zijn aan een cao, verstandig om ook lid te worden van een vakbond, want alleen op die manier kun je (indirect) invloed uit oefenen op de inhoud van je cao. Er bestaan in principe twee soorten cao’s: de zogenaamde ondernemings-cao’s, die gelding hebben voor het personeel bij die specifieke onderneming en de bedrijfstak-cao’s. Een bedrijfstak-cao heeft gelding voor werknemers die binnen een bedrijfstak werkzaam zijn, zoals bijvoorbeeld de groot/klein metaal, horeca enzovoort. Individuele voorwaarden De Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst verbindt bijzondere gevolgen aan een cao, zoals de zogenoemde normatieve werking van een cao. Die houdt in dat de cao doorwerkt in de individuele arbeidsovereenkomst: de arbeidsvoorwaardenbepalingen in een cao omtrent lonen, vakantie, overwerk, opzegtermijnen enzovoort, werken automatisch, dus zonder nadere individuele afspraak en dwingend, dus niet tegen te houden, door in de arbeidsovereenkomst tussen werkgever en werknemer. Elk beding in een arbeidsovereenkomst die in strijd is met de cao, is dan ook nietig en wordt automatisch vervan-
46
VNC-nr. 2 2014
gen door de betreffende cao-bepaling. Een ander bijzonder rechtsgevolg van een cao is dat van sommige wettelijke bepalingen alleen ten nadele van de werknemer kan worden afgeweken als dit in de cao wordt opgenomen. Afwijking van de wet in een cao is door de wetgever mogelijk gemaakt om rekening te kunnen houden met de specifieke kenmerken en behoeften van een bepaalde bedrijfstak of onderneming. De gedachte erachter is dat werknemers- en werkgever(organisaties) goed in staat zijn om maatwerk af te spreken voor specifieke arbeidsvoorwaarden. Niet iedere wettelijke regeling pakt immers goed uit en in veel gevallen is een aanpassing van de wettelijke regeling in het belang van de werkgever en werknemer. Onderhandelen Deze afwijkingsmogelijkheid biedt beide partijen natuurlijk een unieke onderhandelingspositie. Zo kan de ene partij aangeven alleen in te willen stemmen met een afwijking van de wettelijke regeling als daar weer andere (betere) arbeidsvoorwaarden tegenover komen te staan. Dit is het natuurlijke spel van loven en bieden tussen werkgevers en de vakbonden, dat zo haar eigen dynamiek kent. Een trend die langzaamaan zichtbaar wordt, is
dat de wetgever bij steeds meer uiteenlopende kwesties cao-partijen in staat wil stellen om daar op ondernemings- of bedrijfstakniveau afspraken over te maken. Niet alleen de gebruikelijke arbeidsvoorwaarden worden dan tussen cao-partijen besproken en vastgesteld, maar ook (ontslag) vergoedingen en sociale plannen zijn steeds meer onderwerp van discussie tussen cao-partijen. Hiermee komt het belang van een goede cao voor iedere individuele werknemer naar boven. De cao heeft steeds meer invloed op de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer, terwijl de werknemer individueel geen cao kan afsluiten. Wel kan iedere werknemer lid worden van een vakbond en middels de vakbond invloed uitoefenen op de cao-onderhandelingen en het uiteindelijke caoresultaat. Mink Visser advocaat
Heb je een juridische vraag? Stuur een mail naar
[email protected]. Uiteraard worden alle mails vertrouwelijk en anoniem behandeld.
VNC-nr. 2 2014
47
Goed gevonden culinair
Ook leuk voor de kok Vroeger kwam het regelmatig voor dat ik eters had en zelf driekwart van de tijd in de keuken stond te zwoegen. Gasten en gastheer hadden het ondertussen reuze gezellig, geholpen door lekker wijntjes en dito hapjes. Wanneer ik dan gelijk een hijgend hert kwam aanschuiven, had ik alle fun weer gemist. Tegenwoordig doe ik het anders. Ik bereid behendig voor of ik heb eten dat zichzelf doet, in de oven. Hier een menu waarbij je als kok ook een leuke avond hebt.
Rosbief met rozemarijnsaus Een groot stuk vlees mooi rosé braden, wie durft?
Ingrediënten - rosbief van 800 - 1000 gram - peper en zout - 2 eetlepels olie
recepten Arlette Bruser
Antipasti Schik op een mooi bord goede olijven (bijvoorbeeld Taglia), scheur twee bollen buffelmozzarella in grove stukken, maal er zwarte peper over en giet er een scheut extra vierge olijfolie over, leg er grote stukken geroosterde paprika naast uit een pot en drapeer daarnaast flink wat lekkere plakken Parmaham, maak af met zongedroogde tomaatjes op olie en eventueel verse parten vijg. Desgewenst kan er nog een goede tapenade bij met Scrochietti (harde Italiaanse toastjes).
Portata principale Ingrediënten - 1 rode en 1 gele paprika - 1 courgette - 1 rode ui - 5 eetlepels olijfolie - 1 theelepel gedroogde Italiaanse kruiden - zout & peper - 1 teentje knoflook - 1 eetlepel balsamicoazijn - 4 plakjes bladerdeeg
48
VNC-nr. 2 2014
Taart op z’n kop met geroosterde groenten Deze taart dient als bijgerecht. Maak hem eerst, dan kan hij weer in de oven opwarmen terwijl het vlees ligt te rusten. Bereiden Verwarm de oven voor op 200 graden. Snijd alle groenten in grove stukken, leg ze in de ovenschaal en meng met olie en kruiden, peper en zout. Pers de knoflook erboven uit. Rooster de groenten in 15 tot 20 minuten gaar. Draai de oven door naar 225 graden. Schep de groenten uit de schaal en roer aanbaksels los met de azijn. Neem een vierkante schaal, bedek de bodem met bakpapier, schenk hier het balsamicovocht op, leg de groenten erop en dek af met bladerdeeg. Zet de schaal weer in de oven en bak de taart in 20 tot 25 minuten gaar en goudbruin.
Ingrediënten - 1 rode ui, in ringen - 15 g boter - 2 eetlepels balsamicoazijn - 2 eetlepels gehakte verse rozemarijn - 125 ml slagroom - zout en peper
Bereiden Haal het vlees minimaal een half uur voor bereiding uit de koelkast. Wrijf het in met de olijfolie en bestrooi het gul met peper en zout. Braad de rosbief aan in een ruime pan tot hij rondom mooi bruin en dichtgeschroeid is. Dit kan van tevoren. Verwarm de oven voor op 160 graden en zet de rosbief erin. Als je een vleesthermometer hebt, is een groot stuk vlees het uitgelezen moment om hem te gebruiken; de kerntemperatuur van een mooie rosé rosbief is 58 - 60 graden. Dat is ongeveer vijfentwintig minuten in de oven voor een stuk vlees van deze grootte. Haal het vlees als het gaar is uit de oven en laat het op z’n minst vijf minuten onder alufolie rusten. Snijd het in mooie dunne plakken. Rozemarijnsaus Deze saus is altijd lekker, maar speciaal goed bij rosbief en groentetaart. Bereiden Smelt de boter in een steelpan en fruit de ui glazig, voeg na enkele minuten de rozemarijn en balsamicoazijn toe. Laat alles een minuut of drie pruttelen en voeg de slagroom toe. Laat de saus iets inkoken tot hij wat dikker wordt. Breng hem op smaak met zout en peper.
Serveren Serveer rosbief, rozemarijnsaus en het groentetaartje met een knapperige salade erbij van babyleaves met een dressing van een scheutje citroensap, extra vierge olijfolie en een forse draai zout en peper. Geef er een lekkere Italiaan bij, zoals de Sichei Barbera D’Asti superiore, ja ik had het inderdaad over wijn ja!
VNC-nr. 2 2014
49
Standpunt Ledenraad scherming van de CA in het protocol vliegveiligheidsvoorvallen. KLM heeft het conceptprotocol ‘Onderzoek naar vliegveiligheidsvoorvallen’ naar aanleiding van bezwaren van de VNC aangepast en er cao-teksten voor geleverd. Het sectiebestuur is nog niet helemaal tevreden - wordt dus vervolgd.
VERSLAG
Ledenraadsvergadering februari 2014 Net als vorige maand waren er geen nota’s of moties geagendeerd. Er was dus veel tijd voor de behandeling van de Stand van Zaken, maar ook daar was niet veel nieuws te melden. Loongebouw en pensioen nieuw personeel Er zijn weer verschillende sessies met KLM en de bonden geweest. Ze hadden een explorerend karakter (niet te verwarren met een exploderend karakter...); er is nu nog geen sprake van onderhandelingen. Onder meer is er gesproken over kostenbesparingen zonder cao-aanpassing, pensioenen en het Loongebouw. Het sectiebestuur heeft KLM gemeld dat geld dat uit de pensioenen vrijkomt in de pensioenpot moet blijven. Ook is het bestuur van mening dat er een ondergrens is aan het aanvangssalaris, te weten de huidige onderste KLC-salarisschaal. Er zijn verschillende data gepland voor verdere sessies. Meerdere raadsleden benadrukten dat de Europaproductie alsnog naar KLC kan gaan als de bonden er met KLM niet uitkomen. Ook is de Ledenraad niet vergeten hoe KLM het cabinepersoneel eind november heeft geschoffeerd. Pensioen Ook het Fiscaal Kader 2014 en het nog af te spreken toekomstbestendig pensioen zijn besproken. De Ledenraad kent het plan van de VNC om de
50
VNC-nr. 2 2014
effecten van het Fiscaal Kader 2014 te repareren. Dit plan zal met KLM worden besproken; de Ledenraad hoopt er binnenkort meer over te horen. Het sectiebestuur wil graag eerst met KLM uit de discussie Loongebouw komen voor er afspraken worden gemaakt over een toekomstbestendig pensioen. KLM heeft laten weten dat de besprekingen over een toekomstbestendig pensioen niet zijn bedoeld om bezuinigingen binnen te halen en dat is goed nieuws. EurECCA Uit de Ledenraad kwam de vraag of EurECCA een soort grote vakbond zal worden. Het sectiebestuur legde uit dat het een associatie wordt die niet de individuele belangen van de leden zal behartigen, maar de belangen van Europees Cabinepersoneel in het algemeen, met onderwerpen als de EASA-FTL en Bleed Air. Vandaar de keuze om in Brussel een kantoor te openen, want EurECCA zit dan dicht bij het vuur. Na goedkeuring door de Belgische Staat zal het proces van oprichting naar verwachting begin april zijn afgrond. Vliegveiligheidsvoorvallen Het sectiebestuur strijdt al jaren voor meer be-
Cabineoverleg Het sectiebestuur heeft er bij KLM op aangedrongen het personeel beter te informeren over het onderwerp Bleed Air. KLM heeft beloofd hierop terug te komen. Ook vanuit de Ledenraad komen geluiden dat KLM te weinig over dit onderwerp communiceert. De Ledenraad is blij dat het sectiebestuur dit onderwerp bij KLM heeft aangekaart. Dankzij de jarenlange strijd van het sectiebestuur om de DMF-pursers in het OCC te houden, is deze vurige wens nu uitgekomen. Mogelijk krijgen de DMF-pursers weer een andere naam, gedacht wordt aan ‘WRR-team’. Die naam klinkt toch bekend in de oren! De Ledenraad is blij dat deze WRR-experts onze WRR nauwlettend in de gaten blijven houden. Rechtszaak ex-MP De rechter heeft de uitspraak over deze zaak uitgesteld, de verwachting is dat het nu begin maart komt. Vanuit de Ledenraad kwam de vraag wat de reden van het uitstel is, maar daar kon het sectiebestuur geen antwoord op geven. Mogelijk heeft het te maken met de rechtszaak van de Stichting Cockpitbelangen, die door dezelfde rechter wordt voorgezeten en een ander tijdspad heeft. Optimaliseren Het onderwerp ‘optimaliseren’ staat tweemaal per jaar op de agenda, telkens als de schema’s gefinaliseerd zijn. KLM blijft binnen de cao als er versneld wordt gevlogen om schema’s te optimaliseren, maar de Ledenraad houdt graag de vinger aan de pols. Er is een aantal schema’s geoptimaliseerd, maar daarvan hebben er slechts
drie te maken met het optimaliseren van cabineschema’s; bij de andere gaat het om optimalisering van cockpitschema’s en aansluitingen van vluchten. Interne Zaken Bij het punt Interne Zaken komt het functioneren van de Ledenraad zelf aan de orde. Geconstateerd is dat raadsleden aanzienlijk minder nota’s en moties indienen dan tien jaar geleden. De Ledenraad ziet daar geen probleem in; er spelen veel grote onderwerpen en de agenda’s zitten over het algemeen behoorlijk vol. Wel hebben verschillende raadsleden gezegd te wachten met het indienen van nota’s tot het onderwerp Loongebouw nieuw aan te nemen personeel is afgerond. Je bent welkom! Ledenraadvergaderingen zijn op de eerste donderdag van de maand om 10.00 uur in het Van der Valk A4 Hotel. Ben je lid van de KLM-sectie van de VNC en wil je een vergadering als toehoorder bijwonen, dan kun je je opgeven via
[email protected]. Je bent van harte welkom! Dagelijks Bestuur Ledenraad
Standpunt Ledenraad valt onder de verantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur Ledenraad.
vlnr: Monique Mulder, Paul Millward, Marguerite Moquette zittend vlnr: Michaël Vis, Frank Oostenbrug
VNC-nr. 2 2014
51
Standpunt Ledenraad
Standpunt Ledenraad
Counterpoint Monique Mulder
GREEP UIT DE GROEP
LEDENRAADSLEDEN
WRR: compensatie overuren De werkgroep WRR (Werk- en Rusttijden Regeling) van de Ledenraad traint sinds maart 2013 bijna maandelijks om zich te specialiseren in WRR-kennis. We krijgen daarbij hulp van de DMF-purser. Tijdens de cao-onderhandelingen van de laatste jaren is gebleken dat deze kennis van groot belang is. De Ledenraad krijgt van ons regelmatig een afbriefing, maar we willen de leden die wij ver-
Mariska Bazuin Ook werkgroepslid WRR
Marc van der Ham Beslissingen van nu, gevolgen voor later
Helene Bootsma Niet de kaas van je brood laten eten
Mirna Hashemy Asl Anderhalf jaar in de Ledenraad
Tanja van Buuren Opkomen belangen Europa!
Marese Horbach Kritisch op de juiste momenten
Cora Dessing Be a Buddy!
Margreet Hubert Ledenraadslid & Groepscommissielid
tegenwoordigen ook wat van onze opgedane
staat in bijlage 5.2.7. In deze waarderingsformule
kennis meegeven. Via Counterpoint willen we af
worden overuren gecompenseerd in tijd en niet in
en toe een tipje van de WRR-sluier oplichten.
salaris. Overuren genereren niet het volledige verlof,
Om te beginnen met de opmerking die we wel-
daar komen ook andere componenten bij kijken.
eens van KLM horen: ‘Er kan toch wel een dag
Maar het is wel een aanzienlijk onderdeel want het
af van die Buenos Aires omloop?’ Uiteraard doelt
vormt de basis van de waarderingsformule.
men dan op het reisverlof. Waarom zijn we het
Dat heel lange vluchten (lees: veel overuren) gro-
hier niet mee eens?
tere cycli genereren, wordt hierdoor veroorzaakt.
Een ICA-cyclus wordt volgens de cao altijd op
Als wij voor een 4/8 LIM hetzelfde verlof zouden
drie manieren berekend en de hoogste uitkomst
krijgen als voor een 4/7 GRU, en je vergelijkt het
geldt. Het betreft een berekening op basis van
met overuren op kantoor, dan zou jij voor een paar
waardering, tijd en routedagen. Momenteel
uur meer overwerk hetzelfde uitbetaald krijgen
komt deze hoogste uitkomst meestal voort uit de
als iemand met een paar uur minder overwerk.
berekening op basis van waardering.
Kortom, je zou dan die extra uren voor niets
In de jaren ‘60 is de waarderingsformule ont-
werken. In onze ogen zou dat niet terecht zijn.
staan. Toen zijn vier ijkpunten uitgezet in een grafiek: 1. Een minimale waardering 2. Een acht-
Monique Mulder
urige werkdag 3. Vier uur overwerk 4. Acht uur
namens de werkgroep WRR
overwerk. Onnodig te vertellen dat acht uur overwerk niet hetzelfde is als twee keer vier uur overwerk, dat Kiki Jurgens 100% fit voor 100% cabin crew member
52
VNC-nr. 2 2014
Ingmar Kambeel Liever scheidsrechter dan vierde man
Robert van Sloten Serieuze cabinedruk komt door kennis
Nick Talsma Werken aan de toekomst
is duidelijk zwaarder. Wiskundigen hebben deze grafiek omgezet in een formule die in onze cao
VNC-nr. 2 2014
53
vluchtzinnig
Een open mind ‘Where’re you from?’ Ik schrik van zijn stem, ik was net aan het wegdoezelen. ‘Holland.’ Met tegenzin kom ik overeind uit het warme zand. Hij is knap, wat een lijf! Zijn prachtige bruine ogen lachen me toe. Leuke man, denk ik, maar wat moet hij van mij? Het gesprek komt niet echt op gang. Ik probeer me open te stellen, maar in mijn hoofd rinkelen allerlei alarmbelletjes. ‘You’re so tense’, zegt hij. ‘Lay down, I’ll give you a massage.’ ‘Uhhh,’ zeg ik vertwijfeld en kijk om me heen. Zou hij op mijn geld uit zijn? Ik heb maar tien dollar bij me en geen creditcards, dus dat is niet zo’n ramp. Hij kan mij natuurlijk aanranden, maar zo midden op de dag, hier op het strand? Lijkt me onwaarschijnlijk! Ach, denk ik, hij wil natuurlijk geld! ‘How much?’vraag ik onzeker. De zwarte god lacht. ‘Silly Dutch girl. Lay down!’ Braaf ga ik liggen. Zijn goddelijke warme handen beginnen zachtjes cirkeltjes te draaien bij mijn slapen. Het is heerlijk. In het begin lig ik nog stijf in het warme zand, maar langzaam ontspan ik totdat ik helemaal wegdrijf in een gedachteloze toestand. Spanning vloeit uit mijn lijf weg. Ik hoor alleen zijn warme stem. Inwendig moet ik giechelen - moet je mij hier nou zien liggen. ‘Nice?’ ‘O, yeah,’ zeg ik sloom, ‘this is very nice.’ Het duurt eindeloos, geen flauw idee hoe lang ik met mijn hoofd op zijn schoot lig. Een kwartier, een uur? Dan voel ik een kus op mijn voorhoofd. Hij springt op. ‘Goodbye, nice meeting you. Open up your mind a little’, voegt hij eraan toe. Weg is hij, mij verbaasd achterlatend. ‘Wait!’ roep ik hem na, ik heb hem niet eens bedankt. Terug van Venice Beach naar het hotel zit ik met een grote grijns op mijn gezicht, maar schaam ik mij ook enigszins. Want waarom denk ik altijd dat mensen iets van mij willen? Daardoor kun je de leukste ervaringen missen, zoals hier in Los Angeles. Ik neem mezelf voor me meer open te stellen voor de mensen die ik op de route tegenkom. In San Francisco gaat dat makkelijk. In de bus raak ik in gesprek met een ouder echtpaar en hoewel het de geijkte vragen zijn - Where’re you from and what are you doing here? - is het toch leuker dan suf voor je uit staren. ‘Have a nice stayover and enjoy San Francisco’, roepen ze als ik de bus verlaat. ‘Thank you, nice meeting you,’ roep ik terug. Later in Delhi word ik aangehouden door een meisje en haar verwaarloosde zusje. Laat ik nou eens niet doorlopen, maar horen wat ze te zeggen heeft, denk ik. Ze heeft honger, of ik iets te eten voor haar wil kopen. Voor vijfentwintig euro koop
54
VNC-nr. 2 2014
‘Goodbye, nice meeting you. Open up your mind a little’, voegt hij eraan toe. Weg is hij, mij verbaasd achterlatend ik melk, suiker, linzen en rijst. Wat is die rijst duur, denk ik nog. Daarna gaan we theedrinken. Er komt een smoezelig plaatje van een goeroe uit haar borstzak. ‘My father is very ill,’ zegt ze en wijst op het plaatje. ‘He’s dying.’ Maar dat is nog niet alles. Haar moeder is overleden, haar andere zusje blind en ze heeft nog een broertje die zijn benen is kwijtgeraakt. De verhalen zijn net iets tè. Of ik geld wil geven. Ik drink snel mijn thee op en betaal. ‘Goodbye Laksmi’, zeg ik, terwijl ik mijn tassen pak. Gelukkig komt ze me niet achterna. Dat is nou precies de reden waarom ik meestal doorloop, besef ik. Het is niet dat ik niets wil geven, het is de angst dat als je eenmaal iets gegeven hebt, je er niet meer vanaf komt. Het nare is dat ik me daarna vaak zo slecht voel. ‘Nou, nou, kon het er vanaf, die vijfentwintig euro, moet je eens kijken hoe zij leeft. Straks zit jij weer met je dikke kont in het Sheraton Hotel en slaapt zij op straat,’ zegt een stemmetje in mijn hoofd. Ik voel me een dikke, rijke toerist en waarschijnlijk ziet Laksmi mij ook zo. Vanuit een stalletje zie ik haar even later met de gekochte etenswaren weer richting het winkeltje gaan. Hè, brengt ze het terug?, denk ik, voordat het tot me doordringt dat het ge-
woon een truc is. Toeristen kopen eten voor haar en ze krijgt het geld terug van de winkelier. Hoe uitgekookt! Probeer je iemand te helpen, word je in de zeik genomen. ‘Ja, je was ook zo gul he?’, hoor ik het stemmetje weer zeggen. ‘Je had ook geen cadeautjes kunnen kopen en haar dat geld kunnen geven.’ Ik probeer het gevoel van me af te zetten, hoe dan ook, zij en haar zusje kunnen weer even vooruit met het geld. Jezelf openstellen in India, ik geef het je te doen. Melissa Franck tweebander
VNC-nr. 2 2014
55
Goed gevonden travel
Op elke bestemming stel je de vraag: waar moet ik zijn en wat is leuk? In minimale tijd het maximale kunnen doen. Christian Clerx, steward bij KLM en initiatiefnemer van Cityzapper.nl, tipt ons over de leukste hotspots wereldwijd. Heb je zelf iets leuks gespot, e-mail het dan naar
[email protected].
Pampas Kuala Lumpur
District Mot Berlijn
Best lekker al die Aziatische gerechten, maar af en toe heb je gewoon zin in wat stevigers. Genoeg van al die rijst met curries en zin in een malse biefstuk? Dat kan in Kuala Lumpur prima bij het Argentijnse restaurant Pampas. De steaks worden hier vers ingevlogen uit Argentinië en Australië en dat is te proeven: de boterzachte rib-eye en tenderloin zijn echt smullen geblazen. Bestel er rode wijn, wat groente en frites bij en je hebt een fantastische maaltijd. Maar neem vooral ook iets vooraf, want het zou jammer zijn als de zalige coquilles, carpaccio of gamba’s aan je neus voorbij gaan. Als je zin hebt, kun je ook buiten op het terras eten.
Het Verre Oosten was je plan, maar door je rooster ben je in Berlijn beland. Geen nood! De Duitse hoofdstad is zo multicultureel dat je er sinds vorig jaar een klein stukje Vietnam vindt: District Mot. Dit gezellige (en scherp geprijsde) restaurant hanteert een streetfoodconcept. Je bestelt er gerechten zoals je die op de straatmarkten in Aziatische wereldsteden vindt en je eet ze - net als daar - zittend op een plastic kruk. Begin met loempia’s of bestel de gezondere mangosalade. Uiteraard staat de Vietnamese noedelsoep Pho op het menu, net als allerlei andere heerlijke gerechtjes waar je ook rijst en groente bij kunt bestellen. Vanaf twee personen kun je kiezen voor de bak-het-zelf-wok op tafel. Kies uit vlees of vis en roerbakken maar! A Rosenthalerstraße 62 I districtmot.de
Signal Hill Kaapstad Tijdens je eerste trip naar Kaapstad bestijg je ongetwijfeld met de kabelbaan (of voor diehards: klimmend) de indrukwekkende Tafelberg. Maar zoals het vaak gaat met bezienswaardigheden: je ziet er niet zoveel van als je erin of -op staat. De beste plek om de berg te zien is vanaf het uitzichtpunt op Signal Hill. En dat is nog gratis ook! Een (huur-)auto is wel handig, want wandelen is best ver en kan na zonsondergang ook onveilig zijn. Vanuit het centrum van Kaapstad sla je niet linksaf naar de kabelbaan, maar rechtsaf. Vervolgens rijd je Signal Hill Road af tot de parkeerplaats aan het einde. Bewandel hier de paden en geniet van een fenomenale blik op Kaapstad en de Tafelberg. Veel ZuidAfrikanen komen hier tijdens de zonsondergang picknicken. A Signal Hill Road
56
VNC-nr. 2 2014
A 24, Changkat Bukit Bintang I pampas.com.my
Museum voor Hedendaagse Kunst (MAC) Rio de Janeiro Als de zon aan de hemel schittert, is een museum misschien niet de eerste plek die je in Rio wilt bezoeken. Maar op frissere dagen of als je een keer wat anders wilt, is het Museu de Arte Contemporanea in de wijk Niterói een absolute aanrader! Het begint al met een spectaculair uitzicht op het landschap van de miljoenenstad, met het Suikerbrood aan de horizon. Het museum is door de Braziliaanse architect Oscar Niemeyer ontworpen en op het eerste gezicht lijkt het wel of er een vliegende schotel is geland. Binnen zijn er honderden hedendaagse kunstvoorwerpen te bewonderen van verschillende Braziliaanse kunstenaars. Laat je verrassen door de kleurrijke diversiteit van de diverse exposities. Voor het geld (10 real entree) hoef je het niet te laten. A Mirante de Boa Viagem, Niterói I macniteroi.com.br VNC-nr. 2 2014
57
rsvp
Béjart
foto Lauren Pasche
58
VNC-nr. 2 2014
Zeven jaar geleden stierf de danslegende Maurice Béjart, maar in zijn gezelschap Ballet Béjart leeft zijn werk, zijn talent en zijn jonge geest verder. Van donderdag 13 tot en met donderdag 20 maart wordt het Koninklijk Theater Carré een week lang herschapen in een popachtig ballettheater waar zijn aangrijpende maar ook swingende meesterwerken Ballet for Life, Bolero en Light te zien zijn. Het begin van Ballet for Life is typerend voor de creatieve opstanding van Freddy Mercury. Onder witte lakens liggen de dansers en danseressen op het toneel. Dan klinkt de muziek van Queen It’s a beautiful day. In de prachtige kostuums van ontwerper Gianni Versace komen de dansers en danseressen stuk voor stuk tot leven voor het ballet - of liever gezegd een show of een indringende videoclip die je niet meer loslaat. Deze hommage aan Béjart biedt ook zijn wellicht beroemdste werk Bolero, op de prachtige muziek van Maurice Ravel. Béjart over Ravels werk: ‘Deze muziek is tegelijkertijd overbekend en toch steeds weer nieuw, juist door zijn eenvoud. Er ontrolt zich onverbiddelijk een melodie (eerder van oosterse dan van Spaanse origine), die in volume en intensiteit groeit en de akoestische ruimte verzwelgt tot ze uiteindelijk in zichzelf verdrinkt.’ De hoofdrol, de Melodie, wordt soms gedanst door een danser en soms door een ballerina. Het Ritme wordt vertolkt door een groep dansers. De Bolero moet je één keer in je leven gezien hebben! Meer info op carre.nl.
VNC-nr. 2 2014
59
STEUN DAAROM KIKA! Ook in 2014 blijft u welkom voor een gratis consult
NIEUW! behandeling tegen schimmelnagels met de laser. In slechts 1 keer van deze nare aandoening af? Daarnaast heeft Laser Skin Clinics de nieuwste fractional lasers voor huidverjonging, lasers voor ongewenst haar, pigment, bloedvaatjes, littekens en acne. Acne Definitief ontharen Pigmentaties Couperose Fractional laser Beenvaatjes Littekens
persoonlijk
Ga naar www.kika.nl en/of geef op giro 8118 Utrecht.
Acne littekens Huidverbetering Combinatie huidverjonging © Peelings Microdermabrasie Injectables Wijnvlekken
Openingstijden:
ma - vr.: 09.00 - 17.00 uur | za. en ʻs avonds: op afspraak
Olmenlaan 159, 1404 DE Bussum | Tel.: 035 698 00 55
www.LaserSkinClinics.nl
STICHTING KIKA
25 jarig lidmaatschap 1 februari 2 februari 2 februari 2 februari 2 februari 2 februari 2 februari 9 februari 9 februari 9 februari 9 februari 16 februari 23 februari 23 februari 23 februari 23 februari 23 februari
Hans Lubking Rianne Beurden-Hennekes Ivo Kruse Koster Esther Ipenburg Raymond Poffé Regina Truijen-Tschmelitisch Carla Wijfker Trudy Wissing Mieke Snellenberg-van Dongen Corien Sluijter Nancy Feirabend Katja Koster-van de Nieuwendijk Anna d’Antuono Aniek van den Heuvel Jolanta Schreuder-Klessens Margitte Top Michel Verbeek
Pensioen 1 januari 1 januari 8 februari
Maarten van Binsbergen Sylvia van Houwelingen Caroline Detiger-van Hemert
Koop een boom voor € 25 via www.natuurmonumenten.nl/ koopeenboom. Als herinnering ontvangt u een persoonlijk certificaat en een uitnodiging om de boom te komen planten.
Wil je ook een gebeurtenis plaatsen op deze pagina? Mail het aan
[email protected] of stuur een kaartje naar VNC, Stationsplein 406, 1117 CL Schiphol-Oost.
60
Koop een boom omdat…
VNC-nr. 2 2014
VNC-nr. 2 2014
61
Goed gevonden Crew Life
Très joli
De nieuwe businessclass van Air France
Na KLM heeft nu ook partner Air France de keuze gemaakt voor een nieuwe businessclass. Bij de onthulling stroomde de pers uit de hele wereld toe. Air France heeft gekozen voor de full flat stoel van de Franse fabrikant Zodiac die ook te bewonderen is in de nieuwe businessclass-cabines van Cathay Pacific en American Airlines. KLM koos eerder voor de Diamond Seat van B/E Aerospace. Opvallend is het coconachtig ontwerp en de 1-2-1 configuratie van de nieuwe businessclass. Elke stoel heeft direct toegang tot het gangpad en is er een groot gevoel van privacy. De met stof beklede full flat stoelen hebben een hoofdsteun van leer. Passagiers hebben de beschikking over een beeldscherm met een diameter van 16 inch en een inflight entertainmentsysteem in twaalf talen en met meer dan duizend uur entertainment. Vanaf juni 2014 verschijnen de nieuwe stoelen aan boord en in de zomer 2016 hebben alle 44 Boeing 777’s van de Franse luchtvaartmaatschappij de nieuwe businessclass. Met de totale investering is tweehonderd miljoen euro gemoeid.
De Juniac: ‘Air France-KLM boekt dit jaar weer nettowinst’
foto’s Air France
62
VNC-nr. 2 2014
Air France-KLM gaat in 2014 voor het eerst in jaren weer een nettowinst behalen. Die verwachting sprak topman Alexandre de Juniac van Air France-KLM uit in Parijs. In 2013 boekte Air France-KLM voor het eerst in vier jaar een operationele winst, maar er werd wel een nettoverlies van 1,8 miljard geleden door een belastingtegenvaller. De operationele winst van Air FranceKLM is grotendeels te danken aan KLM. Air France leed nog een operationeel verlies, maar De Juniac en KLMtopman Camiel Eurlings benadrukken dat het resultaat bij de Franse maatschappij flink is verbeterd. De Juniac verwacht dat ook Air France dit jaar weer een positief operationeel resultaat zal neerzetten, met name omdat de vruchten worden geplukt van het herstructureringsprogramma Transform 2015. Sinds 2011 schrapte de Franse tak van de onderneming in het kader van dat programma ruim 8000 banen. Ondanks de positieve verwachtingen wat betreft het financiële resultaat liggen er nog wel wat gevaren op de loer. Zo is niet overal ter wereld het economisch herstel even groot, is er sprake van schommelingen op de valutamarkten en de brandstofprijzen, en is er overcapaciteit. ‘We hebben nog een lange weg te gaan’, zei De Juniac. Lees meer actueel airline-nieuws op luchtvaartnieuws.nl. VNC-nr. 2 2014
63
colofon
ten voeten uit
Czech Airline - Jaren 40 aan boord van een DC 3 Heb je ook een mooie oude vliegfoto? Wij plaatsen hem graag. Mail je foto naar
[email protected]
HOOFDREDACTEUR EN ART DIRECTION Arlette Bruser Sander van Dijk plaatsvervanger
REDACTIE Sander van Dijk, Nathalie Pruijs, Michel Verbeek MEDEWERKERS DEZE MAAND Fenna den Hartog, Melissa Franck, Mikéle Groeneveld, Karin Kwakman, Monique Mulder, Renate Nagtegaal, Jannette Passchier, Ingeborg Sebel, Leon Verberkt, Mink Visser, Avi Wijngaarden, Rita Zovanyi EINDREDACTIE Pia van Boven HOOFD COMMUNICATIE Ingrid Brama
DRUKKERIJ & DTP Cees van der Steldt Gerben den Ouden Van der Perk B.V. Groot-Ammers
Samen sterk 64
VNC-nr. 2 2014
ADRES Stationsplein NO 406 1117 CL Schiphol-Oost T (020) 502 04 80 F (020) 348 45 20 postbus VNC in het Bemanningencentrum op Schiphol-Centrum www.vnconline.nl
[email protected]
ADVERTENTIEVERKOOP Bureau van Vliet BV contactpersoon: Sharon de Vries
[email protected] T (023) 571 47 45 VOLGEND MAGAZINE 4 april 2014 Inzenden kopij voor volgend nummer vóór 20 maart 2014 REDACTIE E-MAIL
[email protected] LID WORDEN? Surf naar het VNC vnconline.nl en druk op de button 'word lid'.
Het VNC Magazine wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de VNC. Het VNC magazine wordt ook online geplaatst en de inhoud is dus online leesbaar. De inhoud van het VNC Magazine weerspiegelt niet noodzakelijk het standpunt van de VNC. Overname van artikelen is toegestaan na overleg met het bestuur van de VNC. De VNC kan zich niet verantwoordelijk stellen voor de inhoud van de geplaatste advertenties. ISSN 1382-3930
Anneke Moltzer Anneke weet wel wat na ruim 31 jaar vliegen haar meest favoriete stop is: thuis! Toch wil ze best weer eens naar Sydney en vooral Anchorage, waar ze geweldige stops heeft gehad. Op de route pakt ze vaak een fiets, daar heeft ze al Buenos Aires, Delhi, Hangzhou en menig keer San Francisco mee ontdekt. Ze vindt het jammer dat ze tijdens het vliegen weleens belangrijke gebeurtenissen op het thuisfront mist, maar ze wil zeker doorvliegen na haar zestigste, want het is een te leuke baan! VNC-nr. 2 2014
65
Ik wIl OERRR
OERRR is lekker buiten spelen. Leuk, gratis en altijd beschikbaar. Meld je nu aan voor OERRR en ontvang leuke doe- en ontdekopdrachten. Kijk op OERRR.nl